SMMM YETERLİLİK FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ - fuathoca.net · organizasyonunun yönetim anlayışı (aile şirketi olup olmadığı, A.Ş./Ltd, halka açık/kapalı, emek yoğun/sermaye

FİNANSAL TABLOLARANALİZİ

SMMM YETERLİLİK

BİRİNCİ BÖLÜM / MALİ ANALİZ VE TÜRLERİ

1

İşletmenin faaliyetleri sonucu oluşacak mali bilgileri işletme yöneticileri, ortakları, çalışanları, sendikalar, alıcılar, satıcılar devlet, halk (kamu) elde etmek isteyecektir. Bu ilginin ana nedeni tarafların ekonomik çıkar beklentileridir. Unutulmamalıdır ki; tüm mali tablolar geçmişe yönelik bilgi verir. Analizi yapan kişi ya da kurumlar bu geçmiş verileri değerlendirerek ilgili işletmenin geleceğini tahmin etmeye çalışırlar. Mali Analiz; Muhasebe bilgilerine analiz tekniklerinin uygulanması suretiyle bulunulacak sonuçların işletmenin mali durumunun ve faaliyet sonuçlarının yorumlanması için kullanılmasıdır. Uygulamada kullanılan analiz teknikleri aşağıdaki gibidir; 1. Oran Analizi 2. Karşılaştırmalı Tablolar Analizi 3. Trend(Eğilim) Analizi 4. Dikey (Yüzde) Analizi

A. ANALİZİN ÖN KOŞULLARI 1. Dolaylı Ön Koşullar

İşletmenin faaliyetlerini hangi ortamda ve ne koşullarda yürüttüğü ile ilgili ön koşullardır.

(a) İşletmenin Bulunduğu Ekonomik Ortam:

Ekonomik ortamdan kastedilen, enflasyon, döviz fiyatlarının düzeyi ve gösterdiği dalgalanmalar, piyasa faiz oranı ve ekonomik büyüme gibi makroekonomik değişkenlerdir.

(b) İşletmenin İçinde Bulunduğu Sektörel Ortam:

İşletmenin hangi sektörde faaliyet gösterdiği, sektörün hangi aşamada olduğu (kuruluş, gelişme, olgunluk, gerileme) ve sektörün kendine özgü koşullarını ifade etmektedir.

(c) İşletmenin Yapısal ve Yönetsel

özellikleri: İşletmenin yasal ve ekonomik organizasyonunun yönetim anlayışı (aile şirketi olup olmadığı, A.Ş./Ltd, halka açık/kapalı, emek yoğun/sermaye yoğun) ile ilgili koşullarıdır.

2. Dolaysız Ön Koşullar;

Tek Düzen Muhasebe Sistemi: Analizi yapılacak finansal tabloların aynı şekilsel yapıya ve hesap içeriğine sahip olarak daha nitelikli hale gelmesine tek düzen muhasebe sistemi ile ulaşabiliriz. Bu doğrultuda, finansal tabloların; • Anlaşılabilir • Karşılaştırılabilir • Güvenilir ve Doğru • İhtiyaca Uygun • Zamanında Hazırlanmış • Anlamlı, olması gerekir.

Standart Oranların Saptanması: Oran analizi ile elde edilen sonuçların ne anlama geldiğinin yorumlanabilmesi için gerekli olan referans bilgiler Standart Oranlar tarafından sağlanmaktadır. 4 çeşit standart oran vardır.


2

(a) Tarihi (Geçmiş) Standart Oranlar: İşletmenin geçmiş dönemlerindeki finansal tablolarından elde edilen değerinin ortalamaları alınaraktan hesaplanan standart oranlardır. İşletmenin cari dönemine ilişkin finansal durumunun geçmiş dönemlere göre nasıl bir değişim geçirdiğini değerlendirmek amacıyla yapılan analizlerde gerekli olan referans bilgileri sağlamaktadır.

(b) Sektör (Sanayi) Standart Oranları: İşletmenin

içinde bulunduğu sektördeki işletmelerin(rakiplerin) finansal tablolarındaki veriler üzerinden, her bir dönem için hesaplanan ortalamalardır.

(c) İdeal (Hedef) Standart Oranları: İşletmenin yer

aldığı sektörde bulunan en başarılı bir veya birkaç işletmenin finansal tablolarından yararlanılarak hesaplanan standart oranlardır.

(d) Bütçe Standart Oranları: Bütçe sistemi uygulayan

işletmelerde, bütçelenen finansal tablo verileri kullanılarak hesaplanan oranlardır.

B. ANALİZ TÜRLERİ Yapılış Amacına Göre 1. Yönetim Analizi: Yöneticilerin alacakları

kararlara yardımcı olmak için yapılan analizdir. 2. Yatırım Analizi: İşletmeye yatırım yapmak

isteyen veya düşünen kişi ve kurumlarca yapılan analizdir.

3. Kredi Analizi: Üçüncü kişilerin işletmenin borç ödeme gücü, kârlılık vb. konularda yaptıkları analizdir. Kredi analizinde kullanılan teknikler şunlardır: (a) Karakter (b) Kapasite (c) Kefil (Kefalet) (d) Kapital(Sermaye) (e) Koşullar

İçeriğine Göre 1. Statik Analiz: Tek bir döneme ait verileri

kapsar. 2. Dinamik Analiz: Birden fazla yıla ait verileri

kapsar. Yapacak Kişiye Göre

1. Dış Analiz: İşletme dışından kişilerce işletme hakkında yapılan analizdir.

2. İç Analiz: İşletmeye bağlı kişilerce yapılan analizdir.

İKİNCİ BÖLÜM / MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI

3

Muhasebe ilke ve standartlarının dayanağını oluşturan, evrensel nitelikte olup, muhasebe uygulamalarına yön veren 12 kavramdan meydana gelmiştir.

(a) Sosyal Sorumluluk Kavramı (b) Kişilik Kavramı (c) İşletmenin Sürekliliği Kavramı (d) Dönemsellik Kavramı (e) Parayla Ölçülme Kavramı (f) Maliyet Esası Kavramı (g) Tutarlılık Kavramı (h) Tarafsızlık ve Belgelendirme Kavramı (i) Tam Açıklama Kavramı (j) İhtiyatlılık Kavramı (k) Önemlilik Kavramı (l) Özün Önceliği Kavramı

A. SOSYAL SORUMLULUK KAVRAMI

Bu kavram, muhasebenin organizasyonunda, muhasebe uygulamalarının yürütülmesinde ve mali tabloların düzenlenmesi ve sunulmasında; belli kişi veya grupların değil, tüm toplumun çıkarlarının gözetilmesi ve dolayısıyla bilgi üretiminde gerçeğe uygun, tarafsız ve dürüst davranılması gereğini ifade eder.

B. KİŞİLİK KAVRAMI

Bu kavram; işletmenin sahip veya sahiplerinden, yöneticilerinden, personelinden ve diğer ilgililerden ayrı bir kişiliğe sahip olduğunu ve o işletmenin muhasebe işlemlerinin sadece bu kişilik adına yürütülmesi gerektiğini öngörür. İşletmenin ortaklardan alacak veya borç edinmesi bu kavramın gereğidir. Ortakların şahsi gelir ve giderleri ile işletmenin gelir ve giderleri birbirinden ayrı tutulur.

C. İŞLETMENİN SÜREKLİLİĞİ KAVRAMI

Bu kavram, işletmelerin faaliyetlerini bir süreye bağlı olmaksızın sürdüreceğini ifade eder. Bu nedenle işletme sahiplerinin ya da hissedarlarının yaşam süreleriyle bağlı değildir. İşletmenin sürekliliği kavramı maliyet esasının temelini oluşturur. İşletmenin sonsuz bir ömrü olacağı varsayıldığı için varlıkların değerlendirilmesinde tasfiye değeri değil, maliyet esası kullanılır. Bu kavramın, işletmeler açısından geçerliliğinin bulunmadığı veya ortadan kalktığı durumlarda ise, bu husus mali tabloların dipnotlarında açıklanır.

Anahtar kelimeler Maliyet esasının temeli İşletmenin yaşam süresinin ortaklarınki ile

ilişkilendirilmemesi


4

D. DÖNEMSELLİK KAVRAMI

Dönemsellik kavramı; işletmenin sürekliliği kavramı uyarınca sınırsız kabul edilen ömrünün, belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanmasıdır. Gelir ve giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi, hasılat, gelir ve kârların aynı döneme ait maliyet, gider ve zararlarla karşılaştırılması bu kavramın gereğidir.

Anahtar kelimeler Tahakkuk esası kavramı gereği Reeskont hesaplaması Amortismanların hesaplanması Gelir ve giderlerin ilgili döneme alınması Gelir – Gider Tahakkuklarının işlenmesi Peşin Ödenmiş giderlerin aktifleştirilmesi –

Gelecek aylara ait gelir ve giderlerin kaydedilmesi

E. PARAYLA ÖLÇÜLME KAVRAMI

Parayla ölçülme kavramı, parayla ölçülebilen iktisadi olay ve işlemlerin muhasebeye ortak bir ölçü olarak para birimiyle yansıtılmasını ifade eder. Muhasebe işlemleri ulusal para birimine göre yapılır.

F. MALİYET ESASI KAVRAMI

Maliyet esası kavramı; para mevcudu, alacaklar ve maliyetinin belirlenmesi mümkün veya uygun olmayan diğer kalemler hariç, işletme tarafından edinilen varlık ve hizmetlerin muhasebeleştirilmesinde, bunların elde edilme maliyetlerinin esas alınması gereğini ifade eder.

G. TUTARLILIK KAVRAMI

Tutarlılık kavramı; muhasebe uygulamaları için seçilen muhasebe politikalarının, birbirini izleyen dönemlerde değiştirilmeden uygulanması gereğini ifade eder. İşletmelerin mali durumunun, faaliyet sonuçlarının ve bunlara ilişkin yorumların karşılaştırılabilir olması bu kavramın amacını oluşturur. Tutarlılık kavramı, benzer olay ve işlemlerde, kayıt düzenleri ile değerleme ölçülerinin değişmezliğini ve mali tablolarda biçim ve içerik yönünden tek düzeni öngörür. Geçerli nedenlerin bulunduğu durumlarda, işletmeler, uyguladıkları muhasebe politikalarını değiştirebilirler. Ancak bu değişikliklerin ve bunların parasal etkilerinin mali tabloların dipnotlarında açıklanması zorunludur.

Anahtar kelimeler Muhasebe politikalarının değiştirilmemesi Finansal tabloların karşılaştırılabilir olması Her yıl yapılan bir işlemin atlanması Her yıl yapılan bir işlemin değiştirilmesine

rağmen dipnotlarda bilgi verilmemesi H. TARAFSIZLIK VE BELGELENDİRME KAVRAMI

Bu kavram, muhasebe kayıtlarının gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş objektif belgelere dayandırılması ve muhasebe kayıtlarına esas alınacak yöntemlerin seçilmesinde tarafsız ve ön yargısız davranılması gereğini ifade eder.


5

İ. TAM AÇIKLAMA KAVRAMI

Tam açıklama kavramı; mali tabloların bu tablolardan yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır olmasını ifade eder. Mali tablolarda finansal bilgilerin tam olarak açıklanması yanında, mali tablo kalemleri kapsamında yer almayan ancak alınacak kararları etkileyebilecek, gerçekleşmesi muhtemel olaylara da yer verilmesi bu kavramın gereğidir.

Anahtar kelimeler Her yıl yapılan bir işlemin değiştirilmesi

durumunda bunun hakkında bilgi verilmesi Varlıkların sigorta bedellerinin dipnotlarda

açıklanması J. İHTİYATLILIK KAVRAMI

Bu kavram, muhasebe olaylarında temkinli davranılması ve işletmenin karşılaşabileceği risklerin göz önüne alınması gereğini ifade eder. Bu kavramın sonucu olarak, işletmeler, muhtemel giderleri ve zararları için karşılık ayırırlar, muhtemel gelir ve kârlar için ise gerçekleşme dönemlerine kadar herhangi bir muhasebe işlemi yapmazlar. Ancak bu kavram gizli yedekler veya gereğinden fazla karşılıklar ayrılmasına gerekçe oluşturamaz. Anahtar kelimeler Değer düşüklüğü Karşılık ayrılması Temkinli davranılması Gizli yedekler, fazla karşılıklar

K. ÖNEMLİLİK KAVRAMI Önemlilik kavramı, bir hesap kalemi veya mâli bir olayın nispî ağırlık ve değerinin mali tablolara dayanılarak yapılacak değerlemeleri veya alınacak kararları etkileyebilecek düzeyde olmasını ifade eder. Önemli hesap kalemleri, finansal olaylar ve diğer hususların mali tablolarda yer alması zorunludur.

L. ÖZÜN ÖNCELİĞİ KAVRAMI

Özün Önceliği kavramı, işlemlerin muhasebeye yansıtılmasında ve onlara ilişkin değerlendirmelerin yapılmasında biçimlerinden çok özlerinin esas alınması gereğini ifade eder. Genel olarak işlemlerin biçimleri ile özleri paralel olmakla birlikte, bazı durumlarda farklılıklar ortaya çıkabilir. Bu takdirde, özün biçime önceliği esastır. Anahtar kelimeler Vadeli çeklerin dönem sonunda vadeli çekler

hesabına alınması

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM / MALİ TABLOLAR - BİLANÇO

6

A. BİLANÇO İşletmenin belirli bir tarihteki varlıklarını (maliyet değeriyle) ve bu varlıkların finansmanında kullanılan kaynakları tutarları ve dağılımları ile birlikte gösteren statik bir finansal tablodur. Bir başka ifade ile işletmenin belirli bir tarihteki finansal durumunu özetleyen finansal tablosudur. Bilanço Türleri (a) Şekil Bakımından

• Hesap tipi bilanço • Rapor tipi bilanço

(b) Analiz Bakımından • Karşılaştırmalı bilanço • Analitik bilanço

(c) Kapsam Bakımından • İşletme bilançosu • Konsolide bilanço

(d) İşletme veya Vergi Hukuku Bakımından • Ticari bilanço • Mali bilanço

Bilançonun Genel Kuralları

AKTİF ZTE İŞLETMESİ

31.12.2015 tarihli BİLANÇO

PASİF

DÖNEN VARLIK KISA VAD.

YAB. KAYNAK UZUN VAD.

YAB. KAYNAK DURAN VARLIK ÖZ KAYNAK

AKTİF TOPLAMI PASİF

TOPLAMI

Brüt Çalışma Sermayesi Dönen Varlıklar

Net Çalışma Sermayesi Dönen Varlıklar – KVYK

Devamlı Sermaye UVYK + Öz Kaynaklar Yabancı Kaynaklar KVYK + UVYK

Fon en geniş tanımıyla Aktifin tamamı (Fon Akım Tab.)

Fon en dar tanımıyla Kasa Hs. (Nakit Akım Tab.) Kısa vadeli yabancı kaynaklar dönen varlıklar için

kullanılmalıdır. Öz kaynaklar öncelikle duran varlıkların

finansmanı için tercih edilmelidir. Uzun vadeli yabancı kaynaklar yüksek oranda faiz

maliyetine katlanılacağı için günlük ihtiyaçlardan oluşan dönen varlıkların finansmanı yerine uzun vadeli yatırımlardan oluşan duran varlıkları finanse etmek için tercih edilmelidir.

Yabancı kaynaklar (KVYK+UVYK) her ne kadar borç niteliği taşısa da makul ölçülerde oldukları sürece işletmenin faaliyetlerinde bir kaldıraç pozisyonu taşır. Ancak unutmamak gerekir ki burada üstlenilen risk makul ölçülerde olmalıdır. Genel olarak bu borçlanmanın öz kaynakları aşmaması arzu edilir. Yani kaynak dağılımını gösteren Pasif tarafın %50, %50 (fifty fifty) olacak şekilde dağılım göstermesi arzulanır.

Varlıkların yer aldığı Aktif tarafın ise işletmenin türüne göre şekillenmesi beklenir. Şöyle ki işletme şayet bir ticaret işletmesi ise daha çok günlük faaliyetleri gerçekleştirecek varlıklara ihtiyaç duyacaktır. Bu da işletmenin Dönen Varlıklarının fazla olması anlamına gelir. Ancak işletme bir üretim işletmesi ise bu işletmenin modern ve seri üretim yapan alet ve makinelere ihtiyacı olacaktır. Bu durumda bu işletmelerin ise Duran Varlıklarının yoğun olduğu bir varlık dağılımına ihtiyaçları olacaktır.

İşletmelerde en önemli unsurlardan biri de net çalışma sermayesine sahip olmalarıdır. Dönen varlıkları daima KVYK’larını karşılamaya yetecek ve günlük faaliyetleri için yeterli düzeyde olmalıdır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM / MALİ TABLOLAR – GELİR TABLOSU

7

B. GELİR TABLOSU İşletmenin belirli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği dönem net kârını veya zararını gösteren dinamik bir finansal tablodur. Gelir tablosu aşağıda belirtilen beş ana bölümden oluşur

• Brüt Satış Kârı veya Zararı • Faaliyet Kârı veya Zararı • Olağan Kâr veya Zarar • Dönem Kârı veya Zararı • Dönem Net Kârı veya Zararı

Gelir Tablosu Türleri (a) Şekil Bakımından

• Hesap tipi gelir tablosu • Rapor tipi gelir tablosu

(b) Analiz Bakımından • Karşılaştırmalı gelir tablosu • Analitik gelir tablosu

(c) Kapsam Bakımından • İşletme gelir tablosu • Konsolide gelir tablosu

(d) İşletme veya Vergi Hukuku Bakımından • Ticari gelir tablosu • Mali gelir tablosu

Gelir Tablosunun Genel Kuralları 60. Brüt Satışlar 61. Satış İndirimleri (-)

NET SATIŞLAR 62. Satışların Maliyeti (-)

BRÜT SATIŞ KÂRI/ZARARI 63. Faaliyet Giderleri (-)

FAALİYET KÂRI / ZARARI 64. Diğer Faal. Olağan Gelir ve Kârlar 65. Diğer Faal. Olağan Gider ve Zararlar (-) 66. Finansman Giderleri (-)

OLAĞAN KÂR / ZARAR 67. Diğer Faal. Olağandışı Gelir ve Kârlar 68. Diğer Faal. Olağandışı Gider ve Zararlar (-)

DÖNEM KÂRI / ZARARI 69. Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları (-)

DÖNEM NET KÂRI / ZARARI

Gelir tablosu bilanço gibi çift taraflı olmayıp eşitlik ilkesine dayanmaz. Gelirlerden giderlerin indirilmesi yoluyla işletmenin bir dönem içinde elde ettiği kârın hesaplanması amacıyla kullanılır. Bu yüzden aşağıda gelir tablosundan gelebilecek sorulara yönelik kısa hatırlatmalara yer verilmiştir: • Gelir tablosu verilerinin analizinde, oranların

hesaplanmasında kullanılan temel veri “Net Satışlar”’dır. Tüm hesaplamalar neredeyse net satışlar baz alınarak yapılır.

• İşletmenin varlıklarının ne derece verimli kullanıldığını ölçmek amacıyla kâra bakılmaz. Çünkü kâr hesaplamasında hem dönem içinde ödenen finansman gideri, hem de vergi karşılığı işletmenin gerçek faaliyetleri sonucu elde etmiş olduğu geliri azaltır. Bu yüzden tam manasıyla verimliliği ölçebilmenin temel yolu kâra, finansman gideri ve verginin ilave edilmesidir.

• Özellikle sınavlarda vurgulanan iki grup ise 64 ve 65. gruplardır. • 64. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar

640. İştiraklerden Temettü Gelirleri 641. Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri 642. Faiz Gelirleri 643. Komisyon Gelirleri 644. Konusu Kalmayan Karşılıklar 645. Menkul Kıymet Satış Kârları 646. Kambiyo Kârları 647. Reeskont Faiz Gelirleri 648. Enflasyon Düzeltmesi Kârları 649. Diğer Olağan Gelir ve Kârlar

• 65. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar

653. Komisyon Giderleri (-) 654. Karşılık Giderleri (-) 655. Menkul Kıymet Satış Zararları (-) 656. Kambiyo Zararları (-) 657. Reeskont Faiz Giderleri (-) 658. Enflasyon Düzeltmesi Zararları(-) 659. Diğer Olağan Gider ve Zararlar (-) NOT: Özellikle bu iki grupta yer alan hesapların bilinmesinde yarar vardır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM / MALİ TABLOLAR – NAKİT AKIM TABLOSU

8

C. NAKİT AKIM TABLOSU Nakit akış tablosu bir hesap döneminde oluşan nakit akışını, nakit giriş ve çıkışlarını; yani işletmenin tahsilat ve ödemelerini kaynakları ve kullanım yerleri ile birlikte gösteren bir tablodur. Nakit akış tablosundaki fon kavramı, fon akım tablosundaki fon kavramından farklıdır. Nakit akış tablosunda yer alan fon kavramı, nakit ve nakde eş değer unsurları ifade eder. Nakit akış tablosu nakit ve nakde eş değer kaynak ve kullanımları içerirken, fon akım tablosu işletmenin nakit dışındaki fon kaynak ve kullanımlarını da içermektedir. Nakit akım tablosunun yararları şunlardır: Gelecekteki nakit akışlarının tahmin edilmesini

sağlar. Yönetimin kararlarının değerlemesini sağlar. İşletmenin ortaklara kâr payı dağıtabilme ve kredi

verenler anapara ve faiz ödeyebilme yeteneğinin belirlenmesinde yardımcı olur.

İşletmenin nakit mevcudundaki değişikliklerle kârı arasındaki ilişkiyi gösterir.

Nakit Akım Tablosunun Düzenlenebilmesi için Cari Yılın Gelir Tablosu Dönem Başı ve Dönem Sonu Bilançoları Kâr Dağıtım Tablosu Ek Bilgiler (nakit girişi ve çıkışı gerektirmeyen

işlemler) gerekmektedir Nakit Akım Tablosunun Bölümleri İşletme Faaliyetleri ile ilgili Nakit Akışları Yatırım Faaliyetleri ile ilgili Nakit Akışları Finansman Faaliyetleri ile ilgili Nakit Akışları Nakit Kaynakları (Kasa ve Bankada Nakit Artışına Neden Olacak işlemler) Satışlardan Elde Edilen Nakit Diğer Faaliyetlerden Sağlanan Nakit KVYK ve UVYK ile Sağlanan Nakit Sermaye Arttırımına ilişkin Nakitler Hisse Senedi İhraç Priminden Sağlanan Nakit Alacakların tahsili Geçici yatırımların satışı Yatırımlardan dolayı nakden kâr payı ve faiz

alınması Alacak senetlerinin iskonto ettirilmesi Duran varlıkların peşin satışı Tahvil veya finansman bonosu ihracı Nakit karşılığı sermaye artırımı Nakit olarak kredi sağlanması

Nakit Kullanımları (Kasa ve Banka’dan Nakit Çıkışına Neden Olacak İşlemler) Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışları Faaliyet Giderlerine ilişkin Nakit Çıkışları Diğer Faaliyetlerde Olağan Gider / Zarara ilişkin

Nakit Çıkışları Finansman Giderlerinden Dolayı Nakit Çıkışları Olağandışı Gider / Zararlara İlişkin Nakit Çıkışları Duran Varlık Yatırımına ilişkin Nakit Çıkışları Kısa Vadeli ve Uzun Vadeli Borç Ödemeleri Ödenen Vergi ve Benzeri Ödenen Temettü Nakden ödenen işçi ücret ve giderleri Peşin olarak hammadde, malzeme veya mal alışı Faaliyet giderlerinin ödenmesi Nakden ödenen finansman giderleri Borçların nakden ödenmesi Nakden kâr payı dağıtımı Nakit çıkışı gerektiren diğer giderler Peşin olarak duran varlık alışı Maddi duran varlıkların bakım onarım giderleri Geçici yatırımlarda bulunmak Uzun vadeli yatırım amacıyla nakden menkul

kıymet almak Sermayenin nakden azaltılması Nakit Hareketi Gerektirmeyen İşlemler Nakit akım tablosu düzenlenirken nakit girişi veya çıkışı sağlamayan işlemlerin elenmesi gerekir. Bu tür işlemler şunlardır: Amortisman, tükenme ve itfa paylarının kayda

alınması Stoklar, alacaklar ve menkul kıymetler için değer

düşme zararlarının kayda alınması Değersiz hale gelen alacakların kayıtlardan

silinmesi Dağıtılmamış kârların belli amaçlar için tahsisi

veya sermayeye eklenmesi Maddi duran varlıkların yeniden değerlemesi Maddi duran varlıkların defter değerinin

azaltılması ya da defterden silinmesi Kullanılamaz hale gelmiş maddi duran varlıkların

amorti edilmemiş bakiyelerinin zarar olarak kayda alınması

Senetli alacak veya borçların bilanço tarihlerindeki değerleri ile raporlanması

İştiraklerden bedelsiz hisse senedi alınması Peşin ödenmiş giderlerin o dönemde gider

yazılması Peşin tahsil edilmiş gelirlerin o dönemde gelir

yazılması

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM / MALİ TABLOLAR – NAKİT AKIM TABLOSU

9

Nakit Akım Tablosu Düzenleme Yöntemleri Nakit akım tablosu doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki yöntemle düzenlenebilir. 1) Dolaylı Yöntem: Tablonun bu yönteme göre

düzenlenmesi durumunda işletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit fazla ve eksiği belirtilmekte, faaliyetlerin neden olduğu nakit giriş ve çıkışlarının dökümü yapılmamaktadır. Eğer nakit akım tablosunun düzenlenmesi gelir tablosunun son kalemi olan net kârla başlanarak yapılırsa, bu tür nakit akım tablosuna Dolaylı Yöntemle hazırlanmış nakit akım tablosu denilir.

2) Doğrudan Yöntem: Doğrudan yöntemde nakit akım tablosunun düzenlenmesinde muhasebe sürecinde üretilen finansal verileri özetleyerek raporlayan iki ana finansal rapor olan “Bilanço” ile “Gelir Tablosu”ndan büyük bir ağırlıkla yararlanılmakta ve nakit akım tablosu düzenleme çalışmalarının başlangıç noktasını gelir tablosu oluşturmaktadır. Doğrudan yöntemle hazırlanmış nakit akım tablosunun özelliği, nakit hesabının gelir tablosunun üst ana kalemi olan gelirle başlamasından kaynaklanmaktadır.

I. Nakit Giriş ve Çıkışlarının Belirlenme Esasları

Dönem İçi Nakit Girişleri a) Dönem Başı Nakit Mevcudu: İşletmenin dönem

başında kasa ve bankalarda bulunan nakit mevcududur.

b) Satışlardan Elde Edilen Nakit: İşletmenin esas faaliyetleri ile ilgili mal ve hizmet satışından sağlanan nakit girişlerini gösterir. Bu tutarın hesaplanması için net satış hasılatından, dönem başına göre satışlardan doğan alacaklardaki artış indirilir, azalış ise eklenir.

Toplam Satışlar + Satışlarla İlgili DB Alacaklar - Satışlarla İlgili DS Alacaklar

c) Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlardan

Dolayı Sağlanan Nakit: Gelir tablosunda diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârlar olarak tanımlanan kalemlerden sağlanan nakit girişleri bu bölümde yer alır. Faiz gelirleri, kâr payları, komisyon gelirleri, kur farkları ve diğer olağan gelir ve kârlar nakden tahsil edilmek koşuluyla burada yer alır.

d) Olağandışı Gelir ve Kârlardan Sağlanan Nakit: Duran varlık satışları, satış kârlı da olsa zararlı da olsa diğer nakit girişleri içinde yer alır.

e) Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlardan Sağlanan Nakit: Esas faaliyet konusunu ilgilendiren mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan olağan ticari borçlar dışındaki artış dışında, kısa vadeli borçlanmalar nedeniyle oluşan nakit girişlerini ifade eder.

f) Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlardan Sağlanan Nakit: Tahvil gibi uzun vadeli menkul kıymet ihraçları, orta ve uzun vadeli olarak alınan nakit krediler ve diğer olarak gruplanır. Borç ve gider karşılıkları, gider tahakkukları, ertelenen ve taksitlendirilen vergiler işletmeye nakit girişi sağlamadığından tabloda yer almaz.

g) Sermaye Artırımından Sağlanan Nakit: Sadece nakit karşılığı sermaye artırımı bu tabloda yer alır.

h) Hisse Senedi İhraç Primlerinden Sağlanan Nakit: Nominal değer ile satış fiyatı arasındaki farktır.

i) Diğer Nakit Girişleri: Portföydeki menkul kıymet satışlarından, diğer alacaklardan yapılan tahsilattan, diğer dönen varlıklardaki azalıştan sağlanan nakit girişleridir.

II. Dönem İçi Nakit Çıkışları

a) Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışları b) Faaliyet Giderlerine İlişkin Nakit Çıkışları c) Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve

Zararlara İlişkin Nakit Çıkışları d) Finansman Giderlerinden Dolayı Nakit Çıkışı e) Olağandışı Gider ve Zararlardan Dolayı Nakit

Çıkışı f) Duran Varlık Yatırımlarına İlişkin Nakit

Çıkışları g) Kısa Vadeli Yabancı Kaynak Ödemeleri h) Uzun Vadeli Yabancı Kaynak Ödemeleri i) Ödenen Vergi ve Benzerleri j) Ödenen Temettüler k) Diğer Nakit Çıkışları l) Dönem Sonu Nakit Mevcudu m) Nakit Artış veya Azalışı

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM / MALİ TABLOLAR – NÇS DEĞİŞİM TABLOSU

10

D. NET ÇALIŞMA SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU Net çalışma (işletme) sermayesi, dönen varlıklarla kısa vadeli yabancı kaynaklar arasındaki farktır. İşletmenin belirli bir hesap döneminde Net İşletme Sermayesinin kaynaklarını ve kullanım yerlerini gösteren tablodur. Bu tablo düzenlenirken Dönen Varlıklar ile KVYK‘lar farkını belirten Net İşletme (Çalışma) Sermayesi, fon olarak kabul edilir. Bir işletmenin kısa vadeli borçları toplamı dönen varlık toplamından fazla ise net çalışma sermayesi noksanı veya açığı söz konusudur. Bu durum hem kısa vadeli borçların ödenmeyeceğini hem de günlük faaliyetlerin aksayacağını işaret eder. Net çalışma sermayesinin yeterli olması; Mal ve hizmet üretiminde kullanılan girdilerin

zamanında sağlanmasına olanak vereceğinden işletme faaliyetlerinin daha verimli sürdürülmesini kolaylaştırır.

Dönen varlıklarda oluşacak değer düşmelerinin işletme üzerinde yaratacağı olumsuz etkileri azaltır.

Borçların zamanında ödenmesini sağlar. Ayrıca işletmenin kredi itibarını da artıracağından yeni kredi olanakları bulunmasını kolaylaştırır.

Deprem, yangın, su baskını gibi afetler sonucunda, işletmenin finansal yönden zor duruma düşmesini önler.

Alıcılara daha iyi hizmet sunulmasına olanak verir. Müşterilerin gereksinimlerini, taleplerini zamanında karşılayabilecek yeterli düzeyde stok bulundurabilecek, daha uygun koşullarda kredili satış yapılabilir.

Duran varlıkların tam kapasite ile çalışmasına katkı sağlar.

Durgunluk dönemlerinin kolay atlatılmasını sağlar.

Net Çalışma Sermayesi Tablosunun Düzenlenebilmesi için: Cari Yılın Gelir Tablosu Son iki yıla ait karşılaştırmalı bilanço (ilgili yılın

dönem başı ve dönem sonu bilançosu) Kâr Dağıtım Bilgileri Cari yılda ödenen vergilere ihtiyaç vardır. Net çalışma sermayesinde değişim tablosu, nakit akım ve geniş anlamda fon akım tablosundan farklıdır. Bu tablo işletmenin bir hesap dönemi içinde nakit hasılat ve ödemelerini göstermediği gibi, üçüncü kişilerle olan ilişkilerden doğan tüm finansal olanaklarını ve bunların kullanılış yerlerini de ortaya koymaz. Kapsam itibariyle nakit akım tablosundan daha geniş, fon akım tablosundan ise daha dardır. Net Çalışma Sermayesinde Değişme Yaratan İşlemler Uzun Vadeli Borçlarla Dönen Varlık Alınması Dönen Varlıklarla Uzun Vadeli Borçların

Ödenmesi Kâr Payı Dağıtımı Sermaye Olarak Bir Dönen Varlık Unsurunun

Konulması Dönen Varlık Karşılığında Duran Varlık Alımı Uzun Vadeli Borcun Kısa Vadeli Hale Gelmesi Kısa Vadeli Alacağı Olan Birinin Alacağına Karşılık

İşletmeye Ortak Olması Net Çalışma Sermayesinde Değişme Yaratmayan İşlemler Kısa Vadeli Borçların Dönen Varlıklarla Ödenmesi Kısa Vadeli Borçlanarak Dönen Varlık Alımı Uzun Vadeli Borçlanarak Duran Varlık Alımı Uzun Vadeli Alacak Karşılığında İştirak Amacıyla

Hisse Senedi Alınması Dağıtılmamış Karların Sermayeye Eklenmesi

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM / MALİ TABLOLAR – NÇS DEĞİŞİM TABLOSU

11

Net Çalışma Sermayesinde Değişim Tablosunun Yorumu

1. Net Çalışma Sermayesindeki Değişikliğin Yorumu Temel olan,bir işletmenin faaliyetinin ve büyüklüğünün gerektirdiği tutarda ve bileşimde net çalışma sermayesine sahip olmasıdır. Net çalışma sermayesini yeterli düzeye çıkaran artış, net çalışma sermayesi noksanından net çalışma sermayesine geçiş olumlu yorumlanır.

2. Net Çalışma Sermayesinde Değişim Tablosunun

Kaynak ve Kullanım Yerleri Bölümünün Yorumu Tablonun bu ikinci bölümü, net çalışma sermayesindeki artış ya da azalış şeklinde belirlenmiş olan değişikliğin nedenlerini göstermektedir. Bu açıdan önce fon kaynakları, sonra fon kullanımları yorumlanır; daha sonra da fon kaynakları ile fon kullanımları arasındaki ilişki yorumlanır. Net Çalışma Sermayesinde Fon Kaynaklarının Yorumu: Net çalışma sermayesinin fon kaynakları işletmenin faaliyeti sonucundan, sermaye artışından, duran varlıklarından veya uzun vadeli yabancı kaynaklarından sağlanabilir. Bunlardan en iyisi faaliyet sonucu sağlanan dönem kârıdır. Bunu uzun vadeli yabancı kaynaklar izler. Üçüncü sırada sermaye artışı gelir. Duran varlıklardan fon sağlanması ise pek istenen bir durum değildir. Net Çalışma Sermayesinde Fon Kullanımlarının Yorumu: İşletmenin faaliyetleri sonucu zarar etmesi, kâr payı dağıtımı, uzun vadeli borçlarını ödemesi, sermaye azaltımına gitmesi veya yeni duran varlıklara yatırım yapılması net çalışma sermayesi fon kullanım yerleridir. Faaliyetler sonucu uğranılan zarar en kötü fon kullanım yeridir. İş hacminin artırılması amacıyla maddi duran varlıklara, riskin dağıtılması veya ek gelir elde etmek için mali duran varlıklara yatırım yapılması işletmenin lehine yorumlanır. Net Çalışma Sermayesinde Fon Kaynakları ve Kullanımları Arasındaki İlişkinin Yorumu: Net çalışma sermayesinde artış işletmenin faaliyetleri sonucu yarattığı kaynaklarla sağlanıyorsa bu durum olumlu yorumlanır. İşletme olağan faaliyetleri sonucu kaynak yaratamıyorsa hatta zarar ediyorsa uzun vadeli borçlanarak net çalışma sermayesini artırması durumunda net çalışma sermayesindeki artış pek olumlu yorumlanmaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM / MALİ TABLOLAR – FON AKIM TABLOSU

12

E. FON AKIM TABLOSU İşletmenin belirli bir dönemde fon kaynaklarım ve bunları kullandığı alanları gösteren bir tablodur. Bu tabloda fon kavramı en geniş anlamda kullanılmaktadır. En geniş anlamıyla fon, yasal olarak kullanılabilen hakların, finansal araçların ve finansal olanakların tümü anlamında aktifin tamamını ifade etmektedir. Belirli bir dönem içinde işletmenin sağladığı mali olanakları ve bunların kullanılış yerlerini göstermek yoluyla işletmenin o dönemdeki yatırım ve finansman faaliyetlerini özetler, finansal durumda meydana gelen değişiklikleri açıklar. Fon Akım Tablosunun Düzenlenmesi

Fon akım tablosu bilanço ve gelir tablosu ve bunlara ait açıklayıcı finansal bilgilere dayanılarak düzenlenir.

Aktif azalışları ile pasif artışları fon kaynağı yaratırken aktif artışları ile pasif azalışları da fon kullanımına neden olur. Ancak fon kaynakları ve kullanımları sadece bilanço verilerinin karşılaştırılması sonucu bulunan değişmelerden oluşmaz. Bu kalemlerin bazılarının düzeltilmesi gerekir. Çünkü işletmelerde fon girişi doğurmayan ya da fon çıkışına neden olmayan çeşitli muhasebe kayıtları vardır. Bu nedenle bunların düzeltilmesi gerekir.

İşletmelerde fon girişi veya fon çıkışı yaratmayan unsurları fon akım tablosuna etkileri açısından iki gruba ayrılabilir: Dönem kârını etkileyen fakat fon hareketi

doğurmayan işlemler (amortisman giderleri gibi.) Dönem kârını etkilemeyen ve fon hareketi de

doğurmayan işlemler (Dağıtılmamış kârların yedek akçelere eklenmesi, maddi duran varlık yeniden değerleme artışlarının sermayeye eklenmesi, vergi borçlarının ertelenmesi gibi)

Dönem içindeki fon akışlarını yansıtacak şekilde fon akım tablosunun düzenlenebilmesi için aşağıdaki bilgiler olmalıdır: Hesap dönemine ait gelir tablosu Dönem başı ve dönem sonu bilançosu Bir önceki hesap dönemine ait kâr dağıtım bilgileri İlgili hesap döneminde ödenen vergiler

Fon Akım Tablosunun Yorumu Fon akım tablosunun yorumlanabilmesi için analizi yapılırken yüzde yöntemi ile analiz tekniği kullanılmalıdır. Fon Kaynaklarının Yorumu: Fon kaynakları içinde en iyi fon kaynağı, olağan faaliyetlerden sağlanan kaynaklardır. Sermaye artışları geri ödemesiz bir kaynak olmaları, faiz yükü getirmemeleri nedeniyle finansal güvenilirlik açısından yeğlenen kaynaklardır. Fon Kullanımlarının Yorumu: Fon kullanımlarının yorumunda sağlanan fonların nerelerde kullanıldığı araştırılır. Fon kullanımlarının yorumunda esas olan, işletmenin finansal ve ekonomik faaliyetlerinde başarılı olmasını sağlayacak yerlere fonların harcanmış olup olmadığını belirlemektir. İşletmenin büyümesi ve gelecekteki başarısı açısından yenileme, modernizasyon, kapasite artırıcı yatırımlara gitmesi, bu amaçla maddi duran varlık edinmesi fon kullanımları açısından uygun yerlerdir.


13

Fon Kaynakları

Azalış (-)

Artış (+)

Aktif Pasif

FON KAYNAKLARI • Dönen varlıklardaki azalış • Duran varlıklardaki azalış • Kısa vadeli yabancı kaynaklardaki artış • Uzun vadeli yabancı kaynaklardaki artış • Sermaye artırımı • Hisse Senedi ihraç Primleri • Olağan Faal. Sağlanan Kâr • Olağandışı Faal. Sağlanan Kâr Gerçek Bir Fon Kaynağı Olmayan Gelirler • Konusu Kalmayan Karşılıklar • Reeskont Faiz Gelirleri • Borsa Değer Artış Kârları • Gelecek Aylara Ait Gelirlerin Döneme Ait

Kısımları • Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabındaki Azalış

Dönen Varlık Tutarındaki Azalışlardan Sağlanan Kaynaklar: Dönen varlıkların brüt değerinde ortaya çıkan azalış tutarları o dönemde işletmeye kullanılabilir mali olanak sağladığı için fon kaynakları içinde raporlanır. Duran Varlık Tutarındaki Azalışlardan Sağlanan Kaynaklar: Duran varlıkların brüt değerlerindeki azalışlar da bir fon kaynağıdır. Duran varlık satışından sağlanan kaynaklar satış tutarı üzerinden fon kaynağı olarak gösterilir. Kısa Vadeli Yabancı Kaynak Tutarındaki Artışlardan Sağlanan Kaynaklar: İşletme, üçüncü kişilerden borçlanmak suretiyle kısa vadeli yabancı kaynak sağlayarak mali olanaklarını artırabilir. Bu nedenle borç ve gider karşılıklarındaki artışlar hariç bilançolardaki kısa vadeli borç kalemlerindeki artışlar fon kaynağıdır.

Uzun Vadeli Yabancı Kaynak Tutarındaki Artışlardan Sağlanan Kaynaklar: Borç ve gider karşılıkları dışında uzun vadeli yabancı kaynaklardaki artışlar da işletmenin mali olanaklarını artırdığından fon kaynağıdır. Sermaye Artırımından Sağlanan Kaynaklar: İşletmenin sermayesinde dış kaynaklardan sağlanan artış tutarlarını ifade eder. Yeniden değerleme değer artışları ile yedeklerin sermayeye ilave edilmesi ise herhangi bir fon girişi sağlamaz. Hisse Senedi İhraç Primlerinden Sağlanan Kaynaklar: Sermaye yedekleri içerisinde yer alan dönemle ilgili hisse senedi ihraç primleri (emisyon primi) bir fon kaynağı olarak kabul edilir. Olağan Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar: İşletmenin olağan faaliyet kârı bir fon kaynağıdır. Ancak bu kâr büyüklüğüne etki ettiği halde o dönemde fon çıkışına neden olmayan giderler kâra eklenirken fon girişi sağlamayan gelirler de kârdan düşülür. Fon çıkışı gerektirmediği için kâra eklenen giderlere dönemin amortisman giderleri, karşılık giderleri, gelecek aylara ait giderlerin döneme ait kısmı, reeskont faiz giderleri örnek olarak gösterilebilir. Çünkü bu giderler dönemin kârını azalttığı halde fon dediğimiz aktiflerde gerçek bir azalışa yol açmaz. Diğer taraftan işletme açısından herhangi bir kaynak yaratmayan, ancak gelir yazıldıkları için kârı artıran peşin tahsil edilmiş gelirlerin döneme isabet eden kısmı, borç senetlerinin reeskonta tabi tutulması sonucu kayda alınan reeskont faiz gelirleri, konusu kalmayan karşılıkların iptali sonucu gelir yazılan kısmı gibi faaliyet sonuçlarının bu kârdan indirilmesi gerekir. Olağandışı Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar: Bu grupta işletmenin süreklilik göstermeyen olağandışı işlemlerinden sağlanan fon büyüklüğü yer alır. Faaliyet dışı gelir ve kârlar ile faaliyet dışı gider ve zararlar arasındaki pozitif farkı gösteren faaliyet dışı kâra, fon çıkışı gerektirmeyen kalemler eklenir ve bu kârdan fon girişi sağlamayan kalemler indirilir.


14

Fon Kullanımları

Artış (+)

Azalış (-)

Aktif Pasif

FON KULLANIMLARI • Dönen varlıklardaki artış • Duran varlıklardaki artış • Ödenen vergi ve benzerleri • Ödenen temettüler • Kısa vadeli yabancı kaynaklardaki azalış • Uzun vadeli yabancı kaynaklardaki azalış • Sermaye azalış Gerçek Bir Fon Kullanımı Olmayan Giderler • Amortisman Giderleri • Karşılık Giderleri • Reeskont Faiz Giderleri • Borsa Değer Artış Zararları • Gelecek Ay. Ait Giderlerin Döneme ilişkin

Kısımları • Gelecek Yıllara ait Giderler Hesabındaki Azalış

Olağan Faaliyetlerle İlgili Kullanımlar: İşletmenin dönem faaliyetini zararla kapatması halinde zarar tutarı kaynak kullanımını ifade eder. Ancak işletmenin her zarar etmesi halinde mali olanaklarında bir azalış meydana gelmez. Örneğin, fon çıkışı gerektirmeyen giderler olağan faaliyet zararını artırır, ancak bunlar kaynak kullanımını ifade etmediği için zarar büyüklüğünden düşülmelidir. Buna karşılık fon girişi sağlamayan gelirler de olağan faaliyet zararını azaltır, ancak gerçek anlamda fon kaynağı sağlamadıkları için olağan kâra eklenmelidir. Bu ilave ve indirimler sonucunda pozitif bir tutarın çıkması durumunda, söz konusu tutar fon kaynağı olarak dikkate alınır; aksi takdirde fon kullanımına neden olur. Olağandışı Faaliyetlerle İlgili Kullanımlar: Faaliyet dışı gelir ve kârlar ile faaliyet dışı gider ve zararlar arasındaki negatif fark olağandışı zararı ifade eder. Faaliyet dışı zarara, fon çıkışı gerektirmeyen kalemlerin eklenmesi ve fon girişi sağlamayan kalemlerin indirilmesi sonucunda pozitif bir tutara ulaşması durumunda, bu tutar fon kaynağı olarak dikkate alınır; aksi takdirde fon kullanımına neden olur.

Ödenen Vergi ve Benzerleri: Kaynaklar arasında vergiden önceki kâr gösterildiğinde, kâr üzerinden ödenen vergi benzerleri fon kullanımları içinde gösterilmelidir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM / MALİ TABLOLAR – KAR DAĞITIM VE ÖZ KAYNAK DEĞİŞİM TABLOSU

15

F. KÂR DAĞITIM TABLOSU Vergiden önceki kârdan başlamak üzere dönem kârının nasıl ve ne şekilde kullanıldığını (dağıtıldığını) gösteren tablodur. Kâr Dağıtım Tablosu Özellikleri

• Ek Finansal Tabloları düzenleme zorunluluğu getirilen işletmeler için (bütün işletmeler için değil) zorunludur.

• Kârın Varlığına veya dağıtımına bağlı olarak düzenlenir.

• Tabloyu oluşturan kalemler değiştirilemez farklı isimler konulamaz.

• Tabloda hem cari dönem verileri hem de önceki dönem verileri yer alır.

• Kâr dağıtım tablosu, dönem kârının nelerden (hangi tür faaliyetlerden) oluştuğunu göstermez.

Kâr Dağıtım Tablosunun Düzenleme İlkeleri

• Dönem kârından yapılan dağıtımla yedeklerden (önceki dönem) yapılan dağıtım ayrı ayrı gösterilir.

• Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülükler, Ortaklara ödenen 1. ve 2. temettüler, 1. ve 2. tertip Yasal Yedekler & Statü Yedekleri & Olağanüstü Yedekler ve kârdan ayrılar Özel Fonları açıkça gösterilir.

• İmtiyazlı Payların bulunması halinde, imtiyazlı ve Adi Hisse Senetlerine kâr payları ayrı ayrı gösterilir.

G. ÖZ KAYNAK DEĞİŞİM TABLOSU Özkaynak değişim tablosu, ilgili dönemin özkaynak kalemlerinde meydana gelen artış ve azalışları bir bütün olarak gösteren tablodur. Özkaynaklar Değişim Tablosu cari dönem ve önceki dönem verilerini içerecek biçimde sunulur. Tablo; Ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, kâr yedekleri ve geçmiş dönemler kârı(zararı) ve dönem net kârı (zarar) kalemlerinin her birinin dönem başı tutarını, dönem içinde kalemlerde meydana gelen azalışları, artışları ve dönem sonu kalanını ayrı ayrı gösterecek biçimde düzenlenir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM / ANALİZ TEKNİKLERİ – KARŞILAŞTIRMALI TABLOLAR ANALİZİ

16

A. KARŞILAŞTIRMALI TABLOLAR ANALİZİ (YATAY) Karşılaştırmalı finansal tablolar analizi, bir işletmenin birbirini izleyen aynı uzunluktaki en az iki veya daha fazla faaliyet dönemine ait finansal tablolarının karşılaştırmalı olarak düzenlenmesi ve bu tablolarda yer alan kalemlerin zaman içinde göstermiş olduğu gelişmelerin ve değişikliklerin tespit ve incelenmesidir. Karşılaştırmalı finansal tablolar analizinde hesaplanan değişimler hem tutar hem de yüzde olarak dikkate alınmalıdır. Sadece tutar veya sadece yüzde değişim-lere bakılması, değişimin işletme açısından öneminin gözden kaçırılmasına veya gerekenden fazla önemli görülmesine neden olabilir. Bu da değişimlerle ilgili yorumu zayıflatır. Finansal tablolarda yer alan rakamların karşılaştırılabilmesi için faaliyet dönemlerinin eş değer olması, tablolardaki bilgilerin aynı muhasebe kavram ve ilkelerine göre hazırlanmış olması gerekir. Amacı: Yıllar itibarıyla kalemlerdeki değişimin incelenerek mali durum ve faaliyet sonuçlarına ilişkin geleceğe yönelik tahmini verilere ulaşmaktır. Karşılaştırmalı Tablolar Analizinin Özellikleri

i. Dinamik analizdir. Birden fazla dönemi içerdiği için kapsamına göre dinamik analizdir.

ii. Finansal tablolardaki her bir kalemin yıllar itibarıyla karşılaştırılarak incelenmesine olanak tanıdığı için yatay analiz olarak da adlandırılır.

iii. İşletmenin kendi içinde analiz edilmesini sağlar. Rakipleri ile karşılaştırma imkânı vermez.

iv. Fark ve yüzdelerdeki artış ya da azalışa göre işletmenin geçmiş dönemine göre karşılaştırması yapılır.

v. Analizde yorum, neden sonuç ilişkisine göre yapılır.

vi. Bu teknikte değişimin yönü TUTAR ve YÜZDE olarak ifade edilir.

vii. Yapılacak yorumlarda önceki döneme göre değişimin tutarı ve oranı (%) birlikte değerlendirilmelidir. Yalnızca tutarlara ya da yalnızca oranlara bağlı kalınan yorumlar yanlış sonuçlara neden olabilir.

Bir hesap kaleminin artış ya da azalış oranı aşağıdaki formülle hesaplanır: Cari Dönem Tutarı – Önceki Dönem Tutarı ———————————————————— X 100 Önceki Dönem Tutarı Karşılaştırmalı Tabloların Düzenlenmesi Karşılaştırmalı tablo analizinden beklenen yararın sağlanabilmesi için karşılaştırmaya esas alınan dönemlerin aynı uzunlukta olması, tablonun içerdiği bilgilerin aynı muhasebe kavram ve ilkelerine göre belirlenmiş olması ve rakamların enflasyonun etkilerinden arındırılarak birbirleri ile karşılaştırılabilir olması gerekir.

• Finansal tablo kalemlerinin adı ve bu kalemlerin yıllar itibarıyla mutlak tutarları ilk sütunda yer alır.

• İkinci sütunda her bir kalemdeki mutlak ve oransal değişmeler gösterilir. Artışlar (+) işareti ile azalışlar ise ya (-) işareti ile ya da parantez içinde gösterilir.

Değişmelerin Mutlak Fark Olarak Hesaplanması Karşılaştırılan finansal tablo sayısı ikiden fazla olduğu takdirde artış ve azalışların hesaplanmasında hangi dönemin esas alınacağının belirlenmesi gerekir. Bu konuda iki farklı yaklaşım kullanılabilir. Birinci yaklaşımda belirli bir yıl temel alınarak kalemlerdeki değişmeler temel yılın rakamlarına göre hesaplanır. Buna SABİT BAZ DÖNEMİ YÖNTEMİ denir. Her bir kalemdeki değişme bir önceki yılın rakamlarına göre hesaplanmış olabilir. Buna HAREKETLİ BAZ DÖNEMİ YÖNTEMİ denir.

Örnek:

2014 2015 2016

±

Fark 14 -15

±

Fark 14 -16

Hazır Değerler 100.000 300.000 180.000 …… ……

Menkul Kıymetler 50 000 0 80 000 …… ……

Faaliyet karı/ zararı 50 000 20 000 (5 000) …… ……


17

Değişmelerin Oransal Olarak Hesaplanması Karşılaştırmalı tablolar için oransal değişmeler hesaplanırken, eğer karşılaştırılan ilk yılda rakam yok sadece ikinci yılda rakam varsa, mutlak artış ikinci yılın rakamı kadar olurken bir sayının sıfıra bölümü sonsuz olacağından değişmeyi yüzde olarak gösteren sütuna hiçbir şey yazılmaz. Buna karşın karşılaştırılan yıllardan ilkinde rakam varken ikincisinde rakam yoksa azalış oranı yüzde yüz (%100) olacaktır.

Yüzdeleri bulmak için kullanılacak formül :

Sabit Baz Yöntemine Göre;

İlgili kalemin temel yıla göre değişme tutarı x 100 İlgili kalemin temel yıldaki tutarı

Hareketli Baz Yöntemine Göre; İlgili kalemin bir önceki yıla göre değişme tutarı x 100 İlgili kalemin karşılaştırılan yıllardan ilkinin tutarı Karşılaştırmalı Tabloların Yorumu Karşılaştırmalı analiz tekniğine göre hazırlanan bilanço ve gelir tablosu, mutlak farklar ve yüzde farklar şeklinde belirlenen artış ve azalışlardan hareket edilerek yorumlanır. Bu tekniğin uygulanmasında dikkat edilecek konu, bilanço ve gelir tablosundaki her bir kalemin tek başına ele alınması ve onun yatay olarak, dönemler itibarıyla gösterdiği değişmelerin belirlenmesi ve incelenmesidir. Bir kalemin analiz edilip yorumlanmasında birbirini izleyen beş aşamadan söz edilir. Bu aşamalar:

• Değişimin yönünün ve büyüklüğünün belirlenmesi

• Değişimin nedenlerine bağlı olmaksızın değişimin ortaya çıkardığı sonucun belirlenmesi

• Değişimin nedenlerinin belirlenmesi • Neden-sonuç ilişkisinin kurulması • Neden-sonuç ilişkisine bağlı olarak

gelecekteki beklentinin belirlenmesi

1. Ele Alınan Kalemdeki Değişimin Belirlenmesi: Analize tabi tutulan kalemdeki mutlak ve oransal değişmenin hangi yönde ve hangi büyüklükte olduğuna bakılır. 2. Değişimin nedenlerine bağlı olmaksızın değişimin ortaya çıkardığı sonucun belirlenmesi 3. Değişme nedenlerinin belirlenmesi (a) Bilanço Kalemlerinin Değişme Nedenlerinin Aranması Değişmenin nedenleri belirlenirken, öncelikle incelenen kalemle ilgili olmak koşuluyla aynı tablo içinde değişme gösteren kalemlere bakılır. • Bilançoda bir varlık kaleminin artış nedeni; ya

başka bir varlık kaleminin azalışı ya da bir kaynak unsurunun artışı olabilir.

• Bir varlık unsurundaki azalışın nedeni; ya başka varlık unsurlarındaki artışlar ya da kaynaklarda azalış gösteren unsurlar olabilir.

• Bir kaynak unsurundaki artışın nedeni ise bir varlık unsurundaki artış ya da başka bir kaynak unsurundaki azalış olabilir.

• Bir kaynak unsurundaki azalışa ise başka bir varlık unsurundaki azalış veya diğer bir kaynak unsurundaki artış neden olabilir.

Bir işletmenin bilanço kalemlerindeki değişmeler şöyle özetlenebilir:

İşletmenin yeni varlıklar edinmesi İşletmenin sahip olduğu varlıkların şekil

değiştirmesi (hammaddenin mamule dönüşmesi gibi)

İşletmenin varlıkları satması veya elden çıkarması

İşletmenin borçlanması İşletmenin borç ödemesi İşletmenin sermaye artırması veya azaltması İşletmenin kâr elde etmesi veya zararla

karşılaşması vb.


18

Örnek :

AKTİF

Kalemler 2009 2010 ± Fark ± % Hazır Değerler

4 000

7 000

…………

…………

Ticari Alacaklar 11 000 5 000 ………… ………… Stoklar 8 000 13 000 ………… ………… Gel. Ayl.Ait Gid 2 500 500 ………… …………

PASİF

Ticari Borçlar 3 000 8 500 ………… …………

Hazır değerler: 2009 yılına göre 2010 yılında %75’lik bir artış göstermiştir. Bu artışın nedeni Ticari Alacaklar ve Gelir Tahakkuklarındaki azalıştır. Bu azalmalar tahsilatı gösterir. Gelecek Aylara Ait Giderlerin azalmasında; gidere dönüşme söz konusu olduğundan hazır değerlerle ilişkisi yoktur. Stoklar: Ticari Alacaklar ile Gelir Tahakkuklarındaki Azalış ve Ticari Borçlardaki artış; ticari alacaklardan ve gelir tahakkuklarından sağlanan paranın stoklara bağlandığını, satıcılardan kredili stok alındığını gösterir. b) Gelir Tablosu Kalemlerinin Değişme Nedenlerinin Aranması Karşılaştırmalı analiz tekniği ile gelir tablosu analiz edilirken sadece bölüm sonuçlarındaki değişmeler analiz edilip yorumlanır.

4. Neden-Sonuç İlişkisinin Kurulması Finansal tablolarda yer alan kalemlerdeki değişmelerin etkisiyle işletmenin finansal durumunda veya faaliyet sonuçlarında bir önceki döneme göre oluşan yeni duruma analizde “sonuç” denir.

5. Neden-sonuç ilişkisine bağlı olarak gelecekteki beklentinin belirlenmesi Analist değerleme ve yorum yaparken, işletmenin içinde bulunduğu sektördeki değişmeleri, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik ve diğer koşullardaki değişmeleri, işletmenin politikalarındaki değişmeleri vb. de dikkate alarak öngörülerde bulunmalıdır. Analiz yalnızca geçmişi değerlendirmeyi değil; geleceğe ilişkin beklenti ve tahminleri de kapsamalıdır.

Karşılaştırmalı Gelir Tablolarının Yorumu

Hazır değerler, ticari alacaklar, stoklar, maddi duran varlıklar her türlü işletmede varlıkların önemli bir bölümünü oluşturduğundan mutlak ve yüzde olarak çok büyük bir değişme göstermeseler de analize tabi tutulmalıdır.

Dönen varlıklar ve kısa vadeli yabancı kaynaklara ait grup toplamlarındaki değişmeler işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücünü net çalışma sermayesindeki değişimi görmek açısından önemli göstergelerdir. Bu nedenle dönen varlıklar toplamındaki değişmeler kısa vadeli yabancı kaynaklardaki değişmelerle birlikte ele alınmalıdır. Özkaynaklar gerek finansman gerekse borçlar için bir güvence oluşturduğundan analizde her zaman ele alınması ve yorumlanması gereken bir bölümdür. Brüt satış kârı ve esas faaliyet kârı bölümü, işletmenin diğer olağan faaliyetlerinden doğan gelir ve giderler ile finansman giderleriyle ilgili gelişmeleri göstermek için faaliyet kârı bölümünü; olağandışı faaliyet sonuçlarının etkisini ve gelişimini incelemek için dönem kârı bölümünü, yıllık faaliyetlerin vergi sonrası büyüklüğünün görmek için dönem net kârı bölüm sonuçları analiz edilir.

Örnek:

Kalemler 2009

2010

±Fark

±%

Faaliyet Kârı (Zararı) 25 000 10 000 Olağandışı Gelir ve Kâr 5 000 6 000 (-) Ol.dışı Gider ve Zarar 6 000 2 000 Dönem Kâr (Zarar) 24 000 14 000

Dönem kârının azalmasının en önemli nedeni faaliyet kârındaki azalmadır. Ancak olağandışı gelir ve karların etkisi ile dönem kârındaki azalış faaliyet kârındaki azalıştan düşük olmuştur.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM / ANALİZ TEKNİKLERİ – TREND ANALİZİ

19

B. EĞİLİM (TREND) YÜZDELERİ ANALİZİ Trend (eğilim yüzdeleri) analizi, işletmenin 8-10 yıldan başlayan oldukça uzun dönemler itibarıyla, mali durumuna ve faaliyet sonuçlarına ilişkin kalemlerinin değişim trendini (eğilimini) belli bir yılın sonuçlarına endeksleyerek gösteren bir mali analiz yöntemidir. Bu yöntemin amacı;

İlgili mali tablo kalemlerinin dönemler itibarıyla artış veya azalış şeklindeki değişikliklerinin, seçilen temel (baz) yıla göre oransal önemlerinin ortaya konulması ve buna göre işletmenin gelişme yönünün belirlenmesidir.

Trend analizinin uygulanmasında şu sıra izlenir:

• Analizin uygulanacağı zaman dilimi (dönemler) belirlenir,

• Eğilim yüzdelerinin hesaplanmasında temel (baz) olacak dönem seçilir,

• Bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin eğilim yüzdeleri hesaplanır,

• Analiz sonuçları yorumlanır.

Trend analizi, mali durumun ve faaliyet sonuçlarının uzun dönemdeki eğilimini inceleyen analiz yöntemidir. Mali Tabloların Eğilim Yüzdeleri İle Hazırlanması

İşletmenin mali durumuna ve faaliyet sonuçlarına ilişkin eğilimin belirlenmesi için ilk iş yöntemin amacına uygun uzunluktaki dönemlere ait mali tabloların seçilmesidir.

Uygulama dönemi belirlendikten sonra, eğilim yüzdelerinin neye göre hesaplanacağına karar verilmelidir. (Uygulamada, genellikle analiz döneminin başlangıç yılı baz yıl olarak kabul edilmektedir) Baz Yıl; Eğilim yüzdelerini hesaplamak için tüm dönemlerdeki tutarların oranlandığı yöntemdir. Eğilim Yüzdesi şu şekilde hesaplanır; Cari Dönem Tutarı ------------------------------------- X 100 Baz Alınan Dönem Tutarı

Eğilim Yüzdelerinin Yorum Esasları

Eğilim yüzdelerinin yorumu, bir tek bilanço ve/veya gelir tablosu kaleminin eğilimi esas alınarak yapılmaz. Yöntemin uygulanmasından umulan yararın sağlanabilmesi için, aralarında anlamlı ilişkiler kurulabilen; satışlarla stoklar, satışlarla alacaklar gibi kalemlerin eğilimlerinin karşılaştırmalı olarak ele alınması gerekir. Yorum, buna uygun olarak ele alınan her kalemin, incelenen dönemdeki eğiliminin belirlenmesi ve ilişkili kalemlerin eğilimleri arasındaki benzer ve farklı yönlerin ortaya konulması şeklinde yapılır. Eğilim yüzdelerinin yorumlanmasında şu sıra izlenir; İncelenen kalemlerin eğilimlerinin belirlenmesi, İlişkili kalemlerin eğilimlerinin etkileşiminin

araştırılması, Kalemlerin eğilimlerinin etkileşim sonuçlarının

değerlendirilmesi, Belirlenen etkileşimin gelecekteki etkisinin

tahmin edilmesi İncelenen kalemin eğiliminin belirlenmesi, bir önceki bölümde açıklanan hesaplama şekline göre analiz sonuçlarının ortaya konulması ile başlar. Eğilimin yüzdeleri, kârın zarara veya zararın kâra dönüşmesi dışında, daima pozitif olup 100’ün altındakiler azalış, 100’ün üzerindekiler ise artış eğilimi gösterir. İlişkili Kalemlerin Eğilimlerinin Yorumu Trend analizinin yorumu büyük ölçüde, aralarında ilişki bulunan kalemlerin etkileşimlerinin incelenmesine dayanır. Trend analizi yoluyla incelenecek kalemler (gruplar) aşağıdaki gibi belirlenebilir;

• Dönen varlıklar - Duran varlıklar • Dönen varlıklar - Kısa vadeli yabancı

kaynaklar • Stoklar - Ticari borçlar • Duran varlıklar - Öz kaynaklar • Yabancı kaynaklar- Öz kaynaklar • Brüt satışlar - Net satışlar • Net satışlar - Satışların maliyeti • Net satışlar - Faaliyet giderleri • Net satışlar - Finansman giderleri • Dönen varlıklar - Net satışlar • Ticari alacaklar - Net satışlar • Stoklar - Net satışlar • Maddi duran varlıklar - Net satışlar


20

A) Mali Duruma İlişkin Analiz Ve Yorum

1. Dönen Varlıklar ile Duran Varlıklar Eğilimlerinin Karşılaştırılması Aktifin bütün olarak ele alınması ve dönen varlıklarla duran varlıklardaki eğilimlerin karşılaştırmalı olarak incelenmesi, işletmenin varlık yapısının gelişimi ile ilgili bir fikir verir. Genellikle ticaret işletmelerinde dönen varlıkların, toplam aktif içinde daha çok yer tuttuğu, üretim işletmeleri ile büyük çapta sabit yatırıma dayalı hizmet işletmelerinde ise maddi duran varlıkların ağırlıkta olduğu bilinir. Bu iki ana varlık grubunun eğilimini karşılaştırmaktan amaç, işletmenin faaliyet konusu ve hacmi ile varlık yapısının gelişiminin uyumlu olup olmadığını ve varlıkların kendi içindeki dağılımının dengeli bir seyir izleyip izlemediğini belirlemektir. Dönen ve duran varlıklarda artış olması işletmenin büyüdüğünü, yatırım yapabildiğini ve varlıklarını verimli kullanabildiğini gösterir. 2. Dönen Varlıklar ile K.V. Yabancı Kaynaklar Eğilimlerinin Karşılaştırılması Dönen varlıkların ve kısa vadeli yabancı kaynakların birlikte artış eğilimi göstermesi durumunda; varlıklardaki artış eğilimi borçlardaki artış eğiliminden yüksek olduğu sürece olumlu yorumlanabilir.

Çünkü bu durumda işletmenin belli bir çalışma sermayesine ve kısa vadeli borç ödeme gücüne sahip olduğu düşünülür. Dönen varlıklar artarken, kısa vadeli borçların azalma eğilimi göstermesi ise daha da olumlu yorumlanır. Dönen varlıklar azalış eğilimindeyken kısa vadeli borçların daha yavaş azalması, işletmenin likiditesi ve borç ödeme gücü açısından olumsuz değerlendirilir. 3. Stoklar ile Ticari Borçlar Eğilimlerinin Karşılaştırılması Stoklar artış eğilimi gösterirken ticari borçların azalış veya daha yavaş bir artış eğilimi göstermesi olumludur. Bu işletmenin mal/malzeme alımlarını daha çok peşin yaptığını ve ticari borçlarını vadesinde ödeyebildiğini gösterir. Ticari borçların daha yüksek bir artış eğilimi göstermesi ise, işletmenin borç ödeme konusunda zorluk yaşadığı ve borçlanma koşullarının daha da ağırlaşacağı anlamına gelir.

4. Maddi Duran Varlıklar ile Öz Kaynaklar Eğilimlerinin Karşılaştırılması Uzun dönemde duran varlıkların öz kaynaklarla finanse edilmesi tercih edilen bir durumdur. Dolayısıyla özkaynakların duran varlıklardaki artış eğiliminden daha yüksek olması istenir. Eğer azalış eğilimi söz konusu ise, o zaman da özkaynakların duran varlıklara göre daha yavaş bir azalış eğilimi göstermesi beklenir. 5. Yabancı Kaynaklar ile Öz Kaynaklar Eğilimlerinin Karşılaştırılması İşletmelerin uzun dönemde özkaynaklarla finansmanı tercih edilir. Çünkü özkaynaklar hem maliyeti en düşük finansman yoludur hem de güçlü bir işletme imajının oluşmasını sağlayarak alacaklılar için güvence oluşturur. Özkaynaklarda artış eğiliminin olması ve bu artışın özellikle dönem kârlarıyla beslenmesi, buna karşılık borçlarda azalış veya daha yavaş bir artış eğiliminin olması olumludur. Bunun tersi durumda ve özellikle de borçların kısa vadeli olması durumunda, işletmenin sürekliliği açısından olumlu yorumlanmaz.

B) Faaliyet Sonuçlarının Analizi Ve Yorumu 1. Brüt Satışlar ile Net Satışlar Eğilimlerinin Karşılaştırılması Brüt satışlar artış eğilimi gösterirken, net satışların da aynı oranda ya da daha yüksek bir artış eğilimi göstermesi olumlu yorumlanır. Bu brüt satışlardan net satışlara geçerken fazla kayıp verilmediğini, iade ve iskontoların az olduğunu veya hiç olmadığını gösterir. Brüt satışlar eğiliminin net satışlar eğiliminden daha hızlı bir artış göstermesi, iade ve iskontolarda artışın göstergesi olacağından, olumsuzdur. Bu iki kalemdeki azalış eğilimi ise, işletmenin satış hasılatındaki düşüşü göstereceğinden olumsuz değerlendirilir. 2. Net Satışlar ile Satışların Maliyeti Eğilimlerinin Karşılaştırılması Net satışların, satışların maliyetinden daha yüksek bir artış eğilimi göstermesi ya da net satışlar artarken satışların maliyeti eğiliminin azalması olumlu yorumlanır. Çünkü bu durumda işletmenin iyi bir fiyat politikası izlediği, maliyetlerin kontrol altında tutulduğu ve yeterli brüt satış kârı elde edildiği düşünülür. Ancak bu değerlendirmenin, miktar ve fiyat hareketleri birlikte ele alınmak suretiyle yapılmasında yarar vardır.


21

Satışların maliyeti artış eğilimi gösterirken, net satışların azalış eğilimi göstermesi veya bu iki kalemin paralel bir seyir izlemesi olumlu yorumlanmaz. Çünkü bu durumda satışlardan yeterli bir kârın sağlanamadığı veya işletmenin ana faaliyet konusundan zarar ettiği düşünülür.

3. Net Satışlar ile Faaliyet Giderleri Eğilimlerinin Karşılaştırılması Faaliyet giderlerindeki artış eğiliminin net satışların eğiliminden daha yavaş olması veya net satışlar artarken faaliyet giderlerinin azalması olumludur. Bu durum işletmenin, faaliyet giderlerini karşıladıktan sonra, dönem karına katkı sağlayacak, yeterli bir faaliyet karına sahip olduğunu gösterir.

4. Net Satışlar ile Finansman Giderleri Eğilimlerinin Karşılaştırılması Net satışlardaki artış eğiliminin finansman giderlerindeki artış eğiliminden daha yüksek olması olumlu yorumlanır. Tersi durumda ise, işletmenin finansman politikasını gözden geçirmesi ve finansman giderlerini kontrol altında tutmaya yönelik tedbirler alması gerekir. Net satışlardaki artış hızının yüksek olması, işletmenin finansman giderlerini karşılamaya yeterli bir kârlılığa sahip olduğunu ve kredi verenlerin işletmeden alacaklarının güvencede olduğunu gösterir.

C) Mali Durum İle Faaliyet Sonuçlarının

İlişkilendirilerek Analizi Ve Yorumu 1. Dönen Varlıklar ile Net Satışlar Eğilimlerinin Karşılaştırılması Dönen varlıklar artarken, net satışların da buna paralel veya daha yüksek bir hızla artması olumludur. Bu durum dönen varlık devir hızının yüksek olduğunu ve bu gruptaki varlıkların etkin kullanıldığını gösterir.

Dönen varlıklar artarken satışların daha yavaş bir artış eğiliminde olması ya da azalış eğilimi göstermesi ise olumsuz değerlendirilir. Bu durumda, dönen varlıklar içinde atıl fonların bulunması veya finansman gereksiniminin artması işletmenin kârlılığını da olumsuz yönde etkiler.

2. Ticari Alacaklar ile Net Satışlar Eğilimlerinin Karşılaştırılması Ticari alacakların kısa ve uzun vadeli alacaklar şeklinde ele alınarak satışların eğilimi ile karşılaştırılmasında yarar vardır. Ticari alacakların artış eğilimi ile net satışların artış eğiliminin aynı seyri

izlemesi veya ticari alacakların daha yavaş artması olumludur. Çünkü bu durumda istikrarlı bir kredili satış politikasının uygulandığı, alacakların vade ve tahsilat durumunun iyi izlendiği düşünülür. Ticari alacaklar azalış eğilimi gösterirken, net satışlar artış eğilimi gösteriyorsa, işletmenin peşin satışlarının arttığı sonucuna varılır. Bu da olumlu bir durumdur.

Satışlarda önemli bir artış olmamasına rağmen, alacaklardaki artış eğilimi ise olumsuz yorumlanır. Çünkü bu durum, işletmenin alacaklarını tahsilde sorunlar yaşadığını ve gecikmelerin olduğunu gösterir. 3. Stoklar ile Net Satışlar Eğilimlerinin Karşılaştırılması Stoklardaki artışa veya azalışa karşılık, net satışlarda daha yüksek bir artış eğilimi olumlu yorumlanır. Bu durumda işletmenin iyi bir stok politikasının olduğu ve stokların kolayca elden çıkarılabildiği düşünülür. Stoklardaki artışa karşılık, net satışlarda daha az artış eğilimi olması veya net satışların azalma eğilimi içinde olması olumsuzdur. Çünkü bu durumda stoklara fazla fon bağlandığı, stoklama giderlerinin arttığı düşünülür. 4. Maddi Duran Varlıklar ile Net Satışlar Eğilimlerinin Karşılaştırılması Maddi duran varlıklar değişmezken net satışlar artmakta veya maddi duran varlıklar artış eğilimi gösterirken net satışlar daha hızlı bir artış eğilimi göstermekte ise, duran varlıkların satış hacmi ile uyumlu olduğu ve tam kapasiteye yakın kullanıldığı düşünülür. Böylece yatırımın geri dönüşü de gerçekleşecektir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM / ANALİZ TEKNİKLERİ – DİKEY ANALİZ

22

C. YÜZDE YÖNTEMİ İLE ANALİZ (DİKEY ANALİZ) Bu analiz yönteminde işletme, isterse bir yıl isterse birden fazla yılın analizini yapabilir. Bilanço ve Gelir Tabloları yüzde değerler olarak ifade edilir. Hesaplanan yüzde değerlerin işletme için yeterli olup olmadığı araştırılır. Yüzde yöntemi ile analiz daha çok bilanço ve gelir tablolarının dikey analizinde kullanılır. Bu nedenle analiz tekniği dikey yüzdeler ile analiz tekniği olarak da adlandırılır. Bu yöntemin uygulanabilmesi için tek döneme ait finansal tablolar yeterlidir. Bu nedenle “statik analiz” türüdür. Ancak istenirse yüzde yöntemine göre hazırlanmış birden fazla döneme ait finansal tabloların dikey yüzdeleri karşılaştırılarak “dinamik analiz” yapılması da mümkündür. Dikey analiz tekniği bilanço kalemlerine uygulandığında o unsurun içinde bulunduğu hesap grubuna, hesap sınıfına, aktif veya pasif toplamına olan oranı bulunur. Yüzde yöntemi ile analiz tekniğinin iki temel üstün yönü vardır: (a) Bu yöntemde bilanço unsurları 100 kabul edilen

bilanço toplamı itibarıyla ifade edildikleri için her bir unsurun genel toplam içindeki nispi önemi kolaylıkla görülebilir. Halbuki diğer analiz teknikleri bu konuda bilgi vermez.

(b) Yüzde yöntemi ile analiz tekniği, bir işletmenin

finansal durumunu ve faaliyet sonuçlarını tek başına ve rakip işletmelerle veya sektör sonuçlarıyla karşılaştırmalı olarak incelemek amacıyla kullanılabilir.

Yüzde yönteminde bilanço kalemleri Grup ve Genel olmak üzere iki kısımda ele alınır. Grup ilgili kalemin dâhil olduğu toplam içerisinde ele alınırken aktif (pasif) toplamı Genel olarak ifade edilir. Örneğin Stoklar bir dönen varlık kalemi olduğu için dönen varlıklara oranlanması ile Grup yüzdesi bulunurken, Stokların varlık (aktif) toplamına bölünmesi ile Genel Yüzdesi bulunacaktır. i. Dikey analiz tek döneme ait mali tabloların analiz

edilmesinde kullanıldığı için statik bir analiz tekniğidir. Birden fazla yıla ait dikey analizin yapılması sureti ile dinamik analizde yapılabilir.

ii. Bilançodaki bazı kalemlerden indirimler yapılması durumunda dikey analizde indirim yapılmış net tutarlar dikkate alınır.

Dikey analizde bilanço kalemleri için grup ve genel yüzdeler şu şekilde bulunur; Kalem Tutarı Grup Yüzdesi= --------------------------------- X 100 Grup Toplamı Kalem Tutarı Genel Yüzde = -------------------------------- X 100 Aktif(Pasif)Toplamı Gelir Tablosu Analizinde Gelir tablosu kalemlerine uygulandığında ise her bir gelir tablosu unsurunun o dönemin net satışlarına oranı bulunur. Net Satışlar 100 kabul edilir. Diğer bütün gelir tablosu kalemlerinin Net Satışlara oranlanarak yüzdelik dilimleri bulunur. Oranlama işlemi Net Kâra kadar devam ettirilir. İşletmenin kâr yüzdesinin tatmin edici olup olmadığı tespit edilir. Kalem Tutarı G. Tablosu Yüzde = -------------------------- X 100 Net Satışlar Dikey yüzdelerin negatif çıkma olasılığı yoktur. Eğer herhangi bir kalemin o yılda tutarı yoksa dikey yüzdesi sıfır olur. Ancak eksi büyüklükte varlık veya kaynak unsuru olamayacağı için eksi yüzdeler çıkmaz. Çünkü dikey yüzdeler değişimi değil, o yıl itibarıyla her bir unsurun göreceli önemini gösterir.


23

Örnek: Aktif 2015 Grup

Top. Genel Top.

I. DÖNEN VARLIKLAR 154 900 100 Hazır Değerler 4 500 ? ? Ticari Alacaklar 30 000 - - Şüp. Tic. Alc. Karş.(-) 500 - - Ticari Alc.(Net) 29 500 ? ? AKTİF TOPLAM 378 800 100

Soru: Yukarıdaki örnekte dikey yüzdeleri bulunuz? Örnek: Kalemler Brüt Satışlar Satış İnd.(-) Net Satışlar Sat. Maliyeti(-) Brüt Satış Karı

2015 199 000

700 198 300 148 000

50 300

% ? ? ? ? ?

Soru: Yukarıdaki örnekte dikey yüzdeleri bulunuz?

Finansal Tabloların Yüzde Yöntemi İle Analiz Ve Yorum Esasları Dikey yüzdelerle ifade olunmuş bilançolarda yer alan yüzdeler her bir kalemin toplam içinde ve dahil olduğu bölüm içindeki nispi önemini; gelir tablosundaki dikey yüzdelerde her kalemin net satışlara oranını gösterir. Bilançoların Analiz ve Yorum Esasları

(a) Varlık - Kaynak İncelemesi Yüzdelerle ifade edilmiş bilançolarda varlık ve kaynak incelenmesinde grup toplamlarının genel toplam içerisinde yüzde olarak sahip oldukları pay dikkate alınarak grubun özelliğine ve işletmenin türüne göre bu dağılımın uygun ve yeterli olup olmadığı araştırılır.

1. Varlık Dağılımının İncelenmesi:Varlıkların dağılımı olarak dönen varlıkların ve duran varlıkların toplam varlıklar içindeki payları belirlenir. Faaliyette bulunulan işkolu, endüstriyel işletmelerde kullanılan teknoloji ve fiyat hareketleri varlık dağılımı üzerinde etkilidir.

i) Dönen Varlık Dağılımının incelenmesi:

Dönen varlıkların içinde hazır değerlerin, menkul kıymetlerin ve alacakların payının yüksek olması likiditenin yüksek olduğunu gösterir. Bu borç ödeme gücü açısından olumlu bir göstergedir.

ii) Duran Varlıkların Dağılımının İncelenmesi:

Maddi duran varlıklar işletmenin üretim faaliyet kapasitesi ile ilgili oldukları için bunlardaki yetersizlik faaliyetlerin aksamasına neden olur, fazlalık ise bunlara bağlanan fonların geri dönememesine, verimliliğin ve dolayısıyla kârlılığın düşmesine neden olur.


24

2. Kaynak Dağılımının İncelenmesi: Kaynak dağılımının incelenmesinde kısa vadeli yabancı kaynakların, uzun vadeli yabancı kaynakların ve öz kaynakların toplam kaynaklar içindeki payları belirlenir. Her tür işletmede öz kaynakların toplam kaynaklar içinde en büyük paya sahip olması istenir. i) Kısa ve Uzun Vadeli Yabancı Kaynak Dağılımının İncelenmesi: Faaliyette bulunulan işkolu, kullanılan teknoloji, varlık yapısı, finansal pazarların gelişmişlik derecesi, işletmenin hukuki statüsü, enflasyon, vergi sistemi gibi etkenler işletmelerin kaynak yapılarını etkiler. ii) Öz kaynak Dağılımının İncelenmesi: Öz kaynaklar geri ödemesiz bir kaynaktır ve öz kaynak unsurları için faiz ödenmesi söz konusu değildir. Öz kaynaklar ortakların varlıklar üzerindeki hak sahipliğini yansıtır; dolayısıyla yabancı kaynaklardan ne kadar yüksekse alacaklılar açısından güvence oluşturması da o kadar yüksek olur.

Öz kaynakların kendi içindeki dağılımı son derece önemlidir. Ortaklarca sağlanan sermaye, yedek akçeler ve yeniden değerleme artışları öz kaynakların 3 temel unsurudur. Öz kaynakların oto finansman yönünü temsil eden kâr yedekleri (işletmenin kâr elde ettiği dönemlerde kârın yasal zorunluluklar veya ihtiyari nedenlerle dağıtılmayıp işletmede bırakılan kısmı) ve dönem kârının en büyük payı alması istenir. 3. Varlık-Kaynak İlişkisinin İncelenmesi: Dönen varlıkların başta kısa vadeli yabancı kaynaklardan olmak üzere günlük faaliyetlerin sürdürülebilmesi için (NÇS.nin oluşabilmesi için) öz kaynaklardan veya uzun vadeli yabancı kaynaklardan da finanse edilmiş olması gerekir. Duran varlıklar ise öz kaynaklar ve uzun vadeli yabancı kaynaklarla finanse edilmelidir. (b) Kalem İncelemesi Amaç; tek bir kalemin içinde bulunduğu grup ya da aktif / pasif toplamı içindeki payının kalemin özelliği de dikkate alınarak yeterli büyüklükte olup – olmadığını incelemektir.

Gelir Tablosunun Analiz ve Yorum Esasları

Dikey yüzdelerle ifade edilmiş gelir tablosunda yer alan yüzdeler her bir kalemin net satışlarla olan ilişkisini gösterir. Böylece gelir tablosu içinde yer alan her kalemin net satışlar içindeki payı ifade edilmiş olur. Her kalemin net satışlara göre oransal büyüklüğünün, kalemin özelliği de dikkate alınarak hasılat ve kârlılık açısından yeterli ve uygun olup olmadığı incelenir. Hasılat ve kâr kalemleri için yeterli büyüklük, kendilerinden sonra gelen gider ve zararları karşılayıp diğer bölümlere ve dönem net kârına katkıda bulunacak büyüklükte oluşlarıyla ölçülür. Kâr kalemlerinin net satışlar karşısındaki payı ne kadar yüksekse o kadar iyidir ve dönem net kârına katkısı itibarıyla değerlendirilir. Eğer dönem kârına katkıda bulunamıyorsa dikey yüzdenin yetersizliğinden söz edilir. Gider veya zarar kalemlerine ait dikey yüzdelerin yeterli ve uygun büyüklükte olup – olmadıkları incelenirken bunların kendilerinden önceki hasılat ve kârı yok edecek kadar büyük ve üretimin kalitesini düşürecek kadar az olup – olmadığı araştırılır. Gelir tablosu dikey yüzdelerinin hesaplanarak yüzde yöntemine göre analiz edilip yorumlanmasının amacı, işletmenin satış, maliyet ve gider yapısı hakkında bilgi sahibi olmaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM / ANALİZ TEKNİKLERİ – ORAN ANALİZİ

25

D. ORAN ANALİZİ Oran Analizi; mali tablolarda incelenmek istenen iki hesap (kalem) arasındaki ilişkinin matematiksel olarak ifade edilip yorumlanmasıdır.

Oranlar tek bir yılın veya dönemin finansal tabloları kullanılarak hesaplandığı için yöntem statik bir analizdir. Ancak işletmenin geçmiş yıllarına ait oranlar hesaplanarak bu oranlar karşılaştırılmak suretiyle analiz yapıldığında dinamik analiz yapılmasına da olanak sağlanmış olur.

Oran analizi tekniğinin amacı, finansal tablo kalemlerinin aralarındaki anlamlı ve yararlı ilişkilerden yola çıkarak bir işletmenin; Cari finansal durumunu Faaliyet sonuçlarını Borç ödeme gücünü Varlıkların verimliliğini, kârlılığını, çalışma

durumunu, etkinliğini uzun süreli beklentilerini ve yönetimin yeterliliğini değerlendirmektir.

Oran analizinin en önemli özelliği; incelenmek istenen tek bir konu bile olsa uygulanabilir olmasıdır. Kullanım Amaçları

(a) Oran analizi tekniği, işletmenin finansal durumu

ve faaliyet sonuçlarını kendi içinde ve aynı veya farklı sektörlerdeki diğer işletmelerin sonuçları ile karşılaştırmak amacıyla kullanılabilir.

(b) Döneme ait oranların önceki yılın oranları ile karşılaştırılması analiste hem eğilim hakkında hem gidişat hakkında fikir verir.

(c) İşletmeler sektör oranlarını kullanarak kendi durumlarını değerlendirirler iş kolundaki ortalamaya göre ne durumda olduklarını görebilirler.

(d) Yöneticiler oranları inceleyerek gerçekçi planlar hazırlama olanağı elde ederler.

(e) Oranlar, muhasebe denetiminde ve vergi denetiminde kanıt elde etmek için bir denetim aracı olarak kullanılırlar.

Tekniğin Sınırlılıkları ve Alınabilecek Önlemler Oran analiz tekniği ile ilgili olarak bazı sınırlılıklar, uygulamada karşılaşılan bazı zorluklar vardır. Bunlar; Veriler bir bütün halinde olmadıkça oran

analizinde kullanılamaz. Oranlar genel olarak tek başlarına anlamlı değildir ve birbiriyle ilgili çeşitli oranlar birlikte değerlendirilmelidir.

Muhasebe uygulama ve politikalarında veya finansal raporlamada tekdüzen uygulamaların olmadığı durumlarda hem işletmeler arası karşılaştırmalar hem de işletmenin kendi dönemleri arasındaki karşılaştırmalar anlamını yitirebilir. Örneğin işletmeler farklı amortisman hesaplama yöntemlerini kullanabilirler.

Fiyatlar genel düzeyindeki değişmeler finansal tablo kalemlerinde de değişmeye neden olur. Ancak her kalem üzerinde aynı hızda etkiye sahip olmadıkları için, oran sonuçları yorumlanırken buna dikkat edilmelidir.

Oranlar kalemler arasındaki ilişkiyi gösterdikleri halde bu ilişkinin nedenlerini açıklamazlar.

Oran analizi birden fazla alanda faaliyet gösteren işletmeler (holdingler) için anlamlı olmayabilir. Çünkü sektör ortalamasının hangi işletmeye göre alınacağı karmaşa doğurur. Bu nedenle tek bir alanda faaliyet gösteren işletmeler için analizin kullanılması daha anlamlı olacaktır.

Endüstrideki rakamlar belirlenirken sektördeki lider işletmenin rakamları baz alınmalıdır.

Enflasyon işletmenin mali durumunun gerçeği yansıtmasında yanıltıcı sonuçlar doğurabilir.

Mevsimlik faktörler nedeniyle oran analizi anlamlı olmayabilir. Sezonluk çalışan bir firmanın oranlarının yorumlanmasında bu kritere dikkat edilmesi gerekir.

İşletmeler tablolarında değerleri olduğundan farklı göstermeye çalışabilirler. Makyajlanmış mali tablolar olabileceğinden analizin dikkatli yapılması gerekir.

Farklı muhasebe politikaları uygulayan işletmelerin karşılaştırılmasında farklı sonuçların çıkacağı göz ardı edilmemelidir.

Bazı oranların standart rakamları olmadığı için yorumlanması oldukça zordur.

İşletmenin bazı oran sonuçları iyi iken bazıları kötü ise işletmenin geneli hakkında karar vermek zorlaşacaktır.

Oran analizinde pay ya da paydanın birinin değişmesinin dahi sonucu tümüyle değiştireceği ihmal edilmemelidir.


26

ORANLARIN GRUPLANDIRILMASI 1. Likidite Durumunun Analizinde Kullanılan

Oranlar

Likidite oranları, işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücünü ölçmek, diğer bir ifade ile likidite riskini değerlendirmek, net çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığını saptamak için kullanılır.

Oranlar sadece miktar ilişkilerini gösterdiklerinden likidite ile ilgili kesin kararlar vermeden önce kalite ile ilgili bazı noktalar önemlidir. İşletmenin cari durumunun belirlenmesinde dönen varlıkların ne derece güven verdiği belirlenirken varlıkların hem kalitesi hem de likiditesi incelenmelidir. Bir varlığın kalitesi, o varlığın satışa çıkarıldığında gerçek değerini bulma olasılığıdır. Bir varlığın likiditesi ise o varlığın paraya çevrilmesindeki çabukluk ve kolaylıktır.

Bir işletmenin finansal tablolarda görünenden daha iyi bir likidite pozisyonu olabilir. Örneğin: Kullanılmamış kredi limitleri likiditeyi olumlu

etkileyebilir. İşletme, kolaylıkla nakde çevrilebilecek uzun

dönemli varlıklara sahip olabilir. İşletme iyi bir uzun dönemli borçlanma

pozisyonuna sahip olabilir.

Bazı işletmeler de oranların gösterdiği kadar iyi bir likidite pozisyonuna sahip olmayabilir: İşletme, iskonto ettirdiği alacak senetlerinin

ödenmemesinden sorumlu olabilir. İşletmenin kayıtlarda yer almayan şarta bağlı

borçları olabilir. Başka bir şirket için garanti ettiği banka kredileri

olabilir. Dönen varlık unsurları ile kısa vadeli borçlar arasında ilişki kurulurken, dönen varlık grubundan dikkate alınacak kalemlerin özelliklerine göre likidite oranları kendi içinde üçe ayrılabilir. Bunlar: Cari Oran (Üçüncü derece likit oran) Asit Test veya Likidite Oranı (İkinci derece likit

oran) Nakit Oranı veya Disponobilite Oranı (Birinci

derece likit oran)

A) Cari Oran Dönen Varlıklar Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Cari oran, işletmenin her bir liralık kısa vadeli borcuna karşılık kaç liralık dönen varlığı olduğunu gösterir. Cari oranın hesaplanmasındaki amaç, işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü ölçmek ve genel likidite durumunu yansıtarak işletmenin net çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığını ortaya koymaktır.

Dönen varlıklarla kısa vadeli borçlar arasındaki ilişki özellikle işletmeye kısa süreli borç verenler açısından önemli olduğu için bu orana banker oranı da denir. Bu nedenle oranın mutlaka birden büyük olması beklenir. Yüksek bir cari oran işletmenin ödeme gücünün emniyet marjı olarak kabul edilir. Cari oranın çok yüksek olması işletmeye kredi verenlerin lehine olmasına karşın işletme sahip ve yöneticilerinin o kadar lehine değildir.

Cari oranın yeterli olup olmadığını etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bunlar:

• Dönen varlıkların yapısı ve dağılımı • İşletmenin tedarik (satın alma) ve satış

şartları • Dönen varlıkların gerçek değeri

Dönen varlıklarda olası değer kayıpları • Mevsimlik hareketlerin etkisi • Faaliyette bulunulan işkolu • Kısa vadeli borçların vadeleri itibarıyla

dağılımı • Bankalarla ilişkiler • Borçların ertelenme ve refinansman

olanakları • Stok devir hızı • Alacak devir hızı • Ticari alacakların senetli ve senetsiz olarak

dağılımı • Piyasanın durumu • Satışların düzenliliği ve kararlılığı


27

B) Likidite Oranı (Asit Test Oranı)

Dönen Varlıklar – Stoklar Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Likidite oranı, özellikle stoklar gibi likiditesi göreli olarak daha düşük olan dönen varlık kalemlerinin dönen varlık toplamına dahil edilmemesi durumunda kısa vadeli yabancı kaynakların ödenebilirliğini gösterir. Her bir liralık nakitle ödenecek kısa vadeli borca karşın paraya süratle çevrilebilen likit dönen varlık büyüklüğünü gösterir. Asit test oranının 1 olması yeterli görülür. C) Nakit Oranı (Disponibilite Oranı)

Hazır Değerler + Menkul Kıymetler

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Nakit oranı, nakit ve nakit benzeri varlıklardan oluşan hazır değerler ile geçici yatırım amacıyla alınan ve her an pazarlanabilir menkul kıymetlerin kısa vadeli borçları ne ölçüde karşıladığını gösteren bir orandır.

İşletmenin bir anda satışları durduğu gibi alacakların tahsil edilememesi durumundaki borç ödeme gücünü gösterir. Oranın 0,20’nin (veya%20’nin) altına düşmemesi istenir. D) Stok Bağımlılık Oranı

Asit test oranının 1’in altına düştüğü durumlarda işletme stokları olmaksızın kısa vadeli borçlarını ödeyemeyecek duruma düşmüştür. Bu durumda işletmenin borçlarının tamamını kapatabilmesi için ihtiyaç duyduğu satış oranını gösteren orandır. KVYK – (Hazır Değ + Menk Kıym) Stoklar

2. Finansal Yapı Analizinde Kullanılan Oranlar (Kaldıraç Oranları)

İşletmenin kaynak yapısının ve uzun vadeli borç ödeme gücünün ölçülmesinde kullanılır. İşletmenin finansmanında kullanılan yabancı kaynakların oranını gösterdikleri için işletmenin finansmanında yabancı kaynaklardan yararlanma derecesini ölçmeye yarar.

İşletmeler varlıklarını ya özkaynakla ya da borçla finanse ederler. Borçla finanse etme hem faizin hem de anaparanın geri ödenmesine ilişkin söz verdiği için risk taşır.

Borçla finanse etmenin maliyeti faizdir. Faiz kontrata bağlı bir yükümlülüktür. Kâr payının aksine firma kâr da etse zarar da etse faizi ödemek zorundadır. Fakat faizler vergiden indirilebilir. Eğer işletme ödünç aldığı fonlara ödeyeceğinden fazlasını kazanıyorsa finansal kaldıraç başarılıdır.

İşletmenin toplam kaynakları içinde özkaynaklarının payının yüksek olması, kredi verenler açısından emniyet marjını artırır. Ancak bu durum da işletmenin kârlılığını olumsuz etkileyebilir. İşletmeler özkaynağa göre daha düşük maliyetli yabancı kaynak kullanmak yoluyla özkaynak kârlılığını artırabilirler. A) Yabancı Kaynakların Aktif Toplamına Oranı

(Kaldıraç Oranı)

Toplam Yabancı Kaynaklar X 100 Toplam Varlıklar (Aktifler) Bu oran varlıkların yüzde kaçının yabancı kaynakla finanse edildiğini gösterir. Oranın % 50’nin üzerinde olması yabancı kaynakların payının öz kaynaklardan fazla olması anlamındadır. Oranın yüksek olması işletmenin spekülatif tarzda finanse edildiğini, kredi verenlerin emniyet payının daraldığını, işletmenin faiz ve borçlarını ödeyememe nedeniyle mali yönden güç duruma düşme olasılığının yüksek olduğunu gösterir.


28

B) Finansman Oranı Finansman oranı işletmenin mali bağımsızlığını gösteren orandır. Bu oran ile işletmenin mali yeterliliği araştırılır. Öz Kaynaklar Toplam Borçlar Oranın 1’in altında olmaması arzulanır. Aksi takdirde işletme yabancı kaynak ağırlıklı bir finansman modelini tercih etmiş olacaktır.

C) Öz Kaynakların Aktif Toplamına Oranı

Özkaynaklar X 100 Özkaynaklar + Yabancı Kaynaklar Aktiflerin yani varlıkların yüzde kaçının özkaynaklarla finanse edildiğini gösterir. Diğer bir ifade ile öz kaynakların toplam kaynaklar içerisindeki payını gösterir.

Uzun vadeli borç ödeme gücü ve uzun dönemli finanslama yeteneği araştırılırken “devamlı sermaye” üzerinde durulmalıdır. Devamlı Sermaye: Uzun vadeli yabancı kaynak ve özkaynakların toplamıdır.

Oranın yüksek olması işletmeye kredi verenlerin emniyet payının yüksek olduğunu gösterir; ancak böyle bir durum aynı zamanda işletmenin nispeten düşük maliyetli uzun vadeli kredilerden yararlanmadığını da gösterebilir. D) Kısa Vadeli Yabancı Kaynakların Toplam

Kaynaklara Oranı

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar X 100 Özkaynaklar + Yabancı Kaynaklar (Aktif veya Pasif Toplamı)

Bu oran işletmenin varlıklarının yüzde kaçının kısa vadeli yabancı kaynakla finanse edildiğini gösterir. Genelde üretim işletmeleri açısından bu oranın %30’u pek aşmaması istenir.

E) Faizleri Karşılama Oranı Faiz ve Vergi Önc. Kâr (FVÖK)

Finansman Gideri

Ya da

Dönem Kârı + Finansman Gid. Finansman Gideri

Bir işletmenin faiz ödemelerini karşılama yeteneğini ölçmek için kullanılan bir orandır. Bu oran, işletmenin ödemek zorunda olduğu faiz giderlerini kaç kere kazandığını gösterir. Bu oran ne kadar yüksek çıkarsa, bu işletmenin alacaklarının faiz garantisinin ve işletmenin finansal gücünün o ölçüde iyi olduğunu gösterir. F) Maddi Duran Varlıkların Öz Kaynaklara Oranı

Maddi Duran Varlıklar Net

X 100 Özkaynaklar

Maddi duran varlıkların ne kadarlık kısmının özkaynakla finanse edildiğini gösterir. Oranın %100’ün üzerinde olması özkaynakların maddi duran varlıkların finansmanında yeterli olmadığını ve bir kısmının da yabancı kaynakla finanse edildiğini gösterir. Oranın % 100’ün altında olması, özkaynakların maddi duran varlıkların finansmanına yettiği gibi, diğer varlıkların finansmanında da kullanıldığını gösterir. Faaliyetlerin sürdürülebilmesi için gerekli olan varlıkları satın alma yerine “finansal kiralama” (leasing) yoluyla sağlanmışlarsa kiralanan bu unsurlar maddi duran varlık büyüklüğü içinde yer almayacaktır.


29

G) Otofinansman Oranı Oto finansman: İşletmenin elde ettiği karın bir kısmının ya da tamamının dağıtılmayıp işletmede bırakılmasıdır. Öz kaynaklar geri ödemesi ve faiz yükü olmadığı için işletmelerin en önemli unsurudur. Kâr Ydk – Geçmiş Yıl Zararları

Ödenmiş Sermaye 3. Faaliyet Oranları (Verimlilik Oranları, Çalışma Durumunun Analizinde Kullanılan Oranlar)

İşletme, faaliyetlerini sürdürebilmek için hem kısa dönemli (alacak, stok gibi) hem de uzun dönemli (maddi duran varlıklar gibi) varlıklara yatırım yapmalıdır. İşletme emrindeki varlıkların kullanılmalarındaki etkinlik derecelerini ölçmek için bu oranlardan yararlanılır. Faaliyet oranları firmanın faaliyet derecesi (genellikle satışlar olarak tanımlanır) ile faaliyetlerin sürdürülmesi için gerekli varlıklar arasındaki ilişkiyi tanımlar. Bu oranlar firmanın kapital ( hem faaliyet hem de uzun dönemli) gereksinimlerini tahmin etmek için kullanılır. A) Stok Devir Hızı

Stok devir hızı oranları, bir işletmede stokların ne kadar bir süre içerisinde üretim faaliyetlerinde tükendiğini veya satış hasılatı unsuru haline dönüştüğünü ölçmeye yarayan oranlardır. a) Ticaret İşletmelerinde Stok Devir Hızı Oranı

Satışların Maliyeti Net Satışlar Ort. Ticari Mal Stoğu veya Ort. Ticari Mal Stoğu 365 Stokların Stokta Kalma Süresi =

Stok Devir Hızı

Ticaret işletmelerinde stok kalemleri satılmak üzere alınan mallardan oluşur. Dolayısıyla stok devir hızı oranı, stokların ne kadar hızla satışa konu olduğunu gösterir. Bu oran stokların kullanılmalarındaki etkinliği ölçer.

Stok eksikliği devir hızının yüksek çıkmasına neden olabilir. Bir işletmenin satış hacmine kıyasla aşırı stok tutmasının, diğer bir deyişle stok devir hızının düşük olmasının doğuracağı sakıncalar: Stokların depolama ve muhafaza masrafları artar. Stokların sigorta masrafları artar. Stoktaki malların fiyatlarının düşmesi nedeniyle

işletme büyük zararlara uğrayabilir. Bir malın uzun süre stokta kalması, onun fiziki

özelliklerinin bozulmasına neden olabilir. Finansman giderleri artar. Tüketici tercihlerinin değişmesi veya yeni rakip

malların ortaya çıkması nedeniyle stoktaki mallar demode hale gelebilir veya satış yeteneğini yitirebilir.

Stok devir hızının düşük olmasının nedenleri: Mal alışları veya üretimin satış olanaklarına göre

iyi ayarlanmaması, Dönem sonu stoklarının değerinin yüksek

gösterilmesi, Fiyatların yükseleceği beklentisiyle spekülatif

amaçla aşırı derecede stoklara yatırım yapılmasıdır.

Stok devir hızının yüksek olması; Dönem sonu stoklarının düşük bir değerle

değerlendirilmesi, Mal alışlarının veya imalatın satış olanaklarına

göre iyi planlanması, İşletmenin stok kalitesinin yüksek olması, Stokların işletmenin iş hacmine göre yetersizliği, Tedarik veya üretim güçlükleri nedeniyle stokların

yenilenememesi, İşletmenin sipariş üzerine üretim yapmasıdır.

Bir işletmenin aşırı stok tutmasının maliyeti olduğu gibi yetersiz stokla çalışmasının da bir maliyeti vardır.

Yeterli stok bulundurmamanın neden olabileceği kayıplar; İşletme, büyük alımların sağlayabileceği miktar

iskontosundan yoksun kalabilir. Satış fırsatlarını kaçırabilir. Müşteri taleplerini zamanında karşılayamadığı

durumlarda müşterilerin güvenini yitirebilir. Üretimde aksamalara neden olabilir. Ek taşıma ve sigorta giderlerine neden olabilir.


30

b) Üretim İşletmelerinde Stok Devir Hızı

Üretim faaliyetinde bulunan işletmelerde ilk madde malzeme, yarı mamul ve mamul stokları olmak üzere değişik stok türleri vardır. Her bir stok türü için ayrı ayrı devir hızları hesaplanabilir. İlk Madde ve Malzeme Stok Devir Hızı: İlk madde ve malzeme stoklarının belirli bir dönemde üretim sürecinin gerektirdiği ilk madde malzeme büyüklüğünü karşılamak için kaç kere devrettiğini gösteren bir orandır. Hesap Döneminde Üretime Verilen İlk Malzeme Gideri İ.M.M.= Ortalama İlk Malzeme Stokları Yarı Mamul Stok Devir Hızı: Üretim işletmelerinde mevcut yarı mamul stoklarının ne kadar sürede mamul hale dönüşeceği konusunda fikir veren bir orandır. Üretilen Mamul Maliyeti D.H.= Ortalama Yarı mamul Stokları Mamul Stok Devir Hızı: Mamul stoklarının bir dönem içinde kaç kez satışa konu olduğunu gösterir.

Satılan Mamul Maliyeti D.H. = Ortalama Mamul Stokları

İlk madde ve malzeme stok düzeyini etkileyen etmenler: İlk madde ve malzemenin belirli bir fiyat

üzerinden gereksinme duyulduğunda sağlanabilme olanağı,

Satışların göstermiş olduğu gelişme ve gelecek döneme ilişkin satış hacmi hakkında tahminler,

Gelecek dönemlerde hammadde yokluğu nedeniyle üretimin kesintiye uğrama olasılığı,

Büyük parti alışlarda sağlanacak fiyat indirimleri ve taşıma giderlerinden tasarruf,

İlk madde ve malzemenin fiyatları konusundaki beklentiler,

Tedarik ve stok kontrolü işlevlerinde etkinlik, Stok tutma maliyeti, Finansal olanakların varlığı ve maliyeti, İşletmenin depolama olanaklarıdır. Yarı mamul stokunu etkileyen faktörler: Üretim sürecinin uzunluğu, Üretim sürecinde yaratılan katma değer, Satış ve üretim tahminleri, Üretilen malın birim maliyetidir. Mamul stokunu etkileyen faktörler: Satış hacmi, Mamul mallara olan talebin mevsimlik oluşu, Üretimin sipariş üzerine yapılmış olması, Grev olasılığı, Mamul malların niteliklerinin bozulmadan

saklanabilmesi süresi, Depolama olanakları, Kaynak maliyeti ve finansman olanakları, Satış fiyatlarına ilişkin bekleyişler, Üretimde aksama olasılığına karşı koruma, Satış bölgelerinin dağınıklığı ve sayısı, Dağıtım kanallarının işleyişi, Üretimin çeşitliliğidir.


31

B) Alacak Devir Hızı ve Ortalama Tahsilat Dönemi

Kredili Satışlar ( Net Satışlar ) Alacak Devir Hızı = Ortalama Ticari Alacaklar 360 Ortalama Tahsil Süresi= Alacak Devir Hızı Alacak Devir Hızı; alacakların kaç kez tahsil edildiğini gösterir. Alacaklar ne kadar sık tahsil edilirse o kadar iyidir. Alacak devir hızının düşüklüğü, işletmenin alacaklarını tahsil etmede güçlükle karşılaşmasının, rekabet gücünün zayıflığının, etkili bir tahsilat politikasının olmadığının, kredili satışlar konusunda çok esnek davranılmasının bir sonucu olabilir.

Ticari alacakların net büyüklüğünden hareket edilirse sonuç yanıltıcı olabilir. Bu nedenle “Şüpheli alacaklar Karşılığı ve Alacak Senetleri Reeskontu” indirilmeden, brüt tutarlar dikkate alınmalıdır.

C) Net Çalışma Sermayesi Devir Hızı

Net Satışlar

Ortalama Net Çalışma Sermayesi

Bu oranın yüksek olması halinde NÇS’nin verimliliğinin yüksek olduğu ortaya çıkar.

D) Toplam Aktiflerin Devir Hızı

Net Satışlar Toplam Aktif

Aktif devir hızı oranı her bir liralık varlık tarafından sağlanan satışları ölçer. Yüksek aktif devir hızı aktiflerin tam kapasite ile verimli bir şekilde kullanıldığını ifade eder. Oranın düşük olması işletmede atıl kapasitenin bulunduğunu gösterir. Bu oran işletmedeki sermaye yoğunluğunun bir göstergesi veya varlık kullanımının bir ölçüsüdür.

E) Maddi Duran Varlıkların Devir Hızı

Net Satışlar MDV ( net )

Maddi duran varlıkların kendilerinin kaç katı kadar satış yarattığını gösterir. Oranın normalin çok üstünde olması işletmenin tesislerinin kapasitelerinin üstünde kullanıldıklarını, normalin çok altında olması ise atıl kapasiteyi ifade eder.

F) Dönen Varlıkların Devir Hızı

Net Satışlar

Ortalama Dönen Varlıklar

Dönen varlıkların kaç katı kadar net satış hasılatı sağlandığını gösterir. Yüksek devir hızı dönen varlıkların verimli kullanıldığına işaret eder.

G) Özsermaye (Öz Kaynak) Devir Hızı

Net Satışlar

Ortalama Özsermaye

Oranın normalin çok üstünde olması, işletmenin büyük oranda borçlanmaya yer verdiğini, dolayısıyla öz sermayenin yetersiz olduğunu veya işletmede sermayenin ekonomik, verimli bir şekilde kullanıldığını gösterir.

Bir işletmenin özsermayesinin iş hacmine kıyasla yetersiz olduğu durumlarda aşağıdaki önlemler alınabilir: İşletmenin özsermayesini artırmak Satış hacmini daraltmak Olanaklar ölçüsünde daha az stok bulundurmak Alacakların zamanında tahsiline önem vermek

Oranın normalin çok altında olması ise özsermayenin işletme kaynaklarının önemli kısmını oluşturduğuna ve özsermayenin verimli bir biçimde kullanılmadığını gösterir.


32

H) Ticari Borçların Devir Hızı ve Ortalama Ödeme Süresi

Kredili Alışlar

Ortalama Ticari Borçlar Bu oran kredili mal alışlarından doğan borçların ödenme hızını gösterir. Uygulamada kredili alışların saptanamadığı durumlarda döneme ait alışların büyüklüğü veya satışların maliyeti kullanılır. Alışlar = SMM + DSMM – DBMM Ticari Borçların ödenme süresi ise aşağıdaki gibi hesaplanır: 365 x Ortalama Ticari Borçlar Kredili Alışlar (veya Satışların Maliyeti)

4. Kârlılık Analizinde Kullanılan Oranlar

Kârlılık analizinde işletmenin yeterli kâr elde edip edemediği incelenir. Kârlılık işletmenin kazanç elde etme gücüdür. Kâr, performans ölçüsü olarak kullandığından yöneticiler için de önemlidir. Kreditörler için de önemlidir; çünkü kâr, borcun geri ödenmesi için gerekli fonların bir kaynağıdır. Bir işletmenin elde ettiği kârın ölçülü olup olmadığını belirlemek için şu unsurlar göz önünde tutulur:

Sermayenin alternatif kullanılış araçlarından

sağlayabileceği gelir Genel ekonomik koşullar Endüstrideki kâr oranları Geçmiş yıllarda kârın eğilimi İşletmenin planladığı kâr hedefi

A) Satışların Kârlılığı Oranları a) Brüt Kâr Marjı Oranı (Brüt Satış Kârının Net Satışlara Oranı)

Brüt Satış Kârı SMM veya 1- Net Satışlar Net Satışlar

Bu oran, işletme faaliyetleri bakımından bir zarar yaratmadan satış fiyatlarının ne kadar düşebileceğini veya işletmenin yüksek maliyetli faaliyetlere sahip olup olmadığını ve fiyat baskısı altında bulunup bulunmadığını ölçer. Oranın yükselmesinin nedenleri;

Maliyetler sabit kaldığı halde satış fiyatının

yükselmesi, Satış fiyatı sabit kaldığı halde maliyetlerin

düşmesi, Satış fiyatının maliyetlerden daha hızlı artması, Maliyetlerdeki düşüşün satış fiyatlarındaki

düşüşten daha hızlı olması, Satış hacmi bileşenlerinin değişmesidir.


33

b) Net Faaliyet Kârı Marjı (İş Hacminin Rantabilitesi) Esas Faaliyet Kârı Net Satışlar

İş hacminin kârlılığı ya da rantabilitesi olarak da adlandırılan bu oran işletmenin esas faaliyetleri konusundaki kârlılığının bir göstergesidir. Bu oranın yüksek olması ve yükselme eğiliminde olması, işletmenin lehine yorumlanır. Bu oranın dalgalanma nedenleri şunlardır:

• Satış fiyatlarındaki değişiklik • SMM ve satış giderlerindeki değişiklik

Formülün payında yer alan büyüklük tüm faaliyet sonuçlarını içeren vergi sonrası kâr büyüklüğüdür.

B) Kâr İle Sermaye Arasındaki İlişkileri Gösteren Oranlar

Kâr ile kaynaklar arasında ilişki kurularak özkaynak ve U.V.Y.K.’ın verimli kullanılıp kullanılmadığı ölçülür. a) Özkaynakların Kârlılığı (Mali Rantabilite)

Dönem net karının özkaynakların yüzde kaçı oranında gerçekleştiğini gösterir. İşletme sahiplerinin sağladığı sermayenin birbirine düşen kârı gösterir. Bu oran yüksek çıkarsa işletme ortaklarına kâr dağıtımında ve otofinansman yapmada devamlılık ve artış sağlar Özkaynak Karlılığını, Net Kâr Marjı Aktif Değer Hızı ve Finansal Kaldıraç belirler.

Özkaynak Kârlılığı=Net Kâr X Aktif Devir Hızı X Finansal Kaldıraç

Net Kâr Satışlar Top. Varlık Net Kâr X X = Satışlar Toplam Varlık Özkaynak Özkaynaklar

b) Devamlı Sermayenin Amortismanı (Ekonomik Rantabilite) İşletmeye yatırılan fonların yüzde kaçı oranında kâr elde edildiğini gösterir. Ekonomik rantabilitenin, mali rantabiliteden düşük olması gerekir. Aksi durumda yabancı kaynaktan yararlanma maliyeti yüksek demektir. Dönem Kârı + U.V. Borç Giderleri Ekonomik Rantabilite= Özkaynak + U.V.Y.K

c) Toplam Varlıkların Kârlılığı (Varlıkların Getirisi)

Kazanç elde etmede varlıklarını kullanmadaki başarıyı ölçer. Ancak finansmanı dikkate almaz.

Top Varlık Kârlılığı = Kâr Marjı X Top. Var. Dev Hızı Net Kâr Net Kâr Satışlar = X Ort Top. Varlık Satışlar Ort. Top. Varlık

Kâr Marjı; firmanın belirli bir satış düzeyinden kar elde etme yeteneğini gösterir. Varlıkların devir hızı ise belirli bir satış düzeyi için varlıklara yatırım düzeyini yönetme yeteneğini gösterir.


34

ENFLASYONUN ORAN ANALİZİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Enflasyonun hızlı olduğu dönemlerde oranlar değerlendirilirken, enflasyonun etkisi göz önünde tutulmalıdır. Enflasyonun oranlar üzerindeki etkileri genellikle aşağıdaki gibidir. Likidite Oranının Düşüşü: firmaların sürekli fiyat

artışlarına karşı korunabilmek ve/veya fiyat artışlarından yararlanabilmek için göreceli daha fazla stok tutma eğiliminde olmaları özellikle kısa süreli yabancı kaynaklardan artış genelde likidite oranında düşüşe yol açmaktadır.

Yabancı kaynak / Varlık Toplamı ve Yabancı kaynak /Öz sermaye 'oranlarının yükselişi

Kısa süreli yabancı kaynak/varlık toplamı oranının yükselişi

Kısa süreli yabancı Kaynak / Yabancı Kaynak Toplamı oranının yükselişi

Varlık yapısını, bileşiminin değişmesi, “Dönen Varlıklar/Varlık Toplamı” oranının yükselmesi

Maddi Duran Varlıklar/Öz Sermaye oranının düşüşü

Karlılık oranlarının nominal olarak, görüntüde yükselişi

Kar dağıtım oranının düşüşü: yeni yatırımlar için gerekli olan fon kredi faizlerinin yüksek olması nedeniyle oto finansman yoluyla sağlamak isteyen işletme kar dağıtımını düşük tutacaktır.

BEŞİNCİ BÖLÜM / EKLER

35

… 31.12.200. TARİHLİ AYRINTILI BİLANÇOSU

Önceki Dön. Cari Dönem Önceki Dön. Cari Dönem 1 DÖNEN VARLIKLAR 0,00 0,00 3 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 0,00 0,00

10 Hazır Değerler 0,00 0,00

100 Kasa 30 Mali Borçlar 0,00 0,00 101 Alınan Çekler 300 Banka Kredileri 102 Bankalar 301 Finansal Kir.İşlemlerinden Doğan Borçlar 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emir.(-) 302 Ertelenmiş Fin.Kir.Borçlanma Mal. (-) 108 Diğer Hazır Değerler 303 Uzun Vadeli Kredilerin 11 Menkul Kıymetler 0,00 0,00 Anapara Taksitleri ve Faizleri 110 Hisse Senetleri 304 Tahvil, Anapara, Borç Taksit ve Faizleri 111 Özel Kesim Tahv. Senet ve Bon. 305 Çıkarılmış Bonolar ve Senetler 112 Kamu Kesimi Tahv. Senet ve Bon. 306 Çıkarılmış, Diğer Menkul Kıymetler 118 Diğer Menkul Kıymetler 308 Menkul Kıymetler İhraç Farkları (-) 119 Menkul Kıymetler Değer 309 Diğer Mali Borçlar

Düşüklüğü Karşılığı (-) 32 Ticari Borçlar 0,00 0,00 12 Ticari Alacaklar 0,00 0,00 320 Satıcılar 120 Alıcılar 321 Borç Senetleri 121 Alacak Senetleri 322 Borç Senetleri Reeskontu (-) 122 Alacak Senetleri Reeskontu (-) 326 Alınan Depozito ve Teminatlar 124 Kazanılmamış Finansal Kiralama 329 Diğer Ticari Borçlar

Faiz Gelirleri (-) 33 Diğer Borçlar 0,00 0,00 126 Verilen Depozito ve Teminatlar 331 Ortaklara Borçlar 127 Diğer Ticari Alacaklar 332 İştiraklere Borçlar 128 Şüpheli Ticari Alacaklar 333 Bağlı Ortaklıklara Borçlar 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karş. (-) 335 Personele Borçlar 13 Diğer Alacaklar 0,00 0,00 336 Diğer Çeşitli Borçlar 131 Ortaklardan Alacaklar 337 Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-) 132 İştiraklerden Alacaklar 34 Alınan Avanslar 0,00 0,00 133 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar 340 Alınan Sipariş Avansları 135 Personelden Alacaklar 349 Alınan Diğer Avanslar 136 Diğer Çeşitli Alacaklar 35 Yıllara Yaygın İnş. Ve On. Hak. 0,00 0,00 137 Diğer Alacak Senetleri Reesk. (-) 350 Yıllara Yaygın İnş. Ve On. Hak. bedelleri 138 Şüpheli Diğer Alacaklar 358 Yıllara Yaygın İnş. Enflasyon Düz. Hesabı 139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-) 36 Ödenecek Vergi ve Diğer Yüküm. 0,00 0,00 15 Stoklar 0,00 0,00 360 Ödenecek Vergi ve Fonları 150 İlk Madde ve Malzeme 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri 151 Yarı Mamüller 368 Vadesi Geçmiş Ert. veya Taksitlendirilmiş 152 Mamüller Vergi ve Diğer Yükümlülükler 153 Ticari Mallar 369 Ödenecek Diğer Yükümlülükler 157 Diğer Stoklar 37 Borç ve Gider Karşılıkları 0,00 0,00 158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 370 Dönem Karı Vergi ve Diğer 159 Verilen Sipariş Avansları Yasal Yükümlülük Karşılıkları 17 Yıllara Yaygın İnş. Ve On. Mal. 0,00 0,00 371 Dönem Karının Peşin Ödenen Vergi 170 Yıllara Yaygın İnş. Ve On. Mal. ve Diğer Yükümlülükleri (-) 178 Yıllara Yaygın İnş. Enf.Düz. Hes. 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı 179 Taşeronlara Verilen Avanslar 373 Maliyet Giderleri Karşılığı 18 Gel. Ayl. Ait Gid. Ve Gelir Tah. 0,00 0,00 379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları 180 Gelecek Aylara Ait Giderler 38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider 0,00 0,00 181 Gelir Tahakkukları Tahakkukları 19 Diğer Dönen Varlıklar 0,00 0,00 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler 190 Devreden KDV 381 Gider Tahakkukları 191 İndirilecek KDV 39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 0,00 0,00 192 Diğer KDV 391 Hesaplanan KDV 193 Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar 392 Diğer KDV 196 Personel Avansları 393 Merkez Ve Şubeler Cari Hesabı 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları 198 Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar 399 Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar 199 Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı (-) DÖNEN VARLIKLAR

KISA VADELİ YABANCI

TOPLAMI 0,00 0,00 KAYNAKLAR TOPLAMI 0,00 0,00


36

Önceki Dön.

Cari Dönem Önceki

Dön. Cari

Dönem 2 DURAN VARLIKLAR 0,00 0,00 4 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 0,00 0,00

22 Ticari Alacaklar 0,00 0,00 40 Mali Borçlar 0,00 0,00 220 Alıcılar 400 Banka Kredileri 221 Alacak Senetleri 401 Finansal Kir. İşlemlerinden Doğan Borçlar 222 Alacak Senetleri Reeskontu (-) 402 Ertelenmiş Fin. Kir. Borçlanma Mal. (-) 224 Kazanılmamış Fin. Kir. Faiz Gelirleri (-) 405 Çıkarılmış Tahviller 226 Verilen Depozito ve Teminatlar 407 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler 229 Şüpheli Alacaklar Karşılığı (-) 408 Menkul Kıymetler İhraç Farkı (-) 23 Diğer Alacaklar 0,00 0,00 409 Diğer Mali Borçlar 231 Ortaklardan Alacaklar 42 Ticari Borçlar 0,00 0,00 232 İştiraklerden Alacaklar 420 Satıcılar 233 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar 421 Borç Senetleri 235 Personelden Alacaklar 422 Borç Senetleri Reeskontu (-) 236 Diğer Çeşitli Alacaklar 426 Alınan Depozito ve Teminatlar 24 Mali Duran Varlıklar 0,00 0,00 429 Diğer Ticari Borçlar 240 Bağlı Menkul Kıymetler 43 Diğer Borçlar 0,00 0,00 241 B. Men. Kıy. Değ. Düş. Karş. (-) 431 Ortaklara Borçlar 242 İştirakler 432 İştiraklere Borçlar 243 İştiraklere Sermaye Taahhütleri (-) 433 Bağlı Ortaklıklara Borçlar 244 İşt. Ser. Payı Değ. Düş. Karş. (-) 436 Diğer Çeşitli Borçlar 245 Bağlı Ortaklıklar 437 Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-) 246 Bağlı Ort. Sermaye Taah. (-) 438 Kamuya Olan Ert. veya Taksitl. Borçlar 247 Bağlı Ort. Ser. Pay. Değ. Düş. Karş. 44 Alınan Avanslar 0,00 0,00 249 Diğer Mali Duran Varlıklar Karşılığı (-) 440 Alınan Sipariş Avansları 25 Maddi Duran Varlıklar 0,00 0,00 449 Alınan Diğer Avanslar 250 Arazi ve Arsalar 47 Borç ve Gider Karşılıkları 0,00 0,00 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri 472 Kıdem Tazminatı Karşılıkları 252 Binalar 479 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları 253 Tesis, Makine ve Cihazlar 48 Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve 0,00 0,00 254 Taşıtlar Gider Tahakkukları 255 Demirbaşlar 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler 256 Diğer Maddi Duran Varlıklar 481 Gider Tahakkukları 257 Birikmiş Amortismanlar (-) 49 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 0,00 0,00 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar 492 Gelecek Yıllara Eklenen veya 259 Verilen Avanslar Terkin Edilen KDV 26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 0,00 0,00 493 Tesise Katılma Payları 260 Haklar 499 Diğer Çeşitli Uzun Vadeli Yabancı Kay. 261 Şerefiye UZUN VAD. YAB. KAYNAK. TOP. 0,00 0,00 262 Kuruluş ve Örgütleme Giderleri 5 ÖZKAYNAKLAR 0,00 0,00 263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri 50 Ödenmiş Sermaye 0,00 0,00 264 Özel Maliyetler 500 Sermaye 267 Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar 501 Ödenmemiş Sermaye (-) 268 Birikmiş Amortismanlar (-) 502 Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları 269 Verilen Avanslar 503 Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları (-) 27 Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 0,00 0,00 52 Sermaye Yedekleri 0,00 0,00 271 Arama Giderleri 520 Hisse Senedi İhraç Primleri 272 Hazırlık ve Geliştirme Giderleri 521 Hisse Senedi İptal Kararları 277 Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 522 M.D.V. Yeniden Değerleme Artışları 278 Birikmiş Tükenme Payları (-) 523 İştirakler Yeniden Değerleme Artışları 279 Verilen Avanslar 524 Maliyet Bedeli Artışları Fonu 28 Gelecek Yıllara Ait Giderler ve 0,00 0,00 529 Diğer Sermaye Yedekleri Gelir Tahakkukları 54 Kar Yedekleri 0,00 0,00

280 Gelecek Yıllara Ait Giderler 540 Yasal Yedekler 281 Gelir Tahakkukları 541 Statü Yedekleri 29 Diğer Duran Varlıklar 0,00 0,00 542 Olağanüstü Yedekler 291 Gelecek Yıllarda İndirilecek KDV 548 Diğer Kar Yedekleri 292 Diğer KDV 549 Özel Fonlar 293 Gelecek Yılalr İhtiyacı Stoklar 57 Geçmiş Yıllar Karları 0,00 0,00 294 Elden Çıkarılacak Stoklar Ve Mad.D.V. 570 Geçmiş Yıllar Karları 295 Peşin Ödenen Vergi Ve Fonlar 58 Geçmiş Yıllar Zararları (-) 0,00 0,00 297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar 580 Geçmiş Yıllar Zararları (-) 298 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 59 Dönem Net Karı (Zararı) 0,00 0,00 299 Birikmiş Amortismanlar (-) 590 Dönem Net Karı

591 Dönem Net Zararı (-)

DURAN VARLIKLAR TOPLAMI 0,00 0,00 ÖZKAYNAKLAR TOPLAMI 0,00 0,00

AKTİF (VARLIKLAR) TOPLAMI 0,00 0,00 PASİF KAYNAKLAR TOPLAMI 0,00 0,00


37

İŞLETME AYRINTILI GELİR TABLOSU TİPİ (..................... TL)

Önceki Dönem Cari Dönem A-BRÜT SATIŞLAR 1-Yurt İçi Satışlar 2-Yurt Dışı Satışlar 3-Diğer Gelirler B-SATIŞ İNDİRİMLERİ (-) 1-Satıştan İadeler(-) 2-Satış İskontoları(-) 3-Diğer İndirimler(-) C-NET SATIŞLAR D-SATIŞLARIN MALİYETİ(-) 1-Satılan Mamuller Maliyeti(-) 2-Satılan Ticari Mallar Maliyeti(-) 3-Satılan Hizmet Maliyeti(-) 4-Diğer Satışların Maliyeti(-)

BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI E-FAALİYET GİDERLERİ(-) 1-Araştırma ve Geliştirme Giderleri(-)

2-Pazarlama, Satış ve Dağ. Giderleri(-)

3-Genel Yönetim Giderleri(-)

FAALİYET KARI VEYA ZARARI

F-DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR

1-İştiraklerden Temettü Gelirleri

2-Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri

3-Faiz Gelirleri

4-Komisyon Gelirleri

5-Konusu Kalmayan Karşılıklar

6-Menkul Kıymet Satış Karları

7-Kambiyo Karları

8-Reeskont Faiz Gelirleri

9-Enflasyon Düzeltmesi Karları

10-Diğer Olağan Gelir ve Karlar

G-DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR(-)

1-Komisyon Giderleri(-)

2-Karşılık Giderleri(-)

3-Menkul Kıymet Satış Zararları(-)

4-Kambiyo Zararları(-)

5-Reeskont Faiz Giderleri(-)

6-Enflasyon Düzeltmesi Zararları(-)

7-Diğer Olağan Gider ve Zararlar(-)

H-FİNANSMAN GİDERLERİ(-)

1- Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri (-)

2- Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri (-)

OLAĞAN KAR VEYA ZARAR

I-OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR

1- Önceki Dönem Gelir ve Karları

2- Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar

J-OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLARI(-)

1-Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları(-)

2- Önceki Dönem Gider ve Zararları(-)

3- Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar(-)

DÖNEM KARI VEYA ZARARI

K-DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIKLARI (-)

DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI

DİPNOTLAR:

1-………………………. 2-……………………….


38

A. DÖNEM BAŞI NAKİT MEVCUDU B. DÖNEM İÇİ NAKİT GİRİŞLERİ 1- Satışlardan Elde Edilen Nakit a) Net Satışlar b) Ticari Alacaklardaki Azalışlar c) Ticari Alacaklardaki Artışlar (-) 2- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlardan Dolayı Sağlanan Nakit 3- Olağandışı Gelir ve Karlardan Sağlanan Nakit 4- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlardan Sağlanan Nakit (Alımlarla İlgili Olmayan) a) Menkul Kıymet İhraçlarından b) Alınan Krediler c) Diğer Artışlar 5- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlardan Sağlanan Nakit (Alımlarla İlgili Olmayan) a) Menkul Kıymet İhraçlarından b) Alınan Krediler c) Diğer Artışlar 6- Sermaye Artışından Sağlanan Nakit 7- Hisse Senedi İhraç Primlerinden Sağlanan Nakit 8- Diğer Nakit Girişleri C. DÖNEM İÇİ NAKİT ÇIKIŞLARI 1- Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışları a) Satışların Maliyeti b) Stoklardaki Artışlar c) Ticari Borçlardaki (Alımlardan Kaynaklanan) Azalışlar d) Ticari Borçlardaki (Alımlardan Kaynaklanan) Artışlar (-) e) Amortisman ve Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Giderler (-) f) Stoklardaki Azalışlar (-) 2- Faaliyet Giderlerine İlişkin Nakit Çıkışları a) Araştırma ve Geliştirme Giderleri b) Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri c) Genel Yönetim Giderleri d) Amortisman ve Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Giderler (-) 3- Diğer Faatliyetlerden Olağan Gider ve Zararlara İlişkin Nakit Çıkışları a) Diğer Faaliyetlerle İlgili Olağan Gider ve Zararlar b) Amortisman ve Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Diğer Gider ve Zararlar (-) 4- Finansman Giderlerinden Dolayı Nakit Çıkışları 5- Olağandışı Gider ve Zararlardan Dolayı Nakit Çıkışları a) Olağandışı Gider ve Zararlar b) Amortisman ve Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Diğer Gider ve Zararlar (-) 6- Duran Varlık Yatırımlarına İlişkin Nakit Çıkışları 7- Kısa Vadeli Yabancı Kaynak Ödemeleri (Alımlarla İlgili Olmayan) a) Menkul Kıymetler Anapara Ödemeleri b) Alınan Krediler Anapara Ödemeleri c) Diğer Ödemeler 8- Uzun Vadeli Yabancı Kaynak Ödemeleri (Alımlarla İlgili Olmayan a) Menkul Kıymetler Anapara Ödemeleri b) Alınan Krediler Anapara Ödemeleri c) Diğer Ödemeler 9- Ödenen Vergi ve Benzerleri 10- Ödenen Temettüler 11- Diğer Nakit Çıkışları D. DÖNEM SONU NAKİT MEVCUDU (A + B - C) E. NAKİT ARTIŞ VEYA AZALIŞ (B - C)

Önceki Dönem Cari Dönem


39


A. FON KAYNAKLARI 1- Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar a) Olağan Kar b) Amortismanlar (-) c) Fon Çıkışı Gerektirmeyen Diğer Giderler d) Fon Girişi Sağlamayan Gelirler (-) 2- Olağandışı Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar a) Olağandışı Kar b) Fon Çıkışı Gerektirmeyen Diğer Giderler (-) c) Fon Girişi Sağlamayan Gelirler (-) 3- Dönen Varlıklar Tutarındaki Azalışlar 4- Duran Varlıklar Tutarındaki Azalışlar 5- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlar (Borç ve Gider Karşılıklarını Kapsamaz) 6- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlar (Borç ve Gider Karşılıklarını Kapsamaz) 7- Sermaye Artırımı (Nakit Karşılığı veya Dışarıdan (Getirilen Diğer Varlıklar) 8- Hisse Senetleri İhraç Primleri

B. FON KULLANIMLARI 1- Faaliyetle İlgili Kullanımlar a) Olağan Zarar b) Amortismanlar (+) c) Fon Çıkışı Gerektirmeyen Diğer Giderler (+) d) Fon Girişi Sağlamayan Diğer Gelirler (-) 2- Olağandışı Faaliyetlerle İlgili Kullanımlar a) Olağandışı Zarar b) Fon Çıkışı Gerektirmeyen Giderler (+) c) Fon Girişi Sağlamayan Gelirler (-) 3- Ödenen Vergi ve Benzerleri (Bir Önceki Dönem Karından Ödenen) 4- Ödenen Temettüler a) Bir Önceki Dönem Karından Ödenen b) Yedeklerden Dağıtılan 5- Dönen Varlıkların Tutarındaki Artışlar 6- Duran Varlıkların Tutarındaki Artışlar (Yeniden Değerlemeyi Kapsamaz) 7- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Azalışlar 8- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Azalışlar 9- Sermayedeki Azalışlar


40

A. DÖNEM KÂRININ DAĞITIMI 1- Dönem Kârı 2- Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülükler (-)

− Kurumlar Vergisi (Gelir Vergisi) − Gelir Vergisi Kesintisi − Diğer Vergi ve Yasal Yükümlülükler

NET DÖNEM KÂRI 3- Geçmiş Dönemler Zararı (-) 4- I. Tertip Yasal Yedek Akçe (-) 5- İşletmede Bırakılması ve Tasarrufu Zorunlu Yasal Fonlar DAĞITILABİLİR NET DÖNEM KARI 6- Ortaklara Birinci Temettü (-)

− Adi Hisse Senedi Sahiplerine − İmtiyazlı Hisse Senedi Sahiplerine

7- Personele Temettü (-) 8- Yönetim Kuruluna Temettü (-) 9- Ortaklara İkinci Temettü (-)


10- İkinci Tertip Yasal Yedek Akçe (-) 11- Statü Yedekleri (-) 12- Olağanüstü Yedekler (Dağıtılmamış Kârlar) 13- Diğer Yedekler 14- Özel Fonlar B. YEDEKLERDEN DAĞITIM 1- Dağıtılan Yedekler 2- II. Tertip Yasal Yedekler (-) 3- Ortaklara Pay (-)


4- Personele Pay (-) 5- Yönetim Kuruluna Pay (-) C. HİSSE BAŞINA KÂR 1- Adi Hisse Senedi Sahiplerine (TL%) 2- İmtiyazlı Hisse Senedi Sahiplerine (TL%) D. HİSSE BAŞINA TEMETTÜ 1- Adi Hisse Senedi Sahiplerine (TL%) 2- İmtiyazlı Hisse Senedi Sahiplerine (TL%)



41

ÖZ KAYNAK KALEMLERİNDEKİ HAREKETLER

Ödenmiş Sermaye

Sermaye Yedekleri Kâr Yedekleri Geçmiş Yıllar

Kârları (Zararları)

Dönem Net Kârı

Öz Kaynaklar Toplamı

Hisse Senedi İhraç

Primleri

Hisse Senedi

İptal Kârları

MDV Yeniden

Değerleme Artışları

Diğer Yasal Yedekler

Statü Yedekleri

Olağanüstü Yedekler

Özel Fonlar Diğer

ÖNCEKİ DÖNEM 31 Aralık …. Kalanı Kâr Dağıtımı

− Temettüler − Yedeklere Aktarılan

Hisse Senedi İhraç Primleri Ödenmiş Sermaye Artışı

− Nakden − Yeniden Değerleme − Artışlarından Aktarılan

Maddi Duran Varlık Satış Kârları …. Yılı Yeniden Değerleme Artışları (Net) …. Dönem Net Kârı

CARİ DÖNEM 31 Aralık …. Kalanı Kâr Dağıtımı

− Temettüler − Yedeklere Aktarılan

Hisse Senedi İhraç Primleri İştiraklerimizdeki Maddi Duran Varlık Satış Kârı Karşılığında Edinilen Bedelsiz Hisse Senetleri Maddi Duran Varlık Satış Kârları Ödenmiş Sermaye Artışı

− Nakden − Yeniden Değerleme Artışlarından

Aktarılan − Özel Fonlardan Aktarılan

…. Yılı Yeniden Değerleme Artışları (Net) …. Dönem Net Kârı 31 Aralık …. Kalanı


42

ÜRETİM MALİYETİ

A. Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri B. Direkt İşçilik Giderleri C. Genel Üretim Giderleri D. Yarı Mamul Kullanımı

1. Dönem Başı Stok (+) 2. Dönem Sonu Stok (+)

ÜRETİLEN MAMUL MALİYETİ E. Mamul Stoklarında Değişim

1. Dönem Başı Stok (+) 2. Dönem Sonu Stok (-)

I- SATILAN MAMUL MALİYETİ TİCARİ FAALİYET

A. Dönem Başı Ticari Mallar Stoku (+) B. Dönem İçi Net Alışlar (+) C. Dönem Sonu Ticari Mallar Stoku (-)

II- SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ III- SATILAN HİZMET MALİYETİ SATIŞLARIN MALİYETİ (I+II+III)


ALTINCI BÖLÜM / SINAV ANALİZLERİ

43

s. No

FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ SINAV ANALİZİ

08 /01

08 /02

08 /03

09 /01

09 /02

09 /03

10 /01

10 /01 M.

10 /02

10 /03

11 /01

11 /02

11 /03

12 /01

12 /02

12 /03

13 /01

13 /02

13 /03

14 /01

14 /02

14 /03

15 /01

15 /02

15 /03

16 /01

16 /02

16 /03

17 /01

17 /02

17 /03 TOPLAM

1 MALİ ANALİZ VE ANALİZ TÜRLERİ 1 1 2 4 1 1 1 1 1 13 2 TEMEL KAVRAMLAR 1 1 1 2 1 1 1 1 1 10 3 TABLOLAR 2 1 2 1 1 2 2 2 2 1 1 1 4 1 3 1 2 1 1 2 1 3 2 39

(a) Tanımlar (1) (1) (1) (1) (2) (1) (2) (1) (1) (b) Bilanço (2) (1) (1) (1) (1) (1) (1) (2) (1) (c) Gelir Tablosu (1) (1) (1) (1) (1) (1) (d) Fon Akım Tablosu (1) (1) (e) Nakit Akım Tablosu (1) (1) (1) (f) Kâr Dağıtım Tablosu (1) (1)

(g) Öz Kaynak Değişim Tablosu 1 (h) Nakit Akış Tablosu (j) Satışların Maliyeti Tablosu (1) (1) (k) Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosu (1)

4 ORAN ANALİZİ 4 5 7 8 1 2 5 7 2 4 5 4 4 6 3 3 5 3 2 7 9 4 8 4 10 122

(a) Likidite Oranları (2) (1) (1) (3) (4) (1) (3) (1) (3) (1) (1) (3) (3) (1) (3) (2)

(b) Faaliyet Oranları (2) (1) (4) (2) (1) (1) (1) (1) (4) (2) (6) (1) (3) (1) (1) (1) (2)

(c) Mali Durum Oranları (1) (1) (1) (1) (1) (2) (1) (1) (1) (2) (3) (2)

(d) Kârlılık Oranları (2) (1) (6) (1) (1) (2) (1) (1) (2) (3) (1) (8) (2) (1) (4)

(e) Borsa Performans Oranları (1) (1)

5 DİKEY ANALİZ (YÜZDE YÖNTEMİ) 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 14

6 YATAY ANALİZ (KARŞILAŞTIRMALI TABLOLAR ANALİZİ) 1 1 1 3 1 1 1 1 1 11

7 TREND ANALİZ (EĞİLİM YÜZDELERİ ANALİZİ) 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11

8 NET ÇALIŞMA SERMAYESİ 1 1 1 1 1 5

LİKİDİTE ORANLARI MALİ DURUM ORANLARI

BORSA PERFORMANS ORANLARIFAALİYET ORANLARI KÂRLILIK ORANLARI

CARİ ORAN DEVAMLI SERMAYENİN BAĞIMLILIĞI ORANI

FİYAT / KAZANÇ ORANI

HİSSE SENEDİ SAYISI

HİSSE BAŞINA KÂR

HİSSE BAŞINA TEMETTÜ

MADDİ DURAN VARLIK - DEVAMLI SERMAYE ORANI

FİNANSAL KALDIRAÇ ORANI

OTOFİNANSMAN ORANI

FİNANSAL BORÇLAR ÖZKAYNAKLARA ORANI

BİRLEŞİK KALDIRAÇ ORANI

FAALİYET KALDIRACI ORANI

FİNANSMAN ORANI

KALDIRAÇ ORANI

STOK DEVİR HIZI ORANI

2009/1 - 2009/3 - 2011/1 - 2013/2

2012/1

VARLIKLARIN KÂRLILIK ORANI (VARLIKLARIN KAZANMA GÜCÜ)

2008/2 - 2009/3

2015 / 2

2017 / 1

DÖNEM NET KÂR ORANI

2016/2

2017/3

DÖNEM (KÂR MARJI) ORANI

YATIRIM KÂRLILIĞI (DUPONT) ORANI

FAİZ KARŞILAMA ORANI

İÇSEL BÜYÜME ORANI

EKONOMİK RANTABİLİTE ORANI

BRÜT SATIŞ KÂRLILIĞI ORANI2009/1

2017/3

ANA FAALİYET KÂRLILIĞI ORANI

ÖZKAYNAK KÂRLILIK ORANI

2014/1

2015/2

2016/2

2017/1

BRÜT SATIŞ KÂRI

FAALİYET KÂRI ORANI

OLAĞAN KÂR ORANI

2016/2

AKTİF DEVİR HIZI ORANI

NET ÇALIŞMA SERMAYESİ DEVİR HIZI

TİCARİ BORÇLARIN ÖDEME SÜRESİ

ORTALAMA ETKİNLİK SÜRESİ

NET MADDİ DURAN VARLIKLAR

NAKİT DÖNÜŞÜM SÜRESİ

NAKİT DEVİR HIZI ORANI

ÖZ SERMAYE (ÖZ KAYNAK-LAR) DEVİR HIZI ORANI

MADDİ DURAN VARLIKLAR DEVİR HIZI ORANI

DURAN VARLIK DEVİR HIZI ORANI

ASİT TEST ORANI(LİKİDİTE ORANI)

NAKİT ORANI2011/1

2015/1

2016/3

ORTALAMA TİCARİ MAL STOKU

STOK BAĞIMLILIK ORANI

2010/1

2016/1

ORTALAMA STOKTA KALMA SÜRESİ

ALACAKLARIN ORTALAMA TAHSİL SÜRESİ

DÖNEN VARLIKLAR DEVİR HIZI ORANI

TİCARİ ALACAKLAR DEVİR HIZI ORANI

2009/1-2012/1-3-2013/2-2014/1

2016/1

DEVAMLI SERMAYE

NET ÇALIŞMA (İŞLETME) SERMAYESİ

SMMM YETERLİLİK

MUHASEBE


1

1. Aşağıdaki soruları cevaplayınız: a) Finansal tabloların hazırlanma amaçlarını

yazınız. b) Finansal tablo kullanıcılarını yazınız.

2. Mali analiz açısından standart oranı (ya da oran

standardını) tanımlayınız standart oranlar nelerdir ve hangi amaçlar için kullanılır?

3. Finansal tabloların analizinde kullanılan teknikleri sadece sıralayınız.

4. Yapılma amacına göre finansal tablolar analiz

çeşitlerini açıklayınız.


2

1. Finansal tabloların düzenlenmesinde esas alınan genel kabul görmüş muhasebe kavramlarından “İşletmenin Sürekliliği”, “Tutarlılık”, “İhtiyatlılık” ve “Önemlilik” kavramlarını açıklayınız.

2. Finansal tabloların düzenlenmesinde esas alınan

genel kabul görmüş muhasebe kavramlarından “Dönemsellik”, “Maliyet Esası”, “İhtiyatlılık” ve “Tam Açıklama” kavramlarını açıklayınız.

3. Finansal tabloların düzenlenmesinde esas alınan genel kabul görmüş muhasebe temel kavramlarından 10 tanesinin adını açıklama yapmaksızın yazınız. Bu kavramlardan birisi olan ‘tahakkuk esası’

kavramını açıklayınız.


3

1. Enflasyonun olmadığı bir ortamda ABC İşletmesinin bilanço ve gelir tablosu kalemleri (000 TL) ilavesiyle aşağıdaki gibidir.

2015 2015 Diğer Faal. Olağan Gelir ve Kar 22 Diğer Faal. Olağ. Gider ve Zar. 15 Maddi Olma yan Dur. Varlıklar 52 Olağandışı Gelir ve Karlar 8 Olağandışı Gider ve Zararlar 6 Dönem Karı Vergi ve Yasal Yük. 6 Faaliyet Giderleri 55 Mali Borçlar (KV) 215 Stoklar 127 Diğer Borçlar 42 Brüt Satışlar 830 Kar Yedekleri 170 Dönem Net Karı 53 Satış İndirimleri 4 Ticari Alacaklar 420 Ticari Borçlar 175 Hazır Değerler 41 Satışların Mali yeti 670 Mali Borçlar (UV) 170 Ödenmiş Sermaye 100 Mali Duran Varlık 65 Maddi Duran Varlık 345 Finansman Gid. 51 Alınan Avanslar(KV) 125 Dönem Karı ve Zararı 59

İşletmenin bilançosunu düzenleyiniz.


4

2. XYZ işletmesinin bilanço ve gelir tablosu kalemleri karışık bir şekilde aşağıdaki gibidir.

2014 2014 Kar Yedekleri 15.000 Finansman Gid. 2.500 Hazır Değerler 1.350 Mali Borçlar (UV) 18.000 Mad. Duran Varlık 42.000 Borç ve Gider Karş. 2.500 Satışların Maliyeti 55.000 Dönem Net Karı 9.000 Ticari Alacaklar 7.500 Finansal Borçlar 2.100 Dönem Karı 11.430 Sermaye Yedekleri 7.500 Alınan Avanslar 1.300 Menkul Kıymetler 2.400 Ticari Borçlar 5.000 Net Satışlar 74.000 Stoklar (Ort) 10.500 Mali Duran Varlık 21.000 Gel. Ayl. Ait Gid. ve Gel.Tahak. 3.250 Öd. Vergi ve Diğ Yükümlülükler 3.600 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 12.000

İşletmenin ödenmiş sermayesini hesaplayarak bilançoyu düzenleyiniz.


5


Bin TL Bin TL Olağandışı Gelir ve Karlar 60 Dönem Karı Vergi ve Yas. Yük. Karş. 20 Maddi Duran Varlıklar 400 Ödenecek Vergi ve Diğer Yüküm. 20 Stoklar (Ortalama Mamul) 200 Gelecek Ayl. Ait Gid. ve Gel. Tahak. 25 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 100 Finansal Borçlar (UV) 200 Diğer Faal. Olağan Gelir ve Kar. 50 Olağandışı Gider ve Zararlar 40 Diğer Faal.Olağan Gid. ve Zarar. 40 Finansal Duran Varlıklar 100 Dönem Net Karı 200 Ticari Alacaklar 100 Brüt Satışlar 1.000 Finansman Gideri 10 Menkul Kıymetler 50 Ticari Borçlar 100 Satış İndirimleri 50 Hazır Değerler 25 Ödenmiş Sermaye 250 Alınan Avanslar 30 Sermaye Yedekleri 50 Satışların Maliyeti 550 Faaliyet Gideri 200 Kar Yedekleri 100 Finansal Borçlar 40 Borç ve Gider Karş. 10

İşletmenin bilançosunu düzenleyiniz.


6

1. Enflasyonun olmadığı bir ortamda ABC İşletmesinin bilanço ve gelir tablosu kalemleri (000 TL) ilavesiyle aşağıdaki gibidir. 2014 2015 2014 2015 Diğer Faal. Olağan Gelir ve Kar 18 22 Diğer Faal. Olağ. Gider ve Zar. 6 15 Maddi Olma yan Dur. Varlıklar 50 52 Olağandışı Gelir ve Karlar 2 8 Olağandışı Gider ve Zararlar 18 6 Dönem Karı Vergi ve Yasal Yük. 8 6 Faaliyet Giderleri 45 55 Mali Borçlar (KV) 100 215 Stoklar 66 127 Diğer Borçlar 37 42 Brüt Satışlar 680 830 Kar Yedekleri 115 170 Dönem Net Karı 65 53 Satış İndirimleri 2 4 Ticari Alacaklar 430 420 Ticari Borçlar 129 175 Hazır Değerler 68 41 Satışların Mali yeti 538 670 Mali Borçlar (UV) 141 170 Ödenmiş Sermaye 100 100 Mali Duran Varlık 51 65 Maddi Duran Varlık 235 345 Finansman Gid. 18 51 Alınan Avanslar(KV) 213 125 Dönem Karı ve Zararı 73 59 İşletmenin 2014 yılı gelir tablosunu düzenleyiniz.


7

2. Enflasyonun olmadığı bir ortamda ABC İşletmesinin bilanço ve gelir tablosu kalemleri (000 TL) ilavesiyle aşağıdaki gibidir. 2014 2015 2014 2015 Faaliyet Giderleri 45 55 Mali Borçlar (KV) 100 215 Hazır Değerler 68 41 Ticari Borçlar 129 175 Stoklar 66 127 Diğer Borçlar 37 42 Ticari Alacaklar 430 420 Satışların Maliyeti 538 670 Satış İndirimleri 2 4 Mali Borçlar (UV) 141 170 Ödenmiş Sermaye 100 100 Kar Yedekleri 115 170 Brüt Satışlar 680 830 Dönem Net Karı 65 53 Diğer Faal. Olağan Gelir ve Kar 18 22 Alınan Avanslar (KV) 213 125 Mali Duran Varlıklar 51 65 Finansman Giderleri 18 51 Maddi Duran Varlıklar 235 345 Dönem Karı ve Zararı 73 59 Maddi Olma yan Dur. Varlıklar 50 52 Dönem Karı Vergi ve Yasal Yük. 8 6 Olağandışı Gider ve Zararlar 18 6 Olağandışı Gelir ve Karlar 2 8 Diğer Faal. Olağ. Gider ve Zar. 6 15 İşletmenin 2015 yılı gelir tablosunu düzenleyiniz.


8


Bin TL Bin TL Olağandışı Gelir ve Karlar 60 Dönem Karı Vergi ve Yas. Yük. Karş. 20 Maddi Duran Varlıklar 400 Ödenecek Vergi ve Diğer Yüküm. 20 Stoklar (Ortalama Mamul) 200 Gelecek Ayl. Ait Gid. ve Gel. Tahak. 25 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 100 Finansal Borçlar (UV) 200 Diğer Faal. Olağan Gelir ve Kar. 50 Olağandışı Gider ve Zararlar 40 Diğer Faal.Olağan Gid. ve Zarar. 40 Finansal Duran Varlıklar 100 Dönem Net Karı 200 Ticari Alacaklar 100 Brüt Satışlar 1.000 Finansman Gideri 10 Menkul Kıymetler 50 Ticari Borçlar 100 Satış İndirimleri 50 Hazır Değerler 25 Ödenmiş Sermaye 250 Alınan Avanslar 30 Sermaye Yedekleri 50 Satışların Maliyeti 550 Faaliyet Gideri 200 Kar Yedekleri 100 Finansal Borçlar 40 Borç ve Gider Karş. 10

İşletmenin gelir tablosunu düzenleyiniz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM / MALİ TABLOLAR – FON AKIM / KAR DAĞITIM / ÖZKAYNAK DEĞİŞİM / SATIŞLARIN MALİYETİ TABLOSU

9

1. 1 Sıra No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde öngörülen “Fon Akım Tablosunun” düzenlenme amacını ve düzenlenme kurallarından 5 (beş) tanesini yazınız.

2. Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde

öngörülen Öz kaynaklar Değişim Tablosunun tanımını ve düzenlenme kurallarını yazınız.

3. Kar dağıtım tablosunun amacını ve düzenleme

ilkelerini açıklayınız. 4. XYZ San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin 31.12.2013’te sona

eren faaliyet dönemine ait maliyetlerle ilgili kalemler aşağıda yer aldığı gibi olup, şirketin 2013 yılına ilişkin olarak “Satışların Maliyeti Tablosunu” düzenleyiniz, satışların maliyetini hesaplayınız.

Kalemler Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 23.000 Direkt İşçilik Giderleri 4.500 Genel Üretim Giderleri 13.000 Yarı Mamuller Stoku (01.01.2013) 3.000 Yarı Mamuller Stoku (31.12.2013) 2.400 Mamul Stoku (01.01.2013) 8.000 Mamul Stoku (31.12.2013) 6.500 Mamul İç Tüketim 1.000 Ticari Mallar Stoku (01.01.2013) 3.000 Dönem İçi Ticari Mallar Alışı 1.000 Ticari Mallar Stoku (31.12.2013) 1.500

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM / MALİ TABLOLAR – FON AKIM / KAR DAĞITIM / ÖZKAYNAK DEĞİŞİM / SATIŞLARIN MALİYETİ TABLOSU

10

5. Bir işletme, hammadde ve malzeme ihtiyacını 15

gün vadeli olarak, üretimden 10 gün önce tedarik etmektedir. Üretim bir günden daha kısa bir zaman boyutunda gerçekleştirilmekte ve mamul mallar satıştan önce ortalama 7 gün süreyle mamul mallar ambarında beklemektedir. Satışlarda müşterilere tanınan vade 30 gün olduğuna göre, işletmenin nakit dönüşüm süresini hesaplayınız.

6. Dönem başı nakit ve nakit benzerleri mevcudu

10.000 TL olan ABC işletmesinin işletme faaliyetlerine ilişkin nakit akışları – 20.000 TL, yatırım faaliyetlerine ilişkin nakit akışları – 30.000 TL, finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akışları 40.000 TL ise Endirekt Yönteme göre Nakit Akım Tablosunu düzenleyerek dönem sonu nakit ve nakit benzerleri mevcudunu hesaplayınız.


11

1. ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin 31.12.2011 ve 31.12.2012 tarihli Bilançoları aşağıdaki gibidir:

BİLANÇO KALEMLERİ 31ARALIK Artış (veya

Azalış)

AKTİFLER 2011 (BİN TL)

2012 (BİN TL)

(+, -) TL

(+,-) %

I-DÖNEN VARLIKLAR 2.650 4.196 A.Hazır Değerler 30 21 B.Menkul Kıymetler 20 500 C.Ticari Alacaklar 800 2.165 D.Stoklar 1.800 1.510 II-DURAN VARLIKLAR 851 1.804 A.Ticari Alacaklar 1 0,5 B.Mali Duran Varlıklar 120 204 C.Maddi Duran Varlıklar 730 1.600 AKTİF GENEL TOPLAMI 3.501 6.000 PASİFLER I-KV YAB. KAYNAK 2.160 2.705 A.Mali Borçlar 1.100 1.200 B.Ticari Borçlar 550 630 C.Diğer Borçlar 110 275 D.Borç ve Gider Karş. 400 600 II-UV YAB. KAYNAK 81 225,5 A.Diğer Borçlar - 4 B.Borç ve Gider Karş. 81 221,5 III-ÖZKAYNAKLAR 1.260 3.070 A.Ödenmiş Sermaye 470 1.310 B.Sermaye Yedekleri 410 780 C.Kâr Yedekleri 270 810 D.Dönem Net Kârı 110 170 PASİF GENEL TOPLAMI 3.501 6.000

ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin yukarıda verilen 31.12.2011 ve 31.12.2012 tarihli Bilançolarının kalemlerine ait artış ve azalışları, mutlak ve yüzde (%) olarak hesaplayınız, mukayeseli (karşılaştırmalı) tablolar tekniği yardımı ile analiz ediniz ve ulaştığınız sonuçları yorumlayınız.


2014 2015 2014 2015 Diğer Faal. Olağan Gelir ve Kar

18 22 Diğer Faal. Olağ. Gider ve Zar.

6 15

Maddi Olma yan Dur. Varlıklar

50 52 Olağandışı Gelir ve Karlar

2 8

Olağandışı Gider ve Zararlar

18 6 Dönem Karı Vergi ve Yasal Yük.

8 6

Faaliyet Giderleri 45 55 Mali Borçlar (KV) 100 215 Stoklar 66 127 Diğer Borçlar 37 42 Brüt Satışlar 680 830 Kar Yedekleri 115 170 Dönem Net Karı 65 53 Satış İndirimleri 2 4 Ticari Alacaklar 430 420 Ticari Borçlar 129 175 Hazır Değerler 68 41 Satışların Mali yeti 538 670 Mali Borçlar (UV) 141 170 Ödenmiş Sermaye 100 100 Mali Duran Varlık 51 65 Maddi Duran Varlık 235 345 Finansman Gid. 18 51 Alınan Avanslar(KV) 213 125 Dönem Karı ve Zararı 73 59

a) İşletmenin bilançosunu düzenleyiniz. b) 2015 yılı bilançosundaki % değişimi 2014

yılına göre hesaplayınız ve bulgulardan 3 tanesini yorumlayınız.

c) İşletmenin gelir tablosunu düzenleyiniz. d) 2015 yılı gelir tablosundaki % değişimi 2014

yılına göre hesaplayınız ve 3 tane bulguyu yorumlayınız.


12

1. “Trend (Eğilim Yüzdeleri Tekniği) Analizi”ni kısaca açıklayınız.

2. ABC işletmesinin dönen varlık ve kısa vadeli yabancı kaynaklarına ait veriler aşağıdaki gibidir. Fiyatlar genel seviyesindeki artışı göz ardı ederek, baz yıla (2013 yılı) göre,

2013 2014 2015 2016 Dönen Varlıklar 500 600 720 864 Kısa Vadeli Yabancı Kaynak 300 390 507 659

a) Eğilim yüzdelerini (trend) hesaplayınız . b) Eğilim yüzdelerine göre üç adet yorum

yazınız.


13

3. XYZ Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin 2009-2010-2011-2012 ve 2013 yıllarına ait Bilanço ve Gelir Tablolarına ilişkin bazı kalemlerin, Eğilim Yüzdeleri (Trend) Analizi Yöntemi kullanılarak elde edilmiş yüzdeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Kalemler 2009 2010 2011 2012 2013 Stoklar 100 240 350 570 1200 Dönen Varlıklar 100 140 280 470 990 Maddi Duran Varlıklar 100 110 130 150 400 Brüt Satışlar 100 190 288 517 980 Net Satışlar 100 200 300 530 1000 Yukarıda tabloda yer alan eğilim yüzdelerini kullanarak; a) Dönen Varlıklar-Stoklar İlişkisini, b) Maddi Duran Varlıklar-Net Satışlar İlişkisini, c) Brüt Satışlar-Net Satışlar İlişkisini,

yorumlayınız

4. XYZ Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin 2010-2011-2012 ve 2013 yıllarına ait Bilançolarına ve Gelir Tablolarına ilişkin bazı hesapların “Eğilim Yüzdeleri (Trend Analizi) Yöntemi” ile analizi sonucunda aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir:

Hesaplar 2010 2011 2012 2013 Ticari Alacaklar 100 150 200 300 Stoklar 100 105 233 260 Dönen Varlıklar 100 137 230 340 Ticari Borçlar 100 102 135 150 Kısa Vd. Yab. Kay. 100 102 150 200 Öz Kaynaklar 100 138 240 350 Net Satışlar 100 198 302 524 Satışların Maliyeti 100 190 290 510

XYZ Sanayi ve Tic. A.Ş.’nin yukarıda tabloda yer alan “Eğilim Yüzdeleri (Trend Analizi) Yöntemi” ile elde edilmiş sonuçları kullanarak; a) Net Satışlar - Satışların Maliyeti Trendini, b) Dönen Varlıklar - Kısa Vadeli Yabancı

Kaynaklar Trendini, c) Dönen Varlıklar - Net Satışlar Trendini, d) Stoklar - Ticari Borçlar Trendini, yorumlayınız.


14

5. Aşağıda yer alan (A) Anonim Şirketi’nin 2010-2014 dönemine ilişkin “eğilim yüzdeleri ile ifade olunmuş” Bilanço ve Gelir Tablolarını esas alarak aşağıdaki trendleri yorumlayınız. a) Stoklar – Net Satışlar b) Ticari Alacaklar – Net Satışlar c) Stoklar – Ticari Borçlar d) Dönen Varlıklar – Net Satışlar e) Dönen Varlıklar – Kısa Vadeli Yabancı

Kaynaklar f) Maddi Duran Varlıklar – Net Satışlar g) Maddi Duran Varlıklar – Öz Kaynaklar h) Yabancı Kaynaklar Toplamı – Öz Kaynaklar i) Brüt Satış Karı – Faaliyet Giderleri

AKTİF 2010 2011 2012 2013 2014 I.DÖNEN VARLIKLAR Hazır Değerler 100 90 128 212 382 Menkul Kıymetler 100 228 347 672 1225 Ticari Alacaklar 100 160 410 660 1200 Stoklar 100 104 231 258 535 Diğer Dönen Varlıklar 100 45 191 - 387 II.DURAN VARLIKLAR Mali Duran Varlıklar 100 289 289 479 519 Maddi Duran Varlıklar 100 104 120 145 390 Diğer Duran Varlıklar 100 173 155 849 835 AKTİF TOPLAMI 100 125 218 346 769

PASİF 2010 2011 2012 2013 2014 I.KISA VD.YAB.KAYNAK Mali Borçlar 100 191 270 519 964 Ticari Borçlar 100 67 133 147 667 Diğer Borçlar 100 50 350 300 1625 Diğer Kısa Vd.Yb.Kay. 100 56 100 138 85 II.UZUN VD.YAB.KAYN Mali Borçlar 100 97 68 37 16 III.ÖZ KAYNAKLAR Ödenmiş Sermaye 100 363 496 500 750 Sermaye Yedekleri 100 225 261 367 654 Özel Fonlar 100 81 171 272 76 Yasal Yedekler 100 100 3135 4846 7450 Dönem Net Karı 100 134 222 516 533 PASİF TOPLAMI 100 125 218 346 769

Gelir Tablosu 2010 2011 2012 2013 2014 Net satışlar 100 197 301 523 73 Satışların Maliyeti 100 205 305 564 748 Brüt Satış Karı 100 173 289 411 693 Paz.Satış ve Dağ.Gid 100 238 319 - 400 Genel Yön.Giderleri 100 159 385 1036 775 Faaliyet Giderleri Toplamı 100 216 338 290 505 Faaliyet Karı 100 156 270 460 768 D Faal.Ol.Gelir ve Karlar 100 49 120 483 244 Olağan Kar 100 148 258 462 729 D.Karı Vergi ve Diğ.Yas.Yük.Karş 100 168 313 380 1071

Dönem Net Karı 100 134 222 516 533


15

1. ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin 31.12.2012 tarihli Bilançosu aşağıdaki gibidir.

Gelir Tablosu 2012 % Brüt Satışlar 615.000 Satış İndirimleri (-) 67.000 Net satışlar 548.000 100 Satışların Maliyeti (-) 462.000 Brüt Satış Karı 86.000 Faaliyet Giderleri (-) 31.000 Faaliyet Karı 55.000 D Faal.Ol.Gelir ve Karlar 16.000 D Faal.Ol.Gider ve Zararlar (-) 1.900 Finansman Giderleri (-) 20.100 Olağan Kar 49.000 Ol.dışı Gelir ve Karlar 7.500 Ol.dışı Gider ve Zararlar(-) 5.500 Dönem Karı 51.000 Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları(-) 9.000

Dönem Net Karı 42.000 ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin yukarıdaki Gelir Tablosuna ilişkin dikey yüzdeleri hesaplayınız, Gelir Tablosunu dikey yüzde tekniğine göre analiz ediniz ve yorumlayınız.


Gelir Tablosu 2012 % Brüt Satışlar 8 150 000 Satış İndirimleri (-) 150 000 Net satışlar 8 000 000 100 Satışların Maliyeti (-) 6 320 000 Brüt Satış Karı 1 680 000 Faaliyet Giderleri (-) 400 000 Faaliyet Karı 1 280 000 D Faal.Ol.Gelir ve Karlar 120 000 D Faal.Ol.Gider ve Zararlar (-) 160 000 Finansman Giderleri (-) 560 000 Olağan Kar 680 000 Ol.dışı Gelir ve Karlar 120 000 Ol.dışı Gider ve Zararlar(-) 64 000 Dönem Karı 736 000 Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları(-) 176 000

Dönem Net Karı 560 000 ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin yukarıdaki Gelir Tablosuna ilişkin dikey yüzdeleri hesaplayınız, Gelir Tablosunu dikey yüzde tekniğine göre analiz ediniz ve yorumlayınız.


16

3. Aşağıda üç yıllık verileri görülen XYZ İşletmesinin gelir tablolarını, a) Dikey yüzdeler yöntemine göre analiz ediniz. b) Brüt satış karı, olağan kar ve dönem net karı

kalemlerindeki değişimi yorumlayınız. XYZ İşl. Gelir Tablosu 2014 2015 2016 Brüt Satışlar 1.000 1.300 1.690 Satış İndirimleri (-) 50 55 60 Net satışlar 950 1.245 1.630 Satışların Maliyeti (-) 550 660 792 Brüt Satış Karı 400 585 838 Faaliyet Giderleri (-) 200 240 288 Faaliyet Karı 200 345 550 D Faal.Ol.Gelir ve Kar 50 54 58 D Faal.Ol.Gider ve Zarar (-) 40 42 46 Finansman Giderleri (-) 10 14 30 Olağan Kar 200 343 532 Ol.dışı Gelir ve Karlar 60 10 60 Ol.dışı Gider ve Zarar(-) 40 30 20 Dönem Karı 220 323 572 Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karş (-)

20 65 114

Dönem Net Karı 200 258 458

4. X ticaret işletmesinin 2009-2010 hesap dönemine ait özet Gelir Tablosu verileri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

XYZ İşl. Gelir Tablosu 2014 2015 Brüt Satışlar 2 300 7 200 Satış İndirimleri (-) 300 1 200 Net satışlar 2 000 6 000 Satışların Maliyeti (-) 1 400 4 500 Brüt Satış Karı 600 1 500 Faaliyet Giderleri (-) 400 1 380 Faaliyet Karı 200 120 D Faal.Ol.Gelir ve Kar 220 540 D Faal.Ol.Gider ve Zarar (-) 40 120 Finansman Giderleri (-) 20 60 Olağan Kar 360 480 Ol.dışı Gelir ve Karlar 640 720 Ol.dışı Gider ve Zarar(-) 300 300 Dönem Karı 700 900 Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karş (-) 140 180

Dönem Net Karı 560 720

2009-2010 hesap dönemlerinin Yüzde Yöntemi ile (Dikey) analize esas tablosunu, mevcut (düzeltilmemiş) veriler üzerinden hesaplayarak, gösteriniz.


17


KALEMLER 31.12.2013 TUTAR %

I-Dönen Varlıklar Hazır Değerler 360.000 Menkul Kıymetler 45.000 Ticari Alacaklar 870.000 Stoklar 840.000 Diğer Dönen Varlıklar 255.000 Dönen Varlıklar Toplamı 2.370.000 II-Duran Varlıklar Mali Duran Varlıklar 390.000 Maddi Duran Varlıklar 240.000 Duran Varlıklar Toplamı 630.000 AKTİFLER TOPLAMI 3.000.000 I-Kısa Vadeli Yab. Kaynaklar Mali Borçlar 39.000 Ticari Borçlar 120.000 Kısa Vd. Yab. Kaynak Top. 159.000 II-Uzun Vd. Yab. Kaynaklar Mali Borçlar 81.000 Uzun Vd. Yab. Kaynak Top. 81.000 III-Özkaynaklar Ödenmiş Sermaye 120.000 Kar Yedekleri 420.000 Dönem Net Karı 1.950.000 Geçmiş Yıl Karı 270.000 Özkaynaklar Toplamı 2.760.000 PASİFLER TOPLAMI 3.000.000

ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin yukarıdaki 31.12.2013 tarihli Bilanço kalemlerinin dikey yüzdelerini hesaplayınız, dikey yüzdeleri kullanarak Bilanço kalemlerini Varlık Dağılımı Yönünden, Kaynak Dağılımı Yönünden ve Varlık-Kaynak İlişkisi Yönünden yorumlayınız.


KALEMLER 31.12.2012

TUTAR % AKTIF Hazır Değerler 160 000 Menkul Kıymetler 810 000 Ticari Alacaklar 1 000 000 Stoklar 2 800 000 Dönen Varlıklar Toplamı 4 770 000 Ticari Alacaklar 210 000 Mali Duran Varlıklar 810 000 Maddi Duran Varlıklar 2 400 000 Diğer Duran Varlıklar 110 000 Duran Varlıklar Toplamı 3 530 000 AKTİFLER TOPLAMI 8 300 000 100 PASIF Ticari Borçlar 1 300 000 Ödenecek Vergi ve D. Yük. 300 000 Kısa Vd. Yab. Kaynak Top. 1 600 000 Mali Borçlar 2 100 000 Ticari Borçlar 600 000 Alınan Avanslar 160 000 Diğ. Uzun Vd. Yab. Kaynak 40 000 Uzun Vd. Yab. Kaynak Top. 2 900 000 Ödenmiş Sermaye 2 500 000 Kar Yedekleri 800 000 Dönem Net Karı 500 000 Özkaynaklar Toplamı 3 800 000 PASİFLER TOPLAMI 8 300 000 100

Gelir Tablosu 2012 Brüt Satışlar 2 190 000 Satış İndirimleri (-) 100 000 Net satışlar 2 090 000 Satışların Maliyeti (-) 1 200 000 Brüt Satış Karı 890 000 Faaliyet Giderleri (-) 410 000 Faaliyet Karı 480 000 D Faal.Ol.Gelir ve Karlar 95 000 Finansman Giderleri (-) 30 000 Olağan Kar 545 000 Ol.dışı Gider ve Zararlar(-) --- Dönem Karı 545 000 Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları(-) 45 000

Dönem Net Karı 500 000 ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin, yukarıdaki Bilançosunun dikey yüzdelerini hesaplayınız, dikey yüzdeler tekniği ile analiz ediniz, ulaştığınız sonuçları yorumlayınız.


18

7. Aynı sektörde faaliyet gösteren sınai üretim işletmeleri "A Sanayi ve Tic. A.Ş." ile "B Sanayi ve Tic. A.Ş."nin ekte yer alan 31.12.2014 tarihli bilançolarını esas alarak, dikey yüzdeleri hesaplayınız. Hesapladığınız dikey yüzdeleri kullanarak her şirket için Varlık-Kaynak incelemesini yapınız ve şirketlerin durumunu karşılaştırmalı olarak yorumlayınız.

(A) işletmesi

AKTİF Tutar Grup %

Genel %

I. DÖNEN VARLIKLAR Hazır Değerler 1.300.500 Menkul Kıymetler 235.000 Ticari Alacaklar 2.310.300 Stoklar 983.500 Diğer Dönen Varlıklar 116.000 Dön. Varlıklar Toplamı 4.945.300

II. DURAN VARLIKLAR

Ticari Alacaklar 40.500 Diğer Alacaklar 957.000 Mali Duran Varlıklar 234.000 Maddi Duran Varlıklar 1.587.000 Diğer Duran Varlıklar 4.207.500 Duran Varlıklar Toplamı 7.026.000 AKTİF TOPLAMI 11.971.300 PASİF

I.KISA VD. YB. KAYNAK

Mali Borçlar — Ticari Borçlar 2.960.000 KV. YB. Kay. Toplamı 2.960.000 II. UZUN VD. YB. KAYNAK

Mali Borçlar — Ticari Borçlar 4.204.000 Uzun Vd. Yab. Kay. Top. 4.204.000 III. ÖZ KAYNAKLAR

Ödenmiş Sermaye 1.215.000 Sermaye Yedekleri 266.300 Yasal Yedekler 1.052.000 Özel Fonlar 110.000 Dönem Net Kârı 2.164.000 Geçmiş Yıl Zarar. — Öz Kaynak Toplamı 4.807.300 PASİF TOPLAMI 11.971.300

(B) işletmesi AKTİF Tutar Grup

% Genel

% I. DÖNEN VARLIKLAR

Hazır Değerler 164.000 Menkul Kıymetler 46.000 Ticari Alacaklar 726.000 Stoklar 852.000 Diğer Dönen Varlıklar 82.000 Dön. Varlıklar Toplamı 1.870.000

II. DURAN VARLIKLAR Ticari Alacaklar 14.000 Diğer Alacaklar 3.000 Mali Duran Varlıklar — Maddi Duran Varlıklar 2.610.000 Diğer Duran Varlıklar 60.000 Duran Varlıklar Toplamı 2.687.000 AKTİF TOPLAMI 4.557.000 PASİF

I.KISA VD. YB. KAYNAK Mali Borçlar 613.500 Ticari Borçlar 461.500 KV. YB. Kay. Toplamı 1.075.000 II. UZUN VD. YB. KAYNAK Mali Borçlar 5.000 Ticari Borçlar 940.000 Uzun Vd. Yab. Kay. Top. 945.000 III. ÖZ KAYNAKLAR Ödenmiş Sermaye 180.000 Sermaye Yedekleri 1.303.000 Yasal Yedekler 80.000 Özel Fonlar 30.000 Dönem Net Kârı 823.000 Geçmiş Yıl Zarar. 121.000 Öz Kaynak Toplamı 2.537.000 PASİF TOPLAMI 4.557.000


19

8. (K) Sanayi ve Tic. A.Ş. ile (Y) Sanayi ve Tic. A.Ş., aynı sektörde faaliyet gösteren üretim işletmeleridir. Bu iki işletmenin 2012 yılına ait Bilançoları aşağıdaki gibidir:

(K) işletmesi

AKTİF Tutar % I. DÖNEN VARLIKLAR

Hazır Değerler 650 000 Ticari Alacaklar 1.200.000 Stoklar 500.000 Dön. Varlıklar Toplamı 2.350.000

II. DURAN VARLIKLAR

Ticari Alacaklar 30.000 Mali Duran Varlıklar 120.000 Maddi Duran Varlıklar 1.100.000 Diğer Duran Varlıklar 2.200.000 Duran Varlıklar Toplamı 3.450.000 AKTİF TOPLAMI 5.800.000 100 PASİF


Mali Borçlar — Ticari Borçlar 1.500.000 KV. YB. Kay. Toplamı 1.500.000 II. UZUN VD. YB. KAYNAK

Mali Borçlar — Ticari Borçlar 1.950.000 Uzun Vd. Yab. Kay. Top. 1.950.000 III. ÖZ KAYNAKLAR

Ödenmiş Sermaye 550.000 Sermaye Yedekleri 150.000 Yasal Yedekler 500.000 Dönem Net Kârı 1.150.000 Öz Kaynak Toplamı 2.350.000 PASİF TOPLAMI 5.800.000 100

(K) Sanayi ve Tic. A.Ş. ile (Y) Sanayi ve Tic. A.Ş.’nin 2012 yılı Bilançolarının, Genel Toplamlarına göre dikey yüzdelerini hesaplayınız, dikey yüzdeleri kullanarak her iki şirketi, hem kendi içinde hem de karşılıklı olarak, Varlıklar Yönünden, Kaynaklar Yönünden ve Varlık-Kaynak İlişkisi Yönünden yorumlayınız.

(K) işletmesi AKTİF Tutar % I. DÖNEN VARLIKLAR

Hazır Değerler 80.000 Ticari Alacaklar 360.000 Stoklar 430.000 Dön. Varlıklar Toplamı 870.000

II. DURAN VARLIKLAR

Ticari Alacaklar 10.000 Mali Duran Varlıklar --- Maddi Duran Varlıklar 1.300.000 Diğer Duran Varlıklar 30.000 Duran Varlıklar Toplamı 1.340.000 AKTİF TOPLAMI 2.210.000 100 PASİF


Mali Borçlar 300.000 Ticari Borçlar 230.000 KV. YB. Kay. Toplamı 530.000 II. UZUN VD. YB. KAYNAK

Mali Borçlar 10.000 Ticari Borçlar 470.000 Uzun Vd. Yab. Kay. Top. 480.000 III. ÖZ KAYNAKLAR

Ödenmiş Sermaye 90.000 Sermaye Yedekleri 650.000 Yasal Yedekler 50.000 Dönem Net Kârı 410.000 Öz Kaynak Toplamı 1.200.000 PASİF TOPLAMI 2.210.000 100


20


Kar Yedekleri 15.000 Finansman Gid. 2.500

Hazır Değerler 1.350 Mali Borçlar (UV) 18.000

Mad. Duran Varlık 42.000 Borç ve Gider Karş. 2.500

Satışların Maliyeti 55.000 Dönem Net Karı 9.000

Ticari Alacaklar 7.500 Finansal Borçlar 2.100

Dönem Karı 11.430 Sermaye Yedekleri 7.500

Alınan Avanslar 1.300 Menkul Kıymetler 2.400

Ticari Borçlar 5.000 Net Satışlar 74.000

Stoklar (Ort) 10.500 Mali Duran Varlık 21.000 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 12.000

Gelecek Ayl. Ait Gid. ve Gel.Tahak. 3.250 Öd. Vergi ve Diğer

Yükümlülükler 3.600

a) İşletmenin ödenmiş sermayesini hesaplayarak

bilançoyu düzenleyiniz. b) İşletmenin Nakit Oranını hesaplayınız. Sonuca

ilişkin bir cümle yorum yazınız. c) İşletmenin Stok Bağımlılık Oranını

hesaplayınız. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.

d) İşletmenin Finansal Kaldıraç Oranını hesaplayınız. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.

e) İşletmenin Stok Devir Hızı Oranını hesaplayınız. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.

f) İşletmenin Alacak Devir Hızı Oranını hesaplayınız. İşletmenin satışlarının 0,60’ı kredilidir. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.

g) İşletmenin satışlarında bir önceki yıla göre nominal artış oranı % 20’dir. Aynı dönem enflasyon oranındaki artışın % 8 olduğunu düşünerek satışlardaki reel artış oranını hesaplayınız.

h) İşletmenin Faiz Karşılama Oranını hesaplayınız. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.


2014 2015 2014 2015

Faaliyet Giderleri 45 55 Mali Borçlar (KV) 100 215

Hazır Değerler 68 41 Ticari Borçlar 129 175

Stoklar 66 127 Diğer Borçlar 37 42

Ticari Alacaklar 430 420 Satışların Maliyeti 538 670

Satış İndirimleri 2 4 Mali Borçlar (UV) 141 170

Ödenmiş Sermaye 100 100 Kar Yedekleri 115 170

Brüt Satışlar 680 830 Dönem Net Karı 65 53 Diğer Faal. Olağan Gelir ve Kar 18 22 Alınan Avanslar (KV) 213 125

Mali Duran Varlıklar 51 65 Finansman Giderleri 18 51 Maddi Duran Varlıklar 235 345 Dönem Karı ve

Zararı 73 59

Maddi Olma yan Dur. Varlıklar 50 52 Dönem Karı Vergi

ve Yasal Yük. 8 6

Olağandışı Gider ve Zararlar 18 6 Olağandışı Gelir ve

Karlar 2 8

Diğer Faal. Olağ. Gider ve Zar. 6 15

a) ABC İşletmesinin ödenmiş sermayesi, nominal

değeri 1 TL olan hisse senetlerinden oluşmaktadır. İşletme 2015 yılı karı için kar dağıtım oranını % 40 olarak açıklamıştır. İşletmenin hisse başına karını ve hisse başına temettüsünü hesaplayınız.

b) 2015 yılı için işletmenin içsel büyüme oranını hesaplayınız.

c) 2015 yılı için işletmenin oto finansman oranını hesaplayınız.

d) 2015 yılı için işletmenin nakit oranını hesaplayınız.

e) 2015 yılında işletmenin satışlarının % 95’i kredili olduğuna göre, ticari alacak devir hızını ve alacakların ortalama tahsil süresini hesaplayınız.


21

3. ABC işletmesinin bilanço ve gelir tablosu kalemleri karışık bir şekilde aşağıdaki gibidir.

Bin TL Bin TL

Olağandışı Gelir ve Karlar 60 Dönem Karı Vergi

ve Yas. Yük. Karş. 20

Maddi Duran Varlıklar 400 Ödenecek Vergi ve

Diğer Yüküm. 20

Stoklar (Ortalama Mamul) 200 Gelecek Ayl. Ait

Gid. ve Gel. Tahak. 25

Maddi Olmayan Duran Varlıklar 100 Finansal Borçlar

(UV) 200

Diğer Faal. Olağan Gelir ve Kar. 50 Olağandışı Gider ve

Zararlar 40

Diğer Faal.Olağan Gid. ve Zarar. 40 Finansal Duran

Varlıklar 100

Dönem Net Karı 200 Ticari Alacaklar 100 Brüt Satışlar 1.000 Finansman Gideri 10 Menkul Kıymetler 50 Ticari Borçlar 100 Satış İndirimleri 50 Hazır Değerler 25 Ödenmiş Sermaye 250 Alınan Avanslar 30 Sermaye Yedekleri 50 Satışların Maliyeti 550 Faaliyet Gideri 200 Kar Yedekleri 100 Finansal Borçlar 40 Borç ve Gider Karş. 10

a) İşletmenin bilançosunu düzenleyiniz. b) İşletmenin gelir tablosunu düzenleyiniz. c) İşletmenin Cari Oranını hesaplayınız. d) İşletmenin Asit Test Oranını hesaplayınız. e) İşletmenin Stok Bağımlılık Oranını hesaplayınız. f) İşletmenin Finansal Kaldıraç Oranını hesaplayınız. g) İşletmenin Stok Devir Hızını hesaplayınız. h) İşletmenin Faiz Karşılama Oranını hesaplayınız. i) İşletmenin Öz Kaynak Karlılığını hesaplayınız. j) İşletmenin Varlıklarının Karlılık Oranını

hesaplayınız.

4. Aşağıda üç yıllık verileri görülen XYZ İşletmesinin gelir tablolarını,

XYZ İŞL GELİR TABLOLARI 2014 2015 2016 Brüt Satışlar 1.000 1.300 1.690 Satış İndirimleri (-) 50 55 60 Net Satışlar 950 1.245 1.630 Satışların Maliyeti (-) 550 660 792 BRÜT SATIŞ KÂRI 400 585 838 Faaliyet Gideri (-) 200 240 288 FAALİYET KÂRI 200 345 550 Diğer Faal. Olağan Gelir ve Kârlar 50 54 58 Diğer Faal. Olağan Gider ve Zarar 40 42 46 Finansman Gideri (-) 10 14 30 OLAĞAN KÂR 200 343 532 Olağandışı Gelir ve Kârlar 60 10 60 Olağandışı Gider ve Zararlar (-) 40 30 20 DÖNEM KÂRI 220 323 572 Dön. Kârı Ver ve Yas. Yüküm. Karş.(-) 20 65 114 DÖNEM NET KÂRI 200 258 458

a) İşletmenin 2015 ve 2016 yılları için faaliyet

kaldıracını hesaplayınız. b) İşletmenin 10 adet hisse senedi olduğunu

varsayarak işletmenin 2015 ve 2016 yılları için finansal kaldıracını hesaplayınız.

c) 2015 ve 2016 yılları için toplam (birleşik) kaldıracı hesaplayarak, yorumlayınız.


22

5. ABC İşletmesinin 31.12.2016 tarihli mali tablolarını kullanarak aşağıdaki analizleri yapınız.

DÖNEN VARLIKLAR

110.000 KISA VD. YAB. KAYNAKLAR

62.000

Hazır Değerler 10.000 Finansal Borçlar 30.000 Menkul Kıymetler 30.000 Ticari Borçlar 20.000 Ticari Alacaklar 25.000 Alınan Avanslar 5.000

Stoklar (Ort) 40.000 Öd. Vergi ve Diğ. Yükümlülükler 3.000

Gelecek Ayl Ait Gid. -Gelir Tahak. 5.000 Borç ve Gider

Karşılıkları 4.000

DURAN VARLIKLAR 140.000 UZUN VD. YAB.

KAYNAKLAR 67.000

Mali Duran Var. 50.000 Finansal Borçlar 67.000 Maddi Dur Var. 80.000 ÖZ SERMAYE 121.000 Ödenmiş Sermaye 80.000

Kâr ve Sermaye Yedekleri 29.000

Dönem Net Kârı 12.000 TOPLAM 250.000 TOPLAM 250.000 ABC İŞLETMESİ 31.12.2016 TARİHLİ GELİR TABLOSU Brüt Satışlar 450.000 Satış İndirimleri (-) 10.000 Net Satışlar 440.000 Satışların Maliyeti (-) 350.000 BRÜT SATIŞ KÂRI VEYA ZARARI 90.000 Faaliyet Giderleri (-) 60.000 FAALİYET KÂRI VEYA ZARARI 30.000 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar 7.000 Finansman Giderleri (-) 20.000 OLAĞAN KÂR VEYA ZARARI 17.000 Olağandışı Gider ve Zararlar (-) 2.000 DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI 15.000 Dönem Kârı Vergi ve Yas. Yüküm. Karş.(-) 3.000 DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI 12.000

a) İşletmenin Cari Oranını hesaplayınız. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.

b) İşletmenin Asit – Test Oranını hesaplayınız. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.

c) İşletmenin Finansal Kaldıraç Oranını hesaplayınız. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.

d) İşletmenin Öz Kaynak Oranını hesaplayınız. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.

e) İşletmenin Stok Devir Süresinin hesaplayınız. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.

f) İşletmenin Alacak Devir Süresini hesaplayınız. İşletmenin satışlarının 0,70’i kredilidir. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.

g) İşletmenin Brüt Satış Kârlılığını hesaplayınız. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.

h) İşletmenin Faaliyet Kârlılığını hesaplayınız. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.

i) İşletmenin Öz Kaynak Kârlılığını hesaplayınız. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.

j) İşletmenin Varlıklarının Kârlılığını hesaplayınız. Sonuca ilişkin bir cümle yorum yazınız.


23

6. X Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin faaliyette bulunduğu sektöre ait standartlar şu şekildedir:

Sektör

Oranı X Şirketi

Oranı a)Cari Oran 2 ? b)Likidite Oranı 1,2 ? c)Nakit Oran 0,50 ? d)Brüt Satış Karı Oranı 0,35 ? e)Faaliyet Karı Oranı 0,25 ? f)Net İşletme (Çalışma) Sermayesi ?

X Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin Ek’te yer alan Bilançosundan ve aşağıda verilen bilgilerden yararlanarak şirketin 2013 yılına ilişkin oranlarını hesaplayınız. Bu oranlar yardımıyla, sektöre ait standartları da dikkate alarak şirketin likidite ve karlılık durumunu analiz ediniz ve ulaştığınız sonuçları yorumlayınız.

AKTİF (VARLIKLAR) 2012 Bin TL

2013 Bin TL

I-DÖNEN VARLIKLAR 1.570 2.783 A.Hazır Değerler 110 80 B.Ticari Alacaklar 450 1.100 C.Diğer Alacaklar 600 1.250 D.Stoklar 400 350 E.Gel. Ayl. Ait Gid. Ve Gel. Tahak. 3 2 G.Diğer Dönen Varlıklar 7 1 II-DURAN VARLIKLAR 1.500 6.000 A.Ticari Alacaklar - - B.Diğer Alacaklar - 4.400 C.Mali Duran Varlıklar 900 850 D.Maddi Duran Varlıklar 599 700 E.Gel. Ayl. Ait Gid. Ve Gel. Tahak. - 48.5 E.Diğer Duran Varlıklar 1 1.5 AKTİF TOPLAM 3.070 8.783 PASİF (KAYNAKLAR) I.KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

1.518 3.233

A.Mali Borçlar 1.200 2.750 B.Ticari Borçlar 206 320 C.Diğer Borçlar 2 11 D.Alınan Avanslar 35 8 E.Öden. Vergi ve Diğer Yükümlülükler

25 44

E.Borç ve Gider Karşılıkları 50 100 II-UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

762 4.680

A.Mali Borçlar 580 4.358 B.Ticari Borçlar 2 2 C.Borç ve Gider Karşılıkları 180 320 III-ÖZKAYNAKLAR 790 870 A.Ödenmiş Sermaye 100 100 B.Sermaye Yedekleri 520 540 C.Kar Yedekleri 75 110 D.Dönem Net Karı 95 120 PASİF TOPLAMI 3.070 8.783

2013 Bin TL Net Satışlar 5.000 Satışların Maliyeti 3.100 Brüt Satış Karı 1.900 Faaliyet Karı 1.200 Dönem Karı (VÖK) 220 Dönem Net Karı 120

-Net satışlar, 2013 yılında, 2012 yılına göre % 90 artmıştır.


24

7. ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin 31.12.2012 tarihli Bilançosunun bazı kalemleri aşağıdaki gibidir: Özsermaye (Ortalama) 500.000.- Ticari Alacaklar (Ortalama) 27.400.-

ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin, Soru 1’de verilen Gelir Tablosu kalemlerinden ve yukarıda verilen Bilanço kalemlerinden hareketle, aşağıdaki oranları hesaplayınız, sektör ortalamalarını da dikkate alarak analiz ediniz ve yorumlayınız.

Sektör Ortalaması a) Alacak Devir Hızı

Oranı ve Süresi, 25 ve 14 gün b) Öz kaynak Karlılık

(Öz kaynakların Amortismanı) Oranı, %15

c) Finansman (Faiz) Giderlerini Karşılama Oranı, 8

8. “Finansal Kaldıraç” kavramını ve sermaye yapısına etkisini kısaca açıklayınız.


25

9. ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin 31.12.2011 ve 31.12.2012 tarihli Bilançoları aşağıdaki gibidir:

BİLANÇO KALEMLERİ AKTİFLER 2012 I-DÖNEN VARLIKLAR 4.196.000 A.Hazır Değerler 21.000 B.Menkul Kıymetler 500.000 C.Ticari Alacaklar 2.165.000 D.Stoklar 1.510.000 II-DURAN VARLIKLAR 1.804.500 A.Ticari Alacaklar 500 B.Mali Duran Varlıklar 204.000 C.Maddi Duran Varlıklar 1.600.000 AKTİF GENEL TOPLAMI 6.000.500 PASİFLER I-KISA VAD. YAB. KAYNAKLAR 2.705.000 A.Mali Borçlar 1.200.000 B.Ticari Borçlar 630.000 C.Diğer Borçlar 275.000 D.Borç ve Gider Karşılıkları 600.000 II-UZUN VAD. YAB. KAYNAKLAR 225.500 A.Diğer Borçlar 4.000 B.Borç ve Gider Karşılıkları 221.500 III-ÖZKAYNAKLAR 3.070.000 A.Ödenmiş Sermaye 1.310.000 B.Sermaye Yedekleri 780.000 C.Kâr Yedekleri 810.000 D.Dönem Net Kârı 170.000 PASİF GENEL TOPLAMI 6.000.500

ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin 31.12.2012 tarihli Bilanço kalemlerinden hareketle, 2012 yılı için aşağıdaki oranları hesaplayınız, sektör standardını da dikkate alarak yorumlayınız.

Sektör

Standardı 1- Finansal Kaldıraç Oranı %65 2- Stok Bağımlılık Oranı %70 3- Maddi Duran Varlık / Devamlı Sermaye Oranı %50

10. X İşletmesinin 2014 yılı finansal tablolarından aşağıdaki veriler elde edilmiştir;

(000 TL) Satışlar 148.000 Satışların Maliyeti 58.000 Faaliyet Kârı 17.000 Dönem Kârı 19.000 Dönem Net Kârı 14.500 Ticari Alacaklar 39.000 Stoklar 37.300 Maddi Duran Varlıklar 41.500 Aktif Toplam 135.000 Özkaynaklar 112.000 KVYK 19.500

X İşletmesi için “Satışların Kârlılığı”, “Varlık Kârlılığı” ve “Özkaynak Kârlılığı” oranlarını hesaplayınız.


26

11. (B) Anonim Şirketi’nin bilanço ve gelir tablolarından elde edilen bazı finansal göstergeler aşağıdaki gibidir:

Dönem

Başı (TL) Dönem

Sonu (TL) Net Kar 2.300.000 3.800.000 Toplam Öz kaynaklar 10.500.000 12.500.000 Faaliyet Giderleri 2.630.000 3.550.000 Toplam Varlıklar 24.000.000 30.000.000 Net Satışlar 90.000.000 135.000.000

a) Şirketin dönem başı ve dönem sonu öz

kaynak ve varlık verimliliğine ilişkin oranları hesaplayınız.

b) Öz kaynaklardaki artışın nedeni, şirketin çıkarılmış hisse senetlerinin borsa değerlerinde oluşan artış olabilir mi?

12. Öz kaynakları 67.500 TL ve aktif toplamı 100.000 TL olan XYZ işletmesinin bazı gelir tablosu kalemleri aşağıdaki gibidir. Gelir tablosunu düzenleyerek aşağıdaki rasyoları hesaplayınız.

GELİR TABLOSU KALEMLERİ

Brüt Satışlar 25.800 Satış İndirimleri 800 Net Satışlar 25.000 Satışların Maliyeti 19.000 Faaliyet Gideri 3.100 Diğer Faal. Olağan Gelir ve Karlar 1.600 Diğer Faal. Olağan Gider ve Zararlar 50 Finansman Gideri 800 Olağandışı Gelir ve Karlar 200 Olağandışı Gider ve Zararlar 50 Dön. Karı Vergi ve Yas. Yüküm. Karş. 800

a) İşletmenin dönem net kârının öz kaynaklara oranını hesaplayınız.

b) İşletmenin öz kaynak kârlılık oranını hesaplayınız.

c) İşletmenin brüt satış kârını oranını hesaplayınız.

d) İşletmenin faaliyet kârı oranını hesaplayınız. e) İşletmenin olağan kâr oranını hesaplayınız. f) İşletmenin dönem net kârı oranını

hesaplayınız. g) İşletmenin dönem kârı oranını hesaplayınız. h) İşletmenin aktif devir hızı oranını

hesaplayınız. i) İşletmenin yatırım kârlılığını (Du Pont analizi)

hesaplayınız.

Documents

SMMM YETERLİLİK FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ - fuathoca.net · organizasyonunun yönetim anlayışı (aile şirketi olup olmadığı, A.Ş./Ltd, halka açık/kapalı, emek yoğun/sermaye