Upload
filbert-akira
View
371
Download
27
Embed Size (px)
DESCRIPTION
integral
Citation preview
Kal2mdl1intgdasar
KALKULUS 2
MODUL-1
I.1. INTEGRAL POKOK / DASAR (Fundamental Integral)
Integral adalah anti derivatif atau kebalikan dari derivatif/deferensial/turunan.
1. xn+1 = (n+1) xn xn dx = xn+1 + C
2. ln x = dx = ln |x| + C
3. ex = ex ex dx = ex + C
4. ax = ax ln a ax dx = + C
5. cos x = -sin x sin x dx = -cos x + C
6. sin x = cos x cos x dx = sin x + C
7. ln|cos x| = -tan x tan x dx = -ln |cos x| + C
= ln |sec x| + C
8. tan x = sec2 x sec2 x dx = tan x + C
9. cot x = -csc2 x csc2 x dx = - cot x + C
10. sec x = sec x tan x sec x tan x dx = sec x + C
11. csc x = -csc x cot x csc x cot x dx = -csc x + C
Pusat Pengembangan Bahan Ajar - UMB SUMARDI H.SKALKULUS II
Kal2mdl1intgdasar
12. = arc sin + C
13. = arc tan + C
14. = arc sec + C
15. = ln + C
16. = ln + C
17. = ln | x + | + C
18. = ln | x + | + C
19. dx = ½ x + ½ a2 arcsin +C
20. dx = ½ x + ½ a2 ln | x+ | + C
21. dx = ½ x - ½ a2 ln | x+ |+C
Contoh-Contoh untuk rumus no.1
a. x-2/3 dx = 3 x1/3 + C
b. (3x+4)2dx = (9x2+24x+16)dx = 3x3+12x2+16x + C
c. dx = ½ (2x+5)-2/3d(2x+5) = (2x+5)1/3+ C
d. (f(x))-2/3 d f(x) = 3 (f(x))1/3 + C
e. dx = sin-2/3x d sin x = 3 sin1/3 x + C
Pusat Pengembangan Bahan Ajar - UMB SUMARDI H.SKALKULUS II
Kal2mdl1intgdasar
Contoh-Contoh untuk rumus no.2.
a. = = ln | 2+3x | + C
b. = = ln | 2+3x2 | + C
c. = = ln | x2+4x | + C
d. = = - = - ln | 1+e-x | + C
Contoh-Contoh untuk rumus no.3 dan 4.
a. a4x dx = + C
b. dx = - d e1/x = - e1/x + C
c. (ex+1)2 ex dx = (ex+1)2 d(ex+1) = (ex +1)3 + C
d. dx = x + ln | 1+e-x | + C ( see: 2.d)
Contoh-Contoh untuk rumus no.5 s/d 11.
a. x sin 3x2 dx = sin 3x2 d (3x2) = - cos 3x2 + C
b. x cos 3x2 dx = cos 3x2 d (3x2) = sin 3x2 + C
c. x2 tan 2x3 dx = tan 2x3 d (2x3) = ln |sec 2x3| + C
Pusat Pengembangan Bahan Ajar - UMB SUMARDI H.SKALKULUS II
Kal2mdl1intgdasar
d. x sec2 x2 dx = sec2 x2 d (x2) = tan x2 + C
e. x csc2 3x2 dx = csc2 3x2 d (3x2) = cot 3x2 + C
f. x sec 4x2 tan 4x2 dx = sec 4x2 tan 4x2 d(4x2) = sec 4x2 + C
g. ex csc ex cot ex dx = csc ex cot ex d ex = - csc ex + C
Contoh-Contoh untuk rumus no.12 s/d. 14.
a. = = arc sin x3 + C
b. = ln |x2+9| - arc tan + C
c. = arc sec + C
Contoh-Contoh untuk rumus no.15 s/d. 18:
a. = ln|4x2-9| - ln + C
b. = = ln + C
d. = = ln | (x+2) + | + C
d. = = ln | (x+2) + | + C
Pusat Pengembangan Bahan Ajar - UMB SUMARDI H.SKALKULUS II
Kal2mdl1intgdasar
Contoh-Contoh untuk rumus no.19 s/d. 21:
a. √(4-x2) dx = ½ x√(4-x2)+ 2 arcsin x/2+C, (ingat ∫udv)
b. √(16+x2) dx =½ x√(16+x2)+8 ln|x+√(16+x2)|+C
c. √(x2-36) dx =½ x√(x2-36)+18 ln|x+√(x2-36)|+C
Soal-Soal Buktikan:
1. x√(4-x2) dx = - 1/3 (4-x2)3/2 + C
2. x√(16+5x2) dx = 1/10 (16+5x2)3/2 + C
3. x√(7x2-36) dx = 1/14 (7x2-36)3/2 + C
4. (2x+1)2√x dx = 1/14 x7/2 + 1/10 x5/2 + 2/3 x3/2 + C
5. (x-2)3√x dx = 2/9 x9/2-12/7 x7/2+24/5 x5/2 – 16/3 x3/2+C
6. dx = x + ln |x + | + C
7. dx = - + ln | – x| + C
8. e2sinx cosx dx = ½ e2sin x + C
9. e3tanx sec2x dx = ⅓ e3tan x + C
10. 53x dx = ⅓ 53x / ln5 + C
11. dx = √(9-x2) + 2/3 arcsin x/3 + C
12. dx = 1/3 ln (x3+6x+3) + C
13. dx = ⅓ (x2+3)2/3 + C
Pusat Pengembangan Bahan Ajar - UMB SUMARDI H.SKALKULUS II
Kal2mdl1intgdasar
14. dx = ln(x2+6x+13)- arctan + C
15. dx = ln(3x2-4x+3)- arctan + C
16. dx = - √(27+6x-x2) + 3 arcsin + C
17. dx = √(-8+12x-4x2) - ½ arcsin (2x-3)+C
18. √(6x-x2) dx = ½(x-3)√(6x-x2) + arcsin +C
19. √(x2+4x) dx = ½ (x+2) √(x2+4x) – 2 ln | (x+2) + √(x2+4x)| + C
20. √(x2-8x) dx = ½ (x-4) √(x2-8x) – 8 ln |x-4 + √(x2-8x)| + C
Pusat Pengembangan Bahan Ajar - UMB SUMARDI H.SKALKULUS II
Kal2mdl1intgdasar
I.2. Integral Parsiil
Urutan prioritas sebagai u :
1. ln x,
2. xn ,
3. ekx.
Contoh :
1. ∫ x cos x dx = ?
Jawab:
Karena integral tersebut tidak mengandung ln x, maka x dalam
Integral tersebut diambil sebagai u.
∫ x cos x dx = ∫ x d sin x = x sin x - ∫ sin x d x
= x sin x + cos x + C
2. ∫ x2 ln x dx = ?
Jawab:
Karena integral tersebut mengandung ln x, maka ln x dalam
Integral tersebut diambil sebagai u.
∫ x2 ln x dx = ∫ ln x d = ln x - ∫ . dx
= ln x - + C
= ( 3 ln x - 1 ) + C
Pusat Pengembangan Bahan Ajar - UMB SUMARDI H.SKALKULUS II
∫ u dv = uv - ∫ v du
Kal2mdl1intgdasar
3. ∫ x e2x dx = ?
Jawab:
Karena integral tersebut tidak mengandung ln x, maka x dalam
Integral tersebut diambil sebagai u.
∫ x e2x dx = ∫ x d = x - ∫ dx
= x - + C
= ( 2 x - 1 ) + C
4. ∫ e3x sin x dx = I = ?
Jawab:
Karena integral tersebut tidak mengandung ln x dan xn, maka e3x dalam
Integral tersebut diambil sebagai u.
= ∫ e3x d (- cos x)
= - e3x cos x + 3 ∫ cos x. e3x d x
= - e3x cos x + 3 ∫ e3x d sin x
= - e3x cos x + 3 e3x sin x - 3∫ sin x e3x.3. dx
= - e3x cos x + 3 e3x sin x – 9 ∫ e3x sin x dx
∫ e3x sin x dx = (- cos x + 3 sin x) + C
Pusat Pengembangan Bahan Ajar - UMB SUMARDI H.SKALKULUS II
Kal2mdl1intgdasar
Soal-Soal (Selesaikan):
1. ∫ x cos 5x dx 5. ∫ x2 sin 3x dx 9. ∫ x3 cos 2x dx
2. ∫ x ln 4x dx 6. ∫ x2 ln 3x dx 10. ∫ x3 ln 2x dx
3. ∫ x e2x dx 7. ∫ x2 e3x dx 11. ∫ x3 e2x dx
4. ∫ ex sin 3x dx 8. ∫ e3x sin 2x dx 12. ∫ e3x cos 2x dx
Soal-Soal ( Buktikan dengan rumus ∫ udv ):
1. ∫ x arcsin x dx = ¼ (2x2-1) arcsin x + ¼ x √(1-x2) + C
2. ∫ x arccos x dx = ¼ (2x2-1) arccos x - ¼ x √(1-x2) + C
3. ∫ √(4-x2) dx = ½ x√(4-x2) + 2 arcsin x/2 + C,
Pusat Pengembangan Bahan Ajar - UMB SUMARDI H.SKALKULUS II