Upload
athygli
View
275
Download
15
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Â
Citation preview
SóknarfæriFrumkvæði og fagmennska í íslenskum sjávarútvegi
Október 2014
Fiskneysla eykst í heiminum
Nýtt blómaskeið í fiskeldi að hefjast?
Lífið er síld á Austfjörðum
Engin bólusetning til við sjávarútvegsbakteríunni!
- Adolf Guðmundsson lýkur sex ára formennsku í LÍÚ
2 | SÓKNARFÆRI
Goðsögnin um að konur séu frá Venus en karlar frá Mars er lífseig enn í dag en það eru konur eins og Erla Björg Guðrúnardóttir, framkvæmdastjóri og stofnandi Marz sjávarafurða ehf., sem hjálpa til við að breyta ímynd okkar um stöðu kynjanna. Hún stýrir fyrirtæki þar sem eingöngu konur starfa. Reyndar er engin tenging nafnsins við þessa goðsögn að sögn Erlu heldur var kennitala með þessu nafni til í fjölskyldunni svo hún nýtti sér tækifærið. Það var auk þess kostur að nafnið hljómaði vel í alþjóðlegu umhverfi.
Marz stofnað í StykkishólmiErla Björg stofnaði sjávarútvegsfyrirtækið Marz ehf. 2003. Hún hafði starfað hjá Eimskipafélaginu frá 1988 til 1996 þegar hún gifti sig til Stykkishólms. Þegar Erla stofnaði fyrirtækið voru fá atvinnutækifæri í Stykkishólmi en neyðin kennir naktri konu að spinna. Og nú, 11 árum síðar, er fyrirtækið með skrifstofur á Íslandi og í Danmörku. Kaupendur Marz sjávarafurða eru iðnaðarkaupendur, heildsalar, veitinga húsakaupendur og smásöluversl
anir og eru viðskiptalönd fyrirtækisins um allan heim.
Stöndum við það sem við segjum
Erla hélt erindi á Sjávarútvegsdegi
Deloitte 2014 sem hún kallaði „Konur í karlaheimi! Skiptir það máli að hennar mati?
„Það var alls ekki upphafleg stefna hjá okkur að ráða eingöngu konur til starfa heldur hafa mál þróast með þeim hætti,“ segir Erla og er mjög sátt við þá þróun.
„Hér hefur starfað karlmaður en það gekk ekki. Konurnar hafa einfaldlega reynst betur í þessu fyrirtæki. Með því er ég alls ekki að fella neinn dóm yfir karlmönnum því ég er þess fullviss að slíkt samstarf sé miklu frekar spurning um persónuleika en kyn. Allir geta verið sammála um að í fyrirtæki þar sem er eingöngu annað kynið sé annarskonar húmor og öðruvísi umræðuefni en ef vinnustaðurinn er blandaður. Hingað hafa valist mjög sterkar konur og það hefur margsýnt sig að í þeim er töggur,“ segir Erla og brosir að þeim misskilningi sem sumir séu haldnir að konur séu að einhverju leyti veikari en karlarnir.
„Ég er sjálf mikil strákastelpa og kann vel við sterkar konur. Við Marzkonurnar vegum hver aðra mjög vel upp því við erum sterkar á
mismunandi sviðum. Það er óneitanlega einhver þráður á milli okkar og gagnkvæmur skilningur á því sem gera þarf. Vinnubrögð okkar gera okkur auðveldara að takast á við ný verkefni. Við erum sterkar, vinnusamar, ábyggilegar, nákvæmar, duglegar og lífsglaðar og andinn og vinnubrögð Marz stelpnanna eru klárlega markaðsforskot í hörðum karllægum heimi,“ segir Erla.
„Við stöndum við það sem við segjum og þannig vil ég að við vinnum. Ég legg mikið upp úr því að við vinnum hratt og örugglega, svörum öllum fyrirspurnum samdægurs og klárum hvert verkefni vel. Það gefur auga leið að margir vilja vera í viðskiptum við fyrirtæki sem stendur alltaf við sitt. Þar er okkar forskot en ekki það að við séum konur,“ segir Erla ákveðin. Í öllu markaðsefni Marz eru notuð persónuleg skilaboð til viðskiptamanna. Það segir Erla sannarlega vera hluta af því að vera í góðu sambandi við viðskiptamenn fyrirtækisins.
marz.is
Atvinnugrein í sífelldri þróunStöðnun á illa við Íslendinga. Við erum nýjungagjörn, eigum það jafnvel til að keyra breytingar svo hratt í gegn að í sögulegu ljósi er talað um byltingar. Við skuttogaravæddum hér í eina tíð með tilheyrandi gjörbyltingum fyrir sjávarpláss um allt land. Byggðum fjöldann allan af frystihúsum á undraskömmum tíma. Þau gjörbreyttu atvinnulífinu víða. Þetta eru aðeins tvö dæmi í sögunni úr þróunarskeiði sjávarútvegsins sem aldrei lýkur. Breytingarnar í sjávarútveginum birtast í miðlum eins og þessu Sóknarfærisblaði sem Athygli ehf. hefur gefið út reglulega síðustu ár.
Á nýafstaðinni sjávarútvegssýningu birtist einmitt þetta. Framþróunin í greininni, nýjungarnar. Fyrir það fyrsta endurspeglaði sýningin nú, eins og raunar ætíð áður, hversu vítt þjónustusviðið er í kringum sjávarútveginn á
Íslandi og eftirtektarvert var að sjá hversu mörg erlend fyrirtæki komu sínum vörum og þjónustu á framfæri að þessu sinni. Það minnti líka á þá staðreynd að sjávarútvegur á Íslandi er grein með miklar tengingar út um allan heim, bæði selur vörur á alþjóðlegum mörkuðum og er einnig stór kaupandi þjónustu erlendis sem innanlands.
En það voru engu að síður innlendu þjónustufyrirtækin sem áttu sviðið og að hluta er endurspeglað í þessu blaði hvað þau kynntu. Rætur þessara fyrirtækja nærast í íslenskum sjávarútvegsjarðvegi ef svo má segja og fyrirtækin gætu mörg hver ekki verið jafn sterk í sókn á erlenda markaði, sem raun ber vitni, nema að eiga sjávarútveginn hér heima að baklandi. Gott dæmi um þetta er hið 80 ára gamla fyrirtæki Hampiðjan, sem fjallað er um hér í
blaðinu. Það óx á grunni íslensks sjávarútvegs og hefur fylgt honum í átta áratugi en er líka orðið að stóru nafni erlendis.
Þannig er greinin í sífelldri þróun. Og ekki bara þjónustufyrirtækin í kringum veiðar og vinnslu heldur og ekki síður frumvinnslan sjálf. Þess utan er nú að verða mikil hreyfing í fjárfestingum í skipastólnum og ekki vanþörf á þegar mörg stærri skipanna eru orðin áratuga gömul. Allar greinar þurfa að endurnýja sig og ekki síst sjávarútvegurinn. Mæta þarf nýjum kröfum, samkeppni á mörkuðum, breytingum í umhverfinu. Stöðnun er og hefur aldrei verið valkostur í íslenskum sjávarútvegi. Þess vegna er greinin það sem hún er.
Jóhann Ólafur Halldórssonritstjóri skrifar.
SóknarfæriFrumkvæði og fagmennska í íslenskum sjávarútvegi
Hafnarbryggju - 580 Siglufjörður
Sími 422 2442 - GSM 899 7807 - Fax 467 1203
Útgefandi: Athygli ehf.
Ritstjóri: Jóhann Ólafur Halldórsson (ábm.)
Texti: Gunnar E. Kvaran, Jóhann Ólafur Halldórsson, Margrét
Þóra Þórsdóttir, Sigurður Sverrisson og Sólveig Baldursdóttir.
Aðalmynd á forsíðu: Gísli Hjálmar Svendsen.
Umsjón og umbrot: Athygli ehf.
Auglýsingar: Inga Ágústsdóttir. Sími 5155206.
GSM 8988022, [email protected]
Prent un: Landsprent ehf.
Dreift með prentaðri útgáfu Morg un blaðsins fimmtudaginn 30. október 2014.
Konur í karlaheimi
Erla Björg Guðrúnardóttir, framkvæmdastjóri og stofnandi Marz sjávarafurða ehf. Þar starfa einvörðungu konur.
SÓKNARFÆRI | 3E
NN
EM
M /
SÍA
/ N
M6
37
29
Eins og stjórnendur og starfsmenn vita
eru nær engin takmörk fyrir því sem getur
komið upp á í rekstri fyrirtækja. Sér
fræðingar fyrirtækja þjónustu VÍS bjóða
sérsniðna tryggingavernd eftir breytilegum
þörfum hvers og eins. Þannig getur þú
einbeitt þér að því sem þú gerir best.
VÍS – þar sem tryggingar snúast um fólk.
Við vitum að allt getur gerst í atvinnurekstri
VÍS | ÁRMÚLA 3 | 108 REYKJAVÍK | SÍMI 560 5000 | VIS.IS
REYNSLA OG SÉRÞEKKING HJÁ FYRIRTÆKJAÞJÓNUSTU VÍS
Stöðugur vöxtur hefur einkennt fiskframleiðslu síðustu fimm áratugina, þar sem áhersla hefur verið á framleiðslu fisks til manneldis. Fiskneysla eykst frá ári til árs og bættar geymsluaðferðir gera það að verkum að fiskur kemst ferskur á sífellt fleiri markaði og aðgengi að honum verður betra. Í þessu felast vissulega tækifæri fyrir Íslendinga.
Framleiðsla á fiski til manneldis hefur aukist um að meðaltali 3,2% á ári síðustu áratugina á sama tíma og fólksfjölgun hefur numið 1,9%. Neysla á fiski eykst líka stöðugt, en árið 1960 var meðalneysla 9,9 kg á ári en árið 2012 hafði fiskneysla tvöfaldast og meðalneysla nam 19,2 kg á heimsvísu.
Bættar geymsluaðferðir auka neyslu
Ástæða aukinnar fiskneyslu er rakin til bættra geymsluaðferða sem gera það að verkum að hægt er að dreifa ferskum fisk á stærra svæði en áður. Þá hefur vaxandi millistétt haft sitt að segja þar sem henni fylgja hærri meðallaun og þéttbýlismyndun en hvort tveggja hefur áhrif á fiskneyslu. Fiskneysla er að meðaltali meiri í þróaðri ríkjum heims, þar sem hún er háðari staðsetningu og árstíðabundnum sveiflum annarstaðar. Talið er að 16,7% af neyttu dýrapróteini í heiminum sé úr fiski, sem bendir til þess að fiskneysla eigi eftir að aukast enn frekar þegar fram í sækir.
Fiskframleiðsla mun án efa ýta undir þessa
þróun þar sem fiskeldi hefur vaxið að meðaltali um 6,2% á ári frá 2000 til 2012 eða frá því að vera 32,4 milljón tonn í 66,6 milljón tonn. Einungis 15 lönd bera uppi 92,7% af fiskframleiðslu í heiminum. Stærstu framleið
endurnir eru Kína og Indland auk þess sem Brasilía og Víetnam hafa sótt í sig veðrið. Þessi mikla aukning í fiskeldi hefur skapað milljónir starfa og árið 2012 störfuðu 4,4% allra þeirra sem vinna innan landbúnaðar í heiminum við fiskeldi, 90% starfsmanna í fiskvinnslum í heiminum eru konur. FAO telur að sjávarútvegur og fiskeldi sjái um 1012% af heimsbyggðinni fyrir lífsviðurværi.
Kína – risi í útflutningi sem innflutningi
Kína er langstærsti fiskútflytjandinn í heiminum í dag og þriðji stærsti innflytjandinn á eftir Bandaríkjunum og Japan. Evrópusambandið er hinsvegar stærsti markaðurinn fyrir innfluttan fisk og vörur tengdar sjávarútveginum. Þróunarlöndin hafa sótt verulega í sig veðrið að undanförnu og nam fiskútflutningur þeirra 54% af öllum útflutning á fiski árið 2012.
Samkvæmt FAO starfa 14 milljónir manna í Kína í fiskiðnaði, en það nemur 25% af öllum þeim sem starfa í greininni á heimsvísu. Frá árinu 1995 hefur þó dregið verulega úr fjölda þeirra sem starfa í iðnaðinum á heimsvísu, þrátt fyrir að sífellt meira sé framleitt með vélvæðingu sem leitt hefur af sér hagkvæmni. Þetta á einnig við hér á landi þar sem fiskvinnslustörfum hefur fækkað um 30% frá árinu 19952012. Í Japan hefur störfum í iðnaðinum fækkað um 42% í og um 49% í Noregi. Ástæðan er bætt vinnsluferli og tækni
framfarir sem hafa leyst mannaflið af hólmi að stórum hluta.
Vaxtartækifæri til staðarEn þrátt fyrir vissa hnignun, m.t.t. fjölda starfsfólks í greininni á síðustu árum, má ljóst vera að tækifærin eru til staðar ef vilji er fyrir hendi, enda bendir ekkert til þess að fiskneysla muni gera neitt annað en aukast á komandi árum. Í því sambandi má benda á þá athygli sem beinist að lífhagkerfum jarðar. Sjávarútvegstengd starfsemi getur nýtt sér þá athygli til vaxtar, einkum í löndum þar sem hráefnisins er aflað með sjálfbærum hætti og vinnsla þess er í samræmi við kröfur um samfélagslega ábyrgð. Í því felast okkar tækifæri.
Höfundur er sviðsstjóri hjá Matís.
Árið 1960 var meðalneysla á fiski 9,9 kg á ári en árið 2012 hafði fiskneysla tvöfaldast og nam 19,2 kg. að meðaltali.
„Fiskneysla er að meðaltali meiri í þróaðri ríkjum heims, þar sem hún er háðari staðsetningu og árs-tíðarbundnum sveiflum annarstaðar. Talið er að 16,7% af neyttu dýrapróteini í heiminum sé úr fiski, sem bendir til þess að fiskneysla eigi eftir að aukast enn frekar þegar fram í sækir,“ segir greinarhöf-undur.
Arnljótur Bjarki Bergsson, sviðsstjóri hjá Matís.
Arnljótur Bjarki Bergsson:
Fiskneyslaeykst í heiminum
4 | SÓKNARFÆRI
SÓKNARFÆRI | 5
Við bjóðum fyrirtækjum sérþekkingu
Þjónusta við fyrirtæki
Okkar vinna snýst um að þín vinna gangi vel. Við leggjum okkur fram um að setja okkur vel inn í það sem þú ert að gera, og þó að við þekkjum kannski ekki viðfangsefnin í þínu starfi jafn vel og þú, þá vitum við hvað starfið gengur út á.
Starfsfólk Íslandsbanka býr yfir áratuga reynslu í þjónustu við sjávarútveginn og hjá bankanum starfar stór hópur fólks með sérþekkingu á greininni. Þannig getum við ávalt tryggt fyrirtækjum í þessari undirstöðuatvinnugrein þjóðarinnar þá bankaþjónustu sem hún þarfnast.
Þekking sprettur af áhuga.
Ragnar Guðjónsson hefur starfað við fjármögnun sjávarútvegs í 40 ár.
Ragnar er viðskiptastjóri í sjávarútvegsteymi Íslandsbanka.
islandsbanki.is Netspjall Sími 440 4000 Facebook
EN
NE
MM
/ S
ÍA /
NM
65
08
3
Aðalfundur Landssambands íslenskra útvegsmanna hefst í Reykjavík í dag og þar stígur formaður samtakanna, Adolf Guðmundsson, framkvæmdastjóri Gullbergs ehf. á Seyðisfirði frá borði eftir að hafa stýrt LÍU frá því í lok október 2008. Adolf kveður ekki aðeins formennskuna í LÍÚ því samtökin sjálf munu væntanlega renna inn í ný samtök sem tillaga er um að stofna á morgun með sameiningu Landssambands íslenskra útvegsmanna og Samtaka fiskvinnslustöðva. Þar með verða til ný heildarsamtök í sjávarútvegi hér á landi.
Tók við í umrótinu haustið 2008Adolf Guðmundsson boðaði framboð sitt til
formennsku í LÍÚ vorið 2008 þegar fyrir lá að Björgúlfur Jóhannsson léti af starfinu eftir langan feril. Allir þekkja atburðina sem í hönd fóru haustið 2008. Á fáum vikum féllu viðskiptabankarnir, krónan hríðféll og aðstaða fyrirtækjanna gjörbreyttist. Adolf var kjörinn formaður LÍÚ í lok október þetta ár og viðurkennir að verkefnið sem við honum blasti hafi verið allt annað en hann átti von á þegar hann tók þá ákvörðun að gefa kost á sér til embættisins.
„Ég vissi af þrengingum bankanna þarna strax um vorið en mig óraði ekki fyrir því að bankarnir féllu hver á fætur öðrum í október. Þetta snerti auðvitað hvert einasta fyrirtæki
innan okkar raða og skuldir þeirra tvöfölduðust. Það sem kannski bjargaði útgerðinni og sjávarútveginum í heild var að afurðaverðið var mjög gott á þessum tíma sem gerði að verkum að fyrirtækin náðu að standa áfallið betur af sér en búast hefði mátt við. Mörg stóðu þó mjög tæpt en mér vitanlega varð ekki nema eitt útgerðarfyrirtæki gjaldþrota vegna efnahagshrunsins. En ég hafði miklar áhyggjur á þessum tímapunkti af því hvernig færi fyrir mörgum fyrirtækjanna, því er ekki að neita,“ segir Adolf en á borði stjórnar LÍÚ var það verkefni að styðja við bak félagsmanna við úrvinnslu skuldamálanna.
„Við tók að vinna úr skuldamálum fyrir
tækjanna og afleiðuviðskiptum og m.a. var gert tilboð til skilanefndar Landsbankans um uppgjör á ákveðnum grunni. Því tilboði okkar var hafnað og mitt mat er að skilanefndin hafi tapað á því þegar til lengri tíma er litið. Þó miðað hafi áfram í uppgjöri lánamála fyrir fyrirtæki innan okkar raða eru mörg ennþá að vinna úr sínum málum þannig að afleiðingar efnahagshrunsins eru sýnilegar. Enn er tekist á um endurútreikninga á lánum og á meðan er staða þeirra fyrirtækja sem í hlut eiga ekki skýr.“
Varnarsigur að verja kvótakerfiðÁtök við stjórnvöld hafa verið mjög fyrir
Of mikil orka ferí baráttu viðupphrópanir
- segir Adolf Guðmundsson sem kveður formennsku í LÍÚ á aðalfundi samtakanna í dag
6 | SÓKNARFÆRI
SÓKNARFÆRI | 7
8 | SÓKNARFÆRI
ferðarmikil á þeim tíma sem Adolf hefur stýrt LÍÚ. Hugmyndir um fyrningarleið komu fram skömmu eftir að hann tók við formennskunni, hart var tekist á um störf og niðurstöðu sáttanefndar haustið 2009, skötuselsmálið, verulegur ágreiningur hefur verið um veiðigjöldin, makríldeilurnar og marga aðra þætti sem enn eru á leið til Alþingis í formi nýrra frumvarpa um fiskveiðistjórnunarkerfið.
„Ég tel okkur hafa náð góðum varnarsigri í þeirri baráttu að verja kvótakerfið þó vissulega hafi ákveðnar lotur í því tapast. En heilt yfir er ég nokkuð sáttur við að við séum þó ekki í verri stöðu en við erum í dag. Ég trúi því að menn séu að átta sig á því að kvótakerfi sem stýritæki í sjávarútvegi er eitt það besta fyrirkomulag sem menn vinna í. Það er auðvitað ekki fullkomið og hægt að deila um afleiðingar þess í einstökum þáttum. En um leið verður að muna hvers vegna kvótakerfið var sett á. Við vorum með of stóran fiskiskipaflota og of mörg fiskvinnsluhús. Með einhverjum hætti þurfti að fækka og þetta vill að mínu mati alltof oft gleymast. Í þessu samhengi þarf að ræða hina margumtöluðu sátt í samfélaginu um sjávarútvegsmálin og vandséð í hverju hún á að vera fólgin þegar við erum með takmarkaða auðlind sem stýra þarf aðgengi í. Þegar við fórum að sjá árangurinn af því að ráðist var í fækkun skipa og fiskvinnsluhúsa þá rankaði pólitíski vettvangurinn við sér vegna þeirra afleiðinga sem voru fyrirsjáanlegar og hafa að sjálfsögðu áhrif í byggðarlögunum. Mér finnst alltof mikið horft framhjá því sem við sjáum í dag að greinin hefur náð verulegri hagkvæmni sem skilar sér með ýmsu móti inn í samfélagið.“
Of langt seilst í gjaldheimtunniFráfarandi formaður LÍÚ telur stefnufestu oft vanta hjá þingmönnum sem láti um of stjórnast af vindinum í samfélaginu hverju sinni. Skammtímahagsmunir ráði umfram nauðsynlega stefnumörkun til lengri tíma fyrir sjávarútveginn.
„Við höfum kallað eftir þessari stefnumörkun í stað þess að vera með sjávarútvegsmálin á uppboði á fjögurra ára fresti. Sjávarútvegurinn hefur verið burðarás í gjaldeyrisöflun síðustu sex árin en hefur engu að síður þurft að sæta mjög óvinveittum árásum margra stjórnmálamanna á sama tíma. Þær birtust til að mynda í áformum vinstri stjórnarinnar um veiðigjöld sem náðu sem betur fer ekki öll fram að ganga en það er staðreynd að gjöldin eru íþyngjandi í rekstri margra fyrirtækja. Sönnun þess birtist hvað best í því að sum fyrirtæki njóta afsláttar af gjöldunum. Þá hljóta þau að vera of há,“ segir Adolf og hafnar því að útgerðin vilji komast hjá því að greiða fyrir afnot af auðlindinni. Skýrt komi fram í bókun LÍÚ í starfi Sáttanefndarinnar árið 2009 að útgerðin telji eðlilegt að greiða auðlindagjald.
„Mér finnst sjálfsagt og eðlilegt að fyrirtækin greiði fyrir afnot af auðlindinni en þau verða jafnframt að geta vaxið og dafnað, greitt góð laun og ráðist í nauðsynlegar fjárfestingar til að viðhalda sér og þróast. Við bendum líka á að ekki sé annað eðlilegt en að settar séu leikreglur í heild um hvernig aðgengi og endurgjald skuli vera að auðlindum landsins almennt í stað þess að áherslan sé bara á eina atvinnugrein, sjávarútveginn. Það hlýtur að vera réttlætismál.“
Markaðirnir skapa fjármuninaAdolf segir nýjar tölur undirstrika þá áherslu sem sjávarútvegurinn hafi lagt á síðustu árum á að greiða niður skuldir sínar en þær hafa lækkað um 160 milljarða króna frá því þær voru mestar í kjölfar hrunsins. Hann segir einnig að arðgreiðslur í greininni séu hógværar miðað við margar aðrar atvinnugreinar.
„Áhrif sjávarútvegs má glögglega sjá í vexti sjávarútvegsklasans í heild og við erum mjög mikilvæg grein fyrir verslun og þjónustu. Þetta mátti berlega sjá á Íslensku sjávarútvegssýningunni á dögunum. Þessi vöxtur skilar sér til samfélagsins og ég vil líka benda á margföldunaráhrif sem orðið hafa með stuðningi sjávarútvegsfyrirtækja í þróunarverkefnum, frumkvöðlastarfsemi, tækniþróun og nýsköpun ýmis konar. Upp úr þessu hafa sprottið fyrirtæki sem eru að auka virði í sjávarútvegi og telja vel gerlegt að tvöfalda verðmætasköpun sjávarútvegsins á komandi árum. Sóknartækifærin eru því gríðarleg í þessari grein, þetta er hátækniðnaður sem er á alþjóðamarkaði og þarf stöðugt að vera á tánum til að halda þar markaðsstöðu. Þetta erum við að gera á hverjum einasta degi, í samkeppni um okkar viðskiptavini. Það er ekki frumvinnslan sem er að búa til fjármunina í sjávarútvegi heldur fyrst og fremst markaðurinn. Mér finnst þetta atriði aldrei komast nægjanlega skýrt á framfæri og því miður líta margir alveg framhjá því inni á hinu háa Alþingi þegar talað er um sjávarútveginn. Við höfum hingað til haldið gæða og markaðsforskoti sem er hvergi nærri sjálfsagt, ekki hvað síst ef við horfum til þess að bolfiskveiðar okkar eru ekki nema einn fimmti af því magni sem Norðmenn og Rússar veiða í Barentshafi. Orka okkar ætti því að fara óskipt í að verja hagsmuni Íslendinga úti á afurðamörkuðunum en því miður fer alltof stór hluti hennar í baráttu hér heima fyrir því að viðhalda kerfi sem skilar okkur öllum miklum ávinningi.“
Umræðan verður að breytast Ný umræðuhrina um sjávarútvegsmálin er væntanleg á Alþingi samhliða nýjum frumvörpum sjávarútvegsráðherra um fiskveiðistjórnun sem boðuð eru fyrir árslok. Adolf kallar eftir efnislegri umræðu í stað upphrópana.
„Ég vona að fólk geti talað sig til niðurstöðu og leyst úr ágreiningsefnum þannig að við fáum einhvern frið í sjávarútvegsmálin til lengri framtíðar. Fram að þessu hafa ekki verið efnisleg samtöl við stjórnvöld um þessi mál en mér finnst þó margt benda til að á komandi mánuðum muni þau eiga sér stað og hægt verði að beina kastljósinu að þeim efnislegu atriðum sem ágreiningur er um. Það er ósk mín að það takist, einfaldlega vegna þess hversu mikilvægt er fyrir greinina að hafa málin í skýrari og betri farvegi en verið hefur.“
Með sjávarútvegsbakteríuna í 35 ár! Eins og áður segir kveður ekki aðeins Adolf formennsku LÍÚ á aðalfundinum í dag heldur kveðja samtökin sem slík og hverfa inn í ný heildarsamtök í sjávarútvegi. Samþykki aðal
fundir Landssambands íslenskra útvegsmanna og Samtaka fiskvinnslustöðva sameiningu þeirra verða til samtök sem fá munu nafnið Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi.
„Hagsmunir þessara samtaka eru mjög tengdir og til verða samtök sem standa fyrir lang stærstan hluta allra veiða og vinnslu á Íslandi, með um 130 aðila að baki sér. Við þurfum nauðsynlega miklu hlutlægari umræðu um sjávarútveginn en verið hefur og teljum þessa sameiningu styrkja umræðugrundvöllinn og um leið sjávarútveginn sem heild,“ segir Adolf sem verið hefur framkvæmdastjóri Gullbergs hf. í Seyðisfirði í yfir 30 ár. Hann lætur í vetur af því starfi samhliða sölu fyrirtækisins til Síldarvinnslunnar.
„Já, það verður mikil breyting fyrir mig. Ég hef verið viðloðandi þessa grein í um 35 ár og oft sagt að þeir sem kynnist útgerð og fiskvinnslu fái bakteríu sem erfitt sé að losna við. Við henni er ekkert bóluefni! Daglega þurfum við að glíma við gæftirnar, aflabrögðin, veðrið, markaðina og margt annað þannig að öllum dögum í þessu starfi fylgir spenna.“
„Ég tel okkur hafa náð góðum varnarsigri í þeirri baráttu að verja kvótakerfið þó vissulega hafi ákveðnar lotur í því tapast. En heilt yfir er ég nokkuð sáttur við að við séum þó ekki í verri stöðu en við erum í dag.“
Adolf segir LÍÚ ekki mótfallið greiðslu veiðileyfagjöldum. Þau séu hins vegar of há. „Mér finnst sjálf-sagt og eðlilegt að fyrirtækin greiði fyrir afnot af auðlindinni en þau verða jafnframt að geta vaxið og dafnað, greitt góð laun og ráðist í nauðsynlegar fjárfestingar til að viðhalda sér og þróast.“
Tvö af skipum flotans við bryggju í Vestmannaeyjum. Sameiningu LÍÚ og Samtaka fiskvinnslustöðva, sem er í burðarliðnum, telur Adolf að styrki sjávarút-veginn og grundvöll hlutlægari umræðu um greinina, sem sé nauðsynleg.
SÓKNARFÆRI | 9
AFGREIÐUM SJÓFRYSTA BEITU SAMDÆGURSVoot beita hefur áreiðanlega og persónulega þjónustu í forgrunni sem viðskiptavinir okkar kunna vel að meta. Við flytjum inn mest af saury, smokkfisk og makríl sem eru þær beitutegundir sem hafa reynst einna best á íslenskum fiskimiðum. Við erum einnig endursöluaðilar fyrir pokabeitu.
Okkar markmið er að bjóða gæðabeitu og skilvirka þjónustu fyrir íslenskar línuútgerðir. Við afgreiðum sjófrysta beitu samdægurs og sendum pöntunina hvert á land sem er. Erummeð afgreiðslustaði á fjórum stöðum hringinn í kringum landið. Vinsamlegast hafðu samband við söluskrifstofu - við tökum vel á móti þér.
Grindvík
Djúpivogur
HúsavíkÞingeyri
Afgreiðslustaðir
VOOT BEITA aðalskrifstofa Miðgarði 3 • 240 GrindavíkSími 581 2222 • Fax 5812223Gsm: 841 1222 • [email protected]
„Íslenskur sjávarútvegur stendur sig mjög vel í heildina litið. Í alþjóðlegum samanburði er sérstaklega eftirtektarvert að víða greiða þjóðlönd með sínum sjávarútvegi á meðan íslenskur sjávarútvegur skilar umtalsverðu til þjóðarbúsins. Þar er ólíku saman að jafna og dýrmætt að hafa greinina í þeirri stöðu að hún geti stutt við samfélagið með þessum hætti,“ segir Jónas Gestur Jónasson, löggiltur endurskoðandi hjá Deloitte. Hann kynnti á Sjávarútvegsdegi Deloitte fyrir skömmu niðurstöður ársreikninga þorra fyrirtækja í sjávarútvegi fyrir árið 2013.
Gagnagrunnur Deloitte byggir á rekstrarupplýsingum sjávarútvegsfélaga sem ráða yfir 89% af úthlutuðum aflaheimildum. Þær upplýsingar eru svo notaðar til að endurspegla rekstur allra sjávarútvegsfélaga. Jónas Gestur segir niðurstöðurnar gefa raunsanna mynd af því sem er að gerast í greininni og er þetta fjórtánda árið sem Deloitte tekur saman upplýsingar af þessu tagi um sjávarútveginn. Aldrei hefur hærra hlutfall félaga í sjávarútvegi lagt til rekstrarupplýsingar í gagnagrunninn.
Áherslan verið á lækkun skulda
„Það eru aðallega tvö atriði sem við stöldrum við þegar við berum saman rekstur í sjávarútvegi á árunum 2012 og 2013. Í fyrsta lagi minnkandi framlegð og hins vegar að sú uppsveifla sem varð í fjárfestingum árið 2012 gekk til baka í fyrra. Fjárfesting hefur verið í sögulegri lægð á undanförnum árum í sjávarútvegi, eða allt frá hruni. Fyrirtækin hafa notað þennan tíma til að greiða niður skuldir fremur en fjárfesta í nýjum atvinnutækjum en þrátt fyrir minni fjárfestingu í fyrra eru öll merki um aukningu hennar í ár og næstu ár. Við höfum bæði séð fyrirtækin gera samninga um kaup á nýjum skipum og sömuleiðis teljum við framundan fjárfestingar í endurnýjun húsa og búnaðar í landvinnslu. Miðað við umfang greinarinnar ætti fjárfesting að okkar mati að vera um 20 milljarðar á ári til að greinin viðhaldi sér á eðlilegan hátt og það styttist í að við sjáum þá fjárfestingu í greininni á ársgrundvelli,“ segir Jónas Gestur.
Bakslag í framlegðinniEins og áður segir minnkaði framlegð nokkuð á árinu 2013 miðað við árið 2012 og var 23% af rekstrartekjum í fyrra. Af gögnum Deloitte má sjá að framlegð hefur verið að meðaltali 25% á tímabilinu 20012013, hún var 19% á árunum 19912000, 15% á árabilinu 19841990 og 7% á árunum 19801984. Þetta segir nokkuð um þróunina í greininni og vert að hafa í huga að á sama tíma hefur þorskafli minnkað úr um 450 þúsund tonnum laust eftir 1980 í um 200 þúsund tonn síðustu fiskveiðiár.
Tölurnar sýna einnig að tekjur voru minni í fyrra en á árinu 2012 og þar með lauk samfelldri tekjuaukningu í sjávarútvegi sem staðið hefur óslitið frá árinu 2006. Jónas Gestur segir tvennt einkum skýra þessa þróun, annars vegar lækkandi verð á afurðamörkuðum og hins vegar styrkingu krónunnar.
„Árin 2011 og 2012 voru sjávarútvegi mjög hagfelld, afurðaverð mjög hátt og gengisskráning hagstæð fyrir útflutning. Árið 2013 var hins vegar þyngra hvað varðar afurðaverð og raunar sáum við þá þróun halda áfram allt fram undir mitt yfirstandandi ár. Það jákvæða er hins vegar að svo virðist sem afurðaverð sé aftur á uppleið. Hinn þátturinn, gengisþróunin, sýnir hversu næm greinin er og hvert prósent í styrkingu krónu gagnvart helstu gjaldmiðlum hefur umtalsverð áhrif. Um þennan þátt í rekstri sjávarútvegsins er mjög erfitt að spá til lengri tíma, sérstaklega þegar við búum við gjaldeyrishöft,“ segir Jónas Gestur.
Veiðigjöldin íþyngja mörgumMikil hækkun varð sem kunnugt er á veiðigjöldum milli áranna 2011 og 2012 og sami þungi var af þeim á árinu 2013 og árið á undan. „Gjöldin voru jafn mikil á árinu 2013 og árið á undan og höfðu á þann hátt ekki meiri áhrif á reksturinn en orðið var. Yfir lengra tímabil sést hins vegar glöggt hvaða áhrif hafa orðið af hækkun veiðigjaldanna. Afkoman í greininni er mjög mismunandi og hjá sumum félögum sjáum við að veiðigjöldin eru verulega íþyngjandi. Á það hefur verið bent að dæmi séu um mismunun á milli fyrirtækja og væntanlega eru heildarumfang veiðigjalda og útfærsla þeirra til endurskoðunar hjá stjórnvöldum í því frumvarpi sem búið er að boða. Það er ljóst að greinin kallar eftir skýrari svörum um leikreglurnar til framtíðar og ekki hvað síst eru þær mikilvægar fyrirtækjunum vegna aukinna fjárfestinga sem framundan eru.“
Skuldirnar lækkaEins og áður segir hefur sjávarútvegurinn greitt verulega niður skuldir sínar frá árinu 2009 þegar þær voru hæstar, eða tæplega 500 milljarðar króna. Heildarskuldir greinarinnar voru í árslok 2013 341 milljarðar króna. „Fyrirtækin hafa lagt áherslu á að greiða niður skuldir á þessu tímabili sem hefur einkennst af umræðu um óvissu um framtíðarfyrirkomulag fiskveiðanna og um leið hafa fyrirtækin styrkt sína stöðu gagnvart fyrirsjáanlegri þörf á fjárfestingum. Ég reikna með að þær verði fjármagnaðar með blöndu af nýjum lánum og fé sem rekstur fyrirtækjanna býr til. Fjárfestingarnar munu þannig ekki alfarið koma fram í hækkun skulda í greininni.“
Arðgreiðslur aukast – sameiningar framundan
Arðgreiðslur námu 11,8 milljörðum króna á árinu 2013 og hafa aldrei verið meiri. Jónas Gestur bendir á að í samanburði við flestar aðrar atvinnugreinar hafi arðgreiðslurnar verið hógværar. „Líkt og í öðrum atvinnurekstri þurfa eigendur að sjá arð af sinni fjárfestingu og til að mynda hafa lífeyrissjóðir í vaxandi mæli komið að rekstri í sjávarútvegi að undanförnu og þeim er auðvitað mikilvægt að sjá arð af sínum fjármunum. Þó arðgreiðslurnar hafi vissulega aukist umtalsvert teljum við þær vera eðlilegar með tilliti til afkomu greinarinnar undanfarin ár og því eigin fjármagni sem bundið er í greininni,“ segir Jónas Gestur og spáir því að samrunar í sjávarútvegi aukist nú á nýjan leik.
„Fyrirtækjum í greininni mun fækka og þau stækka. Síðustu ár hefur verið lítið um samruna fyrirtækja í sjávarútvegi sem fyrst og fremst skýrist af því að skuldamálin hafa verið mjög óljós hjá mörgum. Eftir því sem þau mál skýrast opnast möguleikar á nýjan leik fyrir fyrirtækjasameiningar og ég spái því að fleiri sjái sér hag í að fara þá leið á komandi árum.“
deloitte.is
Fyrir liggur að fjárfesting í skipum er að aukast verulega eftir djúpan öldudal og er sömuleiðis spáð aukinni fjárfestingu í landvinnslu.
„Í alþjóðlegum samanburði er sérstaklega eftir-tektarvert að víða greiða þjóðlönd með sínum sjávarútvegi á meðan íslenskur sjávarútvegur skilar umtalsverðu til þjóðarbúsins. Þar er ólíku saman að jafna og dýrmætt að hafa greinina í þeirri stöðu að hún geti stutt við samfélagið með þessum hætti,“ segir Jónas Gestur Jónasson, endurskoðandi hjá Deloitte.
Góð staða sjávarútvegs
- segir Jónas Gestur Jónasson, endurskoðandi hjá Deloitte
10 | SÓKNARFÆRI
SÓKNARFÆRI | 11
12 | SÓKNARFÆRI
Sjávarútvegsráðstefnan verður haldin í fimmta sinn dagana 20. og 21. nóvember næstkomandi. Guðný Káradóttir, forstöðumaður sjávarútvegs og matvælasviðs Íslandsstofu, er á meðal þeirra sem halda erindi á ráðstefnunni. Erindi Guðnýjar fjallar meðal annars um stefnumörkun í markaðssamskiptum og ímynd íslenskra sjávarafurða með skýrri tengingu við upprunalandið Ísland.
Guðný segir að til þess að stuðla að aukinni verðmætasköpun í sölu íslenskra sjávarafurða til framtíðar hafi verið lagt upp í það verkefni að marka stefnu (brand strategy) sem geti nýst öllum hagsmunaaðilum í sjávarútvegi og orðið grunnur í sameiginlegri kynningu og markaðssetningu á íslenskum sjávarafurðum á erlendum mörkuðum. Íslandsstofa leiddi þá vinnu og var fyrirtækið Future Brand fengið til að vinna að verkefninu með virkri þátttöku aðila í greininni.
Upprunalandið ÍslandÁ meðal þess sem vinnan fól í sér var að leita svara við spurningum á borð við þessar: Hvað aðgreinir okkur í samkeppninni? Hverjir eru okkar styrkleikar? Fyrir hvað standa íslenskar sjávarafurðir? Hvaða sögu ætlum við að segja? „Markmiðið með þessari vinnu er að leggja grunn að því að byggja upp sterka vitund og áhuga á íslenskum sjávarafurðum með skýrri tengingu við upprunalandið Ísland,“ segir Guðný.
Á Sjávarútvegsráðstefnunni flytur Hólmfríður Harðardóttir, framkvæmdastjóri FutureBrand í New York, einnig erindi og fjallar um upprunamál og vaxandi gildi þess í mörkun og uppbyggingu vörumerkja. Hugtakið „Framleitt í“ (Made in) er í vaxandi mæli farið að skipta máli á ný. Neytendur eru upplýstari en nokkru sinni og því getur uppruni vöru ráðið úrslitum í harðri samkeppni á mörkuðum.
Ísland er áhugavertGuðný hefur áður fjallað um mikilvægi upprunahugtaksins í markaðssetningu á íslenskum sjávarafurðum.
Sjávarútvegur á Íslandi er mjög markaðsdrifinn og grundvallast á sjálfbærum fiskveiðum. Helstu styrkleikar hans eru verðmætasköpun og framleiðni. Guðný segir að í augum útlendinga sé Ísland áhugavert og því séu margvísleg tækifæri fólgin í samræmdri markaðsherferð fyrir íslenskan sjávarútveg. Fyrstu skrefin á þeirri braut hafa einmitt verið tekin undir handleiðslu Íslandsstofu í kynningu á íslenskum saltfiski í SuðurEvrópu á þessu og síðasta ári.
responsiblefisheries.isGuðný Káradóttir, forstöðumaður sjávarútvegs- og matvælasviðs Íslandsstofu, mun flytja erindi á Sjávarútvegsráðstefn-unni í næsta mánuði.
Íslenskur sjávarútvegur, Iceland Responsible Fisheries verkefnið og hvað Íslendingar geta boðið kaupendum sjávarafurða í Brasilíu myndaði inntak kynningar Guðnýjar Káradóttur, forstöðumanns sjávarútvegs og matvælasviðs Íslandsstofu, í Brasilíu núna um miðjan október.
Erindi Guðnýjar var hluti af dagskrá viðskiptasendinefndar sem fór utan að undirlagi Íslandsstofu. Markmið ferðarinnar var að kanna möguleika á að auka útflutning sjávarafurða til Brasilíu.
Útflutningur margfaldastTíðar breytingar hafa verið gerðar á reglum um innflutning sjávarafurða í Brasilíu til nokkurs óhagræðis fyrir útflytjendur héðan. Engu að síður hefur útflutningsverðmæti íslenskra sjávarafurða aukist verulega undanfarin ár, úr rúmlega 100 milljónum króna árið 2006 í tæplega 900 milljónir króna árið 2012. Brasilíumenn hafa einkum keypt af okkur ufsa.
Ferðin var skipulögð í tengslum við heimsókn Gunnars Braga Sveinssonar utanríkisráðherra til Brasilíu en hann ræddi við yfirvöld og áhrifaðila í viðskiptalífi þarlendis með það að markmiði að greiða fyrir viðskiptum á milli landanna. Farið var í skoðunarferðir og í heimsókn í
stórt dreifingarfyrirtæki fyrir sjávarafurðir.
Rætt við kaupendurÁ fundinum í Sao Paulo kynntu einnig fulltrúar íslenskra fyrirtækja, sem voru með í för, starfsemi fyrirtækja sinna og afurðir en þeir voru frá SkinneyÞinganesi, Vísi, Norlandia, Iceland Pelagic og Marel. Fyrirtækin áttu einnig viðræður að þinginu loknu við áhugasama kaupendur.
responsiblefisheries.is
Frá kínversku borginni Quingdao.
Hluti Íslendinganna í skoðunarferð í stórmarkaði í Sao Paulo, þar sem sjávar-afurðir voru mjög fyrirferðarmiklar, jafnt ferskar sem frosnar.
Varaaflgjafarfyrir skip og bátaVið bjóðum trausta og aflmikla varaaflgjafa frá Socomec sem standast þær kröfur sem gerðar eru í skipum og bátum. Verndið viðkvæman búnað um borð fyrir rafmagnsleysi og spennuflökti.Þegar rafmagn fer skyndilega af eða spenna er óstöðug getur það valdið skemmdum á viðkvæmum og mikilvægum búnaði svo sem siglingakerfum, samskiptakerfum og vélbúnaði.
Nýr varaaflgjafi, NE TYS RT-M, hentar einstaklega vel fyrir skip og báta.
Íslensk sjávarútvegsfyrirtæki nýta hvert það tækifæri sem býðst til þess að kynna vörur sínar á erlendum mörkuðum, ýmist á eigin vegum eða
í nánu samstarfi við Íslandsstofu. Nokkur þeirra taka í ár þátt í sjávarútvegssýningunni China Fisheries & Seafood Expo sem fer fram í borginni Quingdao dagana 5.7. nóvember næstkomandi. Íslandsstofa skipuleggur förina.
Fyrr á árinu skipulagði Íslandsstofa ferð níu matvælafyrirtækja til Kína til að fylgja eftir tækifærum fríverslunarsamnings við Kína. Megináhersla var lögð á að koma á framfæri íslenskum sjávarafurðum og kynna ábyrgar fiskveiðar Íslendinga. Haldið var viðskiptaþing í Peking sem utanríkisráðherra ávarpaði.
Sú stærsta í AsíuChina Fisheries & Seafood Expo er langstærsti viðburður sinnar tegundar í Asíu og hefur farið vaxandi ár frá ári. Sýnendur í ár eru ríflega 1200 talsins en gestir í fyrra voru 22.500 og fjölgaði um 30% frá árinu áður. Sýningin er m.a. ætluð fyrirtækjum í vinnslu sjávarafurða, framleiðslu tækni og tækjabúnaðar, sem og öðrum sem sinna þjónustu við sjávarútveginn.
islandsstofa.is
Sækja sjávarútvegs-sýningu í Quingdao
Kynntu íslenskan sjávarútveg í Sao Paulo
Ímynd íslenskra sjávarafurða og upp-
runalandið Ísland
SÓKNARFÆRI | 13
Suðurhrauni 4 • 210 Garðabæ • Furuvellir 3 • 600 Akureyri • Sími: 575 8000 • Fax: 575 8001 • www.samhentir.is
PÖKKUNARLAUSNIRALLT Á EINUM STAÐ FYRIR ATVINNUMENN OG HEIMILI
• Kassar og öskjur• Arkir og pokar• bakkar og filmur
• Pökkunarvélar• Hnífar og brýni• Einnota vörur o.fl.
• Aðgöngumiðar• Límmiðar • Plastkort
Skoðaðu vörulistan okkar á www.samhentir.is
LÍMMIÐAR • PLASTKORTAÐGÖNGUMIÐAR OGMARGT FLEIRRA....
PR
EN
TU
N.IS
14 | SÓKNARFÆRI
Í ár er því fagnað að 80 ár eru liðin frá stofnun Hampiðjunnar sem nú er einn stærsti veiðarfæraframleiðandi heims með starfsemi í 12 dótturfyrirtækjum í 10 löndum. Hjá Hampiðjunni og dótturfyrirtækjum hennar starfa alls 510 manns og þar af er um helmingur í Litháen þar sem grunnframleiðsla samstæðunnar fer fram.
„Þegar Hampiðjan var stofnuð í miðri kreppunni árið 1934 var veiðarfæraskortur á Íslandi. Þá tók sig saman 13 manna hópur skipstjórnarmanna, vélstjóra og fleiri og stofnaði félag til að spinna garn sem nota mætti til að hnýta veiðarfæri,“ segir Hjörtur Erlendsson, forstjóri Hampiðjunnar. Hann segir að félagið hafi fljótlega reist lítið verksmiðjuhús nálægt Hlemmi í Reykjavík þar sem í dag heitir Stakkholt og flutt inn vélar sem spunnu garn úr hampi og fleiri náttúrulegum efnum. Síðan var samið við ýmsar fjölskyldur í Reykjavík og nágrenni um að hnýta net úr garninu. Vikulega voru netin sótt til fólksins og komið með nýtt garn til að hnýta úr. Hjörtur segir að þannig hafi starfsemin gengið í nokkur ár og fyrirtækinu smám saman vaxið fiskur um hrygg þótt tímarnir væru erfiðir. Um 1960
varð mikil breyting með tilkomu plastefna sem hentuðu mun betur í veiðarfæri en eldri efni. „Vandamálið við hampinn og náttúrulegu þræðina var að þeir vildu fúna. Veiðarfærin voru alltaf rök og ef ekki var passað upp á að þurrka þau eða salta gátu þau skemmst á stuttum tíma. Styrkur nýju efnanna var líka mun meiri,“ segir Hjörtur.
Þegar hér var komið sögu stóðu eigendur Hampiðjunnar frammi fyrir þeirri stóru ákvörðun hvort þeir ættu að leggja fyrirtækið niður eða henda gömlu vélunum og kaupa nýjar. Stórhuga ákvörðun var tekin um að fjárfesta í nýjum vélum og auk spuna og hnýtingavéla voru nú einnig keyptar vélar til að búa til sjálfa plastþræðina. „Það hefur verið gæfa Hampiðjunnar að meirihlutaeigendur félagsins hafa gegnum tíðina verið afkomendur stofnendanna og hafa alla tíð stutt við fyrirtækið með ráðum og dáð,“ segir Hjörtur.
Stækkun landhelginnar styrkir starfsemina
Næstu stóru umskiptin í sögu Hampiðjunnar segir Hjörtur að hafi orðið í kjölfar útfærslu landhelginnar í 50 sjómílur árið 1972 en við
Hjörtur Erlendsson, forstjóri Hampiðjunnar segir að stefna Hampiðjunnar sé að vera áfram leiðandi í þróun og framleiðslu hágæða veiðarfæra og ofurtóga.
Hampiðjan fagnar 80 ára afmæli:
Vöruþróun er lykillinn að áfram-haldandi velgengni
Fyrsta húsið sem byggt var fyrir framleiðslu Hampiðjunnar við Stakkholt var ekki stórt en síðan var stækkað eftir því sem framleiðslan jókst.
SÓKNARFÆRI | 15
16 | SÓKNARFÆRI
það jókst mjög eftirspurn eftir framleiðslu fyrirtækisins þegar skuttogurum Íslendinga fjölgaði í kjölfarið. Þegar allir stækkunarmöguleikar verksmiðjunnar í Stakkholti höfðu verið fullnýttir var ljóst að finna þyrfti fyrirtækinu nýjan stað. Hampiðjan fékk úthlutað lóð á Bíldshöfða 9 og hófust byggingarframkvæmdir þar 1979. Fyrsta starfsemin sem var flutt inn í nýja verksmiðjuhúsið var plaströraframleiðsla en á þessum tíma var Hampiðjan skilgreind sem plastiðnaðarfyrirtæki og þar af leiðandi opin fyrir alls konar plastframleiðslu fyrir utan net og kaðla. Þessari skilgreiningu var breytt á seinni hluta níunda áratugarins og Hampiðjan aftur skilgreind sem fyrirtæki í veiðarfæraiðnaði. Hampiðjan sem á þessum tíma framleiddi mest íhluti í veiðarfæri sem aðrir settu saman, fór nú sjálf að þróa veiðarfæri. Sú þróun hófst fyrir alvöru í kringum 1989 eftir að íslensku útgerðirnar byrjuðu að þreifa fyrir sér með veiðar á úthafskarfa en vitað var að stórir flotar erlendra fiskiskipa voru að moka upp karfa utan íslenskrar landhelgi á Reykjaneshrygg. „Við þróuðum fyrsta stóra Gloríu flottrollið á þessum tíma og töldum að það myndi henta til þessara veiða. Þetta gekk nokkuð brösuglega til að byrja með en þegar búið var að sníða af helstu vankantana vorum við komnir með mjög öflugt og gott veiðarfæri. Í dag framleiðum við mikið af flottrollum til veiða úr öðrum stofnum og þau hafa þróast mikið og eru gjörbreytt frá því Glorían var fyrst kynnt til sögunnar. Í vor afhentum við síðan þúsundasta trollið af þessari gerð.“
Endurskipulagningog erlend umsvif
Í kjölfarið fylgdu mjög aukin umsvif og til að sinna vaxandi þörf þurfti að stækka verksmiðjuna. Þá var hins vegar skortur á starfsfólki hér á landi og því var, að sögn Hjartar, brugðið á það ráð að taka hluta af framleiðslunni hér heima og flytja til Portúgal. Árið 1990 var síðan stofnað dótturfyrirtæki í Portúgal sem bjó til þræði og fléttaði garn til netaframleiðslunnar. Á næstu árum jókst áhersla Hampiðjunnar á framleiðslu veiðarfæra enda töldu menn sig hafa mikið fram að færa í þeim efnum. Fyrsta netaverkstæðið var stofnað í Namibíu 1995 en síðar bættust við netaverkstæði á Nýja Sjálandi, Bandaríkjunum, Írlandi, Danmörku og á Íslandi en hér á landi rekur Fjarðanet, sem er dótturfyrirtæki Hampiðjunnar, netaverkstæði á Ísafirði, Akureyri og í Neskaupstað.
Á árunum 2003 til 2006 var allri grunnframleiðslu Hampiðjunnar á Íslandi og í Portúgal hætt og hún sameinuð í nýju dótturfyrirtæki, Hampiðjan Baltic í Litháen. Enn
voru það erfiðleikar við að fá nægt starfsfólk sem réðu ferð, auk mjög vaxandi erlendrar samkeppni. „Við sáum að ef fyrirtækið ætti áfram að vera samkeppnishæft þyrfti að endurskipuleggja það. Því var tekin sú ákvörðun að hætta grunnframleiðslunni á Íslandi og flytja hana til Litháen. Þar er mjög hagstætt umhverfi til að reka fyrirtæki, gott aðgengi að vel menntuðu vinnuafli, ódýrt húsnæði og auðvelt með flutninga til Íslands og annarra Evrópulanda.“
Hampiðjan Baltic er í dag stærsta eining Hampiðjusamstæðunnar. Þar fer fram framleiðsla á netum, köðlum og ofurtógum en úr
þeim efnivið vinna netaverkstæði annarra dótturfyrirtækja síðan fullbúin veiðarfæri, bæði botntroll og flottroll og selja ofurtóg og tengdar vörur sem útgerðin þarf.
Bjart framundanAðspurður um framtíð Hampiðjunnar segir Hjörtur að hún sé björt. Grunnur starfseminnar hafi verið treystur mikið á undanförnum árum og framleiðslunni sé nú mjög vel fyrir komið. Árið 2007 var byrjað byggja nýtt framtíðarhúsnæði við Skarfabakka í Sundahöfn þar sem eru nú höfuðstöðvar samsteypunnar og miðstöð sölu og þróunar.
„Stefna okkar er að vera áfram leiðandi í þróun og framleiðslu á hágæða veiðarfærum og ofurtógum fyrir fiskveiðar, olíuleit og olíuiðnað. Vöruþróun skiptir gríðarlega miklu máli og er lykilinn að velgengni í framtíðinni. Samhliða því viljum við stækka fyrirtækið, bæði með innri vexti og með kaupum á áhugaverðum fyrirtækjum sem styrkja okkur til framtíðar,“ segir Hjörtur Erlendsson, forstjóri Hampiðjunnar.
hampidjan.is
Höfuðstöðvar Hampiðjunnar við Skarfabakka. Þar er, ásamt skrifstofu samsteypunnar, fullkomið netaverkstæði og lager af efnum til veiðarfæragerðar.
Til framleiðslu á ofurtógum fyrir fiskveiðar, olíuleit og olíuiðnað var fjárfest í stærstu 12 þátta fléttivél sem smíðuð hefur verið í heiminum ásamt því að fyrirtækið hannaði og smíðaði sjálft stóran hluta af framleiðslulínunni.
16 | SÓKNARFÆRI
SÓKNARFÆRI | 17
Fossaleyni 16 - 112 Reykjavík - Sími 533 3838 - Fax 533 3839 - www.marport.com
Nýtt frá MarportNýr og endurbættur aflanemi frá Marport (V7)
• Hraðhleðsla – 70% hleðsla á 1 klst
• Stóraukið sendiafl
• ±180° pitch&roll mæling í stað ±90 í eldri gerðum
• Einnig er hægt að uppfæra eldri aflanema upp í V7
18 | SÓKNARFÆRI
„Það er óskiljanlegt að þeir sem rannsaka og fylgjast með lífríkinu í hafinu í kringum landið skuli ekki nýta sér þær miklu upplýsingar sem fiskveiðiflotinn safnar um ástandið í sjónum á hverjum tíma,“ segir Óskar Axelsson hjá Marporti. Fyrirtækið þróar og framleiðir nema fyrir troll og nætur sem mæla hita, dýpi og lífmassann sem kemur í veiðarfærin á hverjum tíma og gera skipsstjórnendum kleift að meta hvaða tegundir það eru. Þá sýna nemarnir legu veiðarfæra í sjó og hægt er að fylgjast með trollopi. Á síðustu árum hafa flest íslensk togveiðiskip tekið slíkan búnað í þjónustu sína og segir Óskar að nú haldi menn helst ekki til veiða nema að hafa áður fullvissað sig um að allir veiðarfæranemar séu í lagi. Í ljósi þess hve mörg skip eru komin með þennan búnað er ljóst að gríðarmiklum upplýsingum er safnað um ástandið á miðunum á hverjum tíma og er hægt að fylgjast með þessum upplýsingum úr landi í rauntíma.
Hrein sóun á upplýsingum„Það er sárt til þess að hugsa að aðilar eins og Hafrannsóknastofnunin skuli ekki nýta þessar miklu upplýsingar. Þeir gætu tengst þeim þráðlaust og þannig haft enn betri vitneskju um ástandið í hafinu í kringum landið allan
ársins hring. Þarna er til dæmis safnað nákvæmum hitamælingum oft á sólarhring á öllum helstu veiðislóðum við landið og hægt að fylgjast með þeim í rauntíma. Í dag eru þessi gögn vistuð um borð í 60 daga en síðan er þeim eytt. Það er hrein sóun að nýta þau ekki betur,“ segir Óskar. Hann segir að færeyska hafrannsóknastofnunin hafi sett svona búnað um borð í 5 fiskiskip á síðasta ári og fylgist nú með makrílveiðunum og þeim umhverfisþáttum sem þeim tengjast í rauntíma.
Óskar stofnaði tæknifyrirtækið Marport árið 1997 og hóf þá þegar að þróa áðurnefnda veiðarfæranema og hefur fyrirtækið haldið þeirri þróun áfram allar götur síðan. Hann segir Marport í dag með stærstu markaðshlutdeild í veiðarfæranemum á heimsvísu en fyrirtækið er nú að fullu í eigu bandaríska fyrirtækisins Airmar Technology Corporation. Marport er með starfsstöðvar á Íslandi, Frakklandi, Spáni og í Bandaríkjunum og eru starfsmenn þess 34, þar af 6 á Íslandi.
Fjölþætt virkni„Í dag getum við tekið við upplýsingum frá mörgum nemum inn á sama stjórnborðið. Þannig er til að mynda hægt að skoða samtímis upplýsingar frá togvindum og trolli en með
myndrænum upplýsingum um stöðu hlera er auðvelt að sjá til þess að hún sé ávallt sem hagstæðust. Þannig má forða því að hlerarnir skrapi botninn. Það eykur að sjálfsögðu endingu búnaðarins auk þess að vera mun umhverfisvænna,“ segir Óskar. Hann segir að sérstaða viðtækjanna frá Marport felist meðal annars í möguleikanum á að tengja við þau allt að 10 nema í einu sem var óþekkt áður þegar einn skjár fylgdi hverjum nema. Óskar segir að nemarnir frá Marport geti í dag leyst mörg og ólík verkefni. „Þú kaupir kannski nema til að fylgjast með afla í veiðarfæri en tækið getur gert miklu meira. Þessa viðbótarvirkni er hægt að virkja með því að hafa samband við okkur og þá sendum við tölvupóst með aðgangskóða og nauðsynlegum upplýsingum þannig að hægt er að opna fyrir þá virkni sem óskað er eftir hverju sinni.“ Óskar segir það mikinn kost við nemana frá Marporti að þeir eru allir með samskonar rafrásir, þannig að ef einn nemi bilar er hægt að færa nema á milli og endurstilla þannig að neminn nýtist í stað þess sem bilaði.
Aðstæður metnar úr landiHann bendir á að tæknin bjóði upp á að hægt sé að fylgjast með gögnum sem nemarnir
senda frá sér í landi. Það opni fyrir þann möguleika að reyndir menn frá útgerðinni í landi geti aðstoðað skipstjóra við að meta þær upplýsingar sem veiðarfæranemarnir senda frá sér. „Við sjáum að Rússar og Hollendingar eru farnir að notfæra sér þetta í talsverðum mæli við rekstur sinna stóru skipa en þar fylgjast menn í landi í rauntíma með ýmsum þáttum í rekstri skipanna.“
Af öðrum nýjungum sem Marport kynnir nú má nefna sambyggðan höfuðlínu, tog og straumhraðanema sem mælir hraða og straumstefnu inni í trollinu 10 sinnum hraðar en áður hefur þekkst. Með þessum nýja nema segir Óskar að tekist hafi að sameina í einu tæki tvenns konar virkni á nákvæmari og fljótlegri hátt en áður hafi þekkst. Allt miði þetta að því að spara tíma og peninga og fara betur með afla.
„Í dag vilja menn fylgjast mun betur með því sem fer í veiðarfærin og hvernig aflanum reiðir af þegar þangað er komið. Það er nánast glæpur að taka of mikinn afla í veiðarfærið þannig að hann skemmist vegna marnings. Nemarnir okkar hjálpa mönnum að forðast þetta,“ segir Óskar Axelsson.
marport.com
Óskar Axelsson, stofnandi Marports, ásamt syni sínum Axel Óskarssyni vélaverkfræðingi sem einnig starfar hjá fyrirtæk-inu.
Veiðarfæranemarnir sýna legu veiðarfæranna í sjó og mæla hita, dýpi og lífmassann sem kemur í þau á hverjum tíma og gera skipsstjórnendum kleift að meta hvaða tegundir það eru.
Eigum að nýta betur gögnin sem fiskveiðiflotinn aflar
www.polardoors.com
Júpíter hw Júpíter t5 Herkúles t4 Neptúnus t4 Merkúr t4 Júpíter t4
Hlerar til allra togveiða
Íslandsbanki stóð fyrir kynningardegi fyrir fjárfesta í Húsi Sjávarklasans þann 23. september síðastliðinn. Þar gafst fjárfestum kostur á að hitta forsvarsmenn nýsköpunarfyrirtækja í sjávarútvegi sem höfðu áhuga á að bjóða fjárfestum að taka þátt í starfi þeirra. Alls voru 16 fyrirtæki ýmist að leita áhugasamra fjárfesta eða höfðu áhuga á að kynna fjárfestum sín verkefni með það fyrir augum opna möguleika á samstarfi um hlutafjárþátttöku síðar.
Allt frá toghlerum niður í barnabækur!
Mikil gróska hefur verið í sjávarútvegi síðustu ár og hafa sprottið upp fjölmörg nýsköpunarfyrirtæki með afar mismunandi nálgun við sjávarútveg. Þegar talað er um nýsköpun er átt við að skapa eða búa til eitthvað nýtt sem og að endurbæta það sem þegar er til staðar. Þetta getur því falið í sér mjög margt og ekki endilega bara nýja vöru eða þjónustu heldur t.d. nýja framleiðsluaðferð, skipulag eða leið til markaðssetningar. Nýsköpun getur aukið hagvöxt umtalsvert vegna þess að í
henni felst aukin framleiðsla eða hagræðing sem leiðir af sér meiri framleiðni. Öflug nýsköpun er einnig mjög mikilvæg við endurnýjun vinnuafls. Ungt vel menntað starfsfólk sækir meira í greinar þar sem það getur fengið útrás fyrir sköpunargáfu sína og meiri líkur eru á að hugmyndir þeirra fái brautargengi.
Í Húsi Sjávarklasans kenndi ýmissa grasa og voru verkefnin afar fjölbreytt. Þar mátti m.a. sjá kynningar á framleiðslu snyrtivara, skráningu jurtalyfja, kælingu matvæla og uppþýðingu sjávarfangs. Einnig var kynntur sótthreinsunarbúnaður í matvælaframleiðslu, hönnun toghlera, viðhaldskerfi, húðmeðhöndlunarefni úr roði og nýstárlegar barnabækur.
Mikilvæg fyrstu kynniÞað er mikilvægt fyrir stjórnendur og eigendur nýsköpunarfyrirtækja að fá tækifæri til þess að hitta mögulega fjárfesta og fá viðbrögð þeirra svo hægt sé að meta áhuga á verkefninu. Ef þróa á góða hugmynd yfir í arðbæran rekstur er nauðsynlegt að hafa
aðgang að fjármagni. Á fyrstu stigum er lántaka í flestum tilvikum óraunhæfur valkostur og því þarf að leita leiða til að laða fjárfesta að verkefninu. Það getur verið erfitt fyrir lítil nýsköpunarfyrirtæki að nálgast fjárfesta en einnig fyrir fjárfesta að átta sig á hvaða verkefni eru að leita að fjármagni. Fjárfestadagurinn er því kjörið tækifæri fyrir fyrstu kynni
þessara aðila og vonar Íslandsbanki að það muni leiða af sér farsælt samstarf til framtíðar.
Fjárfestadagurinn var gott forskot á Íslensku sjávarútvegssýninguna sem hófst daginn eftir. Þar var Íslandsbanki með kynningarbás og fjölmargir starfsmenn bankans notuðu tækifærið til þess að hitta núverandi viðskiptavini og stofna til
kynna við nýja. Vonandi munu einhver þeirra fyrirtækja sem tóku þátt í Fjárfestadegi Íslandsbanka kynna afurðir sínar á sýningunni í framtíðinni.
islandsbanki.is
Fjárfestadagur Íslandsbankaí Húsi Sjávarklasans
Gestir á Fjárfestadegi Íslandsbanka ræða málin.
Alls voru 16 verkefni kynnt á Fjárfestadeginum að þessu sinni.
SÓKNARFÆRI | 19
20 | SÓKNARFÆRI
Tuttugu og einn starfsmaður fyrirtækisins FISK Seafood á Sauðárkróki hóf nú í haust tveggja ára nám í fisktækni en það stunda þeir jafnframt vinnu og stunda námið heima á Sauðárkróki. Síðastliðið vor fóru 16 þessara nemenda í svokallað raunfærnimat á móti námskrá í fisktækni en með því er sú þekking sem þeir hafa aflað sér með áralöngu starfi í fiskiðnaði metin sem hluti af þeim námsgreinum sem kenndar eru í fisktæknináminu. Kennt er síðdegis og fram á kvöld, tvo daga í viku.
Fisktækninámið byggir á samstarfi Fjölbrautaskóla Norðurlands vestra á Sauðárkróki, Fisktækniskólans í Grindavík, Farskólans – miðstöðvar símenntunar á Norðurlandi vestra og FISK Seafood. Náminu lýkur með framhaldsskólaprófi og starfsheitinu fisktæknir en ofan á það geta nemendur síðan bætt við sig áföngum og lokið stúdentsprófi til viðbótar ef áhugi er fyrir hendi.
Raunfærnimat hvetjandiNámið er þannig skipulagt að Farskólinn kennir almennar bóklegar grunngreinar námsins. Aðrar námsgreinar skipuleggur Fjölbrautaskólinn og kennir. Einhverjir munu fara í fjarnám í stökum áföngum hjá Fisktækniskólanum með staðnáminu.
Námið tengist tilraunaverkefni um hækkað menntunarstig í Norðvesturkjördæmi sem nefnist „Mennt un núna í Norðvesturkjördæmi“ og hlaut það styrk frá því verkefni ásamt því að Fræðslusjóður styrkir Grunn
menntaskólann eða þann hluta sem Farskólinn kennir. Verkefnastjórar námsins eru Halldór Gunnlaugsson hjá Farskólanum og Margrét Hallsdóttir hjá FNV.
Geirlaug Jóhannsdóttir, verkefnissjóri tilraunaverkefnsins um hækkað menntunarstig í Norðvesturkjördæmi, segir að í verkefninu vinni tvö skólastig saman, þ.e. framhaldsskólastigið og framhaldsfræðslustigið ásamt atvinnulífinu og mjög áhugavert sé að sjá hver árangurinn verði. Með raunfærnimatinu standi vonir til að hægt sé að opna leiðir fyrir reynslumikið starfsfólk í atvinnulífinu til að afla sér menntunar og fá með þessum hætti dýrmæta reynslu sína metna sem hluta af náminu. Geirlaug segir að með hliðstæðum hætti hafi einnig verið framkvæmt raunfærnimat í skipstjórn fyrir rösklega 40 manna hóp nemenda sem nú sé sestur á skólabekk. Reynsla af raunfærnimatinu sé þannig mjög góð.
Löng starfsreynsla nýtistGuðrún Sighvatsdóttir, skristofustjóri FISK Seafood, segir meðalaldur nemendahópsins í fisktæknináminu um 39 ár. Elsti nemandinn er 62 ára og sá yngsti 20 ára. „Meðalaldur þessa fólks í starfi hjá fyrirtækinu er 9,4 ár og sá sem er með lengstan starfsaldur hefur verið hjá okkur í 29 ár. Nokkrir eru þó með enn lengri starfsaldur í greininni og höfðu verið í störfum hjá öðrum fiskvinnslufyrirtækjum áður en þeir komu til FISK,“ segir Guðrún.
„Raunfærnimatið var að mínu mati lykilatriði í því að þetta nám komst á hjá okkur og hversu margir vildu nýta sér þessa námsleið því starfsreynslan kemur á móti námsgreinum og minnkar þannig álagið í náminu þó lengd námstímans sjálfs breytist ekki.“
Nemendur læra í fisktæknináminu um meðferð fisks, gæðakerfi, vélbúnað (t.d. vélar frá Baader og Marel) og tæki og búnað sem notaður er til að hámarka gæði og verðmæti fisks.
„Með náminu opnar þetta starfsfólk meiri möguleika í vinnu og tví
mælalaust er það verðmætt fyrir fyrirtækið að auka með þessum hætti þekkingu okkar fólks, fá hæfara starfsfólk og betur undirbúið fyrir þá öru tækniþróun sem er í þessari grein. Þetta er því að okkar mati dýrmætt bæði fyrir fyrirtækið og starfsfólkið,“ segir Guðrún.
Fiskvinnslufólkið sem hóf fisktækninám á Sauðárkróki í haust ásamt Jóni E. Friðrikssyni, framkvæmdastjóra FISK Seafood, Bryndísi Þráinsdóttur frá Farskólanum og Ingileif Oddsdóttur, skólameistara FNV.
Nanna Bára Maríasdóttir frá Fisktækniskólanum í Grindavík kynnir raunfærni-matið. Viðurkenn-
ing á starfs-reynslunni skipti máli
Ingiríður Hauksdóttir er ein þeirra starfsmanna FISK Seafood á Sauðárkróki sem nýttu sér raunfærnimatið og hófu nám í fisktækni nú í haust. Hún hefur starfað hjá fyrirtækinu frá árinu 2007 og hennar aðalstarf er við pökkun þó oft sinni hún öðrum störfum þegar á þarf að halda, s.s. snyrtingu og ýmsu öðru.
„Raunfærnimatið sem boðið var upp á skipti verulegu máli. Þarna sá ég tækifæri til að fá starfsreynsluna metna sem hluta af náminu. Og fyrir mér er líka mikilvægt að geta tekið námið hér heima samhliða vinnu því ég hefði t.d. ekki flutt suður í Grindavík til að sækja námið þar í Fisktækniskólanum,“ segir Ingiríður.
Aðspurð hvernig hún sjái fisktækninámið nýtast sér í framhaldinu segist hún fyrst og fremst sjá það sem góðan grunn, annað hvort til frekara náms eða til að eiga möguleika á öðru starfi innan fyrirtækisins. „Ég vona að þetta opni mér meiri möguleika á vinnustaðnum og ný tækifæri,“ segir hún.
Ingiríður Hauksdóttir, fiskvinnslu-kona hjá FISK Seafood á Sauðár-króki.
Sauðárkrókur:
Reynslumikið fiskvinnslu-fólk sest á skólabekk
SÓKNARFÆRI | 21
...lækka olíukostnaðinn
...ryðga hvorki né tærast
...sterkari en stál
...léttar og auðveldar í meðhöndlun
...endast margfalt lengur
...auka öryggi
...styggja ekki torfuna
...bæta stöðugleika skipsins
...eru umhverfisvænar
Alþjóðleg einkaleyfisumsókn
– Veiðarfæri eru okkar fag
Togtaugar
Lykillað bættum veiðum:
Ham
piðjan 2014/Ottó
22 | SÓKNARFÆRI
Marás ehf.Miðhraun 13 - 210 GarðabærSími: 555 6444 - Fax: 565 7230www.maras.is
Fagleg ráðgjöf, sala og þjónustaBjóðum aðeins viðurkenndan búnað
Allt fyrir sjávarútveginn
Allt fyrir nýsmíðina
Rúðuþurrkur frá Decca eru mjög vinsælar í skipaflota landsins. Hágæða þurrkur fáanlegar í öllum stærðum og gerðum.
Gott úrval, einstök gæði og hagstætt verð gerir þessa stóla þá vinsælustu í flotanum.Hannaðir með þarfir Íslenskra skipstjórnar-manna í huga.
Vandaðar og góðar ljósavélar fyrir skip og báta. Viðurkenndar af flokkunarfélögum.
Höfum á lager gott úrval af legum frá Rollway og MTK+. Hágæðavara á hagstæðu verði.
YANMAR meðal-hraðgengar aðalvélar í skip hafa reynst frábærlega í íslenska flotanum.Fáanlegar fyrir svartolíubrennslu.Stærð allt að 6200hö.
„Ég hef unnið í fiskeldisgreininni frá árinu 1999 en aldrei upplifað annan eins uppgangstíma og nú. Vöxtur í greininni er gríðarlegur, fyrirtæki að stækka og ný að koma til sögunnar. En það er líka að sama skapi mjög einkennandi hversu faglega er staðið að hlutunum, ólíkt því sem við sáum oft áður.
Við sjáum líka stór og öflug fyrirtæki í sjávarútvegi að baki nokkrum fiskeldisfyrirtækjanna, sem er jákvætt því þau hafa burði til þess að sýna þolinmæði með sitt fjármagn. Í fiskeldi þarf einmitt að bíða þess í nokkur ár að sjá árangurinn, sýna biðlund meðan fiskurinn vex og kemst í sláturstærð og verður að markaðs
vöru. Fiskeldi er orðið að stórri atvinnugrein á Íslandi og þýðingarmeiri en margir gera sér grein fyrir,“ segir Gunnlaugur Hólm Torfason, framkvæmdastjóri fyrirtækisins Eldislausna í Keflavík sem sérhæfir sig í þjónustu við fiskeldisfyrirtæki.
Viðtækar lausnir fyrir eldisfyrirtækinÞjónustan sem Eldislausnir bjóða er fjölbreytt. Fyrirtækið sinnir ráðgjöf fyrir fiskeldisfyrirtæki, annast uppsetningar og tengingar á öllum búnaði í fiskeldi, sér um alla almenna pípu og raflagnaþjónustu, dæluviðgerðir, iðnstýringar og köfunarþjónustu. Fyrirtækið framleiðir sjálft stærstan hluta þess búnaðar sem það selur en hefur einnig umboð fyrir hreinsitromlur, ljós í kvíar og eldiskör, fóðurmyndavélar og súrefnisframleiðslutæki.
„Við höfum framleitt súrefnisstýringar, fóð
ur og dælustýringar, ljósastýringar og fleira sem allt er sérsniðið að þörfum hvers og eins viðskiptavinar. Markmið okkar er að hámarka nýtni og auka sparnað í rekstri, en fóður, rafmagn og súrefni vega þyngst í rekstri fiskeldisfyrirtækja og því er mikilvæg að ná kostnaði við þessa þætti niður og ná fram sem mestri hagkvæmni á þessum sviðum og það má segja að þar liggi einmitt okkar sérsvið,“ segir Gunnlaugur.
Hann nefnir að fyrirtækið hafi sérsmíðað loftara og endurnýtingarloftara með dælustýringum og súrefniskútum, en slíkir kútar auka mjög mettun súrefnis eftir loftun vatnsins. „Vatn er ekki ótakmarkað og þetta er búnaður sem gerir stöðvunum kleift að endurnýta vatn í sínu eldi,“ segir Gunnlaugur.
Gunnlaugur Hólm Torfason, framkvæmdastjóri Eldislausna, að undirbúa fleytingu seiða hjá Bæjarvík í Tálknafirði
Fiskeldi að verða að þýðingarmik-illi atvinnugrein
á Íslandi- segir Gunnlaugur Hólm Torfason, framkvæmdastjóri Eldislausna ehf.
SÓKNARFÆRI | 23
Uppsetning á Oxy Clever kerfi Eldislausn.
Mikil atvinnusköpunFiskeldi hér á landi hefur gengið í gegnum bæði hæðir og djúpa öldudali en Gunnlaugur segist enga trú hafa á öðru en að þetta gangi upp í þetta sinn enda mjög vel staðið að öllu nú og menn hafi lært af biturri reynslu fyrri ára.
„Mönnum hefur lærst hvað er að virka og hvað ekki í fiskeldinu. Þetta er alvöru atvinnugrein enda færu menn ekki í hana nema vegna þess að það er hægt að gera góða hluti í þessum rekstri ef vel er að málum staðið. Þeir sem lengst hafa verið í þessu eru farnir að sjá betri afkomu af eldinu en áður en aðrir þurfa að bíða þolinmóðir í 13 ár enn þar til boltinn fer að rúlla á fullri ferð. Ég er ekki í vafa um að hér er á ferðinni atvinnugrein sem skilar mikilli atvinnusköpun í landi, sem best sést nú
þegar á sjávarbyggðunum á sunnaverðum Vestfjörðum. Með fullri virðingu held ég að þetta sé mun vænlegri atvinnusköpun en olíuhreinsistöð, svo dæmi sé tekið af hugmyndum um atvinnusköpun sem settar voru fram hér áður. Það er engin spurning.“
Hlýrri sjór skapar tækifæriðSextán starfsmenn vinna hjá Eldislausnum ehf. í verkefnum fyrir fiskeldisfyrirtækin í landinu en hluti starfsmanna dvelur og vinnur á Vestfjörðum þar sem hvað hröðust uppbygging er í fiskeldinu hér á landi. Gunnlaugur segir að með eigin smíði á búnaði geti Eldislausnir boðið fiskeldisfyrirtækjunum búnaðinn ódýrari en ef hann væri fluttur inn erlendis frá og ekki má gleyma því að öll þjónusta við búnaðinn er við hendina.
„Og hvað t.d. stýringar varðar þá segja starfsmenn eldisfyrirtækjanna miklu skipta að allt er á íslensku og ekkert getur þannig misskilist. Hafandi starfað lengi í þessari grein er mjög gaman að fylgjast með uppganginum. Með hlýnun sjávar hafa okkur opnast ný tækifæri í þessari grein sem við höfum alla burði til að nýta,“ segir Gunnlaugur.
eldi.is
Seiðum dælt í kvíar Arnarlax í Arnarfirði. Fylgst með í eldiskví hjá Arnarlaxi.
„Það hefur sýnt sig að makríll hefur í stórum stíl verið á grunnslóðinni nú í haust og mikil verðmæti fóru forgörðum þegar sjávarútvegsráðherra hafnaði þeim óskum smábátasjómanna að auka kvóta til handfæra og línuveiða á makríl. Við höfum á mjög fáum árum aukið makrílveiðar smábáta úr innan við 1.000 tonnum í á áttunda þúsund tonn en erum engu að síður langt frá því hlutfalli sem þekkist í nágrannalöndunum hvað varðar makrílveiðar minni báta. Smábátasjómenn sýndu í sumar að þessar veiðar henta smábátunum hringinn í kringum landið vel og hráefnið sem þeir skila að landi er nú þegar orðið eftirsótt af erlendum kaupendum. Það mælir
því allt með auknu hlutfalli makrílveiðanna til smábáta og okkar markmið er að fá að veiða 18%. Því marki stefnum við á að ná sem fyrst, þó í áföngum verði,“ segir Halldór Ármannsson, formaður Landssambands smábátaeigenda að loknum aðalfundi samtakanna á dögunum. Meðal samþykkta fundarins er að stjórn samtakanna beiti sér fyrir að handfæra og línuveiðar á makríl verði frjálsar og aldrei kvótasettar og að veiðitímabil á makríl standi frá 1. júlí til 31. desember ár hvert.
Smábátarnir mikilvægir í verðmætaaukningunni
Halldór leynir ekki ánægju smábátaeigenda með árangurinn á liðnu
fiskveiðiári. Smábátaflotinn fiskaði þá yfir 88 þúsund tonn, meira en nokkru sinni áður. Halldór segir margt koma til, þorskveiðar hafi gengið vel og þorskvóti aukist milli fiskveiðiára, strandveiðar hafi sömuleiðis gengið vel og markrílaflinn tekið stökk upp á við, líkt og áður segir. Þá bendir Halldór á að smábátaflotinn hafi leigt til sín mun stærri hluta ýsukvótans en áður og standi nú að baki verulegum hluta ýsuveiðanna við landið. „Það eitt segir sína sögu, ýsan er í miklu meira magni á grunnslóðinni en Hafró vill sýna fram á. Og til þess að geta veitt þorskinn á grunnslóðinni verðum við að leigja til okkar ýsu frá stórútgerðinni,“ segir Halldór og bendir á að þótt aflatölurnar leggi ákveðið mat á árangurinn í smábátaútgerðinni sé ekki minna um vert að horfa til þróunarinnar í verðmætasköpun og benda á þátt smábátaútgerðarinnar í henni.
„Tölurnar sýna að fyrir 10 árum fluttum við út 124 þúsund tonn af þorskafurðum en í fyrra var magnið um 121 þúsund tonn. Útflutningsverðmæti á ferskum þorski var þá 35% af heildarverðmætinu en aðeins 19% fyrir áratug. Áhugavert er að bera verðmætaaukninguna saman við aukningu á magni. Í byrjun þessa tímabils skiluðu 17% aðeins 19% hlut af heildarverðmætunum en nú, 10 árum síðar skila 24% magnsins 35% af heildarverðmæti þorskafurða. Þessi þróun hefði ekki orðið án smábátaútgerðarinnar sem skilar eftirsóttu og góðu hráefni að landi,“ segir Halldór.
Ýsa um alla grunnslóðinaEinn stærsti aðsteðjandi vandi smábátaeigenda þessi misserin er sú mikla skerðing sem orðið hefur á ýsukvótanum. Mikill meðafli ýsu á grunnslóðinni gerir bátunum erfitt fyrir að ná þorskheimildunum.
„Þrátt fyrir að aukning þorskkvótans sé ekki meiri og ekki í neinu samræmi við það sem að forstjóri Hafró lofaði þegar 20% aflareglan var sett, þá erum við flesta daga okkar á sjó að reyna að forðast að veiða ýsu. Við höfum lengi sagt að ráðlagður ýsukvóti sé ekki í neinu sam
ræmi við upplifun okkar á grunnslóðinni enda eru mælingarnar sem leggja grunn að ráðleggingunni gerðar í togararalli úti fyrir grunnslóðinni. Ýsugengdin er allt önnur en var fyrir nokkrum árum og við sjáum mun meira af ýsu á okkar svæði, grunnslóðinni. Við höfum margsinnis óskað eftir að mælingar væru gerðar á þessu og meira tillit tekið til grunnslóðarinnar við mat á ýsunni en því hefur ekki verið svarað. Að undanförnu hefur verið gífurleg ýsugengd við landið, allt frá
Breiðafirði og norður um landið og veiðist meira af ýsu við Austfirði núna en undanfarin haust. Við höfum lengi talið, og teljum enn, að það sé full ástæða til að auka við kvótann því gengdin af ýsu er ekki í nokkru samræmi við mælingar um að engin nýliðun hafi verið í stofninum í mörg ár. Það finnst okkur ekki standast,“ segir formaður LS.
smabatar.is
Allt til línuveiða
www.isfell.is
Starfsstöðvar Ísfells og Ísnets:• Ísnet Þorlákshöfn - Óseyrarbraut 28• Ísnet Vestmannaeyjar - Flötum 19• Ísnet Húsavík - Barðahúsi• Ísnet Akureyri - Oddeyrartangi• Ísnet Sauðárkrókur - Lágeyri 1• Kristbjörg Ólafsfjörður - Pálsbergsgötu 1• Ísfell / Ísnet Hafnarfjörður - Óseyrarbraut 28 • 220 Hafnarfjörður • Sími 5200 500 • [email protected]
Halldór Ármannsson, formaður Landssambands smábátaeigenda. „Við höfum lengi sagt að ráðlagður ýsukvóti sé ekki í neinu samræmi við upplifun okkar á grunnslóðinni enda eru mælingarnar sem leggja grunn að ráðleggingunni gerðar í togararalli úti fyrir grunnslóðinni.“
Ályktuðu um grásleppuGrásleppumál voru eðlilega fyrirferðarmikil á nýafstöðnum aðalfundi Landssambands smábátaeigenda. Meðal samþykkta fundarins var áskorun til stjórnvalda um að fela Hafrannsóknastofnun að óska eftir gögnum frá stjórn Alþjóða náttúruverndarsjóðsins (WWF) um hvað liggi til grundvallar þeirri ákvörðun hans að setja grásleppu og grásleppuhrogn á válista.
Fundurinn leggur í ályktun sinni einnig til að ákvörðun um veiðidaga grásleppu verði í höndum LS og grásleppunefndar og taki mið af markaðsaðstæðum. Smábátasjómenn hafna aðkomu Hafrannsóknastofnunar að stjórnun veiðanna:
„Aðalfundur LS mótmælir harðlega öllum tilburðum Hafrannsóknastofnunar við stjórnun grásleppuveiða á grundvelli niðurstaðna úr togararalli. Mikilvægt er að stjórnvöld taki mið af tillögum grásleppuveiðimanna um lengd veiðitíma sem bæði er byggð á mati þeirra um stærð stofnsins og markaðsaðstæðum. Aðalfundur LS telur brýnt að LS haldi áfram þeirri vinnu sem hafin er til að bregðast við breyttum aðstæðum á markaði fyrir grásleppu og grásleppuhrogn. Á það jafnt við upplýsingaöflun um verð og aðstoð við veiðimenn og einstök félög smábátaeigenda um sölu.“
Halldór Ármannsson, formaður LS:
Smábáta-sjómenn
vilja veiða 18% makríl-
kvótans
SÓKNARFÆRI | 25
thor
risi
g.12
og3.
is 4
50.0
14
Þú ert alltaf í góðu sambandi við nýja SS4 hleranemann frá Scanmar.
SS4 gefur þér upplýsingar um marga mismunandi þætti samtímis m.a.
• Fjarlægð • Halla (pits og roll) • Dýpi • Hita
Stuttur hleðslutími, aðeins 1,5 klst.
Stillanlegur sendistyrkur – hefur áhrif á rafhlöðuendingu*
Scanmar búnaður er þekktur fyrir áreiðanleika, endingu og lága bilanatíðni sem á sér ekki hliðstæðu.
Vertu í góðu sambandi!Rafhlöðuending í allt að 700 klst.*
Scanmar ehf. • Grandagarði 1a • 101 Reykjavík • Sími: 551 3300 / 691 4005 • Fax: 551 3345 • Netfang: [email protected]
www.scanmar.no
*12 mánaða ábyrgðartími á rafhlöðu.
ábyrgð5ára*
ábyrgð5ára*
Nýr SS4 hleranemi frá Scanmar
26 | SÓKNARFÆRI
Það er þéttur og samheldinn hópur sem starfar í Veiðarfæraþjónustunni í Grindavík. Hluti starfsmanna hefur unnið saman allt frá unglingsaldri og þar gengur hver maður að sínum verkum án þess að þurfi að koma til fyrirskipana. Allir kunna hlutverk sitt utanbókar. Hugtakið „vanir menn“ hefur oft verið notað en það á óvíða betur við en hjá þessum þrautreyndu köppum.
Hörður Jónsson netagerðarmeistari fer fyrir sjömenningunum sem starfa hjá Veiðarfæraþjónustunni. Hann er með meira en 40 ára reynslu í faginu og hóf ferilinn hjá Jóni Holbergssyni árið 1970. Tveir netagerðarmeistarar starfa hjá fyrirtækinu og þrír sveinar í faginu. „Við erum klárir í hvað sem er enda með viðskiptavini um allt land og reyndar langt út fyrir landsteinana,“ segir hann og bendir á að stutt sé síðan fyrirtækið hafi selt veiðarfæri til Portland í Maine í Bandaríkjunum á nýjan leik.
Samkeppnishæfni mikilvægHörður telur að trúin á gæði þeirra veiðarfæra sem hann og hans menn framleiða hafi ráðið mestu um að þessir bandarísku útgerðarmenn keyptu af þeim á ný eftir nokkurra ára hlé. Hann segir hönnun veiðarfæra stælda og henni stolið um allan heim og erfitt að bregðast við slíku. „Á endanum er það samkeppnishæfnin sem ræður úrslitum og þar koma reynsla, þekking og gæði inn í myndina,“ segir Hörður.
Hörður segir kjarnann í viðskiptunum vera í kringum botntroll og dragnætur. Talið berst um stund að dragnótinni og Hörður segist ekki skilja hvers vegna hún sé jafn úthrópuð og raun ber vitni. „Það er leitun að umhverfisvænna veiðarfæri. Dragnótin er létt í drætti og hentar frábærlega til veiða á sendnum botni og það er auðvelt að stýra henni í sókn á tilteknar tegundir.“
Alhliða þjónusta Veiðarfæraþjónustan var stofnuð 1. janúar 2002 við sameiningu Netagerðar ÞorbjarnarFiskaness hf. og SH Veiðarfæra í Grindavík. Útgerðarfyrirtækin tvö höfðu rekið
netagerð um áratugaskeið samhliða útgerðinni en SH Veiðarfæri voru stofnuð 1997 af þeim Herði og Sverri Þorgeirssyni.
Hörður og félagar bjóða fiskiskipaflotanum þjónustu og þekkingu sem ekki á sér marga líka hér
lendis. Að sjálfsögðu fella þeir net og yfirfara allar gerðir veiðarfæra en þeir hanna þau einnig frá grunni ef með þarf – eða laga þau að óskum kaupandans. Þeir eiga flestar gerðir víra og hólka á lager og eru t.d. með 600 tonna vírapressu og líkast til
eina netaverkstæði landsins sem er með nálavél.
„Það er í raun afar fátt sem við ekki ráðum við þegar kemur að veiðarfæravinnu. Hér innanhúss er gríðarleg uppsöfnuð reynsla og þekking. Við fylgjumst grannt með
allri þróun í gerð veiðarfæra og nýtum hvert tækifæri til þess að bæta þjónustu okkar enn frekar. Maður er alltaf að læra þrátt fyrir alla reynsluna,“ segir Hörður.
veidarfaeri.is
Hörður Jónsson og hans menn í Veiðarfæraþjónustunni í Grindavík ganga fumlaust til allra verka.
Alltaf klárir hjáVeiðarfæraþjónustunni
Fisktækniskóli Íslands er staðsettur í Grindavík og býður hann upp á tveggja ára nám í fisktækni á þremur línum, þ.e. fiskvinnslu, veiðaum og
fiskeldi. Námið er hagnýtt starfsnám og mikil áhersla lögð á starfsþjálfun á vinnustað. Hvoru námsári er skipt í tvær annir. Sú fyrri er í skóla, þar sem nemendur öðlast m.a. réttindi til smáskipa, vélstjórnar og lyftara, en síðari önnin er með áherslu á vinnustaðaþjálfun.
Nám fyrir gæðastjóraKennsla á nýrri eins árs námsbraut fyrir „MARELvinnslutækna“ hófst einnig nú í haust. Námið er ætlað
þeim sem lokið hafa grunnámi í fisktækni, en er einnig fyrir starfsfólk með mikla reynslu í vinnslum. Á nýju ári hefst námsbraut fyrir gæðastjóra, en mikil eftirspurn hefur verið á því námi.
Skólinn stendur fyrir umfangsmiklu námskeiðahaldi fyrir starfandi fólk í sjávarútvegi og fiskeldi um land allt auk þessa að vinna að raunfærnimati fyrir starfandi fólk í greininni í samstarfi við FA og símenntunarmiðstöðvar á landinu.
Norrænt samstarfFisktækniskólinn hefur verið í örum vexti frá því honum var komið á fót árið 2010. Vöxturinn endurspeglast í aukinni ásókn í skólann og ekki síður jákvæðum viðtökum fyrirtækja í sjávarútvegi og fiskeldi. Skólinn á aðild að nýlegum samtökum Norrænna fisktækniskóla.
fiskt.is
Nemendur Fisktækniskólans fá fjölbreytt verkefni til úrlausnar í náminu.
Fisktækniskólinn laðar að sér nemendur
SÓKNARFÆRI | 27
Hlutverk okkar er að veitaskipum öryggi og þjónustu
Grindavíkurhöfn hefur allra burði til þessað vera í allra fremstu röð. Hér er fram-sýn hafnarstjórn sem með góðumstuðningi bæjaryfirvalda hefur metnað tilþess að tryggja öryggi sjófarenda ogbjóða upp á góða þjónustu með sann-gjarnri gjaldskrá.Staðsetning hafnarinnar er góð og allar for-sendur til þess að auka umferð og þar meðtekjur hafnarinnar. Ímynd hafnarinnar stendurhenni helst fyrir þrifum; að innsiglingin sévarhugarverð. En sífellt hefur verið unnið aðendurbótum hafnarinnar til þess að bætaöryggi sjófarenda, nú síðast með dýpkunar-framkvæmdum í sumar.„Með þessu höfum við gert innsiglinguna
hjá okkur mun öruggari og betri, jafnframt þvísem nú er orðið auðveldara fyrir stóru skipinað snúa hér inni í höfninni. Þetta gerir Grinda-víkurhöfn samkeppnishæfari í hafnarþjónustuog það er markmiðið,“ segir Sigurður A. Krist-mundsson, hafnarstjóri Grindavíkurhafnar umdýpkunarvinnu sem staðið hefur yfir að und-anförnu og er að ljúka þessa dagana.Með tilkomu ytri hafnargarðanna í Grindavíká sínum tíma var stigið stórt framfaraskref íhafnarmálum þar í bæ. Sigurður segir þessagrjótgarða hafa verið byltingu. „Já, það erengin spurning að Siglingastofnun skilaðiokkur frábærri hönnun með þessum görðum
eins og lagt var upp með. Og í raun erinnsiglingin okkar alla jafna mjög örugg oggreiðfær. Þeir sem lítið þekkja hér til hafa veriðhikandi að koma inn hjálparlaust ef eitthvaðer að veðri en nú þegar rennan er orðin munbreiðari þá ætti öllum að vera greiðfært hingaðinn. Við sjáum því ekkert í þessu nema tæki-færi,“ segir Sigurður en dýpkunarframkvæmd-irnar hófust síðastliðið vor.
Stærra athafnasvæðiEndurbótum á höfninni inni í Grindavík erþó ekki lokið með dýpkuninni því nú eru hafn-ar framkvæmdir við landfyllingu sunnanSuðurgarðsins og stækka á þannig athafna-svæði hans um sem nemur 7000 fermetrum.Þetta svæði býður upp á ýmsa möguleika íframtíðinni.„Þetta athafnasvæði verður kærkomið til
þjónustu hér við höfnina í framtíðinni en viðerum líka að bæta ásýnd hafnarinnar með þvíað laga þetta svæði. Þetta verður algjör bylt-ing,” segir Sigurður.Einn helsti veikleiki Grindavíkurhafnar á
síðustu árum hefur verið að engin almennlöndunarþjónusta hefur staðið skipum meðaðra heimahöfn til boða. Við þessu hefurLöndunarþjónusta Þorbjarnar hf brugðistmeð því opna á almenna löndunarþjónustufyrir önnur skip sem hingað vilja koma.
Grindavíkurhöfn íallra fremstu röð
Hvað segjaskipstjórarnir?„Grindavíkurhöfn er orðin mjög góð, ekkisíst eftir dýpkunarframkvæmdirnar ísumar. Allir frystitogarar og fiskiskiplandsins geta komið hingað inn oglandað, aðstæðurnar eru virkilega góðar,“segir Sigurður Jónsson stýrimaður ogskipstjóri á Hrafni Sveinbjarnarsyni GK255.Sigurður segir verk að vinna til að breyta
viðhorfi til hafnarinnar. „Innsiglingin er góð ogreyndar miklu betri en menn halda. Hér blasavið tækifærin, hér er komin löndunarþjónustaog verið að auka enn frekar athafnasvæðið,“sagði Sigurður jafnframt.
Góð reynsla af höfninni
Viktor Jónsson, skipstjóri á smábátnumMaron GK 522, tekur í sama streng. Hannsegir öryggið í höfninni orðið miklu meira.„Síðustu tíu árin hefur enginn skipstjóri fariðoftar inn og út úr Grindavíkurhöfn en égþannig að ég tala af reynslu. Í dag kemst égalltaf á sjó þegar ég vil. Áður fyrr var þaðþannig að við komumst ekki út á sjó þegareitthvað var að veðri. Núna komumst við alltafá sjó og heim aftur. Munar þar mestu að núfáum við ekki brot á okkur. Ég myndi því segjaað mín reynsla af höfninni í dag væri mjöggóð,“ sagði Viktor.
GRINDAVÍKURHÖFNSeljabót 2a, 240 Grindavík • Sími: 426 8046 • 660 7305 • Fax: 426 7435 • [email protected] • www.grindavik.is
Sigurður hafnarstjóri
Velkomin til Grindavíkur!
grindavikurhofn:grindavikurhofn 19.2.2013 15:37 Page 1
28 | SÓKNARFÆRI
íshúsiðAllt í kælikerfið á einum stað
Kælimiðlar
Gæðamiðlar frá Evrópu!
Leitaðutilboða
það borgarsig
Alls eru 10,5% allra aflaheimilda íslenskra fiskiskipa skráð á skip með heimahöfn í Grindavík. Aðeins höfuðborgin er með hærra hlutfall. Nærri lætur að útflutningsverðmæti íslenskra sjávarfurða hafi verið um 265 milljarðar króna á síðasta ári. Því má með einföldum hætti komast að þeirri niðurstöðu að sá afli sem Grindavíkurflotinn ber að landi sé 2728 milljarða króna virði í gjaldeyristekjum fyrir íslensku þjóðina. Árlegar tekjur Grindavíkurhafnar eru aðeins örlítið brot þeirrar upphæðar og tekjurnar þarf að auka. Því blása heimamenn til sóknar.
Sigurður Arnar Kristmundsson er hafnarstjóri Grindavíkur. Hann segir ákveðna vitunarvakningu hafa átt sér stað fyrir hálfu öðru ári þegar
hagsmunaaðilar tóku höndum saman aðkomu bæjaryfirvalda. Markmiðið var einfalt. Að stilla saman strengi allra þeirra sem hagsmuna hafa að gæta við höfnina; útgerða, þjónustuaðila og bæjaryfirvalda með það fyrir augum að vekja athygli á höfninni og þeirri þjónustu sem henni tengist.
Mun meiru landað af makríl í sumar
Kallaður var til hópur lykilfólks til þess að fá sem allra víðast sjónarhorn á þá vinnu sem í hönd fór undir stjórn Þorsteins Gunnarssonar, sviðstjóra frístunda og menningarsviðs Grindavíkurbæjar. Hluti af þeirri vinnu fólst í greiningu á styrkleikum og veikleikum hafnarinnar og þeirr
ar þjónustu sem þar er veitt. Á meðal þess sem þessi greiningarvinna leiddi í ljós var þörf fyrir ákveðna grunnþjónustu, þar sem sem heimafyrirtæki voru sjálfum sér nóg en aðkomuskip höfðu takmarkaðan aðgang að. Þar má nefna löndunarþjónustu sem sannaði rækilega gildi sitt í sumar þegar makrílvertíðin stóð sem hæst. Makrílaflinn sem landað var í Grindavík í sumar varð á endanum rúmlega 2000 tonnum meiri en í fyrra.
Auka þarf tekjur„Hafnir eru dýrar rekstrareiningar,“ segir Sigurður Arnar. „Af þeim sökum skiptir verulegu máli að auka nýtingu þeirra mannvirkja sem fyrir eru og fá um leið auknar tekjur, m.a. til að standa straum af nauðsynlegum endurbótum. Við
legukanturinn í Grindavík er um 1000 metra langur en nærri lætur að um fjórðungur hans þarfnist nú gagngerra endurbóta.
Grindvíkingar horfa því vongóðir til frumvarps að nýjum hafnalögum sem ekki náðist í gegn á Alþingi í vor. Kostnaður við hafnarframkvæmdir skiptist á milli ríkis og sveitarfélaga og er skiptingin breytileg eftir verkþáttum. Samkvæmt frumvarpinu lætur nærri að kostnaðarhlutdeild ríkisins gæti verið 7080%. Við afgreiðslu frumvarpsins kann því að opnast gluggi fyrir heimamenn til að sækja um fjármagn til uppbyggingar.
Draugar fortíðarÍ kjölfar greiningarvinnunnar sem lagt var í hefur markvisst verið unnið að því að efla þjónustu hafnarinnar
og fyrirtækjanna sem tengjast henni og styrkja jafnframt ímynd Grindavíkurhafnar. Sú ímynd hefur að mati heimamanna allt of lengi liðið fyrir það orðspor sem fór af innsiglingunni áður en henni var breytt til hins betra um aldamótin.
„Þetta eru draugar fortíðar sem er löngu tímabært að kveða niður. Innsiglingin hefur verið stórlega bætt. Við þekkjum allar aðstæður nákvæmlega og gefum út tilkynningar ef við teljum að öryggi sjófarenda sé teflt í hættu. Það heyrir til undantekninga að þetta sé vandamál. Í dag er kjarni málsins sá að Grindavíkurhöfn er örugg höfn með fjölbreytta og vaxandi þjónustu,“ segir hafnarstjórinn Sigurður Arnar.
grindavik.is/hofnin
Grindavíkurhöfn er ein af lykilhöfnum íslenska fiskiskipaflotans með um 1000 metra löngum viðlegukanti. Heimamenn vilja auka veg hafnarinnar og hafa tekið höndum saman um kynningu á þjónustunni.
Sigurður Arnar Kristmundsson, hafnarstjóri í Grindavík.
Fjölbreytt þjónusta og örugg höfn í Grindavík
SÓKNARFÆRI | 29
landsbankinn.is 410 4000Landsbankinn
Verðmæti verða til með nýsköpunLandsbankinn er í fararbroddi þegar kemur að fjármögnun nýrra verkefna sem stuðla að framþróun í sjávarútvegi. Við styðjum frekari vöxt og fleiri verkefni sem renna styrkari stoðum undir atvinnulífið.
Útgerðar og fiskvinnslufyrirtækið Stakkavík í Grindavík tók nú í október við nýjum 30 tonna báti sem smíðaður var hjá Seiglu á Akureyri. Báturinn er í krókaaflamarkskerfinu og er annar tveggja af þessari stærð sem Stakkavík kaupir af Seiglu en síðari báturinn er væntanlegur haustið 2015. Nýi báturinn ber nafnið Óli á Stað GK99 en bátur Stakkavíkur með því nafni gekk upp í kaupin sem og annar af bátum fyrirtækisins, Hópsnes GK77.
Hermann Ólafsson, fram
kvæmdastjóri Stakkavíkur, segir bátinn hafa reynst vel í fyrstu túrum. Bylting verði með tilkomu hans, bæði hvað varðar vinnuaðstöðu, aðbúnað áhafnar og síðast en ekki síst aflameðferðina.
„Þetta er mun stærri bátur en við höfðum fyrir með stærri lest sem getur tekið allt að 40 ker, 400 og 600 lítra. Í bátnum er einnig krapavél og blóðgunarker sem gera okkur kleift að koma með hráefnið í bestu gæðum í land. Það er alltaf markmiðið,“ segir Hermann en Óli á
Stað er fullbúinn til línuveiða og er m.a. í honum beitningarbúnaður frá Beiti í Vogum.
„Stærðar sinnar og búnaðar vegna opnar þessi bátur okkur mikla möguleika og hagræðingu í útgerðinni og vinnslunni. Í fyrsta túrnum fengum við 1617 tonn, sem er mjög gott og allt reyndist hið besta þó auðvitað þurfi alltaf að lagfæra einhver smáatriði,“ segir Hermann.
Segja má að Grindvíkingar hafi fylktu liði, séð og sigrað á Íslensku sjávarútvegssýningunni nú í september. Að þessu sinni tóku höndum saman fyrirtæki í sjávarútvegi og bæjarfélagið og sameinuðust um einn stóran bás þar sem margt fróðlegt var að sjá og heyra. Grindavík er sú heimahöfn sem er með næst mestar aflaheimildir á landinu og nema útflutningsverðmæti Grindvíkinga um 25 milljörðum króna á ári.
Þeir sem kynntu þjónustu sína í básnum voru Grindavíkurbær, Voot Beita, Veiðarfæraþjónustan, Martak,
TG raf, Fiskmarkaður Suðurnesja, Fisktækniskóli Íslands, Codland, Jón og Margeir, Vélsmiðja Grindavíkur og HP Gámar. Í básnum voru reglulegar kynningar á góðgæti úr sjávarfangi sem meistaramatreiðslumenn Bláa lónsins höfðu veg og vanda að. Básinn vakti mikla athygli og fékk viðurkenningu sem besti hópbásinn á sýningunni.
Meðfylgjandi mynd var tekin þegar Sigurður Ingi Jóhannsson sjávarútvegsráðherra heimsótti Grindvíkinga og kynnti sér sjávarútvegsbæinn suður með sjó.
Sigurður Ingi Jóhannsson, sjávarútvegsráðherra, í heimsókn í bás Grindvíkinga.
Fánum prýddur Óli á Stað GK-99 þegar báturinn kom í fyrsta sinn til heimahafnar í Grindavík nú um miðjan október. Mynd: Hilmar/Víkurfréttir.
Bylting fyrir Stakkavík með nýjum Óla á Stað
Grindavíkurbásinn vakti lukku
30 | SÓKNARFÆRI
Sjávarútvegsráðstefnan verður haldin á Grand Hótel Reykjavík dagana 20.21. nóvember næstkomandi og er þetta í fimmta sinn sem til hennar er efnt. Það er félagið Sjávarútvegsráðstefnan ehf. sem fyrir henni stendur, en tilgangur þess er að halda slíka ráðstefnu árlega með það að markmiði að stuðla að faglegri og fræðandi umræðu um sjávarútveg og vera vettvangur samskipta allra þeirra sem koma að sjávarútvegi hér á landi.
„Markmiðið með sjávarútvegsráðstefnunni er að skapa samskiptavettvang allra þeirra sem með einhverjum hætti taka þátt í sjávarútvegi á Íslandi en innan hópsins eru m.a. aðilar sem starfa við veiðar, frum og framhaldsvinnslu, eldi, sölu og markaðssetningu, þjónustu, rannsóknir og þróun,“ segir Erla Kristinsdóttir formaður Sjávarútvegsráðstefnunnar.
40 erindi og fjöldi málastofaÁ ráðstefnunni verða haldin rúmlega 40 erindi um margvísleg málefni sem tengjast íslenskum sjávarútvegi og einnig verða haldnar málstofur þar sem rædd verða mál sem eru í
brennidepli innan greinarinnar. Sigurður Ingi Jóhannsson sjávarúvegsráðherra opnar ráðstefnuna með erindi á fyrri degi hennar. Nokkrir erlendir fyrirlesarar taka þátt, m.a. Johan Williams frá norska sjávarútvegsráðuneytinu, Gunnar Knapp frá Háskólanum í Alaska, Hólmfríður Harðardóttir, sem búsett hefur verið í New York í þrjá áratugi en hún starfar hjá fyrirtækinu Future Brand þar í borg sem sérhæfir sig í markaðssetningu.
Fiskiveiðistjórnunarkerfi og auðlindagjald til umfjöllunarEitt, tvö eða fleiri fiskveiðistjórnunarkerfi er heiti á málstofu sem verður fyrri ráðstefnudaginn þar sem fjallað verður um fiskveiðistjórnunarkerfi og gerður samanburður á valkostum í þeim efnum. Einnig verður þann dag málstofa um uppsjávarfisk, þöglu byltinguna eins og yfirskrift hennar er, fjárfestingartækifæri í sjávarútvegi verða einnig til umfjöllunar sem og tækifæri til nýsköpunar.
Síðari ráðstefnudaginn verða málstofur um sjávarútveg og menntun og einnig nýsköpun í kæli
og frystitækni. Fjallað verður um auðlindagjald og hvað teljist sanngjarnt í þeim efnum, en m.a. verður farið yfir fræðilegar forsendur þess hvernig málum er fyrirkomið hjá öðrum fiskveiðiþjóðum og hvað sé sanngjarnt auðlindagjald. Loks má nefna að fjallað verður um spurninguna um vinnslu úti á sjó eða vinnslu í landi og eins verður málstofa með yfirskriftinni Markaðir til framtíðar.
„Við bjóðum í ár upp á tvær málstofur um mikil hitamál í sjávarútvegi, annars vegar um auðlindagjaldið og hins vegar um mismunandi fiskveiðistjórnunarkerfi og það verður spennandi að fylgjast með umræðum um þau. Við erum líka með sígild mál á dagskrá á ráðstefnunni líkt og áður, markaðs og heimsframboðsmál, þannig að það er af nógu áhugaverðu efni að taka,“ segir Erla.
Fleiri konur í hópi fyrirlesara en áður
Hún bendir á að í ár verði fleiri konur en áður í hópi fyrirlesara eða
fjórðungur fyrirlesara og eins verði óvenju mikið um ungt fólki í þeim hópi. „Við reynum að hafa sem mest af nýjum röddum á hverju ári og fara sem víðast um sviðið. Við byggjum á breiddinni og reynum að bjóða upp á sem fjölbreytilegastan hóp fyrirlesara á hverjum tíma. Á þessari ráðstefnu verður farið vítt og breitt um sviðið. Það hefur verið uppbyggilegt og skemmtilegt að vinna að undirbúningi ráðstefnunnar og ég hvet fólk eindregið til að gefa kost á sér í þetta starf,“ segir Erla. „Á ráðstefnunni náum við saman á einum stað þversniði af greininni og stuðlum þannig að framförum og sókn. Þarna skapast kjörinn vettvangur fyrir menn að hittast og styrkja sambönd og samstarf innan hennar en ráðstefnan verður vonandi einnig uppspretta nýrra hugmynda og hvatning til að vinna áfram að góðum verkum.“
sjavarutvegsradstefnan.is
Markmið með sjávarútvegsráðstefnunni er að skapa samskiptavettvang allra þeirra sem með einhverjum hætti taka þátt í sjávarútvegi á Íslandi. Jafnan er mikill áhugi fyrir ráðstefnunni og fjöldi mála sem í brennidepli eru varðandi sjávarútveg hér á landi eru þar til umfjöllunar.
Erla Kristinsdóttir, formaður Sjávarút-vegsráðstefnunnar.
Sjávarútvegsráðstefnan haldin í fimmta sinn:
Sígild mál og hitamál til umfjöllunar
Heildarafli íslenskra skipa árið 2013 nam tæpum 1.363 þúsund tonnum og var 5,9% eða 86 þúsund tonnum minni en árið 2012, en þá var hann rúm 1.449 þúsund tonn. Aukning varð á botnfiskafla milli ára um 8,3%, þar af jókst þorskafli um 31 þúsund tonn, ufsaafli um rúm 6 þúsund tonn og einnig var aukning í karfaveiðum um tæp 5 þúsund tonn. Samdráttur varð í ýsuveiðum, rúmlega tvö þúsund tonn milli ára og í steinbítsafla um 1224 tonn. Skel og krabbadýraafli var svipaður og árið áður, um 14 þúsund tonn. Veiði á humri dróst saman um 9,9% milli ára en veiði á rækju jókst um 3,2%.
Samkvæmt samantekt Hagstofu Íslands varð samdráttur heildarafla uppsjávarfisktegunda um 121.000 tonn, eða rúm 12% frá fyrra ári. Síldarafli dróst saman í magni um 15,1%, loðnuafli um 22,1% og afli norskíslenskrar síldar um 20,1% milli ára. Tæp 70% aukning var í
kolmunnaafla frá árinu 2012 og makrílafli jókst um 1,2%. Flatfiskafli jókst um 4,9% milli ára og munar þar mestu um aflaaukningu í grálúðuveiðum. Uppsjávarafli nam 63,8% af heildaraflanum, botnfiskafli 33,3%, flatfiskafli 1,9% og afli skel og krabbadýra var 1%.
Þróun í heildarafla frá árinu 1992. Mestur varð aflinn árið 1997 en minnstur árið 2010.
Minni heildarafli
Þorskafli jókst á síðasta ári um 31 þús-und tonn, samanborið við árið 2012.
FJÓRAR HAGNÝTAR NÁMSBRAUTIR
Fisktækniskóli Íslands býður upp á fjölbreytt nám í sjávarútvegi á framhaldsskólastigi. Námið er hagnýtt tveggja ára nám sem er byggt upp sem önnur hver önn í skóla og hin á vinnustað. Nemendur geta valið sér námsleiðir í sjómennsku, fiskvinnslu og fiskeldi.Verkefni og vinnustaðir eru valdir með hliðsjón af áhuga hvers og eins.
Nám í skóla - nám á vinnustað
Víkurbraut 56 240 Grindavík, [email protected]
FISKTÆKNI Tveggja ára hagnýtt framhaldsskólanám til starfa í sjávarútvegi og fiskeldi.Inntökuskilyrði: Grunnskólapróf.Á Fisktæknibraut er hægt að velja þrjár línur:Sjómennska/veiðar - Fiskvinnsla- FiskeldiHvert námsár skiptist í eina önn í skóla og eina á vinnustað undir leiðsögn tilsjónamanns (72 ein).
MAREL VINNSLUTÆKNIEins árs nám við vélar og hugbúnað frá Marel.Inntökuskilyrði: Hafa lokið námi í Fisktækni eða sambærilegu námi. Námsárið skiptist í fagbóklegar greinar og vinnustaðanám undir leiðsögn tilsjónamanns (36 ein).
GÆÐASTJÓRN Eins árs nám í gæðstjórnun. Inntökuskilyrði: Hafa lokið námi í Fisktækni eða sambærilegu námi. Námsárið skiptist í fagbóklegar greinar og vinnustaðanám undir leiðsögn tilsjónamanns (36 ein).NETAGERÐ Þriggja ára iðnnám með mikla starfsmöguleika til starfa við veiðarfæragerð (48 ein).
Spennandi blanda bóklegs og verklegs náms sem gefur mikla starfsmöguleika eða til frekari menntunnar.
Nánari upplýsingar hjá starfsmönnum Fisktækniskóla Íslands í síma 412-5966 eða á www.fiskt.is Skólaakstur
Námskeið Við bjóðum fyrirtækjum og einstaklingum upp á ýmis námskeið svo sem HACCP, vélstjórn, smáskipanám og fl. sjá heimasíðu.
Tökum inn nýnema á vorönn.
SÓKNARFÆRI | 31
„Markmiðið með þessari lausn er að stuðla að lengri hillutíma fiskafurðanna en þetta er í fyrsta sinn sem við setjum búnaðinn upp fyrir vinnsluhús sem heild,“ segir Pétur Bergmann Árnason, þróunarstjóri hjá Raf ehf. á Akureyri en fyrirtækið undirritaði á Íslensku sjávarútvegssýningunni samning við vinnslufyrirtækið Storm Seafood í Hafnarfirði um uppsetningu á óson hreinsilausn í vinnslu fyrirtækisins. Samkvæmt samningum verður sett upp kerfi með ósonhreinsuðu vatni sem bæði er notað í meðhöndlun á hráefninu fyrir vinnslu og við þrif á vélbúnaði. Pétur segir kerfið skila umtalsvert meira geymsluþoli afurða.
„Búnaðurinn er settur við vatnsinntak í vinnslunni og þaðan fer lögn með ósonhreinsuðu vatni um vinnsluhúsið. Með þessari meðhöndlun er búið að drepa niður alla gerla í vatninu og koma í veg fyrir möguleika á utanaðkomandi smiti inn í vinnsluna. Ósonhreinsaða vatnið drepur líka niður gerla í fiskinum sjálfum og með því að þrífa vélbúnaðinn reglulega yfir daginn með þessu vatni er spornað við því að gerlar komist áfram með fiskinum yfir í fullunna vöru. Þar með lengist líftími fullunninna afurða, geymsluþol eykst í verslunum
erlendis og flutningur á ferskum afurðum með skipum verður auðveldari,“ segir Pétur.
Ósonkerfið frá Raf verður sett upp hjá Storm Seafood í nóvember og segir Pétur að fyrirtækið bindi miklar vonir við þessa lausn í framhaldinu fyrir sjávarútvegsfyrirtækin.
Geymsluþolið mikilvægtÞorsteinn Magnússon, framkvæmdastjóri Storm Seafood, segir markmiðið með þessum nýja búnaði að auka gæði afurða fyrirtækisins og lengja geymslutíma þeirra. „Öll þau gögn sem við höfum skoðað um notkun á ósonhreinsuðu vatni í matvælavinnslu eins og hjá okkur benda til þess að ná megi árangri til aukningar á geymsluþoli og það er okkar markmið með fjárfestingu í búnað
inum frá Raf ehf,“ segir Þorsteinn en Stormur Seafood flytur ferskar afurðir á erlenda markaði með bæði flugi og skipum. Þær vörur sem lengstan tíma tekur að flytja til viðtakenda fara í skip hér heima á miðvikudegi og eru komnar á leiðarenda í Frakklandi á mánudagsmorgni.
„Það væri því mikill ávinningur fyrir okkur ef hægt væri að auka geymsluþol vörunnar,“ segir Þorsteinn.
rafehf.is
Þorsteinn Magnússon, framkvæmdastjóri Storm Seafood og Bjartmar Pétursson, framkvæmdastjóri Raf ehf. undirrita samninginn um ósonbúnaðinn fyrir vinnslu Storm Seafood í Hafnarfirði.
Raf ehf. setur upp nýjan búnað í fiskvinnslu Storm Seafood í Hafnarfirði:
Ósonhreinað vatn lengir geymsluþol fiskafurðanna
Venus senn sjósettur
Venus NS, annað tveggja uppsjávarskipa sem HB Grandi er með í smíðum í Celiktrans skipasmíðastöðinni í Tyrklandi, er að verða tilbúinn til sjósetningar. Síðustu verkefnin fyrir sjósetningu hafa m.a. snúið að skrúfu og stýrisbúnaði skipsins en búið er að koma fyrir öllum vélbúnaði og tækjum í vélarrúmi, sjókælitönkum og ýmsu fleiru. Í stöðinni er einnig unnið að smíði Víkings AK fyrir HB Granda en það verkefni er nokkuð styttra á veg komið. Samanlagt kosta þessi tvö skip um 7 milljarða króna. Þessi tvö skip munu koma í stað þriggja uppsjávarskipa HG Granda þegar þar að kemur. Þau eru 80 metra löng og 17 metra breið, búin 2900 rúmmetra kælilestum.
Fyrirtækið hefur einnig samið við stöðina í Tyrklandi um smíði þriggja ísfisktogara sem verða 55 metrar að lengd og 13,5 metra breiðir. Fyrsti togarinn af þessum þremur kemur til landsins á fyrrihluta ársins 2016. Samanlagt kosta togararnir þrír um 7 milljarða króna.
Uppsjávarskipið Venus NS er óðum að taka á sig mynd í Tyrklandi.
32 | SÓKNARFÆRI
„Hér er unnið á vöktum allan sólarhringinn fimm daga vikunnar og eins gott að ekkert bili því hér verða til líklega í kringum 65% allra umbúða utan um fersk flök og flakabita sem flutt er frá Íslandi. Það er því mikið í húfi,“ segir Hannes Eyvindsson verksmiðjustjóri hjá Promens Tempru í Hafnarfirði. Verksmiðja Promens Tempru framleiðir annars vegar frauðkassa úr EPS plastefni (frauðplasti) undir hvers kyns matvæli en hins vegar framleiðir verksmiðjan einangrunarplast fyrir byggingariðnað. Verksmiðjan í Hafnarfirði er ein af 43 plastverksmiðjum sem Promens starfrækir í 20 löndum.
Upphaf umbúðaframleiðslunnar hjá Promens Tempru má rekja til
fyrirtækisins Stjörnusteins sem var stofnað árið 1986 og sérhæfði sig í framleiðslu umbúða og pakkninga úr frauðplasti. Við samruna Stjörnusteins og Húsaplasts árið 2000 varð til fyrirtækið sem í dag heitir Promens Tempra og er það stærsta á sínu sviði á Íslandi með yfir 60 ára uppsafnaða reynslu af framleiðslu úr EPS plastefnum.
Létt og vel einangrandiEPS plastefnið er um það bil 98% loft og einungis 2% plast og því eru EPS umbúðir afar léttar miðað við rúmmál og þyngd innihalds umbúðanna. Umbúðirnar eru mjög vel einangrandi og halda kjörhitastigi vöru mun lengur en til dæmis pappa og bylgjuplastumbúðir. „Hjá okkur
snýst allt um að viðhalda ferskleika vörunnar,“ segir Hannes.
Alls eru framleiddar á milli 15 og 20 ólíkar gerðir einangrandi plastkassa (frauðkassa) hjá Promens Tempru og að sögn Halldórs Jónssonar sölustjóra lætur nærri að um fimm milljónir kassa séu framleiddar í verksmiðjunni á ári og bera þeir frá 3 og upp í 25 kíló. Sjálft framleiðsluferlið og hönnun vörunnar eru í sífelldri þróun sem miðar að því að auka endingu og gæði framleiðslunnar. Vöruþróunin er undir stjórn doktors Björns Margeirssonar rannsóknastjóra Promens í samvinnu við Matís og í samráði við viðskiptavini Tempru. Nýjasta vörulínan frá Promens Tempru samanstendur af kössum, sem eru með 60x40 cm grunnflöt, eru misdjúpir og taka því ýmist 10, 13 eða 15 kíló. Kostir nýju kassana eru meðal annars þeir að aukin lengd og rúmtak leiðir til betri meðferðar afurðanna auk þess sem breytt lögun með rúnnuðum hornum bætir varmaeinangrun hornanna sem leiðir af sér jafnari fiskhita og eykur jafnframt styrkleika kassanna.
Allt sem þarf nema fiskinnNýlega var bætt við fullkomnu sjálf
virknikerfi til að prenta á kassana og því geta viðskiptavinir nú fengið eigið merki/lógó prentað á frauðkassana. Þá býður Promens Tempra einnig ýmsa fylgihluti til flutnings ferskra afurða eins og ísmottur af ýmsum stærðum til að leggja með afurðunum auk ísogsdúka eða kassableia sem lagðar eru undir af
urðirnar til að viðhalda ferskleikanum. „Ég hef stundum sagt þeim sem hingað koma að við getum útvegað þeim allt sem þarf í útflutninginn – nema fiskinn,“ segir Halldór Jónsson sölustjóri.
tempra.promens.com
Hannes Eyvindsson verksmiðjustjóri og Halldór Jónsson sölustjóri við einn af þjörkunum sem taka við kössunum af framleiðslulínunni og prenta á þá merk-ingar eða lógó eftir óskum viðskiptavina.
Halldór Jónsson innan um myndarlegar stæður af tilbúnum EPS kössum sem setja svip sinn á vinnuumhverfið í verksmiðju Promens Tempru í Hafnarfirði.
Allt snýst um að viðhalda ferskleika
vörunnar
Veiðar smábáta á Íslandsmiðum hafa aldrei verið meiri en á fiskveiðiárinu sem lauk 31. ágúst síðastliðinn, eða 88.260 tonn. Um er að ræða samanlagðan afla smábáta á aflamarki, strandveiðibáta og krókaaflamarksbáta, alls 1.118 báta.
Þorskafli smábáta var á fiskveiðiárinu 53 þúsund tonn eða sem svarar 24% af heildarafla þorsks. Hlutdeildin í ýsu var 34% eða 12.321 tonn. Það er hærra hlutfall ýsuveiða smábáta af heildaraflanum en nokkru sinni áður. Sömuleiðis voru smábátar með hátt hlutfall steinbítsaflans, eða 52%.
Aflahæsti báturinn í krókaaflamarkskerfinu var Fríða Dagmar ÍS 103 frá Bolungarvík sem kom með 1.416 tonn að landi á fiskveiðiárinu. Af aflamarksbátum var Máni II ÁR 7 frá Eyrarbakka aflahæstur með 532 tonn og af strandveiðibátum náði Hulda SF 197 á Höfn í Hornafirði mestum afla eða 43,3 tonnum. Eigandi og skipstjóri á bátnum er Hólmsteinn Unnsteinsson, 24 ára gamall og er hann talinn yngsti aflakóngur Íslandssögunnar fyrir vikið.
Þorskur ber uppi afla smábáta en hlutdeildin hefur aldrei verið meiri í heildar-afla ýsu og smábátar fiska sömuleiðis rúmlega helming steinbítsaflans.
Tafla: Landssamband smábátaeigenda.
Skipting afla smábáta á síðasta fiskveiðiári. Tafla: Landssamband smábátaeigenda.
Metár hjá smá-bátaflotanum
Skeifan 3E-F · Sími 581-2333 · [email protected] · www.rafver.is
K Ä R C H E R S Ö L U M E N N
V E R T U Á Ö R U G G U M S T A Ð
K 2.21110 bör max360 ltr/klst
K 4.200
130 bör max450 ltr/klst
K 7.700/K 7.710
160 bör max600 ltr/klst
K 5.700
140 bör max460 ltr/klst
HáþrýstidælurÞegar gerðar eru hámarkskröfur
T 400Snúningsdiskur
Fyrir pallinn, stéttina o.fl.
SÓKNARFÆRI | 33
„Því er ekki að neita að verkefnum hjá okkar hefur fjölgað á síðustu árum og þá helst í tengslum við sjávarútveginn. Þar má segja að þau spanni allt sviðið, allt frá smæstu bátum til flutningaskipa. Annars vegar framleiðum við ýmsar vörur fyrir sjávarútveginn en tökum hins vegar að okkur verkefni við vélbúnað skipa og báta, sem og ýmis konar málmsmíði fyrir greinina,“ segir Friðrik Sigurðsson, eigandi fyrirtækisins Tækni ehf. sem er með aðsetur við Súðarvog í Reykjavík.
Þjónustufyrirtæki með langa sögu
Fyrirtækið Tækni ehf. var stofnað árið 1942, mitt í síðari heimsstyrjöldinni. Á þeim tíma var mikil þörf á viðgerðarvinnu fyrir setuliðið og hafði fyrirtækið með höndum vélvirkjun og viðgerðir á hvers konar vélum. Eftir stríð var hér mikill uppgangur sem einkenndist einna helst af aukinni þjónustu við iðnfyrirtæki og þróaðist Tækni ehf. fyrst og fremst sem málmsmiðja á þeim tíma.
Friðrik keypti fyrirtækið árið 2010. Hann starfaði til sjós sem vélstjóri til ársins 2006 að hann kom í land og stofnaði fyrirtæki sem þjónustaði báta og skip. Í framhaldi af því festi hann kaup á Tækni ehf., m.a. til að svara aukinni eftirspurn eftir þjónustu hans við sjávarútveginn og til að nýta samlegðaráhrif úr rekstri málmsmiðju og vélaþjónustu.
Viðhald og nýsmíðiMeð aðkomu Friðriks að fyrirtækinu hefur þjónusta við sjávarútveginn stóraukist sem og hlutfall vélaviðgerða og viðhalds fyrir báta og skip. „Í dag erum við 9 sem vinnum í verk efnum á gólfinu, ef svo má segja. Við smíðum úr áli og stáli, tökum að okkur vélaviðgerðir hér á verkstæðinu, um borð í skipum og bátum, önnumst reglubundið viðhald og ísetningu nýrra véla, svo
dæmi séu tekin. Af búnaði sem við framleiðum og eigum jafnan á lager má nefna línustokka, hífingarbúnað fyrir bretti, brettaklafa, brettagálga og ýmislegt fleira. En stærsti hluti okkar starfsemi er fólginn í sértækum verkefnum sem viðskiptavinir leita til okkar með, en þau eru fjölbreytt,“ segir Friðrik.
taeknihf.isFriðrik Sigurðsson, framkvæmdastjóri Tækni ehf.
Verkefnum fjölgað hratt fyrir sjávarútveginn
Bjarni Thoroddsen, framkvæmdastjóri Stálsmiðjunnar Framtaks ehf., í dráttarbrautinni við Reykjavíkurhöfn sem innan nokkurra ára mun leggjast af.
Stór þurr-kví í undir-
búningiÁ næstu fimm árum áformar Stálsmiðjan Framtak að reisa ný upptökumannvirki fyrir skip á Grundartanga í stað dráttarbrautarinnar við Reykjavíkurhöfn. „Þar ætlum við að reisa þurrkví sem verður stærsta upptökumannvirki landsins og gæti tekið flest ef ekki öll skip hér á landi. Við höfum um þetta verkefni samstarf við Faxaflóahafnir en fyrst og fremst undirstrika þessi áform þau markmið Stálsmiðjunnar Framtaks að styrkja okkur enn frekar í þjónustu við skipaflotann,“ segir Bjarni.
Hlíðasmára 11 (að neðanverðu) - 201 Kópavogi - Sími 551-3000 [email protected] - ledlysing.is
SjókælarSjókælarFullbúin sjókælisamstæðaMargar stærðirLágmarks orkunotkunKælir sjó niður í -2°CStöðugt hitastig sjávar frá sjókæliNetaðgengi til eftirlits og stjórnunar
Hagstæðara verð en áður hefur séstÍslensk framleiðsla
Stóra myndin sýnir sjókæli íÖrvari SH 777Kæliafköst eru 65 Kw
Dalvegi 4 Kópavogi og Gagnheið 69 Selfossi Sími 544 5858, www.frostmark.is
Lífið þessa dagana á Austurlandi snýst að stórum hluta um veiðar og vinnslu á íslensku sumargotssíldinni en vertíðin hefur staðið yfir frá því í byrjun október. Vertíðin hefur gengið vel, veður verið með mestu ágætum og því hvorki tafið veiðar né vinnslu. Hjól atvinnu
lífsins hafa því snúist af krafti og eru menn ánægðir með hversu vel hefur gengið. Síldin veiðist nú á öðrum slóðum en vant er, m.a. í Kolluál, út af Breiðafirði, en ekki inni í firðinum sjálfum eins og verið hefur undanfarin ár. Hún er líka stór og falleg og fyrir hana hefur
fengist gott verð, en að megninu til er síldin seld til AusturEvrópulanda. Síðustu árgangar í norskíslenska síldarstofninum hafa verið veikir og ekki útlit fyrir að breytingar verði þar á á allra næstu árum, en einkum eru það umhverfisþættir ýmis konar sem áhrif hafa á
hversu sterkir stofnarnir eru. Kvótinn í íslensku sumargotssíldinn er víða langt kominn og sér fyrir endann á síldarvertíð þegar líður á nóvembermánuð en þá snúa menn sér að öðrum verkefnum.
„Það er skemmst frá því að segja að vertíðin hefur gengið mjög vel og verður eflaust í minningunni ein af þeim betri,“ segir Magnús Róbertsson vinnslustjóri hjá HBGranda á Vopnafirði. Hann segir að vertíðin hafi einkennst af góðu samspili veiða og vinnslu, veðrið hafi verið eins og best verður á kosið og lítið sem ekkert truflað veiðar eins og oft vill verða. „Það gekk vel hjá okkur í
fyrra en ég held bara að þessi vertíð verði enn betri.“
Allt gengið smurtFyrsta síldarfarmi af íslensku sumargotssíldinni var landað á Vopnafirði 9. október síðastliðinn, þá kom Ingunn Ak að landi með ágætis síld, um 950 tonn sem fengust í fjórum köstum suður af Látragrunni, djúpt vestur af Snæfellsnesi. Veiðar stóðu
yfir í rúman sólarhring og gáfu tóninn fyrir það sem á eftir kom, en þær hafa almennt gengið vel. Síldin var stór og þokkalega haldin.
„Vertíðin fór vel af stað, hvert skipið á fætur öðru hefur landað hér hjá okkur hæfilegum vinnsluskömmtum og það hefur allt gengið smurt í vinnslunni líka, svo við erum ánægðir og bara brattir,“ segir Magnús.
Kvótinn að klárastMagnús segir að fyrirtækið sé langt komið með kvóta sinn, en HB Grandi fékk rúm 9000 tonn í sinn hlut í ár. Gerði hann ráð fyrir að lokið yrði við að veiða kvótann nú um þessi mánaðamót. Vinnslan hjá HBGranda á Vopnafirði hefur gengið sleitulaust frá því makrílveiðar hófust í byrjun júlí, þá tóku við veiðar og vinnsla úr norskíslenska síldarstofninum og nú síðast á íslensku sumargotssíldinni. Vinnsla hefur því verið í gangi nánast án uppihalds í fjóra mánuði.
„Þegar við höfum klárað kvótann taka þrifin við og svo þarf að sinna viðhaldi. Það er komin tími til að
vélamennirnir komist að og fái tækifæri á að dytta að einu og öðru. Við förum svo í framhaldinu, þegar lagfæringum er lokið, að undirbúa okkur undir komandi loðnuvertíð sem hefst eftir áramót,“ segir Magnús.
„Þetta hefur verið líflegur og skemmtilegur tími, mikið að gera og heilmikið fjör í kringum þetta. Þessar uppsjávarvertíðir lífga mjög upp á allt mannlíf hér í bænum,“ segir Magnús.
„Þetta hefur verið líflegur og skemmtilegur tími, mikið að gera og heilmikið fjör í kringum þetta. Uppsjávarvertíðirnar lífga mjög upp á allt mannlíf hér í bænum,“ segir Magnús vinnslustjóri.
Vinnsla hjá HB Granda á Vopnafirði er ein tæknivæddasta uppsjávar-vinnsla landsins og þar hefur nú verið samfellt unnið frá því makrílveiðar hófust í byrjun júlí.
Síldarvertíð hefur gengið einstaklega vel hjá HB-Granda á Vopnafirði. Allt hefur gengið smurt í vinnslunni svo þar á bæ eru menn ánægðir og brattir líkt og sjá má á þessum þremenningum úr starfsmannahópnum á Vopnafirði.
Lífið er síld á Austfjörðum
34 | SÓKNARFÆRI
Magnús Róbertsson, vinnslustjóri hjá HB-Granda á Vopnafirði:
Vertíðin gengið einstaklega vel
SÓKNARFÆRI | 35
www.lyfja.is
ÍSLENSKA
SIA
.IS
LY
F 6
7823
02/
14
Fær í flestan sjó
Þjónustum allar tegundir af skipskistum og sjúkrakössum í farartæki af öllu tagi.
Mætum á staðinn ef þess er óskað.
Snögg og góð þjónusta.
Komdu við í næstu Lyfju og fáðu nánari upplýsingar eða hafðu samband í síma 555 2306.
– Lifið heil
LágmúlaLaugavegiNýbýlavegi
SmáralindSmáratorgiBorgarnesi
GrundarfirðiStykkishólmiBúðardal
PatreksfirðiÍsafirðiBlönduósi
HvammstangaSkagaströndSauðárkróki
HúsavíkÞórshöfnEgilsstöðum
SeyðisfirðiNeskaupstaðEskifirði
ReyðarfirðiHöfnLaugarási
SelfossiGrindavíkKeflavík
„Þetta hefur verið allt í lagi,“ segir Arnór Hjörleifsson skipstjóri á Lundey NS 1 um yfirstandandi vertíð á íslensku sumargotssíldinni, en Arnór og félagar á Lundey hófu veiðar í byrjun október. Skipið var í sinni síðustu veiðiferð í lok liðinnar viku.
„Ég geri ráð fyrir að þetta sé síðasti túrinn, við erum um það bil að ná kvótanum,“ segir Arnþór. Hann segir veiði hafa verið ágæta. „Þetta hefur nuddast og veðrið hefur að langmestu leyti alveg verið til friðs. Það skiptir auðvitað miklu.“
Arnór segir að síldin sé góð, stór
og falleg. „Þetta er alveg ágætis síld,“ segir hann.
Síldin úti í hafi Yfirstandandi vertíð segir Arnþór að því leyti ólíka þeim fyrri að veiðarnar hafi verið nokkuð langt út af Breiðafirði. „Við erum hér lengst úti í hafi núna, en ekki inn á milli skerja í Breiðafirði eins og við höfum verið undanfarnar vertíðir. Þá höfum við verið að eltast við síldina þar inn og má segja að maður hafi nánast skrapað botn skipsins við hafsbotninn. Nú erum við hér lengst úti á sjó og víðáttan mikil. Að því leyti er
þessi vertíð betri en hinar fyrri, það er mun rýmra um okkur en oft áður,“ segir Arnþór.
Hann segir að ekki hafi þurft að hafa mikið fyrir veiðunum, síldin hafi gefið sig vel og veiði oftast verið með ágætum, „og svo hefur þetta
verið nudd inn á milli,“ segir hann. „Í heildina sleppur þessi vertíð vel fyrir horn, er í raun svo sem hvorki betri né verri en þær fyrri.“
Arnór gerir ráð fyrir að þegar skipið hefur veitt kvóta sinn af íslensku sumargotssíldinni muni hann
fara á kolmunnaveiðar. „Ætli við snúum okkur ekki að kolmunna þegar þessu er lokið, sennilega þegar aðeins er komið fram í nóvember.“
Arnþór Hjörleifsson skipstjóri.
Lundey NS landar á Vopnafirði. Löndunum skipsins fækkar í þeirri höfn þar sem skipið hverfur úr flota HB Granda þegar ný uppsjávarskip bætast í flota HB Granda.
Arnþór Hjörleifsson skipstjóri á Lundey NS 1:
Oft ágætisveiði og nudd inn á milli
36 | SÓKNARFÆRI
Sjómennt – fræðslusjóður sjómanna og útgerðarfélaga
styrk?
Kynntu þér
rétt þinn á
sjomennt.is
starfstengt nám eða námskeið • tómstundastyrkir • meirapróf kaup á hjálpartækjum vegna lestrar- eða ritörðugleika
PIPAR\TBW
A • SÍA
• 131721
Átt þú rétt á
Félagsmenn Sjómenntar sem unnið hafa í að minnsta kosti sex mánuði á síðastliðnum tólf mánuðum geta sótt um styrk til félagsins:
SJÓMANNASAMBAND ÍSLANDS LANDSSAMBAND ÍSLENSKRA ÚTVEGSMANNA
sjomennt.is • [email protected] • sími: 514 9601
„Það er auðvitað ekki komið í ljós hversu stór árgangurinn frá yfirstandandi ári er, en við gerum ekki ráð fyrir miklum breytingum á næstu árum. Stofninn hefur farið minnkandi og ekki er útlit fyrir annað en að hann verði áfram fremur lítill og veikur,“ segir Guðmundur Jóhann Óskarsson, sérfræðingur hjá Hafrannsóknastofnun.
Á liðnu ári nam afli Íslendinga á norskíslensku vorgotssíldinni tæpum 91 þúsund tonnum og þarf af voru um 64 þúsund tonn veidd innan íslenskrar lögsögu frá því í júlí og til loka október. Á haustmánuðum veiddust rúm 18 þúsund tonn innan færeysku lögsögunnar og tæp 9 þúsund tonn á alþjóðahafsvæði milli Íslands og Noregs.
Óvissa um hver stærð stofnsins frá í fyrra verður
Guðmundur segir að samkvæmt
stofnmati Alþjóðahafrannsóknaráðsins frá haustinu 2014 hafi stærð hrygningarstofnsins verið metin um 4,1 milljónir tonna á yfirstandandi ári og 3,5 milljónir tonna árið 2015. Allir árgangar norskíslensku síldarinnar frá árinu 2005 til ársins 2013 eru að sögn Guðmundar litlir, „og við gerum ráð fyrir að hrygningarstofninn fari minnkandi næstu árin þrátt fyrir að hóflegri aflareglu verði fylgt,“ segir hann.
Óvissa ríkti um hver stærð árgangsins í fyrra yrði, en niðurstöður sameiginlegs vistfræðileiðangurs Norðmanna og Rússa í Barentshafi í september það ár gáfu háa vísitölu um magn síldar á fyrsta ári. Leiðangurinn í ár sýndi hinsvegar lítið af þessum árgangi einu ári seinna og hefur hann því líklegast verið étinn niður þar, mögulega af þorskinum í Barentshafi sem er í miklu magni um þessar mundir. Bendir Guð
mundur á að háar vísitölur síldar á fyrsta æviári hafi ekki alltaf skilað sér í stórum árgöngum. „Það skýrist ekki strax hver stærð 2014 árgangs
ins verður. Hann kom ekki sterkur út á fyrsta ári í leiðangrinum í haust en sá árgangur mun ekki koma inn í veiðistofninn fyrr en árið 2018. Það er því allt sem bendir til þess að stofnstærðin haldi áfram niður á við a.m.k. næstu þrjú árin þrátt fyrir hóflegt veiðihlutfall úr stofninum.“
Líklegt að afli verði umfram ráðgjöf
Bendir Guðmundur á að samkvæmt gildandi aflareglu eigi að draga úr
veiðihlutfalli á norskíslenskri síld, fari hrygningarstofninn niður fyrir 5 milljónir tonna líkt og raunin er nú. Stofninn er sem fyrr segir metinn ríflega 4 milljónir tonna. Íslenskum skipum var úthlutað um 62 þúsund tonnum fyrir árið 2014 og er það í samræmi við samning strandríkjanna frá árinu 2007. Samstaða náðist hins vegar ekki um skiptingu aflaheimilda þeirra á milli og því er líklegt að heildaraflinn á árinu verði umfram ráðgjöf, líkt og raunin var í fyrra.
„Almennt má segja að næstu ár verða fremur rýr og við sjáum ekki að breytingar til batnaðar séu í vændum. Árgangarnir eru veikir, nýliðun lítil og því hefur dregið úr veiðinni. Hvað nákvæmlega veldur er ómögulegt að segja en það eru ýmsir umhverfis og vistfræðilegir þættir sem stjórna því. Það hafa ævinlega verið sveiflur í síldarstofninum, stundum koma fram sterkir árgangar og byggjast veiðar oft að stærstu leyti á þeim, þess á milli eru þeir veikir,“ segir Guðmundur.
Áföll setja strik í reikninginnHann segir íslensku sumargotssíldina stöðugri, en þó hafi komið upp áföll sem sett hafi strik í reikninginn. Sýking sem upp kom í stofninum árið 2008 hafði verulegu áhrif á veiðina, úr henni dró umtalsvert í kjölfarið þar sem síldarstofninn var látinn njóta vafans sem skapaðist við þær aðstæður. Þá hafði einnig gríðarlegar afleiðingar þegar um 55 þúsund tonn af sumargotssíld drápust af völdum súrefnisskorts í Kolgrafarfirði í desember 2012 og aftur í febrúar 2013. „Þetta er umtalsvert magn og hefur vissulega haft áhrif á veiðarnar þar sem þetta þýddi lægra mat á stærð stofnsins, sem ákvörðun um aflamark byggir á,“ segir Guðmundur.
Guðmundur Jóhann Óskarsson, sérfræðingur hjá Hafrannsóknastofnun um borð í Árna Friðrikssyni. Myndir: Guðmundur Bjarnason.
Síldar- og makrílrannsóknir um borð í Árna Friðrikssyni 2012.
Samkvæmt stofnmati Alþjóðahafrannsóknaráðsins frá haustinu 2014 var stærð hrygningarstofnsins metin rúmar 4 milljónir tonna á yfirstandandi ári og 3,5 milljónir tonna árið 2015.
Síldarstofnar í lægð
SÓKNARFÆRI | 37
Hjá vinnslustöð Ísfélagsins, sem staðsett er á Þórshöfn á Langanesi, er enn verið að vinna síld úr norskíslenska síldarstofninum og segir Siggeir Stefánsson framleiðslustjóri að vertíðin hafi gengið vel. „Við erum um það bil að klára okkar kvóta í norskíslensku síldinni. Það er misjafnt milli ára hvenær þeirri vertíð lýkur en við erum örlítið seinni í ár en oft áður,“ segir hann.
Siggeir segir að vertíðin hafi gengið ljómandi vel, síldin sé stór og falleg, meðalstærð um 400 grömm sem teljist mjög gott og hún henti vel í framleiðslu. „Hún gefur betur af sér svona stór. Við höfum verið að fá ágætis verð fyrir hana,“ segir hann en síldin er seld heilfryst og flökuð á markaði í AusturEvrópu, m.a. til Póllands, Rússlands og HvítaRússlands.
Mikið fjör þegar síldarvertíð stendur yfir
Tvö skipa Ísfélagsins, Heimaey og Álsey, hafa séð vinnslunni á Þórshöfn fyrir hráefni að undanförnu. Skip félagsins hafa landað um 11 þúsund tonnum af norskíslensku síldinni á vertíðinni á Þórshöfn. Áður stóð yfir vinnsla á markíl og voru um 7000 tonn af honum unnin hjá vinnslunni á Þórshöfn. „Það hefur verið mikið um að vera hjá okkur, mikið fjör í þessu eins og jafnan er þegar vertíðir standa yfir og menn hafa gaman af því,“ segir Siggeir.
Þegar lokið verður við vinnslu á norskíslensku síldinni tekur heimasíldin við að sögn Siggeirs, en hún verður unnin í Vestmannaeyjum. „Við förum í bolfiskvinnslu þegar þessu síldarævintýri lýkur,“ segir hann.
Vertíðin var á margan hátt svipuð og í fyrra, en þá var metár hjá vinnslunni, „svo það telst líklega bara aldeilis gott að taka tvö góð ár í röð,“ segir hann. „Við erum ánægð með það.“
Vonbrigði með minni loðnukvóta
Hins vegar lýsir hann áhyggjum með minnkandi kvóta þegar kemur að norskíslensku síldinni og segir blikur á lofti sem vissulega sé ástæða til að óttast. Óvissa ríki um hrygningarstofninn og hvað veiða megi úr stofninum á komandi árum. „Það voru okkur líka vonbrigði að sjá hversu úthlutun í loðnu fyrir komandi vetur er lítil. Við höfðum væntingar um að byrjunarúthlutunin yrði meiri miðað við mælingar í fyrra. Það verður farið í leiðangur til að mæla loðnu aftur í janúar og við vonum að þá finni Hafró meira magn af henni en síðasta loðnuvertíð var mjög léleg,“ segir Siggeir.
Siggeir Stefánsson framleiðslustjóri Ísfélagsins á Þórshöfn:
Metvertíð í fyrra og stefnir í álíka góða nú
Athafnasvæði Ísfélagsins á Þórshöfn. Mikið hefur verið um að vera í vinnslustöð Ísfélagsins á Þórshöfn. Þar hafa tvö skip félagsins landað um 11 þúsund tonnum af síld úr norsk-íslenska stofninum undanfarnar vikur og annríki verið á starfsfólkinu. Myndir: Líney Sigurðardóttir.
Vertíðin sem nú stendur yfir er á margan hátt svipuð og í fyrra, en þá var metár hjá vinnslunni, „svo það telst líklega bara aldeils gott að taka tvö góð ár í röð,“ segir Siggeir fram-leiðslustjóri á Þórshöfn.
Skipahönnun
Ráðgjöf
Eftirlit
Hús Sjávarklasans Grandagarði 16 101 Reykjavík
sími: 544 2450 [email protected] www.navis.is
38 | SÓKNARFÆRI
„Það er gott að fá klapp á bakið og viðbrögðin komu strax fram á sýningunni sjálfri. Íslenskir skipstjórar sýna þessari nýjung mikinn áhuga og einnig er mikill áhugi erlendis. Á sjávarútvegssýningunni fengum við til að mynda gesti í básinn frá Hollandi en þar eru öflugar útgerðir sem stunda flottrollsveiðar en á þeim veiðiskap nýtist þessi nýjung hvað best,“ segir Atli Már Jósafatsson, framkvæmdastjóri Póla toghlera en fyrirtækið fékk Íslensku sjávarútvegsverðlaunin á dögunum fyrir bestu nýjung sem kynnt var á sýningunni. Þetta var frumsýning á tækninýjung sem Atli Már og fyrirtæki hans hafa unnið að um nokkurra skeið.
Prófunum lokið á næsta ári„Stýranlegur toghleri er verkefni sem hefur verið lengi í farvatninu hjá okkur en er nú komið vel áleiðis í þróunarferlinu. Ég vonast til að síð
ari hluta næsta árs ljúki prófunum og að árið 2016 bjóðum við stýringu á öllum stærðum okkar toghlera,“ segir Atli Már. Pólar hefur starfað frá árinu 2006 og selur hlera um
allan heim en fyrirtækið framleiðir toghlera á Íslandi, í Litháen, Portúgal, Kína og Argentínu. Stærstu hlerarnir sem fyrirtækið hefur smíðað eru 15 fermetrar að stærð en þeir minnstu innan við fermetri.
Vængjum hleranna fjarstýrtToghlerar gegna veigamiklu hlutverki í stjórnun togveiðarfæra og margt getur haft áhrif á virkni þeirra. Veiðihæfni veiðarfæranna á því mikið undir að hlerarnir vinni rétt og algengt er að taka þurfi þá inn á þilfar skipa til að breyta stillingum. Á síðari árum hefur nemabúnaður á veiðarfærum gert skipstjórnarmönnum auðveldara að fylgjast með hvernig veiðarfærin vinna í sjónum og hvort allt er eins
og það á að vera. Það er hins vegar nýlunda að skipstjórnarmenn geti með einföldum hætti fjarstýrt hreyfingum toghleranna en Atli segir ekkert vafamál að þessi tækninýjung verði stjórnendum togskipanna mikið fagnaðarefni.
„Þessi búnaður er í stuttu máli þannig að á hverjum hlera eru sex vængir sem sjórinn flæðir í gegnum og afstaða þeirra ræður því hvernig hlerinn liggur í sjónum þegar hann er dreginn. Þrír vængir eru þannig á efri hluta hlerans og þrír á neðri hlutanum. Búnaðurinn gerir ráð fyrir að hægt sé að breyta hverjum væng sjálfstætt og þannig færast hlerarnir fjær hvorir öðrum þegar bilið er minnkað milli vængjanna en færast saman ef sjóflæðið er aukið í gegnum vængina. Með því að breyta efri hluta hlerans óháð neðri hluta hans, þá er hægt að bregðast við miklum hliðarstraumi, hægt er að stýra hlerunum í mismunandi hæð í sjónum og svo mætti áfram telja,“ segir Atli.
Framþróun í þráðlausri tækni lykillinn
Tvær prófanir hafa verið gerðar með fjarstýranlegu hlerana á hafrannsóknaskipinu Árna Friðrikssyni og þær lofuðu mjög góðu að sögn Atla. Fyrir lok árs verða hlerar prófaðir í tveimur botnfiskveiðiskipum og síðan halda prófanir áfram á næsta ári.
„Þó við höfum um nokkurt skeið unnið með hugmyndina um fjarstýranlega hlera má segja að framþróunin, sem orðið hefur á allra síðustu árum í gagnaflutningi milli skips og veiðarfæris, hafi fært okkur nær lausninni. Þetta er sama tækni og nemarnir á veiðarfærunum og hlerunum byggja á. Með breytingum á vængjum hleranna sjá menn hvernig þessi mikilvægu hugtök um afstöðu þeirra, pitch og roll, breytast á skjámyndunum frá hleranemunum,“ segir Atli.
Hann telur fjarstýranlegu hlerana mikla tækniframför í veiðum með flottroll „en þaulvanir skipstjórar í botnvörpuveiðum sjá líka mikla möguleika með þessum búnaði,“ segir Atli.
polardoors.com
Atli Már Jósafatsson, fram-kvæmdastjóri Póla toghlera, með viðurkenningu sína á Íslensku sjávar-útvegsýningunni.
Atli Már ber saman bækur sínar við skipverja á Árna Friðrikssyni.
Fjarstýranlegir toghlerar í augsýn
VÖRUR FYRIR SJÁVARÚTVEG
HANDVERKFÆRI
BOLTAR, RÆR OG AÐRAR FESTINGARVÖRUR
SMÍÐASTÁL
Galvaniseraðar ristar og þrep í ýmsum stærðum.
Mikið úrval af vinnuvettlingum af ýmsum gerðum.
Allar gerðir af smíðastáli.
Ferro Zink hf. • www.ferrozink.is • [email protected] Árstíg 6 • 600 Akureyri • sími 460 1500 Álfhellu 12-14 • 221 Hafnarfjörður • sími 533 5700
FIBERRISTAR
HÖFUÐ- OG VASALJÓS
GÁMABRÝR STÁLRISTAR
Hleypa snjó og óhreinindum niður, ristaefni.Passa við mismunandi gáma, liður.Hámarksvernd gegn ryði, zinkhúð.
VINNUVETTLINGARRYÐFRÍTT SMÍÐASTÁL, RÖR OG FITTINGS
Margar gerðir af vasa- og höfuðljósum ásamt rafhlöðum. Mikil gæði og gottverð.
Mikið úrval handverkfæra fyrir alla iðnaðarmenn. Vönduð vara, gott verð. ®
SÓKNARFÆRI | 39
ÞORLÁKSHÖFN
Þorlákshöfn
Reykjavík
Þorlákshöfn
Ísland
Europa
Styttir leiðir.
Þorlákshöfn
Reykjavík 50 km
InternationalAirport 85 km
ÞorlákshöfnHafnarbakka 8815 ÞorlákshöfnSími 480-3602Hafnarstjóri [email protected]
HafnarvogSími 480-3601Fax [email protected]
HafnarvörðurSími 893-3659 - sólarhringsvaktKallrás á VHF 12
Þorlákshöfn er á suð-vesturströnd Íslands. Þar er eina höfn Suðurlands allt austur að Hornafirði. Frá höfninni eru góðar og greiðfærar samgöngur til allra átta, aðeins 40 km til Reykjavíkur og ekki nema u.þ.b. 85 km í Flugstöð Leifs Eiríkssonar eftir Suður-strandarveginum. Höfnin liggur vel við góðum fiskimiðum og í landi eru fjölmörg fyrirtæki til að vinna úr aflanum. Fiskmarkaður er á staðnum og fullkomin frystigeymsla og tollvöruhús, Kuldaboli, er staðsett við höfnina.
Í Þorlákshöfn eru fjölmörg fyrirtæki sem bjóða fjölhæfa þjónustu fyrir fiski- og flutninga- skip t.d. olíuverslun, flutningar, alhliða viðgerðarþjónustur, köfun, netaviðgerðir og lifrabræðsla. Þar er einnig öll helsta þjónusta sem nauðsynleg er í nútímasamfélagi; banki, matvöruverslun, bakarí, kaffihús, veitingastaðir, heilsugæsla, lyfjaverslun, frábært íþróttahús, líkamsræktarstöð og sundlaug.
Ný uppfylling og öldudempandi flái Fjarlægð steinbryggja Skipulögð iðnaðarsvæði
FyRiRHuguð StæKKuN HaFNaRiNNaRHöfnin hefur verið í mikilli uppbyggingu síðustu ár og framtíðaráform eru um enn meiri stækkun sem gæti þjónustað Evrópusamgöngur - en stórskipahöfn í Þorlákshöfn styttir siglingatíma til helstu borga í Evrópu töluvert miðað við siglingu til og frá Reykjavík. Mikið framboð er af hentugu landrými til ýmiss konar starfsemi og er staðsetningin mjög heppileg út frá helstu skilyrðum sem fjárfestar setja um staðarval fyrir iðnað og framleiðslu. Fyrir liggur skipulag á tæplega 540 hektara iðnaðarsvæði í nágrenni Þorlákshafnar. Samgöngur við svæðið eru góðar og stutt í virkjanir og því er flutningskostnaður orku í lágmarki. Það auk stórskipahafnar hefur verulegt aðdráttarafl fyrir erlend fyrirtæki sem sýnt hafa áhuga á að reka starfsemi á Íslandi.
• Eina höfnin á Suðurlandi
• 40 km til Reykjavíkur
• 85 km í Flugstöð Leifs Eiríkssonar
• Fullkomið frystivöruhótel og landamærastöð
• Bryggjukantar um 1200 m
• Mesta dýpi við kant 8 m
• Dýpi í innsiglingu 7,5 - 8 m
• Fiski-, flutninga- og tollhöfn
• Hafnsögubátur 900 hö.
• Frábært íþróttahús og sundlaug
• Öll almenn þjónusta við skip
• Öll almenn þjónusta við áhafnir
• Fiskmarkaður og fiskvinnslufyrirtæki
• Ísframleiðsla með GÁMES vottun
AR
GH
! 092
014
40 | SÓKNARFÆRI
Verkfræði og ráðgjafarfyrirtækið Navis hefur í gegnum árin annast nýhönnun á flestum gerðum fiskiskipa auk hönnunar dráttar og mælingabáta, kaupskipa, ferja og farþegaskipa. Daginn sem blaðamann bar að garði hjá Navis voru einmitt tvö ólík verkefni í vinnslu sem endurspegla fjölbreytileika þeirra verkefna sem þar er sinnt. Annars vegar var unnið við nýja
Breiðarfjarðarferju sem þá var að fara í slipp í Reykjavík, en stærsta verkefni Navis um þessar mundir er hins vegar hönnun á 100 metra frystitogara sem fyrirtækið hannar nú fyrir útgerð í Frakklandi.
Breiðafjarðarferjan Baldur„Við höfum fengist talsvert við að aðstoða þá sem flytja notuð skip til landsins við að breyta þeim og að
laga að nýjum verkefnum og aðstæðum hér á landi. Nýja Breiðafjarðarferjan Baldur, sem keypt var frá Lofoten, er gott dæmi um það. Reyndar þarf ekki að breyta skipinu mikið, við erum aðallega að hressa upp á útlitið bæði innan stokks og utan auk þess sem settur verður krani um borð vegna vöruflutninga til Flateyjar,“ segir Hjörtur Emilsson, framkvæmdastjóri Navis. „Nýi“
Baldur var smíðaður í Noregi 1979 en endurbyggður að miklu leyti árið 1989. Hann er talsvert stærri en skipið sem fyrir var og getur tekið fleiri og hærri bíla þótt farþegafjöldinn sé sá sami. Að sögn Hjartar þarf ekki að gera breytingar í þeim höfnum sem skipið hefur viðkomu, því rampar og akstursbrýr sem fyrir eru passa skipinu. „Aðstaðan fyrir farþega um borð er að mörgu leyti skemmtilegri en var í gamla Baldri og munar þar sérstaklega um bjartan og rúmgóðan farþegasal uppi í skipinu.“
Stóra verkefnið sem unnið er að hjá NAVIS um þessar mundir er eins og áður segir hönnun á frystitogara fyrir útgerð í Frakklandi. Skrifað var undir samning um hönnunina í byrjun þessa árs og á að ljúka verkinu á 13 mánuðum. Verkinu miðar vel að sögn Hjartar og þessa dagana er meðal annars verið að undirbúa smíðaútboð á skipinu en miðað er við að smíðin geti hafist fljótlega á næsta ári.
Alhliða þjónusta„Við hjá Navis erum það mörg að við getum sinnt bæði nýhönnun og alhliða þjónustu við ýmis önnur verkefni eins og breytingar á eldri skipum. Vegna hönnunar franska togarans þurftum við að bæta við okkur mannskap, þannig að verkefnastaðan hjá okkur er góð um þessar mundir.“ Frystitogarinn er hannaður fyrir útgerð í SaintMalo í Frakklandi. Hjörtur segir þetta krefjandi og skemmtilegt verkefni því aðstæður við höfnina í SaintMalo eru sérstakar og þarf hönnun skipsins að taka mið af þeim. Þar er 14 metra munur á flóði og fjöru og er siglt inn í höfnina um hlið sem er opið á flóði en lokað á fjöru og takmarkast breidd skipsins og djúprista af þessum aðstæðum. Togarinn mun leysa af hólmi tvö eldri skip sem útgerðin gerir út í dag og verður það gert út til veiða á uppsjávarfiski við Bretland hluta úr ári en annars til bolfiskveiða í norðurhöfum.
navis.is
Ferjan Baldur, sem væntanlega hefur siglingar um Breiðafjörðinn á næstu dögum, verður máluð í litum Sæferða sem gerir ferjuna út.
Við hönnun frystitogarans sem Navis er að hanna fyrir útgerð í Saint-Malo í Frakklandi þarf að taka tillit til mjög sérstakra aðstæðna í heimahöfn skipsins.
Fjölbreytt verkefni hjá Navis
SÓKNARFÆRI | 41
„Auðvitað er nú svolítið kúnstugt að kanadísk útgerð skuli leita til Íslands til að kaupa japanskar Mitsubishi ljósavélar í eitt skipa sinna, en það á sér sínar skýringar. Að útgerðinni standa íslenskir aðilar og starfsmenn fyrirtækisins þekkja til okkar og völdu að skipta við okkur þegar þeir stóðu frammi fyrir því verkefni að endurnýja ljósavélarnar í sínum togara. Ég kem til með að hafa eftirlit með niðursetningu vélanna en enn sem komið er liggur ekki fyrir hvort verkið verður unnið hér á landi eða í Danmörku. Óneitanlega væri gaman ef verkið kæmi hingað til lands,“ segir Hjalti Sigfússon, framkvæmdastjóri og eigandi MD Véla um samning sem undirritaður var á Íslensku sjávarútvegssýningunni.
Kanadíska útgerðin sem um ræðir heitir Quikitaaluik Fisheries Inc. og gerir út togarann Saputi. Ljósavélarnar eru samskonar, af gerðinni MAS 650S, afl hvorrar er 635 kWm og ákvað útgerðin að velja tvær vélar í stað einnar.
„Það er skynsamlegur valkostur þar sem rýmið í skipinu er nægjanlegt fyrir tvær vélar. Þá er alltaf nægt varaafl ef eitthvað kemur uppá og rekstrarlega er þetta bæði öruggari leið og hagkvæmara þrátt fyrir að stofnkostnaðurinn sé meiri,“ segir Hjalti en um er að ræða ljósavélar frá framleiðandanum Mitsubishi sem MD Vélar eru með umboð fyrir og sérhæfa sig í þjónustu við. Vél
arnar tvær verða settar niður í skipið í fyrstu viku marsmánaðar á næsta ári.
„Þetta er í fyrsta skipti sem við undirritum samning á sjávarútvegssýningunni en við höfum oft áður selt vélar í skip erlendis, oftast þá til skipasmíðastöðva vegna nýsmíðaverkefna,“ segir Hjalti.
mdvelar.isKeith Coady, útgerðarstjóri Fleet Manager Quikitaaluik Fisheries Inc. og Hjalti Sigfússon, eigandi MD Véla handsala samning um ljósavélarnar tvær.
Sérhæfðir í aðal- og ljósavélum. Hjalti Sigfússon og Kári Jónsson, vélvirki á verkstæðinu hjá MD Vélum.
Kanadísk útgerð keypti japanskar
ljósavélar á Íslandi!
Jens Garðar Helgason.
Býðst til formennsku í nýjum samtökum í
sjávarútvegiAðalfundir Landssambands íslenskra útvegsmanna og Samtaka fiskvinnslustöðva hefjast í dag og fyrir þeim fundum liggur tillaga um sameiningu í ný heildarsamtök í sjávarútvegi sem jafnframt munu fá nýtt nafn, Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi. Stofnfundur þeirra samtaka á að fara fram á morgun.
Framboðsfrestur til formennsku í samtökunum stendur til morguns en þegar hefur Jens Garðar Helgason á Eskifirði tilkynnt sitt framboð. Jens er fæddur og uppalinn á Eskifirði 1976, stúdent frá Menntaskólanum á Akureyri og stundaði nám í viðskiptafræði í Háskóla Íslands 19972000. Hann hóf árið 1999 störf hjá Fiskimiðum ehf. á Eskifirði en það fyrirtæki sem sérhæfir sig í útflutningi á fiskimjöli og lýsi. Jens Garðar tók við starfi framkvæmdastjóra Fiskimiða árið 2001 og hefur því verið þar við störf í nær 14 ár. Jens Garðar er einnig formaður bæjarráðs í Fjarðabyggð.
42 | SÓKNARFÆRI
2014Grand Hótel Reykjavík 20. – 21. nóvember
Skráning á www.sjavarutvegsradstefnan.is
Aðal styrktaraðilar Sjávarútvegsráðstefnunnar 2014
S T Æ R S T I V E T T V A N G U R A L L R A S E M S T A R F A Í S J Á V A R Ú T V E G I N U M
Fimmtudagurinn 20. nóvemberAfhending gagna 09:00
Málstofa - Gullteigur
Íslenskur sjávarútvegur
Málstofa A1 - Gullteigur Málstofa B1 - HvammurEitt, tvö eða fleiri Uppsjávarfiskurfiskveiðistjórnakerfi ? – Þögla byltingin
Málstofa A2 - Gullteigur Málstofa B2 - HvammurEru fjárfestingartækifæri Tækifæri til nýsköpunarí sjávarútvegi? í sjávarútvegi
Föstudagurinn 21. nóvember
Málstofa A3 - Gullteigur Málstofa B3 - HvammurSjávarútvegur og menntun Nýsköpun í kæli- og frystitækni
Málstofa A4 - Gullteigur Málstofa B4 - HvammurHvað er sanngjarnt Vinnsla á sjó eðaauðlindagjald? vinnsla í landi?
Málstofa - Gullteigur
Markaðir til framtíðar
Hluthafafundur Sjávarútvegsráðstefnunnar klukkan 15:30
„Við höfum reynslukeyrt sjókælikerfið okkar í línubátnum Örvari SH á Rifi í eitt ár með góðum árangri. Ég er þess fullviss að kerfið er góður valkostur til að kæla aflann niður á vinnsludekkinu. Það er mikill áhugi á þessu atriði hjá útgerðum ferskfiskskipanna enda sýna allar niðurstöður hversu miklu máli ferillinn á vinnsludekkinu skiptir þegar kemur að þeim tíma sem fiskurinn helst ferskur. Kælingin í afla á millidekki hefur áhrif á hillulíf ferskra afurða þegar komið er á markað erlendis,“ segir Guðlaugur Þór Pálsson, framkvæmdastjóri Frostmarks. Fyrirtækið sérhæfir sig í lausnum í kælingu og frystingu fyrir matvælaiðnað og stendur sjávarútvegur að baki drjúgum hluta þjónustunnar. Nýjasta kerfið sem Frostmark hefur þróað er sjókælibúnaður fyrir móttöku og vinnsluþilfar fiskiskipa.
Góð reynsla í Örvari SH„Okkar kerfi byggir á að nota sjó og kæla hann í mínus tvær gráður en mælingar sýna að kælingarhraði er meiri í sjó en ískrapa. Bæði er hægt að taka alltaf ferskan sjó inn í rásina eða hringdæla sjónum eftir atvikum og þörfum hvers og eins. Útgangspunkturinn er að 2°C sjór sé til staðar til kælingar aflans á millidekkinu þannig að aflinn sé 0°C þegar hann fer niður í lest þar sem hann er ísaður. Þegar fiskurinn er komin niður í 0°C þarf mun minni ís en áður eða aðeins um 1/5 af því sem áður þurfti,“ segir Guðlaugur.
Í grunninn er þessi lausn byggð á kerfi sem Frostmark hefur þróað um árabil og fyrst var notað í rækjuskipum á Flæmska hattinum fyrir um 16 árum síðan. „Eftir að hafa haldið áfram að þróa kerfið settum við það í Örvar SH á Rifi fyrir einu ári og þar hefur kerfið komið vel út. Bún
aðurinn hefur bæði reynst stöðugur í rekstri og hagkvæmur hvað orkuþáttinn varðar,“ segir Guðlaugur Þór en sjálfri kælivélinni væri í flestum tilfellum komið fyrir á vinnsluþilfari þaðan sem lagnir fara að þeim körum sem kældur sjór er notaður í ferlinu.
„Kælivélinni má raunar koma fyrir hvar sem er en í tilfelli Örvars völdum við að hafa hana á þilfarinu
og leggja síðan að henni og frá þannig að sjónum er dælt og honum haldið í 2 gráðum. Með þessu kerfi teljum við okkur hafa góða lausn að bjóða útgerðunum fyrir þennan mikilvæga hluta aflameðhöndlunar í ferskfiskskipunum,“ segir Guðlaugur Þór.
Ýmislegt annað tengt sjávarútvegi er ofarlega á baugi hjá Frostmarki og ber þar hæst samning sem fyrirtækið
gerði á Íslensku sjávarútvegssýningunni við Snæfrost í Grundarfirði. Þar mun Frostmark stækka ísverksmiðju um 35% og reiknar Guðlaugur Þór með að verkið verði unnið í febrúar næstkomandi.
frostmark.is
Kælibúnaðurinn í Örvari SH byggir á sírennsli á sjó sem kældur er í mínus tvær gráður. Sjórinn er notaður til að kæla afl-ann í móttöku og vinnsluferlinu niður í núll gráður.
Frostmark býður lausn fyrir ísfiskskipin:
Aflinn með-höndlaður á
vinnsluþilfari með kældum sjó
SÓKNARFÆRI | 43
Artex ehf, fyrirtæki Hauks Snorrasonar keypti um síðustu áramót fyrirtækið Samleið ehf. í Reykjavík og flutti til Dalvíkur. Fyrirtækið hefur verið starfrækt um árabil og sérhæfir sig í þjónustu við fiskþurrkunarfyrirtæki bæði hérlendis og í nágrannalöndunum. Haukur er eini starfsmaður Samleiðar ehf. enn sem komið er og er hann tiltölulega bjartsýnn á komandi ár enda hnígur flest til þess að verkun þurrkaðra fiskafurða fari vaxandi.
„Aðalverkefni fyrirtækisins er framleiðsla og sala á þurrkgrindum úr plasti fyrir vinnslurnar og hins vegar innflutningur og sala á strigapokum fyrir þurrkaðar fiskafurðir. Strigapokana flyt ég inn frá Bangladesh en þaðan er hentugast að taka pokana eins og er. Einnig hef ég sambönd við framleiðendur í Kína og á Indlandi en ég legg mikið upp úr að selja einungis gæðapoka sem standast þær kröfur sem íslenskir framleiðendur þurrkaðra fiskafurða þekkja af áralangri reynslu frá Samleið,“ segir Haukur.
Viðskiptavinir víðaStrigapokar hafa verið ráðandi umbúðir fyrir þurrkaðar fiskafurðir í áratugi enda hafa engar aðrar umbúðir getað skákað þeim náttúrulegu eiginleikum sem strigapokarnir búa yfir til að varðveita gæði þurrkuðu afurðanna á langri flutningsleið frá framleiðendum til kaupenda.
Þurrkgrindurnar eru sérstaklega framleiddar fyrir Samleið ehf. í Kína þar sem fyrirtækið á mót til plaststeypu á grindunum. Grindurnar sjálfar eru til í tveimur stærðum og í boði eru þrjár gerðir af fótum. „Hvort tveggja eru þetta vörur sem fluttar eru í gámavís frá framleiðend
um til kaupenda en til viðbótar íslenska markaðnum á ég viðskiptavini í Rússlandi, Noregi, Færeyjum og á Bretlandseyjum,“ segir Haukur.
Vöxtur og bjartsýni í fiskþurrkun
Sú þróun að vinnsla á fiski færist í auknum mæli af sjó í land, líkt og
verið hefur hér á landi að undanförnu segir Haukur jákvæða fyrir framleiðendur þurrkaðra fiskafurða. Með því verði aðgengi að hráefni auðveldara. „Aukinn kvóti í þorski hefur einnig góð áhrif en ekki er annað að sjá en markaðir fyrir afurðirnar verði áfram traustir. Framleiðendur hafa líka verið duglegir að þróa nýjar afurðir, jafnframt hausaþurrkuninni sem er aðal framleiðsluafurðin. Í Noregi hefur þurrkverksmiðjum fjölgað og það er líka verið að stækka þurrkanir hérlendis þannig óhætt er að segja að menn hafi trú á framtíðinni í þessari grein sjávarútvegsins,“ segir Haukur en sem kunnugt er fara þurrkaðar afurðir frá Íslandi fyrst og fremst á markað í Afríkulöndum.
samleid.is
Haukur Snorrason, framkvæmdastjóri Samleiðar ehf. á Dalvík, kynnti vörur og þjónustu fyrirtækisins á Íslensku sjávarútvegssýningunni í Kópavogi fyrr í haust.
Keypti fyrirtæki og flutti til Dalvíkur:
Samleið ehf. þjónustar fiskþurrkunarfyrirtækin
260 þúsund tonna upphafs-
kvóti loðnuÍ ljósi niðurstöðu haustmælinga Hafrannsóknastofnunar á loðnu mælir stofnunin að hámarki með veiðum á 260 þúsund tonnum úr stofninum. Veiðistofninn verður þó mældur á nýjan leik eftir áramót og ráðgjöf um veiðar endurskoðuð, gefi niðurstöður tilefni til.
Í haustmælingunum sem gerðar voru á rannsóknaskipinu Árna Friðrikssyni var bæði veiðistofn mældur sem og magn ungloðnu. Svæðið náði frá landgrunninu við AusturGrænland, suður með landgrunnskantinum og allt til Grænlandssunds og Norðurmiða austur að Sléttu.
„Loðna fannst mjög víða í köntum og á landgrunni við Austur Grænland, á Grænlandssundi og að landgrunnsbrún norðan Íslands. Enda þótt loðna fyndist víða voru lóðningar yfirleitt fremur gisnar.
Eins árs loðna fannst á svæði við Grænland (sunnan 69°N) og í Grænlandssundi austur undir Kögur. Alls mældust um 57 milljarðar af ársgamalli ókynþroska loðnu sem er litlu lægra en mældist haustið 2013 þegar vísitalan var 60 milljarðar. Alþjóðahafrannsóknaráðið (ICES) mun gera tillögu um upphafsaflamark í maí n.k. fyrir vertíðina 2015/2016, byggt á þessari mælingu á ungloðnu ásamt upplýsingum sem fást úr aflasýnum á vertíðinni 2014/2015. Eldri loðna hélt sig einkum á norðurhluta rannsóknasvæðisins,“ segir í niðurstöðum stofnunarinnar. Kælitækni Rauðagerði 25 • 108 Reykjavík • Sími 440 1800 • Fax 440 1801 • [email protected]
www.kælitækni.is og/eða www.kaelitaekni.is
Okkar þekking nýtist þér ...
Orkusparnaður með Nergeco hraðopnandi iðnaðarhurðum
Nergeco •Opnast hratt & örugglega•Eru orkusparandi •Þola mikið vindálag•Eru öruggar & áreiðanlegar•Henta við allar aðstæður•17 ára reynsla við
íslen skar aðstæður & yfir 150 hurðir á Íslandi
Með hraðri opnun & lokun sem & mikilli einangrun í hurðunum má minnka varmaskipti þar sem loftskipti verða minni
Intelligent curtain sem veitir aukið öryggi
44 | SÓKNARFÆRI
Markus Lifenet ehf. heldur þessa dagana upp á að 35 ár eru síðan Markús B. Þorgeirsson skipstjóri hóf að þróa hugmynd sína, Markúsarnetið (Björgunarnetið Markús), búnað til að bjarga mönnum úr sjó. Einnig er þess minnst að 30 ár eru síðan Markús heitinn féll frá og Markúsarnetið var fyrst kynnt alþjóðlega á Íslensku sjávarútvegssýningunni 1984.
Markúsarnetið hefur lengi verið boðberi aukinnar þekkingar á björgun manna úr sjó um allan heim. Þannig varð heimsókn Markúsar 1982 í nær öll sjávarpláss á Íslandi til þess að sjómenn og björgunarsveitarmenn kynntust kostum Markúsarnetanna, neyðargallanna og flotvinnugallanna í fyrsta sinn og hvað þessi búnaður til samans gat boðið upp á til æfinga og björgunar manna úr sjó við verstu aðstæður. Þessi ferð Markúsar varð hugmyndagjafinn að stofnun fyrsta slysavarnarskóla fyrir fiskimenn og farmenn í heiminum 1986, Slysavarnarskóla sjómanna. Allir vita hvaða Grettistaki Slysavarnarskólinn hefur skilað í öryggismálum sjómanna og
nægir þar að nefna árin 2008 og 2011 sem voru án dauðaslysa á sjó.
Áhrif á öryggi sjómanna á alþjóðavísu
„Markúsarnetin hafa haft mikil áhrif á þróun í öryggismálum, ekki aðeins íslenskra sjómanna heldur einnig á alþjóðavettvangi, nú síðast á alþjóðalög um öryggi á hafinu (SOLAS og Torremolinos) og við gerð fyrsta alþjóðlega staðalsins (ISO) um kröfur til búnaðar sem ætlaður er til að bjarga fólki úr sjó. Að öllum líkindum verður hann hluti af samþykktum Evrópusambandsins, Bandaríkjanna, Japan og Kína á þessu eða næsta ári,” segir Pétur Th. Pétursson, framkvæmdastjóri Markus Lifenet ehf.
Pétur segir að á Íslensku sjávarútvegssýningunn hafi fyrirtækið einnig kynnt björgunarneta sem byggi á klifurtækni. Til dæmis Markus Neyðarstigann fyrir flotbryggjur, fiskibáta, frístundabáta og lokuð rými, s.s. tanka fyrir fljótandi efni og fiskeldi, veltinet fyrir léttabáta og björgunbáta ýmiskonar og stærri klifurnet sem hægt er að lyfta hjálp
arvana manni úr sjó í láréttri stöðu með handafli og með krana.
„Flest okkar björgunarnet má nota bæði handvirkt og með krana og þau bjóða því upp á að einn dekkmaður komi búnaðinum í sjó á nokkrum sekúndum og tveir til fjórir dekkmenn lyfti manni með handafli um borð,“ segir Pétur.
markuslifenet.is
Pétur Th. Pétursson, framkvæmdastjóri Markus Lifenet ehf.
Markúsar-netið í 35 ár
Skýr skilaboð vekja athygli
Suðurlandsbraut 30 / 108 Reykjavík / Sími 515 5200Glerárgötu 24 / 600 Akureyri / Sími 515 5220 /// athygli.is
1989 | 2014
Félög og stofnanir, sem bregðast skipulega við vaxandi kröfum um upplýsingamiðlun og greið samskipti við samfélag sitt,
njóta þess á einn eða annan hátt – líka fyrirtæki í sjávarútvegi og þjónustu við atvinnugreinina.
Athygli hefur á sínum snærum sérfræðinga með áratuga reynslu í almannatengslum og þekkingu á íslenskum sjávarútvegi.
Okkar sérsvið er að móta skilaboð, meitla þau og og miðla þeim.
SÓKNARFÆRI | 45
Vélsmiðjan Foss á Höfn í Hornafirði hefur haslað sér völl innan íslensks sjávarútvegs með smíði andveltitanka fyrir Rolling ehf., sem Vélsmiðjan Foss stofnaði í samstarfi við Stefán Guðsteinsson skipatæknifræðing og verkfræðistofuna Verkís um þróun, framleiðslu og sölu á þessum búnaði. Fyrirtækið smíðaði á þessu ári veltitank í frystitogarann Örfirisey RE 4, sem eitt stærsta sjávarútvegsfyrirtæki Íslands, HB Grandi hf., gerir út. Ari Jónsson, framkvæmdastjóri Foss, segir góða reynslu komna á tankinn í Örfirsey, sem og aðra tanka sem fyrirtækið hefur smíðað á skipin fyrir HB Granda, þ.e. uppsjávarskipin Lundey NS 14 og Faxa RE 9 og frystitogarann Venus HF 510.
Ættu að vera hluti af nýsmíðinni
„Reynslan af þessum búnaði er besta auglýsingin fyrir okkur,“ segir Ari Jónsson, framkvæmdastjóri Vélsmiðjunnar Foss. Hann segir segir andveltibúnað skipta miklu máli í fiskiskipum, bæði fyrir mannskapinn og ekki síður fyrir alla vinnslu og aflameðferð. „Þetta á ekki hvað síst við um uppsjávarskipin sem veiða stöðugt hærra hlutfall aflans fyrir landfrystingu. Þá skiptir mjög miklu máli að tryggja gæði með sem minnstri hreyfingu á farminum í lestum.“
Í uppsjávarskipunum er tönkunum komið fyrir aftast á bakka skipanna en í togurunum framan við brúna. Í tönkunum er lokabúnaður og stjórnbúnaður, svokölluð Stöðugleikavakt, sem Verkís hannar og stýrir sá búnaður virkninni í tönkunum. „Tankarnir eru fullsmíðaðir hér inni á gólfi hjá okkur en síðan er nokkur vinna við að koma þeim fyrir á skipunum,“ segir Ari og segir nokkuð um fyrirspurnir frá útgerðum um andveltitanka á eldri skip. Hann hvetur útgerðir sem nú eru að huga að nýsmíði skipa til að taka andveltitanka inn í sínar áætlanir.
„Besta leiðin er að útfæra skipin með þessum búnaði og fella þá þannig að grunnhönnuninni, t.d. sem hluta af olíugeymum skipanna. Í ljósi reynslunnar fá útgerðirnar enn betri sjóskip með þessum búnaði,“ segir Ari.
fossehf.is
Veltitankurinn í Örfirisey er engin smásmíði. Góð reynsla er komin á veltitankinn í frystitogaranum Örfirisey RE 4. Vélsmiðj-an Foss hefur smíðað veltitanka í fjögur skip HB Granda.
Andveltitankarnir tryggja stöðugleikann
Vefur um firði og grunnsævi
Hafrannsóknastofnunin hefur opnað nýjan vef sem fjallar um firði landsins og grunnsævi. Vefnum er ætlað að kynna og koma á framfæri upplýsingum og niðurstöðum rannsókna um náttúrufar fjarða og grunnsævis Íslands, þ.e. sjávarhluta fjarðanna, upplýsingum sem Hafrannsóknastofnun hefur aflað í gegnum tíðina. Fram kemur á vef stofnunarinnar að einnig verði leitað fanga varðandi efni sem aðrar stofnanir og vísindamenn hafa aflað og það birt á nýja vefsvæðinu.
Traust geymsla – og öruggur flutningur alla leið!
Frystigámartil sölu eða leigu
Klettagörðum 5 | 104 Reykjavík | Sími 568 0100
ATHYG
LI
Eigum á lager 20 og 40 ft. frystigáma.
Bjóðum einnig gámahús, geymslugáma og salernishús í ýmsum stærðum og gerðum.
Fjöldi sérlausna í boði, sniðnar að þörfum hvers og eins.
www.stolpigamar.is Hafðu samband!
46 | SÓKNARFÆRI
Íslensku sjávarútvegsverðlaunin voru veitt samhliða Íslensku sjávarútvegssýningunni í lok septembermánaðar. Þetta var í 2 sinn sem verðlaunin eru veitt en til þeirra var stofnað í tengslum við sýninguna á sínum tíma en að þeim standa Fiskifréttir og World Fishing, auk sýningarhaldaranna. Verðlaunin voru veitt í Gerðarsafni í hófi sem sjávarútvegsráðherra og bæjarstjórinn í Kópavogi efndu til af þessu tilefni.
Veitt eru verðlaun í nokkrum flokkum þeim sem dómnefnd telur að hafi náð framúrskarandi árangri á ýmsum sviðum greinarinnar, til að mynda fiskveiðum, útgerð, fiskvinnslu og framleiðslu tækjabúnaðar fyrir sjávarútveg.
Viðurkenninguna Framúrskarandi fiskimaður hlaut Víðir Jónsson, skipstjóri á frystitogaranum Kleifabergi ÓF frá Ólafsfirði sem dómnefnd taldi hafa náð ótrúlegum afköstum með þrautþrjálfaðri áhöfn sinni.
Ísfélag Vestmannaeyja þótti dómnefnd skara fram úr í hópi útgerðarfyrirtækja og hafa tekið frumkvæði í endurnýjun skipaflotans með smíði tveggja uppsjávarskipa af bestu gerð á stuttum tíma.
HB Grandi var útnefnt sem Framúrskarandi fiskvinnsla með þeim rökstuðningi að fyrirtækið hafi lagt ríka áherslu á háþróaða tækni í vinnslu og stöðuga þróun sinnar framleiðslu.
Fyrirtækið Skinney Þinganes á Höfn fékk einnig viðurkenningu fyrir ötula uppbyggingu glæsilegs sjávarútvegsfyrirtækis á liðnum árum sem orðið er burðarás í sinni heimabyggð.
Framsæknir fram-leiðendur búnaðar
Viðurkenningu sem framúrskarandi íslenskur framleiðandi veiðibúnaðar í flokki stærri fyrirtækja fékk Hampiðjan sem dómnefnd segir leiðandi á alþjóðavísu í framleiðslu og þjónustu hágæða veiðarfæra fyrir tog og nótaveiðiskip.
3X Technology / Skaginn fengu hliðstæð verðlaun í flokki minni framleiðenda búnaðar vegna nýjunga í tækjabúnaði í skip sem stuðli að bættum hráefnisgæðum.
Framleiðendur fiskvinnslubúnaðar voru með hliðstæðum hætti verðlaunaðar í tveimur flokkum, þ.e.
stærri og minni fyrirtæki. Í fyrrnefnda flokknum hlaut Marel viðurkenninguna fyrir að vera í fararbroddi á heimsvísu í þróun og framleiðslu á háþróuðum búnaði og kerfum til vinnslu á fiski með starfsstöðvar víða um heim.
Í flokki minni fyrirtækja í framleiðslu fiskvinnslubúnaðar varð Valka ehf. hlutskarpast fyrir að hafa frá stofnun árið 2003 náð frábærum árangri í framleiðslu hágæðabúnaðar og hönnun sjálfvirknilausna fyrir fiskiðnaðinn.
Erlendir birgjar einnig verðlaunaðir
Eins og fjallað er um á öðrum stað í blaðinu fékk fyrirtækið Polar toghlerar viðurkenningu fyrir bestu nýjung á íslensku sjávarútvegssýn
ingunni og í flokki erlendra birgja fengu Raymarine og JT Electric viðurkenningar fyrir veiðibúnað. Verðlaun í flokki erlendra birgja á sviði fiskvinnslubúnaðar fengu fyrir
tækin Craemer Group og Unisystem.
Verðlaun fyrir bestu heildarframleiðslu fékk Marel og loks fengu þrír aðilar viðurkenningar fyrir bása sína
á sýningunni; þ.e. Icelandic Group fyrir besta básinn af þeim stærri, Sjóvá fyrir besta básinn í flokki þeirra minni og Grindavík fyrir besta lands, svæðis eða hópbásinn.
Fyrirtækið MultiTask í Neskaupstað hefur á undanförnum árum þróað tækið S2jókall sem komið er fyrir í
fatnaði eða björgunarvestum í skipum og hefur á sjálfvirkan hátt neyðarsendingu ef skipverji með búnaðinn fer í sjó. Á Íslensku sjávarútvegssýningunni var kynnt glæný og byltingarkennd útgáfa af þessu undratæki sem framleiðendur kalla Sjókall í öðru veldi og vísa með því til þess hve mikil tæknileg framför er orðin.
Nýjasta og besta tækni gerði starfsmönnum MultiTask mögulegt að minnka verulega umfang nýja Sjókall sem er nú á stærð við eldspýtustokk. Auðveldlega má því koma tækinu fyrir í öryggis eða vinnufatnaði. Tækið hefur rafhlöðuendingu í fimm ár og eftir að það
virkjar neyðarsendingu getur það sent út í allt að 24 klukkustundir. Neyðarkall berst frá tækinu í talstöð skips fáum sekúndum eftir að tækið hefur neyðarsendingu en tækið tengist einnig AIS tækjum skipanna og hægt er þannig að sjá strax staðsetningu manns í sjónum á korti. Drægni tækisins er allt að 10 sjómílur á sjó en mun lengra ef t.d. flugvél er að miða út mann í sjó með virkum Sjókall. Tækið byggir einnig á öllum þeim GPS kerfum sem notuð eru í heiminum í dag og þannig er tryggt að tækið nýtist á hvaða hafssvæði sem er.
multitask.is
Sjókall er agnarsmátt tæki með risavaxna getu! Hér er hann í samanburði við 100 kr. pening og iPhone síma.
Sjókall bjargar mannslífum!
Verðlaunahafar Íslensku sjávarútvegsverðlaunanna 2014. Fremri röð frá vinstri: Fulltrúi Raymarine, Helgi Hjálmarsson framkvæmdastjóri Völku, Guðbjörg M. Matth-íasdóttir f.h. Ísfélags Vestmannaeyja, fulltrúi Craemer Group, fulltrúi Unisystem, Rúni Petersen f.h. JT Electric, Albert Marsellíus Högnason f.h. 3X Technology. Efri röð frá vinstri: Sigurður Ólason f.h. Marel, Víðir Jónsson, skipstjóri á frystitogaranum Kleifabergi ÓF, Atli Már Jósafatsson, framkvæmdastjóri Polar toghlera, Pétur Már Benediktsson f.h. Grindavíkurbæjar, Hjörtur Erlendsson, forstjóri. Hampiðjunnar, Sigurjón Andrésson frá Sjóvá, Aðalsteinn Ingólfsson, framkvæmdastjóri Skinn-eyjar-Þinganess, Vilhjálmur Vilhjálmsson forstjóri HB Granda og Ingólfur Árnason, framkvæmdastjóri Skagans.
Íslensku sjávarútvegsverðlaunin veitt
SÓKNARFÆRI | 47
Fornubúðir 5, 220 Hafnarfirði, sími 567 7860, www.frjo.is
•Fomacosprautuvélar ogpækiltankar•Saltfiskkassar•Saltfiskhólkar•TQIíblöndunarefni
FYRIR SALTFISKINN
Á síðasta ári sameinaðist Frjó Quatro og Umbúðasalan undir nafninu Frjó Umbúðasalan ehf. Fyrirtækið hefur í mörg ár sérhæft sig í innflutningi á umbúðum, vélum og íblöndunarefnum fyrir sjávarútveginn en það á að baki sér yfir 20 ára sögu sem heildsala fyrir matvælaiðnaðinn.
Vandaðar vörur frá traustum birgjum
Að sögn Ólafs Erlings Ólafssonar, framkvæmdastjóra Frjó Umbúðasölunnar, er lykilatriði í rekstrinum að finna þá birgja sem skilja hvaða kröfur eru gerðar til þeirra varðandi samkeppnishæfni og afhendingaröryggi. Birgjar Frjó Umbúðasölunnar koma flestir frá Evrópu en þar má kannski helst nefna Fomaco sem framleiðir mest seldu sprautusöltunarvélar á Íslandi, Kroma flökunarvélar og slægingarvélar, m.a. annars fyrir makríl og silung, Tequisa (TQI) hjálparefni og Maritime, Peterson, Smurfit kappa og Schur pack sem framleiða saltfiskkassa, öskjur og pappakassa en allir þessir birgjar eiga það sameiginlegt að hafa verið að sinna íslenskum sjávarútvegsfyrirtækjum í mörg ár og þekkja þarfir og kröfur markaðarins. Allir þessir birgjar segir Ólafur Erlingur að bjóði upp á framúrskarandi vöru, hver á sínu sviði.
Þekking starfsfólks mikilvægEftir sameiningu Frjó Quatro og Umbúðasölunnar á síðasta ári fjölgaði starfsfólki með mikla reynslu í þjónustu við sjávarútveginn enn frekar. Frjó Umbúðaslan hefur alltaf lagt mikið upp úr því að hafa starfsfólk með þekkingu á framleiðslu í matvælaiðnaði og þar sem fyrirtækið
sinnir öllum geirum matvælaiðnaðarins eru starfandi sjávarútvegsfræðingur, kjötiðnaðarmenn og garðyrkjufræðingur hjá fyrirtækinu.
frjo.is
„Áhugaverðir tímar framundan. Nú, þegar Frjó Umbúðasalan hefur flutt alla starfsemi sína að Fornubúðum 5 í Hafnarfirði, er fyrirtækið komið í framtíðarhúsnæði sem hentar mjög vel í öllu tilliti. Nú gefst enn meiri tími til að heimsækja viðskiptavinina og sinna þeim,“ segir Ólafur Erlingur Ólafsson, framkvæmdastjóri fyrirtæk-isins.
Ólafur Erlingur Ólafsson, fram-kvæmdastjóri.
Heildarlausnir fyrir matvælaiðnaðinn
Vel heppn-uð sjávar-
útvegs-sýning
Frjó Umbúðasalan tók þátt í Íslensku sjávarútvegssýningunni sem haldin var í Kópavogi í lok september. „Sýningin var afskaplega vel heppnuð og ánægjulegt hversu margir viðskiptavinir kíktu á bás Frjó Umbúðasölunnar sem að þessu sinni lagði mikla áherslu á allt sem tengist framleiðslu á saltfiski,“ segir Ólafur Erlingur. Til að kynna vörur sínar voru birgjar Frjó Umbúðasölunnar í saltfiskkössum, íblöndunarefnum frá TQI og Fomaco sprautusöltunarvélum á svæðinu og ræddu við viðskiptavini. Einnig voru kynntar flökunarvélar og slægingarvélar frá Kroma og segir Ólafur Erlingur það hafa komið skemmtilega á óvart hversu margir sýndu þessum vélum áhuga. Hann segir að þegar séu komnar vélar til landsins sem verði afgreiddar til viðskiptavina á næstu dögum.
48 | SÓKNARFÆRI
Líf og fjör á sjávarútvegssýninguÞað var margt um manninn á Íslensku sjávarútvegssýningunni í Kópavogi dagana 25.27. september. Hundruð fyrirtækja sýndu þar framleiðsluvörur og kynntu þjónustu sína, bæði innlend fyrirtæki og erlend. Sýningarsvæðið var um 13.000 fermetrar, bæði innhúss og utandyra. Sjá mátti allt frá stórum bátum niður í smæstu skrúfur – allt þar á milli. Yfir 14 þúsund gestir sóttu sýninguna og þótti hún takast vel í alla staði.
Eins og sjá má á meðfylgjandi myndum mátti bæði kynna sér tæki og tól, ræða viðskipti og hitta kollegana í sjávarútveginum, fræðast og spjalla. En líka skemmta sér því margir sýnendur lögðu upp úr afþreyingunni og er óhætt að segja að hugmyndaflugið hafi varla átt sér takmörk í framsetningunni.
Myndirnar tala sínu máli. Næsta sýning verður að þremur árum liðnum í Kópavogi.
Fullvaxnar vélar í bás Marás.
Klettur á miðju gólfi! Fyrirtækið Klettur fór þá skemmtilegu leið að setja upp í bás sínum lítið kaffihús sem að sjálfsögðu fékk nafnið Kaffi Klettur. Hvað annað!
Skipstjórnarmenn bera saman bækur sínar. Lyftararnir hjá Íslyft drógu marga að sér.
Stóð í ströngu! Þessi starfsmaður Jötunn Véla dró að sér athygli gesta enda stóð hann löngum stundum í vatni upp fyrir ökkla til kynningar á Seal Skinz vatns-heldum sokkum.
SÓKNARFÆRI | 49
Forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson og Sigurður Ingi Jóhannsson sjávarútvegsráðherra heilsuðu upp á sýnendur að lokinni setningarathöfn. Hér eru þeir ásamt Marianne Rasmussen-Couling sýningarstjóra og Ármanni Kr. Ólafssyni í bás Ísfells að ræða við Pétur Björnsson, stjórnarformann og Gunnar Skúlason, framkvæmdastjóra.
Og svo þurfti auðvitað að ræða viðskipti, kynnast því sem í boði er, spá og spekúlera. Sýning sem þessi getur bæði verið vettvangur beinna viðskipta á staðnum en oftar en ekki er málum hreyft fyrst á sýningunni og síðan unnið úr þeim næstu vikur á eftir.
Hólmar Svansson, sölustjóri Promens Dalvík ehf. og Ari Theodór Jósefsson, rekstrarstjóri útgerðarfyrirtækisins Havfisk ASA í Noregi, handsöluðu samning um kaup á Kristjánsbúrinu sem að baki þeim er á myndinni. Það er sérstakur búnaður sem ætlaður er til löndunar á fiskikerjum.
Í einum fjölmargra erlendra bása á sýningunni var kynntur búnaður á skips-skrúfur sem sker sjálfvirkt allar línur og net sem koma í skrúfuna. Með þessum búnaði mætti koma í veg fyrir margar frátafir og tilheyrandi vandamál sem skapast þegar bátar fá veiðarfæri í skrúfuna.
Atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytið var með sinn bás á sýningunni þar sem kynnt var starfsemi ráðuneytisins, Hafrannsóknastofnunar og fleira.
Sjómannalögin á sínum stað. Friðrik Vilhelmsson, sölumaður hjá Promens Dalvík hafði nikkuna meðferðis á sýninguna og keyrði upp sjómannastemninguna eins og honum einum er lagið.
50 | SÓKNARFÆRI
Skömmu eftir Íslensku sjávarútvegssýninguna haustið 2011 tóku Kraftvélar í Kópavogi að nýju við umboði fyrir Toyota lyftara hér á landi eftir nokkurra ára hlé. Á sama tíma tók fyrirtækið við umboði fyrir Iveco vörubíla og bæði þessi merki voru þungamiðjan í um 100 fermetra bás Kraftvéla á Íslensku sjávarútvegssýningunni í ár. Viktor Karl Ævarsson, sölustjóri Kraftvéla, segist hæstánægður með sýninguna og raunar
hafi hún farið fram úr björtustu vonum.
„Við mættum til leiks með nýjasta nýtt í Toyota lyfturum fyrir sjávarútveginn en þetta vörumerki þekkir greinin af góðri reynslu til fjölda ára. Sú vara sem fékk þó hvað bestar viðtökur var lítill 3,5 tonna vörubíll frá Iveco sem við kynntum á sýningunni og eiginlega sló í gegn. Bæði seldum við svona bíla á sýningunni sjálfri og höfum á þeim vik
um sem liðnar eru frá sýningunni selt nokkra bíla, bæði af þessari gerð og líka 5 tonna bíla. Ég get því ekki annað en verið mjög glaður með árangurinn,“ segir Viktor Karl og undirstrikar að áhrif sýningarinnar felist ekki síst í eftirfylgni vegna þeirra fyrirspurna sem komið hafi í
básnum. Þannig hafi sölumanna Kraftvéla beðið langur listi að sýningunni lokinni, bæði vegna áhugasamra kaupenda á Iveco bílunum, Toyota lyfturunum og handlyfturum sem fyrirtækið kynnti einnig á sýningunni.
„Straumurinn í básinn á sýningunni var jafn og góður. Við vildum með básnum undirstrika okkar þjónustu og vörumerki í sjávarútveginum en sú góða sala sem var á staðnum var enn meira en við áttum von á,“ segir Viktor Karl.
„Ég er mjög sáttur við sýninguna og hvað okkar bás varðar þá fannst mér talsvert meiri aðsókn. Ég hefði gjarnan viljað sjá fleiri erlenda gesti á sýningunni en hvað íslensku gestina varðar þá sóttu hana greinilega margir í greininni og víða er verið að gera áætlanir um fjárfestingar. Við fengum fjölda fyrirspurna um okkar vörur og þjónustu og búið að vera mikið um að vera hjá okkur eftir sýninguna að vinna úr þeim,“ segir Guðmundur Hannesson, sölu og markaðsstjóri hjá Kælismiðjunni Frosti.
Guðmundur segir upplifunina af sýningunni staðfesta talsverða hreyfingu í sjávarútveginum þessi misserin. „Eins og við vitum er verið að fjárfesta í nýjum skipum, mikill hugur er í kringum vinnslu á makríl og þróun í vinnslu á hvíta fiskinum í landi er á fullri ferð. Allt snertir þetta okkar þjónustuþætti hjá Kælismiðjunni Frosti þannig að það er ekki ástæða til annars en bjartsýni,“ segir Guðmundur.
Guðmundur Hannesson, sölu- og markaðsstjóri Frosts, ræðir við einn sýn-ingargesta.
„Sýningin var á margan hátt keimlík fyrri sýningum en hvað okkur varðar þá tókum við þá stefnu að þessu sinni að vera með minna af vélbúnaði en meira úrval af umbúðum sem við höfum að bjóða. Síðan vorum við með matarveitingar og aðstöðu fyrir fólk að setjast niður og þetta heppnaðist mjög vel. Aðsóknin var mjög mikil í básnum allan tímann,“ segir Bjarni Hrafnsson, rekstrarstjóri umbúðafyrirtækisins Samhentra í Garðabæ en fyrirtækið var líkt og áður með veglegan bás á Íslensku sjávarútvegssýningunni.
Til viðbótar þátttökunni á sýningunni sjálfri var efnt til veglegs hófs í húsnæði Samhentra í Garðabæ að kvöldi fyrsta sýningardagsins
þar sem á annað þúsund manns mætti og naut veitinga og skemmtiatriða. „Þetta höfum við gert áður og tilgangurinn með þessu heimboði samhliða sýningunni er að gefa fólki í greininni innsýn í hversu umfangsmikið fyrirtæki Samhentir er og fjölþætt þjónusta veitt á umbúðasviðinu, bæði í framleiðslu umbúða og sölu vélbúnaðar. Við erum kannski ekki fyrirtæki sem selur vörur í stórum stíl á sýningunni sjálfri heldur ganga þessir dagar út á að hitta viðskiptavini, miðla upplýsingum og treysta viðskiptasamböndin. Sýningin er því mikilvægur liður í okkar markaðsstarfi,“ segir Bjarni.
Bás Samhentra var fjölsóttur og þar mátti sjá úrval umbúða sem fyrirtækið býður í sjávarútvegi.
Góð aðsókn og fjöldi
fyrirspurna
Bás Kraftvéla á Íslensku sjávarútvegssýningunni. Í forgrunni er Iveco vörubíll-inn sem hefur selst vel í kjölfar sýningarinnar.
Viktor Karl Ævarsson, sölustjóri Kraftvéla.
Viðskiptasam-böndin treyst
Fram úr björtustu vonum
SÓKNARFÆRI | 51
52 | SÓKNARFÆRI
„Við erum mjög ánægðir með sýninguna. Mér fannst kveða við nýjan tón miðað við síðustu sýningar, greinilega meiri fjárfestingarhugur í greininni og verið að horfa fram í tímann,“ segir Þórir Matthíasson, framkvæmdastjóri Scanmar á Íslandi.
„Mér fannst sýningin greinilega vel sótt af aðilum í greininni og við fengum til okkar í básinn fjölda sjómanna og skipstjóra. Þessi vettvangur er mikils virði fyrir okkur; að hitta sem flesta notendur Scanmar búnaðarins og miðla til þeirra upplýsingum um hann. Menn gefa sér
góðan tíma til að skoða, spá og spekúlera,“ segir Þórir en Scanmar notaði sýninguna m.a. til að frumsýna nýjan nema fyrir uppsjávarveiðar og fékk hann góðar viðtökur skipstjórnarmanna.
Þórir Matthíasson, framkvæmdastjóri Scanmar á Íslandi.
Kvað við nýjan tón mið-að við síðustu sýningar
O p t i m a r - I c e l a n d | S t a n g a r hy l 6 | 1 1 0 R e y k j a v í k | S í m i 5 8 7 1 3 0 0 | Fa x 5 8 7 1 3 0 1 | o p t i m a r @ o p t i m a r. i s | w w w. o p t i m a r. i s
Mjög mikilvægt er að kæla a�ann hratt fyrstu klukkustundirnar eftir veiði, það lengir geymsluþol verulega.
Notkun ísþykknis frá Optimar Ísland er góð aðferð til að ná fram hámarks kælihraða því �otmikið og fínkristallað ísþykknið umlykur allt hráefnið og orkuy�rfærslan er því gríðarlega hröð. Þessi hraða orkuy�rfærsla hamlar bakteríu- og örveruvexti og hámarks gæði a�ans eru tryggð.
Hröð niðurkæling er það sem Optim-Ice® ísþykknið snýst um.
Tryggir gæðin alla leið!
16
14
12
10
8
6
4
2
0
-20 1 2 3 4 5 6
Tími (klst)
Hita
stig
(°C
)
Hefðbundinn ís
Ísþykkni
NIÐURKÆLING Á ÝSU
Heimild: Sea�sh Scotland
Í bás fyrirtækisins GG Sport voru til sýnis og sölu breskir öryggishjálmar, með eða án samskiptabúnaðar og einnig kynnti fyrirtækið björgunarflotgalla, fallvarnarbúnað og fleira sem tengjast sjávarútvegi. Tómas Jón Sigmundsson, annar tveggja eigenda fyrirtækisins, segist afar ánægður með viðtökurnar í kjölfar sýningarinnar.
„Hjálmarnir og fjarskiptabúnaðurinn fengu mikla athygli sýningargesta og hún er enn að skila sér í beinni sölu í kjölfar sýningarinnar. Meira að segja höfum við í fram
haldi af sýningunni selt hjálma til viðskiptavina erlendis þannig að kynningin skilaði sér víða. Það lítur út fyrir að árangurinn af þátttöku í sýningunni verði góður en það tekur einhverjar vikur að vinna úr þeim fyrirspurnum sem við fengum,“ segir Tómas sem stofnaði fyrirtækið ásamt Leifi Dam Leifssyni árið 2004. Hvað þekktast hefur það verið fyrir sölu á ýmsum vörum fyrir sjó og fjallasport en Tómas segir stefnuna að auka þjónustu við sjávarútveginn og var þátttaka í Íslensku sjávarútvegssýningunni liður í því.
Tómas Jón Sigmundsson, annar tveggja eigenda GG Sport í bás fyrirtækisins á Íslensku sjávarútvegssýningunni.
Hjálmar og sam-skiptabúnaður
vöktu áhuga gesta
SÓKNARFÆRI | 53
Stjórnbúnaður skipa. Tæknibúnaður sem ætlaður er til notkunar á sjó mætir erfiðustu hugsanlegu skilyrðum. Álag óblíðrar náttúru, miklar hitabreytingar og stöðugur ágangur af söltum sjó, eykur þörf viðskiptavina fyrir áreiðanlegan og skilvirkan búnað.Danfoss hefur háþróaðan gæða vökvabúnað og kerfissérþekkingu til að mæta kröfuhörðum viðskiptavinum um allan heim. Vörulína Danfoss inniheldur m.a.:• Háþróaða PVG álagsstýrða proportional stjórnloka og HIC/patronuloka.• Öflugar H1 stimpildælur og mótorar fyrir aukinn áreiðanleika og nýtni• Þýðgengar Series 45 stimpildælur fyrir opin kerfi • Hágæða vökvamótorar á færibönd og spil • State-of-the-art PLUS+1™ stjórnbúnaður, örtölvur og hugbúnaður.Með Danfoss búnaði nærð þú stjórninni um borð.
Danfoss hf. Skútuvogi 6, 104 Reykjavík, Sími: 510 4100, www.danfoss.is
Vökvakerfislausnir farartækja einnig búnaður fyrir skip
54 | SÓKNARFÆRI
Fyrr á þessu ári hóf fyrirtækið Fuglavarnir.is að selja hér á landi hljóðbúnað sem hannaður er til að fæla fugla frá svæðum þar sem ágangur þeirra skapar vandamál. „Það má segja að með búnaðinum sé hægt að mynda eins konar hljóðgirðingu og reynslan hingað til hefur
sýnt og sannað að hægt er að fæla fugla frá t.d. hafnarsvæðum, athafnasvæðum fyrirtækja og skipum,“ segir Jónas Björgvinsson, framkvæmdastjóri Fuglavarna.is.
Búnaðurinn kemur frá breska fyrirtækinu Scarecrow bioacoustic systems Ltd. en það fyrirtæki hefur
um 25 ára reynslu á þessu sviði. Búið er að hljóðrita þekkt varnarhljóð fjölda fuglategunda og þegar þeim er varpað út í umhverfið skynjar fuglinn hættu og forðast umrætt svæði. Stærð hljóðkerfanna ræðst af stærð þess svæðis sem ætlunin er fæla fuglana frá. Sett er upp stjórnbox og út frá því lagt að hátölurum en fjöldi þeirra ræðst af stærð svæðisins sem ná þarf til. Jónas segir að í kerfinu sé hægt að hafa aðvörunarhljóð nokkurra tegunda fugla sem varpað er út en þó er aðeins hljóðum einnar tegundar varpað út í senn. Tíðni sendinganna er yfirleitt tvisvar til þrisvar sinnum á klukkustund og sendir búnaðurinn sjálfvirkt út en einnig er hægt að senda hljóðin út handvirkt eða stjórna með birtuskynjara eða klukkustýringu.
Fuglarnir geta skaðað„Við höfum sett búnaðinn upp framan á brú á skipi og fælt þannig fugla frá þilfarinu, við settum líka upp búnað á hafnarsvæðinu á Siglufirði, svo dæmi sé tekið og erum þessa dagana að setja upp búnað hjá fiskeldisstöðinni Dýrfiski í Dýrafirði. Búnaðinn má knýja með 12 eða 220 volta rafmagni eða sólarsellu,“ segir Jónas. Hann segir einnig góða reynslu af þessum búnaði í
landbúnaði þar sem ágangur fugla getur valdið gífurlegum skaða á uppskeru en margir þekki mætavel að fuglarnir geti líka gert usla hjá sjávarútvegsfyrirtækjunum.
„Fuglinn getur verið mjög ágengur ef hann sér tækifæri á að komast í hráefni á hafnarsvæðum og við fiskvinnslur þannig að þetta er ekki aðeins hvimleitt vandamál heldur líka mikið öryggis og gæðamál fyrir fyrirtækin. Fuglinn getur borið ýmislegt með sér og valdið skemmdum á
hráefninu þannig að það er til mikils að vinna að sporna gegn þessu vandamáli. Margir hafa reynt að fæla fuglinn með gasbyssum en við höfum séð að árangurinn er allt annar með því að nota fælingarhljóð fuglanna sjálfra. Við sjáum mikinn árangur þar sem við höfum sett búnaðinn upp,“ segir Jónas.
fuglavarnir.isJónas Björgvinsson, framkvæmda stjóri Fuglavarna.is og Mike Gray, sölustjóri Scarecrow Ltd. í Bretlandi kynntu fuglafælingarbúnaðinn á Íslensku sjávarút-vegssýningunni.
Jónas Björgvin við uppsetningu á búnaðinum við eldiskví fyrirtæksins Dýrfisks í Dýrafirði.
Varnarhljóð fæla fuglana frá
Aðal- og hjálparvélar í miklu úrvali ásamt öllu tilheyrandi Sérhæfð ráðgjöf, viðhalds- og varahlutaþjónustaÁratuga reynsla og þekking
... í þjónustu við útgerðina
TIL DÆMIS:SOLE SM-105 Skrúfuvél 95 Hö við 2500 sn/mín.Rúmtak: 4,996 ltr.
Eigum úrval af viðurkenndum þenslutengjum fyrir röralagnir á lager
TIL DÆMIS:Gerð: S8U-MPTK
1343 kW við 1060 sn/mín.Borvídd x slaglengd: 240 x 260
Rúmtak: 94,10 ltr.Mengunarvottun : IMO2
TIL DÆMIS:MAS 1350-S Skipsrafstöð Vél: S12R-MPTAW.1351 kW við 1500 sn/min 50HzMengunarvottun : IMO2
MD VÉLAR | Vagnhöfða 12 | 110 Reykjavík | Sími 567 2800 | Fax 567 2806 | [email protected] | www.mdvelar.is
SÓKNARFÆRI | 55
Uppsjávar-vinnslan á
Austurlandi og suðvestur-hornið stærst
í bolfisk-vinnslunni
Ráðstöfunarskýrslur fiskverkenda sýna að árið 2013 var unnið úr 36% heildaraflans á Austurlandi. Það svarar til rúmlega 490 þúsund tonna. Skýringin á þessu háa hlutfalli er fyrst og fremst sú að í þessum landshuta var unnið úr um 53,5% uppsjávaraflans. Þannig var á Austurlandi unnið úr 55,2% loðnuaflans eða 245 þúsund tonnum. Einnig fóru 78,8% kolmunnaaflans til vinnslu á Austurlandi, sem og 34,7% af makrílaflanum. Suðurland kemur þar næst með 228 þúsund tonn eða 16,8% heildaraflans.
Hagstofan birtir í skýrslu sinni um afla, verðmæti og ráðstöfun fiskafla árið 2013 yfirlit um verkunarstaði. Þar kemur m.a. fram að á árinu 2013 ráku Vestfirðir lestina í listanum yfir verkunarstaði en þar var unnið úr um 40 þúsund tonnum á árinu.
Mikil botnfiskvinnsla á höfuðborgarsvæðinu
Yfirlitið sýnir glögglega hversu sterka stöðu höfuðborgarsvæðið hefur þegar kemur að botnfiskaflanum. Unnið var úr 134 þúsund tonnum af botnfiski á því svæði, sem svarar til nálega þriðjungs heildarafla af botnfiski. Þar á eftir í röðinni koma Suðurnes með 88 þúsund tonn af botnfiski til vinnslu.
„Stærstur hluti þorskaflans fór til vinnslu á Suðurnesjum, tæp 48 þúsund tonn eða 20,4% þorskaflans, en tæp 40 þúsund tonn fóru til Norðurlands eystra. Um 36,4% ýsuaflans voru unnin á höfuðborgarsvæðinu, eða tæp 16,6 þúsund tonn. Stærsti hluti ufsaaflans fór einnig til vinnslu á höfuðborgarsvæðinu, rúm 23 þúsund tonn eða 40,4% þess afla, og tæplega 50% karfaaflans var einnig unnin þar eða tæp 30 þúsund tonn,“ segir í samantektinni.
66% flatfisks unnin á Suðvesturhorninu
Suðurnes og höfuðborgarsvæðið bera einnig höfuð og herðar yfir önnur landssvæði hvað varðar vinnslu á flatfiski en unnið er samanlagt úr um 66% flatfiskaflans á þessum svæðum landsins.
„Þar af voru rúm 6 þúsund tonn af grálúðu á höfuðborgarsvæðinu og 2,6 þúsund tonn á Suðurnesjum. Norðurland eystra tók á móti 2,2 þúsund tonnum af grálúðu til vinnslu. Afli skarkola var tæp 6 þúsund tonn og var að mestu unninn á Suðurnesjum (50,9%) og á höfuðborgarsvæðinu (34%).
Á Norðurlandi vestra var unnið úr tæpum 3,6 þúsund tonnum af skelfiski og krabbadýrum sem er um 28% þess afla. Var þar eingöngu um vinnslu á rækju að ræða. Mestur humar var tekin til vinnslu á Suðurlandi eða rúm 1.200 tonn, eða tæplega 70% humaraflans.“
Síldarvinnslan í Neskaupstað rekur öfluga uppsjávar- og bolfiskvinnslu.
56 | SÓKNARFÆRI
Losaðu tengilínu og hylki. Taktu um handfang á bakhlið og færðu hylkið að björgunarstað. Taktu um háls kastlínupokans og opnaðu lásinn á honum. Taktu um útkant netsins og hvolfdu síðan lyftilínum í sjóinn. Um leið og
kastpokanum er kastað vindmeginn við manninn, er netstykkið látið falla fyrir borð. Dragðu hratt inn slaka á tengilínu og lyftilínum og gefðu það síðan út til mannsins eftir því sem hann dregur netið að sér.
Hafðu átak á línunum allan tímann. Leyfðu manninum í sjónum að fara í netið, helst sitjandi og í nokkurri fjarlægð frá skipinu. Nýtið ykkur ölduna þegar þið dragið manninn að og byrjið að lyfta honum upp.
Lloyd’s Register / SOLAS gerðar viðurkenning nr.: SAS S100116 Viðurkenning Siglingastofnunar nr: 06.11.09.01
Nánari upplýsingar má fá í gegnum vef okkar:
www.markusnet.com
Maður fyrir borð öruggi og björgun er okkar viðfangsefni.
Framleiðandi: Markus Lifenet Ehf. Breiðvangur 30, IS-220 Hafnarfirði. Sími: 565 1375 Fax: 565 1376 Netfang: [email protected]
Álögð veiðigjöld í upphafi fiskveiðiársins sem hófst 1. september nema 4,1 milljarði króna en Fiskistofa, sem birtir upplýsingar um álagningu veiðigjalda yfirstandandi fiskveiðiárs og síðustu tveggja, segir hér aðeins um fyrsta hluta álagningar fiskveiðiársins að ræða. Síðar verða lögð á veiðigjöld vegna úthlutaðs aflamarks í deilistofnum og vegna afla í ókvótabundnum tegundum. Lokaálagning fari síðan fram eftir lok fiskveiðiársins haustið 2015.
Af upphafsálagningunni á fiskveiðiárinu, þ.e. 4,1 milljarði króna, koma um 850 milljónir króna frá Reykjavík. Því næst koma Vestmannaeyjar, þá Akureyri og Grindavík, sjá töflu.
Samkvæmt upplýsingum Fiski
stofu voru álögð veiðigjöld á fiskveiðárinu 2012/2013 alls 12,8 milljarðar króna og 9,2 milljarðar á nýliðnu fiskveiðiári. Munur á þessum árum liggur fyrst og fremst í lækkun á sérstöku veiðigjaldi milli fiskveiðiára.
Upphafsálagning veiðigjalda rúmir 4 milljarðar
Reykjavík 850 millj. kr.
Vestmannaeyjar 560 millj. kr.
Akureyri 446 millj. kr.
Grindavík 376 millj. kr.
Höfn 292 millj. kr.
Sauðárkrókur 211 millj. kr.
Neskaupstaður 205 millj. kr.
Hellissandur 130 millj. kr.
Siglufjörður 122 millj. kr.
Hnífsdalur 90 millj. kr.
Mælistöðvar í úthafsrækjuleiðangri Hafrannsóknastofnunar nú í haust.
Rækjan í lægð
Hafrannsóknastofnun hefur í haust gert mælingar á stærð og útbreiðslu rækjustofna við landið, bæði á grunnslóð og í úthafinu. Stofnunin segir veiðistofnsvísitölu úthafsrækju vera svipaða og hún mældist síðustu tvö ár og stofninn er því áfram í lægð. Gerðar voru mælingar á 91 stöð norður og norðaustur af landinu. Mestur var þéttleiki rækju á norðaustanverðu svæðinu. Þó þéttleikinn hafi ekki verið mikill þá var aukning austast á rannsóknasvæðinu, í Bakkaflóadjúpi og Héraðsdjúpi. Aldrei hefur fengist jafn lítið af rækju vestast á svæðinu.
Á grunnslóð voru könnuð sex svæði þ.e. Arnarfjörður, Axarfjörður, Húnaflói, Ísafjarðardjúp, Skagafjörður og Skjálfandi. Stofnvísitala rækju í Arnarfirði var undir meðallagi og var helsta útbreiðslusvæði rækju innst í firðinum. Hafrannsóknastofnun hefur lagt til að leyfðar verði veiðar á 250 tonnum af rækju fiskveiðiárið 2014/2015.
Stofnvísitala rækju í Ísafjarðardjúpi mældist í meðallagi og leggur stofnunin til 750 tonna veiðar á þessu fiskveiðiári. Rækjustofnar á öðrum svæðum eru enn í lægð og ekki mælt með veiðum úr þeim og mælir Hafrannsóknastofnun ekki með veiðum á þeim svæðum.
SÓKNARFÆRI | 57
Þorlákshöfn hefur allar forsendur til þess að verða næsta stórskipahöfn Íslands. Fyrirhugaðar framkvæmdir og endurbætur við höfnina ásamt miklu landrými, sem jafnframt er mjög heppilegt byggingarland, gera 2 að ákjósanlegum stað fyrir framtíðaruppbyggingu vöruflutninga til og frá landinu. Þetta er mat Hjartar Bergmanns Jónssonar, hafnarstjóra í Þorlákshöfn, sem bendir á að aðeins séu um 40 kílómetrar landleiðina til höfuðborgarsvæðisins.
Hjörtur segir þreifingar hafi átt sér stað um reglubundnar siglingar frá Þorlákshöfn til Bretlands og Evrópu. Viðbrögð íslenskra skipafélaga við hugmyndum um uppbyggingu í Þorlákshöfn hafi verið frekar dræm en vonandi sjái þeir sóknarfæri í því. Hann bendir á að allt sé breytingum háð. Ekki séu ýkja mörg ár frá því að aðeins eitt flugfélag bauð upp á ferðir til Íslands. Nú sé öldin önnur. Engin ástæða sé til þess að ætla að önnur lögmál þurfi að gilda í samkeppni um vöruflutninga á sjó.
Mun styttri siglingaleiðHafnarstjórinn segir það alveg vanta inn í umræðuna hversu mikið það spari í siglingatíma og olíukostnaði skipanna að færa miðstöð vöruflutninga til Þorlákshafnar. „Við erum að
tala um 1618 klukkustundir í siglingu frá Evrópu. Ekki aðeins sparar það olíu heldur þýðir með öðrum orðum að ferskvara eins og grænmeti og ávextir, sem flutt er inn til landsins, kemst jafnvel sólarhring fyrr til neytenda en nú er. Hversu mikið dregur það úr rýrnun viðkvæmrar vöru og hver er peningalegur sparnaður í þessum þætti einum?“
Hjörtur segir heimamenn ákveðna í að blása til sóknar. „Breytt siglingaleið Herjólfs á sínum tíma dró vissulega úr tekjum hafnarinnar en mannvirkin eru hér fyrir hendi og Þorlákshöfn er áfram mikilvæg fiskiskipahöfn. Við teljum að með þeim breytingum sem fyrirhugaðar eru muni aðstaðan hér henta fullkomlega fyrir komur stærri flutningaskipa. Allt í kringum okkur eru svo tugir ferkílómetra af sléttlendi sem hentar frábærlega fyrir hvers kyns uppbyggingu mannvirkja á landi,“ segir Hjörtur sem tók við stöðu hafnarstjóra um síðustu áramót.
Að mestu lokið á þremur árum
Hjörtur segir áætlanir gera ráð fyrir að kostnaður við uppbygginguna verði um tveir milljarðar króna. Frumteikningar liggi fyrir og vonast hann til að hægt verði að hefja loka
hönnun verksins núna í haust eða vetur með það að markmiði að framkvæmdum verði að mestu lokið innan þriggja ára.
Vikur er fluttur út í talsverðum mæli um Þorlákshöfn en hugmyndir
um stærri skip til flutninganna hafa strandað á aðstöðunni. Gangi breytingarnar eftir verður hægt að afgreiða allt að 180 metra langt og 30 metra breitt skip í höfninni. „Við erum ekki komin með skriflega stað
festingu um þátttöku ríkisins í þessari uppbyggingu en höfum fengið jákvæð viðbrögð við þessu,“ segir hafnarstjórinn fullur bjartsýni.
Í höfninni í Þorlákshöfn er gott athafnarými fyrir flutningaskip og á eftir að verða enn betra, gangi áætlanir heimamanna um uppbyggingu eftir. Hafnarstjórinn, Hjörtur Bergmann Jónsson, telur mikla framtíðarmöguleika í Þorlákshöfn.
Þorlákshöfn fullkomin sem stórskipahöfn
Dalvegur 6-8 • 201 Kópavogur • Sími 535 3500Draupnisgata 6 • 603 Akureyri • Sími 535 3526
www.kraftvelar.is • [email protected]
Kraftvélar bjóða uppá víðtæka lausní vörumeðhöndlun fyrir sjávarútveg
Toyota dísel- og rafmagnslyftarar Iveco sendi- og vörubifreiðar
Vi›arhöf›a 6 - Reykjavík
Sjómannafélag Eyjafjarðar
Hvalur hf.Reykjavíkurvegi 48
220 HafnarfjörðurFiskmarkaður Þórshafnar ehf.
Kraftmikill sjávarútvegur er þjóðarhagur
58 | SÓKNARFÆRI
Sigurbjörn ehf.Grímsey
Farmanna og fiskimannasamband
Íslands
Félagskipstjórnar-manna
SÓKNARFÆRI | 59
60 | SÓKNARFÆRI
Björn Snæbjörnsson, formaður stéttarfélagsins EiningarIðju og Starfsgreinasambandsins, segir að starfsöryggið sé það sem brenni einna mest á fiskvinnslufólki um þessar mundir. „Fiskveiðistjórnunarkerfið hefur ekki verið nógu öruggt. Fólk vill geta lesið betur á hverju er von í nánustu framtíð. Óvissan hefur verið gífurlega mikil undanfarin ár,“ segir Björn og bætir við að störfum hafi fækkað í fiskvinnslu, bæði vegna þess að fyrirtækin hafi sameinast og þau stækkað. Nú hafi fjöldinn þó staðið í stað um nokkurt skeið.
Aukin vélvæðing bæði góð og vond
„Tækniþróun hefur verið gífurlega ör en jafnvel þótt tæknin hafi fækkað störfum í sumum tilfellum þá hefur hún valdið því að mun meiri
vinnsla sjávarafurðanna á sér stað í frystihúsunum. Þau eru í dag iðulega orðin að verksmiðjum miðað við það sem áður var. Vinnan í þessum húsum er því í raun orðin mun víðfeðmari vegna vélvæðingarinnar,“ segir Björn.
Bónusgreiðslurnar gera gæfumuninn
Launakjör fiskvinnslufólks byggjast, að sögn Björns, mjög mikið upp á bónusum þótt dagvinnukaupið sé ekki mjög hátt. „Bónusinn er mjög mishár og þess vegna getur munur á launum þeirra sem fá mest og þeirra sem fá minnst verið mjög mikill. Oft er samið um fasta bónusgreiðslu í upphafi sem er þá ekki til þess að vera afkastahvetjandi heldur bara föst greiðsla.“
Íslendingum fjölgarí fiskvinnslunni
Björn segir sem dæmi að á Eyjafjarðarsvæðinu sé ekki mikið af farandverkafólki þótt það sé mismunandi eftir stöðum. „Nú er meira um að bæði útlendingar og Íslendingar flytji á svæðið og hafi fasta búsetu þar en ferðist ekki á milli staða. Íslendingum hefur fjölgað í þessum störfum undanfarin ár en það eru launakjörin sem skiptir þá mestu máli. Þeir sem höfðu leitað í önnur störf fyrir hrun hafa nú snúið aftur til starfa í sjávarútvegsfyrirtækjunum og sums staðar eru biðlistar eftir störfum. Á þeim lista er bæði erlent og íslenskt vinnuafl.“
Ástæða til bjartsýni „Það er augljóslega meiri stöðugleiki í starfsgreininni eftir hrun,“ segir
Björn og bætir við að ef stjórnvöld klári sín mál farsællega sé full ástæða til bjartsýni. „Nú gengur vel í fiskvinnslunni því auðvitað hjálpar hagstætt gengi til en starfsfólk bindur eðlilega vonir við að það fái aukinn skerf af ágóðanum,“ segir Björn bjartsýnn fyrir hönd fiskvinnslufólks.
Fiskvinnsla Gjögurs á Grenivík er dæmi um fyrirtæki í greininni sem hefur tekið nýjustu tækni í þjónustu sína; bitar eru skornir með vatni og pökkun á ferskum afurðum í kassa er sjálfvirk. Formaður Starfs-greinasambandsins segir aukna tæknivæðingu í mörgum tilfellum hafa leitt til þess að meiri vinnsla er á fiski í húsunum en áður var.
Björn Snæbjörnsson, formaður Starfs-greinasambandsins.
Starfsöryggið er mikilvægast
- snjallar lausnir
545 3200 wise.is [email protected] Enterprise Resource PlanningSilver Independent Software Vendor (ISV)
TM
Borgartún 26, Reykjavík » Hafnarstræti 102, Akureyrisími: 545 3200 » [email protected] » www.wise.is
Wise er leiðandi í þróun hugbúnaðarlausna fyrir sjávarútveginnmeð kerfið WiseFish í fararbroddi.
Helstu lausnir eru Útflutningskerfi Wise og WiseFish sem innihalda: útgerð og kvóta, vinnslu, sölu og dreifingu, gæðastjórnun og tengingar við jaðartæki.
Nú er einnig hægt að fá sjávarútvegslausnir í mánaðarlegri áskrift.
Lausnir Wise spanna alla virðiskeðju sjávarútvegsins frá �skeldi og veiðum til sölu og drei�ngar.
SÓKNARFÆRI | 61
Verðmæti sjávarafla hér á landi nam tæpum 153 milljörðum króna á síðasta ári og dróst saman um 4,1% frá fyrra ári, eða um 2,2% ef mælt er á föstu verði. Mikill munur er á vægi botnfisk og uppsjávarfisktegunda í aflaverðmæti samanborið við hlutfall í magni. Uppsjávartegundir eru þannig um 64% af aflamagninu, en tæp 30% af verðmæti landaðs afla. Verðmæti botnfisktegundanna er hins vegar rúm 61% af heildarverðmæti þó að magni til séu þær um 33%. Skel og krabbadýr og flatfiskur vega einnig þyngra sem hlutfall af heildarverðmæti en hlutfall af magni.
Samkvæmt tölum Hagstofu Íslands nam verðmæti aukaafurða, sem féllu til við vinnslu fiskaflans, tæpum 5 milljörðum króna á árinu 2013 og jókst um 9,6% frá árinu áður. Verðmæti aukaafurða telst ekki með í tölum um heildaraflaverðmæti.
4,4% minna verðmætiSem fyrr vegur þorskaflinn þyngst í verðmætasköpun fiskaflans. Þorskaflinn árið 2013 var um 17,3% heildaraflans, eða rúm 236 þúsund tonn og jókst um 15,3% frá árinu á undan. Verðmæti tegundarinnar nam 47 milljörðum, sem er 31% af heildaraflaverðmætinu á árinu en dróst þó saman um 2,1 milljarð króna eða sem svarar 4,4% milli ára. Meðalverð þorsks lækkaði um 17,1%. Tæplega 66% þorskaflans voru seld í beinum viðskiptum, þ.e. þegar útgerð selur milliliðalaust til vinnslustöðvar. Verð í slíkum viðskiptum lækkaði um 17,3% frá árinu 2012, en raunverðslækkun nam 11,8%. Um 15,6% þorskaflans fóru í sjófrystingu og lækkaði verð þess afla um 21,9% milli ára, sem er 9,2% raunverðslækkun. Verðlækkun varð einnig á milli ára á þorski seldum á innlendum markaði um 13,2%, þ.e. 7,2% raunverðslækkun, en 16,4% þorskaflans seldust á innlendum mörkuðum.
Mestur útflutningur var til Bretlands eða um 16,3% af útflutningsverðmæti. Útflutningur til NorðurAmeríku jókst um 15,6% á milli ára. Útflutningsframleiðsla sjávarafurða jókst um 2,2% frá árinu 2012.
Uppsjávaraflinn er 64% af heildarveiðinni en skilar 30% af heildarverðmætum. Hér má sjá hvernig þróun varð í verðmæti heildarafla á árabilinu 2006-2013, metið á föstu verðlagi ársins 2013. Heimild: Hagstofa Íslands.
Verðminni þorskafurðir í fyrra
Enn fjölgar skemmtiferða-skipum vestra
Gert er ráð fyrir að 57 skemmtiferðaskip komi til Ísafjarðarbæjar á næsta ári, að því er segir á fréttavef Bæjarins besta. Af þeim komi 54 til Ísafjarðar og þrjú hafi viðkomu á Flateyri. Stærst þessara skipa er MSC Sprendida og það hefur tvisvar viðkomu. Að hámarki geta verið 56 þúsund manns með skipunum en til samanburðar komu árið 2006 22 farþegaskip til Ísafjarðar með 14 þúsund farþega. Því má segj að mikil umbylting hafi orðið á fáum árum.
www.eldi.isS: 895-3556 824-3410 612-5552
Allt fyrir fiskeldið
Framleiðsla Eldislausna:Loftarar - Endurnýtingarloftarar - Súrefniskútar - Súrefnisstýringar Dælustýringar - Ljósastýringar - Fóðurstýringar - Iðnstýringar
Við erum með:Alla almenna pípulagningaþjónustu og raflagnaþjónustu, dæluviðgerðir, köfunarþjónustu og ráðgjöf fyrir fiskeldið.
Við flytjum inn:Hreinsitromlur - Ljós í kvíar og í eldiskör - FóðurmyndavélarLjósnema fyrir kvíar.
Annað:Önnumst flestar uppsetningar og viðhald fyrir fiskeldið.
62 | SÓKNARFÆRI
Víkurhvarfi 8203 Kópavogur
S: 534 9300F: 534 9301
FRAMÚRSKARANDI lausnir fyrir fiskvinnslur
Samvals- og pökkunarflokkari » Fyrir flök eða bita
» Allt að 80 stk á mínútu
» Lágmarks yfirvigt
» Frábær hráefnismeðhöndlun
» Sjálfvirk kassamötun
» Möguleiki á millileggi
» Sjálfvirk miðaprentun
Nú þegar í hönd dimmasta skammdegið fer í hönd ríður á að góð vinnulýsing sé um borð í bátum og skipum. LED lýsingartæknin hefur heldur betur hafið innreið sína í íslenska skipaflotann. Þeir sem hafa reynt samanburðinn við hefðbundna ljósakastara segja mikinn mun, bæði á ljósmagni og orkuþörf. Fyrirtækið Ledlýsing í Hlíðasmára 11 í Kópa
vogi sérhæfir sig í LED ljósabúnaði og hefur selt hundruð LED kastara í skipaflotann. Hermann Auðunsson, eigandi fyrirtækisins, segir áðurnefnda þætti skipta höfuðmáli við val á ljósabúnaði á skipin.
„Það spilar verulega inn í að geta sparað allt að 80% orkunnar sem að jafnaði fer í að drífa hefðbundna kastara um borð. Ég held þó að
menn meti mest hve birtan er þétt í þessum kösturum þrátt fyrir mikla dreifinu. Síðan skemmir það náttúrulega ekki fyrir að ljósin þola bæði titring og högg og allt viðhald sem fylgir hefðbundnum kösturum, svo sem að klifra reglulega upp í möstur, jafnvel í svarta myrkri og brjáluðu veðri til þess að skipta um perur, heyrir nú sögunni til,“ segir Hermann.
Þeir sem prófa vilja fleiri kastara
Frá því fyrirtæki Hermanns hóf að
selja LED kastara í skip hér á landi fyrir um tveimur árum hefur hann unnið með framleiðanda búnaðarins að því að mæta þörfum á norðlægum slóðum fyrir aukinn þéttleika auk þess sem með kösturunum má fá sérstakar festingar úr 316 stáli til að mæta erfiðustu aðstæðum sem þekkjast á sjó.
„Eðlilega voru menn varkárir í fyrstu enda ekki þekkt sú hugsun að hægt væri að fjárfesta í varanlegri lýsingu til nota utandyra við þessar erfiðu aðstæður. Hjólin fóru þó fyrst almennilega að snúast eftir að einn af stærri þjónustuaðilum úgerða hér á höfuðborgarsvæðinu fór að kaupa þá í stórum stíl fyrir skipin. Nokkrum mánuðum áður hafði þessi aðili ákveðið að sannreyna hvernig þeir stæðu sig við erfiðustu aðstæður. Hann setti því nokkra kastara á stóra togara sem veiða á Grænlandsmiðum, því við þær aðstæður koma veikleikar og styrkleikar fljótt í ljós. Í dag hefur þessi aðili keypt hátt í hundrað svona kastara og sett á skip, bæði íslensk og erlend.“
Meira ljósmagn en samt ódýrari!
Fyrir þá sem þekkja til mælinga á
ljósmagni gefa 180W LED kastarar frá Ledlýsingu 21.600 lúmen. Hermann segir algengast að aðrir Led kastarar gefi ekki nema 15.000 lúmen þó þeir noti sömu orku (180W). „Birtumagnið skiptir öllu máli fyrir skipin og svo merkilegt sem það nú er, þá erum við að bjóða okkar kastara á 30% lægra verði en þessi umræddi framleiðandi gerir, þrátt fyrir að okkar búnaður skili 44% meira ljósmagni,“ segir Hermann en kastararnir sem Ledlýsing býður eru víða notaðir erlendis, m.a. í stórum höfnum, íþróttaleikvöllum og kvikmyndaverum, svo eitthvað sé nefnt.
„Á athafnasvæði Samskipa við Sundahöfn er komin mjög góð reynsla á kastarana og ég vonast til þess að hafnarsvæði út um landið skoði þennan valkost af fullri alvöru. Góð lýsing á vinnusvæði eins og höfnum skiptir öllu máli,“ segir Hermann og bendir jafnframt á að auk kastaranna bjóði Ledlýsing ljós og perur fyrir hvers kyns lýsingu inni og úti.
ledlysing.is
Hermann Auðunsson í Ledlýsingu ehf. í Kópavogi með LED kastara sem þykir mikil bylting í lýsingum um borð í skipum.
LED lýsing er bylting í íslensk-
um skipum
Á Grænlandsmiðum. Hér er lýst með tveimur hefðbundnum ískösturum fram yfir stefni togarans Reval Viking í náttmyrkri og til samanburðar er mynd þar sem búið er að bæta við 180W LED flóðljósi. Lýsingin eykst verulega.
Horft aftur trolldekkið á togaranum Reval Viking. Þessi birta er frá einum 400W LED kastara frá Ledlýsingu.
HleðsluljósVinnuljósHandljós
KastararLeitarljós
HöfuðljósVasaljós
Útivistarljós
Hvaða geisli hentar þér ?
Síðumúla 28 - 5105100 - ismar.is
SÓKNARFÆRI | 63
Matís er öflugt þekkingarfyrirtæki sem sinnir fjölbreyttu rannsókna-, þjónustu- og nýsköpunarstarfi. www.matis.is
HV
ÍTA
HÚ
SIÐ
/SÍA
– 1
2-1
91
6
Að sjá verðmæti ...… þar sem aðrir sjá þau ekki er einn dýrmætasti hæfileiki
sem fólk býr yfir. Okkar hlutverk er að auðvelda þeim sem hafa þennan hæfileika að þroska og framkvæma hugmyndir sínar, samfélaginu öllu til hagsbóta.
www.samskip.com
Hjá Samskipum fer saman sóknarhugur nýrrar kynslóðar og áratuga reynsla. Við bjóðum upp á heildarlausnir á sviði flutninga og leggjum stolt okkar í að uppfylla væntingar kröfuharðra viðskiptavina. Samhentur hópur starfsliðs tryggir skjóta og örugga þjónustu. Þinn farmur er í öruggum höndum.
> Persónuleg og traust þjónusta um allan heim
EN
NE
MM
/ S
ÍA /
NM
59
84
0
Saman náum við árangri