Staða lífeyrissjóða 2011

Kynning fyrir fjölmiðla

3. júlí 2012

Efnistök

• Lífeyrismarkaður

•Fimm stærstu lífeyrissjóðirnir

•Tryggingafræðileg staða

•Alþjóðlegur samanburður

•Samantekt

LÍFEYRISMARKAÐUR

Eignir lífeyrissjóða og vörsluaðila

séreignarsparnaðar 31.12.2011

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

140%

160%

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Ma

. k

r.

Heildar eignir

VLF

Eignir lsj/VLF (%)

Eignir eftirlitsskyldra aðila 2011

3.151

2.230

864

280

138

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

Bankar Lífeyrissjóðir Íbúðalánasjóður Verðbréfasj. Vátryggingafél.

Ma. kr.

Hrein eign lífeyrissjóða 2011

1.889

209 132

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

1.800

2.000

Samtrygging lsj. Séreign lsj. Séreign vörsluaðila

Ma.

kr.

Raunávöxtun lífeyrissjóða 2000 - 2011

-0,7% -1,9%

-3,0%

11,3% 10,4%

13,2%

10,2%

0,5%

-22,0%

0,3%

2,7% 2,5%

-25%

-20%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Raunávöxtun

Ávöxtunarviðmið

Skipting eigna samtryggingadeilda

lífeyrissjóða 31.12.2008 og 31.12.2011

Aukin áhersla á áhættustýringu

•Fjármálaeftirlitið gaf út leiðbeinandi tilmæli nr. 4/2011 um áhættustýringu samtryggingadeilda lífeyrissjóða. – Helstu áhættuþættir:

• Fjárhagsleg áhætta

• Mótaðilaáhætta

• Tryggingafræðileg áhætta

• Rekstraráhætta

•Sambærileg leiðbeinandi tilmæli um áhættustýringu fyrir séreignasparnað eru í umsagnarferli.

•Nýjar reglur um endurskoðunardeildir og sjálfstætt starfandi eftirlitsaðila lífeyrissjóða munu verða birtar í Stjórnartíðindum 5. júlí nk.

FIMM STÆRSTU LÍFEYRISSJÓÐIRNIR

Hrein eign lífeyrissjóða 2007 - 2011

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

2007 2008 2009 2010 2011

Ma.

kr.

Vörsluaðilar aðrir en lífeyrissjóðir

Aðrir lífeyrissjóðir

Sameinaði lífeyrissjóðurinn

Stapi lífeyrissjóður

Gildi lífeyrissjóður

Lífeyrissjóður verslunarmanna

Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins

Hlutfall fimm stærstu lífeyrissjóðanna af

heildarmarkaði

•Hlutfall reiknað út frá hreinni eign lífeyrissjóðanna.

•Hrein eign á lífeyrismarkaði nam 2.230 ma. kr. þann 31.

desember 2011.

Hlutfall af heildar lífeyrismarkaði

Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins 17,0%

Lífeyrissjóður verslunarmanna 15,5%

Gildi lífeyrissjóður 11,9%

Stapi lífeyrissjóður 5,3%

Sameinaði lífeyrissjóðurinn 5,1%

Samtals: 54,8%

Nettó innstreymi (iðgjöld – lífeyrir)

0

2

4

6

8

10

12

14

LSR Lífeyrissj. verslunarmanna Gildi lífeyrissjóður Stapi lífeyrissjóður Sameinaðilífeyrissjóðurinn

Ma.

kr.

2007

2008

2009

2010

2011

Raunávöxtun lífeyrissjóða

Hrein raunávöxtun

árið 2011

Meðalávöxtun sl. 5 ára

LSR B – deild 2,1% -4,7%

LSR A – deild 1,3% -4,5%

Lífeyrissj. verslunarmanna 2,8% -3,8%

Gildi lífeyrissjóður 2,7% -5,1%

Stapi lífeyrissjóður 0,0% -3,6%

Sameinaði lífeyrissjóðurinn 1,9% -4,5%

Meðaltal lífeyrissjóða 2,5% -3,7%

Rekstarkostnaður

Rekstrarkostnaður* sem

hlutfall af iðgjöldum

Rekstrarkostnaður sem

hlutfall af hreinni eign

Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins 2,18% 0,16%

Lífeyrissjóður verslunarmanna 3,51% 0,18%

Gildi lífeyrissjóður 4,05% 0,20%

Stapi lífeyrissjóður 2,84% 0,14%

Sameinaði lífeyrissjóðurinn 5,65% 0,24%

Meðaltal lífeyrissjóða 4,32% 0,24%

Miðgildi lífeyrissjóða 6,36% 0,30%

* Rekstrarkostnaður vegna almenns reksturs og fjárfestinga

TRYGGINGAFRÆÐILEG STAÐA

Tryggingafræðileg staða Skilgreiningar

• Áfallin staða: Hrein eign til greiðslu lífeyris – skuldbinding

• Standa núverandi eignir undir því sem þegar er búið að lofa í formi

lífeyris?

• Framtíðarstaða: Framtíðariðgjöld – framtíða skuldbinding

• Munu framtíðariðgjöld standa undir framtíðarlífeyri?

• Heildarstaða: Áfallin staða + framtíðarstaða

𝐸𝑖𝑔𝑛𝑖𝑟 − 𝑆𝑘𝑢𝑙𝑑𝑏𝑖𝑛𝑑𝑖𝑛𝑔𝑎𝑟

𝑆𝑘𝑢𝑙𝑑𝑏𝑖𝑛𝑑𝑖𝑛𝑔𝑎𝑟 (%)

Tryggingafræðileg staða 2011 Sjóðir án ábyrgðar launagreiðenda

-4,5%

-10,2%

-6,6%

-0,4%

-4,9%

1,8%

-1,6%

-4,8%

12,7%

-12,3%

-5,1%

-13,1%

-5,0%

-11,0%

2,7%

-6,8%

-2,3%

-9,2%

-4,2%

-6,6%

-8,6% -7,5%

-4,0%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

• Sjóðir án ábyrgðar launagreiðenda hafa frá bankahruni skert réttindi sjóðfélaga um

a.m.k. 130 ma.kr.

Tryggingafræðileg staða 2011 Sjóðir með ábyrgð launagreiðenda

-49,5%

-79,8%

-99,4%

-83,1%

-64,3%

-73,9%

-35,3%

-76,4%

-57,9% -63,0%

-22,9%

-94,4%

-120%

-100%

-80%

-60%

-40%

-20%

0%

Mikill halli – erfið staða

•Heildarstaða: áfallið + framtíð = -668 milljarðar kr.

Mestur halli hjá sjóðum með ábyrgð ríkis og sveitarfélaga 474 ma.kr.

•Áfallin staða: eignir – loforð = -553 milljarðar kr.

Sjóðir ríkis og sveitarfélaga með halla um 434 ma.kr.

Áfallin tryggingafræðileg staða 2011

Áfallin staða Áfallin staða %

Sjóðir með ábyrgð launagreiðenda

-434 ma. kr. -59,4%

Ríkið LSR B – deild -344 ma. kr. -63,0%

Ríkið LSH -42 ma. kr. -64,3%

Sveitarfélagasjóðir -44 ma. kr. -39,3%

Aðrir -4 ma. kr. -99,4%

Sjóðir án ábyrgðar launagreiðenda -119 ma. kr. -6,3%

Samtals: -553 ma. kr. -17,2%

ALÞJÓÐLEGUR SAMANBURÐUR

Stærð lífeyrissjóða sem hlutfall af VLF

Heimild: OECD Pensions Outlook 2012

0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% 140% 160%

Þýskaland

Noregur

Svíþjóð

Írland

Danmörk

Finnland

Bretland

Sviss

Ísland

Holland

2010

Þátttaka í lífeyrissjóðum sem hlutfall af

fólki á vinnualdri

Skylduaðild Séreignasparnaður

Svíþjóð 90,0% 27,6%

Ísland 85,5% 42,0%

Sviss 70,1% e.t.

Noregur 65,8% 22,0%

Holland 88,0% 28,3%

Finnland 75,5% 28,8%

Danmörk 58,0% 23,6%

Þýskaland e.t. 47,1%

Bretland e.t. 43,3%

Írland e.t. 41,3%

Heimild: OECD Pensions Outlook 2012 • e.t.: ekki tiltækt

Skipting lífeyrisgreiðslna 2011

Lífeyrisgreiðslur

(milljónir)

Hlutfall

Tryggingastofnun 56.292 36%

Samtrygging lífeyrissjóða 65.517 42%

Séreignarlífeyrir (lífeyrissjóðir

og vörsluaðilar)

12.878 8%

Útgreiðsla séreignarsparnaðar

(lífeyrissjóðir og vörsluaðilar)

20.925 14%

Samtals: 155.612

Lífeyrisgreiðslur almannatrygginga sem

hlutfall af VLF

0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14%

Finnland

Þýskaland

Danmörk

Svíþjóð

Noregur

Bretland

Írland

Holland

Sviss

Ísland

2010

Heimild: OECD Pensions Outlook 2012

SAMANTEKT

Framtíðarhorfur

•Lífeyriskerfið er öflugt en veikleikar eru til staðar

•Efla þarf sjóðasöfnun og bæta áfallna stöðu sjóða með ábyrgð ríkis og sveitarfélaga

• Leiðir til að draga úr halla í lífeyriskerfinu • Hækka iðgjöld

• Skerða réttindi

• Hækka lífeyrisaldur

•Tekjutenging lífeyrisréttinda og almannatrygginga getur dregið úr vilja til lífeyrissparnaðar

•Gjaldeyrishöft takmarka fjárfestingamöguleika lífeyrissjóða