lánamarkaðurverðbréfa-markaður

lífeyris-markaður

vátrygginga-markaður

Fjármálaeftirlitið og

starfsemi lífeyrissjóða

Fjármálaeftirlitið

Jónas Fr. Jónsson

Forstjóri FME

10. maí, 2005

2

Tilgangur leikreglna um fjármálaþjónustu

� Tryggja stöðugleika og öryggi í rekstri fyrirtækja í fjármálaþjónustu

� Tryggja jafnræði viðskiptamanna þeirra

� Tryggja jafnræði fjárfesta

3

Ávinningur af fjármálaeftirliti

� Fjármálalegur stöðugleiki

� Trúverðugleiki markaðar

� Forsendur útrásar

4

Ste

fnu

ko

rt FM

EVirði - ÁhrifInnri ferliStarfsmenn / ÞekkingFjálmál

5

Öflugt lífeyriskerfi – grunnur velsældar

� Lífeyrissjóðirnir mikilvægur hluti íslenska velferðarkerfisins

� Sjóðfélagar bæði viðskiptavinir og eigendur

� Öflugt lífeyriskerfi – fyrirmynd annarra

6

Hrein eign lífeyrissjóða

Þróun hreinnar eignar lífeyrissjóða

352,7

566,1

821,3

1.498,8

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

31.12.1997 31.12.2000 31.12.2003 31.12.2006

Ma.

kr.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

140%

Hrein eign Hrein eign sem hlutfall af vergri landsframleiðslu

7

Eignir lífeyrissjóða í OECD

E ig n ir l í f eyriss jóða O E C D rí k ja í á rs lok 2005 sem % af V L F

124,9123,2

117,498,9

66,266,1

5852,8

50,432,9

18,814,5

12,911,3

9,18,78,5

7,26,85,8

4,74,2

4,13,9

2,81,9

0,60,40,3

0

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150

HollandÍ slandSviss

Bandar í k inBret landFinnlandÁst ralí a

Í r landKanada

DanmörkJapan

Sví þjóðPor t úgal

Nýja-sjálandSpánn

PóllandUngver jaland

Mexí kóNoregur

FrakklandAust ur r í k i

Belgí aTékkland

ÞýskalandÍ t alí aKórea

Slóvakí aLúxemborg

TyrklandGr ikkland

% a f VL F

8

OECD - Eignir í skráðum hlutabréfum

Eignir lífeyrissjóða OECD ríkja í árslok 2003 sem % af skráðum hlutabréfum

3%

152%

119%

78%

61%

54%

50%

50%

48%

42%

31%

29%

23%

22%

19%

19%

14%

11%

8%

8%

8%

8%

7%

6%

0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% 140% 160%

Ísland

Holland

Kanada

Sviss

Bandaríkin

Ástralía

Danmörk

Bretland

Portúgal

Pólland

Mexíkó

Ungverjaland

Tékkland

Ástralía

Japan

Nýja-sjáland

Noregur

Belgía

Svíþjóð

Þýskaland

Finnland

Spánn

Ítalía

Kórea

9

Samviska íslensks fjármálamarkaðar

� Lífeyrissjóðir með a.m.k. 10% hlutafé skráðra félaga

� Öflugir fagfjárfestar – geta gert kröfur um góða stjórnarhætti

� Lífeyrissjóðir líta til langtímahagsmuna – ekki skammtímasjónarmiða

10

Áherslur í eftirliti með lífeyrissjóðum

� Langtímahagsmunir sjóðsfélaga

� Fjárfestingar séu innan ramma laganna

� Skipulag og innri ferli séu traust

� Eftirlit framkvæmt með “off-site” og “on-site” úttektum

11

Óskráð verðbréfÞróun óskráðra verðbréfa sem % af hreinni eign lífeyrissjóða

16%

7%

4%5%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

31.12.1999 31.12.2002 31.12.2005 31.12.2006

12

Breyttar áherslu FME

� Rafræn gagnaskil eftirlitsskyldra aðila

� Úrvinnslukerfi – “early warning system”

� Áhættumatskerfi fyrir lífeyrissjóðina

� Álagspróf

� Gæðaflokkunarkerfi

13

Álagspróf - forsendur

� Markaðsvirði skráðra hlutabréfa lækkar um 25%

� Markaðsvirði óskráðra hlutabréfa lækkar um 35%

� Erlendar eignir lækka um 10%

� Markaðsvirði skuldabréfa lækkar um 7%

� Markaðsvirði hlutdeildarskírteina lækkar um 20%

14

Fjöldi lífeyrissjóða

Þróun fjölda lífeyrissjóða

1311

85

53

41

32

32

0

10

20

30

40

50

60

70

Árslok 1998 Árslok 2002 Árslok 2006 30. júní 2007 (áætlað)

Fjö

ldi

Lokaðir Fullstarfandi

15

Rýmkaðar fjárfestingaheimildir

� Rýmkuðum heimildum fylgir aukin ábyrgð

� Mikilvægi innra eftirlits, áhættustýringar og þekkingar eykst

� Fjárfestingaheimildir verði endurskoðaðar reglulega

16

Eignasamsetning

Eignasamsetning lífeyrissjóða í árslok 1997 og 2006

Verðbréf með breytilegum tekjum15%

Verðbréf með breytilegum tekjum54%

Verðbréf með föstum tekjum69%

Veðlán14%

Verðbréf með föstum tekjum38%

Veðlán8%

Annað2%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Árslok 1997 Árslok 2006

17

Gengisbundnar eignir

Skipting hreinnar eignar lífeyrissjóða eftir gjaldmiðlum

Eignir í erlendum gjaldmiðlum15%

Eignir í erlendum gjaldmiðlum29%

Eignir í íslenskum krónum85%

Eignir í íslenskum krónum71%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Árslok 1999 Árslok 2006

% a

f h

rein

ni eig

n

18

Áhætta og áhrif (1)

� Áhættusæknari fjárfestingastefna

� Viðkvæmari fyrir skammtímasveiflum á mörkuðum

� Spáð auknum vexti í eignum sjóðanna – 2xVLF

19

Tryggingafræðileg staða

Tryggingafræðileg staða lífeyrissjóða án ábyrgðar annarra í árslok 2005 og 2006

22

12

3

1

22

8

3

00

5

10

15

20

25

Jákvæð staða Halli á bilinu 0,1%-5% Halli á bilinu 5,1%-10% Halli meiri en 10%

Fjö

ldi d

eild

a

Árslok 2005 Árslok 2006

20

Að lokum

� Breytingar – áskorun fyrir lífeyrissjóðina og FME

� Færri sjóðir með flóknari starfsemi

� FME mætir auknum kröfum

� Skýr stefnumótun

� Betra verkskipulag

� Nýting upplýsingatækni

lánamarkaðurverðbréfa-markaður

lífeyris-markaður

vátrygginga-markaður

Takk fyrir...

Fjármálaeftirlitið

www.fme.is