İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ATIK YAKMA VE...İstanbul Büyükehir Belediyesi Atık Yakma ve Enerji Üretim Tesisi Proje Bedeli: 300.000.000 Euro Proje İçin Seçilen Yerin

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ Kemalpaşa Mahallesi Şehzadebaşı Cad. No:25

34134 Fatih / İSTANBUL Tel : (212) 455 1300

Faks: (212) 455 2700

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ATIK YAKMA VE

ENERJİ ÜRETİM TESİSİ

PROJESİ

ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ

RAPORU

ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu

DOKAY-ÇED Çevre Mühendisliği Ltd. Şti.

Ata Mah. 1042. Cadde 140/A Dikmen 06460 Çankaya-ANKARA

Tel: (312) 475 7131 - Faks: (312) 475 7130

www.dokay.info.tr

2012

ANKARA

İstanbul Büyükşehir İstanbul Büyükşehir Belediyesi Belediye Başkanlığı Atık Yakma ve Enerji Üretim Tesisi

ÇED Raporu

i

Proje Sahibinin Adı: İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Adresi: Kemalpaşa Mahallesi Şehzadebaşı Cad. No:25 34134 Fatih / İSTANBUL

Telefon Numarası: (212) 455 1300

Faks Numarası: (212) 455 2700

Projenin Adı: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atık Yakma ve Enerji Üretim Tesisi

Proje Bedeli: 300.000.000 Euro

Proje İçin Seçilen Yerin Açık Adresi (İli, İlçesi, Mevkii):

İstanbul İli, Eyüp İlçesi, Kısırmandıra Mevkii

Projenin İçin Seçilen Yerin Koordinatları, Zone:

Koordinatlar (UTM Zonu: 35 Datum ED50 )

Köşe Nokta No.

Doğu (x) Kuzey (y)

1 400607 4566498

2 400965 4566038

3 400950 4566031

4 400859 4566142

5 400509 4566074

6 400385 4566177

7 400392 4566539

Projenin ÇED Yönetmeliği Kapsamındaki Yeri (Sektörü, Alt Sektörü):

Proje, 30.06.2011 tarih ve 27980 sayılı Resmi

Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED

Yönetmeliği Ek-I listesi Madde 12 kapsamındadır.

Madde 12-Günlük kapasitesi 100 ton ve üzeri atıkların

yakılması (oksitlenme yoluyla yakma, piroliz,

gazlaştırma veya plazma vb. termal bertaraf işlemleri),

belediye atıkları hariç olmak üzere alanı 10 hektardan

büyük ve/veya hedef yılı da dahil günlük 100 ton ve

üzeri olan atıkların ara işleme tabi tutulması ve düzenli

depolanması için kurulacak tesisler

ÇED Raporu’nu Hazırlayan Çalışma Grubunun/Kuruluşun Adı:


ÇED Raporu’nu Hazırlayan Çalışma Grubunun/Kuruluşun Adresi, Telefon ve Faks Numaraları:


Ata Mahallesi 1042. Cadde 140/A Dikmen, 06460

Çankaya-ANKARA

Telefon: (312) 475 7131

Faks: (312) 475 7130

ÇED Raporu’nun Sunum Tarihi

28 MAYIS 2012


ÇED Raporu

ii

İÇİNDEKİLER

İçindekiler ii

Eklerin Listesi x

Tabloların Listesi xii

Şekillerin Listesi xiv

Fotoğrafların Listesi xv

Kısaltmalar xvi

1 PROJENİN TANIMI VE AMACI ...................................................................................... 1

1.1 Projenin konusu, faaliyetin tanımı, (geri kazanımı düşünülen atıklar, bertaraf

edilecek atık çeşitleri...vb.), işletme süresi, zamanlama tablosu, proses akım şeması,

hizmet amaçları, projenin sosyal ve ekonomik yönden gerekliliği, ................................. 1

1.1.1 Projenin Konusu ve Faaliyetin Tanıtımı ................................... 1

1.1.2 İşletme Süresi ......................................................................... 4

1.1.3 Zamanlama Tablosu ............................................................... 4

1.1.4 Faaliyet Kapsamında Çalışacak Personel Sayısı .................... 4

1.1.5 Proje’nin hizmet amaçları, sosyal ve ekonomik yönden

gerekliliği .............................................................................................. 5

1.2 Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri (atık kabul ünitesi, atık besleme

ünitesi, yakma ünitesi, parçalama, kurutma, briketleme, elektrik üretim, depolama

tesisi, …vb), kapasiteleri, her faaliyet için her bir ünitede gerçekleştirilecek işlemler (atık

kabulünden başlayarak, her bir ünitede uygulanacak işlemlerin, geri dönüşüm

prosesinin ve arıtma tesislerinin ayrıntılı açıklanması, gerekli şema, formül ve şekiller

ile ifade edilmesi) ile faaliyet üniteleri dışındaki diğer ünitelerde sunulacak hizmetler, ... 7

1.2.1 Faaliyet Üniteleri ..................................................................... 8

1.2.2 Diğer Yapılar (Sabit Tesisler) ................................................ 14

1.3 Tesise kabul edilecek atıkların (her bir ünite için ayrı ayrı) kaynağı, fiziksel,

kimyasal ve biyolojik özellikleri, atık kodları, miktarları, atık projeksiyonu, ilgili

yönetmeliklere göre sınıflandırılması ve ne şekilde bertaraf edileceğinin ayrıntılı olarak

açıklanması, ................................................................................................................ 15

1.4 Faaliyet ünitelerinde kullanılacak makine ve teçhizatın adet ve özellikleri, bakım

ve temizlik çalışmaları (araçların lastiklerinin temizlenmesi, konteynırların ve tankların

temizlenmesi vb.) ........................................................................................................ 29

1.5 Taşımada kullanılacak araçların özellikleri, kapasite ve miktarları, sayıları, atık

taşıma yöntemi, atıkların toplanması ve taşınmasına ilişkin detaylar, transfer

istasyonlarının sayısı, lokasyonu, transfer istasyonlarına dair bilgileri, mülkiyet durumu,

yol güzergahı, kullanılacak teknoloji, ........................................................................... 29

1.6 Proje kapsamında planlanan ekonomik, sosyal ve altyapı faaliyetleri, .............. 31

1.7 Proje ve yer alternatiflerine ilişkin çalışmalar ve ÇED Raporuna konu olan

proje/yerin seçiliş nedenlerinin genel olarak açıklanması, teknoloji alternatiflerinin

değerlendirilmesi, uygulanabilecek diğer geri kazanım yöntemlerinin değerlendirilmesi,31

1.7.1 Proje Sahası Alternatifi ......................................................... 31

1.7.2 Teknoloji Alternatifi ............................................................... 36


ÇED Raporu

iii

1.8 Proje ile ilgili olarak bu aşamaya kadar gerçekleştirilmiş olan iş ve işlemlerin

kısaca açıklanması, ..................................................................................................... 37

1.8.1 Zemin Araştırma Çalışmaları ................................................ 37

1.8.1.1 Sondaj Çalışmaları .........................................38

1.8.1.2 Jeolojik Haritalama .........................................38

1.8.1.3 Yerinde (in-situ) Deneyler ..............................38

1.8.2 Jeofizik Etütler ...................................................................... 39

1.8.2.1 Laboratuvar Deneyleri ....................................39

1.8.3 Mevcut Durum Tespitine Yönelik Çalışmalar ......................... 40

1.8.3.1 Yüzey Suyu Analiz Raporu ............................40

1.8.3.2 PM10 Ölçüm Sonuçları ..................................40

1.8.3.3 Gürültü Ölçüm Sonuçları ................................40

1.8.3.4 NO2, SO2, HCI ve HF Ölçüm Sonuçları ........41

1.8.3.5 Dioksin ve Furan Ölçüm Sonuçları .................41

1.8.4 Modelleme Çalışmaları ......................................................... 41

1.8.4.1 Akustik Rapor Modelleme Çalışması ..............41

1.8.4.2 Hava Kalitesi Modelleme Çalışması ...............42

1.8.5 Tasarım Çalışmaları ............................................................. 42

1.8.6 Temel Mühendislik Çalışmaları ............................................. 44

1.8.7 Yol ve Alternatif Yollar İle İlgili Çalışmalar ............................. 44

1.8.8 Mevcut ve Planlanan Alt Yapı Tesislerinin Belirlenmesine

Yönelik Çalışmalar ............................................................................. 45

1.8.8.1 İçme ve Kullanma Suyu .................................45

1.8.9 Arkeoloji Çalışması ............................................................... 45

1.8.10 Ekoloji Çalışması .................................................................. 47

1.8.11 Halkın Katılımı Toplantısı ...................................................... 48

2 PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU ..................................................................... 50

2.1 Proje yerinin; ilgili idaresi tarafından doğruluğu onanmış olan, lejant ve plan

notlarının da yer aldığı Onanlı Çevre Düzeni Planı (1/100.000 ölçekli), Nazım İmar

Planı, Uygulama İmar Planı üzerinde gösterilmesi (varsa 1/5000 ölçekli ve/veya 1/1000

ölçekli imar planları), proje alanının planlar üzerinde hangi kullanımda kaldığı, sağlık

koruma bandının bu planlarda gösterilmesi, proje sahası yakın çevresinde bulunan

sanayi ve yerleşimlerin ölçekli harita üzerinde gösterilmesi, mesafelerin belirtilmesi,

proje alanının hangi bölgesinde olduğu, yönleri, yer bulduru haritası, tesise ulaşım için

kullanılacak yol güzergahları, planlanan tesisin mevcut yapılar ile olan ilişkisi ve alana

ait 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita, proje alanı ve çevresinin panaromik fotoğrafları,

gerekli izinler, (konuya ilişkin açıklamalar rapor metninde yer almalıdır) ...................... 50

* Planlar lejantları ve plan notlarıyla verilmeli, “Aslının Aynıdır” kaşeli olmalıdır ........... 50

2.2 Faaliyet alanı ve yakın çevresinin mevcut arazi kullanımını değerlendirebilmek

amacı ile yeraltı sularını, yer üstü sularını, deprem kuşaklarını, jeolojik yapıyı, yerleşim

alanlarını, ulaşım ağını, enerji nakil hatlarını, arazi kabiliyetini ve faaliyet alanının yakın

çevresinde faaliyetlerine devam etmekte olan diğer kullanımların yerlerine ilişkin


ÇED Raporu

iv

verilerin 1/25.000 ölçekli topografik harita üzerine işlenmesi, lejand bilgileri, (konuya

ilişkin açıklamaların rapor metninde yer alması), ......................................................... 54

2.3 Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün idari ve sosyal

ünitelerin, teknik altyapı üniteleri, varsa diğer ünitelerin proje alanı içindeki

konumlarının vaziyet planı üzerinde gösterimi, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan

büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yükseklikleri)...................................................... 55

2.4 Projenin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak arazi miktarı ve arazinin

tanımlanması, hassasiyet derecesi, alanın coğrafik şekli, coğrafi tanımlanması

(memleket koordinatları-coğrafik koordinatlar), mülkiyet durumu, ................................ 55

2.5 Sahanın bulunduğu alandaki trafik durumu ile saha içi trafik yönetimi, sahaya

ulaşım yolu, karayollarına mesafesi, sahaya ulaşım yolunun bir plan üzerinde

gösterilmesi, ................................................................................................................ 56

3 PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ .................... 60

3.1 Jeolojik Özellikler (Bölgenin ve proje sahasının, jeolojik ve zemin bilgileri,

zeminin cinsi, proje alanının 1/1000 ölçekli tesis planı üzerine işlenmesi, jeoteknik etüt

raporu, jeoteknik etüt raporunda açılan kuyu lokasyonlarının yer ve kotları ile geçilen

litolojik özellikler gösterilerek jeomekanik özelliklerle birlikte kütlesel geçirgenlik

değerlerinin verilmesi, sahadaki yeraltı suyunun durumunun belirlenmesi, çevresel

durum tespiti açısından su analizleri), .......................................................................... 60

3.1.1. Bölgesel jeoloji, proje sahasının 1/25.000 ölçekli jeolojik harita

üzerinde gösterilerek açıklanması, ..................................................... 61

3.1.1.1. Bölgesel Jeoloji ..............................................61

3.1.1.2. Tektonik Yapı .................................................62

3.1.1.3. Stratigrafi .......................................................63

3.1.1.4. Heyelan ve Çığlar ..........................................64

3.1.1.5. Seller .............................................................65

3.1.2. Faaliyet alanının jeolojisi, faaliyet sahasının 1/50000 ölçekli

jeoloji haritası üzerinde gösterilerek açıklanması, stratigrafik kolon

kesiti, faaliyet alanında yüzeyleyen birimlerin fiziksel özellikleri ile

jeolojik, jeomorfolojik, hidrojeolojik özellikleri, ..................................... 66

*Ekler bölümüne konacak Jeoteknik Etüt Raporuna metin içerisinde

atıflarda bulunularak proje sahası özellikleri anlatılmalıdır. ................. 66

3.1.2.1. Temel Sondaj Çalışmaları ..............................68

3.1.2.2. Jeofizik Çalışmaları ........................................68

3.1.2.3. Mühendislik Çalışmaları .................................69

3.1.2.4. Jeoteknik Çalışmalar ......................................71

3.1.2.5. Sonuçlar ........................................................71

3.2 Depremsellik, depolama tesisi alanının tektonik özellikleri, tesis alanının diri fay

haritası üzerinde gösterimi, mesafelerin belirtilmesi, afet durumu, alınacak önlemler, . 72

3.1.3. Deprem Sırasında Alınacak Önlemler ................................... 75

3.3 Hidrolojik özellikler ve yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı,

debileri, bu kaynakların faaliyet alanına mesafeleri, ..................................................... 75


ÇED Raporu

v

3.4 Hidrojeolojik özellikler ve yeraltı su kaynaklarının mevcut ve planlanan

kullanımı, debileri, bu kaynakların faaliyet alanına mesafeleri, .................................... 80

3.5 Flora ve Fauna bilgileri (Ek-3’te verilen format dikkate alınmalıdır) .................. 82

3.5.1 Proje Sahası ve Etki Alanının Florası .................................... 82

3.5.2 Proje Sahası ve Etki Alanının Faunası .................................. 83

3.6 Meteorolojik ve İklimsel Özellikler .................................................................... 88

Bölgenin genel iklim şartları, basınç (ortalama, maksimum, minimum), sıcaklık

(ortalama, maksimum, minimum), yağış (ortalama toplam yağış miktarı, günlük

maksimum yağış miktarı), standart zamanlarda ölçülen en yüksek yağış miktarı,

tekerrür grafikleri, ortalama nispi nem, sayılı günler (ortalama kar yağışlı günler sayısı,

ortalama kar örtülü günler sayısı, ortalama sisli günler sayısı, ortalama dolulu günler

sayısı, ortalama kırağılı günler sayısı, ortalama orajlı gün sayıları), maksimum kar

kalınlığı, buharlaşma (ortalama açık yüzey buharlaşması, günlük maksimum açık yüzey

buharlaşması), rüzgar (yıllık, mevsimlik, aylık rüzgar yönü, yönlere göre rüzgar hızı,

ortalama rüzgar hızı, maksimum rüzgar hızı ve yönü, ortalama fırtınalı günler sayısı,

ortalama kuvvetli rüzgarlı günler sayısı) ...................................................................... 88

(Meteorolojik verilerin son yılları da kapsayacak şekilde güncelleştirilmiş ve uzun yıllar

değerleri olarak rapora konulması ve bilgilerin aylık-mevsimlik-yıllık dağılımları içermesi

ve grafiksel ve yazılı anlatımlar ile birlikte raporda yer alması) .................................... 89

3.6.1 Bölgenin Genel İklim Koşulları .............................................. 89

3.6.2 Yerel İklim Koşulları .............................................................. 89

3.6.3 Sıcaklık ................................................................................. 90

3.6.4 Yağış .................................................................................... 91

3.6.5 Bölgenin Bağıl Nem Dağılımı ................................................ 93

3.6.6 Basınç .................................................................................. 90

3.6.7 Bölgesel Buharlaşma ............................................................ 95

3.6.8 Bölgenin Sayılı Günler Dağılımı ............................................ 93

3.6.9 Bölgenin Rüzgar Hızı Dağılımı .............................................. 95

3.6.10 Kar Kalınlığı .......................................................................... 94

3.6.11 Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri ve

Tekerrür Eğrileri ................................................................................. 92

3.7 Koruma Alanları (Proje Sahası ve Etki Alanında Bulunan Duyarlı Yöreler ve

Özellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma

Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür

Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Boğaziçi Kanununa göre koruma

altına alınan alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre

Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, içme ve kullanma su kaynakları ile ilgili

koruma alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar),

bunların faaliyet alanına mesafeleri, olası etkileri) ..................................................... 106

3.8 Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması,

erozyon, toprağın mevcut kullanımı, toprak etüd raporu), .......................................... 107

3.9 Proje sahasının orman alanlarına mesafesi, projenin orman alanlarına etkileri ve

alınacak önlemler, ..................................................................................................... 109


ÇED Raporu

vi

3.10 Proje yeri ve etki alanının hava, su ve toprak açısından mevcut kirlilik yükünün

belirlenmesi, .............................................................................................................. 110

3.10.1 Hava Kirliliği ........................................................................ 110

3.10.1.1 PM10 Ölçüm Sonuçları ................................ 111

3.10.1.2 NO2, SO2, HCI ve HF Ölçüm Sonuçları ...... 111

3.10.1.3 Dioksin ve Furan Ölçüm Sonuçları ............... 113

3.10.2 Su Kirliliği ............................................................................ 113

3.10.3 Gürültü Kirliliği .................................................................... 116

4 PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER ................ 118

4.1 Arazinin hazırlanması aşamasında yapılan işler kapsamında nerelerde, ne

miktarda ve ne kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat artığı malzemenin nerelere

taşınacağı, nerelerde depolanacağı veya hangi amaçlar için kullanılacağı, ............... 118

4.2 Toz kaynakları ve alınacak önlemler, ............................................................. 119

4.2.1 İnşaat Aşaması ................................................................... 119

4.2.2 İşletme Aşaması ................................................................. 120

4.3 Proje kapsamında sızdırmazlık sistemi için kullanılacak malzemenin cinsi

miktarı, nereden ve nasıl temin edileceği, nasıl taşınacağı, temin edileceği yerdeki

rezerv kapasitesi, çevreye olabilecek etkiler ve alınacak önlemler, ............................ 120

4.4 Projenin yol açacağı bitkisel toprak kaybı, projenin peyzaj üzerine etkileri ve

alınacak önlemler, ..................................................................................................... 120

4.5 Flora, Fauna, biyolojik çeşitlilik, habitat kaybı üzerine etkiler ve mevcut türlerin

korunması için alınacak önlemler, ............................................................................. 121

4.6 Taşkın riski ve alınacak önlemler, .................................................................. 122

4.7 Depolama tesisinin tasarımı, zemin geçirimsizliği, zemin sızdırmazlığının

sağlanması için yapılacak işlemler, drenaj ile ilgili işlemler, alınacak drenaj önlemleri,

düzenli depolama alanına ait her bir hücre için üst örtü ve zemin suyu drenaj tabakası

plan ve kesit bilgileri, üst yüzey geçirimsizlik tabakası, .............................................. 123

4.8 Proje kapsamında, inşaat ve işletme döneminde su temini sistemi planı, suyun

nereden temin edileceği, suyun temin edileceği kaynaklardan alınacak su miktarı ve bu

suların kullanım amaçlarına göre miktarları, oluşacak atıksuların cins ve miktarları, alan

çevresinde bulunan yer altı ve yüzeysel su kaynaklarına olabilecek etkiler ve alınacak

önlemler (yağmur suyu toplama sistemi, miktarı, drenaj sisteminden toplanan suyun

miktarı, karakteristiği, arıtma tesisi akım şeması, kapasitesi, işletme şekli, arıtım

sonucu ulaşılacak değerler, arıtılan suyun hangi alıcı ortama nasıl deşarj edileceği,

deşarj limitlerinin tablo şeklinde verilmesi, sızıntı suyu depolama havuzu plan ve kesit

bilgileri, arıtma çamurunun bertarafı ile depo gaz çıkışının miktarı, kontrolü,

değerlendirilmesi ve uzaklaştırma yöntemleri, alınan ve/veya alınacak izinler), ......... 123

4.9 Projenin içme suyu temin edilen yapılar üzerine etkileri ve alınacak önlemler,124

4.10 Proje kapsamındaki elektrifikasyon planı, bu planın uygulanması için yapılacak

işlemler ve kullanılacak malzemeler, enerji nakil hatlarının geçirileceği yerler ve

trafoların yerleri, bunların güçleri, .............................................................................. 125

4.11 Depolama sahasında kötü hava şartlarında (yağışlı, soğuk, kuru vb.) yapılacak

çalışmalar, ................................................................................................................. 125


ÇED Raporu

vii

4.12 Geri kazanılamayan atıkların cinsi, bileşimi, miktar ve nasıl bertaraf edilecekleri,125

4.13 Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamasında meydana gelecek bakiye atık,

katı atık, tehlikeli atık, tıbbi atık, ambalaj atıkları cins ve miktarları, bu atıkların bertaraf

şekilleri, ..................................................................................................................... 126

4.13.1 Ambalaj Atıkları .................................................................. 126

4.13.2 Tıbbi Atıklar ........................................................................ 126

4.13.3 Tehlikeli Atıklar ................................................................... 127

4.14 Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamasında meydana gelecek özel

atıkların (atık yağ, atık pil ve akümülatörler, atık elektrikli ve elektronik eşyalar, ömrünü

tamamlamış lastikler, bitkisel atık yağlar vb.) cins ve miktarları, bu atıkların bertaraf

şekilleri ...................................................................................................................... 127

4.14.1 İnşaat Aşaması ................................................................... 128

4.14.1.1 Atık Yağlar ................................................... 128

4.14.1.2 Atık Pil ve Aküler .......................................... 128

4.14.1.3 Ömrünü Tamamlamış Lastikler .................... 128

4.14.2 İşletme Aşaması ................................................................. 128

4.15 Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde kullanılacak maddelerden,

parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik olanların, taşınmaları, depolanmaları ve

kullanımları, bu işler için kullanılacak aletler ve makineler, ........................................ 129

4.16 Proje kapsamında atık işlemede kullanılacak kimyasallar, miktarları, depolama

koşulları, hammadde ve ürün depolama tanklarının kapasiteleri ile depolarda alınacak

güvenlik tedbirleri ...................................................................................................... 130

4.17 Proje kapsamında işletme döneminde kullanılacak yakıtların türleri, tüketim

miktarları, kimyasal analizleri, yakma sistemleri ve bunlardan oluşacak emisyonlar, . 130

4.18 Tesiste hava kirliliğine neden olabilecek ünitelerin isimleri, kapasiteleri ve her bir

ünitenin baca sayısı, tesise ait ünitelerin faaliyeti sırasında oluşacak emisyonlar

(dioksin-furan, mist ve diğer tüm emisyonlar) ve bunların meteorolojik koşullar altında

dağılımına ait emisyon dağılım modellemesi, alınacak önlemler, (yürürlükte bulunan

Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği gereğince yapılması gereken

tüm iş ve işlemler), .................................................................................................... 132

4.19 Tesiste oluşabilecek koku, toz, haşere ve sinek üremesine karşı alınacak

önlemler, ................................................................................................................... 134

4.20 Proje kapsamında oluşacak gürültü ve alınacak önlemler

(www.cevreorman.gov.tr/cevre_gd.htm adresinden temin edilecek akustik format

doğrultusunda hazırlanacak akustik raporun ekte yer alması), .................................. 134

4.21 Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde yapılacak iş ve işlemlerden

insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli olanlar, alınacak önlemler, ............ 135

4.21.1 İnşaat Aşaması ................................................................... 135

4.21.2 İşletme Aşaması ................................................................. 136

4.22 Proje kapsamında, inşaat ve işletme döneminde ulaşım altyapısı planı, bu

altyapının inşası ile ilgili işlemler; kullanılacak malzemeler, kimyasal maddeler, araçlar,

makineler; altyapının inşası sırasında kırma, öğütme, taşıma, depolama gibi toz yayıcı

mekanik işlemler,....................................................................................................... 137


ÇED Raporu

viii

4.23 Tesisin inşası, montajı ve işletilmesi sürecinde tesiste çalışanlar için sağlık ve

güvenlik açısından alınacak tedbirler, ........................................................................ 138

4.24 Nakliye için kullanılacak yollara ilişkin araç yükleri (araç cinsi ve sayısı) ve yola

etkisi, yollara giriş ve çıkışlarda alınacak trafik güvenlik önlemleri, ............................ 139

4.25 Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla elden

çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi kullanım kabiliyetleri ve tarım

ürün türleri, civardaki tarım alanlarına olabilecek etkiler ve alınacak önlemler, (proje

alanının tarım dışı amaçlı kullanımı için gerekli izinlerin rapor ekinde yer alması)...... 140

4.26 Proje için önerilen sağlık koruma bandı mesafesi, ilgili planlara işlenmesi, .... 141

4.27 Yerleşimler [proje sahasının (planlanan tüm üniteler için ayrı ayrı)en yakın

yerleşim birimine uzaklığı ve harita üzerinde gösterimi, inşaat ve işletme sırasında

yerleşimlere olabilecek etkiler ve burada yaşayan halkın maruz kalabileceği olumsuz

etkiler, geçim kaynakları üzerine etkiler ve alınacak önlemler,)] ................................. 141

4.27.1 Yaratılacak İstihdam İmkanları ve Gelir Artışları ................. 141

4.27.2 Nüfus Hareketleri, Göçler.................................................... 142

4.28 Yerleşim merkezlerinin nüfus sayım sonucu, gelecekteki nüfus projeksiyonu,

nüfus hareketleri (inşaat ve işletme döneminde sağlanacak istihdam, ekonomik

değişiklikler, göç hareketi) ......................................................................................... 143

4.28.1 İdari Bölünme ..................................................................... 143

4.28.2 Kentsel ve Kırsal Nüfus ...................................................... 144

4.28.3 Nüfus Artış Oranı ................................................................ 144

4.28.4 Nüfus Hareketleri ve Göçler ................................................ 145

4.28.5 Ortalama Hane halkı Nüfusu ............................................... 145

4.28.6 Yaş Gruplarının Dağılımı .................................................... 145

4.28.7 Gelir (yöredeki gelirin işkollarına dağılımı, işkolları itibariyle kişi

başına düşen maksimum, minimum ve ortalama gelir), .................... 146

4.28.8 İşsizlik (yöredeki işsiz nüfus ve faal nüfusa oranı), .............. 146

4.28.9 Yöredeki sosyal altyapı hizmetleri (eğitim, sağlık, kültür

hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanma durumu), ......................... 147

4.28.9.1 Eğitim ve Kültür Hizmetleri ........................... 147

4.28.9.2 Sağlık Hizmetleri .......................................... 147

4.28.9.3 Ulaşım ......................................................... 147

4.28.10 Kentsel ve kırsal arazi kullanımları (yerleşme alanlarının

dağılımı, mevcut ve planlanan kullanım alanları, bu kapsamda sanayi

bölgeleri, konutlar, tarım ve hayvancılık yapılan alanlar, turizm alanları

vb.), ........................................................................................... 148

4.28.10.1 Kentsel Büyüme Deseni ............................... 148

4.28.10.2 Planlı Kentsel Gelişme Alanları .................... 148

4.28.10.3 Kentsel Alanlarda Yoğunluk ......................... 149

4.28.10.4 Kentsel Yenileme Alanları ............................ 149

4.28.10.5 Endüstri Alanlarda Yer Seçimi ...................... 150


ÇED Raporu

ix

4.29 Tesisin faaliyeti sırasında çalışacak personeli ve bu personele bağlı nüfusun

konut ve diğer sosyal/teknik altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği,

sunulacak sağlık hizmetleri, ....................................................................................... 150

4.30 Proje alanının hangi karayoluna ne kadar uzaklıkta olduğu, taşımalar sırasında

hangi yolların kullanılacağı, inşaat ve işletme aşamalarında yollara olabilecek etkiler,

araç yükü, cinsi, sayıları, araç yükünün yollara etkisi, alınacak önlemler, trafik güvenliği

önlemleri, .................................................................................................................. 151

4.31 Proje sahasının işletme sonu ve uzun süreli saha bakım programı, yeraltı ve

yerüstü kaynaklarının izlenmesi, gözlem kuyularının yerleri, adedi, ne sıklıkta gözlem

yapılacağı, ................................................................................................................. 152

4.32 Acil eylem planı (Muhtemel kaza, deprem, orman yangınları ve sabotaja karşı

alınması gerekli önlemler), ........................................................................................ 152

4.33 Yeraltı ve yerüstü sularında bir kirlilik ve bulaşma tespit edildiğinde alınacak

önlemleri içeren bir acil eylem planı, .......................................................................... 153

4.34 İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek ve Süren Etkiler (İzleme

programı, Arazi ıslahı, Rehabilitasyon çalışmaları, Mevcut yeraltı ve yüzeysel su

kaynaklarına etkileri, olabilecek hava emisyonları.) ve Bu Etkilere Karşı Alınacak

Önlemler ................................................................................................................... 153

4.34.1 Rehabilitasyon ve Reklamasyon Çalışmaları, ..................... 154

4.34.2 Mevcut Su Kaynaklarına Etkiler .......................................... 154

4.35 Çevresel Fayda Maliyet Analizi (Bu bölümde çevreden faaliyet öncesi

yararlanılma durumu ve projenin gerçekleşmesi ile yararlanma durumunun sosyo-

ekonomik açıdan değerlendirilmesi) .......................................................................... 155

5 HALKIN KATILIMI ...................................................................................................... 156

5.1 Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının tanıtımı, .................................. 156

5.2 Halkın ÇED Sürecine Katılımı için kullanılan yöntemler,................................. 157

5.3 Halkın projeye ilişkin endişe, görüş/önerileri ve konu ile ilgili değerlendirmeler160

5.4 Görüşlerine başvurulan proje ilgili tarafları ve görüş/önerileri ve konu ile ilgili

değerlendirmeler. ...................................................................................................... 160

6 YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK

OLMAYAN BİR ÖZETİ ....................................................................................................... 162

KAYNAKÇA ....................................................................................................................... 168


ÇED Raporu

x

EKLER

EK-A ÇED Raporu Özel Formatı

EK-B İş Termin Planı

EK-C Harita ve Planlar

1. Genel Vaziyet Planı

2. Jeofizik Profiller

3. Jeolojik-Jeoteknik Profiller

4. Ölçüm Lokasyonları Haritası

5. Yol Aplikasyon Haritası

6. Alt Yapı Projeleri

7. Topografik Harita

8. 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı,

9. 1/5.000 Ölçekli İmar Planı

10. Uydu Görüntüsü

11. Mevcut Tesisleri Gösteren Topografik Harita

12. Arazi Varlığı Haritası

13. 1/2.000 Ölçekli Jeoloji Haritası

14. Koruma Alanları Haritası

15. 1/25.000 Ölçekli Mesçere Haritası

16. 1/10.000 Ölçekli Kadastral Harıta

17. Sağlık Koruma Bandı Mesafesinin Gösterildiği Harita

EK-D Zemin Araştırma Raporu

EK-E Analiz Raporları

1. Yüzey Suyu Analiz Raporları

2. PM10 Ölçüm Sonuçları

3. Gürültü Ölçüm Sonuçları

4. NO2, SO2, HCI ve HF Ölçüm Sonuçları

5. Dioksin ve Furan Ölçüm Sonuçları

EK-F Akustik Rapor

EK-G Hava Kalitesi Modelleme Raporu

EK-H Proje Sahası’na Ait Fotoğraflar

EK-I Resmi Kurum Yazışmaları

1. Orman Genel Müdürlüğü’nün Proje Sahası İle İlgili Tahsis Yazısı

2. İl Mahalli Çevre Kurulu (MÇK) Kararları

3. İmar Planı Onayı

4. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon Genel Müdürlüğü’nün

Yazısı

5. Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü’nün Yazısı

6. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 30.11.2011 tarih ve 6526 sayılı yazısı

7. Halkın Katılımı Toplantısı Tutanakları

8. Eyüp Belediyesi’ne Sağlık Koruma Bandı Mesafesinin Tespit Edilmesine

Yönelik Yazılan Yazı

9. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’ne Yazılan Yazı


ÇED Raporu

xi

10. Kemerburgaz Orman İşletme Şefliği’nden Gelen Yazı

11. T.C. Orman Genel Müdürlüğü’ne Yazılan Yazı

12. Orman Bölge Müdürlüğü’nün İnceleme ve Değerlendirme Formu

13. İstanbul İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’ne Yazılan Yazı

14. Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü’nün Yazısı

15. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın Sağlık Koruma Bandı Tespit

Komisyonu Tutanağı

EK-İ Flora ve Fauna Envanteri

EK-J Meteoroloji Verileri

1. Kumköy Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Verileri (1970-2010)

2. Kumköy Meteoroloji İstasyonu Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış

Değerleri ve Tekerrür Eğrileri

ÇED Raporunu Hazırlayanların Tanıtımı


Nihai ÇED Raporu

xii

TABLOLARIN LİSTESİ

Sayfa

Tablo 1-1 Termal Bertaraf Yöntemlerinin Karşılaştırılması .............................................. 3

Tablo 1-2 İstanbul İçin 2008-2012 Yılları Arasındaki Atık Projeksiyonu ......................... 15

Tablo 1-3 2005-2010 Yılları Kentsel Katı Atık Karakterizasyon Değerleri ...................... 16

Tablo 1-4 Atıkların Özellikleri ve Üst Kalorifik Değerleri ................................................ 17

Tablo 1-5 Tesise Kabul Edilecek Atıkların Kodları ......................................................... 18

Tablo 1-6 İstanbul İli’nin Gerçekleşmiş Nüfus Değerleri ve Daha Önce Yapılmış Çeşitli

Nüfus Kestirimleri .......................................................................................................... 23

Tablo 1-7 İstanbul İli Nüfus Projeksiyonu 2012 - 2046 ................................................. 24

Tablo 1-8 İstanbul’da 2000 – 2011 Döneminde Toplanan ve Bertaraf Edilen Katı Atık

Miktarı ........................................................................................................................... 25

Tablo 1-9 İstanbul İçin Katı Atık Üretim Tahmini .......................................................... 27

Tablo 1-10 İnşaat Aşamasında Kullanılacak Makine-Ekipman Listesi ........................... 29

Tablo 1-11 Tesiste Kullanılacak Makine-Ekipman ......................................................... 29

Tablo 1-12 Aktarma İstasyonlarına Gelen Atık Miktarı .................................................. 30

Tablo 1-13 Tesise Gelecek Araç Sayısı ........................................................................ 30

Tablo 1-14 Yer Alternatifleri Değerlendirme Kriterleri .................................................... 32

Tablo 1-15 Avrupa Yakası Alternatif Yerlerin Değerlendirme Tablosu ........................... 33

Tablo 1-16 Alternatif Saha Seçim Kriterleri ve Puanları ................................................. 33

Tablo 2-1 Proje Sahası’nın Koordinatları....................................................................... 52

Tablo 2-2 Proje Sahası’nın Yakın Çevresine Göre Konumu .......................................... 54

Tablo 2-3 Proje Kapsamında Tesis Edilecek Binaların Alan Büyüklükleri ...................... 55

Tablo 2-4 2011 Yılı D-010 Karayolu’nun Trafik Hacmi................................................... 56

Tablo 2-5 Aktarma İstasyonlarından Proje Sahası’na Atık Getiren Kamyonların

Kullanılacağı Yollar ....................................................................................................... 58

Tablo 3-1 İstanbul İli Eyüp İlçesi’nde Bulunan Maden Yatak ve Zuhurları Listesi .......... 66

Tablo 3-2 Proje Sahası’nda Yapılan Temel Sondajlarına Ait Özet Bilgileri .................... 68

Tablo 3-3 Proje Sahası’ndaki Yapay Dolguda Yapılan Presiyometre Deney Sonuçları . 69

Tablo 3-4 Proje Sahası’nda Belgrad Formasyon (Tmpb1)’de Yapılan Presiyometre

Deney Sonuçları ........................................................................................................... 70

Tablo 3-5 Proje Sahası’nda Belgrad Formasyon (Tmpb2)’de Yapılan Presiyometre

Deney Sonuçları ........................................................................................................... 70

Tablo 3-6 İstanbul İli’nin Su Kaynakları ......................................................................... 75

Tablo 3-7 İstanbul İli’nde Yeraltı Suyu Kullanım Durumu .............................................. 80

Tablo 3-8 Prof. Dr. Ali Demirsoy’a (1996) Göre Red Data Book Kategorileri ................. 84

Tablo 3-9 IUCN kategorileri........................................................................................... 85

Tablo 3-10 Kumköy Meteoroloji İstasyonu’nun Konumuna Ait Bilgiler ........................... 89

Tablo 3-11 Kumköy Meteoroloji İstasyonu Basınç Verileri ............................................ 90

Tablo 3-12 Kumköy Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Sıcaklık Verileri ........................ 90

Tablo 3-13 Mevsimsel Yıllık Ortalama Yağış Değerleri ................................................ 91

Tablo 3-14 Bugüne Kadar Gözlemlenmiş Maksimum Yağış Değeri ............................. 91

Tablo 3-15 Kumköy Meteoroloji İstasyonu Bağıl Nem Verileri ....................................... 93


Nihai ÇED Raporu

xiii

Tablo 3-16 Bölgede Kaydedilen Sisli, Karla Örtülü, Dolulu, Kırağılı, Orajlı ve Fırtınalı

Günler ........................................................................................................................... 93

Tablo 3-17 Bölgede Ölçülen Kar Kalınlıkları .................................................................. 94

Tablo 3-18 Aylık ve Yıllık Rüzgar Esme Sayıları ve Yönleri .......................................... 95

Tablo 3-19 Kış Mevsimine Ait Rüzgar Esme Sayıları .................................................... 96

Tablo 3-20 İlkbahar Mevsimine Ait Rüzgar Esme Sayıları ............................................. 97

Tablo 3-21 Yaz Mevsimine Ait Rüzgar Esme Sayıları ................................................... 98

Tablo 3-22 Sonbahar Mevsimine Ait Rüzgar Esme Sayıları .......................................... 99

Tablo 3-23 Kumköy Meteoroloji İstasyonu’na Ait Yönlere Göre Ortalama Rüzgar Hızı 103

Tablo 3-24 Ortalama ve Maksimum Rüzgar Hızı Tablosu ........................................... 104

Tablo 3-25 Fırtınalı ve Kuvvetli Günler Sayısı Tablosu ................................................ 105

Tablo 3-26 Ölçüm Lokasyonu ..................................................................................... 111

Tablo 3-27 PM10 Parametresine ait Geçiş Dönemi Uzun Vadeli Sınır Değerleri (g/m3)

................................................................................................................................... 111

Tablo 3-28 İstanbul İli’nde Ölçülen PM10 Miktarları (2007-2010) ................................. 111

Tablo 3-29 Difüzyon Tüpü Analiz Sonuçları ................................................................ 112

Tablo 3-30 NO2, SO2, HCl ve HF’e ait Sınır Değerleri ................................................. 113

Tablo 3-31 Dioksin ve Furan Ölçüm Sonuçları ............................................................ 113

Tablo 3-32 Numune Bilgileri ........................................................................................ 114

Tablo 3-33 Numunelere Ait Analiz Sonuçları ............................................................... 114

Tablo 3-34 Kıta İçi Su Kaynaklarının Sınıflandırılması Kriterleri .................................. 116

Tablo 3-35 Gürültü Ölçüm Sonuçları ........................................................................... 116

Tablo 4-1 Hafriyat Hesabı Detayları ............................................................................ 118

Tablo 4-2 Evsel Atıksu Deşarj Standartları .................................................................. 124

Tablo 4-3 Atık Miktarları ve Bertaraf Şekli ................................................................... 127

Tablo 4-4 Tesiste Kullanılacak Olan Kimyasal Maddeler ve Tüketim Miktarları ........... 130

Tablo 4-5 Motorinin Kimyasal Özellikleri ..................................................................... 131

Tablo 4-6 İnşaat Makinelerinden Kaynaklanacak Emisyon Tahminleri ........................ 131

Tablo 4-7 İstanbul İli 2010 Yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları .............. 143

Tablo 4-8 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine Göre Şehir Ve Köy Nüfusu Ve Nüfus

Artış Hızı ..................................................................................................................... 144

Tablo 4-9 İstanbul İli Hane halkı Büyüklükleri ve Dağılımı ........................................... 145

Tablo 4-10 İstanbul İli İşsiz Nüfus Dağılımı, 2010 ....................................................... 146


Nihai ÇED Raporu

xiv

ŞEKİLLERİN LİSTESİ

Sayfa Şekil 1-1 Proje’nin Örnek Çalışma Prensibi ..................................................................... 2

Şekil 1-2 Entegre Katı Atık Yönetim Hiyerarşisi ............................................................... 6

Şekil 1-3 İstanbul’da Oluşan ve Oluşması Beklenen Katı Atıkların Yıllara Göre Dağılımı 7

Şekil 1-4 Atık Kabul ve Depolama Üniteleri Örnekleri...................................................... 8

Şekil 1-5 Atık Besleme Sistemi Örnekleri ........................................................................ 9

Şekil 1-6 Hareketli Izgaraların Görünümü ..................................................................... 10

Şekil 1-7 Yanma Odaları Örnekleri ................................................................................ 11

Şekil 1-8 Buhar Kazanı Örneği ...................................................................................... 12

Şekil 1-9Türbin Jeneratör Örneği .................................................................................. 12

Şekil 1-10 İstanbul’da Oluşan ve Oluşması Beklenen Katı Atıkların Yıllara Göre dağılımı

..................................................................................................................................... 25

Şekil 1-11 Alternatif Yerlerin Puanlama Tablosu ........................................................... 34

Şekil 1-12 Hasdal Enerji Üretim Tesisi .......................................................................... 35

Şekil 1-13 Kompost Tesisi Yanı .................................................................................... 35

Şekil 1-14 Odayeri Düzenli Depolama Alanı Yanı ......................................................... 36

Şekil 1-15 Termal Bertaraf Yöntemleri .......................................................................... 37

Şekil 1-16 Önerilen Tesisin Simülasyon Görüntüsü-1 ................................................... 42




Şekil 2-1 Proje Sahası’na Ait Bulduru Haritası .............................................................. 51

Şekil 2-2 Trafik Hacim Haritası (2011) .......................................................................... 57

Şekil 2-3 Aktarma İstasyonlarının Proje Sahası’na Göre Konumları .............................. 58

Şekil 3-1 İstanbul İli Avrupa Yakası Sadeleştirilmiş Jeoloji Haritası ............................... 60

Şekil 3-2 Genelleştirilmiş Stratigrafik Dikme Kesit ......................................................... 64

Şekil 3-3 İstanbul İli Diri Fay ve Deprem Haritası .......................................................... 73

Şekil 3-4 İstanbul Merkezli Eşşiddetli Deprem Haritası (Özmen, B., 2002). ................... 74

Şekil 3-5 İstanbul Göler ve Göletler Haritası ................................................................. 79

Şekil 3-6 Türkiye Jeotermal Kaynaklar Dağılım Haritası ................................................ 81

Şekil 3-7 Türkiye’nin Fitocoğrafik Bölgeleri .................................................................... 83

Şekil 3-8 Kumköy Meteoroloji İstasyonu Aylık Sıcaklık Değerleri (1970-2010) .............. 91

Şekil 3-9 Aylık Toplam Ortalama ve Günlük Maksimum Yağış Miktarları ...................... 92

Şekil 3-10 Aylık Ortalama Yağış Miktarları ................................................................... 92

Şekil 3-11 Kumköy Meteoroloji İstasyonu Aylık Bağıl Nem Değerleri ............................ 93

Şekil 3-12 Kumköy Meteoroloji İstasyonu Tarafından Kaydedilen Ortalama Sisli, Karla

Örtülü, Dolulu, Kırağılı, Orajlı ve Fırtınalı Gün Sayısı (1970-2010) ................................ 94

Şekil 3-13 Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Gülü..................................................... 96

Şekil 3-14 Kış Mevsimine Ait Esme Sayılarına Göre Rüzgar Gülü ................................ 97

Şekil 3-15 İlkbahar Mevsimine Ait Esme Sayısına Göre Rüzgar Gülü ........................... 98

Şekil 3-16 Yaz Mevsimine Ait Esme Sayısına Göre Rüzgar Gülü ................................. 99

Şekil 3-17 Sonbahar Mevsimine Ait Esme Sayısına Göre Rüzgar Gülü ...................... 100


Nihai ÇED Raporu

xv

Şekil 3-18 Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları ...................................... 103

Şekil 3-19 Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Gülü ...................................... 104

Şekil 3-20 Ortalama ve Maksimum Rüzgar Hızı Grafiği .............................................. 105

Şekil 3-21 Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Grafiği ................................................ 106

Şekil 3-22 Eyüp İlçesi Arazi Kabiliyet Sınıfları Dağılımı ............................................... 108

Şekil 4-1 İstanbul İli Eyüp İlçesi Ulaşım Ağı ................................................................ 137

Şekil 5-1 Halkın Katılımı Toplantılarının Duyurulması İçin Verilen Gazete İlanları ....... 158

FOTOĞRAFLARIN LİSTESİ

Sayfa

Fotoğraf 1-1 Işıklar Köyü Girişi, Osmanlı Dönemi Çeşme Yapısı .................................. 45

Fotoğraf 1-2 Işıklar Köyü Girişi, Osmanlı Dönemi Çeşme Yapısı, Osmanlıca Yazıt ...... 46

Fotoğraf 1-3 Işıklar Köyü Mezarlık Alanı ....................................................................... 47

Fotoğraf 1-4 İhsaniye Köyü Mezarlık Alanı .................................................................... 47

Fotoğraf 1-5 Proje Sahası’nda Yapılan Ekoloji Çalışmasından Görüntüler .................... 48

Fotoğraf 2-1 Proje Sahası’ndan Görüntüler-1 ............................................................... 52



Fotoğraf 3-1 Belgrad Formasyonu ................................................................................ 67

Fotoğraf 3-2 Yapay Dolgu ............................................................................................. 67

Fotoğraf 3-3 Proje Sahası’nda Bulunan Su Birikintileri-1 ............................................... 77

Fotoğraf 3-4 Proje Sahası’nda Bulunan Su Birikintileri-2 ............................................... 77

Fotoğraf 3-5 Proje Sahası’nda Bulunan Mevsimsel Göl Alanı-1 .................................... 78

Fotoğraf 3-6 Proje Sahası’nda Bulunan Mevsimsel Göl Alanı-2 .................................... 78

Fotoğraf 5-1 Toplantıdan Görüntüler-1 ........................................................................ 159




Nihai ÇED Raporu

xvi

KISALTMALAR

% Yüzde 0C Santigrat derece

AB Avrupa Birliği

ADNKS Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi

AMP Acil Müdahele Planları

APAKY Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği

AYİY Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik

BOİ Biyolojik Oksijen İhtiyacı

CEM Continuous Emission Monitoring (Sürekli Emisyon İzleme)

CO2 Karbondioksit

ÇED Çevresel Etki Değerlendirmesi

dBA Desibel

DIE Devlet İstatistik Enstitüsü

DMİ Devlet Meteoroloji İşleri

DPT Devlet Planlama Teşkilatı

EPDK Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu

H2O Hidrojen dioksit

Ha Hektar

HC Hidrokarbon

HCI Hidrojen Klorürü

HF Hidrojen Florür

HKDYY Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği

HKKD Hava Kirlenmesi Katkı Değeri

HKKY Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği

İBB İstanbul Büyükşehir Belediyesi

İGDAŞ İstanbul Gaz Dağıtım Anonim Şirketi

İSKİ İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi

İSO İstanbul Sanayi Odası

İSTAÇ İstanbul Çevre Yönetimi Sanayi ve Ticaret A.Ş.

İTO İstanbul Ticaret Odası

KAFZ Kuzey Anadolu Fay Zonu

Kg Kilogram

Km Kilometre

KOİ Kimyasal Oksijen İhtiyacı

kV Kilovolt

Ltd Limited Şirketi

Lw Eşdeğer Gürültü Düzeyi

m3 Metreküp

MAM Marmara Araştırma Merkezi

MİGEM Maden İşleri Genel Müdürlüğü

Mm Milimetre

MTA Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü


Nihai ÇED Raporu

xvii

MW Megawatt

NO Azot oksit

NO2 Azot dioksit

O2 Oksijen

PM10 Partikül Madde

SKHKKY Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği

SNCR Seçimli Katalitik Olmayan İndirgeme Sistemi

Sm3 Standart metreküp

SPT Standart Penetrasyon Deneyi

TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi

TUİK Türkiye İstatistik Kurumu

USCS Birleştirilmiş Zemin SınıflandırmaSistemi

USEPA ABD Çevre Koruma Örgütü

Vb. Ve benzeri

WHO Wold Health Organization (Dünya Sağlık Örgütü)

YSK Yer Seviyesindeki Konsantrasyon


Nihai ÇED Raporu

1

1 PROJENİN TANIMI VE AMACI

1.1 Projenin konusu, faaliyetin tanımı, (geri kazanımı düşünülen atıklar, bertaraf

edilecek atık çeşitleri...vb.), işletme süresi, zamanlama tablosu, proses akım

şeması, hizmet amaçları, projenin sosyal ve ekonomik yönden gerekliliği,

1.1.1 Projenin Konusu ve Faaliyetin Tanıtımı

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından İstanbul İli, Eyüp İlçesi,

Kısırmandıra Mevkii’nde “İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atık Yakma ve Enerji Üretim

Tesisi” Projesi’nin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Proje Sahası tesis alanı 8 ha olup,

çevre düzenlemeleri ile birlikte bu alan 14,8 ha olmaktadır.

Proje, 30.06.2011 tarih ve 27980 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe

giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair

Yönetmelik, Ek-1 (ÇED Uygulanacak Projeler Listesi), Madde 12 (Günlük kapasitesi 100

ton ve üzeri atıkların yakılması (oksitlenme yoluyla yakma, piroliz, gazlaştırma veya

plazma vb. termal bertaraf işlemleri), belediye atıkları hariç olmak üzere alanı 10

hektardan büyük ve/veya hedef yılı da dahil günlük 100 ton ve üzeri olan atıkların ara

işleme tabi tutulması ve düzenli depolanması için kurulacak tesisler) kapsamında

değerlendirilmiş olup, 22.12.2011 tarihinde gerçekleştirilen Özel Kapsam ve Format

Belirleme Toplantısı’nda verilen formata uygun olarak ÇED Raporu hazırlanmıştır (bk.

Ek-A).

Proje ile katı atık miktarından ağırlıkça % 75, hacimce % 90 azalma sağlanacak

ve sonrasında bu atıkların yakılması suretiyle enerji üretimi yapılması planlanmaktadır.

İlçe belediyeler tarafından toplanan evsel katı atıklar Silivri, Halkalı, Yenibosna ve

Baruthane Aktarma İstasyonları’na, buradan da sıkıştırılarak semitreylerler ile önerilen

tesise getirilecek, ön işleme tabi tutulmadan ızgaralı sistemler vasıtasıyla yakılarak

elektrik enerjisi elde edilecektir. Proje Sahası’nda atık depolama işlemi yapılmayacaktır.

Yakma teknolojisi kullanılarak günde 3.000 ton katı atığın yakılması ile 90 MW’a kadar

elektrik enerjisi üretilmesi planlanmaktadır. Planlanan tesisin yılda 8.000 saat çalışması

öngörülmektedir.

Proje kapsamında elektrik üretim lisansı alınması için Enerji Piyasası Düzenleme

Kurumu (EPDK)’dan onay alınacaktır. Proje kapsamında üretilecek elektriğin hali hazırda

mevcut olan Taşoluk ve Habibler 2 şalt sahalarına bağlanması planlanmaktadır.

EPDK’dan alınacak onay sonrasında Proje kapsamında üretilen elektiğin hali hazırda

mevcut olan ve Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ)’nin uygun gördüğü şalt

sahalarından birine bağlanması planlanmaktadır

Proje kapsamında tesise getirilecek olan atıklar evsel nitelikte olacaktır. Evsel

nitelikli atıklar İBB’nin Avrupa yakasında bulunan Silivri, Yenibosna, Halkalı ve

Baruthane Aktarma İstasyonları’ndan önerilen tesise semitreylerler ile getirilecektir. Bu

atıkların Proje Sahası’na nakli sırasında mevcut D-010 Karayolu kullanılacaktır. Tesise


Nihai ÇED Raporu

2

günlük olarak 65 adet semitreyler tipte araç gelmesi planlanmaktadır. Her araç 23 ton

kapasiteli olup, günde 2 sefer yapacaktır. Böylece mevcut trafik yükünde günlük 130

adet araç ile artış olması beklenmektedir.

Tesise getirilecek olan evsel nitelikli atıklar ızgaralı sistemler vasıtasıyla

yakılacaktır. Izgaralı sistemler ile yakma teknolojisi, termal bertaraf yöntemlerinden

biridir. Bu yöntemde atıklar bir ön işlemden geçirilmeksizin direkt olarak yakma işlemine

tabi tutulmaktadır. Tesise atık getiren kamyonlar öncelikle atık depolama haznesine

yanaşacak ve atıkları buraya boşaltacaktır. Depolama haznesinden besleme ağzına

atığın nakliyesinin sağlanabilmesi için iki adet vinç bulunacaktır. Atıklardan dolayı

depolama haznesinin dibine su çökmemesi için vinç yardımıyla haznede devamlı bir

karıştırma işlemi olacaktır. Atıklar bu vinç sayesinde yanma odasına alınacaktır. Yanma

sonucu oluşan sıcak gazlar atık ısı kazanına gönderilerek buhar üretilecektir. 40 bar

basınç ve 4000 sıcaklığa ulaşan buhar ise türbine gönderilerek türbin döndürülecek ve

böylece jeneratör vasıtasıyla elektrik üretimi tamamlanmış olacaktır (bk. Şekil 1-1).

Şekil 1-1 Proje’nin Örnek Çalışma Prensibi

Kaynak:İSTAÇ A.Ş.


Nihai ÇED Raporu

3

Termal bertaraf yöntemlerinden biri olan ızgaralı yakma teknolojisinin diğer

termal yöntemlere nazaran (gazifikasyon ve piroliz) avantajları daha fazladır (bk. Tablo

1-1). Bu tip tesislerde;

Ön işleme ihtiyaç yoktur.

Kalorifik değer ve atık kompozisyonundaki değişimlere karşı dirençlidir.

% 85’e varan termal verim değerleri elde edilebilir.

Depo gazı, sızıntı suyu ve koku gibi problemler minimize edilir.

Atık miktarında ağırlıkça % 75, hacimce % 90 azalma sağlamaktadır.

Yapılması planlanan tesiste depolama işlemine gerek yoktur.

Tablo 1-1 Termal Bertaraf Yöntemlerinin Karşılaştırılması

Parametre Yakma Piroliz Gazifikasyon

Reaksiyon Sıcaklığı (0C) 800-1.450 250-750 500-1.600

Yanma Odası Basıncı (bar) 1 1 1-45

Ortam Hava İnert-Azot O2, H2O

Stokiyometrik Hava Oranı >1 0


Nihai ÇED Raporu

4

Uçucu kül, (varsa) toplanıp depolanacaktır. Uçucu külü ve BGA artığını siloda

depolama amaçlı aktif toplam kapasitesi, MCR (asgari yakma oranı) koşullarında

yaklaşık 4 günlük çalışmaya denk olacaktır.

Toplama, aktarma ve depolama sisteminin tamamı, kaçak emisyonların

atmosfere karışmasını önlemek için bütünüyle kapalı olacaktır. Havasını almak gerektiği

durumlarda filitreler, bacadan normal çalışma sırasında ayrılan ana baca gazları

emisyonlarından büyük olmayan seviyeye kadarki her türlü parçacığı yakalayacaklardır.

Uçucu kül ve BGA artıkları için, tıkanma riskini asgariye düşüren uygun konveyör

sistemlerinden yararlanılacaktır. Bu sistemler, tüm toplama, taşıma ve depolama

süreçleri boyunca neme maruz bırakılmayacaklardır. Mekanik taşıma, yoğun evrede

pnömatik taşıma veya mekanik ve yoğun evrede pnömatik olarak karma taşıma

düşünülecektir. Basıncı alçak (vakumlu veya zayıf fazlı) taşıma sistemleri, kabul

edilmeyecektir. Uçucu kül ve BGA artığı boşaltma hızı için, tesisin geri kalanının

çalışmasından taviz verilmeyecektir.

Her silo, aşırı dolmayı önlemek üzere sürekli seviye göstergesi ve yüksek yüksek

seviye algılayıcıları, otomatık farklı basınç temizleme sistemli filitreler, örn. ters darbeli jet

türünden temizleme sistemleri, nem giderme (istenilirse) ve örnek alma noktaları ile

donatılacaktır. Filitreler, kolay bakıma olanak verecek biçimde tasarlanacaklardır.

Uçucu Kül ve BGA Artıkları, sahadan büyük torbalar içinde uzaklaştırılacaktır.

Her artık için, büyük torbaları tam olarak otomatik şekilde doldurmaya yönelik bir

istasyon tesis edilecektir.

Kül yükleme sisteminde, gerekli görülen yüzey ısıtma ve karıştırma sistemleri yer

alacaktır.

1.1.2 İşletme Süresi

İBB Atık Yakma ve Enerji Üretim Tesisi’nin işletme ömrü 25 yıl olarak

öngörülmektedir.

1.1.3 Zamanlama Tablosu

Tesis için, 3 yıl sürmesi planlanan arazi hazırlığı ve inşaat aşamasından sonra 1

yıl işletmeye alma ve deneme süresi olarak planlama yapılmıştır. Proje’ye ait detaylı İş

Termin Planı Ek-B’de sunulmaktadır.

1.1.4 Faaliyet Kapsamında Çalışacak Personel Sayısı

Proje’nin inşaat aşamasının en yoğun döneminde en fazla 200, işletme

aşamasında ise 87 personelin çalıştırılması öngörülmektedir.


Nihai ÇED Raporu

5

1.1.5 Proje’nin hizmet amaçları, sosyal ve ekonomik yönden gerekliliği

Gelişmekte ve kalkınma çabasında olan ülkelerin, tabii kaynaklarından sürekli

olarak faydalanabilmeleri için atık israfına son vermeleri gerekmektedir. Dolayısıyla,

ekonomik değeri olan maddeleri geri kazanma ve tekrar kullanma yöntemlerini

geliştirmek kaçınılmaz bir olgudur. Yeni teknolojiler arama sürecinde ülkemiz girişimcileri

ekolojik dengeyi koruyarak katı atıkları hem bertaraf etmek, hem de yeni enerji

kaynakları oluşturarak çağdaş dünya ile yarışabilecek yatırımları yapmaktadır.

Sanayileşme neticesinde elde edilen ilerlemeye bağlı olarak yaşam kalitesi

yükselirken, önüne geçilemeyen nüfus artışı da doğal kaynakların tükenmesine ve

çevrenin artan bir hızla kirlenmesine sebep olmaktadır. Tüketim alışkanlıklarının

değişmesi ile kişi başına üretilen katı atık miktarında da zamanla artma olmaktadır. Tüm

dünyada sürdürülebilir kalkınma yaklaşımı kapsamında; atıkların çevre ve insan sağlığı

açısından bir tehdit olmaktan çıkıp, ekonomi için bir girdiye dönüştürülmesini amaçlayan

atık yönetim stratejileri benimsenmektedir. Entegre katı atık yönetimi, kaynakta atık

azaltma, yeniden kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım uygulamaları ile başlayıp,

oluşan atığın toplanması ve nihai bertarafı ile son bulan bir işlemdir. Yakma, piroliz ve

gazifikasyon tekniklerini içeren termal bertaraf yöntemleri, gelişmiş ülkelerde uzunca bir

süredir katı atıkların bertarafı amacıyla kullanılmakta olup; atık yönetim sistemi

bileşenlerinden biri halini almış durumdadır. Evsel atık yakma; atık bertarafı

hiyerarşisinde sondan bir önceki kademede bulunmakla beraber (bk. Şekil 1-2),

Avrupa'da 20. yüzyılın başından beri kullanılmaktadır.

Yakma teknolojilerinde düşük emisyonlar ileri teknoloji kullanılarak

sağlanmaktadır. Yakma sonucu ortaya çıkan kül inşaat sektöründe kullanılabilir bir

malzemedir. Dünyada yakma teknolojisi kullanan bertaraf tesislerinden elde edilen ısı ve

elektrik kazanımında yüksek verimlilikler sağlanmaktadır.

Yaşanabilir alanların sınırlı olması sebebiyle Dünya'da katı atık bertarafında

termal yöntemleri en çok kullanan ülke Japonya'dır. Üretilen yaklaşık 50 milyon ton

atığın % 77’si, 1.300'den fazla tesiste yakılmaktadır. Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerde

ise durum biraz daha farklıdır. Katı atık bertarafında mevcut durumda en çok tercih

edilen yöntem düzenli depolama ise de; Atık Yakma Direktifi'nde (Waste Incineration

Directive, 2000/76/EC) belirlenen şartların sağlanması amacıyla depolama dışındaki

bertaraf yöntemlerinin kullanımı her geçen gün artmaktadır (Saltabaş, F., Soysal, Y.,

Yıldız, Ş., Balahorli V., 2009).


Nihai ÇED Raporu

6

Şekil 1-2 Entegre Katı Atık Yönetim Hiyerarşisi

Günümüzde, AB üyesi ülkelerde 400'e yakın katı atık yakma tesisinde her yıl 59

milyon ton evsel katı atık termal yollarla bertaraf edilmektedir. Bu tesislerde yılda 7

milyon evin ihtiyacı olan 23 milyon GWsaat elektrik enerjisi üretilmektedir. Bunun

yanında, üretilen 58 milyon GWsaat’lik ısı enerjisi ile 13 milyon konutun ısı ihtiyacı

karşılanmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’de ise evsel atıkların yakılarak

bertaraf edildiği 87 adet atık yakma tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerde yılda 30 milyon

tona yakın atık bertaraf edilirken 15 milyon GWsaat enerji üretimi gerçekleştirilmektedir.

Planlanan Proje ile İstanbul’un Avrupa yakasının atık miktarında % 30 azalma ve

300.000 hanenin (yaklaşık 1.200.000 kişi, İstanbul nüfusunun yaklaşık % 10’u) yıllık

enerji ihtiyacına eş miktarda elektrik üretimi sağlanması hedeflenmektedir (Saltabaş, F.,

Soysal, Y., Yıldız, Ş., Balahorli V., 2009).

2011 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre İstanbul İli’nin nüfusu

13.624.240’dır. Giderek yükselen nüfus artış hızı sonucu şehrin 2020 yılı nüfusunun 15

milyon gibi yüksek değere ulaşması beklenmektedir. İstanbul’da 2011 yılında yıllık katı

atık miktarı 6.165.843 ton’dur. İstanbul’da ortaya çıkan katı atık miktarının yıllara göre

değişimi Şekil 1-3’te gösterilmiştir (CH2M-Hill, 1992).


Nihai ÇED Raporu

7

Şekil 1-3 İstanbul’da Oluşan ve Oluşması Beklenen Katı Atıkların Yıllara Göre Dağılımı

Hızlı nüfus artışına bağlı olarak atık miktarı da her geçen gün artmaktadır. Bu

nedenle, yapılması planlanan Proje ile söz konusu atık hacimleri hem azaltılmış olacak

hem de enerji elde edilerek bölge ve ülke ekonomisine katkı sağlanacaktır.

1.2 Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri (atık kabul ünitesi, atık besleme

ünitesi, yakma ünitesi, parçalama, kurutma, briketleme, elektrik üretim,

depolama tesisi, …vb), kapasiteleri, her faaliyet için her bir ünitede

gerçekleştirilecek işlemler (atık kabulünden başlayarak, her bir ünitede

uygulanacak işlemlerin, geri dönüşüm prosesinin ve arıtma tesislerinin

ayrıntılı açıklanması, gerekli şema, formül ve şekiller ile ifade edilmesi) ile

faaliyet üniteleri dışındaki diğer ünitelerde sunulacak hizmetler,

İstanbul İl sınırlarındaki ev, işyeri, okul, hastane vb. gibi kaynaklardan toplanan

evsel katı atıklar, İlçe belediyeleri tarafından toplanarak aktarma istasyonlarına

getirilecek buradan da semitreylerler vasıtasıyla önerilen İBB Atık Yakma ve Enerji

Üretim Tesisi’ne getirilecektir. Tesise iri hacimli belediye atığı, sıvı atıklar, geri kazanımı

mümkün olan (ömrünü tamamlamış lastik, araç ve ambalaj atıkları) ve metalik içeriği

olan atıklar kabul edilmeyecektir. Bunların geri kazanımı sağlanacaktır.

0

2.000.000

4.000.000

6.000.000

8.000.000

10.000.000

12.000.000

14.000.000

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Nüfus Projeksiyonu (Kişi)

Atık Projeksiyonu (Ton/yıl)


Nihai ÇED Raporu

8

1.2.1 Faaliyet Üniteleri

Proje kapsamında yapımı planlanan tesis aşağıda belirtilen sistemlerden

oluşacaktır1:

Atık Kabul Sistemi: Tesise getirilen atığın tesisin giriş noktasından yakma sonucu

oluşan gaz, katı ve sıvı ürünlerin değerlendirilmesi aşamasını da kapsayan bütün süreç

boyunca düzgün bir şekilde yönetilmesi amacıyla girişte bir atık kabul birimi olacaktır.

Bu birimde, kamyonlar vasıtasıyla tesise getirilen atıklar bunkere boşaltılacaktır.

Bunker içerisinde homojen bir atık yakıtı sağlayabilmek için atıklar vinçler vasıtasıyla

karıştırılacaklardır. Depoda (bunker) sızıntı oluşumunu engellemek için sızdırmazlık

sağlanacaktır. Binalara ve tesisin büyük kalemlerine (bunker, fırın, boyler, türbin, trafo

v.b) ait temeller betonarme olacaktır. Betonarme su tutucu yapılar, “BS 8007 - Su Tutucu

Yapıların Tararımı” ve “EN 1992-Sıvı Tutan ve Bulunduran Yapılar” standartlarındaa

veya Mühendisce onaylanan dengine göre tasarlanacak ve gerekli olduğu yerlerde

koruyucu uygun astarla kaplanacaktır.

Atık Depolama Haznesi: Tesise getirilen atık ilk olarak atık depolama haznesine

alınacaktır. Nakliye araçları ile tesise getirilen atık; miktar ve içeriğindeki günlük

değişimlerin yakma sistemini etkilemesini önlemek amacıyla bu bölümde biriktirilecektir.

Atık depolama haznesi, tesiste bir günde bertaraf edilmesi planlanan 3.000 ton

katı atık miktarı ve projelendirilen yakma sistemi göz önüne alınarak optimum miktarda

atığın depolanmasına olanak sağlayacak hacimde dizayn edilmiştir. Depolama

haznesinde vinç ile katı atıktan kaynaklanacak sızıntı suyunun önlenmesi için sürekli

karıştırma işlemi yapılacaktır (bk. Şekil 1-4).

Şekil 1-4 Atık Kabul ve Depolama Üniteleri Örnekleri

1 Evsel Atık Yakma Tesisi Kurulumu İçin Teknik Hizmet Alımı İşi Teknik Şartnamesi


Nihai ÇED Raporu

9

Atık Boşaltma Peronu: Atıklar, nakliye araçlarından depolama haznesine bir

boşaltma platformu üzerinden boşaltılacaktır. Platformda atığın güvenli bir şekilde

boşaltılmasını sağlamak için gerekli tüm önlemler alınacaktır.

Vinç Sistemi: Atıklar, depolama haznesinden besleme ağzına bir köprü vinç

kullanılmak suretiyle nakledilecektir. Vinç aynı zamanda hazne içindeki atığın

karıştırılmasını da sağlayacaktır. Yakma fırınına beslenecek atığın miktarı ve besleme

sıklığı, yakma sisteminin en uygun seviyede çalışmasını sağlayacak şekilde seçilmiştir.

Vinç sistemi belli bir ağırlıktan fazla atığın yakma sistemine beslenmesini engelleyecek

şekilde emniyet sistemine sahiptir. Vinç sistemi ileri-geri ve sol-sağ olmak üzere dört

yönde hareket edebilir niteliktedir.

Atık Besleme Sistemi: Atıklar, ölçüm için atık bunkerinden atık besleme hunisine

aktarılacaktır. Besleme hunisinin ağzı kare şeklinde olup, köprülenmeyi önleyici şekilde

tasarlanacaktır. Besleme hunisi çıkarılabilir aşınma plakaları ile kaplanacaktır. Besleme

hunisi içine huniyi gözlemek için mikrodalga izleme cihazları monte edilecek, cihaz

seviyeyi belirleyecek ve sesli alarmı çalıştıracaktır. Her bir besleme oluğu tabanında

atığın ızgaraya beslenmesi için düzenleneceklerdir (bk. Şekil 1-5).

Proje kapsamında atık besleme debisi bir ünite için 1.000.000 ton/yıl’dır.

Şekil 1-5 Atık Besleme Sistemi Örnekleri

Atık Yakma Fırını: Evsel katı atıkların bertarafı amacıyla inşa edilecek olan tesiste

ızgaralı yakma sistemi kullanılacaktır. Tesisin 3.000 ton/gün’lük kapasitesi göz önünde

tutularak gerekli ve optimum hat sayısı ve kapasitesi belirlenecektir. Izgara sistemi, atık

kompozisyon ve kalorifik değerindeki değişimlere uyum sağlayacak şekilde

tasarlanacaktır (bk. Şekil 1-6).


Nihai ÇED Raporu

10

Izgara, kuruma, gazlaşma ve esas yanmanın meydana geldiği bölümlerden

oluşmaktadır. Son bölüm yanma işleminin tamamlanmasına hizmet edecektir.

Her ızgara bölümü birçok ızgara çubuğu sıralarından oluşacak olup, sabit sıraları

hareketli sıralar takip edecektir.

Vargel hareketli ızgara kazan çelik yapısına monte edilmiş olup, kendinden

destekli ızgara çerçevesinden oluşacaktır.

Atık yakma fırınında saatte 21-30 ton arasında yakıt yakılacaktır. Toplamda 4

adet her biri 235 GJ/sa kapasiteli hareketli ızgara sistemi bulunacaktır. Yanma sıcaklığı

850-1.1000C olup, sistemdeki yanma gazı akışı 150.000 Nm3/sa’tir. Proje’deki yakma

fırını hava akışı ise 120.000 Nm3/sa’tir.

Yanma sonucu oluşan kül malzemesi en son ızgara bölgesinden geçtikten sonra

yanmaz kaplamalı düşey bir oluktan içi su dolu dalgıç tipi bir tahliye mekanizmasına

dökülülecektir. Su külün hava ile temasının kesilmesi ve soğutulması işlemini görecektir.

Su seviyesi, yan duvara yerleştirilmiş ve taşma sistemi ile techiz edilmiş bir su odası

marifeti ile düzenlenecektir.

Şekil 1-6 Hareketli Izgaraların Görünümü

Atık yakma direktiflerine uyum için yakıcı ve son yanma alanı düzenlemesi her

koşul altında gaz kalma süresi son hava enjeksiyonu yapılan yerden gaz ısısının

850ºC’nin altına düştüğü yere kadar ölçüldüğünde iki saniyeden fazla olacaktır. Bunun

ötesinde, işletme ısısını 850ºC’de tutmak ve bu sıcaklığın altına düşüldüğünde fırına


Nihai ÇED Raporu

11

birincil yakıt beslemesini durdurmak için yakıcı ve son yanma alanının yardımcı yakıt

yakıcıları otomatik olarak kontrol edilecektir.

Yakıcıda üretilen baca gazları, elde edilen ısının türbünler için yüksek basınçlı

kızgın buhar üretiminde kullanılan bir kazan içinde soğutulacaktır.

Kazan besleme suyu kayıpları, istenen kalitede besleme suyunu, kazan suyunu

ve buharını elde etmek için kiyasal dozlama dahil uygun önlemleri kullanan bir arıtma

tesisinden karşılanacaktır.

Ek Yakma Sistemi: Atık yakma fırınında, yakma işleminin başlangıcında fırın

içinde yakma işlemi için gereken sıcaklığın sağlanması için ek bir yakma sistemi

bulunacaktır. Ek yakma sistemi, yakma işlemi esnasında atık kalorifik değerindeki

değişimden kaynaklanan sıcaklık düşüşlerinde de kullanılacaktır. Ek yakma sistemi hem

manuel hem de otomatik olacak olup, ek yakma sisteminde yakıt olarak doğal gaz

kullanılacaktır. Sistemin start-up aşamasında 50.000 Sm3 doğal gaz kullanılması

planlanmaktadır. Doğal gazın yetersiz olduğu durumlarda ise 100 m3 fuel-oil

kullanılacaktır.

Şekil 1-7 Yanma Odaları Örnekleri

Buhar Kazanı: Atık yakma tesisinde, atıkların yakılması sonucu ortaya çıkan ısı

enerjisinin kullanılabilmesi amacıyla bir enerji geri kazanma birimi bulunacaktır. Atık gaz

içerisindeki enerjinin geri kazanılması için kullanılacak olan buhar kazanı, elde edilen

enerjinin elektrik enerjisi üretmek amacıyla kullanılmasına imkan verecektir. Enerji geri

kazanma birimi sistemi ve sistemde kullanılacak olan ekipmanların tasarımı; atıkların

yakılması sonucu oluşan kirletici gazın korozif özelliğine uygun olacaktır. Enerji geri

kazanma birimi mümkün olan en yüksek seviyede verim elde edilmesini sağlayacak

şekilde tasarlanacaktır (bk. Şekil 1-8).


Nihai ÇED Raporu

12

Şekil 1-8 Buhar Kazanı Örneği

Türbin Jeneratör: Buhar kazanında üretilen buhar elektrik enerjisi üretimi için

kullanılacak olan türbin jeneratöre iletilecektir. Türbin jeneratör mümkün olan en yüksek

elektrik üretim veriminde çalışacak şekilde tasarlanacaktır (bk. Şekil 1-9).

Şekil 1-9Türbin Jeneratör Örneği

Kazanda üretilen yüksek basınçlı kızgın buhar elektrik üretimi için buhar türbinine

geçecektir. Türbinler (en az 2 adet), 40 bar (kontrollü) ve yüksek basınçlı buharın

(4000C) ısıtma ve/veya proses amacı ile alınabilmesi için mahfazalı olarak temin

edilecektir.

Buhar türbin jeneratöründen gelen elektriğin bir kısmı tesisin ve sahanın gerekli

yedek elektrik ihtiyacını karşılayacak, kalan kısmı ise dağıtım ağına ihraç edilecektir.

Yoğunlaştırıcılar hava soğutmalı tipte veya soğutma kulesi şeklinde olacaktır.


Nihai ÇED Raporu

13

Soğutma Sistemi: Türbin jeneratörden atmosfere yayılan buhar ve su karışımı

egzoz gazını soğutma için bir sistem dizayn edilecektir. Soğutma sistemi tesiste

kullanılacak yakma teknolojisine, arazinin fiziksel ve jeolojik özelliklerine göre seçilmiş

olup, hava soğutmalı olacaktır.

Baca Gazı Arıtma Sistemi: Katı atıkların yakılarak bertaraf edilmesi sonucunda

oluşan ve içeriğinde yüksek miktarda kirletici ihtiva eden atık gaz, deşarj edilmeden önce

bu kirleticilerin giderildiği bir gaz arıtma sisteminde işleme tabi tutulacaktır. Baca gazı

arıtma biriminden çıkan arıtılmış gazın emisyon değerleri 06.10.2010 tarih ve 27721

sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atıkların Yakılmasına İlişkin

Yönetmelik”te belirtilen sınır değerleri sağlayacaktır.

Baca Gazı Arıtma tesisinden gelen baca gazları, temiz gazları egzoz bacasından

atmosfere atan Uyarılmış Emme Fanı vasıtası ile çekilecektir. Bu baca, Sürekli Emisyon

İzleme Sistemiyle donatılacaktır.

Atıksu Arıtma Tesisi: Katı atık yakma tesisinde ıslak baca gazı arıtma sistemi

kullanılması durumunda yüksek oranda kirletici madde ihtiva eden atıksu oluşabilecektir.

Tesiste kuru tipte baca gazı arıtma sistemi kullanılacaktır. Baca gazlarının arıtımından

kaynaklanan atıksuyun ve tesiste oluşan diğer atıksuların arıtılması için kullanılacak olan

sistem; 06.10.2010 tarih ve 27721 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren

“Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik” ile 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi

Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili

maddelerinde belirtilmiş olan şartları sağlayacaktır.

Kül, Cüruf ve Diğer Katı Atıkların Uzaklaştırılması ve Değerlendirilmesi Sistemi:

Tesiste atıkların yakılması neticesinde oluşan taban külü, uçucu kül ve benzeri her türlü

katı atık ve artıklar için kullanılacak olan sistem 06.10.2010 tarih 27721 sayılı Resmi

Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik”in ilgili

maddelerinde belirtilmiş olan şartları sağlayacak şekilde seçilecektir.

Uçucu Kül ve BGA kalıntıları toplanacak ve bu işe ayrılmış olan silolar içinde en

az 4 gün depolama süresi ile depolanacaklardır. Uçucu kül ve BGA kalıntıları büyük

çuvallar içine doldurulacak ve tehlikeli atık bertaraf tesislerine gönderilecektir. Izgaradan

çıkan kül elenecek ve demir metallerinin ayrılması için işleme tabi tutulacaktır.

Koku Emisyonları Kontrol Sistemi: Tesis, proses öncesi atıkların depolanmasında

ve proses sırasında oluşacak her türlü koku emisyonunun 04.09.2010 tarih ve 27692

sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Kokuya Sebep Olan Emisyonların

Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili maddelerinde belirtilmiş olan şartları sağlayacak şekilde

seçilecektir.

Documents

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ATIK YAKMA VE...İstanbul Büyükehir Belediyesi Atık Yakma ve Enerji Üretim Tesisi Proje Bedeli: 300.000.000 Euro Proje İçin Seçilen Yerin