1

Strane svijeta u Andrićevom životu i stvaralaštvu

Branko Tošović Institut für Slawistik der Karl-Franzens Universität Grazhttp://www-gewi.kfunigraz.ac.at/gralisbranko.tosovic@uni-graz.at

Академија наука и умјетности Републике СрпскеОдјељење књижевности и умјетностиБањалука, 8 – 9. децембар 2011.

НАУЧНИ СКУП

„АНДРИЋ ИЗМЕЂУ ИСТОКА И ЗАПАДА“

2

Životne strane svijeta

Stvaralačke strane svijeta

3

Životne strane svijeta

4

Umjetničke strane svijeta

Djelatnosti:

• književnoumjetnička

• publicistička

• naučna

• epistolarna

5

Korpus

1911–1941.

47 tekstova

• Prva faza (1911–1922) 7

• Druga faza (1923–1924) 9

• Treća faza (1925–1941) 31

6

7

8

9

10

• Naučnoistraživački projekat

„Andrić-Initiative:

Ivo Andrić u evropskom kontekstu”

• Grac

• 2007–2015

11

Dimenzije

• Geografska dimenzija

• Civilizacijska dimenzija

12

Prostorna nominacija

• Eksplicitna nominacija

• Implicitna nominacija

13

Dvije perspektive

a) Kako su i koliko predstavljene strane svijeta u Andrićevom životu i stvaralaštvu.

b) Kako je i koliko Andrić tumačen sa istočne, zapadne, južne i sjeverne pozicije.

14

Tri pitanja

1. Koliko je Andrićev životni prostor bitan za Andrićev stvaralački prostor?

2. Da li između ta dva prostora vlada harmonija ili disharmonija?

3. Kako se geografski i civilizacijski percipira Andrićeva životna i stvaralačka ruža vjetrova?

15

16

Ishodište

• Trougao Sarajevo – Višegrad – Travnik

• Četverougao

17

Boravak

geografski/civilizacijski (a) zapad/Zapad (b) sjeverozapad(c) sjever/Sjever(d) svjeveistok (e) istok/Istok(f) jug/Jug(g) jugoistok

18

Životni prostor

• Jug (Bosna)

• Sjeveroistok (Beograd, Bukurešt)

• Zapad i sjeverozapad (desetak gradova)

• Sjever (Krakov)

• Civilizacijski Zapad (Okcident)

• Siva zona između Zapada i Istoka (Bosna, Beograd)

19

Život na Zapadu 1(diplomatija)

20

Život na Zapadu 2 (studij, zatvor)

21

• 47 pripovjedaka

• 1911–1941.

22

Bosna

• 30 pripovijedaka

• Sarajevo i okolina (Olovo, Sokolac) područje oko Višegrada, Priboja,

• Drina, Žepa

• Mostar

23

Zapad

• 6 pripovijedaka

• Italija, Rim, Trst, Bukurešt, Portugal, Mađarska

24

Istok

• 2 pripovijetke: istok (Carigrad, Akra)

25

Nulta lokacija

• 9 pripovjedaka

• uopšteni prostor

• zatvor, konzulat, mlin, mala kneževina, rijeka (Dunav)

26

Književnoumjetnički stvaralački prostor

• Zapad slabo predstavljen

27

Zašto?

• Zašto Andrić živi 12 godina na Zapadu koji vrlo malo ili gotovo uopšte umjetnički ne osmišljava i odslikava?

28

• Zašto živi na Zapadu a kopka po arhivama i bibliotekama da bi pisao o Istoku?

29

Publicistički stvaralački prostor

• Zapad dobro predstavljen

• 44 publicistička teksta

• 15: Zapad

30

Austrougarski period (1911–1922)

31

1. putopis Kroz Austriju (1923) 2. estetski prikaz Pjesme nad pjesmama

(1924)

Grački period (1923–1924)

32

• 21 publicistički tekst

• 11: Zapad

Period u sjenci dvaju ratova(1925–1941)

33

• Fašizam na Zapadu

34

Rezime

35

Naučni stvaralački prostor

• Doktorska disertacija

Razvoj duhovnog života u Bosni pod uticajem turske vladavine

• Grac

• 1924

36

Epistolarni stvaralački prostor

• više geografskog prostora

• manje civilizacijskog prostora

• Zapad – više

• Istok – manje

37

Književnoumjetnički stvaralački prostor

• Lirski prostor mnogo manje konkretan

• Unutrašnji svijet

• Zatvor

38

• Prostor u poetskoj prozi

• Težnja ka jugu (svjetlosti)

39

• Dramski prostor

• Konac komedije

• između 1914. i 1918.

• sjever (Poljska)

40

• Prozni prostor

Istok

1. „uvezeni“, implementirani, presađeni, transponovani na Bosnu / u Bosni

2. netransponirani, iskonski

41

Zapad

• Nije primarni prostor

42

Orijentaciona eksplikacija

• 135

• Najviše:

istok (istoč-) 41

zapad (zapadn-) 36

jug (juž-) 27

(časopis Književni jug 13)

s(j)ever (s/j/evern-) 14

43

• jugozapad 2

• sjeverozapad 1

• sjeveroistok 1

• jugoistok 0