Struchtúr Adamhach

• Gach uile saghas damhna (gás, solad, leacht) tógála astu.

Ach cá faightear liosta do na cómhábhair a deanann suas gach damhna ar Domhan?

Dúil (Element)Substaint nach féidir a bhriseadh

ina shubstaint níos simplí trí mhodhanna ceimiceacha (imobrithe núicléach etc).

m.s. carbón, ocsaigin +srl.

Tá na dúile go léir as a déantar GACH rud ar Domhan déanta as ADAIMH, ach cad is brí le Dúil arís???

Adamh (Atom)An páirteagáil is lú de dhúil le airíonna na dúile fós ann.

• Adamh ar leith ag baint le gach dúil• Líon na nadamh = líon na ndúl• Ní ionann adaimh dúile amháin &

adaimh dúile eile. • Bíonn gach adamh i ndúil amháin mar an

gcéanna • B’é John Dalton a rinne an chéad cur síos ceart

ar adaimh in 1801.

Tá adaimh comhdhéanta de thrí chineál cáithníní níos lú.Cáithníní fo-adamhacha.

PrótóinNeodróin

Leictreoin

Prótón (+)• Mais: 1 aonad (nó 1.67x10-24 g)

• Lucht: Dearfach (+)

• Suíomh I lár (núicléas) an adaimh.

Leictreon (-)

• Mais: 1/1850 aonad

• Lucht: Diúltach (-)

• Suíomh Ag bogadh timpeall ar an núicléas ar fithis ar leith

Neódrón• Mais: 1 aonad (nó 1.67x10-24 g)

• Lucht: Gan Lucht

• Suíomh I lár (núicléas) an adaimh.

Uimhir Adamhach

• Líon na bprótón atá i núicléas adaimh ar leith

Mais Uimhir

• Líon na bprótón + Líon na neodrón

Eolas ón dtábla peiriadach

Siombail d’Alumanan

Mais-uimhir

Uimhir Adamhach

AlumanamAlumanam:

Uimhir adamhach = 13

Mais Uimhir = 27

Líon na bprótón san adamh = 13

Líon na leictreon san adamh = 13

Líon na neodrón = 27 – 13 = 14.