Su ayak izi ve AYAK İZİ... · 2015. 12. 16. · 05/06 ubat 2013 TÜRÇEV- 9.Yerel Mavi Bayrak Sorumluları Eğitimi Bir ulusun Su Ayak İzi Bir ulus tarafından tüketilen hizmet

Su ayak izi ve turizm sektöründe

uygulaması

Prof.Dr.Bülent Topkaya Akdeniz Üniversitesi

Çevre Mühendisliği Bölümü

05/06 Şubat 2013 TÜRÇEV- 9.Yerel Mavi Bayrak Sorumluları Eğitimi

Kapsam

Ayak izi kavramı

Türkiye’de su yönetimi

Sanal su

Su ayak izi ve turizm

Karbon ayak izi

Ekolojik ayak izi

Su ayak izi


Karbon ayak izi


Ekolojik ayak izi



Suya ihtiyaç duyan sektörler

İçme suyu

Tarım

Endüstri

Enerji üretimi


Küresel sorun

Nüfus artışı

Halen dünya üzerinde

7,281,611,258 kişi

yaşamaktadır (1 Ocak 2013).


Küresel su krizi

1.1 milyar insan temiz içme suyundan mahrum.

2.6 milyar insan yeterli sanitasyondan mahrum

1.8 milyon insan, her yıl, isal türü hastalıklar nedeniyle ölüyor.

3900 çocuk, her gün, sudan kaynaklanan hastalıklardan ölüyor.

Kentsel yerleşimlerde kişi başı su tüketimi:

350 litre: Kuzey Amerika ve Japonya

200 litre: Avrupa

10-20 litre: Orta Afrika (Sahra)

Su krizi >> Besin maddesi krizi


Su kıtlığının ilk sonuçları

Su kıtlığı halen dünya nüfusunun 1/3’ünü etkilemektedir.

Her ülke kendi kaynakları üzerindeki mutlak kullanım hakkını kullanmak, depolama ve kullanım miktarını en üst düzeye çıkartmak çabasındadır.

Su kaynaklarındaki azalma su kullanıcıları arasında olduğu gibi ülkeler arasında da gerilimin artmasına neden olmaktadır.

Türkiye’de Su Yönetimi


Ortalama yağış miktarı

Ort. 670 mm


Su potansiyelinin hesabı


Su zengini miyiz?

Ülke Kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı

m3/kişi,yıl)

Suriye 1.200

Lübnan 1.300

TÜRKİYE 1.430

Irak 2.020

Asya (Ort) 3.000

Batı Avrupa (Ort) 5.000

Afrika (Ort) 7.000

Güney Amerika (Ort) 23.000

Dünya (Ort) 7.600


Kişi başına düşen su miktarı


Türkiye’de beklenen su krizi

Kullanılabilir su potansiyeli: 112 milyar m3/yıl

Birim su miktarı: 1600 m3/kişi, yıl

Kullanılan / planlanan

2008 Milyar m3

2030 Milyar m3

İçme suyu 6.5 18

Tarım 34 72

Sanayi 5.5 22

Toplam 46 112


Türkiye’de suyu kötü kullanıyoruz

Tarımsal sulamanın %88’i vahşi sulama

Kentlerde su kaçak ve kayıpların oranı %40


Türkiye’de suyu kötü yönetiyoruz

Ulusal su vizyonumuz yok

Su yönetiminden sorumlu 14 farklı kurum var

Planlı, katılımcı su yönetimi yok


Yeraltı sularımızı tüketiyoruz

Konya Havzası’ndaki 70 000 kuyunun 50 000’i kaçak

Her yıl su seviyesi 2 metre düşüyor.


Dünyayı ısıtıyoruz

Günümüzde, Konya Havzası’ndaki yağışlar %40-60 oranında azaldı.

2025’de ülkemizdeki yağışlar %25 azalacak

Su ayak izi Sanal su


Su Ayak İzi

Tüketici ve üreticilerin

doğrudan ve

dolaylı olarak

su sarfiyatını birlikte değerlendiren su tüketimi için bir göstergedir.


Bir ürünün su ayak izi

Bir ürünün (eşya, mal veya hizmet) su ayak izi o ürünün üretildiği asıl yerdeki ürünü oluşturmak için kullanılan toplam temiz su miktarıdır.

Üretimin tüm aşamalarındaki toplam kullanılan su miktarını belirtmektedir. Bir ürünün su ayak izi o ürünün “sanal su içeriği” ile aynıdır.


Bir bireyin Su Ayak İzi

Bir birey tarafından tüketilen hizmet mal ve ürünlerin üretimi için kullanılan toplam temiz su kaynağı miktarıdır.

Bu miktar hizmet mal ve ürünlerin “sanal su içeriklerini” tüketim miktarları ile çarpılmasından tahmin edilebilir.


Toplumun veya iş kolunun su ayak izi;

Toplumun tükettiği malların ve

hizmetlerin üretimi için kullanılan, veya üreticinin mal ve hizmet üretimi için kullandığı toplam temiz su kaynaklarının miktarıdır.

Bir iş kolunun yürütülmesi ve oluşturulması için kullanılan toplam temiz su miktarını belirtmektedir.


Bir ulusun Su Ayak İzi

Bir ulus tarafından tüketilen hizmet mal ve ürünlerin üretimi için kullanılan toplam temiz su kaynağı miktarıdır.

Ulusal su ayak izi iki şekilde değerlendirilebilir.

Tüketilen tüm hizmet ve malların miktarları, bu mal ve hizmetlerin “sanal su içeriklerinin” çarpımıyla bulunur.

Tüketilen tüm yerel su kaynakları miktarı ile sanal su ithalatının toplamından, sanal su ihracatının çıkarılmasıyla hesaplanır.

Çeşitli ürünlerin su ayak izleri

(sanal su ihtiyaçları)


1 kg pamuklu kumaş elde edilmesi için: 11,000 litre

1 tişört 250 g = 2700 litre

%45: Sulama suyu. Pamuk bitkisinden buharlaşır

%41: Yağmur suyu: Büyüme mevsiminde tarladan buharlaşır.

%14: Tarlada kullanılan gübre ile tekstil endüstrisinde kullanılan kimyasallardan kaynaklanan atıksuların seyreltilmesinde kullanılır

Küresel olarak yıllık pamuk üretimi ile 210 milyar m3 su buharlaştırılmaktadır.

50 milyar m3 su kirletilmektedir. (Küresel bitki üretimi için kullanılan suyun %3.5’u)






Endüstri ürünleri








Su tüketimi (beslenme)

Tüm ihtiyaçları da dikkate alan “sanal su” cinsinden:

Minimum diyet: 1 m3/gün, kişi

Vejeteryan diyet: 2.6 m3/gün, kişi

ABD türü et obur diyet: 5 m3/gün, kişi


Bölgesel su dengesi


İç ve dış su ayak izi

Bir ulusun toplam su ayak izi iki bölümden oluşmaktadır:

Bir kısım ülke içerisindeki kullanılan su miktarı (yerel su kaynakları),

Diğer bir kısım ise yurtdışındaki su kaynaklarının (ilgili sanal su içerikleri) ülke içerisinde kullanılmasından oluşur.


Su Yeterliği ve Bağımlılığı Kavramı

Bir ulusun “kendi kendine su yeterliği” “iç su ayak izi”nin “toplam ayak izi”ne oranıyla bulunur.

Bu kavram yerel ihtiyaç duyulan hizmet ver servislerin üretimi için gerekli olan su ihtiyacının ülke tarafından kendi başına karşılanıp karşılanamadığını belirtir.


Su Yeterliği % 100 ise, ülke içerisinde tüketilen tüm mal ve hizmetler için kullanılan su miktarı ülke yerel su kaynaklarından karşılanabiliyor demektir.

Bu değerin sıfıra yaklaşması ise o ülkenin hizmetleri ve malları genelde sanal su ithalatı ile karşılaması demektir.

Çözüm

R

R

R

R

Reduce

Reuse

Recycle

Recover

Kaynakta azaltma

Tekrar kullanım

Geri dönüşüm

Geri kazanım


Türkiye su ayak izi


Türkiye’nin hesaplanan su ayak izi miktarı kişi başına yılda 1615 m3 dür.

Yani Türkiye’de yıllık kişi başına tüketilen mal ve hizmetlerin üretiminde kullanılan temiz su kaynağı miktarı 1615 m3’dür.

Ayrıca Türkiye’nin yurtdışına düşen su ayak izi oranı % 15’dir. Yani Türkiye’nin su ayak izi miktarının % 15 i yurtdışından sağlanmaktadır.


Türkiye su ayak izi

Türkiye

ANTALYA BÖLGESİ

TÜRÇEV- 9.Yerel Mavi Bayrak Sorumluları Eğitimi

05/06 Şubat 2013


0

50

100

150

200

250

300

350

January

Febru

ary

Marc

h

April

May

June

July

August

Septe

mber

Octo

ber

Novem

ber

Decem

ber

Months

mm

0,05,010,015,020,025,030,035,040,045,050,0

0C

Evaporation (mm) Rainfall (mm) Temperature (0C)

Antalya Bölgesi İklim Diyagramı

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

Jan March May July Sept Nov

Nu

mb

er

of

To

uri

sts

53


Turizm faaliyetleri ve su ayakizi

Konaklama: 84 – 2000 l/turist,gün

Yüksek konaklama standartları = Yüksek su tüketimi

Antalya: 1000 l/turist,gün (kabul)

Aktiviteler: 10-30 l/turist,gün

Kabul edilen: 30 l/turist,gün

54


Yiyecek:

Herşey dahil konaklama: 6000-7500 kcal/turist,gün

1 kcal = 1 l su => 5500 – 7500 l/turist,gün.

Kabul edilen: 6500 l/turist,gün

Ulaşım: Fosil yakıt kullanımı 750 l su/1000km

Kuzey Avrupa – Antalya: 4200-4800 km

3150-3600 l/turist.

Kabul edilen: 3400 l/turist

55


Ortalama kalış süresi: 10 gün

Toplam su ayakizi: 78,7 m3/turist

Ülke içi su ayakizi: 75,3 m3/turist

Ülke dışı su ayak izi: 3,4 m3/turist

2012: 10 000 000 turist >> 80 000 000 m3

2014: 12 000 000 turist >> 96 000 000 m3

?? : 20 000 000 turist >> 160 000 000 m3

56

Su ayak izi ve turizm sektöründe

uygulaması

Teşekkürler

Documents

Su ayak izi ve AYAK İZİ... · 2015. 12. 16. · 05/06 ubat 2013 TÜRÇEV- 9.Yerel Mavi Bayrak Sorumluları Eğitimi Bir ulusun Su Ayak İzi Bir ulus tarafından tüketilen hizmet