Upload
others
View
23
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Onderzoek naar maatschappelijke vraagstukken
Opvoeding en gezinsleven in
(Afro-)Surinaamse gezinnen
Achtergronden, werking en invloeden van historisch gegroeide
patronen op ouders en kinderen
24 februari 2019
Kramati Ondro Bong, Amsterdam
Marjolijn Distelbrink
Het onderwerp van deze lezing
Ontwikkelingen in de gezinssamenstelling
Achtergronden daarvan
Invloeden op vaders, moeders en kinderen
Patronen te doorbreken?
Onderzoek gedaan naar
Opvoeding en ontwikkeling Afro-Surinaamse gezinnen (2000)
Afro-Surinaamse vaders (2005)
Artikel Vaderschap is geen playstation (2011)
Gezinsstructuur
44,98 44,57 43,9 43,08 43,1
13,75 14,93 16,09 17,49 18,07
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2001 2005 2010 2015 2018
Ontwikkeling percentage eenoudergezinnen binnen de Surinaamse groepering en in Nederland
Surinaams Totaal
18,07
43,1
23,69 21,62
44,93
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2018
Percentage eenoudergezinnen van alle gezinnen, verschillende herkomstgroepen, 1 januari 2018
Totaal Surinaams Marokkaans Turks Antilliaans en Arubaans
29,49 30,02 28,32 31,2
7,58 8,48 8,69 8,94
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2010 2012 2014 2016
Kinderen geboren in een eenoudergezin als percentage van het totaal aantal geboren kinderen (Surinaamse kinderen en Nederland)
Surinaams Totaal
6624172189
7640079699 81086
795611706
18218
2592030527
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
80000
90000
2001 2005 2010 2015 2018
Aandeel tweede generatie huishoudens t.o.v. totale Surinaamse huishoudens met kinderen (in aantallen)
Totale Surinaamsehuishoudens met kinderen
Tweede generatiehuishoudens met kinderen
47 47 47 46 4644 46 46 45 45
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2001 2005 2010 2015 2018
Percentage alleenstaande moeders onder Surinaamse moeders van de eerste resp. tweede generatie
1e gen 2e gen
73,06 70,5567,03 65,17 64,88
91,4688,09
83,8780,1 78,48
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2001 2005 2010 2015 2018
Percentage gehuwden in tweeoudergezinnen, Surinaams en Nederland gemiddeld
Surinaams Totaal
36,89 38,65 41,41 43,16 44,64
63,11 61,35 58,59 56,84 55,36
0
20
40
60
80
100
2001 2005 2010 2015 2018
Tweeouderhuishoudens met Nederlandse partner vs partner met (Surinaamse of andere) migratieachtergrond, tenminste
1 partner Surinaams
Een partner Surinaamse achtergrond, ander Nederlands
Beide partners migratieachtergrond
Variëteit binnen huishoudensvormen zien we hier
niet…
Co-ouderschap
Stiefouderschap
Driegeneratie huishoudens
Lat-relaties
Verweduwing
Etc..
Invloed eenoudergezin op kinderen
Schoolprestaties, welbevinden en
probleemgedrag (en lange termijn..)
Loyaliteitsproblemen en stigmatisering
Teleurstellingen of weinig contact met
uitwonende vader
Parentificatie
Kinderen missen rolmodel
Effecten op moeders/gezinnen
Stressbenadering (scheiding)
Bronnenbenadering (o.a. armoede)
Pedagogische tekorten
Vooral in eerste twee jaar psychologische
stress; grotere opvoedbelasting
Conflicten tussen partners grootste
boosdoener voor kinderen…
Netwerk is een belangrijke buffer
Achtergronden: Afro-Surinaamse moeders over
alleenstaand ouderschap
‘Wat zij zegt, dat klopt.(..) Ik ben
ook zo opgegroeid, en het is
typisch, want als kind al, loop ik
met het idee van: ik ga altijd, als
ik ouder ben, ik heb m’n kinderen,
ga ik zonder man leven’.
‘M’n dochter
zegt precies
hetzelfde’.
‘Naar de dames toe is het
vaak zo dat er gezegd
wordt van “Meisje, begin
te studeren hoor, want je
diploma is je man”.’
Achtergronden (Suriname)
Afrikaanse gezinspatronen en grote belang bloedbanden
Ontwrichting relaties/gezinnen door slavernij
Erna: huwelijk gepromoot maar voor velen niet bereikbaar
Onderzoek jaren 50/60: Westindische familiesysteem
Vrouwennetwerken en familie (ook mannen) als basis;
matrifocaliteit en patrimarginaliteit, seriële monogamie
Moederschapsideologie
Achtergronden (Nederland)
Na de migratie patronen voortgezet
Meer individualisering, mogelijkheden voor alleenstaande
moeders
Emotionele en financiële onafhankelijkheid belangrijke waarde
Ontwikkelingen bij mannen: meer betrokken (maar ook afstand)
Vaker alleen en vaker vanaf begin alleen
Invloed op Afro-Surinaamse gezinsleven?
Culturele hulpbronnen: eenouderschap is normaal/voorbeeld
Onafhankelijkheid en moederschapsideologie
Minder scheidingsproblematiek (al alleen)
Sociale hulpbronnen: meer netwerken (ook mannen)
Daardoor minder stress en gevolgen?
Ja en nee..
Weinig verschil in opvoedbeleving en
gedrag
Weinig gevolgen voor kinderen
Maar..
Wel minder positief welbevinden
kinderen
Zwaar met, maar ook zonder man in
huis
Steun van lat-partners (en soms ex-
partners, kinderen)
Veel variatie
tussen gezinnen
Tegenstrijdigheden
Negatieve ervaringen en lage verwachtingen
Partner grotere rol, tegelijkertijd ook buiten gehouden
Meisjes voorbereid op opvoeden zonder man
Tegelijkertijd hoop op leuke partner, alleen opvoeden niet
ideaal
Jongens vrijer gelaten, geen voorbeelden
Voortzetting patronen jongens en meisjes
Wel een probleem, maar ook moeilijk onderwerp
Keuze voor autochtone partner uit teleurstelling?
‘Maar je bent
wel goed om
geld te blijven
geven gewoon.’
Jongeren zelf over voorzetting patronen
‘Die vrouw kan
gewoon zeggen
van, ja, je ziet
je kind niet
meer’
‘Dat is doorsnee
Surinaamse, ..
(gegiechel). De meeste,
van ja, gaan gelijk met je
kind dreigen omdat dat
je zwakke plek is. Dat
weten ze gewoon.’
‘Weet je wat voor
recht je hebt?
Alimentatie!’
(gelach)
‘Ja maar ik zou
dat nooit
accepteren.’
Hoe patronen doorbreken?
Moeders
Rol van opvoeder en
poortwachter
Mannen toelaten, jongens
opvoeden tot vader
Vaders
Apart aanspreken
Combineren met doen
Belang positieve rolmodellen
Uitwisseling met elkaar
En bij jongeren zelf?
Voorlichting of gesprekken over relaties en ouderschap
Jongens: positieve rolmodellen
Wat kan verder steunend zijn..
Participatie alleenstaande moeders en armoedebeleid
Opvoedsteun die aansluit bij moeders EN vaders
Eigen kracht
Mannenemancipatie
Omgangsbegeleiding kinderen na scheiding
Gesprek met elkaar: wat speelt en wat is nodig?
Hartelijk dank voor de aandacht!
Deze presentatie is terug te vinden op www.ketja.nl