Szkoła letnia dla młodzieży - Kresy24.pl · Szkoła letnia dla młodzieży. Aktualności POLONIA CHARKOWA №7(153) r.2015 2 Rocznicę zbrodni wołyńskiej uczono w Warszawie apelem

• Apel Polaków z Ukrainy w 72 rocznicę Rzezi

Wołyńskiej

• 1000 lat między Dnieprem i Wisłą

• Zmiany w procesie aplikowania o wizę Schengen

• «Я – лидер»

• Финалистка «Miss Polski Nastolatek 2015»

• Polska Wenecja

• Kuchnia polska: chłodnik

www.polonia.kharkov.ua

Nr 7 (153)

2015 r.

PISMO STOWARZYSZENIA KULTURYPOLSKIEJ W CHARKOWIE

W numerze m. in.:

Członkowie Stowarzyszenia Kultury Polskiej w Charkowie – zwyciężcy II Ogólnoukraińskiego Dyktanda Języka

Polskiego „Ja piszę, Ty piszesz, My piszemy po polsku” – zostali przeszkoleni w młodzieżowej szkole letniej, która

była zorganizowana w Lublinie przez Fundację Wolność i Demokracja w ramach projektu

“Jestem Liderem”.Cd. na str. 8-9

Szkoła letnia dla młodzieży

AktualnościPOLONIA CHARKOWA №7(153) r.2015

2

Rocznicę zbrodni wołyńskiej uczono

w Warszawie apelem pamięci, salwą ho-

norową i złożeniem wieńców przed po-

mnikiem 27. Wołyńskiej Dywizji

Piechoty AK na Skwerze Wołyńskim. W

uroczystości uczestniczyli przedstawi-

ciele władz, a także środowisk komba-

tanckich i kresowych.

– Spotykamy się w dniu szczegól-nym, w dniu 72. rocznicy tzw. krwawejniedzieli na Wołyniu i w miejscu szcze-gólnym, na Skwerze Wołyńskim. Spoty-kamy się by uczcić, oddać honor i objąćmodlitwą ponad 100 tysięcy ofiarzbrodni ukraińskich nacjonalistów Ukra-ińskiej Powstańczej Armii. Zbrodni do-konanych w 2136 miejscowościachsiedmiu województw II Rzeczpospolitejna Kresach Południowo-Wschodnich –podkreślił sekretarz Rady Ochrony Pa-mięci Walk i Męczeństwa AndrzejKrzysztof Kunert.

Jak zaznaczył, to niezwykły dzień,miejsce i rocznica, ponieważ po razpierwszy „mamy honor obchodzić tęrocznicę wspólnie ze środowiskiem 27.Dywizji Piechoty Armii Krajowej”.

Prezes zarządu Okręgu WołyńskiegoŚwiatowego Związku Żołnierzy ArmiiKrajowej Anna Lewak podkreśliła, że tospotkanie jest „świadectwem prawdy oKresowianach II Rzeczpospolitej, o lud-ności polskiej, która przeżyła dwie oku-pacje – sowiecką i niemiecką, o ofiarachludobójczych czystek na Wołyniu, Pole-siu, Podolu, ziemi lwowskiej, stanisła-wowskiej i tarnopolskiej, którzy zginęli zrąk OUN-UPA”.

Według szacunków polskich histo-

ryków, ukraińscy nacjonaliści zamordo-wali w latach 1943-1945 na Wołyniu i wGalicji Wschodniej ok. 100 tys. Polaków.Kulminacja tych wydarzeń miała miejsce11 lipca 1943, gdy oddziały UPA dokonałyskoordynowanego ataku na 99 polskichmiejscowości w trzech powiatach: ko-welskim, horochowskim i włodzimier-skim byłego województwa wołyńskiego.

Motorem tych wydarzeń było dąże-nie ukraińskich nacjonalistów do uzys-kania niepodległości. Za główną

przeszkodę w walce o niepo-dległość Ukrainy uznali oniPolaków.

W Polsce śledztwa w tejsprawie są prowadzone odlat 90., a śledczy posługująsię terminem „ludobójstwo”.

Polscy historycy podkre-ślają, że rzeź wołyńska jestwciąż nierozliczoną zbrodniąludobójstwa, a świadczy otym gloryfikacja StepanaBandery i członków OUN-UPA przez obecne władzeUkrainy.

PAPFoto Jakub KAMIńSKI

Polska obchodzi 72. rocznicęRzezi Wołyńskiej

POLONIA CHARKOWA №7(153) r.2015

3

Aktualności

Polacy i Ukraińcy!Ze smutkiem i trwogą obser-

wujemy coroczne nasilenie kon-fliktu polsko-ukraińskiego,związanego z tragicznymi wydarze-niami, które miały miejsce na Wo-łyniu i Galicji Wschodniej w latach IIwojny światowej.

Niepokoi nas fakt, że tastraszna tragedia, która zabrałażycie rzeszom niewinnych ludzi –Polaków, a także i Ukraińców, wyko-rzystywana jest by nadal siać ziarnanienawiści pomiędzy naszymi naro-dami, z czego korzysta dziś puti-nowska maszyna propagandy.Apelujemy do wszystkich, aby nieulegali jakimkolwiek próbom podsy-cania wrogości pomiędzy naszyminarodami. Nie dajmy się znowuskłócić!

Każdego lipca modlimy sięszczególnie w intencji niewinnie za-mordowanych naszych rodaków, aletakże i Ukraińców, którzy zginęli wbezsensownym i krwawym konflik-cie na tle etnicznym. Ich śmierć od-bija się głuchym echem w naszychsercach. Niech będzie lekcją dla na-szego i następnych pokoleń. Mu-simy nauczyć się przebaczać wduchu chrześcijańskiej miłości bliź-niego! Mamy nadzieję, że nigdywięcej podobna tragedia się nie po-wtórzy.

Chcemy przypomnieć słowa pa-pieża Franciszka, który w lipcu 2013roku, w 70. rocznicę wołyńskiej tra-gedii, podczas modlitwy Anioł Pań-ski w Castel Gandolfo powiedział:„Łączę się w modlitwie z biskupamii wiernymi Kościoła na Ukrainie,zgromadzonymi w katedrze w Łuckuna Mszy św. żałobnej z okazji 70.rocznicy tragedii na Wołyniu. Aktyte wywołane ideologią nacjonalis-tyczną w czasie II wojny światowej,spowodowały dziesiątki, a nawetsetki tysięcy ofiar śmiertelnych i za-dały ranę braterstwu dwóch naro-

dów, polskiego i ukraińskiego. Wrazz pasterzami Kościoła na Ukrainie iw Polsce powierzam Bożemu miło-sierdziu dusze tych ofiar, a dla obyd-wóch narodów proszę o łaskęgłębokiego pojednania i pokojowejprzyszłości w nadziei szczerej współ-pracy na rzecz wspólnego budowa-nia jednego Królestwa Bożego”.

Przeszłość, nawet najbardziejdramatyczna, nie powinna nas dzie-lić. Tylko dzięki współpracy i wspól-nemu badaniu wszystkichokoliczności tej strasznej zbrodni,możemy liczyć na dalszy rozwój do-brosąsiedzkich stosunków obydwunarodów. Uważamy, że racją stanunaszych państw i narodów jestwspółpraca i wspólna europejskadroga.

Wzajemne oskarżanie się, bu-rzenie pomników i inne wrogie wza-jemnie działania, to droga wiodącadonikąd.

Wierzymy, że możliwe jestoparte na prawdzie, wartościachchrześcijańskich i europejskichprawdziwe porozumienie pomiędzynaszymi narodami.

Wieczny odpoczynek racz daćPanie wszystkim naszym Rodakom iUkraińcom, którzy zginęli na Woły-niu i Galicji Wschodniej.

Federacja OrganizacjiPolskich na Ukrainie

Zarząd Główny ZwiązkuPolaków na Ukrainie

Partia Polaków Ukrainy Foto Darek DELMANOWICZ

Apel Polaków z Ukrainyw 72 rocznicę

Rzezi WołyńskiejWizyta podsekretarzastanu Konrada Pawlikaw Mołdawii i na UkrainieDwustronne relacje polityczne, współ-

praca z Unią Europejską oraz współpracarozwojowa, jak również wsparcie dla Polo-nii i Polaków były głównymi tematami za-kończonej dzisiaj wizyty wiceministraKonrada Pawlika w Mołdawii i na Ukrainie.

Wiceszef polskiej dyplomacji podczasroboczej wizyty w dniach 24-28 lipca od-wiedził m.in.: Kiszyniów i Odessę, a takżespotkał się z Polonią w Raszkowie i obwo-dzie odeskim. Rozmawiał z mołdawskimiwiceministrami: spraw zagranicznych An-dreiem Galburem, rozwoju regionalnego ibudownictwa Anatolie Zoltcovem oraz rol-nictwa i przemysłu spożywczego VlademLoghinem i baszkan Gagauzji Iriną Vlah.

Na Ukrainie wiceminister Pawlik spot-kał się z kolei z nowym gubernatorem ob-wodu odeskiego Mikheilem Saakaszwilim,zastępcą mera Odessy Anatolijem Orłow-skim, nowym szefem EUBAM (EU BorderAssistance Mission) w Odessie HarcourtemTesoriere. Podczas wizyty w Mołdawii i naUkrainie rozmawiał także z mołdawskimi iukraińskimi ekspertami i analitykami.

Polska sztuka ludowaw Chińskiej GaleriiNarodowejDzięki wystawie przygotowanej przez

Narodowe Muzeum Etnograficzne w War-szawie, Chińczycy dowiedzą się jak wyglądawspółczesne polskie wzornictwo inspiro-wane sztuką ludową (tzw. etnodesign). Pat-ronem wydarzenia jest Instytut Polski wPekinie.

Wystawa zatytułowana „Od źródeł doinspiracji. Motywy etniczne w polskimwzornictwie” prezentuje ponad 200 współ-czesnych eksponatów inspirowanych m.in.zapomnianymi technikami produkcji czydawnymi instrumentami muzycznymi, ta-kimi jak lira korbowa.

Dzięki wystawie goście Chińskiej Gale-rii Narodowej dowiedzą się także czym jestinicjatywa „uwolnić projekt” i poznają naj-ciekawsze polskie marki i projektantów ko-rzystających z ludowej tradycji.

Biuro Rzecznika PrasowegoMinisterstwo Spraw Zagranicznych

WIADOMOŚCI Z POLSKI

HistoriaPOLONIA CHARKOWA №7(153) r.2015

4

1000 lat między Dnieprem i Wisłą

Odstąpienie w lipcu 1792 r. króla Sta-nisława Augusta Poniatowskiego od re-formatorów i przyłączenie się dotargowiczan nie uratowało Rzeczypospo-litej. Władze konfederacji targowickiejpod dyktando posła rosyjskiego przepro-wadziły likwidację dzieła Konstytucji 3Maja.

Wojska rosyjskie dokonywały wielugrabieży, połączonych z represjami poli-tycznymi. Nastąpiło załamanie gospodar-cze i finansowe państwa. Upadło siedemnajwiększych banków warszawskich, ga-lopowała drożyzna żywności. Targowicza-nie wprowadzili cenzurę, zakazującwyrażania opinii krytycznych wobec rzą-dów konfederacji targowickiej i KatarzynyII (tytułowanej oficjalnie „NajjaśniejsząImperatorową”), a nawet jej czeladzi.

Zlikwidowano postępową prasę, wksięgarniach prze prowadzano spisy ksią-żek zakazanych. Nastąpiło przerwaniekontaktów kulturalnych z Europą Zachod-nią. Zmuszono do wyjazdu ze stolicy fran-cuskiego posła. Policja represjonowałanajmniejszy objaw sympatii dla rewolucjifrancuskiej, od której wiało grozą na mo-narchistów. Polskie społeczeństwo nie za-chowało się potulnie wobec okupantów- swą dla nich pogardę okazywali poprzezm.in. bojkot towarzyski – np. dowódcawojsk rosyjskich w Warszawie, gen. Mi-chaił Kachowskij, nie mógł zorganizowaćbalu, ponieważ damy polskie odmówiłyprzyjęcia zaproszeń.

W 1793 r. Sejm grodzieński* sforma-lizował przeprowadzenie II rozbioru Pol-ski - tym razem Rosja i Prusy ograbiłyRzeczpospolitą z ponad 300 tys. km² jejterytorium (Rosja ok. 250, Prusy ok. 58).

Niedawne mocarstwo skurczyło siędo ok. 212 tys. km² – było teraz małympaństewkiem buforowym z marionetko-wym królem i rosyjską armią.

Jak by tego było mało, wpływowa nadworze Katarzyny II frakcja Zubowówparła do ostatecznej likwidacji państwapolskiego knując nikczemny fortel: spro-wokować powstanie i za karę zlikwido-wać państwo!

W tym celu w grudniu 1793r. Peters-burg wymienił na stanowisku rosyjskiego

posła (ambasadora) w Warszawie JakobaSieversa - zwolennika opcji zachowawczej(zachowania Rzeczypospolitej jako pro-tektoratu rosyjskiego) na Osipa Igel-ströma, posłusznego wykonawcęnajpodlejszych nawet poleceń. Zamianaodbyła się w rosyjskim stylu – nowy posełrozpoczął „urzędowanie” obcesowo: zig-norował polskiego króla, któremu w myśldyplomatycznej etykiety powinien był sięprzedstawić, następnie rozbudował wWarszawie policję mundurową i urucho-mił wielką rzeszę tajnych agentów, którzy

penetrowali środowiska rzemieślnicze,sklepy, kościoły, a nawet przenikali nadwór królewski.

Arogancki Igelström zabronił nosze-nia Orderu Virtuti Militari oraz publiko-wania ustaw sejmowych bezuprzedniego ocenzurowania ich w amba-sadzie rosyjskiej.

Polskich patriotów nie trzeba byłoprowokować do powstania - oburzeni ha-niebnymi poczynaniami sąsiadów szybkopodjęli konspiracyjne działania zaradcze.Spisek zawiązał się w grudniu 1792 r. naemigracji i na przełomie 1792/1793 wkraju. Głównym ośrodkiem emigracjiprzedpowstańczej była Saksonia (Dreznoi Lipsk), gdzie Ignacy Potocki, Hugo Kołłą-taj i Tadeusz Kościuszko zawiązali sprzy-siężenie.

Uznano konieczność ustanowieniadyktatury wojskowej i powierzenie jejsławnemu już wtedy generałowi armiiamerykańskiej – T. Kościuszce. Do sprzy-siężenia w kraju przystąpili dawni człon-kowie Zgromadzenia PrzyjaciółKonstytucji Rządowej z czasów SejmuCzteroletniego, przeważnie masoni.

Przedstawiciele prawicy spisku kra-jowego byli zwolennikami odrodzeniaRzeczypospolitej z czasów Konstytucji 3maja, dążyli do przeprowadzenia powsta-nia tylko siłami wojska, bez powoływaniapod broń mieszczan i chłopów.

Tłum wiwatował na cześć Naczelnika, wojsko prezentowało broń,zabrzmiał Dzwon Zygmunta

Jakub Jasiński – poeta, działacz polityczny,generał. Zginął w obronie Pragi

przed wojskami rosyjskimi


5

Historia

Prawicę reprezentowali: Ignacy Dzia-łyński, Andrzej Kapostas, Michał Kocha-nowski, Michał Wulfers, StanisławWojczyński, Ignacy Wyssogota Zakrzew-ski, Feliks Łubieński, Józef Wybicki, PiotrPotocki, Aleksander Linowski.

Lewicę, która w czasie powstaniaprzekształci się w jakobinów polskich, re-prezentowali zwolennicy działań radykal-nych, m.in. Józef Zajączek i Jakub Jasiński.

Osiadłym w Lipsku polskim patrio-tom doradzał francuski dyplomata MarieLouis Descorches**, który doprowadziłdo powstania tzw. Komitetu Emigracyj-nego. Na początku 1793 r. ów Komitetwysłał w tajnej misji do Paryża TadeuszaKościuszkę, który miał przedstawić rzą-dowi francuskiemu plan zakładającywzniecenie w Polsce z francuską pomocą„rewolucji całkowitej” i rozpoczęciewojny z Rosją, Austrią i Prusami.

W czasie przejazdu przez Belgię Ko-ściuszko spotkał się z generałem Char-les François Dumouriezem, któregozapoznał z planami przeprowadzenia in-surekcji w Polsce. Pozostający w zmo-wie z Austriakami Dumouriez, plany tepóźniej wydał Prusakom, ci zaś oddali jeRosjanom. Paryska misja Kościuszki nieprzyniosła zatem zamierzonego skutku,rząd francuski nie złożył żadnych zobo-wiązań stronie polskiej, zachęcając je-dynie do wywołania powstania.

11 IX 1793 r. Tadeusz Kościuszkospotkał się w Podgórzu pod Krakowemz przedstawicielami sprzysiężenia krajo-wego dla zaplanowania przebiegu po-wstania. Termin rozpoczęcia insurekcji

był kwestią zaistnienia dogodnego mo-mentu. Nie trzeba było długo czekać, bojuż w lutym 1794 r. Polsce nakazano zre-dukować połowę stanu liczebnego swo-jej armii, a zredukowanymi żołnierzamizasilić armie Rosji i Prus. Był to policzek,na który mogła być tylko jedna odpo-wiedź: wybuch powstania.

Insurekcja rozpoczęła się 12 III 1794r., gdy generał Antoni Madaliński odmó-wił poddania redukcji I WielkopolskiejBrygady Kawalerii Narodowej i na jejczele wyruszył z Ostrołęki w kierunkuKrakowa.

Jednak za oficjalną datę rozpoczę-cia zrywu nazwanego później Powsta-niem Kościuszkowskim uznaje się 24marca, kiedy to po odprawie oficerówgarnizonu krakowskiego Tadeusz Ko-ściuszko wraz z Józefem Wodzickimudali się na mszę do kościoła Kapucy-nów, a potem do domku loretańskiego,

gdzie u stóp ołtarza złożyli szable, jakiezostały poświęcone przez gwardiana.Następnie ująwszy szable w dłonie ślu-bowali, że gotowi są oddać swoje życiedla obrony ojczyzny, po czym około go-dziny 10 zjawili się na krakowskimRynku, gdzie odczytano Akt powstania,a sam Kościuszko - jako nominowanyowym Aktem na Najwyższego Naczel-nika Siły Zbrojnej Narodowej - złożyłprzysięgę:

„Ja, Tadeusz Kościuszko, przysię-gam w obliczu Boga całemu NarodowiPolskiemu, iż powierzonej mi władzy naniczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz je-dynie jej dla obrony całości granic, od-zyskania samowładności Narodu iugruntowania powszechnej wolnościużywać będę. Tak mi Panie Boże dopo-móż i niewinna męka Syna Jego”.

Adam JERSCHINA

*) Sejm grodzieński – nazwa połączonych sejmów I Rzeczypospolitej, odbywającychsię w Grodnie. W 1673 r. Sejm w Warszawie zdecydował, że co trzeci sejm (z wyłączeniemtych, które wiązały się z elekcją króla – konwokacyjnych, elekcyjnych i koronacyjnychbędzie odbywał się w Grodnie. Celem tego postanowienia było zaakcentowanie faktu,że Rzeczpospolita składa się z Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Miasto Grodnozyskało tym samym nieoficjalny status trzeciej stolicy Rzeczypospolitej. Ostatni Sejmgrodzieński, zwołany jako sejm skonfederowany przez Rosję, obradował w okresie 17 VI– 23 XI 1793 pod laską marszałka Stanisława Kostki Bielińskiego. Miał on niezwykle burz-liwy przebieg. Od pierwszej jego sesji dochodziło do gwałtownych sporów, rękoczynóworaz interwencji wojsk rosyjskich. Odbywał się po zawarciu tajnej rosyjsko-pruskiej kon-wencji podziałowej w Petersburgu 23 I 1793 r.

**) Marie Louis Descorches (1749 – 1830) – markiz, pułkownik armii francuskiej, dy-plomata. Jako minister pełnomocny w Polsce (VII 1791-X 1792) był rzecznikiem zawarciaporozumienia polsko-francuskiego. Po zwycięstwie konfederacji targowickiej wydalony zRzeczypospolitej. Descorches był zwolennikiem rewolucji francuskiej i popierał jakobinów.

Józef Wybicki - pisarz i polityk, autorsłów polskiego hymnu narodowego– Mazurka Dąbrowskiego

Nowy Zamek w Grodnie, miejsce obrad sejmu w 1793

Informacja wizowaPOLONIA CHARKOWA №7(153) r.2015

6

W dniu 23 czerwca 2015 roku na Ukrainie oraz w innychpaństwach Partnerstwa Wschodniego państwa strefy Schen-gen wprowadzą Wizowy System Informacyjny (VIS-systemwymiany danych między państwami członkowskimi strefySchengen dot. wiz krótkoterminowych.)

Odbywa się to w kontekście ogólnoświatowego procesuwprowadzenia VIS. System obsługuje już 16 z 23 regionówświata. System obsługuje już państwa Bliskiego Wschodu, Af-ryki, Ameryki Południowej i Północnej, Australii, Azji Połu-dniowo-Wschodniej, Azji Centralnej, Bałkanów Zachodnichoraz Turcję. Wprowadzenie systemu rozpoczęło się w paź-dzierniku 2011 roku. Do końca listopada 2015 roku do sys-temu VIS zostaną dołączone wszystkie konsulaty państwczłonkowskich strefy Schengen na całym świecie.

Główna zmiana dla obywateli Ukrainy będzie polegałana tym, że od dnia 23 czerwca 2015 roku wszyscy aplikującyo wizę będą zmuszeni stawiać się osobiście w konsulacie wcelu pobrania ich danych biometrycznych (odcisków palcówi zdjęcia cyfrowego). Ta procedura jest prosta i nieuciążliwa.Dotyczy ona w szczególności krótkoterminowych wiz Schen-gen (maksymalny okres pobytu 90 dni w ciągu każdych 180dni)

Do wszystkich kolejnych wniosków wizowych składanychna przestrzeni 5 lat po dokonaniu tej procedury, odciski pal-ców wnioskodawcy będą kopiowane z informacji, która mie-ści się w systemie VIS z poprzedniego wniosku. Innymisłowami, odciski palców są pobierane raz w okresie 5 lat i sąone ważne dla każdego wniosku na wizę Schengen w ciągu 5lat (na przykład na długoterminową wizę wielokrotną; jednakw szczególnych przypadkach, takich jak uzasadnione wątpli-wości dot. osoby wnioskodawcy, konsulaty nadal będą po-bierać odciski palców w tym okresie czasu).

Wyjątek stanowią następujące kategorie osób:– Dzieci do lat 12– Osoby, od których niemożliwie jest pobranie odcisków

palców;

– Głowy państw i członkowie rządów (jak również człon-kowie delegacji oficjalnych oraz ich współmałżonkowie), je-żeli podróżują w celach oficjalnych.

W praktyce oznacza to, że pierwsza osobista wizytaosoby w konsulacie państwa członkowskiego strefy Schengenpo 23 czerwca będzie trochę dłuższa. Będzie to czas nie-zbędny dla pobrania danych biometrycznych. Wszystkie po-zostałe procedury (w szczególności opłata wizowa, formularzwniosku wizowego) pozostają bez zmian.

Jednak potrzeba wprowadzenia nowego systemu możespowodować potencjalną komplikację procesu złożenia apli-kacji z powodu jego przeciążenia. Wnioskodawcy powinni otym pamiętać.

Celem wprowadzenia systemu VIS jest ochrona wniosko-dawców od kradzieży ich tożsamości oraz zapobieganie oszu-stwom z dokumentami i handlowi wizami. Na przykład,pobranie odcisków palców, szeroko wykorzystywane w pań-stwach UE, ma na w celu podniesienie poziomu zabezpiecze-nia rożnych dokumentów (dowody osobiste, paszporty)Wykorzystanie danych biometrycznych w celu potwierdzeniatożsamości osoby, która posiada wizę będzie prowadziło dodokładniejszej, szybszej i bezpieczniejszej kontroli granicznej.

Zmiany w procesie aplikowaniao wizę Schengen

P: Czy wizy Schengen wydane do dnia 23 czerwca 2015roku będą nadal ważne?

O: Tak, wizy pozostaną ważne.

P: Jeżeli ja już posiadam paszport biometryczny, czymuszę również oddać swoje odciski palców?

O: Tak, właściciele paszportów biometrycznych, którzybędą aplikować po raz pierwszy po 23 czerwca, muszą rów-nież stawić się osobiście do konsulatu w celu złożenia aplika-

cji na krótkoterminowa wizę Schengen.W ogóle istnieją dwa różne, niezależne od siebie, sys-

temy przechowywania danych biometrycznych. Paszportybiometryczne z odciskami palców właściciela są wydawaneprzez ukraińskie organy władzy. Natomiast systemem VIS kie-ruje nie władza ukraińska, a organy władzy państw członkow-skich strefy Schengen, które nie mają dostępu do danych,które są przechowywane na chipach ukraińskich paszpor-tów biometrycznych.

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania (FAQ):


7

Informacja wizowa

P: Czy wprowadzenie procedury VIS spowoduje podwyż-szenie opłaty za wizę?

O: Nie, opłata za wydanie wizy zostanie utrzymana na do-tychczasowym poziomie.

P: Czy nowe wymagania oznaczają, iż ukraińscy aplikancinapotkają nowe problemy? Czy nie jest ono skierowana prze-ciwko obywatelom ukraińskim.?

O: Absolutnie nie. Ta innowacja ma na celu podniesieniepoziomu bezpieczeństwa procesu wizowego. Odciski palcówbędą pobierane tylko za pierwszym razem i ta informacja będziewykorzystywana w ciągu 5 lat w celu otrzymania następnej wizy.

Takie same wymagania i procedury wkrótce będą dotyczyływszystkich wnioskodawców na całym świecie. Stosunek do oby-wateli Ukrainy jest taki sam, jak i stosunek do wszystkich oby-wateli na świecie.

P: Czy ta innowacja oznacza, że ruch bezwizowy dla Ukra-ińców zostanie odłożony?

O Nie, w żaden sposób. Te dwa procesy nie są ze sobą po-łączone.. Wprowadzenie biometrii jest procesem światowym aliberalizacja ruchu bezwizowego jest procesem, który odbywasię miedzy UE i Ukrainą. Ruch bezwizowy dla obywateli Ukrainyposiadających biometryczne paszporty zostanie wprowadzonyjak tylko Ukraina spełni zobowiązania przejęte na siebie w pro-cesie integracji.

P: Co się stanie z aplikacjami wizowymi tych osób, które zróżnych przyczyn odmówią oddawania odcisków palców?

O: W przypadku odmowy złożenia danych biometrycznych,wnioskodawcy ci nie dostaną wizy Schengen. Jednocześnie ist-nieje szereg kategorii obywateli, którzy nie muszą składać swoichdanych biometrycznych:

– Dzieci do lat 12;– Osoby, od których niemożliwe jest pobranie odcisków pal-

ców;– Głowy państw i członkowie rządów (jak również członko-

wie delegacji oficjalnych oraz ich współmałżonkowie), jeżeli po-dróżują w celach oficjalnych.

P: Czy są dodatkowe porady dla osób ubiegających się owizę Schengen przed wprowadzeniem VIS?

O: Podróżni planujący aplikować o wizę Schengen w czer-wcu powinni zwrócić uwagę, iż kilka dni przed 23 czerwca kon-sulaty państw członkowskich strefy Schengen mogą byćzamknięte lub ograniczyć przyjmowanie dokumentów od apli-kantów w związku z przeprowadzeniem robót związanych zwprowadzeniem nowego systemu.

Jeżeli Państwo zaplanowaliście podróż na koniecczerwca/początek lipca prosimy o rozważenie możliwości złoże-nia dokumentów o kilka tygodni wcześniej.

Konsulaty i centra wizowe będą musiały przeprowadzićszkolenie własnego personelu, wprowadzić i opanować noweprocedury pracy. Pochłonie to czas przeznaczony zwykle naprzyjmowanie wniosków wizowych.

P: Jaką będzie rola centrów wizowych?O: Ich rola pozostanie niezmieniona. Będą one pomagać

konsulatom państw członkowskich strefy Schengen, które z nimiwspółpracują, na etapie przygotowawczym przyjmowania wnio-sków wizowych. Centra te będą również wyposażone w urzą-

dzenia elektroniczne do pobierania danych biometrycznych,które następnie będą bezpośrednio przesyłane do konsulatu od-powiedniego państwa strefy Schengen i przechowywane wbazie danych VIS.

P: Czy pozostanie możliwość aplikowania o wizę za pośred-nictwem akredytowanej agencji turystycznej?

O: Po 23 czerwca, wnioskodawcy powinni stawiać się oso-biście w konsulacie (lub centrum wizowym) w celu oddania swo-ich danych biometrycznych. Następne, złożenie aplikacjiwizowych w granicach lat 5 może odbywać się za pośrednictwem agencji turystycznych.

Dane biometryczne nie mogą być zbierane przez pośredni-ków komercyjnych (na przykład przez agencję turystyczną).

P: W jaki sposób moje dane personalne są ochronione wVIS?

O: Rygorystyczne przepisy dotyczące danych osobowych sąokreślone przez przepisy prawne związane z funkcjonowaniemVIS. Są one również kontrolowane przez odpowiednie krajowei europejskie organy do spraw ochrony danych.

Dane personalne wnioskodawcy są przechowywane w VISmaksymalnie przez okres 5 lat od daty ukończenia okresu waż-ności wydanej wizy, lub od nowej daty ukończenia okresu waż-ności wydanej wizy, w przypadku, gdy jej termin ważności zostałprzedłużony, lub od daty podjęcia negatywnej odpowiedzi przezkompetentne organy władzy w sprawie aplikacji wizowej.

Każda osoba ma prawo do otrzymania informacji dot. jejdanych w VIS od państwa członkowskiego strefy Schengen, którewprowadziło jej dane do systemu. Każda osoba może wymagaćaby jej niedokładne dane zostały poprawione, dane zebrane wnielegalny sposób usunięte z systemu.

W każdym państwie strefy Schengen kompetentne organykrajowe przeprowadzają niezależną kontrolę opracowania da-nych personalnych wprowadzonych do VIS przez dane państwo.

Inspektor europejski do spraw ochrony danych dokonujekontroli procesu opracowania danych przez organy zarządu VIS.

P: Kto będzie miał dostęp do VIS?O: Bezpośredni dostęp do dodanych przechowywanych w

VIS mają organy władzy państw członkowskich strefy Schengenodpowiadające za wydanie wiz, organy kontroli granicznej i imi-gracyjnej oraz służby udzielające azylu na terytorium danegopaństwa.

Z reguły, dane z VIS nie mogą być przekazywane państwomtrzecim lub organizacjom międzynarodowym.

Od dnia 1 września 2013 roku organy ochrony porządkupublicznego państw członkowskich strefy Schengen mogą zwró-cić się z zapytaniem o dostęp do danych VIS zgodnie z bardzorygorystycznymi przepisami prawnymi i wyłącznie w celu zapo-biegania oraz prowadzenia dochodzeń w sprawach związanychz terroryzmem i innymi ciężkimi kryminalnymi przestępstwami.W tym celu dostęp do VIS posiada Europol.

P: Gdzie mogę uzyskać więcej informacji o VIS?O: Dodatkową informację o VIS można uzyskać na stronie

internetowej: http://ec.europa.eu/vis. (informacja w języku an-gielskim).

Konsulat Generalny RP wCharkowie


8

Życie charkowskiej Polonii

Мы стали участниками проекта«Я – лидер» и нам очень хочется по-делиться своими впечатлениями. За-нятия проходили в центре фундации«Счастливое детство» в Мотыче Лес-ном Люблинского воеводства. Мы согромным удовольствием посещалиуроки польского языка, проектирова-ния, психологии, публичного выступ-ления и др. Также были вечераинтеграции, эффективной коммуни-кации, мастер-классы, обучение ра-ботать в команде, презентации,дизайн. За время обучения мы улуч-шили языковые навыки, узнали сек-реты коллективного общения,развили свои лидерские качества.Принимали участия в семинарах, ко-торые ориентированы на личностноеразвитие молодежи, укрепление по-тенциала в формировании отноше-ний между молодыми людьми.Практические занятия проводилилучшие учителя Польши.

Дом, в котором мы жили, нахо-дится в живописном месте, кругом

природа. Возле дома футбольная иволейбольная площадки, на которыхзанимались спортом. Вечерами призвездном небе под гитару пелипесни у костра, готовили еду нагриле-барбекю.

За время пребывания в Польше унас было много экскурсий. Мы побы-вали в университете Марии Кюри-Склодовской, различных музеях,Королевском дворце в Варшаве,Люблинском замке, дворце Замой-ских в Козлувке. Особенность музеяЗамойских состоит в том, что там исейчас живут наследники графскогорода.

Очень сильные эмоциональныеощущения возникли после посеще-ния лагеря смерти Третьего рейха«Майданек». Хочется, чтобы ужастой страшной войны больше никогдане повторился

Особенные впечатления про-извела на нас столица Польши Вар-шава. Город привлекает туристов игостей тем, что в нем одновременно

сочетаются несколько архитектурныхстилей. Мы побывали в самом высо-ком здании Варшавы – Дворце куль-туры и науки. Рядом с высоткойпостроены современные небо-скребы. Организаторы проекта пре-доставили нам уникальнуювозможность побывать в ПарламентеПольши. Теперь у каждого из нас естьличная фотография в Сейме Респуб-лики Польша, где принимаются важ-ные политические решения. Такжемы посетили музей Варшавского вос-стания. Представленные экспозициишироко раскрыли нам страницы ис-тории Польши.

Настоящий праздник детства былв Варшавском центре науки имениНиколая Коперника. Это уникальноеобразовательное пространство, со-временный интерактивный музей.Мы видели работу выставок и лабо-раторий, где можно узнать о природеэлектричества, познакомиться с за-гадками человечества, последнимидостижениями науки и техники.

«Я – лидер»

С 15 по 27 июня 2015 года при поддержке фонда «Свобода и Демократия» в рамках проекта

«Я – лидер» в Люблине в летней молодежной школе проходили семинары для аниматоров

польского сообщества за рубежом. От Полонии Харькова на обучение были приглашены по-

бедители Диктанта языка польского «Я пишу, ты пишешь, мы пишем» Галина Зубрицкая,

Лидия Щенявская, Константин Козырев.

9



На культурных мероприятиях,проводимых Харьковским обще-ством польской культуры, ЭвелинаЧерниенко уже с 3 лет училась позна-вать азы артистического мастерства имечтала стать известной польскоймоделью. Ни один концерт, проводи-мый обществом, не проходил безучастия юной Эвелины. Она пелапольские песни, читала стихи поль-ских поэтов, танцевала. С малых летЭвелина Черниенко представлялаПольшу на культурных фестиваляхУкраины.

В свое время ее предки были вы-сланы в Сибирь, откуда позже и по-пали в Украину. Но свою культуру илюбовь к родной Польше передалипоследующим поколениям семьи. Сдетства девочка знала историюсвоего рода, гордилась предками. Состороны отца она походит из старин-ного известного польского рода Гне-вошей, представители которогозанимались дипломатией, просвети-

тельством и даже водили дружбу скоролями. Дедушка и бабушка Эве-лины много лет занимаются популя-ризацией польской культуры вУкраине. Бабушка – Юзефа Черни-енко – с 1997 года является президен-том Общества польской культуры вХарькове, в 2002 году получила зва-ние «Заслуженный деятель польскойкультуры». Не один раз ее награж-дали Почетными грамотами от город-ской администрации Харькова зазаслуги в деле возрождения нацио-нального самосознания и культурыпроживающих на Слобожанщине по-ляков, а также сохранение традицийи обычаев польского народа. В своейсемье Юзефа Черниенко сохранилаязык предков, традиции, историю,культуру. Ее дети, а также внучки Эве-лина и иоланта с детства изучалипольский язык, принимали участиево всех мероприятиях, проводимыхХарьковским обществом польскойкультуры.

Теперь Эвелина Черниенко гор-дится тем, что презентует свой из-вестный в Польше рыцарский родГневошей, имеет Карту Поляка, живёти учится в Польше. Девушка не соби-рается останавливаться на достигну-том – впереди у нее еще многоконкурсов. Эвелина настроена на по-беду в них и стремится к ней.

26 июня 2015 года в Козеницах (Польша) член Харьковского обще-ства польской культуры Эвелина Черниенко стала финалисткой конкурса«Miss Polski Nastolatek 2015». До этого Эвелина завоевала титул МиссХеслмского и Добжинького краю Польши 2015 года.

В научном центре можно было попытаться создатькороткий анимационный фильм и увидеть модель че-ловеческого костного скелета, едущего на велосипеде.Мы были удивлены научными открытиями и великимиизобретениями, которые были представлены в этоммузее.

После поездки осталось много впечатлений и фо-тографий. Мы познакомились с польской молодежью,нашли друзей с разных городов Украины – Житомира,Одессы, Ровно, Шепетовки, Славуты, Берестечка, Луцка,Дрогобыча, Винницы, Хмельницкого и др. Нашакоманда подготовила проект, цель которого – популя-ризация среди харьковчан знаний о РеспубликеПольша. Хочется выразить слова благодарности и ска-зать огромное спасибо консульству Республики Польшав Харькове, организаторам проекта «Я – лидер», всемсотрудникам и учителям Полонии Харькова, за органи-зацию незабываемой поездки в Республику Польша.

Галинка ЗУБРицКаЯ

Финалистка «Miss Polski Nastolatek 2015»

Życie charkowskiej PoloniiPOLONIA CHARKOWA №7(153) r.2015

10

«Великдень у Польщі»Ми продовжуємо щоденник

подорожі на Великдень до По-льщі представників Харківськоготовариства польської культури.

ЧЕНСТОХОВа. МОЛиТВа За МиРНа СХОДІ УКРаЇНи

Ченстохова з монастирем наЯсній Гурі — центр світового христи-янського паломництва. Іконі МатеріБожої Ченстоховської, яка пошрамо-вана загарбницьким мечем, пере-жила війни ще від середини 17-гостоліття, має імення Королеви По-льщі і Чорної Мадонни, вклоняютьсяпілігрими з усіх континентів. Є день їївшанування і в православному ка-лендарі. Близько чотирьох з полови-ною мільйонів людей приїжджаютьсюди зі своїми тривогами і надіямищороку. За програмою перебуванняу нас була зустріч і з владою містаЧенстохова. Із заступником мераміста Рішардом Стефаняком гово-рили під час вечері про польсько-ук-раїнську співпрацю на рівні громад.Головна думка – в Україні теперскладно, але хочеться вірити, щолюди все здолають і Україна будемирною квітучою державою.

Поселили нас у домі пілігримів.Наступний день для мене і сусідок-сибірячок почався із сходом сонця.алеєю прапорів різних країн світу по-спішали на ранкове відкриття образуМатері Божої Ченстоховської. У кап-лиці вже збиралися пілігрими, зде-більшого молодь. Учні і студенти,яким невдовзі закінчувати навчання,вирушають разом з духовними на-ставниками на Ясну Гору просити під-тримки Матері Божої.

Стислося серце, коли почуласлова меси отців паулінів (саме їм на-лежить монастир): «Молимося замир на Сході України».

ВаРШаВа. аРКа ДЛЯНЕВІДОМОГО СОЛДаТа І ВІВТаРДЛЯ НаЙВІДОМІШОГО ПОЛЯКа

Між Харковом і польською столи-цею ще 2011 року підписано угоду

про дружбу і співробітництво. Само-врядні структури Варшави долучи-лися фінансово, щоб наша мандрівказгадувалася з приємністю.

Нашого екскурсовода молодогокультуролога Даміана ми дочекалисяна площі Юзефа Пілсудського білямогили Невідомого солдата.

Він розповів: «Ідея вшануванняНевідомого солдата з’являється уФранції. Після Першої світової війнибатько, який втратив трьох синів і незнав, де вони поховані, придумавмогилу Невідомого солдата. Її об-лаштували в Тріумфальній арці в Па-рижі. У Польщі ця ідея стежсподобалася. І 1925 року вирішили,що така могила буде у Варшаві. Прахвоїна перевезли зі Львова і поховалив арці Саксонського палацу. Ми незнаємо, хто тут похований – поляк?австрієць? Словак? Українець? – не-відомий солдат. Почесна варта ціло-добово 365 днів на рік змінюєтьсящогодини. Взимку – кожні півго-дини.

Після Другої світової війни відСаксонського палацу вціліли три ко-лони. Добудували ще одну, щоб ви-йшла надмогильна арка.

Від неї добре проглядаєтьсяхрест на площі Пілсудського. Полякилюблять перегук символів (невідо-

мий і найвідоміший). Хреста встано-вили там, де стояв вівтар для ПапиРимського Яна Павла ІІ, коли він 1979року молдився на варшавськомумайдані: «Хай зійде дух твій і змінитьлице землі, цієї землі». Символ-по-дразник – Палац культури і науки,подарунок від СРСР середини 50-хроків. Найвищий польський хмаро-чос, схожий на Спаську вежу. 237метрів у небо, які вивищуються надВаршавою і нагадують про москов-ську домінацію над Польщею. Розіб-рати його неможливо ще й тому, що2005 року палац визнали пам’яткоюархітектури.

Мандруємо далі площею Пілсуд-ського, на якій щороку 3 травнявлаштовують урочистості на честьпроголошення конституції Польщі. Їїназивають найстарішою із втіленихна європейському континенті По-льська Конституція 3 травня об’єдну-вала країну, хоча й не убезпечила їївід наступних перекроювань і загар-бань. аж доки світова політика на зу-пинилася на імені ЮзефПілсудський. Він має у Варшаві трипам’ятники. Один Пілсудський нібизібрався вічно приймати паради намайдані біля могили Невідомогосолдата в День Війська Польськогочи інших державних свят.


11


Військо Польське та інші атри-бути державності наших західнихсусідів переживали різні стадії утис-ків, а часом прямих заборон. Так,після Другої світової війни аж до1990 року замовчувався день при-йняття Конституції 3-го травня. Тру-дящим не потрібно було знати анісвоїх королів, ані військових діячіврізних епох, окрім комуністичної.

Саме племінник останнього по-льського короля Юзеф Понятов-ський, який очолював гарнізонВаршави в день ухвали конституції,може уособлювати долю пам’ятни-ків столиці, що гинули під бомбамиі були відроджені.

Маршал Наполеона і королів-ський племінник Юзеф Понятов-ський, увічнений в образі вершниказ мечем, ледь прикритий короткимплащем римського воїна, мандру-вав і в білоруський Гомель, до па-лацу намісника Польші. але у 20-хроках минулого століття повернувсядо Варшави і стояв перед колона-дою Саксонського палацу та моги-лою Невідомого солдата. Бувзнищений після поразки Варшав-ського повстання 1944 року. Ниніш-ній герой з мечем — відтворенакопія, встановлена перед Прези-дентським палацом.

МаЙДаНЕК. МЕТЕЛиК На СКЛІ КРЕМаТОРІЯ

У Велику суботу, тобто напере-додні Пасхи християн східного об-ряду, організатори влаштувалипромовисту подорож у спільну істо-рію багатьох народів. Тепер уже вЛюбліні, а колись на його околиці,був концтабір Майданек. Дорога відбрами називалася Чорною. Небобуло синє і в ньому так несподіваноз’явилися журавлі.

Нашим гідом став молодий істо-рик Марек Дуда. Він пояснив: «Сим-волом Майданека є пам’ятник увигляді брами. Вона є знаком пере-ходу між умовною волею окупова-ної землі і тим пеклом, яке було тутвсередині».

Назва табору походила від час-

тини міста Любліна, що іменувалася“Майдан Татарський”. У 1941-44роках він займав сотні гектарів.Спершу призначався для радянськихвійськовополонених, які працювалина дорогах і в майстернях, наприк-лад, шили одяг для німецької армії.У квітні 42-го — вже табір смерті згазовими камерами і крематорієм.

Восени 1944-го Майданек ого-лошують музеєм. Пізніше неподаліквід крематорію будують мавзолей.Під його дахом утрамбований кур-ган людського попелу.

Про коротке інтерв’ю попросилагосподиню-опікунку однієї із сибіря-чок. Трагедія Майданеку зачепилародину аліції Кот. Її батько був у1943 році в’язнем Майданека. Тодізахопили групу чоловіків. Вонимешкали у малому селі. За парти-занську діяльність село оточили і чо-ловіків забрали до таборуМайданек. Була весна, тепло, вони— молоді. Їх виокремив німецькийагроном, якому було необхідно по-стачати харчі на фронт. Хтось мавпрацювати. Так декому вдалося по-вернутися, хоча багато згинуло, бозмучив голод. Старша сестра паніаліції була чотирирічною, колибатько потрапив до концтабору. Вінрозповідав мало, але говорив, щобули люди різних національностей.Вони не утримувалися разом, булирозділені у окремих бараках.

ЛЮБЛІН. ПІД СНІГОПаД МаГНОЛІЙ

Наші опікуни-господарі перечи-тували анкети потенційних гостей іробили свій вибір. Дехто кількароків поспіль приймає різних гос-тей зі сходу, а ось Нєвольськівперше відгукнулися на оголо-шення товариства “Wspólne korzе-nie” і готові були прийняти аж трьохмандрівниць. але у поляків Казах-стану щось не склалося, тому в по-селенні Stara Wsia (Cтаре село)неподалік від Любліна жили я і по-льська білоруска з Горноалтайська.Нас не просто оточили увагою і тур-ботою, а сприймали на рівні хоч ідалекої, але нарешті знайденоїрідні. Родина має чотирьох дітей іаж десятьох онуків. При цьому паніМаришя любить стрімку їзду за кер-мом авто і з посмішкою згадує, яксама вправлялася з поїздкою авто-мобілем заплутаними вулицямиВідня. Вони багато мандрують сві-том, але й багато працюють всієюродиною — в автомайстерні й наполі.

Після концтабору і блукання ста-рими вуличками Любліна, польсько-у к р а ї н с ь к о - р о с і й с ь к о г опрощального обіду і гостювання удрузів моїх нових друзів, ми щевстигли на іменини до онучок Нє-вольських — 15-річної Кінги і дворіч-ної антосі.

Życie charkowskiej PoloniiPOLONIA CHARKOWA №7(153) r.2015

12

Була колись принцеса Кінга, яку в Польщі вважаютьсвятою покровителькою усіх зайнятих на видобутку солі.Юна Кінга Нєвольська любить футбол і малювання. Нібисам собою написався вірш для Кінги.

***Метелики б’ються у скло крематорію.Гриби “козаки” у березах ростуть.Малюй мені, Кінго, футбольну історію — смугасті футболки сприймаються тут, у місті з Майданеком, мабуть, двозначно.це форма для Мессі і ніч для месії.Твої іменини — частуємось смачно.Ми гості лишень з України й Росії.Хай сонце встає великоднього ранку над тортом-м’ячем, де свічки кольорові.Червоне шампанське розлите у склянки — для Кінги, для квітів, для миті любові.

На прощання дівчина подарувала мені дві власноручзроблені писанки — різнокольорову, схожу більше наялинкову прикрасу і білосніжну — з мініатюрних квіток іззолотистими намистинками-серединками. Вони теперживуть у нашому домі.

Під час прощального обіду поспілкувалася із заступ-ником товариства Юзефом Гусажем, який має рідних ідрузів в Україні, доклав великих зусиль, щоб чергова по-дорож Польщею запам’яталася позитивом. Він підтвер-див, що програма щороку дублюється, щоб приїздилищоразу інші люди з різних країн пострадянського про-стору. Маршрут поїздок незмінний. Одній жінці з Росії по-щастило знайти могилу батька в Кракові.

Юзеф Гусаж і голова товариства «Спільне коріння»Збігнев Войчеховський були останніми, кого 9 квітня 2010року приймала у президентському палаці Марія Качин-ська. Вона вручила їм нагороди за багаторічну працю зполяками, які мешкають за межами Польщі. Наступногодня президентське подружжя загинуло разом з іншимипасажирами літака під Смоленськом. але традиція вели-коднього спілкування в Любліні залишилася, щоб гово-рити і про трагічне, і разом зустрічати свята.

Прощальний обід у Любліні був спільний. Тостишвидше нагадували розлогі подяки і спогади про поба-чене в Польщі. Я прочитала посвяту Нєвольським, напи-сану в їхньому гостинному і затишному домі.

***Шахти Nadrybie, Stefanów, Bogdanka.Запах вугілля і поїзда сниться.Ще з “tamtej strony” не їдуть краянкина помідори і полуниці.Про Wesolówku плачуть берези.Сніг для магнолій пані Марисідивну влаштовує в квітні імпрезу.Греблі боброві в найближчому лісі

пану Тадеушу добре відомі.Підеш — налипне півпущі, півзливи.Сонце по вишитій теплій соломі поглядом водить: хто тут щасливий?Хрестик до хрестика — шились обжинки.Внуки до внуків — вгніздилась родина.На витривалість випробують жінкуі чоловіка хмарні хвилини.Ось і стільці, як для князя й княгині.Столу між ними — як білого поля.Кошик святковий на скатертині,снігу, як дрібки свяченої солі,тілу й серцю, мабуть, задосить.Озеро Grabniak. Гнізда лелечі.Вітром від берега чайку відносить.Нитку повернень заплутує вечір.

Коли в день від’їзду вийшла з будинку Нєвольських,здивувалася, що вся земля під магнолією засипана, нібиснігом. це вже цвіт почав облітати – тільки торкнетьсягілок людина або налетить вітер. Отож за наше гостю-вання в Польщі змінювалися погода і додавалося цвіту,летів сніг і сяяло сонце. Магнолія називалася зірковою,бо кожна пелюстка нагадувала промінь зірки. Люди в су-часному світі більше покладаються на свої навігатори,аніж на небесні зірки. але після поїздки і знайомства з ро-диною Нєвольських мені хочеться частіше дивитися назоряне небо, фантазувати, що й вони зараз бачать ВеликуВедмедицю або Лебедя. І якась зірка в цю мить мені під-моргує.

Ірина МиРОНЕНКОFoto Oleg CZERNIJENKO


13

Obcy język polski

Maciej Malinowski

Bezokolicznik potrzebować należy dogrupy czasowników oznaczających chęć,pragnienie, pożądanie, życzenie, domaga-nie się, wymaganie, potrzebę, nadzieję,brak czegoś itp., które od samego po-czątku rządzą dopełniaczem, a nie bierni-kiem. I nic się w tym względzie niezmieniło. Mówi się i pisze: potrzebuję(kogo, czego?) świętego spokoju, potrze-buję (kogo, czego?) opieki, potrzebuję(kogo, czego?) dobrego traktowania, takjak za jedynie poprawne uznaje się zwrotypragnę (kogo, czego?) spokoju, domagamsię (kogo, czego?) sprawiedliwości, wy-magam (kogo, czego?) posłuszeństwa,życzę sobie (kogo, czego?) praworządno-ści, żądam (kogo, czego?) wypełnianiaobowiązków, szukam (kogo, czego?) wyj-ścia z trudnej sytuacji.

Na takie ustalenie normatywne do-tyczące składni czasownika potrzebowaćnatrafiamy zarówno w Słowniku ortoe-picznym Stanisława Szobera z 1937 r. (s.355), jak i w Słowniku poprawnej pol-szczyzny PWN pod redakcją Witolda Do-roszewskiego i Haliny Kurkowskiej z 1973r. (s. 555) oraz w Wielkim słowniku po-prawnej polszczyzny PWN pod redakcjąAndrzeja Markowskiego z 2004 (s, 84).We wszystkich przestrzega się użytkowni-ków polszczyzny przed mówieniem i pisa-

niem potrzebuję kogo, coś zamiast po-trzebuję kogoś, czegoś.

Nie ulega więc wątpliwości, żebłędne są także zwroty przytoczone przezinter-nautkę. Należy je zastąpić konstruk-cjami: potrzebuję nowego sprzętu, po-trzebuję nowego oprogramowania,potrzebuję sterowników do laptopa, po-trzebuję programu do ściągania plików.

Szczególnie młodzi osobnicy musząwięc wbić sobie raz na zawsze do głowy,że czasownik potrzebować wymaga posobie dopełnienia bliższego w dopełnia-czu. To jednak nie wszystkie kłopoty zwią-zane z używaniem na co dzień czasownikapotrzebować. Nie należy go łączyć zinnym czasownikiem (bezokolicznikiem),a więc mówić czy pisać potrzebuję wyje-chać na kilka dni, potrzebuję pilnie poży-czyć trochę pieniędzy, potrzebuję spłacićpożyczkę czy potrzebuję dzisiaj wcześniejwrócić do domu, żeby się wreszcie po-rządnie wyspać itp.

Takie konstrukcje bezokolicznikoweze słowem potrzebować w roli głównejtraktowane są przez językoznawców jakoniepoprawne. Dopatrują się oni w nichskładni niemieckiej i zalecają sięganie wtakich sytuacjach po słowo musieć(muszę wyjechać na kilka dni, muszę pil-nie pożyczyć trochę pieniędzy, muszę

spłacić pożyczkę, muszę dzisiaj wcześniejwrócić do domu, żeby się wreszcie po-rządnie wyspać).

Godzi się jednak zaznaczyć, że częśćlingwistów skłonna jest jednak tolerowaćpołączenie czasownika potrzebować ibezokolicznika, ale wyłącznie wtedy, gdychodzi o potrzeby psychiczne. Potrzebo-wać i jego formy osobowe (potrzebuję,potrzebuje, potrzebują itd.) stają sięwówczas jak gdyby czasownikami modal-nymi, tworzącymi osobliwy typ orzecze-nia złożonego (np. potrzebuję sięwypłakać, wyciszyć, wygadać, wykrzy-czeć).

Tego typu sformułowań chętnie uży-wał Henryk Sienkiewicz. W powieści Wpustyni i w puszczy (rozdział XVIII) pisał:Był wielomówny jak wszyscy Grecy i po-trzebował się wygadać, a w liście do Mści-sława Godlewskiego ze szpitala wZanzibarze: Widziałem wszystko, comchciał i potrzebował widzieć.

Jednoznacznie za błąd uważa się zaśmówienie czy pisanie wyszedłem wcześ-niej, gdyż potrzebowałem zdążyć na po-ciąg bądź potrzebuję jak najszybciejwrócić do domu. W takich konstrukcjachformy potrzebowałem, potrzebuję trzebazastąpić formami musiałem, muszę.

www.obcyjezykpolski.interia.pl

Potrzebować czegoś(nie: coś)

Według Wielkiego słownika poprawnej pol-szczyzny PWN pod redakcją Andrzeja Markow-skiego (Warszawa 2004, s. 312) poprawny jestwzór: (ja) gwiżdżę, (ty) gwiżdżesz, (on, ona, ono)

gwiżdże, (my) gwiżdżemy, (wy) gwiżdżecie, (oni) gwiżdżą.A jednak duża grupa użytkowników polszczyzny (głównie

tych młodych) wybiera formy z innym końcówkami fleksyjnymi.Mówi np. gwizdam na wszystko; on zawsze rano gwizda pod blo-kiem czy sędziowie na boisku źle gwizdają.

Czy takie postacie czasu teraźniejszego czasownika gwizdać,czyli gwizdam, gwizda, gwizdają itp., muszą jednoznacznie pod-legać potępieniu? Okazuje się, że Słownik ortoepiczny (czyli po-prawnej polszczyzny) Stanisława Szobera wydany przed wojną(w 1937 roku, ale później wiele razy wznawiany bez poprawek)

zezwalał na mówienie i pisanie gwizdam, gwizdasz, gwizda itd.na równi z gwiżdżę, gwiżdżesz, gwiżdże... Także w trybie rozka-zującym dopuszczalna była oboczność gwiżdż! – gwizdaj! igwiżdżcie! – gwizdajcie!

Nieoczekiwanie redaktorzy słowników poprawnej pol-szczyzny wydanych po wojnie zmienili to normatywne ustaleniei postawili wyłącznie na formy gwiżdżę, gwiżdżesz, gwiżdże;gwiżdż! A zatem i ja Was do ich używania namawiam.

Ciekawe jednak, że w wypadku innych czasowników o za-kończeniu -ać (np. klaskać, głaskać czy mlaskać) dopuszcza sięformy klaszczę i klaskam; głaszczę i głaskam, mieszczę i mlaskam.Może więc i gwizdam, gwizda, gwizdają staną się na kiedyś (napowrót) poprawne...

Pan Literka

Gwiżdżę czy gwizdam? Jak odmieniać czasownik gwizdaćw czasie teraźniejszym?


14

Podróż do Polski

Kujawsko-pomorska miejscowość,Wenecja, nie tylko jest urokliwie poło-żona na przesmyku jezior: Biskupiń-skiego, Weneckiego i Skrzynka, lecztakże zaprasza na przejażdżkę pocią-giem po najwęższych torach w Euro-pie. Żnińska Kolej Wąskotorowa, doniedawna regularny środek transportudla mieszkańców z okolicznych wsi,dziś atrakcja turystyczna na trasie:Żnin – Wenecja – Biskupin – Gąsawa,miejscowości na Szlaku Piastowskim.Wąskotorówka w Wenecji porusza siępo szynach o rozstawie zaledwie 600mm. Są to najwęższe tory kolei pub-licznej w Europie.

Taka gratka jak najwęższe w Euro-pie tory stała się przyczynkiem dootwarcia w Wenecji Muzeum KoleiWąskotorowej. Wenecja jest polskim“naj” podwójnym w skali europejskiej.Nie tylko ma najmniejszą szerokośćtorów, lecz także ma największe mu-zeum kolei. „Tu stacja Wenecja, zapra-szamy do muzeum”, gdzie zajechało 17zabytkowych parowozów, najstarszy z1899 roku, kilka z okresu I wojny świa-towej, wagony towarowe, pasażer-skie, drezyny ręczne i motorowe. Napociąg poczekamy w zabytkowej po-czekalni, przedwojennego szlabanupilnuje dróżnik w staroświeckiej

budce. W Wenecji stoi niemodnyżuraw wodny do uzupełniania po-ziomu wody w kotłach lokomotyw.Jest zwrotnica i obrotnica umożliwia-jąca zmianę kierunku jazdy oraz toro-wisko z rozjazdami do historii.

Zamek Diabła WeneckiegoTuż przy skansenie kolei znajdują

się średniowieczne ruiny zamku Krwa-wego Diabła Weneckiego oraz jedna znajwiększych w Europie wystaw śred-niowiecznych machin oblężniczych.

Zamek oraz wystawę machin ob-lężniczych można zwiedzać codzienniew godz. 9-18. Wstęp na teren podzam-cza za okazaniem biletu (do nabycia wkasie Muzeum Kolei Wąskotorowej wcenie 8 zł – ulgowy, 10 zł – normalny;ten sam bilet upoważnia do zwiedze-nia skansenu kolei. Historię zamkuoraz zlokalizowanych przy nim urzą-dzeń może przybliżyć przewodnik –koszt 50 zł/grupa).

Usytuowany strategicznie na prze-smyku jezior Weneckiego i Biskupiń-skiego zamek (jeden z pierwszychprywatnych zamków obronnych w Pol-sce) strzegł ongiś szlaku łączącegoŻnin z Gnieznem czyli de facto granicPaństwa Krzyżackiego z siedzibą główpolskiego kościoła.

Polska Wenecja...

Truizmem jest stwierdzenie, że

Polska jest najpiękniejsza na świe-

cie. Poeci piszą „o czarach naszej

ziemi: o bursztynowych polach i

czerwonych głogach, o puszczach

ciemnośpiewnych i gwiazdach nad

niemi, o drzewach, jarzębinach, o

krzyżach i drogach...”. Najznakomit-

szy sonet nie odda w pełni tego, co

w Polsce jest naj, naj. Podroż po

polskim naj, rozpoczniemy w ...

Wenecji.


15

Podróż do Polski

Według lokalnych podań – tutajwłaśnie “testowano” bombardy (ar-maty) przed bitwą pod Grunwaldem.Swą nazwę zamek zawdzięcza Mikoła-jowi Nałęczowi – panu na Wenecji, sę-dziemu kaliskiemu, który – jak głosilegenda – ze względu na surowośćswych sądów przezwany został Krwa-wym Diabłem Weneckim lub Krwaw-cem.

Zamek zbudowano około 1390roku na niewielkim wzniesieniu po-śród podmokłych łąk. Powstał na pla-nie kwadratu o boku długości 33metrów. Otaczał go ceglany murwzniesiony na kamiennych fundamen-tach wsparty skarpami. W północno-wschodnim narożniku znajdowała siękilkukondygnacyjna, czworobocznawieża, która pełniła funkcje obserwa-cyjno-obronne, więziono tu też niepo-kornych. Główny budynek mieszkalnyzamku został wzniesiony wzdłuż ca-łego zachodniego muru.

Wjazd na dziedziniec prowadziłdrewnianą kładką i mostem zwodzo-nym od strony południowej (jez. Bis-kupińskiego). Poprzedzało goumocnione przedbramie wysunięteprzed lico muru. Dodatkowym ele-mentem obronnym była otaczającaprzedmurze fosa, której brzegi umoc-niono drzewem.

Pierwszy sprawdzian umocnieńzamkowych miał miejsce w roku 1395podczas sąsiedzkiego zatargu pomię-dzy rodami Nałęczów i Grzymalitów.Skutkiem działań zbrojnych było czę-ściowe zniszczenie zamku. Na po-czątku XV wieku właścicielem Wenecjizostaje Mikołaj z Warzymowa jednakjuż w 1420 roku sprzedaje majątekwraz z zamek arcybiskupowi gnieź-nieńskiemu Mikołajowi Trąbie. Du-chowny przystępuje do rozbudowywarowni czyniąc z niej główna sie-dzibę arcybiskupów na Pałukach. We-wnątrz murów wzniesiono nowe

budynki wzdłuż muru północnego.Wzmocniono obronę wjazdu znacznierozbudowując przedbramie. Całyzamek otoczono dodatkowym muremobronnym. W jego narożnikach usy-tuowano basteje na planie koła przy-stosowane do użycia broni palnej.Przez pewien okres zamek miał byćponoć wykorzystywany jako więzieniedla przeciwników kościoła, szczegól-nie tych sprzyjających ruchowi husyc-kiemu.

Zamek wenecki nie funkcjonowałzbyt długo. Jeszcze pod koniec XVwieku został opuszczony a następnierozebrany. Uzyskany materiał budow-lany posłużył do wzniesienia w pobli-skim Żninie nowej siedzibyarcybiskupów. Malownicze pozostało-ści zamku już w drugiej połowie XIXwieku budziły zainteresowanie miłoś-ników historii. Jednak dopiero prze-prowadzone po II wojnie światowejbadania archeologiczne, prowadzonepod kierunkiem dr Czesława Sikor-skiego, pozwoliły poznać dokładniejego założenie i fazy rozwoju.

Dziś obiekt pozostaje w trwałejruinie, można jednak zwiedzić jegodziedziniec, u jego podnóża rozłożyłasię jedna z największych w Europiewystaw średniowiecznych machin ob-lężniczych.

www.muzeumznin.pl

• 4 szklanki maślanki lub kefiru,

• ½ szklanki śmietany,

• 1 szklanka filtrowanej wody,

• 1 pęczek botwinki,

• 1-2 buraki (najlepiej ćwikłowe),

• 1 ogórek,,

• 1/2 pęczka rzodkiewki,

• 1/2 pęczka koperku,

• 2 ząbki czosnku,

• sól i pieprz – do smaku.

Składniki:

Buraki umyj, obierz, przekrój na pół i gotuj w 1,5 szklanki bulionu przez ok. 20–25 min, aż buraki będą miękkie. Wyjmij

buraki na talerz do wystygnięcia, ale nie wylewaj bulionu z buraków.

Ogórka utrzyj na tarce jarzynowej, a szczypiorek i koperek drobno posiekaj. Jajka ugotuj na twardo i pokrój w kostkę.

Ostudzone buraki zetrzyj na tarce.

Następnie włóż do bulionu kolejno: buraki, ogórki, szczypiorek, koperek. Dodaj przepuszczone przez praskę czosnek i

zioła.

Na koniec zalej maślanką i śmietaną. Dodaj do smaku cukier, pieprz i sól.

Przed podaniem ochłódź w lodówce przez około dwie godziny. Udekoruj koperkiem, rzodkiewką i ogórkiem.

Latem polecamy podawać jako danie obiadowe z młodymi ziemniakami posypanymi koperkiem.

Przygotowanie:

Kuchnia polskaPOLONIA CHARKOWA №7(153) r.2015

Газета зареєстрована Державним комітетом інформаційної політики, телебачення та радіомовлення України за № 816, серія ЖК

Chłodnik

www.polonia.kharkov.ua Zespół Redakcyjny: Oleg Czernijenko (red. naczelny),Helena Murawjowa (red. wykonawczy,

opracowanie komputerowe),Józefa Czernijenko, Krystyna Furs.

Dla korespondencji: Ukraina 61202 Charkówpr. Pobiedy 48 m. 295

E-mail: [email protected]

Adres redakcji: Ukraina 61057 Charkówul. Krasnoznamionnaja 7/9 m.125

Tel./fax. +38 (057) 757 21 42

„Projekt jest współfinansowany ze środków

finansowych otrzymanych z Ministerstwa

Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na

realizację zadania “Współpraca z Polonią i

Polakami za granicą w 2015”

Documents

Szkoła letnia dla młodzieży - Kresy24.pl · Szkoła letnia dla młodzieży. Aktualności POLONIA CHARKOWA №7(153) r.2015 2 Rocznicę zbrodni wołyńskiej uczono w Warszawie apelem