FİNANSAL KİRALAMA, FAKTORİNG, FİNANSMAN ŞİRKETLERİNİN REEL SEKTÖRÜN

FİNANSMANINDAKİ ROLÜ

T. Metin Ayışık – KASIM 2018

1

SERMAYE PİYASALARINDA BANKA DIŞI FİNANSAL KURUMLAR

ÖZEL SEKTÖR FİNANSMAN MALİYETLERİ

DÜNYADA MENKUL KIYMETLEŞTİRME

İPOTEK FİNANSMAN KURULUŞU

Konu Başlıkları

2

3

SERMAYE PİYASALARINDA BANKA DIŞI FİNANSAL

KURUMLAR

ÖZEL SEKTÖR KREDİLER/GSYH-2016

• Sermaye piyasası tüm

dünyada önem kazanıyor

• Optimal sermaye yapısı için

kredi ve sermaye

piyasasında denge

sağlamaya çalışılmaktadır.

• Türkiye’de kredi ve

sermaye piyasaları dağılımı

dengeli değil:

• Kredi/GSYH payı

• 2011’de %53,

• 2016’da %70

• SPA/GSYH payı

• 2011’de %31,

• 2016’da %25

•

• Risk bankacılık üzerine

yoğunlaşmış

Kaynak: TSPB

4

YERLİ YATIRIMCILARIN FİNANSAL VARLIKLARI

(HAZİRAN 2018, MİLYAR TL)

5

SERMAYE PİYASASI FİNANSMAN İMKANLARI

1) Pay Senetleri Halka Arzı / Ortaklıklar

Sağlam Özkaynak Yapısı Kurumsal Yapı, İtibar Borçlanmada Maliyet Avantajı Payların Teminat Verilmesi Borçların Azaltılması Yatırımların Finanse Edilmesi Kaynak Yaratma

2) Borçlanma Araçları Arzları 3) Finansal Risklerden Korunma-Türev Araçlar (Opsiyon, swap)

6

BİST’TE İŞLEM GÖREN FİNANSAL KİRALAMA VE

FAKTORİNG ŞİRKETLERİ

(BİN TL) İLK İŞLEM GÜNÜ PİYASA DEĞERİ ÖZSERMAYE

CREDITWEST FAKTORING 18.12.1997 91.200 148.384

QNB FINANS FINANSAL KIRALAMA 05.10.1993 418.600 858.643

GARANTI FAKTORING 21.12.1993 146.280 203.462

IS FIN.KIR. 28.03.2000 1.501.854 1.070.497

LIDER FAKTORING 19.06.2014 123.300 150.307

SEKER FIN. KIR. 23.07.2004 113.000 68.999

VAKIF FIN. KIR. 24.04.1991 176.400 230.075

TOPLAM / ORTALAMA 2.570.634 2.730.367

PİYASA TOPLAM 734.150.167 707.211.712

Borsa İstanbul’da işlem gören finansal kiralama ve faktoring

şirketlerinin toplam piyasada değerinin BİST’in piyasa değerine

oranı %0,35’tir.

7

TÜRK LİRASI ÖZEL SEKTÖR BORÇLANMA ARAÇLARI PİYASASI

Türk Lirası cinsiden Özel Sektör Borçlanma Araçları Piyasası, borç stoğu bazında 2011 yılından 2018 yılına 9 katın üzerinde büyüyerek ulaşmıştır. Borç stoğu 2018 yılının ikinci çeyreğini 84 milyar TL ile rekor seviyede kapattı. Türk Lirası Özel Sektör Borçlanma Piyasası’nda gözlemlenen bu büyümenin önümüzdeki yıllarda da devam etmesi bekleniyor.

-10

10

30

50

70

90

110

130

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 20182Ç

18

41

55 66

80

89

130

86

9

26 34

48 51 53

73

84

TL Cinsi Özel Sektör Tahviller (Milyar TL)

İhraç Tutarı Borç Stoğu 8

İHRAÇ TUTARLARININ YILLIK DAĞILIMI

9

TÜRK LİRASI ÖZEL SEKTÖR BORÇLANMA ARAÇLARI İHRAÇLARI

ÖZEL SEKTÖR BORÇLANMA ARACI İHRAÇLARI 2016 2017 2018 İhraç Sayısı 760 1217 1164 Banka 357 666 713 Banka Dışı-Finans 358 482 403 Finans Dışı 45 69 48 İhraç Sayısı (dağılım) Banka 47% 55% 61% Banka Dışı-Finans 47% 40% 35% Finans Dışı 6% 6% 4% İhraç Tutarı (TL) 90.148.448.173 130.330.399.862 146.613.644.443 Banka 59.651.522.481 88.134.655.897 114.161.473.336 Banka Dışı-Finans 27.556.425.692 36.396.863.965 29.416.461.107 Finans Dışı 2.940.500.000 5.798.880.000 3.035.710.000 İhraç Tutarı (dağılım) Banka 66% 68% 78% Banka Dışı-Finans 31% 28% 20% Finans Dışı 3% 4% 2%

10

BANKA DIŞI FİNANSAL KURUMLARIN SERMAYE

PİYASASINDAN ALDIĞI PAY

Sermaye piyasalarından halka açılma, bedelli sermaye artırımları, borçlanma aracı ihracı yoluyla 2010 yılından bu yana

855 milyar TL kaynak sağlamıştır.

BDFK ÖSBA İhracı / Yaratılan Kaynak %16 oranındadır.

11

KURUMSAL VE BİREYSEL YATIRIMCI KIRILIMI

12

13

ÖZEL SEKTÖR FİNANSMAN MALİYETLERİ

FAİZLERİN GELİŞİMİ

14

ÖRNEK MALİYET TABLOSU

100 MİLYON TL İÇİN BORÇLANMA ARACI MASRAFLARI

90 Gün Vadeli İskontolu/Sabit Faizli

İhraç Tutarı (Nominal) 100.000.000 TL

Aracılık Komisyonu Harici İhraç Masrafları 99.653 TL %0,1

Aracılık Komisyonu (binde 5) 500.000 TL %0,5

Faiz Maliyeti (yıllık %27 basit faiz) 6.750.000 TL %6,75

Toplam İhraç Maliyeti 7.349.653 TL %7,35

Yıllık Maliyet %29,40

• %27 basit faiz ile 90 gün vadeli 100 milyon TL nominal tutarlı bononun toplam

ihraç maliyeti 7,3 milyon TL’yi bulmaktadır. Yıllık bazda incelendiğinde faiz dahil

toplam maliyet %29,40 oranındadır.

15

• Tahvil niteliklerinin belirlenmesinde danışmanlık

• SPK’ya ve BİST’e yapılan ihraç başvurusu sürecindeki tüm işlemler

• Kaydileştirme için MKK işlemlerinde danışmanlık ve aracılık,

• Tahvil-bononun satış ve takas işlemlerinin gerçekleştirilmesi

• Kupon faizi/ anapara ödemelerinde aracılık

İHRAÇ SÜRECİNDE ARACI KURUMUN ROLÜ

16

• 2018 yılının ilk 9 ayında, aracı kurumlarımız 9 şirketin halka açılmasına aracılık ederek 5,4 milyar TL kaynak yaratmasını sağladı.

• Bedelli sermaye artırımları ve ikincil halka arzlarla birlikte özkaynak finansmanı yoluyla sağlanan kaynak 14 milyar TL’ye çıktı.

• 1.056 borçlanma aracı ve kira sertifikası ihracıyla 129 milyar TL kaynak sağlandı. • Mevcut borçlanma aracı stoku 76 milyar TL oldu

ÖZKAYNAK FİNANSMANI BORÇLANMA ARACI VE KİRA SERTİFİKASI İHRACI

714 119343

1,254

5,4192,660

1,966 1,645

3,809

8,279

2014 2015 2016 2017 2018/09

Bedelli Sermaye

Artırımı+İkincil Halka Arz

Birincil Halka Arz

3.374

2.085 1.988

5,063

13.698

66,358 79,610 90,148 130,330 128,672

517

621

760

1,217

1,056

2014 2015 2016 2017 2018/09

Tutar (mn TL)

Borçlanma Aracı Sayısı

Kaynak: TSPB

17

18

DÜNYADA MENKUL KIYMETLEŞTİRME

19

Ülke Bazında VDMK Stoku (Milyar €)

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017*

ABD 7,026 6,962 6,676 6,466 7,417 8,398 8,832 8,033

Avrupa 2,170 2,023 1,745 1,532 1,441 1,303 1,279 1,205

Birleşik Krallık 642 588 500 447 408 336 318 304

Hollanda 322 316 290 264 255 222 203 179

İspanya 299 282 208 184 176 162 169 161

İtalya 229 221 210 188 166 151 145 131

Fransa 37 43 44 38 72 79 85 103

Almanya 114 100 86 79 72 88 85 73

Belçika 77 86 90 81 74 66 62 66

Türkiye 5 4 2 2 2 1 1 1

Diğer Avrupa 444 383 315 248 216 198 210 188

Ülke Bazında VDMK Stoku (Milyar €)

Kaynak: AFME (*2017 Avrupa verisi üçüncü çeyrek itibariyledir)

20

ABD ve Avrupa’da VDMK Stoku (Milyar €)

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

3Ç

201

7

ABD Avrupa

Kaynak: AFME

21

ABD ve Avrupa’da VDMK İhraçlarının Dayanak Varlık

Dağılımı (2017/09)

Diğer 20%

Teminatlı Borç

Yükümlülüğü 9%

Kamu 59%

Kamudışı Ticari 3%

Kamudışı Konut 9%

ABD

VDMK 17%

Teminatlı Borç

Yükümlülüğü

22% Konut İDMK 55%

KOBİ 6%

Avrupa

Kaynak: AFME

GELİŞTİRİLMESİ GEREKEN KONULAR

1) Yurtiçi Kolektif Yatırımcı Tabanı Yetersizdir.

2018 Mart dönemi itibariyle kolektif yatırımcıların portföy büyüklüğü 176 milyar TL’dir. Portföy büyüklüğünün

GSYİH’ya oranının yıllar itibariyle %5 düzeyinde seyrettiği görülmektedir. Ülkemiz kolektif yatırım kuruluşlarını

reel olarak büyütememektedir.

22

GELİŞTİRİLMESİ GEREKEN KONULAR

2) Yurtiçi Bireysel Yatırımcı Sayısı Yetersizdir.

Pay, Borçlanma Araçları, Yatırım Fonu ve Emeklilik Yatırım Fonu yatırımcıları ile birlikte sermaye piyasası yatırımcı

sayısı 15 milyon kişidir.

23

DÜNYADA HANEHALKI FİNANSAL VARLIK DAĞILIMI

(2016)

Mevduat Emeklilik Yatırım Fonu Pay

Yatırım Fonu Diğer

24

GELİŞTİRİLMESİ GEREKEN KONULAR

3) Borçlanma Araçları Yatırımcı Hakları Düzenlemeleri

4) Yatırımcılara Arzların Cazip Hale Gelmesi

5) İkinci El Piyasası

6) Katılım Finansmanı Araçlarında Farkındalık

7) İFK Kurulumu

25

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

1) Borçlanma araçlarında temerrüt halinde icra iflasa ilişkin süreç

kolaylaşması,

2) Yatırımcıların vadeye göre vergi oranlarıyla özendirilmesi

3) Teminatlı tahvil ihracına ilişkin düzenleme yapılmalı

4) Yabancı para cinsinden yurtiçinde ihraçlara izin verilmeli

5) ÖST Tahvil Piyasa Yapıcılığı özendirilmeli

6) Düzenleme arbitrajları kaldırılmalıdır.

7) İFK Kurulması için adım atılmalı

26

27

İPOTEK FİNANSMAN KURULUŞU

İFK

Avantaj

Kurumlar yeni kaynak yaratabiliyor.

Sermaye yeterliliği, likidite rasyoları vs. iyileşiyor.

Uzmanlaşmış birkurum olduğundan (ölçek ekonomisi)

İFK, farklı banka,BDFK kredilerini alabilir. Etkinlik artar.

İFK’nın ihraçlarını farklı sermaye grupları satın alabilir,

Her bir ihraç için yeni bir fon kurulmasına ihtiyaç yok.

Konsolidasyon sorunu kalmıyor

İpotek Finansman Kuruluşu

Kredi

Havuzları

Kredi Kurumu

Kredi Havuzlarının «Temliki (Satışı)»

Varlığa Dayalı

Menkul Kıymet

İhracı

%15 faiz, 60 ay vade

%14 faiz, <60 ay vade

YATIRIMCI

28

Dezavantaj

Yabancı para ihraçlarda kur riski ve maliyet artışı.

Kredi Kurumunun ihraç üzerinde sorumluluğu kalmıyor.

V/İTMK, V/İDMK VE İFK’NIN İHRAÇÇI AÇISINDAN

KARŞILAŞTIRMASI

TABLO 1: V/İTMK, V/İDMK ve İFK'NIN İHRAÇÇI AÇISINDAN KARŞILAŞTIRMASI

V/İTMK V/İDMK İFK

Risk transferi kolaylaşıyor H E E

Bankanın ayrı bir yapı kurması gerekiyor H E E

MK ihracı derecelendirme, saklama, denetim maliyetleri doğuruyor (halk arz varsa) H E E

İhraç maliyetleri için ölçek ekonomisi sağlıyor H H E

Krediler banka bilançosundan çıkıyor, bankaya likidite sağlıyor H E E

TCMB zorunlu karşılık oranı açısından bankaya fayda sağlıyor H E E

Bankanın sermaye yeterliliği, likidite rasyoları iyileşiyor H H E

Evet: E Hayır: H

29

Kaynak: TSPB

V/İTMK, V/İDMK VE İFK’NIN YATIRIMCI AÇISINDAN

KARŞILAŞTIRMASI

TABLO 2: V/İTMK, V/İDMK ve İFK'NIN YATIRIMCI AÇISINDAN KARŞILAŞTIRMASI

V/İTMK V/İDMK İFK

Ürünler yatırımcı risk ve getiri tercihlerine göre özelleştirilebiliyor + + +

Yurtiçi rakip sermaye gruplarının ürün için iştahı bulunuyor - - +

Menkul kıymetin arkasında banka bulunuyor + - -

Farklı kredi havuzlarına ulaşım imkanı sağlıyor - - +

Evet: E Hayır: H

30

Kaynak: TSPB

TEŞEKKÜRLER

31