MALZEME MUAYENE DERS Modller Tahribatsz muayene Tahribatl muayene Sertlik lme

1

DERS BLG FORMUDERSN ADI ALAN MESLEK/DAL DERSN OKUTULACAI SINIF SRE DERSN AMACI DERSN TANIMI DERSN N KOULLARI DERS LE KAZANDIRILACA K YETERLLKLER DERSN ER YNTEM VE TEKNKLER ETM RETM ORTAMI VE DONANIMI LME VE DEERLENDRME1. Tahribatsz muayene yntemleri modl ile tahribatsz muayene yntemlerini yapmak 2. Tahribatl muayene yntemleri modl ile tahribatl muayene yntemlerini yapmak 3. Sertlik lme yntemleri modl ile sertlik lme yntemlerini uygulamak 1. Malzeme muayene 2. Malzeme muayene yntemleri 3. Sertlik ve sertlik lme yntemleri Bireysel renmeye destek olacak ekilde; gsteri, anlatm, problem zme, soru-cevap, grup almas, uygulama, iletmelerinde gzlem yapma, aratrma vb. yntem ve teknikler uygulanabilir Standart atlye donanm ve ortam salanmaldr Snf, iletme, ktphane, bilgi teknolojileri, ev vb. ortamlarda uygulanabilir Modllerin sonunda kazandrlan yeterlikler, llerek deerlendirilir. Ders ile kazandrlacak yeterlikler, Snf Geme Ynetmeliine gre deerlendirilir Bu ders, alannda lisans eitimi alm retmenler tarafndan verilmelidir. retmenlere alanda sektr deneyimi kazandrlmaldr. niversiteler,sosyal taraflar, iletmeler, rencinin evrede konuyla ilgili olarak iletiim kurabilecei aratrma, gzlem ve uygulayabilecei her trl kurum ve kurulular vb. Malzeme Muayene Metal Teknolojisi Alan Kaynaklk 2 ve scak dvme kalpl Meslekleri iin Ortak 11. Snf Haftalk 3 ders saati Bu derste renciye, malzeme muayene yntemlerini ve sertlik lme yntemlerini malzemelere, i paralarna uygulayabilme yeterliklerini kazandrmak amalanmaktadr. eitli malzeme muayene ve sertlik lme yntemleriyle ilgili bilgilerin verildii derstir.

RETMEN/ETC BRL YAPILACAK KURUM VE KURULULAR

2

MODL BLG SAYFASI ALAN MESLEK/DAL DERS MODL KODU SRE N KOUL : METAL TEKNOLOJLER : KAYNAKILIK 2, SICAK DVME KALIPILII :MALZEME MUAYENE :TAHRBATSIZ MUAYENE : :40/32 : Temel Metal ekillendirmeci Modllerini Alm Olmak

AIKLAMA :Gerek alma ortamnda uygulanmaldr GENEL AMA: renci, gerekli ortam ve ekipman salandnda penetran sv ile kontrol, ultrasonik kontrol, rontgen nlar ile kontrol, manetik kontrol ve basnla kontrol ilemlerini yapabilecektir. AMALAR: renci; 1. Teknie uygun olarak penetran sv ile kontrol yapabilecektir. 2. Teknie uygun olarak ultrasonik kontrol yapabilecektir. 3. Teknie uygun olarak rontgen nlar ile kontrol yapabilecektir. 4. Teknie uygun olarak manetik kontrol yapabilecektir. 5. Teknie uygun olarak basnla kontrol yapabilecektir.

ERK: A-MALZEME MUAYENE 1-Malzemenin tanm 2-Malzeme muayenenin tanm ve nemi B-MALZEME MUAYENE YNTEMLER 1-Tahribatsz muayene yntemleri a- Penetran sv ile kontrol 1-Klcal atlaklarn etkisi 2-n temizleme a-Kimyasal yol ile temizlik yapma b-Mekaniksel yol ile temizlik yapma 3-Penetran sv eitleri a-Renkli penetran svlar b-Floresan penetran svlar 4-Penetran svnn uygulanmas 5-Ara ykama 6-Gelitiriciler a-Kuru gelitiriciler

3

b-Sv gelitiriciler 7-Kuru ve sv gelitiriciler 8-Hatalarn deerlendirilmesi 9-Kuru ve sv gelitiricileri srerek klcal atlarn tespitini yapabilme b- Ultrasonik kontrol 1-Ultrasonik muayene yntemi ve prensipleri a- letme yansma yntemi b- Rezolans metodu 2-Ultrasonik kaynak reteci a-Osiloskop ekrann tanma b-Ultrasonik muayenede kullanlan dalga eitleri ve zellikleri 3-Osiloskop ekranndaki eko boyuna bakarak hatann boyunu, ekolar arasndaki mesafeye bakarak hatann yerini doru tespit edebilme 4-letme yanstma metodunda paralel yzeyli malzemelerde malzeme kalnln tespit edebilmek varsa hatann yerini de doru tahmin edebilme 5-Ultrasonik muayene yntemi ile yaplabilecek lmler 6-Ultrasonik muayene tekniklerinin stnlkleri c- Rontgen nlar ile kontrol 1-Radyografik yntem ile muayenenin tanm 2-Radyografik yntemin temel prensibi ve donanm 3-Radyografide kullanlan nmlar ve nm enerjisi 4- X nlarnn zellikleri ve biyolojik etkileri 5-Radyografik grnt oluumu 6-Muayene sonunda filme bakarak kaynak hatalarn tespiti 7-Muayene edilecek kaynakl parann arkasna kurun plaka yerletirmek ve radyasyona kar tedbir alma d- Manetik kontrol 1-Mknatslanabilen metaller 2-Manyetizasyon ilemi ve yntemleri 3-Manyetizasyon akm 4-Manyetik kontrol ynteminde kullanlan toz 5-Manyetizasyon trleri a-atallar (Mknatslar) b-inden akm geen merkezi sistemler 6-Manyetik ak deiiminin kantlanmas a- Manyetik duyarl sonda yntemi b- Manyetik toz yntemi 7-Malzeme cinsine, ekline boyutuna gre manyetik kontrol yntemi uygulama 8-Tozlarn kmelenmesinden, sapmasndan ve ynnden kaynak dikiindeki hatann yerini ve boyutunu belirleyebilme

4

e- Basnla kontrol 1- Basnl hava reteleri 2- Basnl hava ile muayene edilebilen metaller 2- Basnl hava uygulama 3- Malzemeye basnl su verme 4- Malzemeyi su havuzuna yerletirme 5-Sznt veya kan hava boluuna gre hatann yerini ve boyutunu tespit edebilme 2-Tahribatl kontrol yntemleri (Sadece tanm yaplacak)

5

LEM ANALZ FORMUMESLEN ADI :KAYNAKILIK 2, SICAK DVME KALIPILII :YAPILAN KAYNAKLARI KONTROL ETMEK LEM NO :1 LEMN ADI :PENETRAN SIVI LE KONTROL YETERLK : Malzemelerin tahribatsz muayene yntemleri ile muayenesini yapmak ORTAM(Ara-gere,ekipman ve koullar):Kaynak yaplm i paras, penetran (renkli) sv, gelitirici, temizleme maddeleri STANDART :Teknie uygunluk LEM BASAMAKLARI BLG BECER TAVIR 1-Kontrol edilecek kaynak yerine 1-Klcal atlaklarn etkisi 1-Kimyasal ve mekaniksel yol 1-Kimyasal maddelere kar elleri, yz mekaniksel veya kimyasal n temizleme 2-n temizleme ile temizlik yapabilmek ve gzleri koruma yapmak (Kabuk, ya, pas, boya v.b.) 3-Kimyasal yol ile temizlik 2-Genellikle krmz renkli penatran svy yapma 2-Penatran svy kaynak 3-Eldiven ve i giysisi kullanma sprey, ykama, frayla uygulama 4-Mekaniksel yol ile temizlik blgesine uygulayabilmek yntemlerinden biriyle yzeyde yapma 4-Meslei ile ilgili etik ilkelere uygun slanmayacak yer kalmayacak ekilde 5-Penetran sv eitleri 3-Ara ykama svlarn davranma uygulamak. 6-Renkli penetran svlar uygulayabilmek 7-Floresan penetran svlar 3-Penetran svnn atlaklara nfuz 8-Penetran svnn 4-Kuru ve sv gelitiricileri edebilmesi iin 5-40 dakika beklemek uygulanmas kaynak ek yerine srerek klcal 9-Ara ykama atlarn tespitini yapabilmek 4-Ara ykama ilemini yapmak 10-Gelitiriciler 11-Kuru gelitiriciler 5-Nemsiz temiz bir bezle kurutmak 12-Sv gelitiriciler 13-Kuru ve sv gelitiriciler 6-Gelitirici uygulamak 14-Hatalarn deerlendirilmesi 7-lem yaplan blgeyi gzle ve byte ile incelemek atlak yerlerin tespitini yapmak 8-Son temizleme ilemini yapmak

NOT :

6

LEM ANALZ FORMUMESLEN ADI :KAYNAKILIK 2, SICAK DVME KALIPILII :YAPILAN KAYNAKLARI KONTROL ETMEK LEM NO :2 LEMN ADI :ULTRASONK KONTROL YETERLK : Malzemelerin tahribatsz muayene yntemleri ile muayenesini yapmak ORTAM(Ara-gere,ekipman ve koullar): Ultrasonik muayene cihaz, muayene edilecek kaynakl para STANDART :Teknie uygunluk LEM BASAMAKLARI BLG BECER TAVIR 1-letme yanstma metodunda 1-Ultrasonik muayene yntemi 1-Kontrol edilecek malzemeye 1-Dikkatli olmak malzemeye verici balk tarafndan ve prensipleri yksek frekansta ses yksek frekansl ses dalgas gndermek 2-letme yansma yntemi dalgalarn gnderebilmek iin 2-Emniyet tedbirlerini uygulama 3-Rezolans metodu balklar doru 2-Geri yansyan dalgalar balk aracl 4-Ultrasonik kaynak reteci yerletirebilmek 3-Eldiven ve i giysisi kullanma ile alglayarak osiloskop ekrannda ekolar 5-Osiloskop ekrann tanma halinde grmek 6-Ultrasonik muayenede 2-Ekolar halinde gelen ses 4-Meslei ile ilgili etik ilkelere uygun kullanlan dalga eitleri ve dalgalarn osiloskop ekranna davranma 3-Eer hata varsa osiloskop ekrannda zellikleri iletebilmek iin balklar doru hatann yerini ve bykln tespit 7-Ultrasonik muayene yntemi yerletirebilmek etmek ile yaplabilecek lmler 8-Ultrasonik muayene 3-Okiloskop ekranndaki eko 4-Rezolans metodunda ise malzemeye tekniklerinin stnlkleri boyuna bakarak hatann balk aracl ile devaml deien boyunu, ekolar aarasndaki frekanslar gdermek mesafeye bakarak hatann yerini doru tespit edebilmek 5-Yansmalara gre osiloskop ekranndan malzemenin kalnln tespit 4-letme yanstma metodunda etmek ve eer varsa hatann nerede paralel yzeyli malzemelerde oldunu tahmin etmek. malzeme kalnln tespit edebilmek varsa hatann yerinide doru tahmin edebilmek

NOT :

7

LEM ANALZ FORMUMESLEN ADI :KAYNAKILIK 2, SICAK DVME KALIPILII :YAPILAN KAYNAKLARI KONTROL ETMEK LEM NO :3 LEMN ADI :RONTGEN IINLARI LE KONTROL YETERLK : Malzemelerin tahribatsz muayene yntemleri ile muayenesini yapmak ORTAM(Ara-gere,ekipman ve koullar): Rontgen muayene cihaz, Kurun plaka, film, muayene edilecek kaynakl para STANDART :Teknie uygunluk LEM BASAMAKLARI BLG BECER TAVIR 1-Film ve radyasyon kaynan 1-Radyografik yntem ile 1-Radyasyon kaynan 1-Radyasyona kar tedbir almak hazrlamak muayenenin tanm hazrlayabilmek 2-Eldiven ve i giysisi kullanma 2-Para kalnl ve cinsine gre 2-Radyografik yntemin temel 2-Malzemeye X veya gama uygulama zaman, n eidi ve voltaj prensibi ve donanm nlarn gnderebilmek 3-Meslei ile ilgili etik ilkelere uygun belirlemek davranma 3-Radyografide kullanlan 3-Filmi banyo edebilmek 3-Muayene edilecek kaynakl parann nmlar ve nm enerjisi arkasna kurun plaka yerletirmek ve 4-Film zerinden kaynak radyasyona kar tedbir almak. 4-Radyografik grnt hatalarnn yerini, boyutunu ve oluumu eklini tespit edebilmek. 4-Malzemenin arkasna film yerletirmek 5-X nlarnn zellikleri ve 5-Malzemeye belirlenen srede biyolojik etkileri radyasyon vermek 6-Filmi banyo etmek 7-Film zerinden kaynak hatalarnn yerini, boyutunu ve eklini tespit etmek

NOT :

8

LEM ANALZ FORMUMESLEN ADI :KAYNAKILIK 2, SICAK DVME KALIPILII :YAPILAN KAYNAKLARI KONTROL ETMEK LEM NO :4 LEMN ADI :MANETK KONTROL YETERLK : Malzemelerin tahribatsz muayene yntemleri ile muayenesini yapmak ORTAM(Ara-gere,ekipman ve koullar): Manyetik muayene cihaz, muayene edilecek kaynakl para, mekaniksel temizleme aralar STANDART :Teknie uygunluk LEM BASAMAKLARI BLG BECER TAVIR 1-Malzeme yzeyini temizlemek ve 1-Mknatslanabilen metaller 1-Malzemeyi kontrol iin 1-Dikkatli olmak parlatmak. 2-Manyetizasyon ilemi ve gerekli temizlii yapabilmek. yntemleri 2-Emniyet tedbirlerini uygulama 2-Muayene yaplacak kaynakl parada 3-Manyetizasyon akm 2-Manyetik alan mknats veya elektrik akm yardmyla 4-Manyetik kontrol ynteminde oluturabilmek 3-Eldiven ve i giysisi kullanma manyetik alan oluturmak kullanlan toz 5-Manyetizasyon trleri 3-Metal tozlarn kaynak dikii 4-Meslei ile ilgili etik ilkelere uygun 3-Mknatslanan kaynak dikii yzeyine 6-atallar (Mknatslar) yzeyine uygulayabilmek davranma manyetize olan toz serpmek veya ya 7-inden akm geen merkezi ierisine emlsiyon yaplm manyetik sistemler 4-Tozlarn kmelenmesinden, malzemeyi aktmak 8-Manyetik ak deiiminin sapmasndan ve ynnden kantlanmas kaynak dikiindeki hatann 4-Tozlarn manyetik kuvvetler 9- Manyetik duyarl sonda yerini ve boyutunu dorultusunda dizilmesini salamak yntemi belirleyebilmek 10- Manyetik toz yntemi 5-Eer kaynak dikiinde hata varsa tozlarn kmelenmesinden, sapmasndan ve ynnden hatann yerini ve boyutunu belirlemek

NOT :

9

LEM ANALZ FORMUMESLEN ADI :KAYNAKILIK 2, SICAK DVME KALIPILII :YAPILAN KAYNAKLARI KONTROL ETMEK LEM NO :5 LEMN ADI :BASIN LEKONTROL YETERLK : Malzemelerin tahribatsz muayene yntemleri ile muayenesini yapmak ORTAM(Ara-gere,ekipman ve koullar):Basnl su reteci, basnl hava reteci, su havuzu, muayene edilecek malzeme STANDART :Teknie uygunluk LEM BASAMAKLARI BLG BECER TAVIR 1-Basnl su ynteminde boru ya da 1-Basnl hava reteleri 1- Malzemeye basnl su 1-Dikkatli olmak kabn ierisine basnl su gnderilir veya hava gnderebilme 2-Basnl hava ile muayene 2-Emniyet tedbirlerini uygulama 2- Kaynak dikiinin olduu alan kullanma edilebilen metaller 2- Sznt veya kan hava basncnn zerine kadar zorlanr boluuna gre hatann yerini 3-Eldiven ve i giysisi kullanma ve boyutunu tespit edebilme 3- Eer varsa szntlar gzlenir ve 4-Meslei ile ilgili etik ilkelere uygun hatann nerede olduu belirlenir davranma 4- Basnl hava ynteminde kontrol yaplacak malzeme su havuzuna konur 5- Su iindeki malzemeye hava retecinde basnl hava verilir 6- Eer hata varsa kan hava kabarcklarndan hatann nerede olduu belirlenir

NOT :

10

MODL BLG SAYFASI ALAN MESLEK/DAL DERS MODL KODU SRE N KOUL : METAL TEKNOLOJLER : KAYNAKILIK 2, SICAK DVME KALIPILII :MALZEME MUAYENE :TAHRBATLI MUAYENE : :40/32 : Tahribatsz Muayene Yntemleri Modln Alm Olmak

AIKLAMA : Gerek alma ortamnda uygulanmaldr GENEL AMA: renci, gerekli ortam ve ekipman salandnda ekme, basma, krma, bkme deney ilemlerini yapabilecektir. AMALAR: renci; 1.T.S.E 138 Standardna uygun olarak ekme deneyi ile kontrol yapabilecektir. 2.T.S.E 206 Standardna uygun olarak basma deneyi ile kontrol yapabilecektir. 3.Teknie uygun olarak krma deneyi ile kontrol yapabilecektir. 4.Teknie uygun olarak bkme deneyi ile kontrol yapabilecektir.

ERK: A-MALZEME MUAYENE YNTEMLER 1-Tahribatsz muayene (baka bir modlde verildi) 2-Tahribatl muayene a- ekme deneyi 1-Tanm 2-Gerilim eitleri 3-Malzeme kristal yaps 4-Elastikiyet modl 5-Gerilimin (kg/mm) tanm 6-ekme cihaz ve zellikleri 7-TS standartlatrna gre yuvarlak kesitli malzemeler normu

11

8-TS standartlatrna gre kaln levhalar ve yass malzemeler normu 9- ekme deneyi yapabilme a- Ekstrksiyometre okuma b- Gerilim uzama diyagram oluturma c- Uzama diyagramndan elastikiyet, akma, ekme dayanm ve kopma noktalarn belirleme d- Yzde uzama ve yzde kesit daralmas hesab b- Basma deneyi 1-Tanm 2-Basma gerilmesi hesab 3-Ksalma yzdesi hesab 4-Kesit bymesi hesab 5-Basma deney paralarnn hazrlanmas 6-Basma deneyini yapabilme -Malzemenin basma gerilimini hesaplama c-Krma deneyi 1-Tanm 2-Krma gerilmesi hesab 3-Malzemeden para alarak test paras hazrlama 4-Paraya entik aarak paray koparma 5-Gzle muayene 6-Doku bymesi, gzenek (gas boluu), curuf kalnts, diki tamas gibi hatalar tespit etme d-Eme deneyi 1-Tanm 2-Bkme gerilmesi hesab 3-Para durumuna gre bkme alar -90,120,180 4- ke ve d ke kaynaklarnda kaynan fiziksel durumunu belirleme 5-Yzey kaynaklarnda d i k i dokusundaki gzenekleri belirleme

12

LEM ANALZ FORMUMESLEN ADI : KAYNAKILIK 2, SICAK KALIP DVMECS :TAHRBATLI KONTROL YNTELER LEM NO :1 LEMN ADI :EKME DENEY YAPMAK YETERLK : Malzemelerin tahribatl muayene yntemleri ile muayenesini yapmak ORTAM(Ara-gere,ekipman ve koullar):ekme deney cihaz, rnek deney paras(T.S.E.ye gre) STANDART :T.S.E.138;A.S.T.M.E8;D.I.N.50143;B.S.18 BLG 1-Tanm 2-Gerilim eitleri 3-Malzeme kristal yaps 4-Elastikiyet modl 5-Gerilimin (kg/mm) tanm 6-ekme cihaz ve zellikleri 7-TS standartlatrna gre yuvarlak kesitli malzemeler normu 8-TS standartlatrna gre kaln levhalar ve yass malzemeler normu 9-Ekstrksiyometre 10-Gerilim uzama diyagram 11-Yzde uzama ve yzde kesit daralmas hesab BECER 1-Paray makinaya balayp Paraya n yk uygulama 2-Malzemenin, orant (O), elastikiyet (E) snrn, akma (A) snrn, ekme() ve kopma(K) noktasn belirleyebilme 3-Malzemedeki maksimum ekme() ve kopma(K) noktasn hesaplayabilme 4-Malzemenin yzde uzamasn ve kesit daralmasn hesaplayabilme 5-Malzemenin akma,ekme,ve kopma gerilimlerini ve elastikiyet modln hesaplayabilme TAVIR 1-alt alan temiz ve dzenli tutma 2-Kulland makinay temiz tutma 3-nsan haklarna saygl olma 4-Etik kurallara uyma 5-Dikkatli olma. 6-Zamann iyi kullanma 7-Gvenli alma kurallarn bilme. LEM BASAMAKLARI1-Deney ubuunu ekme cihazna balamak 2-Cihazn ana alteri alr ve kumanda nitesinin sol tarafndaki alter "0"dan "I" konumuna getirmek 3-ekme cihazna hassas uzamay len ekstensiyometre takmak 4-Malzemeye yava yava alarak 200-300 kg'lk n yk vermek ve enelerin deney ubuunu kavramas salamak.Yk kadranndan uygulanan yk takip etmek. 5-Kuvvet uygulanrken malzemedeki orant (O) noktasn tespit etmek 6-Gerilim uzama diyagramndan elastikiyet (E) snrn tespit etmek 7-Elastikiyet noktasndan sonra kuvvet uygulamaya devam etmek ve akma (A) snrn tespit etmek 8-Gerilim uygulamaya devam ederek srayla maksimum ekme() ve kopma(K) noktasn bulmak 9-Malzemenin yzde uzamasn hesaplamak 10-Malzemenin yzde kesit daralmasn hesaplamak 11-Malzemenin akma,ekme,ve kopma gerilimlerini hesaplamak 12-Malzemedeki gerilimimalzemede meydana gelen birim uzamaya blerek elastikiyet modln bulmak 13-Cihazn boaltma vanas aalarak basnc drmek,stop dmesine basarak motor durdurmak 14-Alt ve st enelerden kopan rnek paralar almak 15-Ana alteri "0" konumuna getirmek ve cihaz kapatmak

13

LEM ANALZ FORMUMESLEN ADI : KAYNAKILIK 2, SICAK KALIP DVMECS :TAHRBATLI KONTROL YNTELER LEM NO :2 LEMN ADI :BASMA DENEY YAPMAK YETERLK : Malzemelerin tahribatl muayene yntemleri ile muayenesini yapmak ORTAM(Ara-gere,ekipman ve koullar):Basma deney cihaz, rnek deney paras(T.S.E.ye gre) STANDART :T.S.E.206;A.S.T.M.E9 LEM BASAMAKLARI BLG BECER TAVIR 1-stenilen metal malzemeden rnek 1-Tanm 1-rnek deney parasn 1-alt alan temiz ve dzenli tutma deney paras hazrlamak 2-Basma gerilmesi hesab hazrlayabilme 2-Kulland makinay temiz tutma 2-Basma cihaznn alt plakas(kafas), 3-Ksalma yzdesi hesab 3-nsan haklarna saygl olma eilme platformunun ortasna gelecek 4-Kesit bymesi hesab 2-Basma deney cihazn 4-Etik kurallara uyma ekilde takmak. 5-Basma deney paralarnn hazrlayabilme 5-Dikkatli olma. 3-Silindir eklindeki st kafa ,cihazn st hazrl 6-Zamann iyi kullanma tablasna vidalanarak tutturmak 3-rnek paray cihaza 7-Gvenli alma kurallarn bilme. 4-Alt kafann zerine konan para balayabilme hareketli st ene ile sktrmak 5-Cihazn hzn, basn hz ayar vanas 4-rnek deney parasna ile ayarlamak kuvvet uygulayabilme 6-Yk uygulamaya, ilk krlma veya atlamann meydana geldii ana kadar 5-Basma dayanmn devam etmek hesaplayabilme 7-Cihaza bal bir komparatrle takip etmek 8-Cihazn gstergesinden uygulanan yk tespit etmek 9-Daha sonra cihaz durdurmak 10-Gerekli lm ve hesaplamalar yapmak

14

LEM ANALZ FORMUMESLEN ADI : KAYNAKILIK 2, SICAK KALIP DVMECS :TAHRBATLI KONTROL YNTELER LEM NO :3 LEMN ADI :KIRMA DENEY YAPMAK YETERLK : Malzemelerin tahribatl muayene yntemleri ile muayenesini yapmak ORTAM(Ara-gere,ekipman ve koullar):Keski, eki, mengene, testere, test paras STANDART :Teknie uygunluk LEM BASAMAKLARI BLG BECER TAVIR 1-zel olarak kaynak alanndan test 1-Tanm 1-rnek deney parasn 1-alt alan temiz ve dzenli tutma paras almak 2-Krma gerilmesi hesab hazrlayabilme 2-Kulland makinay temiz tutma 3-Malzemeden para alarak 3-nsan haklarna saygl olma 2-Test parasnn her iki yanna entik test paras hazrl 2-Paraya entik ama ilemi 4-Etik kurallara uyma amak 4-Gzle muayene yapabilme ve paray 5-Dikkatli olma. koparabilme 6-Zamann iyi kullanma 3-Paraya alan entik zerinden kuvvet 7-Gvenli alma kurallarn bilme. uygulamak 3-Kopan paray gzle kontrol edip hatalar bulabilme 4-Uygulanan kuvveti para kopanadek uygulamak 5-Kopan yzeyi gzle kontrol ederek para ierisindeki hatalar gzlemlemek

15

LEM ANALZ FORMUMESLEN ADI : KAYNAKILIK 2, SICAK KALIP DVMECS :TAHRBATLI KONTROL YNTELER LEM NO :4 LEMN ADI :BKME DENEY YAPMAK YETERLK : Malzemelerin tahribatl muayene yntemleri ile muayenesini yapmak ORTAM(Ara-gere,ekipman ve koullar):Keski, eki, mengene, testere, test paras STANDART :Teknie uygunluk LEM BASAMAKLARI BLG BECER TAVIR 1-Kaynak yaplm malzemeyi 1-Tanm 1-rnek malzemeyi 1-alt alan temiz ve dzenli tutma mengeneye balamak 2-Bkme gerilmesi hesab hazrlayabilme 2-Kulland makinay temiz tutma 3-Para durumuna gre 3-nsan haklarna saygl olma 2-ekile veya bkme atalyla paray bkme alar 2-Paray istenilen alarda 4-Etik kurallara uyma 90-120-180 bkmek -90,120,180 bkebilme 5-Dikkatli olma. 4- ke ve d ke 6-Zamann iyi kullanma 3- ke ve d ke kaynaklarnda kaynaklarnda kaynan 3-Paray gzle kontrol edip 7-Gvenli alma kurallarn bilme. kaynan fiziksel durumunu belirlemek fiziksel durumu hatalar bulabilme 5-Yzey kaynaklarnda diki 4-Yzey kaynaklarnda diki dokusundaki dokusundaki gzenekler gzenekleri belirlemek

16

MODL BLG SAYFASI ALAN MESLEK/DAL DERS MODL KODU SRE N KOUL AIKLAMA : METAL TEKNOLOJLER : KAYNAKILIK 2, SICAK DVME KALIPILII :MALZEME MUAYENE :SERTLK LME : :40/32 : Tahribatl Muayene Yntemleri Modln Alm Olmak : Gerek alma ortamnda uygulanmaldr

GENEL AMA: renci, gerekli ortam ve ekipman salandnda Brinell yntemi ile, Rockwell yntemi ile, Vickers yntemi ile, Shore sclereskobu yntemi ile sertlik lme ilemlerini yapabilecektir. AMALAR: renci; 1. TSE.139 Standardna uygun olarak Brinell yntemi yapabilecektir. 2. TSE.140 Standardna uygun olarak Rockwell yntemi yapabilecektir. 3. TSE.207 Standardna uygun olarak Vickers yntemi yapabilecektir. 4. Standarda uygun olarak Shore sclereskobu yntemi yapabilecektir. ile sertlik lme ile sertlik lme ile sertlik lme ile sertlik lme

ERK: A-SERTLK VE SERTLK LME YNTEMLER 1- Serlik kavram ve tanm 2-Sertlik lme yntemleri a- Statik sertlik lme yntemleri 1- Brinell yntemi ile sertlik lme yntemi -Brinell yntemi ile malzemelerin sertliini lmek 2- Rockwell yntemi ile sertlik lme yntemi - Rockwell yntemi ile malzemelerin sertliini lmek

17

3-Vickers yntemi ile sertlik lme yntemi - Vickers yntemi ile malzemelerin sertliini lmek b- Dinamik sertlik lme yntemleri 1-Shore sclereskobu yntemi -Shore sclereskobu ile malzemelerin sertliini lmek

18

LEM ANALZ FORMUMESLEN ADI : KAYNAKILIK 2, SICAK DVME KALIPILII LEM NO YETERLK STANDART :1 : Malzeme sertliini farkl yntemlerle lmek :TSE.139 Standardna uygunluk BLG 1-Mekaniksel yolla temizleme ve parlatma BECER 1-Malzeme yzeyine yk doru uygulayabilmek 2-Meydana getirilen izlerin aplarn doru lmek, izlerin ortalamalarn doru almak ve kresel alann doru hesaplayabilmek 3-Brinell sertlik forml kullanarak malzeme sertlini hesaplayabilmek TAVIR 1-Mekaniksel temizleme ilemlerini yaparken dikkatli olmak 2- Disiplinli olmak 3- nl, eldiven kullanmak 4- Mesleiyle ilgili etik ilkelere uygun davranma :MALZEMELERN SERTLK KONTROLUNU YAPMAK LEMN ADI :BRNELL DENEY YAPMAK

ORTAM(Ara-gere,ekipman ve koullar): Brinell sertlik lme cihaz, sertlii llecek malzeme, temizleme gereleri LEM BASAMAKLARI 1-Dzgn olmayan yzeyini mekaniksel yollarla dzeltmek ve zmpara ile parlatmak

2-Malzeme cinsine gre 2-Malzeme cinsine gre bilya apn, uygulanan yk, bilya ap, uygulama basncn ve uygulama sresini uygulama sresi belirlemek 3-Numune yzeyini 3-Yk malzemeye belirlenen artlarda mekaniksel yollarla temizleme yava yava ve en az yerden ve parlatm uygulamak 4-Bilya aplar ve eitleri 4-Meydana gelen izlerin bir birine dik iki yndeki aplarn taksimatl bytele 5-Yk malzemeye doru lerek ayr ayr ortalamalarn almak olarak uygulama 5- izin llen aplarnn ortalamasn almak ve kresel alan hesaplamak 6-Bilya zerindeki yk, meydana gelen yzey alanna blerek brinell sertliini bulmak NOT : 6-Sertlik deerini bulmak iin gerekli forml uygulama

19

LEM ANALZ FORMUMESLEN ADI : KAYNAKILIK 2, SICAK DVME KALIPILII :MALZEMELERN SERTLK KONTROLUNU YAPMAK LEM NO :2 LEMN ADI: ROCKWELL DENEY YAPMAK YETERLK : Malzeme sertliini farkl yntemlerle lmek ORTAM(Ara-gere,ekipman ve koullar): Rockwell sertlik lme cihaz, sertlii llecek malzeme, temizleme gereleri STANDART :TSE.140 Standardna uygunluk LEM BASAMAKLARI BLG BECER TAVIR 1-Kirli olan yzeyleri kimyasal yollarla 1-Kimyasal yolla temizleme 1-Malzeme yzeyine yk 1-Kimyasal temizleme ilemlerini temizlemek doru uygulayabilmek yaparken dikkatli olmak 2-Malzeme cinsine gre batc ucun 2-Malzeme cinsine gre batc eklini ve uygulama basncn belirlemek ucun ekli ve uygulama 2-Kadrandan deerleri doru 2- Disiplinli olmak 3-Batc ucu yzeye dik olacak ekilde basnc okuyabilmek temas ettirmek. 3- nl, eldiven kullanmak 4-nce 10 kg'lk kk ykleme basncn 3-Numune yzeyini kimyasal uygulayarak ucun malzeme yzeyine yollarla temizleme 4- Mesleiyle ilgili etik ilkelere uygun oturmasn salamak davranma 5-Cihaz zerindeki siyah rakkaml blm 4-Yk malzemeye doru zerindeki kadran sfra getirmek olarak uygulama 6-Batc u elik bilya olduunda 100 kg, kresel konik elmas u kullanldnda 5-Sertlik deerini cihazdan 150 kg'lk byk yk uygulamak okuma 7-Byk yk uygulanp kaldrldktan sonra kk yk uygulanr durumdayken byk ykn uygulama derinliini grmek 8-10 kg'lk n yklemede kaldrldktan sonra rockwel sertliini kadrandan okumak

NOT :

20

LEM ANALZ FORMUMESLEN ADI : KAYNAKILIK 2, SICAK DVME KALIPILII :MALZEMELERN SERTLK KONTROLUNU YAPMAK LEM NO :3 LEMN ADI : VCKERS DENEY YETERLK : Malzeme sertliini farkl yntemlerle lmek ORTAM(Ara-gere,ekipman ve koullar): Vickers sertlik lme cihaz, sertlii llecek malzeme, temizleme gereleri STANDART :TSE.207 Standardrna uygunluk LEM BASAMAKLARI BLG BECER TAVIR 1-Dzgn olmayan yzeyini mekaniksel 1-Malzeme cinsine, 1-Malzeme yzeyine yk 1-Kimyasal temizleme ilemlerini yaparken yollarla dzeltmek ve zmpara ile kalnlnagre uygulanan yk doru uygulayabilmek dikkatli olmak parlatmak ve sresi 2-Malzeme cinsine ve kalnlna gre 2-Forml iin gerekli olan iz 2- Disiplinli olmak uygulama basncn ve uygulama sresini 2-Numune yzeyini alann doru hesaplayabilmek belirlemek mekaniksel yollarla temizleme 3- nl, eldiven kullanmak 3-Batc ucu yzeye dik olacak ekilde ve parlatma 3-Vickers sertlik forml temas ettirmek. kullanarak malzeme sertlini 4- Mesleiyle ilgili etik ilkelere uygun 4-Taban kare tepe as 136 olan batc 3-Yk malzemeye doru hesaplayabilmek davranma ucu malzemeye belirlenen yk ve srede olarak uygulama batrmak 5-Yk kaldrldktan sonra metalurji 4-Sertlik deerini bulmak iin miroskobu yardmyla izi lme ekranna gerekli forml uygulama aktarmak 6-lme ekrannndaki hareketli iki cetvel yardmyla izin kegen uzunluklarnn ortalamasn almak ve iz alann hesaplamak 7-Vickers sertliini, deney ykn (kg) milimetrik alan olarak ifade edilen iz alanna blnmesiyle bulmak

NOT :

21

LEM ANALZ FORMU MESLEN ADI : KAYNAKILIK 2, SICAK DVME KALIPILII :MALZEMELERN SERTLK KONTROLUNU YAPMAK LEM NO :4 LEMN ADI : SHORE DENEY YAPMAK YETERLK : Malzeme sertliini farkl yntemlerle lmek ORTAM(Ara-gere,ekipman ve koullar):Shore Sclereskobu sertlik lme cihaz, sertlii llecek malzeme, temizleme gereleri STANDART :Standardna uygunluk LEM BASAMAKLARI BLG BECER TAVIR 1-Malzeme cinsine ve eidine 1-Malzeme yzeyinde ekicii 1-Mekaniksel temizleme ilemlerini 1-Dzgn olmayan yzeyini gre sertlik lme yntemini zplatabilemek yaparken dikkatli olmak mekaniksel yollarla dzeltmek ve tayin etme zmpara ile parlatmak 2-Malzeme yzeyinde zplatlan 2- Disiplinli olmak 2-Numune yzeyini ekiciin yksekliine gre 2-Cam boruyu malzeme yzeyine mekaniksel yollarla temizleme sertlik deerini okuyabilmek 3- nl, eldiven kullanmak yerletirmek ve parlatma 4- Mesleiyle ilgili etik ilkelere uygun 3-Cam borunun iinden 2,6 gr'lk bir 3-Serbest olarak malzeme davranma ekicii serbest olarak malzeme zerine den ekiciin yzeyine brakmak zplamalarnn deerlendirilmesi

4-ekiciin zplama yksekliini lmek 5-ekiciin zplama yksekliine gre malzemenin sertliini lmekNOT :

22