Tam Menh Thong Hoi - Q1

8/2/2019 Tam Menh Thong Hoi - Q1

http://slidepdf.com/reader/full/tam-menh-thong-hoi-q1 1/34

Tam M nh Thông H i (Q1)

1

Quyn 1: Lc thư đ

Ban ñu thì Lc Thư có 1 ñim trng 6 ñim ñen ti lưng gn ñuôi, 7 ñim trng 2ñim ñen ti lưng gn ñu, 3 ñim trng 8 ñim ñen lưng bên trái, 9 ñim trng 4ñim ñen lưng bên phi, 5 ñim trng 10 ñim ñen gia lưng, ñi th như vy.

-1và 6 phía dư i phươ ng Bc sanh H i tí thy

- 2 và 7 trên v hư ng Nam sanh T ng ha.

- 3 và 8 bên trái v hư ng ðông sanh Dn mão mc.

- 4 và 9 bên phi v hư ng Tây sanh Thân du kim.

- 5 và 10 gia thuc trung ươ ng sanh Thin Tut Su Mùi th, ña khí th nngphân ra bn bên vy

Hà đ :

Tc là hà long giáo ñ vy, lưng có 1 hào dài và 2 hào ngn, 1 ñim trng gnñuôi, 9 ñim tía gn c, 4 ñim xanh vai trái, 2 ñim ñen vai phi, 6 ñimtrng gn chân phi, 8 ñim trng gn chân trái, 3 ñim lc hông bên trái, 7ñim ñ hông bên phi, 5 ñim vàng chính giũa lưng. Gm 9 v mà sinh ra 7màu và ñnh phươ ng hư ng.

Ly 3 vch : 1 vch dài, 2 vch ngn mà sanh hào. Ly tam tài mà ñt v trí. Dchlý t ñây phát sinh vy.

- Xét dch rng Hà thì xut ñ Lc thì xut thư, Thánh nhân chưa tng nói rõ cács ca ñ thư, còn như bc hán nho xem phc nghi mà ñnh phươ ng v quái biuth Ngũ Hành thì thut gia cũng có cách nói ca các thut gia vy, các s trong lcthư mà thut gia vch ñnh cũng có khác v i các bc nho hc.

Như Tng Châu ly 1- 6 phía Bc là Hà ð, ñim 9 tr v 1 là lc thư ñu cũngdo các v nho hán ñ i trư c. Trn Xuyên Vươ ng ly phc nghi mà làm dch phânrõ ràng 2 vch âm dươ ng nên nói rng : Dch có thái cu sanh lư ng nghi, lư ngnghi sanh t tư ng, t tư ng sanh bát quái, trư c sau t nhiên như vy chng phisc ngư i có th bày b ñư c, nay nu cho rng do cái s Hà ñ mà làm dch thì

không theo thái cc mà làm dch tc chng theo lun dch ca Trng vi ư !Bc thánh nhân biu th Hà xut ñ Lc xut thư do nơ i tr i ñt mà v ra bát quáitht là thn ý ch dy ca Thánh nhân vy. Các v Hán nho không ñt ý này màdùng phc nghi vch quái theo Hà ñ và sp ñt s hng theo Lc thư thì qu thtlà sai lm.

Trong Dch thì tr i 1, ñt 2 ; tr i 3, ñt 4 ; tr i 5 ñt 6 ; tr i 7 ñt 8 ; tr i 9 ñt 10.Tr i là thuc dươ ng nên có s 1, 3, 5, 7 và 9. ðt là thuc âm nên có s 2, 4, 6, 8




2

và 10. ðây là nói v s sp xp s chn và l ca tr i ñt ; v t th i và nh tàicũng ñng mt ngh ĩ a y vy.

Các s trong Hà ñ ñu có quan h v i nhau sao ? Hung na cách nói tr i 1 ñt 2là do sp xp sau khi có dch ch chng phi trư c khi có dch ; Vy sao li làmñ mà còn ngh ĩ Thánh nhân da theo ñ thư mà vch quái ; xem như sách tri thiên

h như Hng Phm, Cu trù, cu thc, cu vũ chng là s vy. Cơ T nói : tr i cósc trng chng qua là thy th bng mt, chánh nhũ hành ñ bình n thiên h, khinói 9 thì không th thiu 1, ñó tc là s cm ng gia Thiên và Nhân vy, nênphi gia thôi, cho nên s th t trư c sau, nng nh, nhanh chm ñu theo l t nhiên.

Nguyên To Hóa chi Thy :

- Lão T nói : ban ñu to hóa, trư c chng có trên tr i ñt mà là m ca vn vthn ñn mà thành, hu hình sanh vô hình ; thu ban ñu tr i ñt có thái dch, cóthái sơ , có thái th, có thái t. Thái dch thì chưa có khí, thái sơ thì khí bt ñu, tháith thì m i tư ng hình, thái t thì m i tư ng cht. Khí v i hình và cht h p màchưa tan nên gi là hn luân. Trong lch k nói khi chưa có tr i ñt thì hn ñnnhư kê t.Trong dch nói : dch có thái cc sinh lư ng nghi, lư ng nghi sinh t tư ng, t tư ng sinh bát quái,bát quái ñnh ra cát hung.

- Dch t nói thái cc tc là trư c khi phân chia tr i ñt, nguyên khí hn ñn làmm không. Tuyn t nói : thái sơ tc là cái lý ban ñu vy, thái hư tc là cái khí ban ñu, thái t tc là cái tư ng ban ñu, thái t tc là kh i ñu ca s, thái cc thìkiêm gm c lý khí tư ng s vy, do s mà lun ngôn, có th thy trư c c hnluân ch có mt khí hn h p u minh hôn mui mà cái lý chưa tng trong y,

cùng v i ño là mt ñó là thái cc. Trang t hành ño ly thái cc làm ñu, gi làthái cc tc ch v thiên ña nhân khí, và hình ñã ñ mà chưa có tên danh, mà ñoli khác tc huyn không ñ vt trư c c thái cc, không bit ño tc thái cc,thái cc tc là ño, ly theo l thông thư ng mà nói tc là ño, ly tt cùng ca lýtc là thái cc ,sao li thư ng có hai ñiu vy ?

C xem Châu t nói ra s kỳ bí và chu t din gii phân minh, bit rõ cái lý cathái cc mà v i khí t không tươ ng ly vy; gi là thái cc tc âm dươ ng ñng tnhmà bn th thì không r i khi hình khí và rt ñoan chính, bin hóa vô cùng mà lichính xác, mt ñng mt tnh căn gc tươ ng h, phan âm phân dươ ng lư ng nghi

rõ ràng, nghi tc là vt vy ; thư ng thì vt chưa tng ñi lp mà cũng chưa tngñc lp, tr i sinh ra mà tr li theo ñt, ñt mang hình mà tr li theo tr i, tr i ñtcó lý khí âm dươ ng là vy.

Có khí thì có hình, tr i ñt không sanh nơ i tr i ñt mà sanh âm dươ ng ; âmdươ ng không sanh nơ i âm dươ ng mà sanh ñng tnh, ñng tnh không sanh nơ iñng tnh mà sinh thái cc, b i thái cc tc là cái căn bn t nhiên vi diu vy ;ñng tnh thì nươ ng tha theo s hot ñng âm dươ ng là ngun gc s sanh vy.

Thái cc hình mà thư ng ño, âm dươ ng hình mà h khí vy ; ñng tnh khôngchng, âm dươ ng không trư c, ñó là s lp thành ca to hóa.




3

- Bách t Hà t nói : tr i là dươ ng nên ñng và ñn khi nào cc ñng thì tnh ;ñtlà âm nên tnh và ñn khi nào cc tnh thì ñng. Tr i không th sanh ñt, thykhông th sanh ha, k ngu cũng bit vy.

Tr i ñt chưa lp mà ño do nơ i tr i ñt, khi tr i ñt lp thành là cái lý ca tháicc, phân tán ra vn vt là do nơ i ngũ hành mà sanh, ngũ hành nht âm dươ ng ; 5

tip cho 2 chng h dư thiu. Âm dươ ng nht thái cc tinh hay thô vn chng cób ĩ th. Cái cht ca ngũ hành có ñy ñ nơ i ñt mà khí hình thì ti tr i. Ly chtmà nói thì thy, ha, mc, kim, th ; thy ha là duong mà ha kim là âm vy, nóitóm li thì khí dươ ng mà cht âm vy ; nói mt cách khác là ñng dươ ng mà tnhâm b i s bin hóa ca ngũ hành tht không th lư ng ñư c nhưng chng là cái t nhiên ca thái cc.

- Bách t Hà t nói : ngũ hành nht âm dươ ng, âm dươ ng nht thái cc. Chu t cũng cho rng thái cc không ngoài âm dươ ng, âm dươ ng không ngoài ngũ hànhvy, nay lun thy thy,ha ha, s giao bin ca kim mc thy ha th, tr i yên ñt mà li là to hóa ca vn vt, như nói tr i là thái cc nên Chu t ly thươ ng

thiên mà gii thích thái cc ño tr i lưu hành qua lý âm dươ ng. Trong dch nói :dch có thái cc sanh lư ng nghi, lư ng nghi sanh t tư ng, t tư ng sanh bátquái, trong ñó có càn có khôn tc là tr i ñt ñu là s phân th ca thái cc, vy làtr i tc toàn th ca thái cc mà ñt là s phân th ca tr i, tht là mt quan nimsai lm nhưng nghe qua thì t như có lý

Ngũ hành sanh ñu có mi tánh, s lưu hành ca t th i cũng có mi tên. Xuân thìsanh, H thì trư ng, Thu thì tiêu, ðông thì táng. Xuân mà H, H mà Thu, Thu màðông, ðông mà tr li Xuân. S tun hoàn vô cùng b i ngũ hành thì khác cht màt th i thì khác khí, th nhưng tt c ñu không ngoài âm dươ ng, âm dươ ng tuy

khác v, ñng tnh tuy khác th i mà tt c ñu không nm ngoài thái cc, thái ccvn không thanh xú, có th nói là t tánh bn th vy, cho nên ngũ hành ñu cómi tánh tc tt c ñu cùng mt thái cc vy ; t th i ñu có mi tên tc ñu làs vn dng ca thái cc vy. Ngũ hành t th i tun hàn xoay chuyn mà cùngmt th thái cc, tánh thì chng không s ti mà li có th thy vy. Thiên h không ngoài tánh ca vt mà tánh thì chng không dng vy, vy nên vô cc nh ngũ có th hn dung mà vô chng ñó là s h p diu vy. Vô cc là lý mà nh ngũ là khí, tht có lý khi nói thái cc là vô vong vy, xét v khí thì âm dươ ng và ngũ hành không phi là hai vy. Ngưng tc là t mà khí t thì thành hình, b i tánh làch mà âm dươ ng ngũ hành li ngang dc hn ñn tùy theo tng loi ngưng t mà

thành hình. Dươ ng thì mnh nên thành nam tc cái to làm cha, âm thì thun nênthành n tc cái to làm m vy. ðây là s kh i ñu ca nhân vt dùng khí hóamà sanh ra. Khí t mà thành hình tc hình giao mà khí cm, hình hóa nên vn vtsinh sinh bin hóa vô cùng vy .

Bào l Trai nói : Tr i ñt ly giao khí mà sanh nhân vt, thy rng h có giao thìtc khí ñn nên tùy theo loi t ñó mà ra vy. Khí tr i giao v i ñt ñi v i ngư ithì nam, ñi v i vt thì là ñc. Khí ñt giao v i tr i ñi v i ngư i là n, ñi v ivt là cái. Nam n ñc cái t giao mà sanh sanh hóa hóa vô cùng. Nhân vt ñãsanh thì khí tùy nơ i tr i ñt lên xung mà giao cm. Ngư i có ñư c trung khí ca






5

ngư i tích hay không tích mà thôi. Trong dch nói : nhà có tích thin tc hư ngphư c có dư, nu tích ác thì chc phi chu ươ ng ha có dư là ngh ĩ a y.

- Canh Dã T nói : Thiên nht khí hóa sanh thy, trong nư c cn ñc tích lâu ngàythành th, nư c ñy ñt trôi lâu dn thành sông núi, ñt mà cng thì thành ñá màhóa kim, ñt mà mm thì thành mc mà sanh ha, ngũ hành ñu do vn vt sanh

mà bin hóa vô cùng.- Tun xuyên t nói : Tr i ñt ban ñu ch có hai khí âm dươ ng, dươ ng thì hóaha, âm thì hóa thy, thy tích cn kt thành th. Như vy thy th ha là do tr iñt hóa thành, còn kim và mc thì do t s xut cht kim ñá do tích t lâu ngàymà thành nên ñng v i nhân vt,vy thì khí kim sinh nhân ñư c ư, còn gia tr iñt ñã có nguyên khí ñnh tánh ñnh chng sn trư c như kim có loi kim, thy cóloi thy, ngư i có ging ngư i, vt có ging vt, mi mi ñu ñu ñy ñ, khôngh sai gi vy mà c cho ngũ hành tươ ng sanh ñư c ư. Nay các nhà ngũ hànhdùng kim sanh thy tht là quyt ñoán ñiên ño không bit rng mc ly ha làmkhí, ly thy mà dư ng, ly th làm nhà, ñây là ño lý chân tht ca thiên nhiên,

cho nên nu nói thy sanh mc thì nu không có th mc sanh ñâu ? ( nươ ngñâu mà sanh ), thy nhiu thì ha dit, th cũng tuyt vy mc cũng tiêu luôn.

Chu T nghi cái thuyt ca các nhà ngũ hành, ngũ khí thun b, t th i chuynhành ; không bit rng ngày có lên xung mà thành nóng lnh, nóng lnh phânbình mà thành t th i ; ch do 5 khí phân b mà ñư c ư ! Còn nói Xuân mc H ha Thu kim ðông thy thì ñu gi h p mà lun. Th không nơ i ñ trú mà ch phi nơ i t quý, không bit rng khí th ti nơ i tr i ñt. Sao chng phi ngày, saochng có nơ i, sao ch lưu hành nơ i cui quý nguyt. Khi mnh nguyt sanh thì quýnguyt dit. Khí ñã dit thì quy v ñâu mà t i. Thiên nht sanh thy âm dươ ng

thy ha ngun gc vn vt vy. Cho nên nht hóa thành ha là ngày, li hóathành thy tc vũ l .

Nay nói thiên nht sanh thy, ña nh sanh ha, s vi diu hin nhiên ca to hóa.Châu t dùng t th i khí lưu hành, lun s thiên ña ngũ hành, lun ngũ hành tháicc ñ, dươ ng bin âm h p mà sanh thy ha mc kim th. Xét ngũ hành phih p v i t th i thì khí Xuân ch cho Mc tc khí ca Th Kim Thy Ha ñu b tuyt, Thu ch cho Kim tc khí ca Thy Ha Th Mc ñu b ñ ình ch. Th ch vư ng t quý nên khi gp khác nguyt thì khí vn không thun, vy mà li ñt

ra ngày nay là Mc ngày mai là Ha hoc ngày mai là th là kim là Thy ư ! XétVươ ng th tuy nói thì có lý nhưng chng ñt ñư c s quán sát.

- Lc Cu T nói : Ly làm có tc là theo không mà lp có cũng là không vy.Tr i do tư ng mà có, tư ng theo nht nguyt ngũ tinh tam viên nh thp bát tú.Xem Thiên nguyên hi thông mà ñt tên phân ci y cũng do ngư i làm mà thôi,ngh ĩ a ca tư ng phù h p cho ñn s tt xu hoc thuc loi s nào, hoc ch miphươ ng ng cho năm tháng ngày nào, tuy ño tr i sâu xa cũng không ngoài nhâns và ngũ hành. Nhà âm dươ ng dùng 10 can 12 chi mà phân ngũ hành, do ngàyv i tr i hi li mà thành năm, tháng v i ngày hi li mà thành tháng, ngày có 30




6

gi có 12, dùng can chi năm tháng ngày gi ca nhân sanh lp ra t tr ñ bitmt ñ i tt hay xu , y cũng cái lý t nhiên vy .Vươ ng th ly Xuân thuc mcmà Th ñâu, không bit ngũ hành vư ng tư ng hưu tù t, các loi có ñúng th ihay không ñúng th i, dùng ñư c vic hay không dùng ñư c mà li nói chng làXuân mc vư ng còn th thì không, 10 can 12 chi ln ln thành lc thp Giáp tí,xoay vòng tr li an bài không sai, ñó tc s sanh ca to hóa vy ; nu không cho

hôm nay thuc mc ngày mai thuc ha thì cũng ph ñnh s t nhiên ca ñotr i, không ngh ĩ rng ngư i lp mà tr i theo, ngư i cm mà tr i ng, ñó tc cái lýthiên tư ng mà ñt tên phân cõi cái ño h p nht ca Tr i và ngư i vy. Xem mtngày có s m trưa mun chiu, t ñã có khí hu ôn lươ ng hàn nhit tc ñã có ñ kim mc thy ha th trong mt ngày, ngũ hành không tươ ng ly như vy, nu nóihôm nay mc ngày mai ha ti sao chng là không ñúng v i s t nhiên ca ñotr i ñó ư. Còn nhà nư c làm lch cho thiên h ,mt năm có 365 ngày, trong ñó cóphươ ng v thn sát, mi tháng thiên hành ñc vư ng mà trong mi ngày li có hchoàng cát hung, vic nên làm hoc không nên làm, ngư i theo ñó thì ñư c phư c,làm sai thì mang ha. Tht là vô lý cư ng to vy mà thiên h ñu cùng tuân theo.

Li như thut xem tư ng xét sc xanh vàng ñ trng ñen mà ñoán ha phư c ngtheo mi năm tháng ngày gi , Xanh thì Giáp t, vàng thì mu k, ñ thì bính ng,Trng thì canh tân, ñen thì nhâm quý mt hào không sai. Xem bnh cũng vy cóth thy rng can chi tuy ñã có trong ngày mà to hóa cũng không ngoài y. Li cóngư i da vào mng m mà nói s cát hung, hoc ly ý mà ñoán, hoc ly vttư ng hoc do t gii ñu ngư i làm. Như Phc nghi v quái ngư ng xét gn xalà có ñư c cái lý tr i ñt nhân vt nên bát quái do ñó mà thành. Nay nói v âmdươ ng thì tuy là s bin hóa cùng cc ca tr i ñt, thám xét s vi diu ca nhânvt, cùng h p v i cái ñc ca tr i ñt, h p v i cái sáng ca nht nguyt, h p v it ca t th i, h p v i s cát hung ca qu thn ; sao có th ngoài can chi ngũ

hành mà có riêng to hóa cho ñn tr i ñt nhân vt ư. Nay Vươ ng th tuy tôn trngdch mà li không tin vào cái thuyt ca nhà âm dươ ng y là bit lý mà không bits vy, lý và s h p nht thì tr i ngư i cũng vy.

Lun Ngũ Hành sanh thành :

Tr i cao m ra 6 khí quay vòng mà thành t th i, ñt sâu u thâm Hgũ Hành hóasanh mà thành vn vt, tht khó mà ño lư ng tn cùng ñư c vy. Thánh nhân lppháp suy tính cũng nhiu b i vy không th b ñi cái s ñư c, và do nơ i s t nhiên mà lp ra s, không khác gì trong kinh ñin theo ñó mà ñt ñư c cái huyncơ và thông cùng ñư c s bin hóa, tt c ñu không r i trong s mng, mt làthy, hai là ha, ba là mc, 4 là kim, 5 là th ñu có sn.

Thy phươ ng Bc thuc Tí v, Tí là bt ñu ca dươ ng, s 1 là s dươ ng nênthy là 1. Ha Phươ ng Nam thuc Ng v, Ng là bt ñu ca âm, s 2 là s âmnên ha là 2. Mc phươ ng ñông, ñông là dươ ng nên s 3 là kỳ s thuc dươ ng.Kim phươ ng Tây thuc âm, 4 là ngu s cũng thuc âm nên kim là 4. Th ng Tây Nam trư ng h, 5 là kỳ s cũng thuc dươ ng nên th là 5. Do ñó mà lun thìs ly âm dươ ng mà phi vy, nu có thêm ngh ĩ a thì thy sanh 1, tr i ñt chưaphân, vn vt chưa thành, cũng chng phi thy có thy trư c nên trong lnh xukinh nói :




7

Thái t là tôn hiu ca thy, trư c là m ca tr i ñt sau là ngun gc ca vnvt, nay nghim rng c cây, qu ht, con ngư i, sâu b, ñn loài ( nhân trùng )ñng vt thai noãn thai phôi ñu có thy, không phi là như th ư ! ; v li thy t nên hóa thành hình cht, vy chng là khí âm dươ ng sao ; nhng vt nh mà chátñng tc là ha, trái cây chín ngt mang v th ,ht ngt tr thành nht, nht là v mc vy.

ðươ ng nhiên loài ngư i do s hòa h p âm dươ ng nam n mà thành, trư c sanhhai qu thn, thn trái thuc thy, thn phi thuc ha, ha là mnh môn nên nhâncó thy sau ñó m i thy ha nên xưa gi ha là th 2, Nói chung c cây, qu ht ,các loi côn trùng khác nhau cũng ñu do hai th tươ ng h p nhau ging như thnca con ngư i có âm dươ ng vy. Cho nên vn vt nu không có s hòa h p âmdươ ng thì không th hóa thành vy.

ðã có s hòa h p âm dươ ng nên sau này mùa Xuân ñơ m hoa, Mùa Thu kt trái,nên ngư i xưa xp tip th ba Mc, th tư là Kim. Có th nói thy có s thuc,ha có s tang, mc có s phát, kim có s bit, tt c ñu do th mà thành cho nên

th 5 là th. Mc cư ðông, Kim cư Tây, Ha cư Nam, Thy cư Bc, Th cư trung ươ ng mà gi nơ i t duy ng lnh nơ i t quý, ti ngư i là t chi, chonên kim mc thy ha ñu ch nơ i th mà thành do ñó th kiêm gm mà thành s 5 vy, thy 6 ha 7 mc 8 kim 9, th cũng thư ng ly s 5 mà sanh không th ñn10 tc th không ñ i ñn 10 mà thành, do s sanh thành nên ñu ly 5 mà h p, t ñó suy rng ra mà lp s, do l y nên vn vt không th ngoài s mà có ñư c.

Ngũ vn thái quá thì s thành, bt cp thì s sanh tt c ñu ly s sanh thànhnhiu hay ít mà dùng chánh lnh khí hóa.

- Châu T nói : Ngũ hành ly nht s sanh mà nói thì thy nguyên là thp khí cadươ ng, ban ñu b âm hm không ñư c ñc nên thy âm thng ha. ðó là âm táokhí, dùng ban ñu ñng dươ ng mà không ñt nên ha dươ ng thng, cho nên sanhthành thai hình cui cùng thành hình vy ; tuy có hình mà chưa thành cht thìdùng khí thăng giáng th khong ch ñư c vy.

Mc là thp khí ca dươ ng, cm nhn nhiu nơ i âm mà phát ra mc nên cht thìnhu và tánh thì m. Kim là âm táo khí, cm nhn nhiu dươ ng mà kt thành nênkim cht ca kim thì cng mà tánh thì lnh. Th là khí thanh ca âm dươ ng tươ nggiao ngưng li mà thành cht. Theo hành khí mà nói thì mt âm mt dươ ng t i luitươ ng pht mà Mc Ha Kim Thy Th ñu tu ñó ri phân ra l n bé vy, chonên các th ñu t bé mà l n vy.

Cht do âm dươ ng giao thác ngung h p mà thành, khí thì do âm dươ ng hai mttun hoàn mà ra, cht là thy ha mc kim b i vì nu ly âm dươ ng mà nói thìðông nam Tây bc ch là s ñi ñãi vy. Khí là Mc Ha Kim Thy tc nói theongh ĩ a nhân duyên tươ ng h p ca âm dươ ng, cho nên nói ñông nam tây bc tc làs lưu hành. Cht tuy bt ñnh mà không khác, khí thì bin hóa mà vô cùng, ñó làDch vy.




8

- Trình T nói : ñng tnh là cái gc ca âm dươ ng, cái vn ca ngũ hành, chngth ging nhau vy.

- Trươ ng T nói : mc khúc trc thư ng khúc khuu mà tr thành thng, kim làthay ñi mà thư ng không phn, khí thy ha vy, cho nên nóng thì trên, mát thìdư i cùng v i âm dươ ng thăng giáng th không ch ñư c vy, mc và kim là hóa

tht ca th vy, mà tánh thì hn tp c thy và ha cho nên mc là vt ñư c thythm mà sanh riêng ra ha nhưng không tp vy b i ñư c cái phù hoa ca th làch tươ ng giao ca thy ha vy. Kim là vt có ñư c cái tinh ca ha nơ i khôtáo, có ñư c cái tinh ca thy nơ i thm ư t, vy cho nên thy ha to mà khôngtươ ng hi vy, nung nu lưu chy mà không hao, ñư c cái tinh ca th, tht ñúngthy ha ký t vy. Th là vt có thy có chung, là cht ca ñt vy, là s bin hóacùng tn vy. Thy ha s d ĩ là vt thăng giáng kiêm cái th mà không thay ñi.Li nói dươ ng hm nơ i âm là thy, âm ph nói dươ ng là ha .

- Chu T nói : Mc là bt ñu, Thy là sau cùng và Th gia. Theo s ca Hàñ Lc thư mà nói thì Thy 1, Mc 3 mà Th thì 5, tt c là s dươ ng sanh không

th khác vy, cho nên ñư c cho là ñ lp cái k cươ ng ca ngũ hành. Ly ñc mànói thì Mc phát sanh tánh mà Thy là cái th trinh tinh còn Th thì như m baodư ng, cho nên Thy bao dư ng c ngũ hành ñ lưu thông quán trit và không h dng, còn Mc thì bao c ngũ hành ñ quy v ngun gc mà n cha vy, và Th là nơ i nươ ng ta ca Thy Ha Kim và Mc như ca ci ñnh yên gia bnphươ ng, ch mt th mà cha c vn loài. Li nói Thy Ha thì thành còn KimMc là trư c và Th cũng trư c.

- Thiu T nói : Kim Ha tươ ng th thì lưu, Mc Ha tươ ng ñc thì ñt nóng theoloi Thy gp lnh thì kt, gp Ha thì kit. Theo ñó mà phân vy.

Lun ngũ hành sanh khc :

- Ngũ Hành tươ ng sinh tươ ng khc hin nhiên là vy. Mư i can 12 chi, ngũ vn,lc khí, năm tháng ngày gi ñu do ñây mà lp, theo ñây mà dùng. thiên tc làkhí, nóng lnh khô ư c gió.

ña thì thành hình, Kim Mc Thy Ha Th hình và khí tươ ng cm v i nhau màhóa sanh vn vt, ñây là s sanh thành ca to hóa vy. S diu dng qu là vôcùng.

- Mc ch phươ ng ðông ng v i mùa Xuân, mc khí vy Khí dươ ng xúc ñngbao trùm lên ñt mà sanh. Thy lưu phươ ng ðông mà sanh Mc. Mc phát lêntrên ri tr xư ng dư i y là bm cht t nhiên vy.

- Ha ch phươ ng Nam ng v i mùa H, Ha tc là hóa , là hy vy, dươ ng trên âm dư i. Hy nhưng thnh mà bin hóa ra vn vt. Khoan mc ñ ly Hanên Mc sanh Ha, Ha không có chánh th và th nơ i mc vy, ng v i vt th nào thì Ha có hình th y và bùng l n lên y là cái lý ca t nhiên vy.




9

- Kim ch phươ ng Tây, ng v i mùa Thu, Kim còn gi là cm, do nơ i vn vtthu lim âm khí mà to thành, do Th mà sanh và cũng bit nơ i Th, ñó là lý l t nhiên.- Th ch trung ươ ng kiêm v Tây nam ng vào trư ng h. Th còn gi là th (nh) vy, ngm nh vn vt, h sanh thì xut, h t thì quy v, là nhà ca vn vtcho nên trư ng H và là sanh thành ra Ha mc vy

- Thy phươ ng Bc ng v i mùa ðông, Thy nhun vư ng, khí âm nhu nhunlàm nhim v nuôi dư ng vn vt. Thy t Tây sang ðông, là do Kim sanh, Thychy ngon ngoèo khúc trit, xuôi xung lun lách mi nơ i là bn tính t nhiênvy

- Ngũ hành tươ ng khc, tt c các con ñu thù ñp cho m vy. Mc khc th màcon ca Th là Kim tr li khc mc. Kim khc Mc thì Ha là con ca Mc s tr li khc Kim. Ha khc Kim thì Thy là con ca Kim s tr li khc Ha.Thy khc Ha mà Th là con ca Ha s tr li khc Thy. Th khc Thy thìcon ca Thy là Mc tr li khc Th. Trư c là giúp và tươ ng sanh, sau thì giúp

mà tươ ng khc, tt c ñu cùng xut nơ i tánh ca tr i vy. Do ñó Thy sanh Mc,Mc tr li sanh Ha vy là Mc b mt khí nên Thy gin mà khc li Ha. ðó làý ngh ĩ a m con tươ ng tr cu nhau khi b mt khí.

- Mnh có th ñánh yu, Th nh có Mc mà ñt. Tht có th thng hư, Thy gpTh mà tuyt. Âm có th tiêu dươ ng, Ha ñc Thy mà dit. Nóng có th ñchcng, Kim gp Ha mà khuyt tan. Cng có th ch mm, Mc gp Kim mà b pht. Ngũ hành lưu chuyn luân phiên, thun thì tươ ng sanh, nghch thì tươ ngkhc, tt c ñu luân chuyn mà thành ño.

Lun can chi nguyên lư u:

- Can là gc mnh ca cây và là dươ ng. Chi là nhánh yu ca cây mà là âm. XưaBàn C hiu rõ cái ño ca tr i ñt, ñt ñư c s bin hóa âm dươ ng, làm tam tàich t, dùng thiên ña phân ñnh v sau. Trư c có tr i mà sau có ñt, do nơ i khí hóa mà sanh ngư i vy, cho nên Thiên hoàng có 13 ngư i cùng h k tc s tr vìca Bàn c, vì tr i kia ñm bc vô vi t theo ñó mà làm, trư c thì to tên can chiñ ñnh năm s ti. Thp can là : Yên phùng, Chiên mông, Nhu triu, Cư ng vũ,Trư c ung, ð duy, Thư ng Chươ ng, Trùng quang, Huyn mc, Chiêu dươ ng.

Thp nh chi là : Khn dôn, Xích soán như c, Nhip ñ Cách, ðơ n Yên, Chp t,ði hoan lc, ðôn hip, Hip Than, Tác ngt Yêm mu, ði uyên hin, Thái pñc. Can chính là gc, tên thì có 10 cũng gi là thp mu, nay gi là Giáp, t,Bính, ðinh, Mu, K, Canh, Tân, Nhâm, Quý.

Chi là thân, tên thì có 12 còn gi là thp nh t, ñó là Tí, Su, Dn, Mão, Thin, T,Ng, Mùi, Thân, Du, Tut, H i. Thiên hoàng ly nơ i thiên mà khai nơ i Tí. ðahoàng thì ly nơ i ña mà m ra Su ngh ĩ a là vy. Còn Nhân hoàng thì ly nơ inhân mà sanh Dn. Cho nên cái tên can chi trư c Thiên hoàng ch th i mà ñahoàng thì ñnh tam thn phân ra ngày ñêm, ly 30 ngày làm mt tháng mà can chiñu có th phi h p. Nhân hoàng là ch thc ch không phi hư, như Vua tôi là




10

tht ch không phi hư, cái l Vua tôi t ñó mà có, vic ăn ung nam n t ñó màcó, khi ñã có khí âm dươ ng ca tr i ñt mà phân ra m con, ñó tc là can chi s thuc vy. ðn như Phc nghi ngư ng xem thiên văn cúi xem ña lý, gia thyvn vt v i con ngư i mà v ra bát quái ñ ch cái ñc ca thn minh, ñ bày cáitình ca vn vt, t ñó dùng làm ra văn t ca Lch vy. ð i ñn khi Hoàng ñ nhn Hà ð, thy ñư c cái tư ng ca nht nguyt tinh th i th là bt ñu có sách

tinh cung, ñt Giáp Tí phi thuc ngũ hành np âm.- L S nói : Phc nghi mnh tim long nên ñn hoàng ñ mnh m i khai trincái tính ca Ngũ Hành, xét hai cách trong thiên thư dùng 10 can 12 chi mà dinthành 60 ly np âm mà ñnh tên, np âm tc là Giáp Tí, t Su Hi trung Kim…v…v….vy. Phong li gii thích ra mà dùng tam mnh vy.

B thut gia ly Hoàng ñ mà ñnh thiên can thp t thu ð ca Hà , ña chi 12thuc loi ca Thư, dùng Qu cc T mà thành np âm, còn ðông phươ ng Sócgiã tư ng ca np âm, tt c ñu không hiu cái ngun gc mà vng ng c .

- Tun Châu Vươ ng Th nói : Xưa làm sách Giáp Tí không có cùng mà ch doth i ngu ñ ñnh ra, nu xét rõ ngun gc thì ngày tháng ñu tiên chuyn ngàysau ñó m i là Giáp Tí vy.

Tr i khai m khi chưa có ñt, ñt an bày khi chưa có ngư i, theo ñó làm căn bnmà truyn dn 12 thn. Cái vn ca tr i ñt xoay chuyn hoàn nguyên, c mimt nguyên thì tr li ñu, ngày thì mi 12 th i li tr v TÍ, không phi ch cómt nguyên ri thôi hung chi cái ñ ca nguyên lch bin hóa ngưu ñu mi nămcàng sai xa vy.Lch ñ i sau c theo ñó mà làm ch cn cho h p th i mà thôi cho nên lch xưa t

ñó mà mt vy. Nay nói Giáp Tí tc tht có Mc khí làm ch, mà nói nay mcmai ha kia th cũng không láo ư ! Hoc nói ñi rng chiêm ñu nhu mà toGiáp Tí túc là r i cái gc tr i ñt, cho nên lch nguyên dùng tháng Giáp Tí ngàygiáp tí gi giáp tí là không ngh ĩ ñn chim ñu nhu mà ch có th ñnh 12 tháng .

Tr i ñt sơ khai m ra ngày tháng như h p bích, ngũ tinh như liên châu ñu kh iñu nơ i khiên ngưu mà sau ñó là na ñêm ñông chí, dây là tư pháp cho nên Mnht dùng lch ly can tu có th chc chn mà làm .

- Nay xét lch bây gi thì s khai m ca tr i ñt cũng là s vy, có tr i ñt banñu ư !, có nht nguyt sơ chuyn ban ñu ư, văn t không thông, thiên vn không

có căn c mà li ñt ñư c thư sách như vy ư !

Nhưng xưa nay các bc cao nhân ño s ĩ xem xét thiên s, quyn sát âm dươ ng, lys Thái t mà ñt thiên vn cát hung, ly Lc Nhâm mà ñt nhân s cát hung, lyKỳ môn mà ñt ña phươ ng cát hung, ly năm tháng ngày gi mà ñnh mt ñ ingư i cát hung, nu nói như Vươ ng th trư c thì không ñ tin.




11

Lun nghĩa thp can danh t :

Thiên khí kh i ñu nơ i can Giáp, ña khí kh i ñu nơ i chi tí. Thánh nhân theo ñómà xét cu ñ dùng khí âm dươ ng khinh trng, son ra chươ ng ñc ñt nên bius, do nơ i can Giáp tươ ng h p sau ñó m i thành theo tng năm mà thng c 60năm, có th ch chn mt ngày mà bit rõ 12 th i tu vn doanh hư, khí lnh s m

mun vn vt sanh t. Ly nay nghim xưa, nu có hiu ñư c thì chng khác vy,nơ i cái chi tit mà bit chưa có ñim ha phư c, dùng hay thì xét ñư c cái hư ngñn ca sanh t tc là ñã tinh vi ñư c ý ngh ĩ a có th cho là to l n.

ðông phươ ng Giáp t, Nam phươ ng Bính ðinh, Tây phươ ng Canh Tân, Bcphươ ng Nhâm Quý, trung ươ ng Mu K là v ca ngũ hành.

B i v ca Giáp t là Mc ñc lnh Xuân, Giáp là dươ ng mà trong âm gm loàitho mc nên Giáp ñu tiên vy, t là qua na dươ ng nhưng chưa ñư c chánhphươ ng nên t chu sau vy, vn vt ñu t Giáp mà ra.

Bính ðinh là ha v ñc lnh H, Bính có dươ ng trên mà âm dư i, âm trong màdươ ng ngoài, ðinh thì dươ ng mnh nên tươ ng thích cùng âm khí, vn vt ñư c t rõ to mnh.

Mu K là Th v, can hành t quý, Mu là dươ ng th, vn vt sanh mà mt ñó, tách ra mà nhp vào ; K là âm th, không nơ i s c nên do ch Mu mà kh iK vy. Th hành nơ i cui t quý, vn vt xanh ñp, khut c mà kh i ra.

Canh Tân là Kim v, hành lnh Thu, Canh là âm can mà ñi thành dươ ng tiptc. Tân là dươ ng dư i mà âm trên, âm ñn dươ ng ht ñó nên Canh c màñi qua Tân. Canh Tân ñu là Kim, Kim có v Cay, vt có thành ri sau m i có v

.

Nhâm Quý là Thy v hành lnh ðông. Nhâm là v dươ ng sanh, Nhâm gi làThai, vn vt hoài thai nơ i Nhâm cùng v i Tí tươ ng ý, Quý là … vy, là thiên lnhñn ñây, vn vt ñng li ri hoài thai mà sanh y là cái ño tr i. Nên trong Kinhnói : Thiên có 10 ngày, ngày 6 th i mà tun hoàn vy, mt Giáp thiên ña có BínhMu Canh Nhâm là dươ ng, t Tân ðinh Quý là âm, ngũ hành ñu có mt âm mtdươ ng cho nên có 10 ngày.

Lun thp nh chi :

- Dươ ng thanh là thiên, ngũ hành rõ ra làm 10 can, trư c âm là ña, ñnh nơ i 8phươ ng mà phân 12 chi. Vn ñi khí ñi, tng năm mà ng khí doanh khí hư, thănglên giáng xung, mi vt bin hóa theo th i kỳ cho nên can chi phi h p mói thtdiu dng vy. Tí là Bc phươ ng hàn âm thy v và nht dươ ng bt ñu sanh nêngi là âm cc thì dươ ng sanh.

Nhâm là thai mà tí là con, ñây là th i ca tháng 11 vy, ñn su âm chung lymà buc li, cũng là tr thêm vy, ñây là tháng 12 tc cái v cui cùng, nươ ng




12

theo ñó mà có tên (Su ). Dn là chánh nguyt, dươ ng ñã trên âm ñã dư i, làcái th i bt ñu nhân s vy, là din vy, là Tân vy.

Mão là th i nht thăng, v li mão là xanh tươ i nên nói rng tháng hai dươ ng khí thnh, khí dươ ng ñã quá na thì cái th i ca tháng 3 ñn, vn vt rung ñng màlin ni nên gi là Chn. T là tháng 4 chánh dươ ng không có âm, t tí ñn ñy là

dươ ng tn, vt tn cùng ñ qua Ng, vì dươ ng còn chưa khut nên thái âm sanhmà làm ch gi là Ng tc tháng 5 ñu phong mãn trư ng ñi. Mùi là tháng 6 còngi là V, vt thành mà có v cùng ñng v i Tân.

Thân là tháng 7, Thân ñã là dươ ng, khi âm ñn Thân thì trên dư i ñu thông. Bchl là th i kỳ lá rng vy, có th nói âm s ñã thành, li nói thân tc thân th tc làvt th ñu thành vy, là th i gian mt tr i ln v Tây và dươ ng chánh gia mttrăng. ðn Du thì vn vt thâu lim vy. Qua tháng 9 Tut là dươ ng chưa g i,mi s cht cha nơ i Tut, Tut còn là Càn v cho nên Tut là Thiên Môn vy, b iTut mà dit thì vn vt ñu suy vong vy. Tháng 10 H i là tháng thun âm, H ilà hiu nên nói rng âm khí hiu sát vn vt, ñây là cái ño ca ñt. Các tên tháng

qua ñây mà có.

- Can Giáp là thiên Ngũ Hành nói theo ý nht âm nht dươ ng. Tí chi là ña ngũ hành nói theo ý phươ ng ngung, nên Tí Dn Ng Thân là dươ ng và Mão T DuH i là âm. Th t duy cho ñn t quý thì ht. Th có bn th i Thìn Tut làdươ ng, Su Mùi là âm nên có s không ñng nhau, h p tc là 10 phi v i 12 màthành 60 ngày, vòng 6 nhân 6 mà thành năm. Trong Kinh nói Tr i ly 6 nhân 6mà làm tit ñ thành mt năm là ngh ĩ a ñó vy.

Trn Bác nói : Thên can kh i Giáp mà ht Quý là s ca Hà ð sanh vy. ða

chi kh i Tí mà ht H i là s kỳ ngu ca Lc Thư. Dươ ng t v gc, lc binthành Càn ñ dươ ng. Âm t tr li gc lc bin thành Khôn âm. Hip hai lc limà thành 12 th i vy. Can dươ ng gm Giáp Bính Mu Canh Nhâm , can âm gmt ðinh K Tân Quý .

Chi dươ ng gm Tí Dn Thìn Ng Thân Tut, chi âm gm Su Mão T Mùi DuH i. Theo pháp dùng can dươ ng phi v i chi dươ ng, âm can phi v i âm chi. DoMc (cây ) mà có Can có Chi. T ñu là Giáp Tí, dùng lc Giáp ngũ Tí mà lnlư t an bài cho ñn tn Quý H i.

Vn ly s can chi mà kê thành s, tng s can chi tr cho s 5 còn tha bao nhiêu

ly ñó mà ñnh canh âm ngũ hành tc là Np Âm Lc Giáp. Thánh nhân theo ñómà dùng, phân kim 60 v mà phân b ra 24 v. Ly chánh ngũ hành làm ch cáccung, dùng Lc Giáp ñi ngũ hành mà làm sách, xét phân kim khí Thai Dư ngSuy T ñ ñnh qu Cô Hư Vư ng Tư ng, trong có Mu K là quy giáp khôngvong, Giáp t làm b tip cho không, y là âm dươ ng tiêu tc. Thư ng lp táng,tha khí, ñnh mnh, np âm ñu theo ñy.




13

Tng lun np âm:

- Thư ng khi vit lách ñàm lun Lc thp Giáp tí np âm có 60 lut làm gctươ ng vòng thành cung vy, mi mi ñu gm ngũ âm. Phàm thì dươ ng khí kh iñu phươ ng ðông ri hành qua phi, âm khí kh i phươ ng Tây ri hành quatrái. Âm dươ ng tươ ng thác mà sanh bin hóa. Gi là khí bt ñu phươ ng ðông

mà t th i bt ñu Mc, hành qua phi thì truyn Ha, Ha truyn qua Th,Th truyn qua Kim, Kim truyn qua Thy . Gi là gc phươ ng Tây tc ngũ âmkh i ñu Kim, hành qua trái truyn Ha, Ha truyn qua Mc, Mc truynqua Thy, Thy truyn qua Th.

- Np âm trong Dch cũng cùng mt pháp. Càn np Giáp, Khôn np Quý, bt ñu Càn mà ht Khôn. Np âm ñu Kim, Kim tc là Càn vy, kt Th, Th làKhôn vy. trong ngũ hành ch có Kim luyn mà thành khí, thanh âm rt rõ vangxa, cho nên np âm ñu là Kim.

- Pháp np âm tươ ng t như ly v , cách 8 mà sanh con, là pháp âm lut tươ ngsanh vy. Giáp Tí Kim thân ñng v ly t Su cách 8 mà sanh Nhâm Thân làMnh. Nhâm Thân ñng v ly Quý Du cách 8 ngôi mà sanh Canh Thìn Kim làQuý. Canh Thìn ñng v ly Tân T cách 8 mà sanh Mu Tí Ha là Trng . MuTí ly K Su sanh Bính Thân Ha là Mnh. Bính Thân ly ðinh Du sanh GiápThìn Ha là Quý. Giáp Thìn ly t T sanh Nhâm Tí Mc là Trng. C như vyT hành ñn ðinh T trung cung. Ngũ âm ht tr li Giáp Ng Kim mà truyn.Giáp Ng ly t Mùi cách 8 mà sanh Nhâm Dn, c theo pháp Giáp Tí cho ñnQuý H i. T Tí ñn T là dươ ng, cho nên t hoàng chung ñn trung cung làdươ ng ñu h sanh ; t Ng ñn H i là âm, nên t lâm chung ñn ng v i chung

ñu thư ng sanh. Nói thư ng h sanh tc là thiên khí h giáng ña khí thư ngthăng.

- Dch nói thiên ña giao thái cũng chính là cái ngh ĩ a y vy, nhưng s sanh ch có ba tc cũng có ngh ĩ a tam nguyên cho nên trong sách nói tam mà thành thiên,tam mà thành ña, tam mà thành nhân tư ng hào trong Dch.

- Lão t nói : nht sanh nh, nh sanh tam, tam sanh vn vt, b i có trư c m i cósau vy. Li xem Hư lc s nói : Giáp t mc, Su Mùi Th, Tí thy mà Ng ha, sáu th này không có kim mà phi h p Phong hu bèn ly Giáp Tí t Su,Giáp Ng t Mùi mà xut kim, s cũng vy mi s hòa h p bin ñi cũng t ñymà ra .Càn là Thiên, Khôn là ða, Càn Khôn h p li là thái bình ; ðc là cha,Hng là m, ðc Hng h p mà ðng. Can là quân, Chi là thn, can h p chi màsinh np âm ; cho nên Giáp t là quân và Tí su là thn, Tí Su Giáp t h p limà thành Kim, b i ngũ hành ti nơ i thiên h, tt c ñu có khí tánh, có tài v, hoctươ ng t hoc tươ ng khc, nu thành hoc chưa thành khí thì trong vư ng phichu tuyt, trong tuyt phi chu khí, nu ch ly tươ ng phi mà th thì là bt ñngthôi. Cho nên s ca Kim s d ĩ khó ñng vy mà li có Hi trung, Sa trung khácnhau vy. Hoc nói Giáp t ly tươ ng khc mà th, Gíap gia v i Canh , t giá v iTân, Giáp t tc có Kim khí, cho nên thư ng thì Mc có Kim thai, dươ ng sanh




14

nơ i tí thy vư ng ña cho nên Giáp tí t su là Hi trung dươ ng Kim, âm sanh nơ ing ha vư ng ña cho nên Giáp ng t mùi là Sa trung âm kim. Tí là Tháidươ ng, Ng là Thái âm. Ly giáp vào Tí, t vào Su ln lư t ñn Ng thì ñư cCanh, Mùi thì gp Tân tc dươ ng sách âm. Ly Giáp vào Ng, t vào Mùi choñn Tí su cũng ñư c Canh Tân là âm ñơ n dươ ng. ðây cũng chính là phép toàncung. Phu thê t mu tươ ng t, tươ ng khc, tươ ng thư ng tươ ng h mà mang sn

các ñim cát hung vy. Tho thì có ñàn có ñng, ñơ n l mà thc là sát yu, h p limà thc là th, t như Kim có sc trng mm h p li mà luyn s thành cng, cáilý là như.

Li xét trong lc vi âm lun nói : Np âm tc là Tí Ngo ñm ñn Canh, Su Mùiñm ñn Tân, Dn Thân ñm ñn Mu, Mo Du ñm ñn K, Thìn Tut ñm ñnBính, T H i ñm ñn ðinh ; 7 phn ny t phươ ng khí s np âm thuc Kim vy; phươ ng Nam thiên khí màu ñ nên np âm thuc ha vy, ñư c 9 tc phươ ngðông khí dươ ng 9 nên np âm thuc Mc vy, ñư c 1 tc trung ươ ng khí tnthng nên np âm thuc Th vy, ñư c 5 tc Bc phươ ng khí huyn cc nên npâm thuc thy.

Gi như Giáp Tí Giáp Ng t Giáp ñn Canh, t Su t Mùi t t ñn Tân th s ñu là 7 nên np âm thuc Kim. Bính Dn Bính Thân theo Bính ñn Mu, ðinhMo ðinh Du t ðinh ñn K thì ñu s 3 nên np âm thuc Ha. Mu ThìnMu Tut t Mu ñn Bính, K T K H i t K ñn ðinh thì ñu s 9 nên npâm thuc Mc. Canh Tí Canh Ng, Tân Mùi Tân Su, ñu là s 1 nên np âmthuc Th. Bính Tí Bính Ng t Bính dn Canh, ðinh Mùi ðinh Su t ðinh dnTân ñu là s 5 nên np âm thuc Thy. S d ĩ ch ly Can s mà không ly Chis, như t Bính ñn Canh tc là Bính ñinh mu k canh ñó tc 5 s vy. Li như t Giáp ñn Canh tc Giáp t Bính ðinh Mu K Canh thì 7 s vy. ðây là cái

ngh ĩ a ca Lc s.

- Li trong Tc ñư ng hà lc nói : Np âm lc thp Giáp tí tc là dùng Kim McThy Ha Th mà làm rõ vy. Nht lc là Thy, nh tht là Ha, tam bát là Mc,t cu là Kim, ng thp là Th. Nhưng trong ngũ hành ch có Kim và Mc là cóâm t nhiên, còn Thy Ha Th thì nươ ng gi mà sau ñó có âm vy. Thy gi Th, Ha gi Thy, Th gi Ha nên Kim âm là 4, 9 Mc âm là 3, 8. Nht lc làThy, ngũ thp là Th, nh tht là Ha ; như Giáp Tí t Su có s là 34 tha 4 làKim âm vy. Mu Thìn K T có s 28 tha 8 là Mc âm vy . Canh Ng TânMùi có s là 32 tha 2 là Ha vy. Th dùng Ha làm âm nên bèn là Th vy.

Giáp Thân t Du có s 30 là Th vy. Mà Thy dùng Th làm âm nên bèn làThy vy .Mu Tí K Su có s 31 tha 1 là Thy, Ha ly Thy làm âm nên bènlà Ha vy.

Thư ng lc thp Giáp Tí ñu gm lư ng Kim lư ng Mc tươ ng kích t nhiên màthành âm và Thy thì dùng Th kích, Ha thì dùng Thy kích, tươ ng thng màthành âm. Th nh Ha nung ñúc mà thành khí vt sau ñó m i có âm, ñy cũng làcái lý t nhiên.




15

Li nói rng Lc thp Giáp tí np âm ñu do ngũ âm mà sanh, ngay thng thôngsut, b i Giáp tí là ñu mà ngũ âm ñu tiên cung Th nhưng cung Th sanh kimnên Giáp Tí là Kim còn t Su là âm theo dươ ng ; ly Kim mà sanh Thy nênBính Tí là Thy mà ðinh su tòng theo. Giác Mc sanh Ha nên Mu Tí là Ha,dùng ha sanh Th nên Canh Tí là Th. Vũ Thy sanh Mc nên Nhâm tí là Mcmà K su Tân su Quý su tùng theo, ñn nơ i Giáp Dn thì np âm kh i

Thươ ng, Thươ ng là Kim sanh Thy cho nên Giáp Dn là Thy ; giác Mc sanhHa nên Bính Dn là Ha, trưng Ha sanh Th nên Mu Dn là Th. Vũ thysanh Mc nên Canh Dn là Mc , cung Th sanh Kim nên Nhâm Dn lá Kim ,ngũ Mo ñu theo ñó . Dn Giáp Thìn thì np âm kh i Giác, Giác Mc sanhHa nên Giáp Thìn là Ha, chy tươ ng Ha sanh Th nên Bính Thìn là Th, Vũ thy sanh Mc nên Mu thìn là Mc, cung Th sanh Kim nên Canh Thìn là Kim,Thươ ng Kim sanh Thy nên Nhâm Thìn là Thy mà ngũ T ñu tong theo. CungThươ ng Giác ñu vy ch có Trùng Vũ thì không th ñu, ñó là Giáp Ng tr linhư Giáp Tí, Giáp Thân như Giáp Dn, Giáp Tut như Giáp Thìn mà ngũ Mùi ngũ H i cũng tùng theo các loi

Li mt thuyt nói : s ñi din ngũ thâp thì dùng 49, trư c dùng 49 s mà b,không dùng s thái huyn : Giáp K tí Ng 9, t Canh Su Mùi 8 ,Bính Tân ThânDn 7, ðinh Nhâm Mo Du 6 Mu Quý Thìn Tut 5, T H i ñơ n danh 4. Ly s 5 mà tr, không ñ 5 thì ly np âm mà thuc, Thy 1 Ha 2 Mc 3 Kim 4 Th 5h tươ ng sanh thì tin dùng vy ; như dư 1 thy thì sanh Mc, dư 2 Ha thì sanhTh, dư 3 Mc thì sanh Ha, dư 4 Kim thì sanh Thy , dư 5 Th thì sanh Kim .Giã s Giáp Tí t Su 4 v Can Chi cng ñư c s 34 , ly 49 tr ñi ta có s 15,ly 15 tr 10 còn dư 5 thuc Th, Th năng sanh Kim nên Giáp Tí t su là Kim; Bính Dn ðinh Mão 4 v can chi cng s ñư c s 26 , ly 49 tr ñi ta có s 23,ly 23 tr 20 còn l 3 thuc Mc, Mc năng sinh Ha nên Bính Dn ðinh Mãothuc Ha ; Các v khác c theo ñó mà tính vy. ði ñ Lc thp Giáp tí như vy,lut np âm vy, cái khác ca can chi np âm vy, ñây là cái s t nhiên ca tr iñt, Hà ð sanh s thì t toàn nên dùng trung ươ ng là Th mà sanh Tây phươ ngKim, Tây phươ ng Kim mà sanh Bc phươ ng Thy, Bc phươ ng Thy mà sanhðông phươ ng Mc, ðông phươ ng Mc mà sanh Nam phươ ng Ha, Nam phươ ngHa mà tr li sanh trung ươ ng Th. Lc Thư khác s thì Hu chuyn nên lytrung ươ ng Th mà khc Bc và Tây Bc Thy , Bc và Tây Bc Thy mà khcTây và Tây Nam Ha, Tây và Tây Nam Ha mà khc Nam và ðông Nam Kim,Nam và ðông Nam Kim mà khc ðông và ðông Bc Mc, ðông và ñông bcMc mà tr li khc trung ươ ng Th. Tht là thông sut cho nên Np âm ñúng làvi diu vy, tng ñon ñu xut t Hoàng ñ không nghi vy.

Tr li xét s Thái huyn thì vì sao ly Giáp K Tí Ng là s 9 , b i l ngun gcca vn vt thì t Thiên ða mà Vn thì li T Th i, Xuân vn vt tươ i tt nơ iCn, Thu vn vt ñiêu linh Khôn, Sanh thì phát, Quy thì cha mà chng r i nơ iTh, Th tc là Khôn Cn. Dch nói : Cn trư c sanh ra vt mà Khôn thì vttrư ng thành, Giáp thì ñu thiên can còn Tí thì ñu ña chi, hai ngh ĩ a tun hoànmà 1 dươ ng tr li nên Giáp Tí kh i s nơ i thiên ña là vy.




16

Tí 1 dươ ng thuc Càn tc là ño cha vy, Giáp phi v i Nhâm theo Tí ñm ñnThân thì gp Nhâm ñư c 9 s cho nên Nhâm ly s 9 vy. Phu ph phi h p nênhai can Giáp K ñu mang s 9 vy. Su trư c có t ñn thân ñư c s 8 nên tCanh ñu mang s 8 vy. Dn trư c có Bính ñn Thân ñư c s 7 nên hai can BínhTân ñu mang s 7. Mo trư c có ðinh ñm ñn Thân ñư c s 6 nên hai can ðinhNhâm ñu mang s 6. Thìn trư c có mu ñn Thân ñư c 5 nên hai can Mu Quý

ñu mang s 5. ðây là thiên can kh i Càn.Ng là nht âm thuc Khôn là cái ño làm thn ( tôi ) vy. t phi v i Quý, t Ng gia t ñm ñn Dn gp Quý ñư c 9 s, Tí là nht dươ ng, Ng là nht âmph ph tươ ng phi nên hai chi Tí Ng ñu mang s 9. Su gia Dn ñm ñn Mùiñư c 8 nên 2 chi Su Mùi ñu mang s 8 ,ly Dn gia Thân ñm ñn Dn ñư c 7nên hai chi Dn Thân ñu mang s 7. Ly Mo gia Du ñm ñn Dn ñư c 6 nênhai chi Mo Du ñu mang s 6. Ly Thìn gia Tut ñm ñn Dn ñư c 5 nên haichi Thìn Tut ñu mang s 5. Ly T gia H i ñm ñn Dn ñư c 4 nên hai chi T H i ñu mang s 4. S ch dng nơ i 9 mà không phi là 10 b i nu 10 thì li kh i1, cho nên thư ng s 10 thì vit nht thp. S Lc Thư bt ñu 1 mà ht 9, cáis sanh hc t nhiên ca Thái t ñ thư vy. ( B i vn vt có ngun gc là Thiênña mà vn thì t th i . ) . Thái Huyn ch tùng theo 4 mà kh i s ch không nói1, 2, 3 b i vì 1 sanh 2, 2 sanh 3, 3 sanh vn vt, 1 là Thiên, 2 là ða, 3 là Nhân, cóthiên ña mà sau m i có vn vt cho nên nói rng Tam nguyên ; còn thiên can 10 ,ña chi 12 thì kh i 9 mà ht 4, thiên can ña chi ñã tn t không có 1,2, 3. S Thái Huyn kh i ñu do cái lý t nhiên như vy, không th không bit.

Lun np âm th t ư ng:

- Âm tc Hoàng ñ tươ ng nơ i Giáp Tí phân khinh trng mà phi thành 60, có tênHoa Giáp tí, ch Hoa tht rt o diu. Thánh nhân mư n ý mà d vy, không nênchp nê cái ý ny. T Tí ñn H i trong 12 cung ri ñu Kim Mc Thy Ha Th,ban ñu kh i Tí là nht dươ ng và cui cùng H i là lc âm, ngũ hành s thucKim Mc Thy Ha Th ti Thiên là ngũ hoàng, ti ña là ngũ nhc, ñc là ngũ thư ng, nhân là ngũ tng, ñó là mng vy, nên Giáp tí s thuc ng mng, mngtc là vic c mt ñ i. Cho nên các tư ng Giáp tí np âm là thánh nhân d vy,cũng như các vic ca ñ i ngư i vy. Vì sao gi Tí Su là âm dươ ng thai nghén,nhân ti bào thai mà vt tng căn r chưa có hình thành, ñn Dn Mo thì âmdươ ng bt ñu m dn , nhân cũng ln sanh trư ng , s tinh hoa ca vt cũng dnto ra như ngư i bt ñu lp thân vy, qua Thìn T thì khí âm dươ ng ñã thành vt

cho trái ñp như ngư i ñn tui 30, 40, dn Ng Mùi thì khí âm dươ ng sáng rõ màvt ñã t chnh và ngư i thì ñn 50, 60 ; vic bn tin phú quý ñã ñnh rõ, s hungsuy cũng bit rành, khi qua Thân Du thì âm dươ ng tiêu sát vt thì thâu thànhngư i thì quy súc, mi ñu tinh c, ñn Tut H i thì âm dươ ng b tc, khí vt tr v gc, ngư i cũng ngưng ngh ĩ , tt c ñu quy vy. Nói qua v 12 v y c lnlư t trư c sau mà hiu luc thp Giáp tí.

- Sao mà tươ ng cho Giáp Tí, t Su là Hi trung Kim, b i khí bao tng có tênmà không có hình, do ngư i trong bng m vy




17

Nhâm Dn, Quý Mão tuyt ña, Kim khí thô sơ bc như c nên gi là Kim bcKim.

Canh Thìn, Tân T là Kim ñt Th Ha, khí ñã phát sanh, Kim còn ti m, nơ ig i hình ñ sanh dư ng li nhn chánh sc phươ ng Tây nên gi là Bch lp KimGiáp Ng, t Mùi tc khí ñã thành, vt cht ñã t chc tht, cun nơ i cát mà cũng

bit nơ i cát, nơ i Ha mà luyn cũng nơ i Ha nên gi là Sa trung Kim.Nhâm Thân, Quý Du khí vt cc thnh, ñang lúc thâu lim, thoát làm mi nhnnhư dao, do chánh v là Thân Du li ñt vào can Nhâm Quý tc Kim Thy philuyn ñ thành công dng ca Kim vy, ñn Tut H i thì khí Kim tng phc hìnhth ñã tàn, nung ñúc trang ñim ñã thành hình trng, cát cha trong lu các khônglàm gì na nên công dng ca Kim ñã ht do ñó gi Canh Tut, Tân H i là Xoaxuyn Kim.

Sao Nhâm Tí, Quý Su li dùng cái tư ng như cây dâu, b i khí nơ i quanh cohình trng chưa thng và li cư nơ i ñt Thy, nhn khí dâu tàm theo th i mà sanh.

Canh Dn, Tân Mão thì khí ñã qua dươ ng, ñư c tài bi cái th lc mà tráng kinch ni dư i Kim, nhưng thư ng Kim có cht sươ ng thì tr thành chc chn,Mc cư ñó thì thành vư ng nên tánh cũng ñư c kiên c do ñó gi là Tùng báMc.

Mu Thìn, K T thì khí không thành lư ng, vt ñã ñúng th i, cành lá tt thnhsm ut mà thành rng, li lúc Mc rt thnh nên gi là ði lâm Mc.

Nhâm Ng, Quý Mùi Mc mà ñn Ng thì t, ñn Mùi thì m cho nên dươ ng liuthanh mùa H lá tàn, cây nhành có phn như c nên tánh cht là nhu mm bèn gi

là Dươ ng liu Mc.

Canh Thân, Tân Du thuc Kim ngũ hành mà np âm thuc Mc, ly tươ ng khcmà dùng, b i tánh mc cay ch có nơ i Thch lu, khí ñn Thân Du thì tnh túc,vt dn thành thc, do Mc ñt Kim có v cay nên gi là Thch lu Mc vy,xét thy các Mc khác ñn Ng thì t nhưng ch riêng Mc này ñn Ng livư ng ñó cũng do tánh mà khác.

Mu Tut, K H i thì khí quy v tàng phc âm dươ ng b m, khí mc v gc, np nơ i Th cho nên gi là Bình ña Mc vy.

Bính Tí, ðinh Su vì sao mà dùng tuong nhun thy, b i khí chưa thông t, chngphi nơ i thy lưu, có ñư c nơ i thp thì thy t cũng tùy theo ñt mà thôi nên gilà Nhun h Thy.

Giáp Dn, t Mo khí dươ ng xut rõ, th thy nươ ng gc, lưu hành cun cun phươ ng ðông cái th rt mnh nên gi là ði khê Thy.

Nhâm Thìn, Quý t th mnh ðông Nam tàng khí Ly cung, Ha th sáng mnh,Thy ñư c quy kh, va nhiu va lưu nên gi là Trư ng lưu Thy.




18

Bính Ng, ðinh Mùi khí ñang lên xung, cao thì ha sáng có thy chy do mưa,trong thy có ha thì ch trên tr i m i có nên gi là Thiên hà Thy.

Giáp Thân, t Du khí an tnh dng ngh ĩ , mu t ñng v, xut mà không cùng,múc mà không kit nên gi là Tnh tuyn Thy.

Nhâm Tut, Quý H i là ñt thiên môn, khí quy v b tc thy trãi khp mà khôngxa, th quy mà yên lng, ñn mà không cùng, np vào mà không ñy tràn nên gilà ði hi Thy vy.

Mu Tí, K Su sao li ly tư ng Tích lch Ha, b i khí ti nht dươ ng mà hìnhthì thy v, thy trong ha khí là hng thn long nên gi là Tích lch Ha.Bính Dn, ðinh Mo khí dn phát huy, do nơ i cây c mà hin ra, âm dươ ng thìla thiên ña thì lò nên gi là Lư trung Ha.

Giáp Thìn, t T là nơ i hình khí thnh, th ch cao chiu sáng t i ch ti tămnên gi là Phúc ñăng Ha.

Mu Ng, K Mùi khí quá dươ ng cung, trùng ly tươ ng hi, ch p sáng giao nhauphát nóng lên trên nên gi là Thiên thư ng Ha.

Bính Thân, ðinh Du thì khí dng mà hình núp, cái th ha quang ñã cát giu màquy v ðoài v nên sc nh th yu nhìn chng rõ xa nên gi là Sơ n h Ha.Giáp Tut, t H i gi là Sơ n ñu Ha b i sơ n tng hình mà ñu thì ñơ n quang,trong sáng ngoài ti, n du không l, ñem ánh quang ñn ht quy v dng ngh ĩ trong nên gi là Sơ n ñu Ha.

Canh Tí, Tân Su sao dùng tư ng Bích thư ng Th, b i khí nơ i b tc, vt

chung ñư c bao np, che hình chn th, trong ngoài không giao nhau nên gi làBích thư ng Th.

Mu Dn, K Mo khí ñã thành vt, có công nuôi vt, phát nơ i r mà trư ngthành nhy ñài nên gi là Thành ñu Th.

Bính Thìn, ðinh T khí ñã thành dươ ng, phát sinh ñã quá, thành mà chưa ñn nêngi là Sa trung Th.

Canh Ng, Tân Mùi thì khí ñang thành mà hình vt ñã l hình, có hình tc ñã có

cht tc vt ñã rõ ràng nên gi là L bàng Th.

Mu Thân, K Du khí ñã dng ngh ĩ , vt ñã thâu lim quy v, ñp mà vô s nêngi là ði trch Th.

Bính Tut, ðinh H i khí ñã thành m mãn, âm dươ ng trãi khp, th ñã nhàn h nên gi là c thư ng Th.

Ta thy L bàng Th sanh ra năm th cc m nơ i Ng Mùi cũng là th i hưngthnh trư ng dư ng. ði trch Th thông ñt 4 phươ ng nơ i Thân Du cũng ñtñư c lý hanh thông ; Thành ñu Th dùng ñ phòng s công kích, Vươ ng hu nh




19

nó ñ lp nư c gi dân vy. Bích thư ng Th là phn ñ trang sc, thn dân ñucho dùng. Sa trung Th là ñt rt nhun, Th mà nhun thì sanh nên chưa t i màhu dng. c thư ng Th ch cho s thành công, ñã thành công thì dng mà nhtñnh không ñi, b i trong ngũ hành s che ch dư ng dc, tam tài ngũ hành ñukhông th mt nơ i cao thp, mà ñc v t quý mà có công, Kim thì ñư c scnhn cng cáp, Ha thì ñư c quang minh chiu diu, Mc thì ñư c tươ i tt xum

xuê, Thy thì ñư c sung mãn không phim, Th thì ñư c cy gt di dào, t màkhông tán tc phi là sơ n, sơ n thì cao ; tán mà không t tc ñúng căn nguyên,dùng mà không cùng, sanh mà không ht, cái công dng ht sc to l n.

Li nghe các nhà nht gia nói :

Giáp Tí, t Su, tí thuc thy li là h, tt thy dng, kim li t tí m su,thy vư ng mà kim t m nên gi là Hi trung Kim.

Nhâm Thân Quý Du, thân Du là chánh v ca Kim, Lâm quan thân ð vư ngti Du, Kim ñã ñư c sanh vư ng tc thành cư ng vy nên gi là Kim phong

Kim.Canh thìn Tân t, kim dươ ng Thìn mà sanh T, hình cht chưa thành nên chưañư c cng mnh nên gi là Bch lp Kim.

Giáp Ng, t Mùi là ñt vư ng Ha, ha vư ng thì Kim bi, Mùi là ñt ha suy,ha suy thì kim quan ñ i bi mà phươ ng quan ñ i thì chưa th ct chc nên gi làSa trung Kim.

Nhâm Dn, Quý Mo, dn mo là ñt vư ng mc, mc vư ng thì kim loa, kim thìli tuyt dn thai mo kim ñã không còn lc nên gi là Kim bc Kim.Canh Tut, Tân H i, kim ñn tut thì suy, ñn h i thì bnh, Kim ñã suy bnh thìyu mm vy nên gi là Xoa xuyn Kim.

Bính Dn, ðinh Mo , dn là 3 dươ ng mà mo là 4 dươ ng, Ha ñã ñc ña liñư c dn mo mc sanh, ñây là th i thiên ña khai lư vn vt thì sanh nên gi làLư trung Ha.

Giáp Tut, t H i là thiên môn, ha chim thiên môn thì ánh quang rt cao nêngi là Sơ n ñu ha.

Mu Tí, K Su, su thuc th tí thuc thy, thy chánh v mà np âm thuc

ha ch có nơ i hng thn long nên gi là Tích lch Ha.Bính Thân, ðinh Du, thân là ñt nhà du là nht nhp chi môn, nht ñn ñây thìht ánh quang nên gi là Sơ n h Ha.

Giáp Thìn, t T, thìn là thc th i t là khu trung, nht ñây thì ñp th dươ ngchiu cho thiên h nên gi là Phúc ñăng Ha.

Mu Ng, K Mùi, Ng là nơ i vư ng ha, Mc trong Mùi tr li sanh cho Ha,tánh nóng phát lên li gp sanh ña nên gi là Thiên thư ng Ha.




20

Mu Thìn, K T là cn bãi ; T là lc dươ ng, mc ñn ñây thì cành lá tươ i tt, ñãtt cành lá mà li nơ i cn bãi nên gi là ði lâm Mc vy.

Nhâm Ng, Quý Mùi ; mc t ng m mùi, mc ñã t m tuy ñư c thiên canNhâm Quý thy sanh nhưng cũng b nhu như c nên gi là Dươ ng liu Mc.

Canh Dn, Tân Mo ;Mc lâm quan dn ñ vư ng mo Mc ñã sanh vư ng thìkhông còn nhu như c na nên gi là Tòng bá Mc.

Mu Tut, K H i ; tut là cn bãi h i là nơ i sanh mc, Mc mà nơ i cn bãi thìnhư th mt gc mt cây nên gi là Bình ña Mc.

Nhâm Tí, Quý Su ; tí thuc thy su thuc th, thy thì sanh mc mà b th phtnên phi làm loi dâu tm ñ phươ ng sanh do ñó gi là Tang ñ Mc.

Canh Thân, Tân Du ; Thân thuc tháng 7 du thuc tháng 8, ñây là th i mctuyt, ch có thch lu m i kt tht nên gi là Thch lu Mc.

Canh Ng, Tân Mùi ; ng mùi thì vư ng ha, ha vư ng thì th ñư c thêm, lith sanh nơ i th, nên gi là L bàng Th vy.

Mu Dn, K Mo ; thiên can mu k thuc th, dn là cn do tích th mà thànhsơ n nên gi là Thành ñu Th.

Bính Tut, ðinh H i ; Bính ðinh thuc Ha, Tut h i là thiên môn, Ha ñã nónglên trên thì th chng dư i mà sanh nên gi là c thư ng Th.

Canh Tí, Tân Su, su tuy là th chánh v mà tí li là nơ i vư ng thy, th gpthy thì thành bùn nên gi là Bích thư ng Th.

Mu Thân, K Du ; thân thuc ñt khôn du thuc ñoài trch, Mu K th lithêm Khôn ðoài nên là nơ i ñm trch l n m i gi ði trch Th.

Bính Thìn, ðinh T ; Th kh Thìn tuyt t mà thiên can là Bính ðinh hañn thin là quan ñ i, t là lâm quan, trên ñã tuyt kh mà gp ha vư ng tr lisanh nên gi là Sa trung Th.

Bính Tí, ðinh Su ; thy vư ng tí, suy su, vư ng mà tr li suy nên không

th là sông h do ñó gi là Giãn h Thy.Giáp Thân, t Du ; lâm quan thân ñ vư ng du, Kim ñã sanh vư ng thì thynươ ng ñó mà sanh, sc lc chưa l n nên gi là Tnh tuyn Thy.

Nhâm Thìn, Quý t ; thin là thy kh, t là nơ i kim tràng sanh, kim ñã sanh màthy ñã vư ng li kh thy mà gp kim sanh thì tt dòng chy không cn nên gilà Trư ng lưu Thy.

Bính Ng, ðinh Mùi ; Bính ðinh thuc ha, Ng là nơ i vư ng ha np âm li làthy, thy t ha mà xut ch là ngân hà m i có nên gi là Thiên hà Thy.




21

Giáp Dn, t Mo ; Dn là ðông Bc, Mo là chánh ðông, Thy lưu chánhðông thì tánh ñư c thun nên sông ngòi h lch ñu h p li mà v nên gi là ðikhê Thy.

Nhâm Tut, Quý H i thy, Tut Quan ñ i, H i Lâm quan nên lc rt mnh, liH i là sông chng có thy nào sánh ñư c nên gi là ði hi Thy.

Thuyt tuy không thông nhưng có th thy rõ ñư c cái ngh ĩ a tươ ng h dùng tươ ngca c nhân vy.

Thư ng lun rng ngũ hành th tư ng do nơ i s ñi ñi mà phân âm dươ ng, trư csau bin hóa rõ ràng.

Như Giáp Tí t su ñi v i Giáp Ng t Mùi, Hi trung Sa trung ly Thy sanhmà bin phân âm dươ ng vy. Nhâm Dn Quý Mo ñi v i Nhâm Thân Quý Duly Kim Mc mà bin cươ ng nhu khác nhau vy. Canh Thìn Tân T, Canh TutTân H i ,Bch lp Xoa xuyn, Càn Tn khác phươ ng, hình sc mi l. Nhâm Tí

Quý Su ñi v i Nhâm Ng Quý Mùi, Tang ñ Dươ ng liu, mt cong mt mm,hình cht khác nhau vy. Canh Dn Tân Mo ñi v i Canh Thân Tân Du, Tùngbá Thch lu mt cng mt cay, tánh v ñu khác vy. Mu Thìn K T ñi v iMu Tut K H i, ði lâm Bình ña mt thnh mt suy, Tn Càn ñi phươ ng.Mu Tí K Su ñi v i Mu Ng K Mùi, Tích lch Thiên thư ng, lôi ñ ình huytiên nht nguyt ñng chiu vy. Bính Dn ðinh Mo ñi v i Bính Thân ðinhDu, Lư trung Sơ n h ha thnh mc thiu kim cư ng ha dit. Giáp Thìn t T ñi v i Giáp Tut t H i, Phúc ñăng Sơ n ñu, hàn quang s gió, ñưa quang v Cn. Bính Thìn ðinh T ñi v i Bính Tut ðinh H i, Sa trung c thư ng, cn ư ttươ ng h bin hóa th chung.

Xét tròn xét vuông không ngoài vư ng tư ng t hưu tù. Ly gn ly xa chng r iKim Mc Thy Ha Th. Ly can chi mà phân phi ngũ hành, lun âm dươ ng màsáng t trư c sau, thiên thành nhân lc gm tươ ng sanh vư ng t tuyt các loi.Kêu là lc thp Giáp tí chng qua Thánh nhân mư n cái tư ng mà làm rõ cái lý ;tính cht hình sc ca ngũ hành công dng chng th không khúc tn mà to hóakhông dư cha.

Trong Dch nói ño lp thiên âm v i dươ ng nht là Thiên ño vy, 10 ngày thayñi là ñã rõ cái ngh ĩ a âm dươ ng, còn cái ño lp ña thì cươ ng nhu th i tc ña ñovy. T Tí ñn H i có 12 th i th bc mà rõ ngh ĩ a âm dươ ng, trư c bày thanh sau

ñó là âm, cho nên dùng nht th i thác tng np giáp ñ thành ngũ âm, ly lctư ng ñó là tam tài ñ mà ngũ hành không dư vy. Dùng can là Lc mà ñnh quýtin, ly chi là mnh ñ ñnh trư ng ñon, ly np âm là thanh ñ xét thanh suy,ngư i nu có Lc, mnh thân ñu ñư c vư ng tư ng, tam tài ñc khí thì chckhoái lc trư ng th ; nu b t tuyt hưu tù, tam tài tht khí thì mt ñ i trn aikhn kh chng sai.




22

Lc thp Giáp Tí tánh cht cát hung:

• Giáp tí Kim là thc vt thích Kim Thy vư ng ña, tn thn h phúc tinh, bìnhñu huyn ngoi phá t.

• t su Kim là khoáng vt thích Ha và Nam phươ ng nht th i, phúc tinh Hoacái chánh n.

• Bính dn Ha là Lư khôi thích ðông và Mc, phúc tinh lc hình, bính ñu lungá.

• ðinh mo Ha là Lư yên thích Tn và Thu ñông, bính ñu trit l huyn châm.

• Mu thin Mc là sơ n lâm sơ n dã, mc bt tài, thích thy lc kh hoa cái, thylc mã kh, bng trươ ng phc thn bình ñu.

• K T Mc là hoa qu trên núi, thích Xuân và Thu, Lc kh nhp chuyên.

• Canh Ng Th là ñt mng bên ñư ng, thích Thy và Xuân, phúc tnh quan quý,trit l bng trư ng huyn châm.

• Tân Mùi Th, thích Thu v i Ha, hoa cái huyn châm phá t.

• Nhâm Thân Kim là kích chin, thích Tí Ng Mo Du, bình ñu ñi bi, phư nghi lung á phá t huyn châm.

• Quý Du Kim là Kim thôi tc, thích Mc và Dn Mo, phc thn phá t lung á.

• Giáp Tut Ha thích Xuân và H, chánh n hoa cái, bình ñu huyn châm phá t

bng trư ng.• t H i Ha, Ha khí nóng thích Th và H, Thiên ñc khúc cư c.

• Bính Tí Thy sông h, thích Mc và Th, phúc tinh quan quý, bình ñu lung á,giao thn phi nhn.

• ðinh su Thy, thy bt lưu thanh, trit c, thích kim và h, hoa cái thi thn,bình ñu phi nhn.

• Mu Dn Th, ñ tinh thành quách, thích Mc và Ha, phc thn bng trư ng

lung á.• K Mão Th, phá ñê bi thành, thích Thân Du và Ha, tn thn ñon thiên cuxá, khúc cư c huyn châm.

• Canh Thìn Kim Tích lp, thích Thu và trit Mc, hoa cái ñi bi, bng trư ngbình ñu.

• Tân T Kim ; Kim sanh thì sa thch tp, thích Ha và Thu, Thiên ñc phúc tinhquan quý, trit l ñi bi huyn châm khúc cư c.




23

• Nhâm Ng Mc : dươ ng liu cán tit, thích Xuân H, thích quan quý, cu xú phinhn bình ñu lung á huyn châm.

• Qúy Mùi Mc : Dươ ng liu căn, thích ðông v i thy và chánh n Xuân, hoacái ñon thiên phc thn phi nhn phá t.

• Giáp Thân Thy : Cam tnh thích Xuân và H, phá lc mã trit l bình ñu.• t Du Thy : âm Thy thích ðông và Nam phươ ng , phá lc ñon thiên cu xúkhúc cư c phá t lung á

• Bính Tut Th : gò ñi, thích Xuân H và Thy, thiên ñc hoa cái, bình ñu lungá.• ðinh H i Th : Bình nguyên, thích Ha và Mc, thiên ñc phúc tinh quan quýñc h p bình ñu.

• Mu Tí Ha : Sét vy, thích Thy và Xuân H, ñc thư ng thn thiên, phc thn

ñon thiên cu xú trư ng hình phi nhn.• K Su Th : ñin vy, thích thy và Xuân H, ñc ña mà ti, hoa cái ñi biphi nhn khúc cư c.

• Canh Dn Mc : Thân cây tùng bách, thích Thu ðông, phá lc mã tư ng hìnhtrư ng hình lung á.

• Tân Mão mc : R cây Tùng, thích Thy Th và Xuân, phá lôc giao thn cu xúhuyn châm.

• Nhâm Thìn Thy : Long Thy, thích Lôi ñin và Xuân H, chánh giáp thiên ñcthy lc mã tt thi thn bình ñu lung á.

• Quý T Thy : Không ngh ĩ khi chy v bin, thích H i Tí mà bin hóa thiên tquan quý ñc h p, phc mã phá t khúc cư c.

• Giáp Ng Kim : Bách luyn tinh Kim, thích Mc Thy Th, thi thn ñc h p,bình ñu phá t huyn châm.

• t Mùi Kim : Lư khôi dư Kim, thích di ha và th, hoa cái trit l khúc cư cphá t.

• Bính Thân Ha : Bch nha dã thiêu, thích Thu ðông và Mc, bình ñu lung á ñibi phá t huyn châm.

• ðinh Du Ha : Qu thn tha hư ng Ha vô hình, thích Thìn Tut Su Mùi,thiên t h thn bình ñu phá t lung á ñi bi.

• Mu Tut Mc : Th c ngi khô, thích Ha và Xuân H, hoa cái ñi bi nhpchuyên trư ng hình trit l .

• K H i Mc : mm c ngi, thích Ha và Xuân H, khúc cư c .




24

• Canh Tí Th : Th gia không, là c vũ, thích Mc và Kim Mc, ñc h ptrư ng hình.

• Tân Su Th : M, thích Mc và Ha v i Xuân, hoa cái huyn châm.

• Nhâm Dn Kim : Kim hoa sc, thích Mc Ha, trit l bình ñu lung á.

• Quý Mão Kim : Dây ngc, thích Ha mnh và Thu, quý nhân phá t huynchâm.Giáp Thìn Ha : ðèn vy, thích ñêm và Thy, Hoa cái ñi bi bình ñu phá t huyn châm.

• t T Ha : Ánh ñèn vy, thích Thân Du và Thu, chánh Lc mã, ñi bi khúccư c.

• Bính Ng Thy : Nguyt luân, thích ñêm và Thu thy, h thn dươ ng nhn, giaothn bính ñu lung á huyn châm.

• ðinh Mùi Thy : Ha quang ñng thươ n, hoa cái dươ ng nhn thi thn nhpchuyên bình ñu phá t.

• Mu Thân Th : ðin ña, thích Thân Du và Ha, phúc tinh phc mã phc hìnhphá t huyn châm .

• K Du Th : thích Thân Du và ðông, tn thn trit l cu xú, khúc cư c phát lung á.

• Canh Tut Kim : thích dùng Ha và Mc, hoa cái trư ng hình.

• Tân Hơ i Kim : chung ñnh bo vt, thích Mc Ha và Th, chánh lc mã huynchâm.

• Nhâm Tí Mc : thươ ng Thy Mc, thích Ha Th và H,dươ ng nhn cu xúbình ñu lung á.

• Quý Su Mc : thươ ng Thy Mc, thích Kim Thy và Thu, hoa cái phúc tinhnhp chuyên, phá t dươ ng nhn .

• Giáp Dn Thy : Mưa vy, thích H và Ha chánh lc mã phúc thn nhpchuyên bình ñu phá t huyn châm lung á.

• t Mão Thy : L vy, thích Thy và Ha, kin lc, nhp chuyên cu xú khúccư c huyn châm.

• Bính Thìn Th : ðê ngn, thích Kim và Mc , lc kh chánh n, hoa cái trit l bình ñu lung á .

• ðinh T Th : Thích Ha và Tây Bc, lc kh bình ñu khúc cư c.




25

• Mu Ng Ha : Nht v H thì nhân úy, qua ðông thì nhân ái, k Mu tí K suGiáp dn t mão, phc thn dươ ng nhn cu xú bng trư ng huyn châm.

• K Mùi Ha : Ngày k ñêm, phúc tinh hoa cái dươ ng nhn khúc cư c phá t.

• Canh Thân Mc : Lu hoa, H bt nghi, Thu ðông kin lc mã, nhp chuyêntrươ ng hình phá t huyn châm.

• Tân Du Mc Lu nh, thích Thu và H kin lc giao thn cu xú nhp chuyênhuyn châm lung á.

• Nhâm Tut Thy : Bin vy thích Xuân H và Mc, hoa cái thi thn bình ñulung á trư ng hình.

• Quý H i Thy : Bách xuyên thích Kim trên Ha, phc mã ñi bi phá t trit l.

Lc thp Giáp Tí thnh l n thì k bin nh yu, nu b nh yu thì mun thành l nmnh, ging như trư c bn tin mà v sau phú quý vinh hoa, trư c phú quý mà

sau bn tin nh mn ; không nên dùng phú quý trư c mà không lun bn tin,cũng không th thy bn tin trư c mà không lun phú quý.

Niên sanh thuc Mc, ví d như Canh Dn Tân Mão tc Mc l n mnh, nu nhtnguyt th i không gp các Mc thì ly Tòng bá Mc mà lun ; vn nht mà gpDươ ng liu hoc Thch lu tc b ñi mà v tiu, không ly Tòng bá mà lun vy.Còn như sanh nhân là Nhâm Ng Quý Mùi thì Mc nh yu nu nht nguyt th ikhông gp các Mc khác thì ly Dươ ng liu mà lun, vn nht nu gp Tùng báchhoc ði lâm Mc tc b nh mà lun l n, không nên lun như Dươ ng liu vy.

Cho nên Thiên thư ng Ha, Kim phong Kim , ði hi Thy ði trch Th sanhnhân mà nht nguyt th i không gp các v np âm ñu nh yu ; hay như Phúcñăng Ha, Kim bc Kim, Tnh tuyn Thy, Sa trung Th sanh nhân mà nhtnguyt th i không gp v khác thì np âm ñu l n mnh, hoc ñem phàm nhpthánh, hoc trư c trng mà sau khinh, ñu theo s bin mà lun ch không th chp mt mt.

- Giáp tí là Kim tùng cách nên khí tán, nu ñư c Mu Thân Th, Quý T Thytươ ng h p thì tt, Mu Thân là ñt Lâm quan Kim, Th thì vư ng Tí nên ñư csanh thành vy, Quý t thuc h Kim sanh T, Thy sanh Tí, np âm tat c ñu quy li là triu nguyên lc, k ðinh Mão ðinh Du Mu Ng Ha . Diêmñông Sưu nói : Giáp Tí Kim là tn thn bm cái ñc trm tim hư vô nên t th iñu tt, nhp quý cách tha vư ng khí nên tay ngh tinh vi ch v vinh hoa hinñt.

- t su là Kim ph khô, Ha không th khc b i Kim ñã ân núp nên không b hình hi xung phá li là hin vinh , ch k K Su K Mùi Ha. Diêm ñông Sunói : t su là chánh n, là ñi phúc ñc, Thu ðông ñư c phú quý th kho, XuânH thì tt , trong ñó t nhp cách thì kin công hư ng phư c. Ngc Tiêu buGiám nói : Giáp Tí t Su chưa thành khí, Kim gp Ha thì thành, gp nhiu thìtt.




26

- Bính Dn là Ha hách hy, Thy không ch ñư c nên cái Ha thiêu ñt d di,Thy không qua ñư c, ch thích mt mình Giáp Dn Thy, ñng v v i nhau ligi là triu nguyên Lc. Yu lun nói : trong Dn Ha cha khí linh minh, t th isanh ñc, nhp quý cách thì văn chươ ng phát khoa giáp.

- ðinh Mão là Ha phc minh, khí yu nên cn Mc sanh, gp Thy thì hung, nu

gp t mão t du thy thì rt ñc. Ngũ hành Yu Lun nói : ðinh mão là Hamc dc, khí hàm lôi ñông phong, thy t khí ñt, th ti thì m hu, ly mc màcho thì văn chươ ng, ly kim mà h p li gp h thì hung bo. Qu Cc nói : Bínhdn ðinh mão thu ñông cn phi bo trì. Chú rng : ha không vư ng tây ñn thuñong thì th s không bn.

- Mu thin là lư ng th h mc, các kim không th khc b i là th sanh kim tccái ño mu t, ñư c thy sanh là tt. Ngũ hành yu Lun nói : Mu thìn Canhdn Quý su 3 thn này tánh mc tráng kin, sanh Xuân H có cht ñc lp, tùybin hóa mà thành công, tha ñư c vư ng khí thì chí tn mây xanh, ch k sanh Thu, tuy b hoi tit chí b khut phc nhưng chng theo vy.

- K t là mc cn ha, kim sanh ñây, ta mà không sát, k gp ha sanhvư ng. Diêm ðông nói : K t ti Tn là Mc b phong ñông, r d b bt, hòa v iKim, Th vn ðông nam mà thành vt dng, tuy ngoài dươ ng trong âm màchng ph tr nên khí hư tán, li thêm Kim qu khc nên thành Mc bt tài dungvy. Lc lc T nói : K t Mu thìn qua Càn cung mà thoát ách. Chú rng : K t Mu thìn là loi c mc, kim qu vư ng phươ ng Tây, np âm mà Mc thìñn ñây phi tuyt vy. Như b hn ách nu ñn Càn H i cung thì Mc ñc Thythành trư ng sanh m i khi ách.

- Canh ng Tân mùi Th, Mc không dn khc, ch k nhiu Thy thì b thươ ngkhí, còn Mc nhiu thì nh quy v, b i Mc quy Mùi vy. Diêm ðong nói : Canhng Tân mùi Mu thân K du ñu có ñc hu, Th bao hàm trn tnh, dung h phòa khí, nhân cách phư c lc.

- Nhâm thân là Kim lâm quan, thích gp Thy Th, nu gp Ha Bính thân Bínhdn Mu ng thì tác hi . Diêm D(ông nói : Nhâm thân Kim là cái uy ca thiêntư ng cho khí lâm quan, Thu ðong ch quyn b sát, Xuân H thì tt ít xu nhiu,nhân cách ly công danh mà phn chn, ñ sát dùng ñ khc bc.

- Quý du là Kim cng mnh, Ha t Du nên gp Ha chng h gì, ch k Ha

ðinh du cùng v nên khc vy. Diêm ðông nói : Quý du là t vư ng Kim, cáikhí cht thun túy, Xuân H thì tánh anh minh, Thu ðong rt quý nhân cách nêncông danh s nghip tit tháo hơ n ngư i, ñ i sát thì niên thiu ngang ngnh ñnsau 40 thì dn thun tánh. Vươ ng tiêu Bu Giám nói : Nhâm thân Quý du là v vư ng Kim, không nên vư ng li vì vư ng thì sát vt, không nên gp Ha vì gpHa thì b thươ ng.

Giáp tut là t khô Ha, không s các thy ch s Nhâm tut, ñó là cái ha m trung th khc, khó tránh ñư c. Ngũ hành yu lun nói : Giáp tut Ha là n là




27

kh, gm cho ñn khí dươ ng tng mt, gp ñư c qúy cách thì phú quý quang ñi,ch k sanh H thì trong cát có hung.

- t h i là Ha phc minh nên khí ut c mà không phát tch ñư c, K h i, Tânmão K t Nhâm ng Quý mùi là Mc sanh cho nên tinh thn vư ng tư ng, cóQuý h i Bính ng Thy thì không tt. Diêm ðông nói : T h i là Ha t tuyt,

khí hàm minh mn mà t tnh, thuc h ám quang tch nhiên vô hình, nu ñư cñc s thì cao nhân diu ño, quân t tt ñc.

- Bính tí là Thy lưu hành, không s các Th, ch him Canh tí b i trong vư nggp qu chng ñư c tt lành. Ngũ hành yu Lun nói : Bính tí t vư ng Thy,dươ ng thư ng âm h, tinh thn hoàn ho, bm cht thiên tư khoáng ñt, tri thcuyên thâm, Xuân H thì khí t vt, công năng kin l i.

- ðinh su là phư c t Thy, rt thích Kim sanh, s b Tân mùi Bính thìn Bínhtut tươ ng hình phá vy.Ngũ hành yu lun nói “ ðinh su t du ti s là thytam yu, có bm cht âm thnh dươ ng yu, tuy trong sáng nhiu hu mà thiu

phư c, dùng Thy Mc vư ng khí thì quân bình ñư c âm dươ ng mà phát quý ñthin s ĩ “.

- Mâu Dn là Th th thươ ng, chng có chút lc, cn ñư c Ha sanh vư ng ñ giúp khí, k K h i Canh dn Tân mão Mc khc, ch b ñoãn trit ñi hung. Ngũ hành yu lun nói : Mu dn, Bính tut hai v này tha khí Th, mt mt sanhHa, mt mt gi Ha, tc là linh dươ ng theo trong ñư c phư c khánh, ñc quýcách, ño ñc hơ n ñ i, ñn tn thân vươ ng công t, nhiu nơ i ch nht sanhthư ng ñư c dc cách, cũng ñu phư c th dài lâu, trư c sau ñu an dt.

- K mão là Th tư t, b c ch nhiu, quý nh cái Ha ðinh mão Giáp tutðinh h i K mùi mà có phư c. Ngũ hành yu lun nói : K mão t t Th, mnh nơ i chánh v, gió ni sét ñng, tán mà hòa khí, bm loi ño hàn, tùy bin màthích ng, phc th t ti, ch không l i nơ i t tuyt tc là cu gi vt quý chi ñ.Tam mnh soán cc nói : Mu dn K mão Th th thươ ng không s ly Mc lâmtn vì Th không còn lc. Vươ ng tiêu bu giám nói : Mu dn K Mão Th không nên gp Thy, gp Thy thì tn tài, không s Mc, gp Mc thì thành chc.Mu dn tha Th ñc vư ng khí mà hàm sanh Ha, ñc thì ch phư c th dài lâu,K mão không nên gp li t tuyt, gp thì hung.

- Canh thìn là Kim t khí, không dùng Ha ch thì khí vt t thành, Ha mnh thì

thành tn thươ ng khí vt, gp Ha bnh tuyt thì vô hi, nu gp Giáp thìn t t thì xu ác rt nhiu, cũng không th khc các Mc ñư c. Diêm ðông nói : Canhthìn Kim có ñư c s cươ ng kin trm hu, li có tánh thông minh lanh l i, XuânH ha phư c cũng có, nhp cách thì tài kiêm văn võ, ñ i sát thì ho lng binhquyn.

- Tân t là bch kim, tinh thn ñy ñ, khí th hoàn b, có b thiêu ñt cũng khôngtiêu vong, k Bính thìn t t Mu ng các Ha, b i Kim bch t mà khôngthư ng sanh, bi ng tuyt dn, khí tán mà li gp Ha sanh vư ng thì khó màñươ ng ni. Ngũ hành yu lun nói : Tân t Kim là t sanh hc ñư ng, ñ anh




28

minh khi kỳ, Thu ðong sc lc ñy ñ, Xuân H by phn xu ba phn tt, nhpquý cách thì ch hc hành thông minh, thân ñư c thanh quý, có lòng thươ ng vt.Vươ ng tiêu bu giám nói : Canh thìn Tân t chưa thành Kim khí nên cn gp Hoa.Tân t là t sanh, t thì ñc Ha nên quang huy nht tân.

- Nhâm ng là Mc nhu hòa , thân r ñu nh yu, mc năng sanh ha nên k gp

nhiu ha, gp thì thiêu ht vy, tuy là kim sanh vươ ng nhưng cũng không làmcho thươ ng tn ñư c b i kim ñn ñây thì bi, ñư c kim tr thành quý, thy th thnh thì cũng quý, ch s kim Giáp ng làm thươ ng tn thôi. Ngũ hành yu lunnói : Nhâm ng mc t t, mc t tuyt thì hn ñi mà thn khí linh tú, bm ñư ccái ñc tnh minh, có dõng lc mà phá tnh lp công, diên niên ích th.

- Quý Mùi mc t kh, sanh vư ng thì tt, tuy T su kim không th xung phácũng ñu phi quy v gc m i không tươ ng phm, k Canh tut t mùi kim. Ngũ hành yu lun nói : Quý mùi là chánh n , có tánh văn minh tài ñc, mun ñươ cphư c thanh hoa. Ngc tiêu bu giám nói : Nhâm ng Quý mùi là Dươ ng liumc, mc ñn ng thì t, ñn mùi thì m, cho nên thnh mùa H lá nhiu, ñư c

th i thì phú th, chng ñơ c th i thì bn yu.

Giáp thân thy t sanh, khí lưu hành nên có nơ i quy cũng mư n kim sanh, khôngs các Th khác ch s Mu thân Canh tí th. Ngũ hành yu lun nói : Giáp thânthy bch sanh có thiên chân hc ñư ng mà ñc nhp cuc thì trí thc thông tu diu dng vô cùng.

- t du t bi thy, cn các kim tươ ng tr , b i khí t ñã yu, mun ñư c m dư ng, k K du K mão Mâu thân Canh tí Tân su các Th, nu gp thì yutrit cùng tin.

- Bính tut phư c tráng lc hu th, mc không th khc ñư c, s gp Kim sanhvư ng, nu gp ñư c Ha thnh thì quý không nói ht.

- ðinh h i Lâm quan th, Mc không th khc, ch him nhiu Kim thì tit, cn cóHa sanh ñ cu thì tt , k K h i Tân mão Mc. Ngũ hành yu lun nói : ðinhh i Canh tí hai th có cha kim , trong cươ ng ngoài hòa, có ñư c ñinh lc, dùngThy Ha vư ng khí thì kin công lp nghip vy.

- Mu tí K su ha trong thy, li gi là thn long ha, gp thy thì quý là malc khí vy. Ngũ hành yu lun nói : Mu tí cha tinh thn quang huy toàn tht,

khí c 4 th i, bo sanh cái phư c, nhp quý cách tc là quý nhân quân t khí chtgm l n phú quý ht ñ i.

- K su là ha Thiên tư ng, li là nhà Thiên t, hàm cha khí oai phúc quanghu, phát rt dũng mãnh , là tư ng ñc là khôi danh. Kinh nói : Ha ñư c thaidư ng thì khí dn mnh, nu ñư c Bính Dn Mu ng Ha tr thêm thì tr thànhcó công t vt.

- Canh dn Tân mão tu hàn Mc, sươ ng tuyt không th làm mt tit tháo hư ngchi là kim, như gp th Canh dn Tân mão chng mun ch tr, t nhiên thành




29

rng. Diêm dông nói : Tân mão Mc, t vư ng Xuân H thì khí tit xut chúng,kin công lp nghip, sanh Thu thì b ngông cung hp hòi ta trit, khí vư ngkhí nhun.

- Nhâm thìn là t kh thy, nu là ñt ao h tích thy thì k kim ñn quyt phá,nu gp li Nhâm thìn tc là t hình, gp nhiu Thy Th thì thích, ch s gp

Nhâm tut Quý h i Bính tí Thy, ñư c sanh vư ng thái quá tr thành tràn lan hntp. Ngũ hành yu lun nói : Nhâm thìn là chánh n thy, cha cái ñc thanh minhhun c, có tánh bao dung quãng ñi, tâm thc như gươ ng, ñư c mùa Xuân H thìñi phư c tu, Thu ðông thì thuc loi gian trá bc ñc.

- Quý t là t tuyt thy, tên gi là hc lưu ( chy cn ), nu gp Bính tut ðinhh i Canh tí th hùng hu thì còn gi cn, nu gp kim tam h p sanh vư ng thìthành nguyên lưu di dào khoa danh tn ñt vy. Ngũ hành yu lun nói : Quý t t mão là Thy t tuyt t t , bèn ñn âm lui n, chân tình sc dư ng ngưngthành khí quý tr nên quý cuc, loi ny thuc diu ño quân t hin công cpvt.

- Giáp ng là t bi kim cũng gi là cư ng hãn ( d mnh ) kim gp ha sanhvư ng thì khí vt thnh, gp ðinh mão ðinh du Mu tí ha ñi hung. Ngũ hànhyu lun nói : Giáp ng kim là tn thn khí tt có, có ñ ñc cang minh, Thuðông thì tt Xuân H thì xu, nhp quý cách thì khoa trươ ng xut chúng, nuchng gp th i mà ñ i sát thì bo lit vô ơ n thiu ngh ĩ a. Chúc thn kinh nói : Giápng kim dươ ng d mnh, nu c ch thì trm. Chú vit : Sa thch kim cng thíchsát, mun c thì ly ha mà dùng vy. Qu Cc di văn rng : giáp ng thích quanqu. Lý hư trung nói : Giáp ng kim tn d mnh, Nhâm tí mc ht nhu, hocNhâm tí gp Giáp ng hoc Giáp ng gp Nhâm tí, âm dươ ng giành v không còn

sáng t.- t mùi kim thiên kh ( không chánh kh ), cũng là ha khc mà th sanh thìphư c mnh khí t, k K mùi Bính thân ðinh du các ha. Ngũ hành yu lunnói : t mùi kim s là mc kh li là thiên tư ng có ñ các ñc thun nhân hungh ĩ a, ñư c quý cách thì anh kit xut chúng khôi trn t luân, nu ñư c cáchthư ng mà ñ i sát xung phm cũng ñư c quân t bình thư ng.

- Bính thân ha t bnh, ðinh du ha t t, khí nh yu, cn mc tươ ng tr thìkhí m i sanh, k Giáp thân t du Giáp dn t mão các thy, Diêm ðông nói :Bính thân ha bnh hư, gp Mc ñc văn minh , thy khoáng ñt thì ñư c phư ctu, ch có kim là bo hi, nu dù có tt thì cũng ñi thành cái khí bt hòa. Ngũ hành yu lun nói : Bính thân ðinh du ha tư t, hàm khí du kín yên tnh, ngoàihòa trong cươ ng, quý cách ñó, thuc loi có ño quân t, ñc hnh t nhiên.

- Mu tut mc trong th k gp li th, nu np âm gp nhiu th thì mt ñ itruân chuyên, kim không th khc b i kim ñn tut thì bi, gp kim có khi liñư c phư c, thích gp nhiu thy, thnh mc s thành quý cách. Diêm ðông nói :Mu tut mc cô thân ñc v, hòa v i thy ha vư ng khí thì ñư c cái ñc chântht anh minh, nhp cách thì văn chươ ng tn ñt, phư c lc thy chung, nhưng vì




30

tha khí thiên tư ng nên trãi nhiu gian him song tit tháo không ñi thì m iñư c phư c v sau.

- K H i mc t sanh, căn bn phn thnh không s các kim khác ch s Tân h iTân t Quý du kim, nu gp t mão Quý mùi ðinh mùi mc chưa hn là khôngñi quý. Ngũ hành Yu lun nói : K h i mc t sanh, anh minh tài trí, như ñc

ñư c nơ i thì thanh quý. Diêm ðông nói : K h i mc ñư c th i thì thanh quý,chng gp th i thì tân kh.

- Canh tí th hu ñc, hay khc các thy và không k các mc, b i mc ñn tí thìvô khí, nu gp ñư c Nhâm thân kim thì là ñư c Lc v tc quý vy.

- Tân su th phư c t, b i lc không th khc và Su là Kim kh, trong Su cóKim nên không s gp Mc. Ngc tiêu Bu giám nói : Canh tí Tân su th thíchMc mà ghét Thy, gp Mc là quan, gp Thy thì không tươ ng nghi. Diêm ðôngnói : Tân su K du Th trong có cha ít Kim, ñc hu tánh cng hòa mà btñng, trên dư i t nhau dùng Thy Ha vư ng khí thì công l n danh oai vy.

- Nhâm dn t tuyt kim, Quý mão là kim tám khí, nu gp các Ha thì phi tiêukhí, ch tt khi ñư c Thy Th triu. Ngũ hành yu Lun nói : Nhâm dn Quýmão là Kim hư hoi bc như c nhưng cũng có ñc ngh ĩ a nhu cươ ng, Thu ðôngkhang kin không xu, xu li là ñim tt, Xuan H thì ni hung ngoi cát, tt thìb xu trư c, nhp quý cách thì tit chí anh minh, ñ i sát thì hung bo không cùngvy.Tam mnh soán cuc nói : Quý mão là Kim t thai, nu gp Bính dn ðinhmão Lư trung Ha thì không s , vì thai Kim nên trong lư thì thì khí vt ñư cthành vy.

- Giáp thìn là Ha thiên kh ( không chánh kh ), có nhiu Ha tr thì tt, ñó làñng khí tươ ng tr , nu gp ñư c Mu thìn Mu tut Mc sanh cho thì ñc quýcách, k Nhâm thìn Nhâm tut Bính ng ðinh mùi Thy rt ñc. Ngũ hành yuLun nói : Giáp thìn là Thiên tư ng Ha, tánh khí nóng mnh nhanh nhn, nhpquý cách thi văn khôi ñc bit, l i Thu ðông mà không l i H.

- t t lâm quan Ha, Thy không th khc b i Thy tuyt T, ñư c Thytươ ng t thì là thun túy, nu có hai ba Ha tươ ng tr thì cũng tt. Ngũ hành yuLun nói : t t cha thun dươ ng, phát khí Tn nên quang huy sung mãn,Xuân ðông theo tt, Thu H theo xu.

- Bính ng ðinh mùi Thiên hà Thy th không th khc Thy trên tr i nên ñtKim không sanh ñư c, như sanh vư ng thai quá thì phát dc nơ i vn vt, nu t tuyt thái quá thì li không th sanh vn vt . Ngũ hành yu Lun nói : Bính ng là thy chí cao, khí th ôn hu phươ ng Nam tánh loi có ño khí hư thì binthành xut sc.

- ðinh Mùi thì ñ c tam tài, toàn s ñư c xung chánh khí bm ñư c tinh thntoàn khí, căn tánh cao diu, bin hóa vô cùng.




31

- Mu thân trng ph th, mc không th khc vì mc tuyt thân, nu ñư c kimthy tr nhiu thì ch phú quý tôn vinh vy.

- K du là t bi th, khí không ñy ñ, cn ly ha tươ ng tr , gp ñư c ðinhmão ðinh du ha thì tt, k nht là t tuyt, nu gp Tân Mão Tân du mc thìtai ươ ng yu trit

- Canh tut Tân h i là kiên thành kim không nên gp ha d b thươ ng tn, nuñư c thy th tươ ng giúp thì quý. Diêm ðông nói : Canh tut kim m ha, kimcươ ng lit tr thành hung bo, Thu ðong ít nhiu trm hu, Xuan H ñng sanhhi tic, quân t nm binh quyn, tiu nhân thì tánh hung ác. Tân h i kim mnh Càn, có khí thun minh trung chánh, Xuan Thu ðông ñu tt, H thì 7 tt 3 xu,ly nhân mà hành ngh ĩ a, nu có hình sát thì hung bo bn tin..

- Nhâm tí mc chuyên v, Quý su là mc thiên khô, gp t tuyt thì phú quý, gpsanh vư ng thì bn tin, nhiu mc thì yu trit, kim th nhiu và thnh thì tt.Ngũ hành yu Lun nói : Nhâm tí là mc âm u, dươ ng yu mà âm mnh, nhu mà

không lp, gp Bính ng thy thì ñc tánh thun túy thuc loi thn tiên d s ĩ tánhcách phi thư ng. Chúc thn Kinh nói : Nhâm tí mc mc ch nhu mm, hocphát dươ ng nhân thì cao minh. Chú rng : Nhâm tí mc nơ i vư ng thy, tí ñư cít dươ ng khí mà sanh, nhu thoát d trit tc là mc t bi, nu phát lên ñư c thìkhí ha thư ng tăng ích mà khin cho phn vinh nên cao minh nhân ngh ĩ a.

- Bn gc thiu Quý su .- Giáp Dn : T bnh Thy ; t Mão T t Thy : Tuylà t bnh Thy nhưng Th không th khc ñư c b i vì can chi 2 Mc có th ch ñư c Th, nu gp Nhâm dn Quý mão Kim thì rt tt. Ngũ hành Yu Lun nói :Giáp dn Nhâm tut hai thy này là phc nghch, âm thng dươ ng ch gian tà hai

vt, ch nên dùng ha th tn ích thì m i thành ñi khí vy.- Bính thìn : t kh th, va dày li mnh, thích Giáp thìn Ha mà ghét Mu thìnmc, Mc này trên không tn ñư c vì b i Bính là Ha, Thìn là Thiên kh ha,Th ñã thành khí ri, ch s Mu tut K h i Tân mão Mu thìn Mc. Ngũ hànhyu lun nói : Bính thìn là chánh n th, có ñc ngũ phư c cát hi thì ñu ñihư ng, không quý cũng phú, nu phm xung thì phn nhiu làm tăng s ĩ .

- ðinh t t tuyt Th mà li không b tuyt b i vì mt Th mà v i hai Ha, tc ñt ca cha m nên không th tuyt, Mc cũng không th khc, nhiu Ha thìcàng tt. Ngc tiêu Bu giám nói : ðinh t là ðông Nam Ha ñc vư ng, ñc thì

có nhiu phư c th.

- Mu ng là T vư ng Ha ; K mùi là Thiên khô Ha, cư Ly thì sáng, là ñtvư ng tư ng nên khí rt thnh, các Thy ñu không hi ñư c ch k Bính ng ðinh mùi Thiên thư ng Thy. Diêm ðông nói : Mu ng T vư ng Ha có ñư ckhí viêm thư ng Ly, t vt vô tình, ñng khp các chúng, ñc Thu ðông, dùngThy Th vư ng khí khoát ñt cao minh, phư c lc mnh m, Xuân H tt theo,dùng Kim Mc thì tuy phát nhanh mà mnh chng thư ng lâu. Ngũ hành yu lunnói : K mùi ha suy cha ñư c dư khí nên tháng Xuân H thì vn ñư c du kín




32

nên minh mn tun ñt, phư ng khánh ñy ñ, gp H thì chng hòa khí, gp Thuthì trư c tt mà sau thì xu.

- Canh thân, Tân du 2 Mc này có Kim trên, do Kim mà thành vt nên k táigp Kim s hy mt khí vt vy, nu gp Gip thân t du Thy thì nhp cách.Ngc tiêu bu Giám nói : Canh thân t tuyt mc là hn du thn bin gp ñư c

ngày mà sanh là loi phi phàm ch tính cách xut chúng, gia tc không km ch ñư c, nhp quý cách thì nhân kit anh tài. Tân du là Mc tht v, ñi v i Quýmão Kim thì cươ ng nhu tươ ng t suy qun bt ty. Chúc thn Kinh nói : Hn quý Thiên du, nên Canh thân mc không s b t tuyt mà quý thiên du. QU ccd văn nói : Tân du kỳ sanh vư ng. Chú rng : Tân du mc khí tuyt, cn ñư csanh vư ng thì m i vinh ñt.

- Nhâm tut Thiên kh Thy ; Quý H i Lâm quan Thy ñu gi là ði hi Thyb i can chi np âm ñu là thy, k gp các thy, tuy Nhâm thìn thy kh cũngkhông th gánh ni, không b các Th khc, t tuyt thì tt còn sanh vư ng thì lilan tràn không có ch quy vy . Ngc tiêu bu giám nói : H i Tí là Thy chánh v,

Nhâm tut khí phc mà khôn thun, ch dùng ha th ñ tn ích thì thành ñi khí ; QUý h i ñ s thun nhân, th cht thiên t thông minh, chí khí rng l n, pháttrin công nghip, chn nht th i tt, ñ i sát thì vào loi hung gio.

* Li nói : Bính tut th là phúc hu, ha cũng t ñây vy, K mùi Canh thìnMu thìn ðinh su cũng ñng ngh ĩ a ny, K mùi ha, trong Mùi có mc m,Canh thìn Kim vy, trong kim có th m, Mu thìn mc trong thìn có thy m,ðinh su thy trong su có kim m, ñu là khí ph mu nên ñư c dươ ng, năm th này phư c sâu dày nên dù có qu thươ ng cũng không làm hi khí thành vy. Lýhư Trung nói : Bính tut rt l, ly Tut li là bn v ca th mà rt vư ng thnh.

* t t, Mu ng là ha nóng mnh, Thu ðông có ñc tt, Xuân H thì hình hung,nu trng H thì phát nóng d, ht thy khô táo, t t Lâm quan ha có mt mcsanh nên khí thnh, Mu ng t vư ng ha nu sanh Thu ðông thì khí m có ñcnuôi vt, như sanh Xuân H thì thì vư ng ha tr v dươ ng v nên sanh hung, H thì bo l, thuc loi hung yu.

* t mão Quý t ðinh du t h i thy ha tuy t tuyt nhưng li giai diu, ha t tuyt mà trong sáng ngoài ti phn quang hi chiu, thy t tuyt mà thanh trng.Lý trung Hư nói : 4 v này tuy t tuyt không thanh minh mà diu giai, c xemThiên t quý nhân thì bit vy.

* Nhâm dn kim, vic vua không th nghch ; Canh thân kim, làm tôi khôngchng ngũ hành thuc ngũ âm, cung th là vua, thươ ng quan là thn, giác thy làdân, thươ ng thái quá thì thn mnh, giác thái quá thì vua yu, nên trong ngũ hànhthư ng dùng 4 thanh cung ñ sát thươ ng giác

* CAnh thân là giác mc t tuyt, Nhâm dn là thươ ng kim t tuyt, ñu khinñư c cái ño trung thun , nên vic vua không nghch, là thn không chng, chonên t t vi loan ñài phng các tr lên rt k kim mc mnh sanh vư ng, như vy




33

không th làm, làm thì chng ñư c lâu, ñc nht thì có th ñư c, nu kim mcsanh vư ng mà khc phá thì chng th.

Canh thân mc, t t ha, th kim sanh mà hoàn, không sanh Bính ng thy Quýmão kim, mc thy t mà li không t, th sanh thân mà li không sanh nơ i Canhthân, thy sanh thân mà li không sanh nơ i Mu thân, ha sanh dn mà li không

sanh nơ i Giáp dn, kim sanh t mà li không sanh nơ i t t, mc sanh h i mà likhông sanh nơ i Tân h i, b i nơ i sanh mà tr li phn ch vy, ñc thì yu th.Mc t mão mà li không t nơ i Quý mão, th t mão mà li không t nơ i ðinhmão, mc t ng mà li không t n i Bính ng, kim t tí mà li không t nơ iCanh tí, ha t du mà li không t n i Tân du, b i nơ i t mà ñư c sanh vy, ñcthì trư ng th.

Mu tí can chi vư ng Bc phươ ng là thy v, np âm thuc ha tc ha trongthy,không phi thn long thì không có. Bính ng can chi vư ng Nam phươ nglà ha v, np âm thuc thy tc thy trong ha, không phi Thiên hà thì khôngcó. Ngư i Bính tí gp Bính ng hoc ngư i Bính ng gp Mu tí thì quý, b i

trong ha xut thy, trong thy cha ha tc thy ha ký t, tinh thn vn ñng thìthuc ngư i phi thư ng vy. Lý trung Hư nói : Bính ng thiên thư ng thy trong12 th i thiên hu vy, ñc ñư c thì cao minh khoáng ñt linh d bt phàm . Mu tí ha trong thy thì lc khí quân ha vy, ñc ñư c gi là thn minh. Ngoài ra cáckhí khác ly ñây mà làm chun. Tân su th không s mc, Mu tut mc khôngs kim, vì sao nói vy : kim kh trong su nên mc không th khc, trong mucó ha kim t i thì b thươ ng. Như Mu tut mc có hai th trên mt mc dư i,vì chôn dư i 2 th nên mc manh nha mà chưa thy hình tc là th thnh mà mcyu, các loi khác ñu xét.

* Canh dn mc ðinh t th không s qu kim mc, kim ñn cung dn tc là qu nhưng kim tuyt dn nên không là qu, Mc ñn cung t mà t có kim sanhkhc mc nên không là qu, nu Canh dn mc mà gp Nhâm thân kim tc b tươ ng xung tươ ng khc vy, các v khác cũng.

* Canh ng th tha nơ i Nam phươ ng vư ng ha dư ng mà thành hình, Mu thânth t sanh, Canh tí th t doanh nên không s mc qu b i mc ñn ng thì t ,ñn thân thì tuyt, ñn tí thì bi, li là th t dư ng nên không th làm thươ ng t ñư c. CÁc v khác cũng tính.

* Nhâm thân Quý du Canh tut Tân h i kim khí mnh nên không s qu, Mu tí ha không s quý thy b i Tích lch ha là Thn long, có thy thì Lôi m i phát,nu gp Bính ng ðinh mùi Thiên thư ng thy thì có th k vì b tươ ng chin,thư ng thì khí bn mng can chi th thươ ng tc lc căn không ñ, có trư c khôngsau ; như ðinh t gp Quý h i, Nhâm tí gp Mâu ng. Các v khác cũng tính vy.

* Mâu ng Canh thân tươ ng h p, Canh thân Thch lu Mc H vư ng nên thíchMu ng, b i ha cung vư ng mà Thch lu mc tánh ñư c ñc th i, Mâu ng lilà cc vư ng ha, thích nơ i Thân, gp thiên mã tươ ng cho vy, là thn ñu lc tcchuyên v thp can, Lc là Am dươ ng chuyên v, thiên ña thn hi vy. Bày cáichân nguyên ca Bát quái , xp cái thành bi ca Ngũ hành, s cươ ng nhu tươ ng




quyn, có hay không h p hóa, nên Nhâm tí quý ng Bc phươ ng Khm ; Bínhng ha thuc Nam cung Ly, cho nên Bính ng ñc Nhâm tí không là phá, ðinh t ñc Quý h i không là xung, ñây là Thy Ha tươ ng t có cái ngh ĩ a Phu Thê phih p vy ; Khm Ly là Nam N, cái dng tinh thn, Nhâm tí ñư c Bính ng, Quýh i ñư c ðinh t thì trư c sau Thy Ha có tươ ng v t, không như ðinh t gpNhâm tí, Bính ng gp Quý h i.

* Canh thân Tân du Kim ng Tây phươ ng ðoài, Giáp dn t mão Mc thucðong phươ ng Chn, s d ĩ Giáp dn gp Canh thân không là hình, t mão gp Tându không là qu, b i Mc n Kim phu chánh th vy, rõ s thn hóa t hu, Mcch hn mà Kim ch phách, hai th này t hu tuong gian không h p, nu ñư ctoàn h p tc là thn hóa chng còn khong cách vy, nu Canh thân gp t mão,Tân du gp Giáp dn thì không phi cái dng bin thông nguyên thn.

* Mu thìn Mu tut Th là khôi cươ ng tươ ng hi, hu ñc làm khôn không philà phn ngâm, không phi là xung b i Th ñc chánh v, can nguyên hi.

* K su K mùi là quý thn gi trung trinh, ñây là t chân Th có cái ño thychung ca vn vt, nu chng phi bc ñai nhân quân t thì không có ñư c cáiñc ny, hung chi là thn ñu lc, ch ca các thn, s vn ñng t hu tronglc h p, bin hóa tha thiu ca vic cát hung vy.

* K su Th là Thiên t quý nhân, là thái thư ng phúc thn, gii ñư c s hung ácca các sát, nu ñc ñư c thì ch honh tài, Mâu thìn là Câu trn, Mu tut làThiên không, ch tư ng trn biên phòng nên bt thư ng vy, ðinh t là thn ðngxà, hung láy hung mà dùng, cát ly cát mà theo, d b mê hoc, có tánh hot kê,Bính ng là thn Châu tư c th cht dươ ng minh, văn t thông tu, Giáp dn là

thn Thanh long, giúp cho mi loài, ñc l i c 4 phươ ng, t mão là thn Lc h p,phát sanh s vinh hoa, Nhâm tí là thn Thiên hu ch thiên ñc âm dươ ng tt ñpnhiu quyn, Quý h i là thn Huyn vũ là cui cùng âm dươ ng, khí ñã tim phc,theo dư i mà lưu, tuy có ñi trí mà chng có s hiên ngang siêu ñt, thun thìñư c an bình, nghch thì loi cu gian, Canh thân là thn Bch h, l i võ màkhông l i cho văn , sc l nhu mì, có nhân ngh ĩ a, thích u tch, Tân du là thn tháiâm, tính cách thanh bch, văn chươ ng trôi chy, tài năng xut chúng, nhưng phixét s hưu vư ng thân sơ mà ñnh tánh tình ha phư c.

Documents

Tam Menh Thong Hoi - Q1