TASARIM STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI201 -208 20

İ«İNDEKİLER

1.GİRİŞ 1

2. MEVCUT DURUM 82.1. D‹NYADA TASARIM POLİTİKALARI

2.2. T‹RKİYE'DE KURUMSAL YAPI 17

2.3. YASAL «ER«EVE 222.4. EĞİTİM 25

2.5. TASARIM DESTEKLERİ 31

2.6. TASARIMA İLİŞKİN SAYISAL B‹Y‹KL‹KLER 422.7. TASARIM BİLİNCİNİN ARTIRILMASINA Y÷NELİK FAALİYETLER 48

3. STRATEJİ BELGESİ HAZIRLIK «ALIŞMASINDA İZLENEN Y÷NTEM 51

4. DURUM ANALİZİ VE M‹DAHALE ALANLARI 53

4.1. OLUMLU AKIMLAR 534.2. OLUMSUZ AKIMLAR 54

4.3. «÷Z‹M ÷NERİLERİ 55

4.4. BELİRLENEN M‹DAHALE ALANLARI 564.5. TASARIM STRATEJİ BELGESİ VE EYLEM PLANININ TEMEL

POLİTİKA BELGELERİYLE İLİŞKİSİ 57

5. VİZYON, HEDEFLER VE EYLEMLER 61

5.1. VİZYON 61

5.2. HEDEFLER VE EYLEMLER 61

6. EYLEM PLANI 67

7. İZLEME VE DEĞERLENDİRME 74

8. SONU« 75

9. EKLER 77

9.1. S‹RELİ YAYINLAR 779.2. TASARIM EĞİTİMİN GELİŞİM S‹RECİ 79

9.3. STRATEJİ BELGESİ «ALIŞMALARINA KATKI SAĞLAYAN

KURUM VE KURULUŞLAR 83

8

TABLOLAR

Tablo 1 Tas a 201

Tablo 2 Tasa mla 201

Tablo 3 MYO larda Yeni Program Adla

Tablo 4 Tasa m Merkezleri sal Veriler

Tablo 5 2008 2 Say Tasa Desteği Hak nda Tebliğ

Kapsa nda Verilen Destek

Tablo 6 Genel Destek Progra Kapsa nda Verilen Destek Miktarla

Tablo 7 Girişimcilik Destek Progra Kapsa nda Verilen

Destek Miktarla

Tablo 8 End¸striyel Uygulama Progra Kapsa nda Verilen Destek

Miktarla 4

Tablo 9 201 Y nda En Fazla Tasa m Başvurusu Ya lan 4

Tablo 10 201 Y nda Uluslarara Lahey Ba nda Se

arıml İlgili ÷n Lisans Programları 7 26

rı İlgili Lisans Programları 7 27

rı 29

rı İle İlgili Sayı 32

ılı rım kı

mı Miktarları 37

mı mı rı 38

mı mı

rı 39

mı mı

rı 0

6 ılı rı pı İlk 10 ‹lke 4

7 ılı sı rı İlk 10

Sınai M¸lkiyet Ofisi 45

Tablo 11 2017 Yılında En «ok Uluslararası Lahey Başvurusu Yapan

İlk 10 ‹lke 45

Grafik 1 Tasarım Merkezlerinin Sektˆrel Dağılımı 33

Grafik 2 Tasarım Merkezlerinin İl Bazında Dağılımı 33

Grafik 3 Tasarım Başvurularının Yıllara Gˆre Dağılımı 42

Grafik 4 Locarno Sınıfı Bazında En «ok Tasarım Başvurusu Yapılan

Sektˆrlerin Yıllara Gˆre Dağılımı 43

( )

( )

'

/

şvurula Áilen

GRAFİKLER

Grafik 5 İmalat Sanayi SeÁilen Alt Sektˆrlerde Faaliyet Karlılığı

(Faaliyet Karı/Net Satışlar) (%) (2016 Yılı) 47

KISALTMALAR

AB :Avrupa Birliği

ETMK : End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu

GMK : Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu

ICO-D : Uluslararası Tasarım Konseyi

IFI : Uluslararası İÁ Mimarlar Federasyonu

KOSGEB : K¸Á¸k ve Orta ÷lÁekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı

MEB : Milli Eğitim Bakanlığı

MTD : Moda Tasarımcıları Derneği

TESK : T¸rkiye Esnaf ve Sanatk‚rları Konfederasyonu

TİM : T¸rkiye İhracatÁılar Meclisi

TMMOB : T¸rkiye M¸hendis ve Mimar Odaları Birliği

TOBB : T¸rkiye Odalar ve Borsalar Birliği

T‹RKPATENT : T¸rk Patent ve Marka Kurumu

TRT : T¸rkiye Radyo Televizyon Kurumu

T‹BİTAK : T¸rkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu

T‹SİAD :T¸rk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği

WDO : D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸

Y÷K : Y¸ksekˆğretim Kurulu

M‹DEK : M¸hendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Kurulu

Sanayimizin rekabet g¸c¸ne doğrudan etki eden ˆnemli araÁlardan biri olan tasarım,

son dˆnemde d¸nyanın birÁok gelişmiş ve gelişmekte olan ¸lkesinde olduğu gibi

¸lkemizde de daha fazla g¸ndem oluşturmaktadır.

Tasarımın ¸r¸nlere katma değer sağlayarak pazardaki satış değerlerini artırma ve

konumlarını g¸Álendirmedeki rol¸ ve firmaların karlılık oranları ¸zerindeki etkisi gibi

hususlar tasarıma olan ilgiyi ˆnemli ˆlÁ¸de artırmıştır. Nitekim birÁok ¸lkenin

sanayilerinin rekabet g¸c¸n¸ artırmak amacıyla tasarıma yˆnelik strateji ve

politikalar geliştirdikleri ve uyguladıkları gˆr¸lmektedir.

T¸rkiye'de devlet nezdinde tasarım farkındalığının 2000'li yıllardan itibaren belirgin

bir şekilde arttığı gˆzlenmektedir.

T¸rkiye'de tasarımın gelişimine yˆnelik politika ve stratejilerin oluşturulması amacıyla

2009 yılında kurulan T¸rk Tasarım Danışma Konseyi b¸nyesinde y¸r¸t¸len Áalışmalar

kapsamında hazırlanan Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2016) sˆz

konusu plan dˆneminde uygulanmış ve ˆnemli sonuÁlar elde edilmiştir.

Sˆz konusu Strateji Belgesinin uygulama s¸reci sonunda, birÁok eylem başarıyla

gerÁekleştirilmiş, tasarımla ilgili paydaşlar arasında iletişim gelişmiş ve

g¸Álendirilmiştir. Hazırlanan yeni Strateji Belgesinin uygulama s¸recinde bu g¸Ál¸

iletişimin ˆnemli katkıları olacaktır.

1. GİRİŞ

1

2

Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2016)

T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin 2009 yılı Eyl¸l ayında gerÁekleştirilen ilk

toplantısında, ¸lkemizde tasarım alanında bir strateji belgesine duyulan ihtiyaÁ dile

getirilmiştir. Bu kapsamda 28/01/2010 tarihinde İstanbul'da gerÁekleştirilen

Áalıştayın Áıktıları doğrultusunda hazırlanan Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı,

21/04/2014 tarihinde Ekonomi Koordinasyon Kurulunda gˆr¸ş¸lm¸ş ve

26/08/2014 tarihinde Y¸ksek Planlama Kurulu tarafından onaylanarak y¸r¸rl¸ğe

girmiştir.

5 hedef kapsamında 34 faaliyetten oluşan Eylem Planının uygulanmasının takibinde,

T¸rk Tasarım Danışma Konseyi b¸nyesinde faaliyet gˆsteren komiteler ve Konseyin

sekretarya faaliyetlerini y¸r¸ten T¸rk Patent ve Marka Kurumu gˆrev almıştır.

Belgede yer alan 34 faaliyetten 15'i plan dˆnemi boyunca s¸reklilik arz eden

faaliyetlerden oluşmuştur. Bu faaliyetler ¸Á yıllık dˆnemde farklı kurum ve kuruluşlar

tarafından s¸rekli bir şekilde gerÁekleştirilmiştir. Diğer taraftan tamamlanma s¸releri

¸Á yıllık dˆneme yayılmış 19 faaliyetten 18'i ¸Á yıllık s¸reÁte tamamlanmış, 1 eylem

tamamlanamamıştır. Sˆz konusu eylem 5.7 no.lu “Tasarım M¸zesi aÁılması”

eylemidir.

yer alan hedefler kapsamında

tasarımla ilgili gerÁekleştirilen bazı ˆnemli faaliyetler aşağıda ˆzetlenmiştir:

T¸rk Patent ve Marka Kurumu tarafından hazırlanan ve tasarımların korunmasını

da iÁeren 6769 sayılı Sınai M¸lkiyet Kanunu 10/01/2017 tarihinde Resmi

Gazete'de yayımlanmış ve y¸r¸rl¸ğe girmiştir. Kanunun kabul¸yle birlikte, 554

sayılı End¸striyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun H¸km¸nde Kararname

y¸r¸rl¸kten kaldırılmış; daha nitelikli ve ˆzg¸n tasarımların korunması,

uygulamada karşılaşılan sorunlara Áˆz¸m getirilmesi, Avrupa Birliği

d¸zenlemeleri ile taraf olduğumuz uluslararası anlaşmalara tam uyumun

sağlanması, tescil işlemlerinin hızlı sonuÁlandırılması ve mevzuatın sistematik, aÁık

ve anlaşılır hale getirilmesi sağlanmıştır.

Tasarım faaliyetlerinin geliştirilmesi konusunda ˆnem taşıyan bir diğer konu,

¸lkemizde ˆzg¸n ve katma değeri y¸ksek tasarımların ¸retilmesi s¸recinde

tasarımlarla ilgili sağlanan destek ve teşvik mekanizmalarıdır. Bu ÁerÁevede Bilim,

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı ve KOSGEB tarafından destek

mekanizmaları geliştirilmiş ve gerekli mevzuat Áalışmaları yapılarak bu destek

mekanizmaları hayata geÁirilmiştir. Bu kapsamda, Bilim, Sanayi ve Teknoloji

Tasarım Stratejisi ve Eylem Planında (2014-2016)

�

�

3

Bakanlığı tarafından 2016 ve 2017 yıllarında toplam 142 firmaya 'tasarım

merkezi' belgesi verilmiştir. Ekonomi Bakanlığı tarafından, tasarımcıların

uluslararası tasarım yarışması/ˆd¸l tˆreni katılım giderleri desteklenmiş ve son ¸Á

yılda 510 ihracatÁı firmaya yenilikÁi ve tasarım temelli faaliyetlerinden dolayı proje

bazında destekler sağlanmıştır. KOSGEB Girişimcilik Desteğinden ise 2014-2017

yıllarında toplam 419 tasarım ofisi faydalanmıştır. Benzer şekilde KOSGEB Genel

Destek Programı ÁerÁevesinde, tasarım ofislerinden alınan tasarım hizmetlerinin

desteklenmesi sonucunda 2014-2017 yıllarında toplam 77 KOBİ tasarım

desteğinden yararlanmıştır 2017 yılı verileri dikkate alındığında 2014 yılına

oranla Genel Destek Programından faydalanan toplam işletme sayısında %73

oranında artış olduğu gˆr¸lmektedir. Bu veri, ekonomik kalkınma ve istihdam

sorunlarının Áˆz¸m¸n¸n temel faktˆr¸ olan girişimciliğin desteklenmesi,

yaygınlaştırılması ve başarılı işletmelerin kurulması konusunda verilen desteklerin

başarı sağladığını ve girişimcilerin teşvik edildiğini gˆstermektedir.

.

Toplumda tasarım k¸lt¸r¸n¸n eksikliği ve tasarımın ˆneminin yeterli d¸zeyde

anlaşılamamış olması, ¸lkemizde tasarım faaliyetlerinin gelişmesine engel teşkil

ettiğinden tasarım bilinirliğini artıracak Áalışmalar yapılmıştır. Bu kapsamda,

TRT'nin Áeşitli televizyon ve radyo kanallarında tasarımla ilgili Áok sayıda program

yayımlanmaktadır. Ayrıca, ¸lkemizde ilk defa “Tasarım Onur ÷d¸l¸”

mekanizması hayata geÁirilmiştir. Diğer taraftan, lise ve ¸niversite seviyesindeki

ˆğrencilerin tasarım konusunda farkındalıklarının araştırılması ve g¸nl¸k

yaşamlarında ve kariyerlerinde tasarıma ne derece ˆnem verdiklerinin tespit

edilmesi amacıyla lise ve ¸niversitelerde Tasarım Farkındalık Anketleri

yapılmıştır.Lise ˆğrencilerine d¸zenlenen Tasarım Farkındalık Anketi, internet

¸zerinden ¸lkemizin t¸m illerinden ˆğrencilerin katılımına aÁık olacak şekilde 31

Temmuz-28 Kasım 2014 tarihleri arasında uygulanmıştır. Ankete yurt genelinden

2.900 lise ˆğrencisi katılmıştır.

4

Ankete katılan ˆğrencilerin %56'sı (1.624) kız, %44'¸ (1.276) ise erkektir. ‹niversite

ˆğrencilerine d¸zenlenen Tasarım Farkındalık Anketi ise internet ¸zerinden Ankara

ilindeki m¸hendislik ve işletme fak¸ltesi ˆğrencilerine uygulanmış olup, toplam 94

¸niversite ˆğrencisi katılmıştır. Ankete katılanların %40,43’¸ (38) kız, %59,57’si (56)

ise erkektir. Anketler sonucunda tasarımla ilgili bazı alanlarda farkındalığın y¸ksek

olduğu, bazı konularda ise yeterli bilinÁ d¸zeyinin oluşmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anket verilerine gˆre, toplumumuzdaki tasarım k¸lt¸r¸n¸ geliştirmek, tasarımın

yaşamın her alanında değer katan bir olgu olduğunu ˆğretebilmek iÁin, tasarımla

ilgili konulara ilkokul seviyesinden başlayarak ¸niversite seviyesine kadar eğitim ve

ˆğretim m¸fredatında ağırlık verilmesi gerektiği ortaya Áıkmıştır.

Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) ve End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu

(ETMK) sorumluluğundaki “Tasarımcılığın bir meslek stat¸s¸ olarak

tanımlanması iÁin gerekli Áalışma ve d¸zenlemelerin yapılması” eylemi ile ilgili

olarak, MYK tarafından tasarım meslek haritası oluşturulmuş ve resmi yazı ile

ilgili kurum ve kuruluşlara gˆnderilerek bu alanda meslek standardı hazırlama

taleplerini iletmeleri istenmiştir. Meslek ˆrg¸tlerinden ve sivil toplum

kuruluşlarından standartların hazırlanmasına yˆnelik herhangi bir talep

olmamıştır. Başta sorumlu kuruluş ETMK ve sektˆr¸ temsil eden diğer

kuruluşların tasarım alanındaki meslek standartlarının hazırlanmasına ihtiyaÁ

olmadığını ifade etmesinden dolayı meslek standartları hazırlanmamış, ancak

MYK'nin yapmış olduğu Áalışmalarla eylem kısmen tamamlanmıştır.

�

5

÷zellikle, ETMK tarafından “end¸striyel tasarım”ın mimarlık, tıp gibi hem

kuramsal bilgi hem de uygulama becerisi gerektiren meslek alanlarından biri

olduğu ve lisans d¸zeyinde verildiği, T¸rkiye Y¸ksekˆğretim Yeterlilikler

«erÁevesinde “end¸striyel tasarım” iÁin mimarlık ve yapı temel alanı iÁinde lisans,

y¸ksek lisans ve doktora seviyelerinde yeterlilik tanımlarının yapıldığı belirtilmiş;

lisans d¸zeyinde verilen eğitim sonucunda kazanılan end¸striyel tasarım, tekstil ve

moda tasarımı, grafik tasarım gibi yeterliliklerin karşısına, aynı ismi taşıyan ancak

eğitimden bağımsız değerlendirilebilecek ve MYK tarafından belgelendirilerek

alternatif yeterlilikler tanımlama durumunun ortaya Áıkmasının belirsizlik

meydana getirebileceği ve bu nedenle tasarım faaliyetleriyle ilgili MYK

ÁerÁevesinde yapılacak meslek tanımlarının “¸r¸n teknik ressamlığı”, “sayısal

modelleme operatˆrl¸ğ¸” ve “fiziksel modelleme operatˆrl¸ğ¸” gibi yardımcı

mesleklerle sınırlı kalması gerektiği dile getirilmiştir.

Tasarım alanında meslek standardı oluşturmak ¸zere talep olması halinde ilgili

kuruluşlarla işbirliği yapılarak MYK tarafından meslek standartları hazırlanacaktır.

6

Yeni Tasarım Stratejisi ve Eylem Planının Hazırlanma S¸reci

T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin 13. Toplantısında, yeni Tasarım Strateji Belgesinin

hazırlanması Áalışmalarına başlanması kararı alınmıştır. Bu kapsamda, T¸rkiye'nin yeni

Tasarım Strateji Belgesinin ana ÁerÁevesini ortaya koymak ¸zere tasarımla ilgili t¸m

paydaşlar 3-4 Haziran 2016 tarihlerinde İstanbul'da bir araya gelmiştir.

«alıştayda tasarım sektˆr¸n¸n nitelik ve nicelik olarak b¸y¸mesi iÁin firma

kapasitelerinin geliştirilmesi ihtiyacı, mevcut desteklerin etkinliği, kamunun tasarımı

kullanması, tasarım eğitiminde dˆn¸ş¸m, mesleki standartlar ve Tasarım Konseyinin

yapısı tartışılmıştır.

«alıştayda ˆncelikli olarak T¸rkiye'de ve d¸nyada tasarım havzasını etkileyen olumlu ve

olumsuz akımlar belirlenmiştir. Tasarımı etkileyen olumlu akımlar aşağıdaki şekilde

ifade edilmiştir:

Yaratıcı ekonominin g¸c¸

Kamuda tasarımın gelişmesi ve ˆrg¸tlenmesi iÁin stratejiler oluşturulması

Yerelliğin k¸reselleşmesi

Yeni iş modelleri/iş k¸lt¸r¸

T¸m eğitim s¸reÁlerine tasarımın d‚hil edilmesi

Sanayici ve kamu desteği olmadan girişimci tasarımcı

Tasarımı etkileyen olumsuz akımlar aşağıdaki şekilde ifade edilmiştir:

Tasarım tanımının olmaması

Tasarım yˆnetimi eksiklikleri

Mevzuatta tasarım ve tasarımcıya yeteri kadar yer verilmemesi

Tasarım teşviklerinin etkinliğinin az olması

Tasarım eğitiminde b¸t¸nl¸ğ¸n olmaması

Bilgi ¸retim standartları ve tasarımın ¸retimi arasında uyumsuzluk

Strateji Belgesi Áalışması kapsamında belirlenen olumlu ve olumsuz akımlar 4 ana

başlıkta toplanmıştır:

1. Sanayi/kamu ekosistemi

2. Girişimci tasarımcı/tasarımcılar arası işbirliği ve sorunları

3. Tasarım tanımı ve k¸lt¸r¸/tasarımda standartlaşma ve eğitim

4. Olumsuzlukları aşma/uyum sağlama

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

Katılımcıların tercihleri doğrultusunda bu gruplara katılım sağlamaları ile grup

Áalışmaları y¸r¸t¸lm¸ş ve Áˆz¸m ˆnerileri sunulmuştur. Bu ˆneriler 2018-2020 yıllarını

kapsayacak olan Strateji Belgesi hedeflerinin temelini oluşturmuştur. Hedeflerin

belirlenmesi aşamasında planlanan hedeflerin gerÁekleştirilebilir olmasının ve ilgili

Bakanlık ve kamu kuruluşları desteğinin ˆneminin altı Áizilmiştir.

«alıştayda elde edilen Áıktılar, T¸rk Tasarım Danışma Konseyi b¸nyesinde faaliyet

gˆsteren Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı Komitesinin 8. ve 9. Toplantılarında

kapsamlı şekilde ele alınmış ve Eylem Planı Taslağı oluşturulmuştur. Sˆz konusu Eylem

Planı Taslağı T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin 14. Toplantısında sunulmuştur.

GerÁekleştirilen ¸Á toplantı sonrasında ortaya Áıkan Eylem Planı Taslağı ˆncelikle Áalıştay

katılımcılarının daha sonra ilgili kurum ve kuruluşların gˆr¸şlerine aÁılmıştır. Gelen

gˆr¸şler doğrultusunda revize edilen Eylem Planı, 5 hedef kapsamında

gerÁekleştirilmesi ˆngˆr¸len 20 eylemden oluşmaktadır.

7

2.1. D‹NYADA TASARIM POLİTİKALARI

Ekonomik b¸y¸me ve gelişim konularında t¸m ¸lkeler rekabette ˆne geÁebilecekleri

unsurları geliştirmeye Áalışmaktadır. Bu unsurların başında ˆzellikle gelişmiş ve

gelişmekte olan ¸lkelerce uygulanan tasarım politikaları gelmektedir. ‹lkelerin

oluşturduğu tasarım politikaları bulunduğu seviyeden daha ileri seviyelere gelmek

hedefiyle değişiklikler gˆstermektedir. Bazı ¸lkeler hen¸z tasarımın tanıtılması ve

geliştirilmesi iÁin politikalar oluştururken bazı ¸lkeler ise tasarımı başka politikaların

oluşturulmasında katkı sağlayacak etkin bir unsur olarak gˆrmektedir. T¸rk tasarım

politikasının değerlendirilmesi aÁısından, bu alanda gelişim kaydetmiş Avrupa Birliği

ve bazı ¸lkelerin tasarım politikaları incelenmiştir:

Tasarım s¸recinin temelleri Avrupa Birliği ¸lkelerinin birÁoğunda Áok eski zamanlara

dayanmaktadır. Ancak, t¸m birliğin bir arada ortak politikalarla harekete geÁmesi ilk

kez tasarımın Avrupa İnovasyon Politikasına (İnovasyon Birliği) 2010 yılında d‚hil

edilmesiyle başlamıştır. Avrupa'da tasarım politikaları, ekonomideki başarısızlıkların

¸stesinden gelmek, tasarım yenilik ekosisteminin g¸Álerini kullanmak iÁin arzı teşvik

etmek ve tasarım talebini artırmaya yˆnelik tedbirlerden oluşmaktadır. Avrupa

d¸zeyinde oluşturulan Tasarıma Dayalı Yenilik Eylem Planının yanı sıra Danimarka,

Estonya, Finlandiya, Fransa ve Letonya da d‚hil olmak ¸zere birÁok Avrupa Birliğine

¸ye ¸lkenin ulusal tasarım eylem planları da bulunmaktadır.

2.1.1. Avrupa Birliği

8

2. MEVCUT DURUM

Avrupa'nın yaratıcı kapasitesinin artırılması amacıyla, 2010 yılında İnovasyon Birliği,

2020 Avrupa Stratejik Planına dahil edilmiştir. AmaÁ, Avrupa'nın rekabet ve iş g¸c¸

yaratma kapasitesinin ve toplumsal sorunlarla m¸cadelede gelişim sağlamanın

gerekliliğinin kabul edilmesidir. İnovasyon Birliği, tasarımın ˆzel sektˆr ve kamu

sektˆrlerinde kullanılabilecek ve ˆnceliğine insanları koyarak yenilikÁi ¸r¸n, hizmet,

toplum ve politika ¸retmeyi sağlayabilecek bir problem Áˆzme yaklaşımı sunmasını

gˆz ˆn¸nde bulundurarak inovasyon ile ekonomiye ivme kazandırmayı, paydaşları

harekete geÁirmeyi ve Avrupa'nın ulusal ve uluslararası politikalarında yenilik fikrini

yaygınlaştırmayı hedeflemiştir.

2014-2020 yılları arasında AB b¸tÁesindeki d¸ş¸şe ve ekonomik krize rağmen,

araştırma ve inovasyona bağlı b¸tÁe artırılarak %3'e Áıkarılmıştır. Bu gelişme, AB'deki

b¸y¸me ve iş g¸c¸ kapasitesinin artırılmasına verilen ˆnemin bir gˆstergesidir.

Ayrıca, Eyl¸l 2013'te yayımlanan Avrupa Komisyonunun Avrupa'da Tasarıma Dayalı

Yenilik Eylem Planı raporunda; “Ekonominin t¸m sektˆrlerinde kullanıcı ve pazar

odaklı inovasyonlar iÁin Ar-Ge Áalışmalarında tamamlayıcı bir araÁ olarak tasarımın

daha sistematik kullanımı, Avrupa rekabet g¸c¸n¸ artıracaktır.” ifadesi yer almıştır.

Tasarıma Dayalı Yenilik Eylem Planı, Avrupa'daki yenilik politikalarında, ulusal ve

bˆlgesel d¸zeylerde tasarım kapasitesinin artırılmasını ve aşağıda sıralanan ¸Á ana

hedefle bu politikaların uygulanması iÁin gerekli kapasitenin ve yeterliliklerin

oluşturulmasını amaÁlamaktadır:

Tasarımın, inovasyon ¸zerindeki etkisinin anlaşılmasının sağlanması

Avrupa'nın rekabet g¸c¸n¸ artırmak iÁin end¸stride tasarım odaklı inovasyonun

teşvik edilmesi

Kamuda tasarımın benimsenmesinin teşvik edilmesi

Bu amaÁlarla İnovasyon Birliği, Avrupa'nın yenilik ekosistemini etkileyen faktˆrleri

değiştirmeye başlamıştır.

Tasarım BelÁika, «ek Cumhuriyeti, Finlandiya, Yunanistan ve İngiltere'nin dahil

olduğu bir Áok ¸lke politikasına entegre edilmiş, ¸lkelerin bˆlgesel ve yerel seviyede

tasarım farkındalığı artırılmıştır. ÷rneğin; Finlandiya, Fransa, İrlanda, Polonya,

İngiltere gibi bazı ¸lkelerde kamunun yˆnetim kademelerinde tasarımcıya daha fazla

yer verilmeye başlanmıştır.

Avrupa'da 2020 yılına kadar tasarım odaklı inovasyon iÁin birÁok Áalışma yapılması

ˆngˆr¸lmektedir. Bunların bazıları aşağıda yer almaktadır:

�

�

�

9

1-

2-

3-

Tasarım, politikacılar tarafından Avrupa Áapında daha b¸t¸nsel bir şekilde

bˆlgesel inovasyon politikalarına entegre edilecektir.

KOBİ'lerde tasarım kapasitesini artıracak tasarım destek programları

geliştirilecektir.

Tasarımın tanıtımında kullanılan yˆntemler farklılaştırılacaktır.

Yapılan araştırmalar Avrupa Birliğine ¸ye ¸lkelerden Danimarka, Estonya, Fransa,

İrlanda ve İsveÁ şirketlerinin %33'¸nde tasarımın hiÁ kullanılmadığını, %22'sinde

kabuk (form) tasarımı ve %30'unda s¸reÁ tasarımının kullanıldığını, %15'inde ise

tasarım stratejilerinin mevcut olduğunu gˆstermektedir. Danimarka ve İsveÁ şirketleri

tasarım stratejilerini en Áok kullanan ¸lkelerdir. Danimarka ve İsveÁ tasarım liderleri

olarak kabul edilirken, Fransa ve İrlanda tasarım takipÁileri ve Avusturya ve Estonya

ise orta d¸zey tasarım kullanıcıları olarak kabul edilmektedir.

Tasarım, inovasyon destek programlarına entegre edilerek, KOBİ'lere tasarım

yeteneği kazandırılmaya Áalışılacaktır.

Avrupa'daki her ¸lke, farklı hedef kitleler arasında tasarım farkındalığını ve anlayışını

artırmak amacıyla Áeşitli faaliyetler gerÁekleştirmektedir. Ancak, bu tanıtım faaliyetleri

tasarım ˆd¸lleri, sergiler, festivaller ve konferanslarla sınırlıdır. Bu nedenle, tasarım

paydaşlarının, ˆzellikle KOBİ'lerin ve kamu sektˆr¸n¸n yeni kitlelere ulaşmada daha

yenilikÁi olması gerekliliği ortaya Áıkmıştır. Bu amaÁla, son yıllarda, UNESCO Tasarım

Kentleri, WDO D¸nya Tasarım Başkentleri, ERRIN Tasarım G¸nleri, Avrupa iÁin

Tasarım ve BEDA etkinlikleri de d‚hil olmak ¸zere, tasarım geliştirme faaliyetlerini

artıracak Áok sayıda yatırım yapılmıştır.

Diğer taraftan AB'deki tasarım teşvik faaliyetleri, end¸strideki etkinin

değerlendirilmesi ve kamu yatırım getirisinin sağlaması aÁısından incelenmiş ve

Tasarım yˆntemleri konusunda kamu personelinin eğitilerek tasarım odaklı

yenilikler iÁin kurum kapasitelerinin geliştirilmesi, tasarımcı istihdam edilmesi ve

disiplinler arası inovasyon birimleri kurulmasının h¸k¸metler tarafından

desteklenmesi

Sağlık, sosyal, Áevresel, dijital ve ulaştırma politikaları gibi kapsamlı politika

alanlarında tasarımın, inovasyonun etkinleştiricisi ve kapsamlı politika ¸retme

yˆntemi olarak tanımlanması

hedeflenmiştir.

�

�

10

2.1.2. «in

Tasarım k¸lt¸r¸n¸ oluşturmak amacıyla, 1995 yılında Pekin End¸striyel Tasarım

Merkezi (BIDC) kurulmuştur. Sˆz konusu Merkez, ¸lkedeki tasarımı geliştirmek,

k¸lt¸rel ve yaratıcı end¸strilerin gelişimini sağlamak, tasarımın geliştirilmesini

desteklemek adına her t¸rl¸ yetkiye sahip bir kuruluştur. Bu amaÁla, tasarım

forumları, sergiler, tasarım eğitimleri d¸zenlemektedir. BIDC tarafından her yıl «in

(Pekin) Uluslararası K¸lt¸rel ve Yaratıcı End¸stri Fuarı ve «in Pekin Uluslararası Y¸ksek

Teknoloji Fuarı gibi birÁok ¸r¸n ve tasarım sergisi yapılmaktadır. Ayrıca, «in Red Star

Tasarım ÷d¸l¸ organize edilerek tasarımcılar/tasarım şirketleri ˆd¸llendirilmektedir.

«in'de tasarım end¸strisini tanıtmak iÁin ¸lke ekonomisinden yıllık 500 milyon RMB

(Yuan) (yaklaşık 72,57 milyon ABD Doları) fon sağlanmaktadır.

«in'de tasarım mesleği, bireysel tasarım danışmanlık acenteleri, şirketlerdeki tasarım

departmanları (Ar-Ge), h¸k¸mete ait tasarım enstit¸leri ve akademik atˆlye

Áalışmaları tarafından gerÁekleştirilmektedir. Anketlere gˆre 300.000'den fazla kişi

end¸striyel tasarım sektˆr¸nde istihdam edilmekte ve tasarımcıların %93'¸ 20 ila 30

yaşları arasında bulunmaktadır. 2006 yılında, tasarım end¸strisinin ¸rettiği değer 30

milyar RMB'ye (yaklaşık 4,35 milyar ABD Doları) ulaşmıştır ve bu miktar «in'in

GSYH'sinin %2,2'sini oluşturmaktadır.

Diğer taraftan, 2009 yılından itibaren «inli ve uluslararası tasarımcılar ile

politikacılar tarafından «in'deki tasarım end¸strisinin geleceği tartışılmaya

başlanmıştır. Yapılan değerlendirmelerde, «in ekonomisinin son dˆnemde hızla

gelişmesine rağmen ucuz emek ve işg¸c¸n¸n ekonominin ana itici g¸Áleri olmaya

devam ettiği belirtilmekte ve «in ekonomisi "b¸y¸k ama g¸Ál¸ değil, hızlı ama kaliteli

değil" olarak nitelendirilmektedir. Bu nedenle, «in'in, 2020 yılına kadar "yenilikÁi bir

¸lke" olması hedeflenmiş ve tasarımın bu amaÁla hayati bir rol oynadığı vurgusu

yapılmıştır. Bu kapsamda, D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸ (WDO) tarafından 2016 yılında

“Taipei D¸nya Tasarım Başkenti” olarak seÁilmiştir. Bu başlangıÁla birlikte «in'deki

değişimin s¸rd¸r¸lmesi ve bu amaÁla genel kentsel tasarım stratejilerinin yerine

politika oluşturma s¸recine tasarımın d‚hil edilmesi hedeflenmiştir.

11

G¸ney Kore'de tasarım politikası 1960'lı yılların ortasından itibaren başlamıştır. Bu

s¸reÁte, ¸lkedeki tasarım politikaları ˆnemli değişikliklere uğramıştır. G¸ney Kore'de,

ulusal tasarım politikası, Ticaret, Sanayi ve Enerji Bakanlığı (MOTIE) tarafından

geliştirilen ve h¸k¸met tarafından finanse edilen ulusal bir tasarım merkezi olan

G¸ney Kore Tasarım Geliştirme Enstit¸s¸'n¸n (KIDP) y¸r¸tt¸ğ¸ 5 yıllık planlarla

s¸rd¸r¸lmektedir. KIDP, ¸lkedeki tasarım end¸strisinin (k¸Á¸k ve orta ˆlÁekli

işletmelerin) rekabet g¸c¸n¸n artırılmasını ve iyi tasarımın kullanılmasının teşvik

edilerek daha iyi bir toplum yaratılmasını amaÁlamaktadır.

KIDP'nin başlıca işlevleri tasarım end¸strisini ve tasarımcıları desteklemek, tasarım

eğitimini ve eğitimcisini geliştirmek, G¸ney Kore tasarımını hem ulusal hem de

uluslararası d¸zeyde teşvik etmek, yerel ve ulusal yˆneticiler arasında işbirliği

yapmak, tasarım altyapısı oluşturmak ve tasarım farkındalığını ¸lke Áapında

y¸kseltmektir.

Enstit¸, ¸lkenin en ˆnemli tasarım sergisi olan G¸ney Kore End¸striyel Tasarım

Fuarı'nın organizasyonundan sorumludur (ilk kez 1966'da kurulmuştur). Ayrıca,

1985 yılında kendi tasarım ˆd¸l programını “Good Design” ve “GD Mark”ı

başlatmıştır. GD Mark, t¸keticilerin dikkatini iyi tasarlanmış ¸r¸nlere Áekmeye ve

yurtiÁi-yurtdışı pazara yˆnelik Áalışan sanayilere daha iyi tasarım standartlarına sahip

olmanın ekonomik ˆnemini vurgulamaya yardımcı olmaktadır. Bu amaÁla kurulan

diğer bir ˆd¸l programı da G¸ney Kore Milenyum ‹r¸nleridir (KMP). 1999 yılından

itibaren, yenilikÁi, iyi tasarlanmış ve teknolojik aÁıdan seÁkin ¸r¸nlere KMP stat¸s¸

verilmektedir.

G¸ney Kore, bu şekilde Áeşitli politikalar geliştirmiştir ve bu politikalar G¸ney

Kore'deki ekonomik kalkınma ¸zerinde etkili olmuştur. 1993'ten beri beş yıllık

s¸reÁlerde uygulanan end¸striyel tasarım politikaları:

1. End¸striyel Tasarım Geliştirme 5. Yıllık Planı (1993-97)

2. End¸striyel Tasarım Geliştirme Planı (1998-2002): Tasarım firmaları ve bu

alandaki işg¸c¸n¸n artırılması ve tasarım konusunda farkındalığın arttırılmasını;

3. Tasarım End¸strisi Geliştirme Planı (2003-2007): "Design Korea" kavramına

yˆnelik tasarım altyapısını ve uluslararası işbirliğini arttırmayı;

4. Tasarım Geliştirme Planı (2008-2012): Yaratıcı tasarımda rekabet g¸c¸n¸

artırmayı;

5. Tasarım ve End¸stri Birleşme Stratejisi (2013-2017): Tasarım odaklı Ar-Ge'nin

geliştirilmesini

amaÁlamaktadır.

2.1.3. G¸ney Kore

�

�

�

�

�

12

G¸ney Kore'de ulusal tasarımın k¸reselleşmesi ulusal yaratıcı tasarım planında

ˆnemli bir konudur. Bu doğrultuda şirketlerdeki inovasyon tasarımının

geliştirilmesinin yanı sıra Kore ¸niversitelerinde Áok disiplinli kurslar teşvik

edilmektedir. Bu amaÁla KIDP, ¸lkedeki yaratıcı tasarım yeteneklerini geliştirmek iÁin

2004 yılından bu yana 'Yeni Nesil Tasarım Liderleri Programı'nı desteklemektedir.

Ayrıca, şirketler, Tasarım Yenilik Programı ve K¸Á¸k İşletme Yˆnetimi gibi Áeşitli

tasarım destekleme programları aracılığıyla desteklenmektedir.

Diğer taraftan, G¸ney Kore'de Seul Tasarım Vakfı, Gwangju Tasarım Merkezi, Busan

Tasarım Merkezi ve Daegu Gyeongbuk Tasarım Merkezi gibi bir dizi bˆlgesel tasarım

merkezi ve tasarım organizasyonları bulunmaktadır.

MOTIE, G¸ney Kore'nin tasarımını teşvik etmek ve tasarım end¸strisinin rekabet

g¸c¸n¸ artırmak iÁin Tasarım ve End¸stri Birleşme Stratejisinde (2013-17), ¸Á tasarım

stratejisi belirlemiştir.

a) Tasarım odaklı bir Ar-Ge politikası uygulanacaktır.

Tasarım odaklı bir Ar-Ge sistemi oluşturmak iÁin, tasarım uzmanlarının Ar-Ge

proje planlamalarına, proje ˆd¸l seÁimlerine ve bˆlgesel Ar-Ge projelerinin

değerlendirme s¸reÁlerine katılmaları zorunlu olacaktır.

2010 yılı itibarıyla, G¸ney Kore'de k¸Á¸k şirketlerin yaklaşık % 11,3 ve t¸m

şirketlerin % 12,8 tasarıma yatırım yapmaktadır. G¸ney Kore h¸k¸meti, bu

oranı 2020 yılına kadar % 20'ye Áıkarmak istemektedir. Bu amaca ulaşmak iÁin

tasarım ve end¸strinin birleşmesini hedefleyen ˆzel bir beş yıllık eylem planı

oluşturulmuştur. MOTIE, 2011 yılı itibariyle elektronik, robot, kara trafik

cihazları, denizcilik ve gemi inşaatı, ev eşyaları, tıbbi ve hizmet end¸strilerindeki

KOBİ'lere yaklaşık 18 milyon dolar yatırım yapmak suretiyle, tasarım birleşme

teknolojisi geliştirme projesini uygulamaya başlamıştır.

Bilişim, otomotiv, robot teknolojileri ve hizmet end¸strilerinde tasarım alanında

uzmanlaşmanın artırılabilmesi iÁin tasarım lisans¸st¸ okullarının aÁılması

hedeflenmektedir. Lisans¸st¸ okullarda bu alanlarda tasarım uzmanlığını

geliştirmek iÁin ˆzel tasarım dersleri verilecektir.

«eşitli destekleyici programlar aracılığıyla tasarıma uygun bir iş ortamı

oluşturulacaktır.

MOTIE, KIDP b¸nyesinde bir 'Tasarım İş Destek Merkezi' kuracak ve bu

merkezin destekleyici işlevini g¸Álendirmek iÁin her end¸striye ˆzel personel

atayacaktır. Bu merkez yalnızca tasarım iÁin Áalışacak ve danışmanlık hizmetleri

sağlanacaktır.

Şirketlerin b¸y¸me durumlarına gˆre ˆzel tasarım desteği geliştirilecek ve

“M¸kemmel Tasarım Firmaları” olarak adlandırılan teşvikler oluşturulacaktır.

�

�

�

�

�

b)

13

14

�

�

�

el

Tasarımcıların haklarını korumak iÁin, tasarımcının adının ¸r¸ne

yerleştirilebilmesini sağlayan “Tasarımcı adını iÁeren tasarım sistemi”

oluşturulacaktır. Tasarım hakkının ihlalinin engellenmesi iÁin bir eğitim

programı uygulanacaktır.

c) Tasarımla ilgili insan kaynakları ve tasarım k¸meleri teşvik edilerek bˆlges

tasarım kapasitesi g¸Álendirilecektir.

Bir tasarım grubu kurularak imalat ve tasarım firmaları arasındaki bağlantı

g¸Álendirilecektir.

MOTIE, h¸k¸metler arası tasarım politikası işbirliği iÁin bir 'End¸striyel Tasarım

Teşvik Komitesi' kurulmasını teşvik edecektir. İlgili Kanunlarda değişiklik

yapılarak, tasarım işbirliği projeleri ve politikalarını tartışacağı bir organizasyon

kurulması sağlanacaktır.

H¸k¸met b¸tÁesinden, end¸striyel tasarım Ar-Ge’si iÁin başta tasarım teknolojisi

olmak ¸zere şirketlerin tasarım yetenekleri ve tasarım iş g¸c¸n¸n geliştirilmesi

amacıyla, 2014 yılında 2013'e kıyasla % 31,5'lik bir artışla yaklaşık 40 milyon dolar

ayrılmıştır.

Tasarım, Danimarka'da ¸r¸n ve hizmetlerin m¸şteriler ve kullanıcılar iÁin daha cazip

hale getirilmesine, yeni ˆzellik ve değerlere bağlı olarak rekabette farklılaşmasına ve

daha y¸ksek kar elde edilmesine katkı sağlamaktadır. Politika yapıcılar,

Danimarka'yı tasarıma dayalı ihracatta ilerletmek ve yeni fikirler, buluşlar ve

gelişmelerle ¸st seviyeye Áıkarmayı amaÁlamaktadır. Bu nedenle sanayide, tasarımın

¸r¸n geliştirme aşamalarının tamamında yer alması ve yenilik iÁin ˆnemli bir adım

olan form ve estetik konulardaki g¸Ál¸ anlayışın s¸rd¸r¸lmesi politikası h‚kimdir.

Danimarka, gelecekte tasarımın inovasyonda daha etkili bir g¸Á haline geleceği

beklentisiyle 2010 yılında tasarım topluluğu “Design 2020” b¸nyesinde yer almıştır.

Amacı; b¸y¸meye, ¸retkenliğe ve yenilikÁiliğe katkıda bulunmak, tasarımın nasıl

g¸Álendirilebileceğini ortaya koymak ve aynı zamanda tasarım disiplinlerinde yeni

eğilimlerin benimsenmesine katkı sağlamaktır.

Danimarka, 2020 vizyonunda d¸nya Áapında tanınan bir tasarım topluluğu olarak

anılmayı hedeflediğinden, Design 2020 Komitesinin oluşturduğu tasarı ÁerÁevesinde,

insanların yaşam kalitesini y¸kseltmeye katkıda bulunmak, işletmeler iÁin ekonomik

değer yaratmak ve kamu sektˆr¸n¸ daha iyi ve daha verimli hale getirmek amacıyla

Áalışmalar y¸r¸tmektir. Bu vizyonun yerine getirilmesi iÁin, ˆzel kuruluşlar, kamu

2.1.4. Danimarka

15

kuruluşları ve tasarımcılar d‚hil olmak ¸zere t¸m bireyler, geleceğin

şekillendirilmesine katkıda bulunurken, toplum iÁin tasarım konularına ağırlık

verilmektedir.

Belirlenen bu amaÁlar doğrultusunda, Danimarkalı işletmelerdeki tasarım

faaliyetlerinin seviyesini ˆlÁen bir Áalışma, Danimarkalı şirketlerin yılda yaklaşık 7

milyar DKK (1 milyar dolar) yatırım yaptığını gˆstermektedir. «alışmada, end¸striyel

tasarıma yatırım yapan firmaların, 2003-2007 dˆneminde, diğer firmalara kıyasla

%250 oranında ilave bir b¸y¸me gerÁekleştirdiği gˆr¸lm¸şt¸r. 2013 verilerine gˆre;

genel destek kapsamında ayrılan b¸tÁenin yanı sıra, tasarıma ayrılan b¸tÁenin Ar-Ge

harcamalarına ayrılan b¸tÁedeki oranı %2,3't¸r. Danimarka; Finlandiya ve İngiltere

gibi ¸lkelere kıyasla daha az miktarda Ar-Ge ve tasarım harcamasında bulunsa da,

toplam Ar-Ge harcamalarında tasarıma ayrılan b¸tÁe bu ¸lkelerdekilere oranla

yaklaşık 4-7 kat fazladır.

Avustralya’da tasarım stratejilerinin belirlenmesinde, Avustralya End¸striyel Tasarım

Konseyi (IDCA) ve Avustralya Tasarım Birliği (ADA) olmak ¸zere iki ˆnemli kuruluş

bulunmaktadır.

1958 yılından bu yana tasarım

alanında faaliyetlerini s¸rd¸rmekte olup amacı ¸reticileri ve t¸keticileri tasarımın

değeri konusunda eğitmek, ¸retilen mallarda y¸ksek tasarım standartlarını

oluşturmak ve geniş kitlelerce iyi tasarımın takdir edilmesini sağlamaktır.

Avustralya Tasarım Birliği (ADA) ise Avustralya'da ¸retkenliği ve yeniliği artırmak iÁin

tasarımın bir strateji olarak Avustralya'nın ulusal d¸zeyde yenilikÁi sistemin ayrılmaz

bir parÁa olmasını teşvik etmektedir. Avustralya Tasarım Birliği, Eyl¸l 2010'da 100'den

fazla tasarım sektˆr¸ temsilcisinin katılımıyla gerÁekleştirdiği etkinlikte tasarıma

yˆnelik hedefler belirlemiştir. Bu hedefler ÁerÁevesinde, ulusal tasarım politikasının

Avustralya'nın g¸ndemiyle ilişkili olması, okullardan profesyonel eğitim veren

kurumlara kadar her seviyedeki eğitim ve tasarım becerilerinin geliştirilmesi ve kamu

hizmetini destekleyerek iyi tasarımların ekonomik b¸y¸meye katkıda bulunabilecek

incelemelerin yapılması amacıyla Áalışmalar y¸r¸tmektedir.

Avustralya End¸striyel Tasarım Konseyi (IDCA) tarafından 1958 yılında oluşturulan

Avustralya İyi Tasarım ÷d¸lleri (Good Design Australia) tasarımın değerini ve

faydalarını iş d¸nyasına, end¸striye, h¸k¸mete ve topluma tanıtmayı; Avustralya'da

ve uluslararası d¸zeyde tasarım, yaratıcılık ve yenilik k¸lt¸r¸ geliştirmeye yardımcı

olmayı taahh¸t etmektedir. Yıllık tasarım ˆd¸llerinin yanı sıra Tasarım Girişimcilik

2.1.5. Avustralya

Avustralya End¸striyel Tasarım Konseyi (IDCA),

÷d¸lleri (Design Entrepreneur Awards) ve Avustralya GenÁ Tasarımcı ÷d¸lleri (Young

Australian Design Awards) programları da d‚hil olmak ¸zere ˆnde gelen birÁok ˆd¸l

programının yˆnetiminden sorumlu uluslararası bir tasarım tanıtım

organizasyonudur. Avustralya İyi Tasarım ÷d¸lleri, D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸ (WDO)

tarafından Avustralya'nın en gˆzde tasarımlarını belirleyen ˆd¸l programı

mekanizmasıdır.

Yeni hazırlanan Tasarım Stratejisi ve Eylem Planında (2018-2020) yer alan tasarım

stratejileri ile Avrupa Birliği ve gelişmiş ¸lkelerin tasarım stratejileri karşılaştırıldığında

birÁok politikada paralellik olduğu gˆr¸lmektedir. ÷rneğin, G¸ney Kore'nin Tasarım

ve End¸stri Birleşme Stratejisindeki (2013-2017) ¸Á stratejiden biri olan “Tasarım

odaklı bir Ar-Ge politikası uygulanacaktır.” hedefi ÁerÁevesinde, G¸ney Kore'de

tasarım odaklı bir Ar-Ge sistemi oluşturmak iÁin tasarım uzmanlarının Ar-Ge proje

planlamalarına, proje ˆd¸l seÁimlerine ve bˆlgesel Ar-Ge projelerinin değerlendirme

s¸reÁlerine katılmaları zorunlu tutulmuştur. Benzer biÁimde hazırlanan Tasarım

Stratejisi ve Eylem Planında (2018-2020) da, tasarım odaklı Ar-Ge politikasının

oluşturulması ve tasarım desteklerinin etkinliğinin artırılması amacıyla, Eylem 2.2

“

d‚hil edilecektir.” ve Eylem 2.3 “Tasarım gerektiren Ar-

Ge ve ¸r¸n geliştirme projelerine ilişkin seÁim ve değerlendirme kurullarına tasarım

akademisyenleri veya profesyonelleri de dahil edilecektir.” eylemleri belirlenmiştir.

Diğer taraftan, G¸ney Kore'nin tasarım stratejisinde olduğu ¸zere tasarım end¸strisini

ve tasarımcıları desteklemek, tasarım eğitimini ve eğitimcisini geliştirmek, G¸ney

Kore tasarımını hem ulusal hem de uluslararası d¸zeyde teşvik etmek ve tasarım

farkındalığını ¸lke Áapında y¸kseltmek amacına benzer şekilde Tasarım Stratejisi ve

Eylem Planında (2018-2020) Hedef-3 “Tasarım alanında insan kaynağı kapasitesi ve

niteliği artırılacaktır.” ve Hedef-4 “T¸rk tasarımının ulusal ve uluslararası d¸zeyde

gˆr¸n¸rl¸ğ¸ ve bilinirliği artırılacaktır.” başlıkları altında Áeşitli eylemler

ˆngˆr¸lm¸şt¸r.

Ayrıca Avrupa Birliği'nin “Tasarımın tanıtımında kullanılan yˆntemler

farklılaştırılacaktır.” tasarım politikasına benzer biÁimde, Hedef-4 altında “Tasarım

M¸zesi kurulması” eylemi tanımlanmıştır.

2.1.6. ‹lkemiz AÁısından D¸nya Tasarım Politikalarının Değerlendirilmesi

End¸striyel tasarım; Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme ve ticarileştirme desteklerine

değerlendirme kriteri olarak

16

2.2. T‹RKİYE'DE KURUMSAL YAPI

2.2.1. T¸rk Tasarım Danışma Konseyi (TTDK)

T¸rk Tasarım Danışma Konseyi, Bakanlar Kurulunun 05/08/2009 tarihli ve

2009/15355 sayılı kararının 03/09/2009 tarihli ve 27338 sayılı Resmi Gazetede

yayımlanması ile kurulmuştur.

Konseyin amacı, T¸rkiye'nin uluslararası alanda rekabet g¸c¸n¸ artırmak iÁin tasarım

stratejilerinin ve politikalarının belirlenmesine, uygulama altyapısı oluşturulmasına ve

uygulanmasına ve bu suretle katma değeri y¸ksek tasarımlar yaratılmasına, T¸rk

tasarımcılarının ve tasarımlarının d¸nya pazarında tercih edilir konuma

getirilmesine, tasarımcı ve sanayici işbirliğinin sağlanmasına ve "T¸rk Tasarımı"

imajının yerleştirilmesine yˆnelik istişare niteliğinde kararlar almak ve ˆnerilerde

bulunmaktır.

Konsey b¸nyesinde teknik d¸zeyde Áalışmaları y¸r¸tmek ¸zere 6 komite faaliyet

gˆstermektedir:

Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı Komitesi

Hukuki İşler Komitesi

Destekler Komitesi

Eğitim ve Araştırma Komitesi

Tanıtım ve Farkındalık Komitesi

İşbirliği ve Koordinasyon Komitesi

T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin başkanlığını Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı

yapmakta, sekretarya gˆrevini T¸rk Patent ve Marka Kurumu y¸r¸tmektedir. T¸rk

Tasarım Danışma Konseyinin ¸yeleri Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi

Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, K¸lt¸r ve Turizm Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı,

Hazine M¸steşarlığı, Y¸ksekˆğretim Kurulu, T‹BİTAK, T‹RKPATENT, KOSGEB, TOBB,

TESK, TİM, T‹SİAD, TMMOB, ETMK, GMK ve MTD'dir. Konsey yılda iki kere

toplanarak, ¸lkemizde tasarım alanında yaşanan gelişmeleri değerlendirmekte ve

ilerleyen dˆnemde yapılması gereken faaliyetler ve işbirlikleri konusunda kararlar

almaktadır. TTDK bug¸ne kadar 17 toplantı yapmış ve tasarım alanında y¸r¸t¸len

faaliyetlerin koordinasyonunda ˆnemli rol ¸stlenmiştir.

TTDK'nin inisiyatifiyle hazırlanan Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planında (2014-

2016) yer alan her bir hedefe ilişkin faaliyetler, ilgili komiteler tarafından koordine

edilmiştir. Her bir faaliyete ilişkin gelişmeler, sorumlu kuruluşlar tarafından ¸Áer aylık

�

�

�

�

�

�

17

dˆnemler halinde sekretarya gˆrevini y¸r¸ten T¸rk Patent ve Marka Kurumuna

raporlanmış ve TTDK toplantılarında değerlendirilmiştir.

T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin Áalışmalarının kamuoyu ile paylaşılması ve

tasarımla ilgili paydaşlar arasında iletişim ağı oluşturulması amacıyla T¸rk Tasarım

Danışma Konseyi internet sitesi (www.tasarimkonseyi.gov.tr) oluşturulmuştur. İnternet

sitesi ¸zerinden, Konsey ¸yesi kurum ve kuruluşlara, Tasarım Stratejisi ve Eylem

Planına, tasarımla ilgili t¸m mevzuat bilgisine ve ¸lkemizde tasarım yapan firma veya

kişileri teşvik etmek, tasarım faaliyetlerini geliştirmek amacıyla verilmekte olan

desteklere ilişkin bilgilere ulaşılabilmektedir. Sayfa iÁeriğinde ayrıca, gerÁekleştirilen

toplantılar ve tasarım alanında yaşanan gelişmelere ilişkin haberler yer almaktadır.

‹lkemizde tasarım alanına yaptıkları katkılarla ˆne Áıkan duayen tasarımcıların

onurlandırılması amacıyla, T¸rk Tasarım Danışma Konseyi tarafından Onur ÷d¸l¸

verilmeye başlanmıştır. Sˆz konusu ˆd¸l, aynı zamanda toplumda tasarım

farkındalığını ve tasarımcılarımızın bilinirliğini artırmayı amaÁlamaktadır.

2.2.2. Mesleki ÷rg¸tlenme

T¸rkiye'de tasar m alan nda iki farkl t¸rde meslek ˆrg¸tlenmesi olu mu tur.

Bunlardan ilki, Anayasan n 135'inci maddesine gˆre kurulan kamu kurumu

niteli indeki meslek kurulu lar d r. Mimarlar ve mimarl a yak n meslekler 1954

y l nda kurulan T¸rk M¸hendis ve Mimar Odalar Birli i (TMMOB) alt nda kamu

kurumu niteli inde meslek kurulu lar olarak ˆrg¸tlenmi lerdir. Bu ˆrg¸tlere

¸niversitelerin ilgili bˆl¸mlerinin lisans programlar n bitirenler ¸ye olabilmektedir.

1954'te ˆzel bir yasa ile kurulan TMMOB alt nda ayn y l kurulan on odadan biri

Mimarlar Odas d r. TMMOB yasas gere i odas olmayan meslekler kendilerine en

yak n odaya ¸ye olabilmekte, yeterli say ya ula t ktan sonra ayr l p kendi odalar n

kurabilmektedir. Mimarlar Odas na ¸ye olan meslek gruplar ndan, bu yˆntemle

ayr larak 1968'de ehir Planc lar Odas , 1972'de Á Mimarlar Odas kurulmu tur.

1994 y l nda Peyzaj Mimarlar Odas , Ziraat M¸hendisleri Odas ndan ayr larak

kurulmu tur. End¸striyel tasar mc lar 1983 y l ndan beri Mimarlar Odas na ¸ye

olabilmektedirler. TMMOB alt ndaki meslek odalar yasadan ald klar yetkiyle b¸ro

tescil i lemleri ve asgari ¸cret tarifeleri gibi mesleki uygulama standartlar n

yˆnetmeliklerle d¸zenleyebilmektedir.

kinci t¸r meslek ˆrg¸tleri, Dernekler Kanununa gˆre kurulan dernek stat¸s¸ndeki

meslek kurulu lar d r. Bunlar n en belli ba l lar End¸striyel Tasar mc lar Meslek

Kurulu u (ETMK), Grafik Tasar mc lar Meslek Kurulu u (GMK) ve Moda Tasar mc lar

Derne idir (MTD). Bu kurulu lar meslek haklar n korumaya yˆnelik faaliyetlerin yan

s ra tasar m n tan t m n yapan faaliyetler de y¸r¸tmektedir. Dernek stat¸s¸ndeki

ı ı ı ş ş

ı

ğ ş ı ı ığ ı

ı ı ı ğ ı

ğ ş ı ş

ı ı

ı ı ı

ı ı ı ğ ı

ı ı ş ı ı ı ı ı

ı ı

ı Ş ı ı ı İ ı ş

ı ı ı ı ı ı

ş ı ı ı ı ı

ı ı ı ı

ş ı ı

İ

ş ı ı ı ş ı ı ı ı

ş ı ı ş ı ı ı

ğ ş ı ı ı

ı ı ı ı ı ı ı

18

meslek kuruluşları, mesleki uygulama standartlarını oluşturup ˆnerebilirler ancak

yaptırım yetkileri bulunmamaktadır.

Kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları mesleklerin kapsamlarına giren

hakların, yetkilerin ve sorumlulukların kamu yararı ÁerÁevesinde meslektaşlar

tarafından d¸zenlenmesini sağlamaktadır. Meslek odaları; meslek etiği, mesleki

hizmetin denetimi, eğitimin akreditasyonu, s¸rekli mesleki gelişim, meslek icrasında

kamu yararının gˆzetilmesi, Áalışanların ve hizmetlerin asgari ¸cretlendirmesi gibi

konularda d¸zenlemeler getirmektedir. Mimar, m¸hendis ve tasarımcılar Áalıştıkları

sektˆr¸n faaliyet alanlarına gˆre Áeşitli projelerde birlikte gˆrev almaktadır. Mimar ve

m¸hendisler gibi tasarımcıların da hak ve yetkilerinin yasa ve yˆnetmeliklerle

d¸zenlenmesi, tasarımla ilgili t¸m mesleklerin uygulama standartlarının kendi

meslek odaları tarafından belirlenmesine ihtiyaÁ vardır. End¸striyel tasarımcılar iÁin

ayrı bir meslek odasının kurulması ¸zerinde tartışılan bir konudur. Mimarlar Odası

altında yer alan end¸striyel tasarımcıların ayrılarak kendi odalarını kurma hedefleri

bu s¸recin ˆnemli bir aşamasıdır.

1988 yılında kurulan End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu T¸rkiye'de end¸striyel

tasarım alanında Áalışmalar yapan en kˆkl¸ mesleki ˆrg¸tt¸r. Derneğin yurtiÁinde ve

yurtdışında toplam 541 ¸yesi bulunmaktadır. Derneğin İstanbul Şubesi 1998, İzmir

Şubesi 2010 ve Ankara Şubesi 2012 yılında aÁılmıştır. ETMK'nin temel hedefi, end¸stri

¸r¸nleri tasarımı mesleğini topluma tanıtmak, tasarımcıların hak ve yetkilerini

oluşturmak ve korumak, meslektaşlar arasında iletişim ve dayanışmayı

g¸Álendirmek, topluma tasarlanmış nitelikli ¸r¸nler sunulmasını sağlamak amacıyla

ilgili kuruluşlarla ¸retici ve kullanıcı d¸zeyinde Áalışmalar yapmaktır. ETMK, 2011

yılından beri Uluslararası End¸striyel Tasarım Kuruluşları Konseyi (ICSID) yeni adıyla

D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸ (WDO) ¸yesidir.

Kuruluş, tasarımla ilgili birÁok sergi ve yarışmayı, kitap ve kataloğu, panel ve eğitim

Áalışmalarını yapmakta ya da desteklemektedir. ETMK, her yıl d¸zenlenen Design

Turkey End¸striyel Tasarım ÷d¸llerinin y¸r¸t¸c¸lerindendir. Ayrıca, 2014-2016 yılları

arasında tasarım ile ilgili Áeşitli alanlardaki sorunların Áˆz¸m¸ne yˆnelik ¸Á ˆnemli

Áalıştay gerÁekleştirmiş olup ¸yesi oldukları Kurul ve organizasyonların da birÁok

toplantısında ¸lke tasarımının geliştirilmesi adına katılım sağlamışlardır.

2.2.2.1. End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu (ETMK)

19

2.2.2.2. Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu (GMK)

2.2.2.3. Moda Tasarımcıları Derneği

2.2.2.4. İÁmimarlar Odası

Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu (GMK) 1978 yılında grafik tasarımın gelişmesi,

tasarımcıların bir araya gelmesi ve haklarının korunması amacıyla kurulmuştur. 235

¸yesi bulunan GMK, 1993 yılından beri Uluslararası Tasarım Konseyi (ICO-D)

¸yesidir.

GMK, kuruluşundan bu yana b¸nyesinde Áeşitli sergi, yarışma, seminer ve Áalıştaylar

d¸zenlemektedir ve grafik tasarım alanında g¸ncel konuların takip edilmesi amacıyla

Áeşitli yayınlar, makaleler yayınlamaktadır. Ayrıca, Grafik Tasarımcılar Meslek

Kuruluşu meslek standartlarının oluşturulmasında gerektiği durumlarda devlet

kuruluşlarına ve grafik tasarım yarışmalarının uluslararası kurallara uygun

yˆnetmeliklerinin hazırlanması hususunda yarışma komitelerine danışmanlık

yapmaktadır. Bu kapsamda GMK tarafından 2014-2016 yılları arasında 3 seminer, 4

sergi, 1 yarışma yapılmış ve 5 yarışma desteği verilmiştir.

Moda Tasarımcıları Derneği, T¸rk moda tasarım sektˆr¸n¸n oluşmasına katkıda

bulunmuş yedi moda tasarımcısı tarafından 2006 yılında T¸rkiye moda tasarım

sektˆr¸n¸n, d¸nya moda akımlarının oluşumunda belirleyici bir “ekol” haline

gelmesi vizyonuyla kurulmuştur. MTD'nin 170 ¸yesi bulunmaktadır.

Bu kapsamda, T¸rk moda tasarımını ve tasarımcısını desteklemek, gelişimine katkıda

bulunmak amacıyla, T¸rkiye'de ve d¸nyada birÁok etkinliği d¸zenlemekte veya

desteklemektedirler.

TMMOB İÁmimarlar Odası, dernek olarak faaliyetlerine başlamış, 1976 yılında oda

stat¸s¸ne geÁmiş olup d¸nyada oda stat¸s¸ne geÁen ilk iÁmimarlık meslek

kuruluşlarından biridir. İÁmimarlar Odasının 4.616 ¸yesi bulunmaktadır. İÁmimarlar

Odası, Uluslararası İÁmimarlar/İÁ Mek‚n Tasarımcıları Federasyonu (IFI) ¸yesidir.

İÁmimarlar Odası, mesleki sorunların Áˆz¸m¸ne katkı sağlamak amacıyla Áeşitli

konferans ve Áalıştaylar d¸zenlemekte veya desteklemektedirler.

20

2.2.2.5. Tasarım Alanında Uluslararası Kuruluşlar ve T¸rkiye'nin BuKuruluşlarla İlişkileri

2.2.2.5.1. D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸ (WDO)

2.2.2.5.2. Uluslararası Tasarım Konseyi (ICO-D)

2.2.2.5.3. Uluslararası İÁmimarlar Federasyonu (IFI)

Uluslararası d¸zeyde end¸striyel tasarım disiplinini geliştirmeyi amaÁlayan ve 1957

yılında kurulmuş olan Uluslararası End¸striyel Tasarım Kuruluşları Konseyi (ICSID),

17-18 Ekim 2015 yılında yapılan 29. Genel Kurulunda ismini D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸

(WDO) olarak değiştirmiştir. WDO'ya 140'tan fazla kuruluş ¸yedir. ‹lkemizden de

T¸rk Patent ve Marka Kurumu, Atılım ‹niversitesi, İstanbul Teknik ‹niversitesi, İzmir

Ekonomi ‹niversitesi, Ortadoğu Teknik ‹niversitesi, ÷zyeğin ‹niversitesi, İstanbul

Medipol ‹niversitesi, End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu, Mobilya Dernekleri

Federasyonu, ArÁelik A.Ş., Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş., Kale Holding A.Ş.

ve Uluslararası Fuarcılık A.Ş. ¸ye olarak bulunmaktadır.

Birleşmiş Milletler'de ˆzel danışman kuruluş stat¸s¸nde olan WDO, D¸nya Tasarım

Başkenti, D¸nya Tasarım Konuşmaları, D¸nya Tasarım ÷d¸l¸, D¸nya End¸striyel

Tasarım G¸n¸ ve İÁ Tasarım gibi uluslararası etkinlik ve faaliyetler yapmaktadır.

ICO-D, 1963'te Londra'da ICOGRADA (International Council of Graphic Design

Associations) adıyla kurulmuştur. 2014'te ICO-D olarak adını değiştiren konsey,

iletişim tasarımı konusunda uluslararası d¸zeydeki en ¸st kuruluştur. 67 ¸lkeden

¸yeleri bulunan ICO-D'ye ¸lkemizden Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu, ÷zyeğin

‹niversitesi, BahÁeşehir ‹niversitesi, İstanbul Bilgi ‹niversitesi, TOBB Ekonomi ve

Teknoloji ‹niversitesi ve Yeditepe ‹niversitesi ¸yedir.

1963 yılında Danimarka'da kurulan Uluslararası İÁmimarlar Federasyonu iÁmimarlık

mesleğine ilişkin uluslararası d¸zeyde faaliyet gˆsteren tek platformdur. 110 ¸lkeden

¸yelere sahip olan federasyona ¸lkemizden İÁmimarlar Odası, İzmir Ekonomi

‹niversitesi, TOBB Ekonomi ve Teknoloji ‹niversitesi ve «ankaya ‹niversitesi ¸yedir.

21

2.3. YASAL «ER«EVE‹lkemizde tasarımların korunması fikri m¸lkiyet hukuku ve haksız rekabet hukuku

kapsamında sağlanmaktadır. Bu alandaki mevcut mevzuat aşağıda yer almaktadır:

a. 6769 sayılı Sınai M¸lkiyet Kanunu

b. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu

c. 6102 sayılı T¸rk Ticaret Kanunu

‹lkemizin taraf olduğu tasarımlara ilişkin uluslararası anlaşmalar aşağıda yer

almaktadır:

a. Paris Sˆzleşmesi

b. Bern Sˆzleşmesi

c. Ticaretle Bağlantılı Fikri M¸lkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS)

d. Tasarımların Uluslararası Tesciline İlişkin Lahey Anlaşması (Cenevre Metni)

e. Tasarımların Sınıflandırılmasına İlişkin Locarno Anlaşması

Tasarımların fikri m¸lkiyet hukuku kapsamında korunması 1995 yılından itibaren

554 sayılı End¸striyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun H¸km¸nde

Kararname ile sağlanmaktaydı. Sˆz konusu d¸zenleme 10/01/2017 tarihinde

y¸r¸rl¸ğe giren 6769 sayılı Sınai M¸lkiyet Kanunu ile y¸r¸rl¸kten kaldırılmış ve

tasarım korumasında yeni bir dˆnem başlamıştır. Kanun ile tescilli tasarımların yanı

sıra tescilsiz tasarımların da korunması sağlanmıştır. Buna gˆre; yeni ve ayırt edici

niteliğe sahip tasarımlar T¸rk Patent ve Marka Kurumuna tasarım tescil başvurusu

yapılması halinde 'tescilli tasarım', ilk kez T¸rkiye'de kamuya sunulmuş olması halinde

'tescilsiz tasarım' olarak korunur. 6769 sayılı Sınai M¸lkiyet Kanununa gˆre tescilsiz

tasarımların koruma s¸resi, koruma talep edilen tasarımın kamuya ilk sunulduğu

tarihten itibaren ¸Á yıldır. Tescilli tasarımların koruma s¸resi başvuru tarihinden

itibaren 5 yıldır. Ancak bu s¸re beşer yıllık dˆnemler halinde yenilenmek suretiyle 25

seneye kadar uzatılabilir.

Başvuru, şekli inceleme, iÁerik incelemesi, yayım, itiraz ve belgelendirme

aşamalarından oluşan tasarım tescil s¸reci yaklaşık 6 ay s¸rmektedir.

İki ya da ¸Á boyutlu şekillerin tasarım olarak tescil edilebilmesinin yanı sıra, bir

işletmenin mal ve hizmetlerini diğer işletmenin mal ve hizmetlerinden ayırt etme

koşulunu sağlaması durumunda marka olarak da tescil edilebilmesi m¸mk¸nd¸r.

2.3.1. 6769 sayılı Sınai M¸lkiyet Kanunu Kapsamında Koruma

22

İki ya da ¸Á boyutlu şekillerin markasal kullanımı, bu şekilleri taşıyan mal ve

hizmetlerin kˆken itibarıyla diğer mal ve hizmetlerden ayırt edilmesini sağlamaya

yˆnelik kullanımı ifade eder. Marka korumasıyla hak sahibine marka olarak tescil

ettirdiği şekli kullanma hakkı tanınmakta, tescil ettirdiği şeklin imalatının m¸nhasıran

kendisine ait olması gibi bir hak verilmemektedir. Tasarım koruması 25 yıllık s¸reyle

sınırlanmış olmasına karşın marka olarak korunma 10'ar yıllık yenileme dˆnemleriyle

sınırsız olarak ˆngˆr¸lmektedir.

T¸rk Hukukunda tasarımların 6769 sayılı Sınai M¸lkiyet Kanununun patente ilişkin

h¸k¸mlerinde sayılan koşulları sağlaması durumunda patent veya faydalı model

olarak tescil edilip korunması da m¸mk¸nd¸r.

Tasarımlar, eser sayılmaları koşuluyla, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu

kapsamında da korunmaktadır. Anılan Kanun uyarınca, fikir ve sanat eseri, eser

sahibinin hususiyetini taşıyan, ilim ve edebiyat, musiki, g¸zel sanatlar ve sinema

eserleri t¸rlerinden birisi iÁine giren her nevi fikir ve sanat mahsul¸d¸r. Buna gˆre,

Kanun kapsamında bir tasarımın eser olarak korunabilmesi iÁin sˆz konusu

Áalışmanın sahibinin hususiyetini taşıması (s¸bjektif koşul) ve Kanunda ˆngˆr¸len

eser t¸rlerinden birinin iÁine girmesi (objektif koşul) gerekir.

Anılan Kanunun 1/B maddesinin (b) bendinde eser sahibi, eseri meydana getiren kişi

olarak tanımlanmaktadır. Ancak, marka ve tasarım mevzuatından farklı olarak, eser

¸zerindeki hakların korunabilmesi iÁin eser sahipliğinin herhangi bir sicile

kaydedilmesine ya da makama bildirilmesine gerek yoktur. Kanun kapsamında

koruma, eserin oluşturulmasıyla kendiliğinden başlamaktadır. Kanun gereğince eser

sahibinin haklarına ilişkin koruma s¸resi kural olarak eser sahibinin yaşadığı

m¸ddetÁe ve ˆl¸m¸nden itibaren 70 yıl devam etmektedir.

5846 sayılı Kanunda tasarımların eser olarak korunmasına ilişkin bazı ˆzel

d¸zenlemeler bulunmaktadır. Buna gˆre, Kanunun ilim ve edebiyat eserini

d¸zenleyen 2'nci maddesinde “…her Áeşit mimarlık ve şehircilik tasarım ve projeleri,

mimari maketler, end¸stri, Áevre ve sahne tasarım ve projeleri…” ilim ve edebiyat

eseri olarak koruma altına alınmıştır. Diğer taraftan, Kanunun “G¸zel Sanat Eserleri”

başlıklı 4'¸nc¸ maddesinde “…estetik değer sahip olan… el işleri ve k¸Á¸k sanat

eserleri, minyat¸rler ve s¸sleme sanatı ¸r¸nleri ile tekstil, moda tasarımları…” g¸zel

sanat eseri olarak kabul edilmiştir. Aynı maddede; krokiler, resimler, maketler,

tasarımlar ve benzeri eserlerin end¸striyel model ve resim olarak kullanılmasının,

d¸ş¸nce ve sanat eserleri olmak sıfatlarını etkilemeyeceği h¸k¸m altına alınmıştır.

2.3.2. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Kapsamında Koruma

23

SonuÁ itibarıyla tasarımlar, “Áoklu koruma ilkesi” gereğince marka ve tasarım

mevzuatının yanı sıra, şartları sağlaması durumunda 5846 sayılı Kanun kapsamında

eser olarak da korunabilmektedir.

Tasarım mevzuatı koruması ¸r¸n¸n gˆr¸n¸m¸ ¸zerindeki fikri m¸lkiyet hakkını

korumayı, haksız rekabet h¸k¸mleri ise doğru ve d¸r¸st olmayan her t¸rl¸ rekabetin

ˆnlenmesini amaÁlamaktadır. Bu bağlamda haksız rekabet, t¸keticinin, rakip bir

firmanın malını diğer bir firmanın sanarak satın almasını veya satın alma kararının

oluşması esnasında iltibasın ortaya Áıkmasını engellemektedir. Şartları oluştuğunda

tasarımlar haksız rekabet h¸k¸mleri kapsamında da koruma imkanı bulmaktadır.

2.3.3. 6102 Sayılı T¸rk Ticaret Kanununun Haksız RekabetH¸k¸mleri Kapsamında Koruma

24

2.4. EĞİTİM‹lkemizde ortaˆğretim seviyesinde eğitim yapılan 53 meslek alanından 25'inde

tasarım eğitimi yapılmakta; bu programların yapısında tasarım ile ilgili ders, mod¸l

veya tasarım ile ilgili bilgi ve becerilere ait kazanımlar yer almaktadır. Mesleki ve

teknik ˆğretim programlarından 14'¸nde ise ˆğrencilere tasarım ile ilgili temel

yeterliklerin kazandırıldığı Temel Tasarım dersi verilmektedir.

Ortaˆğretim d¸zeyinde verilen mesleki ve teknik eğitimin planlanması, uygulanması

ve geliştirilmesinden sorumlu olan Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim

Genel M¸d¸rl¸ğ¸ tarafından Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2016)

kapsamında Hedef 3, Eylem 7'de yer alan mesleki ve teknik ortaˆğretimde tasarım

derslerinin etkinliğinin artırılması hedefine ulaşılması amacıyla mesleki ve teknik

ortaˆğretim okul ve kurumlarında okutulan temel tasarım dersine ilişkin etki analizi

raporu hazırlanmıştır.

Rapor, resmi mesleki ve teknik ortaˆğretim okul/kurumlarında okutulmakta olan

temel tasarım dersinin kazanımlarının gerÁekleşme d¸zeyini ve temel tasarım

dersinin ˆğrencilerin yaratıcılığına, diğer mesleki derslerine/alanına ve mezuniyet

sonrası iş hayatına etkisini ortaya koymaktadır. 2015-2016 eğitim-ˆğretim yılında

T¸rkiye'de resmi mesleki ve teknik ortaˆğretim okul/kurumlarında temel tasarım

dersini 10, 11 ya da 12. sınıfta okumuş veya okumakta olan 11 ve 12. sınıf ˆğrencisi

33.548, temel tasarım dersini okutan ˆğretmen sayısı 998'dir. Etki analizi sonuÁlarına

gˆre, ˆğretmenlerin (%95'i) ve ˆğrencilerin (%85'i) Áoğuna gˆre, temel tasarım dersi

bireysel yaratıcılığı geliştirmekte ve temel tasarım dersinde kazanılan bilgi ve beceriler

diğer meslek derslerine/alanlarına katkı sağlamaktadır. Temel tasarım dersinin

etkililiğini artırmak iÁin haftalık ders saatlerinin artırılması, uygun eğitim ortamının

sağlanması ve gerekli araÁ-gereÁlerin sağlanması ˆnerileri getirilmiştir.

‹niversitelerimiz b¸nyesinde yer alan meslek y¸ksekokullarında 9 farklı t¸rde

toplamda 430 ˆnlisans programı mevcuttur. 2017 yılı itibarıyla bu programlarda

doluluk oranı yaklaşık %72,09'dur. Tasarımla ilgili olan program adları, kontenjan ve

yerleşen sayıları ile program bazında doluluk oranları Tablo 1'de verilmiştir.

25

Diğer yandan, 2017 yılı itibarıyla ¸niversitelerde toplamda 358 olmak ¸zere 25 farklı

t¸rde tasarımla ilgili lisans programı bulunmaktadır. Tablo 2'de bu programlarla ilgili

detaylı bilgiler verilmiş olup, tasarımla ilgili lisans programlarının doluluk oranının

yaklaşık %87 olduğu gˆr¸lmektedir.

Tablo : Tasarımla İlgili ÷n Lisans Programları (2017)1

Kaynak: Y÷K, 2017

26

Program Adı

Ayakkabı Tasarım ve ‹retimi

Bilgisayar Destekli Tasarım veAnimasyon

Web Tasarımı ve Kodlama

End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı

Grafik Tasarımı

İÁ Mekan Tasarımı

Kuyumculuk ve Takı Tasarımı

Moda Tasarımı

Sahne ve Dekor Tasarımı

ProgramSayısı Kontenjan

226

567

267

5218

1679

885

3197

56

2050

14145

Yerleşen

68

205

179

4464

1465

555

2039

41

1181

10197

DolulukOranı (%)

30,09

36,16

67,04

85,55

87,25

62,71

63,78

73,21

57,61

72,09

1

2

3

4

5

6

7

8

9

TOPLAM

10

20

7

188

56

29

115

4

1

430

Tablo 2 : Tasarımla İlgili Lisans Programları (2017)

Kaynak: Y÷K, 2017

ProgramSayısı

Yerleşen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

DolulukOranı (%)KontenjanProgram Adı

27

15

31

122

24

961

201

187

21

22

76

22

1101

38

217

2020

556

62

157

157

48

262

289

147

25

7

6768

11

31

108

23

708

187

156

21

21

75

22

970

6

151

2017

445

62

153

92

48

258

189

108

4

7

5873

73,33

100,00

88,52

95,83

73,67

93,03

83,42

100,00

95,45

98,68

100,00

88,10

15,79

69,59

99,85

80,04

100,00

97,45

58,60

100,00

98,47

65,40

73,47

16,00

100,00

86,78TOPLAM

3

1

6

2

45

19

5

1

2

5

2

65

6

20

92

29

1

8

8

2

7

19

6

3

1

358

Animasyon Ve Oyun

Canland rma Film Ve Yˆnetimi

ijital Oyun Tasa

El Sanatla Tasa Ve ‹retimi

nd¸stri ‹r¸nleri Tasa

End¸striyel Tasa

nd¸striyel Tasa M¸hendisli

Ve Yazar

ilm Tasa Ve Y

Gemi Ve Yat Tasa

G

rafik Tasa

k Ve

Ve Medya

Ve Y

Ve Peyzaj Mimarisi

uyumculuk Ve M

oda Tasa

oda Ve Tekstil Tasa

eklam Tasa Ve

Tasa

Tekstil Tasa

Tasarımı

ı i

D rımı

rı rımı

E rımı

rım

E rım ği

Film Tasarım lık

F rım ˆnetmenliği

Film Tasarımı

rımı

Gˆrsel İletişim Tasarımı

ˆrsel Sanatlar Ve Gˆrsel İletişim Tasarımı

G rımı

İÁ Mimarl «evre Tasarımı

İletişim Tasarımı

İletişim Tasarımı

İletişim Tasarımı ˆnetimi

Kentsel Tasarım

K ¸cevher Tasarımı

M rımı

M rım

R rımı İletişimi

Tak rım

rımı

Tasarım

ı

ı

ı

ı

ı

ı

Ayrıca, 2015 yılı itibarıyla tasarımla ilgili lisans¸st¸ programların ˆğrenci sayısı

1799'dur. Bu ˆğrencilerin 1574'¸ y¸ksek lisans programlarına ve 225'i doktora

programlarına kayıtlıdır.

‹niversitelerde program aÁabilmek ve sonrasında eğitim-ˆğretime başlayabilmek

iÁin ilgili ¸niversite senatosunun teklifi ve sonrasında Y÷K'¸n onayı gerekmektedir.

Y÷K, teklif edilen program ile ilgili sunulan m¸fredat, altyapı, programın yer alacağı

il/ilÁenin koşulları, akademik personel sayısı, işg¸c¸ istatistikleri, ˆğrenci tercih

edilirliği (doluluk oranı) ve benzeri birÁok kritere gˆre ilgili programın aÁılıp

aÁılamayacağına ve sonrasında eğitim-ˆğretime başlayıp başlamamasına karar

vermektedir. ÷zellikle ilgili programlara ˆğrenci alınırken belli akademisyen

kriterlerine (ilgili alanda doktora yapmış en az ¸Á ˆğretim ¸yesi) ve fiziki altyapı

koşullarına bakılmaktadır. Bu kapsamda, ¸niversitelerimizde tasarımla ilgili

programların sayısının da arttığı gˆr¸lmektedir.

÷zellikle ˆn lisans programlarında uygulanan m¸fredatlar uzun bir s¸redir

g¸ndemde olup, bu konuyla ilgili ˆnemli projeler tamamlanmıştır. ISCED

(International Standard Classification of Education) Áalışmaları kapsamında var olan

program isimleri gˆzden geÁirilmiş ve benzer isimlerle ve aynı hedefe yˆnelik

programlar tek bir isim altında toplanmıştır (Tablo 3). Benzer şekilde, bu Áalışmalar

sırasında program m¸fredatları da gˆzden geÁirilerek; standart ve birbirleriyle

uyumlu hale getirilmiştir.

28

29

Yeni Program Adı(2009-2010 ˆğretim yılından

itibaren uygulanan)

Ayakkabı Tasarım ve ‹retimi

Grafik Tasarımı

Moda Tasarımı

End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı

Sahne ve Dekor Tasarımı

İÁ Mekan Tasarımı

«orap ve Moda Tasarımı

ISCEDBˆl¸m Kodu MYO'larda Eski Program Adı

Yeni Program Adı(2009-2010 ˆğretim

yılından itibarenuygulanan)

215: EL SANATLARI

Uygulamalı Takı Teknolojisi

Kıymetli Taş ve Metal İşlemeciliği

Takı Tasarım ve S¸s Taşlarıİşlemeciliği

Kuyumculuk ve Takı Tasarımı

Gemoloji ve M¸cevher

Taş ve Metal İşletmeciliği

Takı ve El Sanatları

Kıymetli Taş ve Metal İşlemeciliği

Kuyumculuk ve Takı Tasarımı

Kaynak:Y÷K, 2016

Tablo 3: MYO'larda Yeni Program Adları

ISCEDBˆl¸m Kodu

214: TASARIM

MYO'larda Eski Program Adı

GrafikGrafik TasarımAÁık Hava Reklam ‹r¸nleri ve SerigrafiGrafik ve Reklamcılık

542: TEKSTİL,GİYİM, AYAKKABIve DERİ

Sahne TasarımıDekor Tasarımı

End¸striyel Tasarım

Moda TasarımıModa ve Tekstil TasarımıKost¸m TasarımTekstil TasarımıTekstil ‹r¸nleri Tasarımı

Ayakkabı Tasarımı

Saraciye Tasarımı ve ‹retimi

Ayakkabı ve Saraciye Tasarımı

÷te yandan, ¸niversitelerin birÁoğunda AB'ye uyum (Bologna s¸reci), stratejik

planlama ve akreditasyon Áalışmaları s¸rd¸r¸lmektedir. Bu ÁerÁevede, program

m¸fredatları ¸niversiteler ve ilgili paydaşlarla işbirliği iÁinde s¸rekli gˆzden

geÁirilmektedir.

Ancak, end¸striyel tasarım eğitimi hususunda ˆzellikle “End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı”

ˆn lisans programlarıyla “End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı, End¸striyel Tasarım, End¸striyel

Tasarım M¸hendisliği” lisans programlarının isimlerinin karışıklığa ve haksız

rekabete neden olduğuna ve bu programlarda isim değişikliğine gidilmesi

gerektiğine ilişkin ˆneriler bulunmaktadır. Buna karşın Y÷K tarafından ise, “End¸stri

‹r¸nleri Tasarımı” ile ilgili ˆn lisans programlarından mezun olanların “tekniker”,

“End¸striyel Tasarım M¸hendisliği” ile ilgili programlardan mezun olanların ise

m¸hendis unvanı aldıkları ifade edilerek bˆyle bir değişikliğe gerek olmadığı

vurgulanmıştır. Bu hususta fikir birliği bulunmadığından, sorunun net bir şekilde tespit

edilmesi ihtiyacı bulunmaktadır.

2000'li yıllarda tasarımla ilgili lisans d¸zeyinde bˆl¸mlerin sayısında hızlı bir artış

gˆzlenmiş, lisans programlarının sayısı son 15 yılda 6-7 kat artmıştır. ÷te yandan

doktora programlarının azlığı nedeniyle tasarım alanlarında yetişen akademisyen

sayısı yeterli d¸zeyde değildir.

30

2.5. TASARIM DESTEKLERİ‹lkemizde tasarım yapan gerÁek veya t¸zel kişileri teşvik etmek ve ¸lkemizdeki

tasarım faaliyetlerini geliştirmek amacıyla Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,

Ekonomi Bakanlığı ve KOSGEB tarafından geliştirilen ve uygulanan destek

mekanizmaları aşağıda ˆzetlenmiştir.

Teknolojik bilgi ¸retilmesini, ¸r¸nde ve ¸retim s¸reÁlerinde yenilik yapılmasını, ¸retim

maliyetlerinin d¸ş¸r¸lmesini, teknolojik bilginin ticarileştirilmesini, teknoloji ağırlıklı

¸retimin yaygınlaşmasını, yeniliğe ve tasarıma yˆnelik doğrudan yabancı sermaye

yatırımlarının ¸lkeye girişinin hızlandırılmasını, Ar-Ge ve tasarım personeli ve nitelikli

işg¸c¸ istihdamının artırılmasını desteklemek ve teşvik etmek gˆrevlerini ¸stlenerek,

Ar-Ge, yenilik ve tasarım yoluyla ¸lke ekonomisinin uluslararası d¸zeyde rekabet

edebilir bir yapıya kavuşturulmasını amaÁlayan 26/02/2016 tarih ve 29636 sayılı

Resmi Gazete'de yayımlanan 6676 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin

Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun H¸km¸nde

Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ÁerÁevesinde aşağıdaki

destekler verilmektedir. Sˆz konusu Kanun 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve

Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunda değişiklikler yapmaktadır.

Kanunun uygulanmasına yˆnelik olarak hazırlanan

“Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve

Denetim Yˆnetmeliği” kapsamında Tasarım Merkezlerine sağlanan muafiyetler;

Vergi İndirimi, Sigorta Primi Desteği, Gelir Vergisi Stopajı Teşviki, Damga Vergisi

İstisnası, G¸mr¸k Vergisi İstisnasıdır. Bunların yanı sıra tasarım faaliyetleri ile ilgili

olarak malzeme giderleri, amortismanlar, personel giderleri, tasarım merkezinin

genel giderlerine ilişkin harcamalar ile tasarım merkezlerinin sˆzleşme ÁerÁevesinde

siparişe dayalı olarak y¸r¸tt¸kleri tasarım faaliyetleri de tasarım indirimine konu

edilebilmektedir.

Tasarım merkezi olabilmek iÁin tasarımcı ve teknisyen stat¸s¸nde Áalışan en az 10

tam zaman eş değer tasarım personeline sahip olunması gerekmektedir. Sˆz konusu

merkezlerde, tasarım projelerinin bulunması, tasarım ve destek personelinin tasarım

merkezinde Áalıştığının fiziki kontrol¸n¸ yapacak mekanizmalara sahip olunması,

2.5.1. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Destekleri

2.5.1.1. Tasarım Merkezlerinin Desteklenmesi

28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı

31

Tablo 4 : Tasarım Merkezleri İle İlgili Sayısal Veriler

Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, h Erişim: Ocak, 2018ttps://btgm.sanayi.gov.tr/

tasarım faaliyetlerinin yurt iÁinde gerÁekleştirilmesi, tasarım merkezlerinin ayrı bir

birim şeklinde ˆrg¸tlenmiş ve tek bir yerleşke veya fiziki mek‚n iÁinde yer alması

gerekmektedir.

Tasarım Merkezi sayısı 2016 yılı sonunda 6 iken, 2017 yılı sonunda 142’ye ulaşmıştır.

Tasarım Merkezi olan firmalar 24 farklı sektˆrde yer almakta olup başvurular tekstil,

imalat sanayi, makine ve teÁhizat imalatı ile inşaat sektˆrlerinde yoğunlaşmıştır.

Ayrıca, tasarım merkezleri 17 ilde toplanmış durumdadır.

32

Faaliyette Olan Tasarım Merkezi Sayısı

Lisans (%52,5)

Y¸ksek Lisans (%6,9)

Doktora ve ‹st¸ (%0,5)

Tasarım Merkezi Olan Yabancı Firma Sayısı

Toplam Tasarım MerkeziPersoneli Sayısı

=2971

Diğer (%40,1)

Toplam Proje Sayısı=

1683

Tamamlanan Proje Sayısı (%50,6)

Devam Eden Proje Sayısı (%49,4)

Başvuru (%53,6)

Tescilli (%46,4)

Başvuru (%27,4)

Tescilli (%72,6)Tasarım Sayısı=

270

Patent Sayısı=84

142

2

1561

204

14

1192

852

831

39

45

196

74

Grafik - Tasarım Merkezlerinin Sektˆrel Dağılımı1

Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, https://btgm.sanayi.gov.tr/ Erişim: Ocak, 2018

Grafik 2- Tasarım Merkezlerinin İl Bazında Dağılımı

Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, https://btgm.sanayi.gov.tr/ Erişim: Ocak, 2018

33

Tekstil

İmalat Sanayi

Makine ve Techizat

Diğer

İ şn aat

Otomotiv

Mobilya

İstanbul

Denizli

İzmir

Ankara

Bursa

Kocaeli

Adana

Diğer15%

3 %5

1 %3

1 %0

1 %3

27%25%

6%

13%

9%

7%

13%

6%

4%

4%

2.5.1.2. Tasarım Tescil Giderlerinin Desteklenmesi

Belirlenen kriterleri haiz ulusal ve uluslararası tasarım yarışmalarında sergilenen

gerÁek kişilere ait tasarımların tescillerine ilişkin giderler, 10/08/2016 tarihli ve

29797 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Araştırma, Geliştirme ve Tasarım

Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yˆnetmeliğinin 16'ncı

maddesinin ikinci fıkrası kapsamında hazırlanan Tasarım Tescil Desteği Uygulama

Usul ve Esasları kapsamında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından

desteklenmektedir.

Destekten, tasarımda yeterli teknik bilgi birikimi ve yeteneği olan, T¸rkiye

Cumhuriyeti vatandaşlık haklarına sahip, ulusal veya uluslararası tasarım

yarışmalarında tasarımları sergilenen ve T‹RKPATENT veya uluslararası muadili

kurum/kuruluşlar taraf ından tasarımları tescil edilen gerÁek kişiler

faydalanabilmektedir.

5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında

Kanunun İndirim, İstisna, Destek ve Teşvik Unsurları başlıklı 3'¸nc¸ maddesinin on

ikinci fıkrasında yer alan “T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin ˆnerileri doğrultusunda

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen kriterleri haiz tasarım

yarışmalarında sergilenen tasarımların tescil giderleri, Bilim, Sanayi ve Teknoloji

Bakanlığı b¸tÁesine konulacak ˆdenek imk‚nları ÁerÁevesinde geri ˆdemesiz olarak

desteklenebilir.” ve Kanunun Uygulama Yˆnetmeliğinin 16'ncı maddesinin ikinci

fıkrasında yer alan “Bu maddenin uygulanmasına ilişkin hususlar BakanlıkÁa

hazırlanan Tasarım Tescil Desteği Uygulama Usul ve Esaslarında belirtilir.” h¸k¸mleri

kapsamında, tasarım tescil desteği sağlanmasına ilişkin Áalışmalar y¸r¸t¸lmektedir.

Sˆz konusu destek kapsamında, tasarım yarışmalarına katılan gerÁek kişilerin ulusal

ve uluslararası tasarım tescil giderleri ile tasarım yarışmaları katılım bedelleri

karşılanacaktır.

34

2.5.2. Ekonomi Bakanlığı Destekleri

2.5.2.1. 2008/2 sayılı Tasarım Desteği Hakkında Tebliğ KapsamındaTasarımcı Şirketleri ve Tasarım Ofislerinin Desteklenmesi

T¸rk Ticaret Kanunu h¸k¸mleri ÁerÁevesinde kurulmuş, End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı veya

Moda Tasarımı alanlarında ticari ve/veya sınai faaliyette bulunan tasarımcı şirketlerin

tanıtım ve markalaşma amacıyla gerÁekleştirdiği faaliyetler ile doğrudan tasarım hizmeti

ve/veya danışmanlığı faaliyetiyle ilgili olmak kaydıyla, tasarım ofislerinin yurt dışı

pazarlarda tanınması ve markalaşması amacıyla gerÁekleştirdiği faaliyetler en fazla 4 yıl

s¸reyle desteklenmektedir (Tablo 5).

36

organizasyonları ile bu faaliyetlerin tanıtım, reklam ve pazarlama faaliyetlerine

ilişkin harcamaları, %50 oranında ve proje başına en fazla 300.000 ABD Doları

tutarında desteklenmektedir.

D¸zenlenen tasarım yarışmalarında dereceye giren yıllık en fazla 60 (altmış) adet

tasarımcının yurtdışındaki eğitim giderlerinin tamamı ile aylık 1.500 ABD Dolarını

aşmamak kaydıyla oluşacak yaşam giderlerine ilişkin harcamalar en fazla 2 (iki)

yıl s¸resince desteklenmektedir.

Tasarım ve ‹r¸n Geliştirme Projeleri Desteği kapsamında ihracatÁı şirketlerin moda,

end¸striyel tasarım ve inovasyon kapasitelerinin artırılarak, ihracata dˆn¸k katma

değerli ¸r¸n ¸retmeleri amacıyla uygulanan projeleri desteklenmeye başlamıştır

(Tablo 5).

İstihdam edilen tasarımcı, modelist ve m¸hendislerin br¸t ¸cretleri toplam en fazla

1.000.000 ABD Doları,

Alet, teÁhizat, malzeme ve yazılım giderleri toplam en fazla 250.000 ABD Doları,

Seyahat ve web sitesi ¸yeliğine ilişkin giderleri toplam en fazla 150.000 ABD

Doları

olmak ¸zere proje bazlı limitlerle ve %50 oranında desteklenmektedir.

�

2.5.2.3. 2008/2 sayılı Tasarım Desteği Hakkında Tebliğ KapsamındaTasarım ve ‹r¸n Geliştirme Projelerinin Desteklenmesi

�

�

�

2.5.2.4. 2008/2 sayılı Tasarım Desteği Hakkında Tebliğ KapsamındaGemi ve Yat Sektˆr¸nde Faaliyet Gˆsteren Şirketlerin Desteklenmesi

Gemi ve yat sektˆr¸nde faaliyet gˆsteren şirketlerin T¸rkiye'de yerleşik şirketlerden

alacakları tasarım hizmetine ilişkin giderleri yıllık en fazla 200.000 ABD Dolarına

kadar %50 oranında ve 5 yıl s¸resince desteklenmektedir (Tablo 5).

37

Tablo 5 : 2008/2 sayılı Tasarım Desteği Hakkında Tebliğ Kapsamında VerilenDestek Miktarları

Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, 2018

(1) Destek mekanizması 21.12.2014 tarihinde y¸r¸rl¸ğe girmiş olup 2014 yılı verisi oluşmamıştır.(2) Destek mekanizması 04.06.2015 tarihinde y¸r¸rl¸ğe girmiş olup 2014 yılı verisi oluşmamıştır.

201Ver ler

4i i

Tasarım Şirketleri Desteği

Tasarım Ofisleri Desteği

İşbirliği Kuruluşlarına Sağlanan Destekler

Yurtdışı Eğitim ve Yaşam Desteği

Tasarım ve ‹r¸n Geliştirme Projeleri Desteği (1)

Gemi ve Yat Şirketleri Desteği (2)

201Ver ler

6i i

201Ver ler

5i i

2017Ver leri i

Toplam Destek Miktarları

12

1

20

30

-

5.957

-

9

1

20

1

28

10.930

2

-

5

21

8

128

16.572

2

1

-

7

2

19

1

35

-

1

3

48.486

2.5.3. KOSGEB Destekleri

2.5.3.1. Genel Destek Programı

Proje hazırlama kapasitesi d¸ş¸k KOBİ'lerin; kaliteli ve verimli mal/hizmet

¸retmelerinin sağlanması, rekabet g¸Álerini ve d¸zeylerini y¸kseltmek amacıyla

genel işletme geliştirme faaliyetlerinin teşvik edilmesi, yurt iÁi ve yurt dışı pazar

paylarını artırmak amacıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesi

amacıyla KOSGEB tarafından Genel Destek Programı altında Áeşitli destekler

verilmektedir. Bu desteklerden Tasarım Desteği, Sınai M¸lkiyet Hakları Desteği ve

Belgelendirme Desteği tasarım faaliyetleriyle ilişkili olarak KOBİ'lere verilen

desteklerdendir. Ayrıca, KOBİ'ler tasarım personeli istihdam etmek ¸zere yine bu

program alt ında bulunan Nitelikl i Eleman İst ihdam Desteğ inden

faydalanabilmektedir.

2014-2016 yılları arasında Genel Destek Programı kapsamında verilen destek

miktarları Tablo 6'da belirtilmektedir:

Tablo 6: Genel Destek Programı Kapsamında Verilen Destek Miktarları

38

Kaynak: KOSGEB, 2018

GENEL DESTEK PROGRAMI

TasarımDesteği

İşletme Sayısı

KAPSAM

Destek Miktarı (Bin TL)

20152014 2016 TOPLAM

İşletme Sayısı

Destek Miktarı (Bin TL)

İşletme Sayısı

Destek Miktarı (Bin TL)

İşletme Sayısı

Destek Miktarı (Bin TL)

İşletme Sayısı

Destek Miktarı (Bin TL)

İşletme Sayısı

Destek Miktarı (Bin TL)

Sınai M¸lkiyetHakları Desteği

End¸striyelTasarım TesciliBelgesi

Faydalı ModelBelgesi

PatentBelgesi

Yurt DışıMarka TescilBelgesi

15

16

220

623

99

16

61

11

27

5

62

29

8

3

4

3

3

21

18

308

1.03

146

4

102

17

35

8

65

32

3

4

50

7

4

3

15

9

300

1.026

185

6

86

15

39

9

26

11

9

70

1

4

2

26

24

399

1.38

220

68

110

17

77

2

61

29

2

3

4

4

30

5

2017

77

2

227

6

50

7

59

6

78

61

14

69

1

4.06

5

1.96

3

61

1

4

2

1.023

2.5.3.2. Girişimcilik Destek Programı

Girişimciliğin desteklenmesi, yaygınlaştırılması ve başarılı işletmelerin kurulmasını

sağlamak amacıyla girişimcilere ve işletmelere Girişimcilik Destek Programı adı

altında destek verilmektedir. Bu kapsamda tasarım faaliyetleri konusunda işyeri

aÁmak isteyen girişimciler 50.000 TL'si hibe, 100.000 TL'si geri ˆdemeli olarak

verilen bu destekten faydalanabilmektedir.

2014-2017 yılları arasında Girişimcilik Destek Programına ilişkin olarak

“Uzmanlaşmış tasarım faaliyetleri” NACE koduna gˆre destek miktarları Tablo 7'de

belirtilmektedir.

Tablo 7: Girişimcilik Destek Programı Kapsamında Verilen Destek Miktarları

Kaynak: KOSGEB, 2018

39

YeniGirişimciDesteği

İşletmeSayısı

DestekMiktarı(Bin TL)

GİRİŞİMCİLİK DESTEK PROGRAM

GirişimcilikDestekProgramı

2014

66

549

2015

73

790

2016

122

1.574

2017

158

2 649.

TOPLAM

419

5.562

2.5.3.3. End¸striyel Uygulama Destek Programı

Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip k¸Á¸k ve orta ˆlÁekli işletmeler

ile girişimcilerin geliştirilmesini, yeni ¸r¸n, yeni s¸reÁ, bilgi ve/veya hizmet ¸retilmesi

ve ticarileştirilmesini teminen araştırma, geliştirme, inovasyon ve end¸striyel

uygulama projelerinin desteklenmesi iÁin Ar-Ge, İnovasyon ve End¸striyel Uygulama

Destek Programı kapsamında destekler verilmektedir.

Tasarımların ticarileşmesini de iÁine alan bu destek programı kapsamında; yeni bir

¸r¸n/hizmetin; ¸retilmesi, kalitesinin artırılması, maliyet d¸ş¸r¸c¸ nitelikte yeni

tekniklerin uygulamaya alınması, ¸r¸n veya s¸reÁlerinin pazara uygun biÁimde

ticarileştirilmesi amacıyla gerÁekleştirilen faaliyetler End¸striyel Uygulama Destek

Programı başlığı altında desteklenmektedir. Bu destek programı kapsamında Áeşitli

kalemlerde 318.000 TL'si hibe, 500.000 TL'si geri ˆdemeli olmak ¸zere toplamda

818.000 TL'ye kadar destek verilmektedir.

2014-2017 yılları arasında End¸striyel Uygulama Programı kapsamına ilişkin destek

miktarları Tablo 8'de belirtilmektedir.

Tablo 8 : End¸striyel Uygulama Programı Kapsamında Verilen Destek Miktarları

40

END‹STRİYEL UYGULAMA PROGRAMI

Kaynak: KOSGEB, 2018

İşletmeSayısı

DestekMiktarı(Bin TL)

2014

244

22.381

2015

189

17.969

2016

146

14.886

TOPLAM

579

55.236.639 TL

Makine-TeÁhizat,Donanım, SarfMalzemesi,Yazılım veTasarımGiderleriDesteği

End¸striyelUygulamaProgramı

2017

139

13.243

TOPLAM

718

68.479

2.5.4. Hezarfen Teknoloji ve Tasarım Projesi

T¸rk Patent ve Marka Kurumu, KOBİ'lerin inovasyon ve yenilik kapasitelerini artırmak

amacıyla, 2007 yılından itibaren Hezarfen Projesini uygulamaya başlamış ve

KOBİ'leri patent araştırması ve patent bilgisinin kullanımı konusunda birebir

bilgilendirme Áalışmaları gerÁekleştirmiştir. Tasarım politikalarının ¸lke g¸ndeminde

yer almasıyla birlikte 2010 yılında Hezarfen Projesine tasarım mod¸l¸ de eklenerek,

KOBİ'lerin tasarım kapasiteleri ve rekabet g¸Áleri artırılmaya Áalışılmıştır. Bu

ÁerÁevede Hezarfen Teknoloji ve Tasarım Projesi; Gaziantep, Konya, Kocaeli, Kayseri

ve Eskişehir'de t¸m sektˆrlerde; Ankara, İzmir, Antalya ve Samsun’da medikal

sektˆr¸nde; Denizli'de tekstil sektˆr¸nde; İstanbul'da deri ve deri mamulleri

sektˆr¸nde ve Bursa’da mobilya sektˆr¸nde faaliyet gˆsteren yenilikÁi KOBİ'lere

uygulanmıştır.

Hezarfen Projesinin amacı; KOBİ'leri tasarımla tanıştırmak ve profesyonel

tasarımcılarla Áalışmanın sağladığı katma değeri gˆstermek ve yeni mezun

tasarımcıların istihdamını kolaylaştırarak, onların yeni ¸r¸n geliştirme s¸recinde

deneyim kazanmalarını sağlamak olmuştur. Projede toplam 10 yılda 446 firma

birebir danışmanlık hizmetinden faydalanmış ve 5.000 kişi sınai m¸lkiyet haklarıyla

ilgili seminer ve Áalıştaya katılmıştır.

Hezarfen Projesinin uygulanmasıyla KOBİ'ler ve tasarımcılar aÁısından aşağıdaki

kazanımlar elde edilmiştir:

1. KOBİ'lerin tasarımcılarla birlikte Áalışması sağlanmıştır.

2. Tasarımcılar işletmelerde deneyim kazanmış, KOBİ'ler iÁin yeni tasarımlar

geliştirmiştir.

3. Tasarımcılar, KOBİ'lerin katıldıkları fuarlara yˆnelik yeni koleksiyon Áalışmaları

yapmıştır.

4. Tasarımın ˆnemi konusunda kamuoyunda farkındalık artırılmıştır.

41

2.6. TASARIMA İLİŞKİN SAYISAL B‹Y‹KL‹KLER

2.6.1. Tasarım Başvuruları

T¸rkiye, 554 sayılı End¸striyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun H¸km¸nde

Kararnamenin y¸r¸rl¸ğe girdiği 1995 yılından bug¸ne tasarım başvurularında

ˆnemli gelişme kaydetmiştir. 1995-2017 yılları arasında T¸rk Patent ve Marka

Kurumuna yapılan yerli ve yabancı toplam tasarım başvurularının yıllara gˆre

dağılımı aşağıdaki grafikte yer almaktadır (Grafik 3).

Grafik 3: Tasarım Başvurularının Yıllara Gˆre Dağılımı

Kaynak: T¸rk Patent ve Marka Kurumu, http://www.turkpatent.gov.tr/TurkPatent/statistics/ Erişim: Ocak, 2018

Tasarım başvuru sayısı, 2005 yılında 28.881’den 2015 yılında 46.413'e y¸kselmiş;

2017 yılında da bir ˆnceki yıla gˆre % 0,8 artış gˆstererek 46.851’e ulaşmıştır.

42

50.000

45.000

40.000

35.000

30.000

25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

01995 2005

YerliYabancı

2000 20152010 2016

Toplam

2 .8 881

10.710

2.858

4 .6 50046 413. 4 .6 851

2017

35 234.

Grafik 4: Locarno Sınıfı Bazında En «ok Tasarım Başvurusu Yapılan Sektˆrlerin YıllaraGˆre Dağılımı

Kaynak: T¸rk Patent ve Marka Kurumu, http://www.turkpatent.gov.tr/TurkPatent/statistics/ Erişim: Ocak, 2018

Locarno sınıfı bazında en Áok yerli ve yabancı tasarım başvurusu grafik semboller ve

logolar ile mobilya ve ev eşyası alanında yapılmaktadır. 2017 yılı verisine gˆre,

toplam tasarım başvurularının %56'lık kısmı bu iki alandan oluşmaktadır (Grafik 4).

T¸rkiye tasarım başvuru sayısı aÁısından d¸nyada ˆnemli bir yere sahiptir. D¸nya Fikri

M¸lkiyet Teşkilatı tarafından 2017 yılında yayımlanan D¸nya Fikri M¸lkiyet

Gˆstergeleri Raporuna gˆre 2016 yılında T¸rkiye ulusal d¸zeyde tasarım başvurusu

sıralamasında d¸nyada 4'¸nc¸ sırada yer almaktadır.

43

18.000

16.000

14.000

12.000

10.000

8.000

6.000

4.000

2.000

0

2010 20122011 20142013 2015 2016

Reklam Grafik Mobilya-Ev Eşyası Tekstil-Aksesuar İn aatş

2017

44

Kaynak: WIPO, https://www3.wipo.int/ipstats/index.htm?tab=industrial Erişim: Ocak, 2018

Tablo 9 : 2016 Yılında En Fazla Tasarım Başvurusu Yapılan İlk 10 ‹lke

÷te yandan T¸rkiye, Tasarımların Uluslararası Tesciline İlişkin Lahey Sistemini en Áok

kullanan ¸lkelerin başında gelmektedir. Nitekim 2017 yılı verilerine gˆre T¸rkiye

Lahey Sistemi kapsamında koruma talep edilen ¸lkeler arasında 3'¸nc¸ sırada, Lahey

sistemi ¸zerinden yapılan başvuru sıralamasında ise 10’uncu sırada yer almaktadır.

S.No

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Değişim (%)‹lkeler

«in

G¸ney Kore

Almanya

T¸rkiye

ABD

Japonya

talya

spanya

Fransa

sviÁre

İ

İ

İ

564 555

68 441

61 054

48 799

35 378

29 738

30 905

18 309

15 517

12 910

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

650 344

69 120

56 188

46 305

44 967

31 013

27 088

18 315

14 751

11 125

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

15,2

1,0

-8,0

-5,1

27,1

4,3

-12,4

-

-4,9

-13,8

Tasa m Ba vuruSa s 2014

rıyı ı ( )

ş Tasa m Ba vuruSa s 2016

rıyı ı ( )

ş

Tablo 10: 2017 Yılında Uluslararası Lahey Başvurularında SeÁilen İlk 10Sınai M¸lkiyet Ofisi

D¸nya Fikri M¸lkiyet Teşkilatı ve Johnson Cornell ‹niversitesi'nin ortaklaşa hazırlamış

olduğu Global İnovasyon Endeksi 2016 Raporuna gˆre, T¸rkiye bir ˆnceki yıla gˆre

inovasyon endeksi sıralamasında 58. sıradan 42. sıraya y¸kselmiştir. Sˆz konusu

sıralamada, yenilikÁilik ve yaratıcılık değerlendirmesinde ulusal ve uluslararası fikri

m¸lkiyet ofislerine yapılan tasarım başvuru sayılarının 2016 yılında dikkate alınmaya

başlamasının ˆnemli etkisi olmuştur. Rapora gˆre T¸rkiye, yerli tasarım başvuru

sıralamasında «in, İtalya ve G¸ney Kore ile birlikte birinci sırayı paylaşmaktadır.

45

Kaynak: WIPO, https://www3.wipo.int/ipstats/pmhindex.htm?tab=hague Erişim: Ocak, 2018

Kaynak: WIPO, https://www3.wipo.int/ipstats/pmhindex.htm?tab=hague Erişim: Ocak, 2018

Tablo 11: 2017 Yılında En «ok Uluslararası Lahey Başvurusu Yapan İlk 10 ‹lke

Değişim (%)Tasa m BaşvuruSa 2017

rıyısı ( )

Tasa m BaşvuruSa 2015

rıyısı ( )

S.No

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

‹lkeler

Avrupa Birliği

İsviÁre

T¸rkiye

ABD

NorveÁ

Singapur

Ukrayna

G¸ney Kore

Japonya

Lihtenştayn

‹lkeler

Almanya

İsv Áre

G¸ney Kore

ABD

Fransa

İtalya

Japonya

Hollanda

Bel ka

T rk ye

i

Ái

¸ i

S.No

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

13.354

9.525

6.207

2.459

3.509

2.852

3.012

2.591

1.227

1.491

15.124

9.604

6.615

4.534

3.546

3.305

2.827

2.402

2.368

1.879

13,3

0,8

6,6

84,4

1,1

15,9

-6,1

-7,3

93,0

26,0

3.453

3.316

1.282

1.039

1.317

1.186

411

765

182

244

4.261

2.935

1.742

1.661

1.396

1.065

831

807

457

421

23,4

-11,5

35,9

59,9

6,0

-10,2

102,2

5,5

151,1

72,5

Değişim (%)Tasa m BaşvuruSa 2017

rıyısı ( )

Tasa m BaşvuruSa 2015

rıyısı ( )

2.6.2. End¸striyel Tasarım Envanter «alışması

Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planında (2014-2016) yer alan hedef

doğrultusunda TOBB ve ETMK koordinasyonunda T¸rkiye'nin tasarım envanterinin

oluşturulması yˆn¸nde Áalışmalar yapılmıştır. Bu kapsamda, pilot Áalışma olarak

end¸striyel tasarım sektˆr¸ belirlenmiştir.

Yapılan araştırmanın amacı end¸striyel tasarımcılar ile bu tasarımcıların kurdukları

end¸striyel tasarım ofisleri/şirketleri ve Áalıştıkları ¸retim pazarlama şirketlerinin kayıt

altına alınması, ¸lkemizdeki end¸striyel tasarım sektˆr¸n¸n ihtiyaÁlarının

belirlenmesi ve bu ihtiyaÁlara yˆnelik karar destek mekanizmalarının oluşturulması

yˆn¸ndedir. Bu ÁerÁevede, T¸rkiye'de faaliyet gˆsteren t¸m end¸striyel tasarımcılar,

tasarım ofisleri ve ¸retim/pazarlama şirketleri hedef alınarak anket uygulaması

yapılmıştır.

Bu ¸Á gruba yˆnelik olarak hazırlanan anketler Áeşitli ortamlarda ve sosyal medyada

duyurulmuştur. Tasarım ofislerine yˆnelik ankete 36, tasarımcılara yˆnelik ankete

332, ¸retim-pazarlama şirketlerine yˆnelik ankete ise 65 katılımcı cevap vermiştir.

Anket verilerine gˆre end¸striyel tasarım sektˆr¸yle ilgili olarak aşağıdaki sonuÁlar

ortaya Áıkmıştır:

End¸striyel tasarım ofislerinin ortalama yaşı 6,6'dır. Ankete katılım sağlayan en

eski firmanın 1997 yılında kurulmuş olması tasarım ofislerinin yeni yeni

yaygınlaştığını ve end¸striyel tasarım mesleğinin piyasada yer bulmaya

başladığını gˆstermektedir.

End¸striyel tasarım s¸reÁleri hen¸z piyasaya yeteri kadar n¸fuz edememiştir.

Firmalar arasında markalaşma yaygınlaşmamıştır.

End¸striyel tasarımcıların b¸y¸k Áoğunluğu (%74) tam zamanlı olarak bir işte

Áalışmakta olup tasarım faaliyetleri genellikle İstanbul, Ankara, Bursa ve İzmir'de

y¸r¸t¸lmektedir.

End¸striyel tasarım ofislerinin yalnızca %6,7'sinin kendi imalathanesinde seri

¸retim yaptığı anlaşılmıştır. Bu durumun daha detaylı araştırmalarla incelenmesi

gerekmektedir. D¸nya'da başarılı tasarım ofislerine bakıldığında kendi

markalarını yarattıkları ve kendi markaları ile ¸r¸nlerini pazara sundukları

gˆr¸lmektedir. Bu başarıya ulaşmış tasarım ofislerinin izlediği yolun

yaygınlaştırılması ve iyi uygulama ˆrneklerinin ¸lkemize getirilmesi sektˆr

aÁısından kritik ˆnem taşımaktadır.

Bu firmalardan 9'unun tasarım ihracatı yaptığı ve bir tanesinin ¸r¸n ihracatı yaptığı

gˆr¸lm¸şt¸r. Bu durum, tasarım firmalarının %32,3'¸n¸n yurtdışı pazarına aÁıldığı

şeklinde yorumlanabilir.

�

�

�

�

�

46

�

�

İmalat ve pazarlama firmalarında ortalama 3,8 end¸striyel tasarımcı

Áalışmaktadır. 30 bin kişiden fazla Áalışana sahip firmaların Áalıştırdıkları

end¸striyel tasarımcı sayılarına bakıldığında, end¸striyel tasarımcı gerekli

olmakla beraber az sayıda personel ile y¸r¸t¸ld¸ğ¸ anlaşılmaktadır.

Genel olarak, end¸striyel tasarımcı, end¸striyel tasarım ofisleri/şirketleri ve ¸retim

pazarlama şirketlerinin yoğunluklu olarak İstanbul'da toplandığı gˆr¸lmektedir.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 2016 yılında Girişimci Bilgi Sisteminin

verileri kullanılarak yapılan “İhracat ve Tasarım Performans Analizi” Áalışmasında,

imalat sanayiinde tasarım yapan (T¸rk Patent ve Marka Kurumu’na tasarım

başvurusu yapan) firmaların faaliyet karlılığı %9,4 olarak gerÁekleşirken, tasarım

yapmayan firmaların faaliyet karlılığının %7,1 olarak gerÁekleştiği gˆr¸lm¸şt¸r. Bazı

imalat sanayi alt sektˆrleri de Áalışma kapsamında incelenmiş olup, mobilya

sektˆr¸nde bu oranlar sırasıyla %6,2-%3,8, kauÁuk ve plastik sektˆr¸nde %11,7-

%9,0 hazır giyim sektˆr¸nde ise %6,7-%4,2 olarak gerÁekleşmiştir.

2.6.3. Tasarımın Faaliyet Karlılığına Etkisi

47

Diğer İmalatlar

Mobilya İmalatı

Motorlu Kara Taşıtı İmalatı

Makine ve Ekipman İmalatı

Elektrikli TeÁhizat İmalatı

Bilgisayarın, Elektronik ve Optik ‹r¸nlerin İmalatı

Fabrikasyon Metal ¸r¸nleri İmalatı

Ana Metal Sanayii

Diğer Metalik Olmayan Mineral ‹r¸nlerin İmalatı

KauÁuk ve Plastik ‹r¸nlerin imalatı

Deri ve İlgili ‹r¸nlerin İmalatı

Giyim Eşyalarının İmalatı

Tekstil ‹r¸nlerinin İmalatı

Gıda ‹r¸nlerinin İmalatı

İmalat Sanayi Geneli

4,311,3

3,86,2

5,38,2

8,211,2

6,88,1

7,613,7

8,19,9

8,011,5

9,011,7

7,511,7

4,65,8

4,26,7

7,612,3

5,57,3

7,19,4

Grafik 5: İmalat Sanayi SeÁilen Alt Sektˆrlerde Faaliyet Karlılığı(Faaliyet Karı/Net Satışlar) (%) (2016 Yılı)

Tasarım Başvurusu Yapmayan Girişimler

Tasarım Başvurusu Yapan Girişimler

Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ocak, 2018

2.7. TASARIM BİLİNCİNİN ARTIRILMASINA Y÷NELİK FAALİYETLER

2.7.1. DESIGN TURKEY End¸striyel Tasarım ÷d¸lleri

Design Turkey End¸striyel Tasarım ÷d¸lleri, T¸rkiye'de kullanıcının ihtiyaÁlarını

gˆzeten, ihracatta ve ulusal pazarda ¸r¸ne katma değer ve rekabetÁi ¸st¸nl¸k

kazandıran iyi tasarımı ˆd¸llendirerek, iyi tasarlanmış ¸r¸nlerin topluma ve

end¸striye sağladığı faydaları gˆr¸n¸r kılmak amacıyla Ekonomi Bakanlığı, T¸rkiye

İhracatÁılar Meclisi (TİM) ve End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu (ETMK)

işbirliğiyle TURQUALITYÆ Programı d‚hilinde d¸zenlenen bir tasarım değerlendirme

sistemidir. Design Turkey End¸striyel Tasarım ÷d¸lleri iki yılda bir kez d¸zenlenmekte

olup ilki 2008 yılında gerÁekleştirilmiştir.

Bug¸ne kadar beş kez d¸zenlenen ˆd¸l yarışmasında ¸r¸n tasarımı ve kavramsal

tasarım olarak iki kategoride ˆd¸l verilmektedir. Design Turkey ‹r¸n Tasarımı

÷d¸llerinde, end¸striyel yˆntemlerle ¸retilmiş ve piyasaya s¸r¸lm¸ş, son kullanıcıyı

hedefleyen, belirli bir işlevi olan, tasarımcısı, ¸reticisi veya marka sahibi T.C. kˆkenli

olan ¸r¸nler sektˆrel bazda değerlendirilmektedir. Bu kategori altındaki ¸r¸n

tasarımları İyi Tasarım ÷d¸l¸ veya ‹st¸n Tasarım ÷d¸l¸ ile ˆd¸llendirilmektedir.

Design Turkey Kavramsal Tasarım ÷d¸llerinde, yaratıcı fikirleri teşvik etmek

amacıyla, end¸striye gelecek iÁin yˆn gˆsterebilecek, hen¸z ¸retilmemiş veya ¸retim

iÁin programa alınmamış tasarım projeleri sektˆrel bazda değerlendirilmektedir.

Design Turkey End¸striyel Tasarım ÷d¸llerinin hedefleri,

‹retim ve tasarım hizmeti sektˆrlerini ve iyi tasarımı tanıtmak amacıyla, ˆd¸l alan

tasarımları ˆd¸l tˆreni, sergi, yayınlar ve medya aracılığıyla tanıtarak end¸stride

ve toplumda tasarım farkındalığını y¸kseltmek;

İyi tasarımın kullanıcı ve ¸reticiler tarafından daha fazla talep edilmesine katkı

sağlayarak tasarımın değerini y¸kseltmek;

Tasarımcıları sektˆr b¸nyesindeki ¸reticilerle buluşturmak;

Yurt dışı ve yurt iÁinde gerÁekleştirilecek faaliyetlerle tasarım d¸nyasında

T¸rkiye'nin yerini vurgulamak;

T¸rkiye'de end¸strinin, ihracatın, uluslararası markalaşmanın ve end¸striyel

tasarımın gelişimine ve toplumun yaşam kalitesinin y¸kseltilmesine katkı

sağlamaktır.

�

�

�

�

�

48

2.7.2. T¸rkiye Tasarım Haftası

2.7.3. Tasarım Yarışmaları

Ekonomi Bakanlığı ve T¸rkiye İhracatÁılar Meclisi (TİM) işbirliğiyle ilki 19-23 Ekim

2016 tarihleri arasında d¸zenlenen T¸rkiye Tasarım Haftasının ikincisi 8-12 Kasım

2017 tarihleri arasında d¸zenlenmiştir. Bu etkinlikle tasarımın sanayi, end¸stri ve

ihracatla buluşturulması hedeflenmiş, ¸lke genelinde yaratıcılığın teşvik edilmesi,

d¸ş¸nsel ve k¸lt¸rel bir neslin oluşmasına katkı sağlanması amaÁlanmıştır.

T¸rkiye Tasarım Haftasında, end¸striyel tasarım, moda tasarımı ve gˆrsel iletişim

tasarımı gibi tasarımı iÁeren birÁok alanda d¸nyaca ¸nl¸ isimlerin, ¸niversitelerin,

tasarım okullarının, sanayici ve akademisyenlerin katılımının yanı sıra paneller,

konferanslar ve Áalıştaylar d¸zenlenmiştir. Hafta s¸resince, yıl iÁinde d¸zenlenen

tasarım yarışmalarının finalistlerinin ¸r¸n ve projelerinin sergi ve defileleri, d¸nyanın

prestijli tasarım yarışmalarında ˆd¸l kazanan T¸rk tasarımları ile tasarım merkezleri

ve tasarım ofislerinin ulusal/uluslararası proje sergileri ve ¸lkelerin ˆzel katılımı

gerÁekleşmiştir. Bunun yanı sıra, 2016 yılına kadar iki yılda bir gerÁekleştirilen bir

etkinlik olan Design Turkey End¸striyel Tasarım ÷d¸llerinin, anılan yıl itibariyle

T¸rkiye Tasarım Haftası Áatısı altında ve yıllık periyodlarla d¸zenlenmesi ˆngˆr¸lm¸ş

olup Design Turkey End¸striyel Tasarım ˆd¸llerinin 6. ÷d¸l Tˆreni ve sergisi de

T¸rkiye Tasarım Haftası etkinlikleri b¸nyesinde d¸zenlenmiştir.

‹lkemizde tasarımın farklı disiplinlerine yˆnelik olarak Áok sayıda tasarım yarışması

d¸zenlenmektedir. End¸striyel tasarım ve moda tasarımı alanındaki yarışmaların

ˆnemli bir kısmı ihracatÁı birlikleri tarafından d¸zenlenmektedir. Grafik tasarımı

yarışmaları ise genellikle yarışmayı d¸zenleyen kuruluşun logosunun veya yarışma

konusu afişin hazırlanmasını amaÁlamaktadır.

49

2.7.4. Tasarım Etkinlikleri

Tasarımlara yˆnelik olarak d¸zenli bir şekilde gerÁekleştirilen etkinlikler aşağıda yer

almaktadır:

29 Haziran D¸nya End¸striyel Tasarım G¸n¸ her yıl başta ETMK olmak ¸zere Áeşitli

kuruluşlar tarafından kutlanmaktadır.

Mimar Sinan G¸zel Sanatlar ‹niversitesi G¸zel Sanatlar Fak¸ltesi, Grafik Tasarım

Bˆl¸m¸ tarafından 1997 yılından bu yana d¸zenlenen etkinliğin 2016 yılında 20'ncisi

gerÁekleştirilmiştir.

İstanbul K¸lt¸r Sanat Vakfı tarafından iki yılda bir gerÁekleştirilen ve tasarımın

¸retime, ekonomik kalkınmaya, toplumsal gelişime, k¸lt¸rel etkileşime ve bireylerin

yaşam kalitesine olumlu etkisini vurgulamayı hedefleyen İstanbul Tasarım Bienali,

kentsel tasarım, mimarlık, iÁmimarlık, end¸striyel tasarım, grafik tasarım, moda ve

tekstil tasarımı ve yeni medya tasarımı gibi başlıca tasarım mesleklerini ve bu

mesleklerle ilişkili t¸m yaratıcı alanları kapsamaktadır.

D¸nya End¸striyel Tasarım G¸n¸

Grafist İstanbul

İstanbul Tasarım Bienali

Uluslararası Grafik Tasarım G¸nleri

50

Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2016) uygulama dˆneminin sona

ermesi nedeniyle yeni strateji belgesi hazırlama s¸reci başlatılmıştır. Bu kapsamda 3-

4 Haziran 2016 tarihlerinde kamu ve ˆzel sektˆr temsilcileri, sivil toplum kuruluşları,

akademisyenler, tasarımcılar ve ilgili paydaşların katılımıyla bir Áalıştay

gerÁekleştirilmiştir.

Strateji belgesi hazırlama Áalışmalarında Áalıştayın yanı sıra, ¸lke ˆrnekleri

incelenmiş, literat¸r taraması ve Áeşitli toplantılar yapılmıştır.

«alıştayın hazırlık aşamasında paydaş analizi yapılmış ve Áalıştayda tartışılacak

konuların ÁerÁevesi belirlenmiştir.

3. STRATEJİ BELGESİ HAZIRLIKÇALIŞMASINDA İZLENEN YÖNTEM

51

«alıştay 5 aşamada uygulanmıştır:

1. T¸rkiye'de ve d¸nyada tasarımı ilgilendiren veya etkileyen akımlar ve değişimler

bir beyin fırtınası ile listelenmiş, tasarım ekolojisinin gidişatı belirlenmeye

Áalışılmıştır. Daha sonra, k¸Á¸k gruplar d‚hilinde değerlendirme yapılarak

gruplar tarafından belirlenen olumlu ve olumsuz akımlar, Áalışmaya temel olması

amacıyla ortaklaştırılmıştır.

2. Bu akımlar tasarım sektˆr¸n¸n geleceği ile ilgili Ekosistem, Girişimci Tasarımcı,

Tasarım Tanımı/K¸lt¸r¸ ve Olumsuzlukları Aşma başlıkları altında birleştirilmiş ve

bunlara yˆnelik stratejik ˆneriler geliştirilmiştir.

3. Geliştirilen stratejik ˆneriler doğrultusunda, yeni strateji belgesinin ÁerÁevesi

belirlenmiştir.

4. Yeni stratejiler geliştirmeden ˆnce mevcut strateji belgesindeki hedefler ve

faaliyetler değerlendirilmiştir.

5. Yeni strateji belgesine girdi oluşturması iÁin Stratejik Kurgu ¸zerine grup

Áalışmaları gerÁekleştirilmiş, yeni strateji belgesine eklenmesi istenen yˆnelimler

somutlaştırılmış ve Áalışma son haline getirilmiştir.

52

«alıştayda, durum analizi ve m¸dahale alanlarının belirlenmesi amacıyla yapılan

grup Áalışmasında, ˆn¸m¸zdeki dˆnemde tasarım alanında gerÁekleşmesi

ˆngˆr¸len dˆn¸ş¸m ve değişimlerle ilgili senaryolar ¸zerine değerlendirmeler

yapılmış ve ˆne Áıkan olumlu ve olumsuz akımlar belirlenmiştir.

Bu Áalışmada, eğitim iÁin planlanan yenilik ve dˆn¸ş¸mler, tasarımın nitelik ve nicelik

aÁısından gelişebilmesi iÁin ortaya konulan ihtiyaca yˆnelik iş planları ve teşviklerin

payı ile tasarımın etki alanının giderek artıyor olması, ¸lkemizin tasarım alanındaki

olumlu akımları olarak ifade edilmiştir.

Tasarım konusunda yerel değerlerin yarattığı Áaba ile k¸resel pazarda ˆn plana

Áıkma ve rekabet etme g¸c¸n¸n yanı sıra sosyal konularda tasarımın etkinliğinin

artırılması ˆn plana Áıkan diğer konulardır. Gelişen ve değişen teknolojiler sayesinde,

¸r¸n yˆnetimi s¸recinde tasarım yˆnetiminin etkinliğinin artmaya başlaması, tasarım

ve tasarımcı aÁısından olumlu olarak nitelendirilmiştir.

4.1. OLUMLU AKIMLAR

4. DURUM ANALİZİ VE MÜDAHALEALANLARI

53

4.2. OLUMSUZ AKIMLAR

‹lkemizde tasarım alanında ˆngˆr¸len olumsuz akımlar arasında, ˆn¸m¸zdeki

yıllarda meydana gelebilecek sorunlardan birinin ¸retim-tasarım/tasarımcı

bağlamında yoğunlaşacağı ˆngˆr¸lm¸şt¸r. Kişiselliğe yˆnelik ˆzg¸r ¸r¸n

yaklaşımının olumlu etkilerine karşın, ¸retimin tasarımı sahiplenmesi ve tasarımı

ˆğrenmeyi talep etmesi gibi konuların tasarımcı iÁin tehdit oluşturacağı

d¸ş¸n¸lmektedir.

Eğitim alanındaki zayıflıklarda ise ¸lkemizde eğitimci sayısının yeterli olmamasından

kaynaklanan eksiklikler vurgulanmıştır. Bunun yanında, tasarım alanında aÁılan

bˆl¸m sayısındaki hızlı artış; eğitim-ˆğretimde eş değer olmayan yaklaşımların

ortaya Áıkmasına, denetimin g¸Áleşmesine ve eğitimdeki niteliğin d¸şmesine

sebebiyet vermektedir. Dolayısıyla, nitelikli tasarımcı yetiştirilmesi amacıyla, eğitim

politikalarının g¸Álendirilmesi ihtiyacı ortaya Áıkmaktadır.

Tasarım teşviklerinin bilinirliğinin az olması, destek kapsamlarındaki iyileştirme

gereklilikleri ve bunun yanı sıra mevcut Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme desteklerinin

değerlendirilmesinde end¸striyel tasarımın bir değerlendirme kriteri olarak yer

almaması bu alandaki yaşanan olumsuz akımlar arasında değerlendirilmiştir.

54

4.3. «÷Z‹M ÷NERİLERİ

Olumlu ve olumsuz akımların belirlenmesinden sonra, olumsuz akımların

yˆnetilmesi konusunda Áˆz¸m ˆnerileri oluşturulmuştur. Bu ˆneriler Kamu, Mevzuat,

Politika ve Planlama, Eğitim, Finansman ve Teşvik, Standardizasyon ve Uyum ile T¸rk

Tasarım Danışma Konseyi olarak yedi ana başlıkta toplanmıştır. Başlıklar

belirlenirken ortak amaca yˆnelik ˆneriler bir araya getirilmiş ve bu başlıklar

eylemlerin şekillendirilmesinde temel teşkil etmiştir.

1. Tasarıma kamuda daha fazla yer verilmesi, ekosistem paydaşları (tasarımcı,

eğitimci, kamu idareleri, sivil toplum kuruluşları, son t¸keticiler) arasındaki ilişki

eksikliklerinin giderilmesi konularındaki ˆneriler “Kamu” başlığı altında,

2. T¸rk tasarımının geliştirilmesi, tasarımcı ihtiyaÁlarının karşılanması amacıyla

verilen ˆneriler “ Mevzuat” başlığı altında,

3. Orta ˆğretim, lisans ve y¸ksek lisans seviyesinde tasarım eğitiminin geliştirilmesi

konularıyla ilgili ˆneriler “Eğitim” başlığı altında,

4. YurtiÁi ve yurtdışı pazarında T¸rk tasarımının etkinliğinin artırılması amacıyla

tasarımcı ve tasarım ofisleri/şirketlerine yˆnelik desteklerin geliştirilmesi ve

artırılması konularındaki ˆneriler “Finansman ve Teşvik” başlığı altında,

5. Tasarım sektˆr¸n¸n problemlerinin Áˆz¸lmesi ve birlik sağlanması amacıyla

verilen ˆneriler “Standardizasyon ve Uyum” başlığı altında,

6. T¸rk tasarım politikalarını oluşturan ve uygulayan T¸rk Tasarım Danışma

Konseyinin daha etkin hale getirilmesi amacıyla verilen ˆneriler “T¸rk Tasarım

Danışma Konseyi” başlığı altında toplanmıştır.

Belirlenen olumlu ve olumsuz akımların yˆnetimi konusunda verilen t¸m ˆneriler T¸rk

tasarımını geliştirmeyi amaÁlamaktadır.

55

4.4. BELİRLENEN M‹DAHALE ALANLARI

Bir ˆnceki bˆl¸mde 6 başlık altında toplanan ˆnerilerden yola Áıkılarak, birbiriyle

ilişkili başlıkların bir arada değerlendirilmesi sonucunda ˆncelikli 5 m¸dahale alanı

belirlenmiştir. Bu ÁerÁevede m¸dahale alanları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

1. Tasarım Ekosistemi

2. Girişimcilik ve Teşvik

3. Nitelikli İnsan Kaynağı

4. Bilinirlik ve Tanıtım

5. Bilgi ve Veri Kapasitesi

56

4.5.1. Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018)

�

�

�

�

�

�

T¸ketime yˆnelik ihraÁ ¸r¸nlerinde ˆzg¸n tasarım faaliyetleri ˆzendirilecek,

nitelikli tasarımcı yetiştirilmesi sağlanacak, patent tescili ve uluslararası marka

oluşturulması desteklenecek, tanıtım ve pazarlama konusundaki destekler

ihracatÁıların ihtiyaÁları doğrultusunda geliştirilecektir (YenilikÁi ‹retim, İstikrarlı

Y¸ksek B¸y¸me/÷demeler Dengesi/480).

İşletmelerin rekabet ˆncesi işbirliği, ağ oluşturma, ortak Ar-Ge ve tasarım, ortak

tedarik ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesi ˆzendirilecektir (YenilikÁi ‹retim,

İstikrarlı Y¸ksek B¸y¸me/İmalat Sanayinde Dˆn¸ş¸m/662).

Tekstil, hazır giyim ve deri sektˆrlerinin m¸şteri odaklı, hız ve esnekliği ile ¸retici

ˆzelliklerini geliştiren, tasarım, koleksiyon ve marka yaratabilen, yenilikÁi, Áevreye

duyarlı, pazarlama ve ¸retim kanallarında etkin olan bir yapıya dˆn¸ş¸m¸

desteklenecektir (YenilikÁi ‹retim, İstikrarlı Y¸ksek B¸y¸me/İmalat Sanayinde

Dˆn¸ş¸m 670).

Mobilya sanayinde tasarım becerisi, marka geliştirme, modern ¸retim

tekniklerinin kullanımı, kayıtlı Áalışma ve dağıtım kanallarına erişme kabiliyeti

artırılacaktır (YenilikÁi ‹retim, İstikrarlı Y¸ksek B¸y¸me/İmalat Sanayinde

Dˆn¸ş¸m/671).

Otomotiv sanayinde, tedarik zincirini kapsayan, tasarım/Ar-Ge, ¸retim ve satış-

pazarlama s¸reÁleri b¸t¸n¸n¸n yurtiÁinde geliştirilmesi sağlanarak, katma değer

artırılacaktır. «evreye duyarlı yeni teknolojilerin geliştirilmesi desteklenecektir.

YurtiÁinde elektronik, yazılım, elektrikli makine, ana metal, savunma sanayi gibi

diğer sektˆrlerle işbirliği ve b¸t¸nleşme sağlanacaktır. İÁ pazar ve k¸resel

pazarların ihtiyaÁlarına yˆnelik ˆzg¸n tasarımlı araÁlarla markalaşma

ˆzendirilecektir (YenilikÁi ‹retim, İstikrarlı Y¸ksek B¸y¸me/İmalat Sanayinde

Dˆn¸ş¸m/678).

K¸resel kriz nedeniyle ¸retim ve ihracat seviyesinde ˆnemli d¸ş¸ş gerÁekleşen T¸rk

gemi inşa sanayinin rekabet g¸c¸n¸n bulunduğu alanlarda, Ar-Ge Áalışmalarıyla

gemi tasarımı ve ¸retiminde d¸nya piyasalarından alınan pay artırılacaktır

(YenilikÁi ‹retim, İstikrarlı Y¸ksek B¸y¸me/İmalat Sanayinde Dˆn¸ş¸m/679).

57

4.5. TASARIM STRATEJİ BELGESİ VE EYLEM PLANININ TEMEL POLİTİKABELGELERİYLE İLİŞKİSİ

Onuncu Kalkınma Planı başta olmak ¸zere temel politika belgelerinin birÁoğunda

tasarım konusuna ilişkin ˆnemli politika ve hedefler yer almaktadır. ‹st politika

belgelerinde yer alan tasarımlara yˆnelik hedefler aşağıda yer almaktadır.

�

�

�

�

Savunma sanayi rekabetÁi bir yapıya kavuşturulacaktır. Savunma sistem ve

lojistik ihtiyaÁlarının ˆzg¸n tasarıma dayalı olarak ¸lke sanayisiyle b¸t¸nleşik ve

s¸rd¸r¸lebilir bir şekilde karşılanması, uygun teknolojilerin sivil amaÁlı

kullanımı ile yerlilik oranının ve Ar-Ge'ye ayrılan payın artırılması sağlanacaktır.

Belirli savunma sanayi alanlarında ağ ve k¸melenme yapıları desteklenecektir

(YenilikÁi ‹retim, İstikrarlı Y¸ksek B¸y¸me/İmalat Sanayinde Dˆn¸ş¸m/681).

2023 hedeflerine ve Onuncu Kalkınma Planının amaÁlarına ulaşılabilmesi

aÁısından ˆnem taşıyan, temel yapısal sorunlara Áˆz¸m olabilecek, dˆn¸ş¸m

s¸recine katkıda bulunabilecek, genellikle birden fazla bakanlığın sorumluluk

alanına giren, kurumlar arası etkin koordinasyon ve sorumluluk gerektiren

kritik reform alanları iÁin “÷ncelikli Dˆn¸ş¸m Programları” tasarlanmıştır.

÷ncelikli Dˆn¸ş¸m Programları 25 programdan oluşmakta olup “‹retimde

Verimliliğin Artırılması Programı” ve “İthalata Olan Bağımlılığın Azaltılması

Programı” kapsamında tasarım konusuna yer verilmiştir.

Onuncu Kalkınma Planı dˆneminde verimlilik odaklı bir yaklaşımla rekabet

g¸c¸ artırılarak cari aÁık sorunu yaşanmadan y¸ksek ve istikrarlı b¸y¸meye

ulaşılması hedeflenmektedir. Bu kapsamda, ‹retimde Verimliliğin Artırılması

Programıyla, verimlilik algısının geliştirilmesi, ¸retim s¸reÁlerinin iyileştirilmesi,

katma değerin artırılması ve bˆylelikle sˆz konusu hedefe katkı sağlanması

amaÁlanmaktadır. Sˆz konusu programda “‹r¸n tasarımı, ¸r¸n

Áeşitlendirmesi, markalaşma, pazarlama ve tanıtım gibi konularda firmaların

kapasitesinin artırılması” politikası ve bu politika altında k¸Á¸k ˆlÁekli

işletmelere yˆnelik olarak ¸r¸n tasarımı, Áeşitlendirilmesi ve markalaşma

konularında eğitim faaliyetleri d¸zenlenmesi eylemi yer almaktadır (÷ncelikli

Dˆn¸ş¸m Programları/‹retimde Verimliliğin Artırılması Programı/Program

Bileşenleri/4. Bileşen/2. Madde/ Eylem 51).

İthalata Olan Bağımlılığın Azaltılması Programıyla ¸retimde dˆn¸ş¸m¸n

y¸ksek katma değerli ¸r¸nler lehine sağlanması ve yerli girdi ¸retiminin ve

kullanımının teşvik edilmesi yoluyla ithalata olan bağımlılığın azaltılması

amaÁlanmaktadır. Bu programda “Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinin

orta-y¸ksek ve y¸ksek teknolojiye sahip ¸r¸nlerde yoğunlaşması” politikası

(÷ncelikli Dˆn¸ş¸m Programları/İthalata Olan Bağımlılığın Azaltılması

Programı/Program Bileşenleri/1. Bileşen/2. Madde) ve “Yerlileşmenin

desteklenmesi, bu amaÁla uygun mekanizmaların geliştirilmesi” politikası yer

almaktadır (÷ncelikli Dˆn¸ş¸m Programları/İthalata Olan Bağımlılığın

Azaltılması Programı/Program Bileşenleri/1. Bileşen/3. Madde) .

4.5.1.1. Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) ÷ncelikliDˆn¸ş¸m Programları

58

�

�

�

�

�

“Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinin orta-y¸ksek ve y¸ksek teknolojiye sahip¸r¸nlerde yoğunlaşması” politikası altında tanımlanmış tasarıma ilişkin 2 eylembulunmaktadır:

Orta ve y¸ksek teknolojili ¸r¸nlere yˆnelik Ar-Ge, yenilik ve tasarım

faaliyetlerine ˆncelik verilmek suretiyle T¸rkiye Sanayi Stratejisi ve Sektˆrel

Stratejiler hazırlanacaktır (Eylem 22).

Sanayinin rekabet g¸c¸n¸ artırmak amacıyla Ar-Ge, yenilik ve tasarım

faaliyetlerinde fikri ve sınai m¸lkiyet haklarının farkındalığına yˆnelik

konferans, Áalıştay ve benzeri etkinlikler d¸zenlenecektir (Eylem 24).

T¸rkiye Sanayi Stratejisi'nin vizyonu, “Orta-y¸ksek ve y¸ksek teknolojili ¸r¸nlerde

Afro-Avrasya'nın tasarım ve ¸retim ¸ss¸ olmak” şeklinde belirlenmiştir. Bu vizyon

doğrultusunda, 2015–2018 dˆnemini kapsayan T¸rkiye Sanayi Stratejisi'nin

genel amacı ise “T¸rk sanayisinin rekabet edebilirliğinin ve verimliliğinin

y¸kseltilerek, d¸nya ihracatından daha fazla pay alan, ağırlıklı olarak y¸ksek

katma değerli ve ileri teknolojili ¸r¸nlerin ¸retildiği, nitelikli işg¸c¸ne sahip ve aynı

zamanda Áevreye ve topluma duyarlı bir sanayi yapısına dˆn¸ş¸m¸n¸

hızlandırmak” olarak belirlenmiştir (Vizyon ve Genel AmaÁ/74).

İmalat sanayine yˆnelik tasarım ofislerinin kurulması iÁin mevzuat altyapısı

tamamlanacak ve tasarım ofisleri desteklenmeye başlanacaktır (Sanayide bilgi ve

teknolojiye dayalı y¸ksek katma değerli yerli ¸retimin geliştirilmesi/Eylem 7).

Oyuncak İhtisas OSB kurularak yerli oyuncak sanayisinin gelişmesi ve

markalaşması sağlanacaktır (Sanayide bilgi ve teknolojiye dayalı y¸ksek katma

değerli yerli ¸retimin geliştirilmesi/Eylem 21).

S¸rd¸r¸lebilir ihracat artışını sağlamak amacıyla; yenilikÁi fikirler ve Ar-Ge'ye

dayalı, katma değeri y¸ksek, markalı ¸r¸n ve hizmetlerin ¸retim ve pazarlama

s¸reÁleri desteklenecektir (Kaynakların etkin kullanıldığı, daha yeşil ve rekabetÁi

sanayi yapısına dˆn¸ş¸m¸n sağlanması/Eylem 47).

o

o

4.5.2. T¸rkiye Sanayi Stratejisi Belgesi (2015-2018)

59

� “Yerlileşmenin desteklenmesi, bu amaÁla uygun mekanizmaların geliştirilmesi”

politikası altında, başta tekstil, hazır giyim, mobilya ve seramik sektˆrleri

olmak ¸zere belirlenecek sektˆrlerde, T¸rk imaj ve tarzının belirlenmesi ve

yerleştirilmesi iÁin ¸niversiteler ve tasarıma ilişkin kurumların birlikte

Áalışacağı bir platform oluşturulması eylemi bulunmaktadır (Eylem 47).

4.5.3. 2023 T¸rkiye İhracat Stratejisi

4.5.4. T¸rk Patent ve Marka Kurumu 2018-2022 Stratejik Planı

4.5.5. Ulusal Fikri Haklar Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2015-2018)

�

�

Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı uygulamaya konulacak ve şirketlerin

tasarım faaliyetleri etkin bir şekilde desteklenecektir (T¸rk Markalarının

Bilinirliğinin Artırılması/Eylem 12).

Şirketlerin bilimsel ve teknolojik gelişmelere dayalı yenilikÁi ¸r¸n ve s¸reÁ

fikirlerinin geliştirilmesi ve ticarileştirilmesi amacı ile end¸striyel tasarım, ¸retime

hazırlık, ¸retim s¸reci doğrulaması, saha testleri, belgelendirme Áalışmaları,

pazara sunum ve satış sonrası hizmetlere yˆnelik hazırlık Áalışmaları faaliyetlerini

iÁeren projeleri desteklenecektir (İhracatta YenilikÁilik ve Ar-Ge'ye Yˆnelik Yatırım

ve Uygulamalar ile İleri Teknolojili ‹r¸n İhracatının Artırılması/Eylem 51).

÷zg¸n tasarımların oluşturulmasına ve ekonomiye kazandırılmasına katkı

sağlanacaktır (Hedef 3.3).

Strateji:

Tasarımcıları ve sanayicileri bir araya getirecek etkinlikler d¸zenlenecektir.

÷zg¸n tasarımların ˆnemi konusunda tanıtım materyali hazırlanacaktır.

÷zg¸n tasarımların ¸lke ekonomisine etkilerine ilişkin rapor hazırlanacaktır.

÷zg¸n tasarımlara ilişkin başarı hik‚yelerini iÁeren materyal hazırlanacaktır.

‹niversiteler b¸nyesinde geliştirilen fikri ¸r¸nler iÁin (buluş, tasarım, yeni bitki

Áeşidi) tescil başvurusu ve elde edilen hakların s¸rd¸r¸lmesi iÁin gerekli mali

kaynağın teminine yˆnelik Áalışma yapılacaktır (Eylem 3.4).

KOSGEB Ar-Ge, İnovasyon ve End¸striyel Uygulama Destek Programı ile

Tasarım ve Sınai M¸lkiyet Hakları Desteklerinin bilinirliği artırılacaktır

(Eylem 3.6).

Fikri hakların yoğun olduğu end¸strilerin ekonomik performans ve kalkınmaya

etkisi incelenecektir (Eylem 3.9).

Ortaˆğretimde yaratıcılığı, tasarımı teşvik edici yarışma, proje ve faaliyetler

y¸r¸t¸lecektir (Eylem 4.10).

�

�

�

�

�

o

o

o

o

60

5.1. VİZYON

5.2. HEDEFLER VE EYLEMLER

Tasarım Stratejisi ve Eylem Planının (2018-2020) vizyonu “T¸rk tasarımının k¸resel bir

marka olması” şeklinde belirlenmiştir. Belirlenen bu vizyona ulaşabilmek iÁin

uygulanacak stratejiler beş temel hedef altında toplanmıştır.

Yeni Tasarım Stratejisi ve Eylem Planı (2018-2020) ile birlikte T¸rkiye'de ve D¸nyada

tasarım havzasını etkileyen akımlar değerlendirilmiş ve 5 hedef kapsamında 20

eylem planlanmıştır. Oluşturulan eylemlerdeki Áatı amaÁ; tasarım sektˆr¸n¸n nitelik

ve nicelik olarak b¸y¸mesi iÁin firma kapasitelerinin geliştirilmesi ihtiyacını

karşılamak, mevcut desteklerin etkinliğini artırmak, kamunun tasarımı kullanmasını

desteklemek, tasarım eğitiminde dˆn¸ş¸m¸ sağlamak ve Tasarım Konseyini daha

etkin hale getirmektir. Eylemlerin hayata geÁirilmesiyle tasarım alanında d¸nyada

daha etkin hale gelinecek, rekabet g¸c¸m¸z artacak ve T¸rk tasarımı/tasarımcısının

d¸nya tarafından tanınmasına katkı sağlanacaktır.

edeflenen eylemlerin tamamlanmasıyla;

Kamu ve ˆzel sektˆrde tasarım kullanımı ve tasarımcı sayısı artacaktır.

T¸rk D¸nyası Tasarım Şurası d¸zenlenmesi, T¸rk tasarımına yˆn veren

tasarımcıların hayatı ve başarı hik‚yelerinin yayınlanması, medyada tasarım ile

ilgili programların yapılması ve farklı hedef kitlelere yˆnelik etkinliklerin

d¸zenlenmesiyle tasarım farkındalığı artacaktır

H

.

�

�

61

5. VİZYON, HEDEFLER VE EYLEMLER

� Tasarıma ilişkin mevcut desteklerin iyileştirilmesiyle tasarımcılar daha fazla ve

daha geniş kapsamda desteklerden faydalanacaklardır. Ayrıca, tasarım

desteklerinin bilinirliğini artırıcı kamuoyunda d¸zenlenecek faaliyetler artacaktır.

T¸rk k¸lt¸r¸ ˆğeleri ve yerel bilgilerin bir arada bulunabileceği online arşiv

oluşturulacaktır.

T¸rk Tasarım Danışma Konseyi ¸lkemizdeki tasarım politikalarını oluşturan ve

uygulayan bir yapıya sahiptir. Tasarımla ilgili sivil toplum kuruluşlarının Konseyde

yeterince etkin olamaması, Konseyin tasarım sorunlarına m¸dahalesinin

g¸Áleşmesine neden olmaktadır.

Ayrıca, kamu ve ˆzel sektˆrde tasarım kullanımının ve tasarımcı sayısının artırılması,

kurumsal kimliğin doğru yansıtılması, insanla ilişkili ¸r¸n ve hizmetlerin ¸retilmesi,

şehirlerde tarihi ve k¸lt¸rel kimliklerin oluşturulması, ˆzel sektˆrde ise ¸r¸n geliştirme

s¸reÁlerinde tasarım disiplininin etkin rol almasının T¸rkiye'de ekonomiye katma

değer sağlayacağı ˆngˆr¸lmektedir.

÷n¸m¸zdeki dˆnemde tasarım alanında farkındalık artışının yanı sıra tasarıma

ilişkin kapasite oluşturulması hedeflenmektedir.

T¸rk tasarımının k¸resel bir marka olması vizyonu doğrultusunda, işletmelerin

tasarımla ilgili her t¸rl¸ bilgi ve danışmanlık ihtiyaÁlarının karşılanması

gerekmektedir. Bu doğrultuda, tasarımcıların ve sanayinin etkileşim iÁerisinde faaliyet

gˆstereceği, tasarım st¸dyoları, ulusal tasarım araştırma merkezi, tasarım

k¸t¸phanesi vb. tasarım k¸melenme yapı ve merkezlerin yer alacağı Tasarım

Vadisinin kurulması atılacak en ˆnemli adım olacaktır.

Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde ¸niversitelerin tasarımla ilgili bˆl¸mlerinden mezun

en az lisans derecesine sahip tasarımcı sayısının yeterli olmadığı ˆngˆr¸lmektedir.

Tasarımcı istihdamının teşvik edilmesi amacıyla tasarım gerektiren her bir Ar-Ge ve

Tasarım Merkezinde en az bir tasarımcının istihdam edilmesi gerekmektedir.

Kamu ve ˆzel sektˆr¸n tasarım yˆnetim, ¸retim ve kullanım kapasitesinin

geliştirilmesi hedefine ulaşmada eylem belirlenmiştir:

�

5.2.1. HEDEF 1

“Kamu ve ˆzel sektˆr¸n tasarım yˆnetim, ¸retim ve kullanım kapasitesi

geliştirilecektir.”

4

62

5163

Eylemler

1. İşletmelerin tasarımla ilgili her t¸rl¸ bilgi, veri, araştırma ve danışmanlık

ihtiyaÁlarını karşılayacak yapı ve merkezlerin yer alacağı Tasarım Vadisi

kurulacaktır.

2. T¸rk Tasarım Danışma Konseyi daha etkin hale getirilecektir.

3. Tasarım s¸reÁlerinin etkin yˆnetimi konusunda eğitici ve bilgilendirici

faaliyetler d¸zenlenecektir.

4.

“Tasarım desteklerinin etkinliği artırılacak ve tasarım alanında girişimcilik

desteklenecektir.”

Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde tasarım yapma, geliştirme ve yˆnetimi

konularında profesyonel tasarımcılar tarafından eğitimler verilecektir.

5.2.2. HEDEF 2

‹lkemizde ˆzg¸n ve katma değeri y¸ksek tasarımların ¸retilmesi s¸recinde,

tasarımla ilgili destekler b¸y¸k rol oynamaktadır. Değişen teknolojiye ayak uyduran

Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde tasarım disiplininin gereklilik haline getirilmesi ve

tasarım bilincinin yerleşmesi amacıyla verilen desteklerde d¸zenlemeler yapılması

ˆnem arz etmektedir.

Son dˆnemde kamu kurum ve kuruluşları tarafından tasarıma yˆnelik olarak verilen

desteklerin Áeşidinde ve miktarında ˆnemli artışlar yaşanmıştır. Bu kapsamda bu

hedef altında yer alan eylemlerde, verilen desteklerin tasarımcı/ofis/şirketlere ne

kadar fayda sağladığı, girişimciliğin artırılması ve markalaşma gibi konularda

desteklerdeki eksiklik ve ihtiyaÁların belirlenmesi amaÁlanmaktadır. Ayrıca,

T¸rkiye'deki tasarım merkezlerinin yaptığı Áalışmalar ve etkinlikler hakkında bilgi

sahibi olunması ve bu veriler ışığında tasarım merkezlerinin etkisinin belirlenmesi,

¸lkemizin tasarım politikalarının geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.

Verilen desteklerde, Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme projelerinin genelinde işlevselliğin ˆn

planda tutulduğu, estetik, ergonomi ve ¸r¸n-kullanıcı ilişkisi gibi konuların gˆz ardı

edildiği gˆzlemlenmiştir. Ancak bahsi geÁen bu konular, destekler kapsamında

geliştirilen projeler sonucu ortaya Áıkan ¸r¸nlerin nihai halini alabilmesi ve

ticarileşebilmesi iÁin ˆnem arz etmektedir. Estetik, ergonomi ve ¸r¸n-kullanıcı ilişkisi

konuları tasarım disiplininin alanına girmesine rağmen proje ekiplerinde

tasarımcının s¸rece sonradan d‚hil edilmesi ve bu nedenle ¸r¸nlerin ticarileşme

basamaklarının verimli ilerlemediğinin gˆr¸lmesinden dolayı; bu desteklerin daha

faydalı olacak şekilde değerlendirilmesi ve projelerin amacına ulaşabilmesi adına

ilgili projelerde tasarımın da bir değerlendirme kriteri olarak eklenmesi gerekmiştir.

Ayrıca, tasarım gerektiren Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme projelerine ilişkin seÁim ve

değerlendirme kurullarına tasarım akademisyenleri veya profesyonellerinin de dahil

edilmesi ˆngˆr¸lm¸şt¸r.

Tasarım desteklerinin etkinliğinin artırılması ve tasarım alanında girişimciliğin

desteklenmesi hedefi doğrultusunda 3 eylem belirlenmiştir:

‹lkemizde ˆzg¸n ve yaratıcı d¸ş¸nmeyi destekleyici, buna yˆnelik olarak tasarım ve

¸r¸n geliştirmenin farklı boyutlarını ele alan eğitim sisteminin geliştirilmesi amacıyla

eğitim ve ˆğretimin t¸m aşamalarında verilmekte olan tasarım eğitimlerinin gˆzden

geÁirilmesi ve niteliklerinin artırılmasına ilişkin tedbirlerin alınması gerekmektedir.

Bu bağlamda, orta ˆğretim m¸fredat programında yer alan tasarım derslerine ilişkin

bilgi kapasitelerinin artırılması ve eğitimcinin değişen tasarım eğitimine gˆre

g¸ncelliğini koruması gerekmektedir.

Bunun yanı sıra, ¸niversite lisans ve lisans¸st¸ bˆl¸mlerde isim birliğinin sağlanması,

bˆl¸mlerin iÁeriklerinin ve Áalışma alanlarının aynı olduğunu gˆstermeye ve karmaşa

oluşmasını engellemeye yardımcı olacaktır. Ayrıca, farklı bˆl¸m isimleriyle kamu

kurum/kuruluşlarına yapılan başvurularda ilgili tasarım bˆl¸mlerinden mezun

ˆğrencilerin aynı oranda yararlanmasını sağlanacaktır.

Tasarım alanında insan kaynağı kapasitesi ve niteliğinin artırılması hedefine ulaşmak

iÁin 3 eylem belirlenmiştir:

Eylemler

Eylemler

1. Tasarıma ilişkin mevcut desteklerin analizleri yapılacak ve iyileştirme ˆnerileri

geliştirilecektir.

2.

3.

“Tasarım alanında insan kaynağı kapasitesi ve niteliği artırılacaktır.”

1. “Teknoloji ve Tasarım” dersi ˆğretmenlerinin tasarım konusunda mesleki

yeterlilikleri artırılacaktır.

2. Lisans ve lisans¸st¸ eğitimde iÁerikleri aynı isimleri farklı bˆl¸mler arasında isim

birliği sağlanacaktır.

3. Lisans ve lisans¸st¸ d¸zeyde tasarım eğitiminin kalitesinin artırılmasına ilişkin

tedbirler alınacaktır.

End¸striyel tasarım; Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme ve ticarileştirme desteklerine

değerlendirme kriteri olarak d‚hil edilecektir.

Tasarım gerektiren Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme projelerine ilişkin seÁim ve

değerlendirme kurullarına tasarım akademisyenleri veya profesyonelleri de

dahil edilecektir.

5.2.3. HEDEF 3

64

5.2.4. HEDEF 4

“T¸rk tasarımının ulusal ve uluslararası d¸zeyde gˆr¸n¸rl¸ğ¸ ve bilinirliği

artırılacaktır.”

1. T¸rk Tasarımının uluslararası tanıtımının sağlanmasına yˆnelik iletişim stratejisi

belirlenecek ve uygulanacaktır.

2. T¸rk D¸nyası Tasarım Şurası d¸zenlenecektir.

3. Tasarım farkındalığını artırıcı yazılı ve gˆrsel materyaller hazırlanacaktır.

4. T¸rk tasarımcıları ulusal ve uluslararası d¸zeyde tanıtılacaktır.

5. Uluslararası tasarım kuruluşları ve konseyleriyle ortak faaliyetler d¸zenlenecektir.

6. Bilim Merkezlerinde tasarım farkındalığını artırıcı etkinlikler gerÁekleştirilecektir.

7. Tasarım m¸zesi kurulacaktır

‹lkemiz tasarım ve tasarımcılarının s¸rd¸r¸lebilir bir şekilde d¸nya ile rekabet

edebilir hale gelmesi ve T¸rk Tasarımı kavramının tanınması ve yerleşmesi iÁin tanıtım

Áalışmalarının y¸r¸t¸lmesi gerekmektedir. Bu amaÁla, Strateji Belgesi vizyonu

ÁerÁevesinde ulusal ve uluslararası d¸zeyde farklı şekillerde etkinliklerin

d¸zenlenmesi, ¸lkemizde tasarım farkındalığının artırılması ve tasarımın

benimsenmesine katkı sağlayacaktır. ÷rneğin, yazılı ve gˆrsel materyallerin

hazırlanması, tanıtıcı etkinlikler d¸zenlenmesi, Áocuklarda tasarım bilinci oluşturacak

faaliyetlerin bilim merkezi b¸nyesinde gerÁekleştirilmesi vb.

Ayrıca, bir ˆnceki dˆnem Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı'nda da yer alan ve

tamamlanamayan, T¸rkiye'de ˆzg¸n ¸r¸n tasarımı konusunda geÁmişten g¸n¸m¸ze

gerÁekleşen ¸retim ve tasarım s¸reÁlerinin kaydını tutmak, ¸retici ve tasarımcılara

dair nesne ve arşiv malzemesini bir araya getirerek T¸rk tasarım belleği oluşturmak

amacıyla Tasarım M¸zesinin kurulması da hedef kapsamında yer alan eylemler

arasındadır.

T¸rk tasarımının ulusal ve uluslararası d¸zeyde gˆr¸n¸rl¸ğ¸ ve bilinirliğinin

artırılması hedefine ulaşmak ¸zere 7 eylem belirlenmiştir:

.

Eylemler

5165

5.2.5. HEDEF 5

“Tasarıma ilişkin bilgi ve veri kapasitesi geliştirilerek karar alma s¸reÁleri

desteklenecek ve yˆnlendirilecektir.”

1. Tasarıma ilişkin veri setleri belirlenecek ve tasarım envanteri veri tabanı

oluşturulacaktır.

2. T¸rkiye'nin tasarım k¸lt¸r¸ ˆğeleri ve yerel bilgi birikimi kayıt altına alınacaktır.

3. ‹lkemizdeki tasarım faaliyetlerinin sektˆrel analizi yapılacaktır.

‹lkemizde tasarıma ilişkin politika ve stratejilerin belirlenmesi ve uygulanmasında,

tasarımla ilgili kritik bilgi ve verilerin oluşturulması ve g¸ncelliğinin sağlanması ˆnem

arz etmektedir. 2014-2016 Tasarım Strateji Belgesi'nde eylem kapsamında

gerÁekleştirilen envanter oluşturulmasına dair pilot Áalışma end¸striyel tasarım

alanında yapılmıştır. Yeni strateji belgesinde devam ettirilen bu eylem kapsamında

end¸striyel tasarıma ilişkin yapılan Áalışmalar, tasarıma ilişkin diğer alanları da

kapsayacak şekilde geliştirilecektir. Bu bilgi ve verilerden yola Áıkarak sanayici ve

tasarımcıların ihtiyaÁlarının belirlenmesi ile tasarıma ilişkin etkin ve s¸rd¸r¸lebilir

politikalar oluşturulması sağlanacaktır.

Belirlenen politikalarda, tasarıma yˆnelik sektˆrel araştırmalar ile bˆlgelerin ¸retim

ve hammadde potansiyelleri gˆz ˆn¸ne alınarak T¸rk tasarımı kimliğini

geliştirebilecek ˆğelerin ortaya Áıkarılması sağlanacaktır.

Tasarıma ilişkin bilgi ve veri kapasitesi geliştirilerek karar alma s¸reÁlerinin

desteklenmesi ve yˆnlendirilmesi hedefi doğrultusunda 3 eylem belirlenmiştir:

Eylemler

66

HEDEF-1: Kamu ve ˆzel sektˆr¸n tasarım yˆnetim, ¸retim ve kullanım kapasitesi geliştirilecektir.

6. EYLEM PLANI

SorumluKuruluş

İşbirliği YapılacakKuruluşlar

Yapılacak İşler PerformansGˆstergeleri

No S¸reEylem Planı

1 Bilim, Sanayive TeknolojiBakanlığı,T‹RKPATENT

Konseye ‹ye Kurum veKuruluşlar

Tasarım Vadisi b¸nyesindetasarım st¸dyoları, ulusaltasarım araştırma merkezi,tasarım k¸t¸phanesi vb.yapılar kurularaktasarımcıların ve sanayininetkileşim iÁerisinde faaliyetgˆstermesi sağlanacaktır.

Bu kapsamda;D¸nyadaki ˆrnek tasarımk¸melenme modelleriincelenerek, ‹lkemizdetasarım faaliyetlerinin yoğunolduğu bˆlgeler dikkatealınarak yer tespiti Áalışmasıyapılacak ve FizibiliteRaporu hazırlanacaktır.

Fizibilite raporudoğrultusunda TasarımVadisi Projesininuygulanması Áalışmalarıtamamlanacaktır.

2020Sonu

FizibiliteRaporu

VadininKurulması

İşletmelerin tasarımla ilgiliher t¸rl¸ bilgi, veri,araştırma ve danışmanlıkihtiyaÁlarını karşılayacakyapı ve merkezlerin yeralacağı Tasarım Vadisikurulacaktır.

67

2 T¸rk Tasarım DanışmaKonseyi daha etkin halegetirilecektir.

T‹RKPATENT Konseye ‹ye Kurum veKuruluşlar

D¸nya ˆrnekleri incelenerekrapor hazırlanacaktır.

Tasarım Danışma Konseyi’neilişkin mevzuatg¸ncellenecektir.

2020Sonu

İnceleme veDeğerlen-dirmeRaporu

MevzuatTaslağı

SorumluKuruluş

İşbirliği YapılacakKuruluşlar

Yapılacak İşler PerformansGˆstergeleri

No S¸reEylem Planı

3 Tasarım s¸reÁlerinin etkinyˆnetimi konusunda eğiticive bilgilendirici faaliyetlerd¸zenlenecektir.

T‹RKPATENT Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,Ekonomi Bakanlığı,T‹BİTAK, KOSGEB,TOBB, TİM, TESK,‹niversiteler, İlgiliMeslek Kuruluşları

Konseye ¸ye t¸m kurum vekuruluşlar tarafından faaliyetalanları ÁerÁevesindeetkinliklergerÁekleştirilecektir.

T¸m etkinlikler T‹RKPATENTtarafından derlenerekKonseye sunulacaktır.

Yılda 12Etkinlik

S¸rekli

4 Ar-Ge ve TasarımMerkezlerinde tasarımyapma, geliştirme veyˆnetimi konularındaprofesyonel tasarımcılartarafından eğitimlerverilecektir.

Bilim,Sanayi veTeknolojiBakanlığı

Konseye ‹ye Kurumve Kuruluşlar

Ar-Ge ve Tasarım MerkeziÁalışanlarına yˆnelik olaraktasarım yapma, geliştirme veyˆnetimi konularını kapsayaneğitim programlarıoluşturulacaktır. Eğitimleroluşturulan programlarÁerÁevesinde profesyoneltasarımcılar veakademisyenler tarafındanverilecektir.

S¸rekli EğitimVerilen Ar-Geve TasarımMerkeziSayısı: HerYıl En Az 100

68

HEDEF-2: Tasarım desteklerinin etkinliği artırılacak ve tasarım alanında girişimcilik desteklenecektir.

SorumluKuruluş

İşbirliği YapılacakKuruluşlar

Yapılacak İşler PerformansGˆstergeleri

No

1

2

3

S¸reEylem Planı

Tasarıma ilişkin mevcutdesteklerin analizleriyapılacak ve iyileştirmeˆnerileri geliştirilecektir.

Bilim, Sanayive TeknolojiBakanlığı,EkonomiBakanlığı,KalkınmaBakanlığı

Hazine M¸steşarlığı,KOSGEB, İlgili MeslekKuruluşları KalkınmaAjansları

,Bilim, Sanayi ve TeknolojiBakanlığı tarafından TasarımMerkezleri ve KOSGEB'intasarım desteklerine ilişkin,

Ekonomi Bakanlığı tarafındankendi Bakanlıklarınca verilentasarım desteklerine ilişkin ve

Kalkınma Bakanlığıtarafından Kakınma Ajanslarıdesteği ile kurulan sektˆreldeğer bazlı TasarımMerkezlerine ilişkin analizraporları hazırlanacaktır.

Rapor Áıktıları doğrultusundadestek mekanizmalarındagerekli d¸zenlemeleryapılacaktır.

AnalizRaporları

TasarımınDeğerlen-dirme KriteriOlarakEklendiğiDestekSayısı:En Az 1

TasarımAkademis-yenleri veyaProfesyo-nellerinin YerAldığı ProjeSayısı: YıldaEn Az 20

Sorumlu kuruluşlarınvermekte olduğu Ar-Geve ¸r¸n geliştirmedestekleri iÁerisinde,end¸striyel tasarımındeğerlendirme kriteriolarak yer alabileceğidestekler belirlenecek vesˆz konusu desteklereend¸striyel tasarımdeğerlendirme kriteriolarak d‚hil edilecektir.

Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirmeprojelerinde proje seÁim vedeğerlendirme kurullarınaend¸striyel tasarımakademisyenleri veyaprofesyonelleri de dahiledilecektir.

Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,Ekonomi Bakanlığı

T‹BİTAK,KOSGEB

End¸striyel tasarım;Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme veticarileştirme desteklerinedeğerlendirme kriteri olarakd‚hil edilecektir.

Tasarım gerektiren Ar-Ge ve¸r¸n geliştirme projelerineilişkin seÁim ve değerlendirmekurullarına tasarımakademisyenleri veyaprofesyonelleri de dahiledilecektir.

Bilim, Sanayive TeknolojiBakanlığı,T‹BİTAK,KOSGEB

Ekonomi BakanlığıT‹RKPATENT

,

2018Sonu

2018Sonu

S¸rekli

69

HEDEF-3: Tasarım alanında insan kaynağı kapasitesi ve niteliği artırılacaktır.

SorumluKuruluş

İşbirliği YapılacakKuruluşlar

Yapılacak İşler PerformansGˆstergeleri

No

1

2

3

S¸reEylem Planı

“Teknoloji ve Tasarım”dersi ˆğretmenlerinintasarım konusundamesleki yeterlilikleriartırılacaktır.

Lisans ve lisans¸st¸eğitimde iÁerikleri aynıisimleri farklı bˆl¸mlerarasında isim birliğisağlanacaktır.

Lisans ve lisans¸st¸d¸zeyde tasarım eğitimininkalitesinin artırılmasınailişkin tedbirler alınacaktır.

Milli EğitimBakanlığı

Y÷K

Y¸ksekˆğretimKalite Kurulu

2018Sonu

S¸rekli

2018Sonu

2020Sonu

‹niversiteler, İlgiliMeslek Kuruluşları

‹niversiteler, İlgiliMeslek Kuruluşları

Y÷K, ‹niversiteler,İlgili MeslekKuruluşları

‹niversitelerin ilgilitasarım bˆl¸mleritarafından uygulamaˆrnekleri iÁeren rehberdok¸man (kitap, gˆrsel,işitsel belge, ders aracı vb.)hazırlanacaktır.

“Teknoloji ve Tasarım”dersi ˆğretmenlerinin¸niversitelerin ilgilitasarım bˆl¸mlerindenhizmet iÁi eğitim almasısağlanacaktır.

Tasarım Konseyi’ndegˆr¸ş¸lerekkesinleştirilecek olanˆneri ¸niversiteleretavsiye kararı olarakiletilecektir.

Tasarım eğitimprogramlarınınakreditasyonuna ilişkinM‹DEK benzeri bir sistemoluşturulacaktır.

RehberDok¸man

EğitimVerilen÷ğretmenSayısı: Yılda200

TavsiyeKararı

Akreditas-yon Sistemi

70

HEDEF-4: T¸rk tasarımının ulusal ve uluslararası d¸zeyde gˆr¸n¸rl¸ğ¸ ve bilinirliği artırılacaktır.

SorumluKuruluş

İşbirliği YapılacakKuruluşlar

Yapılacak İşler PerformansGˆstergeleri

No

1

2

3

S¸reEylem Planı

T¸rk Tasarımının uluslararasıtanıtımının sağlanmasınayˆnelik iletişim stratejisibelirlenecek ve uygulanacaktır.

T¸rk D¸nyası TasarımŞurası d¸zenlenecektir.

Tasarım farkındalığını artırıcıyazılı ve gˆrsel materyallerhazırlanacaktır.

EkonomiBakanlığı

T‹RKPATENT

T‹RKPATENT

TİM, ETMK

Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,K¸lt¸r ve TurizmBakanlığı, TOBB,TİM, İlgili MeslekKuruluşları

Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,Ekonomi Bakanlığı,K¸lt¸r ve TurizmBakanlığı, TRT, TOBB,TİM, TESK, İlgiliMeslek Kuruluşları

Yılda 1

Etkinliğinbirincisi201y l ndadaha sonraiki y lda bir

9ı ı ,

ı

HazırlananMateryalSayısı: Yıldaen az 3

“Turkey Discover ThePotential” Áatısı altındatasarım vurgusu artırılacak veT¸rkiye Tasarım HaftasıEtkinliği, Design TurkeyEnd¸striyel Tasarım ÷d¸llerinide b¸nyesinde bulundurmaksuretiyle her yıl d¸zenli olarakorganize edilecektir.

K¸lt¸r coğrafyamızdakiT¸rk tasarımınındeğerlendirilmesi veetkinliğinin artırılmasıamacıyla T¸rk D¸nyasıTasarım Şurasıd¸zenlenecektir.

Tasarıma ilişkin kısa film,Áizgi film, belgesel, haber vebaşarı ˆyk¸leri vb. yapımlarhazırlanacak, yayınlanacakve medya ile paylaşılacaktır.

S¸rekli

S¸rekli

S¸rekli

4 T¸rk tasarımcıları ulusal veuluslararası d¸zeydetanıtılacaktır.

TOBB K¸lt¸r ve TurizmBakanlığı,T‹RKPATENT,TİM, İlgili MeslekKuruluşları

Yayın Sayısı:Yılda en az 1

T¸rk tasarımına yˆn verentasarımcıların hayatı vebaşarı hikayeleriyayımlanacaktır.

S¸rekli

71

5

6

7

Uluslararası tasarımkuruluşları ve konseyleriyleortak faaliyetlerd¸zenlenecektir.

Bilim Merkezlerindetasarım farkındalığınıartırıcı etkinliklergerÁekleştirilecektir.

T‹RKPATENT

T‹BİTAK

Ekonomi Bakanlığı,TOBB, TİM, T‹SİAD,lgili Meslek

Kurulu larİ

ş ı

Milli Eğitim Bakanlığı,T‹RKPATENT, İlgiliMeslek Kuruluşları

YıldaEn Az 2

Tasarımfarkındalığıetkinlikleri-nin gerÁek-leştirildiğiBilimMerkezisayısı: 3

Uluslararası kuruluş vekonseylerle ortak seminer,sempozyum ve projegerÁekleştirilecektir.

Kurulacak TasarımM¸zesinde yer alacak¸r¸nler, BilimMerkezlerindesergilenecektir.

Tasarım m¸zesikurulacaktır.

K¸lt¸r veTurizmBakanlığı,T‹RKPATENT

Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,TOBB, TİM, İlgiliMeslek Kuruluşları,Belediyeler

Tasarım M¸zesi aÁılacaktır. TasarımM¸zesi

SorumluKuruluş

İşbirliği YapılacakKuruluşlar

Yapılacak İşlerNo S¸reEylem PlanıPerformansGˆstergeleri

2020Sonu

S¸rekli

2020Sonu

72

HEDEF-5: Tasarıma ilişkin bilgi ve veri kapasitesi geliştirilerek karar alma s¸reÁleri desteklenecek veyˆnlendirilecektir.

SorumluKuruluş

İşbirliği YapılacakKuruluşlar

Yapılacak İşler PerformansGˆstergeleri

No

1

2

3

S¸reEylem Planı

Tasarıma ilişkin veri setleribelirlenecek ve tasarımenvanteri veri tabanıoluşturulacaktır.

TOBB Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,Ekonomi Bakanlığı,Kalkınma Bakanlığı,T‹İK, T‹RKPATENTİlgili MeslekKuruluşları

,

Tasarım envanterindekullanılmak ¸zere verisetleri oluşturulacaktır.

Veri setleri ¸zerinden eldeedilecek verilerinkaydedileceği ve g¸ncelolarak takip edileceği birveri tabanı oluşturulacaktır.

Veri Seti

TasarımEnvanteriVeri Tabanı

T¸rkiye'nin tasarım k¸lt¸r¸ˆğeleri ve yerel bilgibirikimi kayıt altınaalınacaktır.

K¸lt¸r veTurizmBakanlığı

TESK,İlgili MeslekKuruluşları

T¸rk k¸lt¸r¸ ˆğeleri veyerel bilgilerderlenecek vetasarımcılarınkullanımınasunulacaktır.

OnlineArşiv

‹lkemizdeki tasarımfaaliyetlerinin sektˆrel analiziyapılacaktır.

T‹RKPATENT Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,Ekonomi Bakanlığı,Kalkınma Bakanlığı

‹lkemiz sanayisinin farklısektˆrlerinde tasarımınetkisi ve ˆnemi, tasarımfaaliyetlerinin yoğunluğu,ilgili sektˆrlerin tasarımaÁısından g¸Ál¸ ve zayıfyanları vb. hususlar analizedilerek raporhazırlanacaktır.

SektˆrelAnalizRaporları

2019Sonu

2019Sonu

2020Sonu

73

Tasarım Stratejisi ve Eylem Planında belirlenen hedef ve faaliyetlerin uygulanması

s¸recinde, her bir hedeften T¸rk Tasarım Danışma Konseyi b¸nyesinde faaliyet

gˆsteren komiteler sorumlu olacaktır. Bu komitelerin ¸zerinde Uygulama İzleme ve

Değerlendirme Komitesi olarak faaliyet gˆsterecek olan Tasarım Strateji Belgesi ve

Eylem Planı Komitesi yer alacaktır.

Komiteler ve sorumlu oldukları hedefler aşağıdaki şekildedir:

HEDEF-1: Hukuki İşler Komitesi

HEDEF-2: Destekler Komitesi

HEDEF-3: Eğitim ve Araştırma Komitesi

HEDEF-4: Tanıtım ve Farkındalık Komitesi

HEDEF-5: İşbirliği ve Koordinasyon Komitesi

Strateji Belgesinin uygulanması s¸recinde T¸rk Tasarım Danışma Konseyi

“Yˆnlendirme Kurulu” gˆrevini ¸stlenecektir. Konseyin yılda iki defa gerÁekleştirilen

olağan toplantılarının ˆncelikli g¸ndem maddesi, Tasarım Stratejisi ve Eylem

Planında kaydedilen ilerlemelerin değerlendirilmesi olacaktır. Bu g¸ndem

maddesiyle ilgili olarak Tasarım Stratejisi ve Eylem Planı Komitesi tarafından Konseye

Eylem Planına ilişkin ilerleme raporları sunulacaktır.

7. İZLEME VE DEĞERLENDİRME

74

T¸rk Tasarım Danışma Konseyi, T¸rkiye'nin uluslararası alanda rekabet g¸c¸n¸

artırmak amacıyla tasarım konusunda strateji ve politikaların belirlenmesi başta

olmak ¸zere;

oluşturulan politikaların uygulamaya konulması iÁin altyapı oluşturulması

katma değeri y¸ksek tasarımlar yaratılması

T¸rk tasarımcılarının ve tasarımlarının d¸nya pazarında tercih edilir konuma

getirilmesi

tasarımcı ve sanayici işbirliğinin sağlanması

“T¸rk Tasarımı" imajının yerleştirilmesi

yˆn¸nde Áalışmaları y¸r¸tmek ve bu Áalışmalarda yer alacak kişi ve kurumlar

arasında koordinasyon ve işbirliğini sağlamak ¸zere kurulmuştur.

T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin 23 Aralık 2015 tarihinde gerÁekleşen 13.

toplantısında alınan kararlar doğrultusunda, 2018-2020 yıllarını kapsayan Tasarım

Strateji Belgesi oluşturma Áalışmalarına başlanmış ve 3-4 Haziran 2016 tarihlerinde,

tasarımla ilgili ¸lkemizde faaliyet gˆsteren kamu, ˆzel sektˆr, akademisyen,

tasarımcı, sivil toplum kuruluşları ve meslek kuruluşlarının temsil edildiği geniş

katılımlı Áalıştay d¸zenlenmiştir.

�

�

�

�

�

8. SONUÇ

75

Bu Áalıştayda,

2014-2016 Strateji Belgesi'nde yer alan hedeflere ve verimliliklerine ilişkin

değerlendirme ve durum analizi yapılmış,

tasarım konusunda genel amaÁ belirlenmiş,

tasarım alanında olumlu ve olumsuz akımlar ortaya konmuş ve bunlar genel

başlıklar altında toplanmış,

gerekli m¸dahale alanları tanımlanmış ve ˆneriler geliştirilmiş,

genel amaÁ doğrultusunda, her bir m¸dahale alanı iÁin hedefler oluşturulmuş ve

bu hedeflere ulaşmak iÁin y¸r¸t¸lecek faaliyetler ve performans gˆstergeleri

belirlenmiş ve bu faaliyetler bir eylem planına dˆn¸şt¸r¸lm¸şt¸r.

�

�

�

�

�

76

9.1. S‹RELİ YAYINLAR

Bu bˆl¸mde tasarımlara yˆnelik olarak yayınlanmakta olan Áeşitli s¸reli yayınlar

hakkında bilgi verilmektedir.

Anadolu ‹niversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi plastik sanatlar, tasarım, m¸zik ve

sahne sanatları alanında yapılmış Áalışmaları iÁeren ve yılda iki kez yayımlanan

hakemli bir dergidir.

Gazi ‹niversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Gazi ‹niversitesi G¸zel Sanatlar Fak¸ltesi

tarafından yılda iki kez, gˆrsel sanatlar ve tasarım alanında yayımlanan hakemli bir

dergidir.

Grafik tasarımın, yaşadığımız Áevrede fark edilmesini sağlamak; uzmanlık gerektiren

farklı disiplinlerden oluşan bir alan olduğunun altını Áizmek ve grafik tasarıma bilinÁli

yaklaşımı oluşturmak amacıyla 2006 yılı Ekim ayında yayına başlayan dergi, 2009

yılına kadar aylık olarak yayın hayatına devam etmiş; 2009 yılından itibaren iki aylık

olarak yayımlanmaya başlamıştır.

Anadolu ‹niversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi

Gazi ‹niversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi

Grafik Tasarım Gˆrsel İletişim K¸lt¸r Dergisi

9. EKLER

77

İÁmimar

Seramik T¸rkiye Dergisi

Tasarım Gazetesi

Tasarım Yayın Grubu Yayınları

ODT‹ Mimarlık Fak¸ltesi Dergisi (METU Journal of the Faculty of Architecture)

İT‹ A/Z Dergisi (ITU Journal of the Faculty of Architecture)

İÁmimar, TMMOB İÁmimarlar Odasının resmi yayın organıdır. Şu ana kadar 47 sayı

yayımlanmıştır.

T¸rkiye Seramik Federasyonu tarafından 49. sayısı yayımlanan Seramik T¸rkiye

Dergisi 4 aylık periyodlar halinde tek dergi olarak yayımlanmaya devam etmektedir.

Ancak, dergi 2011 yılı Temmuz- 2014 yılı Şubat ayları arasında Mimari ve Sektˆrel

olmak ¸zere iki ayrı dergi şeklinde yayımlanmıştır.

Kale Tasarım Merkezi tarafından hazırlanan Tasarım Gazetesi, 2009 yılından bu yana

aylık olarak yayınlanmakta ve ulusal yayın yapan bir gazete aracılığıyla t¸m

T¸rkiye'ye dağıtılmaktadır.

Tasarım Yayın Grubu tarafından mimarlık, iÁmimarlık, Áevre d¸zenleme, end¸stri

¸r¸nleri tasarımı, mobilya, grafik, fotoğraf dallarında Tasarım Dergisi başta olmak

¸zere Áeşitli s¸reli yayınlar yayımlanmaktadır.

Orta Doğu Teknik ‹niversitesi'nin, yılda iki kez, Haziran ve Aralık aylarında

yayımlanan hakemli bir s¸reli yayın organıdır. ODT‹ MFD; insan-Áevre ilişkileri ile

tasarım ve planlama alanlarında, kurama ve uygulamaya dˆn¸k t¸m katkılara aÁık

olup, bu alanlarda akademik bilgi birikimine katkı yapan Áok sayıda makaleye erişim

imk‚nı sunmaktadır.

A | Z yılda iki kez İngilizce yayınlanmakta ve tasarım, planlama, araştırma, eğitim,

teknoloji, tarih ve sanat konularındaki akademik, bilimsel makalelere ve kitap

eleştirilerine aÁıktır.

78

9.2. TASARIM EĞİTİMİN GELİŞİM S‹RECİ

T¸rkiye'de tasarım eğitiminin gelişiminde ˆnemli aşamalar aşağıda yer almaktadır:

1883: Sanayi-i Nefise Mektebi (bug¸nk¸ Mimar Sinan G¸zel Sanatlar ‹niversitesi)sekiz kişilik ˆğretim kadrosu ve yirmi bir ˆğrenci ile Resim, Heykel ve Mimarlıkˆğretimine başladı.

1884: İlk sivil mimarları ve m¸hendisleri yetiştirmek ¸zere Hendese-i M¸lkiye

Mektebi aÁıldı. Hendese-i M¸lkiye Mektebi'nin ilk programlarında yol, kˆpr¸ ve

Áeşitli bina inşaatları karışık olarak yer alıyordu ve inşaat ve mimarlık tek meslek

olarak kabul ediliyordu. Bu okul, bug¸nk¸ İstanbul Teknik ‹niversitesi Mimarlık

Bˆl¸m¸'n¸n kˆkenini oluşturur.

1923: Sanayi-i Nefise Mektebi TezyÓn‚t (S¸sleme) Bˆl¸m¸ kuruldu.

1928: San‚yi-i NefÓse Mektebi'nin adı G¸zel Sanatlar Akademisi'ne dˆn¸şt¸r¸ld¸.

1929-32 arası Seramik, İÁ Mimari, Grafik ve Afiş Atˆlyeleri, TezyÓn‚t Bˆl¸m¸'n¸n

uzmanlık dalları olarak kuruldu.

1957: İstanbul'da Tatbiki G¸zel Sanatlar Y¸ksek Okulu aÁıldı. Okulda Dekoratif

Resim, Grafik Sanatlar, Seramik Sanatları, Tekstil Sanatları, Mobilya-İÁ Mimarlık

bˆl¸mleri yer alıyordu. Bu okul 1982'de G¸zel Sanatlar Fak¸ltesi adı altında

Marmara ‹niversitesine bağlandı.

1957: ODT‹'n¸n kuruluşunda danışman olarak gˆrev yapan Prof. G. Holmes

Perkins'in ODT‹ iÁin ˆnerdiği 1956-60 dˆnemini kapsayan gelişme planında

Mimarlık Fak¸ltesi kapsamında bir end¸striyel tasarım bˆl¸m¸ aÁılması

ˆngˆr¸ld¸.

1969-1972: ABD'li end¸striyel tasarımcı David K. Munro, ODT‹ Mimarlık

Fak¸ltesi'nde bir end¸striyel tasarım programı aÁılması amacıyla AID (Agency for

International Development) desteğiyle 1969 g¸z¸nde gˆreve başladı. Munro,

ODT‹'de gˆrev yaptığı dˆnemde Mimarlık Bˆl¸m¸nde end¸striyel tasarım

konusunda seÁmeli dersler aÁtı ve y¸ksek lisans tezleri yˆnetti.

1972: ÷zel y¸ksekokulların devletleştirilmesi s¸recinde, Tatbiki G¸zel Sanatlar

÷zel Y¸ksek Okulu, G¸zel Sanatlar Akademisi'ne bağlandı. Akademi bir s¸re

sonra bu okulun ismini Uygulamalı End¸stri Sanatları Y¸ksek Okulu olarak

değiştirdi.

1973: İstanbul Devlet G¸zel Sanatlar Akademisi, Y¸ksek Dekoratif Sanatlar

Bˆl¸m¸ İÁ Mimarlık ve End¸stri Tasarımı K¸rs¸s¸ olarak yeniden d¸zenlendi.

�

�

�

�

�

�

�

�

�

79

�

�

�

1979: ODT‹'de End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı lisans programı başladı.

1982: Marmara ‹niversitesi End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı Lisans Programı aÁıldı.

1993: İT‹ End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı Lisans Programı aÁıldı.

Sonrasında Áok sayıda devlet ¸niversitesi ve vakıf ¸niversitesinde End¸stri ‹r¸nleri

Tasarımı Lisans Programı aÁılmıştır.

Ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinin

bazılarında, tasarım iÁerikli diploma programları aÁılmıştır.

Lisans D¸zeyinde Tasarım Eğitimi

T¸rkiye'de tasarım eğitimi farklı fak¸lteler b¸nyesinde verilmektedir. Lisans d¸zeyinde

tasarım eğitiminin verildiği fak¸lteler şunlardır:

Mimarlık Fak¸ltesi

G¸zel Sanatlar Fak¸ltesi

G¸zel Sanatlar ve Mimarlık Fak¸ltesi

M¸hendislik Mimarlık Fak¸ltesi

M¸hendislik ve Tasarım Fak¸ltesi

Sanat ve Tasarım Fak¸ltesi

Mimarlık ve Tasarım Fak¸ltesi

G¸zel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fak¸ltesi

Mimarlık, Tasarım ve G¸zel Sanatlar Fak¸ltesi

G¸zel Sanatlar ve Tasarım Fak¸ltesi

İletişim Bilimleri Fak¸ltesi

İletişim Fak¸ltesi

Sanat ve Sosyal Bilimler Fak¸ltesi

Uygulamalı Bilimler Y¸ksek Okulu

Sinema Sanatları Fak¸ltesi (Animasyon ve Film Tasarımı)

T¸rkiye'de tasarım eğitiminin farklı disiplinlerine yˆnelik olarak lisans d¸zeyinde farklı

isimlerle tasarım bˆl¸mleri aÁılmıştır. 2016 yılı itibarıyla aşağıdaki bˆl¸mler altında

lisans d¸zeyinde tasarım eğitimi verilmektedir.

Mimarlık

İÁ Mimarlık

İÁ Mimarlık ve «evre Tasarımı

80

Peyzaj Mimarlığı

Şehir ve Bˆlge Planlama

Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarisi

Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı

Sahne Tasarımı

End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı

End¸striyel Tasarım

End¸stri Tasarımı

Gemi ve Yat Tasarımı

Moda Tasarımı

Moda Giyim Tasarımı

Tekstil ve Moda Tasarımı

Moda ve Tekstil Tasarımı

Tekstil Tasarımı

Aksesuar Tasarımı

Takı Tasarımı

Kuyumculuk ve M¸cevher Tasarımı

Takı Teknolojisi ve Tasarımı

Seramik ve Cam Tasarımı

El Sanatları Tasarımı ve ‹retimi

Grafik Tasarım

İletişim Tasarımı

İletişim Tasarımı ve Medya

İletişim Tasarımı ve Yˆnetimi

İletişim ve Tasarım

Gˆrsel İletişim Tasarımı

Gˆrsel Sanatlar ve Gˆrsel İletişim Tasarımı

Gˆrsel Sanatlar ve İletişim Tasarımı

Reklam Tasarımı ve İletişimi

Halkla İlişkiler ve Reklamcılık

Canlandırma Filmi Tasarım ve Yˆnetimi

Dijital Oyun Tasarımı

81

«izgi Film (Animasyon)

Animasyon ve Oyun Tasarımı

Sahne ve Gˆsteri Sanatları Yˆnetimi

Sanat ve Tasarım Yˆnetimi

T¸rkiye'de ˆn lisans d¸zeyinde iki yıllık tasarım bˆl¸mleri faaliyet gˆstermektedir. Bu

bˆl¸mler aşağıdaki isimler altında eğitim vermektedir:

Grafik Tasarım

Ayakkabı Tasarım ve ‹retimi

Moda Tasarımı

Kuyumculuk ve Takı Tasarımı

Mimari Dekoratif Sanatlar

Mimari Restorasyon

Sahne ve Dekor Tasarımı

İÁ Mek‚n Tasarımı

Bilgisayar Destekli Tasarım ve Animasyon

End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı

82

83

9.3. STRATEJİ BELGESİ «ALIŞMALARINA KATKI SAĞLAYAN KURUM VE KURULUŞLAR

Adalet Bakanlığı

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Ekonomi Bakanlığı

Kalkınma Bakanlığı

K¸lt¸r ve Turizm Bakanlığı

Maliye Bakanlığı

Milli Eğitim Bakanlığı

Hazine M¸steşarlığı

K¸Á¸k ve Orta ÷lÁekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı

Mesleki Yeterlilik Kurumu

T¸rkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu

T¸rk Patent ve Marka Kurumu

Y¸ksekˆğretim Kurulu

T¸rkiye Esnaf ve Sanatk‚rları Konfederasyonu

T¸rkiye Odalar ve Borsalar Birliği

T¸rkiye İhracatÁılar Meclisi

T¸rk Sanayicileri ve İşinsanları Derneği

Gazi ‹niversitesi

İstanbul Bilgi ‹niversitesi

İstanbul Teknik ‹niversitesi

Marmara ‹niversitesi

Mimar Sinan ‹niversitesi

Orta Doğu Teknik ‹niversitesi

End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu

Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu

ArÁelik A.Ş.

Aselsan A.Ş.

Demirden Design

Designnobis

DesignUM

D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸ (WDO)

End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı Akademik Konseyi

FNSS Savunma Sistemleri A.Ş.

G¸ral Porselen

İstanbul K¸lt¸r Sanat Vakfı

İstanbul Moda Akademisi

Karaca Z¸ccaciye

Kilittaşı Tasarım

LES T¸rkiye

Nurus Mobilya

Otokar

Oya Design

PaşabahÁe

Tartan Design

Tasarım¸ss¸

Yaratıcı End¸striler Konseyi Derneği

Zorlu Tekstil

84