İ«İNDEKİLER
1.GİRİŞ 1
2. MEVCUT DURUM 82.1. D‹NYADA TASARIM POLİTİKALARI
2.2. T‹RKİYE'DE KURUMSAL YAPI 17
2.3. YASAL «ER«EVE 222.4. EĞİTİM 25
2.5. TASARIM DESTEKLERİ 31
2.6. TASARIMA İLİŞKİN SAYISAL B‹Y‹KL‹KLER 422.7. TASARIM BİLİNCİNİN ARTIRILMASINA Y÷NELİK FAALİYETLER 48
3. STRATEJİ BELGESİ HAZIRLIK «ALIŞMASINDA İZLENEN Y÷NTEM 51
4. DURUM ANALİZİ VE M‹DAHALE ALANLARI 53
4.1. OLUMLU AKIMLAR 534.2. OLUMSUZ AKIMLAR 54
4.3. «÷Z‹M ÷NERİLERİ 55
4.4. BELİRLENEN M‹DAHALE ALANLARI 564.5. TASARIM STRATEJİ BELGESİ VE EYLEM PLANININ TEMEL
POLİTİKA BELGELERİYLE İLİŞKİSİ 57
5. VİZYON, HEDEFLER VE EYLEMLER 61
5.1. VİZYON 61
5.2. HEDEFLER VE EYLEMLER 61
6. EYLEM PLANI 67
7. İZLEME VE DEĞERLENDİRME 74
8. SONU« 75
9. EKLER 77
9.1. S‹RELİ YAYINLAR 779.2. TASARIM EĞİTİMİN GELİŞİM S‹RECİ 79
9.3. STRATEJİ BELGESİ «ALIŞMALARINA KATKI SAĞLAYAN
KURUM VE KURULUŞLAR 83
8
TABLOLAR
Tablo 1 Tas a 201
Tablo 2 Tasa mla 201
Tablo 3 MYO larda Yeni Program Adla
Tablo 4 Tasa m Merkezleri sal Veriler
Tablo 5 2008 2 Say Tasa Desteği Hak nda Tebliğ
Kapsa nda Verilen Destek
Tablo 6 Genel Destek Progra Kapsa nda Verilen Destek Miktarla
Tablo 7 Girişimcilik Destek Progra Kapsa nda Verilen
Destek Miktarla
Tablo 8 End¸striyel Uygulama Progra Kapsa nda Verilen Destek
Miktarla 4
Tablo 9 201 Y nda En Fazla Tasa m Başvurusu Ya lan 4
Tablo 10 201 Y nda Uluslarara Lahey Ba nda Se
arıml İlgili ÷n Lisans Programları 7 26
rı İlgili Lisans Programları 7 27
rı 29
rı İle İlgili Sayı 32
ılı rım kı
mı Miktarları 37
mı mı rı 38
mı mı
rı 39
mı mı
rı 0
6 ılı rı pı İlk 10 ‹lke 4
7 ılı sı rı İlk 10
Sınai M¸lkiyet Ofisi 45
Tablo 11 2017 Yılında En «ok Uluslararası Lahey Başvurusu Yapan
İlk 10 ‹lke 45
Grafik 1 Tasarım Merkezlerinin Sektˆrel Dağılımı 33
Grafik 2 Tasarım Merkezlerinin İl Bazında Dağılımı 33
Grafik 3 Tasarım Başvurularının Yıllara Gˆre Dağılımı 42
Grafik 4 Locarno Sınıfı Bazında En «ok Tasarım Başvurusu Yapılan
Sektˆrlerin Yıllara Gˆre Dağılımı 43
( )
( )
'
/
şvurula Áilen
GRAFİKLER
Grafik 5 İmalat Sanayi SeÁilen Alt Sektˆrlerde Faaliyet Karlılığı
(Faaliyet Karı/Net Satışlar) (%) (2016 Yılı) 47
KISALTMALAR
AB :Avrupa Birliği
ETMK : End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu
GMK : Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu
ICO-D : Uluslararası Tasarım Konseyi
IFI : Uluslararası İÁ Mimarlar Federasyonu
KOSGEB : K¸Á¸k ve Orta ÷lÁekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
MEB : Milli Eğitim Bakanlığı
MTD : Moda Tasarımcıları Derneği
TESK : T¸rkiye Esnaf ve Sanatk‚rları Konfederasyonu
TİM : T¸rkiye İhracatÁılar Meclisi
TMMOB : T¸rkiye M¸hendis ve Mimar Odaları Birliği
TOBB : T¸rkiye Odalar ve Borsalar Birliği
T‹RKPATENT : T¸rk Patent ve Marka Kurumu
TRT : T¸rkiye Radyo Televizyon Kurumu
T‹BİTAK : T¸rkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
T‹SİAD :T¸rk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği
WDO : D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸
Y÷K : Y¸ksekˆğretim Kurulu
M‹DEK : M¸hendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Kurulu
Sanayimizin rekabet g¸c¸ne doğrudan etki eden ˆnemli araÁlardan biri olan tasarım,
son dˆnemde d¸nyanın birÁok gelişmiş ve gelişmekte olan ¸lkesinde olduğu gibi
¸lkemizde de daha fazla g¸ndem oluşturmaktadır.
Tasarımın ¸r¸nlere katma değer sağlayarak pazardaki satış değerlerini artırma ve
konumlarını g¸Álendirmedeki rol¸ ve firmaların karlılık oranları ¸zerindeki etkisi gibi
hususlar tasarıma olan ilgiyi ˆnemli ˆlÁ¸de artırmıştır. Nitekim birÁok ¸lkenin
sanayilerinin rekabet g¸c¸n¸ artırmak amacıyla tasarıma yˆnelik strateji ve
politikalar geliştirdikleri ve uyguladıkları gˆr¸lmektedir.
T¸rkiye'de devlet nezdinde tasarım farkındalığının 2000'li yıllardan itibaren belirgin
bir şekilde arttığı gˆzlenmektedir.
T¸rkiye'de tasarımın gelişimine yˆnelik politika ve stratejilerin oluşturulması amacıyla
2009 yılında kurulan T¸rk Tasarım Danışma Konseyi b¸nyesinde y¸r¸t¸len Áalışmalar
kapsamında hazırlanan Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2016) sˆz
konusu plan dˆneminde uygulanmış ve ˆnemli sonuÁlar elde edilmiştir.
Sˆz konusu Strateji Belgesinin uygulama s¸reci sonunda, birÁok eylem başarıyla
gerÁekleştirilmiş, tasarımla ilgili paydaşlar arasında iletişim gelişmiş ve
g¸Álendirilmiştir. Hazırlanan yeni Strateji Belgesinin uygulama s¸recinde bu g¸Ál¸
iletişimin ˆnemli katkıları olacaktır.
1. GİRİŞ
1
2
Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2016)
T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin 2009 yılı Eyl¸l ayında gerÁekleştirilen ilk
toplantısında, ¸lkemizde tasarım alanında bir strateji belgesine duyulan ihtiyaÁ dile
getirilmiştir. Bu kapsamda 28/01/2010 tarihinde İstanbul'da gerÁekleştirilen
Áalıştayın Áıktıları doğrultusunda hazırlanan Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı,
21/04/2014 tarihinde Ekonomi Koordinasyon Kurulunda gˆr¸ş¸lm¸ş ve
26/08/2014 tarihinde Y¸ksek Planlama Kurulu tarafından onaylanarak y¸r¸rl¸ğe
girmiştir.
5 hedef kapsamında 34 faaliyetten oluşan Eylem Planının uygulanmasının takibinde,
T¸rk Tasarım Danışma Konseyi b¸nyesinde faaliyet gˆsteren komiteler ve Konseyin
sekretarya faaliyetlerini y¸r¸ten T¸rk Patent ve Marka Kurumu gˆrev almıştır.
Belgede yer alan 34 faaliyetten 15'i plan dˆnemi boyunca s¸reklilik arz eden
faaliyetlerden oluşmuştur. Bu faaliyetler ¸Á yıllık dˆnemde farklı kurum ve kuruluşlar
tarafından s¸rekli bir şekilde gerÁekleştirilmiştir. Diğer taraftan tamamlanma s¸releri
¸Á yıllık dˆneme yayılmış 19 faaliyetten 18'i ¸Á yıllık s¸reÁte tamamlanmış, 1 eylem
tamamlanamamıştır. Sˆz konusu eylem 5.7 no.lu “Tasarım M¸zesi aÁılması”
eylemidir.
yer alan hedefler kapsamında
tasarımla ilgili gerÁekleştirilen bazı ˆnemli faaliyetler aşağıda ˆzetlenmiştir:
T¸rk Patent ve Marka Kurumu tarafından hazırlanan ve tasarımların korunmasını
da iÁeren 6769 sayılı Sınai M¸lkiyet Kanunu 10/01/2017 tarihinde Resmi
Gazete'de yayımlanmış ve y¸r¸rl¸ğe girmiştir. Kanunun kabul¸yle birlikte, 554
sayılı End¸striyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun H¸km¸nde Kararname
y¸r¸rl¸kten kaldırılmış; daha nitelikli ve ˆzg¸n tasarımların korunması,
uygulamada karşılaşılan sorunlara Áˆz¸m getirilmesi, Avrupa Birliği
d¸zenlemeleri ile taraf olduğumuz uluslararası anlaşmalara tam uyumun
sağlanması, tescil işlemlerinin hızlı sonuÁlandırılması ve mevzuatın sistematik, aÁık
ve anlaşılır hale getirilmesi sağlanmıştır.
Tasarım faaliyetlerinin geliştirilmesi konusunda ˆnem taşıyan bir diğer konu,
¸lkemizde ˆzg¸n ve katma değeri y¸ksek tasarımların ¸retilmesi s¸recinde
tasarımlarla ilgili sağlanan destek ve teşvik mekanizmalarıdır. Bu ÁerÁevede Bilim,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı ve KOSGEB tarafından destek
mekanizmaları geliştirilmiş ve gerekli mevzuat Áalışmaları yapılarak bu destek
mekanizmaları hayata geÁirilmiştir. Bu kapsamda, Bilim, Sanayi ve Teknoloji
Tasarım Stratejisi ve Eylem Planında (2014-2016)
�
�
3
Bakanlığı tarafından 2016 ve 2017 yıllarında toplam 142 firmaya 'tasarım
merkezi' belgesi verilmiştir. Ekonomi Bakanlığı tarafından, tasarımcıların
uluslararası tasarım yarışması/ˆd¸l tˆreni katılım giderleri desteklenmiş ve son ¸Á
yılda 510 ihracatÁı firmaya yenilikÁi ve tasarım temelli faaliyetlerinden dolayı proje
bazında destekler sağlanmıştır. KOSGEB Girişimcilik Desteğinden ise 2014-2017
yıllarında toplam 419 tasarım ofisi faydalanmıştır. Benzer şekilde KOSGEB Genel
Destek Programı ÁerÁevesinde, tasarım ofislerinden alınan tasarım hizmetlerinin
desteklenmesi sonucunda 2014-2017 yıllarında toplam 77 KOBİ tasarım
desteğinden yararlanmıştır 2017 yılı verileri dikkate alındığında 2014 yılına
oranla Genel Destek Programından faydalanan toplam işletme sayısında %73
oranında artış olduğu gˆr¸lmektedir. Bu veri, ekonomik kalkınma ve istihdam
sorunlarının Áˆz¸m¸n¸n temel faktˆr¸ olan girişimciliğin desteklenmesi,
yaygınlaştırılması ve başarılı işletmelerin kurulması konusunda verilen desteklerin
başarı sağladığını ve girişimcilerin teşvik edildiğini gˆstermektedir.
.
Toplumda tasarım k¸lt¸r¸n¸n eksikliği ve tasarımın ˆneminin yeterli d¸zeyde
anlaşılamamış olması, ¸lkemizde tasarım faaliyetlerinin gelişmesine engel teşkil
ettiğinden tasarım bilinirliğini artıracak Áalışmalar yapılmıştır. Bu kapsamda,
TRT'nin Áeşitli televizyon ve radyo kanallarında tasarımla ilgili Áok sayıda program
yayımlanmaktadır. Ayrıca, ¸lkemizde ilk defa “Tasarım Onur ÷d¸l¸”
mekanizması hayata geÁirilmiştir. Diğer taraftan, lise ve ¸niversite seviyesindeki
ˆğrencilerin tasarım konusunda farkındalıklarının araştırılması ve g¸nl¸k
yaşamlarında ve kariyerlerinde tasarıma ne derece ˆnem verdiklerinin tespit
edilmesi amacıyla lise ve ¸niversitelerde Tasarım Farkındalık Anketleri
yapılmıştır.Lise ˆğrencilerine d¸zenlenen Tasarım Farkındalık Anketi, internet
¸zerinden ¸lkemizin t¸m illerinden ˆğrencilerin katılımına aÁık olacak şekilde 31
Temmuz-28 Kasım 2014 tarihleri arasında uygulanmıştır. Ankete yurt genelinden
2.900 lise ˆğrencisi katılmıştır.
4
Ankete katılan ˆğrencilerin %56'sı (1.624) kız, %44'¸ (1.276) ise erkektir. ‹niversite
ˆğrencilerine d¸zenlenen Tasarım Farkındalık Anketi ise internet ¸zerinden Ankara
ilindeki m¸hendislik ve işletme fak¸ltesi ˆğrencilerine uygulanmış olup, toplam 94
¸niversite ˆğrencisi katılmıştır. Ankete katılanların %40,43’¸ (38) kız, %59,57’si (56)
ise erkektir. Anketler sonucunda tasarımla ilgili bazı alanlarda farkındalığın y¸ksek
olduğu, bazı konularda ise yeterli bilinÁ d¸zeyinin oluşmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Anket verilerine gˆre, toplumumuzdaki tasarım k¸lt¸r¸n¸ geliştirmek, tasarımın
yaşamın her alanında değer katan bir olgu olduğunu ˆğretebilmek iÁin, tasarımla
ilgili konulara ilkokul seviyesinden başlayarak ¸niversite seviyesine kadar eğitim ve
ˆğretim m¸fredatında ağırlık verilmesi gerektiği ortaya Áıkmıştır.
Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) ve End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu
(ETMK) sorumluluğundaki “Tasarımcılığın bir meslek stat¸s¸ olarak
tanımlanması iÁin gerekli Áalışma ve d¸zenlemelerin yapılması” eylemi ile ilgili
olarak, MYK tarafından tasarım meslek haritası oluşturulmuş ve resmi yazı ile
ilgili kurum ve kuruluşlara gˆnderilerek bu alanda meslek standardı hazırlama
taleplerini iletmeleri istenmiştir. Meslek ˆrg¸tlerinden ve sivil toplum
kuruluşlarından standartların hazırlanmasına yˆnelik herhangi bir talep
olmamıştır. Başta sorumlu kuruluş ETMK ve sektˆr¸ temsil eden diğer
kuruluşların tasarım alanındaki meslek standartlarının hazırlanmasına ihtiyaÁ
olmadığını ifade etmesinden dolayı meslek standartları hazırlanmamış, ancak
MYK'nin yapmış olduğu Áalışmalarla eylem kısmen tamamlanmıştır.
�
5
÷zellikle, ETMK tarafından “end¸striyel tasarım”ın mimarlık, tıp gibi hem
kuramsal bilgi hem de uygulama becerisi gerektiren meslek alanlarından biri
olduğu ve lisans d¸zeyinde verildiği, T¸rkiye Y¸ksekˆğretim Yeterlilikler
«erÁevesinde “end¸striyel tasarım” iÁin mimarlık ve yapı temel alanı iÁinde lisans,
y¸ksek lisans ve doktora seviyelerinde yeterlilik tanımlarının yapıldığı belirtilmiş;
lisans d¸zeyinde verilen eğitim sonucunda kazanılan end¸striyel tasarım, tekstil ve
moda tasarımı, grafik tasarım gibi yeterliliklerin karşısına, aynı ismi taşıyan ancak
eğitimden bağımsız değerlendirilebilecek ve MYK tarafından belgelendirilerek
alternatif yeterlilikler tanımlama durumunun ortaya Áıkmasının belirsizlik
meydana getirebileceği ve bu nedenle tasarım faaliyetleriyle ilgili MYK
ÁerÁevesinde yapılacak meslek tanımlarının “¸r¸n teknik ressamlığı”, “sayısal
modelleme operatˆrl¸ğ¸” ve “fiziksel modelleme operatˆrl¸ğ¸” gibi yardımcı
mesleklerle sınırlı kalması gerektiği dile getirilmiştir.
Tasarım alanında meslek standardı oluşturmak ¸zere talep olması halinde ilgili
kuruluşlarla işbirliği yapılarak MYK tarafından meslek standartları hazırlanacaktır.
6
Yeni Tasarım Stratejisi ve Eylem Planının Hazırlanma S¸reci
T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin 13. Toplantısında, yeni Tasarım Strateji Belgesinin
hazırlanması Áalışmalarına başlanması kararı alınmıştır. Bu kapsamda, T¸rkiye'nin yeni
Tasarım Strateji Belgesinin ana ÁerÁevesini ortaya koymak ¸zere tasarımla ilgili t¸m
paydaşlar 3-4 Haziran 2016 tarihlerinde İstanbul'da bir araya gelmiştir.
«alıştayda tasarım sektˆr¸n¸n nitelik ve nicelik olarak b¸y¸mesi iÁin firma
kapasitelerinin geliştirilmesi ihtiyacı, mevcut desteklerin etkinliği, kamunun tasarımı
kullanması, tasarım eğitiminde dˆn¸ş¸m, mesleki standartlar ve Tasarım Konseyinin
yapısı tartışılmıştır.
«alıştayda ˆncelikli olarak T¸rkiye'de ve d¸nyada tasarım havzasını etkileyen olumlu ve
olumsuz akımlar belirlenmiştir. Tasarımı etkileyen olumlu akımlar aşağıdaki şekilde
ifade edilmiştir:
Yaratıcı ekonominin g¸c¸
Kamuda tasarımın gelişmesi ve ˆrg¸tlenmesi iÁin stratejiler oluşturulması
Yerelliğin k¸reselleşmesi
Yeni iş modelleri/iş k¸lt¸r¸
T¸m eğitim s¸reÁlerine tasarımın d‚hil edilmesi
Sanayici ve kamu desteği olmadan girişimci tasarımcı
Tasarımı etkileyen olumsuz akımlar aşağıdaki şekilde ifade edilmiştir:
Tasarım tanımının olmaması
Tasarım yˆnetimi eksiklikleri
Mevzuatta tasarım ve tasarımcıya yeteri kadar yer verilmemesi
Tasarım teşviklerinin etkinliğinin az olması
Tasarım eğitiminde b¸t¸nl¸ğ¸n olmaması
Bilgi ¸retim standartları ve tasarımın ¸retimi arasında uyumsuzluk
Strateji Belgesi Áalışması kapsamında belirlenen olumlu ve olumsuz akımlar 4 ana
başlıkta toplanmıştır:
1. Sanayi/kamu ekosistemi
2. Girişimci tasarımcı/tasarımcılar arası işbirliği ve sorunları
3. Tasarım tanımı ve k¸lt¸r¸/tasarımda standartlaşma ve eğitim
4. Olumsuzlukları aşma/uyum sağlama
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
Katılımcıların tercihleri doğrultusunda bu gruplara katılım sağlamaları ile grup
Áalışmaları y¸r¸t¸lm¸ş ve Áˆz¸m ˆnerileri sunulmuştur. Bu ˆneriler 2018-2020 yıllarını
kapsayacak olan Strateji Belgesi hedeflerinin temelini oluşturmuştur. Hedeflerin
belirlenmesi aşamasında planlanan hedeflerin gerÁekleştirilebilir olmasının ve ilgili
Bakanlık ve kamu kuruluşları desteğinin ˆneminin altı Áizilmiştir.
«alıştayda elde edilen Áıktılar, T¸rk Tasarım Danışma Konseyi b¸nyesinde faaliyet
gˆsteren Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı Komitesinin 8. ve 9. Toplantılarında
kapsamlı şekilde ele alınmış ve Eylem Planı Taslağı oluşturulmuştur. Sˆz konusu Eylem
Planı Taslağı T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin 14. Toplantısında sunulmuştur.
GerÁekleştirilen ¸Á toplantı sonrasında ortaya Áıkan Eylem Planı Taslağı ˆncelikle Áalıştay
katılımcılarının daha sonra ilgili kurum ve kuruluşların gˆr¸şlerine aÁılmıştır. Gelen
gˆr¸şler doğrultusunda revize edilen Eylem Planı, 5 hedef kapsamında
gerÁekleştirilmesi ˆngˆr¸len 20 eylemden oluşmaktadır.
7
2.1. D‹NYADA TASARIM POLİTİKALARI
Ekonomik b¸y¸me ve gelişim konularında t¸m ¸lkeler rekabette ˆne geÁebilecekleri
unsurları geliştirmeye Áalışmaktadır. Bu unsurların başında ˆzellikle gelişmiş ve
gelişmekte olan ¸lkelerce uygulanan tasarım politikaları gelmektedir. ‹lkelerin
oluşturduğu tasarım politikaları bulunduğu seviyeden daha ileri seviyelere gelmek
hedefiyle değişiklikler gˆstermektedir. Bazı ¸lkeler hen¸z tasarımın tanıtılması ve
geliştirilmesi iÁin politikalar oluştururken bazı ¸lkeler ise tasarımı başka politikaların
oluşturulmasında katkı sağlayacak etkin bir unsur olarak gˆrmektedir. T¸rk tasarım
politikasının değerlendirilmesi aÁısından, bu alanda gelişim kaydetmiş Avrupa Birliği
ve bazı ¸lkelerin tasarım politikaları incelenmiştir:
Tasarım s¸recinin temelleri Avrupa Birliği ¸lkelerinin birÁoğunda Áok eski zamanlara
dayanmaktadır. Ancak, t¸m birliğin bir arada ortak politikalarla harekete geÁmesi ilk
kez tasarımın Avrupa İnovasyon Politikasına (İnovasyon Birliği) 2010 yılında d‚hil
edilmesiyle başlamıştır. Avrupa'da tasarım politikaları, ekonomideki başarısızlıkların
¸stesinden gelmek, tasarım yenilik ekosisteminin g¸Álerini kullanmak iÁin arzı teşvik
etmek ve tasarım talebini artırmaya yˆnelik tedbirlerden oluşmaktadır. Avrupa
d¸zeyinde oluşturulan Tasarıma Dayalı Yenilik Eylem Planının yanı sıra Danimarka,
Estonya, Finlandiya, Fransa ve Letonya da d‚hil olmak ¸zere birÁok Avrupa Birliğine
¸ye ¸lkenin ulusal tasarım eylem planları da bulunmaktadır.
2.1.1. Avrupa Birliği
8
2. MEVCUT DURUM
Avrupa'nın yaratıcı kapasitesinin artırılması amacıyla, 2010 yılında İnovasyon Birliği,
2020 Avrupa Stratejik Planına dahil edilmiştir. AmaÁ, Avrupa'nın rekabet ve iş g¸c¸
yaratma kapasitesinin ve toplumsal sorunlarla m¸cadelede gelişim sağlamanın
gerekliliğinin kabul edilmesidir. İnovasyon Birliği, tasarımın ˆzel sektˆr ve kamu
sektˆrlerinde kullanılabilecek ve ˆnceliğine insanları koyarak yenilikÁi ¸r¸n, hizmet,
toplum ve politika ¸retmeyi sağlayabilecek bir problem Áˆzme yaklaşımı sunmasını
gˆz ˆn¸nde bulundurarak inovasyon ile ekonomiye ivme kazandırmayı, paydaşları
harekete geÁirmeyi ve Avrupa'nın ulusal ve uluslararası politikalarında yenilik fikrini
yaygınlaştırmayı hedeflemiştir.
2014-2020 yılları arasında AB b¸tÁesindeki d¸ş¸şe ve ekonomik krize rağmen,
araştırma ve inovasyona bağlı b¸tÁe artırılarak %3'e Áıkarılmıştır. Bu gelişme, AB'deki
b¸y¸me ve iş g¸c¸ kapasitesinin artırılmasına verilen ˆnemin bir gˆstergesidir.
Ayrıca, Eyl¸l 2013'te yayımlanan Avrupa Komisyonunun Avrupa'da Tasarıma Dayalı
Yenilik Eylem Planı raporunda; “Ekonominin t¸m sektˆrlerinde kullanıcı ve pazar
odaklı inovasyonlar iÁin Ar-Ge Áalışmalarında tamamlayıcı bir araÁ olarak tasarımın
daha sistematik kullanımı, Avrupa rekabet g¸c¸n¸ artıracaktır.” ifadesi yer almıştır.
Tasarıma Dayalı Yenilik Eylem Planı, Avrupa'daki yenilik politikalarında, ulusal ve
bˆlgesel d¸zeylerde tasarım kapasitesinin artırılmasını ve aşağıda sıralanan ¸Á ana
hedefle bu politikaların uygulanması iÁin gerekli kapasitenin ve yeterliliklerin
oluşturulmasını amaÁlamaktadır:
Tasarımın, inovasyon ¸zerindeki etkisinin anlaşılmasının sağlanması
Avrupa'nın rekabet g¸c¸n¸ artırmak iÁin end¸stride tasarım odaklı inovasyonun
teşvik edilmesi
Kamuda tasarımın benimsenmesinin teşvik edilmesi
Bu amaÁlarla İnovasyon Birliği, Avrupa'nın yenilik ekosistemini etkileyen faktˆrleri
değiştirmeye başlamıştır.
Tasarım BelÁika, «ek Cumhuriyeti, Finlandiya, Yunanistan ve İngiltere'nin dahil
olduğu bir Áok ¸lke politikasına entegre edilmiş, ¸lkelerin bˆlgesel ve yerel seviyede
tasarım farkındalığı artırılmıştır. ÷rneğin; Finlandiya, Fransa, İrlanda, Polonya,
İngiltere gibi bazı ¸lkelerde kamunun yˆnetim kademelerinde tasarımcıya daha fazla
yer verilmeye başlanmıştır.
Avrupa'da 2020 yılına kadar tasarım odaklı inovasyon iÁin birÁok Áalışma yapılması
ˆngˆr¸lmektedir. Bunların bazıları aşağıda yer almaktadır:
�
�
�
9
1-
2-
3-
Tasarım, politikacılar tarafından Avrupa Áapında daha b¸t¸nsel bir şekilde
bˆlgesel inovasyon politikalarına entegre edilecektir.
KOBİ'lerde tasarım kapasitesini artıracak tasarım destek programları
geliştirilecektir.
Tasarımın tanıtımında kullanılan yˆntemler farklılaştırılacaktır.
Yapılan araştırmalar Avrupa Birliğine ¸ye ¸lkelerden Danimarka, Estonya, Fransa,
İrlanda ve İsveÁ şirketlerinin %33'¸nde tasarımın hiÁ kullanılmadığını, %22'sinde
kabuk (form) tasarımı ve %30'unda s¸reÁ tasarımının kullanıldığını, %15'inde ise
tasarım stratejilerinin mevcut olduğunu gˆstermektedir. Danimarka ve İsveÁ şirketleri
tasarım stratejilerini en Áok kullanan ¸lkelerdir. Danimarka ve İsveÁ tasarım liderleri
olarak kabul edilirken, Fransa ve İrlanda tasarım takipÁileri ve Avusturya ve Estonya
ise orta d¸zey tasarım kullanıcıları olarak kabul edilmektedir.
Tasarım, inovasyon destek programlarına entegre edilerek, KOBİ'lere tasarım
yeteneği kazandırılmaya Áalışılacaktır.
Avrupa'daki her ¸lke, farklı hedef kitleler arasında tasarım farkındalığını ve anlayışını
artırmak amacıyla Áeşitli faaliyetler gerÁekleştirmektedir. Ancak, bu tanıtım faaliyetleri
tasarım ˆd¸lleri, sergiler, festivaller ve konferanslarla sınırlıdır. Bu nedenle, tasarım
paydaşlarının, ˆzellikle KOBİ'lerin ve kamu sektˆr¸n¸n yeni kitlelere ulaşmada daha
yenilikÁi olması gerekliliği ortaya Áıkmıştır. Bu amaÁla, son yıllarda, UNESCO Tasarım
Kentleri, WDO D¸nya Tasarım Başkentleri, ERRIN Tasarım G¸nleri, Avrupa iÁin
Tasarım ve BEDA etkinlikleri de d‚hil olmak ¸zere, tasarım geliştirme faaliyetlerini
artıracak Áok sayıda yatırım yapılmıştır.
Diğer taraftan AB'deki tasarım teşvik faaliyetleri, end¸strideki etkinin
değerlendirilmesi ve kamu yatırım getirisinin sağlaması aÁısından incelenmiş ve
Tasarım yˆntemleri konusunda kamu personelinin eğitilerek tasarım odaklı
yenilikler iÁin kurum kapasitelerinin geliştirilmesi, tasarımcı istihdam edilmesi ve
disiplinler arası inovasyon birimleri kurulmasının h¸k¸metler tarafından
desteklenmesi
Sağlık, sosyal, Áevresel, dijital ve ulaştırma politikaları gibi kapsamlı politika
alanlarında tasarımın, inovasyonun etkinleştiricisi ve kapsamlı politika ¸retme
yˆntemi olarak tanımlanması
hedeflenmiştir.
�
�
10
2.1.2. «in
Tasarım k¸lt¸r¸n¸ oluşturmak amacıyla, 1995 yılında Pekin End¸striyel Tasarım
Merkezi (BIDC) kurulmuştur. Sˆz konusu Merkez, ¸lkedeki tasarımı geliştirmek,
k¸lt¸rel ve yaratıcı end¸strilerin gelişimini sağlamak, tasarımın geliştirilmesini
desteklemek adına her t¸rl¸ yetkiye sahip bir kuruluştur. Bu amaÁla, tasarım
forumları, sergiler, tasarım eğitimleri d¸zenlemektedir. BIDC tarafından her yıl «in
(Pekin) Uluslararası K¸lt¸rel ve Yaratıcı End¸stri Fuarı ve «in Pekin Uluslararası Y¸ksek
Teknoloji Fuarı gibi birÁok ¸r¸n ve tasarım sergisi yapılmaktadır. Ayrıca, «in Red Star
Tasarım ÷d¸l¸ organize edilerek tasarımcılar/tasarım şirketleri ˆd¸llendirilmektedir.
«in'de tasarım end¸strisini tanıtmak iÁin ¸lke ekonomisinden yıllık 500 milyon RMB
(Yuan) (yaklaşık 72,57 milyon ABD Doları) fon sağlanmaktadır.
«in'de tasarım mesleği, bireysel tasarım danışmanlık acenteleri, şirketlerdeki tasarım
departmanları (Ar-Ge), h¸k¸mete ait tasarım enstit¸leri ve akademik atˆlye
Áalışmaları tarafından gerÁekleştirilmektedir. Anketlere gˆre 300.000'den fazla kişi
end¸striyel tasarım sektˆr¸nde istihdam edilmekte ve tasarımcıların %93'¸ 20 ila 30
yaşları arasında bulunmaktadır. 2006 yılında, tasarım end¸strisinin ¸rettiği değer 30
milyar RMB'ye (yaklaşık 4,35 milyar ABD Doları) ulaşmıştır ve bu miktar «in'in
GSYH'sinin %2,2'sini oluşturmaktadır.
Diğer taraftan, 2009 yılından itibaren «inli ve uluslararası tasarımcılar ile
politikacılar tarafından «in'deki tasarım end¸strisinin geleceği tartışılmaya
başlanmıştır. Yapılan değerlendirmelerde, «in ekonomisinin son dˆnemde hızla
gelişmesine rağmen ucuz emek ve işg¸c¸n¸n ekonominin ana itici g¸Áleri olmaya
devam ettiği belirtilmekte ve «in ekonomisi "b¸y¸k ama g¸Ál¸ değil, hızlı ama kaliteli
değil" olarak nitelendirilmektedir. Bu nedenle, «in'in, 2020 yılına kadar "yenilikÁi bir
¸lke" olması hedeflenmiş ve tasarımın bu amaÁla hayati bir rol oynadığı vurgusu
yapılmıştır. Bu kapsamda, D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸ (WDO) tarafından 2016 yılında
“Taipei D¸nya Tasarım Başkenti” olarak seÁilmiştir. Bu başlangıÁla birlikte «in'deki
değişimin s¸rd¸r¸lmesi ve bu amaÁla genel kentsel tasarım stratejilerinin yerine
politika oluşturma s¸recine tasarımın d‚hil edilmesi hedeflenmiştir.
11
G¸ney Kore'de tasarım politikası 1960'lı yılların ortasından itibaren başlamıştır. Bu
s¸reÁte, ¸lkedeki tasarım politikaları ˆnemli değişikliklere uğramıştır. G¸ney Kore'de,
ulusal tasarım politikası, Ticaret, Sanayi ve Enerji Bakanlığı (MOTIE) tarafından
geliştirilen ve h¸k¸met tarafından finanse edilen ulusal bir tasarım merkezi olan
G¸ney Kore Tasarım Geliştirme Enstit¸s¸'n¸n (KIDP) y¸r¸tt¸ğ¸ 5 yıllık planlarla
s¸rd¸r¸lmektedir. KIDP, ¸lkedeki tasarım end¸strisinin (k¸Á¸k ve orta ˆlÁekli
işletmelerin) rekabet g¸c¸n¸n artırılmasını ve iyi tasarımın kullanılmasının teşvik
edilerek daha iyi bir toplum yaratılmasını amaÁlamaktadır.
KIDP'nin başlıca işlevleri tasarım end¸strisini ve tasarımcıları desteklemek, tasarım
eğitimini ve eğitimcisini geliştirmek, G¸ney Kore tasarımını hem ulusal hem de
uluslararası d¸zeyde teşvik etmek, yerel ve ulusal yˆneticiler arasında işbirliği
yapmak, tasarım altyapısı oluşturmak ve tasarım farkındalığını ¸lke Áapında
y¸kseltmektir.
Enstit¸, ¸lkenin en ˆnemli tasarım sergisi olan G¸ney Kore End¸striyel Tasarım
Fuarı'nın organizasyonundan sorumludur (ilk kez 1966'da kurulmuştur). Ayrıca,
1985 yılında kendi tasarım ˆd¸l programını “Good Design” ve “GD Mark”ı
başlatmıştır. GD Mark, t¸keticilerin dikkatini iyi tasarlanmış ¸r¸nlere Áekmeye ve
yurtiÁi-yurtdışı pazara yˆnelik Áalışan sanayilere daha iyi tasarım standartlarına sahip
olmanın ekonomik ˆnemini vurgulamaya yardımcı olmaktadır. Bu amaÁla kurulan
diğer bir ˆd¸l programı da G¸ney Kore Milenyum ‹r¸nleridir (KMP). 1999 yılından
itibaren, yenilikÁi, iyi tasarlanmış ve teknolojik aÁıdan seÁkin ¸r¸nlere KMP stat¸s¸
verilmektedir.
G¸ney Kore, bu şekilde Áeşitli politikalar geliştirmiştir ve bu politikalar G¸ney
Kore'deki ekonomik kalkınma ¸zerinde etkili olmuştur. 1993'ten beri beş yıllık
s¸reÁlerde uygulanan end¸striyel tasarım politikaları:
1. End¸striyel Tasarım Geliştirme 5. Yıllık Planı (1993-97)
2. End¸striyel Tasarım Geliştirme Planı (1998-2002): Tasarım firmaları ve bu
alandaki işg¸c¸n¸n artırılması ve tasarım konusunda farkındalığın arttırılmasını;
3. Tasarım End¸strisi Geliştirme Planı (2003-2007): "Design Korea" kavramına
yˆnelik tasarım altyapısını ve uluslararası işbirliğini arttırmayı;
4. Tasarım Geliştirme Planı (2008-2012): Yaratıcı tasarımda rekabet g¸c¸n¸
artırmayı;
5. Tasarım ve End¸stri Birleşme Stratejisi (2013-2017): Tasarım odaklı Ar-Ge'nin
geliştirilmesini
amaÁlamaktadır.
2.1.3. G¸ney Kore
�
�
�
�
�
12
G¸ney Kore'de ulusal tasarımın k¸reselleşmesi ulusal yaratıcı tasarım planında
ˆnemli bir konudur. Bu doğrultuda şirketlerdeki inovasyon tasarımının
geliştirilmesinin yanı sıra Kore ¸niversitelerinde Áok disiplinli kurslar teşvik
edilmektedir. Bu amaÁla KIDP, ¸lkedeki yaratıcı tasarım yeteneklerini geliştirmek iÁin
2004 yılından bu yana 'Yeni Nesil Tasarım Liderleri Programı'nı desteklemektedir.
Ayrıca, şirketler, Tasarım Yenilik Programı ve K¸Á¸k İşletme Yˆnetimi gibi Áeşitli
tasarım destekleme programları aracılığıyla desteklenmektedir.
Diğer taraftan, G¸ney Kore'de Seul Tasarım Vakfı, Gwangju Tasarım Merkezi, Busan
Tasarım Merkezi ve Daegu Gyeongbuk Tasarım Merkezi gibi bir dizi bˆlgesel tasarım
merkezi ve tasarım organizasyonları bulunmaktadır.
MOTIE, G¸ney Kore'nin tasarımını teşvik etmek ve tasarım end¸strisinin rekabet
g¸c¸n¸ artırmak iÁin Tasarım ve End¸stri Birleşme Stratejisinde (2013-17), ¸Á tasarım
stratejisi belirlemiştir.
a) Tasarım odaklı bir Ar-Ge politikası uygulanacaktır.
Tasarım odaklı bir Ar-Ge sistemi oluşturmak iÁin, tasarım uzmanlarının Ar-Ge
proje planlamalarına, proje ˆd¸l seÁimlerine ve bˆlgesel Ar-Ge projelerinin
değerlendirme s¸reÁlerine katılmaları zorunlu olacaktır.
2010 yılı itibarıyla, G¸ney Kore'de k¸Á¸k şirketlerin yaklaşık % 11,3 ve t¸m
şirketlerin % 12,8 tasarıma yatırım yapmaktadır. G¸ney Kore h¸k¸meti, bu
oranı 2020 yılına kadar % 20'ye Áıkarmak istemektedir. Bu amaca ulaşmak iÁin
tasarım ve end¸strinin birleşmesini hedefleyen ˆzel bir beş yıllık eylem planı
oluşturulmuştur. MOTIE, 2011 yılı itibariyle elektronik, robot, kara trafik
cihazları, denizcilik ve gemi inşaatı, ev eşyaları, tıbbi ve hizmet end¸strilerindeki
KOBİ'lere yaklaşık 18 milyon dolar yatırım yapmak suretiyle, tasarım birleşme
teknolojisi geliştirme projesini uygulamaya başlamıştır.
Bilişim, otomotiv, robot teknolojileri ve hizmet end¸strilerinde tasarım alanında
uzmanlaşmanın artırılabilmesi iÁin tasarım lisans¸st¸ okullarının aÁılması
hedeflenmektedir. Lisans¸st¸ okullarda bu alanlarda tasarım uzmanlığını
geliştirmek iÁin ˆzel tasarım dersleri verilecektir.
«eşitli destekleyici programlar aracılığıyla tasarıma uygun bir iş ortamı
oluşturulacaktır.
MOTIE, KIDP b¸nyesinde bir 'Tasarım İş Destek Merkezi' kuracak ve bu
merkezin destekleyici işlevini g¸Álendirmek iÁin her end¸striye ˆzel personel
atayacaktır. Bu merkez yalnızca tasarım iÁin Áalışacak ve danışmanlık hizmetleri
sağlanacaktır.
Şirketlerin b¸y¸me durumlarına gˆre ˆzel tasarım desteği geliştirilecek ve
“M¸kemmel Tasarım Firmaları” olarak adlandırılan teşvikler oluşturulacaktır.
�
�
�
�
�
b)
13
14
�
�
�
el
Tasarımcıların haklarını korumak iÁin, tasarımcının adının ¸r¸ne
yerleştirilebilmesini sağlayan “Tasarımcı adını iÁeren tasarım sistemi”
oluşturulacaktır. Tasarım hakkının ihlalinin engellenmesi iÁin bir eğitim
programı uygulanacaktır.
c) Tasarımla ilgili insan kaynakları ve tasarım k¸meleri teşvik edilerek bˆlges
tasarım kapasitesi g¸Álendirilecektir.
Bir tasarım grubu kurularak imalat ve tasarım firmaları arasındaki bağlantı
g¸Álendirilecektir.
MOTIE, h¸k¸metler arası tasarım politikası işbirliği iÁin bir 'End¸striyel Tasarım
Teşvik Komitesi' kurulmasını teşvik edecektir. İlgili Kanunlarda değişiklik
yapılarak, tasarım işbirliği projeleri ve politikalarını tartışacağı bir organizasyon
kurulması sağlanacaktır.
H¸k¸met b¸tÁesinden, end¸striyel tasarım Ar-Ge’si iÁin başta tasarım teknolojisi
olmak ¸zere şirketlerin tasarım yetenekleri ve tasarım iş g¸c¸n¸n geliştirilmesi
amacıyla, 2014 yılında 2013'e kıyasla % 31,5'lik bir artışla yaklaşık 40 milyon dolar
ayrılmıştır.
Tasarım, Danimarka'da ¸r¸n ve hizmetlerin m¸şteriler ve kullanıcılar iÁin daha cazip
hale getirilmesine, yeni ˆzellik ve değerlere bağlı olarak rekabette farklılaşmasına ve
daha y¸ksek kar elde edilmesine katkı sağlamaktadır. Politika yapıcılar,
Danimarka'yı tasarıma dayalı ihracatta ilerletmek ve yeni fikirler, buluşlar ve
gelişmelerle ¸st seviyeye Áıkarmayı amaÁlamaktadır. Bu nedenle sanayide, tasarımın
¸r¸n geliştirme aşamalarının tamamında yer alması ve yenilik iÁin ˆnemli bir adım
olan form ve estetik konulardaki g¸Ál¸ anlayışın s¸rd¸r¸lmesi politikası h‚kimdir.
Danimarka, gelecekte tasarımın inovasyonda daha etkili bir g¸Á haline geleceği
beklentisiyle 2010 yılında tasarım topluluğu “Design 2020” b¸nyesinde yer almıştır.
Amacı; b¸y¸meye, ¸retkenliğe ve yenilikÁiliğe katkıda bulunmak, tasarımın nasıl
g¸Álendirilebileceğini ortaya koymak ve aynı zamanda tasarım disiplinlerinde yeni
eğilimlerin benimsenmesine katkı sağlamaktır.
Danimarka, 2020 vizyonunda d¸nya Áapında tanınan bir tasarım topluluğu olarak
anılmayı hedeflediğinden, Design 2020 Komitesinin oluşturduğu tasarı ÁerÁevesinde,
insanların yaşam kalitesini y¸kseltmeye katkıda bulunmak, işletmeler iÁin ekonomik
değer yaratmak ve kamu sektˆr¸n¸ daha iyi ve daha verimli hale getirmek amacıyla
Áalışmalar y¸r¸tmektir. Bu vizyonun yerine getirilmesi iÁin, ˆzel kuruluşlar, kamu
2.1.4. Danimarka
15
kuruluşları ve tasarımcılar d‚hil olmak ¸zere t¸m bireyler, geleceğin
şekillendirilmesine katkıda bulunurken, toplum iÁin tasarım konularına ağırlık
verilmektedir.
Belirlenen bu amaÁlar doğrultusunda, Danimarkalı işletmelerdeki tasarım
faaliyetlerinin seviyesini ˆlÁen bir Áalışma, Danimarkalı şirketlerin yılda yaklaşık 7
milyar DKK (1 milyar dolar) yatırım yaptığını gˆstermektedir. «alışmada, end¸striyel
tasarıma yatırım yapan firmaların, 2003-2007 dˆneminde, diğer firmalara kıyasla
%250 oranında ilave bir b¸y¸me gerÁekleştirdiği gˆr¸lm¸şt¸r. 2013 verilerine gˆre;
genel destek kapsamında ayrılan b¸tÁenin yanı sıra, tasarıma ayrılan b¸tÁenin Ar-Ge
harcamalarına ayrılan b¸tÁedeki oranı %2,3't¸r. Danimarka; Finlandiya ve İngiltere
gibi ¸lkelere kıyasla daha az miktarda Ar-Ge ve tasarım harcamasında bulunsa da,
toplam Ar-Ge harcamalarında tasarıma ayrılan b¸tÁe bu ¸lkelerdekilere oranla
yaklaşık 4-7 kat fazladır.
Avustralya’da tasarım stratejilerinin belirlenmesinde, Avustralya End¸striyel Tasarım
Konseyi (IDCA) ve Avustralya Tasarım Birliği (ADA) olmak ¸zere iki ˆnemli kuruluş
bulunmaktadır.
1958 yılından bu yana tasarım
alanında faaliyetlerini s¸rd¸rmekte olup amacı ¸reticileri ve t¸keticileri tasarımın
değeri konusunda eğitmek, ¸retilen mallarda y¸ksek tasarım standartlarını
oluşturmak ve geniş kitlelerce iyi tasarımın takdir edilmesini sağlamaktır.
Avustralya Tasarım Birliği (ADA) ise Avustralya'da ¸retkenliği ve yeniliği artırmak iÁin
tasarımın bir strateji olarak Avustralya'nın ulusal d¸zeyde yenilikÁi sistemin ayrılmaz
bir parÁa olmasını teşvik etmektedir. Avustralya Tasarım Birliği, Eyl¸l 2010'da 100'den
fazla tasarım sektˆr¸ temsilcisinin katılımıyla gerÁekleştirdiği etkinlikte tasarıma
yˆnelik hedefler belirlemiştir. Bu hedefler ÁerÁevesinde, ulusal tasarım politikasının
Avustralya'nın g¸ndemiyle ilişkili olması, okullardan profesyonel eğitim veren
kurumlara kadar her seviyedeki eğitim ve tasarım becerilerinin geliştirilmesi ve kamu
hizmetini destekleyerek iyi tasarımların ekonomik b¸y¸meye katkıda bulunabilecek
incelemelerin yapılması amacıyla Áalışmalar y¸r¸tmektedir.
Avustralya End¸striyel Tasarım Konseyi (IDCA) tarafından 1958 yılında oluşturulan
Avustralya İyi Tasarım ÷d¸lleri (Good Design Australia) tasarımın değerini ve
faydalarını iş d¸nyasına, end¸striye, h¸k¸mete ve topluma tanıtmayı; Avustralya'da
ve uluslararası d¸zeyde tasarım, yaratıcılık ve yenilik k¸lt¸r¸ geliştirmeye yardımcı
olmayı taahh¸t etmektedir. Yıllık tasarım ˆd¸llerinin yanı sıra Tasarım Girişimcilik
2.1.5. Avustralya
Avustralya End¸striyel Tasarım Konseyi (IDCA),
÷d¸lleri (Design Entrepreneur Awards) ve Avustralya GenÁ Tasarımcı ÷d¸lleri (Young
Australian Design Awards) programları da d‚hil olmak ¸zere ˆnde gelen birÁok ˆd¸l
programının yˆnetiminden sorumlu uluslararası bir tasarım tanıtım
organizasyonudur. Avustralya İyi Tasarım ÷d¸lleri, D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸ (WDO)
tarafından Avustralya'nın en gˆzde tasarımlarını belirleyen ˆd¸l programı
mekanizmasıdır.
Yeni hazırlanan Tasarım Stratejisi ve Eylem Planında (2018-2020) yer alan tasarım
stratejileri ile Avrupa Birliği ve gelişmiş ¸lkelerin tasarım stratejileri karşılaştırıldığında
birÁok politikada paralellik olduğu gˆr¸lmektedir. ÷rneğin, G¸ney Kore'nin Tasarım
ve End¸stri Birleşme Stratejisindeki (2013-2017) ¸Á stratejiden biri olan “Tasarım
odaklı bir Ar-Ge politikası uygulanacaktır.” hedefi ÁerÁevesinde, G¸ney Kore'de
tasarım odaklı bir Ar-Ge sistemi oluşturmak iÁin tasarım uzmanlarının Ar-Ge proje
planlamalarına, proje ˆd¸l seÁimlerine ve bˆlgesel Ar-Ge projelerinin değerlendirme
s¸reÁlerine katılmaları zorunlu tutulmuştur. Benzer biÁimde hazırlanan Tasarım
Stratejisi ve Eylem Planında (2018-2020) da, tasarım odaklı Ar-Ge politikasının
oluşturulması ve tasarım desteklerinin etkinliğinin artırılması amacıyla, Eylem 2.2
“
d‚hil edilecektir.” ve Eylem 2.3 “Tasarım gerektiren Ar-
Ge ve ¸r¸n geliştirme projelerine ilişkin seÁim ve değerlendirme kurullarına tasarım
akademisyenleri veya profesyonelleri de dahil edilecektir.” eylemleri belirlenmiştir.
Diğer taraftan, G¸ney Kore'nin tasarım stratejisinde olduğu ¸zere tasarım end¸strisini
ve tasarımcıları desteklemek, tasarım eğitimini ve eğitimcisini geliştirmek, G¸ney
Kore tasarımını hem ulusal hem de uluslararası d¸zeyde teşvik etmek ve tasarım
farkındalığını ¸lke Áapında y¸kseltmek amacına benzer şekilde Tasarım Stratejisi ve
Eylem Planında (2018-2020) Hedef-3 “Tasarım alanında insan kaynağı kapasitesi ve
niteliği artırılacaktır.” ve Hedef-4 “T¸rk tasarımının ulusal ve uluslararası d¸zeyde
gˆr¸n¸rl¸ğ¸ ve bilinirliği artırılacaktır.” başlıkları altında Áeşitli eylemler
ˆngˆr¸lm¸şt¸r.
Ayrıca Avrupa Birliği'nin “Tasarımın tanıtımında kullanılan yˆntemler
farklılaştırılacaktır.” tasarım politikasına benzer biÁimde, Hedef-4 altında “Tasarım
M¸zesi kurulması” eylemi tanımlanmıştır.
2.1.6. ‹lkemiz AÁısından D¸nya Tasarım Politikalarının Değerlendirilmesi
End¸striyel tasarım; Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme ve ticarileştirme desteklerine
değerlendirme kriteri olarak
16
2.2. T‹RKİYE'DE KURUMSAL YAPI
2.2.1. T¸rk Tasarım Danışma Konseyi (TTDK)
T¸rk Tasarım Danışma Konseyi, Bakanlar Kurulunun 05/08/2009 tarihli ve
2009/15355 sayılı kararının 03/09/2009 tarihli ve 27338 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanması ile kurulmuştur.
Konseyin amacı, T¸rkiye'nin uluslararası alanda rekabet g¸c¸n¸ artırmak iÁin tasarım
stratejilerinin ve politikalarının belirlenmesine, uygulama altyapısı oluşturulmasına ve
uygulanmasına ve bu suretle katma değeri y¸ksek tasarımlar yaratılmasına, T¸rk
tasarımcılarının ve tasarımlarının d¸nya pazarında tercih edilir konuma
getirilmesine, tasarımcı ve sanayici işbirliğinin sağlanmasına ve "T¸rk Tasarımı"
imajının yerleştirilmesine yˆnelik istişare niteliğinde kararlar almak ve ˆnerilerde
bulunmaktır.
Konsey b¸nyesinde teknik d¸zeyde Áalışmaları y¸r¸tmek ¸zere 6 komite faaliyet
gˆstermektedir:
Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı Komitesi
Hukuki İşler Komitesi
Destekler Komitesi
Eğitim ve Araştırma Komitesi
Tanıtım ve Farkındalık Komitesi
İşbirliği ve Koordinasyon Komitesi
T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin başkanlığını Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı
yapmakta, sekretarya gˆrevini T¸rk Patent ve Marka Kurumu y¸r¸tmektedir. T¸rk
Tasarım Danışma Konseyinin ¸yeleri Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi
Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, K¸lt¸r ve Turizm Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı,
Hazine M¸steşarlığı, Y¸ksekˆğretim Kurulu, T‹BİTAK, T‹RKPATENT, KOSGEB, TOBB,
TESK, TİM, T‹SİAD, TMMOB, ETMK, GMK ve MTD'dir. Konsey yılda iki kere
toplanarak, ¸lkemizde tasarım alanında yaşanan gelişmeleri değerlendirmekte ve
ilerleyen dˆnemde yapılması gereken faaliyetler ve işbirlikleri konusunda kararlar
almaktadır. TTDK bug¸ne kadar 17 toplantı yapmış ve tasarım alanında y¸r¸t¸len
faaliyetlerin koordinasyonunda ˆnemli rol ¸stlenmiştir.
TTDK'nin inisiyatifiyle hazırlanan Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planında (2014-
2016) yer alan her bir hedefe ilişkin faaliyetler, ilgili komiteler tarafından koordine
edilmiştir. Her bir faaliyete ilişkin gelişmeler, sorumlu kuruluşlar tarafından ¸Áer aylık
�
�
�
�
�
�
17
dˆnemler halinde sekretarya gˆrevini y¸r¸ten T¸rk Patent ve Marka Kurumuna
raporlanmış ve TTDK toplantılarında değerlendirilmiştir.
T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin Áalışmalarının kamuoyu ile paylaşılması ve
tasarımla ilgili paydaşlar arasında iletişim ağı oluşturulması amacıyla T¸rk Tasarım
Danışma Konseyi internet sitesi (www.tasarimkonseyi.gov.tr) oluşturulmuştur. İnternet
sitesi ¸zerinden, Konsey ¸yesi kurum ve kuruluşlara, Tasarım Stratejisi ve Eylem
Planına, tasarımla ilgili t¸m mevzuat bilgisine ve ¸lkemizde tasarım yapan firma veya
kişileri teşvik etmek, tasarım faaliyetlerini geliştirmek amacıyla verilmekte olan
desteklere ilişkin bilgilere ulaşılabilmektedir. Sayfa iÁeriğinde ayrıca, gerÁekleştirilen
toplantılar ve tasarım alanında yaşanan gelişmelere ilişkin haberler yer almaktadır.
‹lkemizde tasarım alanına yaptıkları katkılarla ˆne Áıkan duayen tasarımcıların
onurlandırılması amacıyla, T¸rk Tasarım Danışma Konseyi tarafından Onur ÷d¸l¸
verilmeye başlanmıştır. Sˆz konusu ˆd¸l, aynı zamanda toplumda tasarım
farkındalığını ve tasarımcılarımızın bilinirliğini artırmayı amaÁlamaktadır.
2.2.2. Mesleki ÷rg¸tlenme
T¸rkiye'de tasar m alan nda iki farkl t¸rde meslek ˆrg¸tlenmesi olu mu tur.
Bunlardan ilki, Anayasan n 135'inci maddesine gˆre kurulan kamu kurumu
niteli indeki meslek kurulu lar d r. Mimarlar ve mimarl a yak n meslekler 1954
y l nda kurulan T¸rk M¸hendis ve Mimar Odalar Birli i (TMMOB) alt nda kamu
kurumu niteli inde meslek kurulu lar olarak ˆrg¸tlenmi lerdir. Bu ˆrg¸tlere
¸niversitelerin ilgili bˆl¸mlerinin lisans programlar n bitirenler ¸ye olabilmektedir.
1954'te ˆzel bir yasa ile kurulan TMMOB alt nda ayn y l kurulan on odadan biri
Mimarlar Odas d r. TMMOB yasas gere i odas olmayan meslekler kendilerine en
yak n odaya ¸ye olabilmekte, yeterli say ya ula t ktan sonra ayr l p kendi odalar n
kurabilmektedir. Mimarlar Odas na ¸ye olan meslek gruplar ndan, bu yˆntemle
ayr larak 1968'de ehir Planc lar Odas , 1972'de Á Mimarlar Odas kurulmu tur.
1994 y l nda Peyzaj Mimarlar Odas , Ziraat M¸hendisleri Odas ndan ayr larak
kurulmu tur. End¸striyel tasar mc lar 1983 y l ndan beri Mimarlar Odas na ¸ye
olabilmektedirler. TMMOB alt ndaki meslek odalar yasadan ald klar yetkiyle b¸ro
tescil i lemleri ve asgari ¸cret tarifeleri gibi mesleki uygulama standartlar n
yˆnetmeliklerle d¸zenleyebilmektedir.
kinci t¸r meslek ˆrg¸tleri, Dernekler Kanununa gˆre kurulan dernek stat¸s¸ndeki
meslek kurulu lar d r. Bunlar n en belli ba l lar End¸striyel Tasar mc lar Meslek
Kurulu u (ETMK), Grafik Tasar mc lar Meslek Kurulu u (GMK) ve Moda Tasar mc lar
Derne idir (MTD). Bu kurulu lar meslek haklar n korumaya yˆnelik faaliyetlerin yan
s ra tasar m n tan t m n yapan faaliyetler de y¸r¸tmektedir. Dernek stat¸s¸ndeki
ı ı ı ş ş
ı
ğ ş ı ı ığ ı
ı ı ı ğ ı
ğ ş ı ş
ı ı
ı ı ı
ı ı ı ğ ı
ı ı ş ı ı ı ı ı
ı ı
ı Ş ı ı ı İ ı ş
ı ı ı ı ı ı
ş ı ı ı ı ı
ı ı ı ı
ş ı ı
İ
ş ı ı ı ş ı ı ı ı
ş ı ı ş ı ı ı
ğ ş ı ı ı
ı ı ı ı ı ı ı
18
meslek kuruluşları, mesleki uygulama standartlarını oluşturup ˆnerebilirler ancak
yaptırım yetkileri bulunmamaktadır.
Kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları mesleklerin kapsamlarına giren
hakların, yetkilerin ve sorumlulukların kamu yararı ÁerÁevesinde meslektaşlar
tarafından d¸zenlenmesini sağlamaktadır. Meslek odaları; meslek etiği, mesleki
hizmetin denetimi, eğitimin akreditasyonu, s¸rekli mesleki gelişim, meslek icrasında
kamu yararının gˆzetilmesi, Áalışanların ve hizmetlerin asgari ¸cretlendirmesi gibi
konularda d¸zenlemeler getirmektedir. Mimar, m¸hendis ve tasarımcılar Áalıştıkları
sektˆr¸n faaliyet alanlarına gˆre Áeşitli projelerde birlikte gˆrev almaktadır. Mimar ve
m¸hendisler gibi tasarımcıların da hak ve yetkilerinin yasa ve yˆnetmeliklerle
d¸zenlenmesi, tasarımla ilgili t¸m mesleklerin uygulama standartlarının kendi
meslek odaları tarafından belirlenmesine ihtiyaÁ vardır. End¸striyel tasarımcılar iÁin
ayrı bir meslek odasının kurulması ¸zerinde tartışılan bir konudur. Mimarlar Odası
altında yer alan end¸striyel tasarımcıların ayrılarak kendi odalarını kurma hedefleri
bu s¸recin ˆnemli bir aşamasıdır.
1988 yılında kurulan End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu T¸rkiye'de end¸striyel
tasarım alanında Áalışmalar yapan en kˆkl¸ mesleki ˆrg¸tt¸r. Derneğin yurtiÁinde ve
yurtdışında toplam 541 ¸yesi bulunmaktadır. Derneğin İstanbul Şubesi 1998, İzmir
Şubesi 2010 ve Ankara Şubesi 2012 yılında aÁılmıştır. ETMK'nin temel hedefi, end¸stri
¸r¸nleri tasarımı mesleğini topluma tanıtmak, tasarımcıların hak ve yetkilerini
oluşturmak ve korumak, meslektaşlar arasında iletişim ve dayanışmayı
g¸Álendirmek, topluma tasarlanmış nitelikli ¸r¸nler sunulmasını sağlamak amacıyla
ilgili kuruluşlarla ¸retici ve kullanıcı d¸zeyinde Áalışmalar yapmaktır. ETMK, 2011
yılından beri Uluslararası End¸striyel Tasarım Kuruluşları Konseyi (ICSID) yeni adıyla
D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸ (WDO) ¸yesidir.
Kuruluş, tasarımla ilgili birÁok sergi ve yarışmayı, kitap ve kataloğu, panel ve eğitim
Áalışmalarını yapmakta ya da desteklemektedir. ETMK, her yıl d¸zenlenen Design
Turkey End¸striyel Tasarım ÷d¸llerinin y¸r¸t¸c¸lerindendir. Ayrıca, 2014-2016 yılları
arasında tasarım ile ilgili Áeşitli alanlardaki sorunların Áˆz¸m¸ne yˆnelik ¸Á ˆnemli
Áalıştay gerÁekleştirmiş olup ¸yesi oldukları Kurul ve organizasyonların da birÁok
toplantısında ¸lke tasarımının geliştirilmesi adına katılım sağlamışlardır.
2.2.2.1. End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu (ETMK)
19
2.2.2.2. Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu (GMK)
2.2.2.3. Moda Tasarımcıları Derneği
2.2.2.4. İÁmimarlar Odası
Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu (GMK) 1978 yılında grafik tasarımın gelişmesi,
tasarımcıların bir araya gelmesi ve haklarının korunması amacıyla kurulmuştur. 235
¸yesi bulunan GMK, 1993 yılından beri Uluslararası Tasarım Konseyi (ICO-D)
¸yesidir.
GMK, kuruluşundan bu yana b¸nyesinde Áeşitli sergi, yarışma, seminer ve Áalıştaylar
d¸zenlemektedir ve grafik tasarım alanında g¸ncel konuların takip edilmesi amacıyla
Áeşitli yayınlar, makaleler yayınlamaktadır. Ayrıca, Grafik Tasarımcılar Meslek
Kuruluşu meslek standartlarının oluşturulmasında gerektiği durumlarda devlet
kuruluşlarına ve grafik tasarım yarışmalarının uluslararası kurallara uygun
yˆnetmeliklerinin hazırlanması hususunda yarışma komitelerine danışmanlık
yapmaktadır. Bu kapsamda GMK tarafından 2014-2016 yılları arasında 3 seminer, 4
sergi, 1 yarışma yapılmış ve 5 yarışma desteği verilmiştir.
Moda Tasarımcıları Derneği, T¸rk moda tasarım sektˆr¸n¸n oluşmasına katkıda
bulunmuş yedi moda tasarımcısı tarafından 2006 yılında T¸rkiye moda tasarım
sektˆr¸n¸n, d¸nya moda akımlarının oluşumunda belirleyici bir “ekol” haline
gelmesi vizyonuyla kurulmuştur. MTD'nin 170 ¸yesi bulunmaktadır.
Bu kapsamda, T¸rk moda tasarımını ve tasarımcısını desteklemek, gelişimine katkıda
bulunmak amacıyla, T¸rkiye'de ve d¸nyada birÁok etkinliği d¸zenlemekte veya
desteklemektedirler.
TMMOB İÁmimarlar Odası, dernek olarak faaliyetlerine başlamış, 1976 yılında oda
stat¸s¸ne geÁmiş olup d¸nyada oda stat¸s¸ne geÁen ilk iÁmimarlık meslek
kuruluşlarından biridir. İÁmimarlar Odasının 4.616 ¸yesi bulunmaktadır. İÁmimarlar
Odası, Uluslararası İÁmimarlar/İÁ Mek‚n Tasarımcıları Federasyonu (IFI) ¸yesidir.
İÁmimarlar Odası, mesleki sorunların Áˆz¸m¸ne katkı sağlamak amacıyla Áeşitli
konferans ve Áalıştaylar d¸zenlemekte veya desteklemektedirler.
20
2.2.2.5. Tasarım Alanında Uluslararası Kuruluşlar ve T¸rkiye'nin BuKuruluşlarla İlişkileri
2.2.2.5.1. D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸ (WDO)
2.2.2.5.2. Uluslararası Tasarım Konseyi (ICO-D)
2.2.2.5.3. Uluslararası İÁmimarlar Federasyonu (IFI)
Uluslararası d¸zeyde end¸striyel tasarım disiplinini geliştirmeyi amaÁlayan ve 1957
yılında kurulmuş olan Uluslararası End¸striyel Tasarım Kuruluşları Konseyi (ICSID),
17-18 Ekim 2015 yılında yapılan 29. Genel Kurulunda ismini D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸
(WDO) olarak değiştirmiştir. WDO'ya 140'tan fazla kuruluş ¸yedir. ‹lkemizden de
T¸rk Patent ve Marka Kurumu, Atılım ‹niversitesi, İstanbul Teknik ‹niversitesi, İzmir
Ekonomi ‹niversitesi, Ortadoğu Teknik ‹niversitesi, ÷zyeğin ‹niversitesi, İstanbul
Medipol ‹niversitesi, End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu, Mobilya Dernekleri
Federasyonu, ArÁelik A.Ş., Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş., Kale Holding A.Ş.
ve Uluslararası Fuarcılık A.Ş. ¸ye olarak bulunmaktadır.
Birleşmiş Milletler'de ˆzel danışman kuruluş stat¸s¸nde olan WDO, D¸nya Tasarım
Başkenti, D¸nya Tasarım Konuşmaları, D¸nya Tasarım ÷d¸l¸, D¸nya End¸striyel
Tasarım G¸n¸ ve İÁ Tasarım gibi uluslararası etkinlik ve faaliyetler yapmaktadır.
ICO-D, 1963'te Londra'da ICOGRADA (International Council of Graphic Design
Associations) adıyla kurulmuştur. 2014'te ICO-D olarak adını değiştiren konsey,
iletişim tasarımı konusunda uluslararası d¸zeydeki en ¸st kuruluştur. 67 ¸lkeden
¸yeleri bulunan ICO-D'ye ¸lkemizden Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu, ÷zyeğin
‹niversitesi, BahÁeşehir ‹niversitesi, İstanbul Bilgi ‹niversitesi, TOBB Ekonomi ve
Teknoloji ‹niversitesi ve Yeditepe ‹niversitesi ¸yedir.
1963 yılında Danimarka'da kurulan Uluslararası İÁmimarlar Federasyonu iÁmimarlık
mesleğine ilişkin uluslararası d¸zeyde faaliyet gˆsteren tek platformdur. 110 ¸lkeden
¸yelere sahip olan federasyona ¸lkemizden İÁmimarlar Odası, İzmir Ekonomi
‹niversitesi, TOBB Ekonomi ve Teknoloji ‹niversitesi ve «ankaya ‹niversitesi ¸yedir.
21
2.3. YASAL «ER«EVE‹lkemizde tasarımların korunması fikri m¸lkiyet hukuku ve haksız rekabet hukuku
kapsamında sağlanmaktadır. Bu alandaki mevcut mevzuat aşağıda yer almaktadır:
a. 6769 sayılı Sınai M¸lkiyet Kanunu
b. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
c. 6102 sayılı T¸rk Ticaret Kanunu
‹lkemizin taraf olduğu tasarımlara ilişkin uluslararası anlaşmalar aşağıda yer
almaktadır:
a. Paris Sˆzleşmesi
b. Bern Sˆzleşmesi
c. Ticaretle Bağlantılı Fikri M¸lkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS)
d. Tasarımların Uluslararası Tesciline İlişkin Lahey Anlaşması (Cenevre Metni)
e. Tasarımların Sınıflandırılmasına İlişkin Locarno Anlaşması
Tasarımların fikri m¸lkiyet hukuku kapsamında korunması 1995 yılından itibaren
554 sayılı End¸striyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun H¸km¸nde
Kararname ile sağlanmaktaydı. Sˆz konusu d¸zenleme 10/01/2017 tarihinde
y¸r¸rl¸ğe giren 6769 sayılı Sınai M¸lkiyet Kanunu ile y¸r¸rl¸kten kaldırılmış ve
tasarım korumasında yeni bir dˆnem başlamıştır. Kanun ile tescilli tasarımların yanı
sıra tescilsiz tasarımların da korunması sağlanmıştır. Buna gˆre; yeni ve ayırt edici
niteliğe sahip tasarımlar T¸rk Patent ve Marka Kurumuna tasarım tescil başvurusu
yapılması halinde 'tescilli tasarım', ilk kez T¸rkiye'de kamuya sunulmuş olması halinde
'tescilsiz tasarım' olarak korunur. 6769 sayılı Sınai M¸lkiyet Kanununa gˆre tescilsiz
tasarımların koruma s¸resi, koruma talep edilen tasarımın kamuya ilk sunulduğu
tarihten itibaren ¸Á yıldır. Tescilli tasarımların koruma s¸resi başvuru tarihinden
itibaren 5 yıldır. Ancak bu s¸re beşer yıllık dˆnemler halinde yenilenmek suretiyle 25
seneye kadar uzatılabilir.
Başvuru, şekli inceleme, iÁerik incelemesi, yayım, itiraz ve belgelendirme
aşamalarından oluşan tasarım tescil s¸reci yaklaşık 6 ay s¸rmektedir.
İki ya da ¸Á boyutlu şekillerin tasarım olarak tescil edilebilmesinin yanı sıra, bir
işletmenin mal ve hizmetlerini diğer işletmenin mal ve hizmetlerinden ayırt etme
koşulunu sağlaması durumunda marka olarak da tescil edilebilmesi m¸mk¸nd¸r.
2.3.1. 6769 sayılı Sınai M¸lkiyet Kanunu Kapsamında Koruma
22
İki ya da ¸Á boyutlu şekillerin markasal kullanımı, bu şekilleri taşıyan mal ve
hizmetlerin kˆken itibarıyla diğer mal ve hizmetlerden ayırt edilmesini sağlamaya
yˆnelik kullanımı ifade eder. Marka korumasıyla hak sahibine marka olarak tescil
ettirdiği şekli kullanma hakkı tanınmakta, tescil ettirdiği şeklin imalatının m¸nhasıran
kendisine ait olması gibi bir hak verilmemektedir. Tasarım koruması 25 yıllık s¸reyle
sınırlanmış olmasına karşın marka olarak korunma 10'ar yıllık yenileme dˆnemleriyle
sınırsız olarak ˆngˆr¸lmektedir.
T¸rk Hukukunda tasarımların 6769 sayılı Sınai M¸lkiyet Kanununun patente ilişkin
h¸k¸mlerinde sayılan koşulları sağlaması durumunda patent veya faydalı model
olarak tescil edilip korunması da m¸mk¸nd¸r.
Tasarımlar, eser sayılmaları koşuluyla, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
kapsamında da korunmaktadır. Anılan Kanun uyarınca, fikir ve sanat eseri, eser
sahibinin hususiyetini taşıyan, ilim ve edebiyat, musiki, g¸zel sanatlar ve sinema
eserleri t¸rlerinden birisi iÁine giren her nevi fikir ve sanat mahsul¸d¸r. Buna gˆre,
Kanun kapsamında bir tasarımın eser olarak korunabilmesi iÁin sˆz konusu
Áalışmanın sahibinin hususiyetini taşıması (s¸bjektif koşul) ve Kanunda ˆngˆr¸len
eser t¸rlerinden birinin iÁine girmesi (objektif koşul) gerekir.
Anılan Kanunun 1/B maddesinin (b) bendinde eser sahibi, eseri meydana getiren kişi
olarak tanımlanmaktadır. Ancak, marka ve tasarım mevzuatından farklı olarak, eser
¸zerindeki hakların korunabilmesi iÁin eser sahipliğinin herhangi bir sicile
kaydedilmesine ya da makama bildirilmesine gerek yoktur. Kanun kapsamında
koruma, eserin oluşturulmasıyla kendiliğinden başlamaktadır. Kanun gereğince eser
sahibinin haklarına ilişkin koruma s¸resi kural olarak eser sahibinin yaşadığı
m¸ddetÁe ve ˆl¸m¸nden itibaren 70 yıl devam etmektedir.
5846 sayılı Kanunda tasarımların eser olarak korunmasına ilişkin bazı ˆzel
d¸zenlemeler bulunmaktadır. Buna gˆre, Kanunun ilim ve edebiyat eserini
d¸zenleyen 2'nci maddesinde “…her Áeşit mimarlık ve şehircilik tasarım ve projeleri,
mimari maketler, end¸stri, Áevre ve sahne tasarım ve projeleri…” ilim ve edebiyat
eseri olarak koruma altına alınmıştır. Diğer taraftan, Kanunun “G¸zel Sanat Eserleri”
başlıklı 4'¸nc¸ maddesinde “…estetik değer sahip olan… el işleri ve k¸Á¸k sanat
eserleri, minyat¸rler ve s¸sleme sanatı ¸r¸nleri ile tekstil, moda tasarımları…” g¸zel
sanat eseri olarak kabul edilmiştir. Aynı maddede; krokiler, resimler, maketler,
tasarımlar ve benzeri eserlerin end¸striyel model ve resim olarak kullanılmasının,
d¸ş¸nce ve sanat eserleri olmak sıfatlarını etkilemeyeceği h¸k¸m altına alınmıştır.
2.3.2. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Kapsamında Koruma
23
SonuÁ itibarıyla tasarımlar, “Áoklu koruma ilkesi” gereğince marka ve tasarım
mevzuatının yanı sıra, şartları sağlaması durumunda 5846 sayılı Kanun kapsamında
eser olarak da korunabilmektedir.
Tasarım mevzuatı koruması ¸r¸n¸n gˆr¸n¸m¸ ¸zerindeki fikri m¸lkiyet hakkını
korumayı, haksız rekabet h¸k¸mleri ise doğru ve d¸r¸st olmayan her t¸rl¸ rekabetin
ˆnlenmesini amaÁlamaktadır. Bu bağlamda haksız rekabet, t¸keticinin, rakip bir
firmanın malını diğer bir firmanın sanarak satın almasını veya satın alma kararının
oluşması esnasında iltibasın ortaya Áıkmasını engellemektedir. Şartları oluştuğunda
tasarımlar haksız rekabet h¸k¸mleri kapsamında da koruma imkanı bulmaktadır.
2.3.3. 6102 Sayılı T¸rk Ticaret Kanununun Haksız RekabetH¸k¸mleri Kapsamında Koruma
24
2.4. EĞİTİM‹lkemizde ortaˆğretim seviyesinde eğitim yapılan 53 meslek alanından 25'inde
tasarım eğitimi yapılmakta; bu programların yapısında tasarım ile ilgili ders, mod¸l
veya tasarım ile ilgili bilgi ve becerilere ait kazanımlar yer almaktadır. Mesleki ve
teknik ˆğretim programlarından 14'¸nde ise ˆğrencilere tasarım ile ilgili temel
yeterliklerin kazandırıldığı Temel Tasarım dersi verilmektedir.
Ortaˆğretim d¸zeyinde verilen mesleki ve teknik eğitimin planlanması, uygulanması
ve geliştirilmesinden sorumlu olan Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim
Genel M¸d¸rl¸ğ¸ tarafından Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2016)
kapsamında Hedef 3, Eylem 7'de yer alan mesleki ve teknik ortaˆğretimde tasarım
derslerinin etkinliğinin artırılması hedefine ulaşılması amacıyla mesleki ve teknik
ortaˆğretim okul ve kurumlarında okutulan temel tasarım dersine ilişkin etki analizi
raporu hazırlanmıştır.
Rapor, resmi mesleki ve teknik ortaˆğretim okul/kurumlarında okutulmakta olan
temel tasarım dersinin kazanımlarının gerÁekleşme d¸zeyini ve temel tasarım
dersinin ˆğrencilerin yaratıcılığına, diğer mesleki derslerine/alanına ve mezuniyet
sonrası iş hayatına etkisini ortaya koymaktadır. 2015-2016 eğitim-ˆğretim yılında
T¸rkiye'de resmi mesleki ve teknik ortaˆğretim okul/kurumlarında temel tasarım
dersini 10, 11 ya da 12. sınıfta okumuş veya okumakta olan 11 ve 12. sınıf ˆğrencisi
33.548, temel tasarım dersini okutan ˆğretmen sayısı 998'dir. Etki analizi sonuÁlarına
gˆre, ˆğretmenlerin (%95'i) ve ˆğrencilerin (%85'i) Áoğuna gˆre, temel tasarım dersi
bireysel yaratıcılığı geliştirmekte ve temel tasarım dersinde kazanılan bilgi ve beceriler
diğer meslek derslerine/alanlarına katkı sağlamaktadır. Temel tasarım dersinin
etkililiğini artırmak iÁin haftalık ders saatlerinin artırılması, uygun eğitim ortamının
sağlanması ve gerekli araÁ-gereÁlerin sağlanması ˆnerileri getirilmiştir.
‹niversitelerimiz b¸nyesinde yer alan meslek y¸ksekokullarında 9 farklı t¸rde
toplamda 430 ˆnlisans programı mevcuttur. 2017 yılı itibarıyla bu programlarda
doluluk oranı yaklaşık %72,09'dur. Tasarımla ilgili olan program adları, kontenjan ve
yerleşen sayıları ile program bazında doluluk oranları Tablo 1'de verilmiştir.
25
Diğer yandan, 2017 yılı itibarıyla ¸niversitelerde toplamda 358 olmak ¸zere 25 farklı
t¸rde tasarımla ilgili lisans programı bulunmaktadır. Tablo 2'de bu programlarla ilgili
detaylı bilgiler verilmiş olup, tasarımla ilgili lisans programlarının doluluk oranının
yaklaşık %87 olduğu gˆr¸lmektedir.
Tablo : Tasarımla İlgili ÷n Lisans Programları (2017)1
Kaynak: Y÷K, 2017
26
Program Adı
Ayakkabı Tasarım ve ‹retimi
Bilgisayar Destekli Tasarım veAnimasyon
Web Tasarımı ve Kodlama
End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı
Grafik Tasarımı
İÁ Mekan Tasarımı
Kuyumculuk ve Takı Tasarımı
Moda Tasarımı
Sahne ve Dekor Tasarımı
ProgramSayısı Kontenjan
226
567
267
5218
1679
885
3197
56
2050
14145
Yerleşen
68
205
179
4464
1465
555
2039
41
1181
10197
DolulukOranı (%)
30,09
36,16
67,04
85,55
87,25
62,71
63,78
73,21
57,61
72,09
1
2
3
4
5
6
7
8
9
TOPLAM
10
20
7
188
56
29
115
4
1
430
Tablo 2 : Tasarımla İlgili Lisans Programları (2017)
Kaynak: Y÷K, 2017
ProgramSayısı
Yerleşen
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
DolulukOranı (%)KontenjanProgram Adı
27
15
31
122
24
961
201
187
21
22
76
22
1101
38
217
2020
556
62
157
157
48
262
289
147
25
7
6768
11
31
108
23
708
187
156
21
21
75
22
970
6
151
2017
445
62
153
92
48
258
189
108
4
7
5873
73,33
100,00
88,52
95,83
73,67
93,03
83,42
100,00
95,45
98,68
100,00
88,10
15,79
69,59
99,85
80,04
100,00
97,45
58,60
100,00
98,47
65,40
73,47
16,00
100,00
86,78TOPLAM
3
1
6
2
45
19
5
1
2
5
2
65
6
20
92
29
1
8
8
2
7
19
6
3
1
358
Animasyon Ve Oyun
Canland rma Film Ve Yˆnetimi
ijital Oyun Tasa
El Sanatla Tasa Ve ‹retimi
nd¸stri ‹r¸nleri Tasa
End¸striyel Tasa
nd¸striyel Tasa M¸hendisli
Ve Yazar
ilm Tasa Ve Y
Gemi Ve Yat Tasa
G
rafik Tasa
k Ve
Ve Medya
Ve Y
Ve Peyzaj Mimarisi
uyumculuk Ve M
oda Tasa
oda Ve Tekstil Tasa
eklam Tasa Ve
Tasa
Tekstil Tasa
Tasarımı
ı i
D rımı
rı rımı
E rımı
rım
E rım ği
Film Tasarım lık
F rım ˆnetmenliği
Film Tasarımı
rımı
Gˆrsel İletişim Tasarımı
ˆrsel Sanatlar Ve Gˆrsel İletişim Tasarımı
G rımı
İÁ Mimarl «evre Tasarımı
İletişim Tasarımı
İletişim Tasarımı
İletişim Tasarımı ˆnetimi
Kentsel Tasarım
K ¸cevher Tasarımı
M rımı
M rım
R rımı İletişimi
Tak rım
rımı
Tasarım
ı
ı
ı
ı
ı
ı
Ayrıca, 2015 yılı itibarıyla tasarımla ilgili lisans¸st¸ programların ˆğrenci sayısı
1799'dur. Bu ˆğrencilerin 1574'¸ y¸ksek lisans programlarına ve 225'i doktora
programlarına kayıtlıdır.
‹niversitelerde program aÁabilmek ve sonrasında eğitim-ˆğretime başlayabilmek
iÁin ilgili ¸niversite senatosunun teklifi ve sonrasında Y÷K'¸n onayı gerekmektedir.
Y÷K, teklif edilen program ile ilgili sunulan m¸fredat, altyapı, programın yer alacağı
il/ilÁenin koşulları, akademik personel sayısı, işg¸c¸ istatistikleri, ˆğrenci tercih
edilirliği (doluluk oranı) ve benzeri birÁok kritere gˆre ilgili programın aÁılıp
aÁılamayacağına ve sonrasında eğitim-ˆğretime başlayıp başlamamasına karar
vermektedir. ÷zellikle ilgili programlara ˆğrenci alınırken belli akademisyen
kriterlerine (ilgili alanda doktora yapmış en az ¸Á ˆğretim ¸yesi) ve fiziki altyapı
koşullarına bakılmaktadır. Bu kapsamda, ¸niversitelerimizde tasarımla ilgili
programların sayısının da arttığı gˆr¸lmektedir.
÷zellikle ˆn lisans programlarında uygulanan m¸fredatlar uzun bir s¸redir
g¸ndemde olup, bu konuyla ilgili ˆnemli projeler tamamlanmıştır. ISCED
(International Standard Classification of Education) Áalışmaları kapsamında var olan
program isimleri gˆzden geÁirilmiş ve benzer isimlerle ve aynı hedefe yˆnelik
programlar tek bir isim altında toplanmıştır (Tablo 3). Benzer şekilde, bu Áalışmalar
sırasında program m¸fredatları da gˆzden geÁirilerek; standart ve birbirleriyle
uyumlu hale getirilmiştir.
28
29
Yeni Program Adı(2009-2010 ˆğretim yılından
itibaren uygulanan)
Ayakkabı Tasarım ve ‹retimi
Grafik Tasarımı
Moda Tasarımı
End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı
Sahne ve Dekor Tasarımı
İÁ Mekan Tasarımı
«orap ve Moda Tasarımı
ISCEDBˆl¸m Kodu MYO'larda Eski Program Adı
Yeni Program Adı(2009-2010 ˆğretim
yılından itibarenuygulanan)
215: EL SANATLARI
Uygulamalı Takı Teknolojisi
Kıymetli Taş ve Metal İşlemeciliği
Takı Tasarım ve S¸s Taşlarıİşlemeciliği
Kuyumculuk ve Takı Tasarımı
Gemoloji ve M¸cevher
Taş ve Metal İşletmeciliği
Takı ve El Sanatları
Kıymetli Taş ve Metal İşlemeciliği
Kuyumculuk ve Takı Tasarımı
Kaynak:Y÷K, 2016
Tablo 3: MYO'larda Yeni Program Adları
ISCEDBˆl¸m Kodu
214: TASARIM
MYO'larda Eski Program Adı
GrafikGrafik TasarımAÁık Hava Reklam ‹r¸nleri ve SerigrafiGrafik ve Reklamcılık
542: TEKSTİL,GİYİM, AYAKKABIve DERİ
Sahne TasarımıDekor Tasarımı
End¸striyel Tasarım
Moda TasarımıModa ve Tekstil TasarımıKost¸m TasarımTekstil TasarımıTekstil ‹r¸nleri Tasarımı
Ayakkabı Tasarımı
Saraciye Tasarımı ve ‹retimi
Ayakkabı ve Saraciye Tasarımı
÷te yandan, ¸niversitelerin birÁoğunda AB'ye uyum (Bologna s¸reci), stratejik
planlama ve akreditasyon Áalışmaları s¸rd¸r¸lmektedir. Bu ÁerÁevede, program
m¸fredatları ¸niversiteler ve ilgili paydaşlarla işbirliği iÁinde s¸rekli gˆzden
geÁirilmektedir.
Ancak, end¸striyel tasarım eğitimi hususunda ˆzellikle “End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı”
ˆn lisans programlarıyla “End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı, End¸striyel Tasarım, End¸striyel
Tasarım M¸hendisliği” lisans programlarının isimlerinin karışıklığa ve haksız
rekabete neden olduğuna ve bu programlarda isim değişikliğine gidilmesi
gerektiğine ilişkin ˆneriler bulunmaktadır. Buna karşın Y÷K tarafından ise, “End¸stri
‹r¸nleri Tasarımı” ile ilgili ˆn lisans programlarından mezun olanların “tekniker”,
“End¸striyel Tasarım M¸hendisliği” ile ilgili programlardan mezun olanların ise
m¸hendis unvanı aldıkları ifade edilerek bˆyle bir değişikliğe gerek olmadığı
vurgulanmıştır. Bu hususta fikir birliği bulunmadığından, sorunun net bir şekilde tespit
edilmesi ihtiyacı bulunmaktadır.
2000'li yıllarda tasarımla ilgili lisans d¸zeyinde bˆl¸mlerin sayısında hızlı bir artış
gˆzlenmiş, lisans programlarının sayısı son 15 yılda 6-7 kat artmıştır. ÷te yandan
doktora programlarının azlığı nedeniyle tasarım alanlarında yetişen akademisyen
sayısı yeterli d¸zeyde değildir.
30
2.5. TASARIM DESTEKLERİ‹lkemizde tasarım yapan gerÁek veya t¸zel kişileri teşvik etmek ve ¸lkemizdeki
tasarım faaliyetlerini geliştirmek amacıyla Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,
Ekonomi Bakanlığı ve KOSGEB tarafından geliştirilen ve uygulanan destek
mekanizmaları aşağıda ˆzetlenmiştir.
Teknolojik bilgi ¸retilmesini, ¸r¸nde ve ¸retim s¸reÁlerinde yenilik yapılmasını, ¸retim
maliyetlerinin d¸ş¸r¸lmesini, teknolojik bilginin ticarileştirilmesini, teknoloji ağırlıklı
¸retimin yaygınlaşmasını, yeniliğe ve tasarıma yˆnelik doğrudan yabancı sermaye
yatırımlarının ¸lkeye girişinin hızlandırılmasını, Ar-Ge ve tasarım personeli ve nitelikli
işg¸c¸ istihdamının artırılmasını desteklemek ve teşvik etmek gˆrevlerini ¸stlenerek,
Ar-Ge, yenilik ve tasarım yoluyla ¸lke ekonomisinin uluslararası d¸zeyde rekabet
edebilir bir yapıya kavuşturulmasını amaÁlayan 26/02/2016 tarih ve 29636 sayılı
Resmi Gazete'de yayımlanan 6676 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun H¸km¸nde
Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ÁerÁevesinde aşağıdaki
destekler verilmektedir. Sˆz konusu Kanun 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve
Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunda değişiklikler yapmaktadır.
Kanunun uygulanmasına yˆnelik olarak hazırlanan
“Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve
Denetim Yˆnetmeliği” kapsamında Tasarım Merkezlerine sağlanan muafiyetler;
Vergi İndirimi, Sigorta Primi Desteği, Gelir Vergisi Stopajı Teşviki, Damga Vergisi
İstisnası, G¸mr¸k Vergisi İstisnasıdır. Bunların yanı sıra tasarım faaliyetleri ile ilgili
olarak malzeme giderleri, amortismanlar, personel giderleri, tasarım merkezinin
genel giderlerine ilişkin harcamalar ile tasarım merkezlerinin sˆzleşme ÁerÁevesinde
siparişe dayalı olarak y¸r¸tt¸kleri tasarım faaliyetleri de tasarım indirimine konu
edilebilmektedir.
Tasarım merkezi olabilmek iÁin tasarımcı ve teknisyen stat¸s¸nde Áalışan en az 10
tam zaman eş değer tasarım personeline sahip olunması gerekmektedir. Sˆz konusu
merkezlerde, tasarım projelerinin bulunması, tasarım ve destek personelinin tasarım
merkezinde Áalıştığının fiziki kontrol¸n¸ yapacak mekanizmalara sahip olunması,
2.5.1. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Destekleri
2.5.1.1. Tasarım Merkezlerinin Desteklenmesi
28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı
31
Tablo 4 : Tasarım Merkezleri İle İlgili Sayısal Veriler
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, h Erişim: Ocak, 2018ttps://btgm.sanayi.gov.tr/
tasarım faaliyetlerinin yurt iÁinde gerÁekleştirilmesi, tasarım merkezlerinin ayrı bir
birim şeklinde ˆrg¸tlenmiş ve tek bir yerleşke veya fiziki mek‚n iÁinde yer alması
gerekmektedir.
Tasarım Merkezi sayısı 2016 yılı sonunda 6 iken, 2017 yılı sonunda 142’ye ulaşmıştır.
Tasarım Merkezi olan firmalar 24 farklı sektˆrde yer almakta olup başvurular tekstil,
imalat sanayi, makine ve teÁhizat imalatı ile inşaat sektˆrlerinde yoğunlaşmıştır.
Ayrıca, tasarım merkezleri 17 ilde toplanmış durumdadır.
32
Faaliyette Olan Tasarım Merkezi Sayısı
Lisans (%52,5)
Y¸ksek Lisans (%6,9)
Doktora ve ‹st¸ (%0,5)
Tasarım Merkezi Olan Yabancı Firma Sayısı
Toplam Tasarım MerkeziPersoneli Sayısı
=2971
Diğer (%40,1)
Toplam Proje Sayısı=
1683
Tamamlanan Proje Sayısı (%50,6)
Devam Eden Proje Sayısı (%49,4)
Başvuru (%53,6)
Tescilli (%46,4)
Başvuru (%27,4)
Tescilli (%72,6)Tasarım Sayısı=
270
Patent Sayısı=84
142
2
1561
204
14
1192
852
831
39
45
196
74
Grafik - Tasarım Merkezlerinin Sektˆrel Dağılımı1
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, https://btgm.sanayi.gov.tr/ Erişim: Ocak, 2018
Grafik 2- Tasarım Merkezlerinin İl Bazında Dağılımı
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, https://btgm.sanayi.gov.tr/ Erişim: Ocak, 2018
33
Tekstil
İmalat Sanayi
Makine ve Techizat
Diğer
İ şn aat
Otomotiv
Mobilya
İstanbul
Denizli
İzmir
Ankara
Bursa
Kocaeli
Adana
Diğer15%
3 %5
1 %3
1 %0
1 %3
27%25%
6%
13%
9%
7%
13%
6%
4%
4%
2.5.1.2. Tasarım Tescil Giderlerinin Desteklenmesi
Belirlenen kriterleri haiz ulusal ve uluslararası tasarım yarışmalarında sergilenen
gerÁek kişilere ait tasarımların tescillerine ilişkin giderler, 10/08/2016 tarihli ve
29797 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Araştırma, Geliştirme ve Tasarım
Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yˆnetmeliğinin 16'ncı
maddesinin ikinci fıkrası kapsamında hazırlanan Tasarım Tescil Desteği Uygulama
Usul ve Esasları kapsamında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından
desteklenmektedir.
Destekten, tasarımda yeterli teknik bilgi birikimi ve yeteneği olan, T¸rkiye
Cumhuriyeti vatandaşlık haklarına sahip, ulusal veya uluslararası tasarım
yarışmalarında tasarımları sergilenen ve T‹RKPATENT veya uluslararası muadili
kurum/kuruluşlar taraf ından tasarımları tescil edilen gerÁek kişiler
faydalanabilmektedir.
5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında
Kanunun İndirim, İstisna, Destek ve Teşvik Unsurları başlıklı 3'¸nc¸ maddesinin on
ikinci fıkrasında yer alan “T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin ˆnerileri doğrultusunda
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen kriterleri haiz tasarım
yarışmalarında sergilenen tasarımların tescil giderleri, Bilim, Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığı b¸tÁesine konulacak ˆdenek imk‚nları ÁerÁevesinde geri ˆdemesiz olarak
desteklenebilir.” ve Kanunun Uygulama Yˆnetmeliğinin 16'ncı maddesinin ikinci
fıkrasında yer alan “Bu maddenin uygulanmasına ilişkin hususlar BakanlıkÁa
hazırlanan Tasarım Tescil Desteği Uygulama Usul ve Esaslarında belirtilir.” h¸k¸mleri
kapsamında, tasarım tescil desteği sağlanmasına ilişkin Áalışmalar y¸r¸t¸lmektedir.
Sˆz konusu destek kapsamında, tasarım yarışmalarına katılan gerÁek kişilerin ulusal
ve uluslararası tasarım tescil giderleri ile tasarım yarışmaları katılım bedelleri
karşılanacaktır.
34
2.5.2. Ekonomi Bakanlığı Destekleri
2.5.2.1. 2008/2 sayılı Tasarım Desteği Hakkında Tebliğ KapsamındaTasarımcı Şirketleri ve Tasarım Ofislerinin Desteklenmesi
T¸rk Ticaret Kanunu h¸k¸mleri ÁerÁevesinde kurulmuş, End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı veya
Moda Tasarımı alanlarında ticari ve/veya sınai faaliyette bulunan tasarımcı şirketlerin
tanıtım ve markalaşma amacıyla gerÁekleştirdiği faaliyetler ile doğrudan tasarım hizmeti
ve/veya danışmanlığı faaliyetiyle ilgili olmak kaydıyla, tasarım ofislerinin yurt dışı
pazarlarda tanınması ve markalaşması amacıyla gerÁekleştirdiği faaliyetler en fazla 4 yıl
s¸reyle desteklenmektedir (Tablo 5).
36
organizasyonları ile bu faaliyetlerin tanıtım, reklam ve pazarlama faaliyetlerine
ilişkin harcamaları, %50 oranında ve proje başına en fazla 300.000 ABD Doları
tutarında desteklenmektedir.
D¸zenlenen tasarım yarışmalarında dereceye giren yıllık en fazla 60 (altmış) adet
tasarımcının yurtdışındaki eğitim giderlerinin tamamı ile aylık 1.500 ABD Dolarını
aşmamak kaydıyla oluşacak yaşam giderlerine ilişkin harcamalar en fazla 2 (iki)
yıl s¸resince desteklenmektedir.
Tasarım ve ‹r¸n Geliştirme Projeleri Desteği kapsamında ihracatÁı şirketlerin moda,
end¸striyel tasarım ve inovasyon kapasitelerinin artırılarak, ihracata dˆn¸k katma
değerli ¸r¸n ¸retmeleri amacıyla uygulanan projeleri desteklenmeye başlamıştır
(Tablo 5).
İstihdam edilen tasarımcı, modelist ve m¸hendislerin br¸t ¸cretleri toplam en fazla
1.000.000 ABD Doları,
Alet, teÁhizat, malzeme ve yazılım giderleri toplam en fazla 250.000 ABD Doları,
Seyahat ve web sitesi ¸yeliğine ilişkin giderleri toplam en fazla 150.000 ABD
Doları
olmak ¸zere proje bazlı limitlerle ve %50 oranında desteklenmektedir.
�
2.5.2.3. 2008/2 sayılı Tasarım Desteği Hakkında Tebliğ KapsamındaTasarım ve ‹r¸n Geliştirme Projelerinin Desteklenmesi
�
�
�
2.5.2.4. 2008/2 sayılı Tasarım Desteği Hakkında Tebliğ KapsamındaGemi ve Yat Sektˆr¸nde Faaliyet Gˆsteren Şirketlerin Desteklenmesi
Gemi ve yat sektˆr¸nde faaliyet gˆsteren şirketlerin T¸rkiye'de yerleşik şirketlerden
alacakları tasarım hizmetine ilişkin giderleri yıllık en fazla 200.000 ABD Dolarına
kadar %50 oranında ve 5 yıl s¸resince desteklenmektedir (Tablo 5).
37
Tablo 5 : 2008/2 sayılı Tasarım Desteği Hakkında Tebliğ Kapsamında VerilenDestek Miktarları
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, 2018
(1) Destek mekanizması 21.12.2014 tarihinde y¸r¸rl¸ğe girmiş olup 2014 yılı verisi oluşmamıştır.(2) Destek mekanizması 04.06.2015 tarihinde y¸r¸rl¸ğe girmiş olup 2014 yılı verisi oluşmamıştır.
201Ver ler
4i i
Tasarım Şirketleri Desteği
Tasarım Ofisleri Desteği
İşbirliği Kuruluşlarına Sağlanan Destekler
Yurtdışı Eğitim ve Yaşam Desteği
Tasarım ve ‹r¸n Geliştirme Projeleri Desteği (1)
Gemi ve Yat Şirketleri Desteği (2)
201Ver ler
6i i
201Ver ler
5i i
2017Ver leri i
Toplam Destek Miktarları
12
1
20
30
-
5.957
-
9
1
20
1
28
10.930
2
-
5
21
8
128
16.572
2
1
-
7
2
19
1
35
-
1
3
48.486
2.5.3. KOSGEB Destekleri
2.5.3.1. Genel Destek Programı
Proje hazırlama kapasitesi d¸ş¸k KOBİ'lerin; kaliteli ve verimli mal/hizmet
¸retmelerinin sağlanması, rekabet g¸Álerini ve d¸zeylerini y¸kseltmek amacıyla
genel işletme geliştirme faaliyetlerinin teşvik edilmesi, yurt iÁi ve yurt dışı pazar
paylarını artırmak amacıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesi
amacıyla KOSGEB tarafından Genel Destek Programı altında Áeşitli destekler
verilmektedir. Bu desteklerden Tasarım Desteği, Sınai M¸lkiyet Hakları Desteği ve
Belgelendirme Desteği tasarım faaliyetleriyle ilişkili olarak KOBİ'lere verilen
desteklerdendir. Ayrıca, KOBİ'ler tasarım personeli istihdam etmek ¸zere yine bu
program alt ında bulunan Nitelikl i Eleman İst ihdam Desteğ inden
faydalanabilmektedir.
2014-2016 yılları arasında Genel Destek Programı kapsamında verilen destek
miktarları Tablo 6'da belirtilmektedir:
Tablo 6: Genel Destek Programı Kapsamında Verilen Destek Miktarları
38
Kaynak: KOSGEB, 2018
GENEL DESTEK PROGRAMI
TasarımDesteği
İşletme Sayısı
KAPSAM
Destek Miktarı (Bin TL)
20152014 2016 TOPLAM
İşletme Sayısı
Destek Miktarı (Bin TL)
İşletme Sayısı
Destek Miktarı (Bin TL)
İşletme Sayısı
Destek Miktarı (Bin TL)
İşletme Sayısı
Destek Miktarı (Bin TL)
İşletme Sayısı
Destek Miktarı (Bin TL)
Sınai M¸lkiyetHakları Desteği
End¸striyelTasarım TesciliBelgesi
Faydalı ModelBelgesi
PatentBelgesi
Yurt DışıMarka TescilBelgesi
15
16
220
623
99
16
61
11
27
5
62
29
8
3
4
3
3
21
18
308
1.03
146
4
102
17
35
8
65
32
3
4
50
7
4
3
15
9
300
1.026
185
6
86
15
39
9
26
11
9
70
1
4
2
26
24
399
1.38
220
68
110
17
77
2
61
29
2
3
4
4
30
5
2017
77
2
227
6
50
7
59
6
78
61
14
69
1
4.06
5
1.96
3
61
1
4
2
1.023
2.5.3.2. Girişimcilik Destek Programı
Girişimciliğin desteklenmesi, yaygınlaştırılması ve başarılı işletmelerin kurulmasını
sağlamak amacıyla girişimcilere ve işletmelere Girişimcilik Destek Programı adı
altında destek verilmektedir. Bu kapsamda tasarım faaliyetleri konusunda işyeri
aÁmak isteyen girişimciler 50.000 TL'si hibe, 100.000 TL'si geri ˆdemeli olarak
verilen bu destekten faydalanabilmektedir.
2014-2017 yılları arasında Girişimcilik Destek Programına ilişkin olarak
“Uzmanlaşmış tasarım faaliyetleri” NACE koduna gˆre destek miktarları Tablo 7'de
belirtilmektedir.
Tablo 7: Girişimcilik Destek Programı Kapsamında Verilen Destek Miktarları
Kaynak: KOSGEB, 2018
39
YeniGirişimciDesteği
İşletmeSayısı
DestekMiktarı(Bin TL)
GİRİŞİMCİLİK DESTEK PROGRAM
GirişimcilikDestekProgramı
2014
66
549
2015
73
790
2016
122
1.574
2017
158
2 649.
TOPLAM
419
5.562
2.5.3.3. End¸striyel Uygulama Destek Programı
Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip k¸Á¸k ve orta ˆlÁekli işletmeler
ile girişimcilerin geliştirilmesini, yeni ¸r¸n, yeni s¸reÁ, bilgi ve/veya hizmet ¸retilmesi
ve ticarileştirilmesini teminen araştırma, geliştirme, inovasyon ve end¸striyel
uygulama projelerinin desteklenmesi iÁin Ar-Ge, İnovasyon ve End¸striyel Uygulama
Destek Programı kapsamında destekler verilmektedir.
Tasarımların ticarileşmesini de iÁine alan bu destek programı kapsamında; yeni bir
¸r¸n/hizmetin; ¸retilmesi, kalitesinin artırılması, maliyet d¸ş¸r¸c¸ nitelikte yeni
tekniklerin uygulamaya alınması, ¸r¸n veya s¸reÁlerinin pazara uygun biÁimde
ticarileştirilmesi amacıyla gerÁekleştirilen faaliyetler End¸striyel Uygulama Destek
Programı başlığı altında desteklenmektedir. Bu destek programı kapsamında Áeşitli
kalemlerde 318.000 TL'si hibe, 500.000 TL'si geri ˆdemeli olmak ¸zere toplamda
818.000 TL'ye kadar destek verilmektedir.
2014-2017 yılları arasında End¸striyel Uygulama Programı kapsamına ilişkin destek
miktarları Tablo 8'de belirtilmektedir.
Tablo 8 : End¸striyel Uygulama Programı Kapsamında Verilen Destek Miktarları
40
END‹STRİYEL UYGULAMA PROGRAMI
Kaynak: KOSGEB, 2018
İşletmeSayısı
DestekMiktarı(Bin TL)
2014
244
22.381
2015
189
17.969
2016
146
14.886
TOPLAM
579
55.236.639 TL
Makine-TeÁhizat,Donanım, SarfMalzemesi,Yazılım veTasarımGiderleriDesteği
End¸striyelUygulamaProgramı
2017
139
13.243
TOPLAM
718
68.479
2.5.4. Hezarfen Teknoloji ve Tasarım Projesi
T¸rk Patent ve Marka Kurumu, KOBİ'lerin inovasyon ve yenilik kapasitelerini artırmak
amacıyla, 2007 yılından itibaren Hezarfen Projesini uygulamaya başlamış ve
KOBİ'leri patent araştırması ve patent bilgisinin kullanımı konusunda birebir
bilgilendirme Áalışmaları gerÁekleştirmiştir. Tasarım politikalarının ¸lke g¸ndeminde
yer almasıyla birlikte 2010 yılında Hezarfen Projesine tasarım mod¸l¸ de eklenerek,
KOBİ'lerin tasarım kapasiteleri ve rekabet g¸Áleri artırılmaya Áalışılmıştır. Bu
ÁerÁevede Hezarfen Teknoloji ve Tasarım Projesi; Gaziantep, Konya, Kocaeli, Kayseri
ve Eskişehir'de t¸m sektˆrlerde; Ankara, İzmir, Antalya ve Samsun’da medikal
sektˆr¸nde; Denizli'de tekstil sektˆr¸nde; İstanbul'da deri ve deri mamulleri
sektˆr¸nde ve Bursa’da mobilya sektˆr¸nde faaliyet gˆsteren yenilikÁi KOBİ'lere
uygulanmıştır.
Hezarfen Projesinin amacı; KOBİ'leri tasarımla tanıştırmak ve profesyonel
tasarımcılarla Áalışmanın sağladığı katma değeri gˆstermek ve yeni mezun
tasarımcıların istihdamını kolaylaştırarak, onların yeni ¸r¸n geliştirme s¸recinde
deneyim kazanmalarını sağlamak olmuştur. Projede toplam 10 yılda 446 firma
birebir danışmanlık hizmetinden faydalanmış ve 5.000 kişi sınai m¸lkiyet haklarıyla
ilgili seminer ve Áalıştaya katılmıştır.
Hezarfen Projesinin uygulanmasıyla KOBİ'ler ve tasarımcılar aÁısından aşağıdaki
kazanımlar elde edilmiştir:
1. KOBİ'lerin tasarımcılarla birlikte Áalışması sağlanmıştır.
2. Tasarımcılar işletmelerde deneyim kazanmış, KOBİ'ler iÁin yeni tasarımlar
geliştirmiştir.
3. Tasarımcılar, KOBİ'lerin katıldıkları fuarlara yˆnelik yeni koleksiyon Áalışmaları
yapmıştır.
4. Tasarımın ˆnemi konusunda kamuoyunda farkındalık artırılmıştır.
41
2.6. TASARIMA İLİŞKİN SAYISAL B‹Y‹KL‹KLER
2.6.1. Tasarım Başvuruları
T¸rkiye, 554 sayılı End¸striyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun H¸km¸nde
Kararnamenin y¸r¸rl¸ğe girdiği 1995 yılından bug¸ne tasarım başvurularında
ˆnemli gelişme kaydetmiştir. 1995-2017 yılları arasında T¸rk Patent ve Marka
Kurumuna yapılan yerli ve yabancı toplam tasarım başvurularının yıllara gˆre
dağılımı aşağıdaki grafikte yer almaktadır (Grafik 3).
Grafik 3: Tasarım Başvurularının Yıllara Gˆre Dağılımı
Kaynak: T¸rk Patent ve Marka Kurumu, http://www.turkpatent.gov.tr/TurkPatent/statistics/ Erişim: Ocak, 2018
Tasarım başvuru sayısı, 2005 yılında 28.881’den 2015 yılında 46.413'e y¸kselmiş;
2017 yılında da bir ˆnceki yıla gˆre % 0,8 artış gˆstererek 46.851’e ulaşmıştır.
42
50.000
45.000
40.000
35.000
30.000
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
01995 2005
YerliYabancı
2000 20152010 2016
Toplam
2 .8 881
10.710
2.858
4 .6 50046 413. 4 .6 851
2017
35 234.
Grafik 4: Locarno Sınıfı Bazında En «ok Tasarım Başvurusu Yapılan Sektˆrlerin YıllaraGˆre Dağılımı
Kaynak: T¸rk Patent ve Marka Kurumu, http://www.turkpatent.gov.tr/TurkPatent/statistics/ Erişim: Ocak, 2018
Locarno sınıfı bazında en Áok yerli ve yabancı tasarım başvurusu grafik semboller ve
logolar ile mobilya ve ev eşyası alanında yapılmaktadır. 2017 yılı verisine gˆre,
toplam tasarım başvurularının %56'lık kısmı bu iki alandan oluşmaktadır (Grafik 4).
T¸rkiye tasarım başvuru sayısı aÁısından d¸nyada ˆnemli bir yere sahiptir. D¸nya Fikri
M¸lkiyet Teşkilatı tarafından 2017 yılında yayımlanan D¸nya Fikri M¸lkiyet
Gˆstergeleri Raporuna gˆre 2016 yılında T¸rkiye ulusal d¸zeyde tasarım başvurusu
sıralamasında d¸nyada 4'¸nc¸ sırada yer almaktadır.
43
18.000
16.000
14.000
12.000
10.000
8.000
6.000
4.000
2.000
0
2010 20122011 20142013 2015 2016
Reklam Grafik Mobilya-Ev Eşyası Tekstil-Aksesuar İn aatş
2017
44
Kaynak: WIPO, https://www3.wipo.int/ipstats/index.htm?tab=industrial Erişim: Ocak, 2018
Tablo 9 : 2016 Yılında En Fazla Tasarım Başvurusu Yapılan İlk 10 ‹lke
÷te yandan T¸rkiye, Tasarımların Uluslararası Tesciline İlişkin Lahey Sistemini en Áok
kullanan ¸lkelerin başında gelmektedir. Nitekim 2017 yılı verilerine gˆre T¸rkiye
Lahey Sistemi kapsamında koruma talep edilen ¸lkeler arasında 3'¸nc¸ sırada, Lahey
sistemi ¸zerinden yapılan başvuru sıralamasında ise 10’uncu sırada yer almaktadır.
S.No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Değişim (%)‹lkeler
«in
G¸ney Kore
Almanya
T¸rkiye
ABD
Japonya
talya
spanya
Fransa
sviÁre
İ
İ
İ
564 555
68 441
61 054
48 799
35 378
29 738
30 905
18 309
15 517
12 910
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
650 344
69 120
56 188
46 305
44 967
31 013
27 088
18 315
14 751
11 125
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
15,2
1,0
-8,0
-5,1
27,1
4,3
-12,4
-
-4,9
-13,8
Tasa m Ba vuruSa s 2014
rıyı ı ( )
ş Tasa m Ba vuruSa s 2016
rıyı ı ( )
ş
Tablo 10: 2017 Yılında Uluslararası Lahey Başvurularında SeÁilen İlk 10Sınai M¸lkiyet Ofisi
D¸nya Fikri M¸lkiyet Teşkilatı ve Johnson Cornell ‹niversitesi'nin ortaklaşa hazırlamış
olduğu Global İnovasyon Endeksi 2016 Raporuna gˆre, T¸rkiye bir ˆnceki yıla gˆre
inovasyon endeksi sıralamasında 58. sıradan 42. sıraya y¸kselmiştir. Sˆz konusu
sıralamada, yenilikÁilik ve yaratıcılık değerlendirmesinde ulusal ve uluslararası fikri
m¸lkiyet ofislerine yapılan tasarım başvuru sayılarının 2016 yılında dikkate alınmaya
başlamasının ˆnemli etkisi olmuştur. Rapora gˆre T¸rkiye, yerli tasarım başvuru
sıralamasında «in, İtalya ve G¸ney Kore ile birlikte birinci sırayı paylaşmaktadır.
45
Kaynak: WIPO, https://www3.wipo.int/ipstats/pmhindex.htm?tab=hague Erişim: Ocak, 2018
Kaynak: WIPO, https://www3.wipo.int/ipstats/pmhindex.htm?tab=hague Erişim: Ocak, 2018
Tablo 11: 2017 Yılında En «ok Uluslararası Lahey Başvurusu Yapan İlk 10 ‹lke
Değişim (%)Tasa m BaşvuruSa 2017
rıyısı ( )
Tasa m BaşvuruSa 2015
rıyısı ( )
S.No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
‹lkeler
Avrupa Birliği
İsviÁre
T¸rkiye
ABD
NorveÁ
Singapur
Ukrayna
G¸ney Kore
Japonya
Lihtenştayn
‹lkeler
Almanya
İsv Áre
G¸ney Kore
ABD
Fransa
İtalya
Japonya
Hollanda
Bel ka
T rk ye
i
Ái
¸ i
S.No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
13.354
9.525
6.207
2.459
3.509
2.852
3.012
2.591
1.227
1.491
15.124
9.604
6.615
4.534
3.546
3.305
2.827
2.402
2.368
1.879
13,3
0,8
6,6
84,4
1,1
15,9
-6,1
-7,3
93,0
26,0
3.453
3.316
1.282
1.039
1.317
1.186
411
765
182
244
4.261
2.935
1.742
1.661
1.396
1.065
831
807
457
421
23,4
-11,5
35,9
59,9
6,0
-10,2
102,2
5,5
151,1
72,5
Değişim (%)Tasa m BaşvuruSa 2017
rıyısı ( )
Tasa m BaşvuruSa 2015
rıyısı ( )
2.6.2. End¸striyel Tasarım Envanter «alışması
Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planında (2014-2016) yer alan hedef
doğrultusunda TOBB ve ETMK koordinasyonunda T¸rkiye'nin tasarım envanterinin
oluşturulması yˆn¸nde Áalışmalar yapılmıştır. Bu kapsamda, pilot Áalışma olarak
end¸striyel tasarım sektˆr¸ belirlenmiştir.
Yapılan araştırmanın amacı end¸striyel tasarımcılar ile bu tasarımcıların kurdukları
end¸striyel tasarım ofisleri/şirketleri ve Áalıştıkları ¸retim pazarlama şirketlerinin kayıt
altına alınması, ¸lkemizdeki end¸striyel tasarım sektˆr¸n¸n ihtiyaÁlarının
belirlenmesi ve bu ihtiyaÁlara yˆnelik karar destek mekanizmalarının oluşturulması
yˆn¸ndedir. Bu ÁerÁevede, T¸rkiye'de faaliyet gˆsteren t¸m end¸striyel tasarımcılar,
tasarım ofisleri ve ¸retim/pazarlama şirketleri hedef alınarak anket uygulaması
yapılmıştır.
Bu ¸Á gruba yˆnelik olarak hazırlanan anketler Áeşitli ortamlarda ve sosyal medyada
duyurulmuştur. Tasarım ofislerine yˆnelik ankete 36, tasarımcılara yˆnelik ankete
332, ¸retim-pazarlama şirketlerine yˆnelik ankete ise 65 katılımcı cevap vermiştir.
Anket verilerine gˆre end¸striyel tasarım sektˆr¸yle ilgili olarak aşağıdaki sonuÁlar
ortaya Áıkmıştır:
End¸striyel tasarım ofislerinin ortalama yaşı 6,6'dır. Ankete katılım sağlayan en
eski firmanın 1997 yılında kurulmuş olması tasarım ofislerinin yeni yeni
yaygınlaştığını ve end¸striyel tasarım mesleğinin piyasada yer bulmaya
başladığını gˆstermektedir.
End¸striyel tasarım s¸reÁleri hen¸z piyasaya yeteri kadar n¸fuz edememiştir.
Firmalar arasında markalaşma yaygınlaşmamıştır.
End¸striyel tasarımcıların b¸y¸k Áoğunluğu (%74) tam zamanlı olarak bir işte
Áalışmakta olup tasarım faaliyetleri genellikle İstanbul, Ankara, Bursa ve İzmir'de
y¸r¸t¸lmektedir.
End¸striyel tasarım ofislerinin yalnızca %6,7'sinin kendi imalathanesinde seri
¸retim yaptığı anlaşılmıştır. Bu durumun daha detaylı araştırmalarla incelenmesi
gerekmektedir. D¸nya'da başarılı tasarım ofislerine bakıldığında kendi
markalarını yarattıkları ve kendi markaları ile ¸r¸nlerini pazara sundukları
gˆr¸lmektedir. Bu başarıya ulaşmış tasarım ofislerinin izlediği yolun
yaygınlaştırılması ve iyi uygulama ˆrneklerinin ¸lkemize getirilmesi sektˆr
aÁısından kritik ˆnem taşımaktadır.
Bu firmalardan 9'unun tasarım ihracatı yaptığı ve bir tanesinin ¸r¸n ihracatı yaptığı
gˆr¸lm¸şt¸r. Bu durum, tasarım firmalarının %32,3'¸n¸n yurtdışı pazarına aÁıldığı
şeklinde yorumlanabilir.
�
�
�
�
�
46
�
�
İmalat ve pazarlama firmalarında ortalama 3,8 end¸striyel tasarımcı
Áalışmaktadır. 30 bin kişiden fazla Áalışana sahip firmaların Áalıştırdıkları
end¸striyel tasarımcı sayılarına bakıldığında, end¸striyel tasarımcı gerekli
olmakla beraber az sayıda personel ile y¸r¸t¸ld¸ğ¸ anlaşılmaktadır.
Genel olarak, end¸striyel tasarımcı, end¸striyel tasarım ofisleri/şirketleri ve ¸retim
pazarlama şirketlerinin yoğunluklu olarak İstanbul'da toplandığı gˆr¸lmektedir.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 2016 yılında Girişimci Bilgi Sisteminin
verileri kullanılarak yapılan “İhracat ve Tasarım Performans Analizi” Áalışmasında,
imalat sanayiinde tasarım yapan (T¸rk Patent ve Marka Kurumu’na tasarım
başvurusu yapan) firmaların faaliyet karlılığı %9,4 olarak gerÁekleşirken, tasarım
yapmayan firmaların faaliyet karlılığının %7,1 olarak gerÁekleştiği gˆr¸lm¸şt¸r. Bazı
imalat sanayi alt sektˆrleri de Áalışma kapsamında incelenmiş olup, mobilya
sektˆr¸nde bu oranlar sırasıyla %6,2-%3,8, kauÁuk ve plastik sektˆr¸nde %11,7-
%9,0 hazır giyim sektˆr¸nde ise %6,7-%4,2 olarak gerÁekleşmiştir.
2.6.3. Tasarımın Faaliyet Karlılığına Etkisi
47
Diğer İmalatlar
Mobilya İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı İmalatı
Makine ve Ekipman İmalatı
Elektrikli TeÁhizat İmalatı
Bilgisayarın, Elektronik ve Optik ‹r¸nlerin İmalatı
Fabrikasyon Metal ¸r¸nleri İmalatı
Ana Metal Sanayii
Diğer Metalik Olmayan Mineral ‹r¸nlerin İmalatı
KauÁuk ve Plastik ‹r¸nlerin imalatı
Deri ve İlgili ‹r¸nlerin İmalatı
Giyim Eşyalarının İmalatı
Tekstil ‹r¸nlerinin İmalatı
Gıda ‹r¸nlerinin İmalatı
İmalat Sanayi Geneli
4,311,3
3,86,2
5,38,2
8,211,2
6,88,1
7,613,7
8,19,9
8,011,5
9,011,7
7,511,7
4,65,8
4,26,7
7,612,3
5,57,3
7,19,4
Grafik 5: İmalat Sanayi SeÁilen Alt Sektˆrlerde Faaliyet Karlılığı(Faaliyet Karı/Net Satışlar) (%) (2016 Yılı)
Tasarım Başvurusu Yapmayan Girişimler
Tasarım Başvurusu Yapan Girişimler
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ocak, 2018
2.7. TASARIM BİLİNCİNİN ARTIRILMASINA Y÷NELİK FAALİYETLER
2.7.1. DESIGN TURKEY End¸striyel Tasarım ÷d¸lleri
Design Turkey End¸striyel Tasarım ÷d¸lleri, T¸rkiye'de kullanıcının ihtiyaÁlarını
gˆzeten, ihracatta ve ulusal pazarda ¸r¸ne katma değer ve rekabetÁi ¸st¸nl¸k
kazandıran iyi tasarımı ˆd¸llendirerek, iyi tasarlanmış ¸r¸nlerin topluma ve
end¸striye sağladığı faydaları gˆr¸n¸r kılmak amacıyla Ekonomi Bakanlığı, T¸rkiye
İhracatÁılar Meclisi (TİM) ve End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu (ETMK)
işbirliğiyle TURQUALITYÆ Programı d‚hilinde d¸zenlenen bir tasarım değerlendirme
sistemidir. Design Turkey End¸striyel Tasarım ÷d¸lleri iki yılda bir kez d¸zenlenmekte
olup ilki 2008 yılında gerÁekleştirilmiştir.
Bug¸ne kadar beş kez d¸zenlenen ˆd¸l yarışmasında ¸r¸n tasarımı ve kavramsal
tasarım olarak iki kategoride ˆd¸l verilmektedir. Design Turkey ‹r¸n Tasarımı
÷d¸llerinde, end¸striyel yˆntemlerle ¸retilmiş ve piyasaya s¸r¸lm¸ş, son kullanıcıyı
hedefleyen, belirli bir işlevi olan, tasarımcısı, ¸reticisi veya marka sahibi T.C. kˆkenli
olan ¸r¸nler sektˆrel bazda değerlendirilmektedir. Bu kategori altındaki ¸r¸n
tasarımları İyi Tasarım ÷d¸l¸ veya ‹st¸n Tasarım ÷d¸l¸ ile ˆd¸llendirilmektedir.
Design Turkey Kavramsal Tasarım ÷d¸llerinde, yaratıcı fikirleri teşvik etmek
amacıyla, end¸striye gelecek iÁin yˆn gˆsterebilecek, hen¸z ¸retilmemiş veya ¸retim
iÁin programa alınmamış tasarım projeleri sektˆrel bazda değerlendirilmektedir.
Design Turkey End¸striyel Tasarım ÷d¸llerinin hedefleri,
‹retim ve tasarım hizmeti sektˆrlerini ve iyi tasarımı tanıtmak amacıyla, ˆd¸l alan
tasarımları ˆd¸l tˆreni, sergi, yayınlar ve medya aracılığıyla tanıtarak end¸stride
ve toplumda tasarım farkındalığını y¸kseltmek;
İyi tasarımın kullanıcı ve ¸reticiler tarafından daha fazla talep edilmesine katkı
sağlayarak tasarımın değerini y¸kseltmek;
Tasarımcıları sektˆr b¸nyesindeki ¸reticilerle buluşturmak;
Yurt dışı ve yurt iÁinde gerÁekleştirilecek faaliyetlerle tasarım d¸nyasında
T¸rkiye'nin yerini vurgulamak;
T¸rkiye'de end¸strinin, ihracatın, uluslararası markalaşmanın ve end¸striyel
tasarımın gelişimine ve toplumun yaşam kalitesinin y¸kseltilmesine katkı
sağlamaktır.
�
�
�
�
�
48
2.7.2. T¸rkiye Tasarım Haftası
2.7.3. Tasarım Yarışmaları
Ekonomi Bakanlığı ve T¸rkiye İhracatÁılar Meclisi (TİM) işbirliğiyle ilki 19-23 Ekim
2016 tarihleri arasında d¸zenlenen T¸rkiye Tasarım Haftasının ikincisi 8-12 Kasım
2017 tarihleri arasında d¸zenlenmiştir. Bu etkinlikle tasarımın sanayi, end¸stri ve
ihracatla buluşturulması hedeflenmiş, ¸lke genelinde yaratıcılığın teşvik edilmesi,
d¸ş¸nsel ve k¸lt¸rel bir neslin oluşmasına katkı sağlanması amaÁlanmıştır.
T¸rkiye Tasarım Haftasında, end¸striyel tasarım, moda tasarımı ve gˆrsel iletişim
tasarımı gibi tasarımı iÁeren birÁok alanda d¸nyaca ¸nl¸ isimlerin, ¸niversitelerin,
tasarım okullarının, sanayici ve akademisyenlerin katılımının yanı sıra paneller,
konferanslar ve Áalıştaylar d¸zenlenmiştir. Hafta s¸resince, yıl iÁinde d¸zenlenen
tasarım yarışmalarının finalistlerinin ¸r¸n ve projelerinin sergi ve defileleri, d¸nyanın
prestijli tasarım yarışmalarında ˆd¸l kazanan T¸rk tasarımları ile tasarım merkezleri
ve tasarım ofislerinin ulusal/uluslararası proje sergileri ve ¸lkelerin ˆzel katılımı
gerÁekleşmiştir. Bunun yanı sıra, 2016 yılına kadar iki yılda bir gerÁekleştirilen bir
etkinlik olan Design Turkey End¸striyel Tasarım ÷d¸llerinin, anılan yıl itibariyle
T¸rkiye Tasarım Haftası Áatısı altında ve yıllık periyodlarla d¸zenlenmesi ˆngˆr¸lm¸ş
olup Design Turkey End¸striyel Tasarım ˆd¸llerinin 6. ÷d¸l Tˆreni ve sergisi de
T¸rkiye Tasarım Haftası etkinlikleri b¸nyesinde d¸zenlenmiştir.
‹lkemizde tasarımın farklı disiplinlerine yˆnelik olarak Áok sayıda tasarım yarışması
d¸zenlenmektedir. End¸striyel tasarım ve moda tasarımı alanındaki yarışmaların
ˆnemli bir kısmı ihracatÁı birlikleri tarafından d¸zenlenmektedir. Grafik tasarımı
yarışmaları ise genellikle yarışmayı d¸zenleyen kuruluşun logosunun veya yarışma
konusu afişin hazırlanmasını amaÁlamaktadır.
49
2.7.4. Tasarım Etkinlikleri
Tasarımlara yˆnelik olarak d¸zenli bir şekilde gerÁekleştirilen etkinlikler aşağıda yer
almaktadır:
29 Haziran D¸nya End¸striyel Tasarım G¸n¸ her yıl başta ETMK olmak ¸zere Áeşitli
kuruluşlar tarafından kutlanmaktadır.
Mimar Sinan G¸zel Sanatlar ‹niversitesi G¸zel Sanatlar Fak¸ltesi, Grafik Tasarım
Bˆl¸m¸ tarafından 1997 yılından bu yana d¸zenlenen etkinliğin 2016 yılında 20'ncisi
gerÁekleştirilmiştir.
İstanbul K¸lt¸r Sanat Vakfı tarafından iki yılda bir gerÁekleştirilen ve tasarımın
¸retime, ekonomik kalkınmaya, toplumsal gelişime, k¸lt¸rel etkileşime ve bireylerin
yaşam kalitesine olumlu etkisini vurgulamayı hedefleyen İstanbul Tasarım Bienali,
kentsel tasarım, mimarlık, iÁmimarlık, end¸striyel tasarım, grafik tasarım, moda ve
tekstil tasarımı ve yeni medya tasarımı gibi başlıca tasarım mesleklerini ve bu
mesleklerle ilişkili t¸m yaratıcı alanları kapsamaktadır.
D¸nya End¸striyel Tasarım G¸n¸
Grafist İstanbul
İstanbul Tasarım Bienali
Uluslararası Grafik Tasarım G¸nleri
50
Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2016) uygulama dˆneminin sona
ermesi nedeniyle yeni strateji belgesi hazırlama s¸reci başlatılmıştır. Bu kapsamda 3-
4 Haziran 2016 tarihlerinde kamu ve ˆzel sektˆr temsilcileri, sivil toplum kuruluşları,
akademisyenler, tasarımcılar ve ilgili paydaşların katılımıyla bir Áalıştay
gerÁekleştirilmiştir.
Strateji belgesi hazırlama Áalışmalarında Áalıştayın yanı sıra, ¸lke ˆrnekleri
incelenmiş, literat¸r taraması ve Áeşitli toplantılar yapılmıştır.
«alıştayın hazırlık aşamasında paydaş analizi yapılmış ve Áalıştayda tartışılacak
konuların ÁerÁevesi belirlenmiştir.
3. STRATEJİ BELGESİ HAZIRLIKÇALIŞMASINDA İZLENEN YÖNTEM
51
«alıştay 5 aşamada uygulanmıştır:
1. T¸rkiye'de ve d¸nyada tasarımı ilgilendiren veya etkileyen akımlar ve değişimler
bir beyin fırtınası ile listelenmiş, tasarım ekolojisinin gidişatı belirlenmeye
Áalışılmıştır. Daha sonra, k¸Á¸k gruplar d‚hilinde değerlendirme yapılarak
gruplar tarafından belirlenen olumlu ve olumsuz akımlar, Áalışmaya temel olması
amacıyla ortaklaştırılmıştır.
2. Bu akımlar tasarım sektˆr¸n¸n geleceği ile ilgili Ekosistem, Girişimci Tasarımcı,
Tasarım Tanımı/K¸lt¸r¸ ve Olumsuzlukları Aşma başlıkları altında birleştirilmiş ve
bunlara yˆnelik stratejik ˆneriler geliştirilmiştir.
3. Geliştirilen stratejik ˆneriler doğrultusunda, yeni strateji belgesinin ÁerÁevesi
belirlenmiştir.
4. Yeni stratejiler geliştirmeden ˆnce mevcut strateji belgesindeki hedefler ve
faaliyetler değerlendirilmiştir.
5. Yeni strateji belgesine girdi oluşturması iÁin Stratejik Kurgu ¸zerine grup
Áalışmaları gerÁekleştirilmiş, yeni strateji belgesine eklenmesi istenen yˆnelimler
somutlaştırılmış ve Áalışma son haline getirilmiştir.
52
«alıştayda, durum analizi ve m¸dahale alanlarının belirlenmesi amacıyla yapılan
grup Áalışmasında, ˆn¸m¸zdeki dˆnemde tasarım alanında gerÁekleşmesi
ˆngˆr¸len dˆn¸ş¸m ve değişimlerle ilgili senaryolar ¸zerine değerlendirmeler
yapılmış ve ˆne Áıkan olumlu ve olumsuz akımlar belirlenmiştir.
Bu Áalışmada, eğitim iÁin planlanan yenilik ve dˆn¸ş¸mler, tasarımın nitelik ve nicelik
aÁısından gelişebilmesi iÁin ortaya konulan ihtiyaca yˆnelik iş planları ve teşviklerin
payı ile tasarımın etki alanının giderek artıyor olması, ¸lkemizin tasarım alanındaki
olumlu akımları olarak ifade edilmiştir.
Tasarım konusunda yerel değerlerin yarattığı Áaba ile k¸resel pazarda ˆn plana
Áıkma ve rekabet etme g¸c¸n¸n yanı sıra sosyal konularda tasarımın etkinliğinin
artırılması ˆn plana Áıkan diğer konulardır. Gelişen ve değişen teknolojiler sayesinde,
¸r¸n yˆnetimi s¸recinde tasarım yˆnetiminin etkinliğinin artmaya başlaması, tasarım
ve tasarımcı aÁısından olumlu olarak nitelendirilmiştir.
4.1. OLUMLU AKIMLAR
4. DURUM ANALİZİ VE MÜDAHALEALANLARI
53
4.2. OLUMSUZ AKIMLAR
‹lkemizde tasarım alanında ˆngˆr¸len olumsuz akımlar arasında, ˆn¸m¸zdeki
yıllarda meydana gelebilecek sorunlardan birinin ¸retim-tasarım/tasarımcı
bağlamında yoğunlaşacağı ˆngˆr¸lm¸şt¸r. Kişiselliğe yˆnelik ˆzg¸r ¸r¸n
yaklaşımının olumlu etkilerine karşın, ¸retimin tasarımı sahiplenmesi ve tasarımı
ˆğrenmeyi talep etmesi gibi konuların tasarımcı iÁin tehdit oluşturacağı
d¸ş¸n¸lmektedir.
Eğitim alanındaki zayıflıklarda ise ¸lkemizde eğitimci sayısının yeterli olmamasından
kaynaklanan eksiklikler vurgulanmıştır. Bunun yanında, tasarım alanında aÁılan
bˆl¸m sayısındaki hızlı artış; eğitim-ˆğretimde eş değer olmayan yaklaşımların
ortaya Áıkmasına, denetimin g¸Áleşmesine ve eğitimdeki niteliğin d¸şmesine
sebebiyet vermektedir. Dolayısıyla, nitelikli tasarımcı yetiştirilmesi amacıyla, eğitim
politikalarının g¸Álendirilmesi ihtiyacı ortaya Áıkmaktadır.
Tasarım teşviklerinin bilinirliğinin az olması, destek kapsamlarındaki iyileştirme
gereklilikleri ve bunun yanı sıra mevcut Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme desteklerinin
değerlendirilmesinde end¸striyel tasarımın bir değerlendirme kriteri olarak yer
almaması bu alandaki yaşanan olumsuz akımlar arasında değerlendirilmiştir.
54
4.3. «÷Z‹M ÷NERİLERİ
Olumlu ve olumsuz akımların belirlenmesinden sonra, olumsuz akımların
yˆnetilmesi konusunda Áˆz¸m ˆnerileri oluşturulmuştur. Bu ˆneriler Kamu, Mevzuat,
Politika ve Planlama, Eğitim, Finansman ve Teşvik, Standardizasyon ve Uyum ile T¸rk
Tasarım Danışma Konseyi olarak yedi ana başlıkta toplanmıştır. Başlıklar
belirlenirken ortak amaca yˆnelik ˆneriler bir araya getirilmiş ve bu başlıklar
eylemlerin şekillendirilmesinde temel teşkil etmiştir.
1. Tasarıma kamuda daha fazla yer verilmesi, ekosistem paydaşları (tasarımcı,
eğitimci, kamu idareleri, sivil toplum kuruluşları, son t¸keticiler) arasındaki ilişki
eksikliklerinin giderilmesi konularındaki ˆneriler “Kamu” başlığı altında,
2. T¸rk tasarımının geliştirilmesi, tasarımcı ihtiyaÁlarının karşılanması amacıyla
verilen ˆneriler “ Mevzuat” başlığı altında,
3. Orta ˆğretim, lisans ve y¸ksek lisans seviyesinde tasarım eğitiminin geliştirilmesi
konularıyla ilgili ˆneriler “Eğitim” başlığı altında,
4. YurtiÁi ve yurtdışı pazarında T¸rk tasarımının etkinliğinin artırılması amacıyla
tasarımcı ve tasarım ofisleri/şirketlerine yˆnelik desteklerin geliştirilmesi ve
artırılması konularındaki ˆneriler “Finansman ve Teşvik” başlığı altında,
5. Tasarım sektˆr¸n¸n problemlerinin Áˆz¸lmesi ve birlik sağlanması amacıyla
verilen ˆneriler “Standardizasyon ve Uyum” başlığı altında,
6. T¸rk tasarım politikalarını oluşturan ve uygulayan T¸rk Tasarım Danışma
Konseyinin daha etkin hale getirilmesi amacıyla verilen ˆneriler “T¸rk Tasarım
Danışma Konseyi” başlığı altında toplanmıştır.
Belirlenen olumlu ve olumsuz akımların yˆnetimi konusunda verilen t¸m ˆneriler T¸rk
tasarımını geliştirmeyi amaÁlamaktadır.
55
4.4. BELİRLENEN M‹DAHALE ALANLARI
Bir ˆnceki bˆl¸mde 6 başlık altında toplanan ˆnerilerden yola Áıkılarak, birbiriyle
ilişkili başlıkların bir arada değerlendirilmesi sonucunda ˆncelikli 5 m¸dahale alanı
belirlenmiştir. Bu ÁerÁevede m¸dahale alanları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
1. Tasarım Ekosistemi
2. Girişimcilik ve Teşvik
3. Nitelikli İnsan Kaynağı
4. Bilinirlik ve Tanıtım
5. Bilgi ve Veri Kapasitesi
56
4.5.1. Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018)
�
�
�
�
�
�
T¸ketime yˆnelik ihraÁ ¸r¸nlerinde ˆzg¸n tasarım faaliyetleri ˆzendirilecek,
nitelikli tasarımcı yetiştirilmesi sağlanacak, patent tescili ve uluslararası marka
oluşturulması desteklenecek, tanıtım ve pazarlama konusundaki destekler
ihracatÁıların ihtiyaÁları doğrultusunda geliştirilecektir (YenilikÁi ‹retim, İstikrarlı
Y¸ksek B¸y¸me/÷demeler Dengesi/480).
İşletmelerin rekabet ˆncesi işbirliği, ağ oluşturma, ortak Ar-Ge ve tasarım, ortak
tedarik ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesi ˆzendirilecektir (YenilikÁi ‹retim,
İstikrarlı Y¸ksek B¸y¸me/İmalat Sanayinde Dˆn¸ş¸m/662).
Tekstil, hazır giyim ve deri sektˆrlerinin m¸şteri odaklı, hız ve esnekliği ile ¸retici
ˆzelliklerini geliştiren, tasarım, koleksiyon ve marka yaratabilen, yenilikÁi, Áevreye
duyarlı, pazarlama ve ¸retim kanallarında etkin olan bir yapıya dˆn¸ş¸m¸
desteklenecektir (YenilikÁi ‹retim, İstikrarlı Y¸ksek B¸y¸me/İmalat Sanayinde
Dˆn¸ş¸m 670).
Mobilya sanayinde tasarım becerisi, marka geliştirme, modern ¸retim
tekniklerinin kullanımı, kayıtlı Áalışma ve dağıtım kanallarına erişme kabiliyeti
artırılacaktır (YenilikÁi ‹retim, İstikrarlı Y¸ksek B¸y¸me/İmalat Sanayinde
Dˆn¸ş¸m/671).
Otomotiv sanayinde, tedarik zincirini kapsayan, tasarım/Ar-Ge, ¸retim ve satış-
pazarlama s¸reÁleri b¸t¸n¸n¸n yurtiÁinde geliştirilmesi sağlanarak, katma değer
artırılacaktır. «evreye duyarlı yeni teknolojilerin geliştirilmesi desteklenecektir.
YurtiÁinde elektronik, yazılım, elektrikli makine, ana metal, savunma sanayi gibi
diğer sektˆrlerle işbirliği ve b¸t¸nleşme sağlanacaktır. İÁ pazar ve k¸resel
pazarların ihtiyaÁlarına yˆnelik ˆzg¸n tasarımlı araÁlarla markalaşma
ˆzendirilecektir (YenilikÁi ‹retim, İstikrarlı Y¸ksek B¸y¸me/İmalat Sanayinde
Dˆn¸ş¸m/678).
K¸resel kriz nedeniyle ¸retim ve ihracat seviyesinde ˆnemli d¸ş¸ş gerÁekleşen T¸rk
gemi inşa sanayinin rekabet g¸c¸n¸n bulunduğu alanlarda, Ar-Ge Áalışmalarıyla
gemi tasarımı ve ¸retiminde d¸nya piyasalarından alınan pay artırılacaktır
(YenilikÁi ‹retim, İstikrarlı Y¸ksek B¸y¸me/İmalat Sanayinde Dˆn¸ş¸m/679).
57
4.5. TASARIM STRATEJİ BELGESİ VE EYLEM PLANININ TEMEL POLİTİKABELGELERİYLE İLİŞKİSİ
Onuncu Kalkınma Planı başta olmak ¸zere temel politika belgelerinin birÁoğunda
tasarım konusuna ilişkin ˆnemli politika ve hedefler yer almaktadır. ‹st politika
belgelerinde yer alan tasarımlara yˆnelik hedefler aşağıda yer almaktadır.
�
�
�
�
Savunma sanayi rekabetÁi bir yapıya kavuşturulacaktır. Savunma sistem ve
lojistik ihtiyaÁlarının ˆzg¸n tasarıma dayalı olarak ¸lke sanayisiyle b¸t¸nleşik ve
s¸rd¸r¸lebilir bir şekilde karşılanması, uygun teknolojilerin sivil amaÁlı
kullanımı ile yerlilik oranının ve Ar-Ge'ye ayrılan payın artırılması sağlanacaktır.
Belirli savunma sanayi alanlarında ağ ve k¸melenme yapıları desteklenecektir
(YenilikÁi ‹retim, İstikrarlı Y¸ksek B¸y¸me/İmalat Sanayinde Dˆn¸ş¸m/681).
2023 hedeflerine ve Onuncu Kalkınma Planının amaÁlarına ulaşılabilmesi
aÁısından ˆnem taşıyan, temel yapısal sorunlara Áˆz¸m olabilecek, dˆn¸ş¸m
s¸recine katkıda bulunabilecek, genellikle birden fazla bakanlığın sorumluluk
alanına giren, kurumlar arası etkin koordinasyon ve sorumluluk gerektiren
kritik reform alanları iÁin “÷ncelikli Dˆn¸ş¸m Programları” tasarlanmıştır.
÷ncelikli Dˆn¸ş¸m Programları 25 programdan oluşmakta olup “‹retimde
Verimliliğin Artırılması Programı” ve “İthalata Olan Bağımlılığın Azaltılması
Programı” kapsamında tasarım konusuna yer verilmiştir.
Onuncu Kalkınma Planı dˆneminde verimlilik odaklı bir yaklaşımla rekabet
g¸c¸ artırılarak cari aÁık sorunu yaşanmadan y¸ksek ve istikrarlı b¸y¸meye
ulaşılması hedeflenmektedir. Bu kapsamda, ‹retimde Verimliliğin Artırılması
Programıyla, verimlilik algısının geliştirilmesi, ¸retim s¸reÁlerinin iyileştirilmesi,
katma değerin artırılması ve bˆylelikle sˆz konusu hedefe katkı sağlanması
amaÁlanmaktadır. Sˆz konusu programda “‹r¸n tasarımı, ¸r¸n
Áeşitlendirmesi, markalaşma, pazarlama ve tanıtım gibi konularda firmaların
kapasitesinin artırılması” politikası ve bu politika altında k¸Á¸k ˆlÁekli
işletmelere yˆnelik olarak ¸r¸n tasarımı, Áeşitlendirilmesi ve markalaşma
konularında eğitim faaliyetleri d¸zenlenmesi eylemi yer almaktadır (÷ncelikli
Dˆn¸ş¸m Programları/‹retimde Verimliliğin Artırılması Programı/Program
Bileşenleri/4. Bileşen/2. Madde/ Eylem 51).
İthalata Olan Bağımlılığın Azaltılması Programıyla ¸retimde dˆn¸ş¸m¸n
y¸ksek katma değerli ¸r¸nler lehine sağlanması ve yerli girdi ¸retiminin ve
kullanımının teşvik edilmesi yoluyla ithalata olan bağımlılığın azaltılması
amaÁlanmaktadır. Bu programda “Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinin
orta-y¸ksek ve y¸ksek teknolojiye sahip ¸r¸nlerde yoğunlaşması” politikası
(÷ncelikli Dˆn¸ş¸m Programları/İthalata Olan Bağımlılığın Azaltılması
Programı/Program Bileşenleri/1. Bileşen/2. Madde) ve “Yerlileşmenin
desteklenmesi, bu amaÁla uygun mekanizmaların geliştirilmesi” politikası yer
almaktadır (÷ncelikli Dˆn¸ş¸m Programları/İthalata Olan Bağımlılığın
Azaltılması Programı/Program Bileşenleri/1. Bileşen/3. Madde) .
4.5.1.1. Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) ÷ncelikliDˆn¸ş¸m Programları
58
�
�
�
�
�
“Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinin orta-y¸ksek ve y¸ksek teknolojiye sahip¸r¸nlerde yoğunlaşması” politikası altında tanımlanmış tasarıma ilişkin 2 eylembulunmaktadır:
Orta ve y¸ksek teknolojili ¸r¸nlere yˆnelik Ar-Ge, yenilik ve tasarım
faaliyetlerine ˆncelik verilmek suretiyle T¸rkiye Sanayi Stratejisi ve Sektˆrel
Stratejiler hazırlanacaktır (Eylem 22).
Sanayinin rekabet g¸c¸n¸ artırmak amacıyla Ar-Ge, yenilik ve tasarım
faaliyetlerinde fikri ve sınai m¸lkiyet haklarının farkındalığına yˆnelik
konferans, Áalıştay ve benzeri etkinlikler d¸zenlenecektir (Eylem 24).
T¸rkiye Sanayi Stratejisi'nin vizyonu, “Orta-y¸ksek ve y¸ksek teknolojili ¸r¸nlerde
Afro-Avrasya'nın tasarım ve ¸retim ¸ss¸ olmak” şeklinde belirlenmiştir. Bu vizyon
doğrultusunda, 2015–2018 dˆnemini kapsayan T¸rkiye Sanayi Stratejisi'nin
genel amacı ise “T¸rk sanayisinin rekabet edebilirliğinin ve verimliliğinin
y¸kseltilerek, d¸nya ihracatından daha fazla pay alan, ağırlıklı olarak y¸ksek
katma değerli ve ileri teknolojili ¸r¸nlerin ¸retildiği, nitelikli işg¸c¸ne sahip ve aynı
zamanda Áevreye ve topluma duyarlı bir sanayi yapısına dˆn¸ş¸m¸n¸
hızlandırmak” olarak belirlenmiştir (Vizyon ve Genel AmaÁ/74).
İmalat sanayine yˆnelik tasarım ofislerinin kurulması iÁin mevzuat altyapısı
tamamlanacak ve tasarım ofisleri desteklenmeye başlanacaktır (Sanayide bilgi ve
teknolojiye dayalı y¸ksek katma değerli yerli ¸retimin geliştirilmesi/Eylem 7).
Oyuncak İhtisas OSB kurularak yerli oyuncak sanayisinin gelişmesi ve
markalaşması sağlanacaktır (Sanayide bilgi ve teknolojiye dayalı y¸ksek katma
değerli yerli ¸retimin geliştirilmesi/Eylem 21).
S¸rd¸r¸lebilir ihracat artışını sağlamak amacıyla; yenilikÁi fikirler ve Ar-Ge'ye
dayalı, katma değeri y¸ksek, markalı ¸r¸n ve hizmetlerin ¸retim ve pazarlama
s¸reÁleri desteklenecektir (Kaynakların etkin kullanıldığı, daha yeşil ve rekabetÁi
sanayi yapısına dˆn¸ş¸m¸n sağlanması/Eylem 47).
o
o
4.5.2. T¸rkiye Sanayi Stratejisi Belgesi (2015-2018)
59
� “Yerlileşmenin desteklenmesi, bu amaÁla uygun mekanizmaların geliştirilmesi”
politikası altında, başta tekstil, hazır giyim, mobilya ve seramik sektˆrleri
olmak ¸zere belirlenecek sektˆrlerde, T¸rk imaj ve tarzının belirlenmesi ve
yerleştirilmesi iÁin ¸niversiteler ve tasarıma ilişkin kurumların birlikte
Áalışacağı bir platform oluşturulması eylemi bulunmaktadır (Eylem 47).
4.5.3. 2023 T¸rkiye İhracat Stratejisi
4.5.4. T¸rk Patent ve Marka Kurumu 2018-2022 Stratejik Planı
4.5.5. Ulusal Fikri Haklar Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2015-2018)
�
�
Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı uygulamaya konulacak ve şirketlerin
tasarım faaliyetleri etkin bir şekilde desteklenecektir (T¸rk Markalarının
Bilinirliğinin Artırılması/Eylem 12).
Şirketlerin bilimsel ve teknolojik gelişmelere dayalı yenilikÁi ¸r¸n ve s¸reÁ
fikirlerinin geliştirilmesi ve ticarileştirilmesi amacı ile end¸striyel tasarım, ¸retime
hazırlık, ¸retim s¸reci doğrulaması, saha testleri, belgelendirme Áalışmaları,
pazara sunum ve satış sonrası hizmetlere yˆnelik hazırlık Áalışmaları faaliyetlerini
iÁeren projeleri desteklenecektir (İhracatta YenilikÁilik ve Ar-Ge'ye Yˆnelik Yatırım
ve Uygulamalar ile İleri Teknolojili ‹r¸n İhracatının Artırılması/Eylem 51).
÷zg¸n tasarımların oluşturulmasına ve ekonomiye kazandırılmasına katkı
sağlanacaktır (Hedef 3.3).
Strateji:
Tasarımcıları ve sanayicileri bir araya getirecek etkinlikler d¸zenlenecektir.
÷zg¸n tasarımların ˆnemi konusunda tanıtım materyali hazırlanacaktır.
÷zg¸n tasarımların ¸lke ekonomisine etkilerine ilişkin rapor hazırlanacaktır.
÷zg¸n tasarımlara ilişkin başarı hik‚yelerini iÁeren materyal hazırlanacaktır.
‹niversiteler b¸nyesinde geliştirilen fikri ¸r¸nler iÁin (buluş, tasarım, yeni bitki
Áeşidi) tescil başvurusu ve elde edilen hakların s¸rd¸r¸lmesi iÁin gerekli mali
kaynağın teminine yˆnelik Áalışma yapılacaktır (Eylem 3.4).
KOSGEB Ar-Ge, İnovasyon ve End¸striyel Uygulama Destek Programı ile
Tasarım ve Sınai M¸lkiyet Hakları Desteklerinin bilinirliği artırılacaktır
(Eylem 3.6).
Fikri hakların yoğun olduğu end¸strilerin ekonomik performans ve kalkınmaya
etkisi incelenecektir (Eylem 3.9).
Ortaˆğretimde yaratıcılığı, tasarımı teşvik edici yarışma, proje ve faaliyetler
y¸r¸t¸lecektir (Eylem 4.10).
�
�
�
�
�
o
o
o
o
60
5.1. VİZYON
5.2. HEDEFLER VE EYLEMLER
Tasarım Stratejisi ve Eylem Planının (2018-2020) vizyonu “T¸rk tasarımının k¸resel bir
marka olması” şeklinde belirlenmiştir. Belirlenen bu vizyona ulaşabilmek iÁin
uygulanacak stratejiler beş temel hedef altında toplanmıştır.
Yeni Tasarım Stratejisi ve Eylem Planı (2018-2020) ile birlikte T¸rkiye'de ve D¸nyada
tasarım havzasını etkileyen akımlar değerlendirilmiş ve 5 hedef kapsamında 20
eylem planlanmıştır. Oluşturulan eylemlerdeki Áatı amaÁ; tasarım sektˆr¸n¸n nitelik
ve nicelik olarak b¸y¸mesi iÁin firma kapasitelerinin geliştirilmesi ihtiyacını
karşılamak, mevcut desteklerin etkinliğini artırmak, kamunun tasarımı kullanmasını
desteklemek, tasarım eğitiminde dˆn¸ş¸m¸ sağlamak ve Tasarım Konseyini daha
etkin hale getirmektir. Eylemlerin hayata geÁirilmesiyle tasarım alanında d¸nyada
daha etkin hale gelinecek, rekabet g¸c¸m¸z artacak ve T¸rk tasarımı/tasarımcısının
d¸nya tarafından tanınmasına katkı sağlanacaktır.
edeflenen eylemlerin tamamlanmasıyla;
Kamu ve ˆzel sektˆrde tasarım kullanımı ve tasarımcı sayısı artacaktır.
T¸rk D¸nyası Tasarım Şurası d¸zenlenmesi, T¸rk tasarımına yˆn veren
tasarımcıların hayatı ve başarı hik‚yelerinin yayınlanması, medyada tasarım ile
ilgili programların yapılması ve farklı hedef kitlelere yˆnelik etkinliklerin
d¸zenlenmesiyle tasarım farkındalığı artacaktır
H
.
�
�
61
5. VİZYON, HEDEFLER VE EYLEMLER
� Tasarıma ilişkin mevcut desteklerin iyileştirilmesiyle tasarımcılar daha fazla ve
daha geniş kapsamda desteklerden faydalanacaklardır. Ayrıca, tasarım
desteklerinin bilinirliğini artırıcı kamuoyunda d¸zenlenecek faaliyetler artacaktır.
T¸rk k¸lt¸r¸ ˆğeleri ve yerel bilgilerin bir arada bulunabileceği online arşiv
oluşturulacaktır.
T¸rk Tasarım Danışma Konseyi ¸lkemizdeki tasarım politikalarını oluşturan ve
uygulayan bir yapıya sahiptir. Tasarımla ilgili sivil toplum kuruluşlarının Konseyde
yeterince etkin olamaması, Konseyin tasarım sorunlarına m¸dahalesinin
g¸Áleşmesine neden olmaktadır.
Ayrıca, kamu ve ˆzel sektˆrde tasarım kullanımının ve tasarımcı sayısının artırılması,
kurumsal kimliğin doğru yansıtılması, insanla ilişkili ¸r¸n ve hizmetlerin ¸retilmesi,
şehirlerde tarihi ve k¸lt¸rel kimliklerin oluşturulması, ˆzel sektˆrde ise ¸r¸n geliştirme
s¸reÁlerinde tasarım disiplininin etkin rol almasının T¸rkiye'de ekonomiye katma
değer sağlayacağı ˆngˆr¸lmektedir.
÷n¸m¸zdeki dˆnemde tasarım alanında farkındalık artışının yanı sıra tasarıma
ilişkin kapasite oluşturulması hedeflenmektedir.
T¸rk tasarımının k¸resel bir marka olması vizyonu doğrultusunda, işletmelerin
tasarımla ilgili her t¸rl¸ bilgi ve danışmanlık ihtiyaÁlarının karşılanması
gerekmektedir. Bu doğrultuda, tasarımcıların ve sanayinin etkileşim iÁerisinde faaliyet
gˆstereceği, tasarım st¸dyoları, ulusal tasarım araştırma merkezi, tasarım
k¸t¸phanesi vb. tasarım k¸melenme yapı ve merkezlerin yer alacağı Tasarım
Vadisinin kurulması atılacak en ˆnemli adım olacaktır.
Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde ¸niversitelerin tasarımla ilgili bˆl¸mlerinden mezun
en az lisans derecesine sahip tasarımcı sayısının yeterli olmadığı ˆngˆr¸lmektedir.
Tasarımcı istihdamının teşvik edilmesi amacıyla tasarım gerektiren her bir Ar-Ge ve
Tasarım Merkezinde en az bir tasarımcının istihdam edilmesi gerekmektedir.
Kamu ve ˆzel sektˆr¸n tasarım yˆnetim, ¸retim ve kullanım kapasitesinin
geliştirilmesi hedefine ulaşmada eylem belirlenmiştir:
�
5.2.1. HEDEF 1
“Kamu ve ˆzel sektˆr¸n tasarım yˆnetim, ¸retim ve kullanım kapasitesi
geliştirilecektir.”
4
62
5163
Eylemler
1. İşletmelerin tasarımla ilgili her t¸rl¸ bilgi, veri, araştırma ve danışmanlık
ihtiyaÁlarını karşılayacak yapı ve merkezlerin yer alacağı Tasarım Vadisi
kurulacaktır.
2. T¸rk Tasarım Danışma Konseyi daha etkin hale getirilecektir.
3. Tasarım s¸reÁlerinin etkin yˆnetimi konusunda eğitici ve bilgilendirici
faaliyetler d¸zenlenecektir.
4.
“Tasarım desteklerinin etkinliği artırılacak ve tasarım alanında girişimcilik
desteklenecektir.”
Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde tasarım yapma, geliştirme ve yˆnetimi
konularında profesyonel tasarımcılar tarafından eğitimler verilecektir.
5.2.2. HEDEF 2
‹lkemizde ˆzg¸n ve katma değeri y¸ksek tasarımların ¸retilmesi s¸recinde,
tasarımla ilgili destekler b¸y¸k rol oynamaktadır. Değişen teknolojiye ayak uyduran
Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde tasarım disiplininin gereklilik haline getirilmesi ve
tasarım bilincinin yerleşmesi amacıyla verilen desteklerde d¸zenlemeler yapılması
ˆnem arz etmektedir.
Son dˆnemde kamu kurum ve kuruluşları tarafından tasarıma yˆnelik olarak verilen
desteklerin Áeşidinde ve miktarında ˆnemli artışlar yaşanmıştır. Bu kapsamda bu
hedef altında yer alan eylemlerde, verilen desteklerin tasarımcı/ofis/şirketlere ne
kadar fayda sağladığı, girişimciliğin artırılması ve markalaşma gibi konularda
desteklerdeki eksiklik ve ihtiyaÁların belirlenmesi amaÁlanmaktadır. Ayrıca,
T¸rkiye'deki tasarım merkezlerinin yaptığı Áalışmalar ve etkinlikler hakkında bilgi
sahibi olunması ve bu veriler ışığında tasarım merkezlerinin etkisinin belirlenmesi,
¸lkemizin tasarım politikalarının geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.
Verilen desteklerde, Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme projelerinin genelinde işlevselliğin ˆn
planda tutulduğu, estetik, ergonomi ve ¸r¸n-kullanıcı ilişkisi gibi konuların gˆz ardı
edildiği gˆzlemlenmiştir. Ancak bahsi geÁen bu konular, destekler kapsamında
geliştirilen projeler sonucu ortaya Áıkan ¸r¸nlerin nihai halini alabilmesi ve
ticarileşebilmesi iÁin ˆnem arz etmektedir. Estetik, ergonomi ve ¸r¸n-kullanıcı ilişkisi
konuları tasarım disiplininin alanına girmesine rağmen proje ekiplerinde
tasarımcının s¸rece sonradan d‚hil edilmesi ve bu nedenle ¸r¸nlerin ticarileşme
basamaklarının verimli ilerlemediğinin gˆr¸lmesinden dolayı; bu desteklerin daha
faydalı olacak şekilde değerlendirilmesi ve projelerin amacına ulaşabilmesi adına
ilgili projelerde tasarımın da bir değerlendirme kriteri olarak eklenmesi gerekmiştir.
Ayrıca, tasarım gerektiren Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme projelerine ilişkin seÁim ve
değerlendirme kurullarına tasarım akademisyenleri veya profesyonellerinin de dahil
edilmesi ˆngˆr¸lm¸şt¸r.
Tasarım desteklerinin etkinliğinin artırılması ve tasarım alanında girişimciliğin
desteklenmesi hedefi doğrultusunda 3 eylem belirlenmiştir:
‹lkemizde ˆzg¸n ve yaratıcı d¸ş¸nmeyi destekleyici, buna yˆnelik olarak tasarım ve
¸r¸n geliştirmenin farklı boyutlarını ele alan eğitim sisteminin geliştirilmesi amacıyla
eğitim ve ˆğretimin t¸m aşamalarında verilmekte olan tasarım eğitimlerinin gˆzden
geÁirilmesi ve niteliklerinin artırılmasına ilişkin tedbirlerin alınması gerekmektedir.
Bu bağlamda, orta ˆğretim m¸fredat programında yer alan tasarım derslerine ilişkin
bilgi kapasitelerinin artırılması ve eğitimcinin değişen tasarım eğitimine gˆre
g¸ncelliğini koruması gerekmektedir.
Bunun yanı sıra, ¸niversite lisans ve lisans¸st¸ bˆl¸mlerde isim birliğinin sağlanması,
bˆl¸mlerin iÁeriklerinin ve Áalışma alanlarının aynı olduğunu gˆstermeye ve karmaşa
oluşmasını engellemeye yardımcı olacaktır. Ayrıca, farklı bˆl¸m isimleriyle kamu
kurum/kuruluşlarına yapılan başvurularda ilgili tasarım bˆl¸mlerinden mezun
ˆğrencilerin aynı oranda yararlanmasını sağlanacaktır.
Tasarım alanında insan kaynağı kapasitesi ve niteliğinin artırılması hedefine ulaşmak
iÁin 3 eylem belirlenmiştir:
Eylemler
Eylemler
1. Tasarıma ilişkin mevcut desteklerin analizleri yapılacak ve iyileştirme ˆnerileri
geliştirilecektir.
2.
3.
“Tasarım alanında insan kaynağı kapasitesi ve niteliği artırılacaktır.”
1. “Teknoloji ve Tasarım” dersi ˆğretmenlerinin tasarım konusunda mesleki
yeterlilikleri artırılacaktır.
2. Lisans ve lisans¸st¸ eğitimde iÁerikleri aynı isimleri farklı bˆl¸mler arasında isim
birliği sağlanacaktır.
3. Lisans ve lisans¸st¸ d¸zeyde tasarım eğitiminin kalitesinin artırılmasına ilişkin
tedbirler alınacaktır.
End¸striyel tasarım; Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme ve ticarileştirme desteklerine
değerlendirme kriteri olarak d‚hil edilecektir.
Tasarım gerektiren Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme projelerine ilişkin seÁim ve
değerlendirme kurullarına tasarım akademisyenleri veya profesyonelleri de
dahil edilecektir.
5.2.3. HEDEF 3
64
5.2.4. HEDEF 4
“T¸rk tasarımının ulusal ve uluslararası d¸zeyde gˆr¸n¸rl¸ğ¸ ve bilinirliği
artırılacaktır.”
1. T¸rk Tasarımının uluslararası tanıtımının sağlanmasına yˆnelik iletişim stratejisi
belirlenecek ve uygulanacaktır.
2. T¸rk D¸nyası Tasarım Şurası d¸zenlenecektir.
3. Tasarım farkındalığını artırıcı yazılı ve gˆrsel materyaller hazırlanacaktır.
4. T¸rk tasarımcıları ulusal ve uluslararası d¸zeyde tanıtılacaktır.
5. Uluslararası tasarım kuruluşları ve konseyleriyle ortak faaliyetler d¸zenlenecektir.
6. Bilim Merkezlerinde tasarım farkındalığını artırıcı etkinlikler gerÁekleştirilecektir.
7. Tasarım m¸zesi kurulacaktır
‹lkemiz tasarım ve tasarımcılarının s¸rd¸r¸lebilir bir şekilde d¸nya ile rekabet
edebilir hale gelmesi ve T¸rk Tasarımı kavramının tanınması ve yerleşmesi iÁin tanıtım
Áalışmalarının y¸r¸t¸lmesi gerekmektedir. Bu amaÁla, Strateji Belgesi vizyonu
ÁerÁevesinde ulusal ve uluslararası d¸zeyde farklı şekillerde etkinliklerin
d¸zenlenmesi, ¸lkemizde tasarım farkındalığının artırılması ve tasarımın
benimsenmesine katkı sağlayacaktır. ÷rneğin, yazılı ve gˆrsel materyallerin
hazırlanması, tanıtıcı etkinlikler d¸zenlenmesi, Áocuklarda tasarım bilinci oluşturacak
faaliyetlerin bilim merkezi b¸nyesinde gerÁekleştirilmesi vb.
Ayrıca, bir ˆnceki dˆnem Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı'nda da yer alan ve
tamamlanamayan, T¸rkiye'de ˆzg¸n ¸r¸n tasarımı konusunda geÁmişten g¸n¸m¸ze
gerÁekleşen ¸retim ve tasarım s¸reÁlerinin kaydını tutmak, ¸retici ve tasarımcılara
dair nesne ve arşiv malzemesini bir araya getirerek T¸rk tasarım belleği oluşturmak
amacıyla Tasarım M¸zesinin kurulması da hedef kapsamında yer alan eylemler
arasındadır.
T¸rk tasarımının ulusal ve uluslararası d¸zeyde gˆr¸n¸rl¸ğ¸ ve bilinirliğinin
artırılması hedefine ulaşmak ¸zere 7 eylem belirlenmiştir:
.
Eylemler
5165
5.2.5. HEDEF 5
“Tasarıma ilişkin bilgi ve veri kapasitesi geliştirilerek karar alma s¸reÁleri
desteklenecek ve yˆnlendirilecektir.”
1. Tasarıma ilişkin veri setleri belirlenecek ve tasarım envanteri veri tabanı
oluşturulacaktır.
2. T¸rkiye'nin tasarım k¸lt¸r¸ ˆğeleri ve yerel bilgi birikimi kayıt altına alınacaktır.
3. ‹lkemizdeki tasarım faaliyetlerinin sektˆrel analizi yapılacaktır.
‹lkemizde tasarıma ilişkin politika ve stratejilerin belirlenmesi ve uygulanmasında,
tasarımla ilgili kritik bilgi ve verilerin oluşturulması ve g¸ncelliğinin sağlanması ˆnem
arz etmektedir. 2014-2016 Tasarım Strateji Belgesi'nde eylem kapsamında
gerÁekleştirilen envanter oluşturulmasına dair pilot Áalışma end¸striyel tasarım
alanında yapılmıştır. Yeni strateji belgesinde devam ettirilen bu eylem kapsamında
end¸striyel tasarıma ilişkin yapılan Áalışmalar, tasarıma ilişkin diğer alanları da
kapsayacak şekilde geliştirilecektir. Bu bilgi ve verilerden yola Áıkarak sanayici ve
tasarımcıların ihtiyaÁlarının belirlenmesi ile tasarıma ilişkin etkin ve s¸rd¸r¸lebilir
politikalar oluşturulması sağlanacaktır.
Belirlenen politikalarda, tasarıma yˆnelik sektˆrel araştırmalar ile bˆlgelerin ¸retim
ve hammadde potansiyelleri gˆz ˆn¸ne alınarak T¸rk tasarımı kimliğini
geliştirebilecek ˆğelerin ortaya Áıkarılması sağlanacaktır.
Tasarıma ilişkin bilgi ve veri kapasitesi geliştirilerek karar alma s¸reÁlerinin
desteklenmesi ve yˆnlendirilmesi hedefi doğrultusunda 3 eylem belirlenmiştir:
Eylemler
66
HEDEF-1: Kamu ve ˆzel sektˆr¸n tasarım yˆnetim, ¸retim ve kullanım kapasitesi geliştirilecektir.
6. EYLEM PLANI
SorumluKuruluş
İşbirliği YapılacakKuruluşlar
Yapılacak İşler PerformansGˆstergeleri
No S¸reEylem Planı
1 Bilim, Sanayive TeknolojiBakanlığı,T‹RKPATENT
Konseye ‹ye Kurum veKuruluşlar
Tasarım Vadisi b¸nyesindetasarım st¸dyoları, ulusaltasarım araştırma merkezi,tasarım k¸t¸phanesi vb.yapılar kurularaktasarımcıların ve sanayininetkileşim iÁerisinde faaliyetgˆstermesi sağlanacaktır.
Bu kapsamda;D¸nyadaki ˆrnek tasarımk¸melenme modelleriincelenerek, ‹lkemizdetasarım faaliyetlerinin yoğunolduğu bˆlgeler dikkatealınarak yer tespiti Áalışmasıyapılacak ve FizibiliteRaporu hazırlanacaktır.
Fizibilite raporudoğrultusunda TasarımVadisi Projesininuygulanması Áalışmalarıtamamlanacaktır.
2020Sonu
FizibiliteRaporu
VadininKurulması
İşletmelerin tasarımla ilgiliher t¸rl¸ bilgi, veri,araştırma ve danışmanlıkihtiyaÁlarını karşılayacakyapı ve merkezlerin yeralacağı Tasarım Vadisikurulacaktır.
67
2 T¸rk Tasarım DanışmaKonseyi daha etkin halegetirilecektir.
T‹RKPATENT Konseye ‹ye Kurum veKuruluşlar
D¸nya ˆrnekleri incelenerekrapor hazırlanacaktır.
Tasarım Danışma Konseyi’neilişkin mevzuatg¸ncellenecektir.
2020Sonu
İnceleme veDeğerlen-dirmeRaporu
MevzuatTaslağı
SorumluKuruluş
İşbirliği YapılacakKuruluşlar
Yapılacak İşler PerformansGˆstergeleri
No S¸reEylem Planı
3 Tasarım s¸reÁlerinin etkinyˆnetimi konusunda eğiticive bilgilendirici faaliyetlerd¸zenlenecektir.
T‹RKPATENT Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,Ekonomi Bakanlığı,T‹BİTAK, KOSGEB,TOBB, TİM, TESK,‹niversiteler, İlgiliMeslek Kuruluşları
Konseye ¸ye t¸m kurum vekuruluşlar tarafından faaliyetalanları ÁerÁevesindeetkinliklergerÁekleştirilecektir.
T¸m etkinlikler T‹RKPATENTtarafından derlenerekKonseye sunulacaktır.
Yılda 12Etkinlik
S¸rekli
4 Ar-Ge ve TasarımMerkezlerinde tasarımyapma, geliştirme veyˆnetimi konularındaprofesyonel tasarımcılartarafından eğitimlerverilecektir.
Bilim,Sanayi veTeknolojiBakanlığı
Konseye ‹ye Kurumve Kuruluşlar
Ar-Ge ve Tasarım MerkeziÁalışanlarına yˆnelik olaraktasarım yapma, geliştirme veyˆnetimi konularını kapsayaneğitim programlarıoluşturulacaktır. Eğitimleroluşturulan programlarÁerÁevesinde profesyoneltasarımcılar veakademisyenler tarafındanverilecektir.
S¸rekli EğitimVerilen Ar-Geve TasarımMerkeziSayısı: HerYıl En Az 100
68
HEDEF-2: Tasarım desteklerinin etkinliği artırılacak ve tasarım alanında girişimcilik desteklenecektir.
SorumluKuruluş
İşbirliği YapılacakKuruluşlar
Yapılacak İşler PerformansGˆstergeleri
No
1
2
3
S¸reEylem Planı
Tasarıma ilişkin mevcutdesteklerin analizleriyapılacak ve iyileştirmeˆnerileri geliştirilecektir.
Bilim, Sanayive TeknolojiBakanlığı,EkonomiBakanlığı,KalkınmaBakanlığı
Hazine M¸steşarlığı,KOSGEB, İlgili MeslekKuruluşları KalkınmaAjansları
,Bilim, Sanayi ve TeknolojiBakanlığı tarafından TasarımMerkezleri ve KOSGEB'intasarım desteklerine ilişkin,
Ekonomi Bakanlığı tarafındankendi Bakanlıklarınca verilentasarım desteklerine ilişkin ve
Kalkınma Bakanlığıtarafından Kakınma Ajanslarıdesteği ile kurulan sektˆreldeğer bazlı TasarımMerkezlerine ilişkin analizraporları hazırlanacaktır.
Rapor Áıktıları doğrultusundadestek mekanizmalarındagerekli d¸zenlemeleryapılacaktır.
AnalizRaporları
TasarımınDeğerlen-dirme KriteriOlarakEklendiğiDestekSayısı:En Az 1
TasarımAkademis-yenleri veyaProfesyo-nellerinin YerAldığı ProjeSayısı: YıldaEn Az 20
Sorumlu kuruluşlarınvermekte olduğu Ar-Geve ¸r¸n geliştirmedestekleri iÁerisinde,end¸striyel tasarımındeğerlendirme kriteriolarak yer alabileceğidestekler belirlenecek vesˆz konusu desteklereend¸striyel tasarımdeğerlendirme kriteriolarak d‚hil edilecektir.
Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirmeprojelerinde proje seÁim vedeğerlendirme kurullarınaend¸striyel tasarımakademisyenleri veyaprofesyonelleri de dahiledilecektir.
Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,Ekonomi Bakanlığı
T‹BİTAK,KOSGEB
End¸striyel tasarım;Ar-Ge ve ¸r¸n geliştirme veticarileştirme desteklerinedeğerlendirme kriteri olarakd‚hil edilecektir.
Tasarım gerektiren Ar-Ge ve¸r¸n geliştirme projelerineilişkin seÁim ve değerlendirmekurullarına tasarımakademisyenleri veyaprofesyonelleri de dahiledilecektir.
Bilim, Sanayive TeknolojiBakanlığı,T‹BİTAK,KOSGEB
Ekonomi BakanlığıT‹RKPATENT
,
2018Sonu
2018Sonu
S¸rekli
69
HEDEF-3: Tasarım alanında insan kaynağı kapasitesi ve niteliği artırılacaktır.
SorumluKuruluş
İşbirliği YapılacakKuruluşlar
Yapılacak İşler PerformansGˆstergeleri
No
1
2
3
S¸reEylem Planı
“Teknoloji ve Tasarım”dersi ˆğretmenlerinintasarım konusundamesleki yeterlilikleriartırılacaktır.
Lisans ve lisans¸st¸eğitimde iÁerikleri aynıisimleri farklı bˆl¸mlerarasında isim birliğisağlanacaktır.
Lisans ve lisans¸st¸d¸zeyde tasarım eğitimininkalitesinin artırılmasınailişkin tedbirler alınacaktır.
Milli EğitimBakanlığı
Y÷K
Y¸ksekˆğretimKalite Kurulu
2018Sonu
S¸rekli
2018Sonu
2020Sonu
‹niversiteler, İlgiliMeslek Kuruluşları
‹niversiteler, İlgiliMeslek Kuruluşları
Y÷K, ‹niversiteler,İlgili MeslekKuruluşları
‹niversitelerin ilgilitasarım bˆl¸mleritarafından uygulamaˆrnekleri iÁeren rehberdok¸man (kitap, gˆrsel,işitsel belge, ders aracı vb.)hazırlanacaktır.
“Teknoloji ve Tasarım”dersi ˆğretmenlerinin¸niversitelerin ilgilitasarım bˆl¸mlerindenhizmet iÁi eğitim almasısağlanacaktır.
Tasarım Konseyi’ndegˆr¸ş¸lerekkesinleştirilecek olanˆneri ¸niversiteleretavsiye kararı olarakiletilecektir.
Tasarım eğitimprogramlarınınakreditasyonuna ilişkinM‹DEK benzeri bir sistemoluşturulacaktır.
RehberDok¸man
EğitimVerilen÷ğretmenSayısı: Yılda200
TavsiyeKararı
Akreditas-yon Sistemi
70
HEDEF-4: T¸rk tasarımının ulusal ve uluslararası d¸zeyde gˆr¸n¸rl¸ğ¸ ve bilinirliği artırılacaktır.
SorumluKuruluş
İşbirliği YapılacakKuruluşlar
Yapılacak İşler PerformansGˆstergeleri
No
1
2
3
S¸reEylem Planı
T¸rk Tasarımının uluslararasıtanıtımının sağlanmasınayˆnelik iletişim stratejisibelirlenecek ve uygulanacaktır.
T¸rk D¸nyası TasarımŞurası d¸zenlenecektir.
Tasarım farkındalığını artırıcıyazılı ve gˆrsel materyallerhazırlanacaktır.
EkonomiBakanlığı
T‹RKPATENT
T‹RKPATENT
TİM, ETMK
Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,K¸lt¸r ve TurizmBakanlığı, TOBB,TİM, İlgili MeslekKuruluşları
Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,Ekonomi Bakanlığı,K¸lt¸r ve TurizmBakanlığı, TRT, TOBB,TİM, TESK, İlgiliMeslek Kuruluşları
Yılda 1
Etkinliğinbirincisi201y l ndadaha sonraiki y lda bir
9ı ı ,
ı
HazırlananMateryalSayısı: Yıldaen az 3
“Turkey Discover ThePotential” Áatısı altındatasarım vurgusu artırılacak veT¸rkiye Tasarım HaftasıEtkinliği, Design TurkeyEnd¸striyel Tasarım ÷d¸llerinide b¸nyesinde bulundurmaksuretiyle her yıl d¸zenli olarakorganize edilecektir.
K¸lt¸r coğrafyamızdakiT¸rk tasarımınındeğerlendirilmesi veetkinliğinin artırılmasıamacıyla T¸rk D¸nyasıTasarım Şurasıd¸zenlenecektir.
Tasarıma ilişkin kısa film,Áizgi film, belgesel, haber vebaşarı ˆyk¸leri vb. yapımlarhazırlanacak, yayınlanacakve medya ile paylaşılacaktır.
S¸rekli
S¸rekli
S¸rekli
4 T¸rk tasarımcıları ulusal veuluslararası d¸zeydetanıtılacaktır.
TOBB K¸lt¸r ve TurizmBakanlığı,T‹RKPATENT,TİM, İlgili MeslekKuruluşları
Yayın Sayısı:Yılda en az 1
T¸rk tasarımına yˆn verentasarımcıların hayatı vebaşarı hikayeleriyayımlanacaktır.
S¸rekli
71
5
6
7
Uluslararası tasarımkuruluşları ve konseyleriyleortak faaliyetlerd¸zenlenecektir.
Bilim Merkezlerindetasarım farkındalığınıartırıcı etkinliklergerÁekleştirilecektir.
T‹RKPATENT
T‹BİTAK
Ekonomi Bakanlığı,TOBB, TİM, T‹SİAD,lgili Meslek
Kurulu larİ
ş ı
Milli Eğitim Bakanlığı,T‹RKPATENT, İlgiliMeslek Kuruluşları
YıldaEn Az 2
Tasarımfarkındalığıetkinlikleri-nin gerÁek-leştirildiğiBilimMerkezisayısı: 3
Uluslararası kuruluş vekonseylerle ortak seminer,sempozyum ve projegerÁekleştirilecektir.
Kurulacak TasarımM¸zesinde yer alacak¸r¸nler, BilimMerkezlerindesergilenecektir.
Tasarım m¸zesikurulacaktır.
K¸lt¸r veTurizmBakanlığı,T‹RKPATENT
Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,TOBB, TİM, İlgiliMeslek Kuruluşları,Belediyeler
Tasarım M¸zesi aÁılacaktır. TasarımM¸zesi
SorumluKuruluş
İşbirliği YapılacakKuruluşlar
Yapılacak İşlerNo S¸reEylem PlanıPerformansGˆstergeleri
2020Sonu
S¸rekli
2020Sonu
72
HEDEF-5: Tasarıma ilişkin bilgi ve veri kapasitesi geliştirilerek karar alma s¸reÁleri desteklenecek veyˆnlendirilecektir.
SorumluKuruluş
İşbirliği YapılacakKuruluşlar
Yapılacak İşler PerformansGˆstergeleri
No
1
2
3
S¸reEylem Planı
Tasarıma ilişkin veri setleribelirlenecek ve tasarımenvanteri veri tabanıoluşturulacaktır.
TOBB Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,Ekonomi Bakanlığı,Kalkınma Bakanlığı,T‹İK, T‹RKPATENTİlgili MeslekKuruluşları
,
Tasarım envanterindekullanılmak ¸zere verisetleri oluşturulacaktır.
Veri setleri ¸zerinden eldeedilecek verilerinkaydedileceği ve g¸ncelolarak takip edileceği birveri tabanı oluşturulacaktır.
Veri Seti
TasarımEnvanteriVeri Tabanı
T¸rkiye'nin tasarım k¸lt¸r¸ˆğeleri ve yerel bilgibirikimi kayıt altınaalınacaktır.
K¸lt¸r veTurizmBakanlığı
TESK,İlgili MeslekKuruluşları
T¸rk k¸lt¸r¸ ˆğeleri veyerel bilgilerderlenecek vetasarımcılarınkullanımınasunulacaktır.
OnlineArşiv
‹lkemizdeki tasarımfaaliyetlerinin sektˆrel analiziyapılacaktır.
T‹RKPATENT Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı,Ekonomi Bakanlığı,Kalkınma Bakanlığı
‹lkemiz sanayisinin farklısektˆrlerinde tasarımınetkisi ve ˆnemi, tasarımfaaliyetlerinin yoğunluğu,ilgili sektˆrlerin tasarımaÁısından g¸Ál¸ ve zayıfyanları vb. hususlar analizedilerek raporhazırlanacaktır.
SektˆrelAnalizRaporları
2019Sonu
2019Sonu
2020Sonu
73
Tasarım Stratejisi ve Eylem Planında belirlenen hedef ve faaliyetlerin uygulanması
s¸recinde, her bir hedeften T¸rk Tasarım Danışma Konseyi b¸nyesinde faaliyet
gˆsteren komiteler sorumlu olacaktır. Bu komitelerin ¸zerinde Uygulama İzleme ve
Değerlendirme Komitesi olarak faaliyet gˆsterecek olan Tasarım Strateji Belgesi ve
Eylem Planı Komitesi yer alacaktır.
Komiteler ve sorumlu oldukları hedefler aşağıdaki şekildedir:
HEDEF-1: Hukuki İşler Komitesi
HEDEF-2: Destekler Komitesi
HEDEF-3: Eğitim ve Araştırma Komitesi
HEDEF-4: Tanıtım ve Farkındalık Komitesi
HEDEF-5: İşbirliği ve Koordinasyon Komitesi
Strateji Belgesinin uygulanması s¸recinde T¸rk Tasarım Danışma Konseyi
“Yˆnlendirme Kurulu” gˆrevini ¸stlenecektir. Konseyin yılda iki defa gerÁekleştirilen
olağan toplantılarının ˆncelikli g¸ndem maddesi, Tasarım Stratejisi ve Eylem
Planında kaydedilen ilerlemelerin değerlendirilmesi olacaktır. Bu g¸ndem
maddesiyle ilgili olarak Tasarım Stratejisi ve Eylem Planı Komitesi tarafından Konseye
Eylem Planına ilişkin ilerleme raporları sunulacaktır.
7. İZLEME VE DEĞERLENDİRME
74
T¸rk Tasarım Danışma Konseyi, T¸rkiye'nin uluslararası alanda rekabet g¸c¸n¸
artırmak amacıyla tasarım konusunda strateji ve politikaların belirlenmesi başta
olmak ¸zere;
oluşturulan politikaların uygulamaya konulması iÁin altyapı oluşturulması
katma değeri y¸ksek tasarımlar yaratılması
T¸rk tasarımcılarının ve tasarımlarının d¸nya pazarında tercih edilir konuma
getirilmesi
tasarımcı ve sanayici işbirliğinin sağlanması
“T¸rk Tasarımı" imajının yerleştirilmesi
yˆn¸nde Áalışmaları y¸r¸tmek ve bu Áalışmalarda yer alacak kişi ve kurumlar
arasında koordinasyon ve işbirliğini sağlamak ¸zere kurulmuştur.
T¸rk Tasarım Danışma Konseyinin 23 Aralık 2015 tarihinde gerÁekleşen 13.
toplantısında alınan kararlar doğrultusunda, 2018-2020 yıllarını kapsayan Tasarım
Strateji Belgesi oluşturma Áalışmalarına başlanmış ve 3-4 Haziran 2016 tarihlerinde,
tasarımla ilgili ¸lkemizde faaliyet gˆsteren kamu, ˆzel sektˆr, akademisyen,
tasarımcı, sivil toplum kuruluşları ve meslek kuruluşlarının temsil edildiği geniş
katılımlı Áalıştay d¸zenlenmiştir.
�
�
�
�
�
8. SONUÇ
75
Bu Áalıştayda,
2014-2016 Strateji Belgesi'nde yer alan hedeflere ve verimliliklerine ilişkin
değerlendirme ve durum analizi yapılmış,
tasarım konusunda genel amaÁ belirlenmiş,
tasarım alanında olumlu ve olumsuz akımlar ortaya konmuş ve bunlar genel
başlıklar altında toplanmış,
gerekli m¸dahale alanları tanımlanmış ve ˆneriler geliştirilmiş,
genel amaÁ doğrultusunda, her bir m¸dahale alanı iÁin hedefler oluşturulmuş ve
bu hedeflere ulaşmak iÁin y¸r¸t¸lecek faaliyetler ve performans gˆstergeleri
belirlenmiş ve bu faaliyetler bir eylem planına dˆn¸şt¸r¸lm¸şt¸r.
�
�
�
�
�
76
9.1. S‹RELİ YAYINLAR
Bu bˆl¸mde tasarımlara yˆnelik olarak yayınlanmakta olan Áeşitli s¸reli yayınlar
hakkında bilgi verilmektedir.
Anadolu ‹niversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi plastik sanatlar, tasarım, m¸zik ve
sahne sanatları alanında yapılmış Áalışmaları iÁeren ve yılda iki kez yayımlanan
hakemli bir dergidir.
Gazi ‹niversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Gazi ‹niversitesi G¸zel Sanatlar Fak¸ltesi
tarafından yılda iki kez, gˆrsel sanatlar ve tasarım alanında yayımlanan hakemli bir
dergidir.
Grafik tasarımın, yaşadığımız Áevrede fark edilmesini sağlamak; uzmanlık gerektiren
farklı disiplinlerden oluşan bir alan olduğunun altını Áizmek ve grafik tasarıma bilinÁli
yaklaşımı oluşturmak amacıyla 2006 yılı Ekim ayında yayına başlayan dergi, 2009
yılına kadar aylık olarak yayın hayatına devam etmiş; 2009 yılından itibaren iki aylık
olarak yayımlanmaya başlamıştır.
Anadolu ‹niversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi
Gazi ‹niversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi
Grafik Tasarım Gˆrsel İletişim K¸lt¸r Dergisi
9. EKLER
77
İÁmimar
Seramik T¸rkiye Dergisi
Tasarım Gazetesi
Tasarım Yayın Grubu Yayınları
ODT‹ Mimarlık Fak¸ltesi Dergisi (METU Journal of the Faculty of Architecture)
İT‹ A/Z Dergisi (ITU Journal of the Faculty of Architecture)
İÁmimar, TMMOB İÁmimarlar Odasının resmi yayın organıdır. Şu ana kadar 47 sayı
yayımlanmıştır.
T¸rkiye Seramik Federasyonu tarafından 49. sayısı yayımlanan Seramik T¸rkiye
Dergisi 4 aylık periyodlar halinde tek dergi olarak yayımlanmaya devam etmektedir.
Ancak, dergi 2011 yılı Temmuz- 2014 yılı Şubat ayları arasında Mimari ve Sektˆrel
olmak ¸zere iki ayrı dergi şeklinde yayımlanmıştır.
Kale Tasarım Merkezi tarafından hazırlanan Tasarım Gazetesi, 2009 yılından bu yana
aylık olarak yayınlanmakta ve ulusal yayın yapan bir gazete aracılığıyla t¸m
T¸rkiye'ye dağıtılmaktadır.
Tasarım Yayın Grubu tarafından mimarlık, iÁmimarlık, Áevre d¸zenleme, end¸stri
¸r¸nleri tasarımı, mobilya, grafik, fotoğraf dallarında Tasarım Dergisi başta olmak
¸zere Áeşitli s¸reli yayınlar yayımlanmaktadır.
Orta Doğu Teknik ‹niversitesi'nin, yılda iki kez, Haziran ve Aralık aylarında
yayımlanan hakemli bir s¸reli yayın organıdır. ODT‹ MFD; insan-Áevre ilişkileri ile
tasarım ve planlama alanlarında, kurama ve uygulamaya dˆn¸k t¸m katkılara aÁık
olup, bu alanlarda akademik bilgi birikimine katkı yapan Áok sayıda makaleye erişim
imk‚nı sunmaktadır.
A | Z yılda iki kez İngilizce yayınlanmakta ve tasarım, planlama, araştırma, eğitim,
teknoloji, tarih ve sanat konularındaki akademik, bilimsel makalelere ve kitap
eleştirilerine aÁıktır.
78
9.2. TASARIM EĞİTİMİN GELİŞİM S‹RECİ
T¸rkiye'de tasarım eğitiminin gelişiminde ˆnemli aşamalar aşağıda yer almaktadır:
1883: Sanayi-i Nefise Mektebi (bug¸nk¸ Mimar Sinan G¸zel Sanatlar ‹niversitesi)sekiz kişilik ˆğretim kadrosu ve yirmi bir ˆğrenci ile Resim, Heykel ve Mimarlıkˆğretimine başladı.
1884: İlk sivil mimarları ve m¸hendisleri yetiştirmek ¸zere Hendese-i M¸lkiye
Mektebi aÁıldı. Hendese-i M¸lkiye Mektebi'nin ilk programlarında yol, kˆpr¸ ve
Áeşitli bina inşaatları karışık olarak yer alıyordu ve inşaat ve mimarlık tek meslek
olarak kabul ediliyordu. Bu okul, bug¸nk¸ İstanbul Teknik ‹niversitesi Mimarlık
Bˆl¸m¸'n¸n kˆkenini oluşturur.
1923: Sanayi-i Nefise Mektebi TezyÓn‚t (S¸sleme) Bˆl¸m¸ kuruldu.
1928: San‚yi-i NefÓse Mektebi'nin adı G¸zel Sanatlar Akademisi'ne dˆn¸şt¸r¸ld¸.
1929-32 arası Seramik, İÁ Mimari, Grafik ve Afiş Atˆlyeleri, TezyÓn‚t Bˆl¸m¸'n¸n
uzmanlık dalları olarak kuruldu.
1957: İstanbul'da Tatbiki G¸zel Sanatlar Y¸ksek Okulu aÁıldı. Okulda Dekoratif
Resim, Grafik Sanatlar, Seramik Sanatları, Tekstil Sanatları, Mobilya-İÁ Mimarlık
bˆl¸mleri yer alıyordu. Bu okul 1982'de G¸zel Sanatlar Fak¸ltesi adı altında
Marmara ‹niversitesine bağlandı.
1957: ODT‹'n¸n kuruluşunda danışman olarak gˆrev yapan Prof. G. Holmes
Perkins'in ODT‹ iÁin ˆnerdiği 1956-60 dˆnemini kapsayan gelişme planında
Mimarlık Fak¸ltesi kapsamında bir end¸striyel tasarım bˆl¸m¸ aÁılması
ˆngˆr¸ld¸.
1969-1972: ABD'li end¸striyel tasarımcı David K. Munro, ODT‹ Mimarlık
Fak¸ltesi'nde bir end¸striyel tasarım programı aÁılması amacıyla AID (Agency for
International Development) desteğiyle 1969 g¸z¸nde gˆreve başladı. Munro,
ODT‹'de gˆrev yaptığı dˆnemde Mimarlık Bˆl¸m¸nde end¸striyel tasarım
konusunda seÁmeli dersler aÁtı ve y¸ksek lisans tezleri yˆnetti.
1972: ÷zel y¸ksekokulların devletleştirilmesi s¸recinde, Tatbiki G¸zel Sanatlar
÷zel Y¸ksek Okulu, G¸zel Sanatlar Akademisi'ne bağlandı. Akademi bir s¸re
sonra bu okulun ismini Uygulamalı End¸stri Sanatları Y¸ksek Okulu olarak
değiştirdi.
1973: İstanbul Devlet G¸zel Sanatlar Akademisi, Y¸ksek Dekoratif Sanatlar
Bˆl¸m¸ İÁ Mimarlık ve End¸stri Tasarımı K¸rs¸s¸ olarak yeniden d¸zenlendi.
�
�
�
�
�
�
�
�
�
79
�
�
�
1979: ODT‹'de End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı lisans programı başladı.
1982: Marmara ‹niversitesi End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı Lisans Programı aÁıldı.
1993: İT‹ End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı Lisans Programı aÁıldı.
Sonrasında Áok sayıda devlet ¸niversitesi ve vakıf ¸niversitesinde End¸stri ‹r¸nleri
Tasarımı Lisans Programı aÁılmıştır.
Ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinin
bazılarında, tasarım iÁerikli diploma programları aÁılmıştır.
Lisans D¸zeyinde Tasarım Eğitimi
T¸rkiye'de tasarım eğitimi farklı fak¸lteler b¸nyesinde verilmektedir. Lisans d¸zeyinde
tasarım eğitiminin verildiği fak¸lteler şunlardır:
Mimarlık Fak¸ltesi
G¸zel Sanatlar Fak¸ltesi
G¸zel Sanatlar ve Mimarlık Fak¸ltesi
M¸hendislik Mimarlık Fak¸ltesi
M¸hendislik ve Tasarım Fak¸ltesi
Sanat ve Tasarım Fak¸ltesi
Mimarlık ve Tasarım Fak¸ltesi
G¸zel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fak¸ltesi
Mimarlık, Tasarım ve G¸zel Sanatlar Fak¸ltesi
G¸zel Sanatlar ve Tasarım Fak¸ltesi
İletişim Bilimleri Fak¸ltesi
İletişim Fak¸ltesi
Sanat ve Sosyal Bilimler Fak¸ltesi
Uygulamalı Bilimler Y¸ksek Okulu
Sinema Sanatları Fak¸ltesi (Animasyon ve Film Tasarımı)
T¸rkiye'de tasarım eğitiminin farklı disiplinlerine yˆnelik olarak lisans d¸zeyinde farklı
isimlerle tasarım bˆl¸mleri aÁılmıştır. 2016 yılı itibarıyla aşağıdaki bˆl¸mler altında
lisans d¸zeyinde tasarım eğitimi verilmektedir.
Mimarlık
İÁ Mimarlık
İÁ Mimarlık ve «evre Tasarımı
80
Peyzaj Mimarlığı
Şehir ve Bˆlge Planlama
Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarisi
Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı
Sahne Tasarımı
End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı
End¸striyel Tasarım
End¸stri Tasarımı
Gemi ve Yat Tasarımı
Moda Tasarımı
Moda Giyim Tasarımı
Tekstil ve Moda Tasarımı
Moda ve Tekstil Tasarımı
Tekstil Tasarımı
Aksesuar Tasarımı
Takı Tasarımı
Kuyumculuk ve M¸cevher Tasarımı
Takı Teknolojisi ve Tasarımı
Seramik ve Cam Tasarımı
El Sanatları Tasarımı ve ‹retimi
Grafik Tasarım
İletişim Tasarımı
İletişim Tasarımı ve Medya
İletişim Tasarımı ve Yˆnetimi
İletişim ve Tasarım
Gˆrsel İletişim Tasarımı
Gˆrsel Sanatlar ve Gˆrsel İletişim Tasarımı
Gˆrsel Sanatlar ve İletişim Tasarımı
Reklam Tasarımı ve İletişimi
Halkla İlişkiler ve Reklamcılık
Canlandırma Filmi Tasarım ve Yˆnetimi
Dijital Oyun Tasarımı
81
«izgi Film (Animasyon)
Animasyon ve Oyun Tasarımı
Sahne ve Gˆsteri Sanatları Yˆnetimi
Sanat ve Tasarım Yˆnetimi
T¸rkiye'de ˆn lisans d¸zeyinde iki yıllık tasarım bˆl¸mleri faaliyet gˆstermektedir. Bu
bˆl¸mler aşağıdaki isimler altında eğitim vermektedir:
Grafik Tasarım
Ayakkabı Tasarım ve ‹retimi
Moda Tasarımı
Kuyumculuk ve Takı Tasarımı
Mimari Dekoratif Sanatlar
Mimari Restorasyon
Sahne ve Dekor Tasarımı
İÁ Mek‚n Tasarımı
Bilgisayar Destekli Tasarım ve Animasyon
End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı
82
83
9.3. STRATEJİ BELGESİ «ALIŞMALARINA KATKI SAĞLAYAN KURUM VE KURULUŞLAR
Adalet Bakanlığı
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Ekonomi Bakanlığı
Kalkınma Bakanlığı
K¸lt¸r ve Turizm Bakanlığı
Maliye Bakanlığı
Milli Eğitim Bakanlığı
Hazine M¸steşarlığı
K¸Á¸k ve Orta ÷lÁekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
Mesleki Yeterlilik Kurumu
T¸rkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
T¸rk Patent ve Marka Kurumu
Y¸ksekˆğretim Kurulu
T¸rkiye Esnaf ve Sanatk‚rları Konfederasyonu
T¸rkiye Odalar ve Borsalar Birliği
T¸rkiye İhracatÁılar Meclisi
T¸rk Sanayicileri ve İşinsanları Derneği
Gazi ‹niversitesi
İstanbul Bilgi ‹niversitesi
İstanbul Teknik ‹niversitesi
Marmara ‹niversitesi
Mimar Sinan ‹niversitesi
Orta Doğu Teknik ‹niversitesi
End¸striyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu
Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu
ArÁelik A.Ş.
Aselsan A.Ş.
Demirden Design
Designnobis
DesignUM
D¸nya Tasarım ÷rg¸t¸ (WDO)
End¸stri ‹r¸nleri Tasarımı Akademik Konseyi
FNSS Savunma Sistemleri A.Ş.
G¸ral Porselen
İstanbul K¸lt¸r Sanat Vakfı
İstanbul Moda Akademisi
Karaca Z¸ccaciye
Kilittaşı Tasarım
LES T¸rkiye
Nurus Mobilya
Otokar
Oya Design
PaşabahÁe
Tartan Design
Tasarım¸ss¸
Yaratıcı End¸striler Konseyi Derneği
Zorlu Tekstil
84