45
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ BAŞKANLIĞI SAYIM VE DENKLEŞTİRME İŞLEMLERİ REHBERİ (2015)

T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

T.C.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI

REHBERLİK VE TEFTİŞ BAŞKANLIĞI

SAYIM VE DENKLEŞTİRME İŞLEMLERİ

REHBERİ

(2015)

Page 2: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 1 / 44)

İÇİNDEKİLER

I- KAPSAM: .................................................................................................................................... 3

II- TEFTİŞ BAŞLANGICINDA YAPILACAK İŞLEMLER: .................................................... 3

III- KASA SAYIMI VE DENKLEŞTİRME (UYGUNLUK ARAŞTIRMASI) İŞLEMLERİ: 4 3.1- KASA SAYIMININ GÜNÜN HANGİ SAATİNDE YAPILACAĞI: .................................. 4

3.2- KASA SAYIMINDAN ÖNCE YAPILACAK İŞLER: ......................................................... 5

3.2.1- Kasanın/Kasaların Yerlerinin Tespiti ve Güvenceye Alınması: ...................................... 5

3.2.2- Kasa Sorumlusu/Veznedar ve/veya Tahsildarın İfadelerinin Alınması: ......................... 5

3.3- KASANIN FİİLİ SAYIMI: .................................................................................................... 6

3.4- TEFTİŞ MİZANININ HAZIRLATTIRILMASI: .................................................................. 6

3.4.1- Teftiş Mizanı, Hazırlattırılma Zamanı ve Ne Şekilde Kullanılacağı: .............................. 6

3.4.2- Teftiş Mizanının Tarihi: ................................................................................................... 7

3.5- KASA SAYIMINDAN SONRA YAPILACAK İŞLEMLER (İSTENİLECEK DEFTER/

BELGE VE BİLGİLER): .............................................................................................................. 8

3.6- KASA DENKLEŞTİRME (UYGUNLUK) İŞLEMİ: ............................................................ 8

3.7- KASA AÇIĞI VEYA KASA FAZLALIĞININ NEDENLERİ VE AÇIK VEYA FAZLA

TESPİTİ HALİNDE YAPILACAK İŞLEMLER: ........................................................................ 9

IV- BANKALARDAKİ NAKDİN DENETİMİ VE DENKLEŞTİRME (UYGUNLUK)

İŞLEMLERİ: ............................................................................................................................ 11 4.1- BANKA HESAPLARININ TESPİTİ VE BANKALARDAN BİLGİ İSTENİLMESİ: ..... 11

4.2- BANKA HESAPLARININ DENKLEŞTİRME İŞLEMLERİ: ........................................... 12

V- KIYMETLİ EVRAK SAYIMI VE DENKLEŞTİRME İŞLEMLERİ: .............................. 14

VI- MENKUL KIYMETLER SAYIMI VE DENKLEŞTİRME İŞLEMLERİ: ..................... 14

VII- MADDİ DURAN VARLIKLAR SAYIMI VE DENKLEŞTİRME İŞLEMLERİ: ......... 14 7.1- BİNA, ARAZİ VE ARSALARIN (GAYRİMENKUL/TAŞINMAZ MAL) SAYIMI: ...... 15

7.2- TAŞITLARIN SAYIMI: ...................................................................................................... 16

7.3- DEMİRBAŞ SAYIMI: ......................................................................................................... 16

7.4- MADDİ DURAN VARLIKLAR SAYIMINDA ORTAK HUSUSLAR: ........................... 17

VIII- BASILI (MATBU) EVRAK SAYIMI VE DENKLEŞTİRMESİ: .................................. 18

EKLER: .......................................................................................................................................... 19 Ek-1: Tespit Tutanağı .................................................................................................................. 20

Ek-2: Mühürleme Tutanağı ......................................................................................................... 21

Ek-3: Mühür Çözme Tutanağı ..................................................................................................... 22

Ek-4: Veznedar İfade Tutanağı .................................................................................................... 23

Ek-5: Tahsildar İfade Tutanağı .................................................................................................... 24

Ek-6: Kasa Sayım Tutanağı ........................................................................................................ 25

Ek-7: Tahsildar Sayım Tutanağı .................................................................................................. 26

Ek-8: Kasa Uygunluk Tutanağı ................................................................................................... 27

Ek-9: Kasa Açığı Tespit Tutanağı ............................................................................................... 28

Ek-10: Kasa Fazlası Tespit Tutanağı ........................................................................................... 29

Ek-11:Kasa Denkleştirme Tutanağı ............................................................................................. 30

Page 3: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 2 / 44)

Ek-12: Kasa Açığı Tespit Tutanağı ............................................................................................. 31

Ek-13: Kasa Fazlası Tespit Tutanağı ........................................................................................... 32

Ek-14: Bankalardan Bilgi Talep Yazısı Örneği ........................................................................... 33

Ek-15: Kıymetli Evrak Sayım Tutanağı ...................................................................................... 34

Ek-16: Menkul Kıymet Sayım Tutanağı ..................................................................................... 35

Ek-17: Sabit Kıymetler Sayım Tutanağı ..................................................................................... 36

Ek-18: Taşınmaz Mallar (Gayrimenkul) Sayım Tutanağı ........................................................... 37

Ek-19: Taşıtlar Sayım Tutanağı ................................................................................................... 38

Ek-20: Demirbaş Eşya Sayım ve Uygunluk Tutanağı ................................................................. 39

Ek-21: Demirbaş Eşya Sayım Tutanağı ....................................................................................... 40

Ek-22: Demirbaş Eşya Uygunluk Tutanağı ................................................................................. 41

Ek-23: Demirbaş Eşya Açığı Tespit Tutanağı ............................................................................. 42

Ek-24: Demirbaş Eşya Fazlası Tespit Tutanağı .......................................................................... 43

Ek-25: Basılı (Matbu) Evrak Sayım Tutanağı ............................................................................. 44

Page 4: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 3 / 44)

I- KAPSAM:

Sayım ve Denkleştirme İşlemleri Rehberi; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa tabi ticaret

şirketleri, 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa tabi olup Bakanlığımız denetimi altındaki

kooperatifler (4572 sayılı Kanuna tabi tarım satış kooperatif ve birlikleri dahil), 5174 sayılı

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununa göre kurulan ticaret odaları ve

borsaları ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek

Kuruluşları Kanununa göre kurulan esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının genel

denetim/teftişinde, nakit (kasa ve banka mevcutları), kıymetli evrak, menkul kıymetler, maddi

duran varlıklar (demirbaşlar, bina, arazi ve arsalar ile taşıtlar) ve basılı (matbu) evrak sayımı ve

denkleştirme (uygunluk araştırması) işlemlerinde kullanılır.

II- TEFTİŞ BAŞLANGICINDA YAPILACAK İŞLEMLER:

Müfettişler, teftişe gitmeden önce kişisel hazırlıklarıyla birlikte, bilgisayar, mevzuat, kimlik

belgesi, mühür gibi denetim mahallinde gerekli olabilecek tüm belge ve malzemelerini kullanıma

hazır olacak şekilde yanlarına alırlar.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliğinin 42/1-d maddesinde

düzenlendiği üzere, teftiş edilecek kuruluşun teftişten kesinlikle haberdar olmaması gereklidir.

Teftiş edilecek kuruluşa günün başka bir saatinde gidilmesini zorunlu kılan bir durum olmadıkça

sabah mesai başlangıcında gidilir.

Teftiş edilecek kuruluşa varıldığında müfettiş, ilk iş olarak o esnada ulaşılabildiği en üst yetkiliye

ve birim personeline kendisini tanıtır ve teftiş için gelindiğini belirtir. İvedilikle uygun bir çalışma

odası hazırlanması ile ihtiyaç duyulan diğer acil işlemler hatırlatılır.

Ayrıca Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliğinin 49. maddesi

hükmü gereğince Müfettişlerce, teftiş için gidilen yerlerde öncelikli olarak durum tespiti yapılır.

İşlemleri elektronik veri işleme tekniği yoluyla yapılan evraka ilişkin mevcut durum tutanakla

tespit edilir (Ek:1). Düzenlenen tutanağın bir nüshası teftiş raporuna eklenir. Bu genel amaçlı

Tespit Tutanağı, denetimin her aşamasında benzeri durumlarda Müfettişçe ihtiyaca göre üzerinde

değişiklikler yapılarak kullanılabilir.

Bu işlemlerden sonra, teftişte yapılacak ilk iş sayımlardır.

Sayımlarda ana amaç, teftişe başlanılan tarih itibarıyla kuruluşun sayıma konu mevcutlarının

kayıtlara uygunluğunun tespit edilmesi, diğer bir anlatımla teftiş edilecek kuruluşun başlangıç

günündeki fotoğrafının çekilmesidir.

Bu amaçla, sayımlara geçilmeden önce, mevcut muhasebe kayıtlarının durumunun tespit edilmesi

ve kayıt altına alınarak sonradan bunlar üzerinde değişiklik yapılmasının engellenmesi amacıyla,

öncelikli olarak tutuluyorsa yevmiye defterindeki son yevmiye kaydının altı (bazı esnaf ve

sanatkar meslek kuruluşlarında Gelir Gider Defteri-Yevmiyeli Defter-i Kebir yahut Amerikan

Muhasebe Defteri) tutulabilmekte olup, bu takdirde söz konusu defterin son sayfası) ve

kullanılıyor ise Kasa Defterinin son sayfası Müfettişçe “Görülmüştür” veya “Son kaydın …. tarihli

ve … yevmiye numarası ile yapılmış olduğu görülmüştür” ifadesi ile tarih, saat yazılarak ve imza

atılmak suretiyle müfettişlik mührüyle mühürlenir.

Page 5: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 4 / 44)

Aynı şekilde, kasa işlemlerinde kullanılan tahsil, tediye ve mahsup fişleri ile faturaların

kullanılmış en son yapraklarının (bunlar koçan şeklindeyse kullanılmış en son yapraklarının),

bilgisayar çıktısı şeklinde ise kullanılmış en son çıktıların arkası Müfettişçe tarih ve saat kaydı

düşülmek suretiyle imzalanıp mühürlenir.

Ancak istisnai olarak hiç defter tutulmaması, defterlerde hiçbir kaydın mevcut olmaması veya

kayıtların çok uzun süreler geciktirilmiş olması durumlarında kuruluşun ilgili mevzuatına göre

tespit ve işlem yapılacaktır (Örneğin ticaret şirketleri ve kooperatiflerde T. Ticaret Kanununun

ticari defterlere ilişkin sorumluluk hükümlerine göre işlem yapılacaktır). Ayrıca, sayımlar yapılır,

tutuluyorsa yevmiye kayıtlarının yapılacağı defterin kayıt içeren son sayfası ve muhasebede

kullanılan makbuz ve fişlerin kullanılmış son yaprakları, yukarıda belirtildiği şekilde, tespit

edilerek imza ve mühür altına alınır.

Defterlerde hiç kayıt olmaması halinde ayrıca, kaydedilecek kanıtlayıcı (müsbit) evrak yoğunluğu

da dikkate alınarak kuruluşa bunların deftere kaydedilmesi için uygun bir süre verilerek, bu

kayıtlar tamamlandıktan sonra denkleştirme işlemlerine geçilebilir. Bu sürenin uzun bir süre

olabileceği hallerde ise denetim yerinde gereksiz vakit harcanmadan durum Başkanlığa bir yazı ile

bildirilir ve alınacak talimata göre işlem yapılır.

Defter ve bunların dayanağı belgeler mevcut fakat defter kayıtları 19/12/2012 tarihli ve 28502

sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olan “Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ”in kayıt düzeni ve

zamanını düzenleyen m.21 hükmünün izin verdiği 10 günlük (m.21/3) ve 45 günlük (m.21/4)

sürelerde kayıtların işlenmemiş olması halinde, yine defter, makbuz ve fişler yukarıda belirtilen

yöntemle imza ve mühür altına alınarak sayımlara geçilir. Fiili sayımlarla kayıtların

karşılaştırılmasında (denkleştirme-mutabakat-uygunluk işlemleri sırasında) deftere işlenmemiş

olan kayda esas belgeler (fiş, makbuz, fatura vb.) dikkate alınarak, hatta bu süreçte mümkünse

deftere işletilerek denkleştirme yapılır.

Son olarak, defter ve faturalarla ilgili olarak, teftişine başlanılan kuruluş, Maliye Bakanlığının

13/12/2011 tarihli ve 28141 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 1 Sıra Numaralı Elektronik Defter

Genel Tebliği ve elektronik fatura kullanımına ilişkin usul ve esasları belirleyen ve 05/03/2010

tarihli ve 27512 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 397 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel

Tebliği ve bu tebliğlere ilave mevzuat (tebliğde değişiklikler vb.) uyarınca defter tutan ve fatura

kullanan bir kuruluş ise, bu durumda yukarıda yer verilen mühürleme ve imzalama işlemlerinin

yapılmasına zaten fiziksel olarak imkân olmadığı gibi, buna gerek de bulunmamaktadır. Zira bu

her iki düzenlemeye göre sistem e-imza, mali mühür gibi elektronik yöntemlerle güvence altına

alınmış olduğundan, sadece uygulamanın Maliye Bakanlığının kontrolü altında olup olmadığının

teyidi suretiyle bu defter ve fatura kayıtlarına itibar edilir ve yapılacak fiili sayım sonuçlarının bu

kayıtlarla karşılaştırılarak denkleştirme işlemleri yapılır.

III- KASA SAYIMI VE DENKLEŞTİRME (UYGUNLUK ARAŞTIRMASI) İŞLEMLERİ:

3.1- KASA SAYIMININ GÜNÜN HANGİ SAATİNDE YAPILACAĞI:

Teftişe kasa sayımı ile başlanır. Ancak kasa sayımının günün hangi saatinde yapılacağı, daha

sonra yapılacak denkleştirme çalışmaları açısından çok önemli ve kolaylık sağlayan bir husustur.

Bu çerçevede, kasa sayımına mümkün ise teftişe başlanılacak gün kasa açılmadan, yani kasa

işlemlerine başlanılmadan (sabah kasası) veya günün sonunda kasa işlemleri tamamlanarak kasa

kapatıldıktan sonra (akşam kasası) başlanmasında yarar bulunmaktadır.

Zira gün içerisinde sayım yapıldığında, kasa açıldığından itibaren örneğin belgesi düzenlenmiş

ancak bedeli tahsil edilerek kasaya konulmamış veya bedeli tahsil edilerek kasaya konulmuş ancak

henüz belgesi düzenlenmemiş kasa hareketleri mümkün olup, bunların yoğunluğu ölçüsünde

Page 6: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 5 / 44)

sonradan ayıklanarak kasa denkleştirmesinin yapılmasında zorluklar ve hatalarla karşılaşılabilmesi

muhtemeldir.

3.2- KASA SAYIMINDAN ÖNCE YAPILACAK İŞLER:

3.2.1- Kasanın/Kasaların Yerlerinin Tespiti ve Güvenceye Alınması:

Öncelikle, kuruluşun kasa işlemlerinden sorumlu ve mümkün olan en üst düzey yetkilisi ile

(yönetim kurulu muhasip üyesi, veznedar, tahsildar vb.), bu yetkililerin bulunamaması halinde

orada bulunan en üst yetkili ile yapılıyor ise birlikte, kasa işlemleri durdurulur ve kasanın veya

kasa yerine kullanılan dolap, çekmece vb. diğer demirbaşın yerleri tespit edilerek, bunların

anahtarları ilgilisinden teslim alınır.

Teftiş edilecek kuruluşa çalışma saatlerinin dışında gidilmesi, o anda kasa sorumlusu ile görüşme

imkânının bulunamaması veya kuruluşta birden çok ve değişik yerlerde kasa bulunduğunun

anlaşılması durumunda kasaların mühürlenmesi gerekir. Mühürleme kuruluş yöneticileri veya

personelden herhangi birinin hazır bulunması ile yapılır. Mühürleme tamamlandıktan sonra

mühürleme tutanağı, tutanak düzenlenen kişiyle birlikte mürekkepli kalemle imzalanır (Ek:2).

Mühürlemede kullanılacak sicimin düğümsüz ve eksiz olmasına dikkat edilmelidir.

Mühürlenme gerekçesi ortadan kalktıktan sonra yöneticilerin huzurunda mühür üzerinde gerekli

incelemeler yapılarak düzenlenecek bir tutanakla mühür çözülür (Ek:3). Mührün bozulduğu

görülürse, durum bir tutanakla tespit edilerek gerekli soruşturma işlemlerine başlanır. Mühürleme

ile ilgili olarak düzenlenen tutanaklar rapora ek yapılır.

Teftiş edilen kuruluşta değişik yerlerde birden çok kasa bulunması durumunda; birinci yol tüm

kasaların önceden belirlenecek bir merkezde toplanması, ikinci yol yeterli sayıda Müfettiş

görevlendirilerek kasaların bulundukları yerlerde sayımların yapılması, üçüncü olarak da sayımı

tamamlanan kasanın kilitlenip mühürlenmesidir. Üçüncü yöntemin uygulanması durumunda,

bütün kasaların sayımı tamamlanıncaya kadar mühürlü kilitlerin açılmasına izin verilmez.

Böylelikle sayımı tamamlanan kasada bulunan paraların henüz sayılmamış kasaya nakledilmesi

engellenmiş olur.

Bu şekilde sayım yapılan yerde birden çok kasa bulunması ve mühürleme yapılması durumunda

varsa günlük ödemeler için ayrılmış olan küçük kasadan başlayarak birer birer sayım yapılır ve bir

kasanın sayımı sonuçlanmadan diğerinin mührü çözülmez. Her kasanın sayım sonucu ayrı bir kasa

sayım tutanağında gösterilir. Ancak kasa denkleştirme çalışmasında tüm bu tutanak sonuçları

birlikte değerlendirilir.

3.2.2- Kasa Sorumlusu/Veznedar ve/veya Tahsildarın İfadelerinin Alınması:

Kasa denetiminde, uygulanacak yöntem kasanın fiili sayımıdır. Bu sayıma geçilmeden önce, para

tahsilatı ve tediyesi işlemlerinin yapıldığı bölüme/birime (kasanın bulunduğu yere) gidilerek

veznedar ve varsa tahsildarın, şayet bu kişiler yok ise para tahsil ve tediye işlerini fiilen yürüten

yönetim kurulu üyesi veya personelin ifadesinin alınması ve tutanağa bağlanması suretiyle (Ek:4,

Ek:5), öncelikle tahsil ve ödemeler sonucunda elde bulunan paranın nerede saklandığı tespit

edilir. Söz konusu kişilerin ifadelerinin alınmasının ardından kasa sayımına geçilir.

İfadesine başvurulacak olan kişi/kişiler, kuruluş adına para tahsil ve tediyesiyle görevlendirilmiş

kişiler, şayet bu kişiler yok ise para tahsil ve tediye işlerini fiilen yürüten personel olmalıdır.

Kasa ya da kasaların anahtarları birden fazla kişide ise bu kişilerin ifadesi aynı anda müşterek

olarak alınır. Bunun mümkün olmaması halinde veznedar/kasa sorumlusu ifade tutanağı, kasanın

Page 7: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 6 / 44)

anahtarına sahip her bir kişi için ayrı ayrı düzenlenmelidir. Kasa anahtarına sahip kişilerden

herhangi birinin o esnada sayım yapılacak yerde bulunmaması sayıma engel teşkil etmez.

Öte yandan, veznedar ve/veya tahsildar sayısının birden fazla olması halinde de, ifade tutanakları

ayrı ayrı düzenlenebileceği gibi, müşterek ifade tutanağı düzenlenmesi de mümkündür.

3.3- KASANIN FİİLİ SAYIMI:

Kuruluşun kasa sorumlusunun/sorumlularının (veznedar/tahsildar vd.) ifadelerinin alınmasının

ardından kasa sayımına başlanır.

Kasa sayımında ilke olarak aşağıdaki yöntem izlenir:

a) Müfettiş gözetiminde kasanın bütün gözleri açtırılır, kasada muhafaza edilen her şey (para,

altın, döviz, kıymetli evrak, resmi belge, özel belge, defter, dosya, mühür vb.) tamamen

boşaltılarak bir masanın üzerine konulduktan sonra kasanın kapağı kapatılır. Bunlardan öncelikle

TL ve döviz cinsinden olan kâğıt ve madeni paralar kupürlerine göre tasnif edilerek ve değeri en

yüksek olan banknotlardan başlanarak Müfettiş gözetiminde birlikte sayılır ve durum bir tutanakla

tespit edilir (Ek:6).

Böylece sayım sonuçları tutanağa geçirildikten sonra düzenlenen tutanak hazır bulunanlar

tarafından mürekkepli kalemle imzalanır.

b) Kasada muhtelif kıymetli evrak, çek, bono, pay senedi, tahvil, makbuz, koçan vb. gibi bazı

diğer taşınır kıymetler de bulunabilir. Bunlar para sayımı dışında tutulur ve bunlarla ilgili olarak

kasa sayım tutanağında genel hatlarıyla kasada muhafaza edildiği tespitine yer verilir. Ancak

kasada bulunmakla birlikte, kıymetli evrak, menkul kıymet, kullanılmamış makbuz, çek vesaire

evrakın da türleri itibarıyla ve izleyen bölümlerde belirtileceği üzere ayrıca sayılarak bu sayım

sonuçlarının da tutanağa bağlanması gerekir.

Teftiş edilen kuruluşun varsa diğer kasaları da aynı yöntemle sayılarak tutanağa geçirilir.

Kasa sorumlusunun ifadesinin alınması sırasında sorumlu kişinin, paranın bir kısmının ya da

tamamının üzerinde veya başka bir yerde bulunduğunu belirtmesi durumunda, paranın saklandığı

yere gidilerek kasa sorumlusunun bahsettiği bu paraların da sayılması sonucunda tespit edilen

miktar da kasa sayım tutanağında gösterilir.

Denetim yapılan kuruluşta kasa sorumlusu/veznedar yanında gezici tahsildarların mevcut olması

durumunda, gezici tahsildarların üzerinde bulunan paraların sayımı da yapılarak sayım sonuçları

tutanağa bağlanır (Ek:7). Tahsildarların varsa üzerlerinde para bulunmadığına ilişkin beyanları da

ayrı bir tutanakla tespit edilir.

Kasa sayımı aynı gün tamamlanamaz ise izleyen günlerde de sayıma devam edilir.

Sayımlarda ana ilke kasa sayımı ile birlikte ara verilmeden tüm sayımların süratle

tamamlanmasıdır.

3.4- TEFTİŞ MİZANININ HAZIRLATTIRILMASI:

3.4.1- Teftiş Mizanı, Hazırlattırılma Zamanı ve Ne Şekilde Kullanılacağı:

“Teftiş Mizanı” kısaca teftişe başlanılan (esas alınan) tarih itibarıyla teftiş edilecek kuruluşun tüm

muhasebe ana ve alt hesaplarının hesap numaraları, hesap isimleri, bu hesapların borç ve alacak

Page 8: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 7 / 44)

tutarları ile bunların bakiyelerini gösteren ayrıntılı mizan olarak tanımlanabilir. Bu anlamda teftiş

mizanı, teftiş edilen kuruluşun belli bir tarih itibarıyla kayıtlarının ayrıntılı bir kesiti/fotoğrafıdır.

Teftişte zaman kazanılması bakımından (mümkün ise kasa sayımının hemen ardından) kuruluş

yetkililerinden Teftiş Mizanının en kısa zamanda hazırlanarak Müfettişliğe sunulması istenir.

Mizanın kuruluş yetkililerince hazırlanması sürecinde Müfettişlikçe diğer sayımlara devam edilir.

Teftiş Mizanı öncelikle kasa sayımı olmak üzere yapılacak tüm fiili sayım sonuçlarının kuruluşun

kayıtları ile karşılaştırılması amacıyla kullanılır. Kısaca sayımlarda tespit edilen mevcutların

kayıtlarla karşılaştırılması ve fiilen sayılan miktarlar/tutarlarla bunların kayıtlara yansıtılmış

miktarları/tutarlarının karşılaştırılmasına yarar.

Ancak uygulamada Teftiş Mizanının hazırlanması sırasında da bazı hataların ve/veya kasıtlı

hareketlerin söz konusu olabileceği de dikkate alındığında, bu Mizan karşılaştırma ve

denkleştirme işlemlerinde kullanılmadan önce, Mizana itibar edilip edilemeyeceğinin tespiti

bakımından muhasebe defter kayıtlarının Mizana doğru yansıtılıp yansıtılmadığı doğrultusunda bir

kontrol yapılmasında, böylece yapılan bu ön kontrolde ve/veya teftişin ilerleyen aşamalarında

herhangi bir şekilde bu Mizanın defter kayıtları ile uygunsuzluklarının tespiti halinde Mizanın

yeniden ve doğru bir şekilde yeniden düzenlettirilmesinde yarar bulunmaktadır. Aksi halde,

karşılaştırma ve denkleştirme işlemlerinde doğru bir sonuca varılabilmesi mümkün değildir.

3.4.2- Teftiş Mizanının Tarihi:

Yapılan fiili sayım sonuçları ile kayıtların sağlıklı bir şekilde karşılaştırılabilmesi amacıyla,

muhasebe tekniği açısından Teftiş Mizanının hangi tarih itibarıyla hazırlattırılacağı, kasanın hangi

tarihte ve günün hangi saatinde sayıldığına bağlıdır.

Bu anlamda üç olasılık söz konusudur. Bu olasılıklar aşağıdaki gibidir:

a) Kasa sabahleyin mesai başlangıcında ve henüz herhangi bir kasa işlemi yapılmadan (kasa

açılmadan, herhangi bir tahsil, tediye işlemi yapılmadan) sayılmış ise Teftiş Mizanı bir önceki

günün kapanış kayıtlarını içermesi bakımından bir önceki günün akşamı tarihini içerir ve Mizanın

üzerine de bu ifade yazılır.

Örneğin kasa 12/12/2014 günü sabahı sayılmış ise Mizanın başlığı “11/12/2014 Akşamı İtibarıyla

Teftiş Mizanıdır” benzeri bir ifade olarak yazılır.

b) Kasa akşam mesai bitiminde ve kasa işlemleri tamamlandıktan (kasa kapandıktan) sonra

yapılmış ise, bu durumda Teftiş Mizanının tarihi aynı günün akşamı olacaktır.

Örneğin kasa 12/12/2014 günü akşamı sayılmış ise Mizanın başlığı “12/12/2014 tarihi Akşamı

İtibarıyla Teftiş Mizanı” benzeri bir ifade olarak yazılır.

c) Ancak kasa gün ortasında yani kasa faal iken (tahsil ve tediye işlemleri devam ederken)

herhangi bir saatte sayılmış ise, yine Mizanın tarihi bir önceki günün akşamının tarihidir.

Örneğin kasa 12/12/2014 günü gün ortasında bir saatte sayılmış ise Mizanın başlığı “11/12/2014

tarihi Akşamı İtibarıyla Teftiş Mizanı” benzeri bir ifade olarak yazılır.

Zira izleyen bölümde açıklanacağı üzere, daha sonra yapılacak kasa denkleştirme işlemleri

sırasında, sayımın yapıldığı gün sayım yapılana kadar olan kasa hareketleri tespit edilerek (tahsil,

tediye) fiili sayım sonuçlarından mahsup edilmek suretiyle bir önceki akşam itibarıyla çıkarılan

Teftiş Mizanının “kasa hesabı” kalanı ile denk olup olmadığı araştırılacaktır.

Page 9: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 8 / 44)

Öte yandan, dikkat edilecek diğer bir husus ise, Teftiş Mizanının her sayfasının teftiş edilen

kuruluş unvanı altında (kuruluş kaşesi olabilir) imza yetkililerince imzalı ve Müfettişliğe

sunulduğu günün tarihini içerecek şekilde düzenlenmesidir.

3.5- KASA SAYIMINDAN SONRA YAPILACAK İŞLEMLER (İSTENİLECEK DEFTER/

BELGE VE BİLGİLER):

Kasa sayımı tamamlandıktan sonra ve diğer sayımlara devam edilirken zaman kazanmak

bakımından kuruluş yetkililerinden;

- Teftiş Mizanı,

- Kuruluş adına imza yetkililerini gösteren karar ve imza sirküleri,

- Teftiş dönemi içinde görev yapmış olan organ üyeleri ile personelini (bunların görevlerinin

başlangıç ve bitiş tarihlerinin içerecek şekilde) gösteren listeler,

- Kuruluşun paralarının bulunduğu banka hesapları için; hesabın bulunduğu bankanın ve banka

şubesinin adı-adresi, hesabın türü (vadeli/vadesiz mevduat, yatırım hesabı, döviz hesabı gibi)

hesap numarası/numaraları ve para cinsi şeklindeki bilgilerini gösteren liste, banka hesap

cüzdanları, banka hesap özetleri (hesap ekstreleri de denilmektedir),

- Muhasebe defterleri ve muhasebe kayıtlarının dayanağını oluşturan belgeler,

- Muhasebe hesap planı,

- Sayımlar ve uygunluk işlemleri ile mevcut durumun tespiti için Müfettiş tarafından ihtiyaç

duyulan diğer defter ve belgeler,

- Kuruluşun yapısına göre genel kurul/meclis vb. organlar ile yönetim organı kararları,

talep edilir.

Bu liste ve belgeler mümkün olduğunca onaylı olarak alınır. Onay işlemi; belgenin metin kısmının

altına, duruma göre “Kayıtlarımıza Uygundur.”, “Aslı Gibidir.” veya “Dosyasındaki

Suretinin/Örneğinin Aynısıdır.” ibarelerinden birinin konulmasından sonra tasdik eden kuruluş

imza yetkililerinin, kuruluş unvanının altına görev unvanı, ad, soyad ve onay tarihini yazıp

imzalamaları şeklinde yapılır.

Denkleştirme (uygunluk) işlemleri, sayımların tamamlanması ve Teftiş Mizanının ve ilgili defter

ve belgelerin Müfettişe tevdi edilmesinden sonra yapılır.

Sayım ve uygunluk çalışmaları kapsamında düzenlenecek tutanaklar en az iki (2) nüsha olmak

üzere ihtiyaç duyulan nüshada düzenlenir ve bu tutanaklar teftiş sonucunda düzenlenecek rapora

ek yapılır.

Bu tutanakların, bunlarda imzası bulunanlarca talep edilmesi halinde, ilke olarak bir nüshası

kendilerine verilebilir.

3.6- KASA DENKLEŞTİRME (UYGUNLUK) İŞLEMİ:

Kasa sayımı tamamlanarak ve tutanağa bağlandıktan ve Teftiş Mizanı ve ilgili muhasebe defter ve

belgeleri alındıktan sonra kasa denkleştirme işlemine geçilir. Denkleştirmede,

veznedar/tahsildar/muhasebe sorumlusunun ifadeleri de değerlendirilir.

Kasa denkleştirmesinde amaç, fiili sayım sonucunda tespit edilen tutarların kayıtlar (kasa hesabı)

ile uygun olup olmadığının araştırılmasıdır.

Page 10: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 9 / 44)

Yapılacak denkleştirme işlemleri ve bu denkleştirme işlemleri sırasında düzenlenecek tutanaklar

kasanın günün hangi saatinde (sabah, akşam veya gün ortası) sayılmış olduğuna ve kasanın denk

olması, açık veya fazla vermesine göre farklı olacaktır.

Bu itibarla, uygulamada tereddütlere yol açılmaması bakımından kasa denkleştirme çalışması ile

ilgili olarak öngörülebilen her durum için, bu Rehberin ekinde altı (6) ayrı tutanak örneğine yer

verilmiş olup (Ek:8-Ek:13), karşılaşılan duruma ve ihtiyaca göre bu tutanak örneklerinden biri

kullanılabilecektir.

Kasa denkleştirme işleminde üç farklı durumla karşılaşılabilir:

- Kasa denk olabilir.

- Kasa açık verebilir.

- Kasa fazla verebilir.

Denkleştirme işlemlerinde rastlanılabilecek bu üç olasılığa ve sayımın günün hangi saatinde

yapılmış olduğuna göre, yapılacak denkleştirme çalışmaları ve bu çalışmalar sonucunda

düzenlenecek tutanaklar farklı olacağından, bu olasılıklara göre;

a) Kasa sayımı, akşam kasa kapatıldıktan sonra veya sabah henüz kasaya herhangi bir para girişi

ve/veya kasadan para çıkışı olmadan önce yapıldığı takdirde ve denkleştirme çalışmasında;

- Fiili sayım sonuçlarının kayıtlar uygun olması halinde Ek:8’deki tutanak,

- Kasa açığı tespit edilmesi halinde Ek:9’daki tutanak,

- Kasa fazlası tespiti halinde Ek:10’daki tutanak,

b) Kasa sayımı, gün içerisinde kasaya para girişi ve/veya kasadan para çıkışı olduktan sonra

yapıldığı takdirde ve denkleştirme çalışmasında;

- Fiili sayım sonuçlarının denkleştirilmiş kayıtlara uygun olması halinde Ek:11’deki tutanak,

- Denkleştirme sonucunda kasa açığı tespit edilmesi halinde Ek:12’deki tutanak,

- Denkleştirme sonucunda kasa fazlası tespit edilmesi halinde Ek:13’teki tutanak,

düzenlenecektir.

Ancak, istisnai olarak, teftişine gidilen kuruluşta hiç defter tutulmaması, defterlerde hiçbir kaydın

mevcut olmaması veya kayıtların çok uzun süreler geciktirilmiş olması gibi kasa denkleştirme

işlemlerinin fiilen yapılamayacağı durumlarda, yukarıda “II- Teftiş başlangıcında yapılacak ilk

işlemler” başlıklı bölümde belirtildiği şekilde hareket edilir.

3.7- KASA AÇIĞI VEYA KASA FAZLALIĞININ NEDENLERİ VE AÇIK VEYA FAZLA

TESPİTİ HALİNDE YAPILACAK İŞLEMLER:

Kasa sayım fazlalığı;

- Tahsil edilen paraların kayıtlara hiç geçirilmemesinden veya eksik geçirilmesinden,

- Tahsil belgesinde yazılı tutardan fazla tutarda tahsilat yapılmasından,

- Ödenmesi gerekli tutardan daha az tutarda ödeme yapılmasından,

- Kuruluşa ait olmayan paranın kasada muhafaza edilmesinden,

Kasa sayım noksanlığı ise;

- Kasadan ödenen paranın ödeme belgesine hiç yazılmaması ya da eksik yazılmasından,

Page 11: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 10 / 44)

- Tahsil edilmesi gerekenden daha eksik para tahsilatı yapılmasından,

- Ödenmesi gerekenden fazla para ödemesinden,

- Haksız ve mevzuata aykırı olarak kasadan para alınmasından,

dolayı ortaya çıkmış olabilir.

Yapılan denkleştirme çalışmalarının sonucunda kasanın denk olması halinde bu durum teftiş

sonunda düzenlenecek raporda belirtilir. Kasanın açık veya fazla vermesi hallerinde, bu açığın

veya fazlanın nedeni araştırılır.

Bu araştırmada, muhasebede önemlilik ilkesi de gözetilerek geriye dönük olarak kasa hesabı

kayıtları ile tahsilât ve tediye belgeleri karşılaştırılması ve veznedarın/kasa sorumlusunun ifadesi

de değerlendirilerek detaylı bir inceleme yapılır ve kasa açık veya fazlasının nereden

kaynaklandığı tespit edilmeye çalışılır.

Yapılacak bu çalışmada Müfettiş tarafından özellikle; kasa uygunluğu ve kayıtların zamanında

yapılıp yapılmadığının saptanması için;

- Ödeme belgelerinin, alındı makbuzlarının, tahsilatların, günlük kasa defterine günü gününe

kaydedilip kaydedilmediğinin,

-Para, çek, senet ve tahvillerin kasada saklanıp saklanmadığının,

-Satışlar ve ortaklardan/üyelerden elden alınan paralar dahil her türlü tahsilat için tahsilat

makbuzu, çek ve senetler için çek ve senet bordrosu düzenlenip düzenlenmediğinin,

-Tahsilat kayıtları incelenerek tahsilat toplamının doğruluğunun,

-Tahsilat makbuzlarının numara sırasına göre kullanılıp kullanılmadığının, posta havalesi yoluyla

alınan para, çek ve senetlerin kayıtlara alınıp alınmadığının,

-Yevmiye defterinden defteri kebire ve yardımcı defterlere aktarmaların doğruluğunun,

-Yevmiye defteri kayıtlarıyla günlük kasa defteri tutarlarının aynı olup olmadığının,

-Kasada günlük olarak bulundurulacak paranın azami miktarına ilişkin kuruluş yetkili organlarının

bir kararının mevcut olup olmadığının,

-Bankaya yatırılan veya bankadan çekilen paraların dekontlarının bulunup bulunmadığının ve bu

dekontların aylık hesap özetleriyle (ekstreleriyle) uygunluk içinde bulunup bulunmadığının,

-Satın alınan malzeme için düzenlenen sevk irsaliyelerinde yer alan miktarların fatura miktarlarına

uygun olup olmadığının,

-Satın alınan malzemeye ait faturalarda yer alan miktarların, kayıtlarda yer alan miktarlarla aynı

olup olmadığının,

-Satın alınmaya ilişkin faturalar için çift kayıt yapılıp yapılmadığının,

incelenmesi, ayrıca;

-Vadeli olarak alınan malzeme bedelinin nakit alınmış gibi gösterilerek bedelinin kasadan çekilip

çekilmediğinin araştırılması,

-Varsa hurda ve atıkların satışı, kira tahsilatı ve benzeri çeşitli gelirler ile bunlarla ilgili kayıt ve

belgelerin incelenmesi, dönem içinde satış işlemlerinin toplamlarının kasa, banka, alacak ve satış

hesaplarıyla karşılaştırılması,

-Tahsilatın yapıldığı kişiye ait tahsilat tutarının ve tarihinin, kasa tahsil kayıtlarındaki bilgilerle

karşılaştırılması,

- Kuruluşun durumuna ve kayıt düzenine göre Müfettişçe takdir edilecek benzeri hususların

incelenip değerlendirilmesi yararlı olacaktır.

Bu çalışmadan sonra;

Page 12: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 11 / 44)

Kasa açık ve fazlasının, tahsilat ve/veya tediyelerdeki küsuratlardan kaynaklanabilecek cüzi

miktarlarda olması halinde, bu tutarlar doğrudan ilgili muhasebe ve kasa hesabına alacak ve borç

olarak kaydedilerek denklik sağlanması (açık veya fazla olmasına göre gelir veya gider

hesaplarına kaydedilmesi) konusuna kuruluşa bildirilmek üzere raporda yer verilir.

Kasa fazlası ile ilgili olarak;

Yapılan araştırmada kasa fazlasının nedeni bulunduğunda, ilgili kayıtlarda gerekli düzeltme

yapılmak ve kuruluşa bildirilmek üzere nedenleriyle birlikte konuya raporda yer verilir.

Kasa fazlasının nedeni bulunamıyorsa tespit edilen fazlanın geçici bir hesaba alınarak nedeninin

teftiş tamamlandıktan sonra da kuruluş yetkililerince araştırılmaya devam edilmesi ve hâlâ nedeni

bulunamıyor ise kuruluşun özel mevzuatı ve hesap planı çerçevesinde ilgili gelir hesaplarına

aktarılması konusuna kuruluşa bildirilmek üzere raporda yer verilir.

Kasa açığı ile ilgili olarak ise;

Yapılan araştırmada, kasa açığının sebebinin belirlenememesi ya da bu tutarın veznedarın/kasa

sorumlusunun zimmetinde olduğunun tespiti halinde, kasa açığının miktarı ve bu konudaki

içtihatlar da (denetlenen kuruluşun özel mevzuatı çerçevesinde özellikle cezai sorumluluğun

değerlendirilmesinde ve buna bağlı olarak kasa açığının soruşturma konusu yapılarak sonuçta bir

soruşturma raporu düzenlenip düzenlenmemesinde, kasa açığının kasıt olmadan iş bilmezlik, iş

yoğunluğu veya benzeri nedenlerle oluşup oluşmadığı, kasa açığının zimmete konu olabilecek

miktarda olup olmadığı yönündeki içtihatlar) dikkate alınarak Müfettişçe veznedarın/kasa

sorumlusunun ve varsa kuruluşun diğer yetkililerinin hukuki (açık tutarının sorumlusundan tahsil

edilerek kuruluş hesaplarına aktarılması) ve cezai açıdan sorumlulukları bulunup bulunmadığı

değerlendirilir ve bu değerlendirme sonuçlarına düzenlenecek raporda/raporlarda yer verilir.

Son olarak, kuruluş kasasında kuruluşun günlük ortalama nakit (kasa) işlem hacmine göre

bulundurulabilecek para miktarı konusunda, varsa özel mevzuatındaki düzenlemeler dikkate alınır

(Örneğin 5174 sayılı Kanuna tabi oda ve borsalarla ilgili Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği md. 59

düzenlemesi gibi). Özel mevzuatında bu tür bir düzenleme olmaması halinde, kasadaki nakdin

istismarının ve olası hatalı işlemlerin önlenebilmesi bakımından günlük olarak kasada tutulması

uygun olabilecek azami tutarın kuruluş yetkili organlarınca belirlenmesi konusunda ve kuruluşa

bildirilmek üzere raporda öneride bulunulması da yararlı olacaktır.

IV- BANKALARDAKİ NAKDİN DENETİMİ VE DENKLEŞTİRME (UYGUNLUK)

İŞLEMLERİ:

4.1- BANKA HESAPLARININ TESPİTİ VE BANKALARDAN BİLGİ İSTENİLMESİ:

Kasa sayımını izleyen diğer sayımlarla birlikte banka hesaplarının kontrolüne de başlanır. Bu

kontrolün yapılmasındaki amaç, denetlenen kuruluşun banka hesaplarındaki mevcutlarının

kayıtlara uygunluğunun araştırılmasıdır.

Teftiş edilen kuruluşça bankalarda bulunan paralarla ilgili banka mevcutlarının tespiti ve kuruluş

kayıtları ile ve öncelikle; varsa kasa sayımı ile ilgili ifade ve tutanaklarda belirtilenler de dikkate

alınarak, kuruluş yetkililerinden istenilen, kuruluşun paralarının tutulduğu banka hesapları (banka

ve şubesinin adı, hesabın türü, hesap numarası, hesap cüzdanı ve para cinsi gibi bilgileri içerecek

şekilde) onaylı bir liste hazırlattırılır. Bu bilgiler Teftiş Mizanı, muhasebe kayıtları ile kuruluşta

mevcut banka hesap cüzdanları ile karşılaştırılarak hangi bankalarla çalışıldığı tespit edilir.

Page 13: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 12 / 44)

Daha sonra ilgili banka veya bankalardan, teftiş yapılan kuruluşa ait hesapların bakiyeleri bir yazı

ile istenilir (Ek:14).

Bu yazıda, kuruluşça Müfettişliğe bildirilen hesaplar dışında da (kuruluş yetkililerince

yanılgı/unutma veya kasıtla bildirilmemiş olabilen) kuruluşça bankalarda tutulabilecek tüm hesap

türlerinin (yatırım fonu, döviz hesabı vb.) ve varsa bunların karşılıklı olarak çalıştığı hesapların

(bankanın iç işlemleri bakımından karşılıklı çalışan bir kredi hesabı gibi) istenilmesine dikkat

edilir. Zira bankacılığın çok gelişmiş olduğu günümüzde, çok çeşitli ve çok faklı özellikleri olan

hesap türleri bulunabilmektedir. Bunlardan bir adedinin dahi gözden kaçırılması, banka

hesaplarının denkleştirme işlemlerinde zorluklara ve ciddi sonuçlar doğurabilecek hatalı sonuçlara

yol açabilecektir.

İlgili banka/bankalara gönderilecek bu yazıda, uygulamada çok karşılaşılabilen sahtecilik işlemleri

nedeniyle, bankadan sorulan hesapların teftiş dönemini kapsayan hesap dökümlerini

(ekstrelerinin) ve ihtiyaç duyulması halinde bu hesaplardan çekle ve/veya ödeme/havale

talimatları ile yapılan ödemelerle ilgili çek yaprakları ile (varsa üzerindeki cirolar ve diğer kayıtlar

da görünebilecek şekilde) ödeme talimatlarının bire suretlerinin istenilmesinde de yarar

bulunmaktadır.

Söz konusu yazılar; zarf içine konulduktan sonra, zarf kapağının yapışan kısmına Müfettişlik

mührü basılarak, mührün yanı/üzeri Müfettişçe imza veya paraflanır. Yazılar, ilgili bankalara

faksla veya imza karşılığı elden, APS veya iadeli taahhütlü gibi güvenli posta yoluyla gönderilir.

Burada en önemli hususlardan biri, bu bilgilerin bankadan hangi tarih itibarıyla istenileceğidir. Bu

tarih, kuruluşta Müfettişçe kasa sayımının yapıldığı günün bir önceki gün akşamı tarihi olup,

Teftiş Mizanı ile aynı tarihi taşımalıdır.

Bankalardan alınan hesap bakiyeleri teftiş mizanındaki banka hesabı bakiyeleriyle karşılaştırılır.

Hesaplar arasında farklar varsa bunların nedeni araştırılarak farkların nasıl bir işlemle kapatılacağı

konusunda denetim yapılan kuruluşa bildirimde bulunulur ve konunun hukuki ve/veya cezai

sorumluluk gerektirip gerektirmediği değerlendirilir.

4.2- BANKA HESAPLARININ DENKLEŞTİRME İŞLEMLERİ:

Denkleştirme çalışması bankalardan cevabi yazılar geldiğinde, bu yazılar ve eklerinde yer alan

bilgi ve belgelerdeki hesapların döküm ve bakiyeleri, Teftiş Mizanındaki bankalar cari hesabının

bakiyeleri ile karşılaştırılır. Bu karşılaştırma, hem tek tek alt hesap bazında hem de toplam olarak

ana hesap bazında yapılır.

Bankalardan alınan hesap döküm ve bakiyeleri ile Teftiş Mizanındaki bankalar cari hesabının

bakiyeleri arasında denklik olabileceği gibi, eksiklik veya fazlalık olması de mümkündür.

Yapılan denkleştirme çalışmalarının sonucunda banka hesaplarının denk olması halinde bu durum

düzenlenecek raporda belirtilir. Banka hesaplarının eksik veya fazla vermesi hallerinde, bu eksiğin

veya fazlanın nedeni araştırılır ve gerekli görülürse tutanağa bağlanabilir.

Bu araştırmada, Müfettişçe, ilgilisinden (muhasebeci, banka yetkilileri) sorularak, ayrıca banka

hesap cüzdanları, bankalar cari hesabı defteri ve ilgili bankalardan temin edilen hesap dökümleri

ve diğer belgeler ile muhasebe dosyalarında muhafaza edilen banka fiş, makbuz ve diğer ilgili tüm

belgeleri üzerinde geriye dönük olarak inceleme gerçekleştirilerek tespit edilen farklılığın nedeni

saptanır.

Page 14: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 13 / 44)

Yapılacak bu çalışmada Müfettiş tarafından özellikle;

- Kayıtlarda bankaya yatırılmış görünen tutarların (tahsilat tutarlarının), banka hesap özetinde yer

alan tutarlarla karşılaştırılması,

- Nakit açığının tahsilat kaydırmalarıyla gizlenmesinin önlenmesi amacıyla bankaya yatırılan ve

çekilen paralarla ilgili makbuzların (dekontların) veya bankaya para yatırma makbuzları ile

tahsilat kayıtlarının karşılaştırılması,

- Ödenmiş banka çeklerine ait kayıtların banka hesap özeti kayıtlarıyla karşılaştırılması,

Ayrıca;

- İptal edilen çekler, ödeme ve havale emirlerinin iptal nedenlerinin,

- Tüm çeklerin sıra numarasına göre tanzim edilip edilmediğinin, ödemelerin buna göre yapılıp

yapılmadığının,

- Muhasebe kayıtlarında görünen ödemelerin tutarının, banka hesap özetindeki ödemeler tutarına,

dönem sonu dolaşımdaki çeklerin tutarının ilave edilip, dönem başı çekler tutarı düşüldükten sonra

ve varsa diğer gerekli araştırmalar yapıldıktan sonra (karşılıksız çek, banka gideri tahakkuku gibi)

bulunacak tutara eşit olup olmadığının,

- Banka ödemelerinin kuruluş hizmetleri ile ilgili olup olmadığının,

- Gelecek faaliyet dönemine ait tahsilât veya ödemelerin eski tarih ile gösterilerek cari döneme

kaydedilip kaydedilmediğinin,

- Çek, senet, ödeme ve havale emirlerinin kuruluşu temsile yetkili yeterli sayıda (kuruluş

mevzuatına ve bu konuda alınmış kararlara göre) yönetici tarafından imzalanıp imzalanmadığının,

- Çek ve senetlerin satıcılara teslim edilmesinde, çek ve senet bordrosu düzenlenip

düzenlenmediğinin,

- İptal edilen çeklerin, banka hesap özetleri ve kayıtlarla karşılaştırılarak kayıtlarda mevcut olup

olmadığının,

- Çek ve senetlerin imzalandığında işlemlerin yardımcı defterlere kaydedilmesini sağlayacak

yöntemlerin belirlenip belirlenmediğinin,

- Kuruluşun durumuna ve kayıt düzenine göre Müfettişçe takdir edilecek benzeri hususların,

incelenip değerlendirilmesi yararlı olacaktır.

Bu çalışmadan sonra;

Banka noksanı veya fazlasının banka işlemlerindeki küsuratlardan kaynaklanabilecek cüzi

miktarlarda olması halinde, bu tutarlar doğrudan ilgili muhasebe ve banka hesabına alacak ve borç

olarak kaydedilerek denklik sağlanması (açık veya fazla olmasına göre gelir veya gider

hesaplarına kaydedilmesi) konusuna kuruluşa bildirilmek üzere raporda yer verilir.

Bankalara ilişkin sayım fazlalığı;

- Muhasebe kayıtlarında banka hesabına kaydedilen çeklerin henüz banka hesabından

çekilmemesinden,

- Lehte tahakkuk eden faizlerin henüz muhasebeleştirilmemesinden,

- Banka hesabına gelen havalelerin henüz muhasebe kayıtlarına alınmamasından,

- Muhasebe kayıtlarındaki hatalardan,

- Banka kayıtlarındaki hatalardan,

Banka sayımı noksanlığı ise;

- Ödenen çeklerin/ödeme ve/veya havale emirlerinin kuruluş muhasebe kayıtlarına henüz

yansıtılmamış olmasından,

Page 15: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 14 / 44)

- Bankanın teftiş edilen kuruluş aleyhine tahakkuk ettirdiği faiz, komisyon, masraf, vergi vb.

unsurların kuruluşun henüz muhasebesine kaydedilmemiş olmasından ve

- Kötü niyetli kayıp ve kaçaklardan,

kaynaklanabilir.

Banka fazlası ile ilgili olarak;

Yapılan araştırmada fazlanın nedeni bulunduğunda, ilgili kayıtlarda gerekli düzeltme yapılmak ve

kuruluşa bildirilmek üzere nedenleriyle birlikte konuya raporda yer verilir. Nedeni bulunamıyorsa

tespit edilen fazlanın geçici bir hesaba alınarak nedeninin teftiş tamamlandıktan sonra da kuruluş

yetkililerince araştırılmaya devam edilmesi ve hâlâ nedeni bulunamıyor ise, kuruluşun özel

mevzuatı ve hesap planı çerçevesinde ilgili gelir hesaplarına aktarılması konusuna kuruluşa

bildirilmek üzere raporda yer verilir.

Banka noksanı ile ilgili olarak ise;

Yapılan araştırmada, noksanın sebebinin belirlenememesi ya da bu tutarın kuruluşun herhangi bir

yetkilisinin zimmetinde olduğunun tespiti halinde, noksanın miktarı ve bu konudaki içtihatlar da

(kuruluşun özel mevzuatına göre özellikle cezai sorumluluğun değerlendirilmesinde ve buna bağlı

olarak banka noksanının soruşturma konusu yapılarak sonuçta bir soruşturma raporu düzenlenip

düzenlenmemesinde, banka noksanının kasıt olmadan iş bilmezlik, iş yoğunluğu veya benzeri

nedenlerle oluşup oluşmadığı, zimmete konu olabilecek miktarda olup olmadığı yönündeki

içtihatlar) dikkate alınarak Müfettişçe kuruluşun konu ile ilgili yetkililerinin hukuki (açık tutarının

sorumlusundan tahsil edilerek kuruluş hesaplarına aktarılması) ve cezai açıdan sorumlulukları

bulunup bulunmadığı değerlendirilir bu değerlendirme sonuçlarına düzenlenecek

raporda/raporlarda yer verilir.

V- KIYMETLİ EVRAK SAYIMI VE DENKLEŞTİRME İŞLEMLERİ:

Para yerine geçen çek, senet, bono, emtia senetleri ve benzeri kıymetli evrak da sayılır ve bir

tutanağa bağlanır (Ek:15). Teftiş edilen kuruluşun özelliklerine göre kullanılan farklı türlerdeki

kıymetli evrak için ekte örnek olarak gösterilen Kıymetli Evrak Sayım Tutanağında Müfettişlikçe

ihtiyaca göre değişiklikler yapılabilir.

Sayım sonucunda yapılan tespitler, Teftiş Mizanında gösterilen ilgili hesaplarla karşılaştırılır ve

varsa farklılıkların nedeni araştırılarak kayıtlara intikali sağlanır.

VI- MENKUL KIYMETLER SAYIMI VE DENKLEŞTİRME İŞLEMLERİ:

Diğer sayımların yanında teftiş edilen kuruluşta muhafaza edilen hisse senedi, tahvil, hazine

bonosu gibi menkul kıymetlerin sayımı da yapılır. Sayım sonucu bir tutanakla tespit edilir (Ek:16)

Sayım sonucunda yapılan tespitler, Teftiş Mizanındaki menkul kıymetler hesabının bakiyesi ile

karşılaştırılır. Farklılık bulunduğunun tespiti halinde, nedeni araştırılarak kayıtlara intikali

sağlanır.

VII- MADDİ DURAN VARLIKLAR SAYIMI VE DENKLEŞTİRME İŞLEMLERİ:

Teftiş edilen kuruluşun sahip olduğu demirbaşlar, binalar, arazi ve arsalar ile taşıtları gibi maddi

duran varlıklarının da sayılarak veya tespit edilerek bu sayımlarda belirlenen mevcutların kayıtlara

uygunluğunun araştırılması gereklidir.

Page 16: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 15 / 44)

Bu amaçla yapılacak sayım sonuçları “Sabit Kıymetler Sayım Tutanağı” (Ek:17) gibi topluca bir

tutanağa bağlanabileceği gibi, denetim alanındaki somut duruma göre Müfettişlik takdirine bağlı

olarak maddi duran varlıkların her birinin (demirbaşlar, binalar ile arazi ve arsalar-taşınmaz

mallar- ve taşıtlar için) sayımına ilişkin ayrı tutanaklar düzenlenmesi de mümkündür.

Söz konusu sayımlar ayrı yapılarak ayrı tutanaklara bağlanmasına karar verildiği takdirde, her

maddi duran varlık türü için aşağıda başlıklar altında yer verilen alternatiflere göre hareket

edilebilir.

Sayım ve denkleştirme çalışmaları ister tek ister ayrı tutanaklarla yapılsın, teftiş anında mümkün

olması halinde uygun bir zamanda/zamanlarda gerek taşınmazların ve gerekse taşıt ve

demirbaşların Müfettişlikçe yerinde görülmesi ve eldeki bilgilerin fiili gözlemle de teyit edilmesi

yararlı olabilecektir (Fiili tespite ilişkin, demirbaşlarla ilgili açıklamalar ise aşağıdadır.).

7.1- BİNA, ARAZİ VE ARSALARIN (GAYRİMENKUL/TAŞINMAZ MAL) SAYIMI:

Teftiş edilen kuruluştaki tapu kayıt, senet ve belgeler incelenerek gayrimenkullere ilişkin bilgiler,

varsa tapu siciline düşülmüş şerhlere ilişkin bilgilerle birlikte bir tutanağa bağlanır (Ek:18).

Kuruluş kayıtlarının resmi tapu kayıtlarına uygunluğunun teyidi bakımından Müfettişçe gerek

görülmesi halinde, tespit edilen gayrimenkuller ile ilgili, hatta kuruluşun başkaca gayrimenkulü

bulunup bulunmadığına ilişkin bilgiler ilgili tapu müdürlüğü/müdürlükler ve/veya Tapu ve

Kadastro Genel Müdürlüğünden yazışmalar yapılmak suretiyle talep edilebilir.

Böylece, kuruluştaki gayrimenkullere ilişkin kayıtlar, Teftiş Mizanındaki bakiyeler ve tutanağa

bağlanan taşınmaz bilgilerle/talep edilmişse tapu dairelerinden alınan bilgilerle karşılaştırılarak

bunlarda uygunluk olup olmadığı araştırılır.

Yine gerek görülmesi halinde, sahip olunan hizmet binası veya yatırım amaçlı alınmış olan bina,

arazi ve arsa gibi varlıklara ait kuruluşta muhafaza edilen tapu senetlerinin onaylı birer örneği,

Müfettişçe ilgili sayım tutanağına ve dolayısıyla rapora eklenmek ve raporda değerlendirilmek

üzere alınır.

Maddi duran varlıkların denetiminin temel amacı ise; teftiş edilen kuruluşun defterlerinde

gösterilen duran varlıkların fiziken var olup olmadıklarının, var olanların eksiksiz bir biçimde

kayıtlara geçirilip geçirilmediğinin ve bu varlıkların kullanım amaçlarına uygun olarak kullanılıp

kullanılmadığının saptanması, maddi duran varlıkların gerçekten kuruluşun sahipliğinde bulunup

bulunmadığının ve bunlar üzerinde haciz veya ipoteğin olup olmadığının araştırılması, kuruluşta

duran varlıklar muhasebesinin genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri doğrultusunda devamlılık

temeline göre yürütülmekte olup olmadığının araştırılmasıdır.

Taşınmazların denetiminde aşağıdaki hususlara dikkat edilir:

- Alış faturası ve özellikle satın alınma tarihi, satın alma fiyatı, satın alınan varlığın

niteliği ve satıcının adı,

- Varlığın kuruluş kayıtlarına girdiğini kanıtlayan belgeler,

- Tapu Sicil Müdürlüğünden doğrulama yapılarak arsa ve binalarda yapılmış ilave işler

için sahipliği kanıtlayan tapu senedi ve ilgili belgeler,

- (Kooperatiflerde) İmalat ve inşaat yaptırma yönteminin genel kurulca onaylanıp

onaylanmadığı,

- (Özellikle kooperatiflerde) Gayrimenkul satış işlemi ve satış fiyatı için genel kuruldan

karar alınıp alınmadığı,

Page 17: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 16 / 44)

- Banka dekontu, para alındı makbuzu, yazışmalar ve kasa tahsil yevmiyesi gibi kanıtlar

incelenerek maddi duran varlığın elden çıkarılması sonucu elde edilen hâsılatın

doğruluğu,

- Elden çıkarma sonucu meydana gelen kazanç veya kayıpların muhasebe hesaplarına

doğru olarak yansıtılıp yansıtılmadığının

kontrol edilmesi yararlı olacaktır.

7.2- TAŞITLARIN SAYIMI:

Kuruluşun mülkiyetinde ve varsa kullanımında olan her türlü taşıtlar sayılıp tutanağa bağlanır

(Ek:19).

Taşıtların satın alma/kiralama vb. faturaları ile tescil belgesi fotokopileri kuruluş yetkililerine

onaylatılarak sayım tutanağına eklenmek ve raporda değerlendirilmek üzere alınabilir.

Ayrıca, kuruluşta tespit edilen taşıtlar ve bunlara ilişkin bilgiler konusunda Müfettişin ihtiyaç

duyması ve gerek görmesi halinde, ilgili emniyet müdürlüğünden gerekli bilgiler yazışma yoluyla

temin edilerek, eldeki bilgilerin teyidi yoluna da gidilebilir.

7.3- DEMİRBAŞ SAYIMI:

İlke olarak, teftiş edilen kuruluşun demirbaşları, demirbaş kayıtlarını tutan yetkilisinin eşliğinde

Müfettiş tarafından tek tek oda/servis bazında cinsi ve miktarı ile birlikte sayılır ve bu sayım

sonuçları bir tutanağa bağlanır. Yapılacak sayım sonucu daha sonra Teftiş Mizanı demirbaş hesabı

ile karşılaştırılır, ihtilaf halinde demirbaşlarla ilgili muhasebe ve defter kayıtları da incelenerek

denkleştirme yapılabilir.

Bu çalışma sırasında, teftiş edilen kuruluşun özel mevzuatına göre varsa demirbaşlarla ilgili

düzenlemeler de dikkate alınır. Örneğin, ticaret odaları/borsaları ve birliğin teftişinde;

-Vergi kanunlarına göre belli bir değerden küçük demirbaşların doğrudan gider

kaydedilebilmesine izin verildiği,

-Oda/Borsa Meclisi tarafından, kullanma süreleri bir yıldan az olan ve her yıl Maliye Bakanlığınca

belirlenecek değerin altındaki maddi duran varlıkların da maddi duran varlık hesaplarına ve sabit

kıymetler defterine kaydedilmesine karar verilebileceği (Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği md. 64)

hususları da dikkate alınmalıdır.

Öte yandan, demirbaş sayımında, tek tip bir sayım yöntemini kullanılması zaman zaman teftişte

gereksiz zaman kaybına yol açabilir. Örneğin teftiş edilen kuruluşun birden fazla hizmet binası ve

çok sayıda demirbaşı bulunması durumunda, bunlar tek tek sayılmaya çalışıldığında günlerce

sürebilecek demirbaş sayımı ile karşılaşılabilir.

Bunun gibi durumlarda Müfettişçe tek tek demirbaş sayımı yapılmak yerine, mevcut demirbaşların

onaylı bir listesinin kuruluş yetkililerine hazırlattırılması, bu listeler üzerinden önemli görülen

demirbaşlar dikkate alınmak suretiyle ve örnekleme usulü sayım yöntemiyle demirbaşların

varlığının teyidi yoluna gidilebilir. Bu durumda düzenletilen demirbaş listesi, demirbaş sayım

tutanağına eklenir ve durum tutanakta da bu şekilde ifade edilir.

Ekte demirbaş sayımı ile ilgili olarak (5) ayrı tutanak örneğine yer verilmiş olup, sayımda

karşılaşılabilecek çeşitli olasılıklar karşısında bu tutanak örneklerinden yararlanılması mümkün

olup, ayrıca sayımda önceden kestirilemeyen çok farklı durumlarla karşılaşılması halinde,

Page 18: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 17 / 44)

Müfettişlik takdiri çerçevesinde bu tutanak örneklerinde doğal olarak gerekli değişiklikler

yapılabilir.

Söz konusu tutanak örneklerinden ilki kuruluş demirbaşının az ve sayımının kolay olması, keza

sayım sonuçları ile kayıtları kolaylıkla karşılaştırılarak denkleştirmenin yapılabilmesi durumunda,

sayım ve uygunluğun bir arada tespit edildiği bir tutanak örneğidir (Ek:20). İkinci tutanak örneği

sadece sayımla ilgili olup, bununla ilgili denkleştirme çalışması Müfettişlikçe daha sonra

yapılacaktır (Ek:21). Üçüncü tutanak örneği, önce sayım yapılmış ve daha sonra sayım sonuçları

Teftiş Mizanı ve diğer kayıtlar ile karşılaştırılarak uygunluk sağlanmış olması halinde

tutulabilecek bir uygunluk tutanağıdır (Ek:22). Son iki tutanak örneği de, önce sayım yapılmış ve

bir sayım tutanağına bağlanmış, fakat sonrasında yapılan denkleştirme çalışmaları sırasında (sayım

sonuçlarının Teftiş Mizanı ve diğer kayıtlar ile karşılaştırılması sonucunda) demirbaşların

kayıtlara göre eksik veya fazla olması halinde düzenlenebilecek demirbaş eşya açığı veya

fazlasına ilişkin tutanak örnekleridir (Ek:23, Ek:24).

7.4- MADDİ DURAN VARLIKLAR SAYIMINDA ORTAK HUSUSLAR:

Maddi duran varlıkların yukarıda üç ayrı başlık altında ele alınan sayım ve denkleştirme

işlemlerinde ortak hususlar kapsamında; sabit kıymetler sayım tutanağı ve eklerinde yer alan

demirbaşlar, binalar, arazi ve arsalar ile taşıtlara ait bilgiler, Teftiş Mizanında yer alan ilgili

hesapların bakiyeleri ve gerekli görüldüğünde defteri kebir kayıtları, sabit kıymetler defteri,

demirbaş defteri kayıtları ve satın alma belgeleri ile karşılaştırılabilir.

Uygulamada genellikle, sabit kıymetler defteri ve demirbaş defterinin güncel halde tutulmadığı

görüldüğünden bu defter kayıtlarının yanıltıcı olabileceği hususu dikkate alınmalıdır.

Müfettişçe gerek görülürse, taşıtlara ilişkin bağış, yardım, hurdaya çıkma, ekonomik ömrünü

tamamlamış olma, kullanım değeri bulunmama, ekonomik değerini yitirmiş ya da itfa süresini

tamamlamış olma, kayıt hatası gibi durumlar aynı veya ayrı bir tutanakta gösterilebilir. Binalar

veya arazi ve arsalarla/taşınmazlarla ilgili sayım fazlalığı veya noksanlığı tespit edilmesi (bazen

yapılmakta olan yatırımlar da bu hesaplara kaydedildiğinden veya yapılan yatırımlar yanlış

hesaplarda izlendiğinden, tapu değeri teftiş mizanı ilgili hesabı bakiyesinden farklı çıkmaktadır)

halinde de, durum belgeleriyle tespit edilir. Nitekim söz konusu iki halde de, bu gibi tespitlere

teftiş sonrasında düzenlenecek raporda yer verilerek ilgili kayıtların gerçeğe uygun olarak

düzeltilmesi sağlanmış olur.

Son olarak, teftiş edilen kuruluşun özel mevzuatına göre, örneğin sabit kıymetlere numara verilip

verilmeyeceği, bunların kullanıldığı servis veya odalar itibarıyla listelerinin hazırlanarak servis

veya odanın görünür bir tarafına asılıp asılmayacağı veya kuruluşun bazı yetkililerinin kullanımına

tahsis edilen sabit kıymetlerin ilgililerine zimmet karşılığı teslim edilip edilmeyeceği,

kullanılamayacak ve/veya ekonomik ömrünü tamamlamış varlıkların imha ya da ihtiyaç

sahiplerine verilmek/satılmak suretiyle kayıtlardan terkini konusunda düzenleme mevcut olup

olmadığına dikkat edilerek, bunlarla ilgili tespit ve önerilere raporda yer verilir (Örneğin 5174

sayılı Kanuna tabi kuruluşlar Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği md. 35. Kullanılmayacak duruma

gelen maddi duran varlıkların tespiti halinde de Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği md. 64/2, 3

hükümlerinde yer alan düzenlemeler gibi).

Page 19: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 18 / 44)

VIII- BASILI (MATBU) EVRAK SAYIMI VE DENKLEŞTİRMESİ:

Sayımlar genellikle basılı evrak sayımı ile tamamlanmış olur.

Basılı (matbu) evrak genellikle kasa hesabı ve diğer muhasebe işlemlerinde kullanılan tahsil,

tediye ve mahsup fişleridir. Bununla birlikte, teftiş edilen kuruluşun iş alanı ve özelliklerine göre

daha farklı türlerde basılı evraka da rastlanabilir.

Özellikle, kullanılmamış tahsil, tediye ve mahsup fişleri ile faturaların kullanılmamış cilt ve

yapraklarını sayımı; örneğin fişi düzenlendiği halde kayda geçirilmemiş veya tahsil edildiği halde

makbuzu düzenlenmemiş para hareketleri kasa sayım ve denkleştirme işlemlerini de

etkileyeceğinden (bunlar zimmete/ güveni kötüye kullanmaya/hırsızlığa konu olabilecek işlemler

olabilir) veya uygulamada rastlanılabileceği gibi düzenlenmiş ve bir fişin asıl nüshasının (kayda

geçmiş nüsha) üzerinde farklı, dip koçanda kalan nüshasının üzerinde farklı rakamlara yer

verilebilmesi gibi çeşitli hilelerin tespiti bakımından önemlidir.

Nitekim yukarıda “II” nolu bölümde de belirtildiği üzere, kasa sayımından önce kasa işlemlerinde

kullanılan tahsil, tediye ve mahsup fişleri ile faturaların kullanılmış en son yapraklarının (bunlar

koçan şeklindeyse kullanılmış en son yapraklarının, bilgisayar çıktısı şeklinde ise kullanılmış en

son çıktıların arka sayfalarının) Müfettişçe tarih ve saat kaydı düşülmek suretiyle imzalanıp

mühürlenmesi de bu tür tespitleri kolaylaştırmak için öngörülmüştür.

Ancak, muhasebesinin bilgisayar programları üzerinden tutan ve bu anlamda basılı evrak

kullanmayıp ilgili fiş ve makbuzları yapılmış işlemlerin kaydı esnasında bilgisayar çıktısı olarak

alarak dosyalayan kuruluşlarda, fiili imkânsızlık nedeniyle doğal olarak ayrıca kullanılmamış fiş

ve makbuz sayımına gerek olmayıp, bu durumda teftiş edilen kuruluşun mevzuatına ve

özelliklerine göre (örneğin ticaret oda ve borsalarında veya esnaf ve sanatkarlar meslek

kuruluşlarının bazılarında- şoför odalarındaki trafik tescil evrakı gibi- farklı cinsten basılı evrak

kullanılıyor olabilir) varsa diğer basılı evrakın sayımının yapılmasında yarar bulunmaktadır.

Basılı evrak sayımı için ekte bir tutanak örneğine yer verilmiş olup (Ek:25), teftişi yapan

Müfettişçe bu tutanak üzerinde yukarıdaki açıklamalar ve işin hal ve icabı gereğince kişisel takdiri

ile ihtiyaca uygun değişiklikler yapılabilir. Ayrıca yine Müfettişin takdirinde olmak üzere, gerekli

görülürse kullanılan veya kullanılmamış matbu evrak sayımları da ayrı ayrı tutanağa bağlanabilir.

Basılı evrak sayımı yapıldıktan sonra, düzenlenen sayım tutanaklarındaki tespitlerin, özellikle

muhasebe işlemlerinin teftişi esnasında olmak üzere, teftişin her aşamasında kullanılması ile

sonuçta bir uygunsuzluk tespit edilememesi halinde denkleştirmesi yapılmış olacaktır.

Bunların (basılı evrakın) miktarında ve/veya kullanımında bir sorun tespit edilmesi halinde ise

zaten olayın özelliğine göre (suç konusu, muhasebe hatası ve/veya hilesi konusu vb. olasılıklar söz

konusu olabilir) olay kendi mecrasında gerekirse soruşturma konusu yapılacak veya bu konuda

eleştiriyi gerektirir hususlara teftiş sonucunda düzenlenecek raporda yer verilecektir.

Page 20: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 19 / 44)

EKLER:

Ek-1: Tespit Tutanağı

Ek-2: Mühürleme Tutanağı

Ek-3: Mühür Çözme Tutanağı

Ek-4: Veznedar İfade Tutanağı

Ek-5: Tahsildar İfade Tutanağı

Ek-6: Kasa Sayım Tutanağı

Ek-7: Tahsildar Sayım Tutanağı

Ek-8: Kasa Uygunluk Tutanağı

Ek-9: Kasa Açığı Tespit Tutanağı

Ek-10: Kasa Fazlası Tespit Tutanağı

Ek-11:Kasa Denkleştirme Tutanağı

Ek-12: Kasa Açığı Tespit Tutanağı

Ek-13: Kasa Fazlası Tespit Tutanağı

Ek-14: Bankalara Hesabı Talep Yazısı Örneği

Ek-15: Kıymetli Evrak Sayım Tutanağı

Ek-16: Menkul Kıymetler Sayım Tutanağı

Ek-17: Sabit Kıymetler Sayım Tutanağı

Ek-18: Taşınmazlar (Gayrimenkul) Sayım Tutanağı

Ek-19: Taşıtlar Sayım Tutanağı

Ek-20: Demirbaş Eşya Sayım ve Uygunluk Tutanağı

Ek-21: Demirbaş Eşya Sayım Tutanağı

Ek-22: Demirbaş Eşya Uygunluk Tutanağı

Ek-23: Demirbaş Eşya Açığı Tespit Tutanağı

Ek-24: Demirbaş Eşya Fazlası Tespit Tutanağı

Ek-25: Basılı (Matbu) Evrak Sayım Tutanağı

Page 21: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 20 / 44)

Ek-1: Tespit Tutanağı

TESPİT TUTANAĞI

../../.... günü, saat ..’da teftişine gelinen …….’nin …………defterleri/……… belgeleri/…

stokları/ vb. üzerinde) tarafımızdan birlikte yapılan incelemede;

“……………………………………………..”olduğu tespit edildi.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

Page 22: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 21 / 44)

Ek-2: Mühürleme Tutanağı

MÜHÜRLEME TUTANAĞI1

../../.... günü, saat ..’da teftişine gelinen ……….’nin ........ marka kasası/kasaları, çalışma

saati başlangıcında sayım yapılmak üzere aşağıda imzaları bulunan kişilerin huzurunda eksiksiz ve

düğümsüz sicimle sarılarak mühürlenmiştir.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

1 Kasa dışında da, oda kapısı/dolap kapağı ve bunlar gibi yerlerin mühürlenmesine ihtiyaç duyulması halinde bu

tutanak uyarlanarak düzenlenebilir.

Page 23: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 22 / 44)

Ek-3: Mühür Çözme Tutanağı

MÜHÜR ÇÖZME TUTANAĞI2

………………..’nin ../../…. tarihinde mühürlenen ...... marka kasasının/kasalarının sayımı

yapılmak üzere ../../... tarihinde saat ..’da anılan …….. gelinmiş, yapılan inceleme sonucunda

mührün bozulmadığı tespit olunarak; kasa, sayımı yapılmak üzere tarafımızdan çözülmüştür.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

2 Kasa dışında da, oda kapısı/dolap kapağı ve bunlar gibi yerlerin mühürlenmesine ihtiyaç duyulması halinde bu

Mühür Çözme Tutanağı uyarlanarak düzenlenebilir.

Page 24: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 23 / 44)

Ek-4: Veznedar İfade Tutanağı

VEZNEDAR İFADE TUTANAĞI

../../... günü , saat ..’da teftişine gelinen … 'da kasa sayımına başlanmadan önce, ..........'nin

veznedarı ……..’a yöneltilen sorular ve alınan cevaplar aşağıda gösterilmiştir.

SORU 1- ……….’nın paraları nerelerde saklanıyor, kasanın (veya kasaların) sizden

başkasında anahtarı var mıdır? (Denetlenen kuruluşun paralarının birden fazla kasada saklanıp

saklanmadığı, kasalarının anahtarlarının kimlerde olduğu ve kasaların tam olarak nerelerde

bulundukları, “cevap”da etraflıca açıklatılmalıdır.) CEVAP 1-……………………..SORU 2-

Kasada (veya kasalarda) şahsınıza veya başkalarına ait para var mıdır? CEVAP 2-

……………SORU 3- Kayıtlara göre kasada (veya kasalarda) bulunması gereken paranın tamamı

kasada mıdır? CEVAP 3- …………… SORU 4-Belgesi düzenlenip, bedeli alınmadan veya

ödenmeden kayıtlara geçirilen herhangi bir işlem var mıdır? Bunu kanıtlayabilir misiniz? CEVAP

4-…………… SORU 5- Bedeli alınmış veya ödenmiş olup, fişi veya makbuzları düzenlenmemiş

işlemleriniz mevcut mudur? CEVAP 5-…………....... SORU 6- Kasayı en son ne zaman

saydınız, tespit ettiğiniz miktar nedir? CEVAP 6-…….. SORU 7- Bu konuda belirtmek

istediğiniz başka bir şey var mıdır? CEVAP 7- ………..(Yok ise” Hayır, yoktur.” yazılacak)

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

Page 25: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 24 / 44)

Ek-5: Tahsildar İfade Tutanağı

TAHSİLDAR İFADE TUTANAĞI

../../... günü, saat ..’da teftişine gelinen … 'da kasa sayımına başlanmadan önce, ..........'nin

Tahsildarı olduğu ifade olunan…’a üzerinde, … ‘na ait para bulunmadığını, gün içinde tahsil

ettiği paraların tamamını Veznedar……………’a teslim ettiğini (….. ait TL bulunduğunu, gün

içinde tahsil ettiği paraların tamamını Veznedar……………’a teslim edeceğini) beyan etmiştir.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

Page 26: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 25 / 44)

Ek-6: Kasa Sayım Tutanağı

KASA SAYIM TUTANAĞI

CİNSİ : ADEDİ : TUTARI :

Kağıt Paralar

Madeni Paralar

Toplam: …….TL

../../…. tarihinde kasa sorumlu/veznedar ifade tutanağının düzenlenmesinden sonra,

…………………..’ne ait paraların muhafaza edildiği hizmet binasının……. odasında bulunan …

marka çelik kasada tarafımızdan birlikte yapılan sayımında yukarıda dökümü gösterilen tutarlarda

olmak üzere toplam …..TL (yazı ile para tutarı) para olduğu tespit edilmiştir.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

……………

Kasa Sorumlusu/Veznedarı

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………..

(Mevcutsa ve/veya Gerek

Duyulursa)

Yönetim Kurulu Üyesi/Üyeleri

(Adı, soyadı, görevi, imza)

Page 27: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 26 / 44)

Ek-7: Tahsildar Sayım Tutanağı

TAHSİLDAR SAYIM TUTANAĞI

………. tahsildarı .................’a kıymetli evrak defterinde (Zimmet defterinde) görüldüğü

üzere imza karşılığı verilen .... yaprak numaralı ..... cilt tahsildar makbuzunun ../../.... tarihi

sabahı itibariyle ........ numaraya kadar kullanıldığı, kullanılan makbuzlarla tahsil edilen paraların

............ TL’lık kısmını ............. tarihine kadar vezneye yatırdığı, geri kalan ............ TL’nin de

yapılan sayımda üzerinde bulunduğu görülmüştür.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

….. Tahsildarı

(Adı ve soyadı, görevi, imza)

Page 28: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 27 / 44)

Ek-8: Kasa Uygunluk Tutanağı

KASA UYGUNLUK TUTANAĞI3

a) ../../…. günü akşamı itibariyle kasa defteri alındı tutarı ........................... 750,35 TL

b) ../../…. günü “ “ “ “ ödeme tutarı ............................... 650,35 TL

Fark: …………………………… 100,00 TL

c) Kayıtlara göre ../../…. günü akşamı itibariyle kasada bulunması gereken

tutar …………………………………………………………………………………… 100,00 TL

d) ../../…. günü akşamı itibariyle kasada sayılan tutar 100,00 TL

Fark …… ---

../../... günü saat ...'da ………'da yapılan sayım sonucunda … marka çelik kasada tespit

edilen 100,00 TL’nin kayıt ve defterler ile Veznedarın ifadesine göre kasada bulunması gereken

100,00 TL’lik bakiyeye uygun olduğu görüldü.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

……….

Kasa Sorumlusu/Veznedarı

(Adı ve soyadı, görevi, imza)

3 Bu tutanak; kasa sayımı, akşam kasa kapatıldıktan sonra veya sabah henüz kasaya herhangi bir para girişi ve/veya

kasadan para çıkışı olmadan önce yapıldığı takdirde düzenlenecektir.

Page 29: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 28 / 44)

Ek-9: Kasa Açığı Tespit Tutanağı

KASA AÇIĞI TESPİT TUTANAĞI4-5

a) ../../…. günü akşamı itibariyle kasa defteri alındı tutarı ......................... 750,35 TL

b) ../../…. günü akşamı “ “ “ ödeme tutarı........................ 650,35 TL

Fark: …………………………. 100,00 TL

c) Kayıtlara göre ../../…. günü akşamı itibariyle

kasada bulunması gereken tutar ..…………………………………………… 100,00 TL

d) ../../…. günü akşamı itibariyle

kasada sayılan tutar ……………………………......................................... 50,00 TL

Fark ………………………... (-) 50,00 TL

../../... günü saat .....'da ………'da yapılan sayım sonucunda … marka çelik kasada tespit

edilen 100,00 TL’nin kayıt ve defterler ile Veznedar …………’nın ../../…. tarihli ifadesine göre

kasada bulunması gereken 100,00 TL’lik bakiyeden 50,00 TL eksik olması hususunda Veznedar

…………., aynen; (……………………………………………………………………. Bu konuda

söylemek istediğim başka bir şey yoktur.) dedi.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

……….

Kasa Sorumlusu/Veznedarı

(Adı ve soyadı, görevi, imza)

4 Bu tutanak; kasa sayımı, akşam kasa kapatıldıktan sonra veya sabah henüz kasaya herhangi bir para girişi ve/veya

kasadan para çıkışı olmadan önce yapıldığı takdirde düzenlenecektir. 5 Kasa açık veriyorsa tutanağın düzenlenmesi aşamasında diğer ilgililerin (yönetim kurulu üyeleri, muhasebeci gibi)

hazır bulunmasının temin edilmesi ve bunların da tutanağı imzalamalarının sağlanması yararlı olacaktır.

Page 30: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 29 / 44)

Ek-10: Kasa Fazlası Tespit Tutanağı

KASA FAZLASI TESPİT TUTANAĞI6

a) ../../…. günü akşamı itibariyle kasa defteri alındı tutarı ......................... 750,35 TL

b) ../../…. günü akşamı “ “ “ ödeme tutarı........................ 650,35 TL

Fark: …………………………. 100,00 TL

c) Kayıtlara göre ../../…. günü akşamı itibariyle

kasada bulunması gereken tutar ..…………………………………………… 100,00 TL

d) ../../…. günü akşamı itibariyle

kasada sayılan tutar ……………………………......................................... 50,00 TL

Fark ……………………….. (+) 50,00 TL

../../... günü saat .....'da ………'da yapılan sayım sonucunda … marka çelik kasada tespit

edilen 100,00 TL’nin kayıt ve defterler ile Veznedar …………’nın ../../…. tarihli ifadesine göre

kasada bulunması gereken 100,00 TL’lik bakiyeden 50,00 TL daha fazla olması hususunda

Veznedar …………., aynen; (……………………………………………………………………..

Bu konuda söylemek istediğim başka bir şey yoktur.) dedi.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan ve

doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

……….

Kasa Sorumlusu/Veznedarı

(Adı ve soyadı, görevi, imza)

6 Bu tutanak; kasa sayımı, akşam kasa kapatıldıktan sonra veya sabah henüz kasaya herhangi bir para girişi ve/veya

kasadan para çıkışı olmadan önce yapıldığı takdirde düzenlenecektir.

Page 31: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 30 / 44)

Ek-11:Kasa Denkleştirme Tutanağı

KASA DENKLEŞTİRME TUTANAĞI7-8

1- a) 11/12/2014 Perşembe günü akşamı itibariyle kasa defteri alındı tutarı ......... 750,35 TL

b) 11/12/2014 Perşembe günü “ “ “ “ ödeme “ .... (–) 650,35 TL

c) Kayıtlara göre 11/12/2014 Perşembe günü akşamı itibariyle kasada

bulunması gereken tutar …………………………………...........................100,00 TL

2- a) 12/12/2014 Cuma günü kasa sayımı yapılana kadarki alındı tutarı ……… (+) 75,00 TL

12/12/2014 Cuma günü “ “ “ “ ödeme tutarı ……... (-) 50,00 TL

b) 12/12/2014 Cuma günü gerçekleşen kasa işlemlerinin farkı ….…………. (+) 25,00 TL

3- a) 11/12/2014 Perşembe günü akşamı itibariyle

kasada bulunması gereken tutar ………………………………………….............. 100,00 TL

b) 12/12/2014 Cuma günü kasa sayımı yapılana kadarki kasa işlemlerinin

farkı …………………………………………………………………………. (+) 25,00 TL

Toplam .………….... 125,00 TL

4- a) 12/12/2014 Cuma günü kasa sayımının yapıldığı an itibariyle kayden

kasada bulunması gereken tutar ……………………….................................. 125,00 TL

b) 12/12/2014 Cuma günü saat ...... itibariyle kasada sayılan tutar …………... 125,00 TL

Fark ................ ---

12/12/2014 Cuma günü saat…’da ………'da yapılan sayım sonucunda … marka çelik kasada

tespit edilen 125,00 TL’nin kayıt ve defterler ile Veznedarın ifadesine göre kasada bulunması

gereken 125,00 TL’lik bakiyeye uygun olduğu görüldü.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

……….

Kasa Sorumlusu/Veznedarı

(Adı ve soyadı, görevi, imza)

7 Bu tutanak; kasa sayımı, gün içerisinde kasaya para girişi ve/veya kasadan para çıkışı olduktan yapılmış olduğu

takdirde düzenlenecektir. 8 Kasa sayımı yapıldığı saatte işlemi yapılmış olmakla birlikte henüz kaydı yapılmamış olan belgeler toplamı; az

sayıdaysa kasa uygunluk tutanağında, çok sayıdaysa bu tutanağa ek bir listede gösterilebilir.

Page 32: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 31 / 44)

Ek-12: Kasa Açığı Tespit Tutanağı

KASA AÇIĞI TESPİT TUTANAĞI9-10-11

1- a) 11/12/2014 Perşembe günü akşamı itibariyle kasa defteri alındı tutarı ......... 750,35 TL

b) 11/12/2014 Perşembe günü “ “ “ “ ödeme “ .... (–) 650,35 TL

c) Kayıtlara göre 11/12/2014 Perşembe günü akşamı itibariyle kasada

bulunması gereken tutar ………………………………….................................. 100,00 TL

2- a) 12/12/2014 Cuma günü kasa sayımı yapılana kadarki alındı tutarı ……… (+) 75,00 TL

12/12/2014 Cuma günü “ “ “ “ ödeme tutarı ……... (-) 50,00 TL

b) 12/12/2014 Cuma günü gerçekleşen kasa işlemlerinin farkı ….…………. (+) 25,00 TL

3- a) 11/12/2014 Perşembe günü akşamı itibariyle

kasada bulunması gereken tutar ………………………………………….............. 100,00 TL

b) 12/12/2014 Cuma günü kasa sayımı yapılana kadarki kasa işlemlerinin

farkı …………………………………………………………………………. (+) 25,00 TL

Toplam .………….... 125,00 TL

4- a) 12/12/2014 Cuma günü kasa sayımının yapıldığı an itibariyle kayden

kasada bulunması gereken tutar ……………………….................................. 125,00 TL

b) 12/12/2014 Cuma günü saat ...... itibariyle kasada sayılan tutar …………... 100,00 TL

Fark ................ (-) 25,00 TL

12/12/2014 Cuma günü saat…’da yapılan sayım sonucunda …… marka çelik kasada tespit

edilen 100,00 TL’nin kayıt ve defterler ile Veznedar ……’nın …… tarihli ifadesine göre kasada

bulunması gereken 125,00 TL’lik bakiyeden 25,00 TL eksik olması hususunda Veznedar….,

aynen; (…………………………………………………………………….. Bu konuda söylemek

istediğim başka bir şey yoktur) dedi.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

……….

Kasa Sorumlusu/Veznedarı

(Adı ve soyadı, görevi, imza)

9 Bu tutanak; kasa sayımı, gün içerisinde kasaya para girişi ve/veya kasadan para çıkış olduktan yapılmış olduğu

takdirde düzenlenecektir. 10 Kasa açık veriyorsa tutanağın düzenlenmesi aşamasında diğer ilgililerin (yönetim kurulu üyeleri, muhasebeci gibi)

hazır bulunmasının temin edilmesi ve bunların da tutanağı imzalamalarının sağlanması yararlı olacaktır. 11 Kasa sayımı yapıldığı saatte işlemi yapılmış olmakla birlikte henüz kaydı yapılmamış olan belgeler toplamı; az

sayıdaysa kasa uygunluk tutanağında, çok sayıdaysa bu tutanağa ek bir listede gösterilebilir.

Page 33: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 32 / 44)

Ek-13: Kasa Fazlası Tespit Tutanağı

KASA FAZLASI TESPİT TUTANAĞI12-13

1- a) 11/12/2014 Perşembe günü akşamı itibariyle kasa defteri alındı tutarı ......... 750,35 TL

b) 11/12/2014 Perşembe günü “ “ “ “ ödeme “ .... (–) 650,35 TL

c) Kayıtlara göre 11/12/2014 Perşembe günü akşamı itibariyle kasada

bulunması gereken tutar …………………………………...........................100,00 TL

2- a) 12/12/2014 Cuma günü kasa sayımı yapılana kadarki alındı tutarı ……… (+) 75,00 TL

12/12/2014 Cuma günü “ “ “ “ ödeme tutarı ……... (-) 50,00 TL

b) 12/12/2014 Cuma günü gerçekleşen kasa işlemlerinin farkı ….…………. (+) 25,00 TL

3- a) 11/12/2014 Perşembe günü akşamı itibariyle

kasada bulunması gereken tutar ………………………………………….............. 100,00 TL

b) 12/12/2014 Cuma günü kasa sayımı yapılana kadarki kasa işlemlerinin

farkı …………………………………………………………………………. (+) 25,00 TL

Toplam .………….... 125,00 TL

4- a) 12/12/2014 Cuma günü kasa sayımının yapıldığı an itibariyle kayden

kasada bulunması gereken tutar ……………………….................................. 125,00 TL

b) 12/12/2014 Cuma günü saat ...... itibariyle kasada sayılan tutar …………... 150,00 TL

Fark ............. (+) 25,00 TL

12/12/2014 Cuma günü saat…’da yapılan sayım sonucunda … marka çelik kasada

tespit edilen 150,00 TL’nin kayıt ve defterler ile Veznedar ….’nın …. tarihli ifadesine göre

kasada bulunması gereken 125,00 TL’lik bakiyeden 25,00 TL daha fazla olması hususunda

Veznedar ……, aynen; (…………………………………………………………. Bu konuda

söylemek istediğim başka bir şey yoktur.) dedi.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi,

okunduktan ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

……….

Kasa Sorumlusu/Veznedarı

(Adı ve soyadı, görevi, imza)

12 Bu tutanak; kasa sayımı, gün içerisinde kasaya para girişi ve/veya kasadan para çıkışı olduktan sonra yapılmış

olduğu takdirde düzenlenecektir. 13 Kasa sayımı yapıldığı saatte işlemi yapılmış olmakla birlikte henüz kaydı yapılmamış olan belgeler toplamı; az

sayıdaysa kasa uygunluk tutanağında, çok sayıdaysa bu tutanağa ek bir listede gösterilebilir.

Page 34: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 33 / 44)

Ek-14: Bankalardan Bilgi Talep Yazısı Örneği

Sayı : Konu : Hesap bakiye ve özeti hk.

(BANKANIN TİCARET UNVANI)

……… ŞUBESİ MÜDÜRLÜĞÜNE

(Açık adresi)

Müfettişliğimizce ………. (buraya teftiş edilen kuruluşun açık ve tam unvanı yazılacak) nezdinde

sürdürülmekte olan teftiş/denetim nedeniyle, adı geçen …….’nın şubeniz nezdindeki ……. (hesap

numaraları biliniyor ise bu hesapların numaraları ve türleri yazılır) ve varsa vadeli, vadesiz, döviz,

yatırım, pos vb. diğer tüm hesaplarının, hesap numaraları da belirtilmek suretiyle, 11/12/2014

Perşembe günü akşamı itibarıyla bakiyelerinin (teftişe başlanılan günün bir önceki günün

akşamı itibarıyla) bildirilmesi ve 01/01/… tarihinden itibaren (teftişte kaç yıl öncesine

inilecekse, o yılın yılbaşı itibarıyla) hesap özetlerinin (ekstrelerinin) (ve Müfettişlikçe ihtiyaç

duyulması halinde hesaplardan çekle veya ödeme veya havale talimatları ile yapılan ödemeler için

çek veya talimat yazılarının suretleri de istenilebilir) şubeniz imza yetkililerince aslına uygunluğu

onaylı birer (ihtiyaca göre kaç suret istenileceği yazılır) suretlerinin aşağıda belirtilen Müfettişlik

adresine ivedilikle (işin aciliyetine göre ivedi, çok ivedi gibi Müfettişlik takdirine göre bir ifade

kullanılabilir veya makul bir süre verilmek şartıyla belirli bir tarih belirtilebilir) gönderilmesini

veya elden teslim edilmesini rica ederim.

Adı Soyadı

Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi

(Mühür, İmza)

ADRES:

(Müfettişliğin bulunduğu adres,

telefon ve faks numaraları ve

e-posta adresi gibi

tüm iletişim bilgilerine

burada yer verilir.)

Page 35: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 34 / 44)

Ek-15: Kıymetli Evrak Sayım Tutanağı

KIYMETLİ EVRAK (ÇEK/SENET/BONO SAYIM) TUTANAĞI

../../... günü, saat ..’da teftişine gelinen …..’nda ..…(kıymetli evrakı muhafazadan sorumlu

kuruluş yetkilisinin ad, soyad ve unvanları) tarafından muhafaza olunan, kullanımına devam

edilen ve aşağıdaki gösterilen çek defterleri, teminat senetleri, diğer senetler (emre muharrer

senetler/bonolar) ile diğer kıymetli evrakın bulunduğu tespit edilmiştir. Tarafımıza ibraz edilen

kıymetli evrak birlikte sayılarak dökümü aşağıda gösterilmiştir:

1- Çek Defteri

Banka Adı Hesap No Kullanılmış

Yapraklar

Kullanılmamış

Yapraklar

İptal Edilmeyen

Yapraklar

2- Teminat Senetleri

Düzenleme

Tarihi Borçlu Alacaklı

Tutar

(TL)

Ödeme

Günü

3- Diğer Senetler/Bonolar

Düzenleme

Tarihi Borçlu Alacaklı

Tutar

(TL)

Ödeme

Günü

4- Diğer Kıymetli Evrak

Düzenleme

Tarihi Borçlu Alacaklı

Tutar

(TL)

Ödeme

Günü

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

Page 36: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 35 / 44)

Ek-16: Menkul Kıymet Sayım Tutanağı

MENKUL KIYMETLER SAYIM TUTANAĞI

../../... günü, saat ..’da teftişine gelinen …..’nın kasasında (veya muhafaza edildiği yerde)

(….. Bankası Şubesinin kiralık kasasında) muhafaza edilen ve aşağıda gösterilen tür ve tutarlarda

menkul kıymetin mevcut olduğu tespit edilmiştir.

CİNSİ Nominal Değeri (TL) Adedi Toplam Değeri (TL)

...AŞ Hisse Senedi 1.000.- 100 100.000.-

...AŞ Hisse Senedi 10.000.- 10 100.000.-

…Tahvili 500.- 1.000 500.000.-

…Hazine Bonosu 100.- 5.000 500.000.-

Diğer

TOPLAM 1.200.000.-

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

Page 37: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 36 / 44)

Ek-17: Sabit Kıymetler Sayım Tutanağı

SABİT KIYMETLER SAYIM TUTANAĞI

...../..../...... günü saat …’da ..........’nın ................ adresindeki hizmet binasında/

bürosunda/ çalışma yerinde, yapılan sabit kıymetler sayımı sonucunda, ayrıntıları ekteki

belgelerde yer aldığı üzere, …..’un, … TL maliyet bedeline sahip ekli listede yer alan toplam (…)

sıra sayısında demirbaşı, …TL tapu bedelli hizmet (.. adet) binası/hizmet dairesi ve …TL maliyet

bedelli (… adet) taşıtının mevcut olduğu tespit edilmiştir.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

TUTANAK EKLERİ:

1- Demirbaş Listesi (… sayfa).

2- Tapu Fotokopisi/Fotokopileri (… sayfa).

3- Taşıt Ruhsat Fotokopisi/Fotokopileri ve Fatura/Faturalar ( … sayfa).

Page 38: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 37 / 44)

Ek-18: Taşınmaz Mallar (Gayrimenkul) Sayım Tutanağı

TAŞINMAZ MALLAR SAYIM TUTANAĞI

...../..../...... günü saat …’da ..........’nın ................ adresindeki hizmet binasında/

bürosunda/ çalışma yerinde, Müfettişliğimize ibraz edilen, ….’un mülkiyetinde olan

gayrimenkullere/taşınmazlara ait tapu senedi/tapu ve taşınmaz kayıt ve belgeleri üzerinde yapılan

incelemede;

1- …. ada … parselde.. m2 yüzölçümünde ….. vasfında ve ….. adresinde,

2- …. ada … parselde … oranında hisseye sahip olduğu … vasfında ve …… adresinde,

3- …….

.

.

.

(…) adet taşınmazın mevcut olduğu tespit edilmiş ve bunların muhasebe kayıtları ile ilgili

hesaplarda göründüğü (bunların örneğin hizmet binası olarak kullanıldığı, başka bir kuruluşa

kiralandığı vb. gibi bunların ne durumda oldukları konusunda da bilgi ilave edilebilir)

anlaşılmıştır.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

Page 39: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 38 / 44)

Ek-19: Taşıtlar Sayım Tutanağı

TAŞITLAR SAYIM TUTANAĞI

...../..../...... günü saat …’da ..........’nın ................ adresindeki hizmet binasında/

bürosunda/ çalışma yerinde, Müfettişliğimize ibraz edilen, ….’un mülkiyetinde/kullanımında

bulunan taşıt araçlarına ilişkin kiralama belgeleri, fatura ve tescil belgeleri ile ilgili diğer evrak

üzerinde yapılan incelemede, aşağıda ayrıntısı gösterildiği üzere;

Sıra No: Tescil Belgesi No: Tescil Tarihi: Marka/Modeli: Model Yılı: Plakası:

1 ……. ……….. ……… ……. ………

2 ……. ……….. ……… ……. ………

3 ……. ……….. ……… ……. ………

4 ……. ……….. ……… ……. ………

5 ……. ……….. ……… ……. ………

(…) adet taşıtın mevcut olduğu tespit edilmiş ve bu taşıtların mevcudiyeti fiilen görülmüş

olup, bunların muhasebe kayıtları ile ilgili hesaplarda (kuruluş mülkiyetinde olmayan araçlar için

kiralama vb. kayıtlarının durumundan bahsedilebilir) göründüğü (bunların örneğin hizmet aracı,

yük taşıma vb. hangi amaçlarla kullanıldıkları veya kullanılamaz durumda oldukları gibi bilgiler

de ilave edilebilir) anlaşılmıştır.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

Page 40: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 39 / 44)

Ek-20: Demirbaş Eşya Sayım ve Uygunluk Tutanağı

DEMİRBAŞ EŞYA SAYIM VE UYGUNLUK TUTANAĞI

...../..../...... günü saat …’da ..........’nın ................ adresindeki hizmet binasında/

bürosunda/ çalışma yerinde yapılan demirbaş eşya sayımında, sayım sonuçlarının demirbaş defteri

kayıtlarıyla karşılaştırılmasında bunların tamam oldukları anlaşılmıştır.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

Page 41: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 40 / 44)

Ek-21: Demirbaş Eşya Sayım Tutanağı

DEMİRBAŞ EŞYA SAYIM TUTANAĞI

...../..../...... günü saat …’da ..........’nın ................ adresindeki hizmet binasında/ bürosunda/

çalışma yerinde yapılan demirbaş eşya sayımında aşağıda dökümü gösterilen demirbaş eşyanın

mevcut olduğu tespit edildi.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

Sıra No Adedi Cinsi Markası Modeli/Model No su Demirbaş No su

1 ……. ……….. ……… ……. ………

2 ……. ……….. ……… ……. ………

3 ……. ……….. ……… ……. ………

4 ……. ……….. ……… ……. ………

5 ……. ……….. ……… ……. ………

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

Page 42: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 41 / 44)

Ek-22: Demirbaş Eşya Uygunluk Tutanağı

DEMİRBAŞ EŞYA UYGUNLUK TUTANAĞI

...../..../...... günü saat …’da ..........’nın ................ adresindeki hizmet binasında/

bürosunda/ çalışma yerinde yapılan demirbaş eşya sayımında, demirbaş eşya defteri ile diğer kayıt

ve belgelere göre ………….’da bulunması gereken demirbaş eşyanın mevcut olduğu tespit edildi.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

Page 43: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 42 / 44)

Ek-23: Demirbaş Eşya Açığı Tespit Tutanağı

DEMİRBAŞ EŞYA AÇIĞI TESPİT TUTANAĞI

...../..../...... günü saat …’da ..........’nın ................ adresindeki hizmet binasında/

bürosunda/ çalışma yerinde yapılan; kayıt ve belgeler ile fiilen mevcut demirbaş eşyaların

karşılaştırılması işleminde, kayıtlar ve belgelerdeki demirbaş eşyalardan, aşağıda dökümü

gösterilenlerin mevcut olmadığı tespit edilmiştir.

Sıra No Adedi Cinsi Markası Modeli/Model No su Demirbaş No su

1 ……. ……….. ……… ……. ………

2 ……. ……….. ……… ……. ………

3 ……. ……….. ……… ……. ………

4 ……. ……….. ……… ……. ………

5 ……. ……….. ……… ……. ………

Mevcut olmadığı tespit edilen demirbaş eşyalar toplam …. (yazı ile) adettir.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

Page 44: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 43 / 44)

Ek-24: Demirbaş Eşya Fazlası Tespit Tutanağı

DEMİRBAŞ EŞYA FAZLASI TESPİT TUTANAĞI

...../..../...... günü saat …’da ..........’nın ................ adresindeki hizmet binasında/

bürosunda/ çalışma yerinde yapılan; kayıt ve belgeler ile fiilen mevcut demirbaş eşyaların

karşılaştırılması işleminde, aşağıda dökümü gösterilen demirbaş eşyaların da mevcut olduğu,

ancak, bunların kayıtlar ve belgelerde bulunmadığı tespit edilmiştir.

Sıra No Adedi Cinsi Markası Modeli/Model No su Demirbaş No su

1 ……. ……….. ……… ……. ………

2 ……. ……….. ……… ……. ………

3 ……. ……….. ……… ……. ………

4 ……. ……….. ……… ……. ………

5 ……. ……….. ……… ……. ………

Kayıtlar ve belgelerde bulunmadığı anlaşılan demirbaş eşyalar toplam …. (……..) adettir.

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

Page 45: T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ

(Sayfa: 44 / 44)

Ek-25: Basılı (Matbu) Evrak Sayım Tutanağı

BASILI (MATBU) EVRAK SAYIM TUTANAĞI

../../... günü, saat ..’da teftişine gelinen … 'a ait basılı (matbu) kullanılmamış evrak ciltleri

birlikte sayılmış ve bu sayım sonuçları aşağıda gösterilmiştir:

Kullanılmamış Muhasebe

Makbuz ve Benzeri

Evrak Cinsi

Kullanılmamış

Ciltlerin/Koçanların

Numarası

Ciltteki/Koçandaki

Matbu Evrak Sayısı ve Aralığı

Tahsil Fişi veya Makbuzu … …-…

Tediye Fişi veya Makbuzu … …-…

Mahsup Fişleri … …-…

Makbuzlar … …-…

Menşe Şahadetnamesi … …-…

ATR Belgesi … …-…

ATA Karnesi … …-…

Diğer … …-…

Durumu gösteren bu tutanak tarafımızdan (2) nüsha olarak birlikte düzenlendi, okunduktan

ve doğruluğu anlaşıldıktan sonra imza edildi. Yer, tarih

…………….

Adı ve Soyadı

Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(Mühür, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)

………………… Görevlisi

(Adı, soyadı, görevi, imza)