BOUW, INSTALLATIE & INRICHTING VOOR DE ZORGSECTOR

Afgi

fteka

ntoo

r Oos

tend

e X

- P91

5317

- D

riem

aand

elijk

s tijd

schr

ift -

V.U

.: Fili

p Co

ssem

ent -

Bld

. des

Can

adie

ns 1

18 -

B-77

11 D

ottig

nies

techcare

Woonzorgcentrum Zonnesteen © Foto: Alain Franzolini

WZC Zonnesteen – ZemstLusthof voor alle leeftijden

JAA

RGA

NG

3 -

JAN

-FEB

-MA

A 2

015

- N09

Remeha nvKoralenhoeve 10, B-2160 Wommelgem /// Chaussée de Tubize 487, B-1420 Braine l’Alleud

T +32 (0)3 230 71 06 F +32 (0)3 354 54 30 E info@remeha.be

Remeha Gas 210 Eco PRO

Compacte techniek met brede toepasbaarheid

De Remeha Gas 210 Eco PRO is een compacte staande ketel gekenmerkt door een groot modulatie-bereik, optimale prestaties en een ruim aanbod aan gebruiks- en toepassingsmogelijkheden. De ketel wordt compleet geassembleerd en volledig voor-ingesteld geleverd.

Door zijn geringe afmetingen en lage gewicht is de Remeha Gas 210 Eco PRO eenvoudig transporteer-baar en makkelijk in het ketelhuis te plaatsen. Met zijn opstellingsoppervlakte van slechts 0,5 m2 neemt het toestel bovendien slechts een minimale ruimte in beslag.

De Remeha Gas 210 Eco PRO ketels zijn voorzien van het nieuwe Remeha Comfort Master besturings-systeem. Deze moderne besturing zorgt voor een flexibele inpassing in iedere installatie. Tot slot is ook ruimte voorzien voor integratie iSense of iSense Pro regeling.

Sterke puntenTot 200 kW op slechts 0,5 m² vloeroppervlakPlaatsing tegen de muur mogelijkOverzichtelijke ketelopbouw ten dienste van de vakmanInzetbaar bij moeilijke schoorsteentrajectenKan werken met variabel debiet

LeveromvangDe ketel wordt in de fabriek getest en ingeregeld De voorgemonteerde en bedrijfsklare ketel wordt beschermd tegen weersinvloeden en op een pallet geplaatst en afgeleverd op de werf naast de vrachtwagenTransport naar de stookplaats niet inbegrepenOpstart, proefstook, opmaak van stookrapport en één jaar storingsverhelping

Meer informatie over deze of andere producten ?Scan de QR-code hiernaast met uw smartphone of ga naar www.remeha.be

Remeha nvKoralenhoeve 10, B-2160 Wommelgem /// Chaussée de Tubize 487, B-1420 Braine l’Alleud

T +32 (0)3 230 71 06 F +32 (0)3 354 54 30 E info@remeha.be

Remeha Gas 210 Eco PRO

Compacte techniek met brede toepasbaarheid

De Remeha Gas 210 Eco PRO is een compacte staande ketel gekenmerkt door een groot modulatie-bereik, optimale prestaties en een ruim aanbod aan gebruiks- en toepassingsmogelijkheden. De ketel wordt compleet geassembleerd en volledig voor-ingesteld geleverd.

Door zijn geringe afmetingen en lage gewicht is de Remeha Gas 210 Eco PRO eenvoudig transporteer-baar en makkelijk in het ketelhuis te plaatsen. Met zijn opstellingsoppervlakte van slechts 0,5 m2 neemt het toestel bovendien slechts een minimale ruimte in beslag.

De Remeha Gas 210 Eco PRO ketels zijn voorzien van het nieuwe Remeha Comfort Master besturings-systeem. Deze moderne besturing zorgt voor een flexibele inpassing in iedere installatie. Tot slot is ook ruimte voorzien voor integratie iSense of iSense Pro regeling.

Sterke puntenTot 200 kW op slechts 0,5 m² vloeroppervlakPlaatsing tegen de muur mogelijkOverzichtelijke ketelopbouw ten dienste van de vakmanInzetbaar bij moeilijke schoorsteentrajectenKan werken met variabel debiet

LeveromvangDe ketel wordt in de fabriek getest en ingeregeld De voorgemonteerde en bedrijfsklare ketel wordt beschermd tegen weersinvloeden en op een pallet geplaatst en afgeleverd op de werf naast de vrachtwagenTransport naar de stookplaats niet inbegrepenOpstart, proefstook, opmaak van stookrapport en één jaar storingsverhelping

Meer informatie over deze of andere producten ?Scan de QR-code hiernaast met uw smartphone of ga naar www.remeha.be

Periodiciteit: Driemaandelijks

Gratis verspreid naar studiebureaus en diensthoofden technische

diensten van woonzorgcentra, ziekenhuizen en OCMW’s.

Hoofdredactie: Tilly Baekelandt,

tilly.baekelandt@fcomedia.be - T + 32 (0)56 33 42 72

Redactie: Staf Bellens & Colette Demil, Philip Declercq,

Koen Vandepopuliere, Rudy Gunst

Reclame-advies: Filip Cossement,

T +32 (0)56 77 13 10, filip.cossement@fcomedia.be

Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement,

Boulevard des Canadiens 118, B-7711 Dottignies

Vormgeving: marieke.veys@fcomedia.be

Version française sur simple demande

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of

openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie,

microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande

schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende

artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de

advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk.

De uitgever erkent geen enkele verplichting tot opname van

aangeboden advertenties.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

techcare INH

OU

D

04

04

12

10

212324262937

1618384042

12

45

46

49

PROJECTWZC Zonnesteen - Zemst: Lusthof voor alle leeftijden

REPORTAGESVerkoperd staal: de quasi perfecte natuurlijke bacteriëndoder

Eigentijds, duurzaam zorgconcept voor de Oostkust

Huzarenstukje in AZ Jan Palfijn

Bosch levert geïntegreerde oplossingen voor grote vermogens

Pionier in turnkey projecten voor cleanrooms

SWW op maat van senioren woonzorgcentrum Toermalien

INTERVIEWZorgwonen volgens Armonea: Innoveren in leefkwaliteit

DOSSIER WATERMicropolluenten en ecotoxicologie

Legionellabestrijding zonder toevoegen van chemicaliën

Uitbreiding AZ Klina vraagt best beschikbare watertechnologie

Nieuwe hygiënespoeling bant chemische middelen

Nederland neemt handschoen op tegen medicijnen

Biotechnologie kan sector helpen ontzorgen

EVENTVTDV-dag belicht ‘totaalbeleving van de zorgklant’

PRODUCTSPOT“ABN levert steriele lucht voor ebola-bestrijding”

NEWS

© Alain Franzolini

© Armonea

tech

ca

re

04

Het woonzorgcentrum is ingeplant op een afgeknot driehoekig perceel waarvan de lange zijden grenzen aan respectievelijk de Brusselsesteenweg die Mechelen verbindt met Vilvoorde en het verkeer langs de dorps-kern van Zemst loodst, en aan de Leopold-straat, een schuin parallel daaraan lopende woonstraat. Vroeger bevond zich hier een 53 are grote, compleet ommuurde en niet publiek toegankelijke tuin die hoorde bij de aan de invalsweg gelegen meesterwoning De Maeyer. Voor het woonzorgproject mocht een aangrenzend lapje grond met daarop een kleine, vervallen landelijke woning aan de Leopoldstraat mee worden ingepalmd.De ontwikkeling vergde de nodige steden-bouwkundige tact. Om te beginnen was er de erfgoedwaarde. De tuin figureerde in de inventaris van historische parken en tuinen en de uit de 18e eeuw daterende maar in de 19e eeuw aangepaste meesterwoning was opgenomen in de inventaris van het bouw-kundig erfgoed. Ook de schaal was een aan-dachtspunt, met het oog op de woonstraat achteraan. Op de agenda stond daar tevens een onderzoek naar een vlotte verkeersdoor-

stroming en voldoende parkeerruimte zon-der overlast voor de buren.

Jongleren met limietenHet ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) legde dus de nodige beperkingen op. Projectarchi-tect Dieter Wuyts van LLOX Architecten: “In de tuin moesten twee centrale beuken be-waard blijven. Langs de Brusselsesteenweg bleven de meesterwoning en een gedeelte van de historische tuinmuur behouden, het nieuwe gebouw zou dus grenzen aan de Leopoldstraat. De hoogte van het nieuwe gebouw was beperkt tot drie bouwlagen, met als extra eis dat het hoogste niveau vol-doende terug zou springen en genoeg visu-ele doorzichten zou hebben om de impact te beperken. Het gebouw mocht aansluiten bij de bestaande huizenrij en zich verder pa-rallel met de perceelsgrens ontwikkelen mits een open strook die even breed is als de ge-velhoogte. Ook moest een deel van het ter-rein worden overgedragen aan de gemeente om ruimte vrij te maken voor een voetpad en een parkeerstrook in de woonstraat.”Met die elementen in het achterhoofd togen

de ontwerpers aan de slag. Hun zoektocht naar een voor alle partijen aanvaardbare op-lossing resulteerde in een L-vormig gebouw dat grenst aan de Leopoldstraat en achter-aan uitkijkt op het bewaard gebleven tuin-gedeelte. Het korte been sluit met de voor-geschreven afstand aan bij de huizenrij en herbergt de ingang van de assistentieflats. In de kopse zijde van het lange been werd de hoofdingang ondergebracht. Langs hier legt een dwarse doorsteek de verbinding naar de Brusselsesteenweg. Een patio brengt daglicht in het centrale deel van het gebouw en creëert aangename zit- en wandelmoge-lijkheden.

OpendeurkelderOm het gewenste programma te kunnen realiseren met een al bij al beperkte foot-print, kreeg de kelderverdieping heel wat onverwachte functies toegewezen. Naast de technische ruimtes (ventilatiegroepen, verwarming, stockeren) bevinden zich hier de warme keuken met personeelsruimte, een kapsalon en een wellnessruimte die ook voor de buurtbewoners beschikbaar zijn, een kinezaaltje en een vergaderruimte. Doordat het terrein afhelt, konden langs de tuinzijde

Eind 2014 opende het nieuwbouw woonzorgcentrum Zonnesteen in Zemst officieel de deuren. Met zijn centrale ligging vlakbij de dorpskern, de geslaagde integratie in de

omgeving, de optimale benutting van de beschikbare ruimte en de slimme technische invulling staat het centrum model voor de aanpak van Anima Care.

01. Het woonzorgcentrum Zonnesteen is ingeplant op een afgeknot driehoekig perceel, langs de ene zijde begrensd door een drukke steenweg en langs de andere zijde door een woonstraat. Daardoor heeft het meerdere toegangen.

PRO

JEC

T

01

tech

ca

re

05

hoge ramen worden ingeplant die de onder-grondse gebruiksruimtes een portie daglicht toebedelen.Het gelijkvloers omvat langs de zijde van de hoofdingang een inkomzone met lift, daar-achter het onthaal dat wat weggeborgen zit om elk klinisch gevoel te weren, en een cafe-

taria die uitkijkt op de tuin. De sanitaire zone van de cafetaria maakt deel uit van de voor-malige meesterwoning, maar op vraag van de brandweer werd de vroegere doorgang tussen dit deel en de rest van de woning dichtgemaakt. Verder wordt het gelijkvloers ingenomen door twee afdelingen van het

woonzorgcentrum. Twee gangen in Y-vorm, die de looplijnen van de twee straten rond het terrein volgen, verbinden alle ruimtes: de kamers met sanitaire cel, de twee gezamen-lijke leefruimtes en de in een centraal blok ondergebrachte verpleegpost met aangren-zend de gezamenlijke badkamers (een per leefgroep, maar wel met elkaar verbonden om de verzorging te vergemakkelijken) en de technische ruimtes. Een van de afdelingen is gereserveerd voor residenten met dwaalge-drag, die ook over een – uiteraard afgesloten - eigen stukje tuin beschikken. Voor deze af-deling werden geen speciale voorzieningen getroffen, zodat het gebruik van de afdelin-gen flexibel inzetbaar en verwisselbaar blijft. De eerste verdieping is op dezelfde manier ingevuld, wat in totaal 93 RVT-bedden ople-vert. De tweede verdieping is gereserveerd voor de 18 assistentieflats, die over een apar-te toegang met lift langs de andere zijde van het gebouw beschikken. Doordat dit niveau terugwijkt van de straat, was er ruimte voor ruime terrassen. Ook langs de tuinzijde kun-nen de bewoners genieten van aangename buitenruimtes bij hun flat.

Rationeel gebouwOm het gebouw te integreren in de omge-ving, is de gevel bekleed met een verlijmde gevelsteen. Uitspringende kubussen in HPL-plaat langsheen de Leopoldstraat geven het gevelbeeld een ritmische, speelse dynamiek. Aan de zijde van de hoofdingang springt de schuine gang op de verdiepingen even buiten de gevel in een glazen volume, dat bewoners en bezoekers sterk appreciëren als zithoekje. Deze zijde is op het gelijkvloers grotendeels beglaasd, zodat voorbijgangers dankzij het eveneens transparante onthaal-gedeelte tot in de tuin kunnen kijken die >>>

WZC Zonnesteen – ZemstLusthof voor alle leeftijden

02. Alle leidingen zijn ondergebracht in verlaagde plafonds in gipskartonplaat. Die oplossing is duurder dan het wegwerken van leidingen in de chape maar biedt meer flexibiliteit. Bovendien zijn de leidingen gemakkelijker bereikbaar.

03. Het toegangscontrolesysteem werkt met program-meerbare badges. Alle assistentieflats op de tweede verdieping zijn bereikbaar via een aparte toegang met lift. Doordat dit niveau inspringt ten opzichte van de straat, ontstond er een grote extra buitenruimte.

02

03

tech

ca

re

06

vandaag vrij toegankelijk is voor iedereen.Omdat de draagkracht van de bodem niet optimaal was, werd het gebouw gefundeerd op palen die werden geslagen zonder het grondwaterpeil te beïnvloeden. Voor de kel-derverdieping ging uiteraard veel aandacht naar de waterdichtheid, met gebruik van vol-doende dikke wanden in ter plaatse gestort beton en een goede drainage om de grond-waterstroming niet te verstoren. Het gebouw is opgetrokken in een mix van dragend met-selwerk, betonwanden en kolommen en bal-ken, met tussenvloeren in welfsels en platte daken in PVC. De niet-dragende binnenwan-den zijn in gipskarton. Verrassend is de plaat-sing van verlaagde plafonds in alle kamers. Architect Dieter Wuyts: “Meestal wordt in de kamers alleen de sanitaire cel en eventueel de inkomhal uitgerust met een verlaagd plafond. De bouwheer heeft hier voor een duurdere oplossing gekozen, waardoor alle leidingen in de plafonds konden worden aangebracht in plaats van in de chape.”

De meesterwoning werd gerenoveerd, ener-getisch in orde gebracht en uitgerust met een lift. De oorspronkelijk aanwezige hou-ten vloeren werden compleet vernieuwd en brandveilig gemaakt met behulp van Ferma-cell platen. In het gebouw zitten vandaag zes aanleunflats, verspreid over drie niveaus en geschikt rond een centrale trap die daglicht krijgt via een daklicht. Nieuwe openingen in de zijgevel garanderen voldoende daglicht voor alle flats.

Hoewel slechts een beperkt gedeelte van het terrein werd bebouwd, ging er natuurlijk in-filtratiecapaciteit verloren. Dat wordt gecom-penseerd door onder andere de opvang en het hergebruik van regenwater voor de spoe-ling van de toiletten en de buitenkraantjes.

Bouwen in eigen beheerDe bouworder werd opgedeeld in diverse lo-ten en apart aanbesteed, met als pilootaan-nemer het bouwbedrijf Van Laere Algemene Aannemingen. Voor de coördinatie stond technisch directeur Luc Devolder van Anima Care in. “Wij hanteren deze aanpak vanuit de overtuiging dat we een betere kwaliteit

kunnen behalen tegen een lagere prijs. Ook willen we zo een vaste relatie opbouwen met de aannemers, wat leidt tot een grotere vertrouwensband en een snellere uitvoering. De keerzijde van de medaille is dat de coör-dinatie veel werk vergt.”

Het relatief grote aantal recente projecten van Anima Care, in totaal goed voor 40.000 m², bood de kans om een doordacht tech-nisch beleid uit te stippelen. “Wij streven naar gebouwen die goed zijn geconcipieerd en stevig thermisch geïsoleerd, en die inzake facility management niet complex zijn. Als er ergens iets stuk gaat, moeten we dat in-tern kunnen oplossen, zonder interventie van buitenaf. Voor de eigenlijke bouw ligt de klemtoon op een doordacht materiaal-gebruik. Omdat onze moedermaatschap-pij Ackermans & van Haaren wil investeren in kwaliteitsvol vastgoed, kunnen wij een mooi gebouw realiseren waarvan exterieur en interieur in een juiste balans zitten en de technieken op een correct niveau zijn ge-integreerd. Omdat wij zelf instaan voor het onderhoud, kijken wij natuurlijk nauwgezet naar de total cost of ownership. Vandaar het belang van kwaliteitsvolle materialen die een minimum aan vervanging en interventies met zich meebrengen.”

Ook voor de technieken wordt gestreefd naar eenvoudige oplossingen met een goe-de terugverdientijd. In Zonnesteen komt dat

concreet neer op een ventilatiesysteem D en gascondensatieketels voor de verwarming. Op het programma staat nog wel een test met een WKK-installatie van 40 kW die de restwarmte zal gebruiken voor de verwar-ming en het sanitair warm water. Luc Devol-der: “We hebben een studie laten uitvoeren naar de opportuniteit van een BEO-systeem, een gesloten systeem om warmte of koude uit de bodem te halen, maar dat spoor heb-ben we verlaten. Zo’n systeem gaat gepaard met een zware investering en rendeert al-leen als je de mogelijkheden tot koeling optimaal benut. Dat laatste was hier niet het geval, omdat we het gebouw niet globaal koelen. Er zijn voldoende voorzieningen om, waar nodig, bepaalde ruimtes te koelen en de temperatuur in de rest van het gebouw onder controle te houden, onder andere via

“Wij streven naar gebouwen die goed zijn geconcipieerd en stevig thermisch geïsoleerd, en die inzake facility management niet complex zijn. Als er ergens iets stuk gaat, moeten we dat intern kunnen oplossen, zonder interventie van buitenaf.”

04

tech

ca

re

7

>>>

de gekozen beglazing, screens en dergelijke meer.”Bovenstaande aanpak wordt dus gehanteerd voor alle gebouwen. “Uiteraard zijn er ver-schillen per locatie, want elk project is anders. In Zemst zitten we bijvoorbeeld met een re-latief klein centrum dat wel erg complex is. Door de vele beperkingen, voortvloeiend uit het terrein, en de constructieve invulling hebben we immers een grote variatie aan kamers. In andere projecten met veel minder restricties kunnen we eenvoudiger en recht-lijniger werken en slechts een beperkt aantal kamertypes aanhouden.”

Performant gebouwbeheersysteemDat alles betekent natuurlijk niet dat de tech-nologie zou ontbreken, integendeel. Het ge-bouw is uitgerust met wifi en een gesofisti-ceerd toegangscontrolesysteem op basis van programmeerbare badges. Uiterst perfor-mant is het PHC-gebouwbeheersysteem dat verregaande technologische mogelijkheden biedt. Luc Devolder: “We hebben die techno-logische keuze gemaakt vanuit de overtui-ging dat de metingen, analyses en daaruit resulterende feedbackmaatregelen ons in de toekomst interessante besparingsmoge-lijkheden zullen opleveren. Uiteraard zijn er

in eerste instantie heel wat kleine technische zaken op te lossen, want je zit met een veel-voud aan in- en uitgangen, bekabelingen en noem maar op. Maar de mogelijkheden willen we optimaal benutten. Als er ergens een raam open gaat, wordt automatisch de radiator in die ruimte uitgeschakeld. Via be-

04. Kenmerkend voor de gevelarchitectuur is de sterke ritmiek die voor rust en evenwicht zorgt. Uitspringende witte kubussen in HPL-plaat doorbreken de lange, met verlijmde gevelsteen beklede gevels en zorgen voor een speels accent. Ter hoogte van de hoofdingang mondt de gevel uit in een glazen volume.

05. Alle kamers ogen licht en ruim en beschikken over wifi, tv, een badkamer met inloopdouche, onderrijdbare wastafel en toilet. De schuifwand tussen de badcel en het bed verhoogt het gebruikscomfort van personeel en rolstoelgebruikers.

06. Van in de zithoek van de leefgroep kijken de bewoners uit op de tuin en/of de patio. De geschakeerde bruintinten van het behang, de verlichtingsarmaturen, de PVC-vloer met houtmotief en de zitmeubelen creëren een warme sfeer.

Anima CareAnima Care, een 100% dochter van de groep Ackermans & van Haaren, legt zich toe op het hogere marktsegment van de huisvesting van en zorg voor senioren in België. De onderneming neemt niet alleen de uitbating op zich, maar investeert ook in het vastgoed. In 2013 realiseerde de onderneming een omzet van 27,4 miljoen euro en een winst van 0,6 miljoen euro. Bedoeling is de winstgevendheid te verhogen door te groeien via nieuwbouwinitiatieven, uitbreiding van bestaande kleinere woonzorgcentra en overnames. Het WZC Zonnesteen is Zemst is, samen met de sites in Haut-Ittre en Kasterlee, een van de recente bouwinitiatieven. Vandaag beschikt de groep in totaal over 11 woonzorgcentra, bijna 1.300 rusthuisbedden en meer dan 180 ser-viceflats. Elke site werkt autonoom maar krijgt centrale ondersteuning voor de financiële administratie en voor een deel van het HR-beleid. De bouw en het facility management gebeuren volledig in eigen beheer.

05

06

tech

ca

re

08

WZC ZonnesteenAlgemeen• Bouwheer: Gilman • Initiatiefnemer: Anima Care• Hoofdaannemer nieuwbouw: Algemene Aannemingen Van Laere• Hoofdaannemer renovatie meesterwoning: PxP Projects• Architecten- en ingenieursbureau: LLOX Architecten• Studiebureau technieken en EPB-verslaggeving: studiebureau Boydens• Veiligheidscoördinatie: Milieu- en Bouwconsult• Interieurinrichting: LLOX Architecten en CUBO architecture + interior design• Tuinarchitectuur: Leidgens • Aanleg omgeving: Gemoco

Gebouw• Oppervlakte: 8.170 m²• Aantal bedden: 93 in het woonzorgcentrum + 18 serviceflats + 6 aanleunflats in de meesterwoning • Bouwtermijn: 2012-2014• Kostprijs: 10.400.000 euro, exclusief erelonen en btw

Aannemers• Ruwbouw woonzorgcentrum: Algemene Aannemingen Van Laere• Ruwbouw meesterwoning: PxP Projects• Rioleringswerken: Schockaert Rioleringswerken• Buitenschrijnwerk: Cartoflex• Sectionaalpoort en luiken: Winsol• Goederenlift: Smeyers-TU• Liften: Thyssen Krupp• Sanitair, HVAC: Goessens• Elektriciteit: Cofely Fabricom• Buitenbepleistering: Facades Forever• Pleisterwerken: Joos-Weyland• Gipskarton, binnendeuren, plafonds, voordeur: Van Den Rijse• Trapleuningen en trap goederenlift: X-Service Plus• PUR, chape, zachte vloeren: Oxfloor• Natuursteen: Astrari• Tegelwerken: BTC (Belgian Tyle Centre)• Trap meesterwoning + omgevingsaanleg: Gemoco

• Los meubilair: JeeBee• Vaste kasten: Convents Products• Schilder- en behangwerken: Apruzzese• Gordijnen: Cotese

Materialen & uitrusting• Fundering: paalfundering • Rioleringsleidingen onder vloerplaat: PVC SN4 en HDPE PN-4 leidingen en hulpstukken; lozingsleidingen keukenapparaten: HDPE• Kelder: predalwanden in beton, metselwerk in betonblokken• Bovengronds: dragend metselwerk, betonnen wanden en kolommen, welfsels• Gevelsteen: baksteen, Lithium A5 Vandersanden, verlijmd in Cantillana kleur 2634, • Gevel- en plafondbekledingen in Trespa• Buitenschrijnwerk: aluminium, Cartoflex, RAL 7016, Ultima 70IS, Rw=42, Uw min 1.0W/m²K en Uw max 2.0W/m²K • Beglazing: dubbele beglazing, U=1.0• Platte daken: PVC met ballast, Polydak, Trocal (dikte 1,5 mm) met kiezel ballast • Hellende daken: tegelpannen Migeon Actua, Koramic• Isolatie platte daken: TMS 12 cm Pirotherm Plus + PIR (variërende dikte van 70 naar 90 mm), Thiers-Horizon• Isolatie hellende daken: rotswol• Spouwisolatie Utherm PIR 100 mm, RD waarde 4.3 m²K/W• Vloerisolatie PUR• Binnenmuren: dubbelwandige gipskartonwanden 12.5 mm, Gyproc• Buitenbepleistering meesterwoning: gevelisolatie EPS + siliconenharspleister• Plafonds: verlaagd systeemplafond, LCC, gesloten lineaire plafondpanelen CL-staal• Vloeren: serviceflats, kamers en gangen in WZC: PVC, Objectflor. Vloer- en wandbetegeling in sanitaire cellen: keramische tegels, Vitra Arkitekt Uni 10 x 10. Betegeling cafetaria, publieke delen en meesterwoning: volkeramische tegel Venis Rocher 40 x 60, Porcelanosa• Draaideuren: metalen deuromlijstingen, Mecop.

07. De verbouwde meesterwoning met de aanleunflats heeft een aparte toegang maar staat wel in verbinding met het nieuwe woonzorgcentrum. Daardoor kunnen de bewo-ners gemakkelijk gebruik maken van de diensten in het woonzorgcentrum.

08. De maaltijden worden vers in huis bereid en voor wie dat wil geserveerd in de cafeta-ria. Die is smaakvol ingericht en kijkt uit op de tuin en het terras. Niet alleen de bewoners en hun bezoekers maar ook de mensen uit de buurt kunnen terecht in de cafetaria en in de tuin.

09. Aan de zijde van de hoofdingang loopt de schuine gang op de verdiepingen uit in een glazen volume dat ingericht werd als extra zit- en uitkijkhoekje. Van hieruit kijken de bewoners uit op de straat en de omgeving.

07

tech

ca

re

09

Houten deurbladen met HPL afwerking• Opbouwschuifdeuren: opbouwrail, Argenta slide linea. Houten deurbladen met HPL afwerking• Inbouw schuifdeuren: wandsysteem 80 kg in gipskartonwanden, ROB. Houten deurbladen met HPL-afwerking• Verwarming en sanitair warm water: WKK-installatie van 40 kW + condenserende gasketels, Viessmann• Ventilatie: balansventilatie D met warmterecuperatie • Verlichting: verlichting met aanwezigheidsdetectie in gangen, sanitaire en publieke ruimten. Inbouwspots Philips type DN 450B in de gangen. Multiline Sferio in publieke ruimten en in assistentieflats. Maatwerklampenkappen van Labeeuw in kamers WZC en in de gemeenschappelijke ruimten• Wandafwerking: WZC en serviceflats: vinylbehang, Vescom. In aanleunwoningen, Arte• Inrichting grootkeuken: Magec Kitchen contractors• Inrichting kapsalon en pedicure: Equipal• Toegangscontrole: centraal toegangscontrolesysteem met gepersonaliseerde badges, Salto• Verpleegoproepsysteem: Televic• Automatische schuifdeuren inkom: Tormax

Sanitair • Wastafel: Sphinx• Spoelsysteem: Geberit• Armsteunen toilet: Normbau• Massagebad gemeenschappelijke badkamer: Arjo Huntleigh

Individuele kamers• Verlichting: maatwerklampenkappen van Labeeuw• Meubelen: spaanplaat met melamine. Ontwerp: LLOX architecten. Uitvoering: Convents Products • Losse inrichting: zorgzetel Theorema, Piaval. Bedden en toebehoren, Moments furniture• Vloerafwerking: PVC bleached ash, Objectflor. Wand- en vloertegels in badkamer, Vitra Arkitekt Uni 10x10• Armsteunen toilet: Normbau• Spoelsysteem: Geberit• Wastafel: Sphinx

LLOX ArchitectenDe roots van LLOX Architecten, dat onder die naam be-staat sinds 2007, gaan terug tot 1967. Het multidisciplinair studieteam heeft in al die jaren een sterke lijst aan refe-renties in zorgarchitectuur voor publieke en private op-drachtgevers opgebouwd. Zo bouwden zij mee de eerste serviceflats (Hoboken), het goedkoopste nieuwbouwzie-kenhuis (Tielt), het eerste rustoord in onroerende leasing (Mechelen) en de eerste projecten onder VIPA. Recente projecten zijn de nieuwbouw AZ Maria Middelares in Gent, een campus met 631 bedden die tot stand kwam door de fusie van twee ziekenhuizen, en een passief zorghotel in Edegem voor UZA en Monica, een opdracht die samen met de aannemer Ibens werd verworven via een wedstrijd in samenwerking met EGM-architecten. Het architecten-bureau telt 21 medewerkers en staat ook in voor de inte-rieurarchitectuur en indien nodig de EPB-verslaggeving.

wegingsdetectie sturen we overal het verlichtingsniveau. Het rendement van de verwarmingsketels wordt strikt opgevolgd, zodat die niet nutteloos worden opgestookt. We controleren de kringen van sanitair warm water, zodat we exact weten wat waar wordt gebruikt: in de keuken, in het woonzorgcentrum, in de assistentieflats. Per kamer gaan we na hoe de temperatuur daar in de tijd evolueert, afhankelijk van de oriëntatie, de bui-tentemperatuur en noem maar op. Wij sturen ook het debiet van ons ventilatiesysteem. Ruwweg berekend kost een kubieke meter geventileerd debiet op jaarbasis één euro aan uitgebla-zen warmte en verbruik van de elektrische motoren. Als je weet dat we hier met een debiet van 20.000 kubieke meter werken, is de rekening snel gemaakt. Via detectoren die de luchtverontrei-niging meten, gaan we na op welke uren we bepaalde ruimtes minder of niet moeten ventileren. Al die zaken kunnen heel wat winsten opleveren zonder ergens aan het woon- en gebruiks-comfort te raken.” (Door Colette Demil en Staf Bellens - Foto’s: Alain Franzolini)

__________________________________ www.zonnesteen.be__________________________________ www.animacare.be_______________________________________ http://llox.eu/

08 09

tech

ca

re

10

Verkoperd staal: de quasi perfecte natuurlijke bacteriëndoder

REPO

RTA

GE Voor een gezond

binnenklimaat zijn propere luchtkanalen

belangrijk. Naar aanleiding van het nieuwe Typebestek 105 - dat vanaf 1 januari 2015 van kracht is en een aantal artikelen ter zake wijzigt -, organiseerden Airkan en Hamster Cleaning een symposium. Spreker Pascal De Waegemaeker, ziekenhuishygiënist verbonden aan het UZ Gent, had het over het nut en de risico’s van ventilatiesystemen. Ulrike Lippens lichtte de door Airkan ontwikkelde bacteriedodende Bactefree® oplossing toe.

Norm EN 12097 uit 2006 voorziet in onder-houdsopeningen op ventilatie-installaties. Naast het ontwerp van een installatie is ook de documentatie - met alle informatie over de toegangsopeningen en componenten van het kanalensysteem - een voornaam as-pect. Volgens Andy Camps van de PXL Ho-geschool Hasselt, heeft de planning van het onderhoud van ventilatiekanalen een finan-cieel plaatje, zeker in de zorgsector. Seppe Thys van Hamster Cleaning, een jong Genks bedrijf, gespecialiseerd in het onderhoud van luchtkanalen, besprak de onderhouds-

problematiek: “Bij luchtkanalen is controle bij de indienstname, en regelmatige, visuele in-spectie belangrijk. Ook de na-inspectie mag niet uit het oog verloren worden. Hiervoor heeft Hamster Cleaning onder meer een fotokaartensysteem doorontwikkeld en digi-taal op punt gezet.”

Klasse C standaard vanaf 2015 In het nieuwe Typebestek 105 van de Regie der Gebouwen werden in punt 7.7 ook en-kele artikelen rond het reinigen van lucht-kanalen gewijzigd. Ulrike Lippens, Business Development Manager Airkan: “Vanaf 2015 moeten alle luchtkanalen standaard klasse C zijn. Er wordt nog altijd met low, medium en high druk gewerkt. Er dient in situ getest te worden. Alle luchtkanalennetten - van B tot D - moeten voor de eerste oplevering ge-test worden. De Regie bepaalt welke sectie er zal moeten worden getest. Airkan geeft daaromtrent richtlijnen mee in de montage-handleidingen. Wat luchtkanalen betreft die door een wand of een vloervlak gemonteerd worden, moet er een opening van min. 2 cm aan beide kanten zijn. Deze mag enkel nog door middel van minerale wol of glasvezel afgedicht worden. Enkel metalen kanalen

zijn nog toegestaan. Flexibele kanalen - met een lengte van maximum 1 meter - mo-gen enkel nog op een eindpunt toegepast worden. Deze ‘flexibels’ worden nog toege-staan indien ze niet-geïsoleerd, thermisch geïsoleerd of thermisch geïsoleerd/akoes-tisch dempend zijn. Ook moeten er nu bij de productie zinkwaarde kwaliteitsproeven afgenomen worden en geattesteerd bij de levering. De installateur die galvamaterialen bij Airkan aankoopt, krijgt op aanvraag het certificaat Z 275 waaruit blijkt dat deze aan de opgelegde zinkwaarde voldoen. De in-stallateur doet er goed aan de technische fi-che op de luchtdichtheidseisen na te kijken, en in situ de waarden te meten op de kaders of de hulpstukken, zoals beschreven in het Typebestek.”

Case UZ GentPascal De Waegemaeker is ziekenhuishygië-nist verbonden aan het UZ Gent, en verant-woordelijk voor infectiepreventie in de brede zin van het woord. Dit in nauwe samenwer-king met de ingenieurs van de dienst infra-structuur en de externe firma’s die instaan voor het technisch onderhoud. “Het onder-houd van ventilatiesystemen in ziekenhui-

tech

ca

re

11

zen is niet evident omwille van het aspect planning. In operatiezalen - het UZ Gent telt er een 25-tal - vinden deze werkzaamheden vaak in de vroege ochtend, of in een periode van beddensluitingen, bijvoorbeeld in het zomerverlof, plaats. Met deze ventilatiesyste-men kan er -naargelang de toestand van de patiënt - overdruk of onderdruk gecreëerd worden. Overdruk is noodzakelijk in OK’s en in kamers waar patiënten in beschermde

isolatie – bijvoorbeeld kankerpatiënten in chemobehandeling - verblijven. Schimmel-sporen die in de lucht hangen, worden op die manier geweerd. Alle OK’s zijn voorzien van een laminair airflow-systeem. Door het installeren van HEPA-filters ontstaat er ul-traschone lucht. In sommige gevallen moet er op de kamer onderdruk gecreëerd wor-den om de kiemen bij de patiënt te houden, bijvoorbeeld in het geval van open longtu-berculose.

Ventilatiesysteem als infectiebronHet ventilatiesysteem op zich kan ook een infectiebron zijn, omdat het heel wat stof - en dus micro-organismen - in zich draagt. Onder de aërogene micro-organismen is de vijand nummer één de Aspergillus fumi-gatus. Deze schimmel is levensbedreigend voor sterk verzwakte patiënten, prematuren en HIV-patiënten. Schimmels vormen het grootste gevaar, omdat ze sporen maken. De schimmels zijn op zich vrij eenvoudig af te doden, de sporen echter niet. Eens in-geademd kunnen deze, soms weken later, ontkiemen, en aanleiding geven tot een longontsteking, wondinfecties… Indien ventilatieroosters of -kanalen gereinigd wor-den, kunnen aërogene micro-organismen zich verspreiden. Preventief kan men ver-zwakte patiënten een hoogfiltratiemasker opzetten of verhuizen. Het reinigen van de ventilatiekanalen vraagt een goede coör-dinatie binnen het ziekenhuis. Voor de pul-siekanalen volstaat doorgaans een visuele controle. Voor het reinigen van de extrac-tiekanalen kan het noodzakelijk zijn kamers tijdelijk te sluiten.

Hoe frequenter onderhoud, hoe kleiner risico“Mijn voorkeur gaat uit naar een systeem waarbij de extractiekanalen blijven draaien tijdens het onderhoud. Als er dan stof of vuil loskomt, wordt dit door het ventilatiesys-

Bactefree® kanalen Ulrike Lippens lichtte de Bactefree® oplossing van Airkan toe: “Bactefree® bestaat uit een speciaal soort staal dat bekleed wordt met een laag koper van 3 micron. Door deze specifieke samenstelling heeft het materiaal dezelfde eigenschappen als koper. In tegenstelling tot de klassieke luchtka-nalen uit gegalvaniseerd staal, inox en aluminium biedt het een economische oplossing met dezelf-de antibacteriële eigenschappen van koper. Tests in Franse en Duitse labo’s bevestigen de bijna totale vernietiging van bacteriën die in aanraking komen met Bactefree®.”

“Een ventilatiesysteem waarbij de extractie-kanalen blijven draaien tijdens het onderhoud, draagt mijn voorkeur weg” - Pascal De Waegemaeker (UZ Gent)

teem zelf weggezogen. Het ontsmetten van luchtkanalen blijft zinvol voor het afdoden van schimmels. Het onderhoud van een ven-tilatiesysteem is een niet te vermijden risico. Hoe frequenter het onderhoud, hoe kleiner het risico dat een schimmel zich verspreidt. Bij het ontwerp van en de keuze voor een ventilatiesysteem is het belangrijk hiermee rekening te houden”, aldus De Waegemaeker. Het nieuwe Typebestek legt metalen kanalen op, flexibele kanalen uit aluminium worden in beperkte mate toegelaten. Bij de bouw van ziekenhuizen wordt voor binnentoepas-singen meestal (gecoate) galva of aluminium gebruikt, voor buiten eerder galva of inox.

Voor het probleem van de antibiotica resis-tente ziekenhuisbacterie heeft Airkan een oplossing gevonden met haar gecoate, ver-koperde metalen luchtkanalen, Bactefree® genaamd (zie kaderstuk). Na het geslaagde project Centre Hospitalier in het Franse Ram-bouillet, werden ook in de Sainte-Elisabeth kliniek in Heusy (Verviers) enkele luchtkana-len vervangen door Airkan Bactefree®-kana-len. Uit de meting van de stofuitstoot van de kanalen na enkele weken bleek de concen-tratie aan bacteriën in de Bactefree®-kanalen meer dan 10 maal lager dan in de bestaande kanalen. (Door Philip Declercq - Foto’s: Airkan)

________________________www.airkan.be______________ www.hamstercleaning.com

tech

ca

re

12

INTE

RVIE

W De grootste onafhankelijke speler op de markt van de seniorenhuisvesting en zorg is Armonea. Deze 100% Belgische groep werd opgericht in 2008, maar haar

wortels reiken ruim 35 jaar terug in de tijd naar familiale privé-initiatieven voor respectievelijk seniorenzorg en residenties. Logisch dat het gediversifieerde woon- en zorgaanbod vandaag woonzorgcentra, assistentiewoningen en residenties omvat met een bijhorende variatie aan infrastructuur en diensten. De organisatie telt 68 vestigingen, meer dan 4.200 medewerkers, 7.000 residenten - een verdubbeling in tien jaar - en creëert jaarlijks 800 arbeidsplaatsen. Die snelle groei is gebaseerd op een langetermijnvisie en zin voor innovatie. Een gesprek met marketingdirecteur Ann Viaene en communicatieverantwoordelijke Kristel Goffin.

Armonea legt zich toe op de uitbating van de centra en heeft zelf geen vastgoed in portefeuille. Nochtans is ruim een derde van het gebouwenbestand jonger dan vijf jaar, met recente realisaties in Koksijde, Meeuwen-Gruitrode, Laken, Evere en Water-maal-Bosvoorde. Voor de bouw werkt Armo-nea samen met structurele vastgoedinves-teerders. Ann Viaene: “Voor bouwprojecten beschikken we over een intern development team dat instaat voor het overleg met de promotor en investeerder. Het team hanteert daarvoor een handboek met alle belangrijke parameters, zoals oppervlaktes, indeling en materialen. Elk project is uiteraard verschil-lend, maar een aantal al dan niet zorggebon-den zaken hebben we vanuit onze expertise kunnen perfectioneren. Voor de hand lig-gende voorbeelden zijn een cafetaria die zo

dicht mogelijk bij de ingang ligt en voor ie-dereen open staat, een gemeenschappelijke badkamer met een aangepast bad en sfeer-verlichting, of kleinere leefgroepen waar de residenten desgewenst kunnen eten. Voor de inrichting kunnen we terugvallen op onze interieurarchitecte. Voor de technieken houdt onze chief support officer de vinger aan de pols. In onze centra introduceren we bijvoorbeeld steevast wifi, omdat een op-timaal contact met familie en derden een van de basispijlers van onze dienstverlening vormt. Momenteel loopt een onderzoek naar de balans tussen kosten en kwaliteit van ledverlichting. Dat soort van testen voeren we uit op een site en rollen we, indien op-portuun, dan naderhand overal uit. Tot slot waakt een centrale facility manager over de toestand van het gebouwenpark.”

Ieder zijn kerntakenNet zoals Armonea zich toespitst op haar kernactiviteit, is de organisatie er ook op toegesneden dat de verschillende centra zich op hún kerntaken kunnen concentre-ren. Kristel Goffin: “De 60 medewerkers op het hoofdkantoor in Mechelen nemen de gemeenschappelijke zaken op zich. Ik denk dan onder andere aan de financiële adminis-tratie, een deel van het personeelsbeleid met ondersteuning bij de opmaak van jobprofie-len en vacatures, de begeleiding van bouw-projecten, de grote aankopen, een centraal beheerde website, een uniforme communi-catie naar de buitenwereld. Voor de rest zijn wij een gedecentraliseerd bedrijf. De afzon-derlijke directies stellen hun team samen en kiezen welke lokale accenten ze leggen in de vier basispijlers van onze dienstverlening: re-sidenten moet zich thuis voelen, kunnen ge-nieten, voldoende contacten hebben en een uitstekende zorg krijgen.”

“Om de globale kwaliteit continu te blijven verbeteren, introduceren we best practices”, aldus Ann Viaene. “In samenspraak met de si-tes gaan we daarvoor dan na welke invulling voor hen haalbaar is. Voor dit jaar hebben we bijvoorbeeld een project rond voedselver-spilling opgezet. Uit metingen blijkt dat we te veel eten klaarmaken: circa 10% van de bereide maaltijden wordt weggegooid. Dat percentage willen we naar beneden halen, onder meer door online recepturen met de juiste hoeveelheden en ingrediënten, tips

01

tech

ca

re

13

Zorgwonen volgens Armonea Innoveren in leefkwaliteit

01. Het zopas geopende WZC Les Terrasses du Bois in Wa-termael-Bosvoorde biedt plaats aan 150 senioren. Tegen het najaar moet in hetzelfde gebouw een service-residentie met 34 appartementen klaar zijn.

02. Armonea telt 68 vestigingen, 4.200 medewerkers en 7.000 residenten, wat een verdubbeling betekent in tien jaar. Elk jaar worden er 800 arbeidsplaatsen gecreëerd, door onder andere de opening van nieuwe sites. Hier zicht op het WZC Ter Venne in Sint-Martens-Latem.

03. Sommige verblijfscentra, waaronder deze residentie Elsdonck in Wilrijk, zijn uitgerust met een zwembad en fitnessruimte.

voor de omvang van extra porties en nog meer aandacht voor de presentatie.”

Inzetten op innovatieDe vergrijzing en het stijgende aantal tach-tig- en negentigjarigen hebben niet alleen een impact op de behoefte aan zorghuis-vesting, maar gaan ook gepaard met een wijziging van de groep zelf. De senioren van vandaag en morgen zijn helemaal niet te vergelijken met die van het vorige decen-nium. De volgende lichting heeft de wereld verkend, is vertrouwd met technologie en

groeide op in een periode van overvloed. De sector van de woonzorgcentra moet zich op die wijziging afstemmen en constant evolu-eren, luidt de visie van Armonea. Vandaar dat zij sterk inzetten op innovatie, altijd vanuit een streven naar oplossingen die meer le-venskwaliteit opleveren.Zo heeft de groep in België een patent op een wetenschappelijke observatiemethode om het gedrag van mensen met dementie in kaart te brengen, onder de benaming Dementia Care Mapping. Met deze gege-vens in de hand kan men verbetertrajecten

uittekenen. Door soms kleine dingen anders te doen, op basis van wetenschappelijke ob-servatie, zullen mensen met dementie zich rustiger voelen. Een ander project dat net is afgerond, een samenwerking tussen het WZC De Wyngae-rt, het Leuvense Centre for Gastrology en UZ Gent, onderzocht de mogelijkheden van smaakversterking en -verbetering om onder andere ondervoeding bij senioren tegen te gaan. Uit het project blijkt dat de tevreden-heid over de maaltijden significant is verbe-terd en het risico op ondervoeding aanzien-lijk is afgenomen.

Individuele medicatiedosis en Family App Het zusterbedrijf Care Solutions zet dan weer softwareoplossingen voor zorg in de markt. Recent werden een aangepaste tablet en een nieuwe app, de Family App, getest in het WZC te Wommelgem. Vooral de app, bedoeld om zorgverleners en familie beter met elkaar te laten communiceren, oogt veelbelovend. Met de app kan het verzor-gend personeel met een eenvoudig vinkje in het elektronisch zorgdossier bepaalde informatie doorsturen naar familieleden, zo-dat die perfect op de hoogte zijn van wat er gebeurt in het woonzorgcentrum en ze zich dus geen zorgen moeten maken over hoe hun vader of moeder zich voelt. Ook uitnodi-gingen voor activiteiten of andere praktische info kunnen op die manier worden gedeeld.Een ander zusterbedrijf is Pharma Care, een apotheek die intussen al sinds 2008 indi-viduele medicatiedistributie verzorgt, wat het risico op fouten en onnodige verspilling van medicatie tegengaat. De voorschriften

02

>>>

03

tech

ca

re

14

worden digitaal en gedeeltelijk machinaal verwerkt tot vacuüm verpakte individuele porties.

Nadruk op genietenArmonea zweert bij een langetermijnvisie die, zoals al gezegd, gebaseerd is op vier pij-lers. Ann Viaene: “Wij willen het stigma rond ouderdom en woonzorgcentra doorbre-ken en maken dat zowel de residenten als de medewerkers trots zijn op wat ze zijn en doen. Dat het niet allemaal kommer en kwel is, maar dat je op elke leeftijd kunt genieten, hebben we trachten aan te tonen in ons ge-lukboek dat we vorig jaar naar aanleiding van ons 35-jarig bestaan hebben gemaakt. Onze medewerkers zorgen er door een persoonlij-ke en flexibele aanpak voor dat de residenten hun leven op een goede en kwaliteitsvolle manier kunnen voortzetten. We hechten bij-voorbeeld veel belang aan lekkere vers berei-de maaltijden. Onze chef-koks zetten zo veel mogelijk lokale gerechten op het menu. Resi-denten kunnen ’s ochtends langer uitslapen, als ze dat wensen. We focussen kortom zeker niet alleen op zorg, maar ook op genieten. Via jaarlijkse tevredenheidsenquêtes trachten we mogelijke lacunes te detecteren. Uit de laat-

ste cijfers blijkt dat globaal 89% van alle resi-denten tevreden tot erg tevreden is, maar dat de serviceflats met 88% net iets minder hoog scoren. Dan gaan we op zoek naar mogelij-ke verklaringen en oplossingen. Misschien is er nog geen warme keuken, is de keuze aan maaltijden beperkt of is er nog niet voldoen-de flexibiliteit?”

Tijdig nadenken loontTevredenheid hangt ook samen met een bewuste keuze, aldus Ann Viaene en Kristel Goffin. “Mensen kunnen zich erg moeilijk een toekomst inbeelden waarin ze minder mobiel zijn en meer behoefte aan zorg heb-ben. Daardoor denken ze weinig over die toekomst na en wordt er weinig met de kin-deren of andere naasten gepraat over welke woon- en zorgoplossingen over pakweg tien jaar hun voorkeur zouden genieten. Dikwijls moeten ze dan, als er iets gebeurt, zich te-vreden stellen met wat vrij en beschikbaar is. De tevredenheid is dan jammer genoeg te dikwijls navenant. Als je daarentegen de zorgoplossingen op voorhand bekijkt, de nodige informatie inwint en alles met je kinderen bespreekt, maak je een positieve keuze en zal de tevredenheid negen kan-

sen op tien veel groter zijn. Want uit alle in-ternationale studies en uit eigen onderzoek dat we vorig jaar hebben laten uitvoeren bij een representatief aantal mensen uit alle leeftijdscategorieën, blijkt dat ouderdom en geluk elkaar niet uitsluiten, integendeel. Zelfs onder de 80-plussers, die toch in heel wat gevallen met fysieke of andere kwalen af te rekenen hebben, zijn er meer geënquêteer-den die zeggen dat ze gelukkig zijn dan in de leeftijdsgroep van 18 tot 30 jaar. In nogal wat gevallen brengt de verhuizing naar een WZC of andere residentie ook een verbete-ring van de toestand met zich mee, omdat de betrokkenen daar aangepaste kine- en andere programma’s krijgen en meer sociaal contact hebben.” (Door Colette Demil en Staf Bellens - Foto’s: Armonea)

_____________________ www.armonea.be

04. Naast het woonzorgcentrum Larenshof in Laarne be-vinden zich 29 serviceflats die in oppervlakte variëren van 40 tot 46 m² en beschikken over een terras of tuintje. In de flat is elke kamer uitgerust met een noodoproepsysteem.

05. Zicht op de kine- en ergotherapieruimte in het WZC Hemelrijck in Mol. Sinds kort is er op de gesloten afdeling voor bewoners met dementie een dwaaltuin ingericht waarin de bewoners kunnen genieten van de buitenlucht.

“In samenwerking met het Leuvense Centre for Gastrology en UZ Gent, onderzochten wij de mogelijkheden van smaakversterking en -verbetering om onder andere ondervoeding bij senioren tegen te gaan.”

04

05

Buderus

2015

A+++

811/2013

A+

A

A++

+A+

+

+

+

A

B

C

D

E

F

G

ENERGенергия • ενεργεια

Y

IE IA

IJA

Warmte is ons element

Bosch Thermotechnology n.v./s.a. · tel. 016 40 30 20 · info@buderus.be · www.buderus.be · Buderus Belgium op Facebook

Bent u klaar voor 26 september 2015 ?

26 september 2015 is de start van een nieuw tijdperk in de verwarmings-wereld. De Europese richtlijn EcoDesign zal de kaarten in de sector fl ink door elkaar schudden. Verwarmingstoestellen en -systemen zullen vanaf die dag voorzien zijn van een energielabel. Dankzij de nieuwe ErP Ready ketels en het nieuwe ventilatiegamma zal Buderus zijn voorsprong in de systeem-technologie verder uitbouwen. Laat EcoDesign ook voor u een kans zijn !

PUB_A4_februari_2015.indd 1 13/01/2015 12:10:44

tech

ca

re

16

Eigentijds, duurzaam zorgconcept voor de Oostkust

REPO

RTA

GE In 1993 fusioneerden de ziekenhuizen AZ Koningin Fabiola in Blankenberge en AZ Onze-Lieve-

Vrouw in Knokke-Heist onder de koepel vzw Gezondheidzorg Oostkust. Inmiddels zijn beide ziekenhuizen - die reeds onder de vzw ‘AZ Zeno’ opereerden - ook fysiek samengebracht

op de nieuwe campus van “AZ Zeno”. Het wordt een ziekenhuis met aandacht voor interne en externe communicatie, doordrongen van de kwaliteitsgedachte, waar warmmenselijkheid en persoonlijk contact centraal staan.

Als locatie voor AZ Zeno werd geopteerd voor een uitgestrekte braakliggende site, na-bij het station van Knokke, straks vlot bereik-baar onder meer via de A11 die momenteel wordt aangelegd tussen Brugge en Knokke. De site zal voor ongeveer de helft bebouwd zijn, met de mogelijkheid om op termijn een grotere zorgcampus te ontwikkelen. Het nieuwe algemeen ziekenhuis - dat een 330-tal erkende bedden zal tellen - wordt een functioneel gebouw van een uitzonderlijke architecturale kwaliteit. Het architecturale concept is van de hand van de TV AAPROG - BOECKX. - BURO II & ARCHI+I. Aannemer ruwbouw is CEI-De Meyer. Tegen de zomer-maanden moet de gesloten ruwbouw - in-clusief alle stabiliteits- en buitenschrijnwerk - voltooid zijn. Na het bouwverlof worden de loten afwerking en technieken opgestart.

Volledig anorganisch ontwerpDe conceptuele keuze van de architecten viel op een volledig anorganisch ontwerp, waarin heel wat schuine vormen en bogen zijn verwerkt. Het gebouw straalt openheid uit. Zo is het gelijkvloers een volledig in be-glazing opgetrokken volume. Hierin zullen - naast het onthaal en de inschrijvingen - ook

een auditorium, vergaderzalen, een cafeta-ria, een refter en een kleine winkel worden ondergebracht. Verzonken onder dit gelijk-vloerse blok bevinden zich de medisch-tech-nische diensten en de spoedafdeling. In en naast dit blok dragen opvallende palen een zwevend volume met drie bouwlagen en een technisch verdiep. Boven elke paal zijn telkens stalen ringen aangebracht waarbo-ven betonnen balken worden gelegd. Deze dragen op hun beurt tot aan een andere paal, waarop eveneens twee betonnen bal-ken werden gelegd. De ramen in de patiën-tenkamers strekken zich over de volledige kamerbreedte uit, met het oog op maximaal binnenvallend daglicht.

Duurzaam karakter Ingenium staat in voor de studie van de vol-ledige technische uitrusting van het gebouw. De start van dit project en de aanstelling van de architecten dateert van 2007, toen het Bouw Informatie Model (BIM)-verhaal nog in de kinderschoenen stond. “Op basis van de oorspronkelijke 2D-plannen van de archi-tecten heeft Ingenium een 3D-ontwerp in Revit opgemaakt”, aldus ing. Bram Schietgat, expert hospitals bij Ingenium. “Er werd geop-

teerd voor het toepassen van duurzame en energiebesparende maatregelen, zonder in te boeten op de hoge comforteisen. Het ge-bouw zal maximaal K35 zijn, slechts 80% van het maximum energieverbruik van een mo-dern ziekenhuis kennen, en voor circa 30% over eigen energievoorziening beschikken.”

Afzonderlijk energiegebouwGezien de beschikbare oppervlakte werd er geopteerd voor een afzonderlijk energiege-bouw, voor wat het aspect warmte betreft. Deze wordt in basis geleverd door een boor-gatenergieopslagveld (BEO-veld). Onder de parking worden 250 boringen - 100 meter diep - verricht om in de lage temperatuur-verwarming van het ziekenhuis te voorzien, aangevuld met een biomassaketel en een warmtekrachtkoppeling (WKK) - met in back-up condenserende gasketels. De bio-massaketel, de WKK en het BEO-veld dragen bij tot duurzame energieopwekking. Samen met de WKK staat de biomassaketel in voor de hoge temperatuur verwarming in de wintermaanden, en voor sanitair warmwater. Het BEO-veld zorgt - via lage temperatuur verwarming en hoge temperatuur koeling - voor voldoende leefcomfort in de patiën-

© T

V AA

PRO

G-B

OEC

KX.-B

URO

II &

ARC

HI+

I

tech

ca

re

17

tenkamers. In deze kamers wordt er geop-teerd voor klimaatplafonds met individuele regeling.

Uitdagend architecturaal conceptReeds enkele jaren worden alle ziekenhuis-projecten binnen Ingenium in 3D gemodel-leerd, om van bij het ontwerp een optimale coördinatie tussen alle bouwkundige en technische elementen te garanderen. “Hier-door vereenvoudigt de uitvoering op de werf. Heel wat potentiële problemen worden op voorhand gedetecteerd en opgelost. Het 3D-model wordt ook gebruikt om energie- en comfortsimulaties uit te voeren om het ziekenhuis zo duurzaam mogelijk te maken. De innovatie beperkt zich niet tot drie di-mensies. Een vierde dimensie in het BIM-mo-del is tijd. Zo wordt de bouwplanning en visualisatie van de vooruitgang van de werf mogelijk. Opvolging van kosten - real time kostenbeheer - creëert de vijfde dimensie. Gezien het BIM-model een database van alle technische en ruimtelijkje elementen bevat, is het onderhoudsprogramma hierop gede-finieerd. Zo krijgt het model meteen ook een zesde dimensie. “De grootste uitdaging bij dit project is energie, comfort, betrouwbaarheid en veiligheid zo goed mogelijk te integreren binnen het uitdagend architecturaal con-cept. Door het toepassen van Revit en BIM is dit perfect gelukt”, aldus Bram Schietgat. “In de toekomst zal bij het bouwen in bouw-team een steeds belangrijkere rol weggelegd zijn voor een BIM-coördinator. Een afzonder-lijke partner die zowel namens de bouwheer, de architect, de studiebureaus als andere betrokken partijen het BIM-gebeuren coör-dineert.” (Door Philip Declercq - Foto’s Ingenium)

_____________________ www.ingenium.be

“De grootste challenge is energie, comfort, betrouwbaarheid en veiligheid zo goed mogelijk te integreren binnen het uitdagend architecturaal concept” - ing. Bram Schietgat

tech

ca

re

18

Huzarenstukje in AZ Jan Palfijn

REPO

RTA

GE Ingrijpende infrastructuurwerken moeten soms heel omzichtig uitgevoerd worden. Zeker

bij zorginstellingen is dat het geval met hun specifieke wensen, noden en veiligheidseisen. Als bijkomend nog de werking van het ziekenhuis moet worden gegarandeerd, wordt het

werk een stuk complexer voor alle betrokken partijen. Toch slaagden AZ Jan Palfijn, Arch&Teco Engineering, Cordeel, VMA en EEG erin dit huzarenstukje tot een goed eind te brengen.

Inbreiding AZ Jan PalfijnAZ Jan Palfijn is een instelling met naam en faam in Gent en omstreken. Al sinds de mid-deleeuwen worden er zieken en hulpbehoe-venden behandeld. Met een totaal van 526 bedden is het AZ één van de grootste zor-ginstellingen in de regio. De grootste campus van het AZ, tussen de Dunantlaan en de Wa-tersportbaan, is echter al een tijd aan het uit-breiden. De term ‘uitbreiden’ is hier eigenlijk verkeerd gekozen, want er werd geopteerd om binnen de bestaande site een doorgedre-ven verbouwing te voorzien. Alle bestaande afdelingen werden volledig vernieuwd en heringericht. Twee extra technische verdie-pen werden op de bestaande acht etages geplaatst en de binnenplaatsen werden dicht gebouwd om meer ruimte te creëren. Omdat de elektriciteitsvoorziening wat gedateerd was en doorheen de loop der jaren onover-zichtelijk werd, koos men ervoor om dit gron-dig aan te pakken en volledig te vernieuwen. Er was echter een stevige hinderpaal om dit voor mekaar te krijgen: het ziekenhuis bleef tijdens de werken continu in werking, met in-begrip van de kritische diensten zoals onder andere de operatiekwartieren en de spoed- afdeling. Bij elke beslissing die werd geno-men moesten alle mogelijke gevolgen steeds zorgvuldig bekeken worden.

Een hoogspanningslus, drie nieuwe en zes bestaande transformatorenHet vernieuwde AZ Jan Palfijn beschikt nu over een eigen hoogspanningslijn die in lus-vorm over het terrein loopt. De hoogspan-ning wordt via meerdere transformatoren van 630 kVA teruggebracht tot een bruikbare spanning. Een nieuwe transformator, die de volledige keukeninstallatie voedt, werd geplaatst in het keukengebouw. Daarnaast werden er twee transformatoren bijge-plaatst op de dakverdieping. Deze voorzien de volledige nieuwe technische installatie

van energie waaronder de HVAC, medische gassen, liften en warmwater- en stoompro-ductie. Deze nieuwe transformatoren zijn van het type Minera en werden voorzien van SM6 HS-materiaal. In de kelderverdieping werden de zes bestaande transformatoren hergebruikt. Deze waren recent vernieuwd en in een prima staat. Naast de normale stroomvoorziening werden de nodige maat-regelen getroffen om de kritische diensten te beschermen tegen plotse stroomuitval. Via een UPS-installatie en noodgenerator kan de stroomvoorziening worden overgenomen in

tech

ca

re

19

geval van een black-out van het elektriciteits- net. Op deze manier kunnen alle kritische diensten volledig blijven functioneren in ge-val van een stroompanne.

Canalis De zes bestaande transformatoren in de kel-der werden aangesloten op het algemene laagspanningsbord (ALSB) van Schneider Electric. Van daaruit vertrekken 4 stijgkolom-men met Canalis KTA busbars van 1000 A naar de verdiepingen waarop de elektrische verdeelborden (ELVB) aftakken. Per dienst is er telkens één dergelijk ELVB. Deze borden zijn van het type PRISMA G en bevatten on-der meer een Compact NSX als vermogens-schakelaar en Acti 9 automaten voor verdere elektrische verdeling. Elke stijgkolom wordt elektrisch gevoed door een eigen transfor-mator, zodat een redundantie wordt bereikt. Op deze manier wordt de continuïteit ge-waarborgd indien er een probleem zou rijzen met de elektrische installatie.

LS distributie uitgevoerd met Schneider Electric apparatuurOm het volledig elektrisch verbruik in kaart te brengen, werden de ALSB’s (van het type PRISMA P, met een Masterpact NW of een Compact NSX) en alle verdeelborden uitge-rust met de Schneider Power Meters PM710. Deze toestellen registreren het elektrisch verbruik en communiceren deze meetge-gevens via het Modbus-protocol naar het globale gebouwenbeheersysteem van het

ziekenhuis. Zo kan van op afstand de volle-dige elektrische installatie worden beheerd en gecontroleerd zonder daarvoor steeds ter plaatse te moeten gaan.

S3-ruimtesIn de zeer kritische diensten zoals de opera-tiekwartieren, gelden bijkomende normen voor de elektrische installatie. Deze diensten werden als S3-ruimte geklasseerd, wat onder meer betekent dat er repercussies zijn naar de bedrijfszekerheid en veiligheid van de elektrische installatie. In een S3-ruimte wordt er plaatselijk een IT-net gecreëerd, door ge-bruik te maken van scheidingstransforma-toren. Dit IT-net heeft als groot voordeel dat bij een eerste fout de elektrische installatie niet automatisch uitschakelt. Een akoestisch alarm via de isolatiebewaking wordt gegene-reerd zodat de foutopsporing kan beginnen.

Pas bij een tweede fout wordt de installatie definitief uitgeschakeld via de vermogens-schakelaar.

Werkverdeling In een project van deze omvang en met dergelijke korte uitvoeringstermijn van twee jaar, werden op korte tijd diverse aannemers betrokken bij de werkzaamheden. Door een strakke planning en het werken in ver-schillende fases werd de continuïteit en de dienstverlening van het AZ gewaarborgd. Via instandhoudingswerken met tijdelijke kabels, kon de werking van de bestaande installatie worden verzekerd. Dit in combinatie met een volledig nieuwe technische installatie, maak-te dat de uitvoering zeer complex werd. Plan-ning en communicatie waren hierbij zeer be-langrijk. De grootste uitdaging bestond erin om telkenmaal een technische oplossing te vinden om de nieuwe installatie naast de bestaande verouderde te plaatsen, die beide gelijktijdig konden functioneren. Rekening houdend met het feit dat de bestaande transformatoren niet mochten worden over-belast, was de elektrische vermogensbalans immens belangrijk bij wijzigingen in de con-figuratie van de elektrische verdeling. Via de intensieve samenwerking tussen AZ Jan Pal-fijn, Arch&Teco Engineering als studiebureau en VMA en EEG als elektrische aannemers, krijgen de artsen, het verplegend personeel en vooral de patiënten nu een bedrijfszeke-re en moderne installatie die voldoet aan de noden van een hedendaagse zorginstelling.

_______________ www.schneider-electric.be

testo 417 met LAF trechter: eenvoudige én betrouwbaremeetmethode voor wervelroosters

Correct inregelen van de balansventilatie

testo NVIndustrielaan 191740 TernatTel. 02/582 03 61Fax 02/582 62 13info@testo.be

Pub juni.indd 1 5/22/2014 8:58:08 AM

tech

ca

re

21

Micropolluenten en ecotoxicologie

DO

SSIE

R De mens brengt steeds meer nieuwe stoffen in het milieu. Tegelijk zorgen technische vorderingen ervoor dat we er steeds meer ontdekken. Ook groeit het inzicht dat tal van micropolluenten een grotere impact hebben op het milieu dan vroeger gedacht. De

overheid reageert met striktere regulering. Meer daarover weet Prof. dr. Ronny Blust, van het departement biologie aan Universiteit Antwerpen.

Vorig jaar, tijdens het congres van Aquaflan-ders te Leuven, tekende Joke Schauvliege present. De Vlaamse Minister van Leefmi-lieu noemde er drie uitdagingen voor wa-termaatschappijen. Eén ervan is dat steeds meer micropolluenten, zoals geneesmidde-len, in het milieu worden aangetroffen. Prof. Ronny Blust, departement biologie Universi-teit Antwerpen: “Mácropolluenten, zoals stik-stof en fosfor, komen voor in relatief hogere concentraties tot soms milligrammen per li-ter water. Mícropolluenten, daarentegen, zijn stoffen die voorkomen aan vrij lage concen-traties: microgrammen per liter, of minder. In water zijn er intussen duizenden bekend. Enkele voorbeelden van belangrijke groe-pen micropolluenten zijn zware metalen, polyaromatische koolwaterstoffen, gehalo-geneerde koolwaterstoffen, oplosmiddelen en oppervlakte-actieve stoffen, insecticiden, herbiciden, fungiciden, genees- en schoon-heidsmiddelen,...”

Beslissingsschema: P, B, TEcotoxicologen hanteren een beslissings-schema dat hen helpt te oordelen hoe pro-blematisch een micropolluent is. Drie letters vatten het samen: P, B en T. Blust: “P staat voor de mate van Persistentie: hoe hoger die is, hoe moeilijker de stof afbreekt. Voor-

beelden van heel persistente micropolluen-ten zijn metalen, DDT en PCB’s. Steeds vaker wordt bij het ontwikkelen van producten nagedacht hoe ze weinig persistent, dus vlot biodegradeerbaar te maken. Want als ze dat zijn, daalt de kans op problemen al fors. De B verwijst naar Bioaccumulatie: die zorgt er-voor dat de stof makkelijk wordt opgenomen en opgeslagen in weefsels van organismen. De T, tenslotte, staat voor Toxiciteit. Die vormt uiteindelijk het grootste probleem.”

Legio effectenMicropolluenten, gaat Blust verder, kun-nen op diverse manieren actief zijn in het organisme (bv. alg, slak, vis,,...). Enkele voor-beelden zijn: remmen van transport- en enzymsystemen in het lichaam, vorming van zuurstofradicalen en oxidatieve schade, schade aan het genetische materiaal, storen van de regulering van zenuw- en hormonale systemen, hinderen van weefselherstel, ver-storing van de energieproductie in cellen van het organisme,... Blust geeft wat uitleg bij het storen van de hormonenregulering. Micropolluenten die leiden tot dergelijke ‘en-docriene verstoring’ zijn, bijvoorbeeld, PCB’s, ftalaten, bisfenol A -uit plastics-, nonylfenol,... “Een zeer klassiek voorbeeld van een stof die de hormonenhuishouding verstoort is tribu-

tyltin,” legt hij uit. “Dat werd lang gebruikt als ‘antifoulingmiddel’ in scheepsverven die ver-mijden dat algen, mosselen,... aan de romp van schepen groeien en die zo minder glad maken. In de jaren ´70 werd bekend dat die tributyltin de hormonenhuishouding van onder meer de purperslak grondig verstoort. Hele populaties van dat mariene diertje zijn toen verdwenen.” FarmaceuticaVrij recent is ook de aandacht voor farmaceu-tica in water. Blust: “Denk aan anticonceptie-

De zebravis wordt gebruikt in testen waarbij effecten op de vroege ontwikkeling en differentiatie worden onderzocht.

>>>

tech

ca

re

22

middelen, antibiotica, kalmeermiddelen,... via onder meer het toilet komen ze in opper-vlaktewater terecht. Zo’n producten zijn net ontworpen om effect te hebben op de mens en soms op andere organismen. De kans be-staat dan ook dat ze, op langere termijn, ge-volgen hebben voor het waterleven. En voor het hele ecosysteem, inclusief de mens. Zo zijn een aantal stoffen met een hormonale werking bekend die feminiserende effecten hebben op vissen en andere hogere dieren. Van een aantal antibiotica is gebleken dat ze de microbiële samenstelling van water veranderen. Bij onderzoek naar de effecten moeten we trouwens niet enkel nagaan wat het effect is van elke stof afzonderlijk, maar ook wat het effect is van combinaties van al die verschillende micropolluenten. De norm-stelling van vandaag is trouwens nog gro-tendeels gebaseerd op ecotoxicologische studies van individuele stoffen. Dat terwijl de realiteit dus een stuk complexer is, gezien aanwezigheid van vele stoffen tegelijk...”

UitdagingenWat micropolluenten betreft, zijn er nog tal van uitdagingen. Eén ervan is dat nog ondui-delijk is wat precies de combinatie-effecten zijn. Maar van vele andere zijn zelfs de scha-delijke effecten als individuele stof onvol-doende bekend. Ook zijn de concentraties ervan in het milieu soms onduidelijk. Maar er is meer. Blust: “Er zijn tal van micropol-luenten die eerder vet- dan wateroplosbaar zijn. PCB’s en dioxines zijn daarvan klassieke voorbeelden. Als zo’n stoffen in het water terechtkomen, zullen ze vooral geneigd zijn aan partikels te kleven die wat later bezinken. Ze hebben zich dus soms lang geleden in de bodem genesteld. Langzaam komen ze te-rug in het water en de voedselketens terecht. Ook zware metalen komen nog steeds uit de bodem vrij. Het zijn voorbeelden van histo-rische vervuiling. Nog een uitdaging zijn de nieuwste micropolluenten. Een voorbeeld

zijn nanomaterialen: structuren kleiner dan een tiende van een micrometer. Ze zijn in steeds meer producten te vinden, gaande van zonnecrèmes, textiel tot katalysatoren.”

ReguleringDe overheid tracht het probleem van de mi-cropolluenten in te dijken. Blust: “Zo is er de Europese Kaderrichtlijn Water. Die biedt een regelgevend kader voor de verbetering van de kwaliteit van het oppervlakte-, grond- en kustwater. De oorspronkelijke doelstelling was dat alle EU-lidstaten tegen 2015 een goede ecologische waterkwaliteit zouden hebben. Maar dat is niet haalbaar en vereist een lang aangehouden inspanning.”Bij die Kaderrichtlijn hoort een lijst met pri-oritaire stoffen waar op dit ogenblik 45 mili-euschadelijke verbindingen (of groepen van verbindingen) staan opgelijst. Ook wordt gewerkt aan een ‘Watchlist’ met stoffen die bijzondere aandacht verdienen. Door meer monitoring, bijvoorbeeld. De kans is reëel dat op termijn wettelijke verplichtingen ontstaan om de concentraties van deze stoffen in wa-ter lager te houden dan nu. Op deze Watch-list staan onder meer diclofenac (pijnstiller) en de hormonen 17 alpha-ethinylestradiol (EE2, semisynthetisch) en 17 beta-oestradiol.Een ander regelgevend kader dat een dam werpt tegen voortschrijdende vervuiling

door micropolluenten is het Europese ‘RE-ACH’-programma. Blust: “REACH staat voor Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals. Producenten dienen in het kader daarvan voor alle chemische stoffen met een productie van meer dan één ton per jaar een registratiedossier te maken. Dat dossier be-vat gegevens over de veiligheid, inclusief de ecotoxiciteit van het product. En stoffen met een hoog risico moeten geleidelijk aan ver-dwijnen en worden vervangen,” besluit hij. (Door Koen Vandepopuliere)

Ecotoxicologen hanteren drie sleutelwoorden: persistentie, toxiciteit bioaccumulatie.

Voorbeelden van micropolluenten

CATEGORIE VOORBEELDEN

Antibiotica (dier/mens) Trimethoprime, erytromycine, lincomycine, sulfamethaxozol

Pijnstillers, ontstekingsremmers Codeïne, ibuprofen, acetaminophen (meer bekend als: Partacetamol), acetylsalicylzuur (in de volksmond: aspirine), diclofenac, fenoprofen

Psychiatrie Diazepam

Beta-blokkers Metoprolol, propanolol, timolol

Contrastmiddelen (X-straling) Iopromide, iopamidol, diatrizoaat

Steroïden en hormonen Oestradiol, oestron, oestriol, di-ethylstilbestrol (DES)

Persoonlijke verzorging, parfums, zonnecrèmes, insectverjagende producten

Nitro, polycyclische en macrocyclische muskusgeurstoffen

Antiseptische producten Triclosan, chlorofen

Oppervlaktespanningverlagende stoffen (bvb. 'zepen') en metabolie-ten ervan

Alkylfenoloxylaten, 4-nonylfenol, 4-octofenol, alkylfenolcarboxylaten

Brandvertragers PBDE's (polygebromeerde difenylesters), tetrabroombisfenol A, C10-C13 chloroalkanen, tris (2-chloroethyl)fosfaat

Industriële additieven en agentia Chelerende agentia (EDTA), aromatische sulfonaten

Benzineadditieven Dialkylethers, methyl-t-butylesters (MTBE)

Bij ecotoxicologisch onderzoek wordt vaak de watervlo gebruikt (Foto © Public Library of Science journal.pbio.0030253.g001)

DESINFECTIE VAN DRINKWATER MET WATER

VOORDELEN

ter plaatse aanmaken van desinfectie- middel op basis van water doseren in waterleiding geen (gevaarlijke) stoffen toegevoegd lage energie- en operationele kosten capaciteit van 1 gr tot 100 gr/h vrij chloor biofilmbestrijding in leidingen zowel koud als warm water bescherming tegen legionella (gecertificeerd) plug en play design beheer vanop afstand door Newtec volledig autonoom

Newtec Water Systems NV | Industriepark Noord, Zandvoortstraat, 5 2800 Mechelen BELGIUM | 0032 15 28 84 10 | www.newtecwatersystems.eu

tech

ca

re

23

Legionellabestrijding zonder toevoegen van chemicaliën

Newtec Water Systems werd in 2009 opgericht om de activiteiten van Ecodis over te nemen. Met nt-BlueBox en het

e-dissysteem biedt het Mechelse bedrijf twee performante oplossingen aan. Bij de ene wordt het desinfectiemiddel aangemaakt en gedoseerd in de waterleiding, bij de andere wordt het enkel aangemaakt in de waterleiding.

DO

SSIE

R

Ecodis - dat inmiddels in vereffening ging - had zich voordien geprofileerd als de Bel-gische marktleider in de desinfectie van sanitair water in de zorgsector, vooral met een gecertificeerd desinfectiesysteem tegen legionella. “Newtec bouwde hierop verder,” vertelt Managing Director ing. Dirk Esselens. “Legionella- en biofilmbestrijding, klimatisa-tie en desinfectie van sanitair en drinkwater gebeuren zonder toevoeging van chemicali-en. Newtec biedt twee oplossingen die - vol-ledig autonoom - werken zonder gevaarlijke stoffen. Ze hebben lage energie- en operati-

onele kosten en een capaciteit van 1 gram tot 100 kg/h.” Bij de nt-BlueBox oplossing - met plug & play design - gebeurt het aanmaken van het desinfectiemiddel via dosering in de waterleiding. Dit systeem wordt onder meer toegepast in het UZ Brussel en het CHU de Liège. ‘BlueBox’ staat voor on-site generatie van vrij chloor. “Door middel van elektrolyse, en zonder gebruik te maken van chemicali-en, wordt een mix van vrij chloor - waaron-der chloorradicalen - geproduceerd”, aldus Dirk Esselens. “Bij het e-dissysteem gebeurt de desinfectie in situ - de aanmaak gebeurt

in de leiding -, gebaseerd op deelstroomdes-infectie. Hierbij wordt eveneens vrij chloor aangemaakt. Het systeem fungeert als een soort poortwachter met nawerking van vrij chloor in de leidingen. De diverse stappen van het desinfectieproces - meting, dosering en controle - werden in deze compacte unit geïntegreerd.” Maken onder meer van deze oplossing gebruik: UZ Leuven, het Imelda Ziekenhuis in Bonheiden, CH Mouscron en tal van WZC. (Door Philip Declercq)

_____________www.newtecwatersystems.eu

tech

ca

re

24

Uitbreiding AZ Klina vraagt best beschikbare watertechnologie

AZ Klina - Klinieken Noord-Antwerpen’ - is een ziekenhuis in Brasschaat dat continu streeft naar een patiëntgerichte hoogkwalitatieve zorg. Met meer dan 40 medische

disciplines, 1.425 medewerkers, 100 vrijwilligers en 160 zelfstandige artsen is het de grootste zorgentiteit ten noorden van Antwerpen. Van bij de opstart een vijftiental jaar geleden werkt het ziekenhuis voor waterbehandelingsapparatuur nauw samen met BWT Belgium.

DO

SSIE

R

AZ Klina is het resultaat van het samengaan van het Sint-Lucas-ziekenhuis te Ekeren, het Sint-Jozef Ziekenhuis te Kapellen en het Vesa-liusziekenhuis te Brasschaat. Door een recen-te samenwerking met ‘de Mick’ in dezelfde gemeente wordt het aantal erkende bedden straks aangevuld met een 120-tal revalidatie- en SP-bedden.

Van ontharders naar RO-toestellen“Een duidelijke trend die zich de voorbije ja-ren in de waterbehandeling aftekent, is de overgang van ontharders naar RO-toestellen”, aldus Luc Vanden Eynden (Dienstverant-woordelijke technische dienst AZ Klina). “Een aantal activiteiten - denk aan vaatwas maar ook Centrale Sterilisatie (CSA) of eventueel ook stoominstallatie - werden vroeger met onthard water uitgevoerd, nu gebeurt dit met RO-water. Door capaciteitsuitbreiding neemt ons waterverbruik jaarlijks toe. Daar zijn meerdere redenen voor. Zo beschikken we sinds kort over 2 G-diensten, en werd de dienst nierdialyse uitgebreid. Ook de tem-peratuur van het water is een belangrijke parameter: overal in het ziekenhuis moet een temperatuur van min 55° C op elk tap-

punt warm water voorzien zijn om legionel-lavorming tegen te gaan. Het voornaamste pluspunt van onze samenwerking met BWT Belgium bestaat erin dat we, zowel voor ont-harding, omgekeerde osmose, als UV-sterili-satie, eenzelfde aanspreekpartner hebben.”

Het neusje van de zalm inzake omgekeerde osmoseRecent werden in het AZ Klina enkele nieuwe, zeer performante apparaten voor waterbe-handeling van BWT geïnstalleerd. Wat onthar-ding betreft, werd bij de nieuwbouw destijds voor de RONDOMAT 6 van BWT geopteerd. Omwille van capaciteitsuitbreiding werd deze onlangs vervangen door de RONDO-MAT DUO 10 - met een capaciteit van 10.000 liter water per uur. De kans is niet onbestaan-de dat er binnen afzienbare tijd een tweede identiek exemplaar wordt bijgeplaatst, ook met het oog op redundantie. Daarnaast zijn er de BWT Testomat wandtoestellen voor de continue bewaking van (rest)hardheid van het water, en de controle van de goede werking van de onthardingsinstallaties. Hugo Verbist van BWT Belgium vult aan: “AZ Klina werkte voorheen voor centrale sterilisatie met

twee klassieke, parallel geplaatste BWT-Profil RO-toestellen (model 4 en 5). Onlangs werd de PERMAQ Pico 70 van BWT geïnstalleerd, het neusje van de zalm inzake omgekeerde osmose. Last but not least zijn er de UV-ste-rilisatoren BEWADES-EU voor het ontsmetten van sanitair koud water. Deze BWT-oplossing verzekert de onmiddellijke afdoding van on-der meer bacteriën en virussen.”

Zesmaandelijks onderhoudHet onderhoud gebeurt zesmaandelijks door de dienst naverkoop van BWT Belgium, on-der andere wat de RO-installatie betreft. Bij het nazicht van de PERMAQ Pico 70 dient er op gelet te worden dat de buffertank vol-doende gevuld is, om niet zonder stoom te vallen. Er wordt aan gedacht om beide RO-installaties eventueel te verbinden. An-dere recente zorgprojecten waar BWT Bel-gium instaat voor de waterbehandeling, zijn onder meer ZOL Genk, het Sint-Jozef zieken-huis in Bornem, het AZ Jan Palfijn in Gent, en het AZ Delta in Roeselare-Menen. (Door Philip Declercq - Foto’s: jumppicture)

_________________________ www.bwt.be

Rondomat Duo S - Waterontharder

Voor grootverbruikers die op zoek zij n naar een betrouwbare waterontharder die niet enkel bij zonder performant, maar ook uiterst zuinig is, biedt BWT de nieuwe Rondomat Duo S aan.

Dit compacte toestel houdt rekening met het feit dat er in het dagelij ks sanitair waterverbruik korte piekmomenten voorkomen en langere perioden waarin de nood aan onthard water laag en constant is.

Het toestel bestaat uit twee verschillende onthardings-kolommen waarvan één in werking is en de andere hetzij regenereert hetzij standby staat. De electronica onthoudt het verbuiksprofi el en wisselt van kolom in functie van het verwachte debiet.

Samen met de automatische harsontsmetting bij regeneratie biedt dit een meerwaarde op hygiënisch, maar ook op economisch vlak. Geen enkele andere waterontharder verbruikt namelij k zo weinig zout en regenereerwater als de nieuwe Rondomat Duo S.

De bediening van dit toestel is eenvoudig en gebeurt met een aanraakscherm dat toelaat om onder andere de debietgegevens en het verbuiksprofi el van de laatste 24uur te controleren.

BWT Belgium nv - Leuvensesteenweg 633 - 1930 Zaventem - 02/758.03.10 - www.bwt.be

De bediening van dit toestel is eenvoudig en gebeurt met een aanraakscherm dat toelaat om onder andere de debietgegevens en het verbuiksprofi el van de laatste 24uur te controleren.

BWT Belgium nv - Leuvensesteenweg 633 - 1930 Zaventem - 02/758.03.10 - www.bwt.be

Filtratie - ontharding - kalkneutralisatie - omgekeerde osmose - UV-sterilisatie

Techcare 2015.indd 1 3/02/15 11:49

tech

ca

re

26

Nieuwe hygiënespoeling bant chemische middelenNaast leidingsystemen

en sanitaire systemen heeft

Geberit oplossingen voor diverse sanitaire thema’s. De hygiëne van drinkwatersystemen is één van de basispeilers voor deze sanitaire specialist, zeker in de zorgsector. “Voor het reinigen van toevoerleidingen opteert Geberit voor niet-chemische oplossingen en lanceert het een verbeterde hygiënespoeling“, aldus ing. Hans Leen van Geberit.

DO

SSIE

R

Zelfs in Duitsland bijvoorbeeld, een land waar toevoerleidingen in roestvrij staal (RVS) goed ingeburgerd zijn, worden jaarlijks nog 30.000 personen besmet met de legionella-bacterie. In het Vlaamse Gewest werden in 2002 - in de vorm van een Ministerieel Besluit (MB) - aanbevelingen rond de Best Beschik-bare Technieken (BBT) ter zake meegege-ven. Elke ontwerper en plaatser van drink-waterleidingen wordt geacht zich aan deze regels te houden. Het MB omvat een aantal ontwerp- en plaatsingsregels die het aantal legionellabesmettingen tot het minimum moeten herleiden. De temperatuur van drinkwaterleidingen moet steeds onder con-trole gehouden worden. In elk punt van de drinkwaterinstallatie moet de temperatuur

van koud water onder 25°C blijven, en deze van warm water meer dan 55°C bedragen. Een tweede basisregel is dat het drinkwater in de leidingen niet mag stilstaan. Omgevin-gen met hoog risico installaties zijn onder meer ziekenhuizen en RVT’s. De laatste jaren zijn er steeds meer controles (staalnames) door de diensten van Volksgezondheid.

Legionellawetgeving vaak foutief geïnterpreteerdBinnen ziekenhuizen zijn er vaak misverstan-den omtrent de interpretatie van de legionel-lawetgeving. Deze wetgeving legt bijvoor-beeld niet op om dagdagelijks thermisch te desinfecteren. Een thermische desinfectie van warmwaterleidingen houdt in dat water met een temperatuur van 70°C gedurende minimaal vier minuten stroomt door alle aangesloten tappunten. De BBT legt wel op om eenmaal per dag (enkel) de waterbuffers - niet de leidingen - op 60°C te brengen. Toch gebeurt het vaak dat men de beide op 70°C brengt. Hoewel de Geberit leidingsystemen bestand zijn tegen herhaaldelijke thermische desinfecties bij 70 °C, dient een gecombi-neerde chemische en thermische desinfectie

van drinkwaterleidingen ten allen tijde ver-meden te worden. Wanneer nodig, kunnen koudwaterleidingen eventueel chemisch ge-desinfecteerd worden. Desinfecteren, zowel chemisch als thermisch, blijft echter steeds een noodoplossing en neemt de oorzaak van het probleem niet weg. Een aantal op-lossingen vertrekt van het principe van het ‘permanent chemisch desinfecteren’. Net als onder meer het Duitse Umwelt Bundesamt is Geberit van oordeel dat dit geen duurzame oplossing is. De effecten van chemische des-infectiemiddelen op de gezondheid van de verbruikers op lange termijn, zijn onvoldoen-de bekend. De kans bestaat dat de onderde-len van de drinkwaterinstallatie beschadigd worden. Permanente chemische desinfectie van koud water kan bijvoorbeeld tot ver-snelde corrosie van de leidingen zorgen. In tijd begrensde chemische desinfectie is één methode om besmettingspieken onder con-trole te krijgen wanneer de ontsmetting ge-volgd wordt door een lucht-water spoeling.

Dosering van chloordioxideOnderzoek heeft uitgewezen dat een toe-voeging van chloordioxide in de maximale

tech

ca

re

27

concentratie van 0,2 mg/l zowel legionella als Pseudomonas aeruginosa tot de VBNC-toe-stand (viable but not culturable - levend maar niet kolonievormend) doet overgaan. Hierdoor groeit de bio-film langzamer, en be-vinden de bacteriën zich in een rusttoestand met verlaagd metabolisme. Zo kan men de bio-film onder controle houden. De bijpro-ducten van de reactie zijn ongevaarlijk, voor zover de maximale dosis gerespecteerd blijft. Chloordioxide wordt in een speciaal toestel geproduceerd op basis van natriumchlo-riet en zoutzuur, en dan in de waterstroom gebracht door middel van een elektronisch gestuurde doseerpomp. Een lage concentra-tie ervan is onschadelijk voor hedendaagse installatiecomponenten. Bovendien blijft het corrosierisico minimaal. Tenslotte kan men de concentratie aan chloordioxide online permanent bewaken. Deze maatregel moet in de tijd beperkt blijven, en men brengt er de bewoners best van op de hoogte.

Geberit geeft concrete invulling aan BBT Ing. Hans Leen, Product Manager Geberit: “Een drinkwaterinstallatie moet in de eerste plaats BBT-conform zijn (volledige door-stroming en temperaturen onder controle). Indien er zich problemen voordoen, mag warm water - kortstondig - gedesinfecteerd worden met water op 70°C. Volgens de BBT mag koud water chemisch gedesinfecteerd worden. Wanneer geopteerd wordt voor een kortstondige chemische behandeling (maxi-mum 12 uur) is het water op dat moment niet geschikt voor menselijke consumptie. Wanneer gekozen wordt voor een langduri-ge, maar steeds in de tijd begrensde, chemi-sche behandeling dienen de concentraties aangepast te worden. Dit aangezien het drinkwater tijdens de behandeling steeds

geschikt moet blijven voor menselijke con-sumptie. Om studiebureaus technieken bij dergelijke waterbehandelingsprojecten te adviseren en te begeleiden heeft Geberit een 20-tal project- en technische adviseurs op de baan. “Met de nieuwe ziekenhuispro-jecten die zich aandienen merken we - aan de hand van de gerichte vragen aan onze medewerkers - dat de interesse voor het thema drinkwatervoorziening ook bij deze doelgroep toeneemt. Verder is er ook nog de expertise van de Geberitgroep in ons Zwit-sers moederbedrijf”, aldus Hans Leen.

Nieuwe hygiënespoelingDe hygiënespoeling behoort reeds geruime tijd tot het Geberit-assortiment. Vanaf april van dit jaar vervangt de nieuwe verbeterde hygiënespoeling de bestaande oplossing. “Het principe is eenvoudig. De hygiëne-spoeling zorgt voor een geautomatiseerde waterafname en op die manier voor de ver-versing van het water. De Geberit hygiëne-spoeling zorgt voor drinkbaar water zonder toevoeging van chemische additieven. Voor ontwerpers van zorgprojecten is het belangrijk dat ze de hygiënespoeling aan de uiteinden van de verdeelleidingen voor drinkwater voorzien. Dit impliceert name-lijk dat de drinkwaterleiding in de gang, op die bewuste verdieping van het ziekenhuis die zich voor dit punt bevindt, automatisch doorgespoeld wordt”, aldus Hans Leen.

Autonoom of geïntegreerd met GBSTot nu toe werden leidingen enkel op tijd-

basis gespoeld. De besturingslogica van de nieuwe Geberit hygiënespoeling werd volle-dig herdacht en ze kan optioneel uitgerust worden met debiet- en temperatuursen-soren. De leidingen kunnen daardoor ook op basis van watertemperatuur of op basis van doorstroomd volume water gespoeld worden. De nieuwe hygiënespoeling func-tioneert volledig autonoom, of is naadloos te integreren in een GBS. Er worden twee varianten op de markt gebracht: met één of twee wateraansluitingen. Er wordt geen ge-bruik gemaakt van chemische additieven. (Door Philip Declercq)

_______________________ www.geberit.be

Aandacht voor details Geberit staat bekend om zijn aandacht voor details. Zo zijn onder meer de drie grote families toevoerleidingen Mepla, Mapress en Pushfit, voorzien van hygië-nische stoppen. Deze zorgen ervoor dat er - voor de installatiewerkzaamheden plaats vinden - geen stof of vuil in de lei-dingen kan binnendringen. Zo kunnen ook de aansluitingen voor watertoe-voer van de Geberit hygiënespoeling worden gemaakt met behulp van hygi-enisch zuivere MeplaFix verbindingen. Dit zijn losneembare schroefdraadver-bindingen die zonder gebruik van af-dichtingsmiddelen waterdicht zijn en manueel aangedraaid worden.

Volumetric flow rate sensorTemperature sensor

tech

ca

re

29

Nederland neemt handschoen op tegen medicijnen

DO

SSIE

R Als het gaat over water, neemt Nederland een plaats in in de wereldtop. Nu hebben onderzoekers in ons buurland de handschoen opgenomen tegen micropolluenten. Zo zijn er diverse projecten die de hoeveelheid medicijnen in water doen dalen. Actieve kool,

geavanceerde oxidatietechnieken, omgekeerde osmose, nieuwe bacteriepopulaties, wc-blokjes met actieve kool, biodegradeerbaar servies en dito ziekenhuismateriaal,... de ideeën borrelen er rijkelijk op.

De chemische analysemethoden worden alsmaar verfijnder. Daarbij worden steeds meer micropolluenten aangetroffen. Dat zijn stoffen die het water vervuilen en er in zeer kleine concentraties aanwezig zijn. Een belangrijke categorie zijn de farmaceutische producten: antibiotica, contrastmiddelen voor beeldvorming, pijnstillers en nog veel meer. Herman Evenblij, beleidsmedewerker bij het Nederlandse Waterschap Groot Sal-land: “We gebruiken veel medicijnen. De ver-grijzing draagt daar nog toe bij. We gaan naar het toilet en dan komen die geneesmidde-len, of hun afbraakproducten, via het riool te-recht in waterzuiveringsstations. Die verwij-deren een deel ervan. Een ander deel, echter, komt terecht in het oppervlaktewater. Nu zijn geneesmiddelen net ontworpen om een ef-

fect te hebben op levende organismen. Dit draagt nog bij tot hun effect wanneer zij te-rechtkomen in rivieren. Ik geef enkele voor-beelden. Sommige antidepressiva in water hebben tot gevolg dat rivierkreeftjes naar het licht zwemmen in plaats van naar het donker, en daardoor sneller een prooi worden voor roofdieren. Sommige medicijnen tasten de kieuwen van vissen aan. Via anticonceptie-pillen komt veel vrouwelijk hormoon in het water terecht, wat mannelijke vissen vervrou-welijkt. Er zijn effecten op allerlei niveaus: bacteriën, vissen,... Een deel ervan komt ook in het drinkwater terecht. Doorgaans gaat het dan nog maar om heel kleine hoeveel-heden. Al dreigen die soms verrassend groot te worden. Zo is er in Nederland een drink-waterreservoir dat deels wordt gevuld met

gezuiverd water uit het bekken van rivier de Maas. In droge periodes is dat zelfs voor de helft. Dan kan het aandeel geneesmiddelen erin aardig oplopen. Bovendien hebben niet alleen de medicijnen zelf effect op levende organismen, maar vaak ook hun afbraakpro-ducten.” IsalakliniekEr gaan steeds meer stemmen op om ervoor te zorgen dat het aantal farmaceutica in op-pervlaktewater daalt. Vandaag wordt in het effluent uit waterzuiveringsstations meer dan 100 microgram per liter geneesmidde-len aangetroffen, zegt Evenblij. Met geavan-ceerde verwijderingstechnieken kan dat fors lager. Project ‘PILLS’ zocht hoe. Zes partners uit zes Europese landen namen eraan deel.

Aantal stoffen verwijderd: <20% 20-80% >80%

MBR (membraanbioreactor) 13 13 21

Ozon (exclusief actieve kool-stap) 1 1 – 6 18 – 27

UV (exclusief actieve kool-stap) 3 – 11 16 – 20 2 – 3

OO (Omgekeerde Osmose; (exclusief actieve kool-stap)

- - 30

AC (Actieve kool) - - 49

Links: Tabel 1

Rechts: Eén van de geavan-ceerde zuiveringsinstallaties behandelde het water met ozon.

>>>

tech

ca

re

30

Het duurde van september 2007 tot decem-ber 2012 en had een budget van 8 miljoen euro. De projectpartners geloofden dat maatregelen bij bronnen met hoge concen-traties farmaceutica allicht het efficiëntst zijn. Daarom gingen ze testen in de buurt van een ziekenhuis: de Isalakliniek in het Neder-landse Zwolle. Per uur stroomt daar 15.000 liter water van wc en wasbak de rioolpijp in. Daarin zitten restanten van de 10.000 kilo far-maceutica die het hospitaal jaarlijks gebruikt. Het was één van de eerste installaties in Eu-ropa die probeerde ze eruit te halen in reële omstandigheden en op grote schaal.

Bestaande installatieVoor het PILLS-onderzoek heeft het Water-schap een waterzuiveringsinstallatie ge-bouwd voor het afvalwater van de Isala-kli-niek, legt Evenblij uit. Een eerste stap daarin is de ‘grofwatermaling.’ Die verwijdert met een filter pleisters, verband, schoonmaak-doekjes enzovoorts uit het water. Een ma-chine perst dat afval samen en duwt het in

een plastic zak. Daarna gaat het op die wijze al wat gezuiverde water door een filter met kleinere mazen. Vervolgens gaat het effluent daaruit naar een membraanbioreactor. Het is een ‘actief slib’-systeem met daaraan ge-koppeld enkele grote verticale zuilen, vol membranen die een poriëngrootte hebben van slechts 30 nanometer. Het effluent dat daaruit komt, bevat geen zwevende stof meer, maar alleen opgeloste verontreinigin-gen (zoals eiwitten, dna,..). Ook verwijderde de membraanbioreactor een deel van de far-maceutica: 21 ervan bleken aanwezig in het effluent aan 80 à 100% lagere concentraties, 13 voor zo’n 20-80% minder, en van 10 daal-de de concentratie minder dan 20%. In totaal loosde de membraanreactor via dat effluent 15 kg farmaceutica per jaar in het riool.

Vier keer geavanceerdAan dat systeem koppelden Evenblij en col-lega’s vier geavanceerdere zuiveringsinstalla-ties. Een eerste was een ‘actief kool’-filtratie. Een tweede, daarentegen, behandelde het

Voorkomen is beter dan...Farmaceutische producten uit afvalwater halen is één ding. Voorkomen dat ze er über-haupt in terechtkomen, is een ander. Ir. Evenblij: “Daarin slagen, is iets waarnaar we nu volop zoeken. Eén van onze ideeën in dat verband is een wc-blokje waarin actief kool zit. Geneesmiddelen adsorberen daar dan aan, en een actief slib-zuiveringsinstallatie verwijdert vlot zo’n actief kool met geneesmiddelen. Ook een optie is wc-papier met actief kool. En heel erg schadelijke stoffen zijn te voorkomen door mensen na een be-handeling te laten plassen in een plaszak waarin een soort gel zit die vast wordt zodra die in contact komt met urine. Dat zou bijvoorbeeld een optie zijn voor mensen die een contrastvloeistof ingespoten kregen. Als ze dan de periode daarna tweemaal in zo’n zak plassen, is 90% van de contraststof uit het afvalwater gehouden.”

Vandaag zit in het effluent van waterzuiveringsstations meer dan 100 microgram per liter geneesmiddelen.

water met ozon, waarna het nog een actief kool-filter passeerde. Derde getest systeem behandelde het water met UV-(UltraViolet)licht en H2O2 (waterstofperoxide). Vierde proefinstallatie, tenslotte, was er één waar water werd gezuiverd met omgekeerde os-mose, een membraantechniek.

Kosten als struikelblokWat de testresultaten waren voor de diverse effluenten is weergegeven in Tabellen 1 en 2. Dat oogt mooi. Elke techniek heeft wel eigen tekortkomingen. Zo is veel energie nodig om ozon te produceren, en om water door

Aantal stoffen ver-wijderd voor meer

dan 80%- meting via analytische chemie

Ecotoxicologische testen (waardes van 100 en hoger='geen reden tot bezorgdheid')

Microtox (een test op micro-organismen)

PAM (test op algen)

Antibiotica (resten ervan)

MBR (membraanbioreactor) 21 35 <20 <75

MBR (membraanbioreactor) + Actieve kool

49 50 30 >266

Ozon (exclusief actieve kool-stap) 18- 27 <65 <150 >266

UV (exclusief actieve kool-stap) 2 – 3 <65 <65 <100

OO (Omgekeerde Osmose; (exclusief actieve kool-stap)

30 <65 >167 >266

AC (Actieve kool) 49 >85 >167 >266

Tabel 2

Health Care Concept®

Bouwen aan energiezuinige en gezonde zorgcentraPlannen om een ziekenhuis of zorgcentrum te bouwen of te renoveren? Bespaar dan niet alleen op energie, maar denk vooral ook aan de gezondheid en het comfort van patiënten en personeel. Kies daarom voor een oplossing van RENSON®. De continue toevoer van verse lucht en de gecontroleerde afvoer van vervuilde lucht (basisventilatie) zorgt voor een goede luchtkwaliteit. Buitenzonwering in combinatie met intensieve nachtventilatie (nightcooling) garandeert steeds aangename temperaturen in het volledige gebouw.

Wenst u meer informatie ? www.renson.be

TechCare_NL_0714.indd 1 8/07/14 14:36

De zorgsector en de witte economie zijn volop in beweging.Z-Healthcare plaatst zorg en innovatie gedurende 30 weken in de kijker.

De nieuwe reeks werpt niet enkel een blik op de technologische evoluties in de sector, maar toont ook hoe innovatie voor meer comfort, meer levenskwaliteit en een menselijkere aanpak zorgt.

Z-HealthcareElke woensdag op Kanaal Z

In samenwerking met:

OB

6161

3

       

                                                       

REVOLUTIONAIRE ONTSMETTERRUIMTES TOESTELLEN EN KANALEN

Ziekenhuisbacterie

Aspergillus Niger verwijderd na 24h

Staphylococcus aureus

Escherichia coli

Saccaromices cerevisiae

Legionella verwijderd na 30 min

ACB - Engineering - Advies - Cleanroom - HVAC specialistMoestoemaatheide 14 J - 2260 WesterloT 014 88 36 32 - info@acbairco.be

tech

ca

re

33

Onmeetbaar maar toxischEvenblij meldt dat chemische analyse van het effluent na de stap met actief kool de hoeveelheid medicijnen in het water deed dalen tot beneden de de-tectiegrens. Maar hij liet ook ecotoxi-cologische testen uitvoeren. Dat is la-bo-onderzoek naar toxische effecten op levende organismen. “We brachten het water in contact met onder meer algen en visseneieren,” stelt de beleidsmede-werker. “Zo stelden we vast dat het wa-ter na de stap met enkel actief kool nog steeds ecotoxische effecten had. Zelfs al waren de hoeveelheden farmaca zo klein dat chemische analyse ze niet kon detecteren! Misschien was het effect te wijten aan de combinatie van restanten in het water. Tevens is het mogelijk dat enkele afbraakproducten van farmaca gevaarlijker zijn dan de farmaca zelf. Hoe dan ook was het voor het eerst dat dit wetenschappelijk was aangetoond.”

membranen met kleine poriëngrootte te persen. UV-lampen vergen veel elektriciteit. En waterstofperoxide is eigenlijk een ener-giedrager, zegt Evenblij. Wat omgekeerde osmose betreft komt daar dan nog de uit-daging bovenop dat je het concentraat (wat uit het water is gefilterd) ergens kwijt moet. En, geeft Evenblij toe: “Het lastigste luik aan ons verhaal zijn de kosten. Een gemiddeld zuiveringsproces kost 50 à 60 eurocent per kubieke meter. Maar een type dat afdoende de geneesmiddelen eruit verwijdert, kost

vijf à zes keer meer.” De precieze kosten zijn weergeven in Tabel 3.

Ziekenhuizen... of niet?Naast het kostenplaatje zit nog een ander haartje in de boter. Evenblij: “In het begin dachten we dat ziekenhuizen een zeer be-langrijke puntbron zijn voor farmaceutische producten. Maar dat blijkt minder zo te zijn dan we hadden verwacht. Tachtig à negen-tig procent van die stoffen, namelijk, komen van huishoudens, en ‘slechts’ 10 à 20 van

ziekenhuizen. Zo rijst de vraag of de kosten wel de baten waard zijn. In die discussie speelt onder meer dat onze geavanceerde zuiveringssystemen levende bacteriën in het effluent voor honderd procent uitsluiten. Nu zijn ziekenhuizen een plaats waar veel meer dan elders ‘multiresistente bacteriën’ voorko-men: ze zijn ongevoelig voor heel wat anti-biotica. Soms zelfs voor allemaal. Het komt dan ook de volksgezondheid ten goede als ze helemaal niet in het effluent zitten. Dat is een factor die pleit vóór zo’n systeem.”

Onder: Tabel 3

€/m3 MBR MBR+AC MBR+ozon+AC MBR+UV/H2O2+AC

Investeringskost 3,25 3,35 3,5 3,65

Variabele kosten 1,4 1,8 1,8 1,9

Totale kost 4,65 4,95 5,35 5,55

Boven: PILLS testte een membraaninstallatie.

>>>

tech

ca

re

34

DE “PHARMAFILTER”Medicijnen verwijderen uit afvalwater is niet simpel. Herman Evenblij wijst evenwel op een bijzonder gedurfd concept in het hospitaal Reinier de Graaf Gasthuis, te Delft. Daar lukt het verwijderen opmerkelijk goed, op budgetneutrale wijze bovendien. “Het begon toen ze moesten uitbreiden”, zegt hij. “Daarvoor was een extra lift nodig: om patiënten te vervoeren, vuile vaat naar de afwas te brengen, enzovoorts. Toen dachten ze: waarom maken we niet alles zoveel mogelijk biologisch afbreekbaar? De bordjes, het bestek, de po’s,..., en kieperen die dan in het riool? Een firma zag wel wat in dat idee en nam de handschoen op.” Uiteindelijk ontstond een concept met vier stappen. Een eerste is die waarbij het per-soneel op de afdelingen vast ziekenhuisafval in een vermaler werpt: biodegradeerbare po’s, serviesgoed, katheters,... Die afvalstroom wordt daarna met tal van andere gemengd. Keuze te over, want er zijn er 17 gedefinieerd in het hospitaal. De zo ontstane brij van afvalstromen gaat samen met een stroom afvalwater van het ziekenhuis naar de zuive-ringsinstallatie. Daar wordt alles verwerkt. Onder meer wordt de smurrie vergist. Dat levert biogas op. Dat wordt gebruikt voor 60 à 75% van de energiebehoefte van de zuiverings-installatie. Uiteindelijk blijft nog slechts 10 % over van de organische materialen die oor-spronkelijk in de diverse afdelingen zijn gedumpt. Dat tiende kan worden gerecycled of verbrand voor het opwekken van energie. En de resterende vloeibare stroom wordt niet alleen schoongemaakt door de bacteriën, maar ook door ozon en actieve kool. Fracties van nog aanwezige medicijnen worden er eveneens in afgebroken. Het water dat daaruit komt zou van drinkwaterkwaliteit zijn.Slotsom is dat het ziekenhuis er bespaart op waterverbruik en reinigingsmiddelen, door-dat veel materiaal niet meer hoeft te worden afgewassen. De vergistingsstap verlaagt de hoeveelheid restafval en een deel van het typische ziekenhuisafval. En tenslotte komen veel medicijnresten terecht in oppervlaktewater. En dan zijn er nog de logistieke voor-delen: de verplegers zijn minder tijd kwijt om het materiaal via de lift te verplaatsen, te wassen,..., waardoor meer tijd overblijft voor de patiënt. Intussen hebben diverse andere ziekenhuizen, in en buiten Nederland, laten weten eveneens geïnteresseerd te zijn in het systeem. Dat belooft.

De toekomstHet PILLS-project leidt tot vandaag tot extra onderzoek. Evenblij: “We proberen de opera-tionele kosten van de geavanceerde installa-ties te doen dalen. Bijvoorbeeld door ze min-der energie te doen verbruiken. Ook blijkt in het actief slib van de membraanbioreactor een bijzondere bacteriepopulatie te zitten: die heeft zich aangepast aan afvalwater met tal van farmaceutische stoffen. Wageningen Universiteit onderzoekt nu of ze die bacteri-en dermate kan manipuleren dat ze dergelij-ke effluenten grondiger reinigen”, besluit hij. (Door Koen Vandepopuliere)

__________________________ www.wgs.nl Bij de Isalakliniek te Zwolle kwam een actiefslibtank (links) en actiefkoolfilter (rechts).

De PILLS-installatie was één van de eerste in Europa die geneesmiddelen uit afvalwater wilde halen in reële omstandigheden en op grote schaal.

AMF HEALTHCARE CEILINGS

De AMF Healthcare Ceilings zijn optimaal geschikt voor het gebruik in ziekenhuizen en hebben uitstekende resultaten gehaald conform NFS 90-351.

- Classifi catie: tot Klasse 4 conform NFS 90-351- Getest voor Clean Room ISO Klasse 3 (ISO 14644-1)- Geen fi ltereffect en daardoor langer wit en schoon- Uitstekende waarden qua akoestische absorptie en overlangsgeluidsisolatie- Bestand tegen 100% relatieve luchtvochtigheid- Brandweerstand tot REI 90

Knauf AMF Plafonds bvbaAntwerpsesteenweg 124, BE-2630 Aartselaar, BelgiëTel: +32 (0)3 887 85 48, Fax: +32 (0)3 887 95 12E-mail: infobenelux@knaufamf.comhttp://www.knaufamf.com

NIEUW

Gecertifi ceerd

conform

NFS 90-351

142862_Ins. Healthcare_NL_168x125.indd 1 12.01.15 15:09

The Atlas Copco MED series of Medical Air Purifiers offers unique multi-stage filtration that converts regular compressed air from any type of compressor into internationally certified medical air.

These innovative devices provide clean air for all your medical and surgical applications. Scan the following QR code and take a look at our medical and breathing air applications.

When? May 8, 2015 Where? Antwerp Expo – Stand number 541

Come and visit us at the upcoming VTDV Fair

Atlas Copco Belgium

INNOVATIVE SOLUTIONS FOR PURE MEDICAL AIR

tech

ca

re

37

Biotechnologie kan sector helpen ontzorgen

Sinds eind 2014 is WVT Industries, producent van industriële reinigingsproducten, tevens exclusief Benelux-verdeler voor de Canadese firma Innu-Science. Dit laatste bedrijf beschikt over een uitgebreide, onafhankelijke databank inzake reinigingsmiddelen op basis van

biotechnologie en natuurlijke ingrediënten. Nu werd er ook een gamma van institutionele reinigingsproducten ontwikkeld waaraan 15 jaar van onderzoek en ontwikkeling voorafging.

DO

SSIE

R

WVT Industries werd opgericht in ‘96 te Aart-selaar, telt filialen te Singapore, Barcelona en Lille, en is actief in 18 landen. “Inzake reinigen en ontgeuren in de zorgsector heeft onze Ca-nadese partner-producent Innu-Science een gamma reinigingsproducten, op basis van biotechnologie, en ingrediënten afkomstig uit de natuur, ontwikkeld. Rekening houden-de met de alsmaar stringenter wordende wetgeving binnen het segment van de insti-tutionele reinigingsmiddelen werd een aan-gepast productassortiment op de markt ge-bracht”, aldus Sasha Hens van WVT Industries.

Biotechnologische hightechBij een traditioneel chemisch reinigingsmid-del stopt de werking van zodra het chemisch product verzadigd geraakt. Bij een biotech-nologisch product is er - naast de natuur-lijke oppervlakte actieve stof - ook nog de werking van de fermentatie extracten, en de residuele nawerking van de bacteriën. “De Innu-Science producten zijn niet enkel natuurlijk, maar tevens milieuvriendelijk, vei-lig en duurzaam. Zo zijn er onder meer ‘bio action 3’, een reiniger en ontvetter voor alle oppervlakken, ‘bio kleen smell’, een product dat alle oppervlakken en sanitair reinigt, en ‘bio scrub’, een sanitair ontkalker en reiniger.

Daarnaast is er nog de urine-geur destructor ‘bio smell plus’, waarbij urinegeur in enkele minuten geëlimineerd wordt. Hierbij volstaat het tweemaal te vernevelen om het geur-probleem op te lossen”, aldus Sasha Hens van WVT Industries.

Drie componentenDe producten van Innu-Science bestaan uit 3 componenten. Elk reinigingsmiddel be-vat op zijn minst oppervlakte actieve stof-fen, dus ook deze producten. Deze stoffen breken de oppervlakte spanning, zodat de vervuiling kan emulsioneren met het rei-nigingsproduct. De producten gebruiken enkel plantaardige ‘oppervlakte actieve’, en zeer snel biologisch afbreekbare stoffen. Daarnaast zijn er fermentatie extracten of ‘enzymen’. Dit zijn geen levende organismen, maar complexe proteïnes die geproduceerd worden door bacteriën. Ze kunnen zich dus niet voortplanten of afval consumeren. Ze kunnen enkel het afvalconsumptieproces door bacteriën versnellen, door complexe afvalmoleculen om te zetten naar eenvou-dige afvalmoleculen. Een op enzymen ge-baseerd product ‘benodigt’ dus slechts de helft van de materialen. Last but not least zijn Innu-Science bacteriën 100% natuurlijk, vei-

lig en niet-pathogeen. Ze zijn niet genetisch gemodificeerd. Ze consumeren in onze pro-ducten als het ware het afval en zorgen voor minder afval in het milieu. Bacteriën consu-meren ook fosfaten, ammonia en nitraten, en zorgen dus voor een betere water kwaliteit in onder meer meren en rivieren.

ReferentieprojectenEnkele buitenlandse referentieprojecten in de zorgsector zijn onder meer het Centre Hospitalier Universitaire de Québec (CHUQ) en het Hôpital Privé Nord Parisien (HPNP) in Canada, en het Goodmayes Hospital Ilford in het Verenigd Koninkrijk. “Sinds kort loopt er ook een testproject in ons land, met name in een RVT in de provincie Antwerpen”, besluit Sasha Hens. (Door Philip Declercq)

___________________ www.innu-science.eu

tech

ca

re

38

Bosch levert geïntegreerde oplossingen voor grote vermogens

REPO

RTA

GE Bosch is in de

verwarmingstechniek voornamelijk bekend

met de merken Buderus en Junkers. Door een gericht overnamebeleid heeft de groep echter ook heel wat kennis in huis inzake systemen voor de industrie en utiliteiten, zoals verzorgingsinstellingen. Zo kan men onder het eigen merk Bosch geïntegreerde oplossingen voorstellen, qua technieken, ontwerp en regeling.

Industriële ketelsDe afdeling Bosch Industriekessel, gespe-cialiseerd in warmwater- en stoomketels met grote vermogens, gaat terug op de firma Loos die al meer dan een eeuw erva-ring heeft met de fabricage van dergelijke toestellen. Die expertise is nu in de Bosch groep geïntegreerd. Het gamma omvat on-der meer de Unimat UT-L reeks, voor ver-warmingstoepassingen op warm water (tot 110°C). Het vermogen gaat van 650 kW tot 19,2 MW. Deze ketels kunnen met lage re-tourtemperaturen werken (vanaf 50°C) en een temperatuurverschil in regime van 50 K. De flexibiliteit maakt dit toestel geschikt als pieklastketel. Voor hogere temperaturen (tot 190°C), is er de UT-M reeks (ontwerpdruk tot 16 bar). Deze kan hogedruk warmwatersys-

temen voeden, met vermogens van 750 kW tot 19,2 MW. Beide ketelreeksen hebben een drietreksontwerp voor een hoog rendement. Desgewenst kunnen ze gecombineerd wor-den met een nageschakelde condensor voor extra warmtewinsten. De UT-H reeks zijn eveneens drietreksketels, die echter nog hogere drukken en tempera-turen aankunnen. De maximale temperatuur bedraagt 240°C, met een ontwerpdruk van 30 bar. Het vermogensgamma gaat van 820 kW tot 18,3 MW. Voor het echt zware werk is er de UT-HZ reeks. Deze ketels hebben een dubbele vuurhaard met aparte rookgasafvoer. Het vermogen gaat van 13 tot 38 MW, met even-eens watertemperaturen van 240°C en een ontwerpdruk van 30 bar.

StookplaatsontwerpBosch beperkt zich niet tot de ketel alleen, maar levert volledig voorgemonteerde ge-helen met schakelkast, veiligheidsaccessoi-res, brandstoftoevoer enzovoort. De klant krijgt geen massa aparte componenten, maar integendeel één enkel geïntegreerd systeem, op maat. Mogelijke toebehoren

zijn onder meer warmteterugwinmodules, nageschakelde condensoren, systemen voor waterbehandeling, kortom alles wat nodig is voor de goede werking van de stookplaats. Bij ketels in dit vermogensgamma zijn er gespecialiseerde componenten nodig, zoals een toerentalgeregelde pompmodule voor watertoevoer, gasstraten of, voor vloeibare brandstoffen, pompen en systemen voor de bewaking van de druk en temperatuur van de brandstof.

Op het vlak van elektronica heeft Bosch heel wat kennis in huis. Schakelkasten kunnen op maat worden gemaakt, en voor de bedie-

GreenMix BT

89106 Cromo € 328,00

Con miscelatore incorporato Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 2,100 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø5060

Green BT

89206 Cromo € 304,00

Per acqua fredda o premiscelata Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 1,850 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

Green MS BT

89306 Cromo € 373,00

Con miscelatore sottolavabo * Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 2,300 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

Green TL BT

89117 Cromo € 333,00

Con miscelatore interno * Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 2,050 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

GreenMix

29106 Cromo € 328,00

Con miscelatore incorporato Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 2,200 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø5060

Green

29206 Cromo € 304,00

Per acqua fredda o premiscelata Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 1,950 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø5060

Green MS

29306 Cromo € 373,00

Con miscelatore sottolavabo * Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 2,400 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

Green TL

29117 Cromo € 333,00

Con miscelatore interno * Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 2,150 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

* Temperatura regolabile sul rubinetto, con tappo di sicurezza antivandalismo. * Temperatura regolabile sul rubinetto, con tappo di sicurezza antivandalismo.

* Dopo aver regolato la temperatura, si può bloccare la manopola del miscelatore. * Dopo aver regolato la temperatura, si può bloccare la manopola del miscelatore.

Trasformatore, pile, flessibili, rubinetti d’arresto e accessori sono tutti compresi nel prezzo.

Certificazioni: EMC ACS HACCP Trasformatore di sicurezza (230Vac/5Vdc)

A richiesta disponibile con aeratore antivandalismo.

Green

Rubinetti Elettronici | Compatti

DMP Electronics • Listino Prezzi

GreenMix BT

89106 Cromo € 328,00

Con miscelatore incorporato Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 2,100 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø5060

Green BT

89206 Cromo € 304,00

Per acqua fredda o premiscelata Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 1,850 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

Green MS BT

89306 Cromo € 373,00

Con miscelatore sottolavabo * Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 2,300 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

Green TL BT

89117 Cromo € 333,00

Con miscelatore interno * Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 2,050 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

GreenMix

29106 Cromo € 328,00

Con miscelatore incorporato Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 2,200 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø5060

Green

29206 Cromo € 304,00

Per acqua fredda o premiscelata Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 1,950 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø5060

Green MS

29306 Cromo € 373,00

Con miscelatore sottolavabo * Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 2,400 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

Green TL

29117 Cromo € 333,00

Con miscelatore interno * Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 2,150 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

* Temperatura regolabile sul rubinetto, con tappo di sicurezza antivandalismo. * Temperatura regolabile sul rubinetto, con tappo di sicurezza antivandalismo.

* Dopo aver regolato la temperatura, si può bloccare la manopola del miscelatore. * Dopo aver regolato la temperatura, si può bloccare la manopola del miscelatore.

Trasformatore, pile, flessibili, rubinetti d’arresto e accessori sono tutti compresi nel prezzo.

Certificazioni: EMC ACS HACCP Trasformatore di sicurezza (230Vac/5Vdc)

A richiesta disponibile con aeratore antivandalismo.

Green

Rubinetti Elettronici | Compatti

DMP Electronics • Listino Prezzi

GreenMix BT

89106 Cromo € 328,00

Con miscelatore incorporato Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 2,100 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max 4

501/

2”G

144106

118

140 45°

Ø5060

Green BT

89206 Cromo € 304,00

Per acqua fredda o premiscelata Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 1,850 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max 4

501/

2”G

144106

118

140 45°

Ø50

Green MS BT

89306 Cromo € 373,00

Con miscelatore sottolavabo * Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 2,300 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max 4

501/

2”G

144106

118

140 45°

Ø50

Green TL BT

89117 Cromo € 333,00

Con miscelatore interno * Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 2,050 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max 4

501/

2”G

144106

118

140 45°

Ø50

GreenMix

29106 Cromo € 328,00

Con miscelatore incorporato Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 2,200 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max 4

501/

2”G

144106

118

140 45°

Ø5060

Green

29206 Cromo € 304,00

Per acqua fredda o premiscelata Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 1,950 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max 4

501/

2”G

144106

118

140 45°

Ø5060

Green MS

29306 Cromo € 373,00

Con miscelatore sottolavabo * Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 2,400 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max 4

501/

2”G

144106

118

140 45°

Ø50

Green TL

29117 Cromo € 333,00

Con miscelatore interno * Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 2,150 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max 4

501/

2”G

144106

118

140 45°

Ø50

* Temperatura regolabile sul rubinetto, con tappo di sicurezza antivandalismo. * Temperatura regolabile sul rubinetto, con tappo di sicurezza antivandalismo.

* Dopo aver regolato la temperatura, si può bloccare la manopola del miscelatore. * Dopo aver regolato la temperatura, si può bloccare la manopola del miscelatore.

Trasformatore, pile, flessibili, rubinetti d’arresto e accessori sono tutti compresi nel prezzo.

Certificazioni: EMC ACS HACCP Trasformatore di sicurezza (230Vac/5Vdc)

A richiesta disponibile con aeratore antivandalismo.

Green

Rubinetti Elettronici | Compatti

DMP Electronics • Listino Prezzi

GreenMix BT

89106 Cromo € 328,00

Con miscelatore incorporato Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 2,100 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø5060

Green BT

89206 Cromo € 304,00

Per acqua fredda o premiscelata Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 1,850 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

Green MS BT

89306 Cromo € 373,00

Con miscelatore sottolavabo * Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 2,300 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

Green TL BT

89117 Cromo € 333,00

Con miscelatore interno * Alimentazione: 3 pile alcaline da 1,5 V (AA) Peso confezione: Kg. 2,050 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

GreenMix

29106 Cromo € 328,00

Con miscelatore incorporato Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 2,200 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø5060

Green

29206 Cromo € 304,00

Per acqua fredda o premiscelata Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 1,950 Disponibilità: 2 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø5060

Green MS

29306 Cromo € 373,00

Con miscelatore sottolavabo * Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 2,400 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

Green TL

29117 Cromo € 333,00

Con miscelatore interno * Alimentazione: Trasformatore 5 Vdc Peso confezione: Kg. 2,150 Disponibilità: 5 giorni lavorativi

ø32

max

450

1/2”

G

144106

118

140 45°

Ø50

* Temperatura regolabile sul rubinetto, con tappo di sicurezza antivandalismo. * Temperatura regolabile sul rubinetto, con tappo di sicurezza antivandalismo.

* Dopo aver regolato la temperatura, si può bloccare la manopola del miscelatore. * Dopo aver regolato la temperatura, si può bloccare la manopola del miscelatore.

Trasformatore, pile, flessibili, rubinetti d’arresto e accessori sono tutti compresi nel prezzo.

Certificazioni: EMC ACS HACCP Trasformatore di sicurezza (230Vac/5Vdc)

A richiesta disponibile con aeratore antivandalismo.

Green

Rubinetti Elettronici | Compatti

DMP Electronics • Listino Prezzi

15.007

F i rs t C lass handsfree kranen voor ex tra hygiëne

| private - public - community |

LINUM EUROPE | Vijverhoek 53 | 8520 KuurneTe l : 0 5 6 3 5 9 2 9 4 | We b : w w w. l i n u m . e u

Linum Europe heeft een uitgebreid installateursnetwerk in de Benelux, Frankrijk, Duitsland en Oostenrijk. Meer info via marketing@linum.eu

o p b a t t e r i j o f n e t s p a n n i n g m e t o f z o n d e r w a r m t e r e g e l a a r

In 1978 ontwikkelde DMP Electronics de allereersteelektronische kraan en tot op vandaag focust het Italiaanse bedrijf enkel en alleen op elektronisch geactiveerde kranen en dispensers. Dankzij haar technologische voorsprong en haar vele innovatieve energie-, water- & zeepbesparende oplossingen, wordt DMP Electronics gezien als leider in haar vakgebied.

Official distributor:

15.007 Pub Techcare DMP kranen FCO Media.indd 1 1/23/2015 10:07:56 AM

ning zijn er gebruiksvriendelijke touchscreens. De verschillende elemen-ten kunnen met elkaar communiceren via bussystemen. Door een beroep te doen op een totaalleverancier garandeert men compatibiliteit op basis van dezelfde werkingslogica.

De ontwerper en gebruiker kunnen op Bosch rekenen in elke stap van het project. Dat gaat van technische bijstand bij het ontwerp, keuze en dimensionering van de installatie. Daarbij worden de wettelijke eisen meegenomen, een aspect dat steeds aan belang wint. Verder is er on-dersteuning bij de montage en ingebruikname. Daarbij moet men op-merken dat zelfs ketels van aanzienlijke vermogens worden geleverd als een voorgemonteerd geheel, met brander, accessoires, sokkel enzovoort. Men hoeft ze als het ware alleen maar uit te pakken en aan te sluiten.

Alternatieve techniekenHet gamma omvat ook andere technieken, zoals WKK, warmtepompen, grote zonnethermische installaties, ORC-centrales…. De expertise als sys-teemintegrator stelt de firma in staat om de klant advies te geven over welke techniek of combinatie van technieken best past bij zijn geval, en er dan voor te zorgen dat alles op elkaar aansluit.

Efficiënte WKK-systemenIn toepassingen waar er een constante vraag aan warmte en elektriciteit is, zoals verzorgingsinstellingen, is warmtekrachtkoppeling een goe-de oplossing. Daarbij wordt elektriciteit geproduceerd door een motor, waarvan de warmte ook nuttig wordt ingezet in het gebouw. Het totale rendement van de gecombineerde opwekking van warmte en elektrici-teit ligt hoger dan bij gescheiden opwekking. Bosch heeft een breed gamma van WKK-units met gasmotoren en ver-mogens van 19 tot 400 kW (elektrisch). Ze maken gebruik van betrouwba-re en onderhoudsvriendelijke motoren. Deze toestellen zijn eenvoudig te combineren met andere Bosch-componenten in een gemeenschappelijk regelsysteem. Zo kan de WKK-unit gebruikt worden om een warmte-pomp aan te drijven, die dan gratis energie uit de lucht haalt voor zuinige en milieuvriendelijke sanitair warmwaterproductie. Voldoende lange looptijden zijn cruciaal voor de economische haalbaar-heid van een WKK-installatie. Naargelang het project moet men beslissen of men het vermogen dimensioneert in functie van de warmtebehoefte of de elektrische behoefte. Ook hier kan Bosch de ontwerper bijstaan. In-dien men de WKK dimensioneert in functie van de verwarming, kiest men meestal een vermogen dat overeenkomt met 10 tot 20% van de warmte-vraag, om de looptijd zo lang mogelijk te houden. Om de pieklasten op te vangen, is er dan uiteraard een bijverwarming nodig.

_____________________________________www.bosch-industrial.com

tech

ca

re

40

Pionier in turnkey projecten voor cleanrooms

Na ACB Airconditioning, zijn distributiebedrijf actief in verwarming

en koeling in Westerlo, wil oprichter Stephen Aerts een spin-off bedrijf lanceren voor het realiseren van turnkey-installaties in cleanroomtechnologie. “In essentie is deze nieuwe activiteit een joint-venture tussen onze HVAC-knowhow enerzijds, en de farma-knowhow van Eye-tec en andere specialisten anderzijds”, aldus Stephen Aerts.

In 2003 richtte Stephen Aerts in Westerlo de firma ACB Airconditioning op. Deze onder-neming verdeelt onder meer verwarmings- en koelingsproducten van de Italiaanse fabri-kant Sital Klima aan een - door de jaren heen uitgebouwd - installateursnetwerk, verspreid over het ganse land. Via een klant-installateur uit de Antwerpse regio kwam Stephen Aerts enkele jaren geleden in contact met diens eindklant. Het betrof een medisch labora-torium uit dezelfde regio dat onder meer investeerde in nieuwe cleanrooms en lucht-groepen. In het verleden was Aerts ook actief bij een bekende marktspeler in de niche van luchtbehandeling. Vermits het project bij zijn eindklant een cleanroom omgeving betrof,

riep de installateur in kwestie - voor deze ni-che - de hulp in van Stephen Aerts.

Gat in de marktSamen met een studiebureau tekende Aerts het volledige project uit en zocht hij partners om de administratieve kant van de zaak op te volgen. “Bij dit eerste project waren we niet enkel integrator, maar tevens ombouwer van bepaalde apparaten. Inmiddels is dit medisch labo volledig operationeel. Zo rijpte het idee om - bij gebrek aan ‘complete integratoren’ in deze marktniche - voor dergelijke projecten een spin-off bedrijf op te richten om het gat in deze niche van de zorgmarkt te dichten”, aldus Stephen Aerts. Een en ander sterkte hem in de overtuiging dat hij - door zijn ei-gen knowhow en deze van enkele partners uit zijn professioneel netwerk samen te bren-gen - een meerwaarde kon betekenen voor ziekenhuizen en bedrijven, actief in de medi-sche wereld. “Onder meer de firma EYE-TEC, gespecialiseerd in farmaceutische productie apparatuur, met onder meer cleanroom mo-nitoring en de bijhorende diensten. De sterk-te van EYE-TEC, geleid door Bram Keymolen (industrie-apotheker) en Gunther Coenen

(ingenieur), is dat het bedrijf een unieke com-binatie biedt van technische aspecten en wetgeving. Met daarnaast de eigen inbreng van ACB Airconditioning dat instaat voor de invoer en verdeling van de benodigde kwali-tatieve componenten, denk bijvoorbeeld aan de luchtbehandelingskasten van Komfovent. Het projectnetwerk wordt verder aangevuld met de kennis van een studiebureau tech-nieken, en de expertise in the field van een installateur HVAC voor het installeren van de luchtbehandelingskasten, en van een instal-latiebedrijf, gespecialiseerd in panelenbouw”, aldus Aerts.

ComplementairBij dergelijke projecten hebben al deze part-ners een complementaire inbreng. Aerts: “ACB Airconditioning staat in voor de invoer en de verkoop van componenten aan de betrokken HVAC-installateur, en heeft daar-bij de keuze uit haar commercieel netwerk van meer dan 200 installateurs. Bovendien beschikken we over een eigen atelier en een testlokaal. In overleg met het studiebureau staan wij in voor de studie van het clean-roomproject. De specialisatie van EYE-TEC is

REPO

RTA

GE

tech

ca

re

41

de integratie van monitoringsystemen voor cleanrooms. De firma heeft tevens de nodige knowhow wat betreft de design-, installatie- en kwaliteitsdocumenten, noodzakelijk voor de validatie van het cleanroomproject.”

Geen externe ondersteuning nodigDiverse producten en materialen worden verwerkt tot een cleanroom oplossing en door Sital Klima geïntegreerd tot een turnkey project. Sital Klima beschikt over Clean Tech-nology Systems (CTS), een gepatenteerd ontsmettingssysteem, gebaseerd op nega-tieve zuurstofionen. Een luchtgroep kan zo worden ontsmet terwijl hij niet functioneert. Bepaalde andere fabrikanten gebruiken hier-voor HEPA-filters. CTS maakt hiervoor echter gebruik van Bioxigen. Aerts over de ontsmet-tende werking van Bioxigen: “Partikels die zich zouden ontwikkelen in de cleanroom - in de vorm van schimmels en dergelijke - wor-den gedood door negatieve zuurstofionen mee in de lucht te blazen. Deze zetten zich op alle panelen in de cleanroom af, terwijl andere ontsmettende oplossingen zich be-perken tot de plaatsen waar zich toestellen bevinden. Bovendien is Bioxigen een ozon-vrije oplossing. Voor EYE-TEC zorgt Bioxigen dan weer voor de nodige ondersteuning om de luchtkwaliteit te verbeteren, onder meer in cleanrooms. EYE-TEC staat in voor onder andere de classificatie van de ruimtes – aan de hand van metingen in de lucht en op op-pervlakken - en alle kwalificatie- en validatie-diensten. Dit impliceert dat we geen externe ondersteuning van doen hebben voor het la-ten valideren van onze cleanroomprojecten.”

Turnkey projecten“Op die manier kunnen we - in nauwe sa-menwerking met Sital Klima als totaalinte-grator - een turnkey-oplossing bieden aan onze klant”, aldus Stephen Aerts. “Uiteraard verlopen dergelijke projecten niet steeds via dezelfde installatiebedrijven. Het concept op zich ligt vast maar bepaalde partners zijn

inwisselbaar. Zo zullen het betrokken studie-bureau en de installateurs in kwestie bijvoor-beeld project-, regio- of prijsgebonden zijn. Momenteel richten we ons in eerste instantie op ziekenhuisapotheken en kleinere medi-sche labo’s. In de farmasector zijn de vereiste kennis en documentatie naar certificering toe het strengst. Dit impliceert dat we ook in staat zijn om bijvoorbeeld cleanroomprojecten in de food - waar de certificering iets minder streng is dan bij farmaprojecten - te realise-ren.” Aerts wil zijn spin-off bedrijf dus lanceren als een pionier inzake turnkey installaties in de wereld van de cleanroomtechnologie. “In eerste instantie als een flexibele marktspe-ler die ‘all-in’ oplossingen inzake cleanrooms aanbiedt. Momenteel zijn er in de ziekenhuis-wereld in ons land nog geen aanbieders van turnkey-oplossingen as such op de markt. Voor ziekenhuizen kunnen we op termijn eventueel een toegevoegde waarde beteke-nen, bijvoorbeeld wat betreft het laten mon-teren van de HVAC-groepen”, aldus Aerts.

Tijdsduur project halveren In principe bedraagt de volledige tijdsduur van een uitgebreid cleanroomproject - van de studie tot en met de volledige valida-tie van de installaties - ongeveer twee jaar. “Met onze turnkey-oplossingen kunnen we er - door onze manier van werken - in slagen deze periode te halveren. Essentieel is even-wel dat we vooraf over voldoende concrete informatie beschikken over de specifieke productie die in de cleanrooms zal plaats vinden. De beschikbare data rond pakweg droogte, koeling en verwarming van de ruimtes volstaan niet. In principe zijn we - net als het betrokken studiebureau - bij voorkeur vanaf de studiefase bij de opstart van het project als een volwaardige partner betrok-ken”, besluit Stephen Aerts. (Door Philip Declercq - Foto’s: ACB Airconditioning)

_______________________ www.eye-tec.eu

In de farmasector zijn de vereiste kennis en documentatie naar certificering toe het strengst.

Een ontsmettingsunit in een ziekenhuis.

Farma beheersysteem

tech

ca

re

42

SWW op maat van senioren woonzorgcentrum Toermalien

Op de site van het oude Sint-Jansziekenhuis in Genk worden

de contouren van de Welzijnscampus van het OCMW stilaan duidelijk. Eén van de parels van deze nieuwe campus is het woonzorgcentrum Toermalien, waar vijf HeatMaster 85 TC ketels - waarvan twee cascade opstellingen - van warmwaterspecialist ACV werden geïnstalleerd.

REPO

RTA

GE

Op de ruime site worden zowel nieuw-bouw- als renovatieprojecten voor zorg-gerelateerde activiteiten gerealiseerd. Het nieuwbouwproject WZC Toermalien biedt plaats aan 264 senioren en werd ontworpen door het architectenbureau PSK Architec-tengroep uit Sint-Truiden. Om een gevoel van geborgenheid te creëren verblijven de senioren in kleinschalige afdelingen van 15 personen. Toermalien biedt zorg onder di-verse vormen: dagzorg, kortverblijf en woon-zorgcentrum.

Dubbele cascadeGezien de structuur van het gebouw en het grote aantal residenten werd er geopteerd om de productie van SWW over twee even grote groepen te spreiden. In de twee - op

strategische afstand van mekaar gelegen - stookplaatsen werd telkens geopteerd voor een dubbele opstelling van de ACV Heat-Master 85 TC. Dit zijn staande ketels met een groot volume primair warmwater. Dit model beschikt over een roestvrije stalen kuip - met 10 jaar garantie - en een speciaal tank-in-tank systeem zodat corrosiebestendigheid en een lange levensduur worden gegarandeerd.

Compacte toestellen, lage ladingstijdSevrien Keusters van ACV Belgium: “ACV opteert bewust niet voor ‘grote volume’ op-lossingen, omdat tertiaire toepassingen ook vaak met stilstandsmomenten gepaard gaan. We geven er de voorkeur aan om compac-te toestellen te ontwikkelen die, dankzij een

lage ladingstijd, vlot pieken kunnen verwer-ken. Met het relatief kleine volume van deze ketel kan op tien minuten tot 1.700 liter wa-ter op 40°C worden verwarmd en op één uur tijd tot 6.000 liter water op 40 °C worden gebracht. Bij een capaciteit van 6.000 liter neemt de herladingstijd amper 15 minuten in beslag.” Naast de dubbele cascade opstel-ling van de ACV HeatMaster 85 TC toestellen voor het persoonlijk SWW-verbruik van de re-sidenten zorgt een vijfde ACV HeatMaster 85 TC in de technische ruimte van de industriële keuken voor het daar benodigde SWW. De installatie van de vijf ACV HeatMaster 85 TC verwarmingsketels gebeurde door de firma Imtech. (Door Philip Declercq)

________________________ www.acv.com

Bespaar energie met onze warmtepompen.

We bieden oplossingen voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten, van woningbouw tot industriële toepassingen. We garanderen u comfort, het hele jaar door, dankzij gepatenteerde technologieën.

Want Mitsubishi Electric staat zowel voor ervaring

als voor innovatie. Al meer dan 90 jaar lang leggen we de lat steeds hoger om u het gewenste comfort

op vlak van klimatisatie te bieden.

www.mitsubishi-electric.bewww.warmtepomp.be

ME_Anzeige_Batibouw_Dimension_230x142_RZ_BE.indd 1 09.12.14 13:10

www.deureka.be +32 56 77 36 00 info@deureka.be

de plaatsmakende douchedeur

CLASSIC SOLUTION ROUND-IT

STANDAARD DEUX-QUART LITE QUATRE-QUART TWIN STANDAARD DEUX-QUART QUATRE-QUART TWIN STANDAARD QUATRE-QUART TWIN

Onze modellen

Vervaardigd uit duurzaam polymethylmetacrylaat van 8 mm dikAangenaam gevoel doordat kunststof de omgevingstemperatuur opneemtGebruiksgemak door een beperkt gewichtDe deuren kunnen geparkeerd worden in de douche zodat de sanitaire cel volledig kan benut worden Zwevende deuren, zodat er geen obstakels zijn voor de gebruikers en geen risico op vuilophoping of bacterievormingZachte deursluiting met een deurhoge magneetstripDe scharnieren (standaard chroom mat) zijn voorzien van een regelbare knikstandHandige (chroommatte) deurknoppen met beveiligingsschroefDe profielen bestaan uit INOX 304 en zijn regelbaarSterk in maatwerkOnderhoudsvriendelijkCE gecertificeerd NBN EN 14428 + A1:2008Mogelijkheid tot integratie van een noodoproepknop met ledverlichting in het muurprofiel.

Vol trots stellen wij u de allernieuwste evolutie in de douchedeuren voor!

Op maat geproduceerde DEUREKA-douchedeuren met geïntegreerde noodoproepknop.

Wij bezorgen uw badkamers voortaan een veilige, moderne en ruime uitstraling zonder aan de noden van de patiënt in te boeten!

Wil u meer weten over de geïntegreerde noodo-proepknop met ledverlichting, maak een afspraak met één van onze vertegenwoordigers of bezoek ons op SOINS & SANTE, NVTG, VTDV, SSA PARIS.

VTDV-dag belicht ‘totaalbeleving van de zorgklant’

Op 8 mei vindt het jaarlijkse congres van de Vereniging van

Technische Diensthoofden in de Verzorgingsinstellingen (VTDV) plaats in Antwerp Expo. Thema van de 26e VTDV-dag is ‘Totaalbeleving van onze ‘KLANT’: zijn we er klaar voor?’.

EVEN

T

De VTDV is gegroeid uit de ziekenhuiswereld maar kent de laatste jaren een exponentiële groei van het aantal leden uit de sector van de woonzorgcentra. Vorig jaar werd er in ‘De Soeverein’ in Lommel gecongresseerd over het thema ‘De architect en de ingenieur ‘in team’ met de bouwheer’.

Antwerp ExpoHet VTDV-congres vindt jaarlijks in een ande-re provincie plaats, en wordt ook georgani-seerd door bestuursleden uit deze provincie. Twee externe bestuursleden zorgen mee voor de algemene en logistieke omkade-ring. Ditmaal is de organisatie in Antwerpse handen. “Na de avondhappening in het Ant-werpse Ramada Plaza hotel zijn er op de con-gresdag zelf (8 mei) twee sprekers (namen bij het ter perse gaan nog niet bekend, nvdr) voorzien: professionals die complementair zijn (academische wereld - gebruikers) én vlotte vertellers. In het namiddagprogramma is de Speakers Corner (zie verder) een klas-sieker”, aldus congresorganisator Roger Al-bertijn. De flexibele indeling van de dag zelf, en de organisatie van de catering, zorgen ervoor dat de bezoeker zijn tijd naar eigen

inzicht kan verdelen tussen het bijwonen van congresactiviteiten en het bezoeken van de vakbeurs. Er zijn ditmaal een 160-tal exposanten en een 25-tal sponsors. Zorginstellingen, fabri-kanten, architecten en ingenieurs kunnen elkaar op een informele manier ontmoeten.

‘Zijn we klaar voor de totaalbeleving van onze klant?’De grote meerderheid van de VTDV-leden neemt ook deel aan de bij het congres ho-rende ‘gesloten’ vakbeurs. De exposanten kunnen in vijf grote categorieën worden onderverdeeld: bouw algemeen, HVAC en sanitair, medische instrumentatie, elektroni-ca, en last but not least een vijfde categorie bedrijven uit de service- en dienstverlenen-de sfeer, zoals onder meer architecten- en studiebureaus, en energiebedrijven. Vanwaar de keuze voor het congresthema ‘Totaal-beleving van onze KLANT: zijn we er klaar voor?: “Vanuit de positie van onze bewoners, patiënten, gebruikers… in onze instellingen zijn er ook andere elementen dan de ‘han-delingen, behandelingen en verzorgingen’ die een bijzondere aanvulling vormen op het globale ‘proces’, waarvoor een opname of bezoek aan een zorginstelling noodzake-lijk is. Dit geheel aan elementen vormt de

‘Totaalbeleving van onze Klant’. Wij wensen deze andere elementen in kaart te brengen, en de impact ervan voor de technisch ver-antwoordelijke en zijn diensten te evalueren”, aldus VTDV-ondervoorzitter Claeys.

Creatief met mekaar in de clinchDe VTDV laat de standhouders ook ditmaal op een creatieve manier met mekaar in de clinch gaan. Elke exposant krijgt de kans om - voorafgaandelijk aan de vakbeurs - een inno-vatief project in te dienen. Drie voorwaarden moeten vervuld zijn: het product of de oplos-sing moet toepasbaar, nieuw én reeds op de markt verkrijgbaar zijn. De acht genomineer-de bedrijven mogen gebruikmaken van de Speakers Corner en kunnen elk in een zaal-tje hun innovatief project aan de zorgsector voorstellen. Ook ditmaal wordt een sociaal project in de organiserende provincie on-dersteund met een bedrag van 2.500 euro. (Door Philip Declercq)

De 26e VTDV-dag vindt plaats op 8 mei in Antwerp Expo, Jan van Rijswijcklaan 191 in Antwerpen. Ontvangst vanaf 8.30 uur. Het officiële programma start vanaf 9.40 uur en sluit af om 20 uur.

_________________________ www.vtdv.be

www.vanguardhs.com+31 6 5478 5876

Vanguard Healthcare is een pionier in het leveren van flexibele faciliteiten en steunt Europese zorginstellingen met de levering van innovatieve, mobiele gezondheidszorg oplossingen.

Voor het vinden van meer informatie of het verkrijgen van een toegespitste aanbieding kunt u onze website bezoeken via:

Een veranderende zorgvraag, vraagt om een flexibele levering van gezondheidszorg

Of uw ziekenhuis nu een tijdelijke capaciteitsverhoging moet doorvoeren, capaciteit moet onderhouden tijdens renovatie werkzaamheden of moet reageren op onvoorziene calamiteiten, Vanguard kan een snelle en toegespitste oplossing leveren. Onze meer dan 37 algemene en specifieke units kunnen assistentie leveren bij tal van capaciteitsvragen. Een greep uit onze mogelijkheden:

• Standaard en laminaire flow operatiekamers (Klasse 1 en 2)• Verpleegunits met 8 bed-plaatsen en utiliteit ruimtes• Stand-alone endoscopie suites• Stand-alone dag-chirurgie suites• Stand-alone klinieken

HeatMaster® 35 TC – 45 TC – 70 TC – 85 TC – 120 TC

Gasketel met dubbele functie

Totale Condensatie zowel opverwarming als op sanitair warm water

Superieur rendement

Tank-in-Tank: korte opwarmtijdenen minimum aan energieverlies dankzij warmtewisselaar met groot oppervlak

Grote primaire waterinhoud:ideaal voor bestaande installaties

Nuttig vermogen van34.1 kW tot 111.5 kW

Cascade-opstelling:onbeperkt in aantal

Ideaal voor toepassingen met grote behoefte aan sanitair warm water zoals hotels, sportcentra, rusthuizen, industrie,…

belgium.info@acv.com www.acv.com

Uitzonderlijke prestaties in sanitair warm water

tech

ca

re

45www.vanguardhs.com+31 6 5478 5876

Vanguard Healthcare is een pionier in het leveren van flexibele faciliteiten en steunt Europese zorginstellingen met de levering van innovatieve, mobiele gezondheidszorg oplossingen.

Voor het vinden van meer informatie of het verkrijgen van een toegespitste aanbieding kunt u onze website bezoeken via:

Een veranderende zorgvraag, vraagt om een flexibele levering van gezondheidszorg

Of uw ziekenhuis nu een tijdelijke capaciteitsverhoging moet doorvoeren, capaciteit moet onderhouden tijdens renovatie werkzaamheden of moet reageren op onvoorziene calamiteiten, Vanguard kan een snelle en toegespitste oplossing leveren. Onze meer dan 37 algemene en specifieke units kunnen assistentie leveren bij tal van capaciteitsvragen. Een greep uit onze mogelijkheden:

• Standaard en laminaire flow operatiekamers (Klasse 1 en 2)• Verpleegunits met 8 bed-plaatsen en utiliteit ruimtes• Stand-alone endoscopie suites• Stand-alone dag-chirurgie suites• Stand-alone klinieken

tech

ca

re

46

A BN Klimatisatie met hoofdkantoor in Munsterbilzen is het soort bedrijf dat onze politici natte dromen bezorgt: met R&D en ‘out of the box’ denken zorgen

voor innovatieve oplossingen, tewerkstelling en internationale uitstraling van onze kenniseconomie. Toen begin februari in de gespecialiseerde media artikels verschenen onder de kop “Limburgse uitvinding krijgt wereldwijd belangstelling in Ebola-strijd” en “ABN levert steriele lucht voor ebola-bestrijding”, schoof Techcare uiteraard ook aan voor een gesprek met zaakvoerder Jo Nelissen.

PRO

DU

CTS

POT “ABN levert

steriele lucht voor ebola-bestrijding”

De feiten: ABN Klimatisatie heeft samen met een Spaans bedrijf de toepassing Avon ont-wikkeld om de strijd aan te gaan tegen ebola en andere besmettingsgevaarlijke ziektes. Met Avon slaagt ABN erin om zowel de kli-matisatie als de steriliteit van de omgeving te controleren. Door integratie in veldhospi-talen, containers, drukkamers, enz. worden medische omgevingen tegelijk gekoeld, op onderdruk gehouden en van steriele lucht voorzien. “Het is allemaal bijzonder snel ge-gaan”, vertelt Jo Nelissen. “Op de Arab Health-beurs in Dubai stelden we onze ontwikkeling voor, en al de volgende week lag het be-stelorder van onze Spaanse partner op mijn bureau. Het is dus duidelijk dat de markt zat te wachten op een bedrijf dat erin slaagde om cleanroom technologie te combineren met temperatuur- en vochtigheidscontrole. Dat het uitgerekend ABN is dat hierin slaagt, mag allerminst verwonderen want we dra-gen ruim zestien jaar ervaring in zowel air-conditioning als cleanroom technologie met ons mee.”

De bedrijfsstructuur weerspiegelt duidelijk in welke domeinen ABN zich heeft ontwikkeld: ABN Cooling & Heating (studie, installatie, monitoring en service, met bijzondere aan-dacht voor de retailmarkt), ABN Cleanroom Technology (ontwerp, realisatie en service van energiezuinige cleanrooms met garantie op de beheersing van opgelegde procesver-eisten) en ABN Data & Process cooling (be-drijfszekere en uiterst energiezuinige proces-koeling op maat van een productieproces).

Combinatie van verschillende techniekenJo Nelissen: “Onze sterkte is de combinatie van de verschillende technieken. Van klas-siek installatiebedrijf zijn we geëvolueerd tot een innovatief installatiebedrijf met eigen ontwikkeling. We kopen wat al bestaat – uitsluitend indien de kwaliteit beantwoordt aan onze strenge eisen, vandaar dat we onder meer samenwerken met de groot-ste merken zoals Daikin, Mitsubishi Electric, Toshiba, Mitsubishi Industry en Hitachi – en

voegen er onze eigen producten en ont-wikkelingen aan toe om een mooie meer-waarde te creëren. Ik geef een voorbeeld: in onze SmartControlBox kunnen we een gps-toestel integreren. De interventieploeg wordt onmiddellijk naar de juiste unit geleid. Lijkt misschien op het eerste zicht niet echt nuttig of zelfs overbodig in ons land, maar stel je een Amerikaans bedrijventerrein voor ter grootte van een doorsnee Vlaamse stad met enkele honderden chillers. Onmiddellijk naar de juiste chiller worden geleid, betekent tijdswinst en dus kostenverlaging. Verder kunnen we onze installaties draadloos op afstand volgen, van foutcodes tot voorspel-lend onderhoud, alles wordt automatisch via gesofisticeerde algoritmes geregeld.”

Co-creatieABN zet sterk in op klantgerichte oplossin-gen, absoluut niet op de verkoop van zoveel mogelijk toestellen. Deze samenwerking kreeg bij ABN een naam: co-creatie. “Klan-ten zijn geen passieve elementen, maar we

tech

ca

re

47

dagen ze uit om actief te participeren in innovatie en verbetering door interactie en leermomenten. Dit leidt tot een win-win situ-atie voor de klant én voor ons. De klant krijgt een geïndividualiseerde dienstverlening die optimaal tegemoet komt aan zijn specifieke noden, en wij verbeteren telkens opnieuw onze dienstverlening en steken nieuwe erva-ringen en expertises op zak.”

SnelheidTijdens de veelvuldige contacten met klan-ten, merkte Jo Nelissen dat één aspect steeds meer aan belang won: snelheid. Is de eindgebruiker nonchalanter geworden en wordt het onderhoud van essentiële lucht-groepen verwaarloosd, of staat het water heel wat bedrijven tot aan de lippen zodat er bespaard moet worden op servicekosten? “De reden doet er niet toe, maar steeds vaker bleek de leveringstermijn van 8 weken voor de luchtgroepen problematisch. De meeste installatiebedrijven leggen zich bij deze reali-teit neer, maar dat zit niet in onze genen. De R&D-afdeling zocht én vond een oplossing, met als sleutelwoord ‘modulair’. Dankzij een bij ons gepatenteerd concept gebeurt de

luchtbehandeling niet meer centraal maar decentraal, zowel pulsie als extractie. Het hart van de installatie is onze eigen luchtbe-handelingsunit van 1.500 m³/h. Deze kunnen naadloos worden gekoppeld volgens de reële behoeften. Bestaat er vraag naar 6.000 m³/h, dan halen we vier klaarstaande units uit ons magazijn. Zo zijn we in staat om de periode tussen order en oplevering te beper-ken tot acht dagen. En als het echt heel drin-gend is, dan knibbelen we er nog wel enkele dagen af. Dit concept – geniaal in zijn een-voud – is werkelijk een schot in de roos, want het verlost de technisch verantwoordelijken van ziekenhuizen, farmaceutische bedrijven, voedselverwerkende ondernemingen en la-bo’s van kostelijke en verlieslatende produc-tie-onderbrekingen.”‘Meten is weten’ is één van de stokpaardjes van Jo Nelissen. En hierin gaat hij heel ver. Hoeveel keer wordt een cleanroomdeur

geopend? Voor de prijs van een sensor kan de deur tijdig worden onderhouden, denk bijvoorbeeld aan de vervanging van de rub-beren sluitingsband. Vanaf 2009 plaatst ABN standaard op alle cleanrooms apparatuur voor energiemeting. “Dankzij onze metingen hebben we proefondervindelijk ontdekt dat onze luchtbehandelingsunits 20 tot 30 keer energiezuiniger zijn dan andere toestellen. Met ons concept blijft de maximale druk beperkt tot 100 Pa, terwijl dit vroeger al snel 2.000 Pa was. Dankzij deze energiewinst is de investering al terugverdiend na 12 à 13 maan-den, vanaf dan is het maandelijkse winst.” (Door Rudy Gunst)

In een volgende uitgave van TechCare trekken we met Jo Nelissen voor een projectreportage naar het Virga Jesse Ziekenhuis in Hasselt.

_________________________ www.abn.be

Met Avon slaagt ABN erin om zowel de klimatisatie als de steriliteit van de omgeving te controleren.

T +32 3 460 35 35 | E contact@accel.be

Bekijk onze oplossingen op

www.it-zorgsector.be

Accel zorgt... voor uw ITDe juiste zorgen geven is belangrijk. Dat weet u als geen ander. En zorgen voor uw bewoners is uw specialiteit.

Maar geeft u ook de juiste zorgen aan uw IT? Accel heeft een uitgebreide expertise in IT-oplossingen voor de zorgsector.

IT-oplossingen en infrastructuur voor de zorgsector

HVACRHVACR

HVACRHVACRHVACR

HVACRHVACRHVACR

HVACRHVACR

HVACR

HVACRHVACR

HVACRHVACRHVACRHVACRHVACRHVACR

HVACRHVACR

HVACR

HVACR

HVACRHVACR

HVACRHVACRHVACRHVACRHVACRHVACRHVACRHVACR

HVACRHVACRHVACR

HVACRHVACRHVACR

HVACRHVACR

HVACRHVACRHVACRHVACRHVACRHVACR www.climatechno.be

14+15 OKTOBER 2015• BRABANTHAL LEUVEN •

tech

ca

re

49

Confocus, door de Vlaamse Overheid erkend als opleidingsverstrekker, organiseert op 19 juni 2015 in het ALM in Berchem een studiedag over ‘Maintenance & facility management in ziekenhuizen: ziekenhuisaccredita-tie, KPI’s & budgetopmaak met overheidsopdrachten’. Deze topics komen aan bod in de voormiddag: ‘Preventief onderhoud van medisch materiaal binnen het accrediteringstraject – NIAZ’ door Ludo Meyers (Directeur Pa-tiëntenzorg, Jessa Ziekenhuis), ‘JCI Accreditation: Building a Facility Main-tenance Safety Culture’ door Koen D’hondt (Stafmedewerker Kwaliteit en Patiëntveiligheid, OLV Ziekenhuis Aalst) en een praktische case door Henk Vincent (Directeur Departement Facilitaire diensten & Masterplan, AZ Alma & Facility Manager 2014). Namiddag staan deze gastsprekers op het programma: Jan Flament (General Manager of Technical and Admi-nistrative Operations UZ Brussel) met een lezing over ‘Tactisch-Strategisch gebruik van data in Facility Management’, gevolgd door ‘Budget en finan-ciering: welke valkuilen reserveert de wetgeving overheidsopdrachten voor u?’ door Frederik Vandendriessche (Advocaat Stibbe). De organisatie geeft twee gasttickets weg voor IFMA-leden, die de studie-dag vervolgens gratis kunnen bijwonen. Meer info via:

www.confocus.be/gezondheidszorg/maintenancefacility19062015

Studiedag Maintenance & Facility Management in ziekenhuizen: 19 juni in Berchem

Met het slim sensornetwerk van Ascom en Dutch Domotics hoeven medewerkers minder rondes te lo-pen terwijl zij de bewoners heel goed op afstand kun-nen volgen. Onopvallende sensoren detecteren be-weging als een bewoner uit bed gaat en/of iemand valt of dwaalt. De sensoren zijn afgestemd op het bewonersprofiel en zijn leef- en bewegingsruimte.

www.ascom.be

Ascom Slim sensornetwerk

Recent werd aan het gamma plaatsbesparende douchedeuren van DEU-REKA een functie toegevoegd: in de profielen kan een noodoproepknop met led-verlichting geïntegreerd worden. Zo bieden de douchedeuren een mooie mix van functionaliteit en veiligheid en wordt tevens een op-lossing geboden op esthetisch vlak. Dankzij een waterdichte RVS-knop die op een heel lage veiligheidsspanning werkt, blijft ook de veiligheid van de patiënt verzekerd. De knop heeft standaard een rood licht. Van zodra de patiënt de knop heeft ingedrukt verandert het licht naar blauw. Deze interactie zorgt voor geruststelling bij de patiënt. De knop is compatibel met de oproepsystemen die op de markt zijn.

www.deureka.be

DEUREKA integreert interactieve noodoproepknop

Er is in de zorgsector een stijgende interesse voor KNX. In de basiscursus die door SBM Opleidingen wordt georganiseerd, leert de cursist hoe een domotica- installatie volgens de KNX-standaard moet gereali-seerd en geprogrammeerd worden. Na het gunstig afleggen van het examen ontvangt men het KNX- certificaat en wordt men KNX-Partner. De opleiding is zowel theoretisch als praktijkgericht. De cursisten die zich registreren ontvangen gratis een ETS Lite licentie en wie slaagt krijgt een kortingsbon voor de ETS Pro-fessional licentie. De opleiding bestaat uit interactie-ve lessen met demokoffers, ’s avonds na de werkuren en kan op eigen tempo gevolgd worden mits aange-paste oefeningen. Er wordt reeds gewerkt met ETS5.

www.sbmopleidingen.be

SBM Opleidingen - Erkend KNX trainingscentrum

HVACRHVACR

HVACRHVACRHVACR

HVACRHVACRHVACR

HVACRHVACR

HVACR

HVACRHVACR

HVACRHVACRHVACRHVACRHVACRHVACR

HVACRHVACR

HVACR

HVACR

HVACRHVACR

HVACRHVACRHVACRHVACRHVACRHVACRHVACRHVACR

HVACRHVACRHVACR

HVACRHVACRHVACR

HVACRHVACR

HVACRHVACRHVACRHVACRHVACRHVACR www.climatechno.be

14+15 OKTOBER 2015• BRABANTHAL LEUVEN •

tech

ca

re

50

NEW

S

Hogeschool VIVES start vanaf september 2015 met een gloednieuwe bacheloropleiding in zorgtechno-logie aan de campus Kortrijk. De opleiding is uniek voor Vlaanderen. Daartoe heeft de hogeschool on-langs een officiële accreditatie bekomen.

De opleiding werd op 24 februari voorgesteld op de PRoF-site bij Boone International te Poperinge. “Het PRoF Consortium geeft volmondig zijn steun aan dit zeer nood-zakelijke en unieke initiatief in Vlaanderen. Dit door het ver-lenen van stages, gastdocenten en getuigenissen”, aldus Jan Van Hecke (Coördinator PRoF).

Programma en toekomstmogelijkhedenDe bachelor in zorgtechnologie start met een kennis-making met gezondheid en welzijn en onderzoekt hoe verschillende zorg- en welzijnsorganisaties functioneren. Dit doet hij niet alleen theoretisch maar ook via een snuf-felstage op het terrein. Hij voert er ook de eerste praktijk-opdrachten uit.

Gaandeweg proeft de student van technologie en be-drijfskunde en verdiept hij zich in productaanpassingen en –ontwikkeling voor zorg en welzijn. Dit doet hij via pro-jectwerking en bezoeken aan bedrijven en beurzen.

Voor de bachelorproef tijdens het laatste jaar werkt de stu-dent een project uit voor een bedrijf. Hij werkt er mee aan een creatieve oplossing om zorgtechnologie te optimalise-ren op maat van de cliënt.

Het diploma biedt toekomstmogelijkheden in onder an-dere technologische bedrijven, zorginstellingen, revali-datiecentra, centra voor personen met een beperking, kennis- en onderzoekscentra, mutualiteiten en verzeke-ringsmaatschappijen, studiebureaus technieken, overheid en dienstencentra zoals OCMW en thuiszorgwinkel, en zie-kenhuizen.

www.vives.be

Vijf recente ziekenhuisprojecten in Roeselare, Leuven, Mechelen, Eeklo en Edegem getuigen van het succes van aluminium als to-taaloplossing voor hedendaagse projectarchitectuur. De combi-natie van design en technologie verzekert een optimaal comfort, hoge energie efficiëntie en krachtige ontwerpen. Hier sluiten alu-minium raam-, deur- en geveloplossingen goed bij aan. Vijftig jaar nadat stichter Jan Reynaers zijn eerste stappen zette op de project-markt met de realisatie van het aluminium schrijnwerk voor het Duffelse Ziekenhuis, is Reynaers Aluminium vandaag stevig veran-kerd in de Belgische ziekenhuissector.

www.reynaers.be

Aluminium prominent aanwezig in ziekenhuisarchitectuur

VIVES start nieuwe opleiding “Zorgtechnologie”

Dakrand uit Larson voor NAC te Houthalen-Helchteren

Houthalen-Helchteren voegt met het Nieuw Administratief Cen-trum (NAC) een landmark aan zijn patrimonium toe. Op drie jaar tijd verrees op een terrein tussen het centrum van Houthalen en de voormalige mijnsite een duurzaam gebouw met een bijzondere architectuur. Vink leverde in de eindfase een belangrijke bijdrage. Voor de dakrand werd geopteerd voor op maat gemaakte cassettes uit Larson. Larson® PE is een composietpaneel dat opgebouwd is uit twee buitenplaten van 0.5 mm dikte (aluminium, roestvrij staal, koper of messing) met daartussen een kern van lage dichtheid polyetheen. Deze PE-kern verleent het materiaal een uitzonderlij-ke vlakheid en lichtheid. Larson® PE is zowel geschikt voor nieuwe constructies, als voor renovatieprojecten en resulteert in geventi-leerde, semi-geventileerde of luchtdichte gevelbekledingen.

www.vink.be

EEN PROFESSIONEEL EN GEPASSIONEERD TEAM, DAT ELKE DAG DE UITDAGING AANGAAT ...

... VOOR U !!

HEATING WATER NEW-ENERGY SERVICE

Who else ?

Riello N.V. - Waverstraat 15 - 9310 Moorsel - www.riello.be - 053/769 030

Pour créer un hôpital efficace, commencez par une infrastructure efficaceL’intégration de tous vos systèmes génère des économies et améliore les soins

Bénéficiez de l’expertise d’un spécialisteVous voulez concevoir un nouvel hôpital ou agrandir un hôpital existant, et la pression monte car vous voulez faire plus avec moins : créer un environnement qui réunisse qualité des soins, sécurité du patient et productivité du personnel tout en contrôlant les coûts et en éliminant le gaspillage. C’est un défi de taille. C’est celui que des établissements de soins du monde entier ont résolu avec les solutions d’infrastructures élaborées par Schneider Electric.

Notre architecture EcoStruxure™ intègre l’ensemble des systèmes de vos bâtiments hospitaliers en un seul réseau global. Dorénavant, vous pouvez visualiser et gérer l’intégralité de votre infrastructure à partir d’un tableau de bord unique. Vous optimisez le contrôle et vous gagnez du temps. En éliminant les pertes d’énergie, les solutions EcoStruxure™ génèrent des économies qui vous permettront de faire progresser le niveau de soins et d’améliorer la satisfaction du patient.

De la conception à la mise en œuvre, un hôpital optimiséEn tant qu’acteur majeur de votre équipe de conception, Schneider Electric garantit que vos spécifications initiales d’efficacité ne seront jamais perdues de vue au cours du processus de conception/construction. Nos spécialistes de la gestion de l’énergie des établissements de santé vous accompagnent et fédèrent les acteurs du projet autour d’objectifs convergents : concepteurs, maîtres d’œuvre, installateurs et intégrateurs. Nos solutions étant ouvertes et évolutives, elles accompagnent la croissance de votre hôpital et votre investissement est maximisé.

Des hôpitaux sûrs, fiables, efficaces, productifs, et écologiques

> Gestion des bâtiments Gérez tous vos bâtiments et réduisez la facture énergétique

sans compromettre la sécurité et la satisfaction des patients.

> Energie sécurisée et distribution électrique Assurez la fiabilité de l’établissement grâce à des solutions

avancées de distribution, de maîtrise et de gestion de l’énergie électrique.

> Confort et contrôle Réduisez le risque de transmission des infections,

augmentez la satisfaction du patient et faites des économies d’énergies, automatiquement.

> Centres de données Appréciez la fiabilité de l’accès 24/24, la capacité d’évolution

et jusqu’a 30% d’amélioration de l‘efficacité.

> Sécurité Protégez vos patients, votre personnel et vos installations avec

des solutions de gestion de la sûreté faciles à intégrer.

Découvrez dès à présent nos solutions pour les hôpitaux ! Visualisez une vidéo GRATUITE !Rendez-vous sur www.SEreply.com Code action : 0000

Healthcare_FR.indd 1 31/01/14 14:08