T.C. BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ

YÜKSEK LİSANS PROGRAMLARI

TEZ YAZMA KILAVUZU

Nisan, 2007

İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ VE ÖN BİLGİLER ................................................................................................................................................... 2

1.1 TEZ HAZIRLAMA ....................................................................................................................................................... 3 1.1.1 Tez Önerisi Hazırlama ......................................................................................................................................... 3 1.1.2 Tez Araştırmasının Kapsamı ............................................................................................................................... 3

2. TEZİ OLUŞTURAN BÖLÜMLER ................................................................................................................................... 5 3. TEZİN DÜZENİ VE İÇERİK BİLGİLERİ ....................................................................................................................... 6

3.1 ÖN SAYFALAR ............................................................................................................................................................. 6 3.1.1 Dış Kapak ............................................................................................................................................................... 6 3.1.2 İç Kapak ................................................................................................................................................................. 7 3.1.3 Onay Sayfası ........................................................................................................................................................... 7 3.1.4 Önsöz ve/ veya Teşekkür Sayfası .......................................................................................................................... 7 3.1.5 Türkçe Özet ............................................................................................................................................................ 8 3.1.6 İngilizce Özet (Abstract) ....................................................................................................................................... 8 3.1.7 İçindekiler ............................................................................................................................................................... 9 3.1.8 Tablolar Dizini ........................................................................................................................................................ 9 3.1.9 Şekiller Dizini ........................................................................................................................................................ 10 3.1.10 Kısaltmalar ve Semboller Dizini ....................................................................................................................... 10

3.2 ASIL YAZIM METNİ ............................................................................................................................................... 10 3.2.1 Giriş ...................................................................................................................................................................... 11 3.2.2 Literatür Taraması, Kaynak Özetleri veya Kuramsal Temeller .................................................................... 12 3.2.3 Veri ve Yöntem.................................................................................................................................................... 12 3.2.4 Bulgular ............................................................................................................................................................... 13 3.2.5 Tartışma............................................................................................................................................................... 13 3.2.6 Sonuç .................................................................................................................................................................... 13

3.3 ARKA SAYFALAR ..................................................................................................................................................... 14 3.3.1 Kaynakça ......................................................................................................... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. 3.3.2 Ekler ...................................................................................................................................................................... 15 3.3.3 Özgeçmiş ............................................................................................................................................................... 15 3.3.4 Arka Kapak .......................................................................................................................................................... 15

4. GENEL YAZMA KURALLARI....................................................................................................................................... 15 4.1 TEZ YAZILIRKEN UYULACAK BİÇİMSEL VE TEKNİK KURALLAR ........................................................... 16

4.1.1 Tezin Uzunluğu, Sayfa Yapısı ve Kullanılacak Kağıt ....................................................................................... 16 4.1.2 Sayfa Numaralama .............................................................................................................................................. 17 4.1.3 Yazı Şekli, Satır Aralıkları ve Düzeni ................................................................................................................. 17

4.2 TEZ YAZMA İLE İLGİLİ KURALLAR ............................................................................................................... 18 4.2.1 Yazı Dili ................................................................................................................................................................ 18 4.2.2 Metin Yazılırken Bilinmesi Gereken Esaslar .................................................................................................... 19 4.2.3 Metnin Bölümlere Ayrılması, Başlıklar ve Numaralandırma ......................................................................... 20

4.3 METNİN İÇİNDE KAYNAKLARIN GÖSTERİMİ ................................................................................................ 22 4.4 KAYNAKLARI YAZMA, SIRALAMA VE KAYNAKÇA ....................................................................................... 27 4.5 METİN AKTARMA VE ALINTI YAPMA ................................................................................................................ 34 4.6 DİPNOTLARIN YAZILIŞI ........................................................................................................................................ 35 4.7 TABLO, ŞEKİL VE DENKLEMLERİN YERLEŞTİRİLMESİ .............................................................................. 38

5. TEZ ARAŞTIRMASINDA YAPILMAMASI GEREKENLER ...................................................................................... 42 6. TEZ DANIŞMANININ ATANMASI VE GÖREVLERİ .............................................................................................. 43

6.1 YÜKSEK LİSANS TEZİNİN TESLİMİ VE TEZ JÜRİSİNİN ATANMASI ........................................................... 44 6.2 YÜKSEK LİSANS TEZ SINAVI ................................................................................................................................ 44 6.3 TEZ TESLİMİ İLE İLGİLİ GENEL TALİMAT ....................................................................................................... 45 6.4 TEZLERİN HAZIRLANMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR ............................................................. 46

EKLER....................................................................................................................................................................................

EKLER Başvuru Kitapları İngilizce Terimler

Dış Kapak Örneği ve Tez Sırtı Örneği ( Ek:1) İç Kapak Örneği ( Ek:1a) Onay Sayfası Örneği (Ek:2)

İngilizce Onay Sayfası Örneği (Approval Page) (Ek: 2a) Türkçe Özet Örneği (Ek:3)

İngilizce Özet Örneği (Abstract) ( Ek:3a) İçindekiler Sayfası Örneği (Ek:4) Şekiller Sayfası Örneği (Ek:5) Tablolar Sayfası Örneği (Ek:5a)

Kısaltmalar Sayfası Örneği (Ek: b) Semboller Sayfası Örneği (Ek:5c)

Tablo ve Şekil Örnekleri (Ek:6) Kaynakça Dizini Örneği (Ek:7)

SI Birimleri, Büyüklükler, Birimler ve Simgeler Listesi (Ek: 8 ) Özgeçmiş Sayfası Örneği (Ek:9)

ŞEKİLLER

Şekil 4.1: A4 Sayfasına göre sayfa düzeni .........................................................................................16 Şekil 4.2: Sayfada dipnot gösterimi.....................................................................................................36 Şekil 4.3: Metnin içinde Şekil yerleştirilmesi örneği..........................................................................40

TABLOLAR

Tablo 4.1: Sayfa sırası ve sayfa numaralama tablosu.........................................................................17 Tablo 4.2: Satır araları düzeni .............................................................................................................17 Tablo 4.3: Başlıkların numaralandırılması..........................................................................................20 Tablo 4.4: Başlık numaralamada ondalık sistemin İçindekiler sayfasındaki görünümü...............21 Tablo 4.5: Başlıkların yazılışı...............................................................................................................21 Tablo 4.5a: Başlıkların yazılışı..............................................................................................................21 Tablo 4.6: Tez yazımında ve dipnotlarda kullanılabilecek sembol ve kısaltmalar tablosu............37 Tablo 4.7: Metnin içinde Tablo yerleştirilmesi örneği........................................................................40 Tablo 4.8: Metnin içinde denklemlerin gösterimi................................................................................42

2

BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMLARI

TEZ YAZMA KILAVUZU

1. GİRİŞ ve ÖN BİLGİLER Bu kılavuzun amacı Bahçeşehir Üniversitesi Yüksek Lisans Programları’na devam eden öğrencilerin sunacakları tezlerin benzer bilimsel yazılı sunum standartlarına uygunluklarını sağlamaktır. Yüksek lisans tezleri ve dönem projeleri (tezsiz yüksek lisans için) bu kılavuzda belirtilen esaslara uygun olarak yazılır. Aynı standartlar Sosyal Bilimler ve Fen Bilimleri Enstitüleri’nin tüm Yüksek Lisans Programları için geçerlidir. Amaç, yazılacak lisansüstü tezlerinin içeriğinin genel çerçevesini düzenlemek ve öğrencilerin bilimsel çalışmalarını standart bir metin haline getirmelerine yol gösterici olmaktır. Yüksek Lisans tezi hazırlayacak olan lisansüstü öğrencileri bu kılavuz içinde ana hatları ile belirtilmeye çalışılan kurallara uymak zorundadır. Enstitüler bu kılavuzdaki sunum ve yazma kurallarına uymayan tezleri kabul edemezler. Bahçeşehir Üniversitesi Yüksek Lisans Enstitüleri’ne teslim edilecek tezlerin ve tez önerisinin kabul edilebilmesi için, bu kılavuzda belirtilen kurallara uygun olarak hazırlanmış olmaları gerekmektedir. Bu nedenle, hazırlanacak tezlerin eksiksiz ve doğru bir biçimde hazıranabilmesi için, kılavuzun tamamı okunmalıdır. Bu yazma kılavuzunun Giriş ve Ön Bilgiler bölümünden sonra akışı aşağıdaki gibidir:

• Tezi oluşturan bölümler • İçerik bilgileri • Genel yazma kuralları • Tez Danışmanı’nın atanması ve görevleri • Yüksek Lisans Tezinin teslimi ve Tez Jürisinin atanması • Yüksek Lisans Tez Sınavı ile ilgili bilgiler

Kılavuz, tez hazırlığı ve yazımı ile ilgili her bir ayrıntıyı verecek kadar kapsamlı olmadığından, öğrencilerin tezlerini hazırlarken gerekirse Tez Yazma Kılavuzu Ek Sayfalar’ının birinci sayfası, BAŞVURU KİTAPLARI Sayfası’nda listelenen kitaplara başvurmaları önerilir. Kılavuzun yazım akışı içinde, Giriş ve Ön Bilgiler Bölümü’nde tezin hazırlanma aşamasında öğrenciden beklenenler ile ilgili genel bilgiler verilmiştir. Giriş ve Ön Bilgiler Bölümü’nü takip eden ikinci bölümde her tezde bulunması gereken bölümlerin listesi, üçüncü bölümde de tezin tüm bölümlerinin düzeni ve içeriği ile ilgili kısa açıklamalar bulunmaktadır. Bu kılavuzun Genel Yazma Kuralları bölümünde (Bölüm 4), tez yazılırken uyulması gereken esaslar ve kaynak gösterme yönteminin bellibaşlı kuralları açıklanmıştır. Kılavuzun beşinci bölümünde araştırma yapılırken ve tez hazırlarken yapılmaması gereken hatalar özetlenmiştir. Tez Danışmanı’nın atanması ve görevleri, Tez Savunma Sınavı Jürisi’nin oluşturulması ve Tez Sözlü Sınavı ile ilgili bilgiler bu yazma kılavuzunun altıncı bölümündedir. İlke olarak tüm tezler genel okura açıktır ve kaynak gösterilmeden daha önce yayımlanmış hiç bir metin içeremezler. Gerekli ve mümkün olan her yerde tez araştırmacısı fikirlerini yapılmış araştırmalara atıfta bulunarak desteklemelidir. Kaynaklar, bilimsel kaynak gösterme yöntemlerine uygun olarak düzenlenmeli ve tezin başından sonuna kadar tutarlı olarak aynı referans tekniği kullanılmalıdır. Bahçeşehir Üniversitesi Tezli Yüksek Lisans Programları, tezlerini hazırlayan öğrencilerin metin içerisinde kaynak gösterirken ve Kaynakça dizinini hazırlarken Yazar-tarih yöntemi esasına dayanan HARVARD referans sistemini kullanmalarını öngörmektedir. Bu sistem ile ilgili genel kurallar bu kılavuzun Genel Yazma Kuralları bölümünde (Bölüm 4) verilmiştir.

3

Yabancı dille eğitim yapan lisansüstü programlarda öğrencilerin, Yükseköğretim Mevzuatı’nın, ‘Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Dil Eğitim-Öğretimi ve Yabancı Dille Eğitim-Öğretim Yapılmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliği’ nin 10. maddesine göre tezlerini yabancı dille hazırlamaları ve yine yabancı dilde savunmaları gerekmektedir. Tezlerini İngilizce hazırlayacak öğrenciler, tezlerini yazarken kullanmaları gereken bellibaşlı terim ve sözcüklerin İngilizce karşılıklarını Tez Yazma Kılavuzu Ek Sayfalar’ının ikinci sayfası, ‘İNGİLİZCE TERİMLER’ sayfasında bulabilirler. Ek Sayfalar’da ayrıca, ‘İngilizce Onay Sayfası’(Approval Page) ve ‘İngilizce Özet’(Abstract) örnekleri de verilmiştir. (Bkz. Ek:2a ve Ek:3a)

1.1 TEZ HAZIRLAMA Tez araştırmasında öncelikle öğrencinin kendi edindiği bilgileri kullanarak kendini geliştirmesi ve bilimsel bilginin gelişimine katkıda bulunması beklenir. Hazırlanan bir tezde ise öğrencinin özgün araştırmasını bilimsel kurallara ve sunuş yöntemlerine uyarak sunması gerekmektedir. Yüksek lisans tez çalışması yapacak öğrenciler araştırmaya başlamadan önce ilgili bilim dalı üyesi ile planlamış olduğu araştırmayı tartışmalı ve onun bilgi ve deneyimlerinden yararlanmalıdır. Uygulamada çeşitli farklılıklar vardır ancak, her araştırmanın belirli aşamalar ve süreçlerden geçmesi ve bazı yöntemleri uygulaması beklenir. Çalışmalarını bu kılavuzun özetlediği bilgilerin yardımı ile sürdüren araştırmacılar, hem emek ve zamandan tasarruf edebilecek, hem de çalışmalarında daha başarılı olabileceklerdir. Tez araştırması hazırlanırken öğrencinin ilgili ana bilim dallarına katkı sağlayacak bir konu saptanmalı, tanımlanmalı ve sınırlanmalıdır. Tez yazılırken mutlaka konuyla ilgili tarihsel bilgi verilmeli ve seçilen konuyla bağlantılı önemli anahtar kaynaklar derlenmelidir. Asıl Yazım Metni’nin literatür taraması veya kaynak araştırması olarak tanımlanan bölümünde öğrencinin bu bilgileri aktarması gerekir. Bir araştırma çalışmasının amacı bir problemi araştırarak ortaya koymak ya da çözmektir. Bu yüzden, öğrenci görmüş olduğu sorunları tanımlamalı ve açıklamalıdır. Tez yazılırken bir tez cümlesi veya araştırma sorusu oluşturulmalı, metnin ‘Giriş’ bölümünde ilk birkaç paragrafta çalışmanın yönü saptanmalı ve sonuç olarak ulaşılan bilgilerin önemine işaret edilmelidir. Öncelikle, bir tez hazırlığına girecek olan öğrencinin danışmanının yardımıyla bir tez önerisi hazırlaması beklenir.

1.1.1 Tez Önerisi Hazırlama Hazırlanan tez önerisinde tezin adı saptanmış olmalıdır. Tezin adı tezin konusunu açıkça belirtmelidir. Çok uzun, anlaşılması güç ve çok genel adlar kullanılmamalıdır ancak bu adlar konuyu ifade edemeyecek kadar kapalı ve kısa da olmamalıdır. Tezin konusu, yani hangi konu üzerinde çalışılacağı açık bir şekilde belirtilmelidir. Tez önerisinde tezin amacı, hazırlanacak tezin ne için ve hangi amaçla yapıldığı net bir şekilde ortaya konularak, daha önce yapılan çalışmalar varsa bunlardan ayrılan yanları ve bu konuda tezin katkısının ne olacağı açıkça belirtilmelidir.

1.1.2 Tez Araştırmasının Kapsamı Tez araştırması tez hazırlığının en önemli ve emek gerektiren bölümüdür ve şu aşamalardan geçmelidir: a. Konunun seçilmesi ve sınırlandırılması b. Hipotez kurma ve araştırma yönteminin saptanması c. Geçici planın ve geçici kaynakçanın hazırlanması d. Araştırma, okuma, not alma ve tezin yazımı

4

a. Konu seçimi ve sınırlandırma Konu seçiminde araştırmacı öncelikle konunun kendi ilgi alanı içerisinde olmasına, belirgin, kolay anlaşılır ve daha önce üzerinde fazla çalışılmamış olmasına dikkat etmelidir. Araştırmaya yönelik harcanan zamanın önemli bir bölümü, konu seçimi için kullanılmalıdır. Bu gerçek, araştırmacı için konu seçiminin önemini açık olarak ortaya koymaktadır. Tez araştırmasına başlayan öğrenci araştıracağı konunun bilimin gelişmesine katkıda bulunmasına da özen göstermeli ve toplum yararını da göz önünde bulundurmalıdır. Tez konusunu seçerken öğrenci o konudaki kaynakları, ilgili alandaki uzmanların önerdikleri konuları, araştırmacıların öngördüğü ve araştırılması gerekli konuları, bilimsel dergi ve yazılarda önerilen güncel konuları, ortaya atılmış fakat yeterince kanıtlanmamış varsayımları göz önünde bulundurmalıdır. Yüksek Lisans tezinin başlığı, araştırmayı okuyacak kişilere tez hakkında fikir verecek şekilde belirlenmelidir. Başlık ne çok kısa ne de ilgiyi dağıtacak kadar uzun olmalıdır. Tez konusunun Enstitü’ye bildirilmiş olduğu şekli tezin başlığı olacaktır; bu nedenle öğrenci, elde edebileceği kaynaklardan başlayarak konunun araştırılabilirliğine kadar uzanan geniş bir yelpaze çerçevesinde ve seçeceği konunun getirebileceği kısıtlamaları da düşündükten sonra konusuna karar vermelidir. Konunun gereğinden fazla geniş olması araştırmayı zorlaştırabildiği gibi, konunun gereğinden fazla sınırlı olması araştırmayı gereksiz kılabilir. Araştırılacak konuya ilişkin yapılacak gözlemler ve hazırlık okumaları, bilgi edinme ve kaynak araştırması araştırmacının konuyu sınırlandırmasına yardımcı olacaktır. Eğer konu genel bir araştırma konusu olarak seçilirse, bazı ölçütler kullanılarak sınırlandırılabilir. Örneğin coğrafi alan veya zaman ayırımı, sektör ayırımı, yerleşim bölgesi ayırımı, sosyolojik katmanlar ayırımı veya bunların karmasından oluşacak ayırımlar konunun belli ölçütler içinde sınırlı kalmasını sağlayacaktır. b. Hipotez kurma ve araştırma yönteminin saptanması Tez araştırması ya bir araştırma sorusunun çözümüne, ya da bir veya birkaç hipotez/ler/e ya veya her ikisine de dayandırılarak yürütülür. Hipotez bazı deneyimlere, ön çalışmalara, gözlem ve akıl yürütmelere dayanarak, doğru görünmekle birlikte doğruluğu henüz kanıtlanmamış bilimsel bir önerme olarak tanımlanabilir. Yapılacak araştırmanın sonucunda belirtilmiş olan önermenin doğru çıkacağına ve kanıtlanacağına dair bir inanç olmalıdır. Tez araştırmacısı kaynak araştırmasını yaparken, ancak araştırmalardan sonra oluşturmuş olduğu hipotez/ler/in daha kanıtlanabilir hale geleceğini ve bu hipotez/ler/in son şekillerini alacağını bilmelidir. Bir araştırmanın bilimselliği seçilmiş olan ve uygulanan araştırma yöntemine bağlı olarak değerlendirilir. Araştırmaya uygun bir yöntemin belirlenmesi öncelikle araştırma amaç/lar/ının açık ve net bir biçimde ifade edilmiş olmasına bağlıdır. Konunun belirsizliklerden ve genellemelerden arındırılmış hale gelmesinden sonra araştırmacı konunun özelliklerine göre, gözlem, mülakat, anket, istatistik bilgiler, laboratuar çalışmaları, inceleme, arşiv ve kütüphane araştırması vb.araştırma yöntemlerinden bir veya birkaçını seçer. c. Geçici planın ve geçici kaynakçanın hazırlanması Araştırmacı konu ile ilgili okuduğu önemli kaynaklara ve yapılmış araştırmalara dayanarak nasıl bir çalışma yapacağına dair bir taslak plan hazırlamalı ve bu geçici plan çerçevesinde araştırmasına başlamalıdır. Hızlı bir şekilde başlayacağı kaynak taraması onu yönlendirir. Zamanla geçici planda değişikliklikler yapılmasının zorunlu olduğu ortaya çıkabilir. İlk bulunan kaynaklar ayrıntılara girmeden listelenmelidir. Zamanla bu kaynaklardan bazılarının gereksiz olduğu ortaya çıkarsa listeden silinir. Araştırmacıya tez hazırlığının bu aşamasında konusuyla ilgili bulduğu her doküman, anket, araştırma, gazete yazısı, seminer bildirileri, veri tabanları, kitap ve bülten gibi kaynakları toplaması önerilir.

5

d. Araştırma, okuma, not alma ve tezin yazımı Araştırmacı, konusu hakkında temel bilgileri yetersiz ise, önce genel kitapları daha sonra ileri seviyedeki kaynak kitapları incelemeye başlamalıdır. Kitapların en uygun olanları seçilmeli ve not almaya daha sonra geçilmelidir. Öncelikle kitapların hangi düzen, sıralanma ve ayrıntıda olduğu incelenmeli ve en uygun olan kitaplardan not alınmaya başlanmalıdır. Rastgele not tutmak yerine işe yarar not alınmalıdır. Tez yazımına başlamak için tüm diğer aşamaların bitirilmiş olması gerekir. Tez yazımında araştırmanın bütün basamaklarının ve bulguların tam bir açıklıkla verilmiş ve kuşkuya yer bırakmıyacak şekilde düzenlenmiş olması gerekir. Tez yazım aşamasında araştırmacı kendisine belli hedefler koymalı, yazım için özel zaman ayırmalı, bitirme süresini önceden belirlemeli, mümkün olan bölümleri derhal yazmaya başlamalı ve kullanılan kaynakları hemen kayda geçirmelidir. Tez yazılırken tezin hedefleri veya literatüre yapacağı katkı açıklanmalıdır. Tez sonuçlarına dayanarak bundan sonra yapılabilecek çalışmalar hakkında önerilerde bulunulmalıdır. Özet olarak her tez çalışmasının aşağıdaki aşamalardan geçmesi beklenir:

• Çalışma konusu ile ilgili ulusal ve uluslararası literatürün araştırılması • Araştırmacının edindiği bilgiler ışığında hipotez/ler ve araştırma sorusu oluşturması • Araştırmada kullanılacak malzemenin, teorinin veya yöntemin saptanması • Araştırmacının bilgi birikimindeki fikirleri tarafsızca değerlendirmesi • Tezin amacına yönelik teorik veya uygulamalı çalışmanın sunulması • Uygulama aşamasında kullanılan yöntem ve modellerin yeniden değerlendirilmesi • Gerektiğinde çalışmanın gelişimine bağlı olarak ek bir literatür taraması yapılması • Yeni bilgiler ışığında geliştirilen yöntem ve modellerin bir kez daha gözden geçirilmesi • Sonuçların hazırlanması ve gelecek araştırmalara yönelik önerilerde bulunulması

Tez Yazma Kılavuzu’nun takip eden bölümlerinde tezi yazarken dikkat edilmesi gereken teknik, bilimsel ve biçimsel kurallar ile tezle ilgili yazma kuralları ve tez teslimi ile ilgili bilgiler verilmiştir.

2. TEZİ OLUŞTURAN BÖLÜMLER Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Programları tarafından kabul edilen tez yapısı aşağıdaki gibidir ve tez teslim edildiğinde bölümler aynı düzen içerisinde olmalıdır. Her yüksek lisans tezi, Ön Sayfalar, Asıl Yazım Metni ve Arka Sayfalar olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Ön ve son bölümlerin ana bölümleri (Asıl Yazım Metni) tanıtıcı ve tamamlayıcı işlevleri vardır. Asıl Yazım Metni ana bölümlerde verilir. Her tezde bulunması şart olan bölümler listede bir yıldızla belirtilmiştir. Tezin bölümlerinin tümü ve asıl yazım metninin alt bölüm ve ara bölümler dışında her bir bölümü yeni bir sayfada başlamalıdır. Tezin yapısı aşağıdaki bölümleri içermelidir: Ön Sayfalar

• Dış Kapak* • Boş sayfa* • İç Kapak* • Onay Sayfası* • İthaf • Önsöz veya Teşekkür • Türkçe Özet*(İngilizce yazılan tezlerde İngilizce Özet’den sonra yerleştirilir) • Abstract (İngilizce Özet)*

6

• İçindekiler* • Tablolar Listesi • Şekiller Listesi (Grafikler, Diyagramlar, Resimler, Çizimler vb.) • Semboller ve Kısaltmalar Listesi

Asıl Yazım Metni • Giriş* • Literatür Taraması, Kaynak Özetleri veya Kuramsal Temeller* • Veri ve Yöntem* • Bulgular * • Tartışma* • Sonuç *

Arka Sayfalar • Kaynakça* • Ekler • Özgeçmiş • Boş Sayfa • Arka Kapak

3. TEZİN DÜZENİ ve İÇERİK BİLGİLERİ Tez, belirli bir konu hakkında yapılan bir araştırmayı tüm yönleriyle açıklayan bir dökümandır. Çalışmalar, alanında bir boşluğu dolduracak, araştırmaya dayalı, özgün bir çalışma ve bu konuda yeni ve dikkate değer görüşleri ortaya koyan bir araştırma veya inceleme olmalıdır. Tezin içeriğinde aynı konuda günümüze kadar yapılmış önemli çalışmalar tanıtılmalı, tezin hedefleri ve literatüre yapacağı katkı belirtilmeli, çalışmanın deneysel ve analitik yönleri anlatılmalı ve çalışma boyunca edinilmiş bilgi birikimi ile bulguları birleştirerek sonuçlar verilmeli, gerekirse önerilerde bulunulmalıdır. Tez yazarı tezini okuyucuyu araştırma ile ilgili ayrıntılı bilgisi olmayan bir kişiymiş gibi düşünerek yazmalı ve düzenlemelidir. Bir Yüksek Lisans Tezi hakkında sadece genel bilgi edinmek isteyen kişiler çoğunlukla Özet, Giriş ve Sonuç bölümlerini okumakla yetinirler. Bunun için tezin konusu ve elde edilen önemli sonuçlar Özet, Giriş ve Sonuç bölümlerinde vurgulanmalıdır

3.1 ÖN SAYFALAR Tezin Dış Kapak, İç Kapak, Onay Sayfası, İçindekiler Sayfası, Şekiller Dizini, Tablolar Dizini, Semboller ve Kısaltmalar Dizini, Türkçe Özet, İngilizce Özet, İthaf, Teşekkür ve Önsöz sayfalarının oluşturduğu bölümdür. Bu bölümdeki başlıklara numara verilmez ve Dış Kapak ve Onay Sayfası dışında Ön Sayfalar’ın tümüne küçük romen rakamları ile sayfa numarası verilir (İç Kapak’ta sayfa numarası gösterilmez).

3.1.1 Dış Kapak Tezleri onaylanmış ve Tez Savunma Sınavı’nı başarıyla geçmiş bütün öğrenciler tezlerini koyu lacivert kapakla ciltlenmiş olarak teslim ederler. Tezin ilk bölümü dış kapaktır. Tezin adı, tezi yazanın adı ve soyadı ile tezin yüksek lisans tezi olduğu, tezin sunulduğu şehir ve yıl bilgileri bu kapakta yer alır. Dış Kapak Sayfası’nın ayarı üstten 2.0 cm, alt 2,5 cm, sol ve sağ kenarlar 2,5 cm olarak belirlenmiştir. Bütün yazılar altın yaldız veya benzeri renkte Times New Roman yazı tipi ile, ortalanarak ve tezin türü dışında her satır büyük karakterlerle yazılır. Sayfa üst satırından başlayarak

• Bahçeşehir Üniversitesi’nin adı, (14 punto)

7

• sayfa sınırları içinde sayfaya ortalanacak şekilde de tezin adı (18 punto) girildikten sonra • iki satır aralığı boşluk bırakılır, baş harfleri büyük, küçük harflerle tezin türü (Yüksek

Lisans Tezi), (12 punto) • onun iki satır boşluğu altına yazarın adı ve soyadı, (14 punto) • sayfanın en alt satırında tezin sunulduğu şehir (İstanbul) ve yıl (12 punto) belirtilir. • Dış Kapak Sayfası’nda başka hiç bir bilgi bulunmaz.

Tez adı 1.5 satır aralığı bırakılarak ve kelime bölmeden yazılmalıdır. Eğer tez ismi uzunsa satırlar iki uçtan eşit boşluklar kalacak biçimde yerleştirilir. Tezin dış kapağı ile arka kapağı arasındaki sırt kısmında tez yazarının adının baş harfi ile soyadı, tezin adı, sunulduğu yer ve yıl gibi tezi tanıtacak kısa bilgiler olmalıdır. Sırt kısmında yazının tipi Times New Roman, büyük karakter ve boyutları tez kalınlığına uygun ölçülerde olmalıdır. Tez cilt kapağı ile iç kapak arasında ve dış kapağın arka sayfası (arka kapak) ile tezin son sayfası arasında beyaz, boş bir sayfa bırakılmalıdır. Dış Kapak Örneği ve Sırt Kısmı Örneği (Ek: 1)

3.1.2 İç Kapak İç Kapak Sayfası’nın ayarı, düzeni ve içeriği Dış Kapak Sayfası gibi olmalı fakat bu sayfada ilaveten Tez Danışmanı’nın ve varsa Ek Danışman’ın unvan/lar/ı ile ad/lar/ı ve soyad/lar/ı da bulunmalıdır. Bu sayfa ana metinde kullanılan kağıt üzerine yazılmalıdır. Ayrıca Bahçeşehir Üniversitesi’nin adının iki satır boşluğu altına ilgili enstitünün ve programın adı yazılır. Tez yazarının adı başharfi büyük kendi küçük, soyadı büyük karakterlerle girilip hemen altına mezun olduğu üniversite/ler ve almış olduğu derece/ler kronolojik sıra ile listelenir. Tez yazarının adı/soyadının ve varsa almış olduğu derecelerin altına iki satır boşluk bırakılarak büyük karakterlerle Tez Danışmanı’ın unvanı, adı ve soyadı yazılır. Sayfanın en alt satırında tezin sunulduğu şehir (İstanbul) ve yıl belirtilir Bu sayfanın sayfa numarası küçük romen rakamının ilkidir (i) fakat kural olarak gösterilmez. İç Kapak Örneği (Ek:1a)

3.1.3 Onay Sayfası Sayfanın üst ortasına Bahçeşehir Üniversitesi’nin ve tezin yapıldığı Enstitü’nün adı, büyük karakterlerle yazılır ve tezin kabul ve onayının alındığı belirtilir. Bunun altına Enstitü Müdürü’nün adı ve unvanı girilir ve imza çizgisi bırakılır. En üste Tez Danışmanı’nın, varsa Ek Danışman Öğretim Üyesi’nin ve sonra Tez Jürisi’nde görevli Öğretim Üyeleri’nin adları unvanları ile birlikte alfabetik sıra ile listelenir, yanlarına imza çizgisi bırakılır. Tezin Yüksek Lisans Tezi kriterlerine uygun olduğunun onayının alındığı bir cümle ile ifade edilir. Onay Sayfasındaki tüm imzaların koyu renk mürekkeple atılması gerekmektedir. Onay Sayfasında sayfa numarası bulunmaz. Onay Sayfası Örneği (Ek:2) İngilizce Onay Sayfası Örneği (Approval Page) (Ek:2a)

3.1.4 Önsöz ve/ veya Teşekkür Sayfası Tez yazarı isterse jüri onayından sonra bir önsöz ve/veya bir teşekkür sayfası hazırlar. Bu sayfa/ların düzeni özet sayfası ile aynı olmalı ve küçük romen harfleri ile numaralandırılmalıdır. Kabul edilip edilmeyecekleri belli olmayan tez çalışmalarına önsöz/teşekkür konulmaz. Sayfanın üst kenarından üç cm boşluk bırakıldıktan sonra ortalanarak, büyük karakterler ve koyu yazı ile ‘ÖNSÖZ’ ve/veya ‘TEŞEKKÜR’ sözcükleri yazılır. Uzun bir çalışma sürecini tamamlayan yazar, tezinin teknik ve bilimsel içeriğinden bağımsız olarak konusu ile ilgili görüşlerini önsözünde belirtir. Ayrı bir teşekkür sayfası yapılmıyacaksa çalışmanın yürütülmesi ve tezin düzenlenmesi süresinde yardımı görülen, katkısı bulunan kişi ve kuruluşlara önsözde teşekkür edilebilir. Tezin hazırlık ve araştırma safhasında

8

emeği geçen diğer kişi ve kuruluşlara teşekkür amacı ile düzenlenen teşekkür sayfasında da bilimsellikten uzaklaşılmamalıdır. Teşekkür edilen kişilerin varsa unvanları, adları, soyadları, çalışmakta oldukları kuruluşlar ve teze yaptıkları katkılar kısaca belirtilmelidir. Önsöz/Teşekkür metni bir sayfayı geçmemeli, her birinin sonuna tezi yazan kişinin adı ve soyadı sağa hizalı ve istenirse yer ve tarih sola hizalı olarak yazılmalıdır.

3.1.5 Türkçe Özet Sayfanın üst kenarından üç cm boşluk bırakılıp ortalanarak, büyük karakterlerle ve koyu olarak, ‘ÖZET’ sözcüğü yazılır ve sayfa alt ortasından küçük romen harfleri ile numaralandırılır. “Özet” sözcüğünden sonra iki satır boşluk aralığı bırakılıp büyük karakterlerle tezin başlığı yazılır. Bunun altına yine iki satır aralığı boşluk bırakıldıktan sonra baş harfleri büyük normal karakterlerle tez yazarının soyadı ve adı belirtilir; iki satır boşluğu altında tezin sunulduğu ay ve yıl ile kaç sayfa olduğu bilgisi verilir. Özet, tezin tüm bölümlerindeki bilgilerin özünü açıklayan bir bölümdür. Özetin amacı, okuyucunun tez konusu hakkında genel bir fikir sahibi olmasını sağlamaktır. Okurun, yazarın tez çalışmasında öncelikle ne tür bilgileri arayacağı yazar tarafından dikkatle düşünülmeli ve özet bu bilgileri içerecek biçimde kaleme alınmalıdır. Ayrıca, tez özetleri asıl tez metni ile kıyaslandığında kısa olmaları nedeniyle elektronik ortam üzerinden çok daha geniş bir okur kitlesine ulaşma olanağına sahiptir. Yazar, bu durumu dikkate almalı ve çalışmasının diğer bireylerce daha iyi tanınması ve anlaşılması için bu bölümün hazırlanmasında gereken çabayı harcamalıdır. Özet’de, tez çalışmasının amacı, kapsamı, kullanılan yöntem(ler) ve varılan sonuç(lar), açık, öz olarak belirtilmeli, bunlar yapılırken edilgen kip kullanılmalıdır. Ancak, 'amaç', 'kapsam', 'yöntem', 'sonuç', gibi alt başlıklar kullanılmamalıdır. Özet sayfası, tek başına yayımlanabileceği için, bu sayfada başka çalışmalara değinme yapılmamalıdır. Özetin ilk paragrafında tez konusu tanıtılmalıdır. Diğer paragraflarda çalışmanın kapsamı ve amaçları adım adım anlatılmalı, kullanılan yöntemler kısaca tanıtılmalı ve ana sonuçlar verilmelidir. Yapılan çalışmanın bilimsel ve teknik ana hatlarını, amacını, uygulanan yöntemleri ve elde edilen sonuçları yansıtacak ayrıntıda olmalı, uzunluğu iki sayfayı (500 kelime) geçmemeli ve genel bilgiye yer verilmemelidir. Özetlerde kaynak verilmez, dipnot veya alıntı bulunamaz. Kullanılması önerilmemekle birlikte, denklem, şekil, çizelge vb. kullanıldığı takdirde, bunlar bölümlerdekilere bağlı olmadan özet içinde numaralanır. Bu bölüm diğer araştırmacı ve/veya okurlara tezin tümünü okuyup okumama hakkında fikir verecek nitelikte olmalı ve yapılmış bir çalışmaya atıfta bulunduğu için tümü değilse bile büyük bir bölümü geçmiş ya da geniş zamanda üçüncü şahıs ağızdan ve edilgen kiple yazılmalıdır. Örneğin “araştırılacaktır” yerine “araştırılmıştır” gibi ifadeler kullanılmalıdır. Türkçe Özet’in altında tez ile ilgili en az üç, en fazla beş Anahtar Kelime bulunur. Araştırma ve eğitim dünyasında, kütüphane ve benzeri yayın sağlama sistemleri, bilimsel metinleri sınıflarken anahtar sözcüklerden yararlandıkları için tez yazarı anahtar kelimelerini konusuyla ilgili bilim dalının bilgi veri tabanlarında kullanılan sözcüklerden seçmeye dikkat etmeli fakat tezin başlığında kullandığı kelimeleri tekrarlamamalıdır. Türkçe Özet Örneği (Ek:3 )

3.1.6 İngilizce Özet (Abstract) Sayfanın üst ve ortasına, sayfa sınırları içinde ortalanarak, üst kenardan üç cm boşluk bırakıldıktan sonra büyük karakterlerle, koyu olarak ‘ABSTRACT ’ sözcüğü yazılır. Altında, Türkçe Özet düzeni ile tezin İngilizce başlığı, yazar adı, sunulduğu yer, yıl ve sayfa sayısı belirtilir. İngilizce Özet Türkçe

9

Özet’in İngilizce yazılmış tam karşılığı olmalı ve altında en az üç, en fazla beş Anahtar Kelime (Keywords) bulunmalıdır. İngilizce Özet Örneği (Abstract) (Ek:3a)

3.1.7 İçindekiler Tezde yer alan bölüm ve alt bölüm başlıklarının ve sayfa numaralarının gösterildiği bölümdür. Sayfanın üst kenarından üç cm boşluk bırakıldıktan sonra sayfa sınırları içinde ortalanarak, büyük karakterlerle ve koyu olarak ‘İÇİNDEKİLER’ sözcüğü yazılır. İki tek satır aralığı boşluk bırakıldıktan sonra okurun tezi rahatlıkla takip edebilmesi için tezin Kapaklar, Özet, Abstract, Teşekkür ve Önsöz dışındaki tüm bölümleri, tez metninin bölüm ve alt bölüm başlıkları, ek açıklamalar, Kaynakça Dizini ve Ekler eksiksiz olarak bu sayfada listelenecektir. Sayfa sınırları içinde ortalanarak, büyük karakterlerle ve koyu olarak TABLOLAR LİSTESİ, ŞEKİLLER LİSTESİ, KISALTMALAR VE SİMGELER LİSTESİ’nin adları ara verilmeden ‘1.0’ satır aralığı ile alt alta yazılır. Sayfa numaraları tam karşılarına, sağa hizalı ve alt alta, boşluk bırakmadan, yazılarak başlıklardan noktalı çizgilerle ayrılılır. Tek satır aralık boşluk bırakıldıktan sonra metnin tüm başlıkları sıralanır. Tüm başlıklar, alt ve ara başlıklar metin içindeki görünümleri ve numaraları ile yazılmalıdır. Başlık numaralamada ondalık sistem kullanılmalı ve İçindekiler sayfasında listelerken sadece bölüm başlıklarından sonra fazladan tek satır boşluk bırakılmalıdır. Alt ve ara bölüm başlıkları yazılırken, birinci derece başlık 1 cm, ikinci derece başlık 2 cm, üçüncü derece başlık 3 cm içeriden başlamalıdır. Karşılarına, sağa hizalı olarak, her bölümün başlangıç sayfa numaraları, son rakamlar alt alta gelecek şekilde, girilir ve başlıklardan noktalı çizgilerle ayrılır. Metnin bölümlerinin sıralaması bittikten sonra, numarasız olarak, büyük karakterlerle v e koyu o larak KAYNAKÇA v e EKLER sayfaların ın adları, karşılarına sağa hizalı olarak başlangıç sayfa numaraları ile birlikte yazılır. İçindekiler Sayfası Örneği (Ek:4)

3.1.8 Tablolar Dizini Tezde kullanılan tabloların adlarının bölümlerde kullanım sırasına göre hazırlanan listesidir. Eğer tez metninde şekil, şema, grafik ve tablolar kullanılmışsa Şekil ve/veya Tabloların listeleri, her biri ayrı sayfalarda olmak koşulu ile, İçindekiler sayfasının arkasına ilave edilir. Sayfanın üst kenarından üç cm boşluk bırakıldıktan sonra, sayfa sınırları içinde ortalanarak, büyük harf ve koyu yazı ile sadece ‘TABLOLAR’ sözcüğü yazılır. Tablolar dizini bir sayfadan uzunsa diğer sayfalarına ‘TABLOLAR’ başlığı yazılmaz. Üç satır aralığı boşluk bırakılır ve her bir tablo, metnin içinde verilen numarası (örneğin Tablo 5.2 gibi), bir harf boşluk, yanına iki nokta üst üste konup iki harf boşluk bırakıldıktan sonra Tablo’nun başlığı yazılarak sayfanın sol tarafına, metnin içindeki görünüm sıralarına göre listelenir. Bir satırdan uzun tablo başlıklarının diğer satırları ilk satırın başladığı (Tablo no hariç) kolondan başlayarak, kendi içinde tek satır aralıkla yazılmalıdır. Sayfa numaraları son rakamlar alt alta gelecek şekilde sayfanın sağına yazılmalıdır. Tabloların başlıkları ilk kelimenin baş harfi büyük, gerisi küçük karakterlerle yazılır. Tablo başlıkları bulundukları sayfaların sağa hizalı numaraları ile noktalı çizgilerle ayrılır. Tablolar, şekiller ve bu gibi dizinlerde tablo ve şekiller metnin içindeki numaraları ve başlıkları ile listelenmelidir. Sembol, kısaltma, şekil ve tablo listeleri hazırlanırken açıklamaları arasında önce 6 punto (bir tek satır aralığı), sonra 6 punto boşluk bırakılmalıdır. Ön sayfalar’daki Tablolar ve Şekiller sayfalarında tablo ve şekillerin kendileri değil sadece numaraları ve başlıkları metnin içindeki sıralarına göre listelenecektir. Tablolar Sayfası Örneği (Ek:5a)

10

3.1.9 Şekiller Dizini Tezde kullanılan şekillerin adlarının bölümlerde kullanım sırasına göre hazırlanan listesidir. Tablolar dışında, metin içinde kullanılan her grafik, şema, şekil, çizim veya resime şekil olarak değinilir. Sayfanın üst kenarından üç cm boşluk bırakıldıktan sonra, sayfa sınırları içinde ortalanarak, büyük harflerle ve koyu olarak sadece ‘ŞEKİLLER’ sözcüğü yazılır. Şekiller dizini bir sayfadan uzunsa diğer sayfalarına ‘ŞEKİLLER’ başlığı yazılmaz. Başlığın altına üç tek satır aralığı boşluk bırakıldıktan sonra her bir şekil metinin içinde verilen numarası (örneğin Şekil 4.6 gibi), bir harf boşluk, yanına iki nokta üst üste konup iki harf boşluk bırakıldıktan sonra şeklin başlığı girilip metnin içindeki görünüm sıralarına göre listelenir ve son rakamlar alt alta gelecek şekilde sağa hizalı sayfa numaraları ile noktalı çizgilerle ayrılır. Şekillerin başlıkları ilk kelimenin baş harfi büyük, gerisi küçük karakterlerle yazılır. Araştırmada aynı gruptan çok sayıda şekil bulunuyorsa her gruba kendi içinde numara verilebilir ancak seçilen ifadelerin bir listesi de ayrıca tezin ön sayfalar bölümüne eklenmelidir. Örneğin, çok sayıda grafik kullanılan bir tezde, ön sayfalara bir ‘GRAFİKLER’ dizini eklenmesi koşulu ile, ‘Şekil 4.2’ yerine ‘Grafik 4.2’ gibi adlandırmalar yapılabilir. Şekiller Sayfası Örneği (Ek:5)

3.1.10 Kısaltmalar ve Semboller Dizini Sayfanın üst kenarından üç cm boşluk bırakılılıp ortalanarak, büyük karakterler ve koyu yazı ile ‘KISALTMALAR’ sözcüğü yazılır ve tezin yazımında yapılmış olan kısaltmalar bir liste şeklinde, uzun yazımın alfabetik sırasıyla verilir. Tezde çok kullanılan birden fazla sözcükten oluşan terimler için baş harfleri kullanılarak kısaltma yapılabilir. Bu durumda yapılan kısaltma metnin içinde ilk geçtiği yerde uzun yazımın yanında parantez içinde yalnız bir kez açıklanmalıdır. Kısaltmalar dizininde, sayfanın soluna hizalı olarak yapılan kısaltmanın uzun şekli, sağ tarafta da kısaltmanın kendisi yazılır. Metnin içinde kısaltma yaparken kısaltılan ifade ilk kez kullanıldığında tam olarak yazılmalı ve kısaltma parantez içinde gösterilmelidir. Aynı şekilde ayrı bir sayfaya ‘SEMBOLLER’ başlığı verilerek, eğer varsa, tezin içinde kullanılmış olan semboller açıklamaları ile verilmelidir. Semboller metin içerisinde dipnotlarda açıklanmışsa ayrı bir sayfaya gerek yoktur. Kısaltmalar yapılırken Türk Dil Kurumu’nun hazırladığı İmla Kılavuzu’nda belirtilen esaslara uyulması gerekir. Metnin içinde kullanılabilecek diğer bazı standart kısaltmalar Tez Yazma Kılavuzu’nun dördüncü bölümünde Tablo 4.5: Tez yazımında ve dipnotlarda kullanılabilecek sembol ve kısaltmalar tablosunda verilmiştir. Birimler ve simgelerin kullanımı ve yazımında Uluslararası Standardlara ve Türk Standartlarına uyulmalıdır. Yaygın kullanıma sahip bazı büyüklükler, birimler ve simgelere ilişkin standart gösterimler Tez Yazma Kılavuzu’nun Ek Sayfalar’ında verilmiştir. Birimlerin simgeleri için de aynı standartlardan yararlanılmalı; birim gösteren simgenin sonuna nokta konulmamalıdır. Kısaltmalar Sayfası Örneği (Ek: 5b) Semboller Sayfası Örneği (Ek: 5c)

3.2 ASIL YAZIM METNİ Asıl Yazım Metni, tezin öğrencinin çalışmalarını düzenli ve bilimsel bir biçimde aktaracağı, kullandığı yöntem ve verileri ve bulduğu sonuçları açıklayacağı bölümüdür. Giriş, bölümler, alt ve ara bölümler ile sonuçtan oluşur. Tez yazım metninin, Giriş, Kaynak Özetleri (Kuramsal Temeller ve İlgili Literatür, Kaynak Özetleri gibi başlıklar da kullanılabilir), Veri ve Yöntem, Bulgular (Araştırma Bulguları), Tartışma ve Sonuç olmak üzere başlıca beş veya altı bölümden oluşması, tez yazarının bilgi ve bulgularını gereken bilimsel düzen içerisinde verebilmesi açısından önemlidir. Ancak tezin

11

amaç ve kapsamı doğrultusunda Giriş bölümü ile Sonuç bölümü arasındaki diğer bölümler, yazarın ve danışmanının uygun gördüğü şekilde düzenlenebilir. Tezin Asıl Yazım Metni arkasındaki Arka Sayfalar’da mutlaka Kaynakça bölümü bulunmalı ve gerekiyorsa Ekler ayrı bir bölüm olarak verilmelidir. Tezin en sonunda ise adayın Özgeçmiş’i yer almalıdır Okuyucunun tez metnini rahat takip edebilmesini ve ilgilendiği bilgilere kolayca ulaşabilmesini sağlamak için tez metni Giriş, Literatür Taraması için seçilmiş bölümler (Kuramsal Temeller ve İlgili Literatür, Kaynak Özetleri gibi başlıklar da kullanılabilir), Veri ve Yöntem, Bulgular, Tartışma ve son olarak Sonuç gibi başlıklar verilmiş bölümlere ayrılarak yazılmalıdır. Her tez metninin ilk bölümü Giriş, son bölümü ise Sonuç bölümü olmalıdır. Diğer bölümlerin de yukarıda verilen sırası değişmemelidir. Metin, rakamla belirlenmiş ilk sayfa ve bir giriş bölümü ile başlar ancak metnin ilk sayfasında sayfa numarası gösterilmez. Metin içindeki her bölümün yeni bir sayfada başlamasına dikkat edilir. Alt bölümler de sayfa sonuna geliyorsa başlığın altında en az iki satır yazı olması gerekmektedir. Okurun rahatlıkla takip edebilmesi için metnin bölümleri, alt ve ara bölümleri rakamla numaralandırılmalıdır. Numaralandırmada ondalık sistem kullanılması önerilir. (Bkz. Tez Yazma Kılavuzu, Bölüm 4.2.3 Metnin Bölümlere Ayrılması, Başlıklar ve Numaralandırma) Her bir bölüm, alt ve ara bölümler bir numara ve başlıkla başlamalıdır. Tüm başlıkların o bölümün içeriğini yansıtacak ayrıntıda olmasına dikkat edilmelidir. Metnin yazılış biçimi, kullanılacak başlık, alt başlık, ara başlık ve şekillerle çizimlerin sayısı tezin konusuna ve çalışmanın türüne göre değişebilir, ancak bu kılavuzun GENEL YAZMA KURALLARI bölümünde belirtilen numaralama sistemi, kaynak gösterme, alıntı yapma ve yazım kuralları gibi esaslar özellikle dikkate alınmalıdır. Yüksek Lisans Tezi metninin Giriş’ten sonraki bölümlerinde Giriş’te ana hatlarıyla tanıtılan tez çalışması, ayrıntılı olarak anlatılmalıdır. Bu bölümler, tez hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak veya aynı konuda çalışma yapmak isteyen kişilere yönelik olacağı için yapılan tez çalışması, önemli bilgileri atlamadan adım adım anlatılmalıdır. Genellikle tez metnini okuyanlar, her ana bölümün ilk paragrafını okuyarak o bölüm hakkında fikir sahibi olmaya çalışırlar. Bunun için her bölümün ilk paragrafı o bölümü ana hatlarıyla tanıtmalıdır.

3.2.1 Giriş Tezin metin bölümünün birinci bölümüdür. Sayfanın üst ortasına, sayfa sınırları içinde

ortalanarak, bir rakamı, nokta ve iki karakter boşluk bırakıldıktan sonra 14 punto, büyük harflerle ve koyu olarak ‘GİRİŞ’ sözcüğü yazılır (1. GİRİŞ). Bu bölümde çalışmanın konusu ve önemi açık bir şekilde ifade edilmelidir. Bu bölüm kısaca “Bu araştırmayı niçin yaptınız?” sorusunu cevaplandırmalıdır. Çalışma konusunun seçiminde etkili olan faktörler ile ilgili kısa bilgiler verilir. Giriş bölümü oluşturulurken konu ile ilgili bir sorunun yanıtının aranacağı belirtilmeli ve soru net bir biçimde ifade edilmelidir. Araştırmacı kanıtlamaya çalışacağı hipotez/ler/i yine bu bölümde tanıtmalıdır. Aynı zamanda bu bölümde akademik kaynakların ele alınması gereklidir. Giriş bölümünün sonunda, tezin bilime yapacağı katkı/lar ve çalışmanın amacı açıklanır. Çalışmada verilen bölümler ve hangi konulara değinildiği de genel olarak bu bölümde belirtilir. Giriş’in çoğu, geniş zamanda yazılır. Giriş Bölümünün yapısı şöyle olmalıdır:

• Tez konusunun tanımı bir kez daha yapılır. • Tez çalışmasının anlaşılabilmesi için bilinmesi gereken ön bilgiler varsa anlatılır. • Aynı konuda, daha önce yapılmış çalışmalar varsa kısaca anlatılır ve

değerlendirilmesi yapılır. • Çalışmada kullanılan yöntemler ve bu yöntemlerin seçiliş sebebi açıklanır. • Okuyucunun hangi bölümleri okuyacağına karar vermesini kolaylaştırmak için tezin

takip eden bölümleri kısaca tanıtılır.

12

3.2.2 Literatür Taraması, Kaynak Özetleri veya Kuramsal Temeller Bu bölümde Proje’nin konusu ile ilgili ulusal ve ululararası literatürdeki güncel çalışmalar ve daha önce yapılmış araştırmalar tanıtılmalıdır. Aynı konuda benzer çalışmalar yapılmış olduğunu ve araştırmacının bu kaynakları incelemiş olduğunu göstermesi açısından her tezde Literatür Taraması/Kaynak Araştırması bölümünün bulunması şarttır. Araştırma sorusu ortaya konduktan sonra, konuyla ilişkili kaynaklar taranmalı ve elde edilen kuramsal bulgulara ve araştırma bulgularına dayalı bilgiler bir araya getirilerek tezin Kaynak Araştırması bölümü yazılmalıdır. Kaynaklar, araştırılan soru ile en az ilişkili olandan en çok ilişkili olana doğru, genelden özele doğru, tarih sırası da göz önünde bulundurarak sıralanmalıdır. Kaynak Araştırması bölümü hazırlanırken,

• tezin konusu ile ilgili yapılan önemli güncel çalışmalar, yazılmış makaleler ve yürütülmüş araştırmalar, tarih sırasıyla, kaynak gösteriminde kullanılan kurallara uyularak tanıtılmalı,

• aynı konuda yapılmış bellibaşlı çalışmaların ana fikirleri, metodları ve sonuçları hakkında kapsamlı bilgi verilmeli,

• tezin konusuna ilişkin sorunlar saptanmalı, çeşitli hipotezler aynı doğrultuda değerlendirilmeli,

• tezin konusunun önemi, diğer çalışmalardan farklılığı böylelikle ortaya konmalı, • kaynak bilgileri derlendikten sonra tez araştırmasında kullanılacak yöntem ve tezin amacı

ile bu bilgiler arasında sebep-sonuç ilişkileri kurulmalıdır. Başlık olarak sayfanın üst ortasına, sayfa sınırları içinde ortalanarak, koyu harflerle tez yazarı konusu ile ilgili literatüre göre, numarasıyla birlikte, seçeceği başlığı koymalıdır. Kaynak araştırması süresince edinilmiş tüm bu bilgiler, tez araştırmasının konusuna göre, ‘GENEL BİLGİLER’, ‘KAYNAK ARAŞTIRMASI’ veya ‘KURAMSAL TEMELLER VE İLGİLİ LİTERATÜR’ gibi bölüm başlıklarından biri seçilerek bu başlık altında toplanabilir. Gerekirse araştırmacı çalışmasının niteliği doğrultusunda, yukarıda sayılan bölüm başlıklarından birinin şemsiyesi altında birden fazla konuda, her birine bu kılavuzun dördüncü bölümünde anlatıldığı şekil ve düzende numaralı başlık, alt başlık ve ara başlıklar vererek Kaynak Araştırması bölümünü sınıflandırabilir.

3.2.3 Veri ve Yöntem ¹Bilimsel araştırma, sistematik veri toplama ve analiz etme sürecidir. Yöntem, araştırmanın amacına ulaşmasında kullanılan teknik ya da tekniklerdir. Bu bölümde,

• tezin araştırmasına katkıda bulunabilmek amacıyla kullanılmış olan, niceliksel (tarihsel, betimsel, bağıntısal ve deneysel, yani yazılı kaynaklar, sözleşmeler, örneklem, özaktarım, gözlem, istatistiksel ölçümler, veri odaklı analizler, sayısal veri toplama ve analizi, frekans, yüzde vb.) veya

• niteliksel (saha çalışması, doğal çalışma, etnografik çalışma, bibliyografik çalışma vb.) araştırma yöntemlerinin değerlendirmesi yapılmalıdır. Kullanılan veri, araştırma ve yöntemlerin hangi noktalarda ve ne kapsamda kullanıldıkları açıklanır. _________________________________________________________________________

¹Kazım Özdamar,Yavuz Odabaşı,Yaşar Hoşcan, Ali Atıf Bir, Gönül Kırcaeli-İftar, Ahmet Özmen ve Yıldız Uzuner, 1999. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Drl. Ali Atıf Bir. T.C. Anadolu Üniversitesi yayınları, No:1081, s.9. http://www.aof.edu.tr/kitap/IOLTP/2294/unite01.pdf.

13

• Hangi araştırma modelinin benimsenmiş olduğu (örneğin, deneysel, sözel, derleme, vb.), araştırma verilerinin nasıl toplandığı (örneğin, bilgisayar testi, anket, sözlü görüşme, vb.), araştırma verilerinin nasıl analiz edildiği (örneğin, istatistiksel analiz) belirlenir.

• Giriş ve Literatür Taraması/Kaynak Araştırması bölümlerinde oluşturulan hipotezlerin nasıl test edildikleri ayrıntılı bir biçimde (yapılan araştırmaların nedenleri, hangi yöntemlerin kullanıldığı, tezin metodolojisi) belirtilir. • Verilerin nasıl analiz edildiği açıklanmalıdır. • Yöntemler ve niçin kullanıldıkları kaynak göstererek tanıtılır. Kullanılan yöntem ya da

yöntemlerin açık ve anlaşılır bir şekilde anlatılması gereklidir. Eğer kullanılan yöntem uluslararası düzeyde standartlaşmış bir yöntemse, yöntemin yalnızca kaynak gösterilerek adının verilmesi yeterlidir. Ancak standart bir yöntemde herhangi bir değişiklik yapılmışsa ayrıntılı olarak açıklanmalıdır.

• Araştırmacı, tezinin hazırlık ve araştırma aşamasında yapmış olduğu çalışmaları bu bölümde tüm ayrıntıları ile, gerektiğinde şekil ve tabloları da uygun yerlere yerleştirerek anlatmalıdır.

3.2.4 Bulgular Sayfanın üst ortasına, sayfa sınırları içinde ortalanarak, bölüm numarası, nokta ve iki karakter boşluk bırakılıp ‘BULGULAR’ sözcüğü büyük harflerle ve koyu olarak yazılır. Bu bölüm, Giriş bölümünde sorulmuş olan soruya karşı alınan yanıtın yer aldığı kısımdır. Yapılmış olan araştırmalardan elde edilen sonuçlar yönteme uygun bir sıra ve düzen içerisinde verilmelidir. Veriler uygun istatistiksel yöntemler ile incelenmeli ve gerkirse tablo, şekil ve grafik, vb. gibi yardımcı araçlar da kullanıldıkları yerde belirli bir düzen içinde yer almalıdır. Tablo, şekil, grafik, vb. gibi yardımcı araçlarda kullanılan harf ve simgelerin mutlaka bir dipnotta veya ayrı bir ‘Semboller’ dizininde açıklanması gerekir. Tez araştırmacısı bu bölümde yorum yapmamalı ve objektif olmalıdır.

3.2.5 Tartışma Sayfanın üst ortasına, sayfa sınırları içinde ortalanarak, bölüm numarası ve iki karakter boşluk bırakılıp büyük harflerle ve koyu olarak ‘TARTIŞMA’ sözcüğü yazılır. Bu bölümde araştırma sonucunda elde edilmiş olan bulgular, Giriş ve Literatür Taraması bölümlerinde verilmiş olan çerçeve içinde tartışılır, yapılan çalışmanın bilime yaptığı katkı, sınanmış olan hipotezlerin kabul edilip edilmedikleri ve teze başlanırken güdülen amaçlara ne ölçüde varılmış olduğu belirtilir. Giriş ve Literatür Taraması/Kaynak Araştırması bölümlerinde sözü edilen hipotezlerin elde edilen bulgularla ne ölçüde desteklendikleri de vurgulanmalıdır. Tezi hazırlayanın bu konuda araştırma yapacak olanlara bir önerisi var ise yine bu bölümde belirtilir.

3.2.6 Sonuç Bölüm numarası ve noktadan sonra iki karakter boşluk bırakılıp sayfanın üst ve ortasına, sayfa sınırları içinde ortalanarak, büyük harflerle, koyu olarak ‘SONUÇ’ sözcüğü yazılır. Sonuç bölümü, gerçekleştirilen tezden elde edilen sonuçların değerlendirildiği bölümdür. Elde edilen bilgiler ve bulgular bilimsel bir düzen içinde, bu konuda daha evvel yapılmış çalışmalarla karşılaştırılarak verilir ve tez çalışmasından elde edilmiş olan sonuçlar genel ve öz olarak açıklanır. Giriş bölümünde anlatılan genel bilgiler mümkün olduğu kadar tekrarlanmamalıdır. Bulgular tekrar verilmemelidir ancak bazı verilere ve elde edilmiş sonuçlara değinilebilir. Diğer çalışmalarla bulgular arasında farklılıklar var ise olası nedenleri belirtilmelidir. Bu bölüm çalışmada elde edilen bilgilerden elde edilen sonucu içeren açık, kısa ve kolay anlaşılabilir bir paragrafla bitirilmelidir. Tez yazarı isterse Sonuç bölümü ile

14

Tartışma bölümünü birleştirerek Tartışma ve Sonuç veya Sonuç ve Öneriler olarak adlandırabilir. Özet olarak, Sonuç bölümünde tez konusu tanımlanmalı ve kullanılan yöntemler özetlenmeli, elde edilen sonuçlar açık ve basit cümlelerle ifade edilmeli, ana sonuçlar anlatılmalı ve mümkünse sonuçlara göre genellemeler yapılmalıdır. Bu konuda çalışmak isteyenlere yol göstermek için yapılan tez çalışmasında başlangıçta belirlenen hedefe ne kadar ulaşıldığı, çalışmanın üstün ve eksik yönleri anlatılmalı ve ileriye yönelik çalışmalar için, varsa öneriler belirtilmelidir.

3.3 ARKA SAYFALAR Tez yazarının çalışmasında kullanmış olduğu Kaynakça (kitap, bildiri, makale, veri, veri kodu, vb.) dizini, tez metninin içinde fiziksel nedenlerden ötürü (sayfaya sığmama, akıcılığı bozma, vb.) yerleştiremediği Ekler ve tez yazarının kısa bir özgeçmişinin verildiği Özgeçmiş sayfalarının oluşturduğu bölümdür. Bu bölümlerdeki başlıklar numaralandırılmaz. Referans Tekniği olarak yazar-tarih yönteminin kullanıldığı bir tezde Kaynakça dizini Ekler’den önce yerleştirilmelidir. 3.3.1 Kaynakça Giriş’te belirtildiği gibi bir yazar daha önce başkalarının söylediklerini belirtmek zorundadır. Eğer başkasının görüşlerini alır ve gönderme yapmazsa bilimsel hırsız durumuna düşer. Buna intihal denir. Kaynakça, araştırmayı hazırlarken yararlanılan tüm kaynakların dökümüdür. Hangi kaynağın nasıl kullanıldığı yazarın insiyatifindedir ancak metinde sözü edilmeyen kaynakların gösterilmesi gereksizdir ve okunduğu zannını vermek itibariyle ahlaki değildir. Kaynakların dökümü alfabetik düzenle eksiksiz verilmelidir. Sayfanın üst ve ortasına, sayfa sınırları içinde ortalanarak, tek satır boşluk bırakıldıktan sonra, büyük harfle ve koyu olarak ‘KAYNAKÇA’ sözcüğü yazılır. BİBLİYOGRAFYA ifadesi kullanılmayacaktır. Kaynakça'ya bölüm numarası verilmez. Kaynakça sayfaları bir sayfadan fazla ise diğer sayfalara ‘KAYNAKÇA’ başlığı yazılmaz. Kaynakça başlığının iki tek satır aşağısından sola hizalı ve ilk harfi büyük olarak italik harflerle ‘Kitaplar’ başlığı yazılır ve 1,5 satır aralık verildikten sonra kaynak kitapların yazımına başlanır. Kaynakların künyelerini yazarken tek satır aralığı (1.0) kullanılmalı ve her bir kaynağın yazımından sonra tek satır aralığı boşluk bırakılmalıdır. Aynı şekilde, ‘Süreli Yayınlar’ ve ‘Diğer Yayınlar’ sayfanın sol üst köşesine başlık atılarak, ayrı sayfalarda listelenir. Kaynakça dizinini hazırlarken bilgi kaynaklarının türüne göre bazı standartlar belirlenmiştir. Araştırmacı tutarlı olarak bu standartların birini izlemelidir. Bahçeşehir Üniversitesi Yüksek Lisans tezi hazırlayan öğrencilerin Tez Yazma Kılavuzu’nun GENEL YAZMA KURALLARI bölümünde ana hatları ile açıklanan standart Harvard Referans Tekniği’ni izlemeleri önerilmektedir. Yazar-tarih yöntemine dayanan bu referans tekniğine göre, yayınlar, Arka Sayfalar’daki Kaynakça dizininde sırasıyla, Yazar/lar, Yayın Yılı, Başlık, Yayın Yeri, ve Basım detayları ile yazar soyadlarının alfabetik sırasına göre listelenir. İçinden belli bölümlere değinilen kaynaklarda, kullanılan bölümlerin sayfa numaralarının veya sayfa aralıklarının da Kaynakça dizininde gösterilmesi şarttır. Ancak metnin içinde kaynağın tümüne fikir olarak değinilmişse sayfa aralıklarını vermeye gerek yoktur. Elektronik ortamdan elde edilen bilgiler ve kaynaklar da belli bir düzen içinde bu listede yer almalıdır. Kılavuzun dördüncü bölümü GENEL YAZMA KURALLARI bölümünde kaynak gösterimi ile ilgili ayrıntılı bilgi verilmiştir.(Bkz. Tez Yazma Kılavuzu, 4.2 Metnin İçinde Kaynakların Gösterimi ve 4.3 Kaynakları Yazma ve Sıralama) Kaynağın künyesi yazılırken ilk satır sola hizalı yazılır, künye ikinci satıra uzarsa, diğer satırlar aşağıdaki örnekte görüldüğü gibi ilk satırdan beş karakter boşluğu içeriden başlar. Gibaldi, J. and Achtert, W.S., 2003. MLA handbook for writers of research papers. 6th ed. New York: Modern Language Association of America. Kaynak gösteriminde yazar-tarih yönteminin kullanıldığı tezlerde Kaynakça'da eserler yazar soyadına göre alfabetik olarak, aynı yazarın eserleri yayın yılına göre en yenisi başta olmak üzere

15

sıralandığından, eserlere ayrıca sıra numarası verilmeyecek, kaynaklar sıralanırken başlarına nokta, çizgi, yıldız, vb. gibi karakterler konulmayacaktır. Tez yazarının çalışmasında kullanmış olduğu her kaynak yazar soyadlarının alfabetik sırasına göre, aynı yazarın farklı eserleri kullanılmışsa en sonuncusu başta olmak üzere, yayın yılına göre sıralanır ve yazarların unvanları belirtilmez. Kaynağın yazılımı kaynağın yazıldığı dilde olmalı, bu olanaksız ise (Japonca, Arapça, Rusça, vb.) kullanılan kaynağın çeviri dili kullanılmalıdır. Kaynakça Dizini Örneği (Ek:7) 3.3.2 Ekler Ekler metin içinde sözü edilen, fakat metin sonunda yer alan ayrıntılı bilgilerdir Koyu ve büyük karakterlerle ‘EKLER’ sözcüğü yazılı boş bir sayfadan sonra tezin yazımı sırasında araştırmacının çeşitli nedenlerden ötürü (okumada sürekliliği engelleme, konuyu dağıtma, sayfaya sığmama, vb.) metin içinde ve dipnotlarda belirtemediği, fakat belirtmesinde fayda gördüğü ek bilgiler ( iki sayfadan uzun tablo, şekil, resim, grafik, bir formülün çıkarılışı geniş kapsamlı ve ayrıntılı deney verileri, örnek hesaplamalar, data kodu, doküman, anket vb.), her bir ek ayrı bir sayfada olmak koşulu ile ard arda sıralanır.. İki sayfadan uzun tablo ve şekiller metnin içinde değil eklerde verilmelidir. Her bir sayfanın üst ve soluna, sola hizalı olarak koyu ve büyük karakterlerle ‘EK’ yazılır ve her bir eke, örneğin, EK 1- Tablo A.4 veya EK 2- Anket B.1 şeklinde bir harf ve numara ile içeriğine uygun bir başlık verilir.

EK 1-Tablo A.1 Anket sorularının değerlendirilmesi EK 2-Anket B.1 Anket Soruları Tezin Arka Sayfalar’ında sırasıyla verilecek Ekler, Ön Sayfalar’daki İçindekiler sayfasının en sonunda

aynı sırayla ve eksiksiz olarak mutlaka listelenmelidir. Tezin hazırlanması sırasında kullanılmışsa sunulacak CD veya CD ler de başlıkları ile ekler bölümde belirtilmelidir. Metin içinde Ek’lere değinildiğinde “Bkz. EK 1-Tablo A.1” gibi ifadeler kullanılır. Eklerin sayfa numaraları Kaynakça’nın bitişini izleyen sayfa numarası ile devam etmelidir.

3.3.3 Özgeçmiş Tez yazarının kısa bir özgeçmişinin yer alacağı sayfadır. Uzunluğu bir sayfayı geçmemelidir. Özgeçmiş Sayfası Örneği (Ek:9)

3.3.4 Arka Kapak Ön kapakla aynı özellikteki kartondan olmalı ve üzerinde hiçbir yazı bulunmamalıdır.

4. GENEL YAZMA KURALLARI Bu bölüm tez metnini yazarken uyulması gereken teknik ve biçimsel kurallar ile tezle ilgili yazım kurallarını ele almaktadır. Tez, bilgisayar ortamında gelişmiş bir kelime-işlem programıyla (Winword 6.0 ve yeni sürümleri, Acrobat Reader, Scientific Word vb. ) yazılmalıdır. Bu kılavuzda sözü edilen ayarlar Microsoft Word kelime işlem program ayarlarıdır. Tez yazarı bu standartlara yakın olması koşulu ile benzer başka kelime işlem programını kullanabilir. Bilgisayar ile yazımda en az 24 iğneli (yeni şeritli), püskürtmeli ya da lazer yazıcı kullanılmalıdır. Daktilo ile tez yazımı ve nokta vuruşlu yazıcı çıktıları kabul edilmez. Tezin hiç bir bölümünde elle ya da daktilo ile yapılan düzeltmeler, silintiler, kazıntılar kabul edilmez. Tezde geçen tablolar, şekiller ve formüller bilgisayar ortamında oluşturulmalıdır. Bilgisayar ortamında oluşturulması mümkün olmayan şekiller teknik resim ilkelerine göre çizilir, yazı ve semboller şablonla yazılır. Bu tür şekillerde elle düzeltme yapılmaz. Tez çıktılarının en az bir tanesinde görsel sunumların asıllarının (orijinallerinin) bulunması gerekmektedir.

16

Tezde yer alan tüm tablo ve şekillere metin içerisinde atıf yapılır ve açıklamaları verilir. Tezde verilecek bilgisayar program listeleri beş sayfadan fazla ise metin kısmında veya eklerde yer almamalıdır. Söz konusu listeler bir disket halinde tezin eki olarak verilir. Disketler tezin arka iç kapağına yapılacak bir cep içine yerleştirilir. Söz konusu disketlerin üzerine etiket yapıştırılarak içerikleri hakkında bilgi verilmelidir.

4.1 TEZ YAZILIRKEN UYULACAK BİÇİMSEL ve TEKNİK KURALLAR Bu bölümde araştırmacının tezini yazarken göz önünde bulundurması gereken tezin uzunluğu, kağıdın niteliği, tezin çoğaltımı, sayfa numaralandırma, sayfa yapısı, satır aralıkları ve satırbaşı, yazı tipi ve boyutu gibi teknik ve biçimsel kurallara değinilecektir. Tezlerin sunumunda görünüm birliğini sağlamak bakımından bu kurallara uyulması zorunludur.

4.1.1 Tezin Uzunluğu, Sayfa Yapısı ve Kullanılacak Kağıt Tez Asıl Yazım Metni en az 8500 kelime ( yaklaşık 30 sayfa) uzunluğunda olmalı ve bütün tez için A4 ölçüsünde (21cm x 29.7 cm) beyaz ve ‘birinci hamur’ kaliteli kağıt (75-80 g/m²) sayfa kullanılmalıdır. Tez ciltlendikten sonra 20.0 x 28.5 cm boyutlarından daha küçük olmamalıdır. Kağıtların sadece bir yüzüne yazılır. Yazı alanı aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi düzenlenmelidir.

Ankara Üniversitesi FBE Tez Yazım Kılavuzu’ndan alınmış örnek Şekil 4.1: A4 Sayfasına göre sayfa düzeni İlk ve arka sayfalarda (içindekiler, kısaltmalar, tablo, şekil ve simge listeleri, önsöz, özetler, bölümler, kaynaklar, ekler v.b. gibi) başlıklar için de sayfa üst kenarından 3 cm aşağıdan başlanır. Satır sonuna yerleşemeyen kelimelerde tire ile bölüntü yapılmaz, metin sol ve sağ sınırlara göre (justify) hizalanır. Paragraf başı içeriden başlamamalıdır. Ciltlendikten sonra yazının sayfayı ortalaması için ortalanan yazıların yazım bloğuna göre ortalanması gerekir. Aynı kurallar tüm çıktılar için geçerlidir. Tezin daha önce belirtilmiş olan özel sayfalarının dışında tüm bölümlerinin sayfalarının kenar boşlukları yukarıdaki gibi olmalı ve hiçbir şekilde bu sayfa alanının dışına çıkılmamalıdır. Bu boşluklara taşacak şekiller ya küçültülmeli, ya da Ekler bölümünde verilmelidir. Dipnotlar da bu belirlenen sınırlar içinde kalmalıdır. Birden Fazla Cilt : Tez metninin kalınlığı 5 cm’yi aşacaksa, metin iki veya daha fazla cilt olmalıdır. Ciltler ardışık bir şekilde büyük Romen rakamları ile numaralandırılmalıdır. Her ek cilt başlık sayfası

17

(İç Kapak) içermelidir. Her ciltte bu başlık sayfası, cilt numarası dışında ( Cilt I, Cilt II gibi ) aynı olmalıdır. Her ek cilte İçindekiler dizini olmalıdır.

4.1.2 Sayfa Numaralama Tezin Dış Kapağı dışındaki tüm sayfaları sayfa alt ortasından numaralanır. Sayfa numaraları Times New Roman 10 punto ile yazılır. Sayfa numaralarının önünde ve arka yanında ayıraç, çizgi vb. gibi karakterler kullanılmamalıdır. Tezin Ön Sayfaları, yani İç Kapak, İçindekiler, Şekiller Listesi, Tablolar Listesi, Semboller Listesi, Kısaltmalar Listesi, Özet ve İngilizce Özet bölümleri küçük romen rakamları ile (i, ii, iii, iv, vb.), diğer sayfalar arap rakamlarıyla (1, 2, 3, vb.) numaralanır. Tezin ön bölümlerinin sayfa numaraları, İç Kapak’tan Asıl Yazım Metni’ne kadar, “i” den başlayacak şekilde küçük romen rakamları ile sayfanın alt ortasına yazılacaktır. Dış Kapağa sayfa numarası verilmeyecek, İç Kapaktan itibaren numaralandırma başlayacak, ancak İç Kapakta sayfa numarası gösterilmeyecektir. Ön Sayfalar doğrudan ‘ii’ sayfa numarası ile başlayacaktır. Metnin ilk bölümü olan Giriş bölümünün birinci sayfasında da sayfa numarası gösterilmez ve metin doğrudan bir ikinci sayfa ile başlar. Bu şekilde numaralamaya Ekler, Kaynakça, Özgeçmiş sayfaları ile resim, çizelge, tablo ve şekillerin bulunduğu sayfalar dahildir. Bütün sayfalar ardışık (sıralı) bir şekilde numaralandırılmalıdır. Tablo 4.1: Sayfa sırası ve sayfa numaralama tablosu

Dış Kapak - Numaralanmaz İç Kapak i Romen rakamı sayfada gösterilmez Önsöz ii Romen rakamı sayfa alt ortaya konur

İçindekiler " " Tablolar " " Şekiller " "

Kısaltmalar " " Semboller " "

Türkçe Özet " " İngilizce Özet " "

Giriş 1 Arap rakamları, ilk sayfada gösterilmez Diğer Bölümler ... Arap rakamları, sayfa alt ortaya konur

Sonuçlar ve Tartışma ... " Kaynaklar ... "

Ekler ... " Özgeçmiş ... "

4.1.3 Yazı Şekli, Satır Aralıkları ve Düzeni Yazımın sade ve kolay okunabilir şekilde olması gerekir. Tez yazılırken satır araları aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi ayarlanmalıdır.

Tablo 4.2: Satır araları düzeni

Ana metin.................................................................... 1.5 Bölüm başlıklarından sonra........................................ 2.5 Alt bölüm başlığı ve paragraflar arası.........................2.0 Şekil, çizelge ve denklemlerden sonra........................2.5 Şekil alt yazıları, tablo üst yazılarında........................1.0 Dipnotlarda.ve doğrudan alıntılarda........................ ..1.0 Tablo, Şekil, Kısaltmalar, Simgeler Listeleri.....................1.0 ve Kaynaklarda

18

Dikkat: 2.5 satır aralığı bir tek satır (1.0) artı bir buçuk (1.5) satır aralığı demektir ve iki kere 1.5 satır aralığı anlamına gelmemelidir. Aynı şekilde 2.0 satır aralığı da iki tek satır, yani iki kere 1.0 anlamına gelmektedir. Aksi takdirde paragraflar arasında ve başlıklardan sonra gereksiz boşluklar oluşacak ve yazı düzeni bozulacaktır. Kılavuz içinde geçen aralık terimi, bir satır alt kenarından diğer satır alt kenarına olan mesafedir. 1 aralık yaklaşık olarak iki küçük harf boyuna eşdeğerdir. Punto (pt.) ise yazı yüksekliği birimi olup 1/72 inç yada 0.35 mm olarak alınır. Tez metni 1.5 aralıkla yazılır. Kısaltmalar, tablo, şekil ve sembol listeleri, önsöz, özetler, kaynaklar, ekler, özgeçmiş, metin içindeki tablo ve şekillerin isim ve açıklamaları ve dipnotlar 1.0 aralıkta yazılır Yazı boyutu olarak tezin iç bölümlerinde Times New Roman (12 pt.), Arial (11 pt.), Tahoma (11 pt.), Verdana (11 pt.) ve benzerleri kullanılmalıdır. Ancak tüm iç bölümlerde aynı yazı tipi kullanılmalıdır. Süslü ve okunmayı zorlaştıran yazılar kabul edilmez. Yazı rengi siyah olmalıdır. İç ve Dış Kapakların yazı tipi Times New Roman olmak zorundadır. Yazıların, sağ ve sol kenarlarının dikey olarak aynı hizada olabilmesi için “iki yana yasla ” (Justify) tuşu seçilmelidir; yani yazıların iki yana yaslı olarak yazılması gerekmektedir. Koyu ve italik yazım biçimleri gerekli olduğu hallerde kullanılabilir. Son kopyalarda herhangi bir düzeltmeye, satırlar arası eklemeye izin verilmez. Tabloların sığmaması halinde okunabilecek şekilde puntoları 8 punto yazı büyüklüğüne kadar küçültülebilir. Sayfa sonundaki alt başlığı en az iki satır yazı izlemeli ya da alt başlık yeni sayfada yer almalıdır. Yazımda virgül ve noktadan sonra bir karakter boşluk bırakılmalı, ondalık sayılar yazılması gerekiyorsa dil Türkçe ise sayılar arasına virgül, dil İngilizce ise sayılar arasına nokta kullanılmalıdır. Örneğin, dil Türkçe ise bir buçuk rakamı 1,5 şeklinde, dil İngilizce ise bir buçuk rakamı 1.5 şeklinde yazılmalıdır. Tüm başlıklar koyu harflerle yazılır. Üç satırdan uzun doğrudan aktarmalarda, yazı büyüklüğü 10 punto olacak ve italik karakterler kullanılacaktır.

Alt başlıklar sayfanın son satırı olarak yazılamaz, en azından 2 satır daha sığdırılamıyorsa başlık da sonraki sayfada yer alır. Bir paragrafın ilk satırı sayfanın son satırı, paragrafın son satırı da sayfanın ilk satırı olarak yazılamaz.

4.2 TEZ YAZMA İLE İLGİLİ KURALLAR Tezlerde yazım ve noktalama bakımlarından Türk Dil Kurumu’nun İmlâ Kılavuzu’na ve Türkçe Sözlük’üne uyulmalıdır. Her iki kaynağın en son baskısı esas alınır. Söz konusu sözlükte bulunmayan kelime ve deyimlerin kullanılması gerektiğinde, anlamı ve kullanılma gerekçesi bir dipnotla açıklanacaktır. Bir tezde yazım (imla) konusunda özellikle dikkat edilecek kurallardan bazıları bu kılavuzun “4.2.2 Metin Yazılırken Bilinmesi Gereken Esaslar” bölümünde sıralanmıştır.

Paragraflar fazladan TEK SATIR (1.0) boşluk bırakılarak belirtilir ve sekme (girinti) yapılmaz, yani paragraf içerden başlamaz. Tablo ve Şekil’lerin, çizimlerin ve grafiklerin hemen başlıkların altına değil, açıklamaları yapıldıktan sonra yazı metninin içine yerleştirilmesine özen gösterilmelidir.

4.2.1 Yazı Dili Tez, kolay anlaşılır, akıcı bir dille ve yazım kurallarına uygun olarak yazılmalıdır. Anlatım üçüncü şahıs ağzından ve edilgen yapılmalı, cümleler kısa ve özlü olmalıdır. Tezlerde, önsöz, ithaf, teşekkür ve dipnotlar dışında kalan bölümlerdeki ifadelerde birinci şahıs anlatım biçimi kesinlikle kullanılmayacaktır. Anlatım kurgusu tamamen yazar ve danışmanın seçimine bırakılmıştır. Yazımda,

19

anlam ve kapsam birliği açısından cümlelerin paragrafları oluşturduğuna, paragrafların ise bölüm başlığına uygun olması gerektiğine dikkat edilmelidir. Bölüm başlığı altındaki paragraf sayısı anlatım kurgusuna bağlı olmakla birlikte, tek paragraflık bölüm veya tek cümlelik paragraf kullanmaktan kaçınılmalıdır.

4.2.2 Metin Yazılırken Bilinmesi Gereken Esaslar Metin yazılırken aşağıdaki kurallar özellikle gözetilmelidir:

• Tüm metin bölümü sayfaları ortalanmalı ve sayfada iki yana yaslı (justify) olmalıdır. • Metin dik ve normal harflerle yazılır, koyu (bold) harfler başlıklarda ve çok gerekli

durumlarda kullanılır. Noktalama işaretlerinden sonra bir karakter boşluk bırakılır. • Noktalar, virgüller ve diğer noktalama işaretleri tırnak işaretlerinin dışında olmalıdır. • Metnin yazı kısmı içerisinde birden dokuza kadar olan rakamlar bir bölüm numarası

değilse yazı ile yazılmalı, 10 ve üstündekiler rakamla belirtilmelidir. Rakamlar cümle başlatıyorsa yazı ile yazılır.

• Metnin yazı kısmı içerisinde yüzde işareti kullanılmaz, yazı ile yazılır. Denklem, şekil, grafik ve tablolarda yüzde işareti ve rakam kullanılır.

• Başlık numaralarının hemen yanına başlık içinde rakam verilmez. • Başlıklarda bağlaç varsa küçük harflerle yazılır. • Tezler, Türkçe ve İngilizce yazım kurallarına uygun olarak yazılmalıdır ancak gerekli

durumlarda standart kısaltmaların dışında kısaltmalar kullanılabilir. Bu birden. fazla sözcükten oluşan terimler için başharfleri kullanarak yapılır ve kısaltma ilk geçtiği yerde parantez içerisinde, yalnızca bir kere açıklanır. Kısaltmalar ancak çok gerekli olduklarında ve terimlerin Türkçelerine göre yapılmalıdır. Yerleşik Türkçe ve yabancı dilden kısaltmalar (NATO, UNESCO, NASA, WHO, SEKA, vb.) oldukları gibi kullanılabilirler. Birimlere ilişkin standart kısaltmaların (cm, m, km, vb.) sonuna nokta konulmamalıdır. Ancak, Bkz., Drl., Hzl., Ed., Çev., örn., ss., vb. gibi terim olmayan kısaltmaların sonuna nokta konulması gerekir.

• Yabancı dilde yazılan kitap başlıkları, kelime ve terimlerden sonra gelen ekler bu sözcüklerin Türkçe okunuşlarına göre yazılır.

• Tezde genellikle üçüncü şahıs, edilgen kip ve geniş zaman kullanılmalıdır. • Latince kelimeler özgün haliyle yazılır. Zorunlu olarak yabancı dilde yazılması gerekli

terim ve sözcüklerin tümü italik olarak yazılmalıdır. • Türkçe yazılan bir tezde metnin içinde geçen kimyasal madde isimleri ve terimler ile

yabancı dilden ama Türkçe karşılığı olan terimler Türkçe yazılmalıdır. • Tezde ilgili bilim alanı için geçerli uluslararası (ISO) simgeler ve SI birim sistemi

kullanılmalıdır. Birimlerin simgeleri için de aynı standarttan yararlanılmalıdır. Aralarında tanımlı ilişkiler olan bir fiziksel nicelik kümesinin oluşturduğu bir sistemde, işlevsel bakımdan birbirinden bağımsız kabul edilen niceliklere temel nicelik denmektedir. SI birim sisteminde karşılıklı olarak birbirinden bağımsız olarak düşünülen (mutually independent) bu nicelikere karşılık yedi adet temel birim tanımlanmıştır. Bu temel birimler metre, kilogram, saniye, ampere, kelvin, mole ve kandela olup CGMP tarafından resmen onaylanan tanımları ve simgeleri Tez Yazma Kılavuzu’nun Ek Sayfalar’ında verilmiştir.

( Bkz. SI Birimleri, Büyüklükler, Birimler ve Simgeler Listesi (Ek: 8))

20

4.2.3 Metnin Bölümlere Ayrılması, Başlıklar ve Numaralandırma Metinin her bölümü, metin içerisinde kullanılan her Şekil, Tablo ve görsel sunum numaralanmalıdır. Metnin her bölümüne bir sınıflandırma numarası verilmelidir. Başlık numaralandırmada numara bölümler için sayfaya ortalı, alt bölümler için paragraf hizasından başlayarak, koyu karakterlerle yazılır ve iki harf boşluğu ara verildikten sonra koyu karakterlerle bölümün veya alt bölümün başlığı yazılır. Bu kılavuzda, Giriş, Literatür Taraması/Kaynak Özetleri/Kuramsal Temeller, Veri ve Yöntem, Bulgular, Tartışma ve Sonuç birer “Bölüm” olarak kabul edilmiştir. Bölüm başlıkları tek rakamla numaralandırılmalıdır. Ancak bu başlıkları yazarken başlarına ‘Bölüm’ ifadesi yazılmayacaktır. Bir satıra sığmayan başlıkların diğer satırları, ilk satırın (numara hariç) başladığı kolondan başlatılarak (1 satır aralıkla) blok yazım yapılır. Başlığın sonuna herhangi bir noktalama işareti konulmaz. Her tezde bölümler, alt ve ara bölümler ana düşünceyi destekleyici nitelikte olmalı ve metin içerisinde orantılı olarak dağılmasına özen gösterilmelidir. Tezin bölümleri belirlenirken gereksiz ayrıntıya inilmemeli; bölüm ve alt bölümlerin birbirlerine göre öncelik sırasına dikkat edilmelidir. Her bölüm, alt bölüm ve ara bölümün içeriğinin özünü tanımlayacak şekilde bir başlık oluşturularak başlaması gerekir. Kanunlar, maddeler, şartlar, hükümler veya yöntem adları başlık olarak seçilmemeli, tez yazarı başlıklarını kendi özgün kelimeleri ile oluşturmaya çalışmalıdır. Tezin metin kısmı okurun rahatlıkla takip edebilmesi için başlık, alt başlık ve ara başlıklarla belirlenmiş ve rakamlarla numaralanmış bölümlere, alt ve ara bölümlere ayrılmalıdır. Alt başlıklar konu içinde aranılan bilgiye daha kolay ulaşılmasına da yardımcı olur. Bölümlerin numaralandırılmasında Ondalık sistem kullanılması önerilmektedir. Ancak Tez Danışmanı’nın uygun görmesi halinde istenirse Rakam-Harf sistemi de kullanılabilir. Rakam-Harf sisteminin görünümü için Ek Sayfalar’da Rakam-Harf Sistemi ile Başlıklar Örneği (Ek:10) sayfasına başvurulmalıdır. Ondalık sistemde başlıklar ait olduğu bölümün numarası, nokta ve bölümde kaçıncı başlık olduğu, hangi başlığın alt başlığı olduğunu gösterir sınıflandırma numarasına göre numaralandırılır. Örneğin, ikinci bölümdeki üçüncü alt başlığın numarası 2.3 şeklinde, ikinci bölümün üçüncü alt başlığının altındaki birinci alt başlık 2.3.1 şeklinde numaralandırılır. Başlıklar ilgili olduğu bölümün numarası ile başlamalı, alt başlıklar yine ilgili bölüm ve ait olduğu başlığın sırasını gösterir numarası ile başlamalıdır. Örneğin, tezin ikinci bölümünde yer alan birinci derece başlık “Şirketlerde Halkla İlişkilerin Önemi” ve birinci alt başlığı “Şirketlerde Halkla İlişkilerde İletişimin Önemi”, ikinci alt başlığı “Yöneticlerin Şirket İçindeki İletişimde Rolü” ve ikinci alt başlığın altındaki birinci ara başlık “Şirket Yöneticileri Arasında İletişim Paylaşımı” ise başlıklar aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi olmalıdır. Tablo 4.3: Başlıkların numaralandırılması

ANA BAŞLIK: 2. ŞİRKETLERDE HALKLA İLİŞKİLER BAŞLIK : 2.1 ŞİRKETLERDE HALKLA İLİŞKİLERİN ÖNEMİ Alt Başlık : 2.1.1 Şirketlerde Halkla İlişkilerde İletişimin Önemi Alt Başlık: 2.1.2 Yöneticilerin Şirket İçindeki İletişimde Rolü Ara Başlık: 2.1.2.1 Şirket yöneticileri arasında iletişim paylaşımı Dikkat: Başlık numaralarından sonra herhangi bir karakter, işaret veya ayıraç konulmamalıdır. Tezin bölümleri yeni bir sayfadan başlar ve bölüm başlıkları (Giriş, Literatür Taraması bölümünde seçilecek başlıklar, Veri ve Yöntem, Bulgular, Tartışma, Sonuç) numaraları ile birlikte, büyük harflerle, sayfa üst ortasına, sayfa sınırları içinde ortalanarak yazılır. Diğer bölüm başlıkları, bulundukları bölümün numarası, nokta ve bölümdeki sıralarını gösteren sınıflandırma numaraları ile

21

birlikte, sola hizalı olarak paragraf ile aynı hizada yazılır. Özetlemek gerekirse, tek rakamla numaralanmış bölüm başlıkları dışında hiçbir başlık ortalanmaz ve tümü sola hizalı yazılır.

Tablo 4.4: Başlık numaralamada ondalık sistemin İçindekiler sayfasındaki görünümü

Dikkat: Ondalık sistemde metnin yazımı içindeki başlıklarda veya İçindekiler sayfasında ‘Bölüm’ ve benzer ifadeler kullanılmaz. Yukardaki örnekte ‘Bölüm’ sözcüğü sadece öğrencinin seçeceği başlıklara referans örnekleri olarak, örnekleme maksadıyla kullanılmıştır. Asıl Yazım Metni içindeki diğer sıralama veya sınıflandırmalarda, başlıklarla karışabileceği nedeniyle rakam kullanılmaması önerilir. Metnin içerisinde herhangi bir sıralama gerekiyorsa, küçük harfler (a, b, c, vb.) veya küçük romen rakamları (i, ii, iii, vb.) kullanılması önerilmektedir. Sıralama veya sınıflandırmada nokta, kısa çizgi, vb. karakterlerin kullanılmasından kaçınılmalıdır. Bölüm başlıkları ve birinci derece alt başlıklar büyük harfle koyu olarak, ikinci derece ara başlıklar kelimelerin ilk harfleri büyük, normal yazı ile ve koyu olarak yazılmalıdır. Başlık numarası ile başlık kelimeleri arasında iki karkater boşluk bırakılır ve aralarına ayıraç veya herhangi başka bir karakter konulmaz. Başlıklardaki kelimelerin arasında iki karakter boşluk bırakılmalıdır. İkinci ve üçüncü derecede başlıklarda, ve, veya, ile gibi bağlaçlar varsa, bunlar küçük harfle yazılmalıdır. Tablo 4.5 ve Tablo 4.5a da başlıklar yazılırken uyulması gereken kurallar gösterilmiştir.

Tablo 4.5: Başlıkların yazılışı Bölüm Başlıkları (Ana Başlıklar); (1.) BÜYÜK HARF, 14 PUNTO, KOYU HARF, SAYFAYA ORTALANARAK 1. derece Başlıklar (Başlıklar); (2.1) BÜYÜK HARF, 12 PUNTO, KOYU HARF PARAGRAFLA AYNI HİZADA, SOLA HİZALI 2. derece başlıklar (Alt Başlıklar); (2.1.1) Kelime Baş Harfleri Büyük Harf, 12 Punto, Koyu Harf, Paragrafla aynı Hizada, Sola Hizalı 3. derece başlıklar (Ara Başlıklar);(2.1.2.1) İlk kelime baş harfi büyük gerisi küçük harf, 12 punto, koyu harf, paragrafla aynı hizada, sola hizalı 4. derece başlıklar (Ara Başlıklar);(2.1.2.3.5) İlk kelime baş harfi büyük gerisi küçük harf, 12 punto, koyu harf, paragrafla aynı hizada, sola hizalı, italik yazı Tez yazarı ancak çok gerekli olduğunda 4. derece ara başlık kullanmalıdır.

• Metnin içinde bölüm başlıkları (Giriş, Literatür/Kaynak Araştırması’nda seçilecek ana başlık/lar, Veri ve Yöntem, Bulgular, Tartışma, Sonuç) dışındaki başlıklar ortalanmaz, paragraf hizasından sola hizalı olarak başlar.

2. İKİNCİ BÖLÜM 2.1 BİRİNCİ DERECE ALT BÖLÜM 2.1.1 İkinci Derece Alt Bölüm 2.1.1.1 Üçüncü derece alt bölüm 2.1.1.2 Üçüncü Derece Alt Bölüm 2.1.2 İkinci Derece Alt Bölüm 2.1.2.1 Üçüncü derece alt bölüm 2.1.2.2 Üçüncü derece alt bölüm 2.1.2.2.1 Dördüncü derece alt bölüm

3. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

22

• Başlıklar bir satırdan uzun olduğunda alt satırdaki kelimelerin de başlık numarasının altından değil, kelimelerin altından aynı hizada başlamasına özen gösterilmelidir.

• Başlıklarda “Bölüm”, “Kısım” veya “Chapter” gibi terimler kullanılmaz. Her bir başlık okurun o bölümde neyin anlatıldığını kolayca anlıyabileceği şekilde ifade edilmeli ve yazıyı özetlemelidir.

• Maddeler, kanunlar veya araştırma yöntemlerinin adları başlık olarak kabul edilemez. Tez araştırmacısı kendi kelimeleri ile konuyu tanımlayıcı başlıklar oluşturmaya çalışmalıdır. Bir başlığın hemen altında ikinci bir başlık olmamalı, başlığı mutlaka açıklayıcı yazısı takip etmelidir.

Başlıklardan önce ve sonra bırakılacak aralıklar Tablo 4.5a da gösterilmiştir. Terim olarak nk punto yani harf boyutu anlamındadır (12 nk aralık 12 puntoluk karakter büyüklüğüne denktir).

Tablo 4.5a: Başlıkların yazılışı

1. derece başlıklardan; önce 60 nk aralık, sonra 24 nk aralık 2. derece başlıklardan; önce 24 nk aralık, sonra 12 nk aralık 3. derece başlıklardan; önce 12 nk aralık, sonra 6 nk aralık 4.derece başlıklardan; önce 6 nk aralık, sonra boşluk bırakılmaz

4.3 METNİN İÇİNDE KAYNAKLARIN GÖSTERİMİ Gerekli ve mümkün olan her yerde tez araştırmacısının fikirleri yapılmış araştırmalara atıfta bulunarak desteklenmelidir. Ancak, bir yazı metninde kaynak göstermeksizin başka yazar/yazarlardan veya web site/sitelerinden alıntı yapılması suç kabul edilir. Bilindiği gibi hemen her ülkede büyük gayretlerle hazırlanan fikir ve sanat eserleri kanunlarla korunur. Türkiye'de fikir ve sanat eserleri ''5846 sayılı fikir ve sanat eserleri kanunu'' ile korunmaktadır. Tez yazarının kaynak belirtmeden kısmen veya tamamen intihalde bulunması veya tezini kendisinin hazırlamadığının saptanması durumunda, ilgili öğretim elemanı tarafından bir tutanak tutulacak ve Enstitü Müdürlüğü’ne bildirilecektir. Bu gibi durumlarda tez başarısız kabul edilir ve yazarı hakkında Yüksek Öğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği’nin ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.

İyi bir tezin bir özelliği de tezin hazırlık aşamasında kullanılmış olan, tezi yazarken göndermede bulunulan, doğrudan ya da dolaylı olarak alıntı yapılan, veya özet bilgi olarak verilen tüm kaynakları net ve açık bir şekilde gösterebilmesidir. Tezlerde gerek metnin içinde, gerekse dipnotlarda çeşitli kaynaklara yapılan atıflarda kaynak gösterimi için bir kaç farklı yöntem vardır. Ancak, tezin tümünde tutarlı olarak tek yöntem uygulanmalıdır. Kaynakları net ve doğru bir biçimde göstermenin üç temel nedeni vardır:

• Diğer yazarların fikirlerine ve emeğine gereken saygıyı göstermek • Okuyucuya, tez danışmanlarına ve diğer akademisyenlere yapılmış olan çalışmanın derinliği

hakkında somut kanıtlar sunmak • Okuyucunun değinilen ve kullanılan kaynaklara kolaylıkla ulaşmasını sağlamak

Ancak şu gibi durumlarda referans göstermeye gerek yoktur: • Herkesçe bilinen ve tanınan terimler • Üzerinde çok konuşulmuş ve yazılmış bulgu ve veriler • Yeniliği olmayan gözlem ve fikirler • Telif hakkı koruması bitmiş eserler • Kamuoyuna açık, genel bilgiler

23

• Sözlük, ansiklopedi, el kitabı bilgilerindeki anonim yazılar Doğru ve açık bir kaynak gösterimi ancak uygun bir referans tekniği ile mümkündür. Tez hazırlanırken

yazılarda gönderme (referans) yöntemi olarak, yalnızca metin içi kaynak gösterme yöntemi kullanılmalıdır. İstanbul Bahçeşehir Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezleri’nin yazımında yazar-tarih yöntemine diye de adlandırılan Harvard Referans Tekniği’nin kullanılmasını öngörmüştür. Tüm referanslar, ana metinde parantez içinde, yazarın adı, basım yılı ve sayfa numaraları ile belirtilmelidir. Metin içinde kaynak cümlenin başlangıcında veya içinde verilecekse ve yazarın adı cümlede geçiyorsa Paksoy (1989) şeklinde, kaynak cümlenin sonunda verilecekse ve yazar adı cümlede geçmiyorsa (Paksoy 1989) şeklinde gösterilir. Kaynak birden fazla yazara ait olduğunda, yazar sayısı iki ise, yazar soyadları Cincioğlu ve Koçer (1992) şeklinde, yazar sayısı ikiden fazla ise ilk yazarın soyadı ve diğerleri, Koçer ve diğ. (1991) şeklinde yazılır. Aynı yazara ait ve aynı yıl içinde yayınlanmış farklı yayınlar Koçer (1994a), Koçer (1994b) şeklinde numaralandırılır. Takip eden paragraflarda bu konuda daha ayrıntılı bilgi verilmiştir.

İçerik dipnotları ve diğer açıklamalar sayfa altında verilmelidir. Metnin içinde numaralandırılan notlar,

sayfa altında numara sırasına göre dipnotlar olarak yerleştirilmelidir. Notların içinde yer alacak referanslar için de metin içi referans yöntemi kullanılmalıdır.

Harvard Referans Tekniği (Yazar-tarih yöntemi) sistemine göre: a. Kaynak gösteriminin birinci aşamasında tezin hazırlık süresinde kullanılan, metin içerisinde

göndermede bulunulan, veya alıntı alınan her kaynak metnin içinde sözü edildiği yerde yazarın soyadı, eserin yayın yılı ve gerektiğinde virgülden sonra sayfa numarası/ları, parantez kullanılarak belirtilir. Tez metninin içinde kaynak gösterme “soyadı ve yıl” sistemine göre yapılmalıdır. Değinilen eserin cümle içinde yazarının adı geçiyorsa yanına parantez açılıp eserin yayımlanmış olduğu tarih ve gerekiyorsa (kaynaktan alıntı yapılmış veya bazı bölümleri kullanılmışsa) sayfa veya sayfa aralığı yazılır. Cümlede yazarın adı geçmiyorsa, cümle sonuna noktadan önce veya cümle içinde kaynağa değinilen yerde parantez açılır, yazarın soyadı ve eserin yayımlandığı tarih ile sayfa veya sayfa aralığı bu parantezin içinde belirtilir. Soyadı ile tarih arasına virgül konmamalıdır. Aynı anda birden fazla kaynağa değinme yapılıyorsa, bunlar en son yayından en eski yayına doğru sıralanmalı ve yayınların araları virgül ile ayrılmalıdır. Dokümanın belirli bölümlerine göndermede bulunulduğu durumlarda veya doğrudan ya da dolaylı alıntılar yapıldığında, okuyucunun yapılan göndermeyi rahatlıkla takip edebilmesi için parantezin içine yayın yılından sonra mutlaka sayfa numarası/ları da yazılmalıdır. Kaynağın tek bir yazarı yoksa, örn. sözlük veya ansiklopedi gibi bir kaynaksa, veya ortak bir çalışma ürünü ise, örn. video veya film gibi bir kaynaksa, yazarın soyadı yerine eserin adı verilerek gönderme yapılır. Kaynağın yayınlanma tarihinin belli olmadığı durumlarda köşeli parantez içine [tarih yok] ifadesi kullanılır. Basılmış kaynakların metin içindeki gösterimi için geçerli olan kurallar elektronik ortamdan elde edilmiş kaynaklar için de geçerlidir.

b. Kaynak gösteriminin ikinci aşamasında, sözü edilen ve kullanılan kaynakların her biri ayrıca

tezin Arka Sayfalar’ında Kaynakça bölümünde sırasıyla Yazar/lar, Yayın Yılı, Başlık, Yayın Yeri ve Basım detayları ile yazar soyadlarının alfabetik sırasına göre listelenir. (Bkz. 4.3 KAYNAKLARI YAZMA VE SIRALAMA) Sıralamada önce yazarın tek başına yazdığı eserler sıralanır. Sonra varsa diğer yazarlarla birlikte yazdığı eserlere yer verilir. Diğer yazarlarla ortak yazılan eserler birden çoksa ikinci, daha sonra üçüncü yazarların soyadına göre sıralama yapılır. Kaynakların belli bölümlerine

24

gönderme yapılmış veya doğrudan alıntı verilmişse künye yazımının sonuna bir virgül konur ve sayfa numaraları belirtilir.

Harvard Referans Tekniği’ne göre metnin içerisinde kaynaklara, aşağıdaki örneklerde gösterildiği

şekilde göndermede bulunulmalıdır. Kullanılan örnekler sadece örnek vermek amacıyla yaratılmış olduklarından herhangi bir gerçek esere benzerlikleri tamamen rastlantısaldır.

• Metin içinde bir yazarın eserine (kitap, makale, araştırma, tez, vb.) doğal olarak gönderme

yapılıyor ve cümlede yazarın adı geçiyor ise, yanına parantez açılır ve yayın yılı yazılır. Dokümanın belirli bölümlerine atıfta bulunulduğu durumlarda veya doğrudan ya da dolaylı alıntılar yapıldığında parantezin içine tarihten sonra sayfa numarası/ları da yazılmalıdır.

Cormack (1994, s.14) profesyonelce yazılmış olan tüm yazılarda aynı konuda daha önce yayınlanmış eserlere atıfta bulunmanın kaçınılmaz olduğunu ifade etmiştir.

Bu görüş Cormack (1994, ss. 94-101) tarafından da benimsenmiştir. Eserlerinin başından sonuna kadar Jones (1946) ve Smith (1948), her ikisi de, aynı

görüşü savunduklarını belirtmişlerdir. Grimelius (1989, s.21) işlemin olumlu sonuçlandığını söylemiştir.

• Yazar adı cümlenin doğal bir parçası olarak kullanılmamışsa, göndermede bulunulan yazarın soyadı (baş harfi büyük, gerisi küçük harflerle) ve kaynağın basım yılı parantez içinde verilir.

Parantez cümle sonuna açılacaksa nokta parantezden sonra konulacaktır. En son çalışmalar (Pınar 2003) uygulamanın yetersiz kaldığını göstermiştir.

En son çalışmalar uygulamanın yetersiz kaldığını göstermiştir (Jones 1946; Smith1948). Tarihsel araştırma "ne idi?", betimsel araştırma "nedir?", deneysel araştırma "neden?" sorularına cevap aramaya yöneliktir (Best 1959).

• Metin içinde doğrudan alıntı yapılmışsa, hemen alıntı yapılan yerde, cümle içinde veya cümle tamamlandıktan sonra, parantez açılarak yazarın sadece soyadı (baş harfi büyük, gerisi küçük harflerle) yazılıp eserin yayımlandığı tarih belirtilip parantez kapatılır. Alıntı cümle tamamlandıktan sonra ise, parantez kapatıldıktan sonra nokta konulup yeni cümle başlatılır. Dipnotlarda da atıf yapılmak gerektiğinde aynı yöntem kullanılır.

Araştırma dili, büyük ölçüde terimlerden oluşur. “Terimler, bilim ve sanat kavramlarını karşılayan özel anlamlı sözüklerdir”(Özdemir 1989, s.17).

• Alıntı yapılan veya göndermede bulunulan eseri iki veya üç yazar yazmışsa, doğrudan veya dolaylı şekilde, aşağıdaki örneklerde olduğu gibi gösterilir. Sonuncu yazarın soyadından önce ‘ve’ (İngilizce yazılmış bir kaynaksa ‘and’) sözcüğü konulur.

Son yaptıkları proje araştırmalarında Özdemir ve Bozbey (1994, s.123) bu sonuçlara varmışlardır.

Aynı doğrultuda benzer çalışmalar da yapılmıştır (Özdemir, Sungur ve Bozbey 1994, s.150).

Başka araştırmacılar bu konuda yazarla aynı görüşü paylaşırlar (Cincioğlu ve Koçer 1990, ss.122-126).

Yaptıkları çalışmada White and Brown (1964, pp.205-208) da aynı sonuca ulaşmışlardır • Üçten çok yazarın yazdığı bir çalışmaya gönderme veya çalışmadan alıntı söz konusu

olduğunda cümle sonuna veya cümlede geçtiği yerde parantez açılır, baş harfi büyük olarak ilk yazarın soyadı yazılır ve ‘ve diğ.’ sözcükleri takip eder. Çalışma yabancı dilde yazılmış bir kaynak ise ‘ et al.’ sözcükleri kullanılmalıdır. Ancak Arka Sayfalar’daki Kaynakça dizininde tüm yazarların adları belirtilmelidir.

25

Daha önce kullanılan metodların geçersiz oldukları kanıtlanmıştır (Zipursky et al. 1983, pp.123-128).

Talep artışındaki nedenlerin birden fazla olduğu saptanmıştır (Bozbey ve diğ. 2003, ss.134-139).

Tüketicilerin büyük bir çoğunluğunun (Green et al. 1995) benzer tepkiler verdikleri görülmüştür.

Çakar ve diğ. (1997), makalelerinde L’nin rezolvant kernelinin bazı kutuplarının operatörün öz değerleri olmadığını göstermiş ve bu kutupların sürekli spektrumda olduğunu da belirtmiştir

• Aynı konuda birden fazla kaynak var ise, cümle sonuna ya da kaynakların konu edildikleri yerde parantez içerisine her bir yazarın adı ve kaynağın basım yılı tarih sırasına göre en yenisi

başta olmak üzere yazılmalıdır. Bazı araştırmacılar (Daykin (1989), Cummins (1986), Bowers (1983) ve Panjer and

Willmot (1982)) belli bir görüşten gelen tüm farklı taleplerin değer olarak toplanıp aynı görüşten gelen tek bir talep şeklinde değerlendirilmesi gerektiğini savunmuşlardır.

• Kaynaklar bir seri şeklinde birbirini izliyor ise, en yeni kaynaktan başlayarak tarih sırasına göre kaynaklar parantez içerisinde sıralanır, her birinin arasına noktalı virgül konur.

Bu artışa neden olduğu son yıllarda yapılan çalışmalarla (Daykin 1996; Wilmot 1992; Firsch 1990) kanıtlanmıştır. .

• Eğer aynı yazar/yazarların aynı yılda basılmış birden fazla eseri kaynak olarak kullanılmışsa basım yıllarının sonlarına alfabetik bir karakter ilave edilir.

Bozbey ve diğ.(2003a) tarafından yapılan araştırmalar benzer sonuçları vermiştir. Vurgulanmak istenen konu aynı yazarın birden fazla eserinde söz ediliyor ise ilk yayınlanmış

olan eseri başta olmak üzere hepsi belirtilir ve eserlerin yayın tarihlerinin arasına virgül konur. Dolayısıyla Bloggs (1992, 1994) aynı konuyu işlemiştir. Yapılan araştırmalara (Bloggs 1992, 1994) yenileri eklenmiştir.

• Aynı yazarın aynı yıl içerisinde yayınlanan farklı eserlerinden yararlanılmışsa bu eserler yayın tarihlerinin yanına küçük harf konularak ayırd edilir.

Önceki çalışmalarında Smith (1993a) benzer yöntemler kullanmışsa da daha sonraki dönemlerde (1993b) farklı yöntemlere yöneldiğini ifade eder.

• Anonim veya yazarı belirsiz bir kaynak kullanılmışsa ‘Anon’ ifadesi kullanılır ya da yayınlanma tarihi italik olarak yazılan eserin adının yanına parantez açılarak verilir.

Son zamanlarda kullanılan yöntemler (Anon 1988, s.13) farklılık göstermişlerdir. Bu çalışmalar Pazar Stratejileri (1999) kitabından alınmıştır. Kaynak İngilizce ise ve yazarı belli değilse yine ‘Anon’ ifadesi kullanılmalıdır.

FAO kaynaklarına göre Türkiye elma üretimi açısından dünyada beşinci sıradadır (Anon 1991).

• Doğrudan alıntı yapıldığında veya okuyucunun alıntının yapıldığı yeri kolaylıkla bulmasının gerekli olduğu durumlarda sayfa numarası veya sayfa aralığı mutlaka verilmelidir.

Aynı çalışmayı Lawrence (1996, s.124) da yapmıştır. Söz konusu çalışmada (Lawrence 1996, ss.124-135) benzer sonuçlara varılmıştır.

• Eğer alıntı yapılan veya atıfta bulunulan eser bir editör tarafından hazırlanmışsa kaynak gösterirken editörün adı değil, yazarın adı verilecek, ancak Kaynakça dizininde editörün adı da belirtilecektir. Sağlık bilgileri üzerine yaptığı çalışmasında Smith (1975) bu konuya açıklık getirmiştir.

26

Kozak (2002) otel işletmeciliğine yeni bir görüş getirmiştir. Kaynakça’da şöyle yazılır: Smith, J., 1975. A source of information. In W. Jones, Ed. One hundred and one

ways to find information about health. Oxford: Oxford University Press, 1988. Kozak, A. M., 2002. Kat hizmetleri departmanı. N. Kozak, Ed. Otel işletmeciliği

içinde. Ankara: Detay Yayıncılık, 2002, ss.65-98. • Tezin içinde başka bir kaynaktan alınmış şekil veya tabloya gönderme yapıldığında alıntı

yapılmış gibi gösterilmeli, hem yazar adı ve tarih, hem de okuyucunun verileri rahatlıkla inceleyebilmesi için sayfa numarası verilmelidir. Eğer kaynak, kitabın yazarının kendisine değil bir başka kaynağa aitse, her iki kaynak da belirtilmelidir.

(Smith 2005, s.33) (Birleşmiş Milletler 1975 içinde Smith 2005, s.33) Şekil 4.5 Pazar araştırmalarında doğrudan satışın önemi Bozbey ve diğ. (2003, s.18)

den alınmıştır. Şekil 2.3: Kazık genişliğinin yatay yükün dağılımına etkisi (Prakash ve Kumar 1998) Tablo veya şekil olduğu gibi, tümüyle kullanıldığında, kaynakça ayrıntıları sayfanın altında bir

dipnot şeklinde gösterilir. Dokümanın yazarının yanısıra, tablo veya şeklin orijinal kaynağının da gösterilmesi şarttır.

• Alıntı veya gönderme yazarı belirsiz bir gazete veya dergi yazısına ait ise, kaynak göstermede gazete/derginin adı ve yılı kullanılır. Yayın tarihi ve sayfa numarası/ları Kaynakça dizininde belirtilecektir.

Perakende satışlarda giderek daha fazla insan evlere teslim servisinden yararlanmaktadır ( Hürriyet 1996). Otomobil sektöründe görülen bu talep patlaması yan sektörleri de etkilemektedir (Atlas 1993, s.15). • Bir kaynağın içinden başka bir kaynağa gönderme yapılıyor veya alıntıda bulunuluyorsa, her

iki kaynak da metnin içinde gösterilmelidir. Bozbey tarafından (Caner 1994 içinde) yönetilen bu çalışmada da benzer bir yönteme başvurulmuştur. Kaynaklar İngilizce ise “içinde” yerine “in” sözcüğü kullanılır.

• Ansiklopedi gibi genel başvuru kaynaklarının yazarları genelde bilinmediği için bunlara yapılan atıflar dipnotlarında ve yayınla ilgili tüm bilgileri kapsayacak şekilde verilmelidir. Ancak yazarı bilinen bir ansiklopedi veya genel başvuru kaynakları, kitaplar gibi metin içinde (Akurgal 1976) şeklinde belirtilir.

Osmanlı sanatının çeşitli biçimlerde Avrupa'yı etkilemiş olduğu gözlenmektedir. Bu etki en iyi şekilde Boston'daki Museum of Arts'da bulunan tunç bir miğfer üzerindeki motiflerde karşımıza çıkmaktadır (Grube 1976, s.12, res. 6). Ayrıca, • Yazar Olarak Bir Kuruma ...(Bilim Sanat Vakfı 1991, s.5), • Editörlü Kitaptan Bölüme (Bölüm Yazarı dikkate alınır) ...(Kozak 2002, s.72), • Yazarsız Çalışmaya ...(Bilimsel Makaleler Hazırlama 2000, s.45), • Standartlara ...( TS-40561 1985, s.6),

27

• Yazarı Olmayan İnternet Dokümanına ...( www.hotelguide.com.tr 2006), şeklinde göndermede bulunulmalıdır. • Kaynak bir başka yayın içinde kaynak şeklinde bulunuyorsa, aşağıdaki örneklerde gösterildiği gibi

göndermede bulunulur. Her iki kaynağın da verilmesi gereklidir. Koçel (1997) tarafından bildirildiğine göre pazarlama stratejilerinin etkilerini ölçebilme üzerine bu yöntem ilk defa Green (1957) tarafından uygulanmıştır. RVM (Residual Variable Method) yöntemi ilk kez Geers (1969) tarafından, silindirik koordinatlarda klasik akustik dalga denkliğine uygulanmıştır (Akkaş ve Erdoğan 1989).

Smith (1960 Jones 1994 içinde) bu tür yaklaşımların geçersizliğini savunmuştur. Kaynakça dizininde listelerken yalnızca okunan kaynak (örneğin Jones 1994) verilmelidir. • Başka bir kaynakta adı geçen ve alıntı yapılan fakat kendisi o çalışmayı yayınlamamış bir kaynağa

göndermede bulunulduğunda hem kaynağın yazarı hem de alıntı yapılan yazar, her ikisi de belirtilmelidir.

Marshall (1999) ile yaptığı söyleşide Richard Hammond reklamda psikolojinin önemli bir rolü olduğunu vurgulamıştır. Richard Hammond son günlerde yayımlanan bir makalede (Marshall 1999, s.67), “Reklam her zaman insanların arzularını etkileyecektir” demiştir. Kaynakça dizininde listelerken yalnızca kaynağı yazanın eseri (örneğin Marshall 1999) verilmelidir. • Tez içindeki değinme takıları yayın tarihine göre değil yazar soyadına göre seçilmelidir.

Selvi'ye (1988) göre aynı konuda farklı tespitlerde bulunulmuştur.

4.4 KAYNAKLARI YAZMA, SIRALAMA ve KAYNAKÇA Kaynakça sayfası, KAYNAKÇA kelimesinin büyük harflerle, koyu ve ortalanarak üstten tek satır

aralık verilerek yazılması ile başlar (Times New Roman, 14 punto, koyu). Kaynakça sayfası/ları araştırmacının tezini hazırlarken kullanmış olduğu kaynakların künyelerini gösteren dizindir. Kaynakça dizininde tezin hazırlık aşamasında kullanılan, metin içinde değinilen, göndermede bulunulan, doğrudan veya değiştirilerek alıntı yapılan tüm kaynaklar, yazar soyadlarının alfabetik sırası ile aşağıda gösterilmiş olan düzen içinde verilir. Kaynakça başlığının 2 tek satır aşağısından Kitaplar başlığı, italik, sola dayalı ve ilk harfi büyük olacak şekilde yazılır (Times New Roman, 12 punto, koyu). Kaynakların yazımına, 1,5 satır aralık verilerek başlanır. Kaynakları yazmadan önce, paragraf ayarını Önce (12 nk), Sonra (12 nk), Özel (Asılı), Değeri (1,5 cm) ve Satır Aralığı (Tek) konumuna getirilmesi gerekmektedir. Kaynakların künyeleri koyu harflerle yazılmaz, metnin yazımında kullanılan yazı biçimi ve boyutları kullanılır. Süreli yayınlar ve diğer yayınların yazılmasında da kitaplarda uygulanan kurallar uygulanır. Süreli yayınlar ve diğer yayınlar ayrı sayfalardan başlatılmalıdır. Kaynakların belli bölümlerinden yararlanılmışsa basım detaylarından sonra sayfa aralığı mutlaka verilmelidir. Kaynak sıralamasında kitaplar, süreli yayınlar ve diğer yayınlar sıralaması göz önünde bulundurulur. Kaynaklar sıralanırken her biri ayrı sayfada olmak üzere Kitaplar, Süreli Yayınlar ve Diğer Yayınlar şeklinde ayrılmaları gerekir.

Kaynakça dizini konusunda önemli hatırlatmalar: • Kaynakça dizininde künye yazılırken ilk satırdan sonraki satırlar 5 karakter içerden başlamalıdır.

Tez Türkçe hazırlanıyorsa, kaynakça yazılırken iki veya ikiden fazla yazarlı yayınlarda yazarların isimleri arasında "ve" kullanılır. Tez İngilizce hazırlanıyorsa veya kaynakça Türkçe yazılan bir tezde İngilizce bir kaynaksa, kaynaklar yazılırken yazarların isimleri arasında “&” işareti ve “&” işaretinden önce virgül kullanılır.

28

Robeson, J., & Copacino, W., 1997. The logistics handbook. New York: The Free Press. • Aynı yazar(lar)ın farklı yıllardaki yayınları veriliyorsa, önce yaptığı yayından başlanarak, aynı

yılda yapmış olduğu yayınlar veriliyorsa da metin içerisindeki değinme sırasına göre yayın yılının yanına harf konarak alfabetik sıralama yapılmalıdır.

• Metin içerisinde kaynak gösterirken ve diğ. ya da et al. ile kısaltılan yazar adları da kaynak listesinde tam olarak verilmelidir.

• Çeviri kitaplarda orijinal kitabın değil çeviri kitabın yayın tarihi esas alınmalıdır. • Bir kaynağın bir çok defa değişik bölümlerinden faydalanılıyorsa kaynak ilgili gösterim

şekillerinden birisi ile gösterildikten sonra faydalanılan sayfalar ardı ardına, aralarına virgül konularak verilmeli ve söz konusu kaynak tek bir kez listelenmelidir.

• Kaynaklarda kullanılan süreli yayınların uluslararası kısaltmaları konmalıdır. Eğer bu kısaltmalar bilinmiyorsa periyodik orijinal adıyla yazılmalıdır.

• Kitaplara ait kaynaklar yazılırken kitabın adından sonraki 2. ve daha üzerindeki baskı sayıları belirtilir. Birinci basım için kitabın adından sonra herhangi bir baskı sayısı verilmez.

• Makale ve kitap adları kaynakçada belirtilirken; yalnızca ilk sözcüğün ilk harfi büyük, diğerleri küçük yazılır. Özel isimler ve iki noktanın ardından gelen ilk sözcük bu kurala dahil değildir.

• Editörlü kitap, görsel ve işitsel medya, internet sitesi gibi bazı yapıtlar kaynakçada belirtilirken yabancı diller ve Türkçe arasında bazı farklılıklar vardır. İngilizce yazılmış editörlü kitaplar kaynakçada belirtilirken kitabın adından önce “in” kullanılırken, Türkçe editörlü kitaplarda “in” yerine kitabın adı ve baskı sayısından sonra “içinde” sözcüğü kullanılır. Benzer biçimde internet sitelerinden ya da veri tabanlarından alınan İngilizce makalelerin kaynakçada belirtilmesinde “from”, ”retrieved”, “available at” gibi bazı sözcükler kullanılır. Bu türdeki Türkçe yapıtlar kaynakçada gösterilirken; “in” ve “retrieved” sözcükleri yerine Türkçe sözcükler kullanmaya gerek yoktur fakat istenirse, “alınmıştır”, “içinde” veya “erişilebilir” ifadeleri kullanılabilir.

• Yazar ve tarih belirtilmeyen internet belgelerinde, belgenin başlığı yazıldıktan sonra kullanılan “(b.t.)” bilinmeyen tarih, “(t.y.) tarih yok anlamına gelir. İngilizce makalelerde tarihin bilinmediği “(n.d.)” [no date] ile gösterilir.

Harvard Referans Tekniğine Göre Kaynakça Dizininin Yazımı: Metnin içinde göndermede bulunulan ve değinilen kaynakların tümü Arka Sayfalar’daki Kaynakça dizininde künyeleri ile eksiksiz olarak aşağıda belirtilen kurallara uyularak listelenmelidir. Kaynakların yazar soyadına göre alfabetik yazılımı kabul edilmiş olduğundan kaynakların künyelerinin başlangıcında herhangi bir numaralandırma olmamalıdır. Tez çalışmasında faydalanılan yayınlar yazar soyadlarına göre alfabetik sırayla sıralanır. Derginin, kongre kitapçığının, kitabın vb. adı italik olarak yazılır, altı çizilmez, ayraç, tırnak işareti veya koyu harfler kullanılmaz. Kitabın ve makalenin adının yalnızca ilk sözcüğün ilk harfi büyük, diğerleri küçük yazılır. Kaynak eserin yazımının bir satırdan daha uzun olması halinde ikinci satır ve diğer satırlar, ilk satırın beş karakter içerisinden başlayarak yazılmalıdır. Yayım yeri, yayın evinin bulunduğu (eserin yayımlandığı) kentin adıdır. Kaynak eğer kitap ise kitabın adından sonra nokta konularak baş harfi büyük diğerleri küçük olmak üzere eserin yayım yeri yazılır, iki nokta üst üste konulur ve yayın evinin adı verilir. Kaynak Tek Yazarlı Kitap ise:

-Yazarın Soyadı, Adının Baş Harfi.,

29

-Yayım yılı. -Kitabın adı (italik yazı ile, yalnızca ilk sözcüğün ilk harfi büyük, diğerleri küçük). -Baskı sayısı(eğer birinci baskı değilse). -Basım Yeri: Yayın Evi. Örnek Koçel, T., 2003. İşletme yöneticiliği. 9. Baskı. Kırklareli: Beta Basım. Kaynak İki Yazarlı Kitap ise: -Birinci Yazarın Soyadı, Adının Baş Harfi. ve İkinci yazarın Soyadı, Adının Baş Harfi., (Kaynak İngilizce ise ‘ve’ sözcüğü yerine ‘&’ karakteri) -Yayım yılı. -Kitabın adı (italik yazı ile, yalnızca ilk sözcüğün ilk harfi büyük, diğerleri küçük). -Baskı Sayısı (eğer birinci baskı değilse). -Basım Yeri: Yayın Evi. Örnek Baylis, J. & Smith S., 1999. The globalization of world politics. New York: Oxford University Press. Kaynak Üç Yazarlı Kitap ise: -Birinci yazarın Soyadı, Adının Baş Harfi., İkinci Yazarın Soyadı, Adının Baş Harfi. ve Üçüncü Yazarın Soyadı, Adının Baş Harfi., -Yayım yılı. -Kitabın adı (italik yazı ile, yalnızca ilk sözcüğün ilk harfi büyük, diğerleri küçük). -Baskı sayısı (eğer birinci baskı değilse). -Basım Yeri: Yayın Evi Örnek Şenatalar, F., Hoyi F. ve Tiftik Y., 1985. İnsan gücü eğitimi. 2.Baskı. Ankara: Kazancı Hukuk Yayınları. Kaynak Üçten fazla Yazarlı bir kaynak ise: - Tüm Yazarların Soyadlarının Alfabetik Sırası ile Adlarının Baş Harfleri aralarına virgül; sonuncu yazar soyadından önce ‘ve’ veya ‘&’ sözcükleri, karakteri, -Yayım yılı. -Kitabın adı (italik yazı ile, yalnızca ilk sözcüğün ilk harfi büyük, diğerleri küçük). - Baskı sayısı (eğer birinci baskı değilse). - Basım Yeri: Yayın Evi. Örnek Grace, B., Kauf, C., Manens, A., & Yourgin, H.,1988. A history of the world. Princeton, NJ: Princeton University Press. Andrulis, D.P., Beers, V.S., Bentley, J.D.& Gage, L.S., 1987. Medicaid and hospital care for AIDS patients. Health Affairs, 6, pp. 110-118. Kaynak Çeviri Kitap ise -Yazarın Soyadı, Ad/lar/ının Baş Harf/ler/i., -Yayım yılı -Kitabın adı (italik yazı ile, yalnızca ilk sözcüğün ilk harfi büyük, diğerleri küçük). - Baskı sayısı (eğer birinci baskı değilse). -Çeviren/ler/in adı/ad/ları/nın baş harfleri, soyadı/soyadları(Çev.). -Basım Yeri: Yayın Evi -(orijinal basım tarihi yılı).

30

Kitap yabancı dilde yazılmışssa ve Türkçe’den başka bir dile çevrilmişse ‘Çev.’ kısaltması yerine ‘Trans.’ kısaltması kullanılır. Örnek Levi-Strauss, C., 1985. The view from afar. J. Neugroschel& P. Hoss ( Trans.), New York: Basic Books (original printing 1980). Stannard, D.E., 2004. Amerika’nın soykırım tarihi. Ş.Bıyıklı (Çev.), İstanbul: Gelenek Yayıncılık (orijinal basım tarihi 1992). Kaynak Derlenmiş, Hazırlanmış veya Editörlü Kitap ise: Deleyen/ler/in, Hazırlayan/lar/ın ve Editör/ler/in Ad/lar/ı ve Soyad/lar/ı aşağıdaki örneklerde belirtildiği şekilde gösterilir. Derleyen, Hazırlayan ve Editör Adları belirtildikten sonra parantez içine (Drl.), (Hzl.) ve (Ed.) kısaltmaları kullanılır. Bir kurumun yayını söz konusu olduğunda ise yazar adı yerine kurumun adı yazılır. Örnek Kılıç, A., 2005. Atatürk’ün sırdaşı Kılıç Ali’nin anıları. Hulusi Turgut (Drl.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Şenses, F. (Hzl.), 1996. Kalkınma iktisadı, yükselişi ve gelişimi. İstanbul: İletişim Yayınları. von Hallberg, R. (Ed.). 1984. Canons. Chicago: University of Chicago Press. Fytikas, M.D., & Kolios, N.P., 1979. Preliminary heat flow map of Greece, in Terrrestrial heat flow in Europe, pp. 197-205, Cermak, V. & Ryback, L., (Eds.). Heidelberg: Springer-Verlag. İnalcık, H., 2000. Tarihsel bağlamda sivil toplum ve tarikatlar, E. Fuat Keyman - A.Yaşar Sarıbay (Drl.). Global yerel eksende Türkiye. İstanbul: Alfa Yayınları, ss.593-601. Kaynak Kitaptan bir Bölüm ise: -Bölüm Yazarının Soyadı ile Adının Baş Harfi., -Yayım yılı. -Bölümün adı. -Kitabın adı (italik yazı ile). -Baskı sayısı (birinci baskı değilse). -Basım Yeri: Yayın Evi, sayfa aralığı. Örnek Ertuna, İ. Ö., 1991. Optimum portföyün bulunuşu. Yatırım ve portföy analizi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, ss. 89-100. Ernst, G., & Newell, A., 1969. GPS: A case study in generality and problem solving. Instruments in problem solving. New York: Academic Press, 1989, pp. 48-75. Kaynak Süreli Yayından Tek Yazarlı Makale ise: -Yazarın Soyadı, Ad/lar/ının Baş Harf/ler/i. -Yayım yılı. -Makalenin adı. -Süreli Yayının Adı (italik yazı ile) -Cilt numarası(koyu yazı ile), -(Sayı numarası) (parantez içinde), -Makalenin sayfa aralığı. Örnek Norberg, R., 2003. The Markov chain market. Astin Bulletin. 33 (2), pp. 265-288. Boughton, J.M., 2002. The Bretton Woods proposal, an indepth look. Political Science Quarterly, 42 (6), pp.564-78. Süreli bir yayından birden fazla yazarlı makaleler ise aşağıdaki örnekte olduğu şekilde gösterilir.

31

Örnek Artan, E. İ. ve Börü, D., 2006. Çalışanların teşvikinde kültürel boyutlar: Ayın elemanı uygulaması. Öneri Dergisi. 7 (25), ss.1-7. Denning, P.J., Comer D.E., D. Gries, Mulder M.C., & Young A.J., 1989. P.R.: Computing as a discipline. Communications of the ACM, 32 (2), pp. 9-23.

İngilizce süreli yayınlardan makalelerin sayfa aralığı ” pp.” şeklinde gösterilir. Dergi, gazete ve benzeri yayımlarda yayın yeri verilmez. Kaynak Rapor ise: -Yazarın Soyadı, Ad/lar/ının Baş Harf/ler/i., -Yayım yılı. -Raporun başlığı. -Raporun Adı (italik yazı ile). -Yayın Yeri: Yayınlayan. Yazarı belirsiz raporlarda, yazar adı yerine raporu yayınlayan yerin adı verilir. Örnek Alexander Hamilton Institute, Inc., 1978. How to manage in a crisis. Modern Business Reports. New York: Modern Business Reports. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası. 2006. Finansal İstikrar Raporu. Aralık. Ankara. Kaynak Gazeteden bir Makale ise: -Yazar/lar/ın soyadları, Ad/ların/ın Baş Harf/ler/i., -Yayım yılı. -Makalenin başlığı. -Gazetenin Adı(italik yazı ile), -Gazetenin tarihi. -Makalenin bulunduğu sayfa aralığı Örnek Slapper, G., 2005. Corporate manslaughter, new issues for lawyers. The Times, 3 Sep. pp.4-5. Güneş, H., 2004. Çin ekonomisi nasıl soğuyacak. Milliyet, 26 Mayıs. s.4. Makalenin yazarı belli değilse: Radikal, 29 mayıs 2004. Yüzlerce kuş ve balık neden ölüyor?, s.4. Kaynak Yayınlanmamış Tez ise: -Yazarın Soyadı, Adının Baş Harf/ler/i., -(Sunulduğu Yıl). -Tezin adı. -Tezin Türü(italik yazı ile). -Sunulduğu Yer: Üniversite Adı ve Enstitü. Örnek Karabekiroğlu, Z.Ç., (2006). Analysis of female star images in popular magazines in the 1960s: The Case of Türkan Şoray. Thesis for the M.A. Degree. İstanbul: Bahçeşehir University SBE. Şahin, E., (2007). Yönetici hemşirelerde zaman yönetimi. Yüksek Lisans Projesi. Bahçeşehir Üniversitesi SBE. . Kaynak Mahkeme Kararı ise -Kararı veren Mahkemenin Adı. -Karar tarihi, Numarası -(Kararın Yayınlandığı Kaynağın adı(italik yazı ile), Ay Yıl), Kaynağın SayfaAralığı.

32

Örnek Yargıtay H.G.K. 19.5.1963 E. 4-39, K.59 (Adalet Dergisi, Mart-Nisan 1964), ss.3-4. Yasaların Kaynak Gösterilmesi: Örnek Milli Eğitim Temel Kanunu ( 1739 s. k). Resmi Gazete, 14574; 24 Haziran 1973. Örnek Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 1982. Kaynak Ulusal veya Uluslararası Olarak Ulaşılabilen Film ya da Video ise: -Yapımcının Soyadı, Adının Baş Harfi. (Yapımcı), -Yıl. -Yönetmenin Adı Soyadı (Yönetmen). -Filmin Adı (italik yazı ile) [Film]. -Yapım yeri: Yapımcı Firma. Örnek Akpınar, N. (Yapımcı), 2004. Yılmaz Erdoğan (Yönetmen). Vizontele Tuba [Film]. Türkiye: BKM Film. Smith, J.D. (Producer), 2001. A.F. Smithee (Director). Really big disaster movie [Motion Picture]. United States: Paramount Pictures. Child Growth Foundation., 2004. Health for all 3 the video Part 1. [video]. London: Child Growth Foundation. Kaynak televizyon programı ise:

-Yapımcının Soyadı, Adının Baş Harfi. (Yapımcı), -Yayınlanma tarihi. -Programın adı (italik yazı ile) [Televizyon Programı]. -Yayınlandığı Yer: Yayın Kurumu.

Örnek Warner Brothers (Producer), 2005. Great films from the 80s: a selection of clips from Warner Brothers top films from the 1980s. [DVD]. New York: Warner Brothers. Kaynak sözlü görüşme veya yazılı görüşme ise: Sözlü ve yazılı görüşmelere değinmek gerekiyorsa, görüşme yapılan kişi ve kurumların isimleri metin içinde verilerek gerekli açıklama unvan, adres, vb. gibi kişiye ait ayrıntılar dipnot olarak verilir. Sözlü ve yazılı görüşmeler eğer yayınlanmamışsa KAYNAKÇA dizisine konmamalıdır. Görüşme veya yazışma yapılan kişi/lerin İSİMLERİNİN BAŞ HARFLERİ ve SOYADLARI büyük harflerle yazılır ve görüşmenin niteliği belirtilir. Örnek (M. AYTAÇ, sözlü görüşme) (N. MANSUR, yazılı görüşme) Kaynak konferans bildirileri ise: Yazarın SOYADI, ADI., Yayın yılı. Bildiri Adı.Konferans kitapçığının adı. Tarih ve Kongre Yeri, Basım Yeri: Yayın Kurumu, sayfa numaraları verilir. Kaynak rapor ise Kaynak hazırlanmış bir rapor ise aşağıdaki örneklerde görüldüğü gibi verilir. Burke, W.F. & Uğurtaş, G., 1974. Seismic interpretation of Thrace basin, TPAO

internal report, Ankara, Turkey. McCaffrey, R. & Abers, G., 1988. SYN3: A program for inversion of teleseismic body wave forms on microcomputers, Air Force Geophysics Laboratory Technical Report, AFGL-TR-88-0099, Hanscomb Air Force Base, MA., U.S.A.

33

Metin içinde Şekil veya Tabloya gönderme yapılıyor ise: Şekil veya tablolara yapılan göndermelerde, şekil veya tablolar başka sayfalarda ise göndermeler aşağıdaki örnekte gösterilen şekillerin birine uygun olarak yapılır. Örnek Pazar Araştırmalarında doğrudan satışın önemi Şekil 5.4 de gösterilmiştir. Konuya uygun sonuçlar elde edilmiştir (Şekil 9.3). Değerlendirme sonuçları Tablo 4.3’de gösterilmiştir. Bu sonuçlara göre (Tablo 4.3), yapılan promosyon faaliyetleri.... Bulgular istatistiksel olarak değerlendirilmiştir (Tablo 4.3). Daha önce değinilmiş bir şekil veya tabloya yeniden gönderme yapıldığında gönderme parantez içinde ve “Bkz.” kısaltması kullanılarak yapılır. Sonuç olarak bu değerlendirmeye göre (Bkz.Tablo 2.2)........... Çalışan kesimin çalışmayan kesime göre beklentisi (Bkz. Şekil 2.2)......... Kaynak akademik konferanslarda yayınlanmış bildiri ise şöyle gösterilir: Karakuzu, R., Orhan, A. ve Sayman, O., 1992. Yarı dairesel çentikli kompozit levhaların elasto-plastik zorlamalar altında mukavemetlerinin artırılması, V. Ulusal Makina Tasarım ve İmalat Kongresi, ODTÜ, Ankara, 16-18 Eylül, ss. 449-458. Elektronik Kaynakların Gösterimi

Elektronik verilerin kaynak gösterilmesi konusunda henüz kurallar tam yerleşmemiş olmakla birlikte aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir.

- Basılı kaynağı tanıtır gibi tüm bilgiler verilmeli, - Elektronik kaynaklarda Internet adresi genellikle tek satır olarak yazılmalı ve tek satıra

sığmayan adres olduğunda Internet adresindeki noktalama işaretlerinin (örneğin @ . / gibi) satır sonuna gelmesine dikkat edilmeli ve

-URL adresleri verilmelidir. Kaynak Yazar/lar/ı belli elektronik kaynak veya WEB adresi ise -Yazar/lar/ın Soyad/lar/ı, Ad/lar/ının Baş Harf/ler/i., -Yayım yılı, -Online başlık. -Yayın yeri, Web adresi:URL (altı çizilecektir) ve köşeli parantez içinde [Erişim tarihi]. Örnek Holland, M., 2002, Guide to citing internet sources [online], Poole, Bournemouth University, http://www.bournemouth.ac.uk/library/using/guide to citing internet sourc.html.[cited 4 November, 2002]. Kaynak İnternette Yayımlanan Dergi veya Gazete Makalesi ise: -Yazar/lar/ın Soyad/lar/ı, Ad/ları/nın Baş Harf/ler/i.,(sonuncu yazarın soyadından -Yayım Yılı. önce ve/& sözcükleri konur) -Makalenin Başlığı. -Gazete veya derginin adı (italik yazı ile), -[köşeli] parantez içinde medya türü] tarih, -Koyu yazı ile Cilt Numarası Parantez içinde Sayı numarası, varsa sayfalar, -Web adresi, URL veya diğer kaynak detayları [köşeli parantez içinde erişim tarihi]. Örnek Jenkings, R., 1989. Clashing with caching. Arıadne, [online] Issue 21 (1), 10 September, 1989. Available at:http://www.ariadne.ac.uk/issue21/web-cache/ [cited 2 December 2004].

34

Kaynak İnternetten – Yazar Adı Olarak Bir Kurum ise -Kullanılan Kurumun Adı, -Yayının Adı, Yıl, İnternet Adresi (erişim tarihi için gün ay yıl), Sayfa Numarası. Örnek TCMB, Yıllık Rapor, 2005, http://www.tcmb.gov.tr [erişim tarihi10 Eylül 2002], s.5. Kaynak Veri Tabanı ise: -Yazarın Soyadı, Adının Baş Harfi. Yıl. -Makalenin Adı. -Derginin Adı(italik yazı ile). -Cilt Numarası(koyu yazı ile) Sayı Numarası (parantez içinde). -Veri Tabanının Adı [erişim tarihi gün ay yıl]. Örnek Stipek, D., Givvin, K.B., Salmon J.M., & Macgavyers, C.L. 1998. Can a teacher intervention improve classroom practices and student motivation? The Journal of Experimental Education. 66 (319). InfoTrac veri tabanı [6 Eylül 1999]. Kaynak Bibliyografik Veri Tabanı (Database)ndan Özet Bilgi ise: -Elektronik kaynak göstermede belirtilmiş olan yöntemler geçerlidir. -Cilt detayları veya sayfa numaralarından sonra özetin hangi veri tabanından alındığı belirtilir. Örnek Boughton, J.M., 2002. The Bretton Woods proposal, an indepth look. Political Science Quarterly, [online]. 42 (6), Abstract from Blackwell Science Synergy database. Available from: http://www.pol.upenn/articles, Blackwell Science Synergy. [cited 12 June 2005]. Kaynak Türkçe yazılıyorsa ‘Abstract from’ ifadesi yerine, veri tabanının adından sonra ‘alınmış özet’, ‘database’ yerine ‘veri tabanı’ ifadeleri yazılır. Elektronik ortamda kaynak gazete veya dergi Türkçe ise, köşeli parantezin içine ‘elektronik ortam’ ifadesi , ‘cited’ yerine ‘ziyaret tarihi’, ‘Available’ yerine ‘Erişilebilir’ ifadeleri kullanılabilir ve tarih Türkçe verilir Kaynak İnternetten Yazarı Olmayan bir Doküman ise: - Kaynak gösterimine italik olarak yazılmış Doküman Adı ile başlanır, -Yıl verilir, internet adresi girilir ve sonunda köşeli parantez içinde erişim tarihi detayları yazılır. Örnek Doküman Adı. Yıl. İnternet Adresi [erişim tarihi: gün, ay, yıl]. Kaynak web sitesinden erişilebilir bir yayın ise: -Farklı kaynaklar web siteleri adresleri ile gösterilir. -Konu başlığı italik yazı ile verilir. Örnek Scottish Intercollegiate guidelines network. 2001. Hypertension in the elderly. SIGN publication 20) [internet]. Edinburgh: SIGN (Published 2001) Available from: http://www.Boots-Plc.Com/Information/Info.Asp?id=447 [cited 23 July 2005].

4.5 METİN AKTARMA ve ALINTI YAPMA Tez araştırmasında kullanılan kaynaklardan alınan bilgilerin ve doğrudan alıntıların metne yerleştirilmesinde aşağıdaki kurallar uygulanır:

35

a. En çok üç satırı geçmiyen doğrudan alıntılar cümlenin akışı içinde verilir. Doğrudan alıntılarda daima yazar adı, yayın tarihi ve alıntılanan metnin yapıttaki sayfa numaraları verilir. Doğrudan alıntılanan bölüm çift tırnak ( “......” ) işaretiyle belirlenir. Bu durumu Öztarhan (2001, s. 43), “........................................................... ...............................................................” şeklinde açıklamıştır. b. Üç satırdan daha uzun doğrudan aktarmalarda, alıntılar metinden ayrı gözükecek şekilde satır başından 1.5 cm içeriden başlayarak ve yine satır sonundan 1.5 cm içeriden bitecek şekilde, daha sık satır aralığı (1.0), daha küçük punto (10 pt.) ve italik yazıyla yazılır. Alıntının başına yazarın soyadı, parantez içerisinde kaynağın yayımlandığı tarih ve alıntının alındığı sayfa/lar yazılır. Bu tür alıntılar tırnak işareti içerisinde verilmez.

Öztarhan’ın (2001, ss.43-44) açıkladığı gibi: İtalik yazı......................................... .......................................................... .......................................................... ...........................................................

c. Alıntı değiştirilerek aktarılıyorsa yapılan alıntının anlamını değiştirmeden tez metni ile bütünleşmesine özen gösterilmelidir. Alıntı tırnak içinde olmak zorunda değildir ancak cümle bitimine parantez açılarak yazarın soyadı, kaynağın yayım yılı ve alıntının alındığı sayfa numarası verilir ve sonra cümlenin noktası konur. Alıntı yapılan her kaynak Kaynakça dizininde yer almalıdır.

• Doğrudan aktarmalarda uzun cümleler kısaltılıyorsa üç nokta ile, tüm bir cümle atlanıyorsa dört nokta ile gösterilmelidir. Alıntıda bir yer açıklanacaksa köşeli parantez kullanılır. • İkincil alıntı kullanılmaz; kaynağın kendisi de bir başkasından alıntı yapmışsa ilk kaynağı

elde etmek gerekir.

4.6 DİPNOTLARIN YAZILIŞI Metnin içerisinde akıcılığı bozabilecek fakat mutlaka verilmesi istenen ek bilgi, açıklama ve tartışmalar “dipnot” lar şeklinde verilir. Başka kaynaklardan aynen yapılan aktarmalar, başka yazarların kendilerine özgü düşünceleri, özel bilgi veya görüşler, araştırmanın önceki veya sonraki bölümlerine yapılan atıflar için dipnotu göstermek gerekebilir. Sözlü tartışmalarda ortaya çıkan fikirler, ek bilgiler, teşekkürler, varılan sonuca karşı görüş ve fikirler, açıklamalar veya kaynaklar için de dipnotu kullanılabilir. Yazar-tarih yöntemi ile kaynak gösterilen bir tezde dipnotlu kaynak göstermeden mümkün olduğunca kaçınmalı ve ancak çok gerekli durumlarda (sözlü görüşme, aykırı veya benzer fikirleri verme gereği, açıklama yazısının içindeki bir kaynak, tamamlayıcı bilgi verme vb.) kaynakları dipnotta gösterme yolu seçilmelidir. İki türlü dipnot vardır:

• Numaralandırma yolu ile gösterilen kaynak veya bilgi dipnotu • Asteriksle gösterilen bilgi ve açıklama dipnotu

Bir dipnot, not başvuru işareti “ ¹ “ veya “*” ve buna karşılık gelen not metni olmak üzere birbiriyle bağlantılı iki parçadan oluşur. Dipnotlu kaynak gösterme veya tamamlayıcı bilgi verme yönteminde önce metin içinde geçen ve herhangi bir kaynaktan alıntı ve aktarma sözden, bir kavram, konu sözcüğü veya bir isimden hemen sonra, ya da cümle veya paragraf sonuna dipnot numarası üst simge (indis) olarak yazılır. Sonra dipnot açıklamaları sayfa altında, fakat sayfa alanı sınırlarını aşmayacak şekilde, metin yazısından 1.5 satır satır aralığı bırakıldıktan sonra, sayfanın solundan sağına çekilen sürekli bir düz çizginin altından başlar. Sayfanın alt kenarında bırakılması gereken boşluğa kesinlikle taşılmamalıdır. Sürekli

36

çizgi ile dipnotu arasında 1.5 satır aralığı bırakılmalıdır. Dipnotu simgesi sayfa altındaki dipnotta yazar adının ön üstüne, üst simge olacak şekilde verilir. Aynı sayfada birden fazla dipnotu olduğu durumlarda iki dipnotu açıklamasının arasında fazladan bir tek satır aralık bırakılır. Dipnotları daha sık satır aralığı (1.0 satır aralığı) ile ve normal yazı boyutundan daha küçük (10 punto) yazı büyüklüğünde yazılır. Dipnotları aşağıdaki örnekte görüldüğü gibi sayfa içine yerleştirilir.

Kaynak: Ankara Üniversitesi FBE Tez Yazım Kılavuzu Şekil 4.2: Sayfada dipnot gösterimi

Dipnot numarası satırbaşından başlar ve bir harf ara verilerek dipnot yazısına başlanır. Dipnot numarası yazının hemen üstünde kalır. Dipnot açıklaması verilirken daima yazar veya konuşanın adının başharfi ve soyadının açık yazılmasıyla başlanır. Yazarın soyadından sonra konulacak virgülden sonra kaynağın adı (kitap, makale, söyleşi, sempozyum, katalog, kongre yayınları, vb.) takip eder. Bir kaynağa ilk kez başvurulduğunda onun dipnot yazımı ile ikinci ve daha sonraki yazımları birbirinden farklıdır. İlk kez yapılan başvuruda, kaynakla ilgili tüm bilgiler verilir. (Bkz. Bölüm 4.2 METNİN İÇİNDE KAYNAKLARIN GÖSTERİMİ ve Bölüm 4.3 KAYNAKLARI YAZMA, SIRALAMA ve KAYNAKÇA) İki veya daha fazla göndermeler için Türkçe yazılan tezlerde Tablo 4.6 da verilen kısaltma bilgilerinden yararlanılır. İngilizce yazılan tezlerde ise Ibid, op.cit., loc.cit., gibi Latince kökenli kısaltmalar kullanılır. Dipnotlarda verilen tüm kaynakların künyelerinin Arka Sayfalar’daki Kaynakça dizininde gösterilmeleri şarttır. Dipnotlar her sayfa içinde belirme sırasına göre “¹” den başlayarak numaralandırılmalı ve dipnot açıklaması mutlaka değinmenin geçtiği sayfada yer almalıdır. Metinde verilecek açıklama dipnotları da kullanıldığı sayfa sonunda yer almalı ve bu dipnotları diğerlerinden ayırmak için yıldız işareti kullanılmalıdır. Tez yazarı mümkün olduğunca açıklamaları tez metninin içinde yapmaya ve fazla açıklama dipnotu kullanmamaya gayret etmelidir. Açıklaması

37

yapılacak kelime ya da cümlenin sonuna üste yıldız (*) işareti konularak, sayfa sonunda açıklaması yapılır. Aynı sayfada birden fazla açıklama olduğunda çift yıldız (**) ya da üç yıldız (***) kullanılır. Açıklama dipnotunun da aynı sayfada yapılmasına dikkat edilmelidir. Diğer sayfalarda da aynı yöntem izlenir. Açıklama dipnotları da daha sık satır aralığı (1.0) ve normal yazı boyutundan daha küçük (10 punto) yazı büyüklüğünde yazılır.

Tablo 4.6: Tez yazımında ve dipnotlarda kullanılabilecek sembol ve kısaltmalar tablosu

Sayfa/sayfalar s./ss.

Aynı yazarın sonraki bir yerde belirtilmesi a.y.

ve benzeri/ve benzerleri vb.

Adı geçen eser a.g.e.

Adı geçen gazete a.g.g.

Adı geçen makale a.g.m.

Adı geçen tez a.g.t.

Aktarma Akt.

Aynı eser/yer a.e.

Bakınız Bkz.

Basım tarihi yok t.y.

Basım yeri yok y.y.

Çeviren Çev.

Çok yazarlı eserlerde ilk yazardan sonrakiler ve diğ.

Damga Vergisi Kanunu DVK

Editör/yayına hazırlayan Ed.

Eserin bütününe atıf b.a.

Eserin kendi içinde aşağıya atıf Bkz:a

Eserin kendi içinde yukarıya atıf Bkz.yuk.

Karşı görüş k.g.

Karşılaştırınız krş.

Milli Eğitim Bakanlığı MEB

Dikkat Ibid=a.g.e. kısaltması, bir kaynağa gönderme yaptıktan sonra ancak araya başka bir kaynak girmemişse kullanılır. Araya başka kaynak girdikten sonra tekrar bu kaynağa atıf yapılacaksa, op.cit.=y.a.g.e. veya a.e. kullanılmalıdır. Dipnotlu Kaynak Gösterme Yöntemine göre dipnotta verilecek bilgiler aşağıdaki düzene uygun biçimde yapılabilir. Verilen örneklerde dipnotlu kaynak gösteriminin metin içinde farklı kullanım şekilleri (bir kaynağa ikinci kez başvuru, internetten bir kaynak) görülmektedir.

38

Bir kaynağa ilk kez başvuru: R. Arıkan, 2000. Araştırma Teknikleri ve Rapor Yazma. 3.Basım, Ankara: Gazi, s.150.

Bir kaynağa ikinci kez başvuru: Yazarın Soyadı, Sayfa Numarası. Arıkan, s.154.

İnternetten bir kaynağa başvuru: Yazarın Adı Soyadı, Belgenin Başlığı. Tüm Yapıtın Başlığı veya Mesaj Hattının Başlığı, Belge Tarihi ve Yayın Bilgileri, Internet Adresi (Dosyaya Erişim Tarihi), (Sayfa veya Paragraf). John Hill, International Marketing. Marketing Review, 1996,Vol.2.No.3 http://www.marketing.org/hypertext/ DataSource/ Hill.html (25 Eylül 2001), s.5 (veya par.12). Dipnotlarda kaynak gösterimi gerektiği durumlarda aşağıdaki bilgilerden yararlanılmalıdır. Kaynağa ilk kez başvurulduğunda tüm künyesi verilir. O. Aytepe, 1995. Türk- Amerikan ilişkileri çerçevesinde manda sorunu ve Harbord misyonu. Prof. Dr. Abdurrahman Çaycı’ya Armağan. H.Ü. Ankara: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınları, s.63. Arka arkaya iki dipnotta aynı eserin aynı sayfası veriliyorsa “Aynı yer.” ifadesi kullanılmalıdır. Örnek 5 Aynı yer. Arka arkaya iki dipnotta aynı eserin farklı sayfası veriliyorsa; a.g.e./a.g.m, sayfası yazılır. Örnek 6 a.g.e, s. 247. Araya başka bir yazarın eseri giriyorsa; yazarın soyadından sonra eser adı ve sayfası yazılır. Örnek 7 Ertan, a.g.e, s. 242. Aynı yazarın iki eseri kullanılıyorsa; yazarın soyadı, eserin adı ve/veya kısaltılmış adı, sayfası yazılır. Örnek 8 Ercan, Osmanlı İmparatorluğu’nda Bulgarlar ve Voynuklar s. 29. 8 Ercan, Voynuklar, s. 29. Aynı soyadlı iki yazarın eseri kullanılıyorsa; yazar adının baş harfi ve soyadı yazılır. Örnek 9 Osman Turan, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Ankara, 1965, s. 145. 10 Şerafettin Turan, Mustafa Kemal Atatürk, Ankara: Bilgi Yayınevi, 2004, s. 221. 11 Ş.Turan, a.g.e., s. 223.

4.7 TABLO, ŞEKİL ve DENKLEMLERİN YERLEŞTİRİLMESİ Tablolar ve şekiller için daktilo, bilgisayar programı ya da şablon kullanılabilir. Aynı sayfada bir ya da birden fazla tablo, şekil veya görsel sunum yer alabilir. Bütün görsel sunumlar ilk sözü edildikleri yere mümkün olduğu kadar yakın yerleştirilmelidir. Tablo, şekil veya görsel sunumların sayfa yapısı kuralları göz önünde tutularak ve metnin içinde açıklaması yapıldıktan sonra yer alması gereklidir. Tablo ve denklem dışındaki şema, çizim, grafik, fotograf, resim ve diğer göze sunum araçlarının tümüne şekiller olarak atıf yapılır ve tez içerisinde aynı tablolar gibi, benzer biçimde numaralandırılıp gösterilirler. Tüm tablo ve şekiller metin ile ilişkilendirilmek zorundadır. Yani Şekil 2.2.’de görüldüğü gibi veya ............................Tablo 2.2.’de verilmiştir ve benzeri ifadeler kullanılmaksızın metnin içine tablo ve şekil yerleştirilemez. Kural olarak a. Tablolar sayfa kullanım alanı içinde sola dayalı (align left),

39

b. Şekiller ise sayfa kullanım alanı içinde ortalanmış (center) olmalıdır. Aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir: a. Tablo numara ve açıklayıcı bilgilerinin tablonun üst kısmında sayfaya ortalanarak, b. Şekil numara ve açıklayıcı bilgilerin şeklin altına şekil boyutunu geçmeyecek (şeklin enine uygun) şekilde justify (iki yana yaslı) olarak verilmesi, c. Şekil altı yazıları boyutu ne olursa olsun ortalanarak verilmemesi gerekmektedir. Tablolar, şekiller ve diğer görsel sunumlar her bölümde bulunduğu bölümün numarası (alt ve ara bölüm numarası dikkate alınmaz), nokta ve o bölümdeki sırasını gösterir rakamla birlikte, kendi içlerinde, çift numaralı sisteme göre, örneğin Şekil 4.3 veya Tablo 5.4 olarak adlandırılmalıdır. Tablo/şekil açıklaması, numara ve adından olusur. Tablo/sekil numarasındaki ilk rakam bölüm numarası (eklerde harf) , ikinci rakam ise tablo veya şeklin o bölüm içindeki sıra numarasıdır (Şekil 2.3, Tablo 1.5, eklerde Tablo A1, Şekil B1 gibi). Tablolar, nümerik (rakamsal) bilgilerin sistemli ve düzenli olarak verilmiş biçimidir. Tablo şeklindeki iki boyutlu düzenlemeler, değişkenleri yan yana dizerek aralarındaki benzerlik ve farklılıkları kolayca göstermek için kullanılırlar. Tabloları hazırlarken aynı ya da benzer verileri birden fazla tabloda sunmamaya ve bir veya iki cümlede özetlenebilecek verileri tablolaştırmamaya dikkat edilmelidir. Her tablonun,

• numara ve başlık, • çerçeve, • içerik ve • tablo dipnotları olmak üzere dört temel elemandan oluşması beklenir.

Tüm şekil ve tabloların ve diğer görsel sunumların kendine ait bir numarası olmalıdır. Metin içinde yer alan tüm tablo ve şekiller numaralandırılır ve her birine bu numaraya göre başvurulur. Her tablonun numarası ve açıklaması tablonun üstüne yazılır. Numaralama rakamlarla yapılmalıdır. Numaralar her bölüm içinde kendi aralarında, birbirinden bağımsız olarak, ayrı ayrı olmalıdır. Tablolar her bölümde kendi içlerinde, şekiller her bölümde kendi içlerinde numaralandırılır. Her bölümdeki tablo veya şekil çift numaralı sisteme göre, yani bölüm numarası ile birlikte, her bölümde birbirinden bağımsız olarak numaralandırılır. Alt veya ara bölümlerin numarası dikkate alınmaz. Örneğin “4.1.2” şeklinde bir tablo veya şekil numarası olmamalıdır. Çift numaralı sistemde, birinci numara tablonun bulunduğu bölümü, ikincisi o bölümdeki sırasını gösterir. Örneğin,

• dördüncü bölümdeki birinci tablo “Tablo 4.1” veya • üçüncü bölümdeki sekizinci şekil “Şekil 3.8” olarak numaralandırılmalıdır.

Aynı tablo veya şeklin farklı bölümleri “Tablo 4.1a”, “Şekil 4.1b” olarak numaralandırılır. Numaralar, “Şekil” ve “Tablo” sözcüğü ile birlikte kullanılır ve bu sözcüklerden sonra yazılırlar. Tablo ve şekil başlıkları, tablonun ve şeklin içeriğini tam olarak yansıtacak nitelikte olmalıdır. Tablo başlıkları, tablo üzerine ve sayfaya ortalanarak, koyu harflerle yazılır. Tablo ve şekillerin başlıkları, numaranın yanına bir boşluk ve iki nokta üst üste konulup iki karakter boşluk bırakıldıktan sonra başlıkları ve açıklayıcı bilgilerinde ilk kelimenin baş harfi büyük, diğer kelimelerin baş harfleri küçük, koyu harfle yazılmalı ve başka yerde sözü edilecek veya kullanılacaklarsa aynı başlık ve numara ile değinilmelidir. Örnek Tablo 4.3 : Yerleşim bölgelerine göre nüfus dağılımı Şekil 5.3 : Şirket içinde bilgi akışı şeması Tablonun içeriğini sütun, başlık ve veriler gibi tablo içinde kalan bilgiler oluşturmaktadır. Sütün başlıkları ve tablo verileri ortalanarak yazılır. Yazı boyutu tabloya göre ayarlanır. Tablo verilerindeki

40

kısaltmalar, dipnot kısmında veya kısaltmalar listesinde mutlaka açıklanır. Tablodaki satırlar, tablonun büyüklüğüne göre ayarlanmalıdır. Tablo 4.6: Metnin içinde Tablo yerleştirilmesi örneği

Tablo 6.6: Demografik özelliklerin dağılımı

n %

Yaş Grupları

25-29 17 28,3

30-34 18 30,0

35-39 12 20,0

40 ve üzeri 13 21,7

Medeni Durum Evli 37 61,7

Bekar 23 38,3

Eğitim Durumu

Sağlık Meslek Lisesi 7 11,7

Önlisans 24 40,0

Lisans 17 28,3

Yüksek Lisans 12 20,0

Toplam 60 100

Kaynak: Şahin, E., (2007). Yönetici hemşirelerde zaman yönetimi. Yüksek Lisans Projesi. Bahçeşehir Üniversitesi SBE. Şekillerin başlıkları numarasıyla birlikte şekillerin alt kenarından bir satır aralığı boşluk bırakılarak ve koyu harflerle şeklin altına, tabloların üst yazısı ise tablonun üst kenarından bir satır boşluk yukarısında, numarasıyla birlikte tablonun üstüne yazılmalıdır. Alt ve üst yazılar uzunsa, yazı sola hizalı olarak başlamalıdır.

Kaynak: Şahin, E., (2007). Yönetici hemşirelerde zaman yönetimi. Yüksek Lisans Projesi. Bahçeşehir Üniversitesi SBE.

Şekil 6.2: Hemşirelerde yaş gruplarının dağılımı

Şekil 4.3: Metnin içinde Şekil yerleştirilmesi örneği

Her Şekil ve Tablo için benzer alt yazı ve üst yazı formatı kullanılmasına özen gösterilmelidir. Şekillerin (çizim, fotoğraf, vb.) eni minimum 9 cm olmalı ve şekil altı yazısı 10 punto büyüklüğünde,

Yaş Grupları

28,3%

30,0%

20,0%

21,7%

25-29 30-34 35-39 40 ve üzeri

41

şeklin enine uygun olarak iki yana yaslı olarak verilmelidir. Tablo ve şekillerin içersindeki bilgiler okunabilir büyüklükte olmalıdır. Tablo ve Şekil’lerin numaraları ile başlıkları arasında parantez, çizgi, ayraç, yıldız, alt çizgi gibi başka hiçbir işaret bulunmamalıdır. Tablo ve Şekil’lerdeki tüm kenarlar aynı koyuluk ve kalınlıkta çizilmelidir. Kaynak tanımlayıcı ve açıklayıcı tablo ve şekil dipnotları tablonun hemen altına yazılır. Küçük harf ve boyutta Tablonun ve Şekil’in altına sola dayalı olarak önce kaynak, daha sonra da açıklayıcı dipnot yazılır. Birden fazla açıklama dipnotu olduğunda yıldız (*) işareti kullanılmalı, kaynak dipnotlarında birden fazla kaynak olduğunda araya noktalı virgül konularak yazılmalıdır.

Bir

yayından aynen alınan Tablo’larda Tablo’nun kaynağı tablonun altında ‘Kaynak:’ yazdıktan sonra referans olarak gösterilmelidir. Tablo ve Şekil’lerde ölçümler, değerler ve farklı kısımlar Latin harfleri, kısaltmalar ve semboller ile tanımlanmalı ve her birinin neyi simgelediği ayrı bir semboller/kısaltmalar listesi sayfasında veya bir dipnotta açıklanmalıdır. Her bir Tablo ve Şekil’in üstyazı ve altyazısında neyin simgelendiği açıkça ifade edilmeli, eksenlerinin ne tanımladıkları üzerlerine yazılmalıdır Birden fazla Tablo veya Şekil aynı sayfaya yerleştirilebilir. Ancak iki sayfadan daha fazla sürekli Tablo veya Şekil Asıl Yazım Metni içinde verilmez. Çok sayıdaki tablo veya şekiller, gerektiğinde eklerde verilir. Tablo ve Şekil’lere, ilk rakam bölüm numarası (eklerde harf), ikinci rakam Tablo’nun veya Şekil’in bölüm içindeki sıra numarası olmak üzere, ana bölümlerde “Tablo 2.2”, “Şekil 2.1”, eklerde “Tablo A.1”, “Şekil B.1” biçiminde sıra ile numara verilir. Tablo üst yazısı ile tablo arasındaki boşluk, kelime işlemcisinde tablo üstü yazı biçiminde yazıdan önce 12 punto, sonra 6 puntoyla ayarlanır. Tablo açıklamasından önce 12 punto sonra ise 6 punto boşluk bırakılır. Şekil açıklamasından önce 6 punto sonra ise 12 punto boşluk bırakılır. Tablo ve şekil açıklamaları ile tablo ve şekil hiçbir şekilde birbirinden ayrılmaz. Açıklamalar olabildiğince öz olmalıdır. Açıklamaların bir satırı aşması halinde, ikinci ve diğer satırlar birinci satır başı ile aynı sütundan başlamalı, blok yazım yapılmalıdır. Tablo ve şekil açıklamalarının sonuna nokta veya virgül konulmamalıdır. Bir sayfadan uzun olan şekiller ve tablolar tez metni içinde bulunmak zorunda ise bir sayfa boyutunda uygun bir yerden bölünmelidir. Şeklin ve tablonun devamı bir sonraki sayfada aynı şekil ve tablo numarası, başlığı ve (devam) sözcüğü ile aşağıdaki örnekte görüldüğü gibi verilmelidir. Şekil 4.3: Nüfusun kentlere ve kasabalara göre dağılımı Şekil 4.3: Nüfusun kentlere ve kasabalara göre dağılımı (devam) Şekiller ve tablolar ile ilgili yapılacak değinmeler aşağıdaki gibi olmalıdır: Çalışma alanı Istanbul J29c1 paftası içinde, İstanbul’un 50 km GD’sunda yer almaktadır (Şekil 1.1). Lüks maddeleri için talebin arza göre davranışı Şekil 2.2’de gösterilmektedir. Paketlerin pek çok çeşitleri ve her çeşidin de değişik türleri olmakla birlikte (Şekil 3.5 a, b) genel tasarım sekiz tipe ayrılır. Yapılan araştırmalar sonucunda, örneklerdeki farkların aylara göre değiştiği saptanmıştır (Tablo 4.3). Bu kategorideki bebek mamalarına ait İngiltere Gıda Standart’ları Tablo 2.1’de verilmiştir. Logo örneklerinin hazırlanma aşamaları karşılaştırıldığında (Şekil 5.3), hepsinin benzer tür aşamalardan geçtikleri görülmektedir.

42

Bir başka yayından aynen ya da değiştirilerek alınan şekil veya tablo kullanıldığında, şekil veya tablonun açıklama yazısında 'soyadı ve yıl’ sistemine göre değinme yapılmalıdır. Şekil 2.2: Evrim yolları ve bileşimlerin olası evrimsel konumu (Maeder and Mener 1988) Şekil 3.4: Tanıtım süresinin yıllar içinde değişimi (Green 1989’dan değiştirilerek alınmıştır) Bazı tezlerde, hazırlama ve fiziksel yerleştirme güçlükleri nedeniyle, aynı tipte şekilleri gruplayarak tez metninin bitimine veya Ekler bölümüne ilave etmek gerekli olabilir. Eklerdeki tablo ve şekiller yukarıda da belirtildiği gibi harfle Tablo A1 veya Şekil B3 şeklinde adlandırılır ve tablolar ard arda, şekiller daha sonra ard arda sıralanır. Tez metninin arkasına ilave edilecek bu sayfalar da metin ile birlikte numaralandırılmalıdır. Tezde gerekli nitelikte fakat çok uzun belgeler varsa bunlar için arka kapak içine bir cep düzenlenebilir. Tablo ve Şekil Örnekleri ( Ek: 6) Denklemler altta ve üstte 2.5 satır aralığı boşluk bırakılarak ve sayfa solundan 1.0 cm içeriden başlanılarak yazılır. Denklemlere, ilgili bölüm içinde, aynı tablo ve şekillerde olduğu gibi, çift rakamlı sisteme göre sıra ile numara verilir. Bu numaralar [(1.1), (1.2), ...., (2.1), (2.2), ...] (gerekiyorsa aynı denklemin alt ifadeleri (1.1a) , (1.1b) olarak) şeklinde satırın en sağına yazılır. Denklem numaraları, aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi, denklemin ait olduğu bölüm numarası (alt ve ara bölüm numaraları dikkate alınmaz), nokta ve kaçıncı denklem olduğunu gösterir sıra numarası ile belirlenip, parantez içerisinde, denklemin sağ tarafına yazılır ve her birinin aynı hizada olmasına özen gösterilir. Denklem numaralandırılırken numaranın başına “Formül” ya da “Denklem” ibaresi yazılmaz ancak metin içinde değinildiğinde “Denklem 3.2” olarak adlandırılır. Tablo 4.8: Metnin içinde denklemlerin gösterimi

y= ax+b (3.1) p1x1+p2x2 = m (3.3)

( )α

δδδCosx 2

121 += (4.3)

kh = p / y (2.1) p : kazığa z derinliğinde etkiyen zemin gerilmesi y: deformasyon (m)

5. TEZ ARAŞTIRMASINDA YAPILMAMASI GEREKENLER Tez araştırması süresince ve tez yazılırken aşağıda ana hatları ile belirtilmeye çalışılan hataların yapılmamasına özen göstermek araştırmacının daha verimli çalışmasını ve hazırlanan tezin akademik sunum standartlarına uygunluğunu sağlayacaktır. a. Amaca ve olanaklara uygun, yapılabilirliliği olan bir konu seçilmemesi b. Seçilen konunun yeterince sınırlı olmaması c. Kapak sayfalarının eksik bilgiler içermesi d. Özet ve Abstract bölümlerinin çok uzun veya çok kısa yazılması, araştırma konusunun ve bulguların dışına çıkılması, İngilizce çevirinin tam olmaması e.Giriş bölümünün gereğinden uzun yazılması, kaynak gösterilmesi gerektiği durumlarda gösterilmemesi, Giriş’in bir Önsöz’e benzemesi f. Kaynak /Literatür taraması bölümlerinde yeterli sayıda ve önemli kaynaklara yer verilmemesi, incelenen kaynakların eksik değerelendirilmesi

43

g. Araştırma konusuna uygun yöntemin seçilmemesi, veri toplama, veri analizi ve sonuçların sunumunda en uygun yolun izlenmemesi h. Bulguların hatalı olması ve yanlış değerlendirilmeleri, istatistiksel analizlerin hatalı olması, elde edilen bulguların araştırmanın amacına ve kullanılan verilere uygun olmaması i. Araştırmanın üzerinde durulmayan, yeterince araştırılmayan hususlarında öneri sunulması, önerilerin çok kısa veya çok uzun olması j. Kaynakça dizininde listeyi uzun tutmak için metnin içinde değinilmeyen kaynakların gösterilmesi, kaynakların künyelerini sunarken akademik bildirim kurallarına uyulmaması, tutarlı olarak aynı kuralların her kaynak bildirimi için kullanılmamış olması k. Anlatım dilinin araştırmanın bilimsel düzeyine ve amacına uygun olmaması, okuyucu kitlenin seviyesine uygun seçilmemiş olması Yararlanılan kaynak: Rauf Arıkan, 2000. Araştırma teknikleri ve rapor yazma, 3. basım, Ankara: Gazi Kitabevi, s.276.

6. TEZ DANIŞMANININ ATANMASI ve GÖREVLERİ Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin 18. ve 19. maddelerine göre Yüksek Lisans tezli programları öğrencileri en geç üçüncü yarıyılın başından itibaren her yarıyıl tez çalışmasına kayıt yaptırmak zorundadır. Tezli Yüksek Lisans Programı’nı tamamlama süresi en fazla dört yarıyıldır. Kredili derslerini ve seminer dersini başarıyla bitiren, ancak tez çalışmasını tamamlayamadığı için tez sınavına giremeyen öğrenciye, ilgili Enstitü Başkanlığı önerisi ve Enstitü Yönetim Kurulu kararıyla tezini savunması için en fazla iki yarıyıl ek süre verilebilir. Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin 20. maddesi uyarınca, tezli Yüksek Lisans Programları’nda Enstitü Başkanlığı en geç ikinci yarıyılın sonuna kadar her öğrenci için bir tez konusunu ve bir tez danışmanını ilgili Enstitü Müdürlüğü’ne önerir. Tez Danışmanı, Öğretim Üyeleri veya ilgili Akademik Kurul’un belirleyeceği niteliklere sahip Öğretim Görevlileri arasından seçilir. Tez Danışmanı önerisi, ilgili Enstitü Yönetim Kurulu’nun onayı ile kesinleşir. Tez çalışmasının niteliğinin gerektirdiği bazı durumlarda Ek Danışman atanabilir ancak bu ilgili Enstitü Yönetim Kurulu tarafından karara bağlanır. Danışman bir tez dönemi içinde en fazla altı öğrenciye danışmanlık yapabilir. Öğrencinin devam ettiği Program Koordinatörü öğrenciye bir Tez Danışmanı atar ve Danışman, tez hazırlığı ve yazmaı süresince, bağlı olduğu Koordinatörü tezin gelişimi ile bilgilendirir. Tez Danışmanı, danışmanlığını yaptığı öğrencilerin Program Koordinatörü tarafından onaylanmış konularını ve Tez Danışmanı’nın adını içeren öğrenci onay dilekçelerini öğrencilerinden alıp Enstitü Müdürlüğü’ne iletmelidir. Tez Danışmanı, danışmanı olduğu öğrencilerin tezlerini gerekli tez dönemi içinde Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin ilgili maddelerine göre başlama ve bitirmelerinden sorumludur. Danışman, tez süresince danışmanlığını yaptığı öğrenciyi yönlendirerek, tezinin lisansüstü kriterlerine ve Üniversite Tez Yazma Kılavuzu’na uygun olarak hazırlanmasından ve tezin okunup değerlendirilmesinden sorumludur.

44

6.1 YÜKSEK LİSANS TEZİNİN TESLİMİ ve TEZ JÜRİSİNİN ATANMASI Tez çalışmasının bitiminde, ilgili yarıyıl için akademik takvimde belirlenen yarıyıl sonu tarihine kadar Tez Danışmanı’nın tezi yeterli gördüğünü ve bu kılavuza uygunluğunu belirten yazısı ile birlikte tezin geçici olarak ciltlenmiş (spiral ciltli), ya da uygun bir dosya veya klasör içinde beş kopyası, üçü jüri üyelerine, ikisi yedek jüri üyelerine verilmek üzere Enstitü’ye teslim edilir. Ayrıca, YÖK’e gönderilmek üzere Tez Veri Formu öğrenci tarafından doldurularak İngilizce ve Türkçe Özet ile birlikte birer kopya teslim edilmelidir. Enstitü, kopyalardan birini alıkoyarak diğer kopyaları tez jürisi üyelerine dağıtır. Tezin tamamlandığına dair tez danışmanından alınan yazının ve tezin Enstitüye teslim edilmediği hallerde, hiç bir şekilde tez jürisi atanamaz. Enstitü Müdürü, ilgili program direktörüne tezin teslim edildiğini bildirerek, tez jürisine ilişkin önerisini yapmasını ister. Program direktörü, jüri üyelerine ilişkin birden çok öneride bulunabilir. Biri öğrencinin tez danışmanı olmak üzere üç öğretim üyesi veya görevlisinden oluşan tez jürisi (gerekli durumlarda iki yedek jüri üyesi de atanabilir), ilgili program direktörünün ve/veya Tez Danışmanı’nın önerisi dikkate alınarak Enstitü Yönetim Kurulu tarafından atanır. Jüri üyelerinden en az biri, başka bir Enstitü anabilim dalından veya başka bir yüksek lisans programının öğretim üyesi veya görevlilerinden veya bir başka yükseköğretim kurumundan atanır. Enstitü Yönetim Kurulu’nun atama kararı, jüri üyelerine, öğrenciye ve program direktörüne bildirilir. Jüri üyelerine, atama kararıyla birlikte tez kopyası da teslim edilir. Tezin, kılavuzda belirtilen kurallara uygunluğu önce Tez Danışmanı ve sonra da Jüri Üyeleri tarafından kontrol edilerek yapılması gereken düzeltmeler belirtilir. Her tezin açık, sade, kolay anlaşılır bir dille ve doğruluk ilkelerine bağlı olarak yazılması öncelikle tez yazarının sorumluluğudur. Bu niteliklerin olup olmadığı Tez Danışmanı ve Tez Savunma Sınavı Jürisi tarafından incelenir.

6.2 YÜKSEK LİSANS TEZ SINAVI Yüksek Lisans Tez Sınavı ile ilgili aşamalar ve bilgiler aşağıda özetlenmiştir.

• Tez jürisi, tezin kendilerine teslim edildiği tarihten itibaren en geç bir ay içinde tez sınavı için toplanır.

• Tez danışmanı, tez danışmanının Üniversitenin kadrolu öğretim üyesi veya görevlisi olmadığı hallerde program direktörü, jüri üyeleriyle bağlantı kurarak tez sınavının tarihini, saatini ve yerini belirler ve belirlenen tarihten en az on gün önce Enstitüye bildirir. Sınav tarihi, saati ve yerinde yapılacak her türlü değişiklik gecikmeksizin Enstitü Müdürü’nün onayına sunulur.

• Tez sınavı tarihinin belirlenmediği veya jürinin belirlenen tarihte toplanmadığı hallerde Enstitü Müdürü, sınav tarihini, saatini ve yerini re’sen belirleyebileceği gibi, gerekli hallerde yeni jüri atanmasını Enstitü Yönetim Kurulundan isteyebilir. Sınav tarihi, saati ve yeri, Enstitü tarafından jüri üyelerine, öğrenciye ve program direktörüne duyurulur. Bu duyurunun yapılmadığı hallerde tez jürisi toplanamaz.

• Tez sınavları, Üniversitenin binalarında yapılır. Ancak, haklı nedenlerin bulunduğu hallerde Enstitü Müdürü, Üniversite binaları dışında sınav yapılmasına izin verebilir. Tez sınavı tarihi, yeri ve saati öğrenciye bildirilir. Öğrencinin tez sınavına gelmemesi halinde, varsa haklı mazeret dikkate alınarak yeniden sınav tarihi, saati ve yeri belirlenir. Haklı mazereti olmaksızın sınava ikinci kez gelmeyen öğrencinin ilişiği kesilir.

• Tez sınavı, öğrencinin tez çalışmasını sunması ve bunu izleyen soru-cevap ve eleştiri bölümünden oluşur. Tez sınavı bitiminde öğrenci ve varsa dinleyiciler sınav yerinden çıkarılır ve her bir jüri üyesi, tezi, sunumu ve sorulan sorulara verilen yanıtları değerlendirerek kanaatini ve oyunu açıklar. Tez jürisi, salt çoğunlukla "başarılı", "başarısız" veya "düzeltme" kararı verir ve kararını öğrenciye sözlü olarak bildirir.

45

• Karar, jüri üyeleri tarafından imzalanan bir tutanakla tespit edilir ve tutanak tez danışmanı tarafından tez sınavını izleyen üç gün içinde Enstitüye ulaştırılır. Tutanakta kararın oybirliğiyle mi veya oy çokluğuyla mı olduğu belirtilir.Oyunu "başarısız" veya "düzeltme" olarak kullanan jüri üyeleri, en geç sınav tarihini izleyen üç gün içinde teze ilişkin değerlendirmelerini yazılı olarak Enstitüye sunarlar. Tezi "başarısız" kabul edilen öğrencinin ilişiği kesilir.

• Tezi hakkında "düzeltme" kararı verilen öğrenciye durum ayrıca Enstitü tarafından bildirilir. Öğrenci, tez sınavından itibaren en geç üç ay içinde gerekli düzeltmeleri yaparak tezini öngörülen şekilde teslim etmek zorundadır. Düzeltmeleri yapılmış teze jüri sadece "başarılı" veya "başarısız" kararı verebilir. Bu sınav sonunda da tezi "başarısız" bulunan öğrencinin ilişiği kesilir.

6.3 TEZ TESLİMİ ile İLGİLİ GENEL TALİMAT Tez önerisi kabul edilen ve Tez Savunma Sınavı’nda başarılı olan öğrenciler, tezlerinin düzeltmeleri yapılmış son halini ciltlenmiş olarak teslim ederler. Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’ nin 21. maddesinde belirtildiği gibi, Tez Danışmanı, Jüri Üyeleri ve ilgili Enstitü Müdürü tarafından imzalanmış onay sayfalarını da içeren ve koyu mavi renkli kapakla ciltlenmiş tezler, üç adet olarak, savunma tarihinden itibaren en geç bir ay içinde, yanında tezin elektronik ortamdaki son halinin yer aldığı üç CD ( .doc ve .pdf formatında) ile birlikte Enstitü’ye teslim edilir. Enstitü’ye tezin aslını teslim etmek şart değildir ama tüm fotokopi sayfalarının tezin başından sonuna kadar aynı koyulukta mürekkeple ve birinci sınıf beyaz kağıda basılmış olmaları gerekir. Tezlerin bir kopyası Enstitü’de kalır, bir diğeri Bahçeşehir Üniversitesi’nin kütüphanesine, üçüncüsü de Tez Danışmanı’na verilir. Tez tesliminde aşağıdaki belgeler tamamlanmış olmalıdır:

i) Jüri tarfından onaylandığı tarih ve imzalar eksiksiz olarak üç adet ciltli tez ii) Ayrı bir adet Tez Onay Sayfası

iii) YÖK için doldurulmuş Tez Veri Giriş Formu iv) Bir kopyası YÖK Tez Merkezi’ne gönderilmek, iki adet tezin teslim edileceği

zarfın içine tezlere yapışık olarak verilmek üzere, içlerinde Tez, Abstract ve Özet’in birer kopyası bulunan üç adet CD

v) Yüksek Lisans tezleri için tez jürisi tutanağı YÖK Tez Merkezi’ne gönderilmek üzere tezin tamamı tek bir PDF formatında CDye kaydedilir. Türkçe ve İngilizce dildeki özet sayfaları her biri ayrı bir PDF dosyası olarak ayrıca bu CD de yer alacaktır. Üzerinde "Referans Numarası" bulunan ve YÖK için hazırlanan basıma uygun tez veri giriş formu (.doc veya .pdf olarak) CDye kaydedilmelidir. Dosyalara isim verirken yazar adı ve soyadının sonuna dosyanın hangi bilgiyi içerdiği eklenir. Dosyalar sıkıştırılmamış ve şifresiz olacaktır. Dosyalar isimlendirilirken Türkçe karakter kullanılmamalıdır. Bu durum farklı bilgisayarlarda sorun çıkartabilmektedir. Dosyalara isim verirken yazar adı ve soyadının sonuna hangi bilgiyi içerdiği eklenecektir. Örneğin Ayşe Gürsoy isimli bir öğrencinin tez CDsinde, ayse_gursoy_tez.pdf (tezin tam metni ve tek pdf), ayse_gursoy_ozet_tr.pdf (Türkçe kısa özet) ve ayse_gursoy_ozet_en.pdf (İngilizce kısa özet) dosyaları bulunmalıdır. Word dosyalarını PDF formatına çevirmek için aşağıda verilen web sayfasından yararlanılabilir. MS WORD de PDF çevirici (pdf995.zip) ve Acrobat PDF viewer’e aşağıdaki adresten ulaşılabilir. http://www.yok.gov.tr/tez/pdf-hazırlama.htm

46

Bu konuda ayrıntılı bilgi edinmek için öğrenciler aşağıdaki web adresine de başvurabilirler: http://www.yok.gov.tr/tez/tez_teslim_kilavuz.htm YÖK için doldurulması gereken Tez Veri Giriş Formu aşağıdaki adresten temin edilip doldurularak çıktısı öğrenci tarafından imzalanmalıdır. http://www.yok.gov.tr/tez/veri_giris5

6.4 TEZLERİN HAZIRLANMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

a. Tezler ciltlenmiş şekliyle birlikte kompakt disk (CD) ortamında dijital olarak darbeye dayanıklı bir CD kutusunda 3 kopya olarak (1 Kopya YÖK Tez Merkezi için, 1 Kopya Enstitü için) teslim edilecektir. YÖK ve Enstitü için hazırlanacak CD’lerde dikkat edilmesi gerekenler hususlar yukarıda belirtilmiştir.

b. Tezlerin başlıkları ve özet (abstract) sayfaları, Tez Veri Tabanının taranabilir alanlarına yüklenmektedir. Bu nedenle bu gibi metin alanları, italik yazı tipi, tablo, şekil, grafik, kimyasal veya matematiksel formüller, semboller, alt veya üst simge (subscript, superscript), Yunan harfleri veya diğer standart olmayan simge veya karakterler içermemelidir.

c. Özetler, sayfa başında tezin başlığı (tez başlığı büyük harflerle) ve yazar adı belirtilerek biri Türkçe olmak üzere iki dilde 250’şer kelimeyi geçmeyecek şekilde, 12 punto, Times New Roman karakterinde, hazırlanmalıdır.

d. Tezler Jüri isimlerini de içerecek şekilde “Onay Sayfası”nı mutlaka içermelidir.

e. Her tez için “Tezlerin Çoğaltılması ve Yayımı için İzin Belgesi” doldurulmuş olmalıdır. Bunun için iki ayrı form bulunmaktadır.