ทกษะการคด ในศตวรรษท 21

สำาคญไฉน

th

inking series

56The Century of Thinking Skills

WWW.TKPARK.OR.THWWW.FACEBOOK.COM/TKPARKCLUBWWW.FACEBOOK.COM/READMEEGAZINEWWW.TWITTER.COM/TKPARK_TH

Read Me 56E-GAZINESEP.-OCT. 2019

อทยานการเรยนร TK park เปดพนทสรางสรรคนตยสาร

“Read Me Egazine” โดยฝมอการเขยนของเยาวชน TK Young

Writer ทผานการบมเพาะทกษะ ฝกฝนและขดเกลาฝมอ จาก

อทยานการเรยนร TK park เพอเปนเวทในการสรรคสรางผลงาน

สะทอนความคดในประเดนตางๆ ผานมมมองของคนรนใหม

กระบวนการในการผลตนตยสาร Read Me เปนการท�างาน

รวมกนระหวางนกเขยนรนเยาวทมฝไมลายมอเปนทนาจบตา กบ

บรรณาธการมออาชพ ซงผลดเปลยนกนเขามาแบงปนความร

ถายทอดประสบการณการท�านตยสาร ใหเยาวชน TK Young

Writer ไดสมผสกบการท�างานจรง ซงความพเศษของ Read Me

อยทนอกจากทกคนจะเปนนกเขยนแลว นองๆ ในทม ตองแบง

หนาทความรบผดชอบ รวมกนคด รวมกนลงมอท�า ในบทบาท

ทตวเองไดรบ ไดเรยนรหนาทของแตละต�าแหนง เชนเดยวกบ

กองบรรณาธการนตยสาร

ในยคดจทลทการเรยนรเกดขนไดไมจ�ากด Read Me

Egazine เปนนตยสารออนไลนราย 2 เดอน ส�าหรบผอานทก

เพศทกวย น�าเสนอประเดนทอยในความสนใจผานมมมองท

หลากหลาย ท�าใหผอานไดอมเอมกบสรรสาระ ดวยฝมอของ

เยาวชนคนรนใหมทมใจรกในการเขยนและการท�าหนงสอ

ตดตามนตยสาร Read Me ไดท http://readme.tkpark.or.th

สำานกงานอทยานการเรยนร

ผลตโดยส�านกงานอทยานการเรยนร

สงกดส�านกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน)

เลขท 999/9 อาคารส�านกงานเซนทรลเวลด ชน 17

ถนนพระราม 1 แขวงปทมวน เขตปทมวน กรงเทพฯ 10330

โทรศพท: 0 2264 5963-5

โทรสาร: 0 2264 5966

ทปรกษาโครงการ:นายกตตรตน ปตพานช

รองผอ�านวยการส�านกงานบรหารและพฒนาองคความร

และผอ�านวยการส�านกงานอทยานการเรยนร

นางสาวอศรนทร นนทหทย

หวหนาฝายกจกรรม ส�านกงานอทยานการเรยนร

บรรณาธการบรหารนท ศภวาท

บรรณาธการศภณฐ อเนกน�าวงศ

พรณพรรษ พฤกษายงเจรญ

นฤพล เปาอนทร

พมพพญา เจรญศรพนธ

ธญญารตน โคตรวนทา

ภคณฐ ทารยะวงศ

ธรโชต จวรเศรษฐกล

ชนภทร ศรบญญเกษ

สรโย พรมโชต

ณฐชนน ธญญศร

กราฟกดไซเนอรวรนกาล ไสยสมบต

ชางภาพพนสวสด สดตะมา

พสจนอกษรธฤด ศรมน

ประสานงานนางสาวสรรตน จนทศร

EDITOR’S TALK 4

COVER STORY 6

SPEAKER 32

MY SPACE 42

REVIEW 46

EXPLORE 48

RELEASE ME 50

TK VOICE 52

c o n t e n t

editor’s talk

ถาใหเปรยบผลผลตทเปนรปธรรมของความคดเปนผลไม การใหความส�าคญกบความคดจงเปนสงทส�าคญมาก ดงค�ากลาวทวา ผลไมทเกดจากตนไมทเปนพษ ผลไมนนยอมมพษดวย เราอยากไดผลลพธออกมาเปนอยางไร เรากตองใสใจในความคดอนเปนทมาของผลนนกอน ดวยเหตน Read Me จงอยากน�าเรอง ‘ความคด’ มาตแผใหเหนตงแตกระบวนการคด ความสามารถในการคด สงทมอทธพลตอความคด ตลอดจนการน�าความคดไปใชในสถานการณตางๆ ซงเราตางกคดแลวคดอกวาจะน�าเสนอออกมาอยางไร จนออกมาเปน Read Me ฉบบทวาดวยความคดดงทผอานไดเหนกนน

‘แคเปลยนความคด ชวตเปลยน’ เชอวาเปนประโยคทนาจะผานหผานตาหลายคนกนอยบอยๆ ประโยคสนๆ ทท�าใหเราเหนวาพลงของความคดนนมอ�านาจมหศจรรยเพยงใด เราไมไดหวงไปไกลขนาดใหผอานเลมนเปลยนแปลงความคดถงเพยงนน แตเราหวงเพยงแควาในแตละบรรทดทเขาสสายตาผอานน จะเปนเหมอนดงสะพานทพาแตละทานไดไปพบกบแงตางๆ ของ ‘ความคด’ ทอาจยงไมเคยร

ขอใหสนกกบการอาน ไมส ขอใหสนกกบการคดไปดวยกนนะคะ

มนษยหมกมนกบการคดอยางไมรตวตงแตเราเกด จากอดตถงปจจบน เราเหนภาพรปปนคนนงคดซงถกสรางขนตงแตพนปกอน ‘การคด’ เปนความสามารถทมนษยม และธรรมชาตสรางใหมน ‘ด’ เปนพเศษเมอเทยบกบสตวอน ท�าใหเราอยรอดและพฒนาอารยธรรมมาไดถงตอนน เราสามารถคดเครองมอลาสตว คดวธการท�าการเกษตรทมประสทธภาพ พฒนาวธการผลต พฒนานวตกรรมใหมๆ ออกมา

Read Me ในฉบบนจงอยากพดถงทกษะในศตวรรษท 21 โดยยอนกลบไปสงทพนฐานแทบจะทสดของมนษยอยาง ‘การคด’ โดยมองตงแตค�าถามพนฐานทสดตงแต “ท�าไมเราตองคด?” “สตวคดแบบทเราคดไดไหม?” หรอพยายามตอบค�าถามวา “ท�าไมการคดของมนษยจงท�าใหเรามวนน?” ไปจนถงการเลาถงทกษะการคดทจ�าเปนในศตวรรษท 21 ทหากมองดแลว มนษยตองหนกลบมา ‘คด’ มากขนกวาการปฏบตตามหรอเชอตามๆ กนแลว

ตลอดการท�า Read Me ในฉบบน ผเขยนแตละคนไดทองเขาไปในจกรวาลแหงความคด และน�ามาบอกเลาใหกบผอาน จงหวงวาผอานจะไดรวมเปดโลกของกจกรรมทเราท�าอยตลอดอยาง ‘การคด’ ไปดวยกนครบ

มารวมกน ‘คด’ ใหมากขน แหลมคมขน เทาทนขน หลงจากอานเลมนนะครบ

พรณพรรษ พฤกษายงเจรญ

ศภณฐอเนกนำาวงศ

READ ME 56

เพราะฉนคด ฉนจงมอย

ศภณฐ อเนกนำาวงศ

I think,

therefore

I am.

การเปดคอลมนดวยประโยคทวาอาจจะดจ�าเจไปบาง ประโยคดงกองโลกของนกปรชญาชาวฝรงเศส เรอเน เดการต (René Descartes) ถกใชและดดแปลงซ�าไปซ�ามาในงานเขยน บทความนไมไดจะมาอธบายปรชญาของเดการตเสยทเดยว แตจะมาเลาวา ทำาไมเรา (มนษย) ถงตองคด? เพอเรยกน�ายอยส�าหรบการอานนตยสารเลมนตอ และเนองดวย

ค�าถามนใหญและยงไมมใครตอบได บทความนจงน�าเหตผลบางประการใหเราไดลองขบคดดกน รวมถงประโยคขางตนดวย

กอนจะไปถงจดนน เราคงตองมาดกนกอนวา ‘การคด’ คออะไร? ซง ณ เวลานมนษยยงคงใหค�าตอบทชดเจนไมได หลากหลายวชาตางใหค�าตอบในแบบของตวเอง

หากอธบายในเชงวทยาศาสตร มนษยและสงมชวตตางๆ มนวรอน (neuron) ซงเปนเซลลทอยในสมองและระบบประสาท เซลลทวาประมวลผลขอมลจากสมผสทง 5 และสงขอมลเปนคลนไฟฟา ความคดจงเปนรปแบบของคลนไฟฟาทนวรอนสรางขนมา แตนดจะไมใชค�าตอบทเราอยากได แลวท�าไมธรรมชาต จงตองสรางนวรอนเพอใหเราคดไดดวย?

7

cover stor y

เหตผลแรกทอยากน�าเสนอ มนษยคดเพราะตองการหาสาเหตของปรากฏการณ หรอเพราะเปนวธการทท�าใหเราไปสขอสรป การคดดวยเหตนจะเปนการคดอยางเปนระบบ เหมอนกบเวลาเราเรยนวชาวทยาศาสตรในหองเรยน เขาสอนใหเราตงสมมตฐาน ท�าการทดลองเพอไดผลการทดลอง เมอไดผลมาแลวจงมาสรปผล เมอมองดกระบวนการคดแบบนแลว คงท�าใหเรานกถงคอมพวเตอรหรอเครองคดเลข ทมวธการน�ามาซงขอสรปอยางชดเจนและเปนระบบ

แต ‘การคดอยางเปนระบบ’ ดจะอธบายการคดของมนษยไดไมทงหมด

เหตผลตอมา กอนอนอยากใหลองสงเกตการคดของตวเราเอง สมมตวามคนถามวากนอะไรด? แลวอกคนกตอบกลบวา “ก�าลงคดอยวา จะกนอะไรด ระหวางสลดหรอสเตก” หากมองอยางงายทสด จะพบวามนคอการหาสงท ‘ดทสด’ หรอเหมาะส�าหรบตวเราในเวลานน การคดจงท�าใหเราสามารถตดสนใจเลอกสงทดทสดส�าหรบตวเองได

จะเหนวาการคดแบบนม ‘การใหคณคา’ หรอการใหความหมายรวมอยดวย ซงแตกตางจากการคดแบบแรกทน�าเสนอ ค�าวาดทสด เหมาะสมทสด หรอมคณคาทสด ลวนเปนสงทมนษยสรางขนมาทงนน เราสามารถตงค�าถามตอมาให ‘คด’ อกวา อะไรคอ ‘ด’ หรอ ‘เหมาะสม’ ซงแตละคนกจะมค�าตอบไมตรงกน ความสามารถในการคดหรอใหความหมายตอสงตางๆ ของมนษย ท�าใหเราสามารถสรางหรอ ‘คด’ หลกการตางๆ ออกมา เชน ‘สทธมนษยชน’ ซงทกคนใหคณคารวมกน ท�าใหมนษยไมท�ารายหรอฆากนอกตอไป

นอาจจะเปนเหตผลทมนษยสามารถเอาตวรอดมาไดตงแตลานปกอน เพราะธรรมชาตสราง ‘การคด’ ใหกบมนษย เราสามารถรไดวาอะไรเหมาะสมทสด ดทสด หรอมคณคาทสดในเวลานน จนสดทายมนษยจงสรางอารยธรรมของตวเองไดถงขนาดน (เรองนจะถกอธบายอยางละเอยดในอกคอลมนในเลม)

เหตผลสดทายทจะเลาในคอลมนน ยอนกลบไปสประโยคแรกของคอลมนน “I think, therefore I am.” เปนค�าตอบของเดการต นกปรชญาคนนพยายามหาค�าตอบวาอะไรทเขาสามารถเชอไดจรงอยางปราศจากขอสงสย ยกตวอยาง เราจะรไดอยางไรวา Read Me ททานก�าลงอานตรงหนาเปนความจรง ไมใชผลของการสะกดจตหรอเปนเพยงความฝน

สดทายแลว เดการตพยายามคดและพบค�าตอบเพยงขอเดยว คอ ‘เพราะฉน (ก�าลง) คด ฉนจง (ก�าลง) มอย’ เราปฏเสธการมอยของตวเราไมไดเมอเรากำาลงคดอย และนคออกหนงเหตผลวา ท�าไมมนษยเราตองคด?

เรอเน เดการต

อางองภาพ https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%99_%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%95#/media/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:-F r a n s _H a l s _ - _ P o r t r e t _ v a n _Ren%C3%A9_Descartes.jpghttps://www.pexels.com/photo/man-wearing-black-and-white-stripe-shirt-looking-at-white-printer-papers-on-the-wall-212286/

READ ME 56

อทธพลของภาษา

ตอความคด

ขางบนเปนการจ�าลองสถานการณเมอเราตองเผชญกบการฟงภาษาทเราไมรจก ไดยนทกค�า แตไมรความหมาย เปนเพยงเสยงทดงลอดไมตางอะไรจากการทเราไดยนเสยงรองของสตว ซงหากค�าเหลานนเปนเพยงลมทเปลงออกมาจากปอดผานหลอดคอผานกลองเสยงภายในกอนจะกระทบกบปากหรอฟนลอดออกมาใหเราไดยนแคเทานน การสอสาร การถายทอดความนกคดคงไมเกดขน

เปนทรกนวา ภาษาเปนเครองมอส�าคญในการสอความหมายใหมนษยเราเขาใจได ซงท�าใหเกดการเรยน

รและการพฒนาความคด น�าไปสววฒนาการสรางสรรคสงตางๆ ภาษากบความคดจงมความสมพนธกนอยางแนบแนน

ฮมโบลท นกปรชญากลาวไววา ภาษาและความคด เปนสงทเชอมโยงกนจนแทบจะแยกออกจากกนไมได ภาษาเปนตวสรางความคด โดยผลผลตจากปญญาจะไมสามารถเกดขนได หากไมสามารถสอมโนทศนออกมา ซงซาเพยร นกภาษาศาสตร กไดเสนอแนวคดเรองภาษาเปนตวก�าหนดความคด หรอ ความเคยชนทางภาษา ซงหมายถง การทเรารบรความจรงในโลกจากภาษาทเราใช

“#$%&&*(P))*&&!@**+=%^(”“ !*#&(_+@_++=%^^_”

พรณพรรษ พฤกษายงเจรญ

9

จนเปนนสย ท�าใหไมมอสระในการคดและการมองโลก เหนไดจากค�าในภาษาตางๆ ทเราใชเรยกสงตางๆ บนโลกตามภาษาทตางกน เมอภาษาเปนโครงสรางของความคดและพฤตกรรมของมนษย จ งท� า ให วฒนธรรมแต ละท ล วน มแบบแผนของตวเอง แนวคดนท�าใหวอรฟ ลกศษยของซาเพยร มองลกซงลงไปอกจนเปนทมาของแนวคดสมตฐานภาษาสมพทธวา โครงสรางภาษาทเราใชจนเปนนสยมอทธพลตอการมองโลกของผพดแตละภาษา กลาวคอ ผพดภาษาทมไวยากรณแตกตางกนจะมองโลกตางกน หากมไวยากรณทคลายคลงกนกจะมองโลกคลอยตามกนไปดวย

หนงในเรองทส�าคญของภาษา คอ มโนทศนเกยวกบการบอกเวลานน แตละภาษาจะใหความส�าคญเกยวกบเวลาไมเหมอนกน ท�าใหภาษาของมนษยตางกนออกเปน 2 รปแบบ คอ ภาษาทมกาล (tense language) และภาษาไรกาล (tenseless language) ซงภาษาทมกาล จะหมายถ งภาษาทมกาลในระบบไวยากรณบงชกาลทค�ากรยา กลาวคอ มการเปลยนรปแบบของค�าทเปนกรยา เพอแสดงวาการกระท�านนๆ เปนปจจบน อดต หรออนาคตกาล เชน ในภาษาองกฤษ I watched a movie yester-day. และ I watch a movie every day. จะเหนวารปกรยาตางกน แตในภาษาไทยไมวาค�ากรยาจะอยในบรบทของปจจบน หรออดตกยงคงเหมอนเดม เพราะเปนภาษาทไรกาล เปนตน

ดวยเหตนท�าใหผพดภาษาทมกาลจะตองตระหนกถงเรองเวลาเสมอ เพอสรางรปประโยคใหถกตองตามไวยากรณทกครงทกลาว ไมเชนนนกจะสอสารไมถกตอง ซงจะแตกตางจากผใชภาษาทไรกาล

ทไมตองค�านงเรองเวลาจงมอสระในการพดมากกวา โดยมงานวจยทแสดงให เหนวา คนญปนซงใชภาษาทมกาล จะบรรยายรายละเอยดในเรองของเวลาบอยครงกวาคนไทย ใสใจและตระหนกเรองเวลา มความสามารถในการจดจ�าเวลาไดมากกวาคนไทย เชนเดยวกบผพดภาษาองกฤษทมกาล กใหความส�าคญกบเวลาและตรงตอเวลาเชนเดยวกน จงอาจอนมานไดวากาลในภาษามอทธพลตอการใหความส�าคญกบเวลาและตรงตอเวลากบผพดภาษานนๆ นอกจากนนยงมขอสงเกตวาคนญ ปนท เรยนภาษาองกฤษและมความสามารถในระดบสงกจะมพฤตกรรมทางความคดใกลเคยงกบผพดภาษาองกฤษ ตางจากคนทพดภาษาญปนเปนภาษาแมภาษาเดยว

นอกจากเรองเวลา ยงมเรองของการใชค�าทแสดงความเคารพในบางภาษา เชน การลงทายดวย ‘ครบ/คะ’ ใชค�าสรรพนามทแสดงล�าดบอาวโส เชน ‘ลง, ปา, พ, นอง’ ในภาษาไทย ตางจากภาษาองกฤษ ทจะไมมค�าลงทายหางเสยง ไมมค�าสรรพนาม โดยธรรมชาตกจะแสดงใหเหนวาทกคนเทาเทยมกน ไมไดน�าอายมาก�าหนด ซงกท�าใหชาวตางชาตกลาพดแสดงความคดเหนมากกวาภาษาทมการใชค�าแสดงความเคารพ เปนตน

ภาษาทเราใชกนทกวนจงสงผลตอรปแบบความคดของเรามากกวาทเราคด การศกษาภาษาจงชวยใหเราท�าความเขาใจในวฒนธรรม การมองโลกของกลมคนในสงคมทแตกตางกนไดอยางลกซง การเรยนภาษาใหมๆ จงเหมอนการเปดประตใหกบรปแบบความคดใหมๆ ท�าใหเรามมมมองตอโลกนในหลากมตและเขาใจในความหลากหลายของผคนมากขนนนเอง

อางอง

วารสารบณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ ปท 12 ฉบบท 2 พฤษภาคม – สงหาคม 2561: งานวจยเรอง ความสมพนธระหวางระบบความหมายของกลมค�ากรยา “ตด” กบระบบปรชานของผพด ภาษาไทยและผพดภาษากะเหรยงสะกอเหนอ : การทดสอบสมมตฐานภาษาสมพทธ

ชตชล เอมดษฐ. อทธพลของภาษาตอความคด: ความแตกตางระหวางภาษาไทยกบภาษาญปน

https://www.freedominthought.com/archive/can-you-think-complex-thoughts-without-language-1984-george-orwell

cover stor y

READ ME 56

พรณพรรษ พฤกษายงเจรญ

สตวกคดนะนาจะมอยบอยครงทเรา

เหนเจาเพอนสขาใกลตวอยางนองหมา นองแมวท�าหนาตาดคลายๆ ฉงน หรอบางครงกดฮดฮดเหมอนวาไปโกรธใครมา ลกษณะอาการตางๆ ทแสดงออก จงชวนใหสงสยวา เบองหลงพฤตกรรมเหลาน มาจากความคดของสตวเองหรอเปลานะ

สตวเลยงลกดวยนมจะมโครงสรางของสมองทคอนขางคลายคลงกน จะมความแตกตางกนตรงการพฒนาของสมองในแตละสวน ท�าใหสตวบางชนดมความสามารถ หรอประสาทการรบรบางประเภทเดนชดกวาสตวชนดอนๆ ซงกจะมความตองการทแตกตางกนออกไปในการด�ารงชวต

โดยทวไป สตวจะมความรสกและอารมณไมตางจากพวกเรา ไมวาจะหว รอน หนาว เจบปวด พอใจ กลว วตกกงวล แตกไมไดแสดงออกมาใหมนษยเราเขาใจงายๆ โดยการรบรสภาพแวดลอม ความรสกตางๆ กจะรบรในวธการทแตกตางกนออกไป ความตระหนกรนแบงออกเปนหลายระดบ และสตวบางชนดกมความสามารถเรองนกวาสตวกวาชนดอนๆ ซงระดบทต�าๆ จะมประสาทสมผสและอารมณ แตจะไมสามารถเรยนรสงทซบซอนอยางเรองเวลา และระยะหางได เราลองมาดตวอยางของพฤตกรรมทแสดงใหเหนวาสตวเองกมความคดเหมอนกนกบเราดกวา

ปเสฉวนซงจะหลบอยใตเปลอกหอยเมอรสกถงอนตราย จะเลอกอาศยอยในเปลอกทแขงแรงนานกวาเปลอกทเปราะบาง นกวทยาศาสตรจงเหนวาปมความสามารถในการรจกเลอกสงทเปนประโยชนมากกวา

สตวตวเลกๆ อยางผง กมการทดลองฝกใหรจกเลอกจ�านวนสงของทนอย

11

cover stor y

โดยหากบนไปเลอกแทนทวางของนอยกวาไดถกตองจะไดรางวลเปนสารละลายน�าตาลซโครสรสหวาน หากเลอกผดจะไดรบสารละลายควนนรสขมแทน ซงผลออกมาปรากฏวาผงสามารถเลอกไดถกตองกวา 80 เปอรเซนต โดยมการทดลองซ�า เปลยน รปรางสงของทวางบนแทน กพบวาผงยงคงสามารถเลอกไดถกตอง แตจะชาลงและลงเลมากขน เมอตองเลอกระหวางแทนทไมมของอย กบแทนทมของ 1 ชน ซงแสดงใหเหนวาผงมความเขาใจความหมายของเลขศนยดวย

การศกษาของ ฟรองส เดอ วาล (Frans de Waal) นกวานรวทยาจากมหาวทยาลยอโมร (Emory University) สหรฐฯ ท�าใหรวา ลงไมมหางสามารถขออาหารโดยแบมอขอ และมอกหลายพฤตกรรมคลายคลงมนษย เชน ลบคล�า สมผสและกอด โดยมตวอยางลกชมแปนซแสดงอาการยนมอออกไปขางหนาพรอมกบแยกเขยวยงฟนเงยบๆ ระหวางพยายามขออาหาร และยงพบดวยวาลงใชมอและเทาเปนสญลกษณในการสอสารไดดกวาการแสดงสหนา ซงหากลงใชมอขางหนงปดตาทงสองขางเปนการสงสญญาณวา อยายง เปนตน

กาพนธ New Caledonia มความสามารถในการท�าเครองมอตางๆ ขนเองโดยอาศยความจ�า และยงเลอกใชเครองมอไดเหมาะสมกบแตละงานดวย ทมวจยฝกใหกาสายพนธน 8 ตว เรยนรวธใสกระดาษ ลงไปในเครองขาย

สนคาหยอดเหรยญจ�าลองแทนการใสเหรยญเพอแลกกบอาหาร ซงจะไดของกนตอเมอใสกระดาษไดถกขนาดเทานน หลงจากนนทมวจยไดใหกระดาษแผนใหญกบกาแทน ปรากฎวากาสามารถฉกกระดาษเปนชนเลกเทากบขนาดทแลกของกนกอนหนาไดใกลเคยง โดยไมตองมตนแบบขนาดกระดาษเดมใหเหน นนแสดงใหเหนวากาสายพนธนสามารถสรางวฒนธรรมของตวเอง โดยนอกจากจะสรางเครองมอขนจากความจ�าทไดหนมาแลว ยงสามารถออกแบบเครองมอใหดและซบซอนขนไดดวย

มาทเพอนรใจมนษยอยางสนข จากงานส�ารวจพบวา สนขพนธ บอรเดอร คอลล สามารถจดจ�าค�าสงไดมากถง 1,000 ค�าสง และอาจเขาใจโครงสรางประโยคงายๆ เชน สงใหไปเอาของมาใหเราแลวเอากลบไปคนทเดม ทงยงมความวองไว ฝกสอนไดงาย มความคด ความสนใจแนวแน สงเกตทกสงทกอยาง จดจ�าแมแตสงเลกๆ ทมองเหนและจะน�ามาใชเมอถงคราวจ�าเปน โดยทสอนเพยงไมกครง

จากทลองยกมาคงพอเหนกนแลววาไมวาจะเปนสตวตวเลกๆ ตวใหญ จะอยบนฟา ในน�า หรอบนบก กลวนมความสามารถในการคดและเรยนรในแบบของตน ดงค�ากลาวทวา เราไมอาจตดสนความเกงของปลาจากการปนตนไม เพราะไมวาจะเปนสตวชนดใด ตางกมความเกงทนาชนชมในแบบของตวเอง และนนกเปนสวนหนงของความหลากหลาย ทท�าใหโลกนนาอยขน คณคดเหมอนกนไหม?

อางอง

http://nuclear.rmutphysics.com/blog-sci7/?p=25067https://www.bbc.com/thai/international-40847197https:// manopas.com/border-collie-สนขทฉลาดทสดในโลกhttp://blogs.discovermagazine.com/d-brief/2018/06/28/crows-can-build-tools-from-mem-ory/#.XSxOJ-gzZdhhttp://nuclear.rmutphysics.com/blog-sci7/?p=25067

ทมารปปเสฉวน https://www.insidescience.org/news/study-suggests-hermit-crabs-evolved-long-penises-defend-against-shell-thievesชมแปนซ https://www.bbc.com/thai/features-45270930กา New Caledonian https://www.inverse.com/article/46535-how-do-crows-make-toolsสนขบอรเดอรคอลล https://sieupet.com/gia-cho-border-collie/

READ ME 56

we thinktherefore

we are.

นฤพล เปาอนทร

What Brings Us Here?สงใดทนำาพามนษยมาถงจดน

บนโลกทม 8.74 ลานสปชส ท�าไมจงมแคมนษย (Homo sapiens) ทสามารถสรางอารยธรรมจนสามารถครองอ�านาจเหนอสายพนธอนๆ

จนอาจเรยกไดวามนษยคอสงมชวตทก�าลงครองโลก

อะไรคอความแตกตางทท�าใหมนษยเราอยเหนอสรรพสตวสายพนธอนๆ และอยบนหวงโซอาหาร ณ เวลาน?

ทงๆ ทววฒนาการไดคดสรรสรางลกษณะทางกายภาพของสตวตางๆ ใหมเขยวเลบเปนพษ มกลามเนอขากรรไกรแขงแรง หรอแมแตขนาดตวใหญสดแขงแกรงเพอชวยลาหาอาหารและปองกนตว ซงหากพดถงในเชงกายภาพมนษยนบไดวาเปนสตวทออนแอทสด มนษยทารกตองใชเวลาเปนปกวาจะเดนได ขณะทสตวสวนใหญในโลกสามารถเดนไดตงแตแรกเกด หรอถาใหเราไปอยในกรงสงโต ไมตองบอกกรวาผลลพธจะเปนอยางไร

แลวมนษยครองโลกไดดวยอะไร?

หาใชกลามเนอทเราพยายามสรางในฟตเนสและยงไมใชเขยวเลบทเราตองตดถอนกนอยตลอดเวลา หรอขากรรไกรทซอมเคยวหมากฝรงอยทกวน แตสงนนคอ ‘สมอง’

13

cover stor y

The Weight of Thinkนำาหนกของ ‘การคด’

ในเชงกายภาพสตวเลยงลกดวยนมทวไปจะมขนาดสมองเฉลย 200 ลกบาศกเซนตเมตรตอน�าหนก 60 กโลกรมมนษยเมอราว 2.5 ลานปทแลว มขนาดสมองประมาณ 600 ลกบาศกเซนตเมตร แตปจจบนเรามขนาดสมองถง 1,200 - 1,400 ลกบาศกเซนตเมตร กลาวคอเรามขนาดสมองใหญกวาสตวเลยงลกทวไปถง 7 เทา! แตปญหาทตามมากคอน�าหนกของสมองคดเปนราว 2 - 3% ของรางกายแตกลบตองการพลงงานมากถง 25% ของรางกายทงหมด ท�าใหมนษยตองการอาหารในปรมาณมากเมอเทยบกบสตวทมน�าหนกเทากน

READ ME 56

The basics of think พนฐานของการคด

แตการมกอนเนอทเรยกวาสมองกเปนเพยงลกษณะทางกายภาพเทานน สงส�าคญจรงๆ คอกระบวนการในนนกระบวนการทเราเรยกวา ‘ความคด’ (Thinking) ซงนบไดวาเปนสงทเรามเหนอสายพนธอนๆ และความแตกตางในแงกระบวนการคดอนซบซอนของมนษยคอ ‘ความคด เชงนามธรรม’ ทเราสามารถจนตนาการถงสงทไมมอยจรงและสรางมนใหเกดขนจรงได

หลกฐานโบราณทแสดงใหเหนถงความซบซอนในกระบวนการคดทเกดขนเมอราว 2.5 ลานปกอน กคอขวานหน (Hand Axe) ทเราอาจมองวากแคขวานหน ธรรมดาๆ อนหนง แตกระบวนการในการสรางทสะทอนใหเหนถงศกยภาพของสมองไดอยางชดเจน

1. ตองเลอกหนใหถกกบหนาททจะใช ถาหนเปราะเกนไปอาจแตกหกกอนใชงานได

2. ตองมจนตนาการ เพราะตองกระเทาะหนใหอยในรปรางทตองการจะใช

3. ตองวางแผน กอนเกดกระบวนการทวามาทงหมดสมองเราตองประมวลคาดคะเนและสรางมโนภาพถง

‘ขวานหน’ ทยงไมมจรงดามนนขนในหวไดเสยกอนจงลงมอสรางมนขนมาได

เพราะมนไมไดเกดจากความบงเอญแตเกดจาก การท�างานของสมองสวนหนาทเรยกวา Prefrontal Cortex หรอทมชอเลนวา ‘สมองผบรหาร’ ทมนษยมพฒนาการทางสมองในสวนนมากกวาสตวอนๆ

The connect & disconnect of think ความ (ไม) เชอมโยงของการคด

จนกระทงเขาชวงระหวาง 70,000 - 30,000 ปกอนเกดการปฏวตการรบรจากการเปลยนแปลงในพนธกรรมเกดการจดเรยงตวของระบบประสาทท�าใหพวกเราสามารถคดและสอสารกนแบบทไมเคยท�าไดมากอนจนเกดเปนภาษาแบบใหมเฉพาะตว

เราไมใชสงมชวตเดยวทมภาษาและสามารถสอสารกนได สตวประเภทอนๆ ในโลกกมภาษาและการสอสารในแบบของตวเอง มดแมลงอาจสอสารกนดวยกลน ลงกมเสยงทแตกตางหลากหลายในการสอสาร สงทท�าใหการสอสารของเราแตกตางคอความยดหยนในการสอสาร

นฤพล เปาอนทร

15

cover stor y

คนเราสามารถสงข อมลให กนในปรมาณมหาศาล การสอสารของลงอาจบอกเพอนในฝงไดแควา “ระวงสงโต” แตมนษยสามารถบอกไดวา “เมอเชาเจอสงโตก�าลงตามฝงไบซนบรเวณแมน�า” ท�าใหเราสามารถสงขอมลทละเอยดมาก เรยกไดวาเปนกญแจส�าคญในการววฒนรวมมอระหวางพวกเรา

ดวยความคดจนตนาการและการสอสารนเองท�าใหเราสามารถท�างานเปนทมและสรางสรรคสงตางๆ ไดมากมายทง เสอผา, รถยนต, เสยงดนตร, TV หรอแมแตโทรศพทหรอคอมพวเตอรทคณก�าลงใชอานอยในเวลาน นอกจากนยงมอกหลายสงทมองไมเหนแตพวกเรายอมรบวามนมอยจรง เชน สญญาณอนเทอรเนตทมองไมเหนแตขาดไมได, กฎหมายขอตกลงของสงคม, ศาสนาหรอสงท

‘ศรทธา’ (ความคดผสมอารมณทอยเหนอเหตผลอยางสนเชง) ความเชอ, ประเพณ ฯลฯ สงเหลานลวนจบตองไมได และถกสรางสรรคมาจากสมองมนษยเอง ซงเชอและใหคณคารวมกน จนเราสามารถรวมมอกนพฒนาสงคมจนศวไลซได

แต ‘ความคด’ คอสงททงสรางสรรคและท�าลายพวกเราในเวลาเดยวกน เพราะคงไมมคาเมเลยน (Chame-leon) ตวไหนฆาฟนกนเพราะสผว หรอแมวน�า (earless seal) คงไมเกลยดกนเพราะมความคดเหนทางการเมองไมตรงกน ‘ความคด’ แบบนมแตมนษยเทานนทท�าได และนนอาจเปนราคาของความคดทมนษยตองจาย

อางองนพ.ชชพลเกยรตขจรธาดา, เรองเลาจากรางกายhttps://www.bbc.com/thai/features-38246289journals.plos.orgYuval Noah Harari, A Brief History of Human-kind,

อางองภาพ https://www.zmescience.com/science/big-brain-notch-gene-8341336/h t t p s : / / w w w . s c o o p . i t / t o p i c /amaz i ng - sc i ence /p / 17 15871930 /2012 /05/04/extra-gene-copy-involved-in-human-brain-evolutionhttp://humanorigins.si.edu/evidence/behavior/stone-tools/early-stone-age-tools/handaxe-europehttps://www.instagram.com/p/BtYMDyHnj3t/

READ ME 56

พมพพญา เจรญศรพนธ, ธญญารตน โคตรวนทา

เพราะกวาทแตละชาตจะกอรางสร างต วข นมาไ ดสกชาตหน ง แนนอนวายอมไมใช มแคผนดนและประชาชนผอาศย แตยอมมแนวคดหลกๆ ทมดรวมผคนและหลอหลอมใหคนในชาตมบคลกบางอยางทแตกตางโดดเดนกวาคน ชาตอนๆ ซงนาสนใจวาการตกทอดมรดกทางความคดจากรนสรนจนสงผลใหคนแตละชาตมเอกลกษณเฉพาะตวทเลยนแบบไดยากนมปจจยหลายอยาง เราเลยอาสาพาไปเซอรเวยรอบโลกเพอถอดบทเรยนและแนวคดของแตละชาตมาใหอานกน มาดกนวาแนวคดของแตละประเทศจะเปนอยางไรและจะมวถปฏบตอยางไรบาง เชญส�ารวจได ณ บรรทดถดจากน

ฟนแลนด: ซส (Sisu) เดดเดยวแมโดดเดยว

แนวคด ‘ซส’ เปนแนวคดการใชชวตของคนฟนแลนดทเนนไปทความทรหดอดทนในการใชชวต เนนทางยาก ไมรอทางลด ไมยอมแพตอขอจ�ากดทางภมศาสตร เพราะแม ฟนแลนด จะมห มะปกคลมตลอดทงป แถมแตละวนม

แสงแดดร�าไรเพยงแควนละ 4-5 ชวโมงเทานน แตคนฟนแลนดกยงปนจกรยานฝาหมะไปท�างานแบบไมหวนตอความหนาวเหนบ และตอนนฟนแลนดยงกาวขนมาเปนประเทศทมระบบการศกษาเยยมยอด เนนการพฒนามนษยแบบองครวม และไดรบการจดอนดบวาประชาชนมความสขเปนอนดบตนๆ มาดกนวาแนวคด ‘ซส’ ไดแปลงออกมาเปนรปธรรมยงไงบาง

ซสกนความหมายถงความประหยด ใชของทมอยใหเกดประโยชนสงสด และท�าทกอยางดวยตวเอง เชน คนฟนแลนดจะชอบซอม ปรบเปลยน ไมซอใหม ท�าของทมใหดกวาเดม ท�างานบานเอง หรออยางชวงทอณหภมตดลบพอแมกจะเขนลกออกมาเดน หรอปนจกรยานฝาลมหนาวไปไหนมาไหนตลอด

สวนเรองของการศกษาททวโลกยกยอง มการจดสอบประมาณ 3 ครง ถาตดธระหรอไมสบายและไมสามารถมาสอบครงแรกได กใหไปครงถดไป เหตผลคอมนษยทกคนไมไดพรอมในวนเดยวกน ธระอยางอนสามารถส�าคญกวาการเรยนได

ผลกความคดหลอมสรางชวตคนแตละชาต

เราอาจจะเคยไดยนชอแนวคดทสะทอนตวตนของแตละประเทศมาบาง อยางเชน ซส, วาบ-ซาบ, ฮกกะ ฯลฯ ซงลวนเปนแนวคดทหลอหลอมความคดผคนในชาตนน ใหมบคลก-ลกษณะเฉพาะตวบางอยางและยากทคนชาตอนจะเลยนแบบ ซงแตละประเทศกมแนวคดและวถปฏบตแตกตางกนไป อาจจะดวยการหลอหลอมทางภมศาสตร ประวตศาสตร การปกครอง รสนยม ฯลฯ

ฟนแลนด

17

cover stor y

การเรยนไมใชสงส�าคญทสดในชวต แนวคดซสของฟนแลนดจงท�าใหคนคนหนงไดเรยนรและไดกาวผานสงทยงไมรจรงๆ และแนวคดนเองทเปนเหมอนบททดสอบการฝกกายฝกใจของตวเองอยตลอดเวลาจนอยในวถชวตของผคน

ญปน: วาบ-ซาบ (Wabi-Sabi 侘寂) ความงดงามในความไมสมบรณแบบ

‘วาบ-ซาบ’ มาจากค�าวา ‘วาบ’ หมายถง ความเรยบงาย ไมสมบรณ และ ‘ซาบ’ หมายถงความไมจรงตามธรรมชาต ซงวาบ-ซาบเปนค�าทสะทอนวถชวตและศลปะแบบญปนไดเปน อยางด แนวคดนไดรบอทธพลมาจากพทธศาสนา นกายเซนทเขามาจากประเทศจนในศตวรรษท 15 บวกกบการผานชวงสงครามซงชาวญปนไดเหนความสญเสย ความวางเปลา รวมทงความงดงามในความทกขเหลานน ท�าใหวาบ-ซาบกลายเปนแนวคดทสอดแทรกอยในวฒนธรรมญปนตงแตนนเปนตนมา

ตวอยางทเหนไดชดทสดคอ คนซง (Kinstugi) หรอศลปะการซอมแซมเครองปนดนเผา โดยน�าถวยชามทแตกมาประกอบกนใหม แลวอดชองวางดวย ครงทอง หรอ อรช(urushi) ก ล า ย เ ป น ถ ว ย ช า มท ง ด ง า มมเอกลกษณ สะทอนความสมถะ ความไมจรงและการเหนคณคาของความไม

สมบรณแบบ นอกจากนยงมศลปะ แขนงอนๆ เชน กลอนไฮกทมเพยงไมกพยางค แตสอความหมายไดหลากหลายและมพลง หรอการจดดอกไมอเคบานะ (Ikebana) โดยน�ากงกานทอาจสวยงามบาง มรอยต�าหนบางมาจดแจงใหงามตามธรรมชาต แทนการตดแตงใหสมบรณแบบ รวมทงความมนมอลแบบญปนอยางแบรนด MUJI ซงเปนทรจกกนในปจจบนดวย

เดนมารก: ฮกกะ (Hygge) การมองเหนความสขจากสงรอบตว

‘ฮกกะ (Hygge)’ เปนค�าทไมสามารถนยามดวยค�าพดหรอตวอกษร แตนยามไดดวยความรสก ซงค�าทใกลเคยงกบความรสกฮกกะมากทสด คอ ‘ความสข’ และ ‘ความผอนคลาย’ โดยค�านใชในภาษานอรเวยและเดนมารก แตชวงศตวรรษท 20 ฮกกะ กลายเปนทรจกมากยงขนในนามปรชญาความสขของชาวเดนมารก

แมวาประเทศเดนมารกจะอยในแถบสแกนดเนเวย มทรพยากรธรรมชาตนอยและมสภาพอากาศอนหนาวเหนบ แตขอจ�ากดดงกลาวกท�าใหชาวเดนมารกเขาใจธรรมชาต และรจกปรบตว โดยสรางความสขภายใตสงแวดลอมทไมสามารถเปลยนแปลงได เชน ในวนทมพาย ทองฟามดหมน ไมมแสงอาทตยแจมใส จงตองการสรางบรรยากาศผอน

คลายดวยเรองเลกๆ รอบตว อยางแสงเทยนออนๆ เครองดมอนๆ หรอการเสยภาษอตราสงแลกกบคณภาพชวตทดขนในระยะยาว เพราะมองหาความผอนคลายทางจตวญญาณมากกวาความสขจากเงนทอง จงไมนาแปลกใจทเดนมารกจะเปนหนงในสามประเทศทมความสขทสดในโลก จาก World Happiness Report ในป 2018 ทผานมา

ภฏาน: ประเทศทรเรมการวดความสขมวลรวมประชาชาต (GNH)

ภฏาน เปนประเทศขนาดเลกในภมภาคเอเชยใตทมภเขาจ�านวนมาก ประชากรสวนใหญท�าการเกษตร ด�าเนนชวตโดยเนนความพอเพยง สอดคลองกบธรรมชาต และใชหลกพทธศาสนาเปนทตง ดงนนการวดความกนดอยดของประชากรในประเทศ โดยใชเรองเศรษฐกจเปนหลกจงไมตอบโจทยประเทศภฏาน ท�าใหมการรเรมใช Gross National Happiness (GNH) หรอความสขมวลรวมประชาชาต วดความเจรญของประเทศแทนการใช Gross Nation-al Product (GNP) หรอผลตผลมวลรวมของประชาชาตแบบประเทศอนๆ เพอแสดงใหเหนถงเปาหมายการสรางความสมดลระหวางความเจรญทางวตถและจตใจ รวมทงจดยนทมองวาความสขไมใชผลพลอยไดจากการพฒนา แตเปนเปาหมายของการพฒนา

อางองฟนแลนด: ซซหนงสอ Finding Sisu แปลโดย กญญชลา นาวานเคราะห

ญปน: วาบ-ซาบhttp://fdesignbasis.blogspot.com/2014/04/ja-pan-design-2-wabi-sabi.htmlhttps://kiji.life/wabisabi/https://www.facebook.com/pg/ZenTheWayOf-L i f e / p h o t o s / ? t a b = a l b um& a l b um _id=486300531457466https://jpninfo.com/thai/11264

เดนมารก: ฮกกะ(Hygge)http://www.cleothailand.com/lifecoach/%E0%B8%AE%E0%B8%B8%E0%B8%81%E0%B8%81%E0%B8%B0.htmlhttps://becommon.co/life/hygge-happi-ness-dennish-style/https://en.wikipedia.org/wiki/Hygge

ภฏานhttp://www.phongphit.com/2013/index.php/2012-12-06-11-52-33/item/347-gdh-%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%88%E0%B8%B2%

E0%B8%81%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B8%8F%E0%B8%B2%E0%B8%99https://positioningmag.com/12277

อางองภาพฟนแลนด https://www.nationalgeographic.com/travel/destinations/europe/finland/best-places-to-find-unique-saunas/ ญ ป น h t tps : / /www.p i n te res t . com/pin/57420963986275708/เดนมารก https://draxe.com/hygge/ภฐาน https://i.pinimg.com/originals/ad/76/25/ad762572ae9462343e9bcc34a28aed05.jpg

ญปน

READ ME 56

ธญญารตน โคตรวนทา, ภคณฐ ทารยะวงศ, ศภณฐ อเนกนำาวงศ

การคดเชงออกแบบ (Design Thinking) แนวคดเพอสรางนวตกรรมเพอแกปญหามนษย

เมอเราไดยนค�าวา ‘ดไซน’ ภาพในหวเราอาจจะเปนดไซนเนอรหรอนกออกแบบทท�างานอย กบโปรแกรมโฟโตชอป วาดกราฟกตางๆ บางคนจงอาจเขาใจวา Design Thinking นาจะเปนวธคดทท�าใหเราออกแบบกราฟกสวยๆ แตแทจรงแลว ‘การออกแบบ’ ไมใชแคการวาดภาพ แตการออกแบบนน แทจรงคอ ‘การแกไขปญหา’ ของมนษย

‘นวตกรรม’ เปนผลผลตของการหาสงทจะแกไขปญหาใหตวเราได เวลาพดเรามกจะนกถงเทคโนโลย

ล�าๆ อยางโลกเสมอน 3 มต หรอการตดตอพนธ-กรรมมนษยใหมความพเศษยงขน แตลองดภาพดานบนนกนกอน

ภาพทเหนเปนเพยงรมธรรมดาๆ โดยนกออกแบบชาวญปนชอดง Naoto Fukasawa เขาเลงเหนปญหาของแมบาน เวลาไปจายตลาด พอจะคยกบเพอนๆ ใชเวลานานแลวไมมทวางของ เขาจงท�าใหดามของรมแหวงขนมาเปนทวางของได สงนกถกเรยกวา ‘นวตกรรม’ เชนกน เพราะนวตกรรม คอ การคดสง

19

ใหมหรอดดแปลงสงเกาเพอแกไขปญหาบางอยาง ซงอาจจะเปนอะไรกได ตงแต รมดามแหวงอยางทเหนหรออปกรณครอบศรษะซงพาเราเขาไปในโลกเสมอน

แลว Design Thinking ทวาเกยวของอะไรกบนวตกรรม? การคดเชงออกแบบ (Design Thinking) เกดขนมาเพอชวยใหผสรางสรรคนวตกรรมมวธคดทเปนระบบ เพอสรางหรอดดแปลงใหเกดผลตภณฑใหม พยายามจะตอบโจทย และแกไขปญหาใหกบตวผใชอยางแทจรง มใชสรางออกมาแลว กลบเพมปญหาใหกบผใชมากกวาเดม

Design Thinking เปนแนวคดทรเรมมาตงแตประมาณป 1960 ชวงนนมหลายคนเสนอหลายไอเดยขนมา บางคนบอกวาปญหามนเปลยนแปลงตลอดและซบซอน มไอเดยเรองการท�าตนแบบอยางไวเพอน�าไปทดสอบ และเรมมไอเดยเรองการเอาตวมนษยเปนศนยกลางการออกแบบ (hu-man-centered design) จนถงชวงป 1980s มนกคดเรมตงค�าถามลกขนไป เชน Nigel Cross เหนวานกออกแบบตางจากนกวทยาศาสตร ตรงทนกออกแบบจะพยายามหาวธการทเปนไปไดหลายๆ อยางทสามารถแกปญหาได จงตองใช ‘สญชาตญาน’ และความเขาใจในหลายศาสตรมาผสมรวมกน

จากนนจนถงปจจบน Design Thinking เขามาสในยคทเรารจก มองคกร IDEO ก�าเนดขน พฒนาขนตอน (steps) เครองมอ (tools) รวมถงวธการ ท�าใหเปนทรจกมากขน จน

ในป 2005 แนวคด Design Thinking กถกสอนใน Stanford School of Design (d.school) ซงเปนทสราง Framework หรอกรอบคดทนยมใชในปจจบน

และนคอตวอยาง Framework ยอดนยมทสดของ Design Thinking ของ Stanford d.school ซงแบงขนตอนของกระบวนการคดออกเปน 5 ขนตอน ดงน

• Empathize หรอการท�าความเขาใจกลมเปาหมาย กอนทจะแกไขปญหาหรอสรางสรรคสงใดกตามเราจะตองเขาใจถงกลมเปาหมายอยางถองแทเสยกอน

• Define คอการก�าหนดใหชดเจนวาจรงๆ แลวปญหาทเกดขนคออะไร ในขนตอนนถาเราก�าหนดปญหาทเจอได เราจะไปสขนตอนตอไปไดงายขน

• Ideate หรอการท�าใหความคดตางๆ เกดขน หาแนวคดและแนวทางในการแกไขปญหาตางๆ ใหมากทสด เพอตอบโจทยปญหาทเกดขนในขนทสอง

• Prototype หรอการสรางแบบจ�าลองขนมา คอการตอยอดจากขอสาม เราจะไมรวามความเปนไปไดหรอไม ถาเราไมท�าใหมนจบตองได และลองใชงานจรงๆ ประสบการณ (Experience) หรอ การบรการกสามารถทจะจ�าลองสถานการณออกมาไดเชนเดยวกน

• Test หรอการทดสอบในขนตอนสดทาย เราน�าแบบจ�าลองทสรางขนมานนทดสอบกบผใช เพอรบขอแนะน�าหรอ Feedback มาใชในการพฒนาปรบปรงตอไป

cover stor y

READ ME 56

เมอ 2-3 ปกอน Design Thinking รจกกนในเพยงแวดวงธรกจ จนมผมองเหนความส�าคญและตองการใหเปนทรจกในรวมหาวทยาลย คอ คณตอง-กววฒ เตมวภวภทร ผร�าเรยนหลกสตร Design Thinking จาก Stanford d.school นอกจากบทบาทในทม SCB10x ของธนาคารไทยพาณชยและเปนเจาของเพจ “แปดบรรทดครง” แลว เขายงเปนผรเรมน�าหลกสตร Design Thinking เขามาเปดสอนในรวจฬาลงกรณมหาวทยาลยอกดวย

จดเรมตนททำาใหตดสนใจเรยนหลกสตร Design Thinking เรมตงแตตอนไหน

ไปเรยน MBA ทมหาวทยาลย Stanford เราไมรจก Design Thinking จนเพอนมาบอก พอไดเรยนแลวชอบ โดยตองสมครเขาไปอกท ในนนสอน Design Thinking ปรบใชกบหลายสาขา เชน Design Thinking for Lawyer, Design Thinking for Business, Design Thinking for Education ซงมแกนหลกเหมอนกน

ตอนนนชอบอะไรใน Design Thinking

ทเชอใน Design Thinking มาก เพราะเรยนแลวเปลยนตวเองเยอะ พอเราชอบเราจงไปเรยนคลาสทเรยกวา Design Leadership คอคลาสทเรยนเพอมาสอนหรอท�างานเปนผให

ค�าปรกษา แลวกอกคลาสหนงทคอนขางดงชอวา Designing Your Life คอคลาสทเอามาใชกบชวต ไมใชแคเรองการท�างาน แตเปนทศนคตทเปลยนไป เลยคดวาถาสอนเดกๆ นาจะด

ทำาไมถงอยากใหนสตนกศกษาไดเรยน Design Thinking ตงแตมหาวทยาลย โดยเฉพาะชนปตนๆ

เรยนจบแลวกปรบได เพยงแตจะไมม Playing Field หรอพนทปลอดภย ตองไปนงคดวาจบแลวจะท�างานอะไรด แตมหาวทยาลย 4 ปยงคงมเวลาท�าอะไรได

มวธการวางหลกสตรในมหาวทยาลยอยางไร แตกตางจากท Standford มากนอยแคไหน

มบาง แตพยายามจะไมเปลยน ชวงแรกยาก เพราะคนไมรจกวาคออะไรเมอ 2-3 ปกอน พดวา Design Thinking คนคดวาสอนวาดรป แตจรงๆ มนเปนเรองนวตกรรมหรอวธการท�างานใหมทเขาใชกนทวโลก ชวงแรกเลยจงตองท�าใหเดกทไมสนอะไรใหเขาสนใจ และสอง ท�าอยางไรใหเขามสวนรวมและตงใจเรยน

มนองๆ ทเคยเรยนเลาใหฟงวา มใหออกไปทำากจกรรมนอกมหาวทยาลยคอนขางเยอะพอสมควร

เปนวธการสอนอยางหนง เรยนเขาใจแลว สดทายตองออกไปเจอเอง เชน ใหออกไปคยกบคน เราคดวาท�าได แต

ธญญารตน โคตรวนทา, ภคณฐ ทารยะวงศ, ศภณฐ อเนกนำาวงศ

บทสมภาษณ ตอง-กววฒ เตมภวภทร อาจารยสอนวชา Design Thinking ในจฬาลงกรณมหาวทยาลย

21

ถาเขาไมคยจะท�าอยางไร ฉะนนทฤษฎกบปฏบตมนคนละเรอง การออกไปเจอคน คอ การไปเจอชวตจรง วามนเปนแบบน ซงจดเรมตนของนวตกรรมทกอยาง คอ การรจกคน

สงท ‘ผสอน’ อยากให ‘ผเรยน’ ไดรบกลบไปมากทสดคออะไร

ไมมค�าตอบตายตว ทศนคตแบบ Design Think-ing คอสงทอยากใหได อยางแรก คอ ‘คดอะไรเพอคนอน’ อยางนอยใหคดวา เราท�าอะไร ใหใคร เพออะไร อยางทสอง คอ ‘การคดนอกกรอบ’ ไมกลวทจะคด คดแลวผดได เราไมตองฉลาดตลอดได เพราะคนทฉลาดคอคนทท�าแบบเดมดแลว คนทดเหมอนโง แตบางทมความคดสรางสรรค แคพดอะไรอาจจะดไม make sense ตอนแรกของใหมๆ มนไม make sense อยแลว มนกมโอกาสลมเหลวเปนปกต

ถาวชาทวไปมการสอบและใหคะแนนเพอวดผล แลววธการวดผลของวชานทำาอยางไร

วชานไมมตดเกรด ส�าหรบผมมนเปนทกษะ เราตองออกแบบการสอนวา ถาเขาท�าสงเหลาน เขาจะไดสงเหลานน แตละคนจะไดไมเทากน และตองมการสรางแรงจงใจใหเขาออกไปท�า จดส�าคญเลยคอนกเรยนจะเรมเปลยน จงไมมสตรส�าเรจอะไรในคลาส เปนเพยงการจดประกายวา ถาเปลยนตวเองได 1-2 อยาง พอลองแลวใชกส�าเรจแลว

สงแวดลอมในคลาสจงส�าคญมากกวาสงทสอนอก

นอกจากการสอนและใหออกไปทำาโปรเจกตตางๆ ยงมกจกรรมอะไรในชนเรยนเพมเตมอกไหม

ม Speaker ซงเปนคนเกงจรงมา เชน UX De-signer (User eXperience – นกออกแบบประสบการณผใช) จาก Amazon แลวมาท�าบรษทชอ Indie Dish เชอไหมวาเขามา เพราะเขาอยากไดเดกฝกงาน ตลาดตองการสกลพวกนจรงๆ

อางองhttp://www.tcdc.or.th/articles/design-creativity/8779/#%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87-Design-Thinking-%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88-1--%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%97%E0%B8%A4%E0%B8%A9%E0%B8%8E%E0%B8%B5https://www.interaction-design.org/literature/article/design-thinking-get-a-quick-overview-of-the-historyhttps://www.iameverything.co/contents/integrity-of-things-by-naoto-fukasawa

อางองภาพhttps://infocus.dellemc.com/william_schmarzo/design-thinking-innovation/

cover stor y

หลงจากทสอนมาพกหนงแลว คดวามอะไรทอยากปรบในวชานบาง

อยากท�าใหมคนสอนแทนได การสอนตองใชเวลาและพลงงานเยอะในการสอนเดกทกคลาส เพราะตองฟงวาเขาคดอยางไร มนจะขยายออกไปไมไดถาท�าคนเดยว

ถาใหนยาม Design Thinking เปนประโยคสนๆ สำาหรบคนทยงไมร จกใหเขาใจ โดยเฉพาะในมหาวทยาลย จะสามารถบอกคนเหลานนวาอยางไร

ถาอธบายใหคนทวไป เราจะบอกวามนคอกระบวนการทใชกนใน Silicon Valley เพอสรางนวตกรรมทอเมรกา

แตส�าหรบเรา มนคอ ‘วธการใชชวต’ เรมจากชวตตองการอะไร ถาเราเหนการใชชวตเปนการทดลอง เราจะไมเครยดวาท�าแบบนดไหม ทงทยงไมไดลอง ซงทศนคตแบบนจะมประโยชนมาก โดยเฉพาะกบเดกทถกจ�ากดกรอบมาวาตองท�าถกเสมอ แตวธการคดแบบ Design Thinking คอถาท�าสงใหมๆ มนมผดพลาดแนนอน ท�าใหเรากลาตดสนใจโดยไมมองสงนนเปนความลมเหลว แตมองเปนการเรยนร

READ ME 56

ศภณฐ อเนกนำาวงศ, พมพพญา เจรญศรพนธ, ธรโชต จวรเศรษฐกล

รจก ‘การคดเชงวพากษ’ (Critical Thinking)

เพออยรอดในศตวรรษท 21

23

cover stor y

ในยคทเราเสพขาวสารทางหนาจอเสยเปนสวนใหญจนไมรวาอะไรจรงเทจ ทส�าคญคอเราเสพขาวสารกนเพยงชววนาทแคปลายนวคลกและเลอนสมผส ในโลกดจทลททกคนตางเปน ‘ผสราง’ ได มเนอหามากมายเผยแพรออกไปสโซเชยลมเดย หากผเสพอยางเราขาด วจารณญาณ ไมไดตกตรองกอนวาเรองใดนาเชอถอ หรอไมนาเชอถอ กอาจตกเปนเหยอของ ‘ขาวลวง’ (Fake News) เพอจดประสงคทไมด เชน ความเกลยดชงตอบคคลหรอกลมใดกลมหนงไดไมยาก

เหตการณตางๆ ทงเรองการเมอง เศรษฐกจ หรอสงคม มความซบซอนขนอยางมากในศตวรรษท 21 ขาวสารขอมลกระจดกระจายในสอสงคมออนไลนทงจรงและไมจรง การอยในยคนจงตองการทกษะเพอมาพจารณาสงเหลาน และทกษะนนพดรวมๆ คอ ‘การคดเชงวพากษ’ (Critical Thinking)

ทมาของ ‘การคดเชงวพากษ’ สามารถยอนกลบไปไดถง 2,500 ปกอน นกปรชญาชาวกรก โสเครตส (Socrates) มวธการสอนลกศษยทใหความส�าคญกบการตงค�าถาม การหาหลกฐาน การพจารณาวาเหตผลทใหมาสมเหตสมผลแคไหน โดยวธการทวามชอวา ‘ค�าถามแบบโสเครตส’ ทวา สดทายเขาถกตดสนใหประหารชวตจากการตงค�าถามตอค�าสอนจากผมอ�านาจ ซงอางวามาจากพระเจาอกท มรดกททงไวคอการตงค�าถาม ซงเปนฐานของ ‘การคดเชงวพากษ’ จนถงปจจบน

มนกคดหลายคนทใหค�านยาม ‘การคดเชงวพากษ’ แตกตางกนออกไป แตเมอลองดความหมายทแตละคนใหแลว จงพอสรปแกนออกมาไดวา กระบวนการคดดงกลาวเปน การตงค�าถามหรอมขอสงสย (skeptic) ตอสงตางๆ ทเรารบเขามา จากนนจงวเคราะหขอเทจจรงหรอหลกฐานตางๆ เพอตดสนใจเชอหรอสรางมมมองของตวเองขนมาอยางเปนระบบและมเหตผลประกอบ

ในบทความน เราจะมาดความส�าคญของ ‘การคดเชงวพากษ’ การรเทาทนสอในศตวรรษท 21 และลองดวาเราจะสามารถรเทาทนสอไดอยางไรในชวตประจ�าวน เพอทจะได ‘อยรอด’ ในโลกทขอมลทวมตวเราไปแลว

รทนสอดวยทกษะ Media Literacy

ทกษะทเกดขนจากการคดเชงวพากษ ซงจ�าเปนมากในยคศตวรรษท 21 ทขอมลหลงไหลจนแทบจะเรยกไดวาลนทะลก คอ Media Literacy หรอ ‘การรเทาทนสอ’ ซงส�าคญไมแพทกษะอนๆ ทส�าคญในการด�ารงชวต เพราะถานบกนจรงๆ เวลาสวนใหญในชวตของคนยคดจทลแบบเรากแทบจะแขวนไวกบเครองมออเลกทรอนกสทเราใชเสพขาวสาร

READ ME 56

ศภณฐ อเนกนำาวงศ, พมพพญา เจรญศรพนธ, ธรโชต จวรเศรษฐกล

คำาถามถดมาคอ แลว Media Literacy คออะไร? และสำาคญอยางไรในยคน?

วากนงายๆ Media Literacy คอ ทกษะในการตรวจสอบ คดวเคราะห และพจารณาขอมลททวมทนบนโลกอนเทอรเนต เพราะในแงหนงการรจกกรองขอมลขาวสารในยคน ถอเปนความสามารถทจะเขาใจวธการท�างานของสอสารมวลชนวามความหมายอยางไร รวมถงมจดประสงคอยางไร การใชสอใหฉลาดและรเทาทนจงมความส�าคญมาก เพราะคนทมทกษะนจะสามารถอธบายถงบทบาททสอมตอชวตของพวกเขาได และใชอยางระมดระวงจนไมตกเปนเหยอ

ใจความส�าคญของทกษะนคอการอานความหมายของสอได ยงอานสอไดขาด กยงมองสอทะลปรโปรงวาสอนนก�าลงซอนสารอะไร เชน โฆษณาชวนเชอ (Propaganda) ขาวเทจ ขาวทน�าไปสการปลกระดม โฆษณาแฝงในบทความเชงขาว การโจรกรรมบนโลกไซเบอร โฆษณาผลตภณฑเกนจรง รวมไปถงการแยกใหวาสวนไหนเปนทศนคตของผเขยนและขอเทจจรงในขาว และแยกไดวาบทความนนแฝงเรองการคา (advertorial) หรอเปนขอมลจากผใชจรง ฯลฯ ซงการแยกแยะขอมลออก จะท�าใหเราไมหลงเปนเครองมอกบขาวสารทมงประสงคบางอยางโดยทเรารไมเทาทน

อกทกษะทส�าคญพอๆ กบการรจกคดวเคราะหขาวสาร คอตองเขาใจวฒนธรรมใหมทมาพรอมกบการสอสารไรพรมแดนดวย และไมใชแคเฉพาะการเทาทนในฐานะ ‘ผรบ’ ขาวสาร แตในฐานะผผลตและสงตอดวย การโพสตความคดเหนหรอการแชรตอโดยไมกลนกรองกอน สงผลเสยกบตวเองมานกตอนก ไมวาจะเปนเรองสวสดภาพของตวเองหรอผลทตามมาทางกฎหมายดวย

อางองภาพhttps://blog.toggl.com/critical-thinking/https://www.thoughtco.com/profile-of-socrates-121053https://www.pexels.com/photo/apps-blur-button-close-up-267350/https://www.pexels.com/photo/man-wearing-black-and-white-stripe-shirt-looking-at-white-printer-papers-on-the-wall-212286/

25

นน Fact หรอ Fake…มา Check กนหนอย!

ทกษะ Media Literacy ยงถกจดเปน ‘ทกษะใหม’ ท netizen หรอชาวเนตทงหลายในศตวรรษท 21 ตองร อกทงหลายประเทศบรรจวชานตงแตระดบเตรยมอนบาลจนถงอดมศกษาเพอสรางภมคมกนพลเมองของตวเองไมใหตกเปนเหยอของขาวปลอม ในเลมนเราจงขอแนะน�า How to เบองตนทจะท�าใหคณแยกแยะขาวสารไดงายๆ ไปดกนวา Read Me จะมวธการอะไรมาฝากกนบาง!

1 - ตรวจสอบแหลงทมาของขอมล

นอกจากการมสตโดย ‘ฟงหไวห ดตาไวตา’ ไมรบเชอจนกดแชรแลว อคตกมกบดบงความเปนกลาง สงทจะท�าใหเราเขาถงความจรง เราจงควรตรวจสอบความนาเชอถอของขอมล แหลงทมา ใครเปนคนเขยน วนท และสถานทอยางชดเจน โดยอาจคนหาขอมลจากเวบไซตส�านกขาว, หนงสอพมพ หรอโปรแกรมคนหา วาขาวนนเปนขาวจรงหรอไม หากยงไมพบแหลงทมาทแนนอน ใหสนนษฐานไวกอนเลยวาเปนขาวปลอม

รวมถงควรพสจนองคประกอบรวมในขาวนน เชน ภาพประกอบ ตวสะกด ค�าผด วาเปนเพยงพนทโฆษณาขายของหรอไม เพราะจะท�าใหเนอหาของขาวนนมความนาเชอถอนอยลง

2 - เพจหรอเวบไซตนนตงใจลอเลยนหรอเสยดส

เราอยในยคท ‘ใครกสามารถเปนสอได’ บางเวบไซตหรอบางเพจจงอาจลงขาวเสยดส หรอลอเลยนตามสไตลของเพจ โดยน�าเสนอออกมาในเชงหยอกลอ แดกดน ตงใจท�าใหลกเพจหรอผอานไดรบความสนกสนาน ซงบางคนอาจจะตามไมทนจดมง

หมายของการน�าเสนอในเชงน จงท�าใหเราตองใชวจารณญาณในการเสพขาวมากกวาเดม

ยกตวอยาง เราเหนโพสตของเพจ มตรสหายหนงทาน เขยนวา ‘ผรเรมการรบประทานอาหารแบบบฟเฟต คอนาย Warren Buffet’ แตหากเราไมรจกนายคนนวาจรงๆ เขาเปนใคร เราอาจเรมจากเขาไปอานสงทผคนไดแสดงความคดเหนในโพสตน หรอน�าชอเขาไปกรอกในโปรแกรมคนหา กจะพบวาโพสตดงกลาวเปนเพยงมกตลก (หรอภาษาปากเรยก “โพสตดก”) แทจรงนายคนนเปนนกธรกจชอดง ไมเกยวของกบวงการอาหารในแบบทเพจดงกลาวไดโพสตไว

3 - ถามกร

นเปนวธทท�าใหเราได ‘ขอเทจจรงทจรงทสด’ คอการสอบถามไปยงเวบไซตนน หรอผเชยวชาญในเรองนน เพอใหสงทคางคาใจเราไดกระจางออกมา (อยางในบานเรามเวบไซตโครงการ ‘ชวรแลวแชรได’ ของสมาคมผผลตขาวออนไลน)

ยกตวอยาง เราเหนเพอนในเฟซบกแชรโพสตทวา ‘การดมน�าโซดาผสมมะขามเปยกจะชวยยบยงไมใหเกดโรคมะเรง’ เรากอาจคนหาสรรพคณทแทจรงของน�าโซดากบมะขามเปยก โดยการสอบถามในเวบไซตของวงการแพทยหรอสมนไพรกได

แมสวนใหญเราจะพบวา ผสงอายเปนวยทมกถกหลอกจากการเสพขอมลขาวสารบนโลกโซเชยลไดงาย สงเกตไดชดจากการทเพอนฝงในกรปไลนสงอะไรมาใหด กมกจะ ‘เชอในสงทเหน’ ไปเสยทงหมด แตความจรงไมวาจะวยไหน ปญหาเรองขาวลวงทเกดขนไดอยเสมอ ลวนพร�าบอกใหเราทกคนตองมสต ใชวจารณ-ญาณในการคด และไตรตรองทกครงกอนแชร เพอไมใหขอมลเหลานนสรางความเขาใจผดแกผอนตอไป

cover stor y

READ ME 56

เมอเครองจกรและ AI ไมใชภยคกคาม แตเปนทกษะทมนษยตองปรบตว

พมพพญา เจรญศรพนธ

หลายคนอาจจะรดวาแนวโนมการจางงานในยคปจจบน เงอนไขแรกๆ ทนายจางอยากไดคนเขาไปท�างานดวย คอคนทมความรเรองเทคโนโลย ถนดการใชงานโปรแกรมตางๆ และรจก Artificial Intel-ligence (AI) หรอปญญาประดษฐ พนฐานทหนวยงานนนใชอย เพราะปฏเสธไมไดวาในยคนสงทจะมาชวยรนธรกจหางรานตางๆ คอเครองจกรและเทคโนโลย ไมวาจะเปนโปรแกรมวเคราะหแนวโนมตลาดดวยขอมล (Data) การวเคราะหสายพานการผลต รวมถงนวตกรรมทชวยเรองการรเสรชเพอพฒนาสนคาและบรการ

ในยคน เทคโนโลยก�าลงเขามาดสรปต (Disrupt) หรอเขามาเปลยนแปลงในแทบทกวงการ ค�าถามคอเราจะปรบตวและเรยนรอะไรจากเทคโนโลยทเขามาแยงงานจากเราไดบาง ยกตวอยางจากเรองใกลตว ไมวาจะเปนธนาคารทก�าลงลดพนกงานเพราะมแอปพลเคชนมาแทนท หรอวงการศกษาทก�าลงถก ดสรปต เพราะมมหาวทยาลยดงหลายๆ แหงเปดคอรสสอนฟรแบบไมตองจายเงนแพงๆ ดงนน สงทคนในยคนควรท�า คอ เปลยนวธคด ปรบตว และเขาใจมน ไมใชหวาดกลววา AI จะมาแยงงานเรา

27

cover stor y

หากลองส�ารวจดจะพบวา AI เขามามบทบาทกบทกวงการ เชนในระบบสายพานการผลต มการสงโดรนขนไปส�ารวจคลงสนคา ชต�าแหนงเพอทนเวลาในการหาของ มโปรแกรมทชวยเชอมโยงสตารตอพเขากบโปรเจกตทก�าลงตองการคน หรอวงการแพทยกมการใช AI วเคราะหตวยาใหเขากบคนไขแตละราย วเคราะหโรคภยจากรหสพนธกรรม อกแวดวงทเราคนเคยกนดคอการบรการและการตลาด เชน ซอฟตแวรในระบบปฏบตการโทรศพท เชน Siri ของ iPhone, Aida Alexa, Cortana ทเขามาเปนผชวยสวนตวเพยงแคสงงานดวยเสยง หรอ AI ทชวยเกบรวบรวมขอมลลกคาเพอน�ามาวเคราะหเพอเสนอขายสนคาและบรการทเรานาจะตองการ ซงน�ามาสโฆษณาทเรามกจะเหนในเฟซบก ยทบ ทมาจากพฤตกรรมการคนค�าของเรา

หลกใหญใจความคอเราจะเชอมตวเราเองใหเขากบ AI ทกำาลงเขามารนทกวงการอยางไร?

เมอสบสาวขนไปตนน�า สงแรกทมนษยท�ากบ AI ไดคอมนษย ‘พฒนา’ AI ขนมา เปนคนปอนขอมล ใสอลกอรทม และมวตถประสงคเพอท�าใหชวตเราทกคนดขน สวนสงท AI ใหเราคอ ‘super power’ หรอพลงเหนอมนษยทเขามาพฒนาแวดวงตางๆ เชน แวนตา Smart Glass ทสามารถวเคราะหอณหภม ความชน ตรวจจบใบหนา และวเคราะหขอมลไดสารพดซงไปไกลกวาทดวงตามนษยจะท�าได หรอ AI ชอ Philip’s Illumeo ทชวยอ�านวยความสะดวกคณหมอในการตรวจวเคราะหโรค หรอ AI ใน Autodesk’s Dreamcatcher ทชวยอ�านวยความสะดวกใหเหลานกออกแบบไดดไซนแบบทะลขอจ�ากด

คงพอจะเหนแลววา AI ไดเขามาแทรกซมในทกวงการจรงๆ แลวททางของเราในยคนจะอยตรงไหน? เราเลยขอเสนอทกษะส�าคญทคนยคใหมสามารถท�าไดเพออยรวมกบ AI อยางสนตสขและทรงประสทธภาพ

1 ปรบวธคด (Mindset) : รจกเปดใจเรยนรเครองไมเครองมอใหมๆ หดท�าตวใหทนสมยเขาไว หาความรเรองเทคโนโลยเยอะๆ คดใหใหญไปกวาการโดนแยงงาน แตตองคดวา AI นแหละทจะเขามาชวยใหเราท�างานไดลนไหล ทนแรง ทส�าคญคอ AI เขามาชวยเพมประสทธผลใหไปไดไกลกวาแรงงานมนษย

2 ปรบเวลาใหม : ปรบเวลาในทนหมายถง สงวนเวลาส�าหรบงานบางประเภทไวใหมนษยท�าเทานน เชน การใชความคดวเคราะห การเขาสงคม การมปฏสมพนธ ความคดสรางสรรค การตดสนใจ สวนงานแรงงานอนๆ ทตองท�าซ�าๆ กอาจใช AI เขามาทนแรงงานและทรพยากรมนษย เชน โปรแกรมวางแผนงาน ตรวจสอบการเขยนและไวยากรณ ไปจนถงการใชสอโซเชยลเพอท�า personal branding

3 การตดสนใจแบบบรณาการ : รเวลา วธการ และอะไรทท�าให AI นนสามารถท�างานไดอยางเหมาะสม และตองรจกปอนขอมลใหมๆ ถามค�าถามทถกตองเพอเพมความซบซอนในการท�างานของ AI

4 เสรมแรงให AI ให AI กลบมาเสรมงาน : คนในยคนยงควรเชยวชาญเรองการสงการ AI คอนอกจากจะน�า AI มาชวยท�างานในระบบแลว ยงตองดไซนระบบการท�างานของคนรวมกบ AI เพอใหสมองกลกลบมาท�างานใหมนษยอยางเตมสบและราบรนในระยะยาว

อางองขอมล การสมภาษณคณชตะ จรานนตรตน และหนงสอ HUMAN + MACHINE HUMAN + MACHINE Reimagining work in the age of AI

อางองภาพhttps://techsauce.co และ https://readwrite.com

READ ME 56

Soft Skills : สกลการคด การทำางานทขาดไมไดในศตวรรษท 21

ภคณฐ ทารยะวงศ

ทกษะสดทายทเราไดเรยนรคออะไรนะ? หากเราเปนเดกจบใหม แนนอนวาวชาความรทเราไดรบมาจากมหาวทยาลยคงเพยงพอตอการใชชวตในวยท�างาน เราถกสงคมสงสอนมาเสมอวาถาเปนคนเกง จะเตบโตไดดในหนาทการงาน มนอาจจะเปนค�าพดทถกตองในยคสมยหนง แตในยคน การมทกษะบรรเจดดานการท�างานอยางเดยวจะเพยงพอหรอไม

ปกตแลว ทกษะตางๆ ทเราเรยนรมาจากโรงเรยนหรอในต�ารา มกถกเรยกรวมๆ กนวา Hard Skills (ทกษะดานความร) แตในปจจบน การท�างานในสมยใหม นอกจากความตองการดาน Hard Skills แลว ยงม Soft Skills หรอทกษะทางดานอารมณ เปนอกหนงทกษะส�าคญ

อนทจรง Soft Skills ครงหนงเคยถกเรยกรวมๆ วา บคลกภาพ แตในความเปนจรงนน บคลกภาพ อาจเปนเพยงสวนหนงของ Soft Skills ทเราควรม

การใชภาษา, การตดตอสอสาร, มองโลกในแงด, เปนมตร, การแสดงออกทางสงคม, การท�างานเปนทม, สภาวะผน�า สงตางๆ เหลานเองลวนแลวแตเปน Soft Skills ทงสน ซงบางสงบางอยางอาจฝกกนไดไมยาก ในขณะทบางอยางตองอาศยเวลาและประสบการณรวมดวย

สวน Soft Skills ในแบบทจ�าเปนตอการท�างานใน

ศตวรรษท 21 นน เราขอแนะน�าใหรจกกบ “4C” ทกษะเบองตนทควรเตมเตมเพอการท�างานในอนาคตดงน

Communication : ทกษะการสอสารกบผอนในยคสมยทเตมไปดวยขอมลมากมาย การสอสารใหเขาใจเปนอกหนงสงส�าคญทจะชวยใหเรา และเพอนรวมงานเขาใจและด�าเนนการตอไปไดในทศทางเดยวกน

Collaboration : ทกษะการท�างานรวมกน ไมวาคณจะเปนผน�าหรอผตาม ทกษะการท�างานรวมกบผอนจะชวยใหทมของเราม Teamwork มากขน และรบมอกบสถานการณตางๆ ไดดขน

Critical thinking : ทกษะในการแกไขปญหา แนนอนวาในการท�างานรวมกน หรอการท�างานบางอยางยอมเกดปญหา แตทกปญหามทางออกเสมอ ดงนนทกษะนจะชวยใหเรากาวพนปญหาตางๆไดอยางสบายเชยวละ

Creativity : ทกษะดานความคดสรางสรรค ในวนทไอเดยงายๆ ไมเปนทจดจ�าอกตอไป ความคดสรางสรรคเปนอกหนงสงทชวยใหผลงานของเรามความโดดเดนกวาใครๆ เขา

ลองส�ารวจตวเองจากเหตการณทผานมาในชวตด วาเรามทกษะเหลานครบถวนหรอไมในวนทเจอปญหา แลวคอยๆ พฒนาตวเองขนไปใหทนความตองการของทกษะในศตวรรษท 21 นะ

29

Growth Mindset : วธคดเพอพฒนา

ตวเองใหดขน

cover stor y

ภคณฐ ทารยะวงศ

คลปหนงจากเวท TED talk : Angela Lee Duckworth เธอขนพดในหวขอ “The key to success? Grit” โดยประเดนของเรอง อยทเคลดลบของลกษณะในการประสบความส�าเรจจากบรรดา CEO นกขาย นกพดหรอผเชยวชาญดานตางๆ จนสรปรวมออกมาเปนสงททกคนมรวมกน คอ “ความพยายามจนเปาหมายส�าเรจ (Grit)” ซงเปนสวนผสมระหวางความพยายามและแรงบนดาลใจ แตโดยธรรมชาตของมนษยมนจะลบเลยงสงทท�าใหเราล�าบาก

สมยเดกๆ เวลาเราเหนโจทยปญหาทเรารสกวายากเกนไป หรอหนงสอทเกนกวาระดบชนของตวเราไป เรามความรสกอยางไรบางครบ? 1.ยากจงเลย ของแบบนเดกอายเทาเราทไหนจะท�าได วาแลวกลมเลก รอลอกเพอนในวนตอไป หรอ 2.เชอวาตองท�าได คนอนๆ เขายงท�าไดเลย แลวคอยๆ ศกษา จนสามารถหาทางแกไขโจทยปญหานนได

นเปนตวอยางของการม Growth mindset อกหนงทกษะจ�าเปนในศตวรรษท 21 หากอธบายแบบงายๆ Growth mindset คอ การเชอมนวาคนเราสามารถเตบโต และพฒนาตวเองไดเสมอๆ เวลาเราเจออปสรรค แลวเราพยายามหาทางผานมนไป หรอถาเราผดพลาดจากเรองหนงเรองใด เราจะมองยอนกลบไปและพยายามหาวาไดเรยนรอะไรจากสงนนบาง

เราอาจจะเคยเคยไดยนมาวาการฝกฝนซ�าๆ ทกวนอาจท�าใหเราเกงขน แตสงนนอาจไมจ�าเปนเสมอไป การฝกสงหนงสงใดซ�าๆ มนท�าใหเราเพมไดเพยงความ ‘ช�านาญ’ หาก

ขาดการเรยนรและหาเทคนคใหมๆ หรอประเมนตนเอง เสมอๆ วาสงทเราก�าลงฝกฝนอยนนถกตองหรอไม

ซง Growth Mindset เปนสงทฝกกนได และในวนน เราขอหยบยก 3 เทคนคงายๆ ในการฝกทกษะของการเตบโตมาฝากกน

เปลยนความอจฉาใหกลายเปนพลงในการขบเคลอน : เรามกเหนคนประสบความส�าเรจตางๆ ตามสอ แลวเกดการอจฉา พรอมใหเหตผลกบตวเองวา “กเพราะเคาเกง, เพราะบานเคารวย, หรอเพราะเราไมไดโชคดแบบเขา” ลองเปลยนความคดด แลวลองวเคราะหถงเสนทางของเขาวาอะไรทท�าใหเขามาอยในจดนได และจะน�ามาปรบใชไดอยางไรบาง

ยงไมไดทำา ไมไดหมายความวาเราทำาไมได : เราอาจเชอวาความเกงเปนพรสวรรค แตทจรง มสวนเพยง 35% เทานน ทเหลอลวนขนอยกบความพยายามของเราเอง ดงนนถาเรามความพยายามกบเรองใดๆ มากพอ เรากตองท�ามนไดสนา

สมองเปนอวยวะทชอบความทาทาย : สมองกคอกลามเนอสวนหนงไมตางจากแขนและขา ดงนนเราตองลองหนกลบมาออกก�าลงสมองกนบาง ซงการแกบญหาทเกดขนในแตละครงนเองทชวยใหกลามเนอสมองพฒนา พอเราเจอปญหา และพยายามคนหาวธแก จนเจอวธทส�าเรจและจดจ�าน�าไปใชได สมองกจะเรมเปลยนจากความกลวในตอนแรกเปนความทาทาย

READ ME 56

Multi-tasking:

ธญญารตน โคตรวนทา

• อานหนงสอไป ฟงเพลงไป

• ทำาการบานพรอมดทว

• เลนเกมไปดวยฟงอาจารยไปดวย

ถามชองวางใหตกหนาขอทเคยท�า เชอวาหลายคนคงมเครองหมายถกตกไวอยางนอยชองใดชองหนงอยางแนนอน เคยสงสยไหมวา ท�าไมเราจงสามารถท�าอะไรสองอยาง (หรอบางครงอาจจะมากกวาสอง) ในเวลาเดยวกน? ในขณะทผใหญทมกจะเตอนเสมอวาใหเลอกท�าทละอยาง วนนเราจงอยากชวนมาไขขอสงสยวามนษยเราสามารถคดหรอท�าอะไรหลายอยางในเวลาเดยวกนหรอทหลายคนรจกในชอ Multitasking ได จรงหรอไม

สมองไมไดกำาลงจบปลาสองมอ แตกำาลงสบรางรถไฟ!

หากถามวา คนเราสามารถท�าอะไรหลายอยางในเวลาเดยวกนไดไหม ค�าตอบคอ ท�าไดจรง แตเราไมสามารถใหความสนใจหลายอยางไดพรอมๆ กน เพราะสมองของมนษยท�าไดเพยงสลบ (switch) ความสนใจทละอยาง ซงเกดขนเรวมากจนเรารสกเหมอนสามารถท�าหลายอยางไดในเวลาเดยวกน ดงนนสมองจงเปนนกสบรางชนยอดแบบเนยนๆ จนเราเขาใจวาเปนนกจบปลาสองมอมาตลอด

แตถาหากเปนเรองประสทธภาพการท�างานและเวลาทเสยไป การท�าอะไรทละอยางกยงคงเปนฝายชนะ เพราะจากการทดลองของนกจตวทยาชอ David Strayer พบวามผทท�าแบบทดสอบเกยวกบ multitasking ลมเหลวถง รอยละ 97.5 นอกจากนยงมงานวจยของมหาวทยาลยสแตนฟอรด (Stanford University) ซงพบวาคนทท�าหลายอยางในเวลาเดยวกนอยางตอเนอง ประสทธภาพของการท�างานมกจะแยกวาคนทท�าหลายอยางในเวลาเดยวกนเปนครงคราว

ทำาอยางไร เมอ (อยาก) จบปลาสองมอในเวลาเดยวกน

31

cover stor y

ทางออกของมนษย Multitasking

แตเมอเราอยในยคทรถตด ชวตเรงรบ มภาระหนาท หรอความจ�าเปนทตองท�าอะไรหลายๆ อยางในเวลาเดยวกน ท�าใหบางครง เราจ�าเปนตองเผชญกบสถานการณทตองอาศย Multitasking ซงวธทจะท�าใหสถานการณเหลานนผานไปไดดวยดและมประสทธภาพเทาทจะเปนไปได คอการเลอกจบคงานนนๆ ใหถกตอง

จากการทดลองของ Richard Shiffrin และ Walter Schneider (1977) โดยใช Visual Search Task แสดงใหเหนวา เราจะใหความสนใจนอยลงเมอกระบวนการทเกดขนเปนไปแบบอตโนมต คอเมอเราฝกฝนหรอท�าอะไรบางอยางเปนประจ�า ท�าใหเราไมตองใหความสนใจมากเทาเดมหรอท�าไปโดยอตโนมตนนเอง เชน ตอนหดขบรถใหมๆ เวลาคยไปขบรถไป อาจท�าใหเสยสมาธได ในขณะทคนขบรถทกๆ วนนานเปนสบๆ ป อาจเคยชนจนไมตองจดจออยกบวธการขบรถ เพราะเรมเกดขนแบบอตโนมต

เมอมองตามความเปนจรง แตละคนมความถนดหรอเรองทท�าเปนประจ�าแตกตางกนออกไป จงไมแปลกทบางคนบอกวาอานหนงสอไปฟงเพลงไปแลวไมมสมาธ ในขณะทบางคนอานหนงสอฟงเพลงไปพรอมกนไดสบายๆ ดงนน เราจงตองหาสงทเราถนดหรอท�าไดคลองอยแลว มาจบคกบอกงานทไมไดท�าเปนประจ�า เชน A เลนฮลาฮปอยเปนประจ�า อาจจะเลนไปดวย ทองศพทไปดวยได ในขณะท B ไมเคยเลนฮลาฮปมากอน ถาตองโฟกสทงเลน ฮลาฮปและทองศพทไปดวยอาจล�าบากขนเปนสองเทา

เปนตน ‘การจบคใหถก’ จงชวยใหไมตองเสยเวลาใชความคดหรอใหความสนใจทงสองอยางมากจนเกนไปนนเอง

อยางไรกตาม วธนเปนเพยงการแกปญหาเฉพาะหนา หรอน�าไปใชในยามจ�าเปนเทานน เพราะการแกปญหาทสาเหตจรงๆ คอ การวางแผนและแบงเวลาใหดตงแตตน เพอหลกเลยงการท�าหลายอยางในเวลาเดยวกน และแมวา Multitasking เปนสงทมนษยสามารถท�าได แตสดทายแลวผลลพธอาจออกมาดทสด ‘เทาทเปนไปได’ ซงกยงไมใชผลลพธทดทสด ‘เทาทเราจะท�าได’ อยด

อางองhttps://www.apa.org/research/action/multitask

อางองภาพhttps://www.pinterest.com/pin/260223684703880070/https://www.pinterest.com/pin/679480662510610831/

READ ME 56

ชนภทร ศรบญญเกษ

ผคนมากมาย หลากหลายปญหาทตองเผชญ ตางคนกตางมวธ (คด) แกปญหาของตวเอง บางกใชสญชาตญาณ บางกบอกวาใชหวใจน�าทาง หลายครงปญหากหมดไป บางครงปญหาเดมๆ กวนกลบมา Read Me ฉบบนจงขอชวนทกคนมามองปญหาในมมใหม ใชสมองไตรตรองเพมอกสกนด คดอกสกหนอย เพอใหการใชชวตของเรามสตมากขนและไมวนกลบมาสปญหาเดมๆ อก

การคดแกปญหามหลากหลายวธและกรอบแนวคด ในบทความนขอยกขนตอนทคดวาเรยบงาย มประสทธภาพ และสามารถน�าไปประยกตใชไดกบปญหาทหลากหลาย นนคอหลกการทมตวยอวา ‘IDEAL’ น�ามาเปรยบเทยบกบหลกการทางพทธศาสนาอยาง อรยสจ 4 – ใบไมหนงก�ามอ ความจรงอนประเสรฐ 4 ประการทไมตกเคยตกยค

คอยๆ คดไปดวยกนนะครบ

I – Identify the problemDunning-Kruger Effect บอกเราวา หากคณมความรในเรองใด

เรองหนงไมมากพอ คณจะคดวาตวเองฉลาดโดยทไมเหนความไมรของตวเอง ตวคณเองกเชนกน บางครงคณอาจมองไมเหนปญหาและจ�าเปนตองมองจากมมคนอนถงจะคนพบปญหานนได

นอกจากน แมวาปญหารอบตวจะมมากมาย การระบปญหาควรเลอกมาครงละ 1 ปญหา เทานน เพอจะไดคดไดอยางรอบดานและถถวน

D – Define the problemขนตอนนคอการรวบรวมขอมลและหาสาเหตของปญหา เปนขน

ตอนทคนสวนใหญมองขามไปมากทสดและขามไปทการแกปญหาทนท แตการท�าแบบนนปญหาอาจดเหมอนจะแกปญหาไดในชวงแรก แตสดทายปญหากจะวนกลบมาหากยงไมไดแกไขสาเหต

บางครงอาจตองมองปญหาเปนเครองจกรเครองหนง เมอเครองจกรมปญหากตองคดกวางๆ กอนวาเครองจกรมสวนประกอบอะไรบาง ตรงไหนทมโอกาสมปญหา แลวลงมอหาสาเหตอยางจรงจง และบางครง ปญหา 1 ปญหาอาจมาจากหลายสาเหตกได

E – Explore possible solutionsแมวาคณจะรสาเหตของปญหาและคนไมคนมออยากจดการกบมน

แลว แตเชนเดยวกบการพจารณาสาเหตของปญหา คณควรถอยออกมามองกวางๆ กอนวา เราจะจดการกบปญหานอยางไรไดบาง มสาเหตของปญหาทจดการไดกสาเหต และแตละสาเหตมวธจดการกวธ รวมถงเตรยมแผน A แผน B ไวเผอมปญหาดวย

A – Act on a selected strategyแผนการทดทสดกไมอาจส�าเรจลลวงไดหากปราศจากการลงมอท�า

ดงนน เลอกแผนการทจะปฏบตแลวกลงมอท�าทนท บางปญหาอาจท�าใหคณทอถอยแตขอใหนกภาพเปาหมายไวเปนแรงผลกดน

L – Look back and evaluateการแกปญหาจ�าเปนทจะตองม Prototype mindset นนคอวธการทเราท�าเปนเพยงวธตนแบบวธหนงซงสามารถปรบ

หรอเปลยนไดหากผลลพธยงไมเปนไปตามเปาหมาย แนนอนวาเรากควรส�ารวจวธการแกปญหาบอยๆ วาจรงๆ แลวมนเวรคหรอไมเวรค ถาไมเวรคเปนเพราะเราแกปญหาผดจดหรอเปลา เมอเราลงมอแกปญหาอาจท�าใหเราไดเหนมมมองใหมๆ ดงนน ลองยอนไปท�าขนตอนแรกๆ อาจจะพบปญหาหรอสาเหตของปญหาทแทจรง หรอวธแกปญหาทดกวาเดม

การคดแกปญหา

33

coverstor y

ทกคนมปญหาของตวเอง ไมวาจะเปนปญหาเลกนอยไปจนถงปญหาระดบชาต และการแกปญหากไมมสตรตายตว กรอบแนวคดการแกปญหาบางอยางอาจเหมาะกบปญหารปแบบหนง (แตกสามารถน�ามาปรบใชดวยกนได) ดงนน ทกษะการคดแกปญหาจงเปนสงทจ�าเปนส�าหรบทกคนและเปนสงทแตละคนตองฝกฝน

มองปญหาตางๆ ผานสมองของเราเพมขนอกนด อาจท�าใหคดถงมมมองใหมๆ ทอาจไมเคยเหน

ลองปรบใชกนดครบ

ทกขความไมสบายกาย ไมสบายใจ เกดขนไดกบมนษยทกคน ในทาง

พระพทธศาสนาจะกลาวถงความทกขในหลายแง เชน เกด แก เจบ ตาย, ความยดมนถอมนในขนธ 5, ความโลภ โกรธ หลง

ในบรรดาปญหามากมาย สวนหนงเกดจากอารมณของเราเอง บางครงถาเรามสต ใจเยน เราอาจจะพบวาปญหาภายนอกไมไดมอยจรงกได

สมทยสมทย คอ เหตแหงทกข ในทางพทธศาสนากลาววาเหตแหงทกขคอ

ตณหา 3 ทประกอบดวย ความอยากได, ความอยากเปน และ ความไมอยากเปน

ปญหาหลายๆ ปญหาในชวต เราอาจคดวาเรารสาเหตของมนแลว แตหากยอนหาสาเหตของสาเหตไปเรอยๆ เราจะพบวาปญหาหรอทกขทงหลายลวนมสวนเกยวของกบความอยาก (หรอความไมอยาก) ของมนษยเสมอ อยางไรกตาม เราควรจะเนนพจารณาสาเหตในขนทสามารถแกไขหรอ ‘พอจดการได’ เพอน�าไปสการวางแผนแกปญหาตอไป

นโรธนโรธ คอ ความดบทกข, สภาวะทปราศจากทกข ในทนอาจมองวา

นโรธ คอ ‘เปาหมายของการแกปญหา’ นนคอภาพเมอปญหาทคณมอยหมดไปหรอเบาบางลง เปาหมายนควรจะชดเจนและเหมาะสม (อาจใชหลก SMART Goal ในการตงเปาหมายกได) และเปาหมายนจะน�าไปสแผนการแกไขปญหาและเปนพลงขบเคลอนในขนตอนการลงมอท�า

มรรคมรรค คอ แนวปฏบตทน�าไปสความดบทกข ในทางพทธศาสนากลาว

ถง มรรค 8 ประการ หนงในนนคอ สมมาสต หมายถงการมสตสมปชญญะ นนคอ ไมวาจะท�าอะไร ควรมสตและรตวอยเสมอ จรงอยทบางครงเราแกปญหาดวยสญชาตญาณ (หรอใชหวใจแกปญหา) ท�าใหปญหาตางๆ ไมถกแกไข หรอแมกระทงไมรตววามปญหาอย ดงนน เราควรรตวอยเสมอ รเทาทนถงสภาวะของตวเองทเปนอย รถงความไมสบายกาย ไมสบายใจ รเทาทนอารมณของตวเอง รวมถงเขาใจสงตางๆ ตามทควรจะเปน ไมวาจะเปน ตวเอง ความสมพนธ เพอน คนรก ครอบครว องคกร หรอแมกระทงสงคมทเราอย เมอเรามองทกอยางตามความเปนจรง เรากจะเหนปญหา เหนสาเหตของปญหา น�าไปสการแกไขปญหาใหดขนไดในทสด

อานเพมเตม

IDEAL strategyhttps://www.minterapp.com/3-effective-problem-solving-strategies-know-workplace/https://www.researchgate.net/publication/323222665_DEVELOPMENT_OF_LARSON’S_PROB-LEMS_SOLVING_PATTERNS_WITH_IDEAL_STRATEGIEShttps://blog.toggl.com/problem-solving-strategies/อรยสจ 4https://buddhadhamma-memo.blog/อรยสจ-4/Dunning-Kruger Effecthttps://thematter.co/brief/stupid-feel-so-smart/25284SMART Goalhttp://www1.si.mahidol.ac.th/km/sites/default/files/u1/03_31_UM_05092561.pdfPrototype mindsethttps://medium.com/galleys/the-prototype-mindset-396c979a356f#.z36im4jva?ref=heydesigner

อางองภาพhttps://parade.com/847163/juliebawdendavis/garden-jargon-a-dictionary-of-gardening-terms/https://www.atlassian.com/blog/software-teams/how-to-give-better-feedback

READ ME 56

สรโย พรมโชต

สงทแนนอนทสดของโลกใบนคอ ไมมสงมชวตสงไหนทเหมอนกนทกกระเบยด จงแปลไดงายๆ วาทกๆ คนลวนแตมความตาง ทจะไมเหมอนกบผอน อยางเชน เรองความคด หรอแมแตทศนคตกตาม และสาเหตทท�าใหคนเราเหนตางกนในเรองตางๆ เกดจากแตละคนนน รไมเทากน สนใจในสงทตางกน หลกคดไมเหมอนกน หรอแมแตอาจรบรเทากน แตจากคนละแหลงทมา

ในปจจบนทโลกก�าลงรณรงคเปนอยางมากในเรอง สทธเสรภาพ การแสดงออก จะเหนจากการเดนขบวนของกลม LGBTQ ในทตางๆ ในโลก และเปนแนวโนมทดขนเรอยๆ ทความตางในหลายๆ อยางทเคยถกมองเปนเรองทไมด เพราะการไมเขาถงของขอมลก�าลงไดรบการยอมรบ จะเหนไดวาทคนเรมยอมรบความเหนตาง หรอความคดท

ตางนน อาจเปนเพราะเรมจากการทแตละคน ‘เปดใจ’ กนมากขน จากนนกเคารพซงความเหนตางตอกนและกน

พระไพศาล วสาโล เจาอาวาสวดปาสคะโตเคยใหความเหนตอค�าวา “การเคารพความเหนตาง” ไววา เราตองไมมองวาความเหนนนงเงา ไมไดเรอง หรอเหยยดหยามความเหนนนเพยงแคเขาเหนตางจากเรา เราจงควรพรอมรบฟงอยางตงใจ แตกไมไดหมายความวาไมโตแยงเลย แมเคารพความคดเหนของเขา กไมไดแปลวาเราตองเหนดวยกบเขาไปทงหมด เราสามารถมความเหนตางได แตจะพดหรอไม ขนอยกบเหตหลายอยาง

ตามทพระอาจารยทานบอก ใชวาการยอมรบจะท�าใหไมสามารถถกเถยงได แตหากเปนการถกเถยงเพอแลกเปลยนความรซงกนและกน คยกนอยางมอารยธรรมอนด ถงเหตผล

การยอมรบการเหนตาง ทกษะสำาคญเพอพฒนาตวเอง

35

cover stor y

ความเชอของแตละคนนนคออะไร การพดคยถงความเชอไมใชเพยงแตการพดคยกนเพยงแคเรองของความเชอสวนบคคลตอเรองตางๆ มนยงสามารถปรบไปใชไดกบการท�างาน

ในการท�างานแตละคนนนเปนไปไดยากทจะชอบไอเดยของคนอนไปเสยทกอยาง การถกเถยงตอความคดตางๆ ของงานแตละชนจงเปนเรองทส�าคญมากๆ เพอใหเกดการยอมรบทเสมอภาคตอทกฝาย มากไปกวานนยงสามารถเปนการ ตอยอด เสรม เตม แตง ความเชอในการท�างานของแตละคน

ผลงานทเหนไดชดเจนมากๆ ในชวงนคอ การมาแรงของกระแสวงการฮปฮอป ทไมใชแคในประเทศไทย ทท�าใหศลปนหลายๆ คนปรบเปลยนวธการท�างาน หนงในนนคอ เป อารกษ อมรศภศร ศลปนทถกมองวาเปนตวเองสงมาก และยากทจะเขาใจเพลงของเขา

เป ยอมรบวาการท�าเพลงของเขาในปจจบนไมจ�าเปนทจะตองมกตารหรอจะตองเปนสไตลวนเทจ ซงถอวาเปนสญลกษณของเขา เป เปดใจถงเรองการใชเทคโนโลยมาก

ขนในการท�างาน เชน เรองการใชเครอง ออโตจน เพราะเขายอมรบวาจรงๆ แลวตวเองไมใชเปนนกรองทรองเพลงไดด เทคโนโลยกสามารถชวยได และอยาไปรงเกยจ

เทคโนโลยตางๆ ถกพฒนาในทกวนาท เหมอนกบการเตบโตและเกดของมนษย คนรนใหมจงเกดขนมาเรอยๆ ซงมาถงตอนนโลกมมาแลว 9 เจเนอเรชน และลาสดคอ เจน อลฟา (เดกทเกดในป 2553 เปนตนมา) แนนอนวาคนเราแตละชวงอายกมอดมการณ และสงทเชอแตกตางกน เพราะฉะนนการเคารพซงกนและกนจงเปนสงส�าคญ และจะท�าใหเรยนรวา ประสบการณจากผใหญ เสรมดวยความรสดๆ จากเดกรนใหม หากท�าการเรยนรและเหนคาซงกนและกนจะเปนสงทมคณคาทไมอาจประเมนราคา

‘การถกเถยง’ จงไมใชเพยงยอมรบฟง แตเปนการแลกเปลยนเพอเตมความรเพมทกษะใหมประสทธภาพในการท�างาน ซงเปนประโยชนอยางมากในยคทความเหนตางก�าลงปะทะเขาหนาในทกๆ วน อยางหลกเลยงไมได

อางองภาพhttps://www.dreamhost.com/blog/how-to-design-lgbtq-inclusive-website/https://www.inc.com/kat-boogaard/6-key-tips-to-respectfully-disagree-with-someone.htmlhttps://www.statutorynuisancesolutions.co.uk/our-services/dispute-resolution/

READ ME 56

ณฐชนน ธญญศร

เราอาจไดยนอยบอยๆ วา “ใดๆในโลกลวนไม Original” ถาอยางนน ค�าถามส�าคญของขอความขางตนกคอทกวนนยงมสงทยงคงเปนอะไรทสดใหมทยงไมถกใครสกคนบนโลกใบนคดขนมาอยบางหรอเปลา ค�าถามดงกลาวคอนขางทาทายและชวนขบคดวาสงทเราเรยกกนวาไอเดยนนมนคออะไรกนแน นยามของความสดใหมทเราขบคดกนอยมนมหนาตาเปนแบบไหนกน

ในปจจบนสงตางๆ ไดถกคดกนไปเสยหมดแลว ดงค�ากลาวทวา “ผคนมอยมาก แตความคดมอยนอย เราตางคดอะไรเหมอนๆ กน”ฉะนนในโลกปจจบนเรยกไดวาไมมพนทส�าหรบสงใหมๆ อกตอไป แตเรากยงเหนวาทกวนนผคนยงจ�าเปนตอง คดพฒนาคนหาสงใหมๆ อยตลอดเวลา เพอตอบสนองความตองการของมนษย หรอเพอทจะบอกวามนษยนนไมเคยหยดพฒนาความคด เรายงคงตงหนา

ตงตารอคอยการงานเปดตวสนคา งานนวตกรรม หรองานสรางสรรคใหมๆ สงตางๆ เหลานลวนถกคดพฒนาขนมาเพอเตมเตมมนษยทมความตองการอยตลอดเวลา ฉะนนสงใหมๆ ทเราคดพฒนาขนมานน ถาไมใชไอเดยทสดใหม แลวมนจะถกพฒนาขนมาไดอยางไร

มคนใหนยามความหมายไอเดยหรอความคดสรางสรรคอยมากมาย และสงทหลายคนพดคลายกนกคอไอเดยหรอความคดสรางสรรค เกดจากประสบการณสวนตว เพราะวามนษยไดเรยนรสงตางๆ จากธรรมชาต หรอเรยกวาเปนประสบการณชวต กระบวนการสรางสรรคคอการหยบยม ตอยอด จากสงเดมทมอยแลว อาจเปนสงทผสรางพบเหนมาในวยเดก การตนตอนเชา ภาพยนตรเรองโปรด หรองานสรางสรรครปแบบอนๆ น�ามาผสมผสานตอยอดกบความคด

ไอเดยสดใหมยงมอยจรงหรอ?

37

cover stor y

ลองดจากงานภาพยนตร เราจะเหนวาพลอตเรองทกประเภทลวนถกหยบมาเลาไปหมดแลว ไมวาจะหกมมขนาดไหน หรอดรามาฟมฟายสกเทาไหร แตสงทท�าใหภาพยนตรมความนาสนใจกคอการน�าขนบการเลาเรองแบบเดม น�ามาคดใหม ท�าลายโครงสรางของการเลาเรองททาทายทงผสรางและผชม และการผสมผสานความเปนตวเองของผสราง เหมอนกบทกลาวไปวาไอเดยสดใหมก�าเนดจากอะไร

เราอาจ เคยไ ด เหนมา บาง ในภาพยนตรทมการหยบเอาฉากใดฉากหนงของภาพยนตรทเคยถกสรางมาแล ว น� ามาท� า ใหม ในลกษณะทคลายคลงกน (Tarantino’s Best Visual Film References … in Three Minutes) หรอ ในภาพยนตรบางเรองมการหยบเอาภาพวาดทโดงดงมาใชเปนตวตงตนและสรางฉากทคลายคลงกนขนมา (The Museum of Lars Von Trier – Art References)วธดง

กลาวเปนการหยบเอาสงทเคยถกสรางมากอนแลว น�ามาพฒนาใหมโดยใสความเปนตวตนของตวผสรางเอง เพอน�าเสนอความหมายใหม หรอ ไอเดยในการน�าเสนอใหมๆ ขนมา

ในชวงแรกของผสรางงานสรางสรรค อาจยงไมรไมเขาใจถงสงทตวเองก�าลงจะท�า หรออาจมความเขาใจแตไมรวาจะน�าเสนอออกมาในรปแบบไหน กลววาจะออกมาไมดหรอเปนอยางทวาด เอาไวในหว จงมการหยบยมภาพ ใชอางองเพอเปนตนแบบของงานตนเอง หรอเปนการพฒนาและตอยอด

เมอใดๆ ในโลกลวนไม Original ความคดสรางสรรคหรอไอเดยจงไมได ‘สดใหม’ ในความหมายทวามนผดขนมาด วยตวเองเฉยๆ แต เ กดจากประสบการณทสะสมมาอยในตวเรา และตอยอดเปนสงทไมเคยคดขน และเราอาจคดอะไรเหมอนๆ กบคนอนจากทหยบยก “ผคนมอยมาก แตความคด

มอยนอย เราตางคดอะไรเหมอนๆ กน” บางทเราเหนไอเดยหรอความคดล�าๆ ทเราคดไวในหว ถกชงตดหนาเอาไปท�าเสยกอน แมจะไมเคยบอกใคร เหตการณนคงเปนเพราะวาประสบการณและขดจ�ากดของมนษยคงไมตางกนมาก

ไอเดยสดใหม หรอความคดสรางสรรคในความหมายทวากยงคง มอย โลกก�าลงพฒนากาวไปเรอยๆ มส ง ใหม เ กดขนมากมาย กย งมประเดนใหมๆ ใหศกษาและคดตอยอดมากขน ทงเทคโนโลย ประเดนทางสงคม วทยาศาสตรทจะขยายขอบเขตความเปนไปไดออกไปไอเดยบางอยางทเคยถกเกบใสลนชกไป เพราะถกมองวาไมไดเรอง แตผานมาอาจจะเปนไอเดยทดใหมและสดยอด แตละยคแตละสมยมปญหาหรอสงทเราอยากแกไขไมเหมอนกนตราบใดทความสดใหมของไอเดยกยงมอยความคดสรางสรรค ยงคงเกดขนอยตลอด

อางองhttps://en.wikipedia.org/wiki/Idea?fbclid=IwAR1VwZBa2fY7Aq4qYoa2mHsVmubxSrwEtnzvlDYDkMlAM2DVHpbVhkzl9x8https://www.iamag.co/quentin-tarantinos-visual-references/?fbclid=IwAR2g2HP-P_rgEAZ9OoJpyKziXxur1npqWNHMA1cKrIufKt_w2It2YbnIEKIhttps://papiroandmint.com/2017/01/30/lars-von-triers-paintings-references/?fbclid=IwAR1c6fvr5Jhbbmz_y6wD-kiH62ad62miZPejxkvZjYMpvbQ74a-GV1vrV-w

อางองภาพhttp://www.indiaeducation.net/careercenter/masscommunication/film-making/https://www.salesforce.com/ca/blog/2017/11/4-ways-buy-in-creative-marketing-ideas.html

READ ME 56

ธญญารตน โคตรวนทา

ธรรมชาตของมนษยเมอเผชญกบปญหาในรปแบบเดม หรอเรองทมความรอยแลว เรามกจะแกปญหาดวยวธการท เคยไดผลมากอน ซงอาจมาจากประสบการณ สงทแวบเขามาในความคดแรก หรออะไรกตามทสมองเราสะสมไวเปนคลงค�าตอบ แตเมอเราเผชญกบปญหาทไมเคยเจอหรอใชวธ

เดมแลวไมไดผล อาจตองลองหาวธแกใหมๆ ใหเหมาะกบสถานการณและเงอนไขทเราม ดงนนโจทยเลขบางขอ แมจะอยในบทเดยวกน แตเมอเงอนไขของโจทยเปลยนแปลงไป จงใชวธการเดมไมไดผล หรอยกตวอยางใหเหนภาพ เชน เรารวาทางกลบบานม 2 เสนทาง แตวนนนทางทใกลกวาปดซอม ถา

เราเนนคดเรวท�าเรว เลอกอกทางทเหลออย บางทอาจจะเปนเสนทางทพาออมไปแสนไกล แตหาก ‘ลองไมร’ แลวเรมตนใหม ลองออกไปถามคนแถวนน หรอเปดแมปศกษาเสนทางอนๆ ไมแนวาอาจจะเจอทางใหมทใกลกวาทงสองเสนทางทเราใชเปนประจ�ากเปนได

แกปญหาอยางสรางสรรคดวยการ

“ลองไมร”

เคยไหม ตอนอาจารยสอนเขาใจ แตพอลองใชวธเดมกบโจทยขอใหม ทำาไมถงทำาไมไดกนนะ?

39

cover stor y

ค�าวา ‘ลองไมร’ ในทนไมใชการลบความคด ความเชอ หรอค�าตอบเดมออกไปจนหมด แตเปนการวางสงทเคยรไวกอน แลวลองเผชญหนากบปญหานนเหมอนท�าความรจกกนใหมอกครงหนง เพอกาวออกจากกรอบความรเดม และมองหาหนทางใหมๆ ทเปนไปได ซงสงทจ�าเปนอยางยงตอกระบวนการเหลานคอ ความคดสรางสรรค

เคยมผศกษาเกยวกบวธการแกปญหาโดยใชความคดสรางสรรคและการ ‘ลองไมร’ จนออกมาเปน วธการแก

ปญหาอกรปแบบหนงทเรยกวา Creative Problem Solving (CPS) หรอวธการแกปญหาอยางสรางสรรค โดยผทคดคนคนแรกๆ คอ Alex Osborn and Sidney J. Parnes ในป 1950 และไดรบการพฒนาเรอยมาจนถงป 2011 Dr. Gerard J. Puccio และ Marie Mance ไดคดวธการแกปญหาโดยใช CPS Learner’s model ทไดรบความนยมกนในปจจบน โดยวธนใหความส�าคญกบการแกปญหาเพอคนพบหนทางและความทาทายใหมๆ ประกอบดวย 4 ขนตอนหลก ไดแก

READ ME 56

ขนท 1 “เขาใจปญหา (Clarify)”

เรมจากสงส�าคญทสด คอ การส�ารวจปญหาทแทจรงเพอใหแกไขไดอยางตรงจด ซงมกจะเกดจากการถามวา ‘ท�าไม’ ตอเนองกนไปเรอยๆ เชน ลองแกปญหาการอานหนงสอไมทน ดวยการอานตงแตตนเทอม แตสดทายกยงอานไมทนเหมอนเดม เมอเราลองถามวา ‘ท�าไม’ ไปเรอยๆ อาจพบวา สาเหตทอานไมทนนน ไมไดเกดจากการเรมอานเรวหรอชา แตจรงๆ แลวมาจากการบรหารเวลาระหวางการเลน กบ การอานหนงสอ ดงนนขนตอไปทตองแกไข คอการบาลานซเวลาสองอยางนแทน จากนนจะเปนการรวบรวมขอมลทเกยวของและจ�าเปนกบปญหานน เชน กจกรรมทดงเวลาอานหนงสอ อยางเลนเกม ดทว เชคเฟซบก ตดโทรศพท กอนจะมาถงขนสดทายของการเขาใจปญหา นนกคอ การตงค�าถามเพอหาทางออก หรอมองหาอปสรรคทอาจเกดขนในกระบวนการแกปญหา เชน ท�ายงไงใหเลกเชคเฟซบกทก 5 นาท เปนตน

ขนท 2 “คนหาไอเดย (Ideate)”

ขนตอนนเปนการตอบค�าถามหรอหาหนทางแกไขอปสรรคทเกดขน เชน วธเลกเชคเฟซบก อาจท�าไดหลายวธ อยางฝากโทรศพทไวกบแมตอนอานหนงสอ ปดแจงเตอน หรอหกดบโดยการลบแอปพลเคชน ซงวธการทงหมดนไมมถกหรอผด เพยงแตโยนไอเดยทหลากหลายเปนตวเลอกไวหาวธทเหมาะกบเรามากทสด

ธญญารตน โคตรวนทา

41

อางองhttps://www.mindtools.com/pages/article/creative-problem-solving.htm

อางองภาพhttps://pixabay.com/illustrations/magnifying-glass-search-to-find-1020141/https://www.interaction-design.org/literature/article/stage-3-in-the-design-thinking-process-ideatehttps://hackernoon.com/how-to-implement-generic-queries-by-combin-ing-entityframework-core-and-graphql-net-77ac8faf4a22

cover stor y

ขนท 3 “พฒนาไอเดย (Develop)”

หลงจากมไอเดยหลากหลายส�าหรบทางออกของปญหาแลว ขนตอนตอไปกคอการเตรยมพรอมกาวไปขางหนา โดยเลอกทางออกทคดวาเหมาะกบเรามากทสด เชน ปดแจงเตอนยงไงกเผลอหยบมาโทรศพทมาเชคเฟซบกเหมอนเดม อาจจะเปลยนไปเลอกวธฝากโทรศพทไวกบแมตอนอานหนงสอแทน

ขนท 4 “พรอมลงมอทำา (Implement)”

เมอเรารวธการทเหมาะกบเราทสด กจะเขาสชวงของการวางแผน เชน วางแผนชวงเวลาอานหนงสอ แลวสรางขอตกลงของโครงการ ‘ฝากมอถอไวกบแม’ กลายวธใหมทจะชวยใหเราอานหนงสอไดทนเวลาในทสด

ทงหมดนคอวธการแกไขปญหาอยางสรางสรรคแบบคราวๆ ทเราอยากใหลองน�าไปปรบใช ซงปญหาทตองแกนนไมไดมแคสมการหรอโจทยในขอสอบ แตโจทยในชวตจรงของคนเรามเงอนไขทหลากหลาย และเรากแทบไมรเลยวาในอนาคตตองเจอความทาทายใหมๆ อะไรบาง ดงนน ‘ความคดสรางสรรค’ จงเปนอาวธชนส�าคญในการสกบปญหาหลากหลายรปแบบ และไมแนวาเราอาจคนพบทางออกใหมๆ ทใชกวา ในระหวางทเราก�าลง ‘ลองไมร’ อยกเปนได

READ ME 56

นฤพล เปาอนทร

Creative Thinking

ความคดสรางสรรค

What is Creativity? เมอพดถง ‘ความคดสรางสรรค’

คณนกถงอะไร?

:

นคอสงท Google คด

นคอสงท Wikipedia คด

“Creativity is a phenomenon whereby something new and somehow valuable is formed. The created item may be intangible (such as an idea, a scientific theory, a musical composition, or a joke) or a physical object”

(ความคดสรางสรรคคอปรากฎการณเมอเราคดสงใหมหรอวธการใหมทสรางคณประโยชนมากกวาเดม ซงอาจเปนสงทจบตองไดหรอจบตองไมไดกไดเชน แนวความคด, บทเพลง, มกตลก)

43

coverstor y

เมอคนกลวต�ารวจมากกวากลวกฏจราจร และมกท�าผดในททไมมเจาหนาทประจ�าการ ความสรางสรรคจงท�าใหเกด ‘จาเฉย’ หนต�ารวจเทาคนจรงตงเพอเตอนสตคนทไมเคารพกฏจราจร นอาจเปนการสรางสรรคทเรามองขามไป

Eccentricity ≠ Creativity

J.C. Kaufman & Sternberg ไดนยามวาความคดสรางสรรค คอ “ความสามารถผลตสงใหมททงใหมและมประโยชนดวย” ในแงน ความคดสรางสรรค (creativity) กบความประหลาด (eccentricity) จงถกแยกออกจากกนนนเอง

Observe (Creativity) > Creativity (Observe)

แลวอะไรคอจดเรมตนของการสรางสรรคเรองน สตฟ จอบ กลาวไววา “ความคดสรางสรรคเปนเพยงการเชอมตอสงตางๆ เขาไวดวยกนเทานน “ไมได ‘สราง’ (Create) สงนนขนมาตงแตตน

เมอคณอานมาถงตรงนแลวอาจเกดค�าถามวาแลว ‘มนอยางไร?’ จะตองท�าอยางไรใหสรางสรรค นคอวธการคดแบบสรางสรรคแบบหนง ท Drew Boy, Jacob Goldenberg ไดเลาไวในหนงสอ Inside The Box วาสนคาทเปนนวตกรรมใหมๆ ของโ ลกก พฒน าม า จ ากค ว ามค ดสรางสรรค 5 วธการน

1. การลด (Subtraction) กอนหนานเครองเลนเพลงมขนาดใหญและไมสามารถพกพาได แตโซนไดตดสวนทไมจ�าเปนออกไป ท�าให ‘Sony Walkman’ มขนาดเลกลงและ

สามารถพกพาได

2. การรวม (Task unification) Spo r k หร อช อน ก งส อม ค อนวตกรรมของการรวมกนระหวางชอน (Spoon) และสอม (fork) โดยทเราสามารถใชทงฟงกชนของชอนและสอมจาก Spork แคอนเดยว

3. การเพม (Multiplication) กอนหนานกลองแตละตวมเพยงแคเลนสเดยวเทานน จนกระทง วลเลยม ไฮด วอลลาสตน (William Hyde Wol-laston) ประดษฐเลนสกลองขนใน ค.ศ.1804 ท�าใหในปจจบนเราสามารถถายรปหลายมมหลายระยะดวยกลองเพยงแคตวเดยว

4. การแบง (Division) เครองปรบอากาศในยคแรกประกอบดวยชนสวนทตองตดตงแยกกนหลายชน การตดตงและใชงานยงยาก จงไดมการรวมชนสวนของอปกรณเหลานนจนเหลอเพยง 2 สวนใหญๆ คอสวนทอยภายในบาน (คอยลเยน พดลม อปกรณควบคมอณหภม) และสวนทอยภายนอกบาน (คอมเพรสเซอร คอยลรอน)

5. การเปลยน (Attribute de-pendency) เนสทเลน�าเอาปจจยฤดกาลมาใชรงสรรคเครองดมชาทแสดงใหเหนถงความมรสนยมของผดม โดยถาขายในหนารอน กจะม “Nestle’ iced tea” ถาเปนหนาหนาว กจะม “Nestea winter col-lection” เปนตน

นเปนเพยงตวอยางของ ‘วธ’ ในการสรางสรรคทยกตวอยางใหเหนภาพ แตในความเปนจรงแลวความคดสรางสรรคยงมวธการอกหลากหลายรปแบบ

นคอสงทคณคด (จรงๆ ผมคดเอาเอง)

ใชไหมละ? พอพดถงความคดสรางสรรค เรากมกจะคดวามนเปนทรพยากรทมเพยงศลปน, นกเขยนนกกว, นกดนตร อาชพเพยงหยบมอเทานนทสามารถครอบครองและสามารถน�ามนมาใชได

แตจรงๆ แลวความคดสรางสรรคคอสงทใกลตวมากกวานนเชนสงน

READ ME 56

พรณพรรษ พฤกษายงเจรญ

นาจะมอยหลายครง ทเราตองการหาค�าตอบ หาไอเดยทจะใชในการสรางงานตางๆ แตพอยงพยายามคด ยงเคนสมองเทาไร กดเหมอนกบวาจะมเพยงความวางเปลาทไดรบกลบมา จนอาจสงสยวามทใด ทไหนบางทจะชวยท�าใหคดไดสกท จากนเราขอพาไปแวะททจะชวยใหความคดปงๆ ขนมาสกหนอย

ใตฝกบว ยามทน�าไหลผานจากศรษะไปตามรางกายจนลงสปลายเทา เปนเวลาทความคดดๆ มกจะโผลออกมาใหอยากวงออกไปจดอยบอยๆ เพราะน�าอนๆ ไมเพยงแตจะชวยเพมโดปามน สารเคมในสมองทสงผลใหตนตว มสมาธมากขนหล งแล ว ในทางกายภาพกยงชวยใหรางกายผอนคลาย จนความคดมากมายเกดขน (และไหลไปกบสายน�าลงทอระบายอยบอยครง)

โรงภาพยนตร แสงไฟหรๆ เกาอนมๆ พรอมขนมขบเคยวอรอยๆ และเรองราวบนจอทดงความสนใจเราจากชวต

จรงขณะนน ท�าใหโรงหนงเปนททท�าใหความคดปรากฏ เนองจากความคดมกชอบมาในยามทเรารสกสบาย และในบางครงการถอยออกมาจากความเปนจรงทท�าใหคดไมตก และไปสนใจเรองคนอน (ในภาพยนตร) กอน กอาจท�าใหเราไดค�าตอบโดยไมรตว

รานคาเฟ กลนของเครองดมชงใหมและขนมปงกร นทอวลภายในราน ผคนทสนทนากนอยรอบๆ ดวยเสยงทไมไดโหวกเหวกเกนไปนก จนเปนสถานททผสานความสบายเปนกนเอง และความวนวายเลกๆ เขาดวยกน การปลอยกายจมในเบาะเกาอ จบเครองดมทละนดๆ เมอกาวขาออกจากราน คณอาจประหลาดใจและฉงนไดวาความคดมาจากกาแฟหรอชาเขยวทดมหรออยางไร

ทางวง การเคลอนไหวซ�าๆ ในรปแบบเดม เปนอกเครองมอหนงทชวยเรยงล�าดบความคดกระจดกระจายใหเขาเปนรปเปนราง ไมวาจะเปนค�าถาม

ทวไปในชวต หรอการคดเพอตดสนใจ การออกไปวงตามทางสามารถชวยได เพราะสายตาทมองขางหนา (แนละ วาอาจมแวะขางทางบาง) การหายใจตามกาวจงหวะวง ท�าใหเกดสมาธ ทชวยจดไอเดยใหได

ชายทะเล ฝาเทาทไดสมผสบนผนทราย น�าทะเลทสาดมาพอใหชมฉ�า กบการนงบนโขดหน มองไปยงผนฟาผนน�าสดลกหลกตา ดมด�ากบทวทศนอนงดงามทธรรมชาตสรางไว พรอมกบเสยงคลนและนกรอง ท�าใหเราไดคดอยคนเดยวแตกไมเงยบเหงาเสยหมด ดวยเหตนทะเลจงเปนสถานทยอดนยมของคนทกขใจ และคนทอยากหาแรงบนดาลใจมาโดยตลอด

จากขางตนทยกมา จะเหนวาจรงๆ แลวความคดนนสามารถเกดไดทกท ถาทนยงไมใช กลองเปลยนไปเรอยๆ แคกาวออกจากทเดมๆ บางทความคดใหมๆ อาจอยใกลแคประตถดไปเอง

คดได ทใด

45

cover stor y

ธรโชต จวรเศรษฐกล

เคยไดยนจากครสกคนหรอทไหนสกแหงมาตงแตเดก วายามเชาเปนชวงเวลาทสมองปลอดโปรงทสด ท�าใหไอเดยมกพงพลานในชวงนนอยบอยครง ผมกเชอครงไมเชอครง เพราะบางเชาไอเดยกไมมาตามนด เดาวาอาจเกดจากเมอคนตวเองมปญหากบการนอน เชนนอนนอย หรอนอนไมหลบ ท�าใหประสทธภาพของสมองลดลง แทนทจะไดสมองทปลอดโปรง พรอมกบความเปนไปไดใหมๆ

ไอเดยสวนใหญของผมมกมาตอนท�ากจกรรมเพอผอนคลายตวเอง ทงการอานหนงสอ หรออยางตอนนอน ซงไอเดยไมไดเกดขนหลงจากตนนอน แตเปนขณะนอนแลวผมจะชอบฝน แบงเปนชวงดกทนอนยาวนาน มนกยากทจะจ�าเรองราวในฝนไดทงหมด แตกบการนอนอกแบบ คอขณะงบในระหวางวน คลายการพกสายตาเพยงชวคร แลวพอ ‘มน’ มา ผมมกสะดงตน เดงตวขนมาเหมอนรางทรงเขาประทบ รบจบปากกาหรอมอถอแลวบนทกเกบไว คงเปนเพราะวาสมองไดละทงขอจ�ากดและกรอบทเราเอามาจ�ากดความคด

รวมถงตอนอาบน�า ชวงนนเรยกวาตวดเลย จนผมอดสงสยไมไดวา ฝกบวอาจเปนเครองมอวเศษของโดราเอมอน คอหมนกอกน�าเมอไหร…ไดเรองเมอนน ชวงเวลาการอาบน�าหนาฝกบวท�าใหเราละทงสงรอบตวทมารบกวนเราออกไปหมดสน และเปนชวงเวลาวเศษส�าหรบไอเดยทจะเกดขนมา

ผมรสกวาไอเดยดๆ จะชอบมาโดยทเราไมคาดคด ไมทนตงตว เหมอนเปนเพอนทบงเอญเจอกนโดยไมไดนดหมาย ท�าใหเปนเรองยากทเราจะเขาชารจทกไอเดยไวไดทนเวลา

แตไมวาไอเดยจะโลดแลนเขามาในชวงเวลาใด เราตองหามขเกยจบนทก เพราะคนเราไมสามารถจ�าทกเรองไดหรอก

รอฉนรอไอเดยอย… แตไมรมนจะมาเมอไหร

นอกจากเรองสถานทแลว ผมวาไอเดยดๆ กเหมอนกบความรก…คอมนมกไมเลอก เวลาเกด (…เสยว!)

อางองhttps://www.huffpost.com/entry/best-places-to-think_n_5474634https://matadornetwork.com/bnt/where-to-do-your-best-thinking/

อางองภาพhttps://www.runnersworld.com/beginner/a28568664/average-run-ning-pace/https://www.businessinsider.com/books-to-read-before-starting-a-busi-ness-2018-4

READ ME 56

สรโย พรมโชต ภาพ : พนสวสด สดตะมา

47

speaker

เกงของผมคอ คนๆ นนตองมความสามารถในงานทตองรบผดชอบ สวนนสยดคอ มมนษยสมพนธทด และสามารถผสานงานรวมกบฝายตางๆ ได มากไปกวานน ผมชอบเดกทมแรงจงใจ มแรงบนดาลใจในการท�างาน ผมจะพจารณาคนเหลาเปนพเศษ เพราะผมเชอวา เขาจะสามารถพฒนาตวเองได ถาเขาตงตนอยากจะมผลงานทด นจงเปนคณสมบตหลกๆ ทผมเลอก

นคอค�าตอบจากค�าถามทวา คณสมบตและทกษะความคดแบบไหนทตองการรบเขามาท�างานในองคกรของ โหนง วงศทนง ชยณรงคสงห นกเขยน, คอลมนสต, พธกร ผมฟอลโลวเวอรในทวตเตอรเกอบ 2 ลานแอคเคานหรอหลายคนอาจจ�าไดในชอของ ‘โหนง a day’ ซงในชวง 2 ปทผานมาสถานะของเขาเปลยนเปน CEO ส�านกขาวออนไลน THE STANDARD

ความคดทสำาคญ ในการทำางาน จากความเชอของ “โหนง วงศทนง” ในวนทโลกหมนอยางรวดเรวคณสมบต 2 อยางทผมจะเลอกคอ เกง และนสยด เปนคณสมบตท ผมตองการมากกบผลงานทมประสทธภาพ

READ ME 56

ตดเรองทกษะการทำางานออกไป ทกษะความคดแบบไหนทสำาคญในปจจบนและอนาคตในศตวรรษท 21

ขอมลขาวสารในทกวนนมนทวมมาก ประกอบดวย ขอมลขาวสารทมประโยชน มคณคา ใชงานได กบขอมลขาวสารทไรประโยชน เปนขยะ เสยเวลาทจะไปจมอยกบมน เพราะฉะนน นจะไมใชเฉพาะทกษะของคนยคปจจบนเทานน แตคนยคตอไปไมต�ากวา 10 ปทกคนควรมทกษะในดานน ส�าคญมากคอตองยอยหรอแยกขอมลขาวสารเอามาใชใหเปนประโยชน

เราควรจะบรหารและยอยขาวสารในโลกทกำาลงหมนเรวนอยางไร

ลองถามตวเองกอนวาเสพสอไปเพออะไร หลายๆ คน เสพสอไปเพอความบนเทง พกผอนจากโลกความเปนจรงทเครยด จงอยากเสพดรามาหรอเรองไรสาระ ดากนไปจนถงท�าลายกน ถาเรากลบมานกคดดๆ คอนเทนตเหลานท�าใหเราแยลงดวย ระยะยาวจะเปนพษตอตวคณเอง คอนเทนตไมมประโยชนกเหมอนไขมนทรานส คอพวกทอดๆ

กนไปอรอยเพลน แตกนไปเยอะๆ อวนและเปนโรค เพราะฉะนนตองรจกคดสรรคอนเทนต ถาอยากเกงขน ฉลาดขน กตองคดสรรสอเหลานนเขามาในชวตคณ ตอบค�าถามงายๆ แบบจบเกมเลยกคอ คณจะเลอกอะไร

แปลวาแตละคนจะรบขอมลทตางกนมา และแนนอนวาจะสงผลตอการทำางานทจะมความคดความเหนทตางกน เราควรทำาอยางไรใหยอมรบในความตางของแตละความคดทเราไมเหนดวย

ตองใจกวางกอน ไมวาจะเปนใคร อยาเอาตวเองเปนตวตง ถกทสด ดทสด เพราะไมมใครถกทสด ดทสด ถาใจกวาง กจะยอมรบถงความคดเหนทตางจากของคณและเอามาคยกนแบบปญญาชน นอกจากจะไดมมมองใหมๆ แลว ยงอาจปรบเปลยนความคดคณ จากทมอยเดมเลยกได

ในยคปจจบนมแนวโนมทคนเราเมอสนใจสงใด เชอในสงใด ชอบฝายไหน มกเสพดานเดยว แลวคดวาเขาดทสด ซงถาคณใจกวางหรอแบงใจไปเสพอกดานหนง

ด มนอาจจะไมถกใจเรานก แตในขอมลเหลานนจะหกลางกนได แลวจะท�าใหคณอยใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด

ในศตวรรษท 21 ทจะมาถง จะมอกหลายเจนเกดมา ไมใชแคเจนอลฟาทใหมสดในตอนน เราทเปนคนแตละเจน ควรปรบตวเขาหากนอยางไร

สงคมมคนหลากหลายมาก ไมวารนหรอเพศ และเราตองยอมรบกอนวาสงคมทถกต องควรเป นเช นนด วย ประกอบกนดวยความหลากหลายดานชวภาพและความคด ถงจะท�าใหสงคมพฒนา ปรบปรง เปลยนแปลงได สงคมทมความคดเดยว แบบเดยว รนเดยว เปนสงคมทไมมทางพฒนาไปไดด อาจดสงบเรยบรอย แตไมกาวหนา ฉะนนตองยอมรบความหลากหลายเสยกอน

ผมเชอวาในสงคมไทยมวฒนธรรมบางอยางทผมมองในแงด คอ เรองความอาวโส ความเปนพเปนนอง มนท�าใหเราประนประนอมกน แตในอกดานหนง มกมมายาคตบางอยางทมนสบทอดมานาน คอ ผใหญอาบน�ารอนมากอน ซงผมวา

49

speaker

มนไมจรงเสมอไป บางเรองเดกรนหลงรดกวาเยอะ คนเปนผใหญกควรจะยอมรบในเรองน ดานเดก บางอยางความร หรอผทมากอนนน กมคณคาจรงๆ หรออาจเรยกวา ‘ภมปญญา’ กได มคณคาบางอยางทนาเรยนรศกษา เพราะฉะนนถาเรมตนจากตางคนตางยอมรบกนในเรองรน เราจะสามารถแลกเปลยนทมเกดประโยชนมากๆ เคารพไมใชหมายถง กราบไหวนบถอ ผมเปนผใหญผมกเคารพเดกได ในขณะเดยวกนกไมยดกบความคดดงเดมของเรา ซงอาจจะเกาหรอไมเขากบยคสมยแลว สวนเดกกใหคากบคนทมากอน จะท�าใหสงคมอยรวมดวยกนไดดวยด

ทกษะความคดทเปนขอดและขอเสยของคนไทย

ขอด คอ การท�างานแบบประน-ประนอม ยดหยนสง ท�าใหองคกรแบบไทยๆ ไมเครยดเกนไป ท�าใหบรรยากาศการท�างานด

ขอเสยจะเปนเรองระเบยบวนยทจะหายไป ความเปนมออาชพจะลดนอยลง ผมพบวาคนท�างานไทยๆ ในองคกรจ�านวนมาก เปนคนท�างานไปแบบท�าไปวนๆ ผมเชอวามาจากทเขาไมมความทะเยอทะยาน และแพสชนในการท�างาน ซง 2 สงนส�าคญมากในการทคณจะพฒนาตวเอง และจะมผลกระทบกบองคกรทจะดขนได จงท�าใหไมเกดผลงานทยอดเยยม เราจงเหนวาบรษทหรอองคกรในประเทศไทยไมคอยสรางนวตกรรมทเปนระดบโลก เชน เมอเทยบกบสตารตอพของอนโดนเซย มาเลเซย สงคโปร ฮองกง เวยดนาม เขาไปไกลกวาเราเยอะ เขาสามารถสรางสตารตอพระดบโลก

คนทจะประสบความสำาเรจในการทำางานตองมสงใด

ผมสงเกตคนทประสบความส�าเรจ คณสมบตอยางหนงของคนเหลาน คอความรจรงในสงทท�า พดงายๆ คอความเปนมออาชพ ถาคณม จะท�าใหสงทคณท�าฉายคณคาออกมาน�าไปสความโดดเดนในการประสบความส�าเรจ ประกอบดวย การรจรงในสงทท�า ชดเจนในสงทท�า หากมแลวจะมทศทางทถกตองในการเดนตรงไปถงเปาหมายทวางไว และไปถงกอนคนอนๆ ทยงไมชดเจนและยงทดลองไปเรอยๆ

แปลวา 3 สงทขาดไมไดเลยสำาหรบคนทจะสำาเรจคอ การเตมซงกนและกนของแพสชนกบความทะเยอ-ทะยาน และเพมดวยความเปนมออาชพทตองรจรง

สดทายส�าคญทสดผมเชอวาองคกรทจะกาวหนาพฒนาไปไดตองม ‘ความสข’ หลงๆ มคนมาถามวาท�าไมองคกรพถงเปนองคกรในฝนทเดกอยากมาท�า อยางหนงคอ พวกเรามความสขเปนตวตง พอคนเรามความสขในการท�างาน มความสบายใจ เขากอยากมาท�างานและท�าไดด ถาคณเปนเจาขององคกร ตอไปคณค�านงถงเรองนดวย

READ ME 56

เผยวธคดฉบบ ‘วชย มาตกล’ Creative Director เบองหลง Salmon Houseคณจำาคลปวดโอ ‘ลงเนลสน’ ฝรงอายมากสดชคทมาพดเสยดสประเดนทางสงคมตางๆ สรางความตลกขบขน และดเหมอนจะรจกประเทศไทยกวาคนไทยอกไดไหม?

ศภณฐ อเนกนำาวงศ, พรณพรรษ พฤกษายงเจรญ ภาพ : พนสวสด สดตะมา

ผลงานทวาเปนผลงานของ Salmon House—Production House ทแตกยอดออกมาจากส�านกพมพ Salmon Books เจาของสญลกษณ ‘ปลาแซลมอน’ ทสะทอนอตลกษณผลงานของพวกเขาไดอยางด เพราะแซลมอนมลายเนอทสวย วายทวนน�า และมคณคาทางอาหารอยางด

Read Me จงลองไปคยกบ พวชย มาตกล Creative Director เบองหลงงานสดสรางสรรคตางๆ เพอเปดเผยวธคด และประสบการณการคดงานในสไตล Salmon ทนาจะท�าใหเรา ‘คด’ กนไดเฉยบมากขน

ในฐานะคนทำางานทตองคดตลอดเวลา อะไรคอ ‘การคด’

เราทท�าคอนเทนตประเภทโฆษณา ลกคาทมาหาเรา เขาตองการแกไขปญหาบางอยาง อยากเพมยอดขาย อยากเปดสนคาตวใหม แลวเราตองเลอกวธทจะเลา ดงนนทกงานทเราท�าตองตอบ Objective (จดประสงค) ของโปรเจกต แตการไดมาซงเปาหมาย บางทลกคากยงไมชด เรากตองหาไปน�าเสนอ ดงนน ‘การคดงาน’ ของเรา คอ การแกปญหาใหลกคา

Salmon House ทำางานทด ‘สรางสรรค’ อะไรคอความคดสรางสรรค ในมมของคนทตองคดตลอด

งานเรามนสรางสรรคไหม กสรางสรรค แตหลายคนกไมชอบคลปทเราท�า คนเขาใจลกตนไมเหมอนกน บางคอนเทนตเรากรสกไมอน เพราะความเขาใจของเขาลกกวาทเราตองการเขาใจ กลบกนบางคนดสนกมาก เราร สกว า ‘ความคดสรางสรรค’ ถาท�าใหถก มนจะตองท�าใหทกคน enjoy ไปกบมนได พรอมแกปญหาลกคา ตอบ objective ทวามา

51

speaker

READ ME 56

อะไรคอเอกลกษณของเนอหาจาก Salmon House

เอกลกษณของงานเราทเปนโฆษณาประกอบดวย 3 สวน คอ 1. insight (ขอมลเชงลก) ตองถก 2. ตอง relate กบคนดได 3.สนคานนตองมความเปนมนษย คนสวนใหญจ�าเราไดจากงาน SKIT (Sketch Comedy - เรองตลกทจบในตอน) ตลก เสยดสสงคมแบบทเราอยากเลา พอไมใชโฆษณากจะประสบความส�าเรจ

ประเดน SKIT ของแซลมอนกมกจะด Intellectual (ปญญาชน) ดวย

นดนง พวกเราคยกนวาจะเปน ‘Intellectual Badass’ ลอนนลอน บางคนกบอกวาไมสรางสรรค แตกเขาใจได เพราะแตละคอนเทนตจะเลอกคนดไวหมด เราไมสามารถท�าใหทกคน enjoy ได

สำาหรบการคดงานหนงชน ตองทำาอยางไร

หนาทของเรา คอ ท�าใหคนอนคดงานออก บางงานเราไมตองคดเปนคนแรก แตเอาของคนอนมาแกไขใหใชงานได การคดอยทวาคณเขาใจโจทยมากแคไหน และตองเขาใจอยางถองแทดวยนะ เชน ลกคาอยากเพมยอดขาย แบบ A, B, C เรากจะมาดวาในแตละตวเลอกมอะไรอยในนน แลวเราอาจจะท�าขอ F ใหเขากไดนะ

ถาเราเขาใจโจทย อยางแทจรง เราจะเหนในมมทตาง ขยโจทยได เชน สายการบนเจาหนงใหเราท�าโฆษณา โปรโมทเสนทางการบนใหม ถาเรามองแควาโปรโมทเสนทางใหม เรากแคท�าหนงโฆษณาวามดอะไร แตถาเราเอาโจทยมาตความตอ วาตวสนคาจรงๆ ไมใชสายการบนใหม แตเปนตวปลายทาง เรากจะคดตอวาท�าไมคนตองไปทนน ทนนมอะไรด เราท�าแลวอยากใหคนดรสกวา ตองไปเทยว ฉนมเหตผลมากพอทจะไปเทยว

อะไรคอเคลดลบในการคดงาน

อยาคดคนเดยว ใหคดเปนกลม แลวตองมคนจบประเดนเปน ตองมคนทพดอะไรไปเรอยเปอย แลวกมคนตดใหเหลอสงทจะเอามาใชได แลวดวาเราจะท�าอะไรกบมนตอไดไหม ดงนน เราจะบอกพนกงานเสมอวาไอเดยจะถกทงตลอด แตตองรวาไอเดยของแตละคนเปนฐานใหเราคดงานออก

การทำาสภาพแวดลอมททำาใหคนคดออกไดตองทำาอยางไร

คนกลวถกมองวาโง เวลาอยในหองประชมเครยดๆ เราพยายามพดอะไรมวซวออกมา ซงไมเกยวอะไรกได อยดๆ พดเรองหมทอดเจจงกได ใหบรรยากาศมนผอนคลาย งานจะไมเดนถาไมมคนพด พยายามหาสงตางๆ มาใหเยอะสด แลวเปนหนาทของเรา ทจะมากรองและสรปออกมา เอาไปคดตอ และดชองโหววามอะไรบาง

53

คนทตองคดไอเดยออกมาเรอยๆ มสภาวะทไอเดยหมดบางไหม

บอยมาก ทกงานตองผานสภาวะนน งานทคดไดคอ 1 เปอรเซนตของความมวซวทงหมด ตอนทคดไมออกจรงๆ เราตองเอาตวเองออกมาจากงานทท�าอย จะไปท�าอะไรกไดดหนง ฟงเพลง แลวคอยกลบมา เราอาจจะลองถอยมากาวนง เพอใหเหนภาพรวมงานทงหมดกได

หลงจากกระบวนการทหาไอเดย มวซวออกมา สดทายแลวจะมวธการอยางไรเพอนำาไปทำาตอ

กวาเราจะไปขายลกคาได เรากตองหาหาเหตผล (rational) ตางๆ มารองรบ ทกอยางมทมาทเราจะท�า เราตอบไดวาเราท�าอยางนไปเพออะไร

เคยเจอบรฟงานทแยๆ บางไหม

ตองเคยอยแลว บางทลกคาเองอาจจะไมเขาใจสนคาเทาทเราเหน เราเหนความเปนไปไดมากกวา วธแกคอเรากถามเขาไปตรงๆ เลย ซงบางทเขากอาจจะไมพอใจ แตดวยเวลาทนอย มนกไมใชเวลาทเราจะตองมาเดาใจกน เรากเปดอกพดออกมาวาเปนอยางไร เอาความเปนไปไดทงหมดมากางใหด

เรองนส�าคญมาก ถามนคลาดเคลอนกนแลวคดวาเขาใจกนแลว พอผลงานออกมามนจะเดอดรอน ตองคยกนใหขาด เราท�างานบนฐานของความไมเชอของลกคา เราตองท�าใหเขารวาแตละเฟรมจะเกดอะไรขน ซงบางทลกคาไมเหน เสอผาหนาผม แสง โลเคชน เราตองคยกนใหขาด ภาพของเราตองชดมาก และท�าใหลกคาชดเทาเรา

ในยคสมยทสอออนไลนอดม ‘ดรามา’ พมองเรองนมขอด-ขอเสยอยางไร จากคนทตองเผยแพรงานในโลกออนไลน

สวนตวเราชอบอาน แตกอนอนตองนยามค�านกอน ดรามาควรเปนสองฝายททะเลาะกน แตละฝายกมมมถก สวนทไปดรามาฝายเดยว แลวอกฝายแกตว มนไมไดเปนดรามา! ชอบดรามาเหมอนยคแรกท Dra-ma-addict มเรองตางๆ ซงมนดมาก ถาเรากรองเอาดรามาออกหมด มนคอความรทเปนประโยชน และไมใชเรองใครถกใครผดแลว

เรารสกวาชวงเกดดรามานาร�าคาญ ตองรอไปซกสามสวนแลวคนมาสรป แลวมชดความรขนมาอกชด เราตอง

รจกการจบประเดนใหถก และเปนผตามทไมตองเขาไปโรมรนในสงเวยนนนๆ แคนงด จบประเดนใหได

งานครเอทฟ คอ งานทเราตองเขาใจมนษย ถาเขาใจชดความคดตางๆ ยงท�าใหงานเราดจรงขน ถาเราใชตวเราเปนฐาน มนจะเฟค อยางมงานทเปนรถกระบะ คนกคดวาเขยนค�าพดไดไง บางทเรากขบตามรถกระบะ แลวดวาเขาปาดรถยงไง พยายามคดแทนชดความคดเขาใหได มนกไดบางไมไดบาง

สงคมอดมดรามา มกลมตางๆ เกดขนเตมไปหมด สงเหลานชวยงานดานครเอทฟอยางไร

เวลาเราท�างานแนวน เราไปหาจากสงคมประเภทไหนกลมไหนกได เชน มคนพาเราเขาไปในกลมคนหาค เรากสนก รวาคนอยากมคเขาคยกนแบบน ถาท�าหนงทเกยวกบพระเอกหาค เรากจะมค�าพดซงไปหามาจากกลมนนได รแหลงทจะไปหา

ดงนน เหมอนทมผใหญสอนเราวา ถาชวงไหนคดงานไมได กไปนงรถสาธารณะด งานครเอทฟบางทมนคดเองเออเองไมได ตองไปเหนคนเยอะๆ

READ ME 56

พมพพญา เจรญศรพนธ, ธรโชต จวรเศรษฐกล

ความคดเกดขนไดในทกท แตส�าหรบสถานททรวบรวมความคดไวเปนคลงขอมลทเหนไดชดทสด กคงจะเปนหองสมด ซงเปนททเหลานกคดและนกหาค�าตอบใชอาศยเปนแหลงศกษาคนควาอยางเปนวสย ดงนน Read me ฉบบน จงขอแนะน�าหองสมดทนาสนใจและอยากใหลองไปใชจดความคดใหมๆ ดสกครง (หรอหลายครงกดนะ)

หองสมดเฉพาะทางทเราแนะนำาวาควรนา หาทางไปเยอนดสกครง

01 Eco-Material Library: หองสมดสดอโคทรวบรวมขมพลงทางวสดศาสตรไวมากทสด

หากวางายๆ Eco-Materials Library คอหองสมดทรวบรวมขอมลและจดแสดงวสดทเปนมตรตอสงแวดลอมกวา 300 ชนในรปแบบนทรรศการ แนนอนวาทนไมไดมแตหนงสอเรยงกนเปนตง แตเปนหองสมดทมการน�าวสดสดอโคจากการรไซเคลมารวบรวมใหนาเขามาท�าความรจก นอกจากนยงการจดแสดงวสดทไดรบการปรบปรงคณภาพใหเปนวสดทรงประสทธภาพ ทงงานออกแบบผลตภณฑ งานตกแตงภายใน ไปจนถงงานสถาปตยกรรม

สงแรกทเราสะดดตาเมอยางเทาเขาไปในศนยแหงนคอเฟอรนเจอรทลวนท�ามาจากวสดรไซเคล ไมวาจะเปนโตะจากเปลอกไข หรอผนงทท�าจากเปลอกกระดม ซงนอกจากจะเปนมตรกบโลกแลว ยงเปนประโยชนกบนกศกษา นกวจย นกออกแบบ สถาปนก และผทสนใจในเรองวสดศาสตร ไดเขามาคนควาดตวอยางวสด และศกษาคณสมบตจากตวอยางจรง ไมใชแคองจากในต�ารา

ทนาสนใจคอหองสมดนออกแบบใหมอากาศหมนเวยนด โปรงโลง มแสงสวางสองเขามาไดจากทกทศทกทาง ทส�าคญยงมพนทสเขยวกระจายอยทวอาคาร ชวยใหบรรยากาศภายในดผอนคลายสบายตาไดอกเปนเทาตว และดวยการวางผงแบบ Open plan ทกสวนจงสามารถเชอมถงกนได เพอคนทกเพศทกวย รวมถงผทมความตองการพเศษ เชน พนเปนทางราบเสมอกนเพออ�านวยความสะดวกใหผใชรถเขน และมโตะทมความสงระดบรถเขนเพอรองรบผพการอกดวย

ทตง : Magnolia Ratchadamri Boulevard ชน 4 วนจนทร - ศกร เวลา 10:00 น. – 17:00 น. ขอมลเพมเตม www.risc.in.th หรอโทร: 083 095 5268

55

my space

02 หองสมดพระองคเจาววฒนไชย: อาณาจกรความรดานเศรษฐศาสตร การเงน และการธนาคาร

เมอเดนเขามาทชน 2 ของอาคารศนยการเรยนรธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.) ไดพบกบหองสมดทตงชอตาม พระนามของอดตผกอตง ธปท.

แถมเรายงมาถกเวลาดวย เพราะเปนชวงทจ�านวนผมาใชบรการยงนอย ท�าใหม โ ตะเกาอวางใหเราไดนงสะสมความสงบ ทกครงทเสยงพลกหนากระดาษดงขน ท�าใหเรารบรถงการปลววอนของธนบตรทอบอวลอย ซงมเพยงผนงกระจกใสบานใหญกนไวไมใหเงนตราไดรวไหลออกสแมน�าเจาพระยาและสะพานพระรามแปด

จากนนพอขนบนไดเวยนมาอกหนงชน มสงทพเศษกวาชนลางคอ หองดหนง หองบรการสอมลตมเดย และหองประชม ถาชนลางทวามปรมาณหนงสอเยอะแลว ชนนมเยอะกวา แถมเนอหายงมหลากหวขอและหลายประเดนยงกวาเสยอก

“การลงทนมความเสยง ผลงทนควรศกษาขอมลกอนตดสนใจลงทน” เสยงสปอตโฆษณาทโฆษกชอบพด ไมเคยบอกเราวา สถานทส�าหรบศกษาขอมลเหลานนคอทใด อยตรงไหน แตเราคดวา หองสมดแหงนคอสถานทแหงนน สถานทซงคณจะไดพบค�าตอบ ไมวาคณก�าลงวางแผนจะลงทนกบเรองใดในชวตกตาม

ทตง: ชน 2 และ ชน 3 ของอาคารศนยการเรยนรธนาคารแหงประเทศไทยเปดบรการ วนองคาร - อาทตย เวลา 09:30 น. - 20:00 น.ขอมลเพมเตม https://www.botlc.or.th/knowledge หรอโทร: 02 356 7766

03 หองสมดคลงความร: ประตสการคนพบเรองราวเกาแกทมวเซยมสยาม

เพราะเชอวาหองสมดคอ ‘คลงความร’ หองสมดแหงนจงถกตงชอใหเหมอนกบความเชอดงกลาว

หลายคนทเคยมาเยยมชมมวเซยมสยาม อาจไมทราบวาสถานทแหงนมหองสมดอยดวย เนองจากโดยกายภาพแลว ‘หองสมดคลงความร’ นนอยแยกกนกบตวมวเซยม โดยเปดใหบรการอยทชน 2 ของอาคารส�านกงาน จดสงเกตคอเปนอาคารสง 4 ชน ผวหนาเปนกระจกทบ และหนาทางเขามขนบนไดหนแกรนตสเทาออน 3 ขน

พอเดนขนบนไดมาถงชน 2 เปนบายแกๆ ของวนทยงไมมผมาใชบรการ มเพยงบรรณารกษหนมสาวคหนงนงอยหลงเคานเตอร กบเครองปรบอากาศเปดอยทอณหภม 18 องศา พรอมสงอ�านวยความสะดวกอยางทหองสมดทวไปพงม

เนองจากหองสมดแหงนเปนของพพธภณฑ จงพบวามความ ‘ยนหนง’ ในเรองของสงพมพและทรพยากรดานพพธภณฑ โบราณคด และประวตศาสตรโดยเฉพาะ ซงมใหเลอกอานกนจใจแบบไมหวาดไมไหว เชนเรอง พพธภณฑวทยาศาสตร, การจดการพพธภณฑ, พพธภณฑศลปะ และนทรรศการของพพธภณฑ

เราหยอนกนลงบนโซฟาตวทถกขนาบขางดวยชนหนงสอทรงสง มองผานกระจกใสตรงหนาไปเหนบรรยากาศอนรมรนของสนามหญาและมวเซยมทอยตดกน วางสมภาระทงไว เดนไปหยบหนงสอสองสามเลมทอยากอาน แลวกลบมานงทเดม

ทตง: ชน 2 อาคารสำานกงาน สถาบนพพธภณฑการเรยนรแหงชาตเปดบรการ วนจนทร - เสาร เวลา 09:30 น. - 17:30 น.ขอมลเพมเตม https://www.museumsiam.org/Service-Knowl-edge หรอโทร: 02 225 2777 ตอ 111

READ ME 56

นฤพล เปาอนทร

I think [art] เวลามคาเทาไหร? - ใชเพชรแทนทรายในนาฬกาทราย

[Book] Bookface - เอาเรองราวบนหนาฟด Facebook มารวมเลมเปน Diary

[Book] Dictionary myself - เขยนพจนานกรมค�านยามสงตางๆ ในแบบฉบบของตวเอง

[App] Everything’s news - App แตงภาพทแตงเรองราวธรรมดาๆ ของเราใหเปนขาวไดในทกวน

[Business] Cafe’ on the road - รถเมลคาเฟ เพอไมใหการตดอยบนทองถนนเปนเรองนาเบอเกนไปกจบกาแฟนงชลลระหวางนนเลยแลวกน

[Business] กวยเตยวผกตน - จดขายกวยเตยวอยทกะหล�าทตนมาจนนมละมนปาก (รานทศรราชาอรอยมาก)

[Business] Rainy cafe’ - คาเฟทสรางบรรยากาศใหรสกเหมอนฝนตกตลอดเวลา วนทฝนตกจรงลดราคา 50%

[App] วงเพอน - เวลาเพอนมารวมตวกนมกเอาแตจองโทรศพทไมสนใจ ไมคยกน App จะมาแกปญหาอาจเปนการซงคโทรศพทในวงเพอนทงหมดและจบเวลาใครเปดเครองกอนแพ หรอจะเปดเครองไดตองไดรบการยนยอมจากทกคนในวงกอน *อาจมบทลงโทษเชนโพสรปฮาๆ ประจานในเฟซบก , ลอกโทรศพทครงชวโมง

[Book] เรองสนคนหนงสอ - เขยนเรองสนใหเทาขนาดของทคนหนงสอ

[Idea] Street review - ให Homeless มากนขาวและรววแบบซอๆ ตรงๆ

[Idea] Merody of roof - หลงคาทเวลาน�าฝนหยดจะดงคลายบทเพลง

[Idea] กระดาษตรวจจบหม - เหมอนกระดาษตรวจวด กรด - ดาง จมเพอดวาอนนมหมหรอเปลา ส�าหรบคนมสลม

[Idea] Hurt bar - เสรฟแอลกอฮอลพรอมทท�าแผล

I think and i do

57

release me

I do

READ ME 56

ธรโชต จวรเศรษฐกล, ณฐชนน ธญญศร

ในกระบวนการสรางหนงสกหนงเรอง หากมบททสดยอด มผก�ากบทเกง มนกแสดงทเลนไดสมบทบาท และมทมงานเบองหลงคณภาพแลว แตกลบตดตอไดไมเขาทา กเหมอนมาตกมาตายเอาตอนจบ ท�าใหหนงมโอกาสทจะออกมาไมโอเค

เนองจากขนตอนนมความส�าคญ เราจงน�าหนงทตดตอไดนาสนใจมาฝากกน ซงการตดตอของทกเรองทยกมาน ไมใชวาเกดจากการถายท�าทไมดจนตองพงพาการตดตอเพอแกไขหนงใหดขน แตเกดจากการวางแผนอนชาญฉลาดของผก�ากบมาตงแตตน จนน�ามาสผลงานอนนาประทบใจ เปนทจดจ�า และรสชาตทแปลกใหมส�าหรบผชม ไมวาจะเปดดกครงกตาม

Memento“เลนน” ชายผไดรบบาดเจบทางสมอง ท�าใหเขาไมสามารถ

สรางความทรงจ�าใหมๆ ได เขาเชอวาคนทฆาภรรยาของเขาเปนตนเหต และเขาตองการจะสบ แตปญหาคอเขาไมสามารถจดจ�าเหตการณในชวตประจ�าวนไดนานกวา 5-10 นาท ท�าใหตองบนทกสาระส�าคญไวตามรางกาย

หนงมการด�าเนนเรองทงสองสวนไปพรอมกน คอการใชภาพขาวด�า ด�าเนนเรองจากหนาไปหลง (จากเหตไปหาผล) และภาพส ด�าเนนเรองจากหลงไปหนา (จากผลไปหาเหต) โดยการตดตอแตละสวนนนถกซอยสนเปรยบเสมอนความทรงจ�าของเลนน-ผทจ�าไดไมนานกลม ซงขณะด�าเนนเรองไป ผชมกจะยงเกดความสงสย ใครรวาสดทายแลวหนงจะยอนไปถงจดใด

ไมใชแคสไตลการเลาเรองดวยการตดตอเทานน แตผลงานเรองนยงไดตงค�าถามในเชงปรชญาดวยวา เราสามารถเชอถอสงทเรยกวา “ความจรง” ไดมากนอยแคไหนกน เปนประสบการณการดหนงทเกดขนไดไมบอยนก

ไมใชหนงของคณเปนเอก แตเปนหนงทการตดตอ

มความเปนเอก

59

review

Pulp Fictionหนงเลาเรองผานโจรสองคน ทก�าลงวางแผนปลนราน

อาหาร โดยมการถกเถยงวาท�าไมถงไมปลนธนาคารหรออะไรทมนดมสงของใหปลนมากกวาน แตเมอทงสองตดสนใจทจะปลนหลงจากชกปนและพดบทแบบโจรปลน ภาพกตดฉบ เปนฉากของมาเฟยสองคนทก�าลงขบรถพรอมกบถกกนเรอง McDonald’s คงไมมใครสามารถเขยนบททเถยงกนเรองเฟรนชฟรายดควรจมกบซอสอะไรไดสนกเทากบเรองนอกแลว ทงน�าเสยงและจงหวะจะโคน ท�าใหเราสนกกบบทสนทนานนได

การตดฉบของภาพยนตรมาเลาอกสถานการณหนงทจๆ กเกดขนอยางจบตนชนปลายไมถก ไมไดเรยงล�าดบกอนหลง แตเมอดไปสกระยะหนงเราจะสามารถปะตดปะตอ และท�าความเขาใจเนอเรองไดอยางไมสงสยหรองนงงเลย เพราะปมปญหาหรอล�าดบเหตการณตางๆ จะถกจบเชอมโยงกนระหวางตวละครททงรจกกนและไมรจกกนมากอน เราจะพบวาฉากปลนรานอาหารจะลงเอยอยางคาดไมถง

หนงพยายามเลนกบความทรงจ�าของเรา ในเรองของล�าดบกอนและหลง เพอทดลองวาสดทายเราจะเขาใจเรองราวไดหรอเปลา การเลาแบบสลบไปมาโดยไมเรยงล�าดบนน จะท�าใหเรารสกสนกหรอตามตดเรองราว และวธการเลาเรองของหนงยงคงแปลกใหม ทจะตามลน พยายามจบตนชนปลาย หรอคาดเดาสถานการณ

Amores Perrosเรองราวความสมพนธของคนสามค ไดแก ออคตา

วโอ กบ ซซานนา (ชนชนลาง) เดเนยล กบ วาเลเรย (ชนชนกลาง) และอล ชโว กบ มาร (คนจรจด) โดยททงสามคไมมอะไรเกยวของกนแมแตนอย พวกเขาตางหมดหมายการใชชวต แตมสงหนงทผกพวกเขาเอาไว นนคอเมองเมกซโก อนเปนพนททพวกเขาด�ารงอย ซงบบบงคบใหพวกเขาตองมชวตอยางเลอกไมได

หนงใชวธเลาโดยไมอาศยเสนเรอง (Non-Linear) เปนเทคนคของการรอยเรยงเรองราวเหตการณทไดเรมจากจดเรมตน กลางเรอง และน�าไปสตอนจบ แตจะเลาเรองเหมอนชนสวนของจกชอวทเผยใหเหนภาพทละแผนทละเรองราว จนปะตดปะตอ และทายสดเกดเรองราวทมบทสรปอยางนาสนใจ

ความนาสนใจของหนง อยทการผกเรองดวยการทงปมใหผชมเกดความอยากรอยากเหน กบเรอง ดรามาไดอยางนาสนใจ (ซงสงนมกถกใชกบหนง แอกชน ทรลเลอร หรอสยองขวญเสยมากกวา) อกทงการใชสญลกษณของสนขในหนง กท�าใหคนดสามารถเขาใจไดทนท ในประเดนหนกแนนกคอเรองของการวพากษความเหลอมล�า ซงสามารถเลาออกมาไดผานเสนเรองทงสาม และสรปจบได ท�าใหเราเขาใจความเปนอยของคนในเมองเมกซโกไดอยางเหนภาพชดเจน

READ ME 56

พมพพญา เจรญศรพนธ

เชอวาหลายคนคงรจกกบ ‘รางวลโนเบล’ รางวลอนทรงเกยรตทมอบใหแกการคนพบอนยงใหญหรองานวจยทสรางประโยชนแกมนษยชาต แตนอยคนทจะรจกรางวล ‘อก โนเบล’ ซงเปนรางวลทมอบใหแกงานวจยทไมนาจะเปนไปได

โดยอกโนเบลยอมาจาก Ignoble Nobel กอตงโดย Marc Abrahams ตงแตป ค.ศ. 1991 เกณฑการคดเลอกคองานวจยของคณจะตองท�าใหคนข�าและฉกคดใหได ซงหวใจของการมอบรางวลนคอการย�าใหสาธารณชนเหนวาความคดทอาจฟงดบาบอนน ส�าคญตอการสงเสรมใหผคน

หนมาสนใจในวทยาศาสตร เวทอกโนเบลจงเทากบการฉายแสงใหงานวจยทนาสนใจแตอาจจะถกหลงลม งานวจยแตละงานทชนะรางวลนลวนแตเปนงานวจยทจดประกายจากความชางสงเกตและความคดสรางสรรคทฉาบเคลอบไปดวยความข�าขน แตเนอในคอความคดสดบรรเจดทอนสไปรหลายคนใหกลาทจะคดนอกกรอบ

เรามาดกนดกวาวาจะมงานวจยสดเพยนอนไหนบางทชนะใจเรา ไปตดตาม 4 งานวจยสดเพยนจากเวทอกโนเบลปลาสดกน!

รวว 4 งานวจยแนวคดพสดารสดเพยนทมจรงในโลกจากเวทอกโนเบล

1.สาขาเคม: ศกษาประสทธภาพของการใชนำาลายทำาความสะอาด

รางวลนมอบให Paula Romão, Adília Alarcão และ César Viana ซงเปนการทดลองหาสารในน�าลายทสามารถเอามาท�าความสะอาดพนผวสกปรกได (อ) โดยพบวาพบวาเอนไซมชนดหนงในน�าลายมคณสมบตในการท�าความสะอาด ผวจยจงสกดสารนจากขนมปงและจลนทรยเพอเอามาใชแทนน�าลาย ไมแนวาในอนาคตอนใกลเราอาจจะไดเหนผลตภณฑท�าความสะอาดทมาจากสารในน�าลายกไดนะ

6161

review

2.สาขาเศรษฐศาสตร : รายงานการลดผลกระทบจากหวหนางานทโหดราย ดวยการใหลกนองแกแคนผานตกตาวด

งานวจยชน น เป นผลงานของ Lindie Hanyu Liang, Douglas Brown, Huiwen Lian, Samuel Han-ig, D. Lance Ferris และ Lisa Keep-ing ทมนศกษาการใชตกตาวดเพอเปนสญลกษณในการแกแคนเจานายของเหลาพนกงานบรษท เพอตอบโตเจานายทประพฤตตวไมเหมาะสมไมวาจะเปนการระบายดาวากบตกตา หรอการแทงเขมลงไป ทมพบวาการพดคยกบตกตาเปนทางออกหนงทสามารถบรรเทาความรสกดานลบในใจได ใครจะเอาตกตาวดไปใชกไมวากน แตทางทดกควรหาทางพดคยเพอปรบความเขาใจกบเจานายจะดกวา

3.สาขาการแพทย : การนงรถไฟเหาะสามารถชวยใหนวในไตหลดออกมาได

การคนพบสดแปลกนมาจากงานวจยจาก Marc Mitchell และ David Wartinger ซงวจยการนงรถไฟเหาะเพอท�าใหนวในไตหลดออกมาเอง โดยพวกเขาพบวามผปวยมาหาเพราะนวกอนเลกๆ ในไตหลดหลงจากไปเลนรถไฟเหาะ ทมจงท�าการวจยเพมเตมและพบวาการนงรถไฟเหาะสามารถชวยใหนวในไตหลดออกได โดยใหคนไปนงรถไฟเหาะทดสนย แลนดใน ฟลอรดา โดยแบงใหนงในต�าแหนงทนงตางๆ และพบวาต�าแหนงทนงแบบ Rear seating position จะท�าใหนวหลดออกมามากทสด แตตองเปนนวกอนเลกๆ เทานนนะ

4.สาขาสนตภาพ : ผลกระทบเมอคนขบรถตะโกนดากนบนถนน

งานนเปนของงานวจยของ Fran-cisco Alonso, Cristina Esteban, Andrea Serge, Maria-Luisa Ball-estar, Jaime Sanmartín, Constanza Calatayud และ Beatriz Alamar ศกษาเรองความถ แรงจงใจ และผล กระทบของการตะโกนดากนขณะขบรถ โดยผลการศกษาของทมวจยพบวาหากตองการลดความเกรยวกราดของผใชรถใชถนนลง จะตองมนโยบายลดความเครยดใหผ ขบขหรอมรณรงคใหความรเรองความปลอดภย โดยเฉพาะในเรองอารมณทอาจสงผลกระทบตอการขบรถ

อางองhttps://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1179/sic.1990.35.3.153https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S104898431730276Xhttps://broomedocs.com/wp-content/uploads/2016/10/roller-stone.pdf

อางองภาพwww.chemistryworld.com www.dhbusinessledger.comBBC.com