Journal of Applied Sociology

26th Year, Vol. 59, No. 3, Autumn 2015

pp. 1-6

Received: 29.04.2014 Accepted: 22.10.2014

The Effect of Social and Psychological Factors on Happiness

(Case Study: 16-18 Years Old Students of Ahvaz)

Seyed Abdolhosein Nabavi Associate Professor, Department of Social Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran

Karim Rezadoust

Associate Professor, Department of Social Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran

Seyede Najmeh Salehi

M.A. in Sociology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran * Corresponding author, e-mail: s.najmehsalehi@yahoo.com

Introduction

Happiness or well-being is one of the basic needs of mankind (Kaushik & Jaggi, 2011:39). Numerous attempts have

been made to understand and define happiness (Dorling & Ballas, 2007: 1245). Based on this literature, the concept of

happiness is defined in such a way to include frequent positive affect, high satisfaction with life and infrequent

negative affect (Argyle et al, 1989; Lyubomirsky et al, 2005:115). The findings of social science researchers have

shown that happiness as one of the positive emotional states have a major influence on health (Edwards & cooper,

1988; Young & Glasgow, 1998; Oman et al, 1999; Danner et al, 2001; Post, 2005; Chanfreau et al, 2008). It enhances

physical and mental flexibility (Post, 2005:66), prepares people for a better life (Rabbani et al, 2007: 42), and protects

them against stress and problems (Khosh-konesh, 2008: 8). Therefore, health, happiness and well-being of society is

very important, but adolescents' health is more emphasized because it provides the foundation for health during adult

years (Fine & Large, 2005: 7). Happy people are more inclined to act healthy and may be more likely to avoid

unhealthy behaviors (Sabatini, 2011:2). Considering the importance of happiness and well-being among adolescents,

this study examines the social and psychological factors affecting the happiness of high school students in Ahvaz. To

be more specific, the aim of this study is to investigate the influence of social factors, including social networks,

social trust, and feeling of insecurity, and psychological factors, including self-esteem and relative deprivation, on

adolescent happiness in Ahwaz.

Materials & Methods

This cross-sectional study was conducted in 2010-

2011. The 370 girls and boys participants were selected

through multistage cluster sampling from all high

schools in Ahvaz. The data were collected by

questionnaire.

Happiness was measured by the oxford happiness

inventory (OHI). This questionnaire is composed of 29

items, with each item having a five-point Likert answer

scale ranging from totally disagree (1) to totally agree

(5). The reliability and validity of the OHI were

confirmed in other studies (Argyle et al. 1989؛

Furnham & Brewing, 1990؛ Noor, 1993؛ Francis et al,

1998). Reliability and validity of the Farsi version of

this questionnaire (OHI) has been evaluated and

approved by Alipoor & Noorbala, (1999), and Alipoor

et al. (2000). The Cronbach's alpha score of OHI was

0.806 in the present Study.

Self-esteem was measured by the Rosenberg self-

esteem scale (RSES). This scale is composed of 10

items. The reliability and validity of the RSES were

confirmed in other studies (Pullmann & Allik, 2000;

Greenberger et al, 2003). Reliability and validity of the

Farsi version of this scale has been evaluated and

approved by Mohammadi, (2005); Rajabi & Bohlul,

(2008). The Cronbach's alpha score of RSES was 0.721

in the present Study.

Relative Deprivation was measured by the Callan et

al. (2008) personal relative deprivation scale. The

reliability and validity of the PRDS were confirmed in

other studies (Callan et al, 2011). Reliability and

validity of the Farsi version of this scale (PRDS) has

been evaluated and approved by Heydari, (2010) and

Hojabrian (2012). The Cronbach's alpha score of OHI

was 0.785 in the present Study.

Social Networks was measured by the Lubben et al

(2006) social network Scale (LSNS-6). This scale is

composed of 6 items. The reliability and validity of the

LSNS-6 were confirmed in other studies (Hong et al,

Kurimoto et al, 2011). The Cronbach's alpha ؛2011

score of LSNS-6 was 0.682 in the present Study.

Social Trust was measured by the Khoshfar social trust

Journal of Applied Sociology, 26th Year, Vol. 59, No. 3, Autumn 2015 4

scale. This scale is composed of 5 items. The

Cronbach's alpha score of social trust scale was 0.631

in the present Study.

Feeling of insecurity was measured by the Cops &

Pleysier (2011) fear of crime scale. This scale is

composed of 8 items. The Cronbach's alpha score of

fear of crime scale was 0.767 in the present Study.

Data were analyzed in SPSS using descriptive

statistics, Pearson correlation and multiple linear

regressions.

Discussion of Results & Conclusions The mean of age was 35 (SD = 8.5) years, 68.3% girl

and 31.7% boy. The mean of happiness was 99 (SD =

13.62). Correlations between happiness and

independent variables showed that happiness was in

significantly positive relations with social networks (r

= 0.236, P<0.01), social trust (r = 0.17, P<0.01), self-

esteem (r = 0.546, P<0.01), and in significantly

negative relations with feeling of insecurity (r = -

0.114, P<0.01), and relative deprivation (r = - 0.478,

P<0.01).

The stepwise multiple regressions were conducted

to determine which of the five independent variables

(social networks, social trust, feeling of insecurity, self-

esteem and relative deprivation) were significant

predictors of happiness. Regression results indicated an

overall model with four of the five variables (self-

esteem, relative deprivation, social trust and social

networks) as significantly contributing to the final

model. Feeling of insecurity was an insignificant

predictor. Overall, this study examined the influence of

social and psychological factors on adolescent

happiness in Ahwaz. The findings revealed that

correlation between all independent variables with

happiness as dependent variable was confirmed.

According to results social networks significantly and

positively correlated with happiness. This result is

consistent with Veenhoven's, Berk's and Putnam's

views. The results also showed that direct correlation

between social trust and happiness existed. This result

is consistent with Giddens's, Bourdieu's and Putnam's

view. The findings suggest that self-worth and self-

esteem have a significant impact on students'

happiness, so it is necessary to pay special attention to

it. In sum, self-esteem, relative deprivation, social trust

and social networks are significant predictors

explaining approximately 40 % of the total variance of

the happiness variable in this study

Keywords: Happiness, Social Networks, Relative

Deprivation, Self-Esteem, Social Trust.

References

Alipoor, A. & Noorbala, A. (1999) “A Preliminary

Evaluation of the Validity and Reliability of

the Oxford Happiness Questionnaire in

Students in the Universities of Tehran.” The

Journal of Psychiatry & Clinical

Psychology, vol 5 (1& 2), p 55-65.

Alipoor, A. Noorbala, A. Ejei, J. & Mtieyan, H. (2000)

“Happiness and bBody Immunology

Performance.” Journal of Psychology, vol

4(3), P 219-233.

Argyle, M. (2008) The Psychology of happiness.

(Gohari, M. Neshatdoost, H. Palahang, H. &

Bahrami, F. Trans). Isfahan, Jahad

Publication.

Argyle, M. Martin, M. R. & Crossland, J. (1989)

“Happiness as a function of personality and

social encounters.” In J. P. Forgas & R. J.

M. Innes (Eds.) Recent advances in social

psychology: An international perspective. (p

189- 203). North Holand: Elsevier.

Ballas, D. & Dorling, D. (2007) “Measuring the Impact

of Major Life Events upon Happiness.” The

International Journal of Epidemiology, vol

36(6), P 1244-1252.

Bastani, S. & Salehi-Hikoee, M. (2007) “Network,

Social Capital and Gender: A Study of

Structural, Interactional and Functional

Characteristics of Men’s and Women’s

Social Networks in Tehran.” The Journal of

Social Science, Vol (30), P 59-63.

Berk, L.E. (2006) Child development. Boston: Pearson

Education.

Bernburg, J. G. Thorlindsson, T. Sigfusdottir, I. D

(2009) “Relative Deprivation and

Adolescent Outcomes in Iceland: A

Multilevel Test.” Social Forces, vol 87(3), P

1223-1250.

Brooks, T. L. Harris, S. K. Thrall, J. S. & Woods, E.R.

(2002) “Association of Adolescent Risk

Behaviors with Symptoms in High School

Students.” The Journal of Mental Health,

vol 31(3), P 240-246.

Callan, M. J. Shead, N.W. & Olson, J.M. (2011)

“Personal Relative Deprivation, Delay

Discounting, and Gambling.” Personality

and Social Psychology, vol 101(5), P 955-

973.

Chalabi, M. & Musavi, M. (2009) “A Sociological

Analysis of Happiness, at Micro- and

Macro- Levels.” The Iranian Journal of

Sociology, 9(1 & 2), P 34-75.

Chanfreau, J. Lloyd, Ch. Byron, Ch. Roberts, C. Craig,

R. De Feo, D. & McManus, S. (2008)

“Predicting wellbeing.” Department of

Health. National Center Social Research.

Available online at URL:

http://www.natcen.ac.uk/media/205352/pred

ictors-of-wellbeing.pdf.

Cheng, H. & Furnham, A. (2003) “Personality, Self-

Esteem, and Demographic Predictions of

The Effect of Social and Psychological Factors on Happiness …

5

Happiness and Depression.” Personality and

Individual Differences, vol 34, P 921–942.

Chung, S. & Philipps, A. (2010) “Promoting mental

health & well-being in adolescents:”

Recommendations for Wyman’s. Teen

Outreach Program ®. 600 Kiwanis Drive-

Eureka, MO 63025. www.wymancenter.org.

Cops, D. & Pleysier, S. (2011) “Doing Gender in Fear

of Crime: The Impact of Gender Identity on

Reported Levels of Fear of Crime in

Adolescents and Young Adults.” British

Journal Criminology, vol (51), P 58-74.

Danner, D.D. Snowdon, D. A. & Friesen, W. VOL

(2001) “Positive Emotions in Early Life and

Longevity: Findings from the Nun Study.”

The Journal of Personality and Social

Psychology, vol (80), P 804–813.

Edwards, J. R. & Cooper, C. L. (1988) “The Impacts of

Positive Psychological States on Physical

Health: Review and Theoretical

Framework.” Social Science and Medicine,

vol (27), P 1447–1459.

Fine, A. Large, R. (2005) “A Conceptual Framework

for Adolescent Health: A Collaborative

Project of the Association of Maternal and

Child Health Programs and the of State

Adolescent Health Coordinators Network.”

Association of Maternal and Child Health

Programs.

Firouzabadi, S.A. Hosseini, S.R. & Soroush, S. (2011)

“Life Satisfaction and Social Trust among

Villagers A Case of Three Villages in Iran.”

The European Journal of Social Sciences,

vol 22 (2), P 156-164.

Francis, L. J. Brown, I. B. Lester, D. & Philip, C.

(1998) “Happiness as Stable Extroversion:

Across-Cultural Examination of Reliability

and Validity of Oxford Happiness Inventory

among Students in the U. K; U. S. A;

Australia and Canada.” The Journal of

Personality and Individual Differences, vol

(24), P 167-171.

Furnham, A. & Brewing, C. (1990) “Personality and

Happiness.” Journal of Personality and

Individual Differences, vol (11), P 1093-

1096.

Garossi, S. Mirzaie, J. Shahrokhi, E. (2008) “The

Relationship between Social Trust and

Feeling Security” (Female Students of Jiroft

Azad University). Quarterly of Police

University, vol 9(2), P 26-39.

Ghodsi, A. (2004) Sociological Study of the

Relationship between Social Support and

Depression. (Doctoral dissertation), Tarbiat

Modarres University Tehran.

Greenberger, E. Chen, Ch. Dmitrieva, J. & Farruggia,

S.P. (2003) “Item-Wording and the

Dimensionality of the Rosenberg Self-

Esteem Scale: Do They Matter?”

Personality and Individual Differences, vol

(35), P 1241-1254.

Headey, B. & Wearing, A.J. (1992) “Understanding

happiness: A theory of subjective well-

being.” Melbourne: Longman Cheshire

Available online at URL:

http://worlddatabaseofhappiness.eur.nl/hap_

bib/freetexts/headey_b_1992.pdf

Helliwell, J. F. & Wang, S. (2011) “Trust and

wellbeing.” International Journal of

Wellbeing, vol 1(1), P 42-78.

Heydari, A. (2010) The Study of Effective Socio-

economic Factors on Anomie. (MA

dissertation), Shahid Chamran University of

Ahvaz.

Hojabrian, L. (2012) The study of socio-economic and

cultural factors influencing the delinquency

(case study: students 16-18 years in Ahvaz).

(MA dissertation), Shahid Chamran

University of Ahvaz.

Hong, M. Banghwa, L.C. & Harrington, D. (2011)

“Validation of Korean Versions of the

Lubben Social Network Scales in Korean

Americans.” Clinical Gerontologist, vol

34(4), P 319-334.

Kaushik, VOL & Jaggi, P. (2011) “Predicting

Happiness in Urban Males and Females

through Perception of Resource Adequacy.”

Studies on Home and Community Science,

vol 5(1), P 39-44.

Khoshkonesh, A. (2008) Study of simple and multiple

relationships antecedent’s personality-

cognitive and religious antecedents with

happiness and relationships with mental

health and academic performance in

students of Shahid Chamran University.

(Doctoral dissertation), Shahid Chamran

University of Ahvaz.

Kroll, C. (2011) Towards a Sociology of Happiness:

Examining social capital and subjective

well-being across subgroups of society. A

thesis submitted to the Department of

Sociology of the London School of

Economics and Political Science for the

degree of Doctor of Philosophy.

Kurimoto, A. Awata S. Ohkubo, T. Tsubota-Utsugi M.

Asayama, K. Takahashi, K. Suenaga, K.

Satoh, H. & Imai, Y. (2011) “Reliability and

validity of the Japanese version of the

Abbreviated Lubben Social Network Scale.

Nippon Ronen Igakkai Zasshi.” Japanese

Journal of Geriatrics, vol 48(2), P 149-157.

Lubben, J. Blozik, E. Gillmann, G. Iliffe, S. Renteln

Kruse, W. Beck, J.C. & Stuck, A.E. (2006)

“Performance of an Abbreviated Version of

Journal of Applied Sociology, 26th Year, Vol. 59, No. 3, Autumn 2015 6

the Lubben Social Network Scale Among

Three European Community- Dwelling

Older Adult Populations.” The

Gerontologist, vol 46 (4), P 503-513.

Lyubomirsky, S. Sheldon, K. M. & Schkade, D. (2005)

“Pursuing Happiness: The Architecture of

Sustainable Change.” Review of General

Psychology, vol 9(2), P 111–131.

Lyubomirsky, S. Tkach, C. & Dimatteo, R. (2006)

“What Are the Differences between

Happiness and Self-Esteem?” Social

Indicators Research, vol (78), P 363-404.

Mirshahjafari, E. Drikvand, H. & Abedi, M.R. (2002)

“Happiness and its effecting factors.”

Quarterly of Advances in Cognitive Science,

vol 4(3), P 50-58.

Mohammadi, N. (2005) “The Preliminary Study of

Validity and Reliability of Rosenberg’s Self-

Esteem Scale.” Journal of Iranian

psychologists, vol 1(4), P 313-320.

Musavi, M. (2009) A sociological analysis of

happiness, at micro- and macro- levels. (MA

dissertation), Shahid Beheshti University of

Tehran.

Muyibi, A.S. Ajayi, I-OO, Irabor, A.E. Ladipo, MMA.

(2010) “Relationship between Adolescents’

Family Function with Socio-Demographic

Characteristics and Behavior Risk Factors in

A Primary Care Facility.” African Journal of

Primary Health Care & Family Medicine,

vol 2(1), P 1-7.

NeshatDoost, H.T. Kalantari, M. Mehrabi, H.

Palahang, H. Nouri, N. & Soltani, I. (2009)

“Predicting Factors of Happiness in

Mobarekeh Steal Company Personnel.”

Journal of Applied Sociology, vol 33(1), P

105-118.

Noor, N. M. (1993) Work and family roles in relation

to women well-being. Unpublished PhD

dissertation, University of Oxford.

Oman, D. Thoresen, C. E. & McMahon, K. (1999)

“Volunteerism and Mortality among the

Community-Dwelling Elderly.” Journal of

Health Psychology, vol (4), p 301–316.

Post, S. G. (2005) ”Altruism, Happiness, and Health:

It’s Good to be Good.” International

Journal of Behavioral Medicine, vol 12(2), P

66–77.

Pullmann, H. & Allik, J. (2000) “The Rosenberg Self-

Esteem Scale: Its dimensionality, stability,

and personality correlates in Estonian.”

Personality and Individual Differences, vol

(28), p 701–715.

Rabbani, R. Rabbani, A. Abedi, M. & Ganji, M. (2007)

“Culture and Happiness: A Theoretical and

Empirical Study on Attitudes of Heads of

Households towards Everyday Life in

Isfahan.” Journal of Iranian Association for

Cultural Studies & Communication, vol

3(8), P 41-78.

Rajabi, Gh. & Bohlul, N. (2008) “Measurement the

Reliability and Validity of the Rosenberg

Self-Esteem Scale in Students of Shahid

Chamran University.” Journal of

Educational and Psychological Researches,

vol (2), p 33-48.

Sabatini, F. (2011) “The relationship between

happiness and health: evidence from Italy.”

Health Economics Data Group (HEDG),

Department of Economics and Related

Studies, University of York. Available

online at URL:

http://www.york.ac.uk/media/economics/doc

uments/herc/wp/11_07.pdf

Veenhoven, R. (2001) “Happiness in Society.”

Erasmus University Rotterdam Faculty of

social sciences: 1-44. Available online at

URL:http://www2.eur.nl/fsw/research/veenh

oven/

White, J. B. Langer, E. J. Yariv, L. & Welch, J. C.

(2006) ”Frequent Social Comparisons and

Destructive Emotions and Behaviors: The

Dark Side of Social Comparisons.” Journal

of Adult Development, vol 13(1), p 36-44.

Young, F. W. & Glasgow, N. (1998) “Voluntary Social

Participation & Health.” Research on Aging,

vol (20), p 339–362.

شناسي كاربردي جامعه

4951پاييز ،سوم ، شماره(95)، شماره پياپي ششمسال بيست و

93/7/4959 :تاريخ پذيرش 5/2/4959 :يافتتاريخ در

22-4 صص

نشاطاحساس عوامل اجتماعی و روانی بر تأثير بررسی

(شهر اهوازساله 81 -81آموزان دانش :مطالعهمورد )

اجتماعي دانشگاه شهيد چمران اهواز گروه علوم ،دانشيارعبدالحسين نبوي،

اجتماعي دانشگاه شهيد چمران اهواز گروه علوم ،دانشياركريم رضادوست،

شناسي دانشگاه شهيد چمران اهواز د جامعهكارشناس ارشنجمه صالحی،

چکيده

روش . آموزان دبيرستاني شهر اهواز صورت گرفته استت بر احساس نشاط دانشاجتماعي و رواني عوامل تأثيرپژوهش حاضر با هدف بررسي

اي اي چنتد مرحلته خوشهگيري شيوه نمونهو ساله شهر اهواز است 41 -41آموزان دبيرستاني مطالعه تحقيق پيمايشي و جامعه آماري آن دانش

هاي ضريب همبستگي پيرسون و رگرسيون چندمتغيره مورد تجزيته و تحليتل ها با پرسشنامه گردآوري شده است و از طريق آزمون داده. است

نيتز بيتانگر آن استت كته بتين ساير نتايج . استآموزان در سطح مطلوبي مبتني بر نتايج تحقيق، ميانگين احساس نشاط دانش. قرار گرفته است

احساس نشاط و متغيرهاي عزت نفس، احساس محروميت نسبي، شبکه روابط اجتماعي، اعتماد اجتمتاعي و احستاس نتاامني، رابطته معنتادار

ر متدل درصد تغييرات متغير وابسته از طريق متغيرهتاي وارد بت 13/3توان گفت كه همچنين بر اساس ضريب تعيين رگرسيوني مي. وجود دارد

بنابراين هتر چته عتزت نفتس، . رگرسيوني تبيين گرديده و سهم متغير عزت نفس در تبيين واريانس احساس نشاط بيش از ساير متغيرها است

اعتماد اجتماعي و شبکه روابط اجتماعي در حد باال و احساس محروميت نسبي در حد پاييني باشد، به همتان انتدازه احستاس نشتاط در بتين

. بيشتر خواهد بود آموزان دانش

، احساس نشاط، محروميت نسبيعزت نفساعتماد اجتماعي، شبکه روابط اجتماعي، : ها كليد واژه

Email: s.najmehsalehi@yahoo.com 35411451119: نويسنده مسؤول

4951 پاييز، ومس ، شماره(95)، شماره پياپي ششمشناسي كاربردي، سال بيست و جامعه 2

مقدمه

ها بنا بر سرشت و ماهيت وجتودي ختويش همتواره از انسان

اند و دوست دارند به سوي شتاد بتودن و افسرده بودن گريزان

. (23: 4911 صتتادقيان،)شتتاد زنتتدگي كتتردن در حركتتت باشتتند

از آغتاز تمتدن انستاني يکتي از 2يا بهزيستتي 4احساس نشاط

هتا بته شتمار رفتته نيازهاي اساسي نوع بشر در تمامي فرهنگ

از غايت نيز استنباط بشر و (Jaggi, 2011:39& Kaushik )است

در طتول با وجود اين؛ . استرسيدن به شادماني بوده ،زندگي

هتاي تتشش و وده استت درک بشر از نشاط متفتاوت بت تاريخ

بسياري براي فهم و تعريف نشاط انجام گرفته كه ايتن مفهتوم

(& Ballasرا در ظرف زمتان و مکتان دگرگتون كترده استت

Dorling, 2007: 1244-1245) .،نشاط در مجموعه ادبيات نظري

عمدتاً به معناي عاطفه مثبت، رضايت از زندگي و نبود عاطفه

Argyle et al. 1989; Lyubomirsky et)منفي تعريف شده استت

al. 2005:115) .يکتي از ابعتاد ستشمت نشاط احساس در واقع

روان و عواطف مثبت است كه در مقابتل احساستات منفتي از

(.42: 4975 دار، طريقه)گيرد قبيل افسردگي، اندوه و يأس قرار مي

بته لحتات تتاريدي در قالتب دو نشتاط استفاده از مفهوم

ي نستتبت بتته ستتعادت بشتتري، يعنتتي ديتتدگاه ديتتدگاه فلستتف

بررسي شده كه از زمان فشستفه 1گرايي و سعادت 9گرايي لذت

مدتتاري و )حتاكم استت غتر هفلستف يونان باستان تاكنون بر

اپيکتتورگرايتتي متتتأثر از آراي ديتتدگاه لتتذت .(41: 4915 نظتتري،

(Epicurus)داند ، پيگيري لذت را شيوه دستيابي به رضايت مي

، (Aristotle) آراي ارسطو تأثيرگرايي تحت يدگاه سعادتداما

هاي فردي را پيگيري زندگي بامعنا و شناسايي و رشد فضيلت

:Peterson et al. 2005) دانتد شيوه دستيابي به نشاط حقيقي مي

ستنت طتوالني تفکتر در خ توا نشتاط، رغم علي. (25-26

مندي دانشمندان علوم اجتماعي بته ايتن موضتوع نستبتاً عشقه

4513جديد است و ندستين مطالعات علمتي در طتول دهته

1 Happiness 2 Well-being 3 Hedonism 4 Eudemonia

هاي آخر قترن بيستتم سپس در سال انجام گرفته است 4573و

شناسان توجه به مفهوم نشاط را در دستور كار خود قترار روان

شناستتي تحتتت عنتتوان از روان شتتاخه جديتتدي دادنتتد و

.Galati et al:603-602 ) را ايجاد كردنتد 9گرا شناسي مثبت روان

امتتروزه ديگتتر دانشتتمندان علتتوم اجتمتتاعي ماننتتد . (2006

شناسان و دانشمندان علوم سياسي نيز بررستي نشتاط را جامعه

(Kim, 2011:5) اند در دستور كار خود قرار داده

دانشتمندان علتوم اجتمتاعي تحقيقات بسياري كه توسط

از جملته )هاي عاطفي مثبتت دهد حالت انجام گرفته نشان مي

Edwards)بستزايي دارد تأثيربر سشمت افراد ( احساس نشاط

& cooper, 1988; Young & Glasgow,1998; Oman et al. 1999;

Danner et al. 2001; Post, 2005; Chanfreau et al. 2008) . در

دص شده استت كته احساستات مثبتت موجتب تحقيقات مش

تتر پذيري جستمي و روانتي و تفکتر خشقانته افزايش انعطاف

نشاط موجب ايجاد انتریي، احساس . (Post, 2002:66) شود مي

، (1: 4911 كنش، خوش)شود شور، حركت و پويايي در جامعه مي

كنتد و بته دليتل ويژگتي افراد را براي زندگي بهتر آمتاده متي

دهتد هاي فرد را با محيط افتزايش متي ن بستگيمسري بودن آ

احساس شادكامي همچتون ستپري . (12: 4911 رباني و همکاران،)

تواند آدمي را در برابر مشکشت محافظت نمتوده، ستشمت مي

افتراد شتاد ، همچنتين (1: 4911 كتنش، ختوش )او را تضمين كند

از زيتاد ل تمايل بيشتري به سالم رفتار كردن دارند و به احتمتا

هامتروز اما .(Sabatini, 2011:2) كنند دوري مي رفتارهاي ناسالم

با وجود ماشيني شدن زندگي و پيشرفت در زمينته فنتاوري و

نه تنها احساس بهزيستي و نشاط افزايش نيافته ش، تأمين آساي

بته كتاهش احستاس شرايط محيطتي وهاي فکري شتنبلکه

ايتن امتر ستشمت و (1: 4919 اي، قطتره )است شده منجر نشاط

: 4917 گنجتي، )انتدازد هاي مدتلف جامعه را به خطتر متي گروه

12 .)

هاي خود در مواجهه هاي اجتماعي بر اساس ويژگي گروه

پتذيري برختي آستيب . با مشکشت و مسائل، متفاوت هستتند

ريتاحي و همکتاران، )پذيري كمتري دارنتد بيشتر و بعضي آسيب

5 Positive psychology

...بررسي تأثير عوامل اجتماعي و رواني بر احساس نشاط

9

ي اجتماعي هستند كه نسبت به ها نوجوانان از گروه. (99: 4917

نوجتواني . ها در معرض خطر بيشتري قترار دارنتد ساير گروه

كته (Muyibi et al. 2010:1) استت دوره رشد و تغييرات سريع

گتردد دستدوش تغيير مي فردروان هاي مدتلف سشمت جنبه

(Brooks et al. 2002:240)، يابتد بهزيستي و نشتاط كتاهش متي

(Chanfreau et al. 2008: 51)آيد و ، رضايت از زندگي پايين مي

& Headey)كننتد افراد، زندگي پر فراز و نشيبي را تجربه متي

Wearing, 1992:17 .)

5-47درصد افراد 24تقريباً تحقيقات صورت گرفته طبق

همچنتين (.DHHS, 1999)سال دچتار اختتشل روانتي هستتند

آمتوزان دانشكه دهد كه در ايران انجام شده نشان مي تحقيقي

روانتي مشتکشت به مشکوک درصد 7/91به ميزان دبيرستاني

بستياري از بتر ايتن استاس .(91: 4954 شکيبا و ضتيايي، ) اند بوده

هدورهتاي ايتن و بحتران هتا يدر مقابلته بتا دشتوار نوجوانان

كه سشمت حال و آينده آنان را مورد دهند انجام ميرفتارهايي

؛ حتال آنکته (77: 4911 نيا و همکاران، ليمانيس)دهد مي تهديد قرار

ستشمت آنتان زيترا است تأكيدبسيار مورد سشمت نوجوانان

كنتد و پايه و اساس سشمت بزرگساالن جامعته را فتراهم متي

همچنين الگوهاي رفتاري آنان در اين دوره براي تمتامي عمتر

ي در نتيجته ارتقتا (. Fine & Large, 2005: 7)شود ريزي مي پايه

تواند به كاهش اثرات منفتي بهزيستي و نشاط در نوجوانان مي

هتاي گتذار بته آميز از چالش مشکشت رواني و عبور موفقيت

و ستشمت (Chung & Philipps, 2010: 5)بزرگسالي كمک كند

بنتابراين بستيار اهميتت دارد كته . روان آنان را تضمين نمايتد

يي شود تا بدين عوامل مؤثر بر احساس نشاط نوجوانان شناسا

از ستوي . ترتيب زمينه براي افزايش سشمت آنان فراهم گتردد

هتا در زمينته ادبيتات طور كه گفته شد عمده تشش ديگر همان

شناسان صورت گرفته است و نياز به انجتام نشاط توسط روان

در . شتناختي محستوس استت تحقيقات بيشتر در حوزه جامعه

شناختي، بته ر عوامل رواننتيجه اين پژوهش سعي دارد در كنا

شتتناختي متتؤثر بتتر احستتاس نشتتاط بررستتي عوامتتل جامعتته

بررستي »هدف تحقيق حاضر . آموزان شهر اهواز بپردازد دانش

آمتوزان رواني مؤثر بر احساس نشاط دانتش -عوامل اجتماعي

.است« شهر اهواز

مبانی نظري تحقيق

هاي پژوهش در حوزه نشتاط سرچشمهطور كه گفته شد همان

اين تحقيقات عمدتاً توستط . قرار دارد 4573و 4513در دهه

شناسان در حال شناسان آغاز شده است و با تشش جامعه روان

بر اين اساس چارچو نظتري تحقيتق حاضتر .پيگيري است

.گيرد شناختي قرار مي شناختي و جامعه نيز در دو حيطه روان

شناختی هاي روان تبيين

شناسي مفهوم شادي و نشتاط را ه روانهايي كه در حوز تئوري

. كنند، نظريات شد يتي و نظريات شتناختي هستتند تبيين مي

هاي مهم رفتار و استدالل نظريات شد يتي اين است كه جنبه

توان با تعتداد محتدودي از ابعتاد مشتدص تجربه افراد را مي

بدين معنا صفات شد يتي خاصي وجود دارد كه بتا . ساخت

پيوند دارند؛ يعني افراد شاد و ناشتاد صتفات شادماني و نشاط

كريستتي ميتزل و . (97: 4917 كتار، )شد يتي متمتايزي دارنتد

همکتتاران در ايتتن خ تتوا بيتتان متتي كننتتد خ تتايص و

هاي شد يتي يکي از منابع مهم ايجتاد نشتاط هستتند ويژگي

(Christie-Mizell et al. 2010:1190) . ( 1999)داينر و همکتاران

13هتاي شد تيتي بتيش از كنند كته ويژگتي مي نيز استدالل

كننتد و درصد متغير احساس خوشتبدتي را تبيتين متي 93الي

نيتتز يکتتي از ايتتن خ تتايص شد تتيتي استتت 4عتتزت نفتتس

(Lyubomirsky et al. 2006: 366) . آرگايل معتقتد استت عتزت

نفس به عنوان يکي از خ ايص شد يتي با احساس شادي و

بته نفس عزتدر واقع، . (212: 4911 ،آرگايل)نشاط ارتباط دارد

در و استت آن هاي ارزش و اجتماعي زندگي زاييدهدليل اينکه

استت، از گتر جلتوه نتوعي به انسان روزانه هاي فعاليت تمامي

رفتتاري هاي كننده ويژگي تعيين و شد يت اي جنبه ترين مهم

. (92: 4911 غفاري و همکاران،)است انسان

1 Self-esteem

4951 پاييز، ومس ، شماره(95)، شماره پياپي ششمشناسي كاربردي، سال بيست و جامعه 1

تترين يک پژوهش فراتحليلتي، مهتم نيز در 4دينو و كوپر

هاي شد يتي افراد شاد را عاطفه مثبت و عزت نفتس ويژگي

؛ همچنتين (Cheng & Furnham, 2003: 922) انتد گزارش كترده

2وارتشناسي شادي، عزت نفس را جتز از صاحبنظران روان

ميرشتاه جعفتري و همکتاران، ) داند ناپذير شادي و نشاط مي جدايي

گتراي ستده شناسان انسان وه بر اين، اغلب روانعش. (92: 4914

اخير، نظير مازلو، راجرز و كشرک نيز مزايا و اهميتت زيتادي

هتاي انتد و يکتي از شتاخص براي عزت نفس باال قايل شتده

هاي افراد برخوردار از عزت نفس باال سشمت رواني و ويژگي

را داشتن نگرش مثبت و احستاس شتادي و لتذت از زنتدگي

. (425-493: 4915مرداني و شريفي اصفهاني، )اند هبرشمرد

طور كه گفته شد نظريتات شتناختي يکتي ديگتر از همان

شناسي است كه مفهوم نشاط را تبيتين ها در حوزه روان تئوري

نظريتات شتتناختي بتر ختتشف نظريتات شد تتيتي . كننتتد متي

معتقدند كه شادي و نشتاط مح تول تفکتر انستان و بازتتا

آنگونته كته )ي، از تمايز بتين واقعيتت زنتدگي اداراک و آگاه

آنگونته كته بايتد )اجتمتاعي -هاي فرهنگتي آل و ايده( هست

است و هر چه تمايز بتين ايتن دو كمتتر باشتد، ميتزان ( باشد

در واقع انديشته . (11: 4917 گنجي،)شادي نيز بيشتر خواهد بود

اصلي در رويکرد شناختي آن استت كته رفتتار يتک شتدص

ايتن . هتاي اجتمتاعي دارد يوه درک او از موقعيتبستگي به ش

هتا نظريات بر اهميت ادراک يا تعبير و تفسير فترد از واقعيتت

يک موقعيت، آن ستان كته ممکتن « واقعيت»دارند نه بر تأكيد

: 4979 كريمي،)است از سوي يک مشاهده گر بيطرف ديده شود

و 9ترين نظريات شناختي تئوري مقايسه اجتمتاعي از مهم. (91

. است 1محروميت نسبي

در واقع مقايسه اجتماعي، يکي از خ ايص مهم زنتدگي

نياز به مقايسه اجتماعي خود با ديگتران .اجتماعي انسان است

شناختي خيلي قديمي و به لحات زيستتي خيلتي به لحات روان

محققتان . قوي است و در بسياري از ابعاد قابل شناسايي است 1 De Neve & Cooper 2 Wart 3 Social Comparison 4 Relative Deprivation

و 9يسه اجتمتاعي را بتراي انطبتا ها پيش اهميت مقا از مدت

پتردازي و پتژوهش در ايتن نظريه. اند بقاي بشر تشديص داده

هاي كشستيک غربتي و توان تا برخي از فلسفه خ وا را مي

شناستي كته شتامل شناسي اجتماعي و جامعته كار اساسي روان

و نفتو 1هتاي مرجتع كار بر مفاهيم خود، سطح انطبا ، گروه

مقايستته »بتتا وجتتود ايتتن، وایه . كتترد اجتمتتاعي استتت، دنبتتال

كته نظريته دقيقتي در تا زمان كار كشسيک فستينگر« اجتماعي

,Bunk & Mussweiler)اين باره مطتر كترده، وجتود نداشتت

فرد ( 4: سه اصل دارد مقايسه اجتماعي نظريه. (467-468 :2001

هاي خود را مناسب ارزيتابي كنتد ها و نگرش نياز دارد مهارت

بود معيارهاي عيني، فرد خود را بر استاس مقايسته بتا در ن (2

دهتد ختود را بتا متي فرد ترجيح (9 و كند ديگران ارزيابي مي

كنتد كته فستينگر بيتان متي . اشداا نسبتاً مشابه مقايسه كند

هتتا و مهتتارتهتتاي اجتمتتاعي ارزيتتابي مق تتود متتا از مقايستته

. (Garofalo, 2008:8) هايمان در قياس بتا ديگتران استت نگرش

طبق تئوري كشستيک مقايسته اجتمتاعي، افترادي كته مکترراً

دهند، اگر باور داشته باشند كته هاي اجتماعي انجام مي مقايسه

كننتد، شتاد متي اند كه ختود را بتا آنهتا مقايسته بهتر از كساني

از 7بر اين اساس، اگر افتراد مقايسته كننتده بهتتر . خواهند بود

احستتاس ( بتته پتتايين مقايستته اجتمتتاعي رو) ديگتتران باشتتند

مقايسته )از ديگتران باشتند 1كنند، اما اگر بدتر رضايتمندي مي

كننتد و محروميتت احساس نارضايتي مي( اجتماعي رو به باال

(.White et al. 2006: 37) شود نسبي ايجاد مي

ارزيتابي انتظارت و بينتفاوت به معناي محروميت نسبي

مترادي و )استت هتدف نسبت بته احتمتال دسترستي بته افراد

نسبي محروميت احساس به اعتقاد مور،. (472: 4915 پور، سعيدي

بواسطه فرايند افراد بايد اول، :است مرتبط به هم وجه دو شامل

آگتاهي ديگتران و بين ختود تفاوت وجود از اجتماعي مقايسه

آيتا كننتد كته قضتاوت و كرده ارزيابي بايد افراد دوم، يابند و

رباني )و نامشروع ناموجه يا است مشروع و موجه تفاوت وجود

5 Adaptation 6 Reference Groups 7 Better off 8 Worse off

...بررسي تأثير عوامل اجتماعي و رواني بر احساس نشاط

9

كنتد احستاس محروميتت ادعا مي ديويس. (71: 4953و همکاران،

افتد كه شدص دوست دارد آن چيزي را نسبي زماني اتفا مي

نيتز مطتر 4رانستمين . كه ديگران دارند، او هم داشتته باشتد

كند كته كند كه شدص زماني محروميت نسبي را تجربه مي مي

. نتتد آن وضتتعيت و شتترايط قابتتل دستتتيابي استتتاحستتاس ك

ستازد كته وضتعيت نتابرابر خاطر نشان مي 2همچنين كروسبي

تواند به احساس محروميت نسبي بينجامتد حاكم بر اجتماع مي

نستبي نتيجته بنتابراين محروميتت (. 59: 4911 رباني و همکتاران، )

مقايسه افراد با ديگتر اعضتاي اجتمتاع خ وصتاً همستاالن و

كه احتماالً (Bernburg et al. 2009:1227)هاي آنان است هخانواد

كنتد كته ناخوشتايند رفتارها و عواطف مدربتي را ايجتاد متي

38)كاهتد هستند و از احساس بهزيستي و خوشبدتي فرد متي

:White et al. 2006) . مهتم كاربردهتاي از بدين ترتيتب، يکتي

دارد، اعياجتم هاي مقايسه در كه ريشه نسبي محروميت نظريه

توانتد متي اجتماعي هاي مقايسه چگونه دهد كه نشان است اين

عواطف منفي مثل افسردگي و خشم ايجاد كنتد و از عواطتف

.مثبت مثل شادي و نشاط بکاهد

شناختی عوامل جامعه

شناسان شادي را در بافتت اجتمتاعي و شترايط ختاا جامعه

ركيم مبتنتي بتر اميل دو. (11: 4917 گنجي،)كنند جامعه دنبال مي

هتاي اجتمتاعي را داراي اصل همساني علت و معلول، پديتده

هتاي غيتر تبيتين وي .(974: 4911آرون، )داند علل اجتماعي مي

هتاي پديده معتقد است ،قرار داده را مورد انتقاد شناختي جامعه

اي دارند كه ها و عوامل اجتماعي تعيين كننده ويژگي، اجتماعي

د شتناختي قابتل تبيتين نيستتن ختي و روانشنا با مفاهيم زيست

گونه كه دوركيم از كنتت نقتل بنابراين همان. (417: 4912 كوزر،)

هاي مرتبط با اجتماع به ويژه در راستاي تحليل پديده»: كند مي

ها، بايستي به برخي مجادالت و مباحث متافيزيکي نشاط انسان

گتر را در خاتمه داده و تبيين پديده شادي و يا هتر هيجتان دي

1 Runciman

2 Crosby

« ساختارها و روابط اجتماعي موجود در جامعه جستتجو كترد (. 11: 4917 گنجي،)

اي را فتراهم جامعه به عنوان بستر روابط اجتماعي، حوزه

تواننتد بته تشتکيل و كنتد كته در آن اعضتاي جامعته متي مي

بپردازنتد و از ايتن طريتق ايتن 9گسترش پيوندهاي اجتمتاعي

قدستي، )به اهداف خود دست يابنتد پيوندها و روابط اجتماعي

عضتتتويت و روابتتتط . (11: 4911 ؛ باستتتتاني و صتتتالحي،52: 4912

هاي داوطلبانته، اجتماعي افراد در بر گيرنده مشاركت در گروه

. رابطه با خويشاوندان، همستايگان، دوستتان و آشتنايان استت

درگيري در تمامي اين روابط حامل مبادالتي است كه طتي آن

. اننتد منتابع متورد نيتاز ختود را بته دستت آورنتد تو افراد مي

امکانات متالي، ختدماتي، اطشعتاتي، عتاطفي و م تاحبت از

بتر . توانند مبادله كنند منابعي هستند كه در اين روابط، افراد مي

گويد، امکانات عتاطفي يکتي از منتابعي اساس آنچه ولمن مي

از آن كننتد و است كه افراد در طي روابط اجتماعي مبادله متي

جا كه احساس شادي و نشاط يکي از حتاالت عتاطفي استت

بنابراين با گسترش روابط اجتماعي، احساس شتادي و نشتاط

برک نيتز معتقتد . (44: 4917 نژاد، بهرامي)يابد افراد نيز افزايش مي

نظيتر )عميتق كته بتا افتراد خاصتي پيوندهاي عتاطفي »: است

كنتيم، موجتب در زندگي خود برقترار متي ( والدين و دوستان

شود زمان تعامل بتا آنهتا، احستاس نشتاط كترده و هنگتام مي

استرس از اين كه آنها را در كنار خود داريم، احساس آرامتش

(.Berk, 2006: 419)كنيم

وينهوون همچنين روابط اجتماعي و پيونتدهاي اوليته در

دانتد كته حوزه زندگي خ وصي و روابط ثانوي را عاملي مي

,Veenhoven)كنتد نشتاط را تبيتين متي بدشي از شتادي و

آرگايل نيز معتقد است عاطفه مثبت ايجاد شده بته (. 2001:21

هتاي حمايت تأثيروسيله تعامل اجتماعي، به طور شديد تحت

هتاي ديگتر استت اجتماعي از طرف خانواده، دوستان و گروه

و همکاران در يک تحقيتق دريافتنتد پاتنام. (231: 4911 آرگايل،)

دي كه از نظر روابتط اجتمتاعي مهتارت بيشتتري دارنتد و افرا

3 Social Ties

4951 پاييز، ومس ، شماره(95)، شماره پياپي ششمشناسي كاربردي، سال بيست و جامعه 1

توانند با مردم رابطه برقرار كنند، نسبت به افترادي كته بهتر مي

تتر ولتي روابتط اجتمتاعي مطلتوبي ندارنتد، از نظر مالي غني

بتا ايتن . (99: 4914 ميرشتاه جعفتري و همکتاران، )تر هستند شادمان

لي استت كته وجود، گر چته روابتط اجتمتاعي يکتي از عتوام

شود؛ اما آنچه در اين زمينه موجب احساس شادي و نشاط مي

. بسيار مهم است، كيفيت روابط اجتماعي است

هتاي كيفيتت روابتط اجتمتاعي يکي از شاخص« 4اعتماد»

(Kroll, 2011:72) يا فرد به مثبت نگرش به معناي اعتماد. است

آن بتا كه است اي از پديده ارزيابي ميزان مبين و خارجي امري

درباره افراد يا فرد كه است احساسي عبارت ديگر، مواجهيم؛ به

ها به عنوان انسان .(273: 4919 زاده، عباس) دارند شده تأييد چيزي

موجتتوداتي اجتمتتاعي، اعتمتتاد را در هتتر موقعيتتت اجتمتتاعي

كنند و بدون آن تمتايلي بته بتا هتم بتودن ندارنتد جستجو مي

(Helliwell & Wang, 2011: 42). به همين دليل، فقتدان اعتمتاد

و احستاس نتاامني را بتين ارتبتاط اجتماعي، ترس از برقراري

دهتد و بتا جلتوگيري از گستترش تعامتل، اعضا افتزايش متي

.Firouzabadi et al)دهتد مشتاركت در جامعته را كتاهش متي

را فتراهم اجتمتاعي روابط و تعامشت بستر اعتماد. (2011:157

2اجتمتاعي سترمايه مفهتوم يونكتان كنتد، نقطته مي، در استت

هتاي كتنش اجتمتاعي را مبادالت و روابتط اجتمتاعي، چتر

آورد و پتيش شترط هتر تعامتل تر بته حركتت در متي راحت

. (27: 4911 گروسي و همکتاران، )شود اجتماعي مؤثر محسو مي

تتومم بتا اعتمتاد، ايجتاد و و نتيجه ايجاد روابط اجتماعي سالم

ي و احساس ارزشمندي در افراد استت كته تثبيت مثبت انديش

طتور هپيامدهايي چون اميدواري، خوشبيني، رضتايتمندي و بت

گنجتي، )كنتد كلي احساس شادي را در افراد جامعه ايجتاد متي

هتاي در واقع، اعتماد بتين افتراد بتا كتاهش هزينته . (51: 4917

تر بدش مربوط به ضرر و زيان و عدم اطمينان، زندگي را لذت

ستتازد و پيچيتتدگي تعتتامشت اجتمتتاعي را كتتم رتر متتيو پربتتا

تر، آستانتر و بيني تر، قابل پيش كند، بنابراين يک زندگي امن مي

. (Kroll, 2011: 72)د كن احتماالً شادتر را ايجاد مي 1 Trust 2 Social Capital

اجتمتاعي، )در متدلي كته ارتبتاط انتواع سترمايه بورديو

، بتر ندك با رضايت از زندگي را بررسي مي( فرهنگي، اقت ادي

رابطه قوي بين هر يک از انواع سرمايه با رضتايت از زنتدگي

به عنوان عن ر مهم 9در مدل وي، اعتماد و اطمينان. دارد تأكيد

سرمايه اجتماعي، به طتور مستتقيم و غيرمستتقيم، رضتايت از

در متدل ديگتري، پاتنتام نيتز نشتان . كننتد زندگي را متأثر مي

و بر رضتايت از زنتدگي دهد كه سرمايه اجتماعي و اعتماد مي

گيتدنز (.Firouzabadi et al. 2011: 158) گذار هستندتأثيرنشاط

نيز در نظريه خود در خ وا مدرنيته و پيامدهاي آن، اعتماد

كننتده شتادماني و سستت شتدن آن را را يکي از عوامل تأمين

وي معتقد استت .داند يکي از عوامل تهديد كننده شادماني مي

تهديتتدهاي : نتتده شتتادماني عبارتنتتد از عوامتتل تهديتتد كن

آميز ناشتي از صتنعتي شتدن، جنتگ، متزلتزل شتدن خشونت

هتاي انتزاعتي و احستاس نتاامني و هاي اعتماد بته نظتام ريشه

كننتده همچنين از نظر گيدنز عوامتل تتأمين . اضطرا وجودي

هتاي توان اعتماد همراه با احتياط نسبت به نظام شادماني را مي

هتاي امتور زنتدگي بته دستت نظتام وانهتي اد به انتزاعي، اعتم

گيتري رابطته نتا تد ي و دگرديسي صتميميت و شتکل

هايي استت اي كه در آن پيوندهاي افراد مح ول پاداش رابطه)

كه اين رابطه براي طرفين دارد و طترفين رابطته كنتترل قابتل

: 4917 چلبي و موسوي،)دانست ( گيري آن دارند توجهي بر جهت

91 .)

طور كه پيش از اين گفتته شتد وجتود اعتمتاد بتين انهم

دهتد و يتک افراد، پيچيدگي تعامشت اجتماعي را كاهش متي

كنتد و بعکتس، تر و احتمتاالً شتادتر را ايجتاد متي زندگي امن

دهد و از گستترش فقدان اعتماد، احساس ناامني را افزايش مي

، احستاس به اين ترتيتب . كند تعامشت اجتماعي جلوگيري مي

امنيت كه يکي از مفاهيم مرتبط با اعتمتاد استت و همته افتراد

پيش شترط هتر ، جامعه در ساخت و حفظ آن مشاركت دارند

احساس امنيت يکي از . شود تعامل اجتماعي مؤثر محسو مي

گردد و بر اساس سلسته مراتتب نيازهاي اساسي بشر تلقي مي

3 Confidence

...بررسي تأثير عوامل اجتماعي و رواني بر احساس نشاط

7

وم نيازهتاي نيازهاي مازلو، نياز به امنيت و اطمينان در رتبته د

ضروري قرار دارد كه اگر در سطو مدتلف بنا به عللي پاسخ

كنتد مثبت دريافت نکند، فرد را دچتار اضتطرا و تتنش متي

و بعکس، اگر اين نياز به درستتي (99: 4911 گروسي و همکاران،)

تأمين شود موجب افزايش احساسات مثبت از جمله شتادي و

در جوامعي كه اطمينان و كند وينهوون بيان مي .گردد نشاط مي

اعتماد بيشتري فراهم شده، شادي و نشاط نيتز بيشتتر خواهتد

وي معتقد است رابطه محکمي بين ايمني رواني و تتأمين . بود

اي مستتقل از رفتاه قانوني وجتود دارد كته بته طتور گستترده

احستاس نيتز گيتدنز (.(Veenhoven, 2001:17 اقت ادي استت

ز عوامل تهديد كننده شادماني مطتر ناامني را به عنوان يکي ا

داند كه وي فقدان امنيت و ترس از تهديد را عاملي مي. كند مي

شتود كنشتگران اعتماد را از ديگران سلب كترده، موجتب متي

هتاي ختود بتروز نسبت به ادعاي صداقتي كه افتراد در كتنش

نتايج همچنين . (441: 4917 موستوي، )دهند، دچار شک شوند مي

مايرز نشان داده استت افترادي كته شتاد هستتند هاي پژوهش

گيرند، داراي تر ت ميم مي كنند، آسان بيشتر احساس امنيت مي

روحيه مشاركتي بيشتري هستند و نسبت به كساني كه بتا آنهتا

دوستت و نشتاط )كنند، بيشتر احساس رضايت دارنتد زندگي مي

(.437: 4911همکاران،

بانی تجربی تحقيقم

اط و بهزيستي مطالعات متعتددي صتورت گرفتته در زمينه نش

در اين قسمت به برختي از مطالعتات انجتام گرفتته در . است

.شود داخل و خارج از كشور اشاره مي

در تحقيقتتي بتتا عنتتوان ( 4917) ستتيد محستتن موستتوي

شناختي عوامتل متؤثر بتر شتادماني در ستطو بررسي جامعه»

مل متؤثر بتر آن به بررسي ميزان شادماني و عوا، «خرد و كشن

سال شهرهاي تهران، يزد، اردكان و ميبتد بتا 41در افراد باالي

اي در سطح گيري خوشه نفر و با روش نمونه 911حجم نمونه

خرد پرداخته است و در سطح كشن ميزان و عوامتل متؤثر بتر

هتاي يافتته . شادماني در سطح كشورها را بررسي كترده استت

ر ستطح خترد، ميتانگين تحقيق وي حتاكي از آن استت كته د

تر استت و در ستطح كتشن شادماني افراد از حد متوسط پايين

كشتور در رده 15نيز ميانگين شادماني ايرانيان پايين و از بتين

ضرايب همبستتگي پيرستون بتين متغيرهتاي . ام قرار دارد 14

اساسي تحقيق در سطح خرد نشان داد كه روابط بين شتادماني

اعتمتادي، آنتومي، اي اجتمتاعي، بتي و متغيرهاي مستقل انتزو

در . احساس ناامني و غضب اخشقي معکوس و معنادار استت

سطح كشن متغيرهاي سطح ايمني، توستعه اقت تادي، سترمايه

اجتمتتاعي و فردگرايتتي بتته ترتيتتب داراي بيشتتترين ضتتريب

هاي تحليل رگرستيوني نيتز يافته. همبستگي با شادماني هستند

طح خرد، اثر خالص انزواي اجتماعي حاكي از آن بود كه در س

بر شادماني بيشتر از ديگر متغيرهاي مستقل استت و در ستطح

كشن توسعه اقت ادي داراي اثتر مستتقيم و قابتل تتوجهي بتر

.(4917 چلبي و موسوي،) شادماني است

بررسي عوامل »در تحقيقي با عنوان ( 4917) مهدي زماني

ن نشتاط در جوانتان ، به سنجش ميتزا «ثر بر نشاطؤاجتماعي م

بتا روش اين تحقيق. سال شهر همدان پرداخته است 45تا 49

پيمايش به بررسي رابطته متغيتر وابستته نشتاط بتا متغيرهتاي

مستقل الگوهاي گذران اوقتات فراغتت، رضتايت از زنتدگي،

اصول نمايشگري، احساس شکاف، حقو شهروندي، كيفيتت

نتتايج . دازدپتر جامعه و كيفيت فتردي حمايتت اجتمتاعي متي

تحقيق نشان داد كه همگتي روابتط بتين متغيرهتاي مستتقل و

. انتد متغير وابسته به جز اصول نمايشگري و نشاط، تأييد شتده

آزمون رگرسيون نيز مشدص كرد كه كيفيتت فتردي، بتيش از

.(4917 زماني،)گذار است تأثيرساير عوامل اجتماعي بر نشاط

تحليتل »عنتوان در تحقيق خود بتا ( 4917) محمد گنجي

شناختي مؤثر بر ميزان احساس شادي سرپرستتان عوامل جامعه

-به سنجش ميزان احساس شادي و عوامتل اجتمتاعي « خانوار

فرهنگي مؤثر بر آن در بين سرپرستان خانوارهاي شهر اصفهان

نفتتر و شتتيوه 911حجتتم نمونتته در ايتتن تحقيتتق . پتتردازد متتي

حاصله از تحقيق نشتان نتايج . اي بوده است گيري سهميه نمونه

داده كه متغيرهاي مستقل سرمايه اجتماعي، سترمايه فرهنگتي،

4951 پاييز، ومس ، شماره(95)، شماره پياپي ششمشناسي كاربردي، سال بيست و جامعه 1

اي، ميتزان برختورداري از حقتو رضايت از امکانتات منطقته

شهروندي، ميزان منزلتت نقشتي، دينتداري، وضتعيت اوقتات

فراغت، درآمد، ورزش هفتگي و گتوش دادن بته موستيقي بتا

مستقيم استت، بته احساس شادي سرپرستان داراي همبستگي

ثر بتر رگرستيون ؤطوري كه مدل به دست آمده از متغيرهاي م

درصد از واريتانس احستاس 19چندگانه با روش گام به گام

(.4917 گنجي،)كند شادي در جامعه آماري را تبيين مي

بر استان تأكيدبا ) بر نشاط اجتماعي مؤثربررسي عوامل »

عفتر هزارجريبتي و ، عنوان تحقيقي است كه توسط ج«(تهران

جامعه آماري اين . انجام شده است( 4911)فشان پروانه آستين

ستال ستاكن در استتان تهتران و 19تتا 49تحقيق شامل افراد

گيتري نفتر استت كته بته روش نمونته 2333حجم نمونه آن

نتتايج حاصتل از . اي انجتام شتده استت اي چند مرحله خوشه

ط اجتمتاعي و ميتزان همبستگي متغيرها نشان داد كه بين نشتا

احساس مقبوليت اجتماعي، ميزان اميد، ميزان ارضتاي نيازهتا،

هاي دينتي، مناستب بتودن عدالت اجتماعي، پايبندي به ارزش

فضاي اخشقي عمومي، همبستگي اجتمتاعي، احستاس امنيتت

اجتماعي رابطته مثبتت و مستقيم -اجتماعي و پايگاه اقت ادي

اجتمتتاعي و نشتتاط وجتتود دارد و بتتين احستتاس محروميتتت

همچنتين بتر . اجتماعي ارتباط منفتي و معکتوس وجتود دارد

اساس نتايج تحليل رگرسيوني مشاهده شد كه سه متغيتر اميتد

به آينده، مقبوليت اجتماعي و ارضاي نيازهاي عاطفي بتيش از

هزارجريبتي و ) كنند درصد نوسانات متغير وابسته را تبيين مي 93

(.4911 فشان، آستين

المللتي بتا عنتوان در تحقيقتي بتين ( 4559)ينر او دينر اد

« نفتس عتزت ورضايت از زندگي هاي ميان فرهنگي همبسته»

از و رضتتايت رضتتايت از زنتتدگي عتتزت نفتتس، بتته بررستتي

در ميتان ( و امتور متالي دوستتان، ختانواده )هاي خاا حوزه

.پرداختنتد پتنج قتاره در كشتور 94نفر از دانشجويان 49441

هتاي كننتده بينتي پتيش نها نشان داد كته در بتين نتايج تحقيق آ

بتوده عامتل ترين عزت نفس قوي ،(نشاط) رضايت از زندگي

و ختانواده دوستان مالي،مندي از امور رضايتبين روابط .است

. متفاوت بتود در كشورها عزت نفس با و با رضايت از زندگي

رضايت از زندگي با تري قوي همبستگي مالياز امور رضايت

ارتباط بين عتزت نفتس و شتادي و داشت كشورهاي فقير در

هايتر از كشور قوي گرافرد هايدر كشور( رضايت از زندگي)

.(Baumeister et al. 2003: 25) بود گرا جمع

هتتاي كننتتده بينتتي شد تتيت، عتتزت نفتتس و پتتيش »

، عنوان تحقيقي است كته «نشاط و افسردگي 4شناختي جمعيت

انجام شتده 2332هام در سال توسط هلن چنگ و آدريان فورن

مطالعه مذكور، روابط علّي و همبستگي ميان متغيرهتاي . است

هتاي شناختي، خ ي ته تحقيق را كه شامل متغيرهاي جمعيت

، 9پريشي گرايي ، روان1رنجوري ، روان9گرايى برون) 2شد يتي

ختتانواده، ) ابعتتاد زنتتدگي ،عتتزت نفتتس( مقيتتاس دروغگتتويى

عاطفته ) 7و عاطفته ( ات فراغتت و اوقت 1دوستان، امور عشتقي

به عنوان متغيرهاي مستقل و افسردگي و نشتاط ( مثبت و منفي

. دهتد به عنوان متغيرهاي وابسته است، مورد بررسي قترار متي

نفر در بين افراد 291پژوهش با روش پيمايشي و حجم نمونه

تترين نتايج تحقيق نشان داد قوي. سال اجرا شده است 29-41

و عتزت ( بته طتور مثبتت )ت نفس با نشاط همبستگي بين عز

تحليل رگرسيون . وجود دارد( به طور منفي)نفس با افسردگي

تتترين چندگانتته نيتتز مشتتدص كتترد كتته عتتزت نفتتس قتتوي

كته كننده هم نشاط و هتم افستردگي استت، درحتالي بيني پيش

اوقات فراغت به عنوان يکي از عناصتر متغيتر ابعتاد زنتدگي،

بينتي شاط است اما افستردگي را پتيش كننده مستقيم ن بيني پيش

كننتده نشتاط استت امتا بينتي گرايتي نيتز پتيش برون. كند نمي

كننتده بينتي كنتد و جنستيت پتيش بينتي نمتي افسردگي را پيش

كته نقتش كتم اهميتتي در مستقيم افستردگي استت در حتالي

(.Cheng & Furnham, 2003)كند خ وا نشاط ايفا مي

در ( 2337)و فرنس ستيرو آبراهام بونک، هينکه گروثاث

1 Demographic Predictions 2 Personality Traits 3 Extraversion 4 Neuroticism 5 Psychoticism 6 Romance 7 Affect

...بررسي تأثير عوامل اجتماعي و رواني بر احساس نشاط

5

مقايسه اجتمتاعي و رضتايتمندي از زنتدگي »تحقيقي با عنوان

هاي اجتماعي بتر چگتونگي مقايسه تأثير، به بررسي «اجتماعي

51هتا بتين ارزيابي افراد از كيفيت روابط اجتماعي و دوستتي

ستال بتوده بتا 23آموز كه ميانگين سني آنها نزديک بته دانش

متغيرهتاي مستتقل . انتد اختگي پرداختههاي س تکنيک م احبه

با مقايسته 2و جهت مواجهه 4تحقيق، تمايل به مقايسه اجتماعي

و متغيتر وابستته ( مقايسه فروسو و مقايسته فراستو ) اجتماعي

نتتايج . تحقيق رضتايتمندي از زنتدگي اجتمتاعي بتوده استت

متغير مستقل جهت مواجهه بتا مقايسته تأثيرتحليل رگرسيوني

نشان داد؛ بدين صورت كه رضايتمندي از زندگي اجتماعي را

اجتماعي در افرادي كه در مواجهه با مقايسته فروستو هستتند،

متغير تمايل بته مقايسته اجتمتاعي تأييتد تأثيراما . بيشتر است

نشد بلکه تعامل اين متغير با متغير جهت مواجهته بتا مقايسته

زندگي اجتماعي ثابت گرديد، بدين ترتيب كه مقايسه روابط و

اجتماعي اشداا با روابط و زندگي اجتمتاعي ديگتران، تنهتا

تواند در افرادي كه تمايل به مقايسه اجتماعي بااليي دارند، مي

قرار دهد تأثيرتجربه رضايتمندي از زندگي اجتماعي را تحت

(Bunk et al. 2007.)

در ( 2344)آليسيا ليونگ، يوها چيونگ و زاينگانتگ ليتو

هتتاي روابتتط بتتين رضتتايتمندي از حتتوزه»وان تحقيقتتي بتتا عنتت

هتاي رضتايتمندي از حتوزه ، رابطه « هني بهزيستيو 9زندگي

، 1را كه شامل همبستگي خانوادگي، ارتباطات اجتماعي زندگي

بتا استت و عزت نفتس بتوده 9هاي شغلي ، موفقيت1اجتماعي

جستمي رواني و بهزيستي كه شامل بهزيستي) ي هن بهزيستي

1معنتوي وه بر اين نقتش بهزيستتي اند، عش بررسي كرده( است

مورد توجه قرار گرفته ( گر رابطه مذكور به عنوان متغير تعديل)

كارمنتد چينتي 492تحقيق به روش پيمايشي و در بين . است

شركت هنگ كنگي در حال كار بودنتد انجتام شتده 99كه در

1 Social Comparison Orientation (SCO) 2 Direction of Exposure 3 Life Domain Satisfaction 4 Social Connectedness 5 Career Success 6 Spiritual Well Being

نتايج همبستگي مشدص كرد كه رابطه معنادار و مثبتتي . است

. هنتي وجتود دارد حوزه زندگي بتا بهزيستتي ميان متغيرهاي

هاي شغلي، تحليل رگرسيون چندگانه نيز نشان داد كه موفقيت

ارتباطات اجتماعي و عزت نفس هم با خوشبدتي رواني و هم

با خوشبدتي جستمي ارتبتاط دارد؛ همبستتگي ختانوادگي بتا

هني رابطه ندارد و خوشبدتي معنتوي روابتط ميتان بهزيستي

ي شغلي و خوشبدتي رواني را تعديل كترده استت ها موفقيت

(Leung et al. 2011.)

مدل تحليلی تحقيق

با توجته بته نظريتات و تحقيقتات مطتر شتده، در راستتاي

متؤثر بتر احستاس نشتاط روانتي -اجتمتاعي عوامل شناسايي

آموزان، متغيرهايي چون شبکه روابط اجتماعي برگرفتته دانش

از ديتدگاه اعتمتاد اجتمتاعي يرتتأث از نظر وينهتوون و ولمتن،

گيدنز، كرول و پاتنام و احساس ناامني از نظر گيدنز، وينهوون

و مايرز به عنوان عوامل اجتماعي؛ همچنتين متغيرهتاي عتزت

نفس از تحقيق داينر و همکاران و متغير محروميتت نستبي از

تحقيق وايت و همکاران به عنوان عوامل رواني، مورد بررستي

اين متغيرهتا بتر احستاس تأثيربه منظور شناخت . قرار گرفتند

.مدل تحقيق به صورت زير ترسيم گرديدآموزان، نشاط دانش

فرضيات تحقيق

توان فرضيات زيتر را مطتر بر اساس مباحث مطر شده مي

:كرد

بين شبکه روابط اجتماعي و احساس نشتاط رابطته مثبتت -4

.وجود دارد

نشاط رابطه مثبتت وجتود و احساس اعتماد اجتماعيبين -2

.دارد

بين احساس ناامني و احساس نشاط رابطه معکوس وجود -9

.دارد

. بين عزت نفس و احساس نشاط رابطه مثبت وجود دارد -1

بين محروميت نستبي و احستاس نشتاط رابطته معکتوس -9

4951 پاييز، ومس ، شماره(95)، شماره پياپي ششمشناسي كاربردي، سال بيست و جامعه 43

.وجود دارد

شناسی تحقيق روش

ماهيتت پژوهش حاضر به لحات هدف، كتاربردي، بته لحتات

جامعه آماري . است ها، كمي و از نظر نوع روش، پيمايشي داده

ستال شتهر اهتواز 41 -41آموزان تحقيق نيز شامل كليه دانش

نفتر 94223تعداد كل آنها ( 4953) است كه در زمان پژوهش

حجم نمونه بتا استتفاده از جتدول مورگتان . اعشم شده است

ه به ختاطر نتاقص پرسشنام 43نفر است كه از اين تعداد 913

با توجه به اينکه شتهر اهتواز . بودن اطشعات كنار گذاشته شد

آمتوزان در ناحيه آموزشي است تفکيک تعتداد دانتش 1داراي

از كل جامعته آمتاري تعتداد . هر يک از نواحي ضرورت دارد

آمتوزان نفتر دانتش 7549آموزان ناحيه يتک، نفر دانش 1951

نفتر 9972ناحيته سته و آمتوزان نفتر دانتش 5414ناحيه دو،

گيتري در اين پژوهش نمونته . آموزان ناحيه چهار هستند دانش

بتدين . اي صتورت پتذيرفت اي چند مرحلته به صورت خوشه

منظور ابتدا متناسب با جمعيت نواحي آموزشي مدتلف، حجم

نمونه مورد نياز از هر ناحيه مشدص گرديد؛ بدين ترتيب كته

نفتر از 442نفر از ناحيته دو، 51نفر از ناحيه يک، 439تعداد

سپس تمامي . نفر از ناحيه چهار مشدص شدند 17ناحيه سه و

دهنده هر ناحيه شناسايي شدند و با استتفاده از مدارس تشکيل

با مراجعه بته . روش ت ادفي ساده چهار مدرسه انتدا شدند

به يا چهارم متوسطه سوم مقطع هاي كشس از يکي مدرسه هر

شتدند و مطالعته وارد كتشس آمتوزان دانش و انتدا ت ادف

. گيري تا رسيدن به حجم نمونه مورد نظر ادامه يافت نمونه

پرسشتنامه از استتفاده بتا پتژوهش نيتاز متورد اطشعات

و اعتبار صتوري براي تعيين اعتبار پرسشنامه از .شد گردآوري

براي تعيين پايايي تحقيق از ضتريب آلفتاي كرونبتا استتفاده

پرسشتنامه توستط 13بدين منظور در ابتتدا تعتداد . ستشده ا

نمونه مورد نظر تکميتل و از طريتق ضتريب آلفتاي كرونبتا

نتايج آلفتاي كرونبتا متغيرهتاي . پايايي سؤاالت محاسبه شد

.آمده است 4تحقيق در جدول

SPSSمقادير آلفاي كرونباخ متغيرهاي تحقيق بر مبناي خروجی -8جدول

نام متغيرد تعدا

گويه آلفاي كرونباخ

131/3 25 نشاط احساس

724/3 43 عزت نفس

719/3 1 محروميت نسبي

112/3 1 شبکه روابط اجتماعي

194/3 9 اعتماد اجتماعي

717/3 1 احساس ناامني

...بررسي تأثير عوامل اجتماعي و رواني بر احساس نشاط

44

تعريف مفاهيم و عملياتی كردن متغيرها

متغير وابسته( الف

طفه مثبتت، در ادبيات نظري نشاط به عنوان عا: احساس نشاط

115)رضايت از زندگي و نبود عاطفه منفي تعريف شده است

:Lyubomirsky et al. 2005 Argyle et al. 1989;) . در پتژوهش

4براي سنجش ميزان نشاط از مقيتاس نشتاط آكستفورد حاضر

(OHI ) استفاده شده است(Hills & Argyle, 2002). اين مقياس

ت كته نمراتتي بتين ال در قالب طيف ليکرت اسؤس 25 شامل

بته آن اخت تاا يافتته ( كامشً متوافقم ) 9و ( كامشً مدالفم)4

در ديگتر مطالعتات ( OHI)پايايي و روايتي پرسشتنامه . است

Argyle et al. 1989; Brewing, 1990 Furnham)تأييد شده است

& Noor, 1993; Francis et al. 1998;) . روايتي و پايتايي نستده

نيتز ارزيتابي و تأييتد شتده استت ( OHI) فارستي پرسشتنامه (. 4975 پور و همکاران، ؛ علي4971 پور و نورباال، علي)

متغيرهاي مستقل ( ب

،تأكيد ت ويب، درجه ارزش، احساسبه معناي : عزت نفس. 4

دارد خويشتتن به نسبت شدص كه است ارزشمندي و پذيرش

عقايدي كته احساسات ودر واقع . (92: 4911 غفاري و همکاران،)

هاي خود داريم، عزت ها و ويژگي ها، شايستگي درباره توانايي

در اين تحقيتق . (413: 4914 وندرزندن،)كند نفس ما را تعيين مي

بتراي (RSES) 2روزنبتر عتزت نفتس متاده 43 مقيتاس از

گنجتي، ) استتفاده شتده استت عزت نفسعملياتي كردن ميزان

. متغير استت 93تا 43از دامنه نمره فرد در عزت نفس . (4912

پايايي و روايي مقياس در مطالعتات ديگتر تأييتد شتده استت

(Pullmann & Allik, 2000; Greenberger et al. 2003.) روايتي و

پايايي نسده فارسي مقياس نيز ارزيتابي و تأييتد شتده استت (.4911؛ رجبي و بهلول، 4911 محمدي،)

و رنجتش به عنوان احستاس خشتم :محروميت نسبي. 2

هتاي اجتمتاعي، فرد ناشي از مقايسه با افتراد ديگتر يتا گتروه

1 Oxford Happiness Inventory

2 Rosenberg Self-Esteem Scale

براي سنجش .(Tropp & Wright, 1999:708)تعريف شده است

ميزان احساس محروميت نستبي از مقيتاس محروميتت نستبي

(PRDS) شد تي استتفاده شتده استت كتاالن و همکتاران 9

(Callan et al. 2008) .لعات ديگر پايايي و روايي مقياس در مطا

روايتي و پايتايي نستده . (Callan et al. 2011) تأييد شده است

؛ 4915 حيتدري، )فارسي مقياس نيز ارزيابي و تأييد شتده استت

(.4953هژبريان،

ها افراد يا سازمان از اي مجموعه: شبکه روابط اجتماعي. 9

اجتمتاعي روابتط طريتق از كه اجتماعي ديگر هاي مجموعه يا

مترتبط يکديگر با اطشعات تبادل يا بودن مکاره دوستي، مانند

كته استت ارتبتاطي الگويي اجتماعي، شبکه در واقع. شوند مي

بتا را افتراد كه است پيوندهايي يا و كند مي مت ل بهم را مردم

بتراي (. 473: 4911 پتور، شارع) سازد مي مرتبط مردم از هايي گروه

و البتن اي گويته 1 مقيتاس از روابط اجتمتاعي شبکه سنجش

(LSNS-6)همکتاران .Lubben et al)استت شتده استتفاده 1

پايايي و روايي مقياس در مطالعات ديگتر تأييتد شتده .(2006

.(Kurimoto et al. 2011; Hong et al. 2011)است

امري يا فرد به مثبت به معناي نگرش :اجتماعي اعتماد. 1

آن بتا اي استت كته از پديتده ارزيتابي ميتزان مبين و خارجي

درباره افراد يا فرد كه است احساسي در واقع اعتماد. مواجهيم

ستنجش ايتن . (273: 4919 زاده، عبتاس )دارنتد شتده تأييد چيزي

فتر اي است كه توسط ختوش گويه 9يک مقياس متغير شامل

(.4917 فر، خوش)ساخته شده است

و خطتر احتمتال نتيجته عنتوان بته :احستاس نتاامني . 9

تعريتف شتدن، و قربتاني جترم خ توا در پتذيري آستيب

نتاامني احساس سنجش براي (. (De Groof, 2008: 269شود مي

و كتاپس توستط گرديده كته استفاده اي گويه 1مقياس يک از

در تحقيتق . (Cops & Pleysier, 2011)پليسير ساخته شده است

.دست آمده ب 12/3ايشان آلفاي كرونبا مقياس باالتر از

3 Personal Relative Deprivation Scale 4 Lubben Social Network Scale

4951 پاييز، ومس ، شماره(95)، شماره پياپي ششمشناسي كاربردي، سال بيست و جامعه 42

حقيقهاي ت يافته

توستط در دو بدتش توصتيفي و استتنباطي هاي پژوهش يافته

در . قترار گرفتنتد متورد تجزيته و تحليتل SPSS 47 افزار نرم

پراكندگي ارائه گرديتده و مركزي هاي بدش توصيفي شاخص

هاي آماري مورد نيتاز و در بدش استنباطي نيز با كمک تحليل

غيتري از قبيل ضريب همبستگي پيرسون و رگرستيون چنتد مت

.مورد محاسبه قرار گرفته استارتباط متغيرها

هاي توصيفی يافته

است و از ميان آنها بوده سال 31/47سن پاسدگويان ميانگين

2جدول . اند دختر بودهدرصد 7/15پسر و درصد 9/93تعداد

. دهتد هاي توصيفي متغيرهتاي پتژوهش را نشتان متي نيز يافته

دامنه احساس نشتاط شود طور كه در جدول مشاهده مي همان

در نوسان است 491تا حداكثر 99در گروه نمونه، بين حداقل

ايتن بتدان معناستت كته . استت 55و ميانگين به دست آمتده

آموزان از ميزان مطلوبي برخوردار احساس نشاط در بين دانش

.است

ها هاي توصيفی مقياس آماره -2جدول

اي استنباطیه يافته

هتاي دو هاي به دست آمده در اين بدتش شتامل تحليتل يافته

.متغيري و چند متغيري است

هاي دو متغيري تحليل

با توجه به اينکه متغيرهاي مستقل و متغيتر وابستته تحقيتق در

اي هستند، براي سنجش روابط بين آنها از ضريب سطح فاصله

ستفاده از از اين آماره نتايج ا. همبستگي پيرسون استفاده گرديد

مشتتاهده 9در راستتتاي آزمتتون فرضتتيات تحقيتتق در جتتدول

.شود مي

ضريب همبستگی ميان متغيرهاي مستقل تحقيق با احساس -3جدول

آموزان نشاط دانش

شتود ضتريب مشتاهده متي 9گونه كته در جتدول همان

همبستتتگي ميتتان شتتبکه روابتتط اجتمتتاعي و احستتاس نشتتاط

. استت = 333/3sigو سطح معنتاداري = 291/3rآموزان دانش

دار بين ايتن جود رابطه مستقيم و معنيدهنده و اين نتايج نشان

احساس

نشاط ساس ناامنیاح عزت نفس محروميت نسبی

اعتماد

اجتماعی

شبکه روابط

اجتماعی

متغيرها

ها شاخص

ميانگين 47/23 91/42 75/25 41/91 11/47 33/55

انحراف استاندارد 14/9 71/9 91/9 95/1 51/9 12/49

چولگي -31/3 99/3 -13/3 -99/3 22/3 -31/3

حداقل 1 9 1 43 7 99

حداكثر 91 29 13 93 99 491

Sig Std. Deviation r متغيرها

333/3 14/9 شبکه روابط اجتماعي 291/3**

334/3 71/9 اعتماد اجتماعي 47/3**

321/3 91/9 احساس ناامني -441/3*

333/3 95/1 عزت نفس 911/3**

333/3 51/9 محروميت نسبي -171/3**

...بررسي تأثير عوامل اجتماعي و رواني بر احساس نشاط

49

بتتدين معنتتا كتته بتتا گستتترش شتتبکه روابتتط . دو متغيتتر استتت

. شد بيشتر خواهدآموزان نيز اجتماعي، احساس نشاط دانش

در خ وا رابطه متغير اعتماد اجتمتاعي 9هاي جدول داده

ضتريب بتا توجته بته مقتدار دهتد متي نشتان احساس نشتاط و

استت = sig 334/3داري كته سطح معنتي و = r 47/3همبستگي

و مستتتقيم رابطتته 3/ 55در ستتطح اطمينتتان دو متغيتتربتتين ايتتن

بيشتتر ميزان اعتماد اجتماعي يعني هر چه معنادار وجود دارد؛

برختتوردار بيشتتتري احستتاس نشتتاطاز آمتتوزان دانتتش باشتتد،

.شوند مي

كه مقدار ضريب همبستگي 9هاي جدول با توجه به داده

= sig 321/3 داري آنستتطح معنتتيو = r -441/3پيرستتون

و معنتادار ، فرض محقق مبني بر وجود رابطته معکتوس است

39/3احساس نشاط در ستطح و احساس ناامني بين دو متغير

كه هتر نتيجه به دست آمده حاكي از آن است. شود معنادار مي

احساس نشاطاز آموزان دانش احساس ناامني بيشتر باشد،چه

.شوند برخوردار مي كمتري

عزت بين دو متغير مشدص شد كه 9به عشوه در جدول

بتا . وجتود دارد و معنادار مستقيم رابطه احساس نشاط و نفس

توجه به ميزان ضريب همبستگي پيرسون حاصل از رابطه بتين

= 333/3sigداري آن ستطح معنتي و = r 911/3اين دو متغير كه

چته بتدين معنتا كته هتر .أييد كترد توان اين فرضيه را ت ، مياست

احستاس نشتاط آموزان افزايش يابتد، ميتزان دانشعزت نفس

.شود ميآنها بيشتر

دهنتده وجتود نشتان 9باالخره مقادير موجود در جتدول

احساس و رابطه معکوس و معنادار بين احساس محروميت نسبي

شود ضريب همبستتگي پيرستون كه مشاهده مي چنان. نشاط است

171/3- r = 333/3داري آن سطح معني و sig = بنتابراين . استت

استت، بين اين دو متغيتر معکوس كه رابطه توان نتيجه گرفت مي

احساس محروميت نسبي بيشتتر كننتد، آموزان دانشيعني هر چه

.كمتري خواهند داشت احساس نشاط

هاي چند متغيري تحليل

رستيون تحليل چندمتغيري در تحقيق حاضر شتامل تحليتل رگ

هتدف . استت ( stepwise)به روش گتام بته گتام چند متغيره

متغيرهتاي گتذاري يافتن ميتزان و ستهم اثر تحليل رگرسيوني

(آمتوزان دانتش احساس نشتاط )مستقل بر ميزان متغير وابسته

به سدن ديگر بتا استتفاده از رگرستيون چنتدمتغيره بته . است

ختته بيني درصتد واريتانس احستاس نشتاط پردا تعيين و پيش

در رگرسيون به روش گام به گتام ابتتدا متغيتري كته . شود مي

شتود؛ بيشترين همبستگي را با متغير وابسته دارد، انتدتا متي

يابد تا زماني كه معناداري سپس ورود متغيرها به مدل ادامه مي

درصتد گتردد، 9درصد برسد، يعني ستطح خطتا 59متغير به

(.114: 4953صفري، پور و حبيب)شود سپس عمليات متوقف مي

همزمان مجموع متغيرهتاي مستتقل بتر روي متغيتر تأثير

R)وابسته با استفاده از شتاخص آمتاري ضتريب تعيتين كته ( 2

. شود مجذور ضريب همبستگي در رگرسيون است، برآورد مي

شتتاخص ضتتريب تعيتتين نستتبتي از واريتتانس متغيتتر وابستتته

مستقل به را كه توسط متغيرهاي (آموزان دانشاحساس نشاط )

تتأثير همچنتين . (497: 4977 ستاعي، )كند حسا آمده، معين مي

نسبي هر يک از متغيرهاي مستقل در متغير وابسته بتا استتفاده

از شاخص آماري ضريب رگرسيون استاندارد شده با عشمتت

ضتتريب استتتاندارد در . گتتردد بتترآورد متتي( بتتتا)β اخت تتاري

ي هتر واحتد تغييتر دهد كه به ازا يمعادالت رگرسيون نشان م

در اندازه متغير مستقل، چه ميزان در متغير ( افزايش يا كاهش)

شود؛ مقدار و جهت اين تغيير بتا توجته وابسته تغيير ايجاد مي

مشتدص ( مثبت يا منفي)به مقدار و عشمت ضريب استاندارد

.شود مي

بنتتابراين در ايتتن پتتژوهش بتتراي تبيتتين متغيتتر وابستتته

بتر استاس متغيرهتاي مستتقل ( وزانآمت دانش احساس نشاط)

، اعتمتاد اجتمتاعي، احستاس نتاامني شبکه روابط اجتمتاعي، )

از متتدل خطتتي ( عتتزت نفتتس و احستتاس محروميتتت نستتبي

تتا گرديتد استتفاده ( stepwise)رگرسيون به روش گام به گام

4951 پاييز، ومس ، شماره(95)، شماره پياپي ششمشناسي كاربردي، سال بيست و جامعه 41

بتر .بر احساس نشاط دست يافت مؤثربه تركيب بهينه عوامل

، چهار مدل شناسايي شد كه اساس نتايج حاصل از اين تحليل

هاي هاي چهارگانه، به همراه آماره نمايشي از خشصه اين مدل

.شود ارائه مي 1مرتبط با آن در جدول

متغير عزت نفس وارد ، در مدل اول كه تنها1طبق جدول

درصد از تغييترات متغيتر 251/3شده است، اين متغير توانسته

ان ضتريب، بتيش از احساس نشاط را تبيين كند كته ايتن ميتز

تمامي چهتار است كه( درصد131/3)ن ف كل ضريب تعيين

اين نتيجته . هستند متغير تأثيرگذار بر احساس نشاط حامل آن

بتين متغيتر عتزت نفتس و دهد كه همبستگي بااليي نشان مي

ميزان عزت نفتس بتاال احساس نشاط وجود دارد و هر چقدر

وارد كتردن .رفتت رود، ميزان احساس نشاط نيز بتاال خواهتد

متغيتتر بعتتدي يعنتتي احستتاس محروميتتت نستتبي بتته متتدل

به ضتريب تعيتين افتزوده و كتل 374/3رگرسيوني، به مقدار

ضريب تعيين تعيين ناشي از وجتود دو متغيتر عتزت نفتس و

در . افتزايش داده استت 915/3احساس محروميت نسبي را به

متتدل ستتوم نيتتز بتتا ورود متغيتتر اعتمتتاد اجتمتتاعي بتته متتدل

به ضريب تعيين افزوده شده است 311/3به ميزان رگرسيوني،

كه در مجموع سه متغير عزت نفس، احساس محروميت نسبي

درصد از تغييترات متغيتر 951/3اند و اعتماد اجتماعي توانسته

در نهايتت در متدل چهتارم، بتا . احساس نشاط را تبيين كننتد

يب تعيتين اضافه شدن متغير شبکه روابط اجتماعي، ميزان ضر

. افزايش يافته است 131/3ناشي از چهار متغير به

آموزان دانش هاي تحليل رگرسيون چندمتغيره احساس نشاط آماره -4جدول

مدل همبستگی ضريب تعيين ضريب تعيين تعديل شده خطاي استاندارد برآورد

4 عزت نفس 911/3 251/3 251/3 19419/44

19121/43 919/3 915/3 137/3 زت نفسع

2 محروميت نسبي

141/43 959/3 951/3 194/3

عزت نفس

محروميت نسبي 9

اعتماد اجتماعي

91419/43 132/3 131/3 195/3

عزت نفس

1 محروميت نسبي

اعتماد اجتماعي

شبکه روابط اجتماعي

وي ميزان تأثير تفکيکي هريک از متغيرهاي مستتقل بتر ر

نتتايج جتدول نشتان . است 9احساس نشاط، محتواي جدول

نظتر گرفتته شتده دهد كه از مجموع پنج متغير مستتقل در مي

آماري تأثيراند جهت تبيين احساس نشاط، چهار متغير توانسته

. معناداري بر متغير وابسته داشته باشند

...بررسي تأثير عوامل اجتماعي و رواني بر احساس نشاط

49

گام به گام ضرايب متغيرهاي مستقل در مدل رگرسيونی به روش -5جدول

t سطح معناداري ضرايب غيراستاندارد ضرايب استاندارد

مدلBeta خطاي استاندارد B

اول عدد ثابت 214/91 949/9 912/42 333/3

عزت نفس 421/4 353/3 911/3 931/42 333/3

عدد ثابت 151/75 122/1 219/47 333/3

عزت نفس 114/3 359/3 147/3 395/5 333/3 دوم

محروميت نسبي -174/3 439/3 -259/3 -959/1 333/3

عدد ثابت 597/79 791/1 129/49 333/3

سوم عزت نفس 121/3 359/3 134/3 197/1 333/3

محروميت نسبي -749/3 439/3 -949/3 -549/1 333/3

اعتماد اجتماعي 127/3 415/3 472/3 245/1 333/3

ثابتعدد 117/73 191/1 917/41 333/3

چهارم

عزت نفس 711/3 351/3 914/3 911/1 333/3

محروميت نسبي -737/3 432/3 -944/3 -539/1 333/3

اعتماد اجتماعي 979/3 415/3 497/3 111/9 333/3

شبکه روابط اجتماعي 299/3 434/3 431/3 942/2 342/3

با توجه به نتايج به دستت آمتده، متغيتر عتزت نفتس بتا

باالترين همبستگي را با احساس نشاط دارد ( 91/3)ضريب بتا

ثر از عتتزت نفتتس أپتتس در مرحلتته اول ميتتزان نشتتاط متتت

آمتوزان بنابراين هرچه عتزت نفتس دانتش . آموزان است دانش

. يابد باالتر باشد، ميزان احساس نشاط آنها نيز افزايش مي

دومين متغيري كته وارد معادلته شتده، محروميتت نستبي

عشمتت . استت ( -94/3)اين متغير برابتر بتا ضريب بتا. است

معکوس بتر ميتزان احستاس نشتاط تأثيردهنده منفي آن نشان

يعنتتي هتتر چتته احستتاس محروميتتت بيشتتتر باشتتد، . استتت

.كنند آموزان احساس شادي و نشاط كمتري مي دانش

با توجه به نتايج حاصله، متغير اعتماد اجتماعي با ضريب

گتذار بتر روي احستاس نشتاط يرتأثسومين متغيتر ( 41/3)بتا

اين بدان معنا است كته بتا افتزايش يتک واحتد اعتمتاد . است

واحتد 41آموزان، ميزان احساس نشاط آنان اجتماعي در دانش

. يابد افزايش مي

دارد، شتبکه تتأثير آخرين متغيري كه بر احستاس نشتاط

. است( 431/3)روابط اجتماعي است كه ضريب بتا آن برابر با

ن ميزان احساس نشاط در مرحله چهارم وابسته به شبکه بنابراي

آموزان است؛ يعني هر چه شبکه روابتط روابط اجتماعي دانش

اجتماعي افتزايش يابتد، ميتزان احستاس نشتاط هتم افتزايش

. يابد مي

ضتريب دهتد كته نشان متي يافته هاي تحليل رگرسيوني

R)تعيين س درصتد از واريتان 01يعنتي . استت 01/3برابر با ( 2

از طريق متغيرهاي ( آموزان دانش احساس نشاط) متغير وابسته

ه عتشوه، نتتايج بت ه بت . شود مستقل وارد شده در مدل تبيين مي

دهد كه متغير احستاس نشان مي( β)دست آمده از ضرايب بتا

معناداري بر احساس نشاط نداشته اما عزت نفتس، تأثيرناامني

و شتبکه روابتط احساس محروميت نستبي، اعتمتاد اجتمتاعي

اند و از ايتن داري بر احساس نشاط داشته معني تأثيراجتماعي

ميان اثر متغير عزت نفس بتر احستاس نشتاط بتيش از ديگتر

. متغيرهاست

بحث و نتيجه

يکتي از احساستات مثبتت انستاني، شادي و نشاط به عنتوان

4951 پاييز، ومس ، شماره(95)، شماره پياپي ششمشناسي كاربردي، سال بيست و جامعه 41

اي در كننتده داراي ابعاد و تجليات مدتلف است و نقش تعيين

تمدن بشري از آغاز تتاكنون، . شمت فرد و جامعه داردتأمين س

دانسته و همتواره رسيدن به شادماني را غايت زندگي هدف و

به دنبال شاد زندگي كردن بوده؛ بتا ايتن وجتود درک بشتر از

طتور كته گفتته شتد ديتدگاه همان .نشاط، متفاوت بوده است

دو جريتان فکتري هستتند گرايي گرايي و ديدگاه سعادت لذت

البتته . انتد پرداختته متفتاوت به بررسي نشتاط از دو جنبته كه

مندي دانشمندان علوم اجتماعي بته ايتن موضتوع نستبتاً عشقه

جديد است و مجموعه وسيع ادبيات مرتبط بتا نشتاط، عمتدتاً

شناسان گردآوري شده و ديگر انديشتمندان علتوم توسط روان

بتدين . اند ختهشناسان كمتر به آن پردا اجتماعي از جمله جامعه

-بررستي عوامتل اجتمتاعي »ترتيب پژوهش حاضر بتا هتدف

به دنبال « آموزان شهر اهواز رواني مؤثر بر احساس نشاط دانش

بتر متؤثر هم عوامل فردي و هم عوامل اجتمتاعي اين بوده كه

.نشاط را شناسايي كند

نتايج حاصل از تحقيق حاكي از آن است كه رابطه تمامي

. پژوهش با احساس نشاط تأييد شتده استت متغيرهاي مستقل

بر اساس اين نتايج بين متغير شبکه روابتط اجتمتاعي و متغيتر

يعني هر احساس نشاط رابطه مستقيم و معناداري وجود دارد؛

احستاس افراد باشد، تر اجتماعي گستردهروابط شبکه چه قدر

نتيجه منطبق با نظريات وينهوون و اين. كنند بيشتري مي نشاط

وينهتوون روابتط اجتمتاعي و پيونتدهاي . استلمن و گوليا و

اوليه در حوزه خ وصتي زنتدگي و روابتط ثتانوي را عتاملي

ولمن نيتز . كند داند كه بدشي از شادي و نشاط را تبيين مي مي

گويد، امکانات عاطفي يکي از منابعي است كه افراد در طي مي

احستاس كننتد و از آن جتايي كته روابط اجتماعي مبادله متي

شادي و نشتاط يکتي از حتاالت عتاطفي استت، بنتابراين بتا

گسترش روابط اجتماعي، احساس شتادي و نشتاط افتراد نيتز

. يابد افزايش مي

نتايج همچنين نشتان داد بتين متغيتر اعتمتاد اجتمتاعي و

بته متغير احساس نشاط رابطه مستقيم و معناداري وجود دارد؛

باشتد، بيشتتر اجتمتاعي متاد ميزان اعت هر چه قدراين معنا كه

نتيجته منطبتق بتا ايتن . كنتد بيشتتري متي احساس نشاطافراد

. استت اعتماد اجتمتاعي ديدگاه گيدنز، كرول و پاتنام در مورد

گيدنز در نظريه ختود در خ توا مدرنيتته و پيامتدهاي آن،

كننده شادماني و سست شدن آن اعتماد را يکي از عوامل تأمين

نيتز كترول . دانتد يد كننده شتادماني متي را يکي از عوامل تهد

هتاي مربتوط بته معتقد است اعتماد بين افراد با كاهش هزينته

سازد و يتک زنتدگي تر مي بدش عدم اطمينان، زندگي را لذت

.كند تر، آسانتر و شادتر را ايجاد مي بيني تر، قابل پيش امن

متغير عزت نفس و متغيتر همچنين مشدص شد كه بين

بته ايتن ابطه مستقيم و معناداري وجتود دارد؛ احساس نشاط ر

احستاس افتراد عزت نفس بيشتتر باشتد، هر چه قدرمعنا كه

اين يافته نيز بتا نتتايج تحقيتق داينتر و . كنند بيشتري مي نشاط

همکتتاران كتته عتتزت نفتتس را يکتتي از خ تتايص شد تتيتي

.دانند، همسو است كننده احساس خوشبدتي مي تبيين

به دست آمده حاكي از آن استت كته عشوه بر اين، نتايج

بين احساس ناامني و احساس محروميتت نستبي بتا احستاس

نشاط رابطه معکوس و معنادار وجتود دارد؛ يعنتي بتا كتاهش

آمتوزان، ميزان احساس ناامني و محروميت نسبي در بين دانش

ها نيتز منطبتق بتا اين يافته. يابد احساس نشاط آنان افزايش مي

ينهوون در خ وا احساس ناامني و تحقيق گيدنز، ونظريات

وينهتوون . وايت و همکاران در زمينه محروميت نستبي استت

معتقد است رابطه محکمي بين ايمني روانتي و تتأمين قتانوني

احستاس نتاامني را بته عنتوان يکتي از هم گيدنز. وجود دارد

به عتشوه وايتت و . كند عوامل تهديد كننده شادماني مطر مي

نسبي را عامل رفتارها و عواطتف مدتر روميتهمکاران مح

داننتتد كتته ناخوشتتايند هستتتند و از احستتاس بهزيستتتي و متتي

.كاهند خوشبدتي فرد مي

همچنين در اين تحقيق مشدص شد كته بتين متغيرهتاي

سهم عزت نفس در تبيين احساس نشاط بيشتتر بتوده مستقل،

دارد كتته احستتاس تأكيتتدايتتن نتيجتته بتتر ايتتن مطلتتب . استتت

مهمي بر ايجاد احستاس نشتاط تأثيرمندي و عزت نفس ارزش

. اي به آن شود آموزان دارد، لذا الزم است توجه ويژه دانش

...بررسي تأثير عوامل اجتماعي و رواني بر احساس نشاط

47

منابع

مستتعود :ترجمتته ،روان شناستتي شتتادي .(4911) .ام آرگايتتل،

دوستت، حستن پاالهنتگ و گوهري، حميد نشتاط

. انتشارات جهاد دانشگاهي :، اصفهان(فاطمه بهرامي

مراحتتتتل اساستتتتي ستتتتير انديشتتتته در .(4911) .آر آرون،

انتشتارات :باقر پرهام، تهران :ترجمه ،شناسي جامعه

. علمي و فرهنگي

سرمايه اجتماعي » .(4911) .م س و صالحي هيکويي، باستاني،

هتتاي ستتاختي، بررستتي ويژگتتي: شتتبکه و جنستتيت

تعاملي و كاركردي شبکه اجتماعي زنان و مردان در

-95، ا93ش ،اجتمتاعي مجله نامه علوم ، «تهران

19.

حمايتت اجتمتاعي بتر تتأثير بررستي .(4917) .نژاد، ز بهرامينامته كارشناستي پايتان ، سشمت عمتومي ستالمندان

شناسي، دانشگاه شهيد چمتران اهتواز، ارشد جامعه

.دانشکده اقت اد و علوم اجتماعي

شتتناختي بررستتي جامعتته» .(4917) .و موستتوي، م .م چلبتتي،

، «شادماني در سطو خترد و كتشن عوامل مؤثر بر

، ا2و4 ، دوره نهم، شمجله جامعه شناسي ايران

91 - 97.

راهنمتاي جتامع كتاربرد .(4953) .و صفري، ر .ک پور، حبيبSPSS هتتاي تحليتتل داده) در تحقيقتتات اجتمتتاعي

.لويه، متفکران: تهران ،(كمي

مؤثر اقت ادي اجتماعي عوامل بررسي .(4915) .الف حيدري،

ارشتد كارشناستي نامته پايتان ،آنتومي احستاس بر

دانشکده ،اهواز چمران شهيد دانشگاه ،شناسي جامعه

.اجتماعي علوم و اقت اد

ستترمايه اجتمتتاعي بتتر تتتأثيربررستتي ( 4917) .فتتر، ع ختتوش ،شناستي رستاله دكتتري جامعته ،مشاركت سياستي

دانشتکده علتوم ،دانشگاه عشمته طباطبتايي تهتران

.اجتماعي

بررستي روابتط ستاده و چندگانته .(4911) .الف كنش، خوش

شتتناختي و متتذهبي بتتا -پيشتتايندهاي شد تتيتي

احساس شادكامي و ارتباط ايتن متغيتر بتا ستشمت روانتتي و عملکتترد تح تتيلي دانشتتجويان دانشتتگاه

پايتتان نامتته دكتتترا دانشتتگاه شتتهيد ،شتتهيد چمتتران

. شناسي دانشکده علوم تربيتي و روان ،چمران

فرهنگ و » .(4911) .م گنجي،و . عابدي،م ؛.ع باني،ر ؛.رباني،ر

رويکتتردي نظتتري و تجربتتي در زنتتدگي : شتتادي

مجلته ، «روزمره سرپرستان خانوار در شهر اصتفهان . 71- 14 ،1، شمطالعات فرهنگي و ارتباطات

رابطته ابعتاد » .(4911) .م ،زاده عبتاس و . و ،قاستمي ؛.ر،رباني

مشتتاركت متتادي و غيتتر متتادي رفتتاه اجتمتتاعي بتتا

،ف لنامه رفاه اجتماعي، «شهروندان در امور شهري

.431 - 17 ،92ش ،سال نهم

رابطته احستاس ». (4953) .م حستني، و . ر ربتاني، ؛.ع رباني،

متورد ) محروميت نسبي با گرايش بته هويتت ملتي

مجلتته ، «(دانشتتجويان دانشتتگاه اصتتفهان :مطالعتته

شتماره پيتتاپي ، 22، ستال شناستي كتاربردي جامعته

. 51 - 17، اشماره دوم ،(12)

روايتي و پايتايي ستنجش » .(4911) .رجبتي، و بهلتول، ن

ستال دانشتجويان در روزنبتر نفس عزت مقياس

مجلتتته ،«دانشتتتگاه شتتتهيد چمتتتران اهتتتواز اولستوم، ستال ، شتناختي روان و تربيتتي هتاي پژوهش

.11-99ا ،1پياپي شماره دوم، شماره

بررسي » .(4917) .م اسدي، يبنو . الف نيا، عليوردي ؛.رياحي،م

گيري ديني بر سشمت روان اثرات دينداري و جهت

مجله علوم اجتماعي ، «دانشجويان دانشگاه مازندزان

دانشکده ادبيات و علوم انساني دانشتگاه فردوستي

. 53 - 94 ، ا، سال پنجم، شماره دوممشهد

بتر نشتاط متؤثر بررسي عوامتل اجتمتاعي .(4917) .م زماني،

نامتته پايتتان ،(ستتال شتتهر همتتدان 49-49ان جوانتت)

دانشتکده علتوم ،كارشناسي ارشد دانشتگاه تهتران

.شناسي اجتماعي گروه جامعه

4951 پاييز، ومس ، شماره(95)، شماره پياپي ششمشناسي كاربردي، سال بيست و جامعه 41

افتزار با كاربرد نرم) آمار در علوم اجتماعي .(4977) .ع ساعي،SPSS مؤسسته :، تهتران (هاي اجتمتاعي در پژوهش

.نشر جهاد وابسته به جهاد دانشگاهي

نقش » .(4911) .پ محمدخاني،و . ع زايري،ج ؛.ل نيا، سليماني

در ظهتتتور رفتارهتتتاي پرخطتتتر روان ستتتشمت

، 45، سال پنجم، ش مجله رفاه اجتماعي، «نوجوانان

.53 - 79 ا

بازتوليتد در اجتمتاعي هاي شبکه نقش» .(4911) .م پور، شارع

،54ش ،تربيتت و تعليم ف لنامه، «آموزشي نابرابري

.413 - 419ا

دختران روان سشمت سهيمقا» .(4954) .م ،ياييض و. م ،شکيبا

روزي شتتبانه مراكتتزي سرپرستتت تحتتت آمتتوز دانتتش

در دانشگاه رستانيدب آموز دانش دختران با يستيبهز

يپژشتتک علتتوم قتتاتيتحق مجلتته ،«زاهتتدان شتتهر .13 - 91 ، ا2ش ،41 دوره ،زاهدان

، «شتادمان كيستت شتادي چيستت » .(4911) .صتادقيان، ف

.24 - 23 ، ا914، شدنشريه پيون

سسته فرهنگتي ؤم :، قمشرع و شادي .(4975) .دار، الف طريقه

.انتشاراتي حضور

اعتمتاد گيتري شتکل بتر متؤثر عوامل» .(4919) .م زاده، عباس

چهتارم ، ستال اجتمتاعي رفاه ف لنامه، «دانشجويان

.252 - 217، ا49ش

مقتدماتي بررستي » .(4971). التف نوربتاال، و . التف پور، علي

در آكستفورد شتادكامي روايتي پرسشتنامه و پايايي

و ف لنامه انديشته ،«تهران هاي دانشگاه دانشجويان .11-99ا ، 2و 4ش پنجم، سال ،رفتار

. مطيعيتتان، و. ج اي، ایه ؛.التتف ؛ نوربتتاال،.التتف پتتور، علتتي

مجلته ، «شادكامي و عملکرد ايمنتي بتدن » .(4975)

. 299-245 ، ا(9)1ش ،شناسي روان

برنامته تتأثير » .(4911) .ر مظلتوم، و . ز فتوكيان، ؛.ف فاري،غ

نفتس دانشتجويان عتزت بر گروهي منظم ورزشي

دوره ،بابتل پزشکي علوم دانشگاه مجله ،«پرستاري

. 97 - 92، ا(4)91ش نهم،

شناختي رابطه بتين حمايتت بررسي جامعه .(4912) .ع قدسي،

پايتتان نامتته مقطتتع دكتتترا ،اجتمتتاعي و افستتردگي

.دانشگاه تربيت مدرس تهران

بررسي رابطه شادكامي و كيفيت عوامتل .(4919) .ف اي، قطره

، آموزشتتي در دوره ابتتتدايي متتدارس شتتهر تهتتران

نامه كارشناستي ارشتد دانشتگاه تربيتت معلتم پايان

.شناسي و علوم تربيتي تهران، دانشکده روان

علتتم شتتادماني و ) شناستتي مثبتتت روان .(4917) .اي كتتار،

حسن پاشا شريفي و :، ترجمه(هاي انسان رومنديني

.انتشارات سدن :جعفر نجفي زند، تهران

مؤسسته :، تهتران شناستي اجتمتاعي روان .(4979) .كريمي، ي

.انتشارات بعثت

، زندگي و انديشۀ بزرگتان جامعته شناستي .(4912) .كوزر، ال

. انتشارات علمي :محسن ثشثي، تهران :ترجمه

.(4911) .التتتف شتتتاهرخي،و . ج يتتتي،ميرزا ؛.س گروستتتي،

بررسي رابطه اعتماد اجتمتاعي و احستاس امنيتت »

مطالعتته متتوردي دانشتتجويان دختتتر دانشتتگاه آزاد )

، ستال 99، ش ف تلنامه دانتش انتظتامي ،«(جيرفت

. 95 - 21، ا نهم، شماره دوم

.ساواالن نشر: تهران ،ارزشيابي شد يت .(4912) .، گنجي

بر ميزان مؤثرشناختي يل عوامل جامعهتحل .(4917) .م گنجي،

، احساس شادي سرپرستان خانوار در شهر اصتفهان

شناستتي،گرايش بررستتي نامتته دكتتتري جامعتته پايتتان

مسايل اجتماعي، دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبيتات

.و علوم انساني،گروه علوم اجتماعي

اعتمتاد قابليت و اعتبار مقدماتي بررسي» .(4911) .ن محمدي،

ف تتلنامه ،«روزنبتتر ختتود حرمتتت يتتاسمق

-949 ، ا1 ستتال اول، ش ،ايرانتتي شناستتان روان

923 .

شناستتي كيفيتتت جامعتته .(4915) .نظتتري، ج و. م مدتتتاري، .شناسان انتشارات جامعه: تهران ،زندگي

...بررسي تأثير عوامل اجتماعي و رواني بر احساس نشاط

45

بررستتي نقتتش » .(4915) . ،پتتور و ستتعيدي .م.متترادي،

محروميت نسبي در ايجاد رفتارهاي جمعي جوانتان

اساس نظريه تعامل گرايي بلتومر، متورد مطالعته بر

مجله علوم اجتماعي دانشتگاه فردوستي ،«كرمانشاه .454 - 419 ، ا2، سال هفتم، ش مشهد

بررستي تطبيقتي » .(4915) .م شريفي اصفهاني،و . ف مرداني،

شناستتان عتتزت نفتتس از ديتتدگاه موالنتتا و روان

سشمي نامه تربيتي دانشگاه آزاد ا پژوهش، «گرا انسان 429، ا22، ش 9، سال هفتم، دوره واحد بجنورد

- 413 .

بررسي جامعه شناختي عوامتل متؤثر بتر .(4917) .م موسوي،نامتته ، پايتتانشتتادماني در ستتطو ختترد و كتتشن

كارشناسي ارشتد، دانشتگاه شتهيد بهشتتي تهتران،

دانشتتکده ادبيتتات و علتتوم انستتاني، گتتروه علتتوم

.اجتماعي

.(4914) .ه دريکونتدي، و. م عابتدي، ؛.التف ميرشاه جعفري،

هتتاي تتتازه، «بتتر آن متتؤثرشتتادماني و عوامتتل » . 91 - 93، ا، سال چهارم9، ش شناختي علوم

؛. پاالهنتگ، ؛. مهرابتي، ؛.م كشنتتري، ؛. دوستت، نشاط

عوامتل تعيين» .(4911) .الف سلطاني،و . ن نوري،

، «مباركته فتوالد شتركت كاركنتان شادكامي در مؤثر

شتماره ، ستال بيستتم، شناسي كاربردي مجله جامعه

.441 - 439 اول، اشماره ، 99پياپي

حمتزه :ترجمته ،شناسي رشتد روان .(4914. )د. وندرزندن، ج

. انتشارات ساواالن: تهران ،گنجي

عوامتل بررستي » .(4911) .فشان، پ آستين و .ج هزارجريبي،

،«(نتهترا استتان بر تأكيد با) اجتماعي نشاط بر مؤثر

اره مشت ، ستال بيستتم، شناسي كاربردي مجله جامعه

.411-445اول، ا شماره( 99) پياپي

و اقت تادي اجتمتاعي عوامتل بررستي .(4953) .هژبريتان، ل متورد مطالعته نمونته : بزهکتاري بتر متؤثر فرهنگي

نامتته پايتتان ،ستتال اهتتواز41تتتا 41آمتتوزان دانتتش

شناستتي، دانشتتگاه شتتهيد كارشناستتي ارشتتد جامعتته

.ران اهواز، دانشکده اقت اد و علوم اجتماعيچمArgyle, M. Martin, M.R. & Crossland, J. (1989)

Happiness as a function of personality and

social encounters. In J. P. Forgas & R. J. M.

Innes (Eds.) Recent advances in social

psychology: An international perspective. (p

189- 203). North Holand: Elsevier. Ballas, D. & Dorling, D. (2007) “Measuring the

Impact of Major Life Events Upon

Happiness”, International Journal of

Epidemiology, No. 36(6), p 1244-1252.

Baumeister, R.F. Campbell, J.D. Krueger, J.I. & Vohs,

K.D. (2003) “Does High Self-Esteem Cause

better Performance, Interpersonal Success,

Happiness, or Healthier Lifestyles?”

American Psychological Society.vol. 4, No. 1,

p 1-44.

Berk, L.E. (2006) Child development (seven editions).

Boston: Pearson Education. Bernburg, J.G. Thorlindsson, T. Sigfusdottir, I.D.

(2009) “Relative Deprivation and Adolescent

Outcomes in Iceland: A Multilevel Test”.

Social Forces, No. 87(3), p 1223-1250.

Brooks, T.L. Harris, S.K. Thrall, J.S. & Woods, E.R.

(2002) “Association of Adolescent Risk

Behaviors with Symptoms in High School

Students”. Journal of Mental Health, No.

31(3), p 240-246.

Bunk, A.P. & Mussweiler, T. (2001) “New Direction in

social comparison research. European journal

of Social Psychology”, No. 31, p 467- 475.

Bunk, P. Groothof, H.A.K. Siero, F.W. (2007) “Social

Comparison and Satisfaction with One’s

Social Life”. Journal of Social and Personal

Relationships, vol. 24(2, p 197- 205. Callan, M.J. Ellard, J.H. Shead, N.W. & Hodgins, D.C.

(2008) “Gambling as A Search for Justice:

Examining the Role of Personal Relative

Deprivation in Gambling Urges and

Gambling Behavior”. Personality and Social

Psychology Bulletin, No. 34(11), p 1514-29.

Callan, M.J. Shead, N.W.& Olson, J.M. (2011)

“Personal Relative Deprivation, Delay

Discounting, and Gambling”. Personality and

Social Psychology, No. 101(5), p 955-973.

Chanfreau, J. Lloyd,Ch. Byron,Ch. Roberts,C. Craig,

R. De Feo, D. & McManus, S. (2008)

Predicting wellbeing. Department of Health.

NatCen Social Research. Available online at

URL: http://www.natcen.ac.uk/media/205352/predi

ctors-of-wellbeing.pdf.

Cheng, H. & Furnham, A. (2003) “Personality, Self-

4951 پاييز، ومس ، شماره(95)، شماره پياپي ششمشناسي كاربردي، سال بيست و جامعه 23

Esteem, and Demographic Predictions of

Happiness and Depression”. Personality and

Individual Differences, No. 34, p 921–942. Christie-Mizell, C.A. kimura Ida, A. & Keith, V.M.

(2010) “African Americans and Physical

Health: The Consequences of Self-Esteem

and Happiness”. Journal of Black Studies,

No. 40, p 1189-1211.

Chung, S. & Philipps, A. (2010) Promoting mental

health & well-being in adolescents:

Recommendations for Wyman’s. Teen

Outreach Program ®. 600 Kiwanis Drive -

Eureka, MO 63025. www.wymancenter.org.

Cops, D. & Pleysier, S. (2011) “Doing Gender in Fear

of Crime: The Impact of Gender Identity on

Reported Levels of Fear of Crime in

Adolescents and Young Adults”. British.

Journal Criminology, No. 51, p 58-74. Danner, D.D. Snowdon, D.A. & Friesen, W.V. (2001)

“Positive Emotions in Early Life and

Longevity: Findings from the Nun Study”.

Journal of Personality and Social

Psychology, No. 80, p 804–813.

De Groof, S. (2008) “And My Mama Said: The

(Relative) Parental Influence on Fear of Crime Among Adolescent Girls and Boys”.

Youth Society, No. 39(3), p 267-293.

Edwards, J.R. & Cooper, C.L. (1988) “The Impacts of

Positive Psychological States on Physical

Health: Review and Theoretical Framework”.

Social Science and Medicine, No. 27, p

1447–1459.

Fine, A. Large, R. (2005) A Conceptual Framework for

Adolescent Health: A Collaborative Project

of the Association of Maternal and Child

Health Programs and the of State Adolescent

Health Coordinators Network. Association of

Maternal and Child Health Programs.

Firouzabadi, S.A. Hosseini, S.R. & Soroush, S. (2011)

“Life Satisfaction and Social Trust among

Villagers A Case of Three Villages in Iran”.

European Journal of Social Sciences, No. 22

(2), p 156-164.

Francis, L.J. Brown, I.B. Lester, D. & Philip, C. (1998)

“Happiness as Stable Extroversion: Across-

Cultural Examination of Reliability and

Validity of Oxford Happiness Inventory

among Students in the U.K.U.S.A. Australia

and Canada”. Journal of Personality and

Individual Differences, No. 24, p 167-171. Furnham, A. & Brewing, C. (1990) “Personality and

Happiness”. Journal of Personality and

Individual Differences, No. 11, p 1093-1096. Galati, D. Manzano, M. & Sotgiu, I. (2006) “The

Subjective Components of Happiness and

their Attainment: A Cross-Cultural

Comparison between Italy and Cuba”. Social

Science Information, No. 45(4), p 601-630. Garofalo, G. (2008) The Effects of Social Comparisons

on Happiness in a Motivational Context. A

thesis submitted to Kent State University in

partial fulfillment of the requirements for the

degree of Master of Arts.

Greenberger, E. Chen, Ch. Dmitrieva, J. & Farruggia,

S.P. (2003) Item-Wording and the

Dimensionality of the Rosenberg Self-Esteem

Scale: Do they Matter?” Personality and

Individual Differences, No. 35, p 1241-1254.

Headey, B. & Wearing, A.J. (1992) Understanding

happiness: A theory of subjective well-being.

Melbourne: Longman Cheshire Available

online at URL:

http://worlddatabaseofhappiness.eur.nl/hap_b

ib/freetexts/headey_b_1992.pdf Helliwell, J.F. & Wang, S. (2011) “Trust and

wellbeing”. International Journal of

Wellbeing, No. 1(1), p 42-78.

Hills, P. & Argyle, M. (2002) “The Oxford Happiness

Questionnaire: A Compact Scale for the

Measurement of Psychological Wellbeing”.

Personality and Individual Differences, No.

33, p 1073-1082.

Hong, M. Banghwa, L.C. & Harrington, D. (2011)

“Validation of Korean Versions of the

Lubben Social Network Scales in Korean

Americans”. Clinical Gerontologist, No.

34(4), p 319-334

Kaushik, V. & Jaggi, P. (2011) “Predicting Happiness

in Urban Males and Females Through

Perception of Resource Adequacy”. Studies

on Home and Community Science, No. 5(1),

p 39-44.

Kim, S. (2011) Sociological studies on happiness in

cross-national contexts: effects of economic

inequality and marriage. Doctoral

dissertation, University of Iowa.

Kroll, C. (2011) Towards a Sociology of Happiness:

Examining social capital and subjective well-

being across subgroups of society. A thesis

submitted to the Department of Sociology of

the London School of Economics and

Political Science for the degree of Doctor of

Philosophy.

Kurimoto, A. Awata S. Ohkubo, T. Tsubota-Utsugi, M. Asayama, K. Takahashi, K. Suenaga, K. Satoh, H. & Imai, Y. (2011) “Reliability and

Validity of the Japanese Version of the

Abbreviated Lubben Social Network Scale.

Nippon Ronen Igakkai Zasshi”. Japanese

Journal of Geriatrics. No. 48(2), p 149-157.

Leung, S.M. Cheung, Y.H. & Liu, X. (2011) “The Relations between Life Domain Satisfaction

and Subjective Well-Being”. Journal of

Managerial Psychology, vol. 26, No. 2, p

...بررسي تأثير عوامل اجتماعي و رواني بر احساس نشاط

24

155-169.

Lubben, J. Blozik, E. Gillmann, G. Iliffe, S. Renteln

Kruse, W. Beck, J.C. & Stuck, A.E. (2006)

“Performance of an Abbreviated Version of

the Lubben Social Network Scale Among

Three European Community- Dwelling Older

Adult Populations”. The Gerontologist, No.

46 (4), p 503-513. Lyubomirsky, S. Sheldon, K.M. & Schkade, D. (2005)

“Pursuing Happiness: The Architecture of

Sustainable Change”. Review of General

Psychology, No. 9(2), p 111–131. Lyubomirsky, S. Tkach, C. & Dimatteo, R. (2006)

“What Are the Differences between

Happiness and Self-Esteem?” Social

Indicators Research, No. 78, p 363-404.

Muyibi, A.S. Ajayi, I-OO, Irabor, A.E. Ladipo.

M.M.A. (2010) “Relationship between

Adolescents’ Family Function with Socio-

Demographic Characteristics and Behavior

Risk Factors in A Primary Care Facility”.

African Journal of Primary Health Care &

Family Medicine, No. 2(1), p 1-7.

Noor, N.M. (1993) Work and family roles in relation to

women well-being. Unpublished PhD dissertation, University of Oxford.

Oman, D. Thoresen, C.E. & McMahon, K. (1999)

“Volunteerism and Mortality among the

Community-Dwelling Elderly”. Journal of

Health Psychology, No. 4, p 301–316.

Peterson, C. Park, N. & Seligman, M.E.P. (2005)

“Orientations to Happiness and Life

Satisfaction: the Full Life Versus the Empty

Life”. Journal of Happiness Studies, No. 6, p

25–41.

Post, S.G. (2005) “Altruism, Happiness, and Health:

It’s good to be good”. International Journal

of Behavioral Medicine, No. 12(2), p 66–77.

Pullmann, H. & Allik, J. (2000) “The Rosenberg Self-

Esteem Scale: Its dimensionality, stability,

and personality correlates in Estonian”.

Personality and Individual Differences, No.

28, p 701–715.

Sabatini, F. (2011) The relationship between happiness

and health: evidence from Italy. Health

Economics Data Group (HEDG), Department

of Economics and Related Studies,

University of York. Available online at

URL:http://www.york.ac.uk/media/economic

s/documents/herc/wp/11_07.pdf Tropp, L.R. & Wright, S.C. (1999) In Group

Identification and Relative Deprivation: an

Examination Across Multiple Social

Comparisons”. European Journal of Social

Psychology, No. 29, p 707-724.

U.S. Department of Health and Human Services

[DHHS] (1999) Mental health: A report of

the Surgeon General. Rockville, MD:

Substance Abuse and Mental Health Services Administration, Center for Mental Health

Services, National Institutes of Health.

Available at URL:

http://www.surgeongeneral.gov/library/menta

lhealth/toc.html. Veenhoven, R. (2001) Happiness in Society.Erasmus

University Rotterdam Faculty of social

sciences: 1-44. Available online at URL:

http://www2.eur.nl/fsw/research/veenhoven/

White, J.B. Langer, E.J. Yariv, L. & Welch, J.C.

(2006) “Frequent Social Comparisons and

Destructive Emotions and Behaviors: The

Dark Side of Social Comparisons”. Journal

of Adult Development, No. 13(1), p 36-44.

Young, F.W. & Glasgow, N. (1998) “Voluntary Social

Participation & Health”. Research on Aging,

No. 20, p 339–362.

4951 پاييز، ومس ، شماره(95)، شماره پياپي ششمشناسي كاربردي، سال بيست و جامعه 22