Thermal plant description

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

TTeerrmmoocceennttrraallii FFaacciilliitteetteett ddeettaarree LLiinnjjaa ee eenneerrggjjiissee ddrreejjtt TTiirraannaa 22 LLiinnjjaa ee eenneerrggjjiissee ddrreejjtt IIttaalliissee

Kodi i Dokumentit: PRBCATESVL220

SShhttaattoorr 22000088

VVlleerreessiimmii ii NNddiikkiimmiitt nnee MMjjeeddiiss

Environmental Resources Management ENEL Termocentrali ne Porto Romano - PRBCATESVL220

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

TTeerrmmoocceennttrraallii FFaacciilliitteetteett ddeettaarree LLiinnjjaa ee eenneerrggjjiissee ddrreejjtt TTiirraannaa 22 LLiinnjjaa ee eenneerrggjjiissee ddrreejjtt IIttaalliissee

Kodi i Dokumentit: PRBCATESVL220

SShhttaattoorr 22000088

VVlleerreessiimmii ii NNddiikkiimmiitt nnee MMjjeeddiiss


- 2 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

1. HYRJE..................................................................................................... - 11 -

1.1. Profili i Propozuesit: ENEL ................................................................. - 12 -

1.1.1. Veprimtaria Nderkombetare............................................................ - 12 - 1.1.2. Struktura Aksionere ........................................................................ - 13 -

1.2. Procedura per Marrjen e Lejes Mjedisore ........................................... - 14 -

1.3. Qellimi dhe Kriteret e Vleresimit te Ndikimit ne Mjedis....................... - 15 -

2. MOTIVIMI I PROJEKTIT TE PROPOZUAR .................................................... - 18 -

2.1. Tregu Shqiptar i Electricitetit ............................................................. - 18 -

2.2. Objektivat e Projektit te Propozuar................................................. - 20 -

2.2.1. Varianti Qymyrgur i Paster ........................................................... - 21 - 2.2.2. Akumulimi dhe vecimi i CO2 ............................................................ - 23 -

3. KUADRI LIGJOR, RREGULLATOR DHE I POLITIKAVE .................................. - 25 -

3.1. Hyrje................................................................................................ - 25 -

3.2. Te Dhena te Pergjithshme Mbi Kuadrin Institucional dhe Legjislativ Shqiptar........................................................................................... - 25 -

3.3. Ligjet, Vendimet Shqiptare dhe Konventat Nderkombetare Perkatese per Mbrojtjen e Mjedisit ......................................................................... - 25 -

3.4. Ligji Shqiptar per Vleresimin e Ndikmit ne Mjedis............................... - 29 -

3.4.1. Kerkesat per VNM te Thelluara ....................................................... - 29 - 3.4.2. Procedura e Vleresimit te Ndikimit ne Mjedis................................... - 31 -

3.5. Direktivat Mjedisore te Bankes Boterore per Vleresimin Mjedisor........ - 31 -

3.6. Legjislacioni Europian per Mbrojtjen Mjedisore................................. - 32 -

3.7. Poltika Shqiptare per Sektorin e Energjise.......................................... - 33 -

3.8. Planet Lidhur me Token, Mbrojtjen e Ujrave Siperfaqesore dhe Nentokesore .................................................................................... - 33 -

3.9. Plani Hapesinor dhe Urbanistik i Sheshit te Ndertimitt........................ - 34 -

4. PROJEKTI ................................................................................................ - 36 -

4.1. Vendndodhja ................................................................................... - 36 -

4.2. Alternativat...................................................................................... - 36 -

4.2.1. Vendndodhja.................................................................................. - 36 -


- 3 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

4.2.2. Lendet Djegese ............................................................................... - 37 -

4.3. Impianti i Energjise me Djegie Qymyrguri .......................................... - 37 -

4.3.1. Pershkrimi i Procesit Kryesor............................................................ - 38 - 4.3.1.1. Cikli Termal dhe i Djegies ....................................................... - 38 - 4.3.1.2. Linja e Trajtimit te Gazit te Oxhakut ....................................... - 40 -

4.3.2. Sisteme Ndihmese .......................................................................... - 42 - 4.3.2.1. Trajtimi dhe Ruajtja e Qymyrgurit ........................................... - 42 - 4.3.2.2. Furnizimi me Uje dhe Trajtimi i Ujit ......................................... - 43 - 4.3.2.3. Sistemi i Grumbullimit dhe Trajtimit te Hirit ............................ - 46 - 4.3.2.4. Guri gelqeror dhe Gipsi .......................................................... - 46 - 4.3.2.5. Grumbullimi i Urese dhe Sistemi i Prodhimit te Amoniakut ..... - 47 - 4.3.2.6. Bolieri Ndihmes...................................................................... - 47 - 4.3.2.7. Impianti per Grumbullimin e Karbonit pas Djegies .................. - 47 - 4.3.2.8. Sistemet Elektrike................................................................... - 48 -

4.3.3. Facilitete Shtese ............................................................................. - 48 -

4.4. Rendimenti Teknik dhe Balanca e Sasise............................................ - 49 -

4.4.1. Rendimenti Teknik .......................................................................... - 49 - 4.4.2. Bilanci i Sasise................................................................................. - 50 -

4.5. Shfrytezimi i Burimeve ...................................................................... - 50 -

4.5.1. Shfrytezimi i Tokes ne vendndodhje dhe ndertesat .......................... - 50 - 4.5.2. Furnizimi me Uje............................................................................. - 53 - 4.5.3. Lendet djegese ............................................................................... - 53 - 4.5.4. Lendet e para ................................................................................. - 54 - 4.5.5. Personeli ......................................................................................... - 54 -

4.6. Interferencat Mjedisore .................................................................... - 55 -

4.6.1. Emetimet ne Ajer............................................................................ - 55 - 4.6.2. Uji i Perdorur .................................................................................. - 56 - 4.6.3. Zhurma........................................................................................... - 57 - 4.6.4. Nen-produktet................................................................................ - 57 - 4.6.5. Mbetje te ngurta ............................................................................ - 58 - 4.6.6. Trafiku............................................................................................ - 58 -

4.7. Faza e Ndertimit............................................................................... - 61 -

4.7.1. Pergatitja e Kantierit ....................................................................... - 61 - 4.7.2. Ndertimi i Impiantit te Energjise ...................................................... - 62 - 4.7.2.1. Planifikimi i Punimeve ............................................................ - 64 -

4.7.3. Lendet e Para.................................................................................. - 65 -


- 4 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

4.7.4. Uji i Perdorur .................................................................................. - 65 - 4.7.5. Periudha Kohore............................................................................. - 65 - 4.7.6. Personeli ......................................................................................... - 66 - 4.7.7. Trafiku............................................................................................ - 68 - 4.7.8. Masat Lehtesuese ........................................................................... - 70 -

4.8. Dalja Jasht Funksioni ........................................................................ - 70 -

4.8.1. Cmontimi dhe rivendosja e Impiantit dhe Pajisjeve........................... - 70 - 4.8.2. Prishja e Ndertesave........................................................................ - 71 -

4.9. Analiza ne Rast Deshtimi .................................................................. - 71 -

4.9.1. Metodologjia .................................................................................. - 71 - 4.9.2. Vleresimi i Riskut............................................................................. - 71 - 4.9.3. Identifikimi i Rreziqeve .................................................................... - 72 - 4.9.4. Vleresimi i Pasojave......................................................................... - 73 - 4.9.5. Shpeshmeria e ndodhjes se ngjarjeve aksidentale ............................ - 75 - 4.9.6. Matrica e Riskut.............................................................................. - 76 - 4.9.7. Risqet madhore te lidhura me impiantin e energjise ........................ - 77 -

4.10. Identifikimi Paraprak dhe Vleresimi i Ndikimeve................................. - 80 -

4.10.1. Ajri ........................................................................................... - 80 - 4.10.2. Dheu ........................................................................................ - 81 - 4.10.3. Ujrat Siperfaqesore dhe Nentokesore ........................................ - 82 - 4.10.4. Zhurma..................................................................................... - 83 - 4.10.5. Bimesia, Flora, Fauna dhe Ekosistemet ...................................... - 83 - 4.10.6. Peizazhi .................................................................................... - 84 - 4.10.7. Rrjeti Rrugor dhe Trafiku Detar.................................................. - 84 - 4.10.8. Rrezatimet Jonizuese dhe Jo-Jonizuese...................................... - 85 - 4.10.9. Kuadri Social-Ekonomik ............................................................ - 85 - 4.10.10. Shendeti Publik ......................................................................... - 85 -

5. LINJA BAZE MJEDISORE........................................................................... - 88 -

5.1. Atmosfera dhe Cilesia e Ajrit ............................................................ - 88 -

5.1.1. Klima.............................................................................................. - 88 - 5.1.2. Cilesia e Ajrit................................................................................... - 89 - 5.1.2.1. Legjislacioni ........................................................................... - 89 - 5.1.2.2. Cilesia e Ajrit ne Zonen e Studiuar.......................................... - 91 -

5.2. Toka ................................................................................................ - 92 -


- 5 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

5.2.1. Kushtet Gjeologjike dhe Gjeomorfologjike ...................................... - 92 - 5.2.2. Sizmiciteti ....................................................................................... - 97 - 5.2.3. Trualli ........................................................................................... - 100 - 5.2.4. Perdorimi i Tokes .......................................................................... - 101 - 5.2.5. Cilesia e Tokes .............................................................................. - 103 -

5.3. Ujrat Siperfaqesore dhe Nentokesore .............................................. - 105 -

5.3.1. Vendosja e Zones.......................................................................... - 105 - 5.3.2. Cilesia e Ujrave Nentokesore ......................................................... - 110 - 5.3.3. Uji i Detit ...................................................................................... - 111 -

5.4. Studimi i Truallit dhe i Ujrave Nentokesore te Zones ........................ - 113 -

5.4.1. Organizimi i Punes dhe Plani i Rilevimit.......................................... - 114 - 5.4.2. Gjeologjia ..................................................................................... - 114 - 5.4.3. Hidrologjia.................................................................................... - 115 - 5.4.4. Cilesia e Dheut dhe Ujit Nentokesor .............................................. - 116 -

5.5. Zhurma.......................................................................................... - 117 -

5.5.1. Pershkrimi i Pergjithshem i Zones .................................................. - 117 - 5.5.2. Kufizimet e Zhurmes..................................................................... - 117 - 5.5.3. Matjet .......................................................................................... - 118 - 5.5.4. Rezultatet ..................................................................................... - 119 - 5.5.5. Konkluzione ................................................................................. - 122 -

5.6. Bimesia, Flora, Fauna dhe Ekosistemet ............................................ - 123 -

5.6.1. Bimesia dhe Flora.......................................................................... - 123 - 5.6.1.1. Metodologjia ....................................................................... - 123 - 5.6.1.2. Bimesia e Mundshme........................................................... - 123 - 5.6.1.3. Bimesia e Zones ................................................................... - 124 - 5.6.1.4. Perfundimi ........................................................................... - 134 -

5.6.2. Fauna dhe Ekosistemet ................................................................. - 134 - 5.6.2.1. Metodologjia ....................................................................... - 134 - 5.6.2.2. Zonat e Mbrojtura dhe Pikat e Nxehta Mjedisore.................. - 135 - 5.6.2.3. Habitatet ne Zone ................................................................ - 136 - 5.6.2.4. Fauna ne Zone ..................................................................... - 137 - 5.6.2.5. Perfundimi ........................................................................... - 142 -

5.6.3. Bibliografia ................................................................................... - 143 -

5.7. Peizazhi ......................................................................................... - 143 -

5.7.1. Metodologjia e Analizes................................................................ - 143 - 5.7.2. Veshtrim Historik .......................................................................... - 144 -


- 6 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

5.7.3. Kufizimet...................................................................................... - 147 - 5.7.4. Elementet Aktuale te Peizazhit ..................................................... - 149 - 5.7.4.1. Komponentet Morfologjike dhe Strukturale ......................... - 152 - 5.7.4.2. Komponentet Pamore.......................................................... - 153 - 5.7.4.3. Komponentet Simbolike....................................................... - 153 -

5.7.5. Perfundime................................................................................... - 153 -

5.8. Trafiku Detar dhe Rrjeti Rrugor ....................................................... - 153 -

5.8.1. Rrjeti Rrugor Ekzistues .................................................................. - 154 - 5.8.2. Trafiku Detar i Portit te Durresit..................................................... - 157 -

5.9. Fushat Elektromagnetike Jo-Jonizuese............................................. - 162 -

5.10. Kuadri Social-Ekonomik.................................................................. - 162 -

5.10.1. Te Dhenat Demografike .......................................................... - 162 - 5.10.2. KUadri Social-Ekonomik .......................................................... - 163 -

5.11. Shendeti Publik .............................................................................. - 167 -

5.11.1. Gjendja Kombetare ne Shqiperi............................................... - 167 - 5.11.2. Gjendja ne Porto Romano ....................................................... - 178 - 5.11.3. Referenca ............................................................................... - 180 -

6. VLERESIMI I NDIKIMEVE ........................................................................ - 182 -

6.1. Ajri ................................................................................................ - 182 -

6.1.1. Faza e Ndertimit ........................................................................... - 182 - 6.1.1.1. Emetimi i Pluhurave ............................................................. - 182 - 6.1.1.2. Ndikimi i Depozitimit te Pluhurit dhe Receptoret.................. - 183 -

6.1.2. Faza Funksionimit ......................................................................... - 186 - 6.1.2.1. Karakteristikat CALPUFF....................................................... - 186 - 6.1.2.2. Fusha Mbuluese e Modelimit ............................................... - 188 - 6.1.2.3. Te dhena Meteorologjike ..................................................... - 190 - 6.1.2.4. Plani i Emetimeve................................................................. - 192 - 6.1.2.5. Ndikimet.............................................................................. - 194 -

6.1.3. Perfundime................................................................................... - 197 -

6.2. Toka .............................................................................................. - 198 -

6.2.1. Faza e Ndertimit ........................................................................... - 198 - 6.2.1.1. Faza 1................................................................................. - 198 - 6.2.1.2. Faza 2.................................................................................. - 199 -

6.2.2. Faza Funksionimit ......................................................................... - 200 -

6.3. Ujrat Siperfaqesore dhe Nentokesore .............................................. - 200 -


- 7 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

6.3.1. Faza e Ndertimit ........................................................................... - 201 - 6.3.1.1. Ujrat nentokesore ................................................................ - 201 - 6.3.1.2. Ujrat Siperfaqesore .............................................................. - 201 -

6.3.2. Faza e Funksionimit ...................................................................... - 202 - 6.3.2.1. Ujrat Nentokesore................................................................ - 202 - 6.3.2.2. Ujrat Siperfaqesore .............................................................. - 202 -

6.4. Zhurma.......................................................................................... - 209 -

6.4.1. Faza e Ndertimit ........................................................................... - 209 - 6.4.1.1. Legjislacioni per Akustiken ................................................... - 210 - 6.4.1.2. Vleresimi i Ndikimeve te Zhurmes......................................... - 212 - 6.4.1.3. Perfundime .......................................................................... - 213 -

6.4.2. Faza e Funksionimit ...................................................................... - 213 - 6.4.2.1. Modeli Matematikor ............................................................ - 213 - 6.4.2.2. Metoda e Llogaritjes ............................................................ - 214 - 6.4.2.3. Objektet e Studiuara ............................................................ - 216 - 6.4.2.4. Rezultatet ............................................................................ - 217 - 6.4.2.5. Perfundime .......................................................................... - 221 -

6.5. Bimesia, Flora, Fauna dhe Ekosistemet ............................................ - 222 -

6.5.1. Faza e Ndertimit ........................................................................... - 222 - 6.5.1.1. Largimi i Habitatit ................................................................ - 222 - 6.5.1.2. Ndotja e Tokes dhe e Ujit ..................................................... - 224 - 6.5.1.3. Zhurmat............................................................................... - 224 - 6.5.1.4. Rritja e Ndikimeve te Mjeteve te Transportit mbi Kafshet ...... - 225 - 6.5.1.5. Pushtimi nga Specie te Egra ................................................. - 225 -

6.5.2. Faza e Funksionimit ...................................................................... - 225 - 6.5.2.1. Ndotja e Ajrit ....................................................................... - 226 - 6.5.2.2. Shkarkimet e Ujrave ............................................................. - 226 - 6.5.2.3. Zhurmat............................................................................... - 228 - 6.5.2.4. Rritja e Ndikimeve te Mjeteve te Transportit ndaj Kafsheve ... - 229 -

6.5.3. Bibliografia ................................................................................... - 229 -

6.6. Peizazhi ......................................................................................... - 229 -

6.6.1. Pershkrimi i Projektit ..................................................................... - 230 - 6.6.2. Ndikimi ne Peizazh........................................................................ - 231 - 6.6.3. Perfundime................................................................................... - 231 -

6.7. Trafiku........................................................................................... - 232 -

6.7.1. Rrjeti Rrugor ................................................................................ - 232 - 6.7.1.1. Faza e Ndertimit................................................................... - 232 - 6.7.1.2. Faza Operacionale................................................................ - 232 -

6.7.2. Trafiku Detar ................................................................................ - 233 -


- 8 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

6.7.2.1. Faza e Ndertimit................................................................... - 233 - 6.7.2.2. Faza e Funksionimit.............................................................. - 233 -

6.8. Fushat Elektromagnetije Jo-Jonizuese.............................................. - 234 -

6.9. Kuadri Socio-Ekonomik .................................................................. - 234 -

6.9.1. Faza e Ndertimit ........................................................................... - 234 - 6.9.2. Faza e Funksionimit ...................................................................... - 235 -

6.10. Shendeti Publik .............................................................................. - 235 -

6.10.1. Faza e Ndertimit...................................................................... - 235 - 6.10.1.1. Ndotja Atmosferike.............................................................. - 235 - 6.10.1.2. Zhurma................................................................................ - 235 -

6.10.2. Faza e Funksionimit................................................................. - 236 - 6.10.2.1. Ndotja Atmosferike.............................................................. - 236 - 6.10.2.2. Zhurma................................................................................ - 238 -

7. MATRICA E VNM-SE ............................................................................. - 240 -

8. PLANI I MENAXHIMIT MJEDISOR ........................................................... - 247 -

8.1. Masat Lehtesuese dhe Kompensimi Gjate Fazes se Ndertimit ........... - 247 -

8.1.1. Udhezime per Planet e Veprimit te Kontraktoreve ......................... - 247 - 8.1.1.1. Menaxhimi i Mbetjeve, Derdhjeve dhe Trafikut..................... - 248 - 8.1.1.2. Plan ii Menaxhimit te Trafikut/Aksesit ................................... - 248 - 8.1.1.3. Plani ne Rastin e Derdhjes se Ndotesve................................. - 249 - 8.1.1.4. Programi per Menaxhimin e Materialeve te Rrezikshme........ - 249 - 8.1.1.5. Menaxhimi i Shendetit dhe Sigurise...................................... - 250 -

8.2. Masat Lehtesuese dhe Kompensimi Gjate Fazes Oeracionale ........... - 250 -

8.2.1. Masat Lehtesuese Mjedisore dhe Kompensimet ............................ - 250 - 8.2.1.1. Toka .................................................................................... - 251 - 8.2.1.2. Uji........................................................................................ - 251 - 8.2.1.3. Zhurma................................................................................ - 251 - 8.2.1.4. Mbetjet................................................................................ - 251 -

8.2.2. Pergjigjia Emergjente dhe Plani i Gadishmerise .............................. - 251 -

8.3. Monitorimi Mjedisor dhe Raportimi................................................. - 252 -

8.3.1. Faza e Ndertimit ........................................................................... - 252 - 8.3.1.1. Cilesia e Ajrit........................................................................ - 252 - 8.3.1.2. Dheu ................................................................................... - 252 - 8.3.1.3. Uji........................................................................................ - 252 - 8.3.1.4. Zhurma................................................................................ - 252 - 8.3.1.5. Mbetjet................................................................................ - 253 -

8.3.2. Faza e Funksionimit ...................................................................... - 253 -


- 9 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

8.3.2.1. Cilesia e Ajrit........................................................................ - 253 - 8.3.2.2. Toka .................................................................................... - 253 - 8.3.2.3. Uji........................................................................................ - 254 - 8.3.2.4. Zhurma................................................................................ - 254 - 8.3.2.5. Mbetjet................................................................................ - 254 -


- 10 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s


- 11 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

1. HYRJE

Ky Studim i Vleresimit te Ndikimit ne Mjedis lidhet me nje Termocentral te Ri te propozuar nga ENEL, kompania kryesore elektrike Italiane, ne zonen industriale te Porto Romano-s (Rajoni i Durrsit, Shqiperi).

Termocentrali i propozuar eshte pjese e Projektit te quajtur Kompleksi i Energjise dhe perfshin:

Termocentralin; Nje pontil 950 m i gjate, qe perdoret per shkarkimin dhe si dhe per transportimin

e nen-produkteve nga impianti (gipsit dhe hirit);

Nje linje energjie 400 kV, rreth 25 km e gjate, qe lidh nje stacion te ri energjie me Stacionin e Rrjetit Energjetik Kombetar Tirana 2;

Nje kabell nen-detar 500 kV DC, rreth 210 km i gjate, qe lidh nje stacion te ri AC/DC per shkembimin e energjise me Italine.

Impianti i Energjise, Pontili, Linja e Energjise, Kablli Nen-detar dhe facilitetet e aneksuara jane analizuar ne kater Studime te vecanta per Ndikimin Mjedisor.

Qellimi i ketij dokumenti eshte analiza e ndikimeve mjedisore te zbatimit te projektit te Termocentralit.

Vendodhja e propozuar per nderimin e Termocentralit, shtrihet ne nj zone fushore rreth 10 km ne veri te Durrsit, zone kjo e percaktuar nga Qeveria Shqiptare per perdorime industriale.

Termocentrali i ri eshte me djegie qymyri dhe perbehet nga dy njesi, 800 MW secila dhe do te ndertohet ne dy faza.

Termocentrali ne Porto Romano eshte projektuar sipas Teknikave me te Mira Ekzistuese te zbatueshme per kete lloj Impianti te Madh per Djegie.

Sistemi i trajtimit te gazit te oxhakut perfshin RKP Reduktimin Katalitik te Perzgjedhur sistemin e denitrifikimit, filtrin prej pelhure per heqjen e pluhurit, njesine per ftohjen e gazit dhe impiantin per heqjen e squfurit. Gazrat e oxhakut do te shkarkohen ne atmosfere permes nje oxhaku 150 m te larte, per secilen njesi.

Impianti do te pajiset me nje zone te posacme ku mund te instalohet nje Sistem per Grumbullimin dhe Vecimin e Karbonit te Pas-djegies.

Uji qe nevojitet per impiantin merret nga deti dhe trajtohet per te gjitha perdorimet ne proces.

Sistemi i ftohjes do te perdore uje deti, duke e qarkulluar ne cikel te hapur.

Impianti sht projektuar me qellim qe te reduktoje marrjen e ujit te pa-prpunuar per perdorime industriale dhe shkarkimin perkates. Derdhjet e ujrave te prdorura do te grumbullohen, drgohen ne impiantet e trajtimit te ujrave te prdorura dhe me pas do te shkarkohen ne det, ne prputhje me standartet perkatese ne fuqi.


- 12 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

1.1. PROFILI I PROPOZUESIT: ENEL

Enel eshte kompania me e madhe e energjise ne Itali dhe sherbimi i dyte ne liste ne Europe persa i takon kapacitetit te instaluar. Ajo prodhon, shperndan dhe shet elektricitet dhe gaz ne Europe, Ameriken Veriore dhe Latine. Ne vijim te marrjes se sherbimit Spanjoll Endesa, se bashku me partnerin Acciona, Enel tani eshte i pranishem ne 21 shtete me nje kapacitet prodhues prej 75,500 MW (ne 31 Dhjetor 2007) dhe u sherben me teper se 50 milione konsumatoreve te energjise dhe gazit. E rregjistruar ne bursen e Milanos qe ne 1999, Enel ka numrin me te madh te aksionereve se cdo kompani tjeter Italiane, rreth 1.7 milione investitore komerciale dhe institucional.

Enel eshte gjithashtu operatori i dyte me i madh Italian ne tregun e gazit natyror, me afersisht 2.5 milione konsumatore dhe zoteron 10% te tregut persa i perket volumit. Kompania ka 73,500 punonjes dhe vepron ne nje game te gjere stacionesh hidroelektrike, termoelektrike, nukleare, gjeotermale, me energji nga era dhe fotovoltaike.

Enel ishte sherbimi i pare ne bote per te zevendesuar matesat elektromekanike tradicionale te konsumatoreve me pajisje elektronike moderne qe bejne te mundur marrjen e leximit te matesit ne kohe reale dhe menaxhojne marredheniet kontraktuale ne distance. Ky inovacion i ka mundesuar Enel-it qe te furnizoje energji elektrike sipas kerkeses, cka ofron kursime per perdoruesit ne mbremje dhe ne fundjave, nje iniciative qe ka terhequr vemendjen e shume sherbimeve ne bote.

1.1.1. Veprimtaria Nderkombetare

Pasi perfundoi shitjen e aseteve jo-strategjike, Enel u angazhua aktivisht ne shtrirjen nderkombetare ne tregun e energjise dhe gazit. Me afersisht 30,000 MW ne impiante duke perdorur burime energjie te rinovueshme (hidro, gjeotermale, ere, diellore, biomase dhe prodhimi i kombinuar i nxehtesise e energjise - CHP) ne bote, Enel eshte lideri boteror ne kete sektor.

Ne pese vitet e ardhshme (2008-2012) Enel do te investoje 7.4 miliarde euro per zhvillimin e burimeve te rinovueshme te energjise dhe per kerkime e zhvillimin e teknologjive te reja mjedisore te favorshme.

Enel eshte mjaft i fokusuar ne zhvillimin nderkombetar dhe ka perfaqesite e tij ne Europe (Bullgari, France, Greqi, Itali, Rumani, Rusi, Sllovaki dhe Spanje), Ameriken e Veriut (Kanada dhe Shtetet e Bashkuara) dhe Ameriken Latine (Brazil, Kili, Kosta Rika, El Salvador, Guatemale, Meksike dhe Panama). Me Endesa-n, Enel do te jete i pranishem gjithashtu ne Argjentine, Kolumbi, Moroko, Peru dhe Portugali.

Enel vepron ne Spanje permes Enel Union Fenosa Renovables, nje kompani aktive ne sektorin e energjise nga era, hidro dhe prodhimi i kombinuar i nxehtesise e energjise.

Ne fillim te Tetorit 2007, Enel dhe partneri i saj Acciona dolen te sukseshem ne Oferten e tyre te Perbashket ne Tender mbi Endesa-n, sherbimi i pare ne Spanje. Enel dhe Acciona aktualisht zoterojne 92% te kapitalit te aksioneve te Endesa-s (Enel 67%, Acciona 25%).

Enel eshte nje nga operatoret me te medhenj te pavarur ne Amerike me Enel North America dhe Enel Latin America, dy kompani qe kane mbi 1,100 MW kapacitet te instaluar.


- 13 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

Ne Ameriken Veriore Enel ka 470 MW prodhim energjie hidroelektrike, ere dhe biomase dhe sapo ka firmosur nje marreveshje me kompanine TradeWind Energy ne Shtetet e Bashkuara per te rritur ne mbi 1,000 MW fuqine e re te eres. Ne Mars 2007, Enel, permes varteses se saj Enel North America, njoftoi marrjen e Burimeve AMP. Marrja perfshin nje projekt veprues dhe kater projekte zhvillimi gjeotermale ne faze te avancuar qe pritet te shtojne afersisht 150 MW kapacitet gjate kater viteve te ardhshme ne operimet e Enel North America, si dhe aksesin ne nje numer te caktuar te mundesive per te ardhmen.

Ne Ameriken Latine Enel prodhon 660 MW impiante hidroelektrike dhe me energji nga era. Enel Latin America vepron gjithashtu ne El Salvador ne fushen gjeotermale.

Ne France, Enel ka marre Erelis, nje kompani qe ka autorizime ne disa fusha te ndryshme per te ndertuar impiante ere deri ne 500 MW. Vec kesaj, ajo ka firmosur nje Memorandum Mirekuptimi me Edf per te marre 12.5% te projektit te ri te energjise berthamore European Pressurized Reactor (EPR). Enel zoteron 5% te burses franceze te energjise Powernext dhe eshte nje nga operatoret kryesore ne tregetimin e energjise ne vend me 1,000 MW shkembyer ne 2006.

Ne Bullgari, Enel ka marre kontrollin e impianteve me te medha ne vend, Maritza East III, ne Mars 2003. Impianti me djegie linjiti ka nje kapacitet prej 840 MW.

Ne Sllovaki, ne Shkurt 2005, Enel mori 66% te Slovensk Elektrrne (SE), prodhuesi me i madh i elektricitetit ne vend, dhe i dyti ne Europen Qendrore dhe Lindore, me nje kapacitet prodhues prej 6,000 MW, nje perzierje e aseteve berthamore, termale dhe hidro.

Ne Rumani, ne Prill 2005, ai mori 51% te dy kompanive te shperndarjes elektrike: Enel Distributie Banat dhe Enel Distributie Dobrogea, qe furnizojne 1.4 milione konsumatore. Ne vijim te marrjes se Electrica Muntenia Sud, te finalizuar ne 5 Qershor 2008, kompania e shperndarjes elektrike qe vepron ne zonen e Bukureshtit, Enel dyfishoi pranine e saj ne Rumani, duke arritur ne rreth 2.5 milione konsumatore.

Ne Rusi, Enel menaxhoi nga Qershor 2004 deri ne Shtator 2007 ne partneritet me grupin privat vendas ESN Energo Termocentralin Veri-Perendimor ne St. Petersburg. Enel mori gjithashtu nga ESN Group 49.5% te RusEnergoSbyt, nje tregtues Rus qe u jep elektricitet konsumatoreve me te medhenj industriale. Ne 4 Prill 2007, Enel mori permes SeverEnergia (ish Enineftegaz, nje konsorcium 40% Enel - 60% Eni) nje grup fushash gazi premtuese perfshi 100% te OAO Articgaz, 100% te ZAO Urengoil, 100% te OAO Neftegaztechnologiya. Aktualisht, Enel zoteron 55.8% te JCS Fifth Generation Company te Gjithe Tregut te Elektricitetit (OGK-5).

1.1.2. Struktura Aksionere

Ministria Italiane e Ekonomise zoteron 21.1% te kompanise ne menyre te drejperdrejte dhe 10.1% te tjera ne menyre jo te drejperdrejte permes nje huadhenesi shteteror Cassa Depositi e Prestiti, duke lene te lira 68.8%. Fale Kodit te Etikes, Raportit Mbeshtetes, politikes se saj per mbrojtjen mjedisore dhe adoptimit te praktikave me te mira nderkombetare per transparence dhe qeverisje korporate, aksioneret e Enel perfshijne fonde investimi nderkombetare, kompani sigurimi dhe fonde pensioni, fonde etike, se bashku me investitoret Italiane te pakices.


- 14 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

1.2. PROCEDURA PER MARRJEN E LEJES MJEDISORE

Kuadri ligjor per proceduren e VNM-se ne Shqiperise jepet nga Ligji nr. 8990 mbi Vleresimin e Ndikimit ne Mjedis, aprovuar me 23 Janar, 2003.

Procedura per Vleresimin Mjedisor mund te permblidhet ne dy fazat qe vijojne:

Miratimi Vendor (Lokal) Miratimi i MMPAU Qellimi i fazes se Miratimit Vendor duket se eshte marrja prej MMPAU e nje deklarate formale asnje kundershtim nga qeverisja vendore (Komuna Katund i Ri) dhe e nje vleresimi formal te VNM-se nga ARM, me udhezime te mundshme.

Rradha e veprimeve dhe periudha kohore per kete faze specifikohen ne Vendimin nr. 994, date 02.07.2008, dhe permblidhet si me poshte:

1. Propozuesi i paraqet ARM-se dhe qeverisjes vendore (Bashkise) dokumentacionin e projektit (Permbledhjen e Projektit Teknik dhe VNM-ne) per miratim.

2. Kryetari i Njesise se Qeverisjes Vendore organizon nje diskutim me publikun vendor te ndikuar (brenda 5 ditesh).

3. Kryetari i Njesise se Qeverisjes Vendore leshon nje dokument zyrtar me miratimin e Komunes dhe e transmeton kete dokument tek MMPAU (bashke me proces-verbalin e diskutimit te publikut te ndikuar).

4. ARM (brenda 5 ditesh) realizon nje shqyrtim fillestar te dokumentacionit te paraqitur nga Propozuesi; kerkesa e mundshme per dokumentacion shtese (shqyrtimi nga ARM nuk fillon me perpara se Propozuesi te paraqese dokumentacionin shtese).

5. ARM (brenda 20 ditesh) kryen inspektime ne terren, konsultohet me njesite e qeverisjes vendore, pergatit opinionin e justifikuar me shkrim per projektin dhe ja dergon ate MMPAU.

Qellimi i fazes se aprovimit nga MMPAU eshte pajtueshmeria me parimet e konventes se Aarhusit (ratifikuar nga Shqiperia me Ligjin n. 8672 date 26.10.2000). Qellimi i vleresimit nga te VNM-se nga MMPAU, eshte dhenia e Lejes Mjedisore dhe perkufizmi i udhezimeve perkatese per Propozuesin.

Rradha e veprimeve dhe periudha kohore per kete faze percaktohet ne Ligjin n. 8990, date 23.01.2003 dhe ne Vendimin n. 994, date 02.07.2008, dhe permblidhet si vijon:

1. MMPAU merr dokumentacionin e projektit nga ARM bashke me opinionin e saj zyrtar.

2. MMPAU fillon procesin e shqyrtimit, duke perfshire Komisionin Ministrorl.

3. Komisioni paraqet raportin e tij brenda 3 muajsh nga komunikimi i opinionit te ARM.

4. Qeverisja vendore dhe MMPAU organizon nje konsultim me publikun e ndikuar:


- 15 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

Qeverisja Vendore (Bashkia) dhe MMPAU informojne publikun e pergjithshem te ndikuar.

Informacioni publikohet vazhdimisht gjate 20 diteve, pa nderprerje (ne radiot dhe televizionet vendore, ne faqen e internetit te autoritetit publik, ne shtypin e perditshem dhe periodik (nese eshte e mundur), ne tabelen e njoftimeve te njesise(ve) te qeverisjes vendore. Ky kusht i fundit eshte I detyrueshem. Informacioni duhet te perfshije njoftimin e vendit ku eshte depozituar dokumentacioni I projektit per tu lexuar nga publiku, afatin kohor per te paraqitur komente (i cili eshte jo me pak se nje muaj nga data e fundit e shpalljes se njoftimit), percaktimin e dates dhe vendit per debatin me publikun.

Ne debatin me publikun [e pergjithshem] te ndikuar (shenim: popullsia, shoqata, OJQ, etj.) marrin pjese specialiste te MMPAU, kerkuese, eksperte te certifikuar qe kane pergatitur VNM-ne, dhe specialiste nga Ministrite qe kane lidhje me kete veprimtari.

Specialistet e MMPAU mbajne process-verbalin e takimit me publikun, ku shenohen te gjitha sugjerimet, verejtjet dhe propozimet nga publiku.

MMPAU pasqyron verejtjet ne projekt-lejen. 5. MMPAU merr vendimin e duhur per projektin dhe leshon deklaraten ose lejen

mjedisore, brenda 5 diteve nga paraqitja e raportit te Komisionit.

1.3. QELLIMI DHE KRITERET E VLERESIMIT TE NDIKIMIT NE MJEDIS

Studimi i Ndikimit ne Mjedis eshte kryer sipas kerkesave specifike te percaktuara nga Rregullorja Shqiptare per VNM (Ligji nr. 8990 dale me 23/01/2003) dhe udhezimeve te aplikueshme per studimet e ndikimit mjedisor (Direktiva 85/337/CEE, e perbere nga Direktiva KE 97/11/CE dhe 2003/35/CE; Procedurat Operacionale te Bankes Boterore 4.01).

Ne Studimin e Vleresimit te Ndikimit ne Mjedis, pershkrimi i gjendjes ekzistuese per cdo perberes mjedisor mbulon nje zone prej 5 km nga qendra e vendodhjes se Termocentralit (zona e studiuar). Per perberes te vecante shtrirja mund te jete e ndryshme: per shembull per Atmosferen (ajrin) siperfaqja eshte me e madhe (40x40 km), ndersa me Zhurmen eshte me e vogel (rreth 2 km).

Zona e studiuar paraqitet ne Figuren 1.3a.

Pervec Hyrjes, Studimi i Vleresimit te Ndikimit ne Mjedis perfshin:

Motivimin e Projektit te Propozuar, ne te cilin paraqitet nje skeme e tregut energjetik shqiptar si dhe zgjedhjet kryesore te projektit;

Kuadri Ligjor, ne te cilin jepen rregullat kryesore perkatese per projektin specifik; Pershkrimi i Projektit, i cili ben nje pershkrim te projektit te Termocentralit,

perfshire teknologjite alternative te marra ne konsiderate, shfrytezimin e burimeve, emetimet dhe mbetjet;

Linja Baze Mjedisore, qe perfshin identifikimin e zones se studjuar dhe pershkrimin e linjes baze ekzistuese per cdo komponent mjedisor qe mund te preket nga projekti;


- 16 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

Vleresimi i Ndikimit, ne te cilin ndikimet e mundshme ne mjedis per shkak te projektit vleresohen ne aspektin cilesor dhe/ose sasior; kurdo qe eshte e nevojshme, per ndikime te medha, vleresimi kryhet duke perdorur gjithashtu modele shkencore parashikimi;

Matrica e VNM-se, qe permbledh ndikimet e analizuara ne Studimin e Vleresimit te Ndikimit ne Mjedis;

Plani i Monitorimit, i cili pershkruan mjetet monitoruese te parashikuara per te kontrolluar impiantin dhe efektet e tij ne mjedis.


- 17 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s


- 18 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

2. MOTIVIMI I PROJEKTIT TE PROPOZUAR

2.1. TREGU SHQIPTAR I ELECTRICITETIT

Gjate viteve te fundit, Shqiperia ka ruajtur nje stabilitet makroekonomik, si dhe vlera relativisht te larta te zhvillimit ekonomik (shiko Tabelen 2.1a).

Shqiperia shfaq nje dobesi te madhe ne sektorin e energjise. Ne menyre te vecante, ne 2002 nje ngadalesim ne zhvillimin ekonomik u shkaktua nga sasia e vogel e prodhimit te energjise elektrike dhe permbytjet.

Tabela 2.1a Zhvillimi Ekonomik ne Shqiperi

Megjithe sasine vogel dhe t pa mjaftueshme te prodhimit te energjise elektrike q perben nje pengese per zhvillimin ekonomik, ne 15 vitet e fundit nuk eshte ndertuar asnje impiant i ri energjie.

Elektriciteti mbetet relativisht i shtrenjte per shume konsumatore.

Ne Shqiperi, 99% e energjise elektrike prodhohet nga impiantet e hidrocentraleve, megjithate ajo shfrytezon vetem 30% te potencialit hidroenergjitik.

Impiantet kryesore te hidrocentraleve perdorin rrjedhen e lumit per te prodhuar elektricitet si dhe kapacitete te caktuara per akumulimin e ujit. Ka nje varesi te larte te prodhimit te energjise nga kushtet hidrologjike. Ne fakt, nese zvogelohen prurjet e lumit, ulet edhe prodhimi i energjise dhe mundesia e sigurimit te eletricitetit ne tregun e brendshem.

Tabela qe vijon permbledh shifrat kryesore mbi tregun Shqiptar te elektricitetit.


- 19 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

Tabela 2.1b Tregu Shqiptar i Elektricitetit

Ne muajt e pikut, Dhjetor e Janar (1,3 GWh) sistemi i energjise mbulon vetem 85-90 % te konsumit total te energjise, cka con ne nderprerje te energjise.

Shqiperia importon nje pjese te elektricitetit te nevojshem nga vendet fqinje (Maqedonia, Kosova dhe Greqia), por importi kufizohet nga kapaciteti i ulet i linjave te trasmetimit te energjise.

Aktualisht nje termocentral i ri (98 MW) eshte ne ndertim ne Vlore dhe pritet qe linja te reja trasmetimi energjie te lidhin Shqiperine me vendet fqinje, sic tregohet ne Tabelen 2.1c.

Tabela 2.1c Linja te reja energjie te Parashikuara ne Shqiperi


- 20 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

2.2. OBJEKTIVAT E PROJEKTIT TE PROPOZUAR

Qellimi kryesor i Projektit te propozuar eshte ndertimi i nje impianti te ri per te permiresuar zhvillimin e prodhimit te energjise ne Shqiperi, duke perdorur nje burim energjie me kosto t ulet, ne gjendje qe te perkrahe zhvillimin ekonomik te Shqiperise dhe te permiresoje gjendjen kritike ekzistuese.

Tabela vijuese 2.2a paraqet rritjen e parashikuar te konsumit te energjise elektrike ne Shqiperi.

Tabela 2.2a Rritja e Konsumit Total te Elektricitetit (GWh)

Aktualisht Parashikimi Rritja 2005 2010 2015 2020 Perqindje (%) Konsumi Total 6,695 7,802 9,391 12,490 4.2

Ne Qershor 2003, Ministria e Industrise dhe Energjetikes, permes Agjencise Kombetare te Energjise ne bashkepunim me institucione te tjera, adoptoi nje Strategji Kombetare per Energjine ne Vend.

Dokumenti perkates analizon ndryshimet e nevojshme qe duhet te ndodhin per te rritur sigurine e furnizimit me energji dhe per te optimizuar burimet e energjise ne Shqiperi, duke plotesuar keshtu kerkesen dhe arritur nje zhvillim te qendrueshem ekonomik ne vend ne te ardhmen.

Strategjia e adoptuar nga Qeveria identifikoi investimet prioritare (bazuar ne rritjen e pritshme te kerkeses dhe ndikimin e masave per ruajtjen e energjise), nevojat per financim dhe reformat e nevojshme per sektorin (perfshire ato te parashtruara ne Deklaraten per Politikat ne Sektorin e Energjise Banka Boterore, 2005).

Problemet kryesore, te identifikuar dhe nenvizuar ne analize, lidhen me gjendjen ekzistuese ne aspektin e furnizimit dhe prodhimit, ne vecanti:

Kapaciteti aktual i prodhimit eshte i pamjaftueshem per te plotesuar kerkesen ekzistuese, si rrjedhoje, ka nderprerje te furnizimit te konsumatoreve me energji elektrike

Humbjet teknike ne transmetim shperndarje jane ende te larta; Nderlidhja elektrike me vendet fqinje perfshin tre linja, me kapacitet te ulet

trasmetimi.

Sipas gjendjes se pershkruar me siper, jane identifikuar tre strategjite qe vijojne:

Rritja e kapacitetit te prodhimit; Zevendesimi i sherbimeve ekzistiese me te tjera me energji me te ulet, perfshi

kursimin e elektricitetit;

Zgjerimi i sistemeve te transmetimit dhe shperndarjes. Ne lidhje me ceshtjen e fundit, KESH (Korporata Energjetike Shqiptare), ne lidhje te ngushte me Group of Donors dhe ENEL, ka pergatitur nje Plan Investimi, me qellim qe te reduktoje humbjet dhe te rrise shtrirjen e sistemeve te transmetimit dhe shperndarjes.

Fale ketyre investimeve, permiresimi i sistemeve te prodhimit, transmetimit dhe shperndarjes eshte ne vazhdimesi dhe shume projekte jane ne zhvillim.


- 21 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

Projekti i propozuar behet pjese e strategjise kombetare te adoptuar nga Qeveria per energjine, qe synon te permiresoje sistemin e transmetimit dhe shperndarjes se energjise ne Shqiperi, me qellim qe te siguroje furnizimin me energji te popullsise, tregtise dhe industrise.

Ndertimi dhe venia ne pune e linjes se re te transmetimit do te sjelle perfitime te drejtperdrejte dhe te terthorte ne ekonomine e vendit si dhe mundesi sociale dhe ekonomike per komunitetet lokale qe preken drejtperdrejte nga zhvillimi i Projektit. Perfitimet kryesore sociale dhe ekonomike te identifikuara jane:

Permiresimi i infrastruktures dhe sherbimeve; Mundesi per rritje ekonomike ne shkalle lokale dhe ne shkalle vendi. Meqenese projekti do te permiresoje prodhimin e energjise elektrike dhe kapacitetin e shkembimi me vendet fqinje, ky projekt perfaqeson gjithashtu nje partneritet te rendesishem dhe te vlefshem ndermjet kompanive shqiptare dhe kompanive europiane qe veprojne ne sektorin e energjise.

2.2.1. Varianti Qymyrgur i Paster

Projekti i propozuar duket si varianti kryesor per te rritur kapacitetin e prodhimit elektrik ne Shqiperi me kosto ekonomike dhe mjedisore te pranueshme.

Mundesia per te siguruar qymyrgurin ne shume vende ne bote dhe fakti q rezervat qymyrgurit jane mjaft me te medha sesa ato te hidrokarbureve, e ben ate nje lende djegese ekonomikisht te leverdisshme dhe nga pikpamja strategjike mjaft t rendesishem pr t siguruar nje kombinim te pershtatshem dhe t ekuilibruar te burimeve te para te perdorura per prodhimin e energjise elektrike.

Gjithashtu, nga kendveshtrimi ekologjik, adoptimi i teknologjive me moderne per reduktimin e shkarkimeve dhe rendimenti me i larte i impianteve, e bejne perdorimin e qymyrgurit te pajtueshem me rregullat mjedisore.

Politika e Enelit per ta bere perdorimin e qymyrgurit "te paster" bazohet ne tre linja kryesore veprimi:

Menaxhimi korrekt dhe i sigurte i lendes djegese; Rritja e efikasitetit termodinamik; Reduktimi i detyruar i shkarkimeve ndotese.

Menaxhimi Korrekt dhe i Sigurte i Lendes Djegese

Planifikohet qe qymyrguri te trajtohet duke perdorur struktura krejtesisht te mbyllura dhe te automatizuara, te cilat minimizojne perhapjen e pluhurit. Minerali, i cili mberrin ne impiantin e energjise me anije, merret nga hambari i anijes nepermjet nje rripi te mbyllyr transmetimi, i cili e mbart ate drejperdrejt per ne depozite, pjeserisht e mbrojtur me pritese ere dhe (mbushja me dhe, ne fund me bime) e pajisur me mjete per te kontrolluar perhapjen e pluhurave (p.sh. sperkatesit me uje).

Hiri nga djega, i nxjerre nga filtrat prej pelhure, grumbullohet ne kulle silosi dhe, si rrjedhoje, transferohet perseri, duke perdorur nje sistem te mbyllur automatik, ne hambaret e anijeve per transportim ne vendet per ri-perdorim. Ne fakt, hiri eshte


- 22 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

nen-produkt i impiantit, i cili ri-merret dhe ri-perdoret ne industrine e cimentos si lende e pare per prodhimin e saj dhe si lende inerte per betonin.

Vec kesaj, gipsi i prodhuar ne desulfurizimi, nje nen-produkt tjeter i impiantit, i nxjere dhe i filtruar, ruhet perkohesisht ne nje makineri hangar, te pajisur me telekomande automatike per shkarkim dhe ne vijim, perpunim per transportim ne zonat e perdorimit.

Rritja ne Efikasitetin Termodinamik

Planifikohet qe te adoptohen boliere ultra-superkritike per mbeturinat e qymyrgurit, te cilet do te mundesojne nje rritje te rendimentit termodinamik te Termocentralit te Ri te pakten 7 perqind (nga 38% ne rreth 45%) nese krahasohet me nje impiant tradicional.

Pluhurizimi i qymyrgurit eshte teknika me e perhapur e djegies dhe po i nenshtrohet zhvillimeve te metejshme. Perdorimi i djegesve te vecante ul gjithashtu emetimin e ndotesve qe ne fillim, ne dhomen e djegies.

Me teknologjine ultrasuperkritike (USC), temperatura e avullit ne bolier mund te shkoje mbi 600 C dhe presioni deri ne afersisht 280 bar, nepermjet perdorimit te materialeve te reja per bolierin, turbinen me avull dhe perberesit kryesore te ciklit termodinamik.

Praktikisht, parametrat e procesit cohen ne limitet teknike qe pajtohen me teknologjite aktuale, duke rezultuar n nj rendiment te larte t sistemit, gje q ben t mundshem gjithashtu nje kursim te konsiderueshem te lendes djegese (si rrjedhim, reduktim te shkarkimeve dhe nen-produkteve) ne prodhimin ekuivalent te elektricitetit.

Reduktimi i Detyruar ne Emetimet Ndotese

Filtra pelhure te prodhimeve me te fundit perdoren per te parandaluar perhapjen e pluhurit qe eshte i pranishem ne gazin e oxhakut ne atmosfere. Parimi i punes eshte i thjeshte dhe eshte pak a shume i njejte si per qeset e zakonshme te fshesave me korent. Megjithate, lloji dhe numri i qeseve dhe materialet e perdorura e bejne sistemin mjaft efikas per te filtruar pluhurin e imet.

Efikasiteti i largimit te kokrrizave eshte shume i larte, rreth 99.9%. Sistemet e reja e me efikasitet te larte per heqjen e azotit katalitik jane planifikuar per reduktimin e oksideve te azotit (NOx), bazuar ne reaksionin kimik ndermjet NOx, amoniakut dhe oksigjenit dhe pranine e "katalizatoreve perzgjedhes". Efikasiteti i reduktimit te oksidit te azotit eshte me i larte se 85%.

Per reduktimin e oksideve te squfurit (SOx) perdoren sistemet e avancuara per heqjen e squfurit tip-gelqere/gips. Mjaft shkurtimisht, sistemi mund te krahasohet me nje "dush" te madh ne te cilin gazet lahen nga nje rryme uji e pasuruar me gelqere. Karbonati i kalciumit qe permban perzierja vepron kimikisht me oksidet e squfurit pervec ajrit, duke dhene gipsin e paster si produkt final, plotesisht i pershtatshem per tu ri-perdorur per ndertime.

Sistemi arrin nje efikasitet reduktimi prej 95%.


- 23 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

Ne perfundim, eshte vertete e mundur qe te flasim per perdorimin e paster te qymyrgurit, meqenese teknologjite e adoptuara mundesojne nje reduktim te emetimeve.

2.2.2. Akumulimi dhe vecimi i CO2

Lendet djegese (nafta, gazi natyral, qymyrguri) nxirren nga toka. Kur ato i nenshtrohen proceseve te djegies me qellim qe te prodhojne energji, karboni qe eshte brenda tyre lidhet me oksigjenin e ajrit duke formuar dioksidin e karbonit (CO2), i cili konsiderohet si nje nga pergjegjesit kryesore per efektin sere.

Eshte i mundur akumulimi i dioksidit te karbonit te prodhuar ne impiantet e energjise dhe kthimi i tij ne shtresat me te thella ne toke, duke e izoluar ate atje pergjithmone.

Qendrat e kerkimit dhe operatoret industriale kudo ne bote po punojne per te identifikuar sistemin me te mire per ta bere kete. Vecanerisht, ka shume projekte akoma n faze studimi ne Shtetet e Bashkuara dhe ne Bashkimin Europian.

Pasi eshte grumbulluar CO2, mund te depozitohet ne formacione gjeologjike, sic jane vendburimet tashme te shfrytezuara te naftes dhe gazit dhe te akuifereve te kripur ne thellesi.

Keto formacione gjeologjike ofrojne nje kapacitet te madh akumulimi, i cili eshte i mjaftueshem per te kufizuar shkarkimet njerezore ne bote te CO2 per dhjetra dhe ndoshta qindra mijera vjet.

Enel eshte i perkushtuar ne projekte eksperimentale qe lidhen me akumulimin e CO2 te cliruar nga impiantet e energjise me lende djegese tradicionale dhe duke e ruajtur ate ne formacionet gjeologjike. Konstruksioni i projektit parashikon nje impaint per trajtimin e tymrave me nje kapacitet prej 600 mije metra kub/ore, si rrjedhoje, ne gjendje qe te akumuloje pjese te gjithe ngarkeses se tymrave te prodhuar nga nje njesi termoelektrike 600 MW dhe duke vecuar CO2.

Perpara se te ndertohet impianti, do te kryhen kerkime laboratorike dhe do te instalohet nje qark pilot ne njerin prej impianteve ekzistuese te Enelit.

Ne lidhje me aftesine magazinuese te formacioneve gjeologjike te CO2, Instituti Kombetar Italian i Gjeologjise dhe Vullkanologjise(INGV) po kryen nje studim fizibiliteti per te percaktuar karakteristikat gjeologjike, hidrogjeologjike, gjeokimike dhe gjeomekanike te nje vendi ideal.

Ne te njejten kohe, ndersa eshte ne pritje te rezultateve te investimeve perkatese ne kerkim, Enel eshte duke adoptuar tashme nje sistem per akumulimi dhe ruajtjen e CO2, i cili mund te kontribuoje ne reduktimin e emetimeve ne nje shkalle te vogel, por jo te parendesishme.

Ne Termocentralin e Porto Romanos, nje zone e pershtatshme do ti dedikohet instalimit te mundshem t nje Impianti per Akumulimin e Dioksidit te Karbonit, sapo teknologjia te jete gati per aplikimet ne shkalle industriale.


- 24 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s


- 25 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

3. KUADRI LIGJOR, RREGULLATOR DHE I POLITIKAVE

3.1. HYRJE

Ky kapitull ben nje pershkrim te ceshtjeve qe vijojne:

Te dhena te pergjithshme mbi kuadrin institucional dhe legjislativ shqiptar Ligjet, vendimet shqiptare dhe konventat nderkombetare perkatese per mbrotjen

e mjedisit;

Legjislacioni shqiptar mbi vleresimin e ndikimit ne mjedis; Nderveprimi ndermjet ligjit kombetar te VNM-se dhe ligjeve te tjera per mjedisin; Udhezimet e Bankes Boterore per Vleresimin Mjedisor; Legjislacioni European i references per mbrojtjen mjedisore; Politika Shqiptare per Sektorin e Energjise; Planet qe lidhet me mbrojtjen e tokes, ujrave siperfaqesore dhe nentokesore; Planifikimi hapesinor dhe urbanistik perkates per vendndodhjen e Projektit.

3.2. TE DHENA TE PERGJITHSHME MBI KUADRIN INSTITUCIONAL DHE LEGJISLATIV SHQIPTAR

Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujrave eshte krijuar ne Shqiperi qe nga viti 2005.

Deri ne 1991, dokumentat kryesore perkatese te kuadrit legjislativ mjedisor ishin Mbrojtja Mjedisore nga Ndotja, Nr. 5105, dale ne 1973 dhe Vendimi i Keshillit te Ministrave Nr. 205, dale ne 1973, te cilat permbajne masa per mbrojtjen mjedisore dhe pakesimin e ndotjes.

Pas 1991,per shkak te ndryshimeve politike dhe nevojave qe linden nga ekonomia e decentralizuar, filloi nje process per hartimin dhe permiresimin e nje numri ligjesh, te cilat ju referuan kryesisht modeleve te vendeve te KE.

Ne periudhen 2002-2003, eshte aprovuar nga Parlamenti Shqiptar nje pakete e rendesishme ligjesh ne lidhje me mjedisin. Ne vecanti, bazuar ne aktet legjislative, Qeveria eshte e detyruar qe te garantoje nje mjedis te mire ne aspektin shendetesor dhe ekologjik, per brezat aktual dhe ata te ardhshem dhe nje shfrytezim racional te burimeve natyrore perfshire pyjet, ujrat dhe kullotat, sipas kerkesave perkatese te zhvillimit. Gjithashtu, do te garantohet e drejta e informimit mbi statusin mjedisor dhe mbrojtjen mjedisore.

3.3. LIGJET, VENDIMET SHQIPTARE DHE KONVENTAT NDERKOMBETARE PERKATESE PER MBROJTJEN E MJEDISIT

Nje plan i kuadrit legjislativ shqiptar mbi mbrojtjen mjedisore jepet ne Tabelen 3.3a dhe Tabelen 3.3b. Ato i referohen nje game te gjere te ceshtjeve mjedisore dhe ceshtjeve qe lidhen me mjedisin, nder te cilat kryesore jane: reduktimi i ndotjes,


- 26 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

burimet ujore, cilesia e ajrit, kontrolli dhe eleminimi i ndotjes, perdorimi i tokes, mbetjet, legalizimi i proceseve te zhvillimit urban te pa-planifikuar, administrimi i bashkise, aktivitetet e monitorimit mjedisor, pergjegjesite dhe e drejta e informimit.

Tabela 3.3a Ligjet

Numri Data Titulli Ligji Nr. 7501 19/07/1991 Per Token (me ndyshimet dhe modifikimet perkatese) Ligji Nr. 7623 13/10/1992 Per Pyjet dhe Policine e Sherbimit Pyjor Ligji Nr. 7665 21/01/1993 Per Zhvillimin e Zonave qe kane perparesi Turizmin Ligji Nr. 7895 27/01/1995 Kodi Penal i Republikes se Shqiperise (Kapitulli IV krimet

mjedisore) Ligji Nr. 7917 13/04/1995 Per Kullotat dhe Livadhet Ligji Nr. 8094 21/03/1996 Per Largimin Publik te Mbeturinave Ligji Nr. 8093 21/03/1996 Per Rezervat Ujore Ligji Nr. 8102 28/03/1996 Per Kuadrin Rregullator te Sektorit te Furnizimit me Uje

dhe te Largimit dhe Perpunimit te Ujerave te Ndotura

Ligji Nr. 8302 12/03/1998 Per Administrimin e te Ardhurave qe krijohen ne Pyje dhe Kullota Pasuri Shteterore

Ligji Nr. 8405 17/09/1998 Per Urbanistiken (me amendamentet perkatese) Ligji Nr. 8053 30/06/1999 E Drejta per tu Informuar ne lidhje me Dokumentat

Zyrtare Ligji Nr. 8652 31/07/2000 Per organizimin dhe funksionimin e Qeverisjes Vendore Ligji Nr. 8897 16/05/2002 Per Mbrojtjen e Ajrit nga Ndotja Ligji Nr. 8905 06/06/2002 Per Mbrojtjen e Mjedisit Detar nga Ndotja dhe Demtimi Ligji Nr. 8906 06/06/2002 Per Zonat e Mbrojtura Ligji Nr. 8934 05/09/2002 Mbrojtja e Mjedisit, eshte ligji baze, qe vjen pas ligjeve

te aprovuara ne 1993 per Mbrojtjen e Mjedisit Ligji Nr. 8990 23/01/2003 Per Vleresimin e Ndikimit ne Mjedis Ligji Nr. 9010 13/02/2003 Per Administrimin Mjedisor te Mbetjeve te Ngurta Ligji Nr. 9108 17/07/2003 Per Substancat dhe Preparatet Kimike Ligji Nr. 9115 24/07/2003 Per Trajtimin Mjedisor te Ujerave te Ndotura Ligji Nr. 9244 17/06/2004 Per Mbrojtjen e Tokes Bujqesore

Ligji Nr. 9298 28/10/2004 Per Ratifikimin e Marreveshjes se Koncesionit te tipit BOT, per ndertimin dhe shfrytezimin e pontilit te naftes, gazit dhe nen-produkteve te tyre ne zonen bregdetare te Porto Romanos

Ligji Nr. 9482 03/04/2006 Per Legalizimin, Urbanizimin dhe Integrimin e Ndertimeve pa Leje

Ligji Nr. 9537 18/05/2006 Per Administrimin e mbetjeve te rrezikshme Ligji Nr. 9587 20/07/2006 Per Mbrojtjen e biodiversitetit Ligji Nr. 9693 19/03/2007 Per Fondin Kullosor Ligji Nr. 9774

12/07/2007 Per Vleresimin dhe Administrimin e zhurmes ne mjedis


- 27 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

Tabela 3.3b Vendime te Keshillit te Ministrave dhe norma te tjera

Numri Data Titulli VKM (1) Nr. 228 27/05/1992 Mbrojtja e Zonave Urbane nga ndotja dhe Demtimi VKM Nr. 88 01/03/1993 Miratimi i Zonave qe kane Perparesi Zhvillimin e

Turizmit VKM Nr. 420 17/08/1993 Aprovimi i Pergjithshem i Marreveshjes per Programin e

Integruar te Zones bregdetare ne Shqiperi VKM Nr. 26 31/01/1994 Mbetje dhe teprica te rrezikshme VKM Nr. 102 15/01/1996 Aprovimi i Pergjithshem i Strategjise per Zbatimin e

Projektit mbi Vleresimin Mjedisor nga Zbatimi i Projektit te Pyjeve

Udhezimi 06/01/1998 Dhenia e Informacionit Mjedisor. E Drejta Publike per tu informuar

VKM Nr. 145 26/02/1998 Rregullorja higjieno-sanitare per analizen e cilesise se ujit te pijshem, projektimi, ndertimi dhe monitorimi i sistemeve te furnizimit me uje te pijshem

VKM Nr. 103 31/03/2002 Monitorimi i Mjedisit ne Republiken e Shqiperise VKM Nr. 364 18/07/2002 Aprovimi i Planit te Administrimit per Zonen e Bregdetit VKM Nr. 435 12/09/2002 Aprovimi i normave per shkarkimin e ajrit ne

Republiken e Shqiperise VKM Nr. 676 20/12/2002 Shpallja si zone e mbrojtur e monumenteve natyrore ne

Shqiperi VKM Nr. 249 24/4/2003 Aprovimi i dokumentacionit te nevojshem per licensen

e mjedisit dhe te komponenteve te licenses se mjedisit VKM Nr. 268 24/4/2003 Certifikimi i specialisteve per vleresimin e ndikimit

mjedisor dhe auditimin mjedisor VKM Nr. 266 24/4/2003 Administrimi i Zonave te Mbrojtura VKM Nr. 267 24/4/2003 Procedurat per propozimin dhe shpalljen e zonave te

mbrojtura dhe neutrale VKM Nr. 803 04/12/2003 Mbi normat e cilesise se ajrit Rregullore Nr. 1 17/08/2004 Pjesemarrja e publikut ne vleresimin e ndikimit ne

mjedis VKM Nr. 560 27/08/2004 Percaktimi i kushteve lehtesuese per ndertimin e

impianteve te reja per prodhimin e energjise elektrike VKM Nr. 177 31/03/2005 Normat e lejuara te shkarkimeve dhe kriteret per

ndarjen ne zona te mjedisit ujor ku do te shkarkohen rrjedhjet

Udhezimi i Ministrit Nr. 2

21/05/2007 Aprovimi i listes se aktiviteteve me ndikimet mjedisore, rregullat dhe procedurat per te nxjerre autorizimin dhe miratimin per agjencite rajonale te mjedisit

VKM

02/07/2008

Mbi pjesemarrjen e publikut ne procesin e vendim-marrjes

Rregullorja kryesore per mbrojtjen e mjedisit eshte Ligji nr. 8934 dale ne Shtator 2002, i cili ka per synim percaktimin e shfrytezimit racional te burimeve mjedisore dhe reduktimin e ndotjes mjedisore. Objektivat kryesore te ketij ligji jane gjithashtu procedura e Vleresimit te Ndikimit ne Mjedis dhe lejet mjedisore .

Disa akte te tjera legjislative te Tabeles 1 qe lidhen me objektivat e Projektit pershkruhen shkurtimisht me poshte:

Cilesia e Ajrit

Ligji Nr. 8897 per Mbrojtjen nga Ndotja e Ajrit, Maj 2002, synon qe te garantoje cilesine e ajrit duke vendosur kufizime ne emetimet ne ajer. Sipas Ligjit, ndotesit e ajrit duhet te marrin leje mjedisore per te ushtruar aktivitete qe ndotin ajrin nga Ministria e Mjedisit dhe nga qeverisjet vendore.

(1) Vendim i Keshillit te Ministrave


- 28 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

Vendimi Nr. 435 ne lidhje me aprovimin e normave per emetimet ne ajer ne Republiken e Shqiperise, Shtator 2002 , percakton nivelet e lejuara te ndotesve ne ajer per cdo fushe veprimtariet.

Vendimi Nr. 803 mbi normat e cilesise se ajrit, Dhjetor 2003, percakton vlerat kufitare per ndotesit atmosferike.

Derdhjet e Lengshme

Ligji Nr. 9115 ne lidhje me trajtimin mjedisor te ujrave te ndotura, Korrik 2003, kerkon nga entet qe shkakrkojne ujra te ndotura qe te reduktojne ne menyre e vazhdueshme sasine e ujrave te ndotura qe shkarkohen, per te ulur shkallen e ndotjes dhe per te trajtuar ujrat e ndotura.

Vendimi Nr. 177 mbi normat e lejuara te shkarkimeve te lengshme dhe kriteret per ndarjen ne zona te mjediseve ujore marrese nga substancat e rrezikshme (Lista I dhe II e Aneksit nr. 1) duke percaktuar nivelet kufitare per nje liste substancash (Anekset 2 dhe 3) dhe kriteret per identifikimin e zonave te ndjeshme dhe me pak te ndjeshme per te cilat do te zbatohen dispozita te ndryshme (Aneksi 5).

Mbetjet e Ngurta

Ligji Nr. 9010 mbi trajtimin mjedisor te mbetjeve te ngurta, Shkurt 2003, synon te siguroje mbrojtjen e mjedisit dhe shendetit te njerezve nga ndotja dhe demet qe rezultojne nga mbetjet e ngurta permes trajtimit mjedisor e cdo faze nga prodhimi tek hedhja. Prodhuesit e mbetjeve kane detyrimin per:

te identifikuar sistemet e duhura per riciklim dhe perpunim ne perputhje me llojin e teknologjise qe ato perdorin dhe natyren e sasine e mbetjeve qe ato krijojne;

te akumuluar dhe trajtuar mbetjet per te siguruar qe proceset vijuese te menaxhimit te mbetjeve mjedisore do te manovrohen sic duhet;

te bere vecimin e mbetjeve qe ne fillim dhe ti grumbulloje ato vecas; te percaktoje nje sistem monitorimi dhe te publikoje te dhena monitoruese

cdo 3 muaj.

Prodhuesit e mbetjeve duhet te perpunojne planet teknike, teknologjike dhe organizative te mbetjeve, te cilat do ti nenshtrohen shqyrtimit nga Inspektorati Mjedisor, nga autoriteti licensues dhe nga autoritetet e qeverisjes vendore. Perpunimi dhe hedhja e mbetjeve industrial, duhet bere ne impiante dhe teknologji te projektuara posacerisht per cdo lloj mbetje industriale.

Ligji Nr. 9537 per menaxhimin e mbetjeve te rrezikshme, Maj 2006, percakton detyrimet, per plotesimin e te cilave prodhuesi:

Do te paraqese nje program te shkruar per te reduktuar volumin, sasine dhe toksicitetin e mbetjeve te rrezikshme;

Do te jete pergjegjes per kostot e transportit, heqjen ose perpunimin e mbetjeve te rrezikshme qe ato sjellin;


- 29 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

Do te transferoje mbetjet e rrezikshme vetem te shoqeruara me nje shenim dergese malli dhe vetem nga nje operator i autorizuar;

Do te shmange perzierjen e mbetjeve te rrezikshme me mbetje te tjera; Do te mbaje proces-verbal (sasia, natyra, origjina, lloji i transportit dhe metoda

e trajtimit) per te gjitha mbetjet e rrezikshme, sipas nje formati qe do te specifikohet nga Ministri dhe do ti dergohet nje kopje e ketyre proces-verbaleve Agjencise Rajonale te Mjedisit ne rrethin perkates cdo gjashte muaj.

Zhurma

Ligji per vleresimin dhe menaxhimin e zhurmes mjedisore Nr. 9774 dale ne Korrik 2007 kerkon qe personat juridike, aktiviteti, pajisjet dhe/ose impiantet e te cileve prodhojne zhurme, te marrin masa parandaluese dhe te verejne vlerat limit te zhurmes. Per aktivitete qe prodhojne zhurme, leja mjedisore percakton kerkesat qe ata duhet te plotesojne per te qene ne perputhje me kete ligj.

Gjithashtu, Parlamenti i Republikes se Shqiperise ratifikoi nje seri Konventash e Protokollesh Nderkombetare ne lidhje me ceshtjet mjedisore. Aktet kryesore qe lidhen me mbrojtjen e mjedisit, informimin dhe pjesemarrjen e publikut paraqiten ne Tabelen 3.3c.

Tabela 3.3c Konventat Mjedisore Kryesore te ratifikuara nga Republika e Shqiperise

Emri Permbajtja Data e Ratifikimit Konventa Basel Konventa Basel mbi Kontrollin e Levizjeve pertej

Kufirit te Mbetjeve te Rrezikshme dhe Heqja e tyre

Maj 13, 1997

Konventa Barcelona Konventa per Mbrojtjen e Detit Mesdhe kunder Ndotjes

Tetor 26, 2000

Konventa Ramsar Konventa per Mocalishtet e Rendesise Nderkombetare, vecanerisht per Habitatin e shpendeve te ujit

Mars 29, 1996

Konventa arhus Konventa per te drejten e informimit publik dhe pjesemarrjen ne procesin e vendim-marrjes mjedisore dhe perqasja gjyqesore ne ceshtjet mjedisore

Tetor 26, 2000

Protokolli i Kiotos Protokolli i Kiotos ne Konventen e Kuadrit te Kombeve te Bashkuara mbi Ndryshimet Klimatike

Prill 1, 2005

3.4. LIGJI SHQIPTAR PER VLERESIMIN E NDIKMIT NE MJEDIS

3.4.1. Kerkesat per VNM te Thelluara

Ligji aktual Nr. 8990 mbi Vleresimin e Ndikimit ne Mjedis u miratua ne 23 Janar 2003.

Ky Ligj identifikon listen e projekteve qe duhet te paraqiten ne Vleresimin e Ndikimit ne Mjedis ne dy Anekse te Ligjit. Aneksi 1 identifikon projekte qe duhet ti nenshtrohen nje VNM-je te thelluar, ndersa projektet e perfshira ne Aneksin 2 duhet te paraqiten ne nje VNM te thjeshtuar.

Projekti i Termocentralit ne Porto Romano klasifikohet si Termocentrale per prodhimin e energjise dhe impainte te tjera me djegie me nje prodhim nxehtesie me


- 30 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

te larte se 50 MW (Aneksi 1, pika 2) dhe prandaj do ti nenshtrohet nje vleresimi te thelluar te ndikimit ne mjedis. Prandaj kjo VNM eshte pergatitur ne perputhje me kerkesat e nje VNM-je te thelluar sic eshte perkufizuar me lart.

Permbajtja e nje VNM-je te thjeshtuar eshte si vijon:

Objektivi i projektit; Pershkrimi i detajuar i objektivave; Te dhena mbi mjedisin actual te zones dhe ne afersi te saj ku do te zbatohet

projekti;

Pershkrim i detajuar i te gjitha instalimeve qe jane pjese e projektit ose qe do te perdoren gjate zbatimit te tij;

Plani i ndertimit dhe afatet kohore te zbatimit te tij; Pershkrimi i vlerave inxhinierike qe jane ndertuar ose zgjeruar dhe i punimeve te

nevojshme per zbatimin e projektit;

Ndikimet e mundshme ne mjedis dhe masat e propozuara per te parandaluar ose zvogeluar keto ndikime;

Programi monitories i ndikimit te projektit ne mjedis; Perpuethshmeria e projektit me planin e rregullimit te territorit dhe me planin e

zhvillimit ekonomik te zones ku do te zbatohet projekti;

Permbledhje e konsultimeve me organet e qeverisjes vendore, publikun dhe organizatat mjedisore jo- fitimprurese;

Masat rehabilituese ne rast ndotjeje dhe demtimi i mjedisit, si dhe kostoja e tyre; Nje kopje e licenses e personit fizik ose juridik, i cili ka pergatitur raportin e

vleresimit te ndikimit ne mjedis.

Sipas Ligjit Nr. 8990 permbajtja shtese e nje VNM-je per projektet e Aneksit 1 perfshin:

Procedurat dhe arsyet per perzgjedhjen e vendndodhjes ku do te zbatohet projekti, pershkrimi it e pakten dy opcioneve shtese te vendndodhjes se projektit;

Niveli i drejtperdrejte dhe jo i drejtperdrejte i ndikimit ne mjedis; Ndikime te mundshme te opcioneve te projektit ne mjedis dhe shendet; Rreziqet per aksidente me ndikim te rendesishem ne shendet dhe mjedis dhe

masat per ti parandaluar ato;

Ndikimi pertej kufirit ne mjedis nese ka; Masat/planet teknike per te parandaluar dhe zvogeluar ndikimet negative ne

mjedis;

Pershkrime te detajuara per perdorimin e energjise, burimeve natyrore dhe minerale duke ruajtur balancen ekologjike;

Plane te mundshme negocimi me autoritetet e qeverisjes vendore, publikun dhe organizatat mjedisore jo-fitimprurese gjate fazave te planifikimit, inspektimit dhe zbatimit te projektit.


- 31 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

3.4.2. Procedura e Vleresimit te Ndikimit ne Mjedis

Procedura per Vleresimin Mjedisor ne Shqiperi eshte permbledhur ne Paragrafin 1.2.

3.5. DIREKTIVAT MJEDISORE TE BANKES BOTERORE PER VLERESIMIN MJEDISOR

Direktivat e Bankes Boterore mbi Vleresimin Mjedisor (VM) jane perkufizuar ne Proceduren Operacionale 04.01.

Procedura percakton se ne varesi te projektit, mund te perdoren nje seri instrumentash: vleresimi I ndikimit mjedisor (VNM), VM rajonal dhe i sektorit, auditimi mjedisor, vleresimi I rreziqeve dhe riskut, dhe plani I menaxhimit mjedisor (PMM).

Projekti i Porto Romano-s eshte klasifikuar si Kategoria A qe do te thote se eshte nje projekt qe mund te kete ndikime te rendesishme te pafavorshme ne mjedis qe jane te ndjeshme, te ndryshme ose te pa-precedenta. Keto ndikime mund te prekin nje zone me te gjere sesa zonat ose impiantet qe i nenshtrohen punimeve fizike. VM per nje projekt te Kategorise A shqyrton ndikimet e mundshme negative dhe pozitive mjedisore te projektit, i krahason ato me ato te alternativave fizibel (perfshire situaten pa projekt), dhe rekomandon cdo mase te nevojshme per te parandaluar, minimizuar, zvogeluar ose kompensuar ndikimet e pafavorshme dhe permiresuar performancen mjedisore. Per nje project te Kategorise A, aplikanti eshte pergjegjes qe te pergatise nje raport, normalisht nje VNM. Permbajtja e VNM-se per Kategorine A percaktohet si vijon:

Permbledhja ekzekutive. Ne menyre te permbledhur diskuton zbulimet e rendesishme dhe veprimet e rekomanduara;

Kuadri ligjor, administrative dhe ai i politikave. Diskuton kuadrin ligjor, administrative dhe ate te politikave Brenda te cilit eshte realizuar VM. Shpjegon kerkesat mjedisore te cdo bashke-financuesi. Identifikon marreveshjet nderkombetare mjedisore perkatese ku ben pjese vendi. Pershkruan marredhenien ndermjet projektit te propozuar dhe planeve e programeve territoriale dhe rajonale perkatese;

Pershkrimi i Projektit dhe analiza e alternativave. Ne menyre te permbledhur pershkruan projektin e propozuar (dhe alternativat) dhe kontekstin e tij gjeografik, ekologjik, social, dhe kohorl, perfshire cdo investim jashte vendndodhjes qe mund te jete i nevojshem (p.sh. tubacione te posacme, rruge lidhese, impiante energjie, tubacione per furnizimin me uje, strehimi, dhe impiantet per akumulimin dhe lendeve te para dhe prodhimeve); tregon rrjedhen hyrese dhe dalese te materialeve, procesin e perzgjedhur, teknologjine, pika e marrjes se ujit dhe shkarkimit, sisteme per zvogelimin e ndotesve te ajrit, trajtimi i derdhjeve, plani i emergjences ne rastin e keqfunksionimit te sistemit, masat teknike per te reduktuar zhurmen, konsumi i ujit. Tregon nevojen per cdo plan ri-vendosjeje ose planin e zhvillimit te njerezve vendore. Perfshin nje harte qe tregon vendndodhjen e projektit dhe zonene e influences se projektit. Sistematikisht krahason alternativat fizibel per vendndodhjen e projektit te propozuar, teknologjine, projektin dhe funksionimin, perfshi situaten pa projekt, ne kuader te ndikimeve te tyre te mundshme, fizibilitetin e zvogelimit te ketyre ndikimeve, kostot te tyre kapitale dhe te atyre qe mund te ndodhin,


- 32 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e Te

rmoc

entr

ali

Vler

esim

i i N

diki

mit

ne M

jedi

s

pranueshmeria e tyre ne kushtet e vendit dhe kerkesat e tyre institucionale, te trajnimit dhe monitorimit.

Te dhenat e linjes baze. Vlereson dimensioned e zones se studimit dhe pershkruan kushtet perkatese fizike, biologjike dhe sociale-ekonomike, perfshire cdo ndryshim te parashikuar me pare perpara se te filloje projekti. Gjithashtu, ai merr ne konsiderate aktivitetet e zhvillimit te propozuar brenda zones se projektit, por jo te lidhura ne menyre te drejperdrejte me projektin. Te dhenat duhet te jene ne pershtatje me vendimet per vendodhjen e projektit, projektin, funksionimin ose masat lehtesuese. Seksioni tregon saktesine, sigurine dhe burimet e te dhenave.

Ndikimet Mjedisore. Parashikon dhe vlereson ndikimet e mundshme pozitive dhe negative (dhe alternativat), ne aspektin sasior deri ne shtrirjen e mundhsme. Percakton bazen per zgjedhjen e projektit te vecante te propozuar dhe justifikon nivelet e rekomanduar te emetimeve dhe perqasjen per parandalimin dhe zvogelimin te ndotjes. Identifikon masat lehtesuese dhe cdo ndikim negative qe mbetet qe nuk mund te zbutet. Kerkon mundesite per permiresime mjedisore. Identifikon dhe vlereson shtrirjen dhe cilesisne e te dhenave ne dispozicion, hapsirat bosh te te dhenave kryesore, dhe pasigurite e lidhura me parashikimet dhe specifikon temat qe nuk kerkojne vemendje te metejshme.

Plani i Menaxhimit Mjedisor (PMM). Mbulon masat lehtesuese, monitorimin dhe perforcimin institucional.

3.6. LEGJISLACIONI EUROPIAN PER MBROJTJEN MJEDISORE

Procesi i VNM-se do te marre ne konsiderate gjithashtu standartet Europiane te cilesise, sipas temes perkatese, qe permbahen ne Directivat Europiane qe vijojne:

Direktiva 2008/50/EC e Parlamentit Europian dhe e Keshillit e 21 Maj 2008 mbi cilesine e ajrit ne ambient dhe ajer me te paster per Europen;

Direktiva 2004/107/EC e Parlamentit Europian dhe e Keshillit e 15 Dhjetor 2004 persa i takon arsenikut, kadmiumit, zhives, nikelit dhe hidrokarburave aromatike policiklike ne ajrin e ambientit;

Direktiva e Keshillit 1999/30/EC e 22 Prillit 1999 persa i takon vlerave limit per dioksidin e squfurit, dioksidin e azotit dhe oksidin e azotit, therrmijave dhe plumbit ne ajrin e ambientit;

Direktiva 2002/49/EC e Parlamentit Europian dhe e Keshillit e 25 Qershor 2002 persa i takon vleresimit dhe menaxhimit te zhurmes mjedisore;

Direktiva 2000/60/EC e Parlamentit Europian dhe e Keshillit qe percakton nje kuader per veprimet e Komunitetit ne fushen e politikes se ujit dhe Propozimi per nje Direktive te Parlamentit Europian dhe te Keshillit per standartet e cilesise se mjedisit ne fushen e politikes se ujit dhe ndryshimi i Direktives 2000/60/EC [COM(2006) 398];

Direktiva 2006/12/EC e Parlamentit Europian dhe e Keshillit 5 Prill 2006 mbi mbetjet dhe Propozimi per nje Direktive te Parlamentit Europian dhe te Keshillit 21 Dhjetor 2005 mbi mbetjet [COM(2005) 667].


- 33 -

Port

o R

oman

o

Kom

plek

si i

Ener

gjis

e

Documents

Thermal plant description