Embed Size (px)
Citation preview
Tổng quan về bối cảnh:
Tham nhũng và chống tham nhũng ở Việt Nam
Jairo Acuña-Alfaro
Cố vấn chính sách về Cải cách hành chính và Chống tham nhũng
UNDP Việt Nam – [email protected]
Bài trình bày tại hội thảo
“Cách tiếp cận phòng, chống tham nhũng trong quản lý tài nguyên thiên nhiên” Trung tâm nguồn lực U4 và DfID Việt Nam
Hà Nội, ngày 19 tháng 9 năm 2012
Một giả định
• Tham nhũng đã trở nên phổ biến và ăn sâu vào hệ thống ở Việt Nam
• Công tác phòng, chống tham nhũng là một trong những vấn đề được ưu tiên cao nhất đối với Đảng, Nhà nước và Chính phủ từ những năm 1990 – Nguyên nhân: Tham nhũng là nguy cơ lớn nhất đe doạ đến sự tồn vong
của chế
• Song, hiệu quả phòng, chống tham nhũng còn nhiều hạn chế. Tại sao?
• Một số giải thích khác: 1. Động lực thúc đẩy công tác phòng, chống tham nhũng không phải là ở
hiệu quả và hiệu lực trong cung ứng dịch vụ công – hành vi trục lợi trong khu vực công
2. Xu thế tập trung vào xây dựng văn bản quy phạm pháp luật – chưa tập trung vào giải quyết các thể chế/hành vi không chính thức
3. Chưa có mục tiêu ưu tiên – Các biện pháp chế tài xử phạt và thực thi còn yếu và thiếu (Luật Phòng, chống tham )
4. Áp dụng và hiểu văn bản luật thiếu nhất quán
Một số ý kiến ban đầu • Công tác đánh giá, chẩn đoán tình hình tham nhũng ngày càng trở nên
phức hợp hơn
– Song việc đưa ra các giải pháp/”phương thuốc chữa bệnh” để phòng, chống tham
nhũng hiệu quả hơn?
• Vấn đề “mang tính phổ biến” cần có giải pháp “mang tính hệ thống”?
– Một câu hỏi và điều kiện tiên quyết ban đầu là các cơ quan chuyên trách về phòng,
chống tham nhũng có kỹ năng, năng lực và công cụ để thực hiện theo dõi và
giám sát một cách có hiệu quả tình hình tham nhũng và ra quyết định
– Tham nhũng là vấn đề liên quan đến chính trị - cơ quan chuyên trách phòng
chống tham nhũng đủ mạnh (về chức năng, nguồn lực và năng lực) là hết sức quan
trọng.
– Các giải pháp kỹ thuật không thôi là chưa đủ – cần phải chuyển hoá chức quyền
lực năng giám sát từ văn bản vào thực tế
• Kết hợp “bắt bệnh” và “chữa bệnh”
– Tăng cường thực hiện các công cụ giám sát và đánh giá
– Vai trò của hệ thống theo dõi và giám sát Thanh tra Chính phủ đang xây dựng
– Sử dụng dữ liệu và bằng chứng để theo dõi tiến độ – thay vì chỉ sử dụng phương
pháp báo cáo truyền thống 3
Bối cảnh quốc gia
• Khuôn khổ pháp lý đưa ra các quy định khung – song chưa nêu rõ cách thức thực hiện cụ thể, rõ ràng
và cũng chưa đề cập tới các định chế ‘không chính thức’ hiện hành
• Tham nhũng là vấn đề “phổ biến” ở Việt Nam và việc diễn giải và thực hiện các quy phạm pháp luật có khác nhau giữa các địa phương – sự khác biệt về mức độ hiệu quả trong Công khai, minh
bạch; Trách nhiệm giải trình với người dân và Kiểm soát tham nhũng (tham khảo www.papi.vn)
8
Tỉ lệ người dân được biết về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở xã/phường/thị trấn
Tên trích dẫn nguồn: CECODES, TCMT, BDN & UNDP (2012).
Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam: Đo lường từ kinh nghiệm thực tiễn của người dân. Báo cáo nghiên cứu chính sách chung của
Trung tâm Nghiên cứu phát triển và Hỗ trợ cộng đồng (CECODES), Tạp chí Mặt trận – Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (TCMT), Ban Dân nguyện – Ủy ban
thường vụ Quốc hội (BDN), và Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP). Hà Nội, Việt Nam, tr. 20
Tỉ lệ người dân biết về Luật Phòng chống tham nhũng
46%
32%
43% 42%
24%
39%
14%
2%
18%
3%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
2010 Gender Ethnicity 2011 Gender Ethnicity
Nữ
Nữ
Nam
Nam
Dân tộc
Kinh Dân tộc
Kinh
Giới Dân tộc Giới Dân tộc
Tên trích dẫn nguồn: CECODES, TCMT, BDN & UNDP (2012).
Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam: Đo lường từ kinh nghiệm thực tiễn của người dân. Báo cáo nghiên cứu chính sách chung của
Trung tâm Nghiên cứu phát triển và Hỗ trợ cộng đồng (CECODES), Tạp chí Mặt trận – Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (TCMT), Ban Dân nguyện – Ủy ban
thường vụ Quốc hội (BDN), và Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP). Hà Nội, Việt Nam, tr. 20
Corruption and Bribery in Public Sector
10
PAPI 2011 lượng hóa số tiền người dân phải đưa hối lộ ở mức trung bình toàn quốc
• 2,6 triệu VNĐ (~130 USD) một học kỳ ở trường tiểu học công lập
• 1,3 triệu VNĐ (~65 USD) một đợt khám chữa bệnh ở bệnh viện công tuyến huyện/quận
• 0,8 triệu VNĐ (~40 USD) để làm xong thủ tục liên quan đến quyền sử dụng đất
Tên trích dẫn nguồn: CECODES, TCMT, BDN & UNDP (2012).
Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam: Đo lường từ kinh nghiệm thực tiễn của người dân. Báo cáo nghiên cứu chính sách chung của
Trung tâm Nghiên cứu phát triển và Hỗ trợ cộng đồng (CECODES), Tạp chí Mặt trận – Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (TCMT), Ban Dân nguyện – Ủy ban
thường vụ Quốc hội (BDN), và Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP). Hà Nội, Việt Nam, tr. 20
Equity in employment: Importance of personal connections to get a job in the public sector
Tên trích dẫn nguồn: CECODES, TCMT, BDN & UNDP (2012).
Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam: Đo lường từ kinh nghiệm thực tiễn của người dân. Báo cáo nghiên cứu chính sách chung của
Trung tâm Nghiên cứu phát triển và Hỗ trợ cộng đồng (CECODES), Tạp chí Mặt trận – Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (TCMT), Ban Dân nguyện – Ủy ban
thường vụ Quốc hội (BDN), và Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP). Hà Nội, Việt Nam, tr. 25
Lĩnh vực nội dung 4: Kiểm soát tham nhũng
12
0.00
0.50
1.00
1.50
2.00
2.50
Limits on Public Sector Corruption
Limits on Corruption in Public Service Delivery
Equity in Employment
Willingness to Fight Corruption
Best
Median
Lowest
Tiền Giang
Hà Nội
Hà Giang
Lai Châu
Yên Bái
Yên Bái Trà Vinh
Sơn La
Sóc Trăng
Quảng Ninh
Hải Phòng
Cao Bằng
Kiểm soát tham nhũng
trong chính quyền địa
phương
Kiểm soát tham nhũng
trong cung ứng
dịch vụ công
Công bằng trong xin việc
làm trong khu vực nhà
nước
Quyết tâm
chống tham nhũng của
chính quyền địa phương
Tỉnh đạt điểm cao nhất
Tỉnh đạt điểm trung vị
Tỉnh đạt điểm thấp nhất
Tình trạng tham nhũng trong khu vực công theo cảm
nhận của người dân
• Các tỉnh phía Nam dường như được
người dân đánh giá cao hơn về nỗ lực
phòng, chống tham nhũng (Sóc Trăng,
Tiền Giang, BRVT, Long An, Bình Dương
và Đồng Tháp).
• Ba thành phố trực thuộc trung ương
thuộc nhóm trung bình gồm Cần Thơ, TP.
HCM và Đà Nẵng.
• Hai thành phố trực thuôc trung ương
khác là Hà Nội và Hải Phòng nằm cuối
bảng
13 (Độ dài của các cạnh từ tâm hình sao thể hiện % số người trả lời bảng
hỏi cho biết họ KHÔNG gặp phải tình trạng được nêu)
Tình trạng tham nhũng trong khu vực công theo cảm
nhận của người dân
• Các tỉnh phía Nam dường như được
người dân đánh giá cao hơn về nỗ lực
phòng, chống tham nhũng (Sóc Trăng,
Tiền Giang, BRVT, Long An, Bình Dương
và Đồng Tháp).
• Ba thành phố trực thuộc trung ương
thuộc nhóm trung bình gồm Cần Thơ, TP.
HCM và Đà Nẵng.
• Hai thành phố trực thuôc trung ương
khác là Hà Nội và Hải Phòng nằm cuối
bảng
14 (Độ dài của các cạnh từ tâm hình sao thể hiện % số người trả lời bảng
hỏi cho biết họ KHÔNG gặp phải tình trạng được nêu)
Mức độ hài lòng của người dân với dịch vụ và thủ tục
hành chính công
Đánh giá về thủ tục và chất lượng dịch vụ hành chính liên quan
đến quyền sử dụng đất
• Các địa phương đứng cuối bảng
phần lớn là các tỉnh ở phía Bắc (trừ
Hậu Giang và Cần Thơ).
• Một số địa phương làm tốt ở một vài
tiêu chí. Cụ thể như trường hợp Bắc
Giang, người dân còn phàn nàn về
nghiệp vụ và thái độ.
Ghi chú: Những tỉnh/thành phố có tên trong Biểu đồ này là những địa phương có trên 15 người trả lời các câu
hỏi đánh giá về chất lượng dịch vụ cung ứng thủ tục hành chính.
Đất đai = một lĩnh vực có nguy cơ
tham nhũng cao! Cán bộ xã bị phạt tù vì thu hồi đất trái phép
Bảy nguyên cán bộ xã Từ Sơn, huyện Kiến Thuỵ, TP. Hải Phòng đã bị kết án tù từ ba đến 5 năm vì tội lạm dụng chức vụ và quyền hạn trong thi hành công vụ và thu hồi gần 27.000m2 đất và giao đất trái phép. Tại Toà án nhân dân TP. Hải phòng ngày 10 tháng 9 năm 2012, bảy bị can gồm các nguyên chủ tịch, phó chủ tịch UBND và HĐND, đã thừa nhận thu hồi đất nông nghiệp trái phép từ 218 hộ dân đang canh tác, sau đó giao trái phép cho 249 hộ dân khác, trong đó có họ hàng của họ, làm nhà ở. Theo cáo trạng, các bị can đã kiếm được hơn 19,2 tỉ đồng (hay US$915,000) từ phi vụ này. Các bị can cũng khai rằng cán bộ cấp huyện cũng có liên quan vào vụ việc vi phạm này. Lời khai này tiếp tục được điều tra. Diện tích đất thu hồi trái phép chưa được trả lại cho đúng đối tượng sở hữu.
Nguồn (Viet Nam News http://vietnamnews.vnagency.com.vn/social-issues/229945/commune-officials-jailed--for-illegally-taking-land.html)
Kết luận: Những giải pháp tiếp
theo là gì?
• Làm rõ các quy định pháp lý và cơ chế thực thi – Giảm thiểu “những lĩnh vực dễ dẫn tới áp dụng sai” và “hiểu sai”
• Hướng tới những văn bản luật có tác động sửa đổi hành vi – Bắt đầu với Luật PCTN (sửa đổi) (đặc biệt là chế tài xử phạt và cơ chế
thực thi)
• Trao quyền độc lập và tự chủ cần thiết cho cơ quan phòng, chống tham nhũng – Nhằm hạn chế việc gây ảnh hưởng không hợp pháp và gây cản trở việc
thực thi công
• Những loại hình tội phạm và những điều chỉnh cần thiết trong các điều khoản liên quan trong Bộ luật Hình sự – Loại hình tội phạm về tham nhũng/hối lộ hiện còn hẹp hơn nhiều so với
thực tế
Tổng quan về bối cảnh:
Tham nhũng và chống tham nhũng ở Việt Nam
Jairo Acuña-Alfaro
Cố vấn chính sách về Cải cách hành chính và Chống tham nhũng
UNDP Việt Nam – [email protected]
Bài trình bày tại hội thảo
“Cách tiếp cận phòng, chống tham nhũng trong quản lý tài nguyên thiên nhiên” Trung tâm nguồn lực U4 và DfID Việt Nam
Hà Nội, ngày 19 tháng 9 năm 2012
Những quan điểm được nêu trong bài trình bày này không nhất thiết phản ánh quan điểm chính thức
của Liên Hợp quốc, UNDP tại Việt Nam hay các tổ chức liên quan.
