TÌM HIÉU VE CÀC QUY TAC NGHI THQC LÒI NÓI CÙA

NG JÒI NGA NH J MOT YÉU TÓ VÀN HOÀ GIAO TIÉP

QUAN TRONG CO ÀNH HUÒNG OÉN CHAT LUONG

GIAO TIÉP BANG TIÉNG NGA ThS. Dirong Thi Thuy Hircmg Khoa Ngón ngit va Vàn hoà Nga DHNN, DHQGHN

I. DAT VÀN DE

Chùng ta hien dang song trong mot thdi dai ma mòi ngUdi déu y

thùc dUdc vi tri cùa minh, y thùc dUdc r ing trai dà't là ngòi nhà chung

cho tà't cà nhùng gì dang ton tai trén nò. Hien nay dang dién ra sU

hiéu biét mang tinh toàn cau ve càc mò'i quan he làn nhau, sU phu

thuoc va ành hUdng làn nhau, diéu ma càch day khòng làu ngùòi ta

con cha nghi tói. Khoa hoc mòi trUÒng dang phàt trién rong rài:

NgUÒi ta tranh luan nhiéu ve hau qua cùa viec con nguòi can thiép

vào thién nhièn, ngUÒi ta vié't nhiéu ve mòi trUÒng cùa con ngUÒi,

nghièn cùu càc qua trình thàm nhap làn nhau cùa thièn nhièn va xa

hòi, ve mòi trUÒng vàn hoà... Dà dé'n lue nói ve mòi trUdng giao tiè'p vi

chùng ta thòng giao tiép toi, khòng khéo léo va khòng rành mach, dói

lue thàm chi gay ra cho nhau nhùng tdn thUdng "chè't ngUÒi". Su hiéu

biét ve càc quy t ic nghi thùc Idi nói giùp chùng ta khòng gay tdn th-

Udng cho ngUÒi khàc, khòng làm ha pham già cùa ho, ma ngUdc lai

con giùp chùng ta thè hien sU tòn trpng va thién y cùa chùng ta dò'i

408

vói ho, hiéu ho diidc dùng hdn, rò hdn, tinh t é hdn. Viéc tìm hiéu ve

càc quy tac nghi thùc lòi nói cùa ngUdi Nga nhu mot yéu to' vàn hoà là

mot và'n de càn thiét cho viec nàng cao chà't lùdng hoc giao tiép bang

tiè'ng Nga trong diéu kien ngoài mòi trUÒng tiéng, nhà't là khi ma viec

day va hoc tiéng Nga hien nay dang dUdctién hành theo diiòng hiidng

thUc hành giao tiép cà thè hoà.

IL CÀC QUY TÀC NGHI THÙC LÒI NÓI CÙA NGlTÒI NGA NHU MOT YÉU TÓ VÀN HOÀ GIAO TIÈP QUAN TRONG ÀNH HUÒNG DÉN CHAT LUONG HOC GIAO TIÉP BANG TIÈNG NGA

Dói vói mòi dang hoat dong Idi nói, bà't ky xà hòi nào cùng déu

dat ra nhiìng nguyèn tac nhà't dinh de thuc hien chùng. Moi ngifòi

Nga déu hiéu r i n g khòng dùdc nói to hay lam nham trong thu vien

hay trong phòng doc, vi diéu này ành huòng dé'n ngUdi khàc, khòng

dUdc nói to diéu gì dò vói ban cùa mình ò ndi còng còng, vi thòng bào

dò khòng phài dành cho tai cùa nhùng ngUÒi khàc... Nghi thùc cùa lòi

nói dà dUdc nhiéu nhà khoa hoc Nga miéu ta. Co le, quan trong là

ngUÒi ta dà tàch riéng càc quy tac dò'i vdi ngifòi nói va càc quy t i c dò'i

vói ngUòi nghe vi trong giao tiè'p khau ngù trUc tiè'p ngòn bàn d-

Udcsàn sinh ra mot càch tue thdi, khòng co sU chuan hi trUóc, khòng

thè quay tra lai diéu dà nói, khòng thè sua chùa nò ò vào thdi dièm

nò dUdc sinh ra. Vi vay khi tham già giao tiè'p càn phài dac biét chù

y dé'n càc quy t i c này va co gang da chùng vào thành thói quen.

A. CÀC QUY TÀC DÓI VÓI NGUÒI NÓI CÙA NGUÒI NGA

1. Quy t ic thù nhà't: NgUdi nói phài co thién y vói ngùòi nói chuyen

vói mình. Tuyét nhièn khòng dUdc bang Idi nói cùa mình mang lai

bà't ky mot tdn hai nào cho ngifdi nghe nh: su phàt long, hdn gian,

409

su xùc pham, s\i khinh miét. Theo ho can phài t rành nhùng dành

già tiéu cùc trUc tiép dé'n nhàn càch cùa ngUÒi nói chuyen vói

mình. Tà't cà càc cau nói dai loai nh: Anh là thàng ngó'c; Do khò

khao; Ngu xuan; Hay thói nói xing bay di; Tói chUa tùng bao giò

gap mot ngUdi còng tàc ngu d in thè này... khòng bao giò giùp dat

dUdc mot giao tié'p àn y, mot còng tàc tdng ho thuan Idi, va co

nghìa là mot còng viec thành còng. Chinh vi ngay cà trong quan

he già dinh giùa vd va chong, giùa cha me va con cài theo ho cùng

rà't can phài chù y dé'n diéu này. Nhùng su xùc pham mang dé'n

trong nhà là khó rùa sach, chi wì nhùng chuyen sinh hoat thòng

ngày nhiéu già dinh dà tan vd. Vi mòi quan he khòng tòn trpng

nhau cùa cha me ma tu bé nhùng dùa tre dà quen vói lòi nói nàng

bay ha va sau này khi lón lén chùng lap lai, nhàn lén, phàt tan sU

khòng thién y cà trong già dinh riéng cùa mình, va cà trong tàp

thè ndi làm viec. Va nhu thè' là sé co nhùng òng thù trùòng - thó

tue va.nhùng thuòc cà'p - thò tue. NgUÒi ta de nghi mot nhàn vièn

tre co' ging thém mot lan nùa thì co ta lai tra lòi: Thòi di anh! Anh

con muò'n gì nùa day! Co le diéu tUdng tu thè' này chùng ta ai

cùng tùng gap?!

Nhu vay, quy t ic thù nhà't là su tòn trong va co thién y vdi ngUÒi cùng nói chuyen.

2. Quy t ic thù hai: NgUÒi nói khi thè hien thién y phài thè hien su

lich su dùng chó (Nhà't thiét phài dùng chò, thich hdp, tdng xùng

ma khòng qua mùc) trong hoàn cành giao tiép cu thè. Diéu này co

nghia là nhà't thiè't phài tinh dén tudi tàc, giói tinh, dia vi còng

tàc, dia vi xà hòi, va càc vai trò xà hòi khàc cùa ngUÒi dò'i thoai va

nhà't thiét phài can dò'i càc dac dièm xà hòi cùa bàn thàn mình vói

càc dac diém này cùa ngUÒi dò'i thoai. Nhùng diéu co the nói dUdc

vói mot ngUdi quen, ngUòi duói tudi, hay ngang tudi trong ngù

410

cành bình dàn lai khòng phù hdp de nói vói ngUÒi hdn tudi, it

quen biè't trong ngù cành xà giao. Trong ngù cành này nhà't thiè't

phài co' gang làm cho lòi nói cùa mình mém mai, ha thà'p sU qua

quyè't khòng can thiét. Nhu vay là thù trUÒng co thè nói vói nhàn

vièn yèu cau cùa mình dUói dang cùa mot lòi de nghi; ngUÒi tu

chò'i co thè t rành mot càch tu chò'i thàng thùng bang càch difa ra

mot minh chùng cho su ban biu cùa mình, vi du nhU, "Rà't tiéc là

tói khòng thè, tòi co mot còng viec khan va tói sé ban". Can thiét

là khòng dUdc quén càm dn va xin lòi, chùc mùng va ùng ho...

vào thòi diém can thiét.

3. Quy t i c thù ba: Nguòi nói khòng nén dat cài "TOI" cùa minh vào

trung tàm cùa sU chù y, ngUÒi nói phài khièm tò'n trong tu dành

già, khòng khàng khàng, nhàn nai àp dat cho ngUÒi cùng dò'i thoai

nhùng y kièn va sU dành già cùa riéng minh (diéu này khòng co

nghia là khòng thuyè't phuc), phài biét dùng trén quan diém cùa

ngUÒi cùng dò'i thoai. Vi du, khi gap va chào mot dóng nghiép ò

hành lang trifòng, ta nói: " Mình vùa di Pétecbua ve". Rò ràng là

ta co muc dich ké cho anh ban ve chuyè'n di. Co nghia là ta chò

cau hòi kiéu nhU: "Thè' anh di thè' nào?" Nhiing anh ban lai nói:"

Mình cùng vùa d dò càch day khòng làu. O dò mình thày " va

b i t dàu ké khòng ngdt ve mình. Mot càch tu nhièn, nhu cau,

nguyèn vong muò'n ké chuyen cùa ta t i t ngà'm. Chùng ta di dén

két luan là: Sé rà't tòt néu nh khi nói chuyen vói ngùòi khàc ta

làm mò bót di cài "TÒT" cùa minh.

4. Quy t i c thù tU: Quy t i c này gan lién vói quy tac thù ba. NgUÒi nói

phài dat nguòi nghe vào tàm cùa sU chù y bang càch phài tinh dén

vai trò xà hòi, nhàn càch, su thòng tò de tài, dò'i tUdng cùa lòi nói,

mùc dò quan tàm dén càu chuyen cùa ngùòi nghe. Khòng nén tiéc

nhùng lòi nói the hièn sU ùng ho, chù y, hiéu va hùng thù cùa

mình dò'i càu chuyen cùa ngUdi cùng dò'i thoai. Tà't cà nhùng càu

411

nói nhù: Anh chic là muò'n biét; Anh tà't nhièn là biét ring..., sU

lap di lap lai nhùng ho ngù, nhùng dà'u hiéu cu chi chi su chù y

déu rà't quan trong de thùc hien lòi nói. Néu nhù ngùòi nói khòng

nhìn vào ngUdi cùng dò'i thoai, vào m i t cùa anh ta thì se khòng

"doc" dUdc trong dò sU hiéu biét va quan tàm hùng thù, duòng

nhu quén di ngUÒi cùng nói chuyen, co nghìa là ngUÒi nói chi chù

y dé'n minh va nhU thè thì khó co thè dat dùdc kè't qua giao tiè'p

thuàn Idi cho cà hai phia.

5. Quy t ic thù nàm: NgUÒi nói nhà't thiét phài biét chon chù de cho cuòc nói chuyen sao cho nò dùng chò vói ngù cành, thù vi va de hiéu dò'i vói nguòi cùng dò'i thoai. Rò ràng là trong già dinh va ò ed quan, nén chon càc chù de khàc nhau mac dù cùng co nhùng chù de chung.

Trong thòi gian nghi àn trUa, khi di trén càc phdng tien giao

thòng hay là d benh vien, khi làm khàch hay d hòi nghi, ò dàu cùng

phài co khuynh hóng lua chon chù de càu chuyen. Moi dàn toc do dac

thù va diéu kien hoàn cành só'ng lai co mot so' càc chù dièm ò càc ngù

cành dac trUng riéng. Vi du nhU: ò nUóc Anh ngUÒi ta thuòng nói

chuyen ve thòi tiét. O càc nude vói mot khi hau dn dinh va thuan Idi

thi de tài này sé khòng dUdc chà'p nhàn. Nhùng ngùòi it quen biét thì

thòng it nói chuyen ve càc mò'i quan he trong già dinh, ò càc nude

Vièn Dòng hòi ngUÒi dò'i thoai ve vd cùa anh ta thi dùdccoi là khòng

lich su. Càc cuòc nói chuyen khi làm khàch dudchp coi là nhùng budi

tàn gau vò nghìa, trò'ng rong nhUng ho lai c in nò bòi vi nò mang noi

dung xà hòi ve nhu cau giao tié'p. Con d Nhat Bàn thàm chi càc cuòc

nói chuyen mang tinh chà't còng viec thì can phài dUdc b i t dàu bòi

nhùng diéu khòng co nghìa gì cà, nhU là nhùng cuòc nói chuyen

trò'ng ròng ve thòi tiét, ve sue khoè. Day là diéu kien de giao tiè'p

dUdc chà'p nhàn nhU sU thè hien, su chù y dén ngUdi cùng dò'i thoai.

412

Tuy nhièn, nói chung thì ngUÒi nói can phài huóng dé'n nhùng thòng

bào khòng nhat nhèo.

6. Quy tàc thù 6: NgUÒi nói can theo dòi logie phàt trién cùa càu

chuyen, phài theo ròi sao cho két luan khòng màu thuàn vói tién

de càu chuyen, sao cho hau qua phài dUd crùt ra tu nguyèn nhàn.

Khòng phài vò ich ma trong dàn gian ngUÒi Nga nói ve su khòng

logie cùa càu chuyen nh sau: Dau voi, duòi chuòt; Trong vuòn rau

co qua cdm chày, con ò Kiev co òng bàc... Cà'u trùc cùa ngón

bàn, sU lién tié'p cùa ngòn bàn này tiép theo ngòn bàn khàc, sU

phàn chia ngón bàn thành nhùng màu nhò co nghia dac biét

quan trong dò'i vdi càc bài nói trUóc còng chùng, càc bài nói

mang t inh khoa hoc hoac hùng bien.

7. Quy tàc thù 7: NgUÒi nói can phài nhó ràng cài nguóng cùa sU

nhàn thùc dUdc y nghìa va khà nàng tàp trung chù y cùa ngUdi

nghe là rà't han che . Càc nghièn cùu dà chi ra r i n g dò dai thuan

Idi nhà't cùa mot phàt ngòn bang lòi là b ing 7 tu +/- 2 (co nghìa là

5 dén 9 tu), con thòi gian cùa mot thòng bào bang lòi lién tue co

thè kéo dai 45 giày cho dén mot phùt rdi va khòng dUdc qua

khoàng thòi gian này. Co nghìa là ngUòi ta khuyèn nén dùng

nhùng càu nói ngin, khòng qua do dai trung bình cùa lòi nói lién

tue. Nhà't thiét phài chù y dé'n xem ngUòi nghe co met hay khòng,

phài de cho ngUÒi nghe dUdc nghi rdi sau dò lai tàp trung chù y.

Ngoài nhùng quàng nghi lai can co nhùng phdng tien khàc de

thùc tinh sU chù y nhU: Su lap di lap lai càc ho ngù, càc hình thùc

de nh ic nhò ve vai trò cùa ngUòi nói va ngUÒi nghe, de kéu goi...

Nhùng diéu này dac biét quan trong trong càc bài nói chuyen

trUóc dàm dòng khi ngUÒi nói buòc phài giù sU chù y cùa cà mot

hòi trUÒng, khi dò thi ngUdi nói dòi khi dua vào lòi nói cùa mình

nhùng phUdng tien ngòn ngù ma trong ngòn ngù hoc goi là sièu

ngòn ngù, co nghìa là nhùng phUdng tien ngòn ngù thòng bào ve y

dinh cùa tàc già dUa thém vào mot doan phàt ngòn, ve càch hình

413

thành phàt ngòn, sU lièn tue cùa y nghi, viéc hUóng ngUÒi nghe

vào y nghi cùa ngUdi nói. Vi du nhU: Chung tói dà nói vdi cdc anh

vi... tritdc day; Cdc ban tà't nhién là biét ràng...; Tói mudn mot lan

nita ditng lai ò...; Tói sé quay lai nhùng diiu dà nói trUdc day; Bay

già chùng tói ciing cdc ban xem xét...; Cdc ban dà cho ràng; Cdc

ban chac là mudn biét ràng... Nhùng càu nói nhU thè này rà't

nhiéu va chinh chùng mang chùc nàng tàp trung, thùc day hay

dành thùc hoac td chùc sU chù y cùa ngUÒi nghe.

8. Quy t ic thù tàm: NgUdi nói can phài luòn luòn tién hành lUa chon

càc phUdng tien ngòn ngù, cho phù hdp vói vàn phong, sic thài

cùa vàn bàn bing viéc chù y dén khòng chi ngUÒi nghe ma con

dé'n ngù cành giao tiép nói chung, dén tinh xà giao hay khòng xà

giao cùa hoàn cành. Trong mot vài trUÒng hdp, chùng ta giao tiép

trong mòi trUÒng sinh hoat bình thUÒng vói nhùng ngUÒi thàn (ò

nhà hoac vdi ban bè), trong mot vài trUdng hdp khàc - trong mòi

trUÒng dòi thUÒng nói chung vói nhùng ngUÒi khòng quen (trong

cùa hàng, trén càc phUdng tien giao thòng, trong benh vièn, ngoài

phò'...) con nhùng cài khàc, dò là sU giao tiè'p trong khoa hoc, giao

tiép co tinh chà't hoc tàp va nghé nghiép. Chùng ta khòng thè

hình dung nói là mot giàng vièn lai su dung càc càu mang vàn

phong chd bua, dàn dà... hay là ò nhà, trong bua àn già dinh ngUÒi

ta sé su dung nhùng càu nói mang vàn phong khoa hoc... tà't

nhién là néu nh ngUÒi nói khòng chù bung tao ra sU hai hòc, hoac

chàm biè'm.

9. Quy t ic thù chin: NgUÒi nói can nhó r ing trong giao tiép trUc tiép

bang lòi ngUÒi nghe khòng chi nghe thà'y ma con nhìn thà'y anh ta

va dUdng nhién tiè'p nhàn tu anh ta rà't nhiéu tin hiéu giao tiép

khòng phài b ing lòi nhU: cu chi, dòng tàc, tu the, tàc phong nói

chung va cà cài vàn hoà hành vi va vàn hoà Idi nói. TrUóc hét là

414

nhà't thiét phài giù dUdckhoàng càch cho phép cùa vàn hoà dàn

toc, xà hòi cu thè giùa mình va ngUÒi cùng dò'i thoai. Rò ràng là

chùng ta dà biét vi du nhU: ngUÒi My La Tinh thì thich khoàng

càch dành cho giao tiè'p hep, con nguòi Anh thi khòng. Rà't can

thiét phài giói han càc dòng tàc khua tay chàn trong mot pham vi

dUdcphép, khòng khua tay thùa.... Càc cu chi cùng co vàn phong

cùa nò. NgUÒi nghe can phài càm nhàn r i n g ngUÒi nói dang mang

dé'n cho anh ta nhùng tin hiéu cu chi co thièn chi va dành thùc

trong anh ta sU t h ù y dé'n giao tiè'p, dén viéc hiéu lòi nói cùa minh

nhò càc cu chi này.

B. NHUNG QUY TÀC DÓI VÓI NGUÒI NGHE

1. Quy t i c thù nhà't: So vdi bà't ky mot hoat dòng lòi nói nào khàc thì

nghe dUdc dUa lén hàng dàu khi ngUòi ta muò'n dat dUdc sU hoà

hdp trong hành dong. Néu nhU mot ai do nói vói ban thì ban nhà't

thiét phài ngùng còng viec va chàm chù nghe hét xem nguòi à'y

thòng bào vdi ban diéu gì. Tà't nhièn ngUòi tham già vào giao tiè'p

can phài càm nhàn dUdc là co thè bién ngUÒi dang bàn mot viéc gì

do thành nguòi dò'i thoai cùa mình hay khòng. NhU vày ò ndi làm

viec, làm ngat sU tàp trung cùa nhàn vién là khòng lich sU, trén

càc phUdng tién giao thòng, khòng nèn hòi nhùng ngUòi dang bàn

doc sach ma nén hòi ngUÒi chi ngói khòng... Song néu nhU là

ngUdi ta hòi ban thì can phài ngay lap tue de lai còng viec cùa

mình va nghe cho hét. Co thè cài diéu ma ngUòi dói thoai cùa ban

nói là can thiét cho anh ta hay là cho ban hoac là cho viec chung

dé'n nói ma khòng thè khòng nghe. NhU vày là trong xà hòi Nga co

mot quy t ic : Hay giành cho nghe sU tòn trong trUÓc moi hoat dòng

khàc.

415

2. Quy t ic thù hai: Khi nghe nhà't thiét là phài thè hien thài dò

thién y tòn trong va kien nhàn dò'i vói ngUdi nói. Néu nhU ban thù

vai cùa ngUÒi nghe thì hày co lich sU, kièn nhàn co' gang nghe mot

càch chàm chù cho dén hét thàm chi, néu nhU ban buòc phài

nghe, ma theo ban là khòng dùng lue, tham chi, theo ban, ngUÒi

nói dang làm nhàm mot diéu vò nghìa. Néu nhU trong thòi dièm

dò ma hoàn toàn khòng thè nghe hét dUdcthì hày lich sU chuyen

thòi gian cuòc nói chuyen bang càch chùng minh r i n g ban dang

bàn. Dac biét quan trong là phài chù y dén ngUÒi già hdn ve tudi

tàc va hdn ve dia vi xà hòi: Khòng nghe dén hét ngUÒi it tudi hdn

thì chi co thè trong già dinh, con d ndi làm viéc, diéu này co nghìa

là dà vi pham quy tic quan trong nhà't cùa vàn hoà giao tiè'p. ò

day khòng nói ve viéc nghe nhùng ngUdi hdn tuoi vi khòng nghe

ngUÒi hdn tudi là sU thè hièn sU thò lo. Va nhU vày, tòn trong

ngUÒi dòi thoai trong khi nghe là mot quy tàc quan trong nhà't.

3. Quy t ic thù ba: De nghe ngUÒi dò'i thoai mot càch thién y va tòn

trpng hày co' gang khòng ngàt Idi anh ta, khòng làm dùt doan suy

nghi khòng dUa ra nhùng nhàn xét khòng dùng chò hay càu chàm

choc. Khòng bién viec nghe ngUÒi dò'i thoai thành viéc nói cùa

chinh mình.

4. Quy t ic thù tu: Quy t ic này gin vói cài thù 2 va thù 3, trong khi

nghe hày dat ngUÒi nói va quyén Idi cùa ho vào trung tàm cùa sU

chù y, hày de ho thè hien mình trong lòi nói, hày nhà'n manh sU

quan tàm cùa mình vói lòi nói cùa ho bing nhùng cài nhìn, nhùng

dòng tàc hay là nhùng cu chi nhU nhùng cài gat dàu, hày thè hièn

sU chù y va hiéu giao tiép. Vi du nhU trong càc cuòc nói dién thoai,

khi chùng ta khòng nhìn thà'y ngUÒi dò'i thoai va khòng nhàn dUdc

tu anh ta nhùng cu chi ùng ho giao tiép thì phài thUdng xuyèn thè

416

hièn càc mò'i lièn he giao tiép bing nhùng thàn tu nh: Aha, u hu,

vàng-vàng, a-a-a... Néu nh nhùng tin hiéu dò ma khòng co thì ò

dàu day ben kia sé xuà't hien sU khòng yèn tàm: Alò, alò? Càu co

nghe minh nói khòng? Sao lai im lang thè? Anh dàu roi?... Va nhu

vày, de khòng ngi t Idi ngUÒi nói, thì phài thòng xuyèn thè hien

vai trò giao tié'p cùa ngUÒi nghe nhò nhùng thàn tu, nhùng cu chi

hành dong.

5. Quy tàc thù nàm: Khi là ngUÒi nghe phài biét dành già dùng lue

Idi nói cùa ngUÒi cùng dói thoai, dong y hay khòng dóng y vói anh

ta, phài tra lòi càu hòi do anh ta dat ra, hay dàp lai sU thùc giuc

hành dóng bang hành dòng hay bang lòi. Nói mot càch khàc, nhà't

thiè't phài két hdp dUdc cho minh cà vai cùa ngUÒi nghe vdi vai

cùa ngUÒi nói, khéo léo tham già vào hòi thoai nhUng khòng d-

Udcquèn ràng khòng dUdc chiém hét thòi gian va khòng gian cùa

cuòc dò'i thoai bang chinh viéc nói cùa mình. NhU vay, trong hòi

thoai, hày de ngUÒi khàc nói, dùng ròi khòi vai trò cùa ngUdi nghe

va trong trUÒng hdp này thì "Lòi nói là bac, con im lang là vàng".

6. Quy t i c thù sàu: Né'u nhU ngUÒi nghe nhiéu hdn hai thì khòng

cin thiè't phài tra Idi càu hòi dUdc dat cho ngUÒi nói chuyen thù 3.

Nói chung, khòng nén dàp lai lòi nói khòng hUóng dén minh.

Trong trUÒng hdp này thì trong dàn gian ngUÒi Nga thUÒng chà'n

chinh bang càc càu nói kiéu nhU: NgUdi ta khòng hòi càu; Tó't

nhà't là càu im di... NhUng né'u nhU ngUÒi ma lòi nói hUóng dén lai

khòng chù y thì ddng nhién ngUÒi nghe khàc co thè tra Idi thay va

bang càch dò cùu vàn dUdc cuòc nói chuyen va hình thành nén

cuòc nói chuyen cùa mot nhóm ngUÒi.

417

m. KÉT LUAN

Nhu chùng ta dà thà'y càc quy t ic dành cho ngUÒi nói va ngUÒi

nghe cùa ngUÒi Nga gin bó chat che vói nhau va diéu này là rà't tu

nhièn bòi vi ngUÒi nói va ngUdi nghe là hai mat khòng tàch ròi cùa

giao tiép. Trong giao tié'p ngUÒi Nga tuàn thù càc quy tàc nghi thùc

nghe nói cu thè cùa mình. Càc nghièn cùu cho thà'y ràng chinh ngUÒi

nghe lai hay mie rà't nhiéu loi vi pham vàn hoà nghe. NgUÒi Nga

cùng khàng dinh: "Chùng ta biét nghe rà't toi, chùng ta khòng dUdc

day diéu này tu khi con nhò chinh vi vày trong càc cuòc nói chuyen

hòi thoai tranh luan vói nhau chùng ta co rà't nhiéu diéu khòng hiéu

can ké, sU bà't hoà,.... Ddn giàn chi là do khòng nghe dén ndi dén

chon...". Dmitri Xergeevich Likhachòp dà rà't thòng thài khi khuyèn

ngUÒi nói va ngUÒi nghe nhU sau: "De cho ngUdi ta nghe ban thì can

phài co long nhàn ài. Quyén phàn xù can phài dUdc su dung mot càch

thàn trong va phài dUdc xem xét càn thàn. Chinh vi vày hày cùng

nhau tu tu làm quen vói mot tu khàc - khòng chi là còng khai ma

phài dàn chù. Con dàn chù dò là chuan mUc sò'ng, là trang thài th­

uòng xuyèn va tu nhièn cùa xà hòi va là hdi thò cùa nò. Chùng ta càn

phài hoc su dàn chù, phài hoc tinh kièn nhàn vói y kièn cùa ngUÒi

khàc, phài hoc nghe thà'u dào va hoc phàn dò'i. Phài hoc sU bình dang

trong tranh cài...".

Hien nay chùng ta day va hoc tiéng Nga theo phUdng hUÓng

thuc hành giao tiép cà thè hoà, co nghìa là muc dich chinh cùa ngUÒi

hoc là "khòng phài là làm quen vói ngón ngù nhu mot hien tUdng

ngòn ngù cu thè ma là ma nhU mot phUdng tien giao tiè'p va dién dat

y nghi" va cùa ngUÒi day là "day ngUÒi hoc tham già vào hoat dong lòi

nói, co nghia là day ho giài quyè't càc muc dich dà dUdc dat ra bang càc

phUdng tien lòi nói", co tinh dé'n nhu càu giao tiép va càc dac dièm

riéng cùa ngUdi hoc. Rò ràng sU hiéu biét càc quy tàc nghi thùc Idi nói

418

cùa ngUÒi Nga nhU mot yè'u tò' vàn hoà là hét sue càn thiè't va quan

trong de nàng cao chà't lUdng hoc va day giao tiè'p bang tiéng Nga

ngoài mòi trUdng tiè'ng.

TÀI LIÉU THAM KHÀO

1. Akisna A. A. Hoc càch day . Sdch dành cho giào vién day tiéng

Nga nhu mot ngogi ngù. M,2002.

2. Gòz N. I. Vi càc yéu to' quyèi dinh thành cóng cùa nghe hiéu

ngoai ngù. Ngoai ngù ò phd thòng, No 5, 1977.

3. Phormanòpkaia N.I. Vàn hoà giao tié'p va nghi thùc Idi nói.

M,2002

419