TOPLUMCU GERÇEKÇİLİK (Sosyal Realizm)

TOPLUMCU GERÇEKÇİLİK (Sosyal Realizm)TOPLUMCU GERÇEKÇİLİK (Sosyal Realizm)

Toplumcu gerçekçilik, Toplumcu gerçekçilik, materyalist ve materyalist ve

Marksist bir dünya Marksist bir dünya görüşü üzerine görüşü üzerine

temellendirilen, temellendirilen,


insanı toplumsal insanı toplumsal ilişkileri içinde ele ilişkileri içinde ele

alan, toplumsal alan, toplumsal gerçekleri yansıtmayı gerçekleri yansıtmayı amaçlayan bir sanat amaçlayan bir sanat

akımıdır.akımıdır.


Marksizm:Marksizm: Karl Marx'ın Karl Marx'ın

düşüncelerine düşüncelerine dayanan devrimci dayanan devrimci

sosyalist akım.sosyalist akım.


Materyalizm: Materyalizm: Dünyada sadece Dünyada sadece

maddenin varlığını maddenin varlığını kabul eden, metafizik kabul eden, metafizik

kavramları red ve inkâr kavramları red ve inkâr eden felsefî görüş, eden felsefî görüş,

maddecilik.maddecilik.


Özellikle Rusya'da Özellikle Rusya'da Çarlık Döneminde Çarlık Döneminde

Belinski ile başlayıp Belinski ile başlayıp Sovyet Döneminde Sovyet Döneminde

Pisarev, Çernişevski, Pisarev, Çernişevski, Dobruliubov ile Dobruliubov ile

kurumsal sorunları kurumsal sorunları çözen bu sanat anlayışı çözen bu sanat anlayışı


kısa zamanda bütün kısa zamanda bütün dünya edebiyatını dünya edebiyatını etkilemiş; sanatın, etkilemiş; sanatın,

halkın sorunlarının dile halkın sorunlarının dile getirilmesinde bir araç getirilmesinde bir araç

olarak görülmesi bu olarak görülmesi bu düşünürlerle düşünürlerle başlamıştır.başlamıştır.


Toplumcu Toplumcu gerçekçiliğin ana gerçekçiliğin ana

ilkeleri 1934 yılında ilkeleri 1934 yılında Sovyet Yazarlar Birliği Sovyet Yazarlar Birliği

Kongresi'nde Kongresi'nde saptanmıştır. saptanmıştır.


Buna göre sanat, Buna göre sanat, toplumsal toplumsal gerçekliği gerçekliği

yansıtmalıdır. yansıtmalıdır.


Bunun için sanatçının, Bunun için sanatçının, toplum tarihinin akışını toplum tarihinin akışını

doğru algılaması, doğru algılaması, toplumun toplumun

feodalizmden feodalizmden sosyalizme doğru nasıl sosyalizme doğru nasıl geliştiğini kavraması geliştiğini kavraması

gerekir. gerekir.


Toplumdaki Toplumdaki çarpıklıkları çarpıklıkları

saptamanın ve saptamanın ve sergilemenin yanında sergilemenin yanında

bunlara çözüm bunlara çözüm arayışlarının da arayışlarının da

bulunması gerekir. bulunması gerekir.


Toplumcu gerçekçilik, Toplumcu gerçekçilik, sanatın ne olduğu sanatın ne olduğu

sorusundan çok nasıl sorusundan çok nasıl olması gerektiği olması gerektiği sorusuna cevap sorusuna cevap vermeye çalışır.vermeye çalışır.


Türk edebiyatında Türk edebiyatında toplumsal sorunlara toplumsal sorunlara

Marksist çizgide Marksist çizgide yorumlar getiren, biçim yorumlar getiren, biçim ve özde yenilik yapan ve özde yenilik yapan

ilk kişi Nâzım ilk kişi Nâzım Hikmet’tir. Hikmet’tir.


Şiirde ölçüyü Şiirde ölçüyü atmış, Marksist atmış, Marksist

felsefeyi felsefeyi savunmuş, savunmuş,


Anadolu toprağının Anadolu toprağının makineye hasretini makineye hasretini

dile getirmiş, serbest dile getirmiş, serbest nazmın nazmın

yaygınlaşmasını yaygınlaşmasını sağlamıştır. sağlamıştır.


"835 Satır" "835 Satır" eseriyle "şairane eseriyle "şairane

üsluba" karşı çıkmış, üsluba" karşı çıkmış, dizeci anlayışı dizeci anlayışı

yıkmıştır.yıkmıştır.


Nâzım Hikmet'in 1938 yılında Nâzım Hikmet'in 1938 yılında mahkûm olmasından dolayı mahkûm olmasından dolayı şiirden uzaklaşması ile onun şiirden uzaklaşması ile onun

şiirlerinden fikir ve nazım şiirlerinden fikir ve nazım tekniği bakımından tekniği bakımından

etkilenmiş bazı şairler, şiir etkilenmiş bazı şairler, şiir anlayışını devam ettirmiştir.anlayışını devam ettirmiştir.


Türkiye'nin 2. Dünya Türkiye'nin 2. Dünya Savaşı'na girmese de Savaşı'na girmese de

savaşın toplum savaşın toplum yaşayışını etkilemesi yaşayışını etkilemesi

veve


toplumcu düşünüşün toplumcu düşünüşün dergiler aracılığıyla dergiler aracılığıyla yaygınlık kazanması yaygınlık kazanması

"Garip" dışında yeni bir "Garip" dışında yeni bir edebiyatın oluşmasını edebiyatın oluşmasını

sağlamıştır. sağlamıştır.


"Toplumcu Gerçekçi "Toplumcu Gerçekçi Şairler" arasında Rıfat Şairler" arasında Rıfat

Ilgaz, Ahmed Arif, Ilgaz, Ahmed Arif, Attilâ ilhan, Cahit Irgat Attilâ ilhan, Cahit Irgat

ve Ataol ve Ataol Behramoğlu'nun adları Behramoğlu'nun adları

sayılabilir.sayılabilir.


Bu şairler Garip Bu şairler Garip şiirini toplumcu şiirini toplumcu

bir şiir olarak bir şiir olarak görmemiş, görmemiş,

eleştirmişlerdir.eleştirmişlerdir.


Bu akımın şairleri Bu akımın şairleri II.Yeni'yi de II.Yeni'yi de eleştirmiş, eleştirmiş,

toplumcu şiiri toplumcu şiiri savunmuşlardır. savunmuşlardır.


Günümüzde toplumcu Günümüzde toplumcu gerçekçilik daha çok gerçekçilik daha çok

"kent, birey ve "kent, birey ve kapitalizm" ilişkilerini kapitalizm" ilişkilerini anlatan bir şiir olmuş, anlatan bir şiir olmuş, "köy ve kasaba" şiir "köy ve kasaba" şiir

alanı olmaktan alanı olmaktan çıkmıştır.çıkmıştır.

Documents

TOPLUMCU GERÇEKÇİLİK (Sosyal Realizm)