TOROLALANA MOMBA NY FITEHIRIZANA SEREALY SY ...asara-aina.eu/wp-content/uploads/2015/12/20170919_ASARA...2017/09/19 · mahakasika ny tolo-kevitra momba ny fitaovana sy foto-drafitrasa

Ity Fandaharan’asa ity dia notohanan’ny vondrona

Eropeana ara-bola

Ny Tetik’asa ASARA dia arindran’ny USCP

Ny tetikasa ASARA dia tanterahin’ny :

FANDAHARAN’ASA EROPEANAHOAN’NY ADY AMIN’NY TSY FAHAMPIANA SY TSY FANJARIAN-TSAKAFO

AO AMIN’NY FARITRA ATSIMO SY ATSIMO ANTSINANAN’NY MADAGASIKARA

TOROLALANA MOMBA NY FITEHIRIZANASEREALY SY LEGIMINAOZY

Ny Vondrona Eoropeana sy Madagascar: fiaraha-miasa mavesa-danja

TOROLALANA MOMBAN’NY FITEHIRIZANA SEREALY SY LEGIMINAOZY

Ny votoatin’ity boky ity dia andraikitrin’ny mpanoratra irery ihany, fa tsy mifandraika mihintsy amin’ny hevitra na fomba fijerin’ny Vondrona Eoropeana.

© ASARA 2017

CREDITS

Namolavola ny lafin’ny tekinika : Doulaye DIANCOUMBANandrindra ny boky sy nanao ny sary : Gabriel MORIN-KASPRZYKNadika ny Boky amin’ny teny Malagasy : Sandrine Emilia SOAMAZAVAMpiaramiasa : Frédéric LOUVET, Mpandridra ny fandaharan’asa ASARA, mail: [email protected]

Projet ASARA- (FED/2013/318-738)

Isaorana etoana ireo olona maro sy sampandraharaha nitondra fanampiana ara-teknika sy nanohana ara-bola tamin’ny fanatontosana ity boky ity. Singanina manokana amin’izany :• ny mpamokatra, ny mpitantana sy ny teknisianina misahana ny fikara-

karana ny vokatra aorian’ny fijinjana izay miasa ao amin’ny mpiara-mo-bon’antokin’ny tetik’asa ASARA,

• ny teknisianina ao amin’ny sampandraharaha misahana ny Fambolena sy Fiompiana (DRAE - Anosy sy Androy),

• ny mpikambana ao amin’ny USCP, izay voakasika tamin’ny dingana sa-mihafa nanantotosana ity torolalana momba ny fitehirizana serealy sy legiminaozy ity (fanadihadiana aorian’ny finjinjana na fiotazana, fanka-toavana ny teknika naroso, ny fitaovana ampiasaina amin’n fitehiri-zam-bokatra, sy ny famolavolana ny torolalana).

FISAORANA

1

FIZAHAN-TAKELAKA

I. FAMPIDIRANA 2

II. FAHAVEREZANA AORIAN’NY FIOTAZANA 4

III. TORO-MARIKA TSARA ARAHINA 111. Mandritra ny fiotazana 122. Mandritra ny fanahazana ny salohim-bary, ny babiny ary ny rotsaka 133. Mandritra ny fivelesana /fanesorana ny voa sy fanofana na fikororohana 144. Fanamainana ny voa alohan’ny hamonosana azy 155. Fisafidianana ny karazany fonosana azo ampiasaina 166. Fitehirizana ao an-trano 197. Fanatsarana ny sompitra nentim-paharazana 208. Ny fitehirizana anaty magazay 209. Fanaraha-maso mandritra ny famoaham-bokatra 2210. Fandravonana : ireo antony mahatonga ny fahaverezana ... 24... Ary ireo tolokevitra 25

IV. FISY TEKNIKA 27FISY TEKNIKA N°1 : GONY TELO SOSONA 28

FISY TEKNIKA N°2 : SILO VY NA BARIKA PLASTIKA 32

FISY TEKNIKA N°3 : MAGAZAY FITEHIRIZAM-BOAKATRA 36

TAKELAKA FANAMPINY 45

3FampidiranaTorolalana momban’ny fitehirizana serealy sy legiminaozy 2

Ny zava-misy mahakasika ny fanjarian-tsakafo any amin’ny farany atsimo sy atsimo-atsinanan’i Madagasikara dia voamarika amin’ny tsy fahampian’ny sakafo isan-tokantrano. Antony lehibe mahatogan’izany ny tsy fahampian’ny vokatra. Ao ihany koa ny olana atrehin’ireo mpamokatra mahasikan’ny tsy fahombiazan’ny fomba fitehirizam-bokatra.

Ny fahatsapana Izany olana ara-tsakafo ho an’ny tokantrano maro eny amba-nivohitra izany no nanosika ny fametrahana ny tetik’asa ASARA zay vatsian’ny vondrona eropeana vola. Ny tetik’asa dia mikendry ny handray anjara amin’ny fampihenana ny faharefosan’ny mponina miatrika ireo olana aterakin’ny fio-vaovan’ny toetr’andro sy ny fahasimban’ny tontolo iainana. Fitaovana iray ahafahan’io tetik’asa io manantanteraka izany ny fampitomboana ny vola mi-ditra sy fanatsarana ny lafin’ny ara-tsakafo eo anivon’ny tokantrano.

Noho izany, ny tetik’asa ASARA dia mihevitra fa ny fampiroboroboana ny fa-mokarana, ny fampitomboana ny vokatra, ary ny fanenana ny vokatra very aorian’ny fiotazana no anisan’ny fomba ahafahana miady amin’izany tsy fahampiana sy tsy fanjarian-tsakafo any amin’ny faritra Atsimo sy Atsimo At-sinanan’i Madagasikara izany.

Ny antony tena mahatonga ny fahaverezan’ny vokatra aorian’ny fiotazana dia :

i. tsy fahombiazan’ny fikarakarana ny vokatra (fanamainana, fanadiovana, tsy ampy ny fitsaboana amin’ny alalan’ny fanafody, zavamaniry na akora famonoana bibikely) ;

ii. ambany ny fahombiazan’ny fitaovana sy foto-drafitrasa fitahirizam-bo-katra : mbola fomba fitehirizana nentim-paharazana no tena miroboro any amin’iny faritra izay fomba azo lazaina fa tsy dia mahomby loatra raha en-tina hiarovana ny vokatra amin’ny fiverenan’ny hamandoana sy ireo faha-valo mpanimba samy hafa (trano ambo, gony, sns).

Mba hampihenana izany fandringanana izany, ny tetik’asa dia nampiasa ma-nam-pahaizana manokana momba ny fikarakarana ny vokatra aorian’ny fio-tazana tamin’ny volana martsa 2016 hatramin’ny aogositra 2017. Izany no natao mba ahafahana mamantatra ireo antony mahatonga ny fahasimbana na fahaverezana aorian’ny fiotazana, sy hanolorana soso-kevitra mahomby momba ny fikarakarana, ny fitsaboana sy ny foto-drafitrasa mifanaraka amin’ny fitehirizana sy fiarovana ny vokatra. Taorian’ny fanadihadiana natao mahakasika ny tolo-kevitra momba ny fitaovana sy foto-drafitrasa mifanara-

ka amin’ny fitehirizam-bokatra, dia nisy fampisehoana natao momban’ireo fitaovana ireo teo anivon’ny mpamokatra modely.

Ny toro-marika tsara arahina natolotra ato anatin’ny ity boky ity dia mifan-draika amin’ny vokatra azo nanditran’ireo fanadihadiana sy ny fampisehoana natao teo anivon’ny mpamokatra ireo.

Ity toro-lalana izay novolavolain’ny tetik’asa ASARA ity dia mifantoka indin-dra amin’ny fitaovana sy foto-drafitrasa voalaza tao anatin’ny fanadihadiana ary hita fa mahomby nandritra ny fampisehoana natao teo anivon’ny mpa-mokatra. Natao ho ampiasain’ny teknisianina isan-tsokajiny miasa anatin’ny rafitra mpanohana ny mpamokatra, sy ny tantsaha modely ity boky ity ary ahitana ireto lohahevitra manaraka ireto:

✓ Ny karazana sy ny antony mahatonga ny fahaverezana aorian’ny fin-jinjana na fiotazana ireo voa;

✓ Toro-marika tsara arahina momba ny fitehirizam-bokatra

✓ Ny fisy teknika manoro ny fomba fampiasana ny fitaovana sy ny fo-to-drafitr’asa fitehirizana ny vokatra.

Ny fisy teknika mahakasika ny silo fitehirizam-bokatra dia niainga avy ta-min’ny toro-lalana momba ny silo fitehirizam-bokatra vita amin’ny vy no-tontosain’ny FAO, fa ny momba ny famonosona amin’ny gony telo sosona kosa dia niainga avy tamin’ny fanatsarana ny fisy teknika momba ny gony ampiasaina amin’ny fonosana telo sosona na PICS, izay naparitakin’ny oni-vesiten’ny Purdue. Raha mampiasa io sopitra io dia tsy tsara ny mampiasa fanafody phostoxin manditra ny fitehirizana voamaina.

I. FAMPIDIRANA

4Torolalana momban’ny fitehirizana serealy sy legiminaozy 5Fahaverezana aorian’ny fiotazana

2.1. Antony mahatonga ny fahaverezana Hoan’ny FAO, ny fahasimbana na fahaverezana ara-tsakafo dia miteraka ny fidinan’ny habetsahan’ny sakafo hohanin’ny isam-batan’olona. Ny fahavere-zana dia voatsinjara toy izao : ny fihenan’ny habetsahan’ny vokatra sy faha-verezanan’ny kalitaony. Ny fahaverezan’ny habetsahan’ny sakafo dia miseho amin’ny fihenan’ny lanja, fa ny fahaverezana ara-kalitao kosa dia manena ny otrikaina sy fenitra takin’ny tsena ary mety hiteraka olana ara-pahasalamana hoan’ny mpanjifa ny fihinanana azy.

Raha ny hevitr’ireo mpamokatra voakasika tamin’ny fanadihadiana tao amin’ny faritra Anosy sy Androy, ny fahaverezan’ny habetsahana dia voka-trin’ny fielezan’ny fahasimbana aterak’ireo bibikely sy biby mpikiky any amin’ny trano fonenana ambanivohitra. Ny biby mpikiky dia mihinana amin’ny ankapobeny ny voa fa ny bibikely kosa dia mihinana ny tsimoka sy ny kanzy. Ny ampahany lanin’ireo fahavalo isan-karazany ireo dia manampy trotraka ny tsy fahampiana ara-tsakafo.

Ny fahaverezana ara-kalitao dia miseho eo amin’ny bikany avy ety ivelany voa izay misarika ny mpanjifa hihemotra avy hatrany raha vao mahita azy (voa misy lavadavaka, bobongolo, potipotika, misy fofona, sns), mihena ny otrikaina, ny proteina ao anatiny ka lasa tsy mahasalama ny fihinana azy (sa-kafo tsy ara-pasalamana hoan’ny mpanjifa).

Raha izany hevitra izany, ny voa loadoaka na bobongolo dia voantsinjara anatin’ny voa ratsy kalitao. Ny tsaramaso na katsaka loadoaka dia miteraka faty antoka satria mihena ny fitiavan’ny mpanjifa azy ka vidiny amin’ny vi-diny mora. Ny voa bobongolo dia miteraka olona ara-pahasalamana (misy mikraoba na mycotoxines) hoan’ny olona izay mihinana azy.

Tao amin’ny Faritra Androy sy Anosy, noho ny fitehirizam-bokatra maharitra, dia hita fa loadoaka ny tsaramaso, ny voanemba, ny katsaka na tsako voka-trin’ny biby kely.

2.2. Antony mahatonga ny fahaverezana Nandritra ny fanadihadiana natao tao amin’ny faritra notsidihina dia nipoi-tra fa ny antony tena mataonga ny fahaverezana dia : ny tsy fahampian’ny fotoam-panapazana, ny fikojakojana ny voa, ary ny tsy fahombiazan’ny fi-taovana sy foto-drafitr’asa fitehirizam-bokatra ampiasaina (harona, gony, tranoambo, magazay fitehiram-bokatra tsy manarapenitra, sns).

✓ Tsy fahampian’ny fotoam-panahazana : Ny fanahazana dia mikendry ny hanena ny tahan’ny hamandoan’ny voa ho 13 % hoan’ny serealy (katsaka, vary, …), ho 11% hoan’ny legiminaozy (tsarama-so, voanemba, sns). Avy eo, ireo vokatra maina ireo dia fonosina sy tehirizina amin’ny toerana maina sy idiran-drivotra. Raha toa ka tsy voamaina tsara ny vokatra na mora azon’ny hamandoana ny toerana hitehirizana azy dia lasa miroborobo ny zava-mananaina mpanimba madinika indrindra anisan’izany ny olatra miteraka bobongolo, hany ka arakarakin’ny hirosan’ny fotoana dia tsapa fa misy fahasimbana ny vokatra tehirizina (lo, bobongolo).

✓ Ambany ny fahombiazan’ny fomba fikarakarana ny voa :Aorian’ny fanamainana dia velesina ny salohy mba azahaona ny voa, avy eo diovina amin’alalan’ny fikororohana. Mba hiarovana ny voa madio mandri-tra ny fitehirizana dia tsaboina amin’ny fanafody natioraly na simika miady amin’ny bibikely izy.

Fivelesana/ Fanesorana ny voa

Izany asa izany dia entina hanavahana ny voa sy ny antsakiny na kofony na hodiny. Ny fivelesana amin’ny hazo dia mampitombo ny fahapotehan’ny voa izay miteraka firoboroboan’ny fahavalo mandritra ny fitehirizana. Io fomba fivelesana io dia tsy mety hoan’ny famokarana masomboly. Nandritra ny fa-nadihadiana natao, dia tsy nisy fitaovana fivelesana sy fanesorana ny voa nohatsaraina hita teny antoerana. Raha ny hakelin’ny famokarana no mana-marina io zava-misy io eo amin’ny isam-batanolona, dia tokony hafa kosa ny zavatra nitranga eo anivon’ny vondrona na fikambanan’ny mpamokatra.

Fikororohana

Ny fikororohana dia mikendry ny fahazoana vokatra madio amin’ny alalan’ny fanavahana ireo fakon-javamaniry, ny vovoka ary ny vato. Io asa io amin’ny akapobeny dia sahanin’ny vehivavy izay mampiasa ireo kojakojan-tokantra-

II. FAHAVEREZANA AORIAN’NY FIOTAZANA


no. Ny fikororohana vita tsara dia miantoka ny fiaroavana ny voa mandritra ny fitehirizana.

Fampiharana ny fanafody bibikely simika na biolojika

Ny fitsaboana ny voa dia mikendry ny hampitsoakan’ny bibikely mandritra ny fitehirizana. Izany dia tenterahina amin’ny alalan’ny fampiasana fanafo-dy ankatoavin’ny sampandraharaha teknika miahy sy tompon’andraikitra amin’izany. Na izany aza, anatin’ny faritra iasan’ny tetik’asa ASARA, ny fam-piasana fanafody simika dia tsy dia haparitak’io sampandraharaha io. Ny ako-ra natioraly toy ny sakay, paraky, ravina sy voan’ny voandelaka, sns, no tena fampiasain’ny mpamboly. Ireo fanafody voajanahary ireo anefa dia tsy tena mahomby zato isan-janto (tsy voafehy ny fatra ampiasaina, tsy maharitra ny heriny,...). Noho izany dia mbola misy foana ny fandravana aterak’ireo faha-valo mandritra ny fitehirizana. Antony hafa mahatonga ny fahasimban’ny voa tehirizina koa ny fahafahan’ireo fahavalo miditra anaty gony, harona, sompitra na tranoambo netimpaharazana. Hoan’ny legiminaozy (tsarama-so, voanemba), ny fandravana dia manomboka avy eny an-tsaha ary mitom-bo mandritra ny fitehirizana. Izany no ilana ny fampiharana ny toro-marika ara-pamokarana aroson’ny teknisianina misahana ny fambolena momba ny fiadiana sy fiarovana amin’ireo fahavalon’ny voly eny antanimboly.

✓ Fitaovana sy fotodrafitrasa momba ny fitehirizam-bokatra tsy mi-fanaraka amin’ny tokony ho izy :Izy io dia mikendry ny hiarovana ny voa tehirizina ary tokony ho sakana mahomby manohitra ireo fahavalo isan-karazany (bibikely, biby mpikiky) sy mametra ny tsy hiverenan’ny hamandoan’ny voa. Ao amin’ny faritra hia-san’ny tetik’asa ASARA ny fitaovana sy fotodrafitrasa entina mitahiry vokatra dia gony, kitapo, harona, tranoambo na sompitra nentimpaharazana, maga-zay efa mba misy fanatsarana, sns. Nandritra ny fanadihadiana dia tsapa fa ny mpamokatra dia tia mametraka toeram-pitehirizam-bokatra manakaiky azy: ny voa dia ampidirina anaty gony ary apetraka ao an’efitra fatoriana na anatin’ny kojakoja isan-karazany ary tehirizina anaty sompitra na tranoam-bom-pianakaviana.

Iray amin’ny lafy maharatsy ny tranoambo na sompitra netimpaharanazana notsidihina teny antoerana dia ny tsy fahampian’ny ahavon’ny fototra ioere-nany, noho izany, ny gorodona na lafika dia mora idiran’ny biby mpikiky, sady tsy misy fandrika na rafitra napetraka hoetina hiadiana amin’ireo biby mpikiky ireo.

Noho izany, ny ankamaroan’ny voa dia lanin’ireo biby ireo manditra ny fo-toam-pitehirizana. Izany dia miteraka fahaverana betsaka, raha ohatra ka maharitra ny fotoam-pitehirizana. Ny hatevenan’ny tafon’ny sompitra nen-tipaharazana dia tsy azo antoka ihany koa.

Ny fomba nanamboarana ny varavarana sy ny varavarankely ny trano fitehi-rizam-bokatr’ireo vondrona sy ny fikambanana mpamokatra notsidihina dia tsy maharo na manakana ny fidirana ny biby mpikiky na mihidy aza. Ny fipetrakin’ny lavadavaka eo amin’ny rindrin’ny magazay dia tsy mampiditra rivotra ahafahana mitazona ny fahamainan’ny voa amin’ny mari-pana mifa-naraka amin’ny fitehirizina.

Raha aravona dia hita fa ny tsy fahombiazan’ny fitaovana ampiasaina dia mi-fandray amin’ny tsy fampiasana ny toerana mahatonga fitehirizana mihibo-ka. Noho izany, ny fitehirizana mihiboka dia manampy amin’ny fanavotana ireo voa efa anadalam-pahasimbana sy hisorohana amin’ny fahavalo mpa-nimba isan-karazany.


Ny bibikely manimba ny voa mandritra ny fitehirizana dia mandripaka ny voa na eny an-tsaha na manditra ny fitehirizina. Hoan’ny tsaramaso sy ny voanemba, “ny koroka” no tena fahavalo. Ny atody apetrany eo amin’ny rotsaka dia miditra ao anitin’ny voa. Rehefa natao ny fanisana dia hita fa ny tahan’ny fahasimban’ny voa eny an-tsaha voaro sy voatsabo ara-dalàna dia 3 hatramin’ny 5%. Io taha io dia ambany raha hoarina amin’ny tanim-boly tsy nisy fiarovana sy fitsaboana.

FIFANTOHANA AMIN’NY KOROKA, BIBIKELY MPANIMBA VOANEMBA/TSARAMASO

IREO BIBY KELY SY BIBY MPIKIKY TENA MPANIBA NY VOKATRA

Manatody ny reniny:- eo amin’ny rotsaka (an-tanimboly) ;- eo amin’ny voa (mandritra ny fitehirizana).

Fito (7) androa aorina, foy ny atody, mivadika olitra, mitombo sy mihinana ao anatin’ny voa.

Afaka 14 andro, ny olitra dia miova, lasa tanora, ny voa efa simba.

Telo (3) andro aoriana dia lasa lehibe, mivoaka avy ao anatin’ny voa ary miaina mandritra ny 7 andro. Manao firaisana, manatody ary manitatra ny fandravana.

Dingana arahiny : 4 -5 herinandro

Hoan’ny vary sy ny katsaka

Rhyzopertha sp.(Haombary)

Sitophilus sp.(Haombary)

Ephestia cautella(lay na lolo madinika)

Hoan’ny voanemba

Callosobruchus maculatus(Koroka)

voalavo

III. TORO-MARIKA TSARA ARAHINA

CONSERVATION

12Torolalana momban’ny fitehirizana serealy sy legiminaozy 13Toro-marika tsara arahina

1. MANDRITRA NY FIOTAZANA

Mba tsy hahabe ny vokatra very dia tokony ho fantarina tsara ny fotoana to-kony hijinjana arakarakan’ny zavatra hambolena. Ny fiotazana ny tsaramaso / voanemba dia atao miverimberina (rehefa mavo ny Akorany), ny katsaka dia jinjaina rehefa hita fa efa maina ny babiny. Hoan’ny vary kosa, dia atao ny fijinjana rehefa manompy mavo ny roa ampahatelon’ny salohimbary mba hanenana ny voambary very mandrintra ny fandindina.

Aza miandry hoe maina ny voa rehetra vao minjinja sa-tria raha tara loatra dia bet-saka ny voa very na raraka eny antanimboly mandritra ny fiotazana na fijinjana.

2. MANDRITRA NY FANAHAZANA NY SALOHIM-BARY, NY BABINY ARY NY ROTSAKA

Aza ajanona ela eny antsaha: atao ny fiotazana na ny fijinjana rehefa hita fa matoy ny ankamaroan’ny vokatra.

Taterina amin’ny sobika, harona na fitoerana hafa mba hanenana ny fahaverezan’ny voa.

Aorian’ny fiotazana, ny rotsaka sy ny babiny/salohi-bary dia atapy eo amin’ny masoandro alohan’ny fivelesana. Tsy ahahy amin’ny tany ny vokatra mba hiarovana azy amin’ny loto isan-karazany, mba tsy hifangaro amin’ny fasika sy vato fa ahahy eo ambony plastika na labasy madio, amin’iazay ny voao raraka dia mbola azo tsim-ponina.

NB: Ny plastika sy ny labasy voakajy miady amin’ny he-rin’ny masonadro dia maharitra elaela kokoa, maharitra 6 taona raha oharina amin’ny sasany izay maharitra 2 na 3 taona.

Katsaka miantona miaraka amin’ny babiny

Fanamainana ny serealy sy legiminaozy ambony labasy amin’ny toerana maloka

CONSERVATION


3. MANDRITRA NY FIVELESANA /FANESORANA NY VOA SY FANOFANA NA FIKOROROHANA

Ny fivelezana, ny fanesorana ny voa sy fikororohana dia atao eo ambony plastika, labasy, tsihy na goelaka mba ahafahana mahazo voa madio sy itsimponanana ny voa miparitaka. Ny fivelesana ny tsaramaso sy ny vary dia atao amin’ny alalan’ny hazo. Ny fanesorana ny voan-katsaka dia atao amin’ny tanana.

Hoan’ny masomboly, dia amporisihina ny fampiasana milina toy ny batezy sy ny fitaovana fanalana ny voa mba tsy hanimba na hanapotika ny voa.

4. FANAMAINANA NY VOA ALOHAN’NY HAMONOSANA AZY

Tsy maintsy amainina sy diovina tsara ny voa alohan’ny hitehirizana azy.

Ny voa voahofa sy madio dia atapy eo ambony labasy alohan’ny hamonosana azy.

Tahan’ny hamandoana ambony indrindra mialoha ny fitehirizana:

✓ Serealy : 14%

✓ Legiminaozy sy voa mitera-menaka : 11%

1. Hafanao anaty lapoaly ny sira.

2. Arotsaho ao anaty tavoahangy na bokaly manga-rahara, madio sy maina tsara ny sira sy ny voa avy na-mainina.

3. Sarony ny ta-voangy ary ontsa-no tsara mandritra ny 1 minitra.

4. Avelao hitsika eo amin’ny toera-na maloka mandi-tra ny 15 minitra.

5. Ahintsano indray mandeha indray ilay tavoahangy.

6. Jereo sy di-niho tsara ny sisin’ilay tavoahangy :

Raha miraikitra amin’ny sisin’ny tavoahangy ny sira dia mbola misy hamandoana betsaka ny voa: avereno atapy ny voa alo-han’ny hapidirana azy anaty kitapo na daba fitehirizam-bo-katra.

Raha tsy misy sira kosa ny sisn’ny tavoahangy dia maina tsara ny voa ka azo tehirizina anaty daba na saka avy hatrany.

Fandrefesana ny hamandoana ny voa alohan’ny fitehirizana : fampiasana andrana amin’ny sira

Raha ohatra ka tsy manana fitaovana fandrefesana ny tahan’ny haman-doan’ny voa dia azo atao ireto andrana manaraka ireto :

Fivelesana

Fanamainana

Fanofana na fikororohana

Labasy

Labasy

Labasy


5. FISAFIDIANANA NY KARAZANY FONOSANA AZO AMPIASAINA

Maro isan-karazany ny fitaovana fitehirizana azo atolotra ireo mpamokatra madinika sy antoniny (tranoambo na sompitra, magasin, barika vy na plastika, daba plastika, daba vy, gony, kitapo tenona…). Ny fisafidianana ireo fitaovana fitehizam-bokatra ireo dia miankina amin’ny fahafahan’ny mpamokatra sy mpampiasa azy, ny fahamorana ny fampiasana azy, ny habetsahan’ny voka-tra ho tehirizina, ny fahombiazany, ary ny tahan’ny vola mivoaka /vola midi-tra izany hoe ny tombom-barotra mety ho azo.

Ny fitaovana ampiasaina dia ireo maharo ny vokatra tehirizina amin’ny fahavalo na mpanimba samihafa (bibykely, voalavo, …) sy hamandoana no ampiasaina (fitaovana tsy tafiditrin’ny rano). Mba ahafahana manantan-teraka izany, dia fitaovam-pietehirizina mihiboka zany hoe mihidy tsara, tsy idiran-drivotra sy rano no tokony ampiasaina satria manakana sy miaro ny voa amin’ny fahasimbana tsy hita maso (mamono bibikely, mihena ny faha-simbana aterakin’ny bobongolo) sy miantoka ny fitehizana maharitra.

Hamandoana Bibikely Biby mpikiky

Fitehirizana mibanaka Fitehirizana mihiboka

✓ Daba plastika na tavoahangy

✓ Gony na kitapo hoan’ny famonosana telo sosona Ny voa maina tsara sy voadio dia atao anaty gony sy selofaninna roa dia atao tsara fatotra mba ahafahana mamoaka ny rivotra avy ao anatin’ny harona plastika (jereo ny fisy teknika). Raha ohatra ka mbola afaka miditra ny rivotra (gony na harona sachet loaka, no-hon’ny voalavo, zava-maranitra, ...) io fomba fitehi-rizana io dia tsy miaro intsony amin’ny fahasimbana aterakin’ny biby kely sy ny hamandoana.

- Habetsahany : < 20 kg- Faharetany : > 12 volana- Vidiny : ambany (famerenana ny tombam-bidy)- Fiarovana : tena tsara- Tandremo : hampiasao ny daba azo itoeran-tsakafo

- Habetsahany : 50 ha-tran’ny 100 kg- Faharetany : >12 volana- Vidiny : 4.000 Ar (1.200 Ar raha misy tohana FDA)

- Fiarovana : antoniny (tandremo ny biby mpikiky sy zava-maranitra)- Tandremo : Esory tsara ny rivotra anatin’ny gony na kitapo telo

Ny daba platsika na tavoahangy izay maina tsara ny atiny dia fe-noina amin’ny voa maina tsara.

Ny daba na ny tavoahangy dia fenoina hatramin’ny molony, tsindrina tsara mba hanalana ny rivotra rehetra ao anatiny ary saromana tsara avy eo mba tsy hidiran’ny rivotra indray.

Tandremo ! Fadio ny mapiasa daba tsy fitoeran-tsakafo otran’ny: daba avy nisy menaka motera, lasantsy, akora simika (poizina famonoana biby isan-karazany, ….)


✓ Silo vita amin’ny vyNy “silo” (vy na plastika) dia rafitra tsotra afahana mitahiry ny voka-tra mandritra ny fotoana maha-ritra satria mametraka azy ireo amin’ny toerana voaro amin’ireo fahavalo samy hafa. Izany dia aha-fahana miaro amin’ny tsy faha-simban’ny masomboly (voatahiry ny taham-pitsimohana) sy ny voa atokana ho amin’ny sakafo.

Ny voa ao anaty silo dia azo anesorana tsy ke-likely mandritra ny fotoam-pitehirizana raha kely indrindra iray volana aorian’ny nitehiri-zana azy (fotoana ilaina hanaovana mba ham-padaitra tsara any fitehirizana).

✓ Vata fitehirizam-bokatra Mahomby amin’ny fitehirazana isam-pianakaviana amin’ny ady amin’ny biby mpikiky ny fampia-sana vata fitehirizana. Noho izany, mba hanenana ny fahasimbana aterakin’ ny biby mpikiky dia azo atao ny mitahiry ny vokatra ampia-saina isan’andro anaty vata fitehi-zam-bokatra.

✓ Silo plastika

- Habetsahany : 100 kg (masomboly) hatran’ny 1800 kg ; - Vidiny : 125 000 Ar - 950 000 Ar- Faharetany : > 12 volona ;- Fiarovana : tena tsara- Tandremo : ilaina ny maka santionany tsy tapaka mba hanamarinana ny amba-ratongam-paharitry na taham-pamainana mandritra ny fitehirizana

- Habetsahany : 215 - 500 litatra- Faharetany : > 12 volana .- Vidiny : 330 000 Ar - 534 000 Ar (vaovao)- Fiarovana : tena tsara (miaro koka amin’ny hamandoana avy any ivelany noho ny daba vy )- Tandremo : fanadiovana sy fanamainana ny daba alohan’ny ampiasana azy

- Habetsahany : miovaova- Faharetany : fohy ezaka- Vidiny : 112 000 ar (2016)- Fiarovana : tena tsara

- Tandremo : ny vata dia tsy maintsy hidina tsara isany ny avy maka voakatra ao

6. FITEHIRIZANA AO AN-TRANO

Ny ankohonana eny ambanivohitra amin’ny faritra hiasan’ny tetik’asa ASARA dia tia ny mitahiry vokatra ao an-tokantrano. Noho izany dia tsy azo ihodivirana ny ahatonga io fomba fitehirizam-bokatra io hahomby sy mifanaraka amin’ny fahazarany.

Anatiny atao maina tsara sy madio

Saka sy fandrika miady amin’ny biby mpikiky

Tafo na rindrina tsy idiran-drano

Fivezivezn’ny rivotra (elanelana rindrina-tafo)

Varavarana mihidy tsara (tsy idiran-drano na biby)

Voa tehirizina anaty silo, anaty gony anaty vata, anaty barika/mipetraka eo ambony talatalana hatrany

Ati-trano maloto, mando no be lalitraMihabetsaka ny biby mpikiky

Tafo sy rindrina mitete (mampidi-drano)

Varavarana mijanona mivoha (afaka hidi-ran’ny biby mpikiky, akoho amam-borona, sns)

Voa tehirizina anaty gony, miparitaka na anaty kitapo tsy mifatotra mipetraka ambony tany

Fitehirizana sakafo ankaikin’ny voa

Vata vy mifono plastika sy rary hazo (rary hazo)

Halavany: 1.5 m Sakany : 0.6 m Hahavony : 0.8 mHadiriny na habeany ilaina 600 litatra (mahazaka 300 kg eo no eo)


8. NY FITEHIRIZANA ANATY MAGAZAY

Ny magazay fitehirizam-bokatra amin’ny akapobeny dia ampiasain’ireo vondrona sy fi-kamabanan’ny mpamokatra. Izy io dia mety ho trano vato fa mety ho vita amin’ny tany manga ihany koa. Ireto avy ny lafiny lehibe mila jerena tsara mandritra ny fametrahana trano fitehirizam-bokatra :

7. FANATSARANA NY SOMPITRA NENTIM-PAHARAZANA

✓ toerana tsy azon-drano

✓ azo aleha sy tsy misy mana-kantsakana (tsy misy azo lehibe ao anatin’ny 10 m manodidina) ;

✓ ny fitodikin’ny halavan’ny trano dia Atsinanana mia-kandrefana

✓ toerana fanahazana apetra-ka manakaiky ny trano fitehiri-zana.

Sompitra « nentim-paharazana » Sompitra « nohatsaraina »

OHATRA VITSIVITSY ARA-TSARY

Toerana fanahazana

Magazay fitehirizam-bokatra

Silo, barika , gony hoan’ny famonosana telo sosona Silo vy

Fomba entina hanatsarana ny sompitra na tranoambo nentim-paharazana :

✓Alavao na itaro ny tongon’ny tranoambo (0,75 - 1 metatra) ;

✓Mametraha fandrika miady amin’ny biby mpikiky

✓Atsarao ny atevin’ny tafo amin’ny alalan’ny fametraha plastika ambany mololo na bozaka

Sompitra « nohatsaraina »

Andrefana Atsinanana

Magazay

Toerana fanahazana


CONSERVATION

Ny fanaraha-maso voaloahany dia ny fijerena miverimberina ny voa nalaina avy tao anatin’ny fitoerana isan-karazany.

Raha ohatra ka voaraka tsara ny toro-lalana momba ny fitehirizam-bokatra, ny kalitaon’ny voa mandritra ny famoaham-bokatra dia mitovy amin’ny voa tehirizina.

Raha mifanohitra amin’izany ny zava-miseho, ka mahatsikaritra fahasimbana amin’ny vokatra tehirizina dia ilaina ny mamantatra inona ny olana nitranga tao mba ahafahana manatsara ny fomba fitehirizana sy mamonjy ny vokatra eo anadalam-pahasimbana.

9. FANARAHA-MASO MANDRITRA NY FAMOAHAM-BOKATRA

Mba ahafahana manao ny tomban’ny fahombiazan’ny fitehirizana anaty «silo » (na anaty fitoerana hafa) dia azo atao ireto zavatra manaraka ireto :

Fikajiana ny tahan’ny voa loadoaka mialoha sy mamarana ny fitehirizana otran’ny asehon’ny kisary etsy ambany. Manao mitovy amin’izay koa man-dritra ny famoaham-bokatra.

Ny fampitahana ny taha anakiroa (aloha sy aorianan’ny fitehirizana) no aha-fahana mamantatra raha misy fivoarana ny tahan’ny voa voalavaka nandritra ny fitehirizana.

FOMBA FANAOVANA TOMBANA NY KALITAOMANDRITRA NY FITEHIRIZANA

Misy rivotra be anaty gony na kitapo?

Fahasimbana mandritra ny fitehirizana?

Fanahazana ratsy?

Famenoana miandalana ny silo : Isaky ny mahafeno iray ampahatelon’ny (1/3) ny « silo » na daba dia maka voa miisa 100 dia avahana ny simba (isaina ny isan’ny voa simba).

Voa miisa 100 Voa miisa 100 Voa miisa 100

Xn = isan’ny ny voa simba (feno loadoaka)

Tahan’ny fahasimbana (%) =

1/3

2/3

3/3

X1 X2 X3

3

(X1+X2+X3)x

100

1


10. FANDRAVONANA : IREO ANTONY MAHATONGA NY FAHAVEREZANA ...

... ARY IREO TOLOKEVITRA

X Bibikely manimba ny rotsaka , ny babiny na ny salohy X Biby mpikiky manimba ny babiny sy ny salohy maina

eny an-tsaha

Eny antsaha na an-tanimboly

X Salohy njinjaina maina loatra na matoy loatra : mi-hintsana ny voa mandritra ny fandidina sy fitaterana

Mandritra ny fiotazana na finjinjana

X Fanahazana ambony tany X Fanamainana miadana ny rotsaka ny legilinaozy ma-

namora ny fielezan’ny fanapotehana ateraky ny bibikely (koroka)

Mandritra ny fanahazana

X Fivelezana amin’ny hazo : manapotika ny voa X Fivelezana sy fikororohana amin’ny tany : maloto

ny voa

Mandritra ny fivelezana sy fikororohana

X Tahan’ny hamandoanan’ny voa tsy ara-dalàna X Voa manomboka mampiseho fahasimbana

Mandritra ny famonosana

X Fitaovana mibanaka X Fiverenan’ny hamandoan’ny voa sy firoboroboan’ny

bobongolo X Fahasimbana ateraky ny biby mpikiky X Fielezan’ny fahaverezana aterakin’ny biby kely

Mandritra ny fitehirizana

✓ Toro-marika ara-pambolena sy fomba fitsaboana tsa-ra arahina (biolojika, simika)

✓ Ahena ny fotoana anajanonana ny vokatra eo ampotony aorian’ny fahatoizana

✓ Fotoana tsara injinjana (raha ohatra ka ¾ ny salohy manompy mavo) mba anenana ny voa raraka eny antsaha

✓ Atapaso eo ambony labasy plastika (goelaka) ny rot-saka, ny babiny sy salohim-bary

✓ Amaino malaky ny rotsaka legiminaozy, velezo avy eo ary fonosy tsara mba hiarovana azy amin’ny fahavalo toy ny koroka

✓ Velezo amin’ny fitaovana manara-penitra sy mifanaraka aminy ny salohi-bary sy ny rotsaka

✓ Ampiasao ny labasy na goelaka manditra ny fikororohana

✓ Raha ohatra miroborobo ny fahasimbana aterakin’ny biby kely mandritra ny fitehirizana dia atapaso ambany masoandro ny voa mandrapaha azoana voa salama alo-han’ny hamonosana azy anaty fonosona mihiboka.

✓ Fampidiran-drivotra, fikojakojana sy fanadiovana tsy tapaka ny toerana fitehirizam-bokatra, ady amin’ny biby mpikiky

Eny antsaha na an-tanimboly

Mandritra ny famonosana

Mandritra ny fitehirizana

Mandritra ny fiotazana na finjinjana

Mandritra ny fanahazana

Mandritra ny fivelezana sy fikororohana

✓ Atapaso maosandro ny voa alohan’ny hamonosana azy ✓ Ataovy anatin’ny fonosana mihiboka ny voa (gony fa-

monosana telo sosona ,daba, barika)

26Torolalana momban’ny fitehirizana serealy sy legiminaozy 27Fisy teknika

IV. FISY TEKNIKA


FISY TEKNIKA N°1

Ny gony telo sosona dia vahaolana mety amin’ny fitehirizana ny legiminaozy sy voa hafa.

Izy io dia mifototra amin’ny fampiasana gony telo mifanosona: 2 amin’izy ireo dia kiatapo plastika (vonondavenona) ary ny fahatelo dia gony miloko fotsy misy sora-tra sy sary famantarana ny tetik’asa ASARA

Mila fitandremena ny kalitaon’nyy gony ampiasaina. Ny gony selofanina 2 ao ana-tiny dia tsy maintsy ampiasaina miaraka ary mila matevina tsara zany hoe manana hatevenana 80 μ zay vao tena azo atonka ny fahombiazany.

Ny kitapo platika 2 ao anatiny: polyéthylène, 80 microns

Gony ivelany: nylon tissé,

polypropylène

1 2 3

1 2 3

Ny tombotsoan’ny fampiasana fonosana telo sosona dia miaro ny tontolo iainanana (ekolojika) sy tsy mandany vola be (ekono-mika): tsy ilaina fampiasana fana-fody simika na natioraly hiadiana amin’ny bibikely.

Ny gony telo sosona dia vaha olana mahomby hoan’ny fitehi-rizana maharitra (volana maro-maro).

Ny gony telo sosona dia mamono bibikely sy olitra satria tsy misy rivotra tafiditra ao anatiny. Tsy azo atao noho izany ny manoka-tra an’io gony io mialohan’ny 1 volana

Kalendrie

Tombotsoa : ✓ fitehirizana mihiboka, mahomby kokoa

raha oharina amin’ny gony iray fotsiny. ✓ fitehirizana maharitra ✓ tsy ilana fampiasana fanafody mamono

bibikely ✓ habetsahany 50 – 100 kg

Lafy ratsiny : X Tsy azo vohaina ny kitapo na gony 1

volana voalohany mandritra ny fitehi-rizana

X Ny gony dia tsy azo lavahana akana santionany

X Matohotra biby mpikiky (raha ohatra ka fitehirizana an-tokantrano, tehiri-zo anatin’ny vata na rafitra hafa afaka miady amin’ny biby mpikiky).

Hamandoana Bibykely

Ny gony feno dia apetraka ambony talatalana fa tsy atao mivantana eo ambony tany. Araho-maso matetika ny gony sy ny voa mba ahafahana mandray fepetra raha ilaina.

GONY TELO SOSONA


1. Jereo tsara sao dia misy loaka ny kitapo plastika 2 anatiny, raha misy loaka dia tsy azo ampiasaina intsony.

2. Fampidirina ny voa anaty kitapo: amin’ny voalo-hany dia voa kelikely ihany no ampidirina ao ana-tin’ny kitapo voalohany mba hanamora ny fampidi-rana azy anaty kitapo faharoa.

3. Ampidiro anatin’ny kitapo faharoa ny kitapo voalohany. Kendrena tsara mba tsy ho hisy rivotra tafajanona ao amin’ny vodin’ny gony faharoa.

1

1

2 2

1

4. Ampidiro ao anatin’ny gony fahatelo ny kitapo roa teo, dia tandremana tsara mba tsy ho hisy pao-sin-drivotra tavela ao anatiny.

5. Aforeto miodikondina ny tendrony ireo gony arakin’ny hitanareo amin’ny sary etsy ambany.

6. Fenoy voa ny kitapo voalohany, tandremana mba tsy hisy paosin-drivotra tavela. Tandremana mba tsy hisy voa latsaka na very eny anelanelan’ny kitapo.

7. Fenoy ny kitapo voalohany ary amelana mala-laka kely mba ahafahana mamatotra ny tendrony ambony. Tsindrio tsara avy eo ambony mba hana-la ny rivotra tavela ao.

8. Ahetsiketseho ny tendrony gony dia fatory amin’ny tady na plastika avy eo. Tsaratsara kokoa raha atao fehy mampiasa von-tady mifanindry

2

1

3

21

3

1

2

3

123

9. ahetsiketseho ny tendron’ny von-tady, aforeto in-droa (2) ary afatory miaraka izy roa amin’ny ala-lan’ny tady na plastika io ihany

11. Ny gony fahatelo dia hetsiketsehina sy afatotra otrany lay kitapo 2 teo aloha.

10. Ny kitapo faharoa (eo ampovoany) dia he-tiketsehina sy afatotra otran’ny kitapo voalohany amin’ny alalan’ny tady na plastika hafa.

2

3

3

Fomba fampiasana

Tandremo, tsy azo vohaina na lavahana (tsy maka santionany)

Fampitsiahivana : ny voa dia tsy maintsy diovina sy amainina alohan’ny hampidira-na azy anaty gony.

Momban’ny fanamainana sy fikororohana ny voa dia jereo ny toro-marika tsara ara-hina momba ny fitehirizana.

Gony ho amin’ny famonosona telo sosona


FISY TEKNIKA N°2

Fametrahana

Ny silo dia apetraka : ✓ ao amin’ny alokaloka ambanin’ny fialofana, na ao an-trano (tsy ambany

masoandro, na azon’ny orana) ; ✓ amin’ny toerana azon-drivotra ; ✓ apetraka ambony talatalana miala 30 cm ambonin’ny tany.

Tombotsoa : ✓ fitehirizana mihiboka, mafy (tsy

azon’ny bibikely, biby mpikiky, na vo-rona)

✓ azo itehirizana mandritra fotoana maharitra (mihoatran’ny 12 volana) ary afaka akana tsy kelikely arakara-kin’ny filana an-tokantrano

✓ faharetany: maharitra 20 taona raha tsara karakara ny barika vita amin’ny vy

Ny tetik’asa ASARA sy ny mpiara-miombon’antoka aminy dia nanofana mpanefy silo vy. Ny lisitr’ireo mpanefy nahazo fiofanana dia ho hita ato anatin’ity boky ity.

Ny fampiasana barika dia tsy mi-teraka olana ara-ekolojia satria tsy ilana fampiasana fanafody simika.

Ny barika dia mety ampiasaina amin’ny fitehirizana mandritra ny fotoana maharitra (mihoatran’ny 12 volana).

Mamono bibikely sy ny olitra sa-tria tsy misy rivotra ao anatiny. Noho izany dia tsy azo atao ny manokatra ny barika anatin’ny 1 volana voalohan’ny fitehirizina.

Kalendrie

Lafy ratsiny : X mila vola be X tsy fahampian’ny mpanefy nahazo fio-

fanana X tsy fisian’ny akora na fitaovana X fiverenan’ny hamandoana raha toa ka

mipetraka mivantana eo ambony tany na amin’ny toerana mando lay barika (barika vy) Vidin’ny barika arakarakin’ny habeny :

SILO VY NA BARIKA PLASTIKA

Loaka fidirana

Loaka fivoahana voantsetsina

SiloBarika plastika

Talatalana Talatalana

Sarona na rakotra

Loaka fivoahana voantsetsina

An-trano Ambanin’ny fialofana

Miankina amin’ny rindrinaAmin’ny tondrika

na zoro

fidiran-drivotra

Talatalana

Silo

Barika plastika (vidin’ny avy Makiplast - 2017)

215 litatra : 330 000 Ar500 litatra : 534 000 Ar1000 litatra : 1 050 000Ar

Silo (vidin’ny avy aminy mpiara-miombon’antoka sy ny mpanefy barika - 2017)

100 kg: 125 000 Ar (mpanefy eo any Bekily)200 kg : 250 000 Ar (TAZA Production any Ambovombe)300 kg : 480 000 Ar (Antananarivo)500 kg : 400 000 Ar (TAZA Production)900 kg : 550 000 Ar (TAZA Production)1800 kg: 950 000 Ar (TAZA Prodction)


1. FANARAHA-MASO SY FIKOJAKOJANA NY SILO 3. FAKANA SANTIONANY SY FANARAHA-MASO

1. Areheto ny labozia dia apetraho anatin’ny barika

2. Hidio mandritra ny adiny 1 ny silo

3. Sokafy ny silo ary jereo ao anatiny :

Raha mijanona velona ny labozia: misy olana lay barika (misy rivotra miditra ao anatiny)

Maty ny labozia: tsara lay silo (tsy misy rivotra miditra)

✓ Sedra hoentina mamantatra ny tsy fisian-drivo-tra ao anaty « silo »

Fanaraha-maso alohan’ny hampiasa-na azy : jereo tsara ny “silo” fitehiri-zam-bokatra sao dia misy harafesina, tsy mikatona tsara, misy lavaka, na fahasimbana hafa nadritra ny fitatera-na.

Sasao amin’ny rano madio sy borosy, ary jereo tsara ny ao anatiny sao misy olana: tsy maintsy madio sy maina tsa-ra ny silo alohan’ny hampiasana azy.

✓ Fanaraha-maso, fanadiovana

2. FAMENOANA SY FANIDINA NY SILO

1. Fikatonana: akatona ny vava- tatatra na lavaka famoahan-javatra avy ao anaty silo

2. Famenoana: Fenoy ny silo avy amin’ny loaka eo ambony

3. Fanakatonana: fenoina era-moliny alohan’ny hanaka-tonana azy

4. Tsentsemo na akatony ny loaka (tranon-drivo-tra, bandy plastika) ; silo mikatona

Tandremo: tsy azo vohaina alohan’ny

1 volana nanakatonana azy!

!

4. FANAFOANANA TANTERAKA NY VOA ANATY SILO

Azo atao ny mampiasa kofafa mba amoaha-na ny voa rehetra sisa tao.

Fakana santionany sy fanaraha-maso voa-lohany farafahakeliny 1 volana aorian’ny nampidirana ny voa tao anaty daba, avy eo vao atao isam-bolana ny fanaraha-maso.

Fanokafana ny loaka famoaham-boakatra sy fakana santio-nany arakaraka ny habetsahana ilaina. Raha hoan’ny fanara-ha-maso dia mila indray na in-droan’ny tanana.

Misy bibikely / voa mando

Voa maina, tsy misy bibikely, salama

Fakana santionany sy fanaraha-maso: jereo ny voa, mahita bby kely ve, voa bobongolo, voa potipotika. Manaova andrana hijerena ny tahan’ny haman-doana, na kakero na tapaho amin’ny nify ny voa.

Miverena amin’ny dingana 1 (fikojakojana ny silo)

Fantenana sy averina atapy ny voa

Akatona ny silo.

Aza arirana mihintsy ny silo, na mandritra ny fanafoanana ny voa rehetra tao aza, fa mety hanimba azy izany.

Aorian’ny fanesorana tan-teraka ny voa anaty silo, dia miverina manao ny dingana voalohany (fanaraha-maso ny fanadiovana).

Fampatsiahivana : alohan’ny famenoana ny silo, ny voa dia tsy maintsy efa voadio sy maina tsara. Momban’ny fanamainana sy fikororoha-na ny voa dia jereo amin’ny toro-marika tsara arahina momba ny fitehirizana.

Kalendrie

Fahara-maso

Silo feno

Ora 1


FISY TEKNIKA N°3

Mandritra ny fametrahana ny magazay fitehirizam-bokatra dia mila fidina tsara ny toera-na ametrahana azy : toerana azo aleha sy tsy misy manakantsakana, manakaiky ny mpampiasa azy mba hanamora ny fanaraha-maso ny tahiry, toerana ivezivzen’ny rivotra (tsy voahodidina hazo lehibe) sady tsy azon-drano.

Tafo afaka miaro amin’ny orambe sy mitsivaka (arahi-maso mialoha ny fahavaratra).

tsy mitahiry vokatra mivantana eo ambony tany: mila asiana rapaka na lampy (ataovy ma-lama mba hanamora ny fanadiovana).

Drafitsarin’ny magazay fitehirizam-bokatra mahazaka 8 taonina :

MAGAZAY FITEHIRIZAM-BOAKATRA

Fitodihana

AndrefanaAtsinanana

AtsimoAvaratra

Magazay

Andrefana Atsinanana

Toerana fanahazana

Tanim-boly

Tanana

Magazay

Toerana famatrarana

Sanasana

Fivezivezen’ny rivotra

Tany sola Lampy, rapaka

varavarana

Fialohan’ny tafo

Tapany Tafo

Vovonana vy fotsy

Haratra vita amin’ny hazo

Rarin-tariby ho fampidiran-drivotra

jery amin’ny alalan’ny drafitra

≈ 3 m

≈ 5 m

≈ 7 m

≈ 5 m

>50 sm

>1 m


1. FANADIOVANA NY MAGAZAY FITEHIRIZAM-BOKATRA

Satria ireo fahavalo na ireo biby kely dia tsy tia tabataba sy tia toerana maizimai-zina, dia tsy maintsy ampidiran-drivotra matetika ny magazay ary arahina maso ny antonta (gony) farafahakeliny in-dray isan-kerinandro.

Fiarovana tsara indrindra : fahadiovan’ny magazay sy ny manodidina azy.

Alohan’ny fandraisana ny tahiry ao amin’ny magazay fitehirizam-bokatra, ny rindrina, tany sy ny palety na talatalana dia tokony ho diovina araka ny tokony ho izy. Ny fako no-raofina avy tao anaty magazay dia dorana.

Ny fomba ahafahana mametra sy miaro amin’ny fahasimbana haterak’ireo biby mpikiky, ny vorona ao anaty ny magazay dia ny fanakanana ny lalana azony idira-na (amin’ny alalan’ny varavara sy varava-ran-kely). Izany hoe ny biby mpikiky dia tokony tsy afaka hiditra amin’ny sanasana na loaka mihidy.

2. FANARAHA-MASO NY VOA MANDRITRA NY FANDRAISAM-BOKATRA

3. ADY AMIN’IREO MPAMONGOTRA NA FAHAVALO

Mandritra ny fandraisam-bokatra ao amin’ny magazay, ny mpitantana dia :

✓ mijery ny fahadiovan’ny voa (tahan’ny fahadiovana: mololo, fasika, fako hafa),

✓ mandrefy ny tahan’ny hamandoana (fitaovam-pandre-fesana hamandoana, andrana amin’ny alalan’ny sira)

✓ mandanja ny vokatra

✓ mandray antsoratra ny antotan’isa anaty kahie fan-draisam-bokatra

TANDREMO

Ny magazay zay natokana hitehirizana ny vokatra hatao sakafo dia tsy azo itehirizana zezika na fanafody simika, sns.

Ny fitaovana ilaina amin’ny fikojakojana ny magazay fitehirizam-bokatra sy fitsaboana ny vokatra tehirizina dia :

Kifafa toko-tany

Kifafa hoan’ny valindrihana

Tohatra

Fitaovana fakana santionany

Fanjaintra, kofehy

Fiasana (famipehana, tandramokotra)

Palety na talatalana

Fitaovana fandrefesana tahan’ny hamandoana Adimizana

Fitaovam- pitaterana ny gony

Labasy

Ny fampiasana fanafody simika hitsaboana ny magazay hiadivana amin’ireo fahavalo maro samy hafa dia tsy ankatoavin’ny sam-pandraharaha mikarakara ny fam-

bolena sy fiompiana (DRAE).

Zezika simika

Fanafody simika

Vokatra hatao sakafo


4. FIPETRAKIN’NY VOKATRA TEHIRIZINA

Ny voa dia tehirizina :

✓ anaty gony, daba na bari-ka fitehirizam-bokatra ;

✓ ireo fitoerana ireo dia apetraka ambony palety na talatalana na lafika hafa (ahavony: 10 na 15 cm miala amin’ny tany) ;

✓ ny gony dia mipetraka amin’ny toerana miala 50 cm ny rindrina.

Eo ambony palety na talata-lana tsirairay dia misy anton-tam-bokatra tsy mifangaro (vary, katsaka, ...), anaty gony mitovy habe (50, 100kg), mi-tovy ihany koa ny akora na-namboarana ny gony (jute, nilô, fonosana telo sosona, sns).

Elanelanina «50 cm» ny antonta mba ahafahana mandeha sy manakatra ny antonta rehetra (rehefa ha-naramaso, hanadio, na ha-moaka ny vokatra).

Hahavon’ny antonta: araka-rakin’ny akora nanamboa-rany ny gony (raha gony paka = tsy dia malama loatra).

Ny elanelan’ny ny tafo sy ny antonta dia 1 m farafahake-liny.

Manoloana ny varavarambe, dia asio lalana lehibe mitovy amin’ny sakan’ny varavara-na manelanelana ny antonta (tsy asina vokatra tehirizina amin’io lalana io).

Velarana azo ampisaina = 70 na 80% ny velaran’ny trano fitehirizana.

Ny gony dia ampifanindrina toy izao : lamaka voalohany mipetrana manaraka ny ana-davany gony, lamaka faha-roa mifanohitra amin’ny zay, izany hoe manaraka ny sa-kany gony, tohizana hatrany hatrany.

Ny sofin’ny gony dia mipetra-ka anelanelan’ny antonta. Tsy misy kitapo na agony lehibe mipetraka ambony kitapo kely (olana: mety hianjera ny antonta).

vary

katsaka

voanemba

> 50 sm

> 50 sm

> 50 sm

> 50 sm

> 1 m

10-15 sm


✓ Fitantana antontan’isa :Ny fitantana antontan’isa dia mahakasika ny fandraisana ny anjara vokatrin’ny tsirairay, ny famantarana mandritran’ny fitehirizana, ny famoaham-bokatra, ny fitantanana ny fandraisana antsoratra momba ny tahiry.

- manditra ny fandraisam-bokatra : fandanjana ny santionan’ny gony noraisina mba ahafantarana ny lajan’ny vokatra hoteirizina.

- famantarana ny antotam-bokatra : ny isan’ny gony misy voa mitovy karazana (apemba, na katsaka) izay mety hitovy ny mombamomba azy (daty niotazana, fiaviana, fikarakarana na fitsaboana natao taminy, sns). Ny antonta tsirairay avy dia mitondra fisy famantara izay otrany kara-panondro. Ny fisy dia ahitana ireto zavatra manaraka ireto :• Anaran’ny vokatra ;• Ny karazan’ny fonosona (gony 50 - 100 kg) ;• Daty nandraisan ny vokatra ;• Habetsahany vokatra voaray ;• Ny tahiry sisa tavela. - Atao tsara ny fifandimbiasanan’ ny vokatra ao anaty magazay: amin’ny alalan’ny fampiasana fisy isaky ny antontam-bokatra. Izany no miantoka ny mahatsara ny fihodi-nan’ny vokatra tehirizina ao anaty magazay « vokatra niditra voalohany » no « miboaka voalohany ».

- fitantanana tsara ny kahie fandraisana antsoratra ny tahiry : io tahirin-kevitra io dia tehirizina ao anaty birao. Ireto avy ny zavatra hita ao anatin’io kahie io :• Daty nandraisan ny vokatra ;• Habetsahany vokatra voaray;• Habetsahany vokatra mivoaka• Tsiahy momban’ny fifamoivoizan’ny vokatra tehirizina ;• Ny fikarakarana na fitsaboana natao nandritra ny fitehirana ;• Ny tahiry tavela.

✓ Fintantana ny kalitao Ilaina ny manara-maso ny voa amin’ny fandraisana azy, miaola ny fitehirizana (haman-doana, ny tahan’ny fahasimbana aterak’ireo fahavalo), sy mandritra ny fitehirizana. Atao ny fanitsiana raha ohatra ka ilaina.

5. FITANTANA NY TAHIRY

Mifanohitra amin’ny toromarika tsara arahina momba ny fitehirizam-bokatra : ny gony dia mipetraka mifanindry, miankina amin’ny rindrina, mila hidona amin’ny tafo. Tsy afa-ka ivezivezena eo anelanelan’ny antontam-bokatra (tsy misy elanelana). Ny gony sasany misokatra. Tsy ampy ny fivezivezen’ny rivotra sy ny hazavana. Izany dia mampiroborom-bo ny fihanakin’ny bibikely sy ny fiverenan’ny hamandoana.

Amin’ny fiainana andavanandro, ny tena fampiasa dia …

Ampetraka ambon’ny talatalana ny antonta, alamina tsara ary asiana elanelany, diovina ny trano fitehirizana, atao izay ahafahan’ny rivotra mifamezivezy, asiana soratra faman-tarana ny gony: hajaina ireo fomba fitehirizana mahomby


TAKELAKA FANAMPINY

46Torolalana momban’ny fitehirizana serealy sy legiminaozy 47Takelaka fanampiny

Fomba nanaparitahana ny fitaovam-pamokarana :

Ny mpamokatra sy vondron’ny mpamokatra dia afaka mividy ireo fi-taovam-pitehirizana sy fiarovam-bokatra mivantana eny amin’ny mpanjinja-ra, ny mpanefy, na afaka mangataka tohana amin’ny FDA rezionaly.

Ny rafitra FDA/FDAR dia fitaovam-pamatsiana, natokana ho fanampiana ny fampiroboroboana ny asam-pamokarana. Ny tanjon’io rafitra io dia ny fampiroboroboana ny seha-pamokarana, fanatsarana ny vokatra sy ny fidi-ram-bolan’ireo mpamokatra.

Izy io dia rafi-pamatsiambola maharitra, mahaleo tena, izay mahazo vola avy amin’ny mpamatsy vola maro samy hafa (fanjakana, tetik’asa, tambe-rim-bidy avy amin’ireo vokatra,....). Afaka Manohana ireo mpisehatra izay manao fangatahana io rafitra io.

Sehatra maro samihafa no afaka mahazo tombotsoa arakara ny fangatahana napetrany. Ny FDA dia manohana indrindra ny fanatsarana ny fahazoan’ny ireo mpmokatra ny fitaovana sy zavatra hafa ilaina enti-mamokatra (fo-to-drafitr’asa iombonana, fitaovana ilain’ny tsirairay).

Ny CSA dia miantoka ny fanaparitahana ny vaovao momba ny FDAR, ma-nampy amin’ny famenoana sy mandefa ny fangatahan’ny mpamokatra any amin’ny FDAR.

Ny foto-drafitr’asa sy ny fitaovana iombonona dia azo amin’ny alalan’ny fa-nagatahana (OPB, OPR, ...) amin’ny anaran’ny fikambanana izay ho tompony. Fa ny fitaovana isam-batan’olona kosa dia azo avy amin’ny alalan’ny fangata-han’ny mpamokatra izay ho tompony.

Fomba famantsiam-bola :

Takelaka fanampiny 1 : Fomba entin’ny CSA/FDA manaparitaka

ny rafitra fitehirizana sy fiarovam-bokatra.

Fitaovana azo tohanana Tahan’ny fanohanana

Tohana ambony indrindra azony

omena Fitaovana iombonanana 70% 15.000.000 ariary

Fitaovana isam-batan’olona 70% 2.000.000 ariaryMagazay fitehirizam-bokatra iombonanana 90% 20.000.000 ariary

Takelaka Fanampiny 2 :Toerana misy sy laharana findan’ny CSA

ao amin’ny faritra Atsimo sy Atsimo Atsinanana

Districts Nom Coordonnateur CSA Téléphone Mail

Tôlagnaro ANDRIAMAHOLO Razafimahateza 034 63 525 25 [email protected]

Amboasary RANDRIAMBOLOLONA Roger 034 05 653 70 [email protected]

Betroka RAZAFIMAHATRATRA Aubin 034 05 653 71 [email protected]

Bekily MIHARITIANA Maximillien 033 21 231 35 [email protected]

Ambovombe ARIVOMBARA Herindraza

033 07 292 08 / 034 27 031 27 [email protected]

Tsihombe TAHIRISOA Brillant Gilbert 033 18 306 76 [email protected]

Beloha RALAIJAO Victorius Chrystian 033 11 625 16 [email protected]

Vangaindrano ANDRIANIRINA Mamy Rija Jean 034 02 452 02 [email protected]

48Torolalana momban’ny fitehirizana serealy sy legiminaozy 49Takelaka fanampiny

Takelaka Fanampiny 3 : Lisitra ny mpanefy mpanamboatra silo

fitehirizam-bokatra vita amin’ny Vy nahazo fiofanana

N° Anarana/Fanampin’ana-rana

Toerana fiaviana /Adiresy

Asa atao Mpia-ra-miom-bon’antoka

Laharana finday

01 SOANDRY Manoelisoa AMBOVOMBE Artisan FAO 033 19 558 28

02 TOTOFENO Toris BETROKA Technicien AROPA 033 25 477 11

03 RANDRIANARINJAKA Olivier Hyacinthe

FORT DAUPHIN Artisan CARE 033 76 972 04

04 RANDRIATOHANIAINA Adore

AMBOASARY Technicien CARE 034 47 301 17 033 18 707 43

05 ANDRIANANDRAINA Tharcisus

BETROKA Artisan AROPA 033 25 477 11

06 RAKOTOARISON Thierry Jovin

BETROKA Artisan AROPA 033 07 847 11

07 RALIFARA Esaotra André AMBOASARY Artisan CARE 033 67 223 50034 39 258 59

08 TAZA AMBOVOMBE Artisan FAO 033 11 120 44,

09 PHILIPPISON Lee ? Technicien FAO 032 05 003 13

10 RAZAFINJATO Patrick FARAFANGANA Technicien FAO 032 05 003 12

11 RANDRIANAMBININA Davidson

FARAFANGANA Artisan FAO 034 25 493 22

12 HAVANANDRASANA Moustapha Guillaume

MANANJARY Artisan SAF/FJKM 034 676 34 88

13 TODY Jean MANANJARY Artisan SAF/FJKM 034 729 19 69

14 ZAVIMANDIMBY Elias B MANAKARA Artisan FIDP/PROSPERER

034 45 922 68

15 RAZAFIMAHAN DRY Mamy

AMTSIRABE Artisan CFAMA 033 12 487 43

16 GERA Dimbihasy MANAKRA Artisan FIDP/PROSPE-RER

034 38 500 70

17 RAKOTOSOLOFO Maxime AMBOSITRA Artisan AIM/AINA 034 08 731 23

18 RASAMIMANANA Samuel FANDRIANA Artisan AIM/AINA 034 60 486 57

19 RANDRIANIRINA Damy BEKILY Technicien AIM/AINA 033 17 343 01

20 ANIVONDRAHONA Hugues Rodrick

MANANJARY Technicien SAF/FJKM 033 37 317 16 032 55 395 16

21 RAKOTONJANAHARINIAINA Ando

MANAKARA Technicien FIDA/PROSPERER

033 14 860 49034 14 260 56

22 Tsivinda lauret Gabriel BEKILY Artisan AIM/AINA 033 11 321 24 034 49 037 93

23 RAFIDISON BEKILY Artisan AIM/AINA 033 14 080 68

24 ZEFOA Aurélien AMBOSITRA ? AIM/AINA 034 49 036 81

Takelaka fampiny 4 : Ireo fepetra takina ahafahana mamaritra ny kalitao mba

hamolavolana ny fenitra ara-kalitao hoan’ny vokatra ara-tsakafo

• hamandoana

• tahan’ny fahalotoana (organika, mineraly, voa hafa)

• Tahan’ny voa voalavakin’ny bibikely

• Tahan’ny voa bobongolo

• Tahan’ny voa potipotika

• Habetsahan’ny voa simba

• Taham-pitsimohana (masomboly)

• Fepetra hafa: tahan’ny mikraoba aflatoxines/mycotoxines, sisan’ny fana-fody anatin’ny vokatra

Naoty

52Torolalana momban’ny fitehirizana serealy sy legiminaozy

Ny tetik’asa hoan’ny ady amin’ny tsy fahampiana sy tsy fanja-rian-tsakafo (ASARA), izay vatsian’ny vondrona eropeana vola ary miasa anatin’ny faritra Atsimo sy Atsimo Atsinananan’ny Madagasikara. 100 000 tokan-trano manana olana ara-tsakafo no voakasika sy mahazo tombotsoa mivantana amin’ny zany tetik’asa izany. Ny tanjon’nio tetik’asa io dia ny fanenana ny fahantranan’ny mponina mipetraka eny ambanivohitra sy ma-nampy amin’ny olana aterakin’ny fiovaovan’ny toetr’andro sy ny tontolo iainana. Ny asa ataon’ny Tetik’asa ASARA dia mivon-drana anatin’ny teza 4 lehibe : 1. Fanohanana sy fanatsarana ny seha-pamokarana2. Fampiroboroboana ny famantsiam-bola amin’ny tontolo Amabivohitra3. Fampiroboroboana ny rojompihariana 4. ny foto-drafit’asa mahakasikan’ny lalana Ny fanenana ny fahaverezena mandritra ny fitehirizana ny voka-tra fihinana dia fikarohana nataon’ny tetik’asa ASARA. Io faha-verezam-bokatra io dia manodidina ny 20 % - 30 % ny vokatra maiakatra. Azo atao ny manena io fahaverezana io amin’ny ala-lan’ny fanaparitahana teknika tsotra nefa mahomby: toro-ma-rika tsara arahina, fanamainana, fanivanana, fitehirizana sy fiarovana ny voa, fanaparitahana ny fitaovam-pitehirizana ma-nara-penitra hoan’ny isan-tokantrana sy hoan’ny vondron’ny tantsaha. Ny Faritra Atsimon’ny Madagasikara dia nahazo tom-bon’ny amin’ny fampiharana ny traik’efa azo avy any Afrika Andrefana, faritra efa mandroso raha resaka fitehirizam-boka-tra no resahina sady manana toe-tany sy teotr’andro mitovitovy amin’ny Madagasikara. Ny gony telo sosona izay ahafahana manao tahiry mihiboka mba hiarovan’ny voa amin’ny fahavalo isan-karazanany, izay efa naparitaka tany Afrika andrefana, izay zao vao vokarina voalohany eto Madagasikara anatin’ny fanan-taterahan’ny tetik’asa ASARA. Raha mila vaovao fanampiny: www.asara-aina.eu

Documents

TOROLALANA MOMBA NY FITEHIRIZANA SEREALY SY ...asara-aina.eu/wp-content/uploads/2015/12/20170919_ASARA...2017/09/19 · mahakasika ny tolo-kevitra momba ny fitaovana sy foto-drafitrasa