Upload
vankhanh
View
247
Download
6
Embed Size (px)
Citation preview
TRAJNIM NË PROKURIMINPUBLIKPËR VENDET PËRFITUESEnga IPA
SIGMA është një nismë e përbashkët e OECD-së dhe e BE-së,
e financuar kryesisht nga BE-ja
www.sigmaweb.org
Në dhjetor 2007, një grup ekspertësh ngritën Shkollën Rajonale për Administrim Publik dhe SIGMA dorëzoi
një raport ku paraqitej situata aktuale e trajnimit mbi prokurimin publik në vendet e IPA-s dhe ndërmorën
një nismë të mundshme për të përmirësuar situatën. Sipas këtij raporti, hallka më e dobët në sistemin e
prokurimit publik në pjesën më të madhe të vendeve/autoriteteve të rajonit është kapaciteti kombëtar
për trajnime. Materialet ekzistuese mësimore janë shpesh minimale dhe më së shumti të fokusuara në
kërkesat ligjore duke lënë shumë pas dore aspektet ekonomike dhe funksionale të proceseve të prokurimit.
Për të zhvilluar një strategji që të nxisë sistemet e qëndrueshme të trajnimit mbi prokurimin publik, raporti
propozoi një plan veprimi 3-vjeçar për të:
n zhvilluar materiale trajnimi gjithëpërfshirëse,
n “lokalizuar” materialet për çdo vend përfitues,
n trajnuar dhe certifikuar një grup trajnuesish nga rajoni,
n monitoruar dhe mbështetur aktivitetet e trajnuesve fillestarë në vendet e tyre.
Komisioni Europian i kërkoi SIGMA-s të përpunonte materiale të përgjithshme trajnimi që do të përdoreshin
fillimisht për të trajnuar trajnuesit e ardhshëm dhe më pas për t’i përshtatur me situatën specifike të secilit
vend.
Rezultati i përftuar ishte një produkt gjysmë final, i bazuar në legjislacionin dhe praktikat e KE-së, i cili do
të duhet të përshtatet me legjislacionin lokal dhe me kontekstin e çdo vendi përfitues. Produkti është
ideuar për qëllime trajnimi dhe siguron instrumente të ndryshme (raste studimore, ushtrime, teste) për
t’u përdorur në orët e trajnimit. Ai ka për qëllim të mbulojë tërësinë e procesit të prokurimit publik, nga
planifikimi i prokurimit dhe përgatitja deri te menaxhimi i kontratës dhe vlerësimi i performancën së
kontratës, duke shkuar në këtë mënyrë përtej fokusit tradicional mbi legjislacionin e prokurimit publik.
Produkti ndjek kronologjinë e të gjithë procesit të prokurimit dhe është i organizuar rreth temave që
formojnë “realitetin” e zyrtarëve të prokurimit - trajton çështjet me të cilat ata përballen në praktikën e tyre
të përditshme. Ai përmban gjithashtu një modul për operatorët ekonomikë.
Paketa e trajnimit është e ndarë në dy pjesë: Paketa e studentit dhe paketa e trajnuesit. E para përmban
materialet kryesore për trajnimin e pjesëmarrësve, ndërsa e dyta ofron burime shtesë për trajnuesit
(përgjigje për ushtrimet dhe pyetjet, fletëpalosje, slajde, udhëzime pedagogjike).
Ky produkt u përgatit në periudhën ndërmjet janarit 2009 dhe shkurtit 2010.
Ekipi për hartimin e tij përbëhej nga Gian Luigi Albano (Itali), Mike Fogg (MB), Jacek Krolikowski (Poloni),
Despina Pachnou (Greqi), Elisabetta Piselli (Itali), Geoffrey Smith (Francë), Susie Smith (MB) dhe Peter Trepte
(MB).
U formua një ekip për rishikimin e përpilimeve i cili përbëhej nga Klodiana Cankja dhe Reida Kashta
(Shqipëri), Dzinita Fočo (Bosnje-Hercegovinë), Tamara Obradović-Mazal dhe Maja Kust (Kroaci), Peter Braun
(Danimarkë), Mare Bogeva-Micevska dhe Aleksandar Agrirovski (Ish-Republika Jugosllave e Maqedonisë),
Gabriella Fribiczer (Hungari), Ilaz Duli (Kosovë/UNSCR 1244), Sandra Škatarić-Krstović (Mali i Zi), Predrag
Jovanović, Branislav Cvetkovic dhe Dragana Radojicic (Serbi) si dhe Kadir Akin Gözel (Turqi).
Drejtoria e OECD-së për Qeverisjen Publike dhe Zhvillimin Territorial ka lejuar me mirëkuptim përfshirjen e
dy publikimeve në prokurimin publik që lidhen me integritetin.
I gjithë projekti u menaxhua nga ekipi i SIGMA-s që përbëhej nga Marian Lemke (menaxhere kryesore), Peter
Bennett, Peder Blomberg (gjithashtu anëtarë të ekipit për hartimin dhe të ekipit për rishikimin) dhe Valérie
Forges.
SIGMA
Programi SIGMA — Mbështetje për Përmirësim në Qeverisje dhe Menaxhim — është një nismë
e përbashkët e Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (OECD) dhe e Bashkimit Europian, e
financuar kryesisht nga BE-ja.
Duke bashkëpunuar në partneritet me vendet përfituese, SIGMA mbështet qeverisjen e mirë nëpërmjet:
n Vlerësimit të progresit në reformë dhe identifikimit të prioriteteve për reformën kundrejt niveleve bazë
të vendosura nga praktika e mirë europiane dhe nga legjislacioni ekzistues i BE-së
n Mbështetjes së ndërtimit të institucionit dhe ngritjes së kuadrove ligjore
n Lehtësimit të asistencës nga BE-ja dhe nga donatorë të tjerë duke ndihmuar në ideimin e projekteve
dhe në zbatimin e planeve të veprimit.
Në vitin 2010, SIGMA mbështeti përpjekjet e reformës në administrim publik në:
n Vendet kandidate të BE-së – Kroacia, Ish-Republika Jugosllave e Maqedonisë dhe Turqia
n Vendet e mundshme kandidate të BE-së – Shqipëria, Bosnje-Hercegovina, Mali i Zi, Serbia dhe
Kosova (nën UNSCR-në 1244/99)
n Shtetet fqinje të Europës dhe partnerët – Algjeria, Armenia, Azerbajxhani, Bjellorusia, Egjipti,
Gjeorgjia, Izraeli, Jordania, Libani, Libia, Moldavia, Maroku, Territori i pushtuar palestinez, Siria, Tunizia dhe
Ukraina, si dhe Rusia
SIGMA mbështet përpjekjet për reformë të partnerëve të saj në fushat e mëposhtme:
n Shërbimi civil dhe e drejta administrative
n Integriteti publik
n Auditi i jashtëm
n Kontrolli i brendshëm financiar publik
n Menaxhimi i shpenzimeve publike
n Prokurimi publik
n Politikëbërja dhe bashkëpunimi
n Politika rregullatore dhe kapacitetet
Për informacione të mëtejshme mbi SIGMA-n, vizitoni faqen tonë të internetit: http://www. sigmaweb.org
I pershtatur nga nje doracak mbi trajnimin e pergjithshem i publikuar ne gjuhen angleze nga OECD me titull:
Public Procurement Training for IPA Beneficiaries © 2010 OECD”
AModuli
Hyrje dhe parimetA1 KuAdri ligjor dhe
pAriMet bAzë 1
A2 KuAdri institucionAl 11
A3 KonteKsti historiK 17
A4 AspeKtet eKonoMiKe
të proKuriMit publiK 25
slidet e trAjnuesit vijojnë në fAqen 36
Trajnim në prokurimin publik për vendeT përfiTuese nga ipa
PAketA e trAjnuesit
Moduli
A
Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
pjesA
1programi mësimor 2
ushtrime – përgjigjet 4
pyetje vetë-testimi – përgjigjet 8
1 A-
PAketA e trAjnuesit
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
1Kuadri ligjor dhe parimet bazë
2 A-
Paketa e trajnuesit
OBjektiVAt
objektivat janë që të shqyrtohen, të shpjegohen dhe të kuptohen:
n Mënyra si rregullohet prokurimi publik brenda Bashkimit europian
n Cilat dispozita të Traktatit zbatohen
n Cilat rregulla të tjera të përgjithshme zbatohen
n Zbatimi i legjislacionit dytësor (direktivat)
n si përfshihet në proces Gjykata europiane e drejtësisë
n si ka evoluar ligji kombëtar për prokurimin
n si zbatohen disa ligje të tjera kombëtare për procesin e prokurimit
mOduli A1 PrOgrAmi mësimOr
moduli A1 - kuadri ligjor dhe parimet bazë
Temat për trajtim Afatet kohore Komentet për metodologjinë e trajnimit
prezantimi i modulit jo më shumë se 30 minuta
sigurohuni që të shpjegoni se kjo është një pjesë teorike - ajo përbën themelet për pjesën tjetër të kursit ku do të ofrohen udhëzime më praktike. Theksoni se ata duhet t'i kuptojnë konceptet që në fillim.
Traktati i Romës
parimet e përgjithshme të ligjit
për rreth 90 minuta merruni me slajdet 5-8 duke bërë një ndarje pak a shumë të barabartë të parimeve të Traktatit dhe parimeve të përgjithshme dhe 30 minuta me ushtrimin 2 (120 minuta gjithsej).
Këtu ka rëndësi që pjesëmarrësit të kuptojnë ndryshimin ndërmjet parimeve të Traktatit dhe parimeve të përgjithshme të ligjit. Trajtojeni secilin prej tyre ngadalë dhe veçmas dhe bëni një përmbledhje pasi të keni shpjeguar secilin: ata do të përdoren në ushtrimin 2.
Kaloni më tepër kohë (i) për të bërë dallimin ndërmjet parimeve të trajtimit të barabartë dhe mosdiskriminimit dhe (ii) transparencës, duke qenë se këto janë konceptet kritike. përdorni çështjen "danish Bridge" për pikën (i).
pastaj përdorni ushtrimin 2. përdorni flipçart/dërrasë të zezë ose diçka të ngjashme për të bërë lidhjet dhe kërkojuni pjesëmarrësve që të japin sugjerime. Mos harroni se kjo mund të shkaktojë disa debate (gjë e mirë) dhe se parimet mund të zbatohen për disa shkelje të mundshme.
Paketa e trajnuesit
3 A-
moduli A1 - kuadri ligjor dhe parimet bazë
Temat për trajtim Afatet kohore Komentet për metodologjinë e trajnimit
direktivat e Be-së - lloji, objektivi, struktura, efekti ligjor
Kuadri ligjor kombëtar për prokurimin publik
legjislacioni parësor
legjislacioni dytësor
legjislacion tjetër që ka lidhje me prokurimin
40 minuta për ushtrimin 1.
slajdet 9-16. Këta duhet të marrin rreth 60 minuta.
slajdi 17 duhet të marr rreth 70 minuta.
Mbaroni me ushtrimin 3. Ky duhet të marrë 80 minuta.
Në total: 250 minuta.
përdorni ushtrimin 1. Metoda më e shpejtë do të jetë t'u kërkohet pjesëmarrësve që t'i bëjnë pyetje njëri-tjetrit dhe pastaj të diskutojnë në klasë, por mund të pranohen edhe përgjigjet me shkrim për diskutimet nëse koha e lejon. Në përgjithësi, ushtrimi 1 në të vërtetë është zbatimi në praktikë i ushtrimit 2. Kur të kaloni këto dy ushtrime, duhet të keni në dispozicion kopje të disa formularëve standardë ose të përkufizimeve nga Fpp-ja dhe t'u referoheni atyre. Një ide mund të jetë riprodhimi i disa prej tyre dhe shfaqja e tyre në një slajd.
pastaj përdorni slajdet 9-17. Këta duhet të shikohen njëri pas tjetrit dhe me ngadalë, duke i shpjeguar një nga një. Në slajdin e 16-të duhet të shfrytëzohet mundësia për të dhënë një përmbledhje të përgjithshme të kursit duke iu referuar strukturës së direktivave.
pas këtyre slajdeve, bëni pyetje që të siguroheni se pjesëmarrësit e kanë kuptuar konceptin e efektit të drejtpërdrejtë, kur mund të përdoret ai dhe cilat janë kushtet.
parimet bazë të prokurimit publik
120 minuta përdorni slajdet 18 - 20. Nëse është e mundur, mundohuni të theksoni këto parime që janë zbatuar në rang lokal.
Kjo duhet të bëhet me shumë gjallëri dhe duhet të prodhojë diskutime të nxehta. Grupet kanë nevojë për kohë për të përgatitur dhe për të prezantuar argumentet e tyre.
pastaj përdorni ushtrimin 3. Ndajini pjesëmarrësit në grupe prej jo më shumë se 6 personash, nëse është e mundur. ideja është që të kemi një numër tek grupesh. Gjysma e grupeve do të gjejnë argumente për pro dhe gjysma tjetër për kundër. Grupet duhet të caktojnë një folës, i cili mund të prezantojë argumentet e tyre për pjesën tjetër të klasës. pasi të kenë folur të gjithë me radhë, duhet të bëhet një votim.
përmbledhja e modulit 30 minuta Në bazë të angazhimit të pjesëmarrësve, përmblidhni pikat kryesore duke theksuar rëndësinë e koncepteve.
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
1
SEKSioNi
3
Kuadri institucional dhe parimet bazë
4 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 1
ju punoni në një spital lokal dhe shefi juaj, drejtoresha e re e prokurimit, ka disa pyetje.
Ajo i njeh dispozitat ligjore të zbatueshme dhe e kupton procesin e prokurimit, por ajo
po përpiqet të kuptojë sesi ndikojnë parimet bazë në funksionin e prokurimit brenda
spitalit.
1. Fakti që blerjet me vlera të vogla janë poshtë kufijve monetarë të vendosur me ligj
nënkupton se ajo
mund t'i bëjë blerjet si të dojë?
Jo. Parimet e përgjithshme të Traktatit dhe parimet e përgjithshme të ligjit vazhdojnë të
zbatohen, siç dihet, parimi i transparencës, ndaj edhe reklamimi mund të jetë i nevojshëm.
Çështja është se kur dhe si është i nevojshëm reklamimi - kjo është e hapur për debat.
2. Ajo pyet nëse parimi i transparencës nënkupton se ajo thjesht duhet të bëjë publikimin e
njoftimit sipas ligjit.
Jo, jo sipas ligjit meqë rregullat nuk janë të parashtruara në Direktiva. Ajo duhet ta vendosë
se çfarë është e përshtatshme - duhet t'i referohemi komunikatës së Komisionit për këtë
çështje.
3. Ajo pyet veten nëse ka diçka tek parimet e Traktatit që e detyron atë të punësojë personel
nga jashtë shtetit, pasi ajo nuk është e sigurt që ata janë po aq të kualifikuar sa personeli.
Nuk ka asnjë detyrim. Megjithatë, ajo nuk mund të refuzojë pranimin e stafit të kualifikuar
në vendet e tjera të BE-së aty ku kualifikimet e tyre janë ekuivalente me kualifikimet lokale.
Ky është parimi i njohjes së përbashkët.
4. Ka pasur pyetje për cilësinë e fijes së qepjes së plagëve, e cila që vjen nga disa vende të
europës – a duhet të blejë më të lirën, pavarësisht cilësisë?
Jo. Ajo mund të këmbëngulë për një nivel të caktuar cilësie dhe mund të zgjedhë, ndërmjet
atyre që e arrijnë këtë standard, produktet me çmimin më të ulët. Megjithatë, ajo duhet
të respektojë standardet ekuivalente të cilësisë. Ajo mund t'i refuzojë ato që nuk i arrijnë
standardet.
5. Është folur shumë për modelin e ri të mikro kamerave kirurgjikale. Ato janë më të shtrenjta
se modelet ekzistuese dhe ajo ju kërkon ta ndihmoni në përgatitjen e një studimi biznesi
për blerjen e kamerave të reja. Cilat janë çështjet që ju do të ngrinit?
Këtu shtrohet çështja e cilësisë kundrejt çmimit. Do të ishte e nevojshme të tregohej se rezultatet
janë më të mira se me metodat e tjera në mënyrë që të justifikohet një çmim më i lartë.
Çështja shumë mirë mund të jetë mungesa e standardeve moderne teknike të mjaftueshme,
gjë që mund ta bëjë të vështirë përjashtimin e produkteve që arrijnë standarde më të
ulëta. Ndaj duhet të tregohet kujdes në përshkrimin e karakteristikave ose të rezultateve
të pajisjes. Nëse mund të ngrihet një rast mjekësor për blerjen e pajisjeve specifike dhe nuk
ka opsion tjetër përveçse të emërtohet produkti, është gjithashtu e rëndësishme të lejohen
oferta të produkteve "ekuivalente" në mënyrë që të ruhet parimi i trajtimit të barabartë.
Ne gjithashtu do të parashikonim ndonjë referencë për nevojën e ruajtjes së konkurrencës.
seksiOni 3 ushtrime – Përgjigjet
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
1
SEKSioNi
3
Kuadri institucional dhe parimet bazë
Ushtrime
5 A-
Paketa e trajnuesit
6. Një kuzhiniere e njohur e një televizioni lokal është ankuar se spitali i merr ushqimet nga
jashtë dhe se pacientët janë ankuar se i detyrojnë të hanë ushqim të huaj.
A mund ta vendosë ajo si kusht që produktet ushqimore duhet të jenë gjithnjë me origjinë
vendase?
Jo. Ajo duhet të veprojë sipas parimeve të trajtimit të barabartë dhe të mosdiskriminimit.
Megjithatë, ka edhe probleme me magazinimin dhe mbetjet, gjë që mund të çojë në
parapëlqimin e ushqimeve vendase. Kjo do të jetë një çështje shpërndarjeje dhe ofertat e të
gjithë operatorëve ekonomikë duhet të shqyrtohen me kujdes.
7. Grupet ambientaliste të zonës ankohen për mbetjet plastike të spitalit që vijnë kryesisht nga
ambalazhet e pijeve. shishet plastike që janë baza e ankesës, prodhohen nga kompani të
huaja, dhe ajo ka zbuluar se shumica e kompanive vendase ofrojnë shishe qelqi që janë të
riciklueshme. Ajo mendon se mund ta zgjidhë problemin duke e vendosur një kërkesë, që
për arsye ambientaliste pijet të furnizohen vetëm me shishe qelqi.
Në pamje të parë ky duket si një vendim i bazuar mbi arsye mjedisore. Megjithatë, duket
qartë se vendimi do të ishte marrë me qëllimin e favorizimit të kompanive lokale. Kjo nuk
është e ligjshme dhe quhet “masë me përdorim të paqartë”, që do të thotë se duket si
masë që zbatohet në mënyrë të barabartë për të gjitha produktet, por që në fakt përmban
në vetvete diskriminimin.
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
1
SEKSioNi
3
Kuadri institucional dhe parimet bazë
Ushtrime
6 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 2 shkeljA e mundshme e PArimeVe BAzë
Lidhni shkeljen e mundshme në të djathtë me parimin(et) në të majtë
sqarim: mund të ketë më shumë se një lidhje për çdo parim
shkeljA e mundshme PArimi(et) e shkelurA
mosdisKriminimilejimi vetëm i ofertuesve të regjistruar në shtetin anëtar
të autoritetit kontraktues
LëvizjA e Lirë
njohjA e përbAshKëT
proporcionALiTeTi
përjashtimi i të gjitha produkteve që nuk përmbushin
standardet kombëtare për mjedisin
lejimi vetëm i ofertuesve me një kualifikim profesional
nga shteti anëtar i autoritetit kontraktues
mosdisKriminimi
njohjA e përbAshKëT
LëvizjA e Lirëlejimi vetëm i produkteve konform standardeve
teknike kombëtare
LëvizjA e Lirë
mosdisKriminimi
Kërkesa për përdorim të mallrave dhe forcës punëtore
lokale
TrAjTimi i bArAbArTë
TrAnspArencA
Ndryshimi i specifikimeve që të përputhen me një ofertë
të preferuar
TrAnspArencAMbajtja në heshtje e kritereve të përzgjedhjes që do të
aplikohen
LëvizjA e Lirëimponimi i një politike për "blerjen e produkteve
vendase"
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
1
SEKSioNi
3
Kuadri institucional dhe parimet bazë
Ushtrime
7 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 3 diskutim në gruP Për trAnsPArencën
Ndahuni në grupe me jo më shumë se 6 persona secili për një debat për zbatimin e parimit
të transparencës në prokurimet me vlerë nën kufirin e ulët monetar.
Gjysma e grupeve do të mbrojë qëndrimin që imponimi i këtij parimi është pozitiv.
Gjysma tjetër do të mbrojë qëndrimin që imponimi i këtij parimi është negativ.
Çështjet që duhen diskutuar përfshijnë (por nuk kufizohen me):
n nëse transparenca kërkohet në të gjitha nivelet për arsye të përgjegjësisë dhe ndershmërisë:
ky mund të jetë një motivim thelbësor nga këndvështrimi i sektorit publik, por duhet të
njihet edhe kostoja. Nëse transparenca zbatohet në të gjitha nivelet, atëherë mund të
kushtojë shumë më tepër t'i blesh mallrat/shërbimin sesa çmimi që paguan për to. Ky
është një absurditet ekonomik, ndaj duhet të pranohet ndikimi në kosto për vendosjen
e transparencës.
n nëse ekonomia dhe efikasiteti kërkojnë ose jo një vijë ndarëse poshtë së cilës parimi i
transparencës nuk zbatohet:
si më lart – nëse kushton më tepër të kryesh procedurën sesa shuma e paraqitur nga
kursimet që priten nga zbatimi i procedurave transparente, atëherë kjo nuk është
efektive në kosto ose efikase. Analizë bazë kosto/përfitime. Kjo vetëm sa e bën procesin
më burokratik, më të gjatë dhe më të kushtueshëm.
n vendin për një analizë kosto/përfitime në debat (kosto e transparencës që ndikon në
përfitimet e autoritetit kontraktues):
shumë vende të të drejtës civile nuk e marrin në konsideratë një analizë kosto/përfitime
- e gjitha ka të bëjë me kontrollin. Kjo çështje ngrihet vetëm për t'i bërë ata që të
mendohen rreth kësaj!
n nëse parimi i proporcionalitetit luan ndonjë rol:
kjo kombinon pikën më lart për sa i përket kostos kundrejt përfitimit. Megjithatë
"proporcionaliteti" është gjithashtu një parim i përgjithshëm ligjor, ndaj është
interesante të shikojmë se çfarë ndodh kur përplasen dy parime (parimi i
transparencës dhe i proporcionalitetit).
n si duhet të implementohet dhe të vihet në zbatim një parim i tillë:
interesante të dëgjoni pikëpamjet - a do të rekomandojnë procedurat "drakoniane"? A
do të bëhet rast pas rasti? A do të bëhet një analizë kosto/përfitim? Etj.
secili grup duhet t'i paraqesë argumentet dhe përfundimet e tij me radhë. Në fund duhet të
bëhet një votim.
Nuk ka vetëm një përgjigje, por shpresojmë se studentët do ta njohin implikimin e
analizës kosto/përfitim në zbatimin e parimit të transparencës në të gjitha nivelet. Ka një kosto
që mund ta tejkalojë përfitimin - të tjerat janë vendime politike. Pranimi i kompromisit do të jetë
një rezultat. Është akoma më mirë nëse ata nisin të vënë në dyshim këshillën për ta zbatuar këtë
parim, pa e vënë në diskutim.
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
1
SEKSioNi
5
Kuadri institucional dhe parimet bazë
8 A-
Paketa e trajnuesit
Pyetje Vetë-testimi – Përgjigjet
seksiOni 3 PërmBledhjA e kAPitullit
1. A e rregullon Traktati i Romës në vetvete, i ndryshuar, prokurimin në Be?
Jo - jo shprehimisht. Por parimet zbatohen.
2. përshkruani parimet e Traktatit që zbatohen për prokurimin.
Disa shpjegime të mosdiskriminimit (kombësia), lëvizjes së lirë të mallrave dhe
shërbimeve dhe të drejtës dhe lirisë së themelimit të një biznesi.
3. Cili është ndryshimi ndërmjet së drejtës dhe lirisë së themelimit të një biznesi dhe së drejtës
për të ofruar shërbime? si u vjen në ndihmë secila nga të drejtat ofertuesve nga shtete
anëtare të ndryshme?
E drejta e themelimit të një biznesi i lejon ofertuesit që të hapin një biznes në një
shtet tjetër – dhe mund të bëjnë oferta si vendas. E drejta për të ofruar shërbime lejon
paraqitjen e ofertave përtej kufijve. Të dyja hapin mundësinë për të paraqitur oferta në
shtete të tjera anëtare.
4. përmendni parimet themelore të ligjit që zbatohen për prokurimin.
Trajtimi i barabartë, transparenca, njohja e përbashkët, proporcionaliteti.
5. Nga burojnë këto parime ligjore të përgjithshme?
Janë hartuar nga Gjykata Europian e Drejtësisë bazuar në ligjet e shteteve anëtare.
6. Cili është ndryshimi ndërmjet parimit të trajtimit të barabartë dhe mosdiskriminimit?
Barazia nuk bazohet te kombësia.
7. përshkruani parimin e transparencës.
Me sa duket, një shkallë reklamimi që lejon konkurrencën dhe e cila bën të mundur që
veprimet të rishikohen. Kryesore është se është një mekanizëm që lejon që veprimet të
kontrollohen dhe të verifikohen dhe realisht është një shqyrtim që përdoret në shumë
mënyra p.sh. për kërkesat e raportimit.
8. Kur zbatohet parimi i transparencës?
Kryesisht atëherë kur nuk zbatohen Direktivat, por ai gjithashtu zbatohet edhe kur
direktivat zbatohen - por zakonisht nuk nevojitet në prani të kërkesave të qarta të
Direktivave.
9. Nëse direktivat europiane nuk janë bartur në ligjin kombëtar, a kanë rëndësi parimet e
Traktatit apo parimet e përgjithshme të ligjit? pse?
Po, sepse ato zbatohen në mënyrë të pavarur nga njëra-tjetra.
10. identifikoni direktivat kryesore procedurale.
2004/17 dhe 2004/18.
11. A ka direktiva të tjera që janë të rëndësishme?
Direktivat për mjetet/procedurat e ankimit, direktiva e re për prokurimet në fushën e
mbrojtjes (nëse jeni të përfshirë në fushën mbrojtje) dhe legjislacioni plotësues, si për
shembull, njoftimet, FPP-të, etj.
9 A-
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
1
SEKSioNi
5
Kuadri institucional dhe parimet bazë
Përmbledhja e kapitullit
Paketa e trajnuesit
12. A ofrojnë direktivat një kod të plotë prokurimi për shtetet anëtare?
Jo
13. po sikur diçka nga këto të mbetet në juridiksionin e shteteve anëtare?
Kryesisht, çështjet praktike si procedurat e dorëzimit të ofertës, hapja e ofertave
sigurimi i ofertës, etj.
14. A zbatohen direktivat për të gjitha kontratat? Cilat kontrata nuk mbulohen?
Ato zbatohen vetëm për kontratat me vlerë mbi kufirin e lartë monetar.
15. Çfarë e dallon mbulimin nga direktivat nga mbulimi nga
rregullat kombëtare?
Përshtatshmëria e kontratave me vlerë mbi kufirin e lartë monetar në konkurrencën
ndërkufitare.
16. parashtroni rregullat kryesore të direktivave.
Publiciteti dhe masat mbrojtëse procedurale; përdorimi i specifikimeve teknike objektive dhe
jo diskriminuese, kriteret e përzgjedhjes dhe të kualifikimit.
17. Çfarë ndodh nëse direktivat nuk transpozohen në legjislacionin kombëtar brenda afatit?
Dispozitat e tyre zbatohen me anë të “efektit të drejtpërdrejtë" dhe kanë përparësi në
gjykatat kombëtare. Ka disa kushte.
18. Çfarë ndodh nëse shtetet anëtare e transpozojnë direktivën në mënyrë jo të saktë?
Njëlloj si përgjigja më lart. Gjithsesi ajo ka përparësi.
19. Cili është objektivi kryesor i direktivave të Be-së?
Plotësimi i një tregu komunitar për prokurimin publik.
20. identifikoni katër barrierat në tregti që mund të krijohen nga aktorë të ndryshëm në
tregun e prokurimit.
Dispozitat “bli produkt vendas"; kuotimet; specifikimet teknike diskriminuese; kërkesat
për kombësinë e ofertuesve; preferenca për kualifikimet kombëtare; preferencat
kombëtare; ndihmat shtetërore, taksat dhe tarifat doganore për produktet e huaja;
kartelet e sektorit privat, etj.
21. Çfarë është konkurrenca dhe pse është e rëndësishme?
Mundësia për të kontestuar është një procedurë kërkimi për të përcaktuar çmimet në
treg. Aftësia për të gjetur sa më shumë ofertuese që të ofrojnë çmime në konkurrencë
me njëri-tjetrin do të ofrojë më shumë zgjedhje dhe çmime më të ulëta.
22. pse publikimi është i rëndësishëm për konkurrencën?
Për të pasur sa më shumë konkurrencë që të jetë e mundur.
23. shpjegoni konceptin e produkteve dhe shërbimeve johomogjene.
Kjo u referohet produkteve që nuk janë identike ose që furnizohen me kushte të ndryshme.
24. Çfarë efekti kanë këta mbi konkurrencën?
Kjo do të thotë se cilësia e secilit produkt është e ndryshme, kështu që çmimi më i ulët
do të thotë ndoshta cilësi më e ulët. Atëherë kjo nënkupton nevojën e përdorimit të
kriterit MEAT për shpalljen e fituesit.
10 A-
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
1
SEKSioNi
5
Kuadri institucional dhe parimet bazë
Përmbledhja e kapitullit
Paketa e trajnuesit
25. përdorni çështjen "danish Bridge" për të shpjeguar konceptin e trajtimit të barabartë.
Ajo që po përpiqemi të marrim nga pjesëmarrësit është një shpjegim i ndryshimit mes
trajtimit të barabartë dhe mosdiskriminimit. Në trajtimin e barabartë, çështja është që
të mos favorizohet asnjë ofertues i caktuar, pavarësisht nga kombësia.
26. shpjegoni konceptin “vlera për paratë”.
Çmimi më i ulët për cilësinë e duhur (jo cilësinë më të ulët), siç përcaktohet nga blerësi.
27. sipas mendimit tuaj, a duhet të jetë çmimi kriteri i vetëm për shpalljen e kontratës fituese?
pse?
Jo. Ai mund të përdoret për produktet homogjene, por për të tjerat ai do të çojë në
blerjen e produkteve/shërbimeve me cilësinë më të ulët.
Moduli
A
Hyrje dhe parimet
Kuadri institucional
pjesA
2programi mësimor 12
ushtrime – përgjigjet 13
pyetje vetë-testimi – përgjigjet 16
11 A-
Paketa e trajnuesit
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
2Kuadri institucional
12 A-
Paketa e trajnuesit
OBjektiVAt
objektivat janë që të shqyrtohen, të shpjegohen dhe të kuptohen:
n institucionet e përfshira në nivel europian
n institucionet e përfshira në nivel kombëtar
n Roli i autoriteteve kontraktuese
n Mënyra sesi këta aktorë lidhen me njëri-tjetrin
mOduli A2 PrOgrAmi mësimOr
moduli A2 - kuadri institucional
Temat për trajtim Afatet kohore Komentet për metodologjinë e trajnimit
prezantimi i modulit
Nuk duhet të marrë më tepër se 30 minuta.
përdorni slajdet 1-4.
organi ligjvënës i Komunitetit
Roli i shteteve anëtare
Roli i Komisionit europian
slajdet 5-8 do të kërkojnë 60 minuta.
Rreth 60 minuta për ushtrimin 1. Gjithsej 120 minuta.
përdorni slajdet 5 - 7. pastaj prezantoni ushtrimin 1.
pjesëmarrësve duhet t'u jepet pak kohë që të lexojnë materialet shtesë në seksionin 3. do t'u duhen të paktën 30 minuta për të rishikuar dhe përgatitur përgjigjet. Në varësi të numrit/aftësisë së personave në grup, ose bëni pyetjet nga pjesëmarrësit dhe vendosini përgjigjet e tyre në flipçart, ose ndajini në grupe të vogla (numër i njëjtë me atë të pyetjeve) dhe kërkojini secilit grup që të prezantojë përgjigjet e tij (pasi kanë caktuar një folës).
Ka dy mundësi për ta bërë këtë. Me anë të kompjuterave në dispozicion në mënyrë që studentët mund të bëjnë kërkimet e tyre në internet. Në këtë rast do të duheshin 90 minuta për të dhënë përgjigjet. Nëse nuk ka kompjutera në dispozicion, jepuni studentëve nga një kopje të printuar të çështjes "Beentjes" dhe le të nisen që aty. Në këtë rast do të duheshin vetëm 45 minuta.
Roli i Gjykatës europiane të drejtësisë - fushat e punës
seksioni 4 ka nevojë edhe për 60 minuta të tjera si kohë leximi.
Bëni një përmbledhje të shkurtër prej jo më shumë se 15 minutash. për ushtrimin 2 mund t'ju duhen rreth 45 minuta. Në total: 120 minuta.
Kërkojini pjesëmarrësve që të lexojnë seksionin 4. Gjetja dhe përdorimi i çështjeve të Gjykatës europiane të drejtësisë. përgjigjuni pyetjeve të mundshme. pas kohës së leximit përdorni ushtrimin 2.
Korniza institucionale kombëtare e prokurimit
sllajdet 9-13 do te kerkojn 30 minuta.
e lokalizuar
përmbledhja e modulit 30 minuta Në bazë të angazhimit të pjesëmarrësve, përmblidhni pikat kryesore duke theksuar rëndësinë e koncepteve.
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
2
SEKSioNi
3
Kuadri institucional
13 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 1 kOmisiOni eurOPiAn si mBrOjtës i trAktAtit
Krahasoni dhe vini në kontrast nenin 226 të Traktatit dhe nenin 8 të direktivës 89/665, të ndryshuar
nga direktiva 2007/66.
Kini parasysh pyetjet e mëposhtme:
1. A janë këto të dyja e njëjta procedurë?
Në thelb të njëjta për sa i përket objektivave, por procedura qartësisht të ndara: zbatohen
në kushte të ndryshme. Të dyja procedura për shkelje me mekanizmat korrigjues si një
zbatim konkret i nenit 226
2. Nëse jo, cilat janë ndryshimet?
Ndryshimet në të vërtetë qëndrojnë në fushën e zbatimit. Neni 226 ka një aplikim të
përgjithshëm; mekanizmi korrigjues zbatohet vetëm në kontekstin e prokurimit dhe në
kushte të caktuara. Më tepër, ai tani zbatohet vetëm aty ku (i) mendohet se ka një shkelje
të rëndë të së drejtës komunitare (ii) është kryer gjatë procedurave të shpalljes së kontratës
fituese. Ai gjithashtu u nënshtrohet afateve të rrepta kohore.
3. A është njëra më e mirë se tjetra (më e shpejtë, më efikase, më efektive)? nm
Kjo varet nga kushtet. Në praktikë, mekanizmi korrigjues ka gjasa të jetë më i shpejtë
dhe më efektiv, sepse ai ka afate të rrepta kohore, veçanërisht i zbatueshëm për shtetet
anëtare që ato të mos shmangen.Nga ana tjetër, praktikat gjyqësore tregojnë se
Komisioni gjithashtu mund të përdorë me shpejtësi nenin 226 kur është e nevojshme.
Gjithashtu është e qartë se shumica e veprimeve bëhen në zbatim të nenit 226 ndaj kjo
mund të ngrejë pyetjen se pse Komisioni nuk përdor mekanizmin korrigjues – mund
të jetë kjo arsye politike/diplomatike? Studentët e mirë mund të kapin edhe çështjen se
direktiva e ndryshuar për mjetet/procedurat e ankimit përmirëson mekanizmin korrigjues
- kjo mund të jetë arsyeja se përse ai nuk ka funksionuar aq mirë deri më sot.
4. Çfarë kushtesh aplikohen për secilën?
Bazuar në përgjigjet e pikës 2 më lart: thjesht një pyetje për radhitjen e kushteve nga tekstet.
5. Çfarë përfitimesh ka Komisioni në përdorimin e njërës apo tjetrës?
Çështje pikëpamjesh që duhen përmendur: përfitimi në kohë i përdorimit të mekanizmit
korrigjues; mundësia për të përdorur nenin 226 në të gjitha etapat, qoftë edhe pas
ngjarjes (pra, aty ku mekanizmi korrigjues mund të mos jetë i disponueshëm); çështjet
politike; çështje praktike kur Komisioni zbulon diçka në kohën e duhur për të futur në lojë
mekanizmin korrigjues, etj.
seksiOni 3 ushtrime – Përgjigjet
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
2
SEKSioNi
3
Kuadri institucional
Ushtrime
14 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 2 kërkimi Për çështje
duke përdorur internetin, gjeni çështjen e njohur si "Beentjes” dhe jepni:
n referencën e saj të plotë, duke përfshirë detajet e raportimit
Çështja 31/87 Gebroeders Beentjes BV v State of the Netherlands [1988] eCR 4635
n emrin e Avokatit të përgjithshëm
Avokati i përgjithshëm M. darmon
n detajet e ndonjë çështjeje tjetër, së cilës i bëhet referencë në atë çështje
Çështjet e bashkuara, 27 to 29/86 CEI and Bellini [1987] eCR 3347
Çështja 14/83 Von Colson and Kamann v Land Nordrhein-Westfalen [1984] eCR 1891
Çështja 152/84 Marshall v Southampton and South-West Hampshire Health Authority
[1986] eCR 723
Case 76/81 Transporoute v Minister for Public Works [1982] eCR 417
n një përmbledhje të shkurtër të gjetjeve të Gjed-së...
Kjo është pjesa operative; një përmbledhje duhet t'i referohet secilës nga këtyre
pikave:
(1) direktiva 71/305 zbatohet për kontratat e punëve publike që jepen nga një organ
si komiteti lokal i konsolidimit të tokës.
(2) Kriteri i eksperiencës konkrete për punën që do të kryhet është një kriter i ligjshëm
i aftësisë dhe njohurisë teknike me qëllim sigurimin e përshtatshmërisë së
kontraktorëve. Aty ku një kriter i tillë parashtrohet nga një dispozitë e legjislacionit
kombëtar të cilit i referohet njoftimi i kontratës, ai nuk i nënshtrohet kërkesave
specifike të parashtruara në direktivë lidhur me botimin e tij në njoftimin e
kontratës ose në dokumentet e kontratës.
Kriteri i "ofertës më të pranueshme”, siç parashtrohet nga një dispozitë e
legjislacionit kombëtar, mund të jetë i pajtueshëm me direktivën nëse ai
pasqyron diskrecionin që kanë autoritetet që akordojnë kontrata, me qëllim që
të përcaktojnë tenderin ekonomikisht më të favorshëm mbi bazën e kritereve
objektive dhe në këtë mënyrë nuk përfshin një element të zgjedhjes arbitrare.
Ai vjen nga neni 29, pika (1) dhe (2) i direktivës, e cila parashikon se aty ku
autoritetet që japin kontratat nuk marrin çmimin më të ulët si kriter të vetëm për
përzgjedhjen e fituesit, por marrin në konsideratë kritere të ndryshme me qëllimin
që kontrata t'i jepet tenderit ekonomikisht më të favorshëm, atyre u kërkohet që t'i
deklarojnë këto kritere në njoftimin e kontratës ose në dokumentet e kontratës.
Kushti për punësimin e personave që kanë një kohë të gjatë pa punë është i
pajtueshëm me direktivën nëse ai nuk ka efekte të drejtpërdrejta ose të tërthorta mbi
ofertuesit nga shtete të tjera anëtare të Komunitetit. Një kusht specifik shtesë i këtij
lloji duhet të përmendet në njoftimin e kontratës.
(3) Një individ mund të përdorë dispozitat e nenit 20, 26 dhe 29 të direktivës 71/305 si
mbrojtje përpara gjykatave kombëtare.
n një shpjegim të rolit të luajtur nga Gjed-ja në këtë vendim (pra cili nga rolet e
diskutuara në seksionin 2.2.4 ishte i rëndësishëm)
interpretimi me anë të vendimeve gjyqësore paraprake në zbatim të nenit 226 (ish neni
177).
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
2
SEKSioNi
3
Kuadri institucional
Ushtrime
15 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 3 shemBull kOmBëtAr
titulli i aktivitetit të prokurimit: “Furnizimi dhe liferimi i Njëhsorëve elektrik për konsumatorët
shtëpiak”
numri i prokurimit: Kek-11/072/111
Parashtruesi i ankesës: operatorët ekonomik “iskraemeco” d.o.o nga
shqyrtimi i ankeses eshte bërë nga: paneli shqyrtues i prokurimit
lënda: Ankesë kundër njoftimit për dhënien e kontratës operatorit ekonomik “Gaz Meter
Company” nga Hungaria
Pretendimet e përfshira në ankesë kanë të bejnë më shkeljen e neneve:
neni 10 Mjetet për promovimin e transparencës
neni 29 Variantet e specifikimeve teknike
neni 53 sigurimi i informatave shtesë për kandidatët dhe tenderuesit
neni 58 Hapja e Tenderëve
neni 59 ekzaminimi, vlerësimi dhe krahasimi i tenderëve
paneli shqyrtues i prokurimi pas shqyrtimit të shkresave të lëndës, raportit të vlerësimit të
komisionit vlerësues, konstatimeve te cekura ne ekspertizen e ekspertit shqyrtues, shqyrtimit
te pretendimeve te palës ankuese, sqarimet e dhëna nga eksperti shqyrtues, sqarimeve nga
perfaqsuesi i autoritetit kontraktues, sqarimeve te bëra nga pala ankuese, diskutimeve dhe
shoshitjes se materialeve vlerësoj dhe konstatoj se Autoriteti Kontraktues ka bërë shkeljen e nenit:
neni 10 Mjetet për promovimin e transparencës duke mos i dhene qasje operatorit ekonomik ne
Regjistrin e prokurimit publik, përkatesisht në dokumentet qe nuk cilsohen si sekrete.
neni 29 Variantet e specifikimeve teknike, në dosjen e tenderit, variantet nuk kanë qenë të
pranueshme, ndersa gjatë vlersimit janë pranuar variantet e specifikimeve teknike.
neni 53 sigurimi i informatave shtesë për kandidatët dhe tenderuesit, nuk u janë dhenë
informatat e kërkuara sqaruese ose plotësuese të gjithë operatorëve ekonomik, që kanë marrë
ose kanë pranuar nga autoriteti kontraktues dosjen e tenderit .
neni 59 ekzaminimi, vlerësimi dhe krahasimi i tenderëve, sepse nuk i ka respektuar të gjitha
kërkesat e parashtruara në njoftimin e kontratës dhe në dosjen e tenderit.
paneli shqyrtues i prokurimit ka anuluar vendimin e autoritetit kontraktues dhe e ka konsideruar
i me bazë ankesën e operatorit ekonomik.
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
2
SEKSioNi
5
Kuadri institucional
16 A-
Paketa e trajnuesit
Pyetje Vetë-testimi – Përgjigjet
1. Cila është përgjegjësia e enteve kontraktore?
Të veprojnë në përputhje me direktivat e prokurimit dhe të respektojnë parimet e Traktatit.
2. Cili është organi ligjvënës i Komunitetit?
Këshilli i Ministrave
3. Cili është pushteti vendimtar i Komisionit europian kur vjen fjala te legjislacioni?
Ai ka autoritetin për ta nisur (propozuar) legjislacionin.
4. Çfarë rolesh të tjera ka Komisioni europian?
Mbrojtës i Traktatit. Roli i sigurimit të masave zbatuese.
5. Cili është roli i shteteve anëtare në procesin legjislativ?
Të marrin masa për zbatimin e legjislacionit europian dhe të ndalojnë marrjen e masave të
papajtueshme.
6. pse ndonjëherë ato mbajnë përgjegjësi për veprimet e enteve kontraktore?
Ndoshta mund të doni të merrni në konsideratë modulin A1.
Në terma proceduralë, Komisioni mund ta sfidojë një shtet anëtar vetëm në zbatim të
procedurës së nenit 226. Në terma ligjore, autoritetet publike janë pjesë e shtetit dhe për
këtë arsye qeveria është përgjegjëse deri në fund për veprimet e tyre (cf. doktrina e efektit të
drejtpërdrejtë).
7. përmendni dy gjykatat europiane kryesore për qëllimet tona.
Gjykata e Shkallës së Parë.
Gjykata Europiane e Drejtësisë.
8. Çfarë kuptoni ju me funksionin e vendimeve paraprake të Gjykatës?
Këto bazohen në pyetje që i drejtohen Gjykatës Europiane nga gjykatat kombëtare, të cilat
kërkojnë interpretim të së drejtës komunitare, gjë që është e nevojshme për zgjidhjen e
mosmarrëveshjeve në
gjykatën kombëtare.
9. shpjegoni frazën “parime të përgjithshme të ligjit".
Këto janë parime të përgjithshme të parashtruara nga Gjykata Europiane, të cilat
pasqyrohen dhe ngrihen nga parimet dhe vlerat ligjore të zbatuara nga sistemet ligjore të
gjykatave kombëtare.
10. Cilat janë kompetencat e KRpp-së?
Funksionet Themelore të KRPP-së janë:
n të kryej hetimet e aktiviteteve të prokurimit dhe menaxhimit të kontratave për qëllim të
monitorimit të zbatimit të këtij ligji;
n të lëshoj një urdhëresë që kërkon nga zyrtarët e zbatimit të ligjit të asistojnë KRPP-në që të
seksiOni 5 PërmBledhjA e kAPitullit
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
2
SEKSioNi
5
Kuadri institucional
17 A-
Paketa e trajnuesit
sigurojnë përputhshmërinë me një urdhëresë tjetër të KRPP-së;
n tu ofroj opinione autoriteteve kontraktuese në lidhje me vendimet e tyre, veprat apo
anashkalimet gjatë aktiviteteve të prokurimit dhe menaxhimit të kontratave;
n të ekzaminoj raportet nga autoritetet kontraktuese në lidhje me zbatimin e paragrafit 4
neni 32 dhe neni 35 të këtij ligji;
n të vendosë rregulla të hollësishme për të siguruar zbatimin adekuat të këtij ligji nga
autoritetet kontraktuese si dhe rregulla për përdorimin dhe ekzekutimin e secilën nga
procedurat e përcaktuara në nenet 33-37 të këtij ligji; me kusht që, këto rregulla të jenë
në përputhje me kërkesat dhe parimet e përcaktuara në këtë ligj si dhe çfarëdo kërkese të
detyrueshme të BE-se për prokurim;
n të përgatisë dhe shpërndajë doracakë të prokurimit, udhëzues, formularë dhe modele
standarde për dokumentet e tenderit dhe të kontratave sipas këtij ligji në dobi të
autoriteteve kontraktuese dhe operatorëve ekonomik;
n të përforcojë vetëdijen ne mesin e autoriteteve kontraktuese dhe operatorëve ekonomik
për legjislacionin e prokurimit publik si dhe objektivat, procedurat dhe metodat e tij;
n t’u japë ndihmë teknike dhe këshilla autoriteteve kontraktuese dhe operatorëve ekonomik
për zbatimin dhe interpretimin e dispozitave të këtij ligji si dhe për të çdo dokument që
nxirret nga KRPP;
n të nxjerrë dhe publikojë interpretime me shkrim te vendimeve administrative për të dyjat,
autoritetet kontraktuese dhe operatorët ekonomik për zbatimin dhe interpretimin e
dispozitave të këtij ligji dhe çdo dokumenti të nxjerrë nga KRPP-ja;
n të krijojë dhe të mirëmbajë një Regjistër elektronik të Prokurimit Publik që shërben si vend
për ruajtjen e kopjeve elektronike të të gjitha njoftimeve, ftesave, deklaratave, dosjeve të
tenderit, raporteve, ankesave dhe vendimeve të arkivuara ose të nxjerra në lidhje me çdo
aktivitet prokurimi të kryer ose të iniciuar nga një autoritet kontraktues;
n të krijojë sisteme manuale dhe elektronike për monitorimin e zbatimit të këtij ligji nga
ana e autoriteteve kontraktuese, duke përfshirë përgatitjen e formularëve të raportimit që
duhet të plotësohen nga të gjitha autoritetet kontraktuese subjekte të këtij ligji;
n të grumbullojë, analizojë dhe publikojë informacionet për procedurat e prokurimit publik
dhe kontratat publike të dhëna;
n për çdo vit kalendarik të përgatisë dhe dorëzojë në Qeveri dhe Kuvend një raport vjetor
që analizon aktivitetet e prokurimit publik në Kosovë për atë vit kalendarik, së bashku me
rekomandimet për përmirësimin e sistemit të prokurimit publik dhe/ose përmirësimin e
këtij ligji, raport ky që dorëzohet jo më vonë se në fund të Shkurtit të vitit vijues kalendarik;
n të krijojë dhe mirëmbajë një uebfaqe informative në internet që i ofron publikut qasje të
pa kufizuar në (i) këtë ligj dhe gjithë legjislacionin sekondar të nxjerrë sipas këtij ligji, (ii)
interpretimet dhe dokumentet e përcaktuara në këtë nen dhe (iii) të gjitha informacionet
që përmbahen në Regjistrin e Prokurimit Publik;
n të zhvillojë një uebfaqe dhe një sistem elektronik informativ në mbarë Kosovën për të
përmirësuar publikimin e njoftimeve të kërkuara nga ky ligj;
n të mbështesë IKAP dhe autoritetet tjera publike të trajnimit dhe arsimimit për të siguruar
arritjen dhe mbajtjen e një niveli të lartë kompetence në radhët e zyrtarëve të prokurimit
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
2
SEKSioNi
5
Kuadri institucional
18 A-
Paketa e trajnuesit
dhe profesionistëve të tjerë të prokurimit për zbatimin e praktikave të shëndosha të prokurimit
dhe për respektimin e këtij ligji;
n të mbështesë zhvillimin e prokurimit elektronik, ankandit elektronik dhe komunikimit brenda
fushës së prokurimit publik;
n të përgatisë dhe mbajë një listë të autoriteteve kontraktuese që i identifikon të gjitha entitetet
që janë subjekt i këtij ligji, me kusht që nëse KRPP-ja nuk e përfshin një entitet në këtë listë,
kjo (mos-përfshirja) të mos vendosë çështjes se nëse entiteti është jo autoritet kontraktues në
kuptim të këtij ligji; dhe
n të ndër veprojë dhe të bashkëpunojë me organizata të tjera brenda dhe jashtë vendit për
çështjet që lidhen me prokurimin publik.
n të zhvilloj dhe implementoj rregullat e detajuara në lidhje me shitjen e aseteve të Autoriteteve
Kontraktuese.
11. Në cilat raste AQp-ja ka të drejtë të ushtrojë aktivitetin e prokurimit në emer të AK?
Agjencia Qendrore e Prokurimit AQP ka te drejtë te ushtrojë aktivitet të prokurimit në emër të
autoriteteve kontraktuese kur urdhërohet nga Ministri i Financave për shkaqe të ekspertizës
profesionale, efektivitetit të kostos, efiçencës ose çështjeve të tjera legjitime. Qeveria sipas
propozimit të Ministrisë për Financa vendos një listë të mallrave ose artikujve të përdorimit të
përbashkët, prokurimi i të cilëve i është caktuar AQP- së. Kjo listë miratohet në formën e një
Udhëzimi Administrativ.
Një autoritet kontraktues mund të caktojë AQP-në për kryerjen e një aktiviteti prokurimi në emër
të tij. Autoriteti kontraktues gjithashtu mund të kërkojë nga AQP të ndihmojë atë për kryerjen e
aktivitetit të prokurimit që kryhet nga ky autoritet kontraktues.
12. Cili autoritet ka të drejtë të shqyrtojë ankesat nga palët e interesuara?
OSHP është përgjegjëse për shqyrtimin e ankesave nga palët e interesuara.
13. Cila gjykatë mund t’i shqyrtojë vendimet apo urdhërat e osHp-së?
Nëse parashtruesi i ankesës mendon se vendimi përfundimtar ose konstatimi i një paneli
shqyrtues ose OSHP është në kundërshtim me faktet ose me këtë ligj, parashtruesi i ankesës
mund të kërkojë nga Gjykata Supreme shqyrtimin e vendimit.
Moduli
A
Kuadri ligjor dhe parimet bazë të prokurimit publik
Konteksti historik
pjesA
3programi mësimor 18
ushtrime – përgjigjet 20
pyetje vetë-testimi – përgjigjet 23
17 A-
Paketa e trajnuesit
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
3Konteksti historik
18 A-
OBjektiVAt
objektivat janë që të shqyrtohen, të shpjegohen dhe të kuptohen:
n Konteksti në të cilin është zhvilluar sistemi i prokurimit në Ke
n historiku i këtij zhvillimi
n objektivat në zemër të këtij sistemi rregulloresh dhe identifikimi i
drejtimeve në të cilat ka evoluar ai, dhe
n mënyra që sistemi i Be-së ndryshon nga "sistemet" e tjera të rregullave të prokurimit
mOduli A3 PrOgrAmi mësimOr
moduli A3 - konteksti historik
Temat për trajtim Afatet kohore Komentet për metodologjinë e trajnimit
prezantimi i modulit
Kjo duhet të marrë rreth 30 minuta
përdorni slajdet 1-4. Theksoni se referencat për sistemet e tjera të prokurimit supozohet të ndihmojnë vendosjen në kontekst të sistemit të Be-së. shpjegoni se ndryshimet mund të ndihmojnë të kuptohen objektivat, dhe kështu edhe mjetet që përdoren me qëllim zbatimin e direktivave dhe të vendimeve të Gjykatës europiane.
Zhvillimi i sistemit të prokurimit në Be
n Kuadri i Traktatit
n programet e përgjithshme
n direktivat e hershme
n direktivat në vijim të Aktit unik europian
n direktivat e reja të konsoliduara
n Zhvillimet më të fundit
slajdi 5 duhet të marrë 45 minuta.
slajdet 6-8 duhet të marrin rreth 45 minuta.
slajdet 9-11 duhet të marrin 45 minuta
slajdet 12-15 duhet të marrin 60 minuta
ushtrimi 3 për 45 minuta. Në total: 230 minuta.
përdorni slajdet 5-15. slajdi 5 mund të përdoret për të bërë një përmbledhje të Modulit A1, i cili mund të jetë i dobishëm nëse studentët nuk janë të përqendruar. Në rast të kundërt, mund të trajtohet shkurtimisht.
Këtu është me rëndësi të theksohet gjeneza e rregullave si ndalime, d.m.th. si mënyra për të zbaruar liritë themelore. Kjo mund të përdoret për të bërë një dallim ndërmjet direktivave të liberalizimit dhe atyre të koordinimit, të cilat ofrojnë detyrime më pozitive. sigurohuni që studentët të kuptojnë se direktivat nuk formojnë një kod të përbashkët rregullator – ato ofrojnë kërkesat minimale, të cilat nënkuptojnë se ligjet kombëtare nuk duhet të jenë jokonsistente.
Theksoni dështimin e direktivave ekzistuese, të cilat çojnë në nevojën për përmirësim dhe zgjerim.
Meqë pjesa tjetër e trajnimit do të bazohet në këto direktiva të reja të konsoliduara, mund të ishte ide e mirë që bashkë me studentët të kalonit në detaje disa nga ndryshimet më domethënëse. Kjo do të mbulohet në module të tjera, por mund të ishte me dobi që t'i fiksonit risitë në mendjet e studentëve në këtë fazë.
përdorni ushtrimin 3. studentëve do t'u duhet stilolaps dhe letër për këtë ushtrim, ose mund të përpiqeni ta zhvilloni në flipçart/dërrasë të bardhë, edhe pse mund të jetë pak e ndërlikuar. Nëse zgjidhni metodën e fundit, një ide do të ishte të përgatisnit një diagram që duhet plotësuar. Gjithashtu vendosni sesi e doni diagramin: sipas datës ose llojit të direktivës etj.
PAketA e trAjnuesit
19 A-
moduli A3 - konteksti historik
Temat për trajtim Afatet kohore Komentet për metodologjinë e trajnimit
sistemet e tjera të prokurimit
n Mpp-ja
n ligji model i uNCiTRAl-it
n Rregullat e prokurimit të BZHsH-së
slajdet 17-20 mund të trajtohen brenda 60 minutave.
ushtrimi 1 duhet të marrë 90 minuta.
ushtrimi 2 duhet të marrë 60 minuta. Në total: 210 minuta.
përdorni slajdet 17-20. Mundohuni të nxirrni në pah ndryshimet në objektiva si një mënyrë për t'i bërë studentët që të vlerësojnë objektivat relativisht të ngushta të direktivave.
përdorni ushtrimin 1. Ky ushtrim duhet të bëhet pas slajdit 19. Koha që ai do të marrë varet nga fakti nëse do të ketë kompjutera në dispozicion në mënyrë që studentët të bëjnë kërkimet e tyre në internet. Në këtë rast do të duheshin 90 minuta për të dhënë përgjigjet. Nëse këto nuk janë të disponueshëm, jepuni studentëve nga një kopje të printuar të ekstrakteve përkatëse dhe le të nisen që aty. Në këtë rast do të duheshin vetëm 45 minuta.
përdorni ushtrimin 2. duhet t'i referoni studentët në tekstin shpjegues të Modulit A1 - veçanërisht seksionet 2.2.1-2.2.2. Kjo mund të përdoret si një lloj përsëritjeje. studentëve duhet t'u jepet kohë që ta rilexojnë materialin (le të themi, 30 minuta). Në varësi të numrit/aftësisë së personave në grup, ose bëni pyetjet nga pjesëmarrësit dhe vendosini përgjigjet e tyre në flipçart, ose ndajini në grupe të vogla (numër i njëjtë me atë të pyetjeve) dhe kërkojini secilit grup që të prezantojë përgjigjet e tij (pasi kanë caktuar një folës).
Historia e sistemit kombëtar të prokurimit
sllajdet nga 21 deri 23 duhet te marrin 90 minuta
e lokalizuar
përmbledhja e modulit 30 minuta Në bazë të angazhimit të pjesëmarrësve, përmblidhni pikat kryesore duke theksuar rëndësinë e koncepteve.
PAketA e trAjnuesit
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
3
SEKSioNi
3
Konteksti historik
20 A-
Paketa e trajnuesit
seksiOni 3 ushtrime – Përgjigjet
ushtrimi 1 OBjektiVAt e rregullAVe të PrOkurimit
Kryeni një kërkim në internet për rregullat e prokurimit të institucioneve të mëposhtme:
ligji model i uNCiTRAl:
http://www.uncitral.org/uncitral/en/uncitral_texts/procurement_infrastructure.html
Marrëveshja e oBT-së për prokurimin publik (Mpp):
http://www.wto.org/english/tratop_e/gproc_e/gproc_e.htm
Banka Botërore:
http://web.worldbank.org/WbsiTe/eXTernAL/projecTs/procUremenT/0,,contentmdK:50002392~menupK:93977~pagepK:84269~pipK:60001558~thesitepK:84266,00.html
BeRZH: http://www.ebrd.com/about/policies/procure/index.htm
Renditni objektivat e deklaruara të secilit prej këtyre "sistemeve" dhe identifikoni tiparet e
përbashkëta. Krahasojini këto me ato të direktivave të Ke-së për prokurimet dhe renditni ato
objektiva që nuk shfaqen në këto të fundit.
Ky ushtrim ka gjasa të gjenerojë shumë rezultate interesante dhe studentët gjithashtu mund të identifikojnë
çështje të ndryshme.
Megjithatë, qëllimi është të identifikohen ato sisteme që kërkojnë të zbatojnë përfitime për anëtarët e një
klubi (BE/MPP) dhe ata që kërkojnë vetëm të zbatojnë rregullat e prokurimeve bazuar vetëm në ekonomi
dhe efikasitet. Kështu, për KE/MPP-në mund të pritet theksimi i objektivave të mosdiskriminimit dhe
lëvizjes së lirë duke garantuar që të gjithë anëtarët e klubit të marrin përfitime ekuivalente. Në sisteme të
tjera (Modeli i UNCITRAL-it/BZHSH-të) theksi do të jetë në trajtimin e barabartë, drejtësinë, objektivitetin,
etj. meqë ato nuk kanë të bëjnë me dhënien e aksesit të privilegjuar për anëtarët e tjerë të klubit.
Një pikë interesante që mund të ngrihet është përdorimi i parimit të “trajtimit të barabartë". Disa studentë
të mirë mund të përmendin se kjo është një shprehje relativisht e re në direktiva. Ajo është prezantuar në
konceptet e BE-së nga çështja "Danish Bridge" dhe tani shfaqet në direktiva - por motivimi i parë ishte
gjithnjë mosdiskriminimi, jo trajtimi i barabartë.
Parime të tjera që mund të priten të theksohen në sistemet "neutrale" (Modeli i UNCITRAL-it/BZHSH-ve)
janë efikasiteti, ekonomia, efektiviteti, integriteti, ndershmëria dhe përgjegjshmëria. Këto zënë një pjesë
më të vogël në BE, meqë objektivi ka qenë gjithmonë plotësimi i tregut të prokurimit në BE dhe jo
shprehimisht ekonomia dhe efikasiteti në prokurime, edhe pse këto janë nënprodukte (kritike).
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
3
SEKSioNi
3
Konteksti historik
Ushtrime
21 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 2 mOsdiskriminimi
duke përdorur materiale shtesë nga moduli A1, shikoni dhe shpjegoni sesi parimi i mosdiskriminimit
përdoret dhe zbatohet në Ke dhe sipas Mpp-së.
duke iu referuar sërish materialeve shtesë nga moduli A1, shikoni dhe shpjegoni sesi përdoret
dhe aplikohet parimi i trajtimit të barabartë në ligjin Model të uNCiTRAl-it dhe në procedurat e
Bankës Botërore dhe/ose të BeRZH-it.
shpjegoni sesi këto parime lidhen me objektivat e rregullave të prokurimit në diskutim.
Kjo, deri në një farë mase, pasqyron Ushtrimin 1. Çështja që po mundoheni të ngrini është se parimi
i mosdiskriminimit përdoret për t'i dhënë akses të privilegjuar anëtarëve të klubit. Nga ky parim nuk
përfitojnë "të jashtmit". Për shembull, ofertuesit nga jashtë BE-së nuk kanë të drejta sipas direktivave për
mjetet/procedurat e ankimit (shikoni modulin A1). Në të njëjtën mënyrë, në MPP, vetëm ofertuesit nga
shtetet nënshkruese do të përfitojnë nga aksesi në treg dhe në ankesat për procedurën e prokurimit. Ata
janë sisteme të mbyllura.
Trajtimi i barabartë, nga ana tjetër, aplikon të njëjtin trajtim për të gjithë ofertuesit pavarësisht nga
kombësia e tyre. Kështu për shembull, sipas rregullave të BZHSH-ve ofertuesit që kualifikohen nga të
gjitha shtetet (ose shumica e tyre) gëzojnë të njëjtat të drejta. UNITRAL gjithashtu nuk bën dallime
kombësie. BERZH-i është interesant, sepse mund të kufizojë përfitimet për ofertuesit nga shtetet
përfituese dhe nga BE-ja. Kjo mund të ngrejë çështjen e "ndihmës së lidhur", e cila mund të kapet nga
disa studentë të avancuar.
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
3
SEKSioNi
3
Konteksti historik
Ushtrime
22 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 3 diAgrAmi i legjislAciOnit të PrOkurimeVe
përgatitni një diagram të zhvillimit të direktivave të prokurimit nga programet e përgjithshme deri
më sot; duhet të përfshijë të gjitha direktivat përkatëse deri në ditët e sotme.
Nuk ka vetëm një mënyrë për krijimin e një diagrame. Ajo mund të bëhet duke iu referuar datave ose
duke iu referuar llojit të direktivës ose sektorit. Tabela me të dhëna përmban referencat për të gjitha
direktivat përkatëse. Përdorni logjikën tuaj.
direktiva e parlamentit dhe e Këshillit 2004/18 (FZ 2004 l134/114),
për koordinimin e procedurave për shpalljen e fituesit të
kontratave për punë publike, të kontratave të furnizimeve publike
dhe të kontratave të shërbimeve publike.
Që zëvendëson:
direktivën për punët publike: direktiva e Këshillit – 93/37/Kee
(GZ 1993 l199/54), që konsolidon direktivën 71/305/Kee (GZ 1971
l 185/1), të ndryshuar nga direktiva 89/380/Kee (GZ 1989 l 210/1),
Vendimi 90/380/Kee (GZ 1990 187/55) dhe direktiva 97/52 (GZ
1997 l328/1).
direktiva për furnizimin e mallrave: direktiva e Këshillit 93/36/
Kee (GZ 1993 l1/ 1), që konsolidon dhe ndryshon direktivën e
Këshillit 77/62/Kee (GZ 1977 l 13/1), të ndryshuar nga direktiva
80/767/Kee (GZ 1980 l 215/1), direktiva 88/295/Kee (GZ 1988 l
127/1) dhe direktiva 97/52 (GZ 1997 l328/1).
direktiva për shërbimet: direktiva 92/50/Kee (GZ 1992 l 209/1),
e ndryshuar nga direktiva 97/52 (GZ 1997 l328/1).
direktiva e parlamentit dhe Këshillit 2004/17 (GZ 2004 l134/1),
që bashkërendon procedurat e prokurimit të enteve që operojnë
në sektorët e shërbimit ujor, energjetik, transportit dhe të
shërbimeve postare.
Që zëvendëson:
direktivën 90/531/Kee (GZ 1990 l 297/1), të ndryshuar nga direktiva e Këshillit 93/38/Kee (GZ 1993 l199/84) dhe direktiva
98/4 (GZ 1998 l101/1).
sektori publik: direktiva 89/665/Kee (GZ 1989 l 395/33).
sektori i shërbimeve: direktiva 92/13/Kee (GZ 1992 l 76/14).
Të dyja të ndryshuara nga direktiva 2007/66/Ke.
direktiva 2009/81.
direktiva e sektorit publik
direktiva e shërbimeve publike
direktivat për mjetet/procedurat e ankimit
direktiva e sektorit të mbrojtjes
Paketa e trajnuesit
Hyrje dhe parimet
modULi
A
pjesA
3
seKsioni
4
Konteksti historik
23 A-
seksiOni 4 PërmBledhjA e kAPitullit
Pyetje Vetë-testimi – Përgjigjet
1. jepni një shpjegim të përgjithshëm të objektivave të Komunitetit europian.
Ngritja e një tregu të përbashkët për të promovuar përfitimet e pritura të mirëqenies
ekonomike dhe sociale.
2. shpjegoni si mund të arrihet kjo nëpërmjet direktivave të prokurimit.
Duke siguruar një treg të vetëm prokurimi në të gjithë BE-në. Kjo arrihet duke zbatuar
liritë bazë të Traktatit dhe parimin e mosdiskriminimit.
3. A kanë të njëjtat objektiva të gjitha sistemet e prokurimit?
Jo. Këto objektiva të përgjithshme janë të njëjta në një farë mase për sistemet rajonale
dhe ndërkombëtare, të cilat ofrojnë përfitime për anëtarët e klubit, por këto nuk
figurojnë në sisteme të tjera. Këto të fundit bazohen në ekonomi dhe efikasitet.
4. jepni shembuj të objektivave që nuk përmbahen ose nuk janë përfshirë shprehimisht në
direktivat e prokurimit dhe që ju mendoni se janë themelore.
Ekonomia, efikasiteti, kosto-efektiviteti, ndershmëria, integriteti. Trajtimi i barabartë tani
përmendet shprehimisht, por nuk është shprehur më parë.
5. shpjegoni ndryshimin ndërmjet direktivave të liberalizimit dhe direktivave të koordinimit.
Direktivat e liberalizimit janë kryesisht negative në kuptimin që ato vendosin ndalime
me ligj. Direktivat e koordinimit vendosin veprime pozitive që duhet të ndërmerren, për
shembull, në formën e procedurave dhe të respektimit të afateve kohore.
6. Cili ka qenë ndikimi i Aktit unik europian mbi zhvillimin e direktivave të prokurimit?
Ndikimet ishin fuqizimi i konsiderueshëm i dispozitave dhe prezantimi i direktivave të
reja. Studentët e avancuar mund të tregojnë se ajo përforcoi gjithashtu direktivën e
sigurimit të përfitimeve për anëtarët e privilegjuar.
7. A ka ndonjë arsye parimore se përse rregullat për punët, mallrat dhe shërbimet janë
përfshirë në direktiva të veçanta?
Jo. Ky ka qenë ndoshta një aksident i ndodhur për shkak të kohës. Këto mund t'i
atribuohen edhe bazave të ndryshme ligjore (të lirisë së lëvizjes së lirë ose të së drejtës
për të ofruar shërbime), por këto mund të ishin kombinuar.
8. përveç konsolidimit, çfarë ndryshimesh të tjera janë bërë në strukturën e rregullave në
direktivat e konsolidimit të vitit 2004?
Flisni për thjeshtësimin dhe dhënien më të madhe të logjikës në strukturë duke ndjekur
procesin nga fillimi deri në fund.
9. përmendni tre risi të tjera të direktivave të konsolidimit.
Mund të jenë modernizimi (mjetet elektronike, si ankandet e kundërta ose blerja
dinamike); metodat e reja si dialogu konkurrues; përdorimi i kontratës kornizë; heqja
e përdorimit detyrues të standardeve europiane; përdorimi i impakteve sociale dhe
mjedisore në prokurime; peshimi i kritereve të shpalljes së fituesit. Vetëm për shërbimet
publike: përjashtimi i telekomunikacioneve, përfshirja e shërbimeve postare, mekanizmi
PAketA e trAjnuesit
24 A-
Hyrje dhe parimet
modULi
A
pjesA
3
seKsioni
4
Konteksti historik
Përmbledhja e kapitullit
i ri i përjashtimit të përgjithshëm për tregjet konkurruese, rishikim i kufijve monetarë
për t'u përputhur me MPP-në; zgjerimi i përjashtimit të sipërmarrjeve të lidhura për të
përfshirë shërbimet.
10. Cilat janë qëllimet e Marrëveshjes së oBT-së për prokurimin publik (Mpp)?
Të ngjashme me ato të BE-së ndërmjet anëtarëve të MPP-së. Bëni të ditur se është
disapalëshe dhe jo shumëpalëshe.
11. Ku ndryshojnë ato nga qëllimet e Be-së?
Nuk është e shpërndarë në nivel rajonal, por gjeografik - kështu kanë të bëjnë më tepër
me aksesin në tregun e tregtisë ndërkombëtare sesa në plotësimin e një tregu unik
vetëm me objektiva ekonomikë dhe politikë. Jo homogjene në kuptimin që dispozitat
zbatohen sipas marrëveshjes së negociuar ndërmjet shteteve palë - të përfshira në
shtojca.
12. A është ligji Model i uNCiTRAl-it një sistem rregullash prokurimi?
Jo. Është thjesht një model që mund të përdoret për të krijuar një ligj. Ky i fundit do të
ishte një sistem kombëtar.
13. si duhet të përdoret ai?
Me zgjuarsi. Ai është një model që ofron zgjidhje dhe mundësi. Këto duhet të zgjidhen
kur janë të përshtatshme dhe të përshtaten sipas nevojave në kontekstin lokal.
14. Cilat janë qëllimet e modelit të uNCiTRAl-it?
Kryesisht asistenca për vendet në zhvillim për adaptimin e një sistemi prokurimi efikas
dhe efektiv. Por ai gjithashtu ka edhe qëllimin e promovimit të tregtisë ndërkombëtare,
prandaj dispozitat mbështesin tregtinë.
15. shpjegoni zbatueshmërinë e rregullave të prokurimit të bankave për zhvillim shumëpalësh
(BZHsH).
Ato zbatohen për fondet e përdorura nga përfituesit (huatë, grantet, etj.). Ato zbatohen,
sepse fondet jepen nga BZHSH-të, të cilat kanë detyrim mirëbesimi për përdorimin e
tyre
16. Cilat janë qëllimet e këtyre rregullave të prokurimit?
Qëllimet parësore janë mirëbesimi, por këto garantohen nga rregulla që shikojnë, si
ekonominë dhe efikasitetin, ashtu edhe integritetin.
17. A ofrojnë rregullat dhe procedurat e BZHsH-ve ndonjë asistencë shtesë për përfituesit për
sa i përket asistencës për prokurimet?
Ato ofrojnë gjithashtu paketa të dokumenteve standarde për dorëzimin e ofertave dhe
dokumente standarde të kontratave.
18. Kur është paraqitur për herë të parë prokurimi publik në Kosovë dhe mbi çka bazohej?
Prokurimi publik në Kosovë ka filluar të paraqitet menjëherë pas përfundimit të luftës së vitit
1999. Administrata e Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK) përgatiti dhe zyrtarizoi më 15
dhjetor 1999 dokumentin e parë mbi prokurimin publik, i njohur si Instruksioni i Administrimit
Financiar Nr. 2/1999 mbi Prokurimin Publik.
IAF Nr. 2/1999 ka qenë i bazuar në rregullat e prokurimit të Bankës Botërore dhe në Ligjin mbi
Tregtinë Ndërkombëtare të Kombeve të Bashkuara ”UNCITRAL”.
Moduli
A
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
pjesA
4programi mësimor 26
ushtrime – përgjigjet 29
pyetje vetë-testimi – përgjigjet 35
25 A-
Paketa e trajnuesit
Hyrje dhe parimet
modULi
A
pjesA
4Aspektet ekonomike të prokurimit publik
26 A-
OBjektiVAt
Çështjet më të rëndësishme në këtë modul kanë të bëjnë me nevojën për t'u siguruar që ju e
kuptoni ndikimin e çështjeve ekonomike në lidhje me:
n Mënyrën e zgjedhjes së metodës më të mirë për përqendrimin
n strategjitë e kontratave të prokurimeve
n përdorimin e ankandeve elektronike
n Faktin nëse nevojitet, dhe mënyrën e ndarjes së kontratave në lote
n Mundësinë për marrëveshje të fshehta ndërmjet operatorëve ekonomikë
mOduli A4 PrOgrAmi mësimOr
moduli A4 - Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Temat për trajtim Afatet kohore Komentet për metodologjinë e trajnimit
prezantimi i modulit
20 minuta Filloni me një paraqitje të shpejtë të temave kyçe të modulit (shikoni më lart) dhe pyesni sesi lidhen ato me përgjegjësitë profesionale të pjesëmarrësve (moduli do të ketë rëndësi të veçantë për ata zyrtarë të prokurimit që janë përgjegjës për planifikimin e prokurimit dhe arritjen e qëllimit të kërkesave të autoriteteve kontraktuese).
paraqitni objektivat dhe axhendën e modulit. shpjegoni se ka një lidhje veçanërisht të fortë ndërmjet këtij kapitulli dhe moduleve që vijojnë: Moduli C: përgatitja e prokurimit, Moduli e: Realizimi i procesit të prokurimit.
Zgjedhja e kombinimit të duhur të proceseve të prokurimit të centralizuar dhe të decentralizuar:
30 minuta përdorni slajdet 2-13 për të dhënë informacione bazë.
shpjegoni konceptet bazë të procesit të prokurimit "të centralizuar" dhe "të decentralizuar".
shikoni forcat madhore që ndikojnë në nivelin e përqendrimit (slajdet 6 deri në 12)
45 minuta slajdi 13: ushtrimi 1 - Blerja e përqendruar dhe prokurimi i decentralizuar.
Ndajini pjesëmarrësit në grupe me nga 6 ose 8 persona dhe kërkojini që të diskutojnë mes njëri-tjetrit pyetjet e mëposhtme - jepuni 25 minuta kohë për diskutimin:
n A do të garantonte automatikisht një strategji prokurimi për lapsat plotësisht e përqendruar konkurrencë më të ashpër ndërmjet ofertuesve pjesëmarrës? pse?
n pse strategjitë e prokurimit të gjelbër do të kërkonin më shumë një qasje të përqendruar dhe jo të decentralizuar?
n A do të favorizonte strategjitë e prokurimit të decentralizuar përdorimi gjithnjë e më i përhapur i mjeteve elektronike?
Kërkoni përgjigjen nga secili grup. lërini anëtarët e grupit që të përzgjedhin një person përgjegjës për prezantimin e përgjigjeve. Kërkoni komente edhe nga pjesëmarrës të tjerë gjatë prezantimeve. 20 minuta
PAketA e trAjnuesit
27 A-
moduli A4 - Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Temat për trajtim Afatet kohore Komentet për metodologjinë e trajnimit
strategjitë e kontratave të prokurimeve:
40 minuta përdorni slajdet 14-28 për të prezantuar njohuritë bazë.
shpjegoni koncepte kyçe, përfshirë kontratat me rimbursim të kostos, kontratat me çmim të fiksuar, kontratat stimuluese për cilësinë.
Gjatë shpjegimit tuaj ftojini pjesëmarrësit të bëjnë pyetje për t'u siguruar se koncepti kyç është kuptuar.
60 minuta slajdi 29: ushtrimi 2 strategjitë e kontratave të prokurimeve:
Kontrata me çmim fiks, por jo të orientuara nga performanca për shërbimet e pastrimit.
Ndajini pjesëmarrësit në grupe të vogla dhe kërkojini që të diskutojnë çështjet e mëposhtme:
Kontratat e prokurimit për shërbimet e pastrimit zakonisht jepen mbi bazën e një çmimi fiks. A janë ato vërtet kontrata të bazuara në performancë? Nëse jo, si mund të bëhen ato kontrata më të bazuara në performancë?
Kërkojuni grupeve që të përgatisin një listë me të paktën 5 standarde cilësie që mund të përfshiheshin në specifikimet që janë standarde të bazuara mbi performancën. shpërndani flipçarte dhe kërkojuni pjesëmarrësve që të shkruajnë përgjigjet e tyre.
jepni afërsisht 10 minuta për secilin grup që të prezantojë rezultatet. pas çdo prezantimi organizoni një seancë të shkurtër me reagimet e tyre.
Hartimi i formatit të ofertimit konkurrues: ofertat me zarf të mbyllur kundrejt ankandit dinamik
30 minuta përdorni slajdet 30-39 për të mbuluar çështjet kryesore. shpjegoni konceptet kyçe
sigurohuni që ata të kuptojnë plotësisht konceptin e dimensionit privat dhe të përbashkët në funksionin e kostos
hartimi i formatit të ofertimit konkurrues: ofertat me zarf të mbyllur kundrejt ankandit dinamik
80 minuta slajdi 40 ushtrimi 3 - Hartimi i formatit të ofertimit konkurrues: “efekti i rikontraktimit të operatorëve të mëparshëm” në një kontratë prokurimi për ambulancat.
Kërkojuni pjesëmarrësve që të lexojnë çështjen e përshkruar dhe secili të përgatisë përgjigje për pyetjen e mëposhtme:
Çfarë këshille mund t'u jepni zyrtarëve të prokurimit për të ulur avantazhin e mundshëm konkurrues që një kontraktor i mëparshëm ka fituar gjatë katër viteve të kaluara? pastaj kërkojuni pjesëmarrësve që të punojnë në dyshe për të krahasuar përgjigjet.
Në përfundim, hapni diskutimin e plotë dhe jepni përgjigjen tuaj (p.sh. komente mbi ndryshimet dhe ngjashmëritë midis përgjigjeve/këshillave të propozuara).
slajdi 41: ushtrimi 4 - Konkurrimi me oferta në zarf të mbyllur dhe ankandet elektronike: “oferta e minutës së fundit" në ankandet elektronike. Ndajini pjesëmarrësit në grupe. Kërkojuni atyre që të diskutojnë idenë e përshkruar në ushtrim për ta bërë ankandin dinamik më të "gjallë" duke nxitur ofertuesit më të informuar që të paraqesin ofertat e tyre në mënyrë më agresive. Kërkojuni gjithashtu që të propozojnë ndonjë ide tjetër për të arritur të njëjtin qëllim.
PAketA e trAjnuesit
28 A-
moduli A4 - Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Temat për trajtim Afatet kohore Komentet për metodologjinë e trajnimit
Ndarja e kontratave në lote dhe parandalimi i marrëveshjeve të fshehta në prokurimin publik
50 minuta përdorni slajdet 42-53 për të prezantuar njohuritë dhe konceptet bazë.
nNdarja në lote dhe konsideratat për efikasitetin/të ardhurat
nNdarja në lote dhe pjesëmarrja – madhësia, ofertuesit e mëparshëm dhe ofertuesit e rinj
nNdarja në lote dhe marrëveshjet e fshehta
nNumri i loteve dhe pjesëmarrësit
nsimetria
nNatyra e formatit të ofertimit
30 minuta slajdi 54 ushtrimi 5 - Heterogjeniteti i firmave. Kontrata për shërbimet e makinave me qira.
Kërkojuni pjesëmarrësve që të punojnë në grupe dyshe dhe të përgatisin përgjigje për pyetjet e mëposhtme: Çfarë këshille do t'u jepnit autoriteteve lokale l1 dhe l2 për dhënien ose jo të dy kontratave të veçanta? organizoni seanca me përgjigje që përqendrohen në mënyrën sesi grupet dyshe të veçanta justifikojnë përgjigjet e tyre.
30 minuta Kërkojuni pjesëmarrësve të punojnë në të njëjtat grupe dyshe dhe të përgatisin përgjigje për pyetjen e lidhur me slajdin 55 ushtrimi 6 - lotet dhe pjesëmarrja:
Cilën ndarje të loteve do të mbështesnit nëse do t'ju kërkohej të minimizonit rrezikun e marrëveshjes së fshehtë ndërmjet pjesëmarrësve? Kërkojuni pjesëmarrësve që të formojnë grupe me nga katër vetë (dy grupe) dhe krahasoni përgjigjet. pas kësaj, organizoni seancën e plotë me përgjigje.
përmbledhja e modulit 30 minuta Kujtojuni pjesëmarrësve pikat kyçe të seancës. Ndajini në grupe të vogla dhe kërkojuni që të lexojnë pyetjet e vetë testimit dhe të diskutojnë përgjigjet.
pyetini pjesëmarrësit se cilat çështje i shikojnë si më të rëndësishme në përmbushjen e përgjegjësive të tyre të përditshme profesionale. Kërkojuni atyre që ta shpjegojnë këtë duke dhënë shembuj specifikë.
pyetini pjesëmarrësit se çfarë do të donin të dinin më tepër rreth çështjeve të mbuluara nga moduli. jepuni rekomandime për lexim të mëtejshëm.
PAketA e trAjnuesit
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
4
SEKSioNi
3
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
29 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 1 PrOkurimi i centrAlizuAr dhe i decentrAlizuAr
diskutim në grup. Ndahuni në grupe dhe diskutoni pyetjet e mëposhtme:
1. A do të garantonte automatikisht strategjia e prokurimit plotësisht të centralizuar për lapsat
një konkurrencë më të ashpër ndërmjet ofertuesve pjesëmarrës? pse?
Jo me çdo kusht. Autoriteti kontraktues duhet të marrë në konsideratë kombinimin e
sinergjive - veçanërisht faktin se ky është një produkt i standardizuar. Kjo i jep avantazh
mundësisë së agregimit të kërkesës, me heterogjenitet të kërkesës ku prokurimi i
përmbledhur mund të bëjë që operatorët më të vegjël ekonomikë të mos marrin pjesë.
2. pse strategjitë e prokurimit të gjelbër do të kërkonin më shumë një qasje të
përqendruar sesa një të decentralizuar?
Mund të ketë kërkesë për rregullore qendrore me qëllim që të vendosen standarde të
përbashkëta për të përmbushur politikën qendrore. Ky, në veçanti, është rasti kur kërkesat
e politikës qendrore mund të rezultojnë në kosto më të larta.
3. A do t'i favorizonte strategjitë e prokurimit të decentralizuar, përdorimi gjithnjë e në rritje i
mjeteve elektronike? shpjegoni.
Nga njëra anë, disponueshmëria e mjeteve elektronike nënkupton se kostoja lokale
e blerjes mund të ulet dhe në këtë mënyrë favorizohet blerja lokale (e decentralizuar).
Nga ana tjetër, nëse secili autoritet kontraktues zgjedh zgjidhjen e tij teknologjike për
prokurimin elektronik, kjo mund të rrisë kostot e tenderimit për firmën - prandaj është me
rëndësi që të ketë një standard të vetëm të përqendruar.
seksiOni 3 ushtrime – Përgjigjet
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
4
SEKSioNi
3
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ushtrime
30 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 2 strAtegjitë e kOntrAtAVe të PrOkurimeVe – kOntrAtAt me çmim të fiksuAr, POr jO të OrientuArA ngA PerfOrmAncA Për shërBimet e PAstrimit
Kontratat e prokurimit për shërbimet e pastrimit zakonisht paguhen mbi bazën e një çmimi të
fiksuar (p.sh., XX euro për metër katror). A janë ato realisht kontrata të bazuara në performancë?
Nëse jo, si mund të bëhen ato kontrata (më) të bazuara në performancë?
përgatitni një listë me të paktën 5 standarde të cilësisë që mund të përfshini në specifikimet, të
cilat janë standarde të bazuara në performancë.
Nuk ka një listë gjithëpërfshirëse, por shembujt mund të përfshijnë: nivelet e pastërtisë në
pjesë të ndryshme të ndërtesës, shpejtësia me të cilën pastrohen derdhjet e papastërtisë,
shpeshtësia e pastrimit, koha e reagimit ndaj kërkesave për pastrim të veçantë, mirësia/
mirësjellja e stafit.
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
4
SEKSioNi
3
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ushtrime
31 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 3 hArtimi i fOrmAtit të Ofertimit kOnkurrues
kOnkurrimi me OfertA në zArf të mByllur dhe AnkAndet elektrOnike - "efekti i OPerAtOrëVe të mëPArshëm" në një kOntrAtë PrOkurimi Për AmBulAncA
Një organ qendror blerjesh po planifikon të akordojë një kontratë të re dyvjeçare për blerjen
e ambulancave për llogari të pesë spitaleve të ndryshme të shpërndara në një zonë të gjerë.
strategjia e prokurimit mbështetet në dy pika: ofertuesve do t'u kërkohet të dorëzojnë oferta
për "modelin bazë" të ambulancave dhe për një katalog aksesorësh të specializuar për t'iu
shtuar modelit bazë të ambulancës, të cilët mund të zgjidhen nga secili spital sipas nevojave
të tij specifike. për shembull, një spital në një resort skish mund të kërkojë një ambulancë me
pajisje të përshtatura për t'u përdorur në kushte dëbore.
dy kontratat e mëparshme (dyvjeçare) i janë dhënë së njëjtës firmë.
Çfarë këshille mund t'u jepni zyrtarëve të prokurimit për të ulur avantazhet e mundshme
konkurruese që një kontraktor i mëparshëm ka fituar gjatë katër viteve të kaluara?
Jepni sa më tepër informacione të sakta që të jetë e mundur për të gjitha aspektet e
kërkesave të kontratës për të gjithë operatorët ekonomikë që marrin pjesë në proces; dhe
Konsideroni të përdorni një ankand elektronik me disa raunde, meqë prodhimi i
informacionit gjatë procesit të ankandit elektronik mund t'i ndihmojë operatorët
ekonomikë që të rishikojnë vlerësimet e tyre për komponentin e përbashkët dhe gjithashtu
ul rrezikun e ofertave tepër të ulëta.
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
4
SEKSioNi
3
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ushtrime
32 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 4 hArtimi i fOrmAtit të Ofertimit kOnkurrues
kOnkurrimi me OfertA në zArf të mByllur dhe AnkAndet elektrOnike – "OfertA e minutës së fundit" në AnkAndet elektrOnike
pasi kanë përdorur për pak kohë ankandet elektronike (me afat kohor të përcaktuar), zyrtarët e
prokurimeve kanë vëzhguar një dinamikë të ngadaltë të çmimit – d.m.th. oferta që ulen me shuma
të vogla – së bashku me disa raste të "ofertave të minutës së fundit". për ta zgjidhur këtë problem, ata
po planifikojnë të prezantojnë një ndryshim të vogël: nëse ndonjë ofertë regjistrohet pesë minuta
përpara përfundimit të afatit, ky i fundit shtyhet për 30 minuta të tjera.
A do të mjaftonte kjo që një ankand dinamik të bëhej më "i gjallë"? – d.m.th., a do t'i shtynte kjo
ofertuesit më të informuar që të paraqisnin ofertat në mënyrë më agresive? shpjegoni.
Afati i caktuar mbylljeje do të thotë se zyrtarët e prokurimit deklarojnë publikisht një afat
kohor për procesin e paraqitjes së ofertave. Kjo mund të shprehet me anë të një numri të
paracaktuar raundesh ose një kohe të paracaktuar (p.sh. tre orë që nga koha e nisjes).
Nëse operatorëve ekonomikë u lejohet të rrisin uljet (ose të ulin çmimet) me sasi të vogla
("vlerat minimale"), ata mund të zgjedhin një strategji të "gjarprit në bar". Operatorët
ekonomikë me përvojë mund të kenë një interes të veçantë për të vepruar kështu me qëllim
që mos t'u bëjnë të ditur informacionin e tyre operatorëve ekonomikë me më pak përvojë
ose më pak të informuar. Në këtë mënyrë, aktiviteti i paraqitjes së ofertave mund të bëhet
më i gjallë vetëm në minutat e fundit (ose në raundin e fundit), duke lënë kështu shumë pak
kohë (ose aspak kohë) për operatorët ekonomikë pa përvojë që të mësojnë rreth përbërësit
të përbashkët.
Megjithatë, nëse mbyllja e ankandit elektronik mund të shtyhet, rezultati mund të
ndryshojë krejtësisht. Një modifikim kaq i thjeshtë i modelit mund të ndikojë ndjeshëm në
evoluimin e procesit të paraqitjes së ofertave dhe si pasojë në sasinë e informacionit që
qarkullon gjatë ankandit elektronik.
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
4
SEKSioNi
3
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ushtrime
33 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 5 ndArjA e kOntrAtAVe në lOte – heterOgjeniteti i firmAVe
dy autoritete lokale, l1 dhe l2, duan të organizojnë në të njëjtën kohë një tender për shërbimet
e makinave me qira. Vlera e kontratës së autoritetit l1 është 500 000 euro, ndërsa ajo e autoritetit
l2 është 1 milion euro. Në treg operojnë dy firma të mëdha: firma A që ka rreth 65% të tregut dhe
firma B që ka rreth 35% të tregut.
Çfarë këshille do t'i jepnit autoritetit l1 dhe l2 për dhënien ose jo të dy kontratave të veçanta?
Ky nuk është vendim i lehtë. Nga njëra anë, korporatat e mëdha dhe agjencitë e prokurimit
publik të centralizuar shpesh e shohin me përfitim t'i ndajnë kontratat në lote më të vogla,
shpesh gjeografike, kur operatorët ekonomikë janë të shpërndarë nëpër të gjithë territorin
përkatës. Nga ana tjetër, prania e kostove fikse në realizimin e kontratës së prokurimit nxit
ekonomitë e shkallës potencialisht të mëdha duke çuar në vendimin për të përdorur një
kontratë të vetme.
Në vendosjen e numrit dhe konfigurimit të njësive, autoriteti kontraktues duhet të marrë në
konsideratë çështjet e mëposhtme:
n rëndësinë e ekonomive të shkallës
n numrin e pjesëmarrësve të mundshëm dhe shkallën e specializimit të tyre
në prodhim
n negociatat pas publikimit të kontratës (nënkontraktimi)
Në përgjithësi:
n Preferohet grupimi kur priten sinergji të forta në prodhim (le të themi, për shkak të
kostove fikse të larta).
n Nëse qëllimi kryesor i autoritetit kontraktues është maksimizimi i kursimeve, atëherë
duhet të preferohet grupimi kur numri i operatorëve ekonomikë është i vogël ose kur
negociatat pas publikimit të kontratës (nënkontraktimi) kryhen pa probleme, ndërsa
lotet duhet të jepen veçmas kur numri i operatorëve ekonomikë që paraqesin ofertat
e tyre është i madh.
n Nëse qëllimi kryesor i autoritetit kontraktues është efikasiteti, atëherë kontratat e
prokurimit duhet të ndahen në shumë lote (për të nxitur pjesëmarrjen) nëse sinergjitë
e prodhimit luajnë një rol të papërfillshëm.
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
4
SEKSioNi
3
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ushtrime
34 A-
Paketa e trajnuesit
ushtrimi 6 ndArjA e kOntrAtAVe në lOte – lOtet dhe PjesëmArrjA
Një kontratë prokurimi për shërbime pastrimi mund të ndahet në disa lote gjeografike.
Vlera e kontratës është e tillë që nëse jepet vetëm një lot (kombëtar), atëherë vetëm një firmë e
madhe do të ishte në gjendje të merrte pjesë. Nëse kontrata do të ndahej në dy lote (me vlerë të
barabartë), atëherë do të kishin mundësi të konkurronin tre firma. Në fund, nëse kontrata do të
ndahej në tre lote (me vlerë të barabartë), atëherë kriteret ekonomike do të përmbusheshin nga
shtatë firma.
Cilën ndarje të loteve do të mbështetnit nëse do t'ju kërkonin të minimizonit rrezikun e
marrëveshjes së fshehtë ndërmjet pjesëmarrësve?
Për një numër të caktuar lotesh, sa më i lartë të jetë numri i pjesëmarrësve, aq më i ulët do
të jetë rreziku për marrëveshje të fshehtë, sepse kur përmasa e një karteli të mundshëm rritet,
bëhet shumë më e vështirë për të rënë dakord sesi duhen ndarë lotet. Prandaj, ndarja e
kontratës në tre lote do të minimizonte rrezikun e marrëveshjes së fshehtë.
Rreziku i marrëveshjes së fshehtë mund të ulej edhe më tej duke 1) e ndarë kontratë në tre
lote me vlerë të pabarabartë; dhe 2) duke u siguruar që lotet të shpallen në të njëjtën kohë.
Paketa e trajnuesit
Hyrje dhe parimet
modULi
A
pjesA
4
seKsioni
4
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
35 A-
seksiOni 4 PërmBledhjA e kAPitullit
Pyetje Vetë-testimi – Përgjigjet
Prokurimi i centralizuar dhe i decentralizuar
1. Cilat elemente kyçe të prokurimit të centralizuar ndihmojnë në uljen e kostove të blerjes?
Sinergjitë, ekonomitë e shkallës, specializimi dhe shkëmbimi i njohurive/informacioneve.
2. përqendrimi ndihmon në uljen apo në fakt në rritjen e rrezikut të favorizimit?
Ai e ul rrezikun.
3. Cilat fusha të prokurimit strategjik përqendrohen zakonisht dhe pse?
Mbrojtja: aktivitet strategjik që kërkon koordinim qendror
Shëndeti publik: aktivitet strategjik që kërkon koordinim qendror, në veçanti për sigurimin
e standardeve konsistente
Prokurimi mjedisor/i gjelbër: përgjegjësia dhe përgjegjshmëria e qeverisë qendrore për
ndikimin mjedisor
strategjitë e kontratave të prokurimeve
4. Çfarë lloj risku (prokurimi) mund të transferojë një institucion publik tek operatori ekonomik
duke miratuar një kontratë me çmim të fiksuar?
Luhatjet e mëdha dhe të papritura në çmimet e inputeve.
5. Çfarë faktorësh ekonomikë duhet të marrin në konsideratë zyrtarët e prokurimeve kur
projektojnë numrin e kufijve të përmirësimit të cilësisë në një kontratë stimuluese për
cilësinë?
Nëse u duhet kërkuar operatorëve ekonomikë që të dorëzojnë oferta edhe për pjesën e
fiksuar, edhe për pjesën e ndryshueshme të kontratës.
6. A mund të jepni disa shembuj të dimensioneve jo të verifikueshme të cilësisë?
Proaktiviteti i konsulentëve, shkalla e lehtësirave të softuerit, mirësia/mirësjellja (edhe pse
ka argumente se kjo mund të matet)
hartimi i formatit të ofertimit konkurrues – konkurrimi me oferta në zarf të mbyllur dhe ankandet elektronike
7. Çfarë është dimensioni privat në një komponent të kostos në kostot e prodhimit?
Efikasiteti i operatorit ekonomik në përmbushjen e secilës detyrë të specifikuar në
kontratën ku efikasiteti vjen si rezultat i faktorëve specifikë të firmës (shikoni pikën 2.1 te
Përshkrimi)
8. Çfarë është dimensioni i përbashkët në një komponent të kostos në kostot e prodhimit?
Aftësia e operatorit ekonomik për të vlerësuar saktë kombinimin e detyrave të ndryshme
në një kontratë, ku një pasiguri e tillë është e zakonshme për të gjithë operatorët
ekonomikë
9. Në një kontratë qirajeje dhe mirëmbajtjeje për makineritë e fotokopjimit, cilët do të ishin
komponentët e përbashkët më të rëndësishëm në kostot e ofertuesve?
Kostot kapitale dhe kostot e mirëmbajtjes
36 A-
Hyrje dhe parimet
Moduli
A
PJESA
4
SEKSioNi
4
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Përmbledhja e kapitullit
Paketa e trajnuesit
10. Në cilat kushte është i mirë për konkurrencën qarkullimi i informacionit në një ankand
elektronik?
Aty ku ka një treg dinamik që nxjerr mësime dhe reagon siç duhet ndaj atij informacioni
ndarja e kontratave në lote
11. Cilat janë dy pasojat kryesore të ndarjes në lote për sa i përket niveleve të pjesëmarrjes
në një proces?
Së pari, madhësia e secilit lot përcakton se cilët operatorë ekonomikë zotërojnë kërkesat
ekonomike për të marrë pjesë në çdo ofertim të veçantë konkurrues. Duke ndikuar në
pjesëmarrje, ndarja në lote ka një ndikim të madh në sjelljen e operatorëve ekonomikë
dhe në rezultatin përfundimtar.
Së dyti, ndarja në lote përcakton si një kontratë prokurimi mund të "ndahet" ndërmjet
konkurruesve të mundshëm, dhe kështu përcakton edhe sa e lehtë është që ofertuesit të
arrijnë dhe të mbajnë marrëveshje të fshehta të heshtura ose të shprehura për të ndarë
furnizimin në çmime të fryra.
12. Cilët faktorë kyçë duhet të marrin në konsideratë autoritetet kontraktuese për të vendosur
mbi numrin dhe konfigurimin e loteve?
Rëndësinë e ekonomive të shkallës
Numrin e pjesëmarrësve të mundshëm dhe shkallën e specializimit të tyre në prodhim
Negociatat pas publikimit të kontratës (nënkontraktimi)
13. A është e vërtetë se akordimi i disa loteve njëri pas tjetrit dhe jo në të njëjtën kohë e bën më
të vështirë arritjen e marrëveshjeve të fshehta, sepse çdo firmë që bëhet pjesë e saj mund të
përfundojë "me një copë më të vogël torte"? pse?
Jo. Dhënia e njëpasnjëshme e loteve mund të lehtësojë arritjen e marrëveshjeve të fshehta,
sepse, së pari, një disavantazh intuitiv i fshehtë i një prokurimi konkurrues të njëpasnjëshëm
lidhet me aftësinë e anëtarëve të rrethit të identifikojnë defektet dhe të reagojnë më shpejt,
brenda së njëjtës sekuencë. Kjo kufizon fitimet afatshkurtra të dëmtuesit, duke lehtësuar
zbatimin e marrëveshjes së fshehtë në lidhje me një format në të njëjtën kohë
Efekti i dytë lidhet me asimetrinë e mundshme brenda një rrethi operatorësh ekonomikë
që bëjnë marrëveshje të fshehtë. Realizueshmëria e karteleve shpesh kufizohet nga prania
e të ashtuquajturve "rebelë", d.m.th, e firmave që janë të vështira për t'u disiplinuar, sepse
fitojnë më tepër me prishjen e një karteli (ose fitojnë më pak duke qenë pjesë e tij)
1
Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
MODULI
A PJESA
1
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Objektivat
Si rregullohet prokurimi publik brenda Bashkimit Europian Cilat dispozita të Traktatit zbatohen Cilat rregulla të tjera të përgjithshme
zbatohen Zbatimi i legjislacionit dytësor (Direktivat) Si përfshihet Gjykata Europiane në këtë proces Si është zhvilluar ligji kombëtar për prokurimin Si zbatohen disa ligje të tjera kombëtare në
procesin e prokurimit
2
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Lidhjet
Moduli C, Pjesa 4 për procedurat dhe teknikat e prokurimit publik Moduli E, Pjesët 1-6 për kryerjen e procedurës
së prokurimit, e cila kërkon pajtueshmëri me parimet bazë
3
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Përmbledhja
Kuadri ligjor i BE-së — Traktati — Parimet e përgjithshme të ligjit — Direktivat e BE-së
Kuadri kombëtar — Ligji i Prokurimit Publik Parimet bazë
4
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Traktati i themelimit të Komunitetit
Nuk ka dispozita të shprehura qartë për prokurimin publik
Megjithatë, parimet themelore të Traktatit zbatohen për:
— Mosdiskriminimin me bazë kombësie
— Lëvizjen e lirë të mallrave, bazuar mbi origjinën
— Të drejtën dhe lirinë e themelimit të bizneseve të ofertuesve
— Lirinë e ofertuesve për të ofruar shërbime
5
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Parimet e përgjithshme të ligjit (1/3)
dalin nga praktika gjyqësore bazohen në ligjet e shteteve anëtare përdoren për të mbushur boshllëqet zbatohen në mënyrë të pavarur nga Direktivat janë gjithmonë në evoluim
6
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Parimet e përgjithshme të ligjit (2/3)
Trajtimi i barabartë — Bazohet në drejtësi dhe zbatohet për trajtim
jo të barabartë ndërmjet ofertuesve të çdo kombësie (edhe me kombësi të njëjtë);
— Nuk është i njëjtë me mosdiskriminimin, gjë që nënkupton se trajtimi jo i barabartë bazohet vetëm në kombësi, p.sh. preferencë për bashkëkombësit.
Merrni si shembull çështjen "Danish Bridge"
7
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Parimet e përgjithshme të ligjit (3/3) Transparenca
– Parim i ri – Kërkon një lloj publikimi në një lloj mënyre – Është kryesisht çështje e shkallës së
verifikimit
Njohja e përbashkët – p.sh. e diplomave, specifikimeve teknike
Proporcionaliteti
8
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Direktivat kryesore të BE-së
Konsolidimi në vitin 2004 i Direktivave procedurale — Direktiva 2004/18 e zbatueshme për
sektorin publik — Direktiva 2004/17 e zbatueshme për
sektorin e shërbimeve publike
Direktivat e zbatimit për të siguruar pajtueshmërinë — Direktiva 89/665 e zbatueshme për
sektorin publik — Direktiva 92/13 e zbatueshme për
sektorin publik — Të dyja të ndryshuara nga Direktiva 2007/66
Direktiva e re për sektorin e mbrojtjes — Direktiva 2009/81 9
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Legjislacioni mbështetës
Direktiva 2001/78 e Komisionit për përdorimin e formularëve standardë në botimin e njoftimeve të kontratave publike
Rregullorja 213/2008 e Komisionit për Rregulloren (e KE-së) për Fjalorin e Përbashkët të Prokurimit (FPP)
Rregullorja 1564/2005 e Komisionit e cila vendos formularë standardë për publikimin e njoftimeve në kuadër të procedurave të prokurimit publik sipas Direktivave 2004/17/KE dhe 2004/18/KE
10
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Objekti i Direktivave
Koordinimi i procedurave kombëtare që duhen përshtatur me regjimin e Komunitetit
Jo një kod i përbashkët rregullator
Shtetet anëtare mbeten të lira për të ruajtur ose për të zbatuar rregullat kombëtare, të cilat nuk krijojnë konflikt me rregullat e Komunitetit:
— Kryesisht çështje praktike në lidhje me dorëzimin, hapjen dhe sigurimin e ofertave, etj.
11
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Dispozitat themelore
Zbatojnë dispozita të përbashkëta të: — publicitetit të kontratave të propozuara të
prokurimit — hartimit të specifikimeve teknike — zgjedhjes së procedurave të prokurimit — kualifikimit dhe të përzgjedhjes së ofertuesve shpalljen e kontratave fituese
për kontratat me një vlerë mbi një kufi monetar të specifikuar, të cilat — kanë një vlerë të lartë të mjaftueshme për të
tërhequr ofertues nga shtete të tjera anëtare; dhe/ose
— që i përshtaten tregtisë ndërkufitare 12
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Struktura (1/2)
Kërkon të ndjekë procesin e prokurimit: – Përkufizime dhe parime të përgjithshme – Rregullat për kontratat publike – Dispozitat e përgjithshme – Objekti: kufijtë monetar dhe dispozitat
për situata specifike duke përfshirë përjashtimet dhe koncesionet
– Rregullimet për lloje të caktuara të kontratës për shërbime publike
– Rregullat specifike për specifikimet dhe dokumentet e kontratës
13
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Struktura (2/2)
— Procedurat — Rregullat për publikimin dhe transparencën — Kryerja e procedurës:
kualifikimi dhe shpallja e kontratës fituese — Rregullat për koncesionet e punëve publike:
dhënia e punëve publike me koncesion dhe shpallja e kontratave të dhëna nga koncesionarët
— Rregullat që rregullojnë konkurset e projektimit
— Detyrimet statistikore, kompetencat ekzekutive dhe dispozitat përfundimtare
14
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Efekti ligjor i Direktivave
Jo të zbatueshme drejtpërdrejt – Shtetet anëtare duhet t'i “transpozojnë” ato
në ligjet kombëtare – brenda një afati kohor të caktuar
Detyruese për sa i përket rezultateve që duhen arritur – por shtetet anëtare kanë të drejtë të
zgjedhin formën dhe metodën
15
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Efekti i drejtpërdrejtë i Direktivave
Pas afatit kohor për transpozim, qytetarët mund të mbështeten te Direktivat në gjykatat e tyre kombëtare sa herë që ka ndodhur: – një mospërmbushje për të implementuar
Direktivën ose – implementim i pasaktë i Direktivës
Ky do të jetë rasti kur: – detyrimi që u vihet shteteve anëtare është i
qartë dhe i saktë, – është i pakushtëzuar dhe – në rast të masave implementuese, shteteve
anëtare ose institucioneve të Komunitetit nuk u vihet kufi veprimi.
16
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Korniza e Legjislative e Prokurimit Publik në Republikën Kosovës Ligji Ligji për Prokurimin Publik Nr. 04/L-042
05 Tetor 2011
në përputhje me Direktivat e BE-së
Legjislacioni dytësor: – Pjesa A Rregullorja për prokurimin publik Udhëzuesi operativ për prokurimin publik – Pjesa B Dokumentet Standarde
Ligjet tjera: – Ligjit për Partneritet Publiko-Privat; – Ligji i Procedurave Administrative – Ligjit për Menaxhimin e Financave Publike dhe përgjegjësitë; – Ligjin për Qasjen në Dokumentet Publike; – Ligjit për Ndarjet Buxhetore; – Ligjin për Shërbimin Civil;
17
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Parimet bazë të prokurimit publik (2/2)
Të papërcaktuara në detaje Me origjinë nga Traktati, vendimet e gjykatave,
Direktivat dhe ligjet kombëtare Parime të dukshme të referuara në tekst:
– Konkurrenca – Trajtimi i barabartë – Mosdiskriminimi – Transparenca
18
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Parimet bazë të prokurimit publik (2/2)
Në nivel kombëtar, shpesh të shprehura ndryshe ose të plotësuara nga objektiva shtesë (të ligjshme), p.sh: – Ekonomia dhe efikasiteti – Llogaridhënia – Vlera për paratë (krahaso me tenderin
ekonomikisht më të favorshëm) – Ndershmëria dhe integriteti
19
PJESA
1
MODULI
A Hyrje dhe parimet
Kuadri ligjor dhe parimet bazë
Parimet e prokurimit publik në Republiken e Kosovës
Sipas LPP-së në Republikën e Kosovës parimet e prokurimit publik janë: Ekonomia dhe efikasiteti Barazia në Trajtim/Jo-Diskriminimi Transparenca
20
1
Hyrje dhe parimet
Kuadri institucional
MODULI
A PJESA
2
MODULI
A
PJESA
2
Kuadri ligjor dhe parimet bazë të prokurimit publik
Kuadri institucional
Objektivat
Objektivat e këtij kapitulli janë që të shqyrtohen, të shpjegohen dhe të kuptohen: Institucionet e përfshira në nivel europian Institucionet e përfshira në nivelin kombëtar Roli i autoriteteve kontraktuese Mënyra sesi këta aktorë lidhen me njëri-tjetrin
2
MODULI
A
PJESA
2
Kuadri ligjor dhe parimet bazë të prokurimit publik
Kuadri institucional
Lidhjet
Moduli A1 për parimet bazë të prokurimit publik dhe kuadrin ligjor Moduli B për realizimin e detyrave të
autoriteteve kontraktuese Moduli F për shqyrtimin dhe mjetet/procedurat
e ankimit Moduli G në menaxhimin e kontratës
3
MODULI
A
PJESA
2
Kuadri ligjor dhe parimet bazë të prokurimit publik
Kuadri institucional
Përmbledhja
Kuadri institucional europian — Organi ligjvënës i Komunitetit — Shtetet anëtare — Komisioni Europian — Gjykata Europiane e Drejtësisë Kuadri institucional kombëtar
— Agjencia Qendrore e Prokurimit — Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik — Organi Shqyrtues i Prokurimit — Organizimi në nivelin e autoriteteve
kontraktuese
4
MODULI
A
PJESA
2
Kuadri ligjor dhe parimet bazë të prokurimit publik
Kuadri institucional
Organi ligjvënës i Komunitetit
Këshilli i Komuniteteve Europiane — që vepron ose i vetëm, ose — në bashkëpunim me Parlamentin Europian
(procedura e “bashkëvendosjes”)
POR
Komisioni Europian ka të drejtën ekskluzive të nisë (propozojë) legjislacionin
5
MODULI
A
PJESA
2
Kuadri ligjor dhe parimet bazë të prokurimit publik
Kuadri institucional
Shtetet anëtare
marrin të gjitha masat e duhura për të siguruar përmbushjen e detyrimeve që dalin nga Traktati
— p.sh. transpozimin e direktivave heqin dorë nga çdo masë që mund të vërë në
rrezik arritjen e objektivave të Traktatit — p.sh. shfuqizimin e masave kombëtare të
papërshtatshme
6
MODULI
A
PJESA
2
Kuadri ligjor dhe parimet bazë të prokurimit publik
Kuadri institucional
Komisioni Europian
Propozuesi i legjislacionit të Komunitetit — Iniciativa e veprimit — Legjislacioni i propozuar për prokurimin zë
fill nga DG Markt — Komisioni e merr propozimin
nëpërmjet procesit legjislativ Mbrojtës i Traktatit
— Masat e implementimit — Procedurat e shkeljes
7
MODULI
A
PJESA
2
Kuadri ligjor dhe parimet bazë të prokurimit publik
Kuadri institucional
Gjykata Europiane e Drejtësisë
Dy gjykata: – Gjykata e Shkallës së Parë (GJSHP) dhe – Gjykata Europiane e Drejtësisë (GJED):
kjo është më e rëndësishmja për kontekstin aktual
Rol i dyfishtë: – Vënia në zbatim, kryesisht procedura
gjyqësore për shkeljet në zbatim të nenit 226
– Interpretimi, nëpërmjet vendimeve paraprake dhe artikulimit të parimeve të përgjithshme ligjore
8
MODULI
A
PJESA
2
Kuadri ligjor dhe parimet bazë të prokurimit publik
Kuadri institucional
Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik – KRPP (1)
KRPP - agjenci e pavarur
Disa nga funksionet themelore : të kryej hetimet e aktiviteteve të prokurimit; të ofroj opinione autoriteteve; të ekzaminoj zbatimin e dispozitës se revokimit te
nenit; të ekzaminoj zbatimin e procedurës se negociuar pa
publikim; të vendosë rregulla për të siguruar zbatimin e LPP-se;
9
MODULI
A
PJESA
2
Kuadri ligjor dhe parimet bazë të prokurimit publik
Kuadri institucional
Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik - KRPP (2)
të vendosë rregulla për përdorimin dhe ekzekutimin e procedurave;
të përgatisë doracakë të prokurimit, udhëzues, formularë dhe forma standarde;
t’u japë ndihmë teknike dhe këshilla autoriteteve kontraktuese dhe operatorëve ekonomik;
të grumbullojë, analizojë dhe publikojë informacionet për procedurat e prokurimit publik dhe kontratat publike të dhëna;
të mbështesë IKAP –in ne trajnime
10
MODULI
A
PJESA
2
Kuadri ligjor dhe parimet bazë të prokurimit publik
Kuadri institucional
Agjencia Qendrore e Prokurimit - AQP
AQP - nën Ministrinë e Financave
Funksionet kryesore te AQP-se:
Aktivitete te prokurimit ne emër te AK te tjera; Aktivitete te prokurimit për mallra ose artikuj të
përdorimit të përbashkët; kontratat kornize; kontratat obligative për AK
Qeveria - Udhëzimi Administrativ
11
MODULI
A
PJESA
2
Kuadri ligjor dhe parimet bazë të prokurimit publik
Kuadri institucional
OSHP-ja - organ i pavarur shqyrtues
Disa nga funksionet themelore :
të shqyrtojnë ankesat; të hetoj dhe të përcaktoj faktet që kanë shkaktuar
ankesat; nëse kontrata nuk është nënshkruar te pezulloj
dhënien e kontratës; të suspendojë ose përfundoj zbatimin e aktivitetit të
prokurimit;
Organi Shqyrtues i Prokurimit – OSHP (1)
12
MODULI
A
PJESA
2
Kuadri ligjor dhe parimet bazë të prokurimit publik
Kuadri institucional
Organi Shqyrtues i Prokurimit - OSHP (2)
të anuloj ose revokoj vendimin e AK lidhur kushtet e paligjshme dhe specifikat në dosjen e tenderit;
urdhëron AK që t’ia paguaj kompensimin parashtruesit të ankesës;
urdhëron AK që të korrigjojë shkeljen e pretenduar; urdhëron AK që të mënjanojë specifikimet
diskriminuese teknike, ekonomike, financiare ose të përzgjedhjes;
të shpall një kontrate te konkluduar dhe të nënshkruar infektive;
Te imponoj gjoba
13
1
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
MODULI
A PJESA
3
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Objektivat
Objektivat e këtij kapitulli janë që të shqyrtohen, të shpjegohen dhe të kuptohen: konteksti në të cilin është zhvilluar sistemi i
prokurimit në KE historiku i këtij zhvillimi objektivat në zemër të këtij sistemi
rregulloresh dhe identifikimi i drejtimeve në të cilat ka evoluar ai, si dhe mënyra që sistemi i BE-së ndryshon nga
"sistemet" e tjera të rregullave të prokurimit
2
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Lidhjet
Ka një lidhje veçanërisht të fortë ndërmjet këtij kapitulli dhe modulit A1 për parimet bazë të prokurimit publik
A3 T-S SPS E080110.ppt 3
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Përmbledhja
Zhvillimi i sistemit të prokurimit në BE — Kuadri i Traktatit — Programet e përgjithshme — Direktivat e hershme Direktivat e liberalizimit Direktivat e koordinimit
— Direktivat në vijim të Aktit Unik Europian Masat e përmirësimit Zgjerimi dhe racionalizimi
— Direktivat e reja të konsoliduara — Zhvillimet më të fundit
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Përmbledhje (2)
Sistemet e tjera të prokurimit — MPP-ja — Ligji model i UNCITRAL-it — Rregullat e prokurimit të BZHSH-ve
Historia e sistemit kombëtar të prokurimit
5
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Kuadri i Traktatit
Qëllimi i Traktatit dhe i BE-së zakonisht përcaktojnë objektivat e rregullave të prokurimit Heshtja e vetë Traktatit Zbatimi i parimeve thelbësore të Traktatit për
prokurimin Parimet e përgjithshme të zbatueshme të ligjit Por kanë nevojë për zbatime specifike në
fushën e prokurimit
6
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Iniciativa të hershme
Mbështetja në dispozitat themelore të Traktatit — Mosdiskriminimi — E drejta dhe liria e themelimit të një
biznesi — E drejta për të ofruar shërbime, dhe më
vonë: — Lëvizja e lirë
Programe të përgjithshme që trajtojnë abuzimet më të shumta — Direktivat e liberalizimit — Direktivat e koordinimit
7
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Direktivat e liberalizimit
Të hartuara për të hequr rastet e dukshme të diskriminimit Bazohen mbi parimet themelore të
Traktatit Në thelb detyrime negative,
d.m.th të hartuara për të parandaluar abuzimet
8
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Direktivat e koordinimit
Masa pozitive Koordinimi i procedurave të prokurimit
në BE Bazuar mbi masat e përafrimit Direktivat e para procedurale të pranueshme:
— Punët publike (71/305) — Furnizimet publike (77/62)
Asnjë krijim i kuadrit rregullator të përbashkët
9
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Plotësimi i Tregut të Vetëm
Rezultatet/përvojat zhgënjyese të dispozitave të mëparshme Objektiv i kufizuar
— Shërbimet publike nuk mbulohen — Shërbimet që nuk kanë të bëjnë me
ndërtimin nuk mbulohen Mungesa e mekanizmit të zbatimit Iniciativa të reja për të plotësuar tregun unik
10
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Masat e përmirësimit
Masa më të mëdha transparence — Njoftimet paraprake të kontratave (PIN) — Njoftimet për dhënien e kontratës — Pyetjet
Përdorimi i standardeve europiane Procedura më të rrepta Afate kohore të zgjeruar Procedurat e hapura dhe të kufizuara përbëjnë
metodat e parazgjedhura Kufij monetarë më të lartë
11
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Direktivat e reja
Direktivat për mjetet/procedurat e ankimit në — sektorin publik dhe — sektorin e shërbimeve
Direktiva për prokurimin e mallrave, punëve dhe shërbimeve në sektorin e shërbimeve publike Direktiva për prokurimin e shërbimeve jo të
lidhura me ndërtimin
12
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Ushtrim për konsolidimin
Konsolidimi i tre direktivave të sektorit publik (mallra, punë dhe shërbime) në një direktivë të vetme Thjeshtëzimi dhe riorganizimi i direktivave
për sektorin publik dhe atë të shërbimeve publike Modernizimi Prezantimi i teknikave të reja
13
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Ndryshimet kryesore në sektorin publik Përdorimi i kontratave kornizë Heqja e përdorimit të detyrueshëm të
standardeve europiane Procedurë e re konkurruese nëpërmjet dialogut Prezantimi i mjeteve të prokurimit elektronik Aprovimi i përdorimit të impakteve të caktuara
sociale dhe mjedisore në prokurim Peshimi i kritereve të shpalljes së kontratës
fituese
14
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Ndryshimet kryesore në sektorin e shërbimeve Pasqyrimi i përmirësimeve në sektorin publik Përjashtimi telekomunikacioneve nga
direktiva Përfshirja e shërbimeve postare Mekanizmi i përjashtimit të përgjithshëm për
tregjet konkurruese Ndryshimi në përkufizimin e të drejtave të
veçanta ose ekskluzive Rishikimi i kufirit monetar për përputhje me
MPP-në Zgjerimi i përjashtimit të sipërmarrjeve të
lidhura për të përfshirë shërbimet 15
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Zhvillimet më të fundit
Ndryshime në direktivat për mjetet/procedurat e ankimit — Dispozitë për afatin e pritjes së ankesave — Shpallja jo e ligjshme e drejtpërdrejtë e
kontratës fituese — Procedurat e pezullimit
Direktiva e re e prokurimit në fushën e mbrojtjes — Zbatimi i procedurave më elastike në
prokurimin e — Mallrat ushtarake dhe punët dhe
shërbimet që lidhen me to
16
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Sistemet e tjera të prokurimit
Për të dhënë kontekstin për sistemin e BE-së — Qëllim i ndryshëm — Objektiva të ndryshme
Merrni në konsideratë: — MPP: sistemi ndërkombëtar i anëtarësisë
së identifikuar — UNCITRAL: Ligj model që ofron një sërë
mundësish — Rregullat e donatorëve: bazohen në
integritetin e fondeve
17
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Marrëveshja e OBT-së për Prokurimin Publik (MPP)
Marrëveshja disapalëshe e OBT-së Bazohet në mosdiskriminimin ndërmjet
anëtarëve (cf. BE) Siguron procedurat dhe ankesat në procedurën
e prokurimit Kërkesa për konsistencë kombëtare me MPP-në Mbulim i negociuar (enti dhe kontratat) Direktivat u ndryshuan që pajtueshmëria me
direktivat të jetë e barabartë me pajtueshmërinë me MPP-në
18
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Ligji model i UNCITRAL Nuk është ligj - por një model ose shabllon
i hartuar për të informuar ligjvënësit kombëtarë
Asistenca nëpërmjet ofrimit të udhëzimeve për ligjin efikas të prokurimit bazuar në parimet e konkurrencës, trajtimit të barabartë, transparencës dhe objektivitetit
Nuk kufizohet vetëm tek anëtarësia
Por ka si qëllim nxitjen e tregtisë ndërkombëtare
19
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Rregullat e prokurimit të Bankave të Zhvillimit Shumëpalësh (BZHSH)
Zbatohen për prokurimet e financuara nga kreditë, grantet dhe ndihmat — Prokurimet bëhen kryesisht nga përfituesit — Objektivi për të garantuar detyrimin e
mirëbesimit të donatorit për të siguruar efikasitetin, efektivitetin dhe integritetin e shpenzimit të fondeve të tij
Udhëzimet për prokurimin — Rishikim dhe mbikëqyrje — Dokumentet model
20
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Historia e Sistemit te Prokurimit Publik ne Kosovë (1) INSTRUKSIONI ADMINISTRATIV FINANCIAR NR. 2/1999
- Dokumenti i parë mbi prokurimin publik - Organet qendrore të prokurimit ishin: - Organi Rregullativ i Prokurimit Publik; dhe - Njësia Qendrore e Prokurimit
• LIGJI I PARE PËR PROKURIM PUBLIK NË KOSOVË Nr. 2003/17
- 9 qershor 2004 - Ligji në pajtim me kërkesat e direktivave të BE - Parimet baze te prokurimit: - Ekonomiciteti dhe efikasiteti; - barazia ne trajtim/jo-diskriminimi; dhe – transparenca.
21
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Historia e Sistemit te Prokurimit Publik ne Kosovë (2)
• AMENDAMENTIMI I LPP Nr. 2003/17 – LPP Nr. 02/L-99 - 6 qershor 2007 si Rregullore e UNMIK-ut Nr. 2007/20 - Arsyet: - Krijimi i institucioneve të reja si: OSHP, IKAP etj; dhe - Aprovimi i ligjeve të tjera si ligji mbi konsecionet etj. - Institucionet kryesore: - Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik (KRPP) - Agjencia e Prokurimit Publik (APP) - Organi Shqyrtues i Prokurimit (OSHP)
• LIGJI PËR PROKURIM PUBLIK NË KOSOVË Nr.03/L-241 - 1 Dhjetor 2010 - Janë ngritur kufijtë e kontratave - nga 100.000 €, në 125.000 €, për mallra dhe shërbime; - për punë nga 250.000 € në 500.000 €. - Dy aktivitete te reja ne prokurim: - menaxhimin e kontratave; dhe - fleksibilitet për operatorë e shërbimeve publike, bazuar në Direktivën e
Prokurimit të KE Nr. 17/2004 22
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Konteksti historik
Historia e Sistemit te Prokurimit Publik ne Kosovë (3)
• LIGJI PER PROKURIM PUBLIK 04/L-042 - Hyri ne fuqi me 05 tetor 2011 - Ndryshimet kryesore: - Sistemi dinamik i blerjes; - Blerja elektronike; - Trajnimi i Zyrtarëve të Prokurimit – IKAP në bashkëpunim me KRPP; - Nënshkrimi i kontratave publike - me vlera të mëdha nga ZKA, dhe Ministri; - Themelimi i AQP-se organ qendror i blerjeve; - AK – përgjegjëse për përjashtime
23
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
MODULI
A PJESA
4
1
Hyrje dhe parimet
Përqendrimi në Prokurimin Publik
2
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Forcat që u japin formë shpenzimeve qeveritare
Qeveritë dhe organizatat private duhet të trajtojnë një problem shumë të ngjashëm
3
• Kontrolli i kostos
• Proceset e racionalizimit
Vlerë më e madhe për paratë
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Modelet e prokurimit publik
4
Centralisation • Kontrolli i kostos
• Proceset e racionalizimit
Decentralizimi
Centralizimi
Modelet hibride Centralizimi
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Një tendencë e qartë drejt proceseve më të centralizuara të prokurimit në Europë Shembujt (me një shkallë ndryshimi), ndër të
tjera, përfshijnë: – OGC Buying Solutions (Mbretëria e Bashkuar) – Consip (Itali) – SKI (Danimarkë) – Hansel (Finlandë) – Satskontoret (Suedi) – BBG (Austri)
5
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Forcat madhore që ndikojnë në nivelin e përqendrimit
Efikasiteti/Kursimet Standardizimi i produkteve Favorizimi Prokurimi strategjik Efekti i rrjetit dhe standardet Emergjencat Prokurimi elektronik
6
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Efikasiteti/Kursimet Tre kanalet kryesore:
– Volumet më të larta (nga ana e kërkesës)⇒ • Kosto më të ulëta për njësi (nga ana e ofertës) ⇒
+ kursime nëpërmjet proceseve konkurruese • Kosto më të ulëta organizative/të transaksioneve
të prokurimit ⇒ + kursime • Rreziqe më të mëdha "për të dalë jashtë tregut"
për firmat që varen nga kërkesa publike ⇒ + kursime nëpërmjet proceseve konkurruese
– Specializimi: Prokurimi i centralizuar kërkon ekspertizë më të specializuar
– Shkëmbimi i njohurive dhe informacionit: mbledhja, përditësimi dhe detajimi i informacioneve nga tregje në dukje pa lidhje (p.sh. printerat dhe PC-të; sigurimet dhe bankat) 7
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Standardizimi i produkteve Dy forca kryesore:
– Mbledhja dhe përpunimi më i mirë i informacionit • Produktet e standardizuara shkojnë krah për
krah me shkallën e ulët të heterogjenitetit të kërkesës
– Rrit ekonomitë e shkallës së furnizuesve • Kufizimet për përqendrimin mund të ngrihen
si pasojë e pengesave fizike (p.sh. energjia e blerë nga autoritetet lokale, të cilat janë të shpërndara në një zonë të gjerë gjeografike)
8
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Favorizimi Bashkëveprimi i përsëritur (shumica e blerjeve
nuk bëhen vetëm një herë në jetë) mund të favorizojë krijimin e një “njohjeje personale” ndërmjet blerësve dhe shitësve dhe për rrjedhojë ndonjë formë favorizimi (nëpërmjet lobimit, jo domosdo korrupsion)
Proceset konkurruese të prokurimit të centralizuar mund tëvuajnë më pak nga favorizimi, POR gjenerojnë presion më të lartë për sa i përket mbledhjes dhe përpunimit të informacionit
9
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Prokurimi strategjik Sektorët kryesorë të prokurimit
1. Mbrojtja (shikoni Dokumentin e Bardhë "Mbrojta Kombëtare e Kinës" të vitit 2004): në Shtetet e Bashkuara, Departamenti i Mbrojtjes pranon disa nga avantazhet e proceseve të prokurimit të decentralizuar (fleksibiliteti dhe novacioni)
2. Shëndetësia: shembujt, ndër të tjera, përfshijnë rastin e ilaçeve kundër malarias (përfitimet nga përqendrimi ilustrohen në një vëllim të kohëve të fundit nga Bordi për Shëndetin Global); UNICEF për vaksinat; dhe OBSH për tuberkulozin
3. Prokurimi i gjelbër: përqendrimi rrit eksternalitetet pozitive të vendosjes së standardeve "më të gjelbra" 10
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Rrjetet dhe standardet Industritë e rrjetit përbëjnë një pjesë të madhe
të ekonomive bashkëkohore: tregjet elektronike (platformat B2B, B2C dhe B2G), softuere (p.sh. sistemet operative), shërbimet bankare (p.sh. rrjetet e ATM-ve)
Efekti i rrjetit – Vlera për çdo anëtar të rrjetit rritet me zmadhimin e rrjetit. Koordinimi ndërmjet përdoruesve është me rëndësi parësore
11
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Emergjencat Nevoja urgjente për një mall ose shërbim. Shumë
pak kohë për të organizuar një ofertim konkurrues : mallrat e ndihmës së parë pas një katastrofe natyrore
Niveli i përqendrimit varet nga – fakti nëse emergjenca ndodh në nivel lokal ose
kombëtar – Natyra e mallrave/shërbimit që duhet
prokuruar Disa arsye për të favorizuar centralizimin:
– Nevoja për ndërhyrje të koordinuar – Ulja e rrezikut të cilësisë së ndryshueshme – Ulja e rrezikut për korrupsion
12
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Prokurimi elektronik Zhvillimi i prokurimit elektronik:
– ul kostot e mbledhjes së informacioneve – standardizon natyrën e informacionit
– Përqendrim më i lartë • Përveç kësaj, përqendrimi rrit
përfitimet e prokurimit elektronik. Vlera e një sistemi prokurimi të bazuar në ueb është më e lartë për organizatat, të cilat, me prezantimin e sistemeve të prokurimit elektronik, mund të ndërmarrin ato veprimtari të prokurimit të centralizuar që nuk i ndërmerrnin më parë
13
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ushtrimi 1 – Diskutim në grup Diskutoni pesë pyetjet dhe përgatitni
përgjigjet në një flipçart që t'i diskutoni me pjesën tjetër të grupit
14
PJESA
4
Strategjitë e kontratave të prokurimeve
15
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Udhërrëfyesi Faktorët kryesorë që ndikojnë në zgjedhjen e
kontratës më të përshtatshme të prokurimit Lëvizja nga kontratat e bazuara tek inputet
në kontratat e bazuara te performanca Si të trajtojmë çështjen e cilësisë
16
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Problemi: Si të ngrohim shkollat?
Zgjidhja 1
– Përzgjidhni një kontraktor që të furnizojë karburant për ngrohje sipas nevojave të shkollës. Si pasojë, ka gjasa që modelet e konsumit të lartë do të vëreheshin nga dhjetori deri në shkurt, ndërkohë që kërkesa bie në tetor dhe mars. Kjo zakonisht njihet si një kontratë me rimbursim kostoje (CRC)
Zgjidhja 2
– Përdorni një qasje për “shërbimet e energjisë”. Ideja bazë është të zgjidhet një kontraktor, i cili do të merrte të gjitha masat e nevojshme për ta mbajtur temperaturën brenda ndërtesave të shkollave në një nivel për të cilin bihet dakord - le të themi 19°C - nga ora 8:00 deri në orën 17:00. Një marrëveshje e tillë kontraktuale njihet si kontratë me çmim të fiksuar (FPC)
Ndryshimi kryesor – Zgjidhja 1 blini inputet – Zgjidhja 2 blini rezultatin
17
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Dimensionet ekonomike kryesore
1. Risku i prokurimit
2. Padepërtueshmëria e stimujve të kontraktorit
3. Kostot e transaksionit
Risku i prokurimit – Risk për shkak të ngjarjeve - të paparashikueshme
saktësisht nga palët - që mund të shkaktojë mospërputhje ndërmjet kostove të planifikuara dhe atyre faktike ose që mund të ndikojnë në realizimin e plotë të kontratës së prokurimit
Stimujt – Interes i kontraktorit që të ndërmarrë veprime për ta
mbajtur koston e prodhimit sa më të ulët që të jetë e mundur
Kostot e transaksionit – Kryesisht kosto që lidhen me zbatimin e kontratës:
monitorimi, procedurat për vjeljen e gjobave, paditë ligjore, rinegociatat ex post, etj.
18
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Krahasimi i dy alternativave Zgjidhja 1 (blerja e inputeve përmes një CRC-je)
– Nga këndvështrimi i kontraktorit • risk i ulët prokurimi: jepet garancion i plotë
kundër, le të themi, "motit të çmendur" • stimuj të ulët: asnjë përfitim nga rregullimi i
dritareve të prishura Zgjidhja 2 (blerja e rezultatit përmes një FPC-je)
– Nga këndvështrimi i kontraktorit • risk i lartë prokurimi: asnjë garancion
kundër “ngjarjeve të këqija” • stimuj të lartë: përfitim pozitiv nga
investimi kundër "ngjarjeve të këqija"
19
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Udhëzimet e politikave: Kontratë me rimbursim kostoje
Autoritetet kontraktuese duhet të jenë në favor të
kontratave me rimbursim kostoje në shumicën e rrethanave të mëposhtme – kompleksitet i lartë i projektit – ngjarje të paparashikuara, d.m.th., ngjarje
jashtë kontrollit të palëve kontraktore, të cilat mund të çojnë në shpërbërje serioze të projektit
– kosto të larta të rinegocimit – nevoja për fleksibilitet të kontratës – rëndësia e dimensioneve të cilësisë e vështirë
për t'u matur (p.sh. proaktiviteti i konsulentit të menaxhimit, lehtësia e përdorimit të një programi kompjuterik)
20
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Paralajmërimet për Kontratat me rimbursim kostoje Kur mbështeten kontratat me rimbursim kostoje,
blerësit publikë duhet t'u kushtojnë shumë vëmendje aspekteve të mëposhtme: – Ekspertiza e menaxherëve/inxhinierëve të
kontratave publike duhet të jetë të paktën e njëjtë me atë të kontraktorit
– Menaxhimi i kontratës mund të jetë stresues dhe i kushtueshëm për sa i përket burimeve njerëzore
– Kontraktorët nuk duhet të përzgjidhen kurrë duke përdorur një mekanizëm konkurrues standard, meqë ky i fundit nuk mund të ndajë firmat e këqija nga firmat e mira
21
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Udhëzimet e politikave: Kontratat me çmim të fiksuar Autoritetet kontraktuese duhet t'i mbështetin
kontratat me çmim të fiksuar kur përmbushen rrethanat e mëposhtme – blerësi dëshiron të blejë një mall/shërbim që
përmbush vetëm një nivel minimal të specifikimeve teknike
– kontraktori ka kontroll të plotë mbi shumicën e ngjarjeve që ndikojnë në kostot e produktit
– nevojat e blerësit mbeten të pandryshuara gjatë ekzekutimit të kontratës
22
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Paralajmërimet për Kontratat me çmim të fiksuar Kur mbështeten kontratat me çmim të fiksuar,
blerësit publikë duhet t'u kushtojnë shumë vëmendje aspekteve të mëposhtme: – Përmbushja duhet të matet në mënyrë
objektive dhe relativisht të lehtë – Përmbushja duhet të varet shumë nga
përpjekjet e kontraktorit dhe jo nga ngjarjet ekzogjene (të jashtme)
– Standardet minimale të cilësisë duhet të bëhen sa më të qarta të jetë e mundur
– Rinegocimet duhet të shmangen nëse nuk ndodh diçka vërtet e paparashikueshme
23
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Kontratat stimuluese për cilësinë (QIC) Kontratat stimuluese për cilësinë zakonisht
caktojnë një nivel bazë për cilësinë dhe një plan përmirësimi, duke specifikuar sa është i gatshëm të paguajë blerësi për objektiva të cilësisë mbi nivelin bazë. – Për shembull, një QIC mund të specifikojë një
pagesë bazë P për cilësinë minimale të performancës qmin, në mënyrë tipike një masë cilësie dhe nivele objektivash më të larta shtesë q1, ....qn me bonuset përkatëse B1, ..., Bn
– Figura 1 ilustron një skemë të thjeshtë stimuluese për cilësinë me dy nivele cilësie më të lartë se performanca minimale
24
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Një kontratë e thjeshtë stimuluese për cilësinë
25
P
qmin q1
q2
euro
P + B1
P + B2
Nivelet e cilësisë
Figura 1: Një skemë stimuluese për cilësinë
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Dy kategoritë kryesore të dimensioneve të cilësisë Cilësia e verifikueshme kundrejt cilësisë së paverifikueshme
– Cilësia është e verifikueshme deri në masën kur palët kontraktore janë në gjendje të përkufizojnë masat objektive të performancës, që do të thotë, objektiva cilësie që nuk janë të verifikueshëm vetëm prej tyre, por që mund të kontrollohen edhe nga palë të treta (p.sh. gjykatat
• Shembuj të dimensioneve të verifikueshme të cilësisë
– koha e furnizimit të një produkti
– shpejtësia e zgjidhjes së një problemi nga shërbimi i ndihmës për klientin
– madhësia e rrjetit të restoranteve me vetëshërbim që janë të gatshme të pranojnë një kupon të caktuar restoranti si mënyrë pagese
– numri i pikave të karburantit që janë në pronësi të një kompanie karburantesh
26
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Shembull i një QIC-je Programi stimulues për cilësinë në mirëmbajtjen e
softuerit – Kur agjencitë publike planifikojnë të blejnë softuer
të sofistikuar, klauzolat për mirëmbajtjen janë ndër dimensionet më sensitive të kontratës së prokurimit
– Një kontratë standarde specifikon në parim vonesën maksimale (të themi, 3 orë) për riparimin e softuerit pas ndodhjes së një avarie. Në përputhje me këtë caktohet një pagesë bazë (1000 Euro)
– Zyrtarët e prokurimit mund të përcaktojnë edhe më shumë se një kufi monetar shtesë dhe bonuset përkatëse për vonesën - për shembull, një bonus 100 euro nëse riparimi bëhet brenda 2 orëve dhe 200 euro, nëse riparimi bëhet brenda 1 ore
27
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Paralajmërimet për Kontratat stimuluese për cilësinë Të gjitha aktivitetet që lidhen me menaxhimin e
një kontrate stimuluese përbëjnë në fakt kosto transaksionesh
Kostot e mëdha të transaksioneve mund të minojnë fizibilitetin e kontratave stimuluese
28
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ushtrimi 2 - Kontrata për shërbimet e pastrimit Përgatisni një listë me të paktën pesë
standarde cilësie të bazuar në performancë që mund t'i përfshini në një specifikim
29
PJESA
4
Hartimi i procesit të ofertimit konkurrues: Konkurrimi
me oferta në zarf të mbyllur dhe ankandet elektronike
30
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Natyra e pasigurisë
Faktorët që ndikojnë në koston e përmbushjes së një kontrate ndahen në – Komponenti privat
• specifik për firmën – Komponenti i përbashkët
• prek të gjithë furnizuesit
31
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Po sikur të mbizotërojë komponenti privat?
Në shumicën e rasteve, janë të pranishëm edhe komponenti privat, edhe ai i përbashkët – Gjithsesi, ndikimi i këtij të fundit mund të
injorohet kur furnizuesit shkëmbejnë të njëjtin informacion për komponentin e përbashkët
– Prevalenca e komponentit privat nënkupton se vlerësimi i secilit furnizues për koston e përmbushjes së kontratës nuk do të ndryshonte nëse do të mësonte për komponentin privat të një firme tjetër
32
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Mësimet për projektimin e një procesi tenderimi
Kur mbizotëron komponenti privat, procesi konkurrues me zarfe të mbyllura është i përshtatshëm (ose ankandi me një raund) – Fitimi i çdo ofertuesi varet nga informacioni i tij
privat – Avantazhet e kësaj metode
• Kostot e ulëta të menaxhimit • Shpejtësia • Favorizon pjesëmarrjen e ofertuesve më të
vegjël • Ul rrezikun e marrëveshjeve të fshehta
33
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Si duhet trajtuar komponenti i vlerës së përbashkët: Rasti 1 Le të shqyrtojmë rastin e kontratës së thjeshtë
më poshtë për shërbimet e pastrimit – Kontrata përfshin dy kategori kryesore hapësirash:
A) zyrat dhe korridoret dhe B) laboratorët. Tabela 1 (slajdi në vijim) jep në mënyrë të përmbledhur një nga kostot e vlerësuara të ofertuesit për metër katror
– Çdo ofertues e di shumë mirë përmasën e saktë të sipërfaqeve që duhen pastruar në kategorinë A edhe B
– Oferta e secilit ofertues varet vetëm nga komponenti (privat) i efikasitetit të tij dhe, ndoshta, nga supozimet e tij për nivelet e efikasitetit të konkurruesve të tjerë
34
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Tabela 1
Meqë kosto për njësi = (40 Euro x 30 000 + 80 Euro x 10 000) / 40 000 = 50 Euro /m2, atëherë çdo ofertë ndërmjet 50 Euro dhe 70 Euro do të jepte përfitim jo negativ
35
A B
Çmimi rezervë (€/metër katror) 70
Komponenti i vlerës private Kostot e vlerësuara për pastrimin: (€/metër katror)
40 80
Komponenti i vlerës së përbashkët pa pasigurinë Sipërfaqja që duhet pastruar: (metra katror)
30000 10000
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Si duhet trajtuar komponenti i vlerës së përbashkët: Rasti 2 Le të shqyrtojmë një version më të ndërlikuar të
së njëjtës kontratë për shërbimet e pastrimit. – Kontrata përfshin sërish dy kategori kryesore
hapësirësash: A) zyrat dhe korridoret dhe B) laboratorët. Tabela 1 (slajdi në vijim) jep në mënyrë të përmbledhur një nga kostot e vlerësuara të ofertuesit për metër katror
– Çdo ofertues nuk e di madhësinë e saktë të sipërfaqeve që duhen pastruar për kategoritë A dhe B
– Oferta e çdo ofertuesi tashmë varet nga vlerësimi i tij për komponentin e vlerës së përbashkët (shikoni tabelën)
36
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Tabela 2
Kostoja e vlerësuar për njësi = (40 Euro x 32 000 + 80 Euro x 2 000) / 34 000 = 43,52 Euro /(metër katror) ofertuesi mbivlerëson detyrën që kërkon kosto më të ulët për njësi, por nënvlerëson detyrën me kosto më të lartë për njësi. Si rezultat, dorëzimi i çmimeve për njësi ndërmjet 43,52 Euro dhe 50 Euro do të bëjë që i njëjti ofertues të humbë para 37
A B
Çmimi rezervë (€/metër katror) 70
Komponenti i vlerës private Kostot e vlerësuara për pastrimin: (€/metër katror)
40 80
Kërkesa e vërtetë për shërbimet e pastrimit Sipërfaqja që duhet pastruar: (metra katror)
30000 10000
Komponenti i vlerës së përbashkët të vlerësuar Sipërfaqja që duhet pastruar: (metra katror)
32000 2000
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Mësimi nëpërmjet paraqitjes së ofertave Kur furnizuesit kanë informacione të ndryshme
për komponentin e përbashkët dhe këto informacione tregojnë një shkallë varësie (statistikore) (d.m.th, korrelacion)
Një procedurë dinamike ofertimi (ankand elektronik me një numër raundesh) bën të mundur të nxirren mësime
Ofertat ia paraqesin një pjesë të informacionit të furnizuesit konkurrentëve të tij, dhe kjo gjë i ndihmon nga ana tjetër që të bëjnë një vlerësim më të saktë të kostos faktike - duke ulur kështu rrezikun e vuajtjes nga mallkimi i fituesit (kostot faktike të prodhimit më të larta se kostot e vlerësuara) 38
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Udhëzimet e politikave për formatin e tenderimit
Kur zgjidhni një format dinamik, shmangni – fiksimin në mënyrë ekzogjene të numrit të
raundeve, po të mos ketë në dispozicion mekanizma detyrues për uljen e ofertave
– lënien e ofertuesit në pozicionin për të përcaktuar dinamikat e çmimit
39
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ushtrimi 3 – Blerja e ambulancave
Çfarë këshille mund t'u jepni zyrtarëve të prokurimit me qëllim që të reduktojnë avantazhin e mundshëm konkurrues të kontraktorit të mëparshëm?
40
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ushtrimi 4 Diskutoni çështjet e ngritura në lidhje me
kryerjen e një ankandi elektronik dhe përgatisni shënime për diskutim në grup
41
PJESA
4
Ndarja e kontratave të prokurimit në Lote dhe parandalimi i marrëveshjeve të fshehta
në prokurimin publik
42
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Përmbledhje - Ndarja e kontratave në lote dhe marrëveshjet e fshehta Shkëmbimi bazë ndërmjet efikasitetit dhe
kursimeve Pjesëmarrja dhe specializimi Marrëveshjet e fshehta (të nënkuptuara) në
tregun e prokurimit Si të minimizohet rreziku i marrëveshjes së
fshehtë në tregjet e prokurimit
43
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ndarja e kontratave në lote: Një shembull (1/2) Supozoni se rreziku i marrëveshjes së fshehtë është i
papërfillshëm. Blerësit publikë zakonisht kërkojnë ose maksimizimin e kursimeve (çmimi më i ulët i mundshëm për blerje) ose efikasitetin (dhënia e kontratës së vetme ofertuesit me kosto më të ulët) ose një kombinim të të dyjave
Merrni në konsideratë një rast të thjeshtë me dy firma, A dhe B dhe dy lote, N dhe S, që duhen dhënë bashkë ose të ndara. Kostot për njësi jepen në tabelën më poshtë (duke supozuar se ofertuesit i dinë koston e njëri-tjetrit)
44
N S
A €7 €4
B €5 €8
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ndarja e kontratave në lote (2/2) Nëse formati i tenderit është formati
me çmimin më të ulët, atëherë – dhënia bashkë e loteve jep një çmim blerjeje
prej 13 Euro (që do të thotë se ofertuesi A jep një ofertë më të ulët se kostoja e përgjithshme e ofertuesit B për të dyja kontratat) A-ja i fiton të dyja kontratat
– dhënia e ndarë e loteve jep 7 € për lotin N dhe 8 € për lotin S A-ja fiton lotin S, kurse B-ja fiton lotin N
Konflikti bazë ndërmjet kursimeve dhe efikasitetit – Grupimi është i mirë për maksimizimin e
kursimeve – Dhënia e ndarë e kontratave është e mirë për
efikasitetin
45
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Udhëzimet për projektimin e loteve: Kursimet dhe efikasiteti Grupimi rekomandohet aty ku
– Ka sinergji të forta në prodhim – Qëllimi kryesor është maksimizimi i kursimeve
aty ku numri i ofertuesve është i vogël ose ku mirëmbajtja pas shitjes kryhen pa probleme
Lotet e shumëfishta rekomandohen aty ku – Sinergjitë e prodhimit luajnë një rol të
parëndësishëm – Qëllimi kryesor është efikasiteti
46
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ndarja në lote dhe pjesëmarrja Parimi i përgjithshëm
– Grupimi rrit kufizimet e pjesëmarrjes, sidomos për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme pjesëmarrje më e ulët
– Grupimi favorizon firmat e mëparshme nëse mësimet e nxjerra nga puna lidhen pozitivisht me madhësinë e kontratës pjesëmarrje më e ulët e ofertuesve të rinj
47
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Marrëveshjet e fshehta të heshtura Pse të heshtura?
– Marrëveshje të vetë-zbatueshme, meqë marrëveshjet e shprehura hapur janë të paligjshme
Tiparet bazë – Firmat që bëjnë një marrëveshje të fshehtë kanë për
qëllim të zbusin konkurrencën e çmimeve – Përfitimet rriten për të gjithë nëse të gjithë sillen
sipas “marrëveshjes” – Zakonisht çdo anëtar i kartelit tundohet të tradhtojë
të tjerët me qëllim që të marrë përfitime më të mëdha
– Për të qenë i zbatueshëm, karteli ka nevojë për një periudhë kohore mjaft të gjatë që të vëzhgojë sjelljen e anëtarëve dhe, ndoshta, të ndëshkojë devijuesit
48
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Mësimi bazë nga Teoria standarde e oligopolit Një marrëveshje e fshehtë (e heshtur) e
suksesshme kërkon 3 elemente (Stigler, 1964) 1. Marrëveshjen për çmimin/sasinë 2. Monitorimin e veprimeve të rivalëve 3. Zbatimin (ndëshkimin)
49
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ndarja në lote dhe rreziku i marrëveshjeve të fshehta Efekti i ndarjes në lote mbi rrezikun e
marrëveshjes së fshehtë ndërmjet ofertuesve mund të eksplorohet duke konsideruar dimensionet e mëposhtme – Numri i pjesëmarrësve – Simetria – Natyra e formatit të tenderit – Ankandi elektronik/prokurimi dinamik
50
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Numri i konkurruesve Sa më i lartë të jetë numri i konkurrentëve, aq
më i vështirë është koordinimi meqë fitimet nga devijimi rriten bashkë me fitimet e fshehta
Identifikimi i një “pike fokale” (një çmim i fshehtë) bëhet gjithnjë e më pak i dallueshëm veçanërisht kur firmat nuk janë simetrike (nivele të ndryshme efikasiteti, d.mth. kostot e prodhimit)
Numri i loteve duhet të jetë gjithnjë më i vogël se numri i pritshëm i ofertuesve pjesëmarrës
51
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Simetria Ofertuesit simetrikë (pra, me të njëjtin
kapacitet/dimension/pjesëmarrje në treg) e kanë më të lehtë t'i ndajnë lotet simetrike (me vlera të ngjashme ekonomike); në ndryshim nga kjo, ata e kanë më të vështirë t'i ndajnë lotet asimetrike
Në përgjithësi, pushteti i çdo konspiratori për marrëveshje brenda kartelit është në përpjesëtim të drejtë me pozicionin e tij relativ në treg
Ofertues të ngjashëm kërkojnë lote asimetrike,
ndërsa ofertuesit asimetrikë kërkojnë lote të ngjashme 52
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Natyra e formatit të ofertimit Lotet e shumëfishta duhet të jepen njëri pas
tjetrit apo në të njëjtën kohë?
Forma njëri pas tjetrit favorizon
marrëveshjet e fshehta • Aftësia e anëtarëve të rrethit për të
identifikuar tradhtitë dhe për të reaguar më shpejt brenda së njëjtës sekuencë
• Nëse ofertuesit janë asimetrikë, ofertimi konkurrues njëri pas tjetrit mund të lehtësojë marrëveshjet e fshehta
53
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ushtrimi 5 – Kontrata për shërbimet e makinave me qira Çfarë këshille do t'i jepnit autoritetit L1 dhe L2
për dhënien ose jo të dy kontratave të veçanta?
54
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Ushtrimi 6 – Kontrata për shërbimet e pastrimit Cilën ndarje të loteve do të mbështetnit nëse
do t'ju kërkohej të minimizonit rrezikun e marrëveshjes së fshehtë ndërmjet operatorëve ekonomikë?
55
PJESA
4
MODULI
A
PJESA
3
Hyrje dhe parimet
Aspektet ekonomike të prokurimit publik
Kriteret e kualifikimit dhe rregullat për vendosjen e pikëve
Çmimi më i ulët Ndikimi i standardeve minimale të cilësisë në
konkurrim Krahasimi i kursimeve Kur kanë rëndësi nivelet e ndryshme të cilësisë Kriteri i tenderit ekonomikisht më të favorshëm për përzgjedhjen e fituesitNjë
rregull i thjeshtë për vendosjen e pikëve: rregulli linear i vënies së pikëve
rregullat e ndërvarura të vënies së pikëve
56
PJESA
4