TRAÀN GIA PHUÏNG

HUYEÀN THOAÏI

HOÀ CHÍ MINH

1.- HUYEÀN THOAÏI VEÀ NGÖÔØI CHA Trang 03

2.- HUYEÀN THOAÏI RA ÑI TÌM ÑÖÔØNG CÖÙU NÖÔÙC 08

3.- HUYEÀN THOAÏI CUOÄC SOÁNG ÑOÄC THAÂN GIAÛN DÒ 12

4.- HUYEÀN THOAÏI ÑOAØN KEÁT DAÂN TOÄC 24

5.- HUYEÀN THOAÏI GIAÛI PHOÙNG DAÂN TOÄC 32

6.- HUYEÀN THOAÏI TÖ TÖÔÛNG HOÀ CHÍ MINH 45

7.- HUYEÀN THOAÏI LAÊNG HOÀ CHÍ MINH 59

8.- HUYEÀN THOAÏI DANH NHAÂN VAÊN HOÙA THEÁ GIÔÙI 77

9.- NGUYEÃN AÙI QUOÁC MUOÁN LAØM REÅ CUÏ HOAØNG HOA THAÙM 84

10.- TOÅNG KEÁT 90

BAØI ÑOÏC THEÂM: THÔØI BAÙO BA LAN XEÁP HAÏNG HOÀ CHÍ MINH 91

PHUÏ ÑÍNH KEÛ TROÄM THÔ 93

CHUYEÄN NGAØY SINH HOÀà CHÍ MINH 101

NGUÕ HAØNH SÔN

BAÛN ÑIEÄN TÖÛ 2016

LÔØI NHAØ XUAÁT BAÛN

ÔÛ haûi ngoaïi, huyeàn thoaïi Hoà Chí Minh coù theå ñöôïc xem nhö ñaõ cuõ ñoái vôùi ñoäc

giaû ngöôøi Vieät. Haàu nhö ngöôøi Vieät haûi ngoaïi naøo cuõng bieát, nhôø ñoïc ñöôïc nhieàu

saùch baùo tieáng Vieät cuõng nhö tieáng ngoaïi quoác.

Rieâng ngöôøi vieát taäp saùch nhoû naày ñaõ bieân soaïn vaø aán haønh saùch AÙn tích coäng

saûn Vieät Nam taïi Toronto naêm 2001, goàm nhöõng vuï aùn do CSVN gaây ra, trong ñoù

coù baøi “Loät traàn huyeàn thoaïi Hoà Chí Minh”. Saùch naày ñöôïc Giaûi nhaát Giaûi Vaên

hoïc do Hoäi Quoác Teá Y Só Vieät Nam Töï Do toå chöùc naêm 2002.

Loät traàn huyeàn thoaïi Hoà Chí Minh ñöôïc dòch qua Anh ngöõ vaø Nxb Non Nöôùc in

thaønh saùch song ngöõ Anh Vieät naêm 2003, vôùi töïa ñeà laø Exposing the Myth of Ho

Chi Minh. Exposing the Myth of Ho Chi Minh ñöôïc hieäu ñính, boå sung vaø taùi baûn

laàn nöõa naêm 2006.

Trong khi ñoù, ôû trong nöôùc Vieät Nam, ñaûng vaø nhaø nöôùc coäng saûn Vieät Nam hoaøn

toaøn böng bít nhöõng taøi lieäu môùi ôû haûi ngoaïi veà Hoà Chí Minh, vaø vaãn khoâng

ngöøng tuyeân truyeàn, ñeà cao nhaân vaät Hoà Chí Minh cho caùc theá heä thanh thieáu

nieân keá tieáp nhau, heát lôùp naày ñeán lôùp khaùc, heát naêm naày ñeán naêm khaùc. Nhaø

nöôùc coäng saûn coøn ñöa “tö töôûng Hoà Chí Minh” vaøo ñieàu 4 Hieán phaùp naêm 1992.

Vì vaäy, huyeàn thoaïi Hoà Chí Minh vaãn coøn môùi meû vaø luoân luoân môùi meû vôùi

thanh thieáu nieân trong nöôùc neáu coøn ñaûng Coäng Saûn. Nxb. Nguõ Haønh Sôn xin

chuyeån trôû laïi leân maïng löôùi thoâng tin toaøn caàu Huyeàn thoaïi Hoà Chí Minh ñaõ

ñöôïc hieäu ñính vaø boå tuùc, nhaèm cung öùng cho nhu caàu ñoäc giaû trong nöôùc, nhaát laø

giôùi thanh thieáu nieân, keå caû caùc ñaûng vieân coäng saûn, ñeå moïi ngöôøi hieåu roõ theâm

söï thaät veà keû ñaõ saùng laäp ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam.

Rieâng baûn ñieän töû laàn naày, chuùng toâi xin ñöa chuù thích vaøo trong phaàn chính vaên

ñeå ñoäc giaû deã theo doõi.

NGUÕ HAØNH SÔN

(BAÛN ÑIEÄN TÖÛ 2016)

Chöông 1

HUYEÀN THOAÏI VEÀ NGÖÔØI CHA

Nhaân vaät Hoà Chí Minh bao truøm nhieàu huyeàn thoaïi. Coù huyeàn thoaïi do oâng töï

taïo ra, coù huyeàn thoaïi do thuoäc haï oâng taïo ra nhaèm thaàn thaùnh hoùa laõnh tuï cuûa

hoï. Daàn daàn, qua thôøi gian, nhöõng huyeàn thoaïi naày ñöôïc baïch hoùa, giuùp laøm roõ

söï thaät veà nhaân vaät lòch söû naày. Xin baét ñaàu vôùi huyeàn thoaïi veà ngöôøøi cha cuûa

Hoà Chí Minh.

Theo saùch Chuû tòch Hoà Chí Minh, tieåu söû vaø söï nghieäp, cuûa nhaø xuaát baûn Söï Thaät

(Haø Noäi), Hoà Chí Minh (HCM) "sinh ra trong moät gia ñình nhaø nho yeâu nöôùc,

nguoàn goác noâng daân. Cuï thaân sinh ra Ngöôøi [HCM] laø Nguyeãn Sinh Huy, töùc

Nguyeãn Sinh Saéc (1863-1929) ...ñoã phoù baûng vaø soáng thanh baïch baèng ngheà daïy

hoïc. Ñoái vôùi caùc con, cuï giaùo duïc yù thöùc lao ñoäng vaø cho hoïc taäp ñeå hieåu "ñaïo lyù

laøm ngöôøi". Sau khi ñoã phoù baûng, bò boïn thoáng trò thuùc eùp nhieàu laàn, cuï ra laøm

quan, nhöng thöôøng toû thaùi ñoä tieâu cöïc, khoâng hôïp taùc vôùi chuùng. Cuï thöôøng noùi:

"Quan tröôøng thò noâ leä trung chi noâ leä, höïu noâ leä", nghóa laø "Quan tröôøng laø noâ leä

trong nhöõng ngöôøi noâ leä, laïi caøng noâ leä hôn". Voán coù tinh thaàn yeâu nöôùc, khaûng

khaùi, cuï thöôøng choáng ñoái boïn quan treân vaø boïn thöïc daân Phaùp, cho neân sau moät

thôøi gian raát ngaén, cuï bò chuùng caùch chöùc. Cuï vaøo Nam boä laøm ngheà thaày thuoác,

soáng cuoäc ñôøi thanh baïch, cho ñeán luùc töø traàn."(Ban Nghieân cöùu Lòch söû ñaûng

trung öông (BNCLSÑ), Chuû tòch Hoà Chí Minh, tieåu söû vaø söï nghieäp, in laàn thöù tö

(coù xem laïi vaø boå sung), Haø Noäi: Nxb. Söï Thaät, 1975, tt. 11-12. (Vieát taét:

BNCLSÑ)

Nguyeãn Sinh Saéc quaû thaät ñaõ ñoã phoù baûng naêm 1901 (taân söûu) cuøng moät laàn vôùi

Nguyeãn Ñình Hieán, Phan Chaâu Trinh.(Cao Xuaân Duïc, Quoác trieàu ñaêng khoa luïc

(chöõ Nho), baûn dòch cuûa Leâ Maïnh Lieâu, Saøi Goøn: Boä Quoác Gia Giaùo Duïc, 1962,

tt. 234-240. Sau khi ñaäu cöû nhaân, thí sinh tham döï kyø thi hoäi taïi kinh ñoâ Hueá.

Sau khi ñaäu thi hoäi, thí sinh vaøo thi ñình laø kyù thi saùt haïch ñeå phaân cao thaáp. Neáu

ñaäu cao, goïi laø tieán só; ñaäu thaáp hôn goïi laø phoù baûng.) Tuy nhieân, Nguyeãn Sinh

Saéc khoâng heà bò "boïn thoáng trò thuùc eùp nhieàu laàn" sau khi ñoã phoù baûng, môùi chòu

ra laøm quan.

03

OÂng Saéc ñaõ xin ñi laøm quan ngay sau khi ñoã cöû nhaân vaø tröôùc khi ñoã phoù baûng.

Nguyeân vaøo naêm 1894, Nguyeãn Sinh Saéc ñoã cöû nhaân taïi tröôøng thi Ngheä An.

Naêm sau (1895), oâng Saéc vaøo Hueá thi hoäi bò hoûng, ñaõ xin ñi laøm haønh taåu boä Hoä.

Ba naêm sau, oâng hoûng kyø thi hoäi moät laàn nöõa vaøo naêm 1898. (Traàn Quoác Vöôïng,

Trong coõi, California: Nxb. Traêm Hoa, 1993, tr. 257.) Tröôùc khi ñi thi hoäi naêm

1901, vôùi tö caùch laø moät quan chöùc cuûa trieàu ñình Hueá, oâng Saéc ñaõ tham döï Hoäi

ñoàng giaùm khaûo, chaám kyø thi höông taïi Bình Ñònh naêm 1897 vaø Thanh Hoùa naêm

1900. (Daniel Heùmery, Ho Chi Minh, de l ' Indochine au Vietnam [Hoà chí Minh,

töø Ñoâng Döông ñeán Vieät Nam], Paris: Nxb. Gallimard, 1990. tt. 131-132. (Vieát

taét.: DH). Cuoái cuøng oâng ñoã kyø thi hoäi naêm 1901. Vaøo thi ñình oâng ñoã phoù baûng

va ñöôïc boå nhieäm laøm thöøa bieän boä Leã töø 1902 ñeán 1909, roài ñi tri huyeän Bình

Kheâ (Bình Ñònh) thaùng 5 naêm ñoù. Töø thöøa bieän ñi laøm tri huyeän, laø thaêng chöùc

chöù khoâng phaûi xuoáng chöùc.

NGUYEÃN SINH SAÉC töùc NGUYEÃN SINH HUY (Phuï thaân Hoà Chí Minh)

OÂng Huy vaøo cuoái ñôøi “khoâng muoán nghe noùi ñeán “ñöùa con hö” [HCM] cuûa mình.”

(Daniel Heùmery, De l’Indochine au Vietnam, Paris: Gallimard, 1990, tr. 134.)

Nguyeãn Sinh Saéc bò sa thaûi chöù khoâng phaûi bò caùch chöùc. Sa thaûi laø bò ñuoåi

khoâng ñöôïc laøm quan; caùch chöùc laø bò töôùc maát chöùc vuï, nhöng vaãn ñöôïc laøm

quan, coù theå bò haï chöùc vuï hoaëc thuyeân chuyeån ñi choã khaùc.

04

Lyù do sa thaûi cuõng khoâng phaûi vì "voán coù tinh thaàn yeâu nöôùc, khaûng khaùi, cuï

thöôøng choáng ñoái boïn quan treân vaø boïn thöïc daân Phaùp ". OÂng bò sa thaûi vì ñaõ

haønh xöû taøn baïo vôùi daân chuùng. Trong moät côn say röôïu, oâng Saéc ñaõ duøng roi

maây tröøng phaït vaø ñaùnh cheát moät ngöôøi tuø vaøo thaùng 1-1910. Gia ñình ngöôøi naày

kieän leân caáp treân. Duø tri huyeän Saéc ñaõ choái caõi raèng khoâng phaûi vì traän ñoøn cuûa

oâng maø ngöôøi kia cheát, oâng vaãn bò trieàu ñình ra saéc chæ ngaøy 17-9-1910 phaït ñaùnh

100 tröôïng. Hình phaït naày ñöôïc chuyeån ñoåi qua haï boán caáp quan laïi vaø sa

thaûi.(Daniel Heùmery, sñd. tr. 133.)

Trieàu ñình chuyeån ñoåi hình phaït ñeå Nguyeãn Sinh Saéc khoûi bò ñaùnh ñoøn coù theå

nhaém giöõ theå dieän cuûa moät quan chöùc trieàu ñình, vaø nhaát laø vò naày laïi laø ngöôøi coù

hoïc vò cao. Coù taøi lieäu noùi raèng chính nhôø Cao Xuaân Duïc (1842-1923), moät

thöôïng thö trong trieàu, che chôû, neân oâng Saéc chæ bò maát chöùc maø khoâng bò phaït

ñaùnh tröôïng. Cao Xuaân Duïc laø ngöôøi Ngheä An, cuøng tænh vôùi Nguyeãn Sinh

Saéc.(Vuõ Ngöï Chieâu, Caùc vua cuoái nhaø Nguyeãn (Thieân Meänh Ñaïi Phaùp) 1884-

1945, taäp 2, Houston: Nxb. Vaên Hoùa, 2000, tr. 683.) Phaûi chaêng Hoäi ñoàng höông

Ngheä An, luùc ñoù hoaït ñoäng raát maïnh taïi kinh ñoâ Hueá, ñaõ can thieäp giuùp Nguyeãn

Sinh Saéc?

OÂng Saéc nghieän röôïu töø khi coøn ôû Hueá. Chò cuûa HCM, baø Nguyeãn Thò Thanh,

vaøo Hueá thaêm cha naêm 1906. "Baø khoâng theå chòu ñöïng laâu ngaøy thaùi ñoä coäc caèn

thoâ loã cuûa cha baø, nay ñaõ maéc phaûi taät nghieän röôïu vaø thöôøng hay ñaùnh ñaäp

baø".(Daniel Heùmery, sñd. tr. 133.) Do ñoù, naêm sau baø boû Hueá ra Ngheä An trôû

laïi, maø khoâng soáng vôùi cha.

Phaûi chaêng caâu: "Quan tröôøng thò noâ leä trung chi noâ leä, höïu noâ leä " (Quan tröôøng

laø noâ leä trong nhöõng ngöôøi noâ leä, laïi caøng noâ leä hôn) laø do nhöõng caùn boä coäng saûn

bòa ra, roài gaùn cho oâng Saéc ñeå ñaû kích cheá ñoä quaân chuû? Hay phaûi chaêng vì bò

ñuoåi ra khoûi ngaønh quan laïi neân oâng Saéc môùi baát maõn vaø thoát leân caâu naày? Neáu

khoâng, tröôùc ñoù oâng Saéc haêng haùi xin ra laøm quan laøm gì? Sau naày con oâng,

Nguyeãn Taát Thaønh (HCM) coøn gôûi thö ñeán vieân Khaâm söù Phaùp taïi Hueá, vieân

chöùc Phaùp ñöùng ñaàu Trung Kyø, xin cho cha oâng moät chöùc quan nhoû nöõa.

05

Ngaøy 26-2-1911, Nguyeãn Sinh Saéc xuoáng taøu töø Ñaø Naüng vaøo Saøi Goøn. OÂng ôû

laïi Saøi Goøn moät thôøi gian, daïy chöõ Nho cho nhaø baùo Dieäp Vaên Kyø, roài ñi Loäc

Ninh laøm giaùm thò ñoàn ñieàn. Dieäp Vaên Kyø (1895-1945) laø con cuûa Dieäp Vaên

Cöông vaø baø Coâng Nöõ Thieän Nieäm. Baø naày laø em cuûa vua Duïc Ñöùc (1883) vaø coâ

cuûa vua Thaønh Thaùi (trò vì 1889-1907).

Töø ñoù, Nguyeãn Sinh Saéc khoâng bao giôø trôû ra Ngheä An. OÂng soáng lang thang ôû

mieàn Nam baèng ngheà ñoâng y, vaø ngheà vieát lieãn ñoái cho daân chuùng. Gaàn cuoái

ñôøi, oâng ñeán ñònh cö taïi laøng Hoäi Hoøa An, Sa Ñec, vaø töø traàn ngaøy 29-11-

1929.(Daniel Heùmery, sñd. tr. 134.)

Sau hieäp ñònh Geneøve naêm 1954, ñaát nöôùc bò chia hai. Moä phaàn cuûa Nguyeãn

Sinh Saéc ôû Sa Ñec ñaõ ñöôïc toång thoáng Ngoâ Ñình Dieäm chæ thò cho oâng boä tröôûng

boä Kieán thieát teân laø Hoaøng Höng söûa sang, truøng tu ñaøng hoaøn töôm taát naêm

1956.(Traàn Ñoâng Phong, “Hoà Chí Minh vaø Ngoâ Ñình Dieäm”, California: nguyeät

san Theá Kyû 21, Xuaân AÁt Daäu 2005, tt. 95-96. Traàn Nguôn Phieâu, Nhöõng ngaøy

qua, Texas: Nxb. Haûi Maõ, 2005, tr. 251.)

Khi Nguyeãn Sinh Saéc bò baõi chöùc vaø soáng lang thang ngheøo khoå ôû mieàn Nam, thì

con oâng ta laø Nguyeãn Taát Thaønh laáy teân laø Ba, xin laøm phuï beáp treân taøu Amiral

Latouche-Treùville vaø theo taøu naày rôøi Saøi Goøn, ñi Phaùp ngaøy 5-6-1911. OÂng ñaët

chaân ñeán Marseille, haûi caûng mieàn Nam nöôùc Phaùp, ngaøy 6-7-1911.(Leâ Thò Kinh,

Phan Chaâu Trinh (1872-1926) qua nhöõng taøi lieäu môùi, quyeån 2 taäp 1, Nxb. Ñaø

Naüng, 2001, tr. 210.)

Tieáo tuïc cuoäc haûi haønh, Nguyeãn Taát Thaønh (HCM) gheù Saøi Goøn vaøo gaàn cuoái

thaùng 10-1911 vaø gôûi thö ñeà ngaøy 31-10-1911 cho khaâm söù Phaùp taïi Hueá nhôø

chuyeån cho cha laø Nguyeãn Sinh Saéc 15 ñoàng Ñoâng Döông.(Thuïy Khueâ, Nhaân

Vaên Giai Phaåm vaø vaán ñeà Nguyeãn AÙi Quoác, Virginia: Nxb. Tieáng Queâ Höông,

2012, tr. 465.)

06

Sau ñoù, khi ñeán New York, ngaøy 15-12-1912, Thaønh (HCM) vieát moät thö khaùc

cho vieân khaâm söù Phaùp taïi Hueá tha thieát "... caàu mong Ngaøi [chæ khaâm söù Phaùp]

vui loøng cho cha toâi [cha cuûa Thaønh töùc oâng Saéc] ñöôïc nhaän moät coâng vieäc nhö

thöøa bieän ôû caùc boä, hoaëc huaán ñaïo, hay giaùo thuï ñeå cha toâi sinh soáng döôùi söï quan

taâm cao quyù cuûa Ngaøi..."(Thaønh Tín, Maët thaät, California: Nxb. Saigon Press,

1993, tt. 95-96.)

Ñaây laø hai vieäc laøm hieáu ñeã ñaùng khen cuûa thanh nieân Thaønh. Tuy nhieân raát tieác

khi gia nhaäp ñaûng CS, thì Thaønh töø boû luaân lyù truyeàn thoáng daân toäc, chuyeån loøng

trung hieáu thaønh lyù töôûng phuïc vuï ñaûng vaø chuû nghóa coäng saûn, ñeán noãi sau ñoù

chính oâng Saéc, phuï thaân cuûa Thaønh, raát böïc mình “khoâng muoán nghe noùi ñeán “ñöùa

con hö” cuûa mình [...] maø caùc chuû thuyeát chaúng nhöõng ñaû phaù uy quyeàn cuûa nhaø

vua, maø coøn ñaû phaù luoân caû uy quyeàn cuûa ngöôøi gia tröôûng.”(Daniel Heùmery, sñd.

tr. 134.)

Vaäy huyeàn thoaïi veà ngöôøi cha cuûa HCM laø moät ngöôøi yeâu nöôùc, choáng ñoái

chính quyeàn Phaùp neân bò caùch chöùc, laø chuyeän hoaøn toaøn bòa ñaët coù theå do

chính HCM hoaëc do Ban Nghieân cöùu Lòch söû trung öông ñaûng Coäng Saûn Vieät

Nam ñöa ra nhaèm laøm taêng giaù trò cho HCM.

Töôûng cuõng neân theâm ôû ñaây moät phaùt hieän cuûa Traàn Quoác Vöôïng (1934-2005),

söû gia Haø Noäi. Trong saùch Trong coõi cuûa Traàn Quoác Vöôïng, coù baøi "Lôøi truyeàn

mieäng daân gian veà noãi baát haïnh cuûa moät soá nhaø trí thöùc Nho gia (kinh nghieäm

ñieàn daõ)". Trong phaàn cuoái cuûa baøi naày, Traàn Quoác Vöôïng cho bieát raèng Nguyeãn

Sinh Saéc, phuï thaân cuûa HCM, khoâng phaûi laø con cuûa Nguyeãn Sinh Nhaäm. Tröôùc

khi ñaùm cöôùi, baø vôï cuûa Nguyeãn Sinh Nhaäm ñaõ coù mang vôùi cöû nhaân Hoà Só Taïo,

cho neân Nguyeãn Sinh Nhaäm chæ laø ngöôøi cha treân giaáy tôø cuûa Nguyeãn Sinh Saéc

maø thoâi. Traàn Quoác Vöôïng vieát: "Nguyeãn AÙi Quoác sau cuøng ñaõ laáy laïi hoï Hoà vì

cuï bieát oâng noäi ñích thöïc cuûa mình laø cuï Hoà Só Taïo, chöù khoâng phaûi laø cuï Nguyeãn

Sinh Nhaäm".(Traàn Quoác Vöôïng, sñd. tr. 258. Cöû nhaân Hoà Só Taïo, Ngheä An, ñaäu

naêm 1868, khaùc vôùi cöû nhaân Hoà Só Taïo, Bình Ñònh, ñaäu 1891.)

07

Chöông 2

HUYEÀN THOAÏI RA ÑI TÌM ÑÖÔØNG CÖÙU NÖÔÙC

Nhöõng taøi lieäu cuûa ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam (CSVN) ñeàu vieát raèng ngaøy 5-6-

1911, thanh nieân Nguyeãn Taát Thaønh xuoáng taøu Amiral Latouche-Treùville ñeå ra

ñi tìm ñöôøng cöùu nöôùc. Sau ñaây laø lôøi trong saùch Lòch söû Vieät Nam cuûa nhaø caàm

quyeàn CS Haø Noäi:

"Söï thaát baïi cuûa caùc phong traøo Ñoâng Du, Ñoâng Kinh Nghóa Thuïc cuûa cuoäc vaän

ñoäng Duy Taân vaø phong traøo choáng thueá ôû caùc tænh Trung Kyø maø Ngöôøi [Hoà Chí

Minh] töøng tham gia khi ñang hoïc ôû tröôøng Quoác Hoïc Hueá, ñaõ thoâi thuùc Ngöôøi

[HCM] höôùng veà caùc nöôùc Taây AÂu, mong muoán ñöôïc ñeán "tìm xem nhöõng gì aån

giaáu ñaèng sau nhöõng Töï do, Bình ñaúng, Baùc aùi". Sau khi rôøi Hueá vaøo Phan Thieát

... ...Ñöôïc ít laâu, laáy teân laø Vaên Ba, Ngöôøi [HCM] xin laøm phuï beáp treân chieác taøu

thuûy Ñoâ ñoác La Tusô Tôreâvin (La Touche Treùville)[Latouche-Treùville], thuoäc

haõng vaän taûi hôïp nhaát cuûa Phaùp, ñeå ñi ra nöôùc ngoaøi "xem nöôùc Phaùp vaø caùc nöôùc

khaùc laøm nhö theá naøo roài seõ trôû veà giuùp ñoàng baøo"..."(Nguyeãn Khaùnh Toaøn vaø

moät nhoùm taùc giaû, Lòch söû Vieät Nam, taäp 2, Haø Noäi: Nxb. Khoa hoïc Xaõ hoäi, 1985,

tr. 145.)

Saùch Chuû Tòch Hoà Chí Minh, tieåu söû vaø söï nghieäp cuûa nhaø xuaát baûn Söï Thaät (tröïc

thuoäc Trung öông ñaûng Lao Ñoäng) giaûi thích söï ra ñi cuûa HCM cuõng gaàn gioáng

nhö theá: "... Ít laâu sau, Hoà Chuû tòch vaøo Saøi Goøn. Nam Kyø döôùi cheá ñoä thuoäc ñòa

cuõng chaúng khaùc gì Trung Kyø döôùi cheá ñoä baûo hoä vaø Baéc kyø döôùi cheá ñoä nöûa thuoäc

ñòa, nöûa baûo hoä. ÔÛ ñaâu nhaân daân cuõng bò aùp böùc, boùc loät, ñoàng baøo cuõng bò ñoïa

ñaøy, khoå nhuïc. Ñieàu ñoù caøng thoâi thuùc Hoà Chuû tòch ñi sang caùc nöôùc AÂu taây ñeå

xem nhaân daân caùc nöôùc aáy laøm nhö theá naøo maø trôû neân ñoäc laäp, huøng cöôøng, roài seõ

trôû veà "giuùp ñôõ ñoàng baøo" ñaùnh ñuoåi thöïc daân Phaùp. YÙ ñònh aáy cuûa Ngöôøi [HCM]

ñaõ daãn Ngöôøi töøng böôùc ñi tôùi tìm moät phöông höôùng môùi cho söï nghieäp cöùu nöôùc

cuûa nhaân daân ta." (BNCLSÑ, sñd.15).

08

Trong saùch Nhöõng maåu chuyeän veà ñôøi hoaït ñoäng cuûa Hoà Chuû Tòch, cuõng do nhaø

xuaát baûn Söï Thaät aán haønh, traû lôøi phoûng vaán cuûa taùc giaû Traàn Daân Tieân, Hoà Chí

Minh (HCM) noùi veà lyù do ra ñi nhö sau:"...Toâi muoán ñi ra nöôùc ngoaøi, xem nöôùc

Phaùp vaø caùc nöôùc khaùc. Sau khi xem xeùt hoï laøm nhö theá naøo, toâi seõ trôû veà giuùp

ñoàng baøo chuùng ta..."(Traàn Daân Tieân, Nhöõng maåu chuyeän veà ñôøi hoaït ñoäng cuûa

Hoà Chuû Tòch, Haø Noäi: Nxb. Söï Thaät, 1976, tr. 13.)

Traàn Daân Tieân chính laø HCM. OÂng duøng moät teân khaùc vieát saùch töï ca tuïng mình.

Taïi Vieät Nam cuõng nhö treân theá giôùi, coù nhieàu ngöôøi vieát saùch veà hoaït ñoäng cuûa

mình, ñoâi khi ñeå töï khen mình, hoaëc ñeå bieän hoä cho nhöõng vieäc laøm cuûa mình,

nhöng hoï ñeà teân thaät, chòu traùch nhieäm veà nhöõng ñieàu hoï vieát. Hoà Chí Minh

duøng moät teân khaùc töï ca tuïng mình laø moät saùng kieán kyø laï chöa moät ngöôøi töï

troïng naøo daùm nghó ñeán.

Nhö theá, qua caùc saùch cuûa nhaø caàm quyeàn CS vaø qua chính nhöõng lôøi vieát cuûa

HCM, oâng ta ñi ra nöôùc ngoaøi nhaém muïc ñích tìm ñöôøng cöùu nöôùc, nhöng trong

thôøi gian gaàn ñaây, nhieàu taùc giaû ñaõ tìm ñöôïc nhöõng chöùng lieäu cuï theå cho thaáy

HCM ra ñi khoâng phaûi ñeå tìm ñöôøng cöùu nöôùc, maø chæ vì lyù do kinh teá gia ñình.

Trong baøi "Töø moäng laøm quan ñeán ñöôøng caùch maïng Hoà Chí Minh vaø Tröôøng

Thuoäc Ñòa", đaêng treân nguyeät san Ñöôøng Môùi soá 1, Paris, 1983, töø trang 8 ñeán

trang 25, hai taùc giaû Nguyeãn Theá Anh vaø Vuõ Ngöï Chieâu ñaõ phoå bieán aûnh sao

(photocopy) hai laù thö cuûa Nguyeãn Taát Thaønh ñeà ngaøy 15-9-1911 gôûi cho toång

thoáng Phaùp vaø boä tröôûng boä Thuoäc Ñòa Phaùp, xin hai oâng ban aân hueä cho Thaønh

ñöôïc ñaëc caùch vaøo hoïc Tröôøng Thuoäc Ñòa Paris, nôi ñaøo taïo quan laïi cho caùc

thuoäc ñòa Phaùp trong ñoù coù Ñoâng Döông, ñuoïc dòch ra nhö sau:

Marseille, ngaøy 15 thaùng Chín naêm 1911

Kính thöa Toång Thoáng Coäng Hoøa,

Toâi xin traân troïng thænh nguyeän loøng haûo taâm cuûa Ngaøi ban cho toâi

ñaëc aân ñöôïc nhaän vaøo hoïc noäi truù tröôøng Thuoäc Ñòa.

09

Toâi hieän ñang laøm coâng nhaân trong coâng ty Chargeurs Reùunis (taøu

Amiral Latouche-Treùville) ñeå sinh soáng.

Toâi hoaøn toaøn khoâng coù chuùt taøi saûn naøo, nhöng raát khao khaùt hoïc

hoûi. Toâi öôùc mong trôû neân höõu ích cho nöôùc Phaùp ñoái vôùi ñoàng baøo toâi,

ñoàng thôøi laøm theá naøo cho hoï höôûng ñöôïc nhöõng ích lôïi cuûa neàn hoïc vaán.

Toâi ngöôøi goác tænh Ngheä An, xöù An nam.

Trong khi chôø ñôïi caâu traû lôøi maø toâi hy voïng laø thuaän lôïi cuûa Toång Thoáng,

xin Ngaøi nhaän tröôùc nôi ñaây loøng bieát ôn cuûa toâi.

Nguyeãn Taát Thaønh, sinh taïi Vinh naêm 1892,

con cuûa oâng Nguyeãn Sinh Huy (Phoù baûng)

Hoïc sinh Phaùp vaên, Quoác ngöõ vaø chöõ Nho.

Treân ñöôøng haûi haønh, khi taøu gheù beán Saøi Goøn, ngaøy 31-10-1911 Nguyeãn Taát

Thaønh vieát moät thö cho khaâm söù Phaùp taïi Hueá, nhôø chuyeån 15 ñoàng Ñoâng Döông

cho cha laø Nguyeãn Sinh Saéc; ñoàng thôøi Thaønh gôûi moät thö khaùc cho anh laø

Nguyeãn Taát Ñaït (coøn coù teân laø Nguyeãn Sinh Khieâm), cuõng ñeà ngaøy 31-10-1911,

ñang giuùp vieäc cho Toøa khaâm söù Phaùp taïi Hueá, nhôø anh vaän ñoäng xin cho Thaønh

vaøo hoïc tröôøng Thuoäc Ñòa Paris. OÂng Ñaït gôûi thö leân toaøn quyeàn Ñoâng Döông laø

Albert Sarraut. Thö naày ñöôïc chuyeån veà Toøa khaâm söù Hueá, vaø bò vieân khaâm söù

töø choái.(Leâ Thò Kinh, Phan Chaâu Trinh (1872-1926) qua nhöõng taøi lieäu môùi,

quyeån 3 taäp 1, Nxb. Ñaø Naüng, 2001, tr. 191.)

Hai laù ñôn cuûa Nguyeãn Taát Thaønh cuøng vôùi thö vaän ñoäng cuûa Nguyeãn Taát

Ñaït cho thaáy luùc môùi ra ñi, Thaønh chæ nhaém muïc ñích sinh nhai. Vì sinh keá

gia ñình, luùc ñoù Nguyeãn Taát Thaønh saün saøng thoûa hieäp vôùi ngöôøi Phaùp ñeå kieám

moät chöùc quan cho caù nhaân oâng baèng vieäc xin vaøo hoïc Tröôøng Thuoäc Ñòa Paris.

Ñieàu naày laø chuyeän bình thöôøng cuûa ñôøi soáng con ngöôøi. Lôùn leân, ai ai cuõng phaûi

kieám caùch möu sinh ñeå töï nuoâi soáng mình vaø nuoâi soáng gia ñình.

10

Hai laù ñôn naày coøn coù nghóa laø Nguyeãn Taát Thaønh khoâng phaûi ra ñi tìm ñöôøng

cöùu nöôùc. Vieäc ra ñi tìm ñöôøng cöùu nöôùc chæ laø saûn phaåm töôûng töôïng sau naày

cuûa HCM vaø CSVN, nhaém "anh huøng hoùa" vaø laøm ñeïp cho vieäc ra ñi cuûa HCM

ñeå loâi cuoán quaàn chuùng treân ñöôøng hoaït ñoäng chính trò.

11

Chöông 3

HUYEÀN THOAÏI CUOÄC SOÁNG ÑOÄC THAÂN GIAÛN DÒ

Hoà Chí Minh cuõng nhö ban Nghieân cöùu Lòch söû ñaûng trung öông luoân luoân ñeà cao

raèng oâng ta suoát ñôøi soáng ñoäc thaân, khoâng laäp gia ñình, ñeå coù theå toaøn taâm toaøn yù

phuïc vuï nhaân daân. Söï thaät, duø HCM ñi ñaâu, ôû nôi naøo, cuõng ñeàu coù boùng daùng

cuûa ngöôøi ñaøn baø trong suoát cuoäc ñôøi hoaït ñoäng cuûa oâng.

Theo giaùo sö Nguyeãn Theá Anh, khi haønh ngheà nhieáp aûnh ôû Paris, Nguyeãn AÙi

Quoác (HCM) ñaõ gôûi thö toû tình vôùi coâ Bourdon ngaøy 10-5-1923. Sau vaøi cuoäc

gaëp gôõ vaø thö töø qua laïi, coâ Bourdon vieát thö ngaøy 11-6-1923 cöï tuyeät moái tình

cuûa Nguyeãn AÙi Quoác. Giaùo sö Nguyeãn Theá Anh coøn tröng daãn nhieàu taøi lieäu cho

thaáy khi qua Moscow, nhaø caàm quyeàn Lieân Xoâ ñaõ cung caáp cho Nguyeãn AÙi Quoác

moät "ngöôøi vôï".(Nguyeãn Theá Anh, "Haønh trình chính trò cuûa Hoà Chí Minh", ñaêng

trong saùch Hoà Chí Minh, söï thaät veà thaân theá vaø söï nghieäp, moät nhoùm taùc giaû,

Paris: Nxb. Nam AÙ, 1990, tr. 25.)

Ñeán Quaûng Chaâu (Trung Hoa), Nguyeãn AÙi Quoác, luùc ñoù laáy teân laø Lyù Thuïy keát

hoân vôùi moät ngöôøi phuï nöõ Trung Hoa laø Taêng Tuyeát Minh (1905-1991) vaøo

thaùng 10-1926. Leã keát hoân dieãn ra taïi nhaø haøng Thaùi Bình ôû trung taâm thaønh phoá

Quaûng Chaâu vôùi söï hieän dieän cuûa caùc baø Ñaëng Dónh Sieâu (vôï Chu AÂn Lai), Baøo

La Ñình, Thaùi Söôùng.(Hoaøng Tranh (Huang Zheng), “Hoà Chí Minh vôùi baø vôï

Trung Quoác Taêng Tuyeát Minh”, ñaêng treân taïp chí Ñoâng Nam AÙ Tung Hoaønh

thaùng 11-2001. Baùo Dieãn Ñaøn, Paris, soá 121, thaùng 9-2002 dòch ñaêng laïi, tt. 17-

20. Sau naêm 1954, baø Taêng Tuyeát Minh (1905-1991) xin gaëp Hoà Chí Minh

nhöng bò töø choái._

Lyù Thuïy vaø Taêng Tuyeát Minh chia tay khi chieán tranh Quoác Coäng buøng noå ngaøy

12-4-1927. Lyù Thuïy ñi Vuõ Haùn, ñeán Thöôïng Haûi, theo ñöôøng Haûi Saâm Uy

(Vladivostok) qua Moscow khoaûng giöõa thaùng 6 naêm 1927. Sau ñoù, theo lònh cuûa

Ñeä tam Quoác teá, HCM voøng qua AÂu Chaâu, ñeán Thaùi Lan, trôû veà Hoàng Koâng

thaùng 11-1929.

12

Taêng Tuyeát Minh Taêng Tuyeát Minh

Luùc treû Lôùn tuoåi

PHIEÂN AÂM THÖ LYÙ THUÏY GÔÛI TAÊNG TUYEÁT MINH

“Döõ muoäi töông bieät

Chuyeån thuaán nieân dö,

Hoaøi nieäm tình thaâm,

Baát ngoân töï hieåu.

Töø nhaân hoàng tieän,

Dao kyù thoán tieân,

Tyû muoäi an taâm,

Thò ngaõ da voïng,

Tònh thænh nhaïc maãu vaïn phuùc.

Chuyeát huynh Thuïy”

Taïm dòch:

“Cuøng em chia tay,

Thaám thoaùt nhaùy maét ñaõ hôn naêm,

Nhôù nhung tình saâu,

Khoâng noùi cuõng bieát .

Nay nhaân gôûi tin hoàng nhaïn,

Xa xoâi gôûi laù thö mang taám loøng,

Mong em yeân taâm,

Laø ñieàu anh troâng ngoùng,

Cuõng xin vaán an nhaïc maãu vaïn phuùc,

Ngöôøi anh vuïng veà Thuïy”

13

Trong thôøi gian naày, Lyù Thuïy vieát cho Taêng Tuyeát Minh moät laù thö, nhöng khoâng

hieåu vì sao, laù thö ñoù loït vaøo tay cô quan Maät thaùm Phaùp ôû Ñoâng Döông ngaøy 14-

8-1928. Cho ñeán thaùng 5-1950, nhìn thaáy hình HCM treân Nhaân Daân Nhaät Baùo

(Trung Hoa), Taêng Tuyeát Minh gôûi nhieàu laù thö cho HCM thoâng qua ñaïi söù Vieät

Nam ôû Baéc Kinh laø Hoaøng Vaên Hoan, nhöng ñeàu khoâng ñöôïc traû lôøi.(Hoaøng

Tranh, baøi ñaõ daãn, baùo ñaõ daãn.)

Khi caûnh saùt Hoàng Koâng baét Lyù Thuïy ngaøy 6-6-1931 taïi Cöûu Long, gaàn Hoàng

Koâng, oâng ñang soáng vôùi moät phuï nöõ Trung Hoa teân laø Li Sam. Khi Lyù Thuïy

ñeán Vaân Nam naêm 1940, töôùng Long Vaân (Lung Yun) ñaõ tìm cho oâng moät nhaân

tình ngöôøi Taøu. (Nguyeãn Theá Anh, bñd. tr. 25.)

Trong khi ñoù, töø naêm 1930, ôû Hoàng Koâng, Lyù Thuïy daïy chính trò cho Nguyeãn Thò

Minh Khai taïi truï sôû chi nhaùnh Boä Ñoâng phöông cuûa Quoác teá coäng saûn. Sau moät

thôøi gian, hai ngöôøi trôû thaønh vôï choàng, vaø khi qua Lieân Xoâ tham döï Ñaïi hoäi

Quoác teá coäng saûn ngaøy 25-7-1935, hai ngöôøi coâng khai soáng chung.(Thaønh Tín,

Veà ba oâng thaùnh, California, 1995, tr. 136.)

Nguyeãn Thò Minh Khai

Naêm 1944, HCM veà hoaït ñoäng taïi vuøng Paéc Boù, Cao Baèng. ÔÛ ñaây, HCM soáng

chung vôùi baø Ñoã Thò Laïc, bí danh "chò Thuaàn", vaø sinh haï moät ngöôøi con gaùi.

(Traàn Troïng Kim, Moät côn gioù buïi, Saøi Goøn, 1969, tr. 75.)

14

Sau cuoäc soáng chung taïm bôï vôùi Ñoã Thò Laïc, HCM bò cuoán huùt vaøo nhöõng bieán

chuyeån lòch söû cho ñeán naêm 1954, HCM veà Haø Noäi.

Taïi Haø Noäi, Boä chính trò ñaûng Lao Ñoäng (danh xöng cuûa ñaûng Coäng Saûn töø 1951)

ñaõ ñöa moät coâ gaùi thuoäc saéc toäc Nuøng ôû Cao Baèng laø Noâng Thò Xuaân (coù saùch

vieát laø Nguyeãn Thò Xuaân) veà phuïc vuï HCM naêm 1955. Luùc ñoù, HCM khoaûng 65

tuoåi vaø baø Xuaân coù leõ khoaûng treân döôùi 22 tuoåi, khaù xinh ñeïp: "Coâ Xuaân raát xinh

gaùi, da traéng noõn, mieäng töôi nhö hoa".(Vuõ Thö Hieân, Ñeâm giöõa ban ngaøy, hoài kyù

chính trò cuûa moät ngöôøi khoâng laøm chính trò, California: Nxb. Vaên Ngheä, 1997, tr.

606. (Vieát taét: VTH, sñd. tr.).

Naêm sau, baø Xuaân sinh haï moät ngöôøi con trai ñöôïc ñaët teân laø Nguyeãn Taát Trung.

Sau moät thôøi gian chung soáng, HCM sa thaûi baø Xuaân. Vieân boä tröôûng coâng an

nhaø caàm quyeàn CS laø Traàn Quoác Hoaøn ñaõ hieáp daâm baø Xuaân, roài cho ngöôøi thuû

tieâu baø Xuaân moät caùch taøn baïo. (VTH, sñd. tr. 606.)

Trong thôøi gian naày, ñaûng LÑ coøn coù yù ñònh ñöa coâ Nguyeãn Thò Phöông Mai,

tænh uyû vieân tænh Thanh Hoùa, veà Haø Noäi ñeå laøm vôï HCM. Coâ Phöông Mai ñoøi

coâng khai hoùa cuoäc hoân nhaân giöõa hai ngöôøi, thì bò töø choái, neân coâ ruùt

lui.(Nguyeãn Minh Caàn, "Theâm vaøi maåu chuyeän veà cuoäc ñôøi cuûa Hoà Chí Minh",

Theá Kyû 21, Garden Grove, soá 96, thaùng 4-1997, tt. 33-40.)

15

Naêm 1959, Ñaøo Chuù, uyû vieân thöôøng vuï boä chính trò ñaûng Coäng Saûn, Phoù thuû

töôùng chính phuû CS Trung Hoa, sang Baéc Vieät nghæ döôõng. Moät boä tröôûng trong

chính phuû Haø Noäi noùi rieâng vôùi Ñaøo Chuù raèng HCM muoán taùi hoân vôùi moät ngöôøi

vôï Quaûng Ñoâng (Trung Hoa). Ñaøo Chuù raát hoan hyû giuùp ñôõ, nhöng thuû töôùng CS

Trung Hoa laø Chu AÂn Lai ñaõ thaän troïng yeâu caàu phía Vieät Nam xem xeùt vaán ñeà

caån thaän.

Hoäi nghò do Leâ Duaån trieäu taäp ñi ñeán quyeát ñònh laø phaûi baûo veä hình töôïng HCM,

neân vieäc HCM muoán taùi hoân vôùi moät phuï nöõ Quaûng Chaâu khoâng thaønh.(Vaên trích

tuaàn baùo, soá thaùng 1-1991, Kirin (hay Jilin), Trung Hoa. Baøi baùo nhan ñeà: "Hoà

Chí Minh taèng töôûng taùi hoân". Nguyeät san Phuïng Söï, Glendale, Phoenix,

Arizona, boä môùi, soá 10, ngaøy 15-10-1996, chuïp hình vaø dòch baøi baùo sang tieáng

Vieät.)

Hoà Chí Minh cho Ñaøo Chuù bieát oâng muoán taùi hoân, coù nghóa laø oâng ta töï thuù nhaän

ñaõ keát hoân moät laàn naøo ñoù roài.

Khi Noâng Ñöùc Maïnh, bí thö ñaûng uyû ñaûng CSVN tænh Baéc Thaùi ñöôïc baàu laøm uyû

vieân döï khuyeát Trung öông ñaûng taïi Ñaïi hoäi 6 ñaûng CSVN vaøo thaùng 12-1986, ñaõ

coù dö luaän cho raèng oâng Maïnh laø con rôi cuûa HCM, ñöôïc moät gia ñình ngöôøi Taày

nuoâi naáng. Theo saùch Encyclopedia of the Vietnam War, oâng Maïnh “khoâng bao

giôø choái boû dö luaän naày”.(Spencer C. Tucker, chuû bieân, Encyclopedia of the

Vietnam War, a Political, Social, and Military History [Baùch khoa chieán tranh

Vieät Nam: Lòch söû chính trò xaõ hoäi vaø quaân söï] , taäp 2, Santa Barbara, California:

ABC-CLIO, 1998, tr. 505.)

Noâng Ñöùc Maïnh thaêng tieán raát nhanh. Trong Ñaïi hoäi ñaûng CSVN laàn thöù 9 töø 19

ñeán 22-4-2001, oâng Maïnh ñöôïc baàu laøm toång bí thö ñaûng. Dö luaän veà vieäc oâng

Maïnh laø con rôi cuûa HCM soáng trôû laïi. Kyù giaû Dominic Whiting, trong baûn tin

cuûa haõng thoâng taán Reuters, cho bieát ñaõ coù laàn cöïu ñaïi söù UÙc taïi Vieät Nam teân laø

Sue Boyd, hoûi thaúng oâng Maïnh veà dö luaän naày, caâu traû lôøi cuûa oâng Maïnh ñöôïc

moâ taû laø “löûng lô”, nghóa laø khoâng phuû nhaän maø cuõng khoâng thöøa nhaän.

16

Nhö theá huyeàn thoaïi thöù ba veà HCM, hy sinh cuoäc soáng caù nhaân, soáng ñoäc thaân

ñeå toaøn taâm toaøn yù lo vieäc nöôùc, laø moät caâu chuyeän bí maät giaáu ñaàu loøi ñuoâi. Hoà

Chí Minh coù vôï laø moät chuyeän bình thöôøng, nhöng baûn thaân HCM vaø ñaûng CS

tröôùc sau luoân luoân che ñaäy vieäc naày ñeå löøa bòp nhaân daân Vieät Nam vaø dö luaän

theá giôùi. Keát hoân, laäp gia ñình laø ñieàu chaúng coù gì xaáu xa, nhöng xöû söï taøn baïo

vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ töøng soáng vôùi mình, che ñaäy vieäc keát hoân, löøa bòp traéng trôïn

moïi ngöôøi laø ñieàu maø khoâng moät neàn luaân lyù naøo chaáp nhaän.

Sau khi HCM cheát, trong lôøi keâu goïi ñöa ra ngaøy 3-9-1969, ñaûng LÑ ñaõ vieát:

"...Cuoäc ñôøi cuûa Ngöôøi laø moät taám göông choùi loïi cuûa chuû nghóa anh huøng caùch

maïng, cuûa tinh thaàn ñoaøn keát, cuûa ñaïo ñöùc giaûn dò, khieâm toán, caàn kieäm lieâm

chính, chí coâng voâ tö..." (BNCLSÑ, tr. 160). Haõy nhìn vaøo caùch soáng cuûa HCM

ñeå bieát oâng coù phaûi laø ngöôøi "giaûn dò, khieâm toán" hay khoâng?

Tröôùc heát, cheá ñoä Haø Noäi tuyeân truyeàn raèng HCM soáng trong moät ngoâi nhaø saøn

baèng goã. Nghe chöõ "nhaø saøn", ngöôøi Vieät thöôøng lieân töôûng ñeán nhöõng ngoâi nhaø

cuûa ngöôøi mieàn nuùi, laøm baèng goã, caùch maët ñaát khoaûng moät thöôùc, phía döôùi

duøng ñeå caát giöõ duïng cuï hay nhoát gia suùc; hoaëc lieân töôûng ñeán nhöõng nhaø saøn cuûa

moät soá cö daân ven soâng hay doïc caùc keânh ñaøo.

17

Nhöõng ngoâi nhaø saøn naày raát ñôn sô, giaûn dò. AÁn töôïng giaûn dò khieán nhieàu ngöôøi

töôûng töôïng raèng ngoâi nhaø saøn cuûa HCM coù leõ cuõng theá, vaø cuõng töôûng raèng

HCM soáng raát bình daân. Thöïc teá hoaøn toaøn khoâng nhö vaäy.

Nhöõng du khaùch ñaõ töøng vieáng ngoâi nhaø saøn cuûa HCM, hoaëc nhöõng ai ñaõ töøng

nhìn ngoâi nhaø saøn naày qua phim aûnh, roài so saùnh vôùi nhaø saøn cuûa ngöôøi mieàn nuùi

hoaëc cuûa nhöõng ngöôøi soáng ven soâng, seõ coù caûm nghó khaùc. Ngoâi nhaø saøn cuûa

HCM coù veû giaûn dò moät caùch coá yù, laïi raát sang troïng, xaây döïng baèng loaïi goã cöïc

toát, trang bò ñaày ñuû theo tieän nghi thôøi ñaïi, coù ngöôøi chaêm soùc caån thaän, vaø gaàn

nhö laø nhaø nghæ maùt muøa heø, hoaëc nôi HCM ñoùn tieáp du khaùch. Nhö vaäy ngoâi

nhaø saøn cuûa HCM chæ laø loaïi trang trí maéc tieàn.

"AÙo quaàn leân saân khaáu raát quan troïng: luoân luoân giaûn dò (aùo quaàn maøu chaøm).

Ñoái vôùi Hoà cuõng nhö Staline, Mao, hoaëc Kim Nhaät Thaønh, söï giaûn dò ñöôïc nghieân

cöùu kyõ löôõng. AÙo quaàn caét may thoâ sô theo kieåu Kroutchev hoaëc Ceaucescu, bieåu

töôïng cuûa moät theá heä laõnh ñaïo coäng saûn.

18

Ñieàu ñaëc bieät cuûa Hoà trong giôùi laõnh ñaïo coäng saûn laø Hoà ñi deùp loáp (treân nguyeân

taéc caét töø loáp xe hôi) ... Coøn gì aên aûnh hôn duø laø tieàn chieán hay hieän ñaïi "Baùc" Hoà

ñi deùp loáp treân maøn aûnh."(Oliver Todd, "Huyeàn thoaïi Hoà Chí Minh", Nguyeãn

Vaên dòch, ñaêng trong saùch Hoà Chí Minh, söï thaät veà thaân theá vaø söï nghieäp, Nxb.

Nam AÙ, Paris, 1990, tr. 276.)

Sau ñaây laø moät maøn bieåu dieãn "deùp loáp" (ñeá deùp baèng voû baùnh xe hôi, sôïi deùp

baèng ruoät baùnh xe hôi), coøn ñöôïc goïi laø "deùp raâu", cuûa HCM, do moät nhaø vaên,

khi coøn ôû trong nöôùc ñaõ töøng laøm ngheà quay phim, keå laïi: "Moät laàn toâi quay caûnh

oâng [HCM] thaêm ñoàng baøo noâng daân ôû Haûi Döông, muøa heø naêm 1957. Saùng sôùm

hoâm aáy trôøi möa to, treân ñöôøng coøn laïi nhöõng vuõng nöôùc lôùn. Ñeán moät ñoaïn

ñöôøng laày loäi oâng tuït deùp, cuùi xuoáng xaùch leân. Trong oáng ngaém cuûa maùy quay

phim toâi nhìn roõ hai beân veä coû khoâng bò ngaäp. Toâi chôït hieåu: oâng khoâng ñi men veä

ñöôøng vì oâng muoán chöng ñoâi deùp."(VTH, sñd. tr. 459).

Chæ vôùi ba thöù treân ñaây (nhaø saøn, aùo quaàn, deùp raâu), HCM ñaõ chöùng toû ñuùng nhö

nhaän xeùt cuûa nhaø vaên ñaõ töøng quay phim cho HCM treân ñaây: "Trong haønh xöû oâng

[HCM] laø moät dieãn vieân kyø taøi."(VTH, sñd. tr. 459). Moät ngöôøi khaùc taän maét

chöùng kieán caûnh HCM öùng xöû ñoái ñaùp vôùi sinh vieân taïi Ñoâng Döông Hoïc Xaù ôû

Haø Noäi vaøo thaùng 10-1945, ñaõ ñöa ra nhaän xeùt: "Caûm töôûng cuûa toâi hoâm aáy ñoái

vôùi oâng [HCM] raát roõ raøng. OÂng lanh lôïi, ñoùng kòch thaät gioûi vaø chaéc chaén veà sau

naày oâng seõ khoâng thieáu thuû ñoaïn chính trò."(Buøi Dieãm, Goïng kìm lòch söû, Hoài kyù

chính trò, Paris: Cô sôû xuaát baûn Phaïm Quang Khai, 2000, tr. 68.)

Ngöôøi ngoaïi quoác cuõng thaáy ñöôïc ñieàu naày nôi HCM. Bernard Fall ñaõ vieát:

"Ngöôøi ta bieát raèng oâng Hoà laø moät kòch só coù bieät taøi ñaùnh löøa keû ñoái

thoaïi."(Bernard Fall, Les deux Viet-Nam [Hai nöôùc Vieät Nam], Paris: Nxb. Payot,

1967, tr. 102.)

Hoà Chí Minh duy nhaát chæ ñeå loä moät sôû thích phaøm tuïc raát ngöôøi, ñoù laø oâng thích

huùt thuoác thôm Hoa Kyø, ñaëc bieät laø Camel hay Lucky Strike.(Taïp chí Time, taäp

151, soá. 14, 13-4-1998, tr. 123.) Khoâng bieát ñaây laø daøn kòch ñeå chöùng toû oâng ta

cuõng bình thöôøng nhö moïi ngöôøi, hay quaû thaät oâng ta thích huùt thuoác Myõ. Daàu

sao, cuoäc soáng cuûa HCM khoâng giaûn dò nhö ngöôøi ta töôûng.

19

Trong saùch Nhöõng maåu chuyeän veà ñôøi hoaït ñoäng cuûa Hoà Chuû Tòch, Traàn Daân Tieân

(chính laø HCM) ñaõ vieát trong phaàn ñaàu saùch: "Moät ngöôøi nhö Hoà Chuû tòch cuûa

chuùng ta, vôùi ñöùc khieâm toán nhöôøng aáy vaø ñöông luùc beà boän bao nhieâu coâng vieäc,

laøm sao coù theå keå laïi cho toâi nghe bình sinh cuûa ngöôøi ñöôïc?”(tr. 9).

Moät ngöôøi duøng moät caùi teân khaùc vieát saùch, töï khen mình laø khieâm toán khoâng

muoán noùi veà mình, roài sau ñoù, suoát trong quyeån saùch laïi keå leå töï ñeà cao söï nghieäp

cuûa mình, thì khoâng bieát neân xeáp vaøo loaïi ngöôøi gì ñaây?

Cuoái saùch naày, Traàn Daân Tieân (töùc HCM) vieát: “Nhaân daân goïi Chuû tòch laø cha giaø

cuûa daân toäc, vì Hoà Chuû tòch laø ngöôøi con trung thaønh nhaát cuûa Toå quoác Vieät Nam.”

Lôøi naày cho thaáy HCM muoán gôïi yù ñeå ñöôïc ngöôøi Vieät Nam goïi oâng laø cha giaø

cuûa daân toäc, nhöng khoâng ñöôïc daân chuùng höôûng öùng, neân oâng quay qua duøng

chöõ “baùc”. ÔÛ ñaây laïi thaáy HCM thaäm khoân, vì trong cô caáu gia toäc Vieät Nam,

baùc laø anh cuûa cha, baùc lôùn hôn cha vaø ñöùng tröôùc cha trong sinh hoaït ñaïi gia

ñình, hoaëc leã nghi teá töï.

Theo Thaønh Tín, töùc Buøi Tín, cöïu ñaïi taù quaân ñoäi CS, cöïu phoù toång bieân taäp baùo

Nhaân Daân Haø Noäi, thì HCM coâng khai töï xöng laø “baùc” naêm 1945 tröôùc quaàn

chuùng, luùc ñoù oâng khoaûng 55 tuoåi.(Thaønh Tín, Hoa xuyeân tuyeát, California: Nhaân

Quyeàn, 1991, tr. 117.) Noùi chuyeän vôùi daân chuùng, trong ñoù coù caû nhöõng ngöôøi

giaø caû, ñaùng tuoåi oâng, cha, chuù, anh, chò mình maø töï xöng baùc thì xin khoûi baøn veà

tö caùch cuûa “baùc”.

Sau naêm 1975, ngöôøi mieàn Nam raát laáy laøm laï laø trong sinh hoaït thöôøng nhaät

cuõng nhö treân ñaøi phaùt thanh, caùn boä coäng saûn luoân luoân goïi nhöõng ñòch thuû chính

trò cuûa hoï baèng “thaèng”, “noù”, “haén”. Ví duï khi keå toäi nhaø vaên Tröông Töûu treân

baùo Vaên Ngheä soá 11 (Haø Noäi, 4-1958), nhaø pheâ bình vaên hoïc Hoaøi Thanh ñaõ vieát:

“ Vaãn moät loái hueânh hoang vaø bòp bôïm cuõ, noù [Tröông Töûu] laøm nhö chæ coù noù

môùi laø trieät ñeå caùch maïng. Moät maët noù boùp meùo, bòa ñaët ñeå vu khoáng…Moät maët

khaùc noù xuyeân taïc lôøi noùi cuûa caùc laõnh tuï. Noù trích daãn Maùc ñaû kích chính

quyeàn phaûn ñoäng cuõ ñeå giaùn tieáp ñaû kích chính quyeàn ta…” (NMC, sñd. tr. 32).

20

Hoaëc taùc giaû Xuaân Dung toá caùo nöõ vaên só Thuïy An Löu Thò Yeán treân baùo Thuû

Ñoâ (Haø Noäi, 23-4-1958): ”…Coù ngöôøi (hieän ñöông ôû Haø Noäi), laïi troâng thaáy

Thuïy An ngoài chung xe vôùi teân töôùng giaëc Coâ-nhi [Cogny], aáy laø chöa keå coù tin noù

vaøo Saøi Goøn roài trôû ra Haø Noäi, moät thaùng tröôùc khi tieáp quaûn... Giaûi phoùng thuû ñoâ,

nhieàu ngöôøi laï luøng vì söï coù maët cuûa con naày.” (NMC, sñd. tr. 30).

Sau ñaây laø lôøi giaûi thích cuûa moät nhaø vaên ñaõ töøng soáng döôùi thôøi HCM: "Caùch

goïi thaèng, con trong ngoân ngöõ chính trò coù coäi nguoàn cuûa noù. Noù xuaát hieän vaøo

cuoái cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp. Chính oâng Hoà Chí Minh duøng caùch goïi naøy

trong nhöõng cuoäc noùi chuyeän vôùi caùn boä vaø trong nhöõng baøi vieát treân baùo Cöùu

Quoác: thaèng Myõ, thaèng Phaùp, thaèng Xihanuùc, thaèng Lyù Quang Dieäu, thaèng Maêng-

deùt Phraêng... Theo göông oâng, veà sau ngöôøi ta goïi baát kyø keû thuø chính trò naøo cuõng

baèng thaèng heát: thaèng Baûo Ñaïi, thaèng Dieäm, thaèng Khaùnh, thaèng Kyø, thaèng

Thieäu." (VTH, sñd. tr. 265).

Chaúng nhöõng thieáu kính troïng vôùi ngöôøi ñang soáng, HCM coøn toû ra thieáu leã ñoä

ñoái vôùi nhöõng ngöôøi tröôùc oâng haøng maáy traêm naêm. Haõy ñoïc nhöõng caâu thô cuûa

HCM qua baøi "Ngaãu höùng" oâng vieát vaøo dòp vieáng ñeàn thôø Höng Ñaïo Ñaïi Vöông

Traàn Quoác Tuaán (1226-1300) khoaûng tröôùc naêm 1950:

"Baùc anh huøng, toâi cuõng anh huøng,

Toâi, baùc cuøng chung nghieäp kieám cung.

Baùc thaéng quaân Nguyeân thanh kieám baïc,

Toâi tröø giaëc Phaùp ngoïn côø hoàng.

Baùc ñöa moät nöôùc qua noâ leä

Toâi daét naêm chaâu ñeán ñaïi ñoàng.

Baùc coù linh thieâng cöôøi moät tieáng

Raèng toâi caùch maïng ñaõ thaønh coâng."

(Phaïm Caây Traâm, "Veà baøi thô vieáng ñeàn thôø Ñöùc Traàn Höng Ñaïo cuûa oâng

Hoà", nguyeät san Theá kyû 21, California, soá 136, thaùng 8-2000, tr. 8.)

Trong luùc ñaéc yù, HCM ñaõ ñeå loä caùi "toâi" quaù lôùn cuûa oâng, töï phong mình laø anh

huøng, töï suøng baùi mình theo chuû nghóa suøng baùi caù nhaân khoâng khaùc gì Stalin ôû

Lieân Xoâ. ÔÛ ñaây caàn chuù yù caùc caùch chôi chöõ cuûa HCM:

21

1) OÂng ta goïi Ñöùc Traàn Höng Ñaïo baèng “baùc”, xöng “toâi”. Trong caùch noùi cuûa

ngöôøi Vieät, ñaëc bieät cuûa ngöôøi Baéc, goïi moät ngöôøi khaùc baèng “baùc”, vaø xöng

“toâi”, coù nghóa laø hai ngöôøi ngang haøng nhau, vaø chöõ “baùc” laø goïi theá cho con

cuûa mình.

2) Ñöùc Traàn Höng Ñaïo thaéng quaân Nguyeân baèng thanh kieám baïc, töôïng tröng

cho söùc maïnh voõ löïc trong khi Ñöùc Traàn Höng Ñaïo laø ngöôøi ñaõ duøng taâm ñöùc

ñeå ñoaøn keát toaøn boä löïc löôïng daân Vieät khaùng Nguyeân vaø khoâng bao giôø Ngaøi

töï keå coâng söùc cuûa mình; coøn HCM töï khoe raèng chính oâng ta laø ngöôøi coù

coâng tröø giaëc Phaùp baèng ngoïn côø hoàng, töùc laø baèng chuû nghóa coäng saûn, chöù

khoâng phaûi nhaân daân Vieät Nam ñaõ chieán thaéng ngöôøi Phaùp. Hoà Chí Minh coøn

coù tham voïng cöïc lôùn laø ñöa naêm chaâu tieán ñeán ñaïi ñoàng, theo chöõ nghóa coäng

saûn laø tieán leân chuû nghóa xaõ hoäi. Nhö theáø oâng muoán vöôït qua luoân caùc baäc

thaày cuûa oâng nhö Mao Traïch Ñoâng vaø Stalin. Coù leõ vì boäc loä quaù roõ tính suøng

baùi caù nhaân maø baøi thô ñöôïc phoå bieán moät thôøi gian roài khoâng ñöôïc in laïi vaø

chìm luoân neân ít ngöôøi bieát ñeán. Töï phong mình laø anh huøng ñaõ laø chuyeän

laï, goïi moät vó nhaân lòch söû soáng tröôùc ñaây hôn 600 naêm baèng "baùc" laø moät

söï voâ leã laï luøng chöa bao giôø xaûy ra trong lòch söû Vieät Nam.

Khi Quoác söû quaùn trieàu Nguyeãn trình Khaâm ñònh Vieät söû thoâng giaùm cöông muïc

leân vua Töï Ñöùc (trò vì 1848-1883) duyeät, trong khung caûnh xaõ hoäi quaân chuû, vua

laø con trôøi (thieân töû), ñaïi dieän Trôøi ñeå trò vì thieân haï, vua Töï Ñöùc ñaõ pheâ bình

nhieàu nhaân vaät lòch söû, ñoâi khi vôùi lôøi leõ gay gaét, nhöng chöa bao giôø nhaø vua coù

ngoân ngöõ soã saøng thieáu leã ñoä nhö HCM. Hoà Chí Minh töôûng raèng goïi Traàn Höng

Ñaïo baèng "baùc" laø coù theå töï naâng mình leân ngang taàm vôùi ngöôøi xöa, nhöng

ngöôïc laïi nhöõng lôøi naày cho thaáy hoá caùch bieät lôùn lao giöõa moät vò thaùnh vaø moät

keû töï phuï hôïm mình.

Chaúng nhöõng theá, ngöôøi Vieät Nam xöng tuïng Ñöùc Traàn Höng Ñaïo laø thaùnh, neân

caùch xöng hoâ cuûa HCM xuùc phaïm ñeán caû nieàm tin cuûa daân chuùng Vieät Nam.

Neáu noùi raèng baøi thô naày laø "thô khaåu khí", thì caøng thaáy "khaåu khí" cuûa HCM

chaúng khieâm cung tyù naøo.

22

Moät phaùt hieän thuù vò cuûa moät nhaø vaên thuôû nhoû ñaõ töøng soáng gaàn guõi vôùi HCM

laø: HCM ñaõ töøng oâm moäng laøm vua. "OÂng mô thaáy cöôõi roàng leân thöôïng giôùi,

sao vaøng naêm caùnh moäng hoàn quanh. Con roàng, ai cuõng bieát, laø bieåu töôïng cuûa

nhaø vua. OÂng mô cöôõi noù thì oâng ñaâu phaûi laø moät ngöôøi trong chuùng ta. Than oâi,

luõ daân thöôøng chuùng ta laøm gì coù nhöõng giaác mô nhö theá. Chuùng ta chæ mô thaáy

cöôõi boø, cöôõi traâu, cöôõi ngöïa. Sang laém thì cöôõi bình bòch [xe gaén maùy] laø cuøng.

Leõ ra toâi phaûi hieåu sôùm hôn môùi phaûi: baùc Hoà cuûa toâi töø luùc ñang phaûi soáng laån luùt

ñeå laøm caùch maïng ñaõ oâm aáp moäng öôùc laøm vua.” (VTH, sñd. tr. 458)

Hoà Chí Minh laø chuû tòch mieàn Baéc, oâng coù quyeàn soáng moät caùch tieän nghi ñaày ñuû

ñeå laøm vieäc; thaäm chí oâng coù quyeàn taän höôûng moïi laïc thuù treân ñôøi sau khi ñaõ

daøy coâng cöïc khoå tranh ñaáu; oâng coù quyeàn löïc to lôùn cuûa moät chuû tòch nhaø nöôùc

CS ñoäc taøi; oâng coù theå vöôït qua luaät phaùp ra leänh sinh saùt moïi ngöôøi; oâng coù theå

laøm baát cöù vieäc gì oâng muoán döôùi cheá ñoä ñoäc taøi; nhöng noùi raèng HCM laø ngöôøi

"giaûn dò khieâm toán" laø ñieàu hoaøn toaøn sai söï thaät.

Nguyeãn Sinh Khieâm (Caû Khieâm)

hay Nguyeãn Taát Ñaït (Anh cuûa HCM)

(Nguoàn: Daniel Heùmery, sñd. tr. 132.)

23

Chöông 4

HUYEÀN THOAÏI ÑOAØN KEÁT DAÂN TOÄC

Hoà Chí Minh luoân luoân hoâ haøo ñoaøn keát daân toäc. Moät trong nhöõng khaåu hieäu öng

yù cuûa HCM laø "ñoaøn keát, ñoaøn keát, ñaïi ñoaøn keát; thaønh coâng, thaønh coâng ñaïi

thaønh coâng." Hoà Chí Minh ñöa ra khaåu hieäu naày trong hoäi nghò ngaøy 3-3-1951,

hôïp nhaát hai maët traän cuûa ñaûng Coäng Saûn laø Maët traän Vieät Minh vaø Maët traän

Lieân Vieät. (Ban Nghieân cöùu Lòch söû ñaûng trung öông (BNCLSÑ), Chuû tòch Hoà

Chí Minh, tieåu söû vaø söï nghieäp, in laàn thöù tö (coù xem laïi vaø boå sung), Haø Noäi:

Nxb. Söï Thaät, 1975, tr. 110.) Sau ñaây laø caùc caùch thöùc ñoaøn keát cuûa HCM vaø

ñaûng CSVN.

ÑOAØN KEÁT LAØ TIEÂU DIEÄT TAÁT CAÛ

NHÖÕNG NGÖÔØI BAÁT ÑOÀNG CHÍNH KIEÁN BAÁT CÖÙ GIAÙ NAØO:

Khoaûng giöõa thaùng 11-1924, HCM, luùc ñoù coù teân laø Lyù Thuïy, ñaùp taøu töø

Vladivostok (mieàn vieãn ñoâng Lieân Xoâ) ñi Quaûng Chaâu (Trung Hoa) vôùi vai troø

beà ngoaøi laø thoâng ngoân cuûa phaùi boä coá vaán Borodin beân caïnh chính phuû Toân Daät

Tieân trong thôøi kyø lieân minh quoác coäng ñaàu tieân ôû Trung Hoa. Ñeán Quaûng Chaâu,

Lyù Thuïy baét ñaàu gaây döïng cô sôû ñaûng CSVN.

Nhaø laõnh ñaïo caùch maïng Vieät Nam uy tín nhaát ôû Trung Hoa thôøi baáy giôø laø Phan

Boäi Chaâu. Ñeå giaønh laáy toå chöùc cuûa Phan Boäi Chaâu, moät trong nhöõng vieäc laøm

ñaàu tieân cuûa Lyù Thuïy ôû Quaûng Chaâu laø baùn tin töùc cho Phaùp baét Phan Boäi Chaâu

khi cụ Phan ñi töø Haøng Chaâu ñeán Thöôïng Haûi ngaøy 1-7-1925.(Töôûng Vónh Kính,

Nhaát caù Vieät Nam daân toäc chuû nghóa ñích nguïy trang gia û, Ñaøi Baéc: Nxb. Truyeän

Kyù Vaên Hoïc, 1972, baûn dòch cuûa Thöôïng Huyeàn, Hoà Chí Minh taïi Trung Quoác,

California: Nxb. Vaên Ngheä, 1999, tt. 84-85.)

Chaúng nhöõng chæ moät mình Phan Boäi Chaâu, maø nhöõng caùn boä caùch maïng naøo

khoâng veà phe Lyù Thuïy, ñeàu bò Lyù Thuïy baùn tin cho Phaùp baét treân ñöôøng trôû veà

Vieät Nam hoaït ñoäng.(3) Töø ñoù, nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng caùch maïng ôû Trung Hoa

thieáu ngöôøi laõnh ñaïo, daàn daàn ngaû theo nhoùm CS cuûa Lyù Thuïy.

24

Trong cuoäc toång khôûi nghóa cuûa Vieät Nam Quoác Daân Ñaûng naêm 1930, caùc ñaûng

vieân CS aùp duïng ñuùng saùch vôû cuûa Lyù Thuïy, raûi truyeàn ñôn taïi Haø Noäi toá caùo

Quoác Daân Ñaûng seõ taán coâng Baéc Kyø ñeå Phaùp ñeà phoøng vaø luøng baét caùc ñaûng

vieân QDÑ. Nguyeãn Thò Giang ñöa caùc tôø truyeàn ñôn naày cho Nguyeãn Thaùi Hoïc

xem, nhöng vôùi taám loøng nhieät thaønh yeâu nöôùc, Nguyeãn Thaùi Hoïc vaãn khoâng tin

laø nhöõng ñaûng phaùi caùch maïng Vieät Nam cuøng choáng Phaùp, laïi coù theå ngaàm haïi

nhau nhö theá.(Hoaøng Vaên Ñaøo, Vieät Nam Quoác Daân Ñaûng, taùi baûn kyø 2, Saøi Goøn,

1970, tt. 108, 261.)

Chaúng nhöõng tieâu dieät nhöõng ngöôøi khoâng cuøng chính kieán ñeå tranh giaønh quyeàn

löïc, HCM coøn trieät haï ngay caû nhöõng ngöôøi trong ñaûng CS maø coù theå caïnh

tranh vò theá laõnh ñaïo cuûa oâng ta. Ví duï ñieån hình nhaát laø trong vuï Xöù uyû coäng

saûn Nam Boä noåi daäy naêm 1940, laõnh ñaïo ñaûng CSÑD, ñöùng ñaàu laø HCM, ñaõ nhôø

tay ngöôøi Phaùp thanh toaùn nhoùm laõnh ñaïo CSn ôû trong Nam, trong ñoù coù caùc

nhaân vaät ñaõ töøng du hoïc Lieân Xoâ nhö Phan Ñaêng Löu, Nguyeãn Thò Minh Khai,

Haø Huy Taäp.(Do nhaø vaên Nguyeãn Ñöùc Laäp keå laïi ngaøy 30-4-2001. OÂng Laäp laø

con cuûa nhaø baùo Hoàng Tieâu vaø nöõ vaên só Tuøng Long. OÂng ñaõ xuaát baûn nhieàu tieåu

thuyeát ôû trong nöôùc vaø ôû haûi ngoaïi. OÂng Laäp nghe song thaân vaø nhöõng nhaø caùch

maïng laõo thaønh mieàn Nam keå laïi söï kieän treân.)

Ngoaøi ra HCM kieám caùch haï taàng coâng taùc vaø loaïi boû daàn daàn nhöõng ngöôøi coù

theå caïnh tranh vôùi oâng ta trong ñaûng CS nhö tröôøng hôïp Traàn Vaên Giaøu (cuõng ñaõ

töøng du hoïc Lieân Xoâ), nhaém ñoäc chieám quyeàn löïc trong ñaûng CS. Ñieàu naày

chöùng toû ngay trong noäi boä ñaûng CS, HCM cuõng khoâng ñoaøn keát, maø chæ nhaém

laøm sao taäp trung quyeàn löïc vaøo tay caù nhaân oâng ta maø thoâi.

Naêm 1945, Nhaät Baûn thaát traän vaø ñaàu haøng Ñoàng minh. Taïi hoäi nghò Potsdam

(thò traán ngoaïi oâ Berlin), ñaïi dieän caùc nöôùc Ñoàng minh ñöa ra toái haäu thö ngaøy

26-7-1945 cho Nhaät, theo ñoù quyeát ñònh veà vaán ñeà Ñoâng Döông nhö sau: quaân

ñoäi Nhaät seõ bò giaûi giôùi do ngöôøi Trung Hoa (Quoác Daân Ñaûng) ôû phía baéc vó

tuyeán 16, vaø do ngöôøi Anh ôû phía nam vó tuyeán 16. Toái haäu thö khoâng noùi ai seõ

caàm quyeàn sau khi quaân ñoäi Nhaät bò giaûi giôùi.

25

Lôïi duïng khoaûng troáng chính trò naày, Maët traän Vieät Nam Ñoäc Laäp Ñoàng Minh

Hoäi, goïi taét laø Vieät Minh, goàm noøng coát laø ñaûng vieân CS, toå chöùc cöôùp chính

quyeàn. Vieät Minh ñaõ gieát haïi vaø thuû tieâu voâ soá ngöôøi yeâu nöôùc khoâng ñi theo

chuû tröông ñöôøng loái cuûa Vieät Minh. Nhöõng teân tuoåi lôùn ñeàu bò Vieät Minh gieát

haïi nhö Phaïm Quyønh, Ngoâ Ñình Khoâi, Taï Thu Thaâu, Buøi Quang Chieâu, Phan

Vaên Huøm, Tröông Töû Anh, Huyønh Phuù Soå, Khaùi Höng ...

Vieät Minh thuû tieâu haøng loaït caùc ñaûng vieân Quoác Daân Ñaûng, caùc nhaø trí thöùc

khaùc, vaø haøng ngaøn tín ñoà ñaïo Cao Ñaøi. Trong "Baïch thö" Cao Ñaøi giaùo coâng boá

taïi San Bernardino ngaøy 9-4-1999, vò ñaïi dieän ñaïo Cao Ñaøi laø Ngoïc Saùch Thanh

cho bieát raèng taïi Quaûng Ngaõi, chæ trong ba tuaàn leã keå töù 19-8-1945, Vieät Minh saùt

haïi vaø choân soáng 2791 chöùc saéc, chöùc vieäc, vaø tín höõu Cao Ñaøi giaùo.

Vieät Minh thuû tieâu taát caû nhöõng ai khoâng theo chuû nghóa CS vaø coù theå tranh

quyeàn vôùi Vieät Minh, töø trung öông, ôû caùc thaønh phoá lôùn, ñeán nhöõng ñôn vò nhoû

nhaát ôû caùc laøng xaõ, duø hoï laø nhöõng ngöôøi yeâu nöôùc hay laø nhöõng nhaân taøi cuûa ñaát

nöôùc. Vieät Minh goïi haønh ñoäng naày laø “gieát tieàm löïc”, töùc gieát nhöõng ngöôøi coù

tieàm löïc nguy hieåm cho CSveà sau.

Nhö vaäy, yù nghóa thöù nhaát veà vieäc ñoaøn keát vaø lieân hieäp ñoái vôùi HCM vaø ñaûng

CS, laø söï saùp nhaäp hay tieâu dieät taát caû caùc phe nhoùm hay caù nhaân ñoái laäp vôùi CS,

hoaëc ngay vôùi nhöõng ngöôøi CS neáu hoï coù haïi cho quyeàn löïc caù nhaân cuûa HCM,

baèng baát cöù giaù naøo, baèng baát cöù phöông tieän naøo, ñeå chæ coøn laïi nhöõng ai chòu

"ñoaøn keát" chaáp nhaän vaâng phuïc CS. Chæ khi naøo thaát theá, gaëp nhieàu trôû löïc,

HCM vaø ñaûng CS môùi söû duïng caùch ñoaøn keát thöù hai.

ÑOAØN KEÁT LAØ TAÏM THÔØI NHÖÔÏNG BOÄ,

LIEÂN MINH GIAI ÑOAÏN ÑEÅ VÖÔÏT KHOÙ KHAÊN:

Cuõng trong naêm 1945, sau khi laäp chính phuû ñaàu tieân ngaøy 2-9, goàm ñaïi ña soá

ñaûng vieân CS, HCM gaëp nhieàu trôû ngaïi. Ngöôøi Phaùp theo chaân ngöôøi Anh ñeán

Ñoâng Döông, vaø töø töø tieán ra Baéc. Ngöôøi Trung Hoa (Quoác Daân Ñaûng) töø bieân

giôùi tieán xuoáng Haø Noäi theo thoûa öôùc Potsdam.

26

Nhöõng ñaûng phaùi caùch maïng Vieät Nam nhö Vieät Nam Quoác Daân Ñaûng (Vieät

Quoác), Vieät Nam Caùch Maïng Ñoàng Minh Hoäi (Vieät Caùch) keùo quaân veà nöôùc.

Hoà Chí Minh ñaønh phaûi nhöôïng boä, tuyeân boá giaûi taùn ñaûng CSÑD ngaøy 11-11-

1945, thöïc chaát laø ñaûng CS ruùt vaøo hoaït ñoäng bí maät. Hoà Chí Minh thay theá ñaûng

CSÑD baèng hoäi Nghieân Cöùu Chuû Nghóa Maùc do cöïu toång bí thö ñaûng laø Tröôøng

Chinh laøm chuû tòch. (Chính Ñaïo, Vieät Nam nieân bieåu, taäp A: 1939-1946, Houston:

Nxb. Vaên Hoùa, tt. 286-287.)

Hoà Chí Minh toå chöùc toång tuyeån cöû ngaøy 6-1, vaø thaønh laäp chính phuû lieân hieäp

ngaøy 2-3-1946 goàm caû nhöõng laõnh tuï Vieät Caùch vaø Vieät Quoác nhö Nguyeãn Haûi

Thaàn, Tröông Ñình Tri, Nguyeãn Töôøng Tam, Vuõ Hoàng Khanh, Chu Baù Phöôïng,

Nghieâm Keá Toå ... Ngay sau khi kyù keát ñöôïc vôùi Phaùp Hieäp ñònh Sô boä ngaøy 6-3,

taïm hoøa hoaõn vôùi Phaùp, vaø mua chuoäc ñöôïc caùc töôùng laõnh Trung Hoa ñeå hoï ruùt

quaân veà nöôùc eâm thaém vaøo thaùng 6-1946, nghóa laø vöøa thoaùt qua ñöôïc khoù khaên

ñoái ngoaïi, HCM quay qua thaúng tay loaïi boû ngay caùc laõnh tuï khoâng phaûi laø Vieät

Minh ra khoûi chính phuû, khuûng boá, gieát haïi nhaân vieân caùc ñaûng phaùi quoác gia,

nuoát chöûng nhöõng keû ñaõ töøng lieân hieäp vôùi Vieät Minh.

Saùch löôïc naày ñöôïc öùng duïng theâm moät laàn nöõa vôùi Maët Traän Giaûi Phoùng Mieàn

Nam thaønh laäp ngaøy 20-12-1960. Luùc ñaàu, Maët traän naày goàm moät soá ñaûng vieân

ñaûng LÑ laøm noøng coát vaø moät soá ngöôøi choáng cheá ñoä Ngoâ Ñình Dieäm. Sau ñoù,

nhöõng ngöôøi khoâng thuoäc ñaûng LÑ bò loaïi daàn cho ñeán khi Maët traän chæ coøn laïi

nhöõng ngöôøi cuûa ñaûng LÑ maø thoâi.

Nhöõng ngöôøi tröôùc ñaây baát ñoàng chính kieán, nhöng khi gaëp HCM vaø ñaûng CS

(hay ñaûng LÑ), chòu khuaát phuïc vaø chòu ñi theo HCM thì ñöôïc söû duïng trong

nhöõng giai ñoaïn vaø hoaøn caûnh caàn thieát. Ví duï Traàn Huy Lieäu, chuû buùt Ñoâng

Phaùp Thôøi Baùo (1925-1927), chi boä tröôûng chi boä ñaëc bieät cuûa Vieät Nam Quoác

Daân Ñaûng ôû Saøi Goøn, bò Phaùp baét ñaøy Coân Ñaûo trong naêm naêm. Maõn haïn tuø, oâng

ra Baéc naêm 1935 vaø gia nhaäp ñaûng CSÑD naêm 1936. Naêm 1939, oâng bò Phaùp baét

trôû laïi, ñaøy ñi Sôn La, roài an trí naêm 1942 ôû Thaùi Nguyeân, vaø Yeân Baùi.

27

Naêm 1945, Traàn Huy Lieäu troán veà Haø Noäi laøm baùo Cöùu Quoác cuûa Vieät Minh

trong voøng bí maät. Khi Vieät Minh cöôùp quyeàn ngaøy 2-9, oâng ñöôïc HCM giao

laøm boä tröôûng boä Tuyeân truyeàn trong chính phuû Vieät Minh ñaàu tieân. OÂng ñöôïc

cöû laøm tröôûng phaùi ñoaøn Vieät Minh goàm caû Nguyeãn Löông Baèng vaø Cuø Huy

Caän, vaøo Hueá chöùng kieán vieäc thoaùi vò cuûa vua Baûo Ñaïi taïi cöûa Ngoï Moân ngaøy

30-8-1945.

Hoà Chí Minh giao cho Traàn Huy Lieäu laøm boä tröôûng boä Tuyeân truyeàn khoâng phaûi

vì tín nhieäm Traàn Huy Lieäu maø vì HCM caàn uy tín chính trò cuûa oâng, voán laø chi

boä tröôûng chi boä ñaëc bieät Quoác Daân Ñaûng taïi Saøi Goøn. Hoà Chí Minh giao cho

oâng ta laøm tröôûng phaùi ñoaøn trong vieäc chöùng kieán leã thoaùi vò cuûa vua Baûo Ñaïi,

ñeå trong tröôøng hôïp xaûy ra nhöõng phaûn ñoái gì thì Traàn Huy Lieäu vaø Quoác Daân

Ñaûng phaûi chòu traùch nhieäm, trong khi Nguyeãn Löông Baèng, bí danh Sao Ñoû, tuoåi

ñaûng cao hôn raát nhieàu so vôùi Traàn Huy Lieäu. Hoà Chí Minh söû duïng Traàn Huy

Lieäu ñeå tuyeân truyeàn cho caùi goïi laø chính saùch ñoaøn keát ñaûng phaùi cuûa Vieät

Minh, nhaém loâi cuoán quaàn chuùng theo hoï, nhaát laø loâi cuoán caùc ñaûng vieân Quoác

Daân Ñaûng. Luùc baáy giôø do nhöõng hy sinh to lôùn cuûa Nguyeãn Thaùi Hoïc vaø caùc

ñoàng chí, Quoác Daân Ñaûng raát coù uy tín chính trò treân toaøn quoác. Khi ñaõ qua khoûi

giai ñoaïn caàn thieát, naêm 1946, HCM cöû Traàn Huy Lieäu laøm uyû vieân thöôøng tröïc

Quoác Hoäi. Cuoái cuøng, naêm 1953, Traàn Huy Lieäu trôû thaønh tröôûng ban Nghieân

cöùu Söû Ñòa cuûa nhaø caàm quyeàn coäng saûn, moät chöùc vuï khoâng coù quyeàn haønh.

Khoâng chæ rieâng tröôøng hôïp Traàn Huy Lieäu, maø coøn nhieàu nhaân vaät tieáng taêm

khaùc cuõng rôi vaøo tröôøng hôïp oâng, nhö Huyønh Thuùc Khaùng, Phan Anh, Nguyeãn

Phöông Thaûo (töùc töôùng Nguyeãn Bình), Nguyeãn Höõu Thoï ...

Nhö theá, yù nghóa thöù hai cuûa vieäc ñoaøn keát vôùi HCM coù nghóa laø quy thuaän HCM,

theo ñuoâi ñaûng Coäng Saûn vaø laøm buø nhìn trong nhöõng thôøi ñieåm caàn thieát cho

HCM, hay noùi caùch khaùc laø chæ ñöôïc HCM lieân minh giai ñoaïn. Thöû kieåm ñieåm

danh saùch nhöõng laõnh tuï coäng saûn töø tröôùc ñeán nay, chæ nhöõng ngöôøi gia nhaäp

ñaûng CS ngay töø khi böôùc vaøo hoaït ñoäng chính trò, thuoäc thaønh phaàn trung kieân

môùi naém giöõ thöïc quyeàn. Nhöõng ngöôøi ñaõ theo caùc ñaûng khaùc roài sau ñoù gia

nhaäp ñaûng CS, hoaëc nhöõng ngöôøi ngoaøi ñaûng maø coù coâng lao, chæ giöõ nhöõng chöùc

vuï töôïng tröng maø thoâi, nhö Nguyeãn Höõu Thoï, Nguyeãn Thò Bình ...

28

* Ñoaøn keát laø söï vaâng phuïc tuyeät ñoái laõnh ñaïo ñaûng: Ngaøy 2-9-1969, HCM

qua ñôøi taïi Haø Noäi. Trong di chuùc, HCM nhaén nhuû vôùi caùc ñaûng vieân ñaûng CS:

"...Caùc ñoàng chí töø trung öông ñeán caùc chi boä phaûi giöõ gìn söï ñoaøn keát nhaát trí cuûa

ñaûng nhö giöõ gìn con ngöôi cuûa maét mình..."(BNCLSÑ, sñd. tr. 172) Vaäy söï

"ñoaøn keát nhaát trí" trong noäi boä ñaûng laø gì?

Trong sinh hoaït ñaûng CS (hay ñaûng LÑ), khi caùc caáp laõnh ñaïo ñöa ra nhöõng vaán

ñeà thaûo luaän, neáu moät ñaûng vieân trình baøy nhöõng yù kieán caáp tieán môùi meû, thì

ñöôïc laõnh ñaïo goïi laø "thaønh phaàn xeùt laïi". Ngöôïc laïi, coù nhöõng ñaûng vieân khoâng

muoán thöïc hieän caùc cuoäc caûi ñoåi quan troïng, thì ñöôïc ñaùnh giaù laø "baûo thuû, trì

treä". Noùi moät caùch khaùc, baát cöù ai coù yù kieán gì cuõng ñeàu bò chuïp muõ laø taû khuynh

hoaëc höõu khuynh, leäch laïc hoaëc xeùt laïi, tröø yù kieán cuûa laõnh ñaïo ñaûng. Ñaûng vieân

chæ coøn moät giaûi phaùp duy nhaát laø gaät ñaàu vaâng leänh thöôïng caáp.

Nhö vaäy, ñoaøn keát “nhaát trí” trong noäi boä ñaûng CS laø söï tuyeät ñoái vaâng phuïc vaø

trung thaønh cuûa ñaûng vieân ñoái vôùi laõnh ñaïo ñaûng. Neáu khoâng vaâng phuïc laõnh

ñaïo ñaûng, keát quaû nheï nhaát laø söï truø daäp, kyû luaät, vaø naëng nhaát laø thanh tröøng. ÔÛ

Vieät Nam ngaøy nay coù moät caâu thaønh ngöõ veà söï ñoaøn keát cuûa CS: "Ñaûng goïi thì

daï, ñaûng khoâng goïi thì khoâng daï. Ñaûng goïi maø khoâng daï khoâng ñöôïc, ñaûng khoâng

goïi maø daï cuõng khoâng ñöôïc." Noùi traéng ra, yù nghóa thöù ba cuûa söï ñoaøn keát theo

quan ñieåm CS coù nghóa laø phaûi chòu söï laõnh ñaïo ñoäc taøi, ñoäc ñaûng, vaø tuyeät ñoái

vaâng phuïc trung kieân vôùi laõnh tuï ñaûng CS. Ñieàu naày ñöa ñeán moät keát quaû taïi haïi

laø caùc ñaûng vieân bò xô cöùng trí oùc, seõ khoâng coøn saùng kieán ñeå laøm vieäc.

Ñieåm ñaëc bieät laø HCM vaø ñaûng CS chaáp nhaän moät ngöôøi tröôùc ñaây ñaõ töøng

choáng ñoái hoï, nhöng khi ñaõ theo hoï thì phaûi vaâng phuïc tuyeät ñoái. Ngöôïc laïi,

HCM vaø ñaûng CS khoâng bao giôø chaáp nhaän nhöõng ngöôøi tröôùc ñaây ñaõ töøng gia

nhaäp ñaûng, maø sau ñoù laïi coù yù muoán caûi caùch theo chieàu höôùng nhaân baûn, daân

chuû, töï do, duø vaãn tuaân phuïc ñaûng vaø chuû nghóa xaõ hoäi. Nhöõng ngöôøi naày cuõng bò

coi laø keû thuø vaø chaéc chaén bò loaïi boû. Ñoù laø tröôøng hôïp Nguyeãn Höõu Ñang, Traàn

Daàn, Hoaøng Minh Chính, Nguyeãn Thanh Giang, Traàn Ñoä, Haø Só Phu...

29

Coù leõ cuõng neân theâm moät ñieåm nöõa raát deã thaáy trong lòch söû, laø ñaûng CS (hay

ñaûng LÑ) khoâng bao giôø toân troïng nhöõng hieäp öôùc quoác teá do hoï kyù keát.

Hieäp öôùc laø giaûi phaùp thoûa thuaän giöõa caùc beân veà moät cuoäc tranh chaáp, cuõng coù

nghóa laø moät söï giaûi hoøa giöõa caùc beân, böôùc ñaàu ñeå tieán daàn daàn ñeán söï ñoaøn keát

thoáng nhaát. Ñoái vôùi ñaûng CS, kyù keát hieäp öôùc chæ laø ñaùnh löøa dö luaän, taïm ngöng

tranh chaáp, nhaém döôõng söùc vaø cuûng coá noäi boä, ñeå roài tieáp tuïc baønh tröôùng.

Ví duï roõ neùt nhaát laø hieäp ñònh Geneøve ngaøy 20-7-1954 vaø hieäp ñònh Paris ngaøy

27-1-1973. Ñaûng CS (hay ñaûng LÑ) kyù keát hai hieäp öôùc naày vôùi söï chöùng

kieán cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi, maø hoï coøn traéng trôïn vi phaïm, xeù boû hieäp

öôùc, huoáng gì laø söï cam keát giöõa hoï vôùi nhöõng caù nhaân hay nhöõng ñoaøn theå

ngöôøi Vieät khaùc. Do ñoù, hoøa giaûi, lieân hieäp vaø ñoaøn keát vôùi coäng saûn tröôùc sau

cuõng seõ bò coäng saûn kieám caùch khoáng cheá vaø hoaøn toaøn maát töï do. Nhöõng ai

muoán hoøa hôïp, lieân hieäp, ñoaøn keát vôùi coäng saûn, neân nhôù caâu noùi baát huû cuûa

HCM vôùi Daniel Gueùrin trong moät laàn gaëp maët ôû Paris: "... Taát caû nhöõng ai khoâng

theo ñöôøng loái cuûa toâi ñeàu seõ bò beû gaõy..."(Jean Lacouture, Ho Chi Minh, Peter

Wiles dòch töø tieáng Phaùp qua tieáng Anh, Harmondsworth: Nxb. Penguin Books,

1969, p. 130.)

ÑOAØN KEÁT LAØ VAÉT CHANH BOÛ VOÛ:

Luùc Vieät Minh coäng saûn phaùt ñoäng chieán tranh choáng Phaùp, nhieàu ngöôøi yeâu

nöôùc ñöùng leân höôûng öùng coâng cuoäc khaùng chieán. Chaúng nhöõng nhieàu thanh nieân

leân ñöôøng theo tieáng goïi cuûa queâ höông, maø nhöõng ngöôøi ôû laïi haäu phöông cuõng

coá gaéng ñem taøi vaät uûng hoä coâng cuoäc ñaáu tranh choáng Phaùp. Vieät Minh ñaõ xöng

tuïng nhöõng ngöôøi naày laø nhöõng nhaøø "haèng taâm haèng saûn"(coù loøng vaø coù cuûa).

Moät khi taïm ñöùng vöõng, vaø nhaát laø khi ñöôïc Trung Coäng vieän trôï aøo aït töø naêm

1951 trôû ñi, CS môû Cuoäc caûi caùch ruoäng ñaát keùo daøi trong nhieàu naêm, vaø quay

maët vôùi nhöõng keû ñaõ nuoâi döôõng mình töø khi coøn tröùng nöôùc, coi hoï nhö keû thuø,

toá caùo nhöõng noâng daân "haèng taâm haèng saûn" laø ñòa chuû, ñaáu toá, ñaùnh ñaäp, haønh

haï vaø gieát hoï maø khoâng cho choân xaùc.

30

Baø Nguyeãn Thò Naêm (töùc baø Caùt Hanh Long) ôû huyeän Ñoàng Hyû, tænh Thaùi

Nguyeân coù nhaø laøm caên cöù giao lieân, ñaõ nuoâi nhieàu caùn boä cao caáp qua laïi cô sôû

naày, töø HCM, ñeán Tröôøng Chinh, Phaïm Vaên Ñoàng, Nguyeãn Duy Trinh, Hoaøng

Quoác Vieät; theá maø baø laø moät trong nhöõng ngöôøi ñaàu tieân bò ñaáu toá trong caûi caùch

ruoäng ñaát. Ñaëc bieät baø Naêm ñaõ keâu cöùu ñeán taän tai HCM maø oâng ta lôø ñi, ñeå cho

ngöôøi ta gieát baø.(VTH, sñd. tr. 222). Nhö vaäy, vôùi CS, ñoaøn keát coù nghóa laø lôïi

duïng moät chieàu theo giai ñoaïn, xong vieäc roài "vaét chanh boû voû".

Vieäc "vaét chanh boû voû" ñöôïc thaáy roõ nhaát trong vieäc HCM ñoái xöû vôùi baø Noâng

Thò Xuaân. Hoà Chí Minh soáng vôùi baø Xuaân nhö vôï choàng, vaø coù vôùi baø naày moät

ñöùa con trai. Khi ñaõ chaùn baø Xuaân, HCM ñeå cho vieân boä tröôûng coâng an laø Traàn

Quoác Hoaøn töï do hieáp daâm baø Xuaân, roài gieát vöùt xaùc baø Xuaân ngoaøi ñöôøng ñeå

nguïy taïo moät tai naïn (VTH, sñd. tr. 607).

Ñoái xöû vôùi ngöôøi ñaõ töøng soáng vôùi mình vaø coù vôùi mình moät ñöùa con, maø coøn taøn

baïo nhö vaäy, thöû hoûi HCM coøn coù theå noùi chuyeän tình nghóa ñoaøn keát vôùi ai

ñöôïc? Töø vuï caûi caùch ruoäng ñaát naêm 1953 ñeán vuï aùn "choáng ñaûng" do Leâ Duaån

vaø Leâ Ñöùc Thoï khôûi xöôùng ôû Baéc Vieät khoaûng giöõa thaäp nieân 1960, vì muoán baûo

veä ñòa vò cuûa rieâng mình, HCM ñaõ im tieáng khoâng can thieäp, ñeå maëc cho caùc

ñoàng chí thaân thieát cuûa oâng ta bò thanh tröøng, tuø ñaøy, hay taøn saùt.Moät trong nhöõng

naïn nhaân noåi tieáng trong vuï naày laø oâng Vuõ Ñình Huyønh, ngöôøi coäng taùc thaân tín

cuûa HCM, phuï thaân cuûa taùc giaû Vuõ Thö Hieân, ñaõ ñöôïc oâng Hieân trình baøy caâu

chuyeän baïc ñaõi xuyeân suoát trong taùc phaåm Ñeâm giöõa ban ngaøy.

Chaúng nhöõng HCM, maø Voõ Nguyeân Giaùp cuõng theá. Nhöõng töôùng laõnh vaø só quan

thaân caän cuûa vieân töôùng naày laàn löôït bò thanh tröøng trong thaäp nieân 60 trong vuï

aùn thöôøng ñöôïc goïi laø "xeùt laïi, choáng ñaûng", maø oâng ta khoâng daùm leân tieáng ñeå

baûo veä söï thaät.

Nhö vaäy, chaúng nhöõng treân phöông dieän chính trò ñaûng phaùi, maø caû treân phöông

dieän caù nhaân, ñoaøn keát vôùi nhöõng ngöôøi CS chæ coù nghóa laø ñeå cho hoï lôïi duïng

xong roài bò loaïi boû, khoâng moät maûy may tình caûm thöông tieác.

31

Chöông 5

HUYEÀN THOAÏI GIAÛI PHOÙNG DAÂN TOÄC

Trong Töï phaùn hay Phan Boäi Chaâu nieân bieåu, Phan Boäi Chaâu cho bieát raèng naêm

1920 (canh thaân), oâng gaëp hai ngöôøi Lieân Xoâ taïi Baéc Kinh laø Grigorij Voitinski

vaø moät vieân tham taùn toøa ñaïi söù Lieân Xoâ taïi Baéc Kinh. Khi Phan Boäi Chaâu ngoû yù

muoán nhôø Lieân Xoâ giuùp ñôõ ñöa du hoïc sinh Vieät Nam sang Lieân Xoâ du hoïc, vieân

tham taùn naày chæ veõ caën keõ, vaø höùa raèng Lieân Xoâ seõ giuùp ñôõ taän tình vôùi ñieàu

kieän laø phaûi chaáp nhaän "...tín ngöôõng chuû nghóa coäng saûn, hoïc thaønh roài veà nöôùc

taát phaûi gaùnh laáy nhöõng vieäc tuyeân truyeàn chuû nghóa Lao Noâng ... ra söùc laøm

nhöõng söï nghieäp caùch maïng." Vieân tham taùn naày yeâu caàu Phan Boäi Chaâu duøng

tieáng Anh vieát saùch keå heát chaân töôùng ngöôøi Phaùp.

Coù theå nhöõng ñoøi hoûi cuûa ngöôøi Lieân Xoâ veà "tín ngöôõng chuû nghóa coäng saûn" laøm

Phan Boäi Chaâu e ngaïi, neân oâng traùnh maët ngöôøi Lieân Xoâ. Phan Boäi Chaâu noùi

raèng oâng khoâng vieát ñöôïc tieáng Anh, neân oâng "khoâng laáy gì traû laïi thònh yù aáy".

(Chöông Thaâu, Phan Boäi Chaâu toaøn taäp [goàm 10 taäp], taäp 6, Hueá: Nxb. Thuaän

Hoùa, 1990, tr. 272.)

Ñaây laø moät loái noùi xaõ giao, vì cuï Phan coù theå vöôït qua vaán ñeà ngoân ngöõ baèng

caùch nhôø nhöõng ngöôøi khaùc giuùp laøm thoâng ngoân, baèng chöùng laø Phan Boäi Chaâu

khoâng bieát tieáng Nhaät, nhöng oâng ñaõ nhôø Löông Khaûi Sieâu (Liang Ch'i-ch'ao)

giôùi thieäu tieáp xuùc vôùi hai chính trò gia Nhaät Baûn laø baù töôùc Ñaïi OÂi Troïng Tín

(Okuma Shigenobu) vaø töû töôùc Khuyeån Döôõng Nghò (Inukai Ki). Ngoaøi ra, giaû

duï trong tröôøng hôïp Phan Boäi Chaâu thaät loøng muoán tieáp xuùc, chaéc chaén toaø ñaïi söù

Lieân Xoâ taïi Baéc Kinh coù nhöõng thoâng ngoân Hoa ngöõ, coù theå vieát buùt ñaøm vôùi

Phan Boäi Chaâu.

ÔÛ ñaây caàn chuù yù moät ñieåm laø taïi Nga, cuoäc caùch maïng CS dieãn ra vaøo ngaøy 7-11-

1917. Ñaûng CSLX phaûi toán moät thôøi gian töø 1917 ñeán 1922 ñeå tieâu dieät nhoùm

Baïch Nga baûo hoaøng coøn laïi ôû trong nöôùc, oån ñònh tình hình noäi boä, naém quyeàn

thaät vöõng chaéc, môùi baét ñaàu baønh tröôùng theá löïc ra nöôùc ngoaøi vaøo ñaàu thaäp nieân

20, vôùi yù ñoà thaønh laäp moät ñeá quoác ñoû kieåu môùi döôùi söï thoáng trò cuûa coäng saûn.

32

Nhö theá, Lieân Xoâ phaûi ñoái ñaàu vôùi caùc cöôøng quoác AÂu Myõ ñaõ chieám ñöôïc caùc

thuoäc ñòa töø theá kyû 19.

Ñeå thöïc hieän vieäc naày, Lieân Xoâ ñöa ra chieâu baøi giaûi phoùng daân toäc, xuùi giuïc

caùc nöôùc bò ñoâ hoä (thuoäc ñòa) noåi leân choáng caùc cöôøng quoác thöïc daân AÂu Myõ

giaønh ñoäc laäp, roài gia nhaäp vaøo khoái Lieân Xoâ. Trong baûn “Cöông lónh veà vaán ñeå

Daân toäc vaø Thuoäc ñòa” (Thesis on the National and Colonial Questions), Ñaïi hoäi

kyø 2 cuûa Ñeä tam Quoác teá hoïp taïi Petrograd töø 19-7-1920 ñeán 23-7, vaø sau ñoù tieáp

tuïc hoïp taïi Moscow töø 24 ñeán 7-8-1920, quy ñònh raèng: “Caùc chính ñaûng muoán

gia nhaäp Coäng saûn Quoác teá, phaûi töø boû taát caû nhöõng gì maø chuû nghóa ñeá quoác cuûa

chính nöôùc hoï thöïc thi taïi nöôùc thuoäc ñòa. Khoâng nhöõng duøng ngoân ngöõ ñeå uûng hoä

maø hoï phaûi coù haønh ñoäng thöïc teá ñeå thuùc ñaåy cho cuoäc vaän ñoäng giaûi phoùng taïi

nöôùc thuoäc ñòa. Phaûi ñaùnh ñuoåi caùc phaàn töû chuû nghóa ñeá quoác cuûa chính nöôùc

mình ra khoûi nöôùc thuoäc ñòa.”(Töôûng Vónh Kính, sñd. tr. 42.)

Chính vì vaäy maø Nguyeãn AÙi Quoác ñöôïc CS quoác teá saép ñaët cho qua Lieân Xoâ vaøo

cuoái naêm 1923 ñeå ñöôïc huaán luyeän thaønh moät "chieán só tieân phong" trong vieäc

truyeàn baù chuû nghóa CS ôû AÙ Chaâu, ñaùnh phaù caùc nöôùc thöïc daân, ñòch thuû cuûa

Lieân Xoâ, vaø cuõng chính töø ñoù maø Nguyeãn AÙi Quoác vieát ra quyeån Baûn aùn cheá ñoä

thöïc daân Phaùp naêm 1925.

Neáu vieân ñaïi dieän Lieân Xoâ taïi Baéc Kinh yeâu caàu Phan Boäi Chaâu phaûi chaáp nhaän

"...tín ngöôõng chuû nghóa coäng saûn, hoïc thaønh roài veà nöôùc taát phaûi gaùnh laáy nhöõng

vieäc tuyeân truyeàn chuû nghóa Lao Noâng..." thì chaéc chaén Nguyeãn AÙi Quoác vaø

nhöõng ngöôøi Vieät khaùc theo Ñeä tam Quoác teá CS ñeàu phaûi laøm theá.

Ñieàu ñoù coù nghóa laø ngay khi ñeán Lieân Xoâ cuoái naêm 1923, ñaàu naêm 1924, HCM,

luùc ñoù laáy teân laø Nguyeãn AÙi Quoác, phaûi tuyeân theä thöïc hieän nhöõng ñieàu naày, môùi

ñöôïc Lieân Xoâ thu nhaän. Ñieàu ñoù coøn coù nghóa laø ngay töø ñaàu, HCM chòu laøm

tay sai cho Lieân Xoâ, vaø chaáp nhaän thöïc hieän nhieäm vuï quoác teá cho Lieân Xoâ,

nghóa laø kieám caùch ñaùnh phaù nhöõng ñòch thuû cuûa Lieân Xoâââ, vaø baønh tröôùng

theá löïc CS.

33

Hoà Chí Minh vaø nhöõng ngöôøi coäng saûn che giaáu raát kyõ ñieàu nay khi vaän ñoäng

choáng Phaùp. Phaûi chaêng do taâm lyù aån öùc vì caû cha laãn con ñeàu bò thaát baïi treân

ñöôøng quan laïi cuûa Phaùp, khoâng xin ñöôïc vaøo hoïc tröôøng Thuoäc Ñòa Paris ñeå ra

laøm quan cho Phaùp, maø HCM cam taâm laøm nhö theá, ñeå ñaït cho ñöôïc tham voïng

quyeàn löïc maø oâng haèng khao khaùt?

Sau khi laøm vieäc trong phaùi boä Borodin taïi Trung Hoa, Nguyeãn AÙi Quoác khoâng

ñöôïc Ñeä tam quoác teá tín nhieäm vì nghi ngôø oâng hoaït ñoäng nhò truøng trong thôøi

gian ôû tuø taïi Höông Caûng naêm 1931. Nguyeãn AÙi Quoác bò giöõ laïi ôû Lieân Xoâ moät

thôøi gian, töø 1933 ñeán 1938. Tröôùc khi theá chieán thöù hai buøng noå (1939), Nhaät

Baûn hoaønh haønh maïnh taïi Vieãn ñoâng, tranh giaønh quyeàn lôïi cuûa Lieân Xoâ ôû Maõn

Chaâu vaø Trieàu Tieân, nhaát laø töø khi giôùi quaân phieät kieåm soaùt ñöôïc chính quyeàn ôû

Nhaät Baûn, vaø thi haønh chính saùch baønh tröôùng ñeá quoác. Ñeä tam Quoác teá coäng

saûn lieàn sai Nguyeãn AÙi Quoác trôû qua Trung Hoa vaøo ñaàu naêm 1939 nhaém thöïc

hieän nhöõng ñieäp vuï choáng Nhaät ôû AÙ Chaâu. Ñeå thaáy roõ baûn chaát tay sai CS quoác

teá cuûa HCM vaø ñaûng CS, xin ñoïc ñoaïn sau ñaây cuûa boä söû do chính caùc taùc giaû CS

Haø Noäi vieát:

"Sau moät thôøi gian naém tình hình caùch maïng Vieät Nam vaø Ñoâng Döông, ngaøy 10-

5-1941, thay maët Quoác teá Coäng saûn, Hoà Chuû tòch trieäu taäp vaø chuû trì Hoäi nghò

Trung öông Ñaûng Coäng Saûn Ñoâng Döông laàn thöù 8 ôû Paéc Boù. Caùc ñoàng chí

Tröôøng Chinh, Hoaøng Vaên Thuï, Hoaøng Quoác Vieät, Phuøng Chí Kieân, cuøng moät soá

ñaïi bieåu cuûa Xöù uyû Baéc Kyø, Trung Kyø, vaø moät soá ñaïi bieåu hoaït ñoäng ôû nöôùc ngoaøi

ñaõ tham gia Hoäi nghò.

"Hoäi nghò phaân tích saâu saéc tình hình theá giôùi vaø trong nöôùc, vaïch roõ trieån voïng

cuûa cuoäc chieán tranh theá giôùi vaø khaúng ñònh: Neáu sau Chieán tranh theá giôùi laàn thöù

I, xuaát hieän nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa ñaàu tieân laø Lieân Xoâ, thì cuoäc chieán tranh ñeá

quoác laàn naày seõ laøm cho caùch maïng nhieàu nöôùc thaønh coâng, seõ coù theâm nhieàu nöôùc

xaõ hoäi chuû nghóa ra ñôøi. Ñaûng nhaán maïnh phaûi xem caùch maïng Vieät Nam nhö moät

boä phaän cuûa caùch maïng voâ saûn theá giôùi, luùc naày laø moät boä phaän cuûa phong traøo

daân chuû choáng phaùt xít, ñaëc bieät laø phaûi tích cöïc uûng hoä Lieân Xoâ vaø caùch maïng

Trung Quoác." (Nguyeãn Khaùnh Toaøn, sñd. tt. 320-321.)

34

UÛng hoä Lieân Xoâ vaø Trung Quoác coù nghóa laø ñaûng CSÑD do HCM laõnh ñaïo, thöïc

hieän nhöõng nghóa vuï quoác teá maø HCM ñaõ cam keát, khi töø Phaùp sang Lieân Xoâ

cuoái naêm 1923 vaø coøn mang teân Nguyeãn AÙi Quoác, luùc tình nguyeän gia nhaäp Ñeä

tam Quoác teá, ñeå tranh ñoaït thuoäc ñòa vôùi caùc nöôùc tö baûn Taây phöông vaø xaây

döïng ñeá quoác thöïc daân kieåu môùi, töùc ñeá quoác CS.

Cuõng trong thôøi gian môùi veà Paéc Boù, HCM ñaõ duøng teân ngöôøi nöôùc ngoaøi ñeå ñaët

teân cho soâng nuùi Vieät Nam. Teân ngöôøi nöôùc ngoaøi naày chính laø teân cuûa nhöõng

baäc thaày coäng saûn cuûa oâng ta: "Ñaây suoái Leâ-nin, kia nuùi Maùc" (BNCLSÑ, sñd. tr.

73). Trong lòch söû Vieät Nam, chöa ai laáy teân ngöôøi nöôùc ngoaøi ñeå ñaët teân soâng

nuùi Vieät Nam.

Trong saùch Vieát cho Meï & Quoác hoäi, Nguyeãn Vaên Traán, moät ñaûng vieân coäng saûn

cao caáp, tieát loä raèng teân ñaûng Lao Ñoäng do chính Stalin ñaët,( Nguyeãn Vaên Traán,

Vieát cho Meï & Quoác hoäi, California: Nxb. Vaên Ngheä [taùi baûn], 1995, tr. 150.) vaø

cuõng chính Stalin ñaõ thuùc ñaåy HCM thöïc hieän caûi caùch ruoäng ñaát ngay töø cuoäc

gaëp gôõ naêm 1950. (Thaønh Tín, Maët thaät, tr. 67.)

Sau ñoù Mao Traïch Ñoâng huaán luyeän caùn boä, vaø gôûi chuyeân vieân sang toå chöùc,

theo doõi, thi haønh Cuoäc caûi caùch ruoäng ñaát. (Nguyeãn Vaên Traán, sñd. tt. 164-169.

Nguyeãn Vaên Traán ñöôïc cöû ñi hoïc khoùa huaán luyeän naày ôû Trung Coäng.)

Vì ñaõ maät keát ñi theo con ñöôøng CS Lieân Xoâ, HCM duøng chieâu baøi giaûi phoùng

ñaát nöôùc vaø ñoäc laäp daân toäc ñeå daãn cuoäc chieán tranh choáng Phaùp thaønh cuoäc

chieán tranh giöõa hai theá löïc tö baûn vaø coäng saûn, loàng trong khung caûnh noäi chieán

giöõa hai khuynh höôùng quoác gia vaø coäng saûn. Trong cuoäc xaâm laêng mieàn Nam töø

naêm 1960, Leâ Duaån, bí thö thöù nhaát ñaûng LÑ (ñeán naêm 1976 laø toång bí thö ñaûng

CSVN), ñaõ töøng noùi: "Ta ñaùnh Myõ laø ñaùnh cho Lieân Xoâ, ñaùnh cho Trung

Quoác..."(VTH, sñd. tr. 422)

Nhö vaäy, tröôùc sau nhö moät, HCM vaø ñaûng CS (hay ñaûng LÑ) luoân luoân kieân

ñònh vai troø "lính ñaùnh thueâ" cho Lieân Xoâ vaø Trung Quoác baèng xöông maùu cuûa

35

daân toäc Vieät Nam. Hoï laø "Nhöõng con ngöôøi tieâu maùu cuûa daân/ Nhö tieâu giaáy baïc

giaû!...” (thô Phuøng Quaùn).

Chính HCM vaø ñaûng CS ñaõ doàn caùc thaønh phaàn quoác gia veà phía phaûi kieám

caùch lieân keát vôùi Phaùp, vaø sau naày vôùi Hoa Kyø, ñeå chaän ñöùng naïn CS treân

ñaát nöôùc chuùng ta, vaø ñeå khoûi bò CSVN tieâu dieät.

Vôùi söï hoã trôï tích cöïc cuûa Lieân Xoâ vaø Coäng Hoøa Nhaân Daân Trung Hoa

(CHNDTH), cuoäc baønh tröôùng cuûa CS taïi Vieät Nam coù theå chia thaønh ba giai

ñoaïn: 1) Thieát laäp caùc caên cöù taïi Vieät baéc töø ñaàu thaäp nieân 40 vaø cöôùp chính

quyeàn naêm 1945. 2) Duøng chieâu baøi giaûi phoùng vaø ñoäc laäp ñeå keâu goïi daân chuùng

choáng Phaùp, vaø chieám lónh moät nöûa ñaát nöôùc, töø vó tuyeán 17 trôû ra baèng hieäp ñònh

Geneøve naêm 1954. 3) HCM vaø ñaûng CS tieáp tuïc môû cuoäc chieán tranh xaâm laêng

mieàn Nam töø naêm 1960 cho ñeán naêm 1975.

Khi chöa chieám ñöôïc mieàn Baéc, HCM vaø ñaûng CS ñaõ toå chöùc cuoäc caûi caùch

ruoäng ñaát. Sau khi chieám mieàn Baéc, cuoäc caûi caùch naày ñöôïc tieáp tuïc naêm 1954

cho ñeán naêm 1956, gaây kinh hoaøng cho nhaân daân mieàn Baéc, gieát cheát haøng traêm

ngaøn ngöôøi, vaø nhaát laøm laøm teâ lieät moïi söùc ñoái khaùng cuûa ngöôøi daân. Caùch thöùc

ñaáu toá ruøng rôïn trong cuoäc caûi caùch ruoäng ñaát ñaõ laøm hoûng heát caùc gieàng moái

luaân lyù ñaïo ñöùc gia ñình, caáu truùc xaõ hoäi; con caùi toá cha meï, vôï choàng, anh em toá

nhau, baø con khoâng daùm nhìn maët nhau. Moät só quan caáp tieåu ñoaøn tröôûng quaân

ñoäi CS Haø Noäi tuyeân boá: "OÂng aáy [chæ HCM] bieán nhöõng con ngöôøi löông thieän

thaønh nhöõng con quyû. OÂng aáy laø quyû vöông."(VTH, sñd. tr. 249)

Veà phöông dieän vaên hoùa, HCM vaø ñaûng CS deïp boû heát caùc toân giaùo, tòch thu heat

saùch vôû cuõ, chæ cho nhaø tröôøng daïy veà chuû nghóa coäng saûn, lòch söû coäng saûn,

nhöõng nhaø vaên nhaø thô coäng saûn. Ñeà thi vaên chöông ôû ñaïi hoïc vaø trung hoïc chæ

quanh quaån nhöõng baøi thô cuûa HCM vaø Toá Höõu.

Từ naêm 1956 ñeán naêm 1958, caùc vaên ngheä só khoâng ca tuïng cheá ñoä CS bò ñem ra

ñaáu toá vaø tuø ñaøy trong vuï aùn goïi laø Nhaân Vaên Giai Phaåm. Sau ñoù, caùc vaên ngheä

36

só muoán soáng coøn phaûi im hôi laëng tieáng, vieát theo chæ thò cuûa ñaûng. Cuoäc ñaùnh

phaù caùc vaên ngheä só naày coøn nhaém muïc ñích laâu daøi laø chaän tröôùc caùc tieáng noùi

ñoái laäp ñeå hoï khoûi caûn trôû coâng cuoäc xaâm laêng mieàn Nam.

Vaên ngheä só voán laø nhöõng ngöôøi nhaïy caûm tröôùc noãi ñau khoå cuûa ñoàng baøo, neáu

ñeå hoï töï do ngoân luaän, thì khoù coù theå thi haønh keá hoaïch xaâm laêng maø khoâng bò hoï

phaùt hieän hoaëc phaûn ñoái.

Veà phöông dieän kinh teá, HCM vaø ñaûng CS goïi laø giaûi phoùng, nhöng ñaõ loaïi boû

neàn kinh teá töï do, ñeå troùi buoäc daân Vieät vaøo chính saùch kinh teá chæ huy theo kieåu

Lieân Xoâ vaø CHNDTH, tòch thu heát ñaát ñai, doàn noâng daân vaøo caùc hôïp taùc xaõ nhaø

nöôùc, quoác höõu hoùa caùc coâng ty xí nghieäp cuûa tö nhaân.

Vì ngöôøi daân khoâng ñöôïc quyeàn saùng kieán laøm aên sinh soáng, khoâng ñöôïc töï do

kinh doanh, neân neàn kinh teá Baéc Vieät hoaøn toaøn suy suïp vaø kieät queä döôùi cheá ñoä

CS cuûa HCM. Hoà Chí Minh phaûi nhôø ñeán vieän trôï cuûa Lieân Xoâ vaø CHNDTH.

Ngöôøi ta keå raèng moät caây kim may cuõng phaûi nhôø CHNDTH vieän trôï. Caøng nhôø

vaû thì caøng bò raøng buoäc, vaø phaûi traû nôï baèng nguyeân vaät lieäu nhö than ñaù, quaëng

saét... maø cho ñeán nay vaãn coøn chöa traû heát.

Hoà Chí Minh vaø ñaûng LÑ tieáp tuïc aùp duïng chieâu baøi giaûi phoùng daân toäc vôùi mieàn

Nam sau naêm 1954. Naêm 1972, ngöôøi Hoa Kyø baét tay ñöôïc vôùi CHNDTH, thay

ñoåi chieán löôïc chính trò ôû AÙ Chaâu, tìm caùch ruùt quaân ra khoûi Vieät Nam. Hieäp

ñònh Paris naêm 1973 ñaõ ñöa Vieät Nam Coäng Hoøa vaøo tö theá luùng tuùng. Coäng

saûn Baéc Vieät, vôùi söï haäu thuaãn huøng haäu cuûa Lieân Xoâ vaø CHNDTH, tieán chieám

mieàn Nam naêm 1975.

Nhöõng chính saùch aùp duïng ôû mieàn Baéc naêm 1954 laïi ñöôïc ñem ra aùp duïng ôû

mieàn Nam. Veà toân giaùo, vaên hoùa, chính trò, CS buoäc mieàn Nam ñi vaøo quyõ ñaïo

CS. Veà kinh teá, laàn naày CS truùng voá bôû vì töø naêm 1954 ñeán naêm 1975, mieàn

Nam caøng ngaøy caøng phoàn thònh, daân chuùng giaøu coù.

37

Coäng Saûn laáy ñöôïc 16 taán vaøng cuûa kho baïc mieàn Nam, tòch bieân taát caû nhöõng

nhaø tö saûn maø Haø Noäi goïi laø "tö saûn maïi baûn" (comprador), ñoåi tieàn nhieàu laàn ñeå

kieåm soaùt tình hình löu thoâng tieàn teä, quoác doanh taát caû coâng ty xí nghieäp... Mieàn

Nam laø vöïa thoùc cuûa ñaát nöôùc, nhöng döôùi chính saùch kinh teá chæ huy cuûa CS,

daân chuùng mieàn Nam ñoùi raùch ngheøo khoå cuøng cöïc hôn bao giôø caû. (Nguyeân goác

chöõ “Comprador” cuûa Boà Ñaøo Nha ñeå chæ nhöõng ngöôøi Trung Hoa coäng taùc buoân

baùn vôùi ngöôøi Taây phöông vaøo cuoái theá kyû 18 ñeán ñaàu theá kyû 20. (The New

Encyclopaedia Britannica, Vol. 3, Chicago, 1997, tr. 505.) ÔÛ Vieät Nam, sau

1975, töø ngöõ “tö saûn maïi baûn” ñöôïc CS duøng ñeå chæ nhöõng nhaø ñaïi tö baûn giaøu coù

döôùi cheá ñoä Vieät Nam Coäng Hoøa, bò gheùp vaøo toäi ñaõ hôïp taùc buoân baùn laøm aên

vôùi “Myõ Nguïy”.)

Trong baûn tuyeân boá ngaøy 2-9-1945 maø CS goïi laø baûn tuyeân ngoân ñoäc laäp, HCM

vieát: "Chuùng [chæ thöïc daân Phaùp] laäp ra nhaø tuø nhieàu hôn tröôøng hoïc. Chuùng

thaúng tay cheùm gieát nhöõng ngöôøi yeâu nöôùc thöông noøi cuûa ta. Chuùng taém caùc

cuoäc khôûi nghóa cuûa ta trong beå maùu. Chuùng raøng buoäc dö luaän, thi haønh chính

saùch ngu daân...Veà kinh teá, chuùng boùc loät daân ta ñeán xöông tuûy, khieán cho daân ta

ngheøo naøn, thieáu thoán, nöôùc ta xô xaùc tieâu ñieàu. Chuùng cöôùp khoâng ruoäng ñaát,

haàm moû nguyeân lieäu. Chuùng giöõ ñoäc quyeàn in giaáy baïc, xuaát caûng vaø nhaäp caûng.

Chuùng ñaët ra haøng traêm thöù thueá voâ lyù, laøm cho daân ta, nhaát laø daân caøy vaø daân

buoân trôû neân baàn cuøng. Chuùng khoâng cho caùc nhaø tö saûn ngoùc ñaàu leân. Chuùng

boùc loät coâng nhaân ta moät caùch voâ cuøng taøn nhaãn..."(Nhöõng maåu chuyeän...tr.113)

Tuy toá caùo ngöôøi Phaùp nhö theá, nhöng khi caàm quyeàn, HCM vaø cheá ñoä coäng saûn

ñaõ thi haønh chính saùch coøn aùc ñoäc hôn thöïc daân Phaùp. Taát caû nhöõng ngöôøi Vieät

Nam töø naêm 1945 trôû ñi ñeàu chöùng kieán taän maét vieäc CS thaúng tay gieát haïi nhöõng

nhaø yeâu nöôùc, tuø ñaøy haøng trieäu ngöôøi leân nhöõng vuøng röøng thieâng nöôùc ñoäc, laäp

nhöõng traïi tuø (döôùi myõ danh laø traïi hoïc taäp caûi taïo) nhieàu hôn tröôøng hoïc, taém caùc

cuoäc khôûi nghóa trong bieån maùu, cöôùp khoâng ruoäng ñaát, quoác höõu hoùa caùc xí

nghieäp, ñaùnh saäp giôùi tö saûn, ñaët ra haøng traêm thöù thueá voâ lyù, laøm cho daân ngheøo

nöôùc yeáu.

38

Do nhöõng thay ñoåi ôû CHNDTH khi Ñaëng Tieåu Bình trôû laïi caàm quyeàn naêm 1978

sau khi Mao Traïch Ñoâng cheát (1976), do chuû tröông Glasnost (Côûi môû) vaø

Perestroika (Taùi caáu truùc) cuûa Gorbachev khi oâng leân laøm toång bí thö ñaûng CSLX

naêm 1985, do nhöõng bieán ñoäng ôû Ñoâng AÂu naêm 1989, söï suïp ñoå cuûa ñaûng CSLX

naêm 1991, vaø nhaát laø do cuoäc caùch maïng thoâng tin lieân laïc baèng heä thoáng vi tính

vaø lieân maïng vieãn thoâng quoác teá, ñaûng CSVN khoâng coøn böng bít vaø goø eùp ñöôïc

daân chuùng nöõa, neân baét buoäc ñaûng CS phaûi thay ñoåi veà kinh teá, nhöng vaãn ñoäc

toân veà chính trò.

Sau chieán tranh, caàm quyeàn Haø Noäi tha thieát mong moûi Hoa Kyø trôû laïi Vieät Nam

vaøo giöõa thaäp nieân 90, vaø traûi thaûm ñoû ñoùn möøng toång thoáng Hoa Kyø, vaøo gaàn

cuoái naêm 2000. Khaåu hieäu "Choáng Myõ cöùu nöôùc, giaûi phoùng daân toäc" tröôùc ñaây

trong thôøi chieán tranh, nay trôû thaønh khoâi haøi vôùi daân chuùng vaø mæa mai ñoái vôùi

nhöõng ngöôøi ñaõ cheát trong cuoäc chieán vì khaåu hieäu naày.

Theo nghóa taàm nguyeân, giaûi phoùng laø côûi môû ra cho töï do, nghóa laø ñöa moät caùi

gì töø tình traïng bò giam haõm keàm keïp ñeán tình traïng ñöôïc thoaùt ly vaø töï do, töùc töø

choã xaáu ñeán toát hôn. Ñaøng naày, vôùi ñaûng CSVN, giaûi phoùng daân toäc, giaûi phoùng

ñaát nöôùc coù nghóa laø bieán Vieät Nam thaønh chö haàu cuûa Lieân Xoâ, CHNDTH, noâ leä

hoùa daân chuùng Vieät Nam theo tín ñieàu coäng saûn, ñaët nhaân daân Vieät Nam döôùi

cheá ñoä ñoäc taøi, ñoäc ñaûng, boùc loät, phaù hoaïi, ñaày aûi vaø baàn cuøng hoùa nhaân daân moät

caùch coù heä thoáng, coù baøi baûn cuûa HCM vaø ñaûng CS.

Trong lòch söû Vieät Nam, khaùc vôùi nhöõng cuoäc chieán tranh giaûi phoùng tröôùc ñaây,

HCM vaø ñaûng CS laø tröôøng hôïp ñaàu tieân vaø duy nhaát ñaõ lôïi duïng tinh thaàn daân

toäc, loøng yeâu nöôùc, khaùt voïng ñoäc laäp töï do cuûa nhaân daân, ñöa ra chieâu baøi giaûi

phoùng ñaát nöôùc, keâu goïi daân chuùng tham gia cuoäc khaùng chieán choáng thöïc daân

Phaùp, "ñeá quoác" Myõ, ñeå aùp ñaët moät cheá ñoä ñoäc taøi boùc loät khaéc nghieät hôn caû

ngoaïi bang thöïc daân. Ngöôøi nöôùc ngoaøi chæ nghó ñeán quyeàn lôïi cuûa hoï vaø nöôùc

hoï khi lieân heä vôùi Vieät Nam, vaø chaúng bao giôø yeâu thöông daân Vieät Nam. Ñoù laø

ñieàu hieån nhieân phaûi chaáp nhaän.

39

Ñaøng naày, HCM, moät ngöôøi Vieät Nam töï nhaän laø yeâu nöôùc, laø caùch maïng, maø laïi

lôïi duïng khaùt voïng ñoäc laäp töï do cuûa daân toäc Vieät Nam ñeå töôùc ñoaït töï do

cuûa ngöôøi Vieät Nam, söû duïng xöông maùu cuûa gioáng noøi ñeå phuïc vuï quyeàn lôïi

ñaûng phaùi rieâng tö vaø quyeàn lôïi cuûa Quoác teá CS, laø moät toäi loãi lòch söû ngaøn

naêm bia mieäng.

Coù moät yù kieán ñöa ra laø lieäu Nguyeãn AÙi Quoác, vì nhu caàu giaûi phoùng daân toäc, coù

bieát raèng khi aùp duïng chuû nghóa coäng saûn vaøo Vieät Nam, thì sau naày daân chuùng

Vieät Nam seõ trôû neân ngheøo ñoùi hay khoâng? Caâu traû lôøi naèm ngay trong thôøi gian

Nguyeãn AÙi Quoác sinh soáng taïi Lieân Xoâ. Nguyeãn AÙi Quoác ñeán Lieân Xoâ vaøo

khoaûng cuoái naêm 1923. Luùc ñoù neàn kinh teá Lieân Xoâ ñaõ suy suïp, daân tình ñoùi

khoå. Cuoái naêm 1924, Nguyeãn AÙi Quoác qua Trung Hoa. Khoaûng cuoái naêm 1933

hoaëc ñaàu naêm 1934, Nguyeãn AÙi Quoác trôû lui Lieân Xoâ vaø soáng taïi ñaây cho ñeán

thaùng 10-1938, laïi trôû qua Trung Hoa laàn nöõa. Hai laàn soáng ôû Lieân Xoâ trong thôøi

gian toång coäng khoaûng 5 naêm, ñuû cho Nguyeãn AÙi Quoác thaáy roõ chính saùch ñoäc taøi

vôùi neàn kinh teá chæ huy trieät ñeå baèng nhöõng keá hoaïch nguõ nieân cuûa ñaûng CSLX,

ñaõ laøm cho daân Nga ñoùi keùm cuøng cöïc. Taïi Lieân Xoâ, naïn ñoùi laàn thöù nhaát xaûy ra

vaøo caùc naên 1921-1922 gieát maát 5 trieäu ngöôøi, naïn ñoùi laàn thöù nhì xaûy ra vaøo caùc

naêm 1932-1933 laøm cho 6 trieäu ngöôøi cheát.(Steùphane Courtois vaø nhieàu taùc giaû,

Le livre noir du communisme: Crimes, terreur, reùpression [Saùch ñen veà chuû

nghóa coäng saûn: Toäi aùc, khuûng boá, ñaøn aùp], Paris: Nxb. Robert Laffont, 1997,

Jonathan Murphy vaø Mark Kramer dòch töø tieáng Phaùp qua tieáng Anh, The Black

Book of Communism: Crimes, Terror, Repression [Saùch ñen veà Chuû nghóa Coäng

saûn: Toäi aùc, Khuûng boá, Ñaøn aùp], Cambridge, Massachusetts: Harvard University

Press, 1999, tt. 123, 159.)

Chaéc chaén Nguyeãn AÙi Quoác bieát roõ ñieàu naày vì oâng coù maët taïi Lieân Xoâ trong

khoaûng thôøi gian treân. Bieát vaäy, nhöngï Nguyeãn AÙi Quoác (HCM) vaãn coá tình

laøm tay sai cho Lieân Xoâ, nhaäp caûng vaøo Vieät Nam loaïi lyù thuyeát chæ laøm haïi

cho daân toäc, nhaém thoûa maõn tham voïng quyeàn löïc caù nhaân cuûa oâng ta maø thoâi.

Ngoaøi ra, sau naêm 1954, HCM vaãn coøn minh maãn, ñaõ thi haønh Caûi caùch ruoäng

ñaát gieát haïi haøng traêm ngaøn ngöôøi, gaây ñau thöông tang toùc treân toaøn theå Baéc

Vieät, maø HCM vaãn tieáp tuïc con ñöôøng coäng saûn cuûa oâng ta.

40

Laïi coù moät caâu hoûi nöõa laø vaøo naêm 1945, khi HCM gôûi thö yeâu caàu Hoa Kyø giuùp

ñôõ, neáu Hoa Kyø chaáp nhaän, lieäu HCM coù theo CS khoâng? Tröôùc heát, caàn phaûi

chuù yù laø khi vöøa môùi qua Phaùp naêm 1911, thanh nieân Nguyeãn Taát Thaønh lieàn xin

vaøo hoïc tröôøng Thuoäc Ñòa Paris, nhöng bò töø choái.

Neáu ngöôøi Phaùp chaáp thuaän, thì chaéc chaén HCM trôû thaønh moät vieân quan thuoäc

ñòa Phaùp. Ñieàu ñoù coù nghóa laø khi môùi xuaát ngoaïi, Nguyeãn Taát Thaønh khoâng

phaûi "ra ñi tìm ñöôøng cöùu nöôùc", maø ra ñi ñeå giaûi quyeát sinh keá, tìm kieám quyeàn

löïc vaø saün saøng thoûa hieäp vôùi Phaùp. Luùc ñoù, thanh nieân Nguyeãn Taát Thaønh thaät

taâm muoán coäng taùc vôùi Phaùp.

Khi qua Lieân Xoâ cuoái naêm 1923, ñaàu naêm 1924, Nguyeãn Taát Thaønh nay laø

Nguyeãn AÙi Quoác chaéc chaén phaûi tuyeân theä trung thaønh vôùi Lieân Xoâ vaø nhaäp caûng

chuû thuyeát Maùc xít vaøo Vieät Nam môùi ñöôïc Lieân Xoâ chaáp thuaän vaø huaán luyeän

thaønh caùn boä cuûa Ñeä tam Quoác teá. Hoà Chí Minh vaø ñaûng CS khoâng heà noùi ñeán

vieäc naày, nhöng trong hoài kyù cuûa Phan Boäi Chaâu, oâng cho bieát vaøo naêm 1920, vì

ñoøi hoûi treân cuûa Lieân Xoâ maø Phan Boäi Chaâu ñaõ traùnh maët khoâng nhôø Lieân Xoâ

giuùp ñôõ, neân moïi ngöôøi môùi bieát ñöôïc vieäc naày.

Töø naêm 1924 trôû ñi, Nguyeãn AÙi Quoác hoaït ñoäng hoaøn toaøn theo söï ñieàu ñoäng cuûa

Ñeä tam Quoác teá. Nguyeãn AÙi Quoác töùc HCM vaø thuoäc haï ñaët tham voïng quyeàn

löïc leân treân sinh maïng cuûa daân chuùng, ñaët quyeàn lôïi cuûa ñaûng leân treân quyeàn lôïi

ñaát nöôùc, neân hoï saün saøng laøm baát cöù vieäc gì, duø taøn baïo ñeán ñaâu, traùo trôû ñeán

ñaâu, hôïp taùc vôùi baát cöù ai, mieãn sao laøm lôïi cho ñaûng CS, baønh tröôùng quyeàn

löïc, maø baát chaáp luaân thöôøng, ñaïo lyù, hay tình yeâu nöôùc. Tuy laø moät ñaûng name

trong heä thoáng Quoác teá coäng saûn, nhöng tuøy hoaøn caûnh, hoï saün saøng coäng taùc vôùi

Quoác Daân Ñaûng Trung Hoa (1944), vôùi tình baùo Hoa Kyø ñeå ñöôïc giuùp ñôõ voõ khí,

thuoác men, tieàn baïc (1945).

Ñaõ töøng soáng taïi AÂu Myõ, HCM dö bieát raèng taïi caùc nöôùc töï do daân chuû, nhaø caàm

quyeàn khoâng theå tuøy tieän muoán laøm gì thì laøm, maø phaûi haønh ñoäng theo phaùp

luaät, bò phaùp luaät cheá taøi, vaø raát deã bò thay theá theo quyeát ñònh cuûa daân chuùng

trong caùc cuoäc ñaàu phieáu.

41

Kinh nghieäm tröôùc maét cho thaáy: daàu W. Churchill daãn daét nöôùc Anh ñi ñeán

chieán thaéng trong theá chieán thöù hai, oâng vaãn bò thay theá sau khi ñaûng Baûo Thuû

thua trong kyø baàu cöû vaøo ngaøy 25-7-1945, khi chieán tranh môùi chaám döùt ôû phía

Taây. Trong khi ñoù, ñaõ töøng ñöôïc ñaøo taïo taïi Lieân Xoâ, HCM cuõng bieát raèng caùc

laõnh tuï toái cao moät nöôùc CS nhö Lenin hay Stalin, quyeàn uy ñoäc taøi, ñoäc ñoaùn voâ

bieân, voâ thöôïng, khoâng thua gì vua chuùa ngaøy xöa trong cheá ñoä quaân chuû chuyeân

cheá.

So saùnh quyeàn löïc giöõa nhöõng nhaø laõnh ñaïo trong hai theå cheá töï do vaø coäng saûn,

chaéc chaén HCM khoâng daïi gì theo cheá ñoä töï do (ñeå töï troùi tay) maø boû cheá ñoä

coäng saûn (naém toaøn quyeàn ñoäc taøi), vì luùc ñoù, vaøo naêm 1945, oâng ñang treân

ñöôøng giaønh laáy quyeàn löïc toái cao. Ngoaøi ra, caùc ñaûng vieân coäng saûn khaùc nhö

Tröôøng Chinh, Voõ Nguyeân Giaùp, Phaïm Vaên Ñoàng, Hoaøng Vaên Hoan... ñang chôø

ñôïi chia phaàn vöøa quyeàn vöøa lôïi sau bao nhieâu naêm hoaït ñoäng gian khoå; vaø nhaát

laø Ñeä tam Quoác teá luoân luoân theo doõi nhaân vieân cuûa hoï treân khaép theá giôùi. Chaéc

chaén nhöõng ngöôøi naày khoâng chòu "tha" cho HCM neáu HCM töø boû ñaûng tòch coäng

saûn moät caùch deã daøng.

Nhö theá giaû thieát nhö Hoa Kyø tieáp tuïc coäng taùc vaø vieän trôï cho HCM naêm 1945,

thì HCM vaãn chæ lieân keát giai ñoaïn, ñeå tranh giaønh quyeàn löïc, roài trôû laïi caên

nguyeân cuûa oâng, moät laõnh tuï CS ñaõ ñöôïc huaán luyeän taïi Lieân Xoâ, vôùi ñaày ñuû

nhöõng tính chaát cuûa caùc baäc thaày cuûa oâng laø Lenin vaø Stalin.

Vaán ñeà naày laøm naåy sinh theâm moät khía caïnh môùi: ñoù laø HCM ñaõ bieát tröôùc raèng

chuû nghóa CS chæ coù theå giuùp oâng ta tranh ñoaït chính quyeàn vaø thieát laäp chính

quyeàn ñoäc taøi ñoäc ñaûng, nhöng ngöôïc laïi chính quyeàn naày chaéc chaén seõ daãn daân

toäc ñi ñeán choã cuøng khoán, vì oâng ta ñaõ töøng chöùng kieán taïi Lieân Xoâ. Theá maø

HCM vaãn cöông quyeát lao theo chuû nghóa naày vì tham voïng caù nhaân. Vaäy ngay

töø ñaàu HCM ñaõ ñaët tham voïng caù nhaân leân treân quyeàn lôïi daân toäc, ñi ngöôïc laïi

quyeàn lôïi ñaát nöôùc moät caùch coù yù thöùc, coù suy nghó tính toaùn, chöù khoâng phaûi laø

nhöõng dieãn bieán chính trò ñaõ xaûy ra doàn daäp ngoaøi taàm tieân lieäu cuûa oâng, hoaëc

ngoaøi yù muoán vaø khaû naêng kieåm soaùt cuûa oâng.

42

Cuoái cuøng, do yù ñoà lôïi duïng khaùt voïng ñoäc laäp cuûa daân toäc ñeå giaønh laáy quyeàn

löïc vaø thieát laäp cheá ñoä CS, HCM cho thaáy raèng oâng ta khoâng phaûi laø ngöôøi môû

cuoäc chieán tranh ñeå giaûi phoùng daân toäc, maø laø ngöôøi khai thaùc chieán tranh laøm

phöông tieän thöïc hieän yù ñoà chính trò cuûa oâng ta, vaø ñaëc bieät oâng ta khoâng ngaàn

ngaïi tieâu phí xöông maùu cuûa ñoàng baøo trong chieán tranh.

Naêm 1945, duø Nhaät Baûn coù nhöõng tính toaùn rieâng trong cuoäc ñaûo chaùnh ngaøy 9-3,

nhöng ít ra treân danh nghóa, Nhaät Baûn ñaõ chaám döùt cheá ñoä thuoäc ñòa cuûa Phaùp,

trao traû ñoäc laäp laïi cho Vieät Nam. Vua Baûo Ñaïi ra Tuyeân ngoân ñoäc laäp ngaøy 11-

3-1945 huûy boû taát caû nhöõng hieäp öôùc baát bình ñaúng Vieät Nam ñaõ kyù keát vôùi Phaùp

tröôùc ñaây. Khoâng ñaày saùu thaùng sau, HCM vaø Maët traän Vieät Minh cöôùp chính

quyeàn vaøo thaùng 8-1945, môøi cöïu hoaøng Baûo Ñaïi laøm coá vaán ñeå taïo ra boä maët

hôïp phaùp chính thoáng lieân tuïc töø cheá ñoä quaân chuû sang cheá ñoä daân chuû.

Nhö vaäy, luùc ñoù treân danh nghóa, nöôùc ta ñaõ laø moät nöôùc ñoäc laäp, khoâng leä thuoäc

Phaùp, thì taïi sao HCM laïi kyù Hieäp ñònh Sô bo ä ngaøy 6-3-1946, theo ñoù Phaùp thöøa

nhaän Vieät Nam laø moät quoác gia döï do (eùtat libre) töï trò trong Lieân Bang Ñoâng

Döông vaø trong Lieân Hieäp Phaùp (ñieàu 1); Vieät Nam saün saøng tieáp ñoùn quaân ñoäi

Phaùp ñeán thay theá quaân ñoäi Trung Hoa giaûi giaùp quaân ñoäi Nhaät (ñieàu 2). (Baûo

Ñaïi, Con roàng Vieät Nam, California: Nxb. Xuaân Thu, 1990, ñaêng nguyeân vaên

hieäp ñònh Sô boä baèng tieáng Phaùp, tr. 597 vaø baûn tieáng Vieät tr. 573).

Luùc ñoù, HCM vaø Vieät Minh ñaõ bò nhieàu ngöôøi phaûn ñoái veà vieäc naày. Caâu hoûi ñaët

ra laø taïi sao nöôùc ta ñaõ ñoäc laäp maø laïi kyù hieäp ñònh chính thöùc môøi keû cöïu thuø

thöïc daân Phaùp ñem quaân trôû vaøo taùi laäp toå chöùc cai trò? Caâu traû lôøi laø HCM

muoán hoøa hoaõn vôùi Phaùp ñeå raûnh tay tieâu dieät caùc ñaûng phaùi theo khuynh höôùng

quoác gia daân toäc ñoái laäp vôùi Vieät Minh coäng saûn nhö Vieät Nam Quoác Daân Ñaûng

hay Ñaïi Vieät, ñoàng thôøi HCM duøng söï hieän dieän cuûa löïc löôïng Phaùp laøm ñoøn baåy

hoâ haøo daân chuùng ñoaøn keát vôùi Vieät Minh ñeå ñoái ñaàu vôùi Phaùp, nhöng thöïc chaát

ñeå cuûng coá theá löïc cuûa Vieät Minh.

Sau khi kyù hieäp ñònh hôïp thöùc hoùa söï hieän dieän cuûa quaân ñoäi Phaùp, HCM laïi chuû

ñoäng môû cuoäc taán coâng Phaùp ngaøy 19-12-1946, ñöa ñeán chieán tranh Vieät Phaùp

naêm 1946-1954. Vaøo naêm 1954, ñaát nöôùc bò chia hai baèng hieäp ñònh Geneøve.

43

Naêm 1956 Lieân Xoâ ñeà nghò hai nöôùc Vieät Nam cuøng gia nhaäp Lieân Hieäp Quoác.

Hoà Chí Minh vaø ñaûng CS, luùc ñoù laáy teân laø ñaûng Lao Ñoäng, quyeát lieät baùc

boû,(William J. Duiker, New York: Ho Chi Minh, Hyperion, 2000, p. 500.) roài sau

ñoù môû ngay cuoäc chieán xaâm laêng mieàn Nam.

Khi baét ñaàu chuû tröông duøng voõ löïc ñaùnh chieám mieàn Nam vaøo cuoái thaäp nieân

50, HCM coøn khoûe maïnh, minh maãn vaø laøm chuû tòch ñaûng LÑ, neân khoâng theå

traùnh traùch nhieäm ñaõ gaây ra cuoäc chieán vöøa qua. Do ñoù, coù theå noùi HCM khoâng

phaûi laø ngöôøi giaûi phoùng daân toäc, maø laø keû thöôøng tröïc chuû tröông chieán tranh

töø naêm 1945, gieát haïi caû haøng chuïc trieäu daân Vieät Nam.

Bìa ñöïng hoà sô Nguyeãn Taát Thaønh

xin ghi danh hoïc tröôøng Thuoäc Ñòa Paris (1911).

(Nguoàn: Cao Theá Dung, Chaân töôùng Hoà Chí Minh,

California: Höng Vieät, 1989, tr. 43.)

44

Chöông 6

HUYEÀN THOAÏI “TÖ TÖÔÛNG HOÀ CHÍ MINH”

VÌ ÑAÂU XUAÁT HIEÄN “TÖ TÖÔÛNG HOÀ CHÍ MINH” ? Nhoùm töø “tö töôûng Hoà

Chí Minh” chæ môùi xuaát hieän vaøo cuoái thaäp nieân 80 vaø ñaàu thaäp nieân 90. Söï xuaát

hieän naày baét nguoàn töø nhu caàu chính trò cuûa ñaûng CSVN do ñaø suy suïp kinh teá

döôùi söï cai trò haø khaéc cuûa cheá ñoä coäng saûn Haø Noäi sau naêm 1975, vaø nhaát laø do

nhöõng bieán ñoäng ôû Ñoâng AÂu laøm suïp ñoå khoái coäng saûn Lieân Xoâ.

Cao ñieåm cuûa söï suy suïp kinh teá ôû Vieät Nam laø vieäc oâng Ñoã Möôøi, uyû vieân Boä

chính trò ñaûng CSVN, chæ huy cuoäc caûi taïo coâng thöông nghieäp mieàn Nam, thöïc

chaát laø ñaùnh "tö saûn" naêm 1978, ngaên soâng caùch chôï, caám caûn tieåu thöông, ñaøy aûi

daân thaønh thò ñeán caùc vuøng hoang ñòa, cöôõng baùch lao ñoäng trong nhöõng coâng taùc

thuûy lôïi thieáu nghieân cöùu, tung quaân xaâm laêng Campuchia, ñeå laøm giaûm tieàm löïc

vaø tieâu hao söùc maïnh cuûa ngöôøi daân mieàn Nam. Daân chuùng ñoùi khoå ta thaùn, tinh

thaàn caùn boä ñaûng vieân cuõng sa suùt theo.

Ñeå kieám caùch tuyeân truyeàn coå voõ daân chuùng höng phaán trôû laïi, nhaø nöôùc coäng

saûn Haø Noäi ñaùnh boùng hình töôïng HCM, ñaõ cheát töø naêm 1969 tröôùc khi mieàn

Nam bò cöôõng chieám. Hoï toå chöùc cuoäc "röôùc ñuoác baùc Hoà" xuyeân Vieät, töø moä

HCM ôû Haø Noäi leân caùc tænh mieàn nuùi Baéc Vieät, vaø quan troïng nhaát laø töø Haø Noäi

tieán xuoáng caùc tænh phía Nam vaøo khoaûng thaùng 10-1980, gioáng nhö kieåu röôùc

ñuoác cuûa nhaø ñoäc taøi Hitler naêm 1933 ôû Nuremberg (Ñöùc).

AÙnh ñuoác baäp buøng lung linh gaây khoâng khí huyeàn hoaëc theo nghi leã coå xöa cuõng

khoâng laøm tan ñi baêng giaù laïnh luøng trong taâm hoàn daân chuùng Vieät Nam ñaõ trieàn

mieân khoå ñau vì naïn ñoäc taøi coäng saûn. Daân chuùng mieàn Baéc vaø mieàn Trung phaûi

boû coâng aên vieäc laøm, cöïc khoå lo vieäc röôùc ñuoác. Caøng veà Nam, daân chuùng caøng

thôø ô, neân sau chaëng ñöôøng töø Tuy Hoøa vaøo Nha Trang thì cuoäc röôùc ñuoác tan raõ.

Daân chuùng caàn caùi aên caùi maëc, chöù khoâng phaûi laø nhöõng lôøi noùi suoâng. Vì khoâng

xuoáng quaù Nha Trang, neân ôû Saøi Goøn vaø trong Nam, daân chuùng ít nghe bieát

chuyeän röôùc ñuoác naày.

45

Naêm 1989, Ñoâng AÂu baét ñaàu bieán ñoäng vaø thoaùt khoûi ñeá quoác Lieân Xoâ. Sau ñoù

ñeán löôït Lieân Xoâ, chieác noâi cuûa Coäng Saûn Quoác Teá, suïp ñoå naêm 1991. Khaåu

hieäu chieán löôïc haøng ñaàu maø ñaûng CSVN thöôøng söû duïng: "Chuû nghóa Maùc-Leâ

baùch chieán baùch thaéng" khoâng coøn hieäu nghieäm.

Ñaûng CSVN laâm vaøo tình traïng luùng tuùng, khoâng bieát laøm sao tieáp tuïc tuyeân

truyeàn vôùi ñaûng vieân vaø daân chuùng, vì noùi raèng chuû nghóa Maùc-Leâ baùch chieán

baùch thaéng, nay sao laïi suïp ñoå tan taønh choùng vaùnh ngay taïi queâ höông cuûa

Lenin? Ñaûng CSVN voäi quay qua caàu cöùu Hoà Chí Minh, ñöa theâm "tö töôûng Hoà

Chí Minh" tieáp theo sau chuû nghóa Maùc-Leâ, nghóa laø töø nay, neàn taûng cuûa yù thöùc

heä CSVN laø chuû nghóa Maùc-Leâ vaø tö töôûng HCM. Do ñoù môùi xuaát hieän chuyeän

"tö töôûng Hoà Chí Minh".

Ñeå ñieàu chænh caên baûn yù thöùc heä ñang bò lung lay, CSVN cho söûa ñoåi hieán phaùp,

vaø chính thöùc hôïp thöïc hoùa moät caùch coâng khai "tö töôûng Hoà Chí Minh” baèng

ñieàu 4 Hieán phaùp naêm 1992, nguyeân vaên nhö sau: "Ñaûng coäng saûn Vieät Nam, ñoäi

tieân phong cuûa giai caáp coâng nhaân Vieät Nam, ñaïi bieåu trung thaønh quyeàn lôïi cuûa

giai caáp coâng nhaân, nhaân daân lao ñoäng vaø cuûa caû daân toäc, theo chuû nghóa Maùc-

Leânin vaø tö töôûng Hoà Chí Minh, laø löïc löôïng laõnh ñaïo Nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi. Moïi toå

chöùc cuûa ñaûng hoaït ñoäng trong khuoân khoå hieán phaùp vaø phaùp luaät." (UÛy Ban Veà

Ngöôøi Vieät Nam ÔÛ Nöôùc Ngoaøi, Nhöõng vaên baûn phaùp quy cuûa Nhaø nöôùc Vieät

Nam lieân quan ñeán ngöôøi Vieät Nam ôû nöôùc ngoaøi (ñeán ngaøy 31-5-1995), Saøi Goøn

1995, tr. 13.)

"TÖ TÖÔÛNG HOÀ CHÍ MINH" THEO ÑAÛNG CSVN: Chöõ “tö töôûng” coù hai yù

nghóa thoâng thöôøng: 1) Nghóa heïp, tö töôûng laø söï suy nghó hay yù kieán cuûa moät

ngöôøi veà caùc vaán ñeà trong cuoäc soáng. Söï suy nghó naày seõ höôùng daãn ngöôøi ñoù

haønh ñoäng hay thöïc hieän caùc yù ñònh cuûa hoï. 2) Nghóa roäng, tö töôûng laø heä thoáng

suy tö hay tö duy cuûa caùc caù nhaân hay toå chöùc veà moät soá vaán ñeà troïng ñaïi, coù tính

caùch thuaàn lyù, ñeå giuùp ñôõ, höôùng daãn, giaùo duïc con ngöôøi theo moät ñöôøng loái naøo

ñoù. Trong yù nghóa thöù hai naày, “tö töôûng” ñoàng nghóa vôùi “trieát lyù”; ví duï “tö

töôûng Phaät giaùo”, “tö töôûng Laõo Trang”, nhaø tö töôûng Reneù Descartes (1596-

1650)...

46

Khi vinh danh “tö töôûng Hoà Chí Minh”, ñaûng CSVN saép haïng tö töôûng HCM theo

nghóa thöù hai, töùc nghóa roäng treân ñaây, nhöng khoâng thaáy ñaûng CSVN trình baøy

moät caùch coù heä thoáng tö töôûng HCM laø gì?

Ngöôïc laïi, ngay töø Ñaïi hoäi 2 cuûa ñaûng CS vaøo thaùng 2 naêm 1951 taïi Tuyeân

Quang ñeå ñöa ñaûng CS ra hoaït ñoäng coâng khai trôû laïi vôùi danh xöng môùi laø ñaûng

Lao Ñoäng, HCM phaùt bieåu: "Veà lyù luaän, ñaûng Lao Ñoäng Vieät Nam theo chuû nghóa

Maùc-Leânin...laáy tö töôûng Mao Traïch Ñoâng laøm kim chæ nam." Khi ñoù, ñaïi bieåu

mieàn Nam laø Nguyeãn Vaên Traán ñaõ trình baøy vôùi HCM raèng: " Coù ñoàng chí coøn

noùi: hay laø ta vieát "tö töôûng Mao Traïch Ñoâng vaø tö töôûng Hoà Chí Minh". Hoà Chí

Minh traû lôøi: "Khoâng, toâi khoâng coù tö töôûng ngoaøi chuû nghóa Maùc- Leâ nin."

(Nguyeãn Vaên Traán, sñd. tt. 150-152.)

Cuõng trong Ñaïi hoäi naày, HCM nhieàu laàn tuyeân boá: “Ai ñoù thì coù theå sai, chöù ñoàng

chí Stalin vaø ñoàng chí Mao Traïch Ñoâng thì khoâng theå sai ñöôïc.”(Nguyeãn Minh

Caàn, Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam qua nhöõng bieán ñoäng trong phong traøo coäng saûn

quùoác teá, Nxb. Tuoåi Xanh, khoâng ñeà nôi xuaát baûn, 2001, tr. 63.) Moät laàn khaùc, coù

ngöôøi ñaõ hoûi HCM vì sao oâng khoâng vieát saùch veà lyù thuyeát coäng saûn, thì oâng traû

lôøi oâng khoâng caàn vieát, vì ñaõ coù Mao Traïch Ñoâng vieát roài.(Oliver Todd, bñd.,

sñd. tr. 277.) Xin môøi ñoïc laïi baøi töôøng thuaät laïi Ñaïi hoäi Tuyeân Quang naày, trong

baùo Hoïc Taäp, noäi san ñaûng boä CS Lieân khu Boán, soá 35, thaùng 4-1951:

“Lôøi Hoà Chuû tòch trong Ñaïi hoäi toaøn Ñaûng

Vöøa nghe baùo caùo cuûa ñoàng chí Giaùp, caùc ñoàng chí thaáy – vaø tröôùc khi nghe cuõng

ñaõ thaáy – Quaân ñoäi ta töø choã yeáu tieán ñeán choã maïnh, töø choã nhoû tieán ñeán choã to, töø

khoâng thaéng tieán ñeán thaéng, töø thaéng ít ñeán thaéng nhieàu, roài töø thaéng nhieàu ñeán

thaéng lôïi hoaøn toaøn (Ñaïi hoäi voã tay).

Ñoù laø vì ñaâu? Laø vì trong chính trò, cuõng nhö trong moïi maët coâng taùc khaùc, Ñaûng

ta coù moät chuû nghóa caùch maïng nhaát, saùng suoát nhaát, ñoù laø chuû nghóa cuûa ba oâng

kia kìa:

47

(Hoà Chuû-tòch vöôn tay chæ vaø höôùng veà phía chaân dung 3 vò laõnh tuï: Marx,

Engels, Leùnine) (Ñaïi hoäi voã tay vang daäy)

Ñoù laø nhôø chuùng ta, toaøn giai caáp lao ñoäng theá giôùi, toaøn quaân ñoäi nhaân daân theá

giôùi coù moät oâng Toång tö leänh laø oâng kia kìa. (Hoà Chuû tòch vöôn tay chæ vaø höôùng

maët veà phía chaân dung ñoàng chí: Staline) (Ñaïi hoäi voã tay daäy vang vaø cuøng ñöùng

daäy hoâ lôùn) (Ñoàng chí Staline muoân naêm!)

Chaéc ít ngöôøi bieát maø coù leõ cuõng khoâng ai ngôø. OÂng ôû xa ñaây maáy muoân daëm, maø

oâng theo roõi cuoäc khaùng chieán cuûa ta, cuûa Trieàu Tieân, cuûa Maõ Lai vaø cuoäc ñaáu

tranh cuûa caùc nöôùc Ñoäng nam AÙ. OÂng caûm ñoäng khi nghe keå laïi nhöõng cöû chæ

chieán ñaáu anh duõng cuûa moät chieán só Thoå khi gieát giaëc laäp coâng nhö theá naøo. Vì

vaäy coù theå noùi tuy oâng ôû xa nhöng tinh thaàn cuûa oâng vaø hieåu bieát cuûa oâng ôû vôùi

chuùng ta. (Ñaïi hoäi voã tay)

Chuùng ta nhôø coù oâng naøy: (Hoà Chuû tòch vöôn tay chæ vaø höôùng maët veà phía chaân

dung ñoàng chí: Mao Traïch Ñoâng) – (Ñaïi hoäi voã tay vang daäy – vaø ñöùng daäy hoâ

lôùn Ñoàng chí Mao Traïch Ñoâng muoân naêm!)

OÂng Mao caùch ñaây maáy nghìm daëm. Coøn oâng Staline thì xa nhöõng muoân daëm...

OÂng theo roõi töøng böôùc cuoäc chieán ñaáu caùch maïng cuûa chuùng ta. Nhö luùc quaân

ñoäi vaø nhaân daân ta giaûi phoùng bieân giôùi, nhö luùc chuùng ta môû chieán dòch Trung du,

coù theå ñeâm oâng khoâng nguû maø chôø tin töùc... (Ñaïi hoäi coù tieán taám taéc)

... Coù oâng thaày, oâng anh nhö theá neân quaân ñoäi ta, quaân ñoäi Vieät-Mieân-Laøo, töø choã

nhoû ñeán choã lôùn, töø choã yeáu ñeán choã maïnh, töø khoâng thaéng ñeán thaéng hoaøn toaøn...”

Baøi töôøng thuaät treân ñaây cuûa noäi san CS thôøi ñoù cho thaáy roõ HCM chaúng coù tö

töôûng gì caû. (Nguoàn: Vuõ Töôøng [söu taàm], “Hoà Chí Minh taïi Ñaïi hoäi Ñaûng 1951-

“Ñoù laø chuû nghóa cuûa ba oâng kia kìa”, ñaêng treân Talawas blog ngaøy 28-9-2010).

48

Trôû laïi vôùi vaán ñeà “tö töôûng” HCM, ñaûng CSVN ca ngôïi HCM laø nhaø “giaûi

phoùng daân toäc.” Thaät ra HCM choáng Phaùp vì Phaùp khoâng cho oâng vaøo hoïc

Tröôøng Thuoäc Ñòa Paris laø tröôøng chuyeân ñaøo taïo caùc quan chöùc thuoäc ñòa, ñeå

ra laøm quan cho Phaùp, neân oâng thuø Phaùp vaø choáng Phaùp. Giaû thieát nhö HCM

ñöôïc vaøo hoïc Tröôøng Thuoäc Ñòa Paris vaø ñöôïc ra laøm quan cho Phaùp thì HCM

ñaâu coù choáng Phaùp. Giaû thieát HCM laø “nhaø giaûi phoùng daân toäc”, thì tö töôûng giaûi

phoùng daân toäc khoâng phaûi laø moät heä thoáng trieát hoïc, vaø tö töôûng giaûi phoùng daân

toäc cuõng khoâng do HCM khôûi xöôùng, maø ñaõ tieàm aån trong trí oùc cuûa ngöôøi Vieät

töø thuôû Hai Baø Tröng khôûi nghóa naêm 40, caùch ñaây gaàn hai ngaøn naêm, truyeàn töø

ñôøi naày qua ñôøi khaùc; nhôø vaäy ngöôøi Vieät vaø nöôùc Vieät môùi toàn taïi cho ñeán ngaøy

nay tröôùc bao nhieâu cuoäc ngoaïi xaâm töø phöông Baéc.

Ñaûng CSVN coøn cho HCM ñaõ coù saùng kieán keát hôïp coâng cuoäc giaûi phoùng daân toäc

vôùi ñaáu tranh giai caáp vaø chuû nghóa xaõ hoäi, thì thaät ra ngöôøi ñöa ra söï keáât hôïp naày

49

laø Lenin, nhaø laõnh ñaïo cuoäc Caùch maïng CS naêm 1917 ôû Nga. Lieân minh coâng

noâng choáng thöïc daân phong kieán cuõng khoâng phaûi do HCM nghó ra, maø ai cuõng

bieát ñoù laø tö töôûng cuûa Mao Traïch Ñoâng, laáy noâng thoân bao vaây thaønh thò, khi

Mao Traïch Ñoâng muoán öùng duïng chuû nghóa Maùc-Leâ vaøo Trung Hoa, moät nöôùc

noâng nghieäp laïc haäu. Josip Broz Tito (Yugoslavia) laø ngöôøi chuû tröông ñaûng vaø

cheá ñoä CS Quoác gia ñoäc laäp chöù khoâng naèm trong heä thoáng Ñeä tam Quoác teá CS

töø naêm 1948. Hoà Chí Minh chöa heà coù tö töôûng nhö Tito. Noùi cho cuøng, HCM

khoâng coù moät heä thoáng suy tö naøo ñeå trôû thaønh nhaø tö töôûng nhö ñaûng

CSVN phong taëng.

Vì HCM khoâng coù tö töôûng gì, neân nhöõng keû thöøa keá tha hoà veõ vôøi saùng taùc moïi

chính saùch roài gaén cho nhaõn hieäu HCM. Hoï chaép noái moät soá dieãn vaên, lôøi noùi

cuûa HCM ñeå hình thaønh “tö töôûng Hoà Chí Minh”. Hoï giaûi thích tuøy höùng nhöõng

nhöõng ñieàu maø hoï noùi laø “tö töôûng Hoà Chí Minh”, khoâng khaùc gì loái dieãn giaûi tuøy

thích nhöõng saám truyeàn bí hieåm cuûa caùc nhaø tieân tri nhö Traïng Trình Nguyeãn

Bænh Khieâm. Theo doõi nhöõng baøi dieãn vaên, nhöõng khaåu hieäu do HCM ñöa ra,

moïi ngöôøi ñeàu nhaän bieát roõ raøng taát caû ñeàu do HCM coùp nhaët töø caùc nhaø tö

töôûng, vaên hoùa vaø chính trò ñoâng taây.

Ví duï baøi dieãn vaên khai sinh cheá ñoä Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoøa do HCM ñoïc

ngaøy 2-9-1945, thöôøng ñöôïc ñaûng CS goïi laø baûn "Tuyeân ngoân ñoäc laäp", hoaøn

toaøn vay möôïn cuûa caùc vaên baûn Phaùp vaø Myõ. Moïi ngöôøi seõ khoâng laáy laøm laï neáu

bieát raèng ngöôøi giuùp HCM vieát baûn vaên naày laø moät thieáu taù ngöôøi Hoa Kyø,

Archimedes L. A. Patti.(Archimedes L. A. Patti, Why Viet Nam?, California:

University of California Press, 1980, p. 223. Trong baøi dieãn vaên ñoïc taïi Ñaïi hoïc

Haø Noäi ngaøy 17-11-2000, trong cuoäc vieáng thaêm Vieät Nam ba ngaøy keå töø 16-11,

toång thoáng Hoa Kyø laø Bill Clinton (nhieäm kyø 1993-1997, 1997-2001) ñaõ nhaéc laïi

vieäc naày: "... In 1945, at the moment of your country's birth, the words of Thomas

Jefferson were chosen to be echoed in your own Declaration of Independence:

"All men are created equal. The Creator has given us certain inviolable rights -

the right to life, the right to be free, the right to achieve happiness..." [Taøi lieäu

Internet. November 17, 2000, Immediate Release, 3:50 PM (L)]. Xin taïm dòch:

"... Vaøo naêm 1945, khi ñaát nöôùc cuûa caùc baïn [Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoøa] ñöôïc

50

khai sinh, nhöõng lôøi noùi cuûa Thomas Jefferson ñaõ ñöôïc choïn löïa vang laïi trong

baûn Tuyeân ngoân Ñoäc laäp cuûa chính caùc baïn: "Moïi ngöôøi ñöôïc taïo ra bình ñaúng.

Ñaáng Taïo hoùa ñaõ ban cho chuùng ta moät soá quyeàn baát khaû xaâm phaïm - quyeàn ñöôïc

soáng, quyeàn ñöôïc töï do, quyeàn vöôn tôùi haïnh phuùc..."

Trong baøi noùi chuyeän taïi lôùp hoïc taäp chính trò goàm giaùo vieân caáp 2 vaø caáp 3 mieàn

Baéc (daïy töø lôùp 6 ñeán lôùp 12 trung hoïc), do boä Giaùo Duïc toå chöùc taïi Haø Noäi ngaøy

13-9-1958, HCM vieát: "Vì lôïi ích möôøi naêm thì phaûi troàng caây, vì lôïi ích traêm naêm

thì phaûi troàng ngöôøi ". (Baùo Nhaân Daân Haø Noäi ngaøy 14-9-1958.) Caâu khaåu hieäu

naày ñöôïc treo ôû taát caû caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø trung tieåu hoïc döôùi cheá ñoä CS vaø

ñöôïc saùch vôû CS xem laø tö töôûng vó ñaïi cuûa HCM veà keá hoaïch ñaøo taïo nhaân taøi

cho ñaát nöôùc, thaät ra laø caâu noùi cuûa Quaûn Troïng (Quaûn Töû) thôøi Xuaân Thu, caùch

ñaây hôn hai ngaøn naêm.

Moät trong nhöõng khaåu hieäu haøng ñaàu ñöôïc xem laø tö töôûng HCM ñeå huaán luyeän

vaø giaùo duïc caùn boä CS laø "Chí coâng voâ tö, caàn kieäm lieâm chính", ñöôïc ruùt töø lôøi

daïy cuûa Nho giaùo cuõng ñaõ treân 2,000 naêm. Vôùi caùc phaïm truø naày, Nho giaùo ñaõ

ñaøo taïo khoâng bieát bao nhieâu theá heä quan laïi thanh lieâm tröôùc ñaây phuïc vuï quaàn

chuùng. Ngöôïc laïi, lôøi sao cheùp cuûa HCM chæ laø caùi voû boïc che ñaäy moät heä thoáng

caàm quyeàn tham oâ nhuõng laïm töø treân xuoáng döôùi, maø baát cöù ngöôøi naøo ôû trong

cuõng nhö ngoaøi nöôùc, keå caû ngöôøi ngoaïi quoác ñeàu bieát.

Coøn vieäc HCM baûo raèng "Khoâng coù gì quyù hôn ñoäc laäp töï do", thì "caùc giaùo sö ôû

hoïc vieän Hoà Chí Minh giaûi thích raèng, töï do ñaây khoâng phaûi laø töï do caù nhaân.

OÂng Hoà chæ noùi ñeán töï do cho Daân toäc laø Ñoäc laäp maø thoâi. Coøn töï do caù nhaân laø

töï do tö saûn".(Baùo Con Ong, Massachussetts, ngaøy 7-11-2000.)

Noùi cho ñuùng, chính nhôø lôïi duïng tinh thaàn ñoäc laäp daân toäc vaø loøng yeâu quyù töï do

cuûa daân chuùng maø HCM vaø ñaûng CSVN ñaõ ñöa daân toäc Vieät Nam böôùc vaøo voøng

thoáng trò cuûa cheá ñoä CS.

Neâu leân vaøi ví duï treân ñaây ñeå thaáy raèng nhöõng ñieàu goïi laø tö töôûng HCM (hieåu

theo nghóa roäng laø moät heä thoáng suy tö) chæ laø söï coùp nhaët danh ngoân cuûa

51

nhöõng vó nhaân theá giôùi, roài ñeà teân HCM vaøo. Sôû dó HCM vaø caùc thuoäc haï cuûa

oâng maïnh daïn möôïn tö töôûng cuûa ngöôøi khaùc laøm cuûa rieâng HCM, vì töø naêm

1954 ñeán 1975, Baéc Vieät soáng hoaøn toaøn böng bít, khoâng coù baát cöù moät saùch vôû

xöa cuõ, hay moät phöông tieän truyeàn thoâng naøo ñeán vôùi daân chuùng, ngoaøi saùch

ñaûng, baùo ñaûng, vaø ñaøi phaùt thanh ñaûng. Trong hoaøn caûnh ñoù, HCM muoán coùp

nhaët cuûa ai thì tha hoà maø coùp nhaët, khoâng ai bieát gì ñeå coù theå so saùnh. Ruûi ro coù

ai phaùt hieän, ngöôøi ñoù cuõng khoâng daùm leân tieáng döôùi cheá ñoä ñoäc taøi cuûa oâng.

Hoà Chí Minh teân thaät laø Nguyeãn Sinh Cung. OÂng möôïn teân Nguyeãn AÙi Quoác

cuûa nhoùm Phan Chaâu Trinh, Phan Vaên Tröôøng vaø Nguyeãn Theá Truyeàn;( Daniel

Hemery, sñd. tt. 44-45), vaø oâng cuõng möôïn teân "Hoà Chí Minh", cuûa Hoà Hoïc

Laõm. Chaúng nhöõng laáy teân "Hoà Chí Minh" cuûa Hoà Hoïc Laõm, naêm 1940, oâng Hoà

coøn chieám duïng luoân danh xöng Vieät Nam Ñoäc Laäp Ñoàng Minh Hoäi, goïi taét laø

Vieät Minh, do Hoà Hoïc Laõm vaø Nguyeãn Haûi Thaàn laäp ra ôû Nam Kinh (Trung

Hoa) naêm 1936.(Chính Ñaïo, Vieät Nam nieân bieåu nhaân vaät chí, Houston: Nxb.

Vaên Hoùa, 1997, tt. 168-169.) Hoà Chí Minh nhaém ñaùnh löøa nhöõng ngöôøi Vieät yeâu

nöôùc vaø caû Trung Hoa Quoác Daân Ñaûng, ñeå ñöôïc giuùp ñôõ.

Theo ñaûng CSVN, Le proceøs de la colonisation française [Baûn aùn cheá ñoä thöïc daân

Phaùp] xuaát baûn ôû Phaùp naêm 1925 do chính Nguyeãn AÙi Quoác khôûi vieát töø 1921.

(BNCLSÑ, sñd. 29) Coù taøi lieäu cho raèng Nguyeãn AÙi Quoác khoâng vieát ñöôïc saùch

naày, vì luùc ño ù oâng ta khoâng ñuû trình ñoä Phaùp vaên ñeå vieát saùch, vaø oâng ta ñaõ

coùp noäi dung baøi "Ñoâng Döông chính trò luaän" cuûa Phan Chaâu Trinh, ñaõ ñöôïc

Jules Roux, baïn cuûa Phan Chaâu Trinh, dòch qua tieáng Phaùp ñeå gôûi cho chính phuû

Phaùp vaø Albert Sarraut saép qua laøm toaøn quyeàn Ñoâng Döông (laàn thöù nhaát 1911-

1914 vaø laàn thöù nhì 1917-1919). "Baøi naày Quoác chæ söûa chuùt ít, vieát laïi ñeà töïa

khaùc "Baûn aùn cheá ñoä thöïc daân Phaùp", nhôø luaät sö Phan Vaên Tröôøng söûa chöõa, vieát

laïi nhieàu trang, vieát lôøi töïa tröôùc khi in vaø phoå bieán."(Höùa Hoaønh, Nhöõng phuù hoä

löøng danh, Houston: Nxb. Vaên Hoùa, TX, 1999, tt. 224-226.)

Chaúng nhöõng HCM "möôïn" tö töôûng vó nhaân theá giôùi laøm tö töôûng cuûa mình, coùp

saùch cuûa ngöôøi khaùc roài söûa chöûa laøm saùch cuûa mình, oâng ta coøn möôïn luoân thô

cuûa ngöôøi khaùc ñeå laøm thô mình. Taùc phaåm ñöôïc coi laø noåi tieáng cuûa HCM laø

52

Nguïc trung nhaät kyù [Nhaät kyù trong tuø]. Nhaø nghieân cöùu Leâ Höõu Muïc ñaõ phaân

taùch tæ mæ taùc phaåm naày vaø ñi ñeán keát luaän nhö sau: "Phaàn phaân tích ôû treân chöùng

thöïc giaø Lyù laø chuû nhaân cuûa nhöõng baøi thô xaây döïng theo kó thuaät thô Ñöôøng;

nhöõng baøi thô naày chieám heát ba phaàn tö taùc phaåm. Phaàn coøn laïi coù theå coi laø cuûa

Hoà Chí Minh. Toâi chæ noùi laø coù theå vì toâi khoâng khaúng ñònh ñöôïc roõ raøng baøi thô

naøo ñích thöïc laø cuûa Hoà Chí Minh, baøi thô naøo thuoäc veà caùc taùc giaû khaùc."(Leâ

Höõu Muïc, Hoà Chí Minh khoâng phaûi laø taùc giaû "Nguïc trung nhaät kyù", Vaên Buùt Vieät

Nam Haûi Ngoaïi, Canada, 1990, tr. 94.)

Ngoaøi nhöõng phaùt hieän cuûa giaùo sö Leâ Höõu Muïc, taùc giaû Daniel Heùmery, trong

saùch De l’Indochine au Vietnam, ñaõ in laïi hình bìa nguyeân baûn baèng chöõ Nho

saùch Nhaät kyù trong tu ø. Treân hình bìa naày, coù ghi roõ ngaøy thaùng saùng taùc laø:

29.8.1932 – 10.9.1933. (DH, sñd. tr. 85) Trong khi ñoù, “Lôøi noùi ñaàu” trong baûn in

laàn thöù nhaát quyeån Nhaät kyù trong tuø naêm 1960 cuûa Nxb. Vaên Hoïc cho bieát: “Ñoù

laø cuoán soå tay cuûa Hoà Chuû tòch goàm nhöõng baøi thô maø Ngöôøi ñaõ vieát trong caûnh

lao tuø töø muøa thu naêm 1942 ñeán muøa thu naêm 1943.” Saùch naày söû duïng laïi hình

bìa cuûa baûn chöõ Nho, nhöng xoùa boû ngaøy thaùng treân hình veõ.(Nguyeãn Khaùnh

Toaøn, Löõ Huy Nguyeân, Toång taäp vaên hoïc Vieät Nam, quyeån 36 [soá ñaëc bieät veà Hoà

Chí Minh, 924 trang], Haø Noäi: Khoa hoïc Xaõ hoäi, 1980, p. 607. Saùch naày in laïi lôøi

noùi ñaàu vaø hình biaø cuûa laàn xuaát baûn thöù nhaát saùch Nhaät kyù trong tu ø.)

Nhöõng yeáu toá naày ñuû chöùng toû raèng HCM khoâng phaûi laø taùc giaû cuûa Nguïc trung

nhaät kyù.

ÔÛ ñaây neân theâm moät chi tieát caàn thieát: trong boä Hoà Chí Minh toaøn taäp, khoâng coù

baøi naøo HCM ñaû ñoäng ñeán quyeån Nguïc trung nhaät kyù. Khi nhaø xuaát baûn Vaên

Hoïc, Haø Noäi aán haønh saùch naày naêm 1960, HCM coøn saùng suoát, nhöng oâng khoâng

leân tieáng gì veà taùc phaåm naày. Nghóa laø moät maët oâng vaãn maëc nhieân coâng nhaän

oâng laø taùc giaû saùch ñoù, moät maët khaùc, oâng phoøng xa tính roäng, ruûi sau naày coù ai

phaùt hieän gian yù aên caép vaên chöông cuûa ngöôøi khaùc, nhö taùc giaû Leâ Höõu Muïc ñaõ

chöùng minh, thì oâng vaãn nheï toäi vì oâng chöa heà leân tieáng coâng nhaän saùch ñoù laø do

oâng vieát ra, maø ñaây laø do nhoùm thuoäc caáp thöïc hieän maø thoâi. Hoà Chí Minh laét

leùo trong töøng chi tieát cuûa cuoäc ñôøi oâng.

53

Vieäc ñaûng LÑ cho nhaø xuaát baûn Vaên Hoïc aán haønh Nguïc trung tuøy buùt vaøo naêm

1960 nhaém duïng yù duy nhaát laø ñaùnh boùng HCM laø moät taùc giaû, ñaõ töøng vaøo tuø ra

khaùm vì tranh ñaáu giaønh ñoäc laäp cho xöù sôû, laïi coù khaû naêng laøm thô baèng chöõ

Hoa (ngoaïi ngöõ), ñeå tranh thuû caûm tình cuûa giôùi vaên ngheä só vaø trí thöùc treân theá

giôùi, nhaát laø Trung coäng, nhaém deã xin vieän trôï vaø loâi keùo hoï vaøo maët traän truyeàn

thoâng trong coâng vieäc tieán haønh chieán tranh choáng Vieät Nam Coäng Hoøa.

Nguyeân baûn hình biaø Nguïc trung nhaät kyù, Hình bìa Nguïc trung nhaät kyù do Nxb. Vaên

baèng chöõ Nho, ñeà ngaøy 29.8.1932 – 10.9.1933. Hoïc, Haø Noäi, aán haønh naêm 1960, xoùa boû

(trích: Daniel Heùmery, De l’Indochine au ngaøy thaùng treân hình veõ. (Hình trích:

Vietnam, Paris: Gallimard, 1990, tr. 85) Nguyeãn Khaùnh Toaøn, Löõ Huy Nguyeân,

Toång taäp vaên hoïc Vieät Nam, quyeån 36 [ñaëc

bieät veà Hoà Chí Minh, 924 trang], Haø Noäi:

Nxb. Khoa hoïc Xaõ hoäi, 1980, tr. 607.)

Khoâng bieát HCM ñaõ töï coùp nhaët hoaëc ñaïo vaên, hay nhöõng thuoäc haï cuûa oâng

muoán taâng boác HCM, ñaõ coùp nhaët vaø ñaïo vaên giuùp cho oâng Hoà? Neáu nhö theá thì

hoï ñaõ haïi hình töôïng HCM cuûa hoï. Tai haïi moät caùch coâng khai nhaát laø Boä chính

trò ñaûng CSVN ñaõ theâm phaàn "tö töôûng Hoà Chí Minh" sau chuû nghóa Maùc-Leâ.

Hoà Chí Minh khoâng bao giôø laø moät nhaø tö töôûng, cuõng khoâng phaûi laø moät lyù

thuyeát gia chính trò.

54

Trong saùch Ho Chi Minh, Jean Lacouture, söû gia Phaùp, ñaõ ít nhaát hai laàn noùi raèng

HCM khoâng phaûi laø moät lyù thuyeát gia, duø luùc vieát saùch naày, Lacouture laø moät kyù

giaû coøn thieân taû.(Jean Lacouture sñd. tt. 58, 153: (1) tr. 58: "He devoted little time

to doctrinal wranglings. He was first and foremost a militant, an organizer."

(OÂng ta ít daønh thôøi giôø ñeå baøn caõi chuû thuyeát. Tröôùc heát vaø treân heát oâng laø moät

ngöôøi tranh ñaáu, moät nhaø toå chöùc.) (2) tr. 153: "Ho ... has never been a theorist

like Truong Chinh." (Hoà ... chöa bao giôø laø lyù thuyeát gia nhö Tröôøng Chinh.)

Moïi ngöôøi ñeàu ñaõ töøng nghe noùi ñeán Marxism (Maùc-xít), Leninism (Leânin-nít),

Stalinism (Xìtalin-nít), Titoism (Titoâ-ít), Maoism (Mao-ít), nhöng khoâng bao giôø

nghe noùi ñeán "Hoism" (Hoà-ít).(Charles Fenn, sñd. tr. 47.

Hoà Chí Minh thaät söï chæ laø moät nhaø hoaït ñoäng chính trò gioûi thöïc haønh, moät chieán

thuaät gia (tactician), öùng bieán mau leï, coù taøi ñoùng kòch (Bernard Fall sñd. tr. 102,

VTH sñd. tr. 459), ñaëc bieät raát saét maùu vaø taøn aùc dò thöôøng.(Oliver Todd, bñd.,

sñd. tr. 276, 295.)

Vieäc boä chính trò ñaûng CSVN ñeà cao tö töôûng HCM, coâng khai ñöa vaøo hieán

phaùp, laøm cho ngöôøi ta caøng theâm chuù yù, vaø caøng phôi baøy tröôùc maët moïi ngöôøi

raèng HCM chaúng coù tö töôûng naøo ñaëc saéc.

THÖÏC CHAÁT “TÖ TÖÔÛNG HOÀ CHÍ MINH”: Hoà Chí Minh laø moät con ngöôøi

bình thöôøng nhö moïi ngöôøi, neân HCM vaãn coù nhöõng suy nghó hay “tö töôûng”

(hieåu theo nghóa heïp) nhö moïi ngöôøi khaùc. Vaäy thöïc chaát “tö töôûng Hoà Chí

Minh” laø gì? Khoâng keå luùc coøn vò thaønh nieân, khi ñaõ quaù 18 tuoåi, thanh nieân

Nguyeãn Taát Thaønh töï thaáy mình ít hoïc, chaúng coù baèng caáp gì neân khoù tieán

thaân trong xaõ hoäi Vieät Nam thôøi ñoù, moät xaõ hoäi raát troïng vaên hoïc. OÂng nghó

ñeán vieäc möu sinh baèng caùch laøm coâng cho Phaùp, vaø xin laøm nhaân vieân treân taøu

Latouche-Treùville vaø theo taøu nay rôøi Saøi Goøn ñi Phaùp ngaøy 5-6-1911. (Neáu tính

theo ngaøy sinh treân giaáy tôø cuûa HCM laø 19-5-1890, thì luùc ñoù oâng ta ñaõ 21 tuoåi.)

Nguyeãn Taát Thaønh ñeán Marseille, haûi caûng mieàn nam nöôùc Phaùp ngaøy 6-7-1911.

Tö töôûng hôïp taùc vôùi Phaùp phaùt trieån maïnh meõ neân vaøo thaùng 9, thanh nieân

55

Nguyeãn Taát Thaønh laøm ñôn xin ñaëc caùch vaøo hoïc Tröôøng Thuoäc Ñòa Paris, laø

tröôøng ñaøo taïo caùc quan chöùc cai trò thuoäc ñòa cuûa Phaùp, vôùi “öôùc mong trôû neân

höõu ích cho nöôùc Phaùp”ø (dòch lôøi Nguyeãn Taát Thaønh töùc HCM trong ñôn gôûi toång

thoáng vaø boä tröôûng Boä thuoäc ñòa Phaùp.)

Laøm moät laù ñôn sôï bò töø choái, Nguyeãn Taát Thaønh laøm hai laù ñôn cuøng moät luùc,

moät gôûi cho toång thoáng Phaùp, moät gôûi cho boä tröôûng Boä thuoäc ñòa Phaùp, vôùi hy

voïng neáu ngöôøi naày töø choái thì coù theå oâng kia cöùu xeùt gia aân. Ñieàu naày cho thaáy

oâng tha thieát vôùi vieäc xin hôïp taùc vôùi Phaùp, laøm quan cho Phaùp.

Chaúng may hai laù ñôn naày ñeàu bò töø choái. Hoà Chí Minh vôõ moäng laøm quan, tieáp

tuïc caùc chuyeán haûi haønh treân bieån ñeå möu sinh. Ñeán New York (Hoa Kyø), thanh

nieân Nguyeãn Taát Thaønh, luùc ñoù laáy teân Taây laø “Paul”, vieát moät laù thö ngaøy 15-

12-1912 gôûi cho khaâm söù Phaùp ôû Trung Kyø tha thieát xin hai vieäc: thöù nhaát laø xin

moät vieäc laøm cho cha oâng ta laø Nguyeãn Sinh Huy, luùc ñoù ñang löu laïc ôû Nam Kyø,

ñeå oâng naày coù ñieàu kieän sinh soáng, thöù hai laø xin vieân khaâm söù Phaùp laøm ñaàu moái

chuyeån ngaân ñeå oâng Thaønh gôûi tieàn veà nuoâi cha.

Tröôùc ñoù saùu naêm, ngaøy 15-8-1906, Phan Chaâu Trinh vieát “Ñaàu Phaùp chính phuû

thö” gôûi cho toaøn quyeàn Ñoâng Döông vaø khaâm söù Phaùp taïi Hueá, trình baøy hoaøn

caûnh bi ñaùt cuûa daân chuùng Vieät Nam, chæ trích nhaø caàm quyeàn baûo hoä Phaùp, vaø

yeâu caàu Phaùp laéng nghe lôøi oâng ñeå möu caàu haïnh phuùc cho daân chuùng Vieät Nam.

Ñaøng naày Paul Taát Thaønh ñaõ hai laàn vieát ba laù thö, cuõng laø moät hình thöùc “Ñaàu

Phaùp chính phuû thö”, gôûi cho caùc caáp cao hôn vieân toaøn quyeàn Ñoâng Döông, vaø

gôûi cho khaâm söù Phaùp taïi Hueá, chæ ñeå möu caàu haïnh phuùc caù nhaân oâng, gia ñình

oâng. Hôn nöõa thanh nieân Nguyeãn Taát Thaønh raát tin töôûng ôû ngöôøi Phaùp neân môùi

möôïn ñòa chæ cuûa khaâm söù Phaùp ñeå lieân laïc vaø chuyeån tieàn cho phuï thaân.

Caøng tha thieát bao nhieâu thì caøng cay ñaéng baáy nhieâu neáu thaát baïi. Quaù cay

ñaéng vì bò Phaùp töø choái caùc nguyeän voïng tha thieát hôïp taùc vôùi Phaùp, kieám ñöôøng

laøm quan, thanh nieân Nguyeãn Taát Thaønh quay qua “tö töôûng thuø Phaùp”. Trong

moät soá baøi baùo vieát taïi Paris, HCM laáy buùt danh laø Nguyeãn OÁ Phaùp, töùc “ngöôøi

hoï Nguyeãn gheùt Phaùp”.(Töôûng Vónh Kính, sñd. tr. 63.)

56

Töø ñoù oâng ta tham gia nhöõng hoaït ñoäng choáng ñoái chính phuû Phaùp, roài gia nhaäp

ñaûng CS Phaùp, vaø ñaàu quaân cho Ñeä tam Quoác teá.

Vieäc choáng Phaùp phuø hôïp vôùi nguyeän voïng cuûa daân toäc, nhöng lôïi duïng khaùt

voïng töï do ñoäc laäp cuûa daân toäc ñeå du nhaäp lyù thuyeát CS, chuû tröông ñaáu tranh

giai caáp, gaây chia reõ daân toäc, xaây döïng cheá ñoä ñoäc taøi, chæ bieát quyeàn lôïi cuûa Ñeä

tam Quoác teá vaø cuûa taäp ñoaøn laõnh ñaïo ñaûng CSVN, laø ñi ngöôïc laïi quyeàn lôïi daân

toäc, neáu khoâng muoán noùi ñoù laø tö töôûng phaûn daân haïi nöôùc.

Sau khi lôïi duïng tinh thaàn baát khuaát cuûa daân toäc, tranh ñaáu choáng Phaùp thaønh

coâng, naém ñöôïc quyeàn haønh, HCM baét ñaàu tö töôûng höôûng nhaøn. OÂng phoù maëc

cho caùc thuû haï nhö Tröôøng Chinh, Leâ Duaån, Leâ Ñöùc Thoï, Voõ Nguyeân Giaùp thao

tuùng chính trò, ñeå oâng baùm laáy ñòa vò chuû tòch nöôùc, soáng an nhaøn, beà ngoaøi coù veû

ñaïm baïc, nhöng thöïc chaát beân trong raát xa hoa, laõng phí (xem phaàn treân).

Chaúng nhöõng höôûng nhaøn, HCM coøn coù tö töôûng höôûng laïc. Chuyeän HCM

höôûng laïc cuõng bình thöôøng cuûa ñôøi ngöôøi, nhöng höôûng laïc xong roài oâng laïi cho

gieát ngöôøi ñaõ sinh cho oâng ta moät ngöôøi con trai thì chaúng bình thöôøng, maø laø aùc

ñoäc.

Ngaøy xöa, tröôùc khi qua ñôøi, Ñöùc Traàn Höng Ñaïo yeâu caàu gia ñình hoûa taùng,

choân sao cho mau muïc vaø san ñaát troàng caây ñeå khoûi coù ai bieát.(Ngoâ Só Lieân, Ñaïi

Vieät söû kyù toaøn thö, baûn dòch quyeån 2, Haø Noäi: Nxb. Khoa hoïc Xaõ hoäi, 1998, tr.

81.) Ngaøi muoán thaân xaùc cuûa Ngaøi mau hoøa ñoàng vôùi thieân nhieân, vôùi non nöôùc

maø Ngaøi ñaõ taän tuïy phuïc vuï, vaø khoâng muoán baát cöù ai phaûi toán coâng thôø phöôïng

Ngaøi. Ñoù laø tö töôûng phoùng khoaùng cuûa thaùnh nhaân. Trong khi ñoù, tröôùc khi

cheát, HCM ñeå di chuùc laïi yeâu caàu hoûa taùng:

"Tro thì chia laøm 3 phaàn, boû vaøo 3 caùi hoäp saønh. Moät hoäp cho mieàn Baéc. Moät hoäp

cho mieàn Trung. Moät hoäp cho mieàn Nam. Ñoàng baøo moãi mieàn neân choïn 1 quaû ñoài

maø choân hoäp tro ñoù. Treân maû, khoâng neân coù bia ñaù töôïng ñoàng, maø neân xaây moät

ngoâi nhaø giaûn ñôn, roäng raõi, chaéc chaén, maùt meû ñeå nhöõng ngöôøi ñeán thaêm vieáng coù

choã nghæ ngôi." (xin xem theâm chuong keá tieáp.)

57

Nhö theá, ñeán khi gaàn cheát, HCM vaãn coøn “tö töôûng hieáu danh” vaø “tö töôûng

suøng baùi caù nhaân”.

Trong dòp Teát Taân Tî (2001), baùo Tuoåi Treû Thaønh phoá Hoà Chí Minh (Saøi Goøn),

soá Xuaân, trang 34 ñaêng keát quaû cuoäc tröng caàu yù kieán giôùi treû veà hình aûnh thaàn

töôïng cuûa hoï. Daàu boä maùy tuyeân truyeàn cuûa ñaûng CSVN ra raû haèng ngaøy, HCM

chæ ñöôïc 17/200 ngöôøi ñöôïc hoûi yù kieán choïn oâng ta laøm thaàn töôïng (töùc 8.5%);

trong khi nhaø doanh nghieäp Hoa Kyø, Bill Gates, maø ngöôøi Vieät Nam trong nöôùc

chæ bieát raát ít qua baùo chí, ñöôïc 23/200 ngöôøi löïa choïn laøm thaàn töôïng (töùc

11,5%). Ñieàu naày cho thaáy, ngoaøi soá caùn boä ñaûng vieân ñaûng CSVN, daân chuùng

hieän nay chaúng quan taâm gì ñeán HCM, duø ñang soáng döôùi moät cheá ñoä luoân luoân

ñeà cao vaø töï haøo veà "tö töôûng HCM".

Ngaøy nay, taïi Vieät Nam, chuû nghóa Maùc-Leâ vaø hình töôïng HCM chæ coøn laø chieác

phao ñeå ñaûng CS duy trì quyeàn löïc ñoäc ñaûng ñoäc taøi döïa treân baïo löïc maø thoâi.

Trong khi ñoù, dö luaän trong nöôùc cuõng nhö treân theá giôùi ñeàu leân tieáng hoâ haøo loaïi

boû ñieàu 4 hieán phaùp 1992 cuûa Haø Noäi, nghóa laø chaúng nhöõng loaïi boû ñaëc quyeàn

toái thöôïng cuûa ñaûng CSVN, maø coøn loaïi boû luoân chuû thuyeát Maùc-Leâ vaø caùi goïi laø

"tö töôûng HCM".

Ñieàu 4 hieán phaùp Vieät Nam naêm 1992 baét chöôùc theo ñieàu 6 cuûa hieán phaùp Lieân

Xoâ naêm 1980. Khi nhöõng ñaûng vieân caáp tieán coäng saûn Lieân Xoâ muoán loaïi ñieàu 6

hieán phaùp cuûa hoï, thì gaëp phaûn öùng maïnh meõ cuûa giôùi baûo thuû. "...Ñieàu ñoù ñaõ xaûy

ra khi ñieàu 6 hieán phaùp Lieân Xoâ, veà "vai troø laõnh ñaïo vaø höôùng daãn" cuûa ñaûng

Coäng Saûn trong ñôøi soáng quoác gia saép söûa bò tieâu huûy. Vieäc tu chính hieán phaùp

töùc thì bò phaûn ñoái. Nhöõng nhoùm sôï maát quyeàn löïc toaøn naêng moät thôøi cuûa hoï ñaõ

taäp hoïp laïi..."(Eduart Shevardnadze, The Future Belongs to Freedom [Töông lai

thuoäc veà töï do], do Catherine A. Fitzpatrick dòch töø nguyeân baûn baèng tieáng Nga

sang Anh ngöõ, London: Nxb. Sinclair Stevenson LTD, 1991, phaàn Daãn nhaäp, tr.

xii. Nguyeân vaên baûn Anh ngöõ: "...That occurred when article 6 of the Soviet

Constitution, on the "leading and guiding role" of the Communist Party in the life

of state, was about to be repealed. The amendment immediately faced resistance.

Groups that feared the lost of their one-time omnipotence rallied together...")

58

Tuy vaäy, cuoái cuøng daân chuùng Lieân Xoâ cuõng ñaõ ñöùng leân naêm 1991 chaúng nhöõng

loaïi boû ñieàu 6 hieán phaùp maø loaïi luoân toaøn boä hieán phaùp naêm 1980 vaø caû cheá ñoä

CS.

Tröôùc sau gì nhaân daân Vieät Nam cuõng seõ laøm nhö theá, duø ñaûng CSVN coá duy trì

ñieàu 4 hieán phaùp 1992 ñeå baûo veä quyeàn löïc cuûa hoï.

Chöông 7

HUYEÀN THOAÏI LAÊNG HOÀ CHÍ MINH

Hoà Chí Minh cheát ngaøy 2-9-1969. Ngaøy 2-9 laø quoác khaùnh cuûa Vieät Nam Daân

Chuû Coäng Hoøa (VNDCCH) neân Boä chính trò ñaûng LÑ sôï xui xeûo, ñaõ cho ñoåi

ngaøy cheát cuûa HCM laø 3-9-1969. Di chuùc cuûa HCM bò Leâ Duaån, bí thö thöù nhaát

ñaûng LÑ, ra leänh "caét boû, söûa chöûa vaøi cho ã" roài môùi cho coâng boá, ñeà ngaøy 10-5-

1969.(1)

Baûn di chuùc cuûa HCM do Boä chính trò ñaûng LÑ söûa ñoåi vaø coâng boá naêm 1969,

hoaøn toaøn khoâng ñeà caäp ñeán vieäc choân caát HCM. Trong baûn di chuùc ñaàu tieân do

HCM ñaùnh maùy vaø kyù teân ngaøy 15-5-1965, coù chöõ kyù "chöùng kieán"[nv] cuûa Leâ

Duaån, bí thö thöù nhaát ban Ban chaáp haønh trung öông ñaûng LÑ, HCM vieát: "Toâi

yeâu caàu thi haøi toâi ñöôïc ñoát ñi, noùi chöõ laø "hoûa taùng". Toâi mong raèng caùch "hoûa

taùng" daàn daàn seõ ñöôïc phoå bieán...Tro xöông thì tìm moät quaû ñoài maø choân. Gaàn

Tam Ñaûo vaø Ba Vì nhö hình coù nhieàu ñoài toát. Treân moä, neân xaây 1 caùi nhaø giaûn

ñôn, roäng raõi, chaéc chaén, maùt meû ñeå nhöõng ngöôøi ñeán thaêm vieáng coù choã nghæ

ngôi...”(66) Hoà Chí Minh ñaõ söûa ñoåi ñoâi chuùt veà vieäc choân tro coát trong baûn di

chuùc vieát naêm 1968, theo ñoù "...Toâi yeâu caàu thi haøi toâi ñöôïc ñoát ñi, töùc laø “hoûa

taùng”... Tro thì chia laøm 3 phaàn, boû vaøo 3 caùi hoäp saønh. Moät hoäp cho mieàn Baéc.

Moät hoäp cho mieàn Trung. Moät hoäp cho mieàn Nam. Ñoàng baøo moãi mieàn neân choïn

1 quaû ñoài maø choân hoäp tro ñoù. Treân maû, khoâng neân coù bia ñaù töôïng ñoàng, maø neân

xaây moät ngoâi nhaø giaûn ñôn, roäng raõi, chaéc chaén, maùt meû ñeå nhöõng ngöôøi ñeán thaêm

vieáng coù choã nghæ ngôi."(Hoà Chí Minh, Toaøn vaên di chuùc chuû tòch Hoà Chí Minh,

TpHCM: Nxb. Thanh Nieân, 2000, tt. 13-16, 26-29.)

59

Giöõa hai thôøi ñieåm HCM vieát di chuùc (1965-1968), vaøo giöõa thaùng 8-1967, Vieän

laêng Lenin ñöôïc thoâng baùo cho bieát tình hình söùc khoûe HCM caøng ngaøy caøng suy

yeáu, vaø nhaän ñöôïc chæ thò ñaëc bieät töø Boä chính trò Lieân Xoâ ra leänh chuaån bò öôùp

xaùc HCM.

Ngaøy 14-9-1967, moät phaùi boä ñaëc bieät goàm ba baùc só Vieät Nam ñeán Moscow. Ñoù

laø caùc oâng Nguyeãn Gia Quyeàn, Chuû nhieäm Khoa Giaûi phaåu Quaân y vieän 108; Leâ

Ngoïc Maãn, Chuû nhieäm Khoa Noäi tieát Beänh vieän Baïch Mai; Leâ Ñieàu, Chuû nhieäm

Khoa Ngoaïi beänh vieän Vieät Xoâ. Caùc baùc só naày ôû laïi Moscow 7 thaùng ñeå hoïc taäp

caùch öôùp vaø baûo veä xaùc trong giai ñoaïn ñaàu töø 15 ñeán 20 ngaøy.

Giai ñoaïn keá tieáp laø phaàn vieäc seõ do caùc chuyeân gia Lieân Xoâ ñaûm traùch. Toå öôùp

xaùc Vieät Nam chính thöùc ñöôïc thaønh laäp vaøo thaùng 6-1968 do baùc só Nguyeãn Gia

Quyeàn ñöùng ñaàu. (Tuaàn baùo Phuï Nöõ, Haø Noäi, 6-1-2000. (Baùo AÙ Chaâu, Paris, soá

43, thaùng 3-2000, tt. 9-10, trích thuaät laïi) Nhö theá, vieäc öôùp xaùc HCM ñaõ ñöôïc

Boä chính trò ñaûng LÑVN ñaët ra ngay khi HCM coøn soáng vaøo naêm 1967. Khi ñoù

HCM coøn saùng suoát. Xin ñöøng queân raèng HCM ñaõ ra leänh toång taán coâng Teát

Maäu Thaân (1968) baèng moät baøi thô cuûa oâng ta qua laøn soùng ñaøi phaùt thanh Haø

Noäi. Chaéc chaén HCM phaûi bieát quyeát ñònh öôùp xaùc oâng cuûa Boä chính trò ñaûng

LÑ, nhöng oâng khoâng toû moät daáu hieäu naøo ngaên caûn. OÂng laøm thinh coù nghóa laø

oâng ñoàng loõa vôùi quyeát ñònh vôùi Boä chính trò. Hoà Chí Minh haønh xöû raát khoân

kheùo trong hoaøn caûnh cuûa oâng, vì khoâng leõ oâng töï noùi ra raèng haõy öôùp xaùc oâng

sau khi oâng cheát. OÂng ñeå cho caùc thuoäc haï cöù tieán haønh quyeát ñònh cuûa hoï,

nhöng raát haïp vôùi yù thích suøng baùi caù nhaân cuûa oângï.

Theá maø trong di chuùc naêm 1968, HCM laïi vieát raèng: “...Toâi yeâu caàu thi haøi toâi

ñöôïc ñoát ñi, töùc laø “hoûa taùng”... Tro thì chia laøm 3 phaàn, boû vaøo 3 caùi hoäp saønh.

Moät hoäp cho mieàn Baéc. Moät hoäp cho mieàn Trung. Moät hoäp cho mieàn Nam...” Söï

vieäc naày moät laàn nöõa cho thaáy suoát ñôøi, cho ñeán khi gaàn cheát, HCM luoân luoân toû

ra thieáu thaønh thaät, khoâng thaúng thaén trong lôøi noùi vaø vieäc laøm cuûa oâng, neáu

khoâng muoán noùi laø oâng luoân luoân ñaïo ñöùc giaû.

60

Gaàn ba thaùng sau khi HCM qua ñôøi, trong cuoäc hoïp ngaøy 29-11-1969, Boä chính

trò ra quyeát ñònh öôùp xaùc HCM vaø xaây döïng moät laêng moä phaûn aûnh nhöõng neùt

hieän ñaïi, nhöng vaãn giöõ ñuôïc ñaëc tính daân toäc coå truyeàn.(William J. Duiker, sñd.

tr. 565, vaø phaàn chuù thích soá 3 tr. 669.) Thaät söï ra, neáu ñeå ñeán ba thaùng môùi öôùp

xaùc thì caùi xaùc HCM ñaõ bò ung thoái, neân chaéc chaén vieäc öôùp xaùc ñaõ ñöôïc Boä

chính trò cho thi haønh ngay sau khi HCM cheát.

Theo tieát loä töø caùc chuyeân vieân Vieän laêng Lenin, ngaøy 28-8-1969, ñoaøn chuyeân

vieân y khoa Lieân Xoâ goàm 5 thaønh vieân cuûa Vieän laêng Lenin laø caùc giaùo sö

Debov (tröôûng ñoaøn), Polukhin. Michaelov, Kharascov vaø Saterov ñeán Haø Noäi.

Ngaøy 2-9, luùc 11 giôø caùc giaùo sö naày ñeán Quaân y vieän 108 khaùm nghieäm xaùc

HCM vöøa ñöôïc ñöa ñeán ñaët ôû ñaây, vôùi söï coù maët cuûa Nguyeãn Löông Baèng, Leâ

Quang Ñaïo, Phuøng Theá Taøi. Hai baùc só Polukhin vaø Mikhaelov baét ñaàu moå xaùc

HCM vôùi söï phuï taù cuûa hai baùc só Vieät Nam. Sau ba ngaøy theo doõi, ngöôøi ta di

chuyeån xaùc HCM ñeán Hoäi tröôøng Ba Ñình toái 5-9-1969.(Tuaàn baùo Phuï Nöõ, Haø

Noäi, 6-1-2000.)

Luùc ñaàu, caùc chuyeân gia Lieân Xoâ muoán ñöa xaùc HCM veà Moscow öôùp vì theo hoï

vieäc naày khoâng theå thöïc hieän ñöôïc ôû Haø Noäi do ñieàu kieän kyõ thuaät ôû ñaây khoâng

ñaày ñuû. Giaùo sö tröôûng ñoaøn Debov ñaõ baùo cho Leâ Duaån bieát yù kieán naày, nhöng

coù leõ Leâ Duaån sôï Lieân Xoâ ñem xaùc HCM veà Lieân Xoâ laøm con tin, neân phaûn ñoái.

Luùc ñoù, thuû töôùng Lieân Xoâ laø Alexei Kosygin, ñang qua Haø Noäi vieáng tang

HCM, yeâu caàu toaùn chuyeân gia tìm caùch öôùp xaùc taïi Haø Noäi, vaø chính phuû Lieân

Xoâ seõ cung caáp ñaày ñuû tieän nghi ñeå laøm vieäc.(4) Chieán tranh caøng ngaøy caøng aùc

lieät. Haø Noäi bò maùy bay Hoa Kyø oanh taïc, neân xaùc HCM cuõng nhö toaùn chuyeân

gia Lieân Xoâ phaûi sô taùn leân moät hang ñoäng roäng raõi beân bôø soâng Ñaø.

Cuoái cuøng, sau 8 thaùng öôùp xaùc vôùi nhöõng ñieàu kieän khí haäu nhieät ñôùi vaø phaûi di

chuyeån vì sô taùn, caùc chuyeân gia Lieân Xoâ tin raèng xaùc HCM coù theå duy trì ñöôïc

trong thôøi gian daøi. Sau khi Hieäp ñònh Paris ñöôïc kyù keát ngaøy 27-1-1973, Hoa

Kyø ngöng haún cuoäc oanh taïc Baéc Vieät, xaùc cuûa HCM môùi ñöôïc ñöa veà Haø Noäi

naêm 1975.(Tuaàn baùo Phuï Nöõ, Haø Noäi, 6-1-2000.)

61

Khi Boä chính trò ñaûng LÑ luùc ñoù quyeát ñònh xaây laêng vaø öôùp xaùc HCM, coù hai

caâu hoûi ñöôïc ñaët ra laø: Phaûi chaêng hoï laøm theá vì kính troïng HCM? Vaø taïi sao

CS duy vaät laïi xaây laêng nhö kieåu caùc vua chuùa ngaøy xöa?

Thöù nhaát, HCM laø laõnh tuï toái cao cuûa ñaûng LÑ. Beà ngoaøi oâng luoân luoân ñöôïc

caùc thuoäc haï toân kính, nhöng thöïc teá beân trong ñaûng, caùc thuoäc haï cuûa oâng nhieàu

laàn chöùng toû thieáu kính troïng oâng ta trong nhöõng naêm cuoái ñôøi.

Ví duï cuï theå laø vuï baø Xuaân, vôï HCM bò Traàn Quoác Hoaøn hieáp daâm. Theo moät

taøi lieäu môùi tieát loä, Leâ Duaån, Leâ Ñöùc Thoï, Traàn Quoác Hoaøn laïi coøn aâm möu saùt

haïi HCM vaøo naêm 1967. Taøi lieäu naày cho bieát ngöôøi phi coâng teân laø Thaéng, laùi

chuyeán bay ñöa HCM töø Baéc Kinh trôû veà ñeán Haø Noäi ngaøy 23-12-1967, khi ñaùp

xuoáng phi tröôøng thì “... thaáy ñeøn hieäu ñöôøng baêng cheäch 150 khoâng haï caùnh ñöôïc,

ñaõ ñieän hoûi nhieàu laàn nhöng khoâng traû lôøi. Anh beøn haï caùnh theo trí nhôù. May maø

an toaøn.”(VietBao Online, California, soá 2359.)

Sau ñoù, khi HCM cheát naêm 1969, caùc thuoäc haï cuûa oâng chaúng kính troïng di chuùc

cuûa oâng vaø laøm traùi vôùi nhöõng ñieàu oâng ñaõ daën.

Thöù hai, CS chuû tröông duy vaät voâ thaàn, choáng laïi caùc tín ngöôõng, tieâu dieät caùc

toân giaùo, trieät haï caùc ñeàn ñaøi, chuøa chieàn vaø nhaø thôø, taïi sao laïi ñi ngöôïc di chuùc

HCM, xaây laêng, öôùp xaùc HCM ñeå moïi ngöôøi chieâm baùi?

Tröôùc khi cheát, HCM vieát trong di chuùc: "...Vì vaäy toâi ñeå saün maáy lôøi naày, foøng khi

toâi seõ ñi gaëp cuï Cac Mac, cuï Leânin vaø caùc vò c. m. ñaøn anh khaùc..." (Nguyeân vaên

baûn chuïp di chuùc HCM, BNCLSÑ, sñd. tr.171). Ñieàu naày coù nghóa laø tröôùc khi

cheát, HCM tin raèng linh hoàn con ngöôøi coøn hieän höõu sau khi qua ñôøi, vaø cuõng coù

nghóa laø HCM ñaõ phaûn baùc laïi chuû nghóa duy vaät, quay veà vôùi tín ngöôõng linh

hoàn coå xöa cuûa con ngöôøi vaø cuûa daân toäc.

Veà phía Boä chính trò, chaéc chaén khoâng phaûi vì tin vaøo söï hieän höõu cuûa linh hoàn,

maø Boä chính trò ñaûng LÑ ñaõ xaây laêng cho HCM. Ñeå baøo chöõa cho vieäc söûa ñoåi

di chuùc HCM cuûa ban laõnh ñaïo ñaûng LÑ naêm 1969, khoâng hoûa taùng maø laïi öôùp

62

xaùc oâng Hoà, thoâng baùo cuûa ban laõnh ñaïo ñaûng CSVN naêm 1989 (20 naêm sau)

vieát nhö sau:

"Sôû dó tröôùc ñaây chöa coâng boá ñoaïn Baùc vieát veà yeâu caàu hoûa taùng laø vì theå theo

nguyeän voïng vaø tình caûm cuûa nhaân daân, Boä Chính trò Ban Chaáp haønh Trung öông

Ñaûng (khoùa III) thaáy caàn thieát phaûi giöõ gìn laâu daøi thi haøi cuûa Baùc ñeå sau naày

ñoàng baøo caû nöôùc, nhaát laø ñoàng baøo mieàn Nam, beø baïn quoác teá coù ñieàu kieän tôùi

vieáng Baùc, theå hieän tình caûm saâu ñaäm vôùi Baùc. Chính vì leõ ñoù maø chuùng ta ñaõ xin

pheùp Baùc veà ñieåm naøy ñöôïc laøm khaùc lôøi Baùc daën."(Hoà Chí Minh, Toaøn vaên di

chuùc..., sñd. tr. 8.)

Hoà Chí Minh ñaõ cheát thì laøm sao coøn xin pheùp ñöôïc nöõa? Ñoù chæ laø caùch nguïy

bieän ñeå che ñaäy nhöõng yù ñoà rieâng tö cuûa ñaûng LÑ coù theå phoûng ñoaùn nhö sau:

VINH DANH SÖÏ THÖØA KEÁ: Taïi caùc nöôùc töï do daân chuû, caùc ñònh cheá chính trò

cuï theå minh ñònh roõ raøng vieäc chuyeån giao quyeàn haønh. Moät ngöôøi muoán leân

caàm quyeàn, hoaëc muoán ñöôïc keá thöøa chính thoáng, ñeàu phaûi qua thuû tuïc phoå thoâng

ñaàu phieáu töï do, vaø quyeàn quyeát ñònh thuoäc veà cöû tri töùc daân chuùng. Coù khi daân

chuùng tröïc tieáp baàu ngöôøi laõnh ñaïo, coù khi baàu quoác hoäi vaø quoác hoäi baàu nhaø

laõnh ñaïo. Do ñoù khoâng coù vieäc thöøa keá maëc nhieân theo caùch cha truyeàn con noái

trong cheá ñoä quaân chuû, hoaëc theo heä thoáng ñaûng trò cuûa caùc cheá ñoä ñoäc taøi nhö

cheá ñoä CS. Chính vì söï maëc nhieân naày naåy sinh ra nhu caàu vinh danh söï thöøa keá

ñeå taïo uy theá cho nhöõng nhaø caàm quyeàn môùi.

Ngaøy tröôùc, caùc hoaøng ñeá saùng toå caùc vöông trieàu thöôøng truy phong cha meï töôùc

vò vua chuùa, vaø laøm laêng ñeå thôø phöôïng. Caùc hoaøng thaùi töû khi leân thöøa keá vöông

nghieäp, vieäc laøm ñaàu tieân laø ñaët mieáu hieäu ñeå toân kính vua cha. Ngoaøi loøng hieáu

thaûo ñoái vôùi beà treân, vieäc naày coøn nhaém chöùng toû söï thöøa keá chính thoáng cuûa vò

vua môùi, tröôùc trieàu ñình vaø daân chuùng.

Moät ví duï roõ neùt nhaát veà vaán ñeà naày laø khi chính cung hoaøng haäu cuûa vua Gia

Long (trò vì 1802-1819) töø traàn (1814), caùc quan trong trieàu ñeà nghò ñeå cho chaùu

noäi ruoät cuûa baø laø Myõ Ñöôøng, con cuûa hoaøng töû Caûnh (ñaõ töø traàn naêm 1801),

63

ñöùng chuû teá, nhöng vua Gia Long khoâng ñoàng yù. Nhaø vua ñaët hoaøng töû Ñaûm, con

cuûa oâng vôùi baø vôï thöù hai laøm chuû teá. (Hoäi ñoàng trò söï Nguyeãn Phuùc toäc, Nguyeãn

Phuùc toäc theá pha û, Hueá: Nxb. Thuaän Hoùa, 1995, tt. 219, 239.) Nhaø vua haønh ñoäng

nhö vaäy nhaém ñeà cao hoaøng töû Ñaûm, vaø sau ñoù vua Gia Long ñöa hoaøng töû Ñaûm

leân ngoâi vò Ñoâng cung (1815), chuaån bò ñeå keá vò ngai vaøng khi Gia Long töø traàn

naêm 1819.

Sau khi Lenin töø traàn ngaøy 21-1-1924, Stalin ñaõ chuû ñoäng laøm tang leã thaät vó ñaïi,

öôùp xaùc, xaây laêng cho Lenin ñeå khaúng ñònh öu theá thöøa keá laõnh ñaïo ñaûng CSLX

cuûa oâng ñoái vôùi ñòch thuû trong noäi boä ñaûng CSLX laø Trotsky. (Ronald Hingley,

Joseph Stalin: Man and Legend [Joseph Stalin: Con ngöôøi vaø Huyeàn thoaïi], New

York: Nxb. Konecky and Konecky, 1974, tr. 155.)

Vaøo thôøi ñieåm khi HCM cheát, Leâ Duaån, Tröôøng Chinh, Leâ Ñöùc Thoï trong Boä

chính trò ñaûng LÑ vöøa môùi ñöa vaøo tuø moät soá uyû vieân Trung öông ñaûng vaø moät soá

töôùng laõnh, kieám caùch giaûi quyeát döùt ñieåm vuï aùn maø nhoùm Leâ Duaån, Leâ Ñöùc Thoï

goïi laø "Vuï aùn Toå chöùc choáng Ñaûng, choáng Nhaø nöôùc ta, ñi theo chuû nghóa xeùt laïi

hieän ñaïi vaø laøm tình baùo cho nöôùc ngoaøi" (töø giöõa 1967 trôû ñi).

Ñoàng thôøi ñaûng LÑ toå chöùc toång coâng kích, toång khôûi nghóa ôû mieàn Nam nhieàu

ñôït trong naêm 1968, nhöng bò quaân löïc Vieät Nam Coäng Hoøa beû gaõy chieán dòch

naày, gaây thieät haïi naëng neà cho Maët Traän Daân Toäc Giaûi Phoùng Mieàn Nam, tay sai

cuûa Haø Noäi. Vì vaäy, uy tín cuûa Boä chính trò ñaûng LÑ luùc ñoù bò suùt giaûm roõ reät ôû

trong nöôùc, trong noäi boä ñaûng vaø caû treân theá giôùi.

Tröôùc tình hình naày, do nhu caàu khaúng ñònh söï keá thöøa cuûa nhoùm Leâ Duaån ñeå

vöôït qua nhöõng khoù khaên chính trò, naêm 1969 Boä chính trò ñaûng LÑ toå chöùc tang

leã HCM thaät raàm roä, vaø xaây döïng laêng moä HCM thaät ñoà soä cao raùo giöõa thaønh

phoá Haø Noäi ñeå thaàn thaùnh hoùa HCM. Thaàn thaùnh hoùa HCM, vinh danh moät caùch

long troïng söï nghieäp HCM, coù nghóa laø ñeå chính thöùc vinh danh ñaûng CSVN do

HCM saùng laäp vaø laõnh ñaïo, töø ñoù vinh danh vaø chính thöùc hoùa nhöõng keû keá thöøa

söï nghieäp vaø quyeàn bính cuûa HCM, hay noùi caùch khaùc vinh danh luoân nhoùm

ngöôøi ñang laõnh ñaïo ñaûng LÑ vaø nhaø nöôùc coäng saûn Baéc Vieät luùc ñoù.

64

Keá thöøa uy tín, quyeàn bính vaø söï nghieäp cuûa HCM, ñaûng LÑ hy voïng quoác teá seõ

tieáp tuïc hoã trôï Baéc Vieät sau vuï toång coâng kích Teát Maäu Thaân (1968) thaát baïi, vaø

nhaát laø caàn ñeán uy tín cuûa HCM ñeå ñoaøn keát noäi boä ñaûng LÑ, luùc ñoù ñang coù

nguy cô xaûy ra cuoäc tranh quyeàn giöõa caùc nhoùm trong Boä chính trò.

SUØNG BAÙI CAÙ NHAÂN: Naïn suøng baùi caù nhaân phaùt trieån maïnh döôùi thôøi Stalin

caàm quyeàn ôû Lieân Xoâ (1924-1953). Ñeå chuaån bò suøng baùi chính mình, Stalin ñaõ

môû chieán dòch suøng baùi Lenin moät caùch loá laêng. Khi Lenin töø traàn ngaøy 21-1-

1924, "Nhöõng keû keá thöøa Lenin coøn xöng tuïng hôn nöõa khi Lenin maát baèng caùch

ñoåi teân thaønh phoá lôùn Petrograd thaønh Leningrad. Ñaây laø moät haønh vi suøng baùi

maø chaéc chaén khi coøn soáng Lenin khoâng cho pheùp. Cuõng vaäy, aét haún oâng ta khoâng

theå chaáp thuaän nhöõng khía caïnh khaùc cuûa vieäc suøng baùi Lenin ñöôïc duøng nhö maøn

giaùo ñaàu cho vieäc suøng baùi Stalin sau naày coøn ngoâng cuoàng hôn nöõa.”(9)

Xaây laêng cho Lenin, Stalin cuõng nhaém xaây sinh phaàn cho chính oâng ta. Sau naày,

khi töø traàn ngaøy 5-3-1953, luùc ñaàu Stalin cuõng ñöôïc höôûng nhöõng nghi thöùc vinh

quang nhö Lenin, vaø nhö oâng ta ñaõ nghó tröôùc, oâng ta ñöôïc ñaët naèm beân caïnh

Lenin trong laêng taïi Coâng tröôøng Ñoû.(Ronald Hingley, sñd. tt. 155-156, 424.)

Ba naêm sau, Stalin bò Khrushchev haï beä trong trong Ñaïi hoäi laàn thöù 20 ñaûng

CSLX naêm 1956. Sau ñoù, trong Ñaïi hoäi laàn thöù 22 ñaûng CSLX naêm 1961,

Khrushchev quyeát ñònh ñöa di haøi cuûa Stalin ra khoûi Coâng tröôøng Ñoû. Vieäc naày

ñöôïc thi haønh ngaøy 30-10-1961. (Roy Medvedev, Khrushchev, Brian Pearce dòch

sang tieáng Anh, New York: Nxb. Anchor Press/ Doubleday, 1983, tt. 83, 208.)

Naêm 1969, ñaûng LÑVN cuõng ñi vaøo veát xe suøng baùi caù nhaân, öôùp xaùc vaø xaây

laêng cho HCM. Beänh suøng baùi laõnh tuï ôû Vieät Nam tuy khoâng noåi coäm nhö Lieân

Xoâ thôøi Stalin, nhöng ngaám ngaàm heát söùc roäng raõi. Vieäc naày do chính HCM

khuyeán khích. Baèng chöùng laø khi Khrushchev ñaû kích teä naïn suøng baùi caù nhaân

cuûa Stalin trong baøi dieãn vaên ñöa ra ngaøy 25-2-1956 veà ñeà taøi"Veà söï suøng baùi caù

nhaân vaø haäu quaû" (On the Cult of Personality and its Consequences) taïi Ñaïi hoäi

20 ñaûng CSLX, taát caû caùc nöôùc CS treân theá giôùi, keå caû Trung Coäng, ñeàu môû

chieán dòch hoïc taäp choáng vieäc suøng baùi caù nhaân, tröø Baéc Vieät.

65

Tröôùc sau, cho ñeán nay vaø coù leõ ñeán ngaøy cheá ñoä CSVN suïp ñoå, CS Haø Noäi hoaøn

toaøn khoâng phoå bieán coâng khai tröôùc daân chuùng baøi dieãn vaên cuûa Khrushchev haï

beä Stalin. Ñaûng LÑ cuõng khoâng ñaû ñoäng gì ñeán vieäc choáng suøng baùi caù nhaân.

Cho ñeán khi bò vaën hoûi trong hoäi nghò caùn boä cao caáp vaø trung caáp taïi Caâu laïc boä

quaân nhaân ôû Haø Noäi töø 28-4 ñeán 3-5-1956, toång bí thö ñaûng LÑ, Tröôøng Chinh,

môùi ñaønh thuù nhaän "cuõng ñaõ coù hieän töôïng suøng baùi caù nhaân nhöng chöa ñeán möùc

traàm troïng".(Nguyeãn Minh Caàn, Coâng lyù ñoøi hoûi, California: Nxb. Vaên Ngheä,

1997, tr. 90-91.

Tröôøng Chinh noùi theá cho qua chuyeän chöù caên beänh suøng baùi caù nhaân ñaõ aên saâu

naëng neà vaø HCM cuõng nhö Boä chính trò ñaûng LÑ cuõng khoâng muoán söûa chöûa hay

thay ñoåi. Suy toân HCM ñeå roài suy toân luoân caû Boä chính trò. Caàn löu yù laø trong

thôøi gian naày, HCM coøn raát khoûe maïnh vaø minh maãn.

Coäng saûn Vieät Nam cuõng hoïc theo caùch suøng baùi laõnh tuï kieåu Stalin. Hoà Chí

Minh chæ hoaït ñoäng ôû Baéc Vieät, khoâng dính daùng gì ñeán mieàn Nam, nhöng ñeå aùp

ñaûo daân chuùng, naêm 1975 coäng saûn ñaõ ñoåi teân thaønh phoá Saøi Goøn laø Thaønh phoá

Hoà Chí Minh, moät vieäc laøm chöa töøng coù trong lòch söû Vieät Nam vaø caû lòch söû AÙ

chaâu. Ngöôøi chaâu AÙ noùi chung khoâng bao giôø duøng teân nhaân vaät lòch söû ñeå ñaët

teân thaønh phoá. Sau khi Lieân Xoâ suïp ñoå naêm 1991, caùc thaønh phoá Leningrad,

Stalingrad ñeàu ñöôïc ñoåi laïi teân cuõ laø Petrograd (St Petersburg) vaø Volgograd.

Cho ñeán nay, tuy cheá ñoä coäng saûn Vieät Nam chöa suïp ñoå, nhöng daân chuùng vaø du

khaùch khoâng ai goïi laø Thaønh phoá Hoà Chí Minh, maø chæ goïi teân Saøi Goøn, ngoaïi tröø

giaáy tôø coâng vaên haønh chaùnh. Chaéc chaén trong moät ngaøy khoâng xa Saøi Goøn seõ

chính thöùc laáy laïi teân cuõ.

DUY TRÌ CHEÁ ÑOÄ ÑOÄC TAØI: Trong daân chuùng, muïc ñích cuûa vieäc xaây moä laø

ñeå kyû nieäm ngöôøi quaù coá, vaø ñoàng thôøi laø moät hình thöùc ñeå ngöôøi quaù coá soáng

vôùi thaân nhaân coøn soáng, hay noùi caùch khaùc, keùo daøi cuoäc ñôøi, söï nghieäp cuûa

ngöôøi quaù coá beân caïnh nhöõng ngöôøi coøn soáng. Trong tröôøng hôïp caùc cheá ñoä ñoäc

taøi nhö cheá ñoä CS, xaây laêng vaø öôùp xaùc caùc laõnh tuï, tuy noùi laø ñeå kyû nieäm caùc

laõnh tuï ñoù, nhöng kyø thaät coøn ñeå duy trì söï suøng baùi laõnh tuï, töø ñoù duy trì luoân

66

neàn ñoäc taøi maø caùc laõnh tuï ñaõ laäp ra, boùp ngheït nhöõng sinh hoaït töï do daân chuû

cuûa daân chuùng, nhaát laø giôùi trí thöùc.

Hoà Chí Minh laø ngöôøi ñaõ cho thi haønh Cuoäc caûi caùch ruoäng ñaát gieát haïi khoaûng

döôùi 200,000 ngöôøi. Hoà Chí Minh ñaõ ban haønh saéc leänh ngaøy 15-12-1956 baét

buoäc baùo chí phaûi phuïc vuï neàn chuyeân chính voâ saûn, khoâng ñöôïc choáng cheá ñoä,

choáng chính phuû, khoâng ñöôïc xuùi giuïc nhaân daân vaø boä ñoäi laøm loaïn... vaø seõ phaït

tuø töø 5 naêm ñeán chung thaân khoå sai, tòch thu taøi saûn neáu ai phaïm vaøo nhöõng ñieàu

caám. (Hoaøng Vaên Chí, sñd. tr. 31.)

Hoà Chí Minh ñaõ ñeå cho Leâ Duaån, Leâ Ñöùc Thoï tieâu dieät nhöõng ngöôøi baát ñoàng

chính kieán trong ñaûng LÑ chæ vì nhöõng ngöôøi naày theo chuû tröông chung soáng

hoøa bình cuûa Nikita Khrushchev (Lieân Xoâ), vaø khoâng ñoàng yù vieäc tieán haønh

chieán tranh choáng mieàn Nam.

Ñaûng LÑ muoán lôïi duïng huyeàn thoaïi vaø naám moà beà theá cuûa HCM ñeå uy hieáp

tinh thaàn vaø taâm lyù daân chuùng, vì daân chuùng Vieät Nam, töø ngaøn xöa voán tin töôûng

raèng linh hoàn con ngöôøi vaãn toàn taïi sau khi cheát, huoáng gì laø caùi xaùc cuûa HCM

chöa ñöôïc choân caát hay huûy hoaïi, vaø vaãn naèm ñoù beân caïnh ngöôøi soáng.

Moät coâng thöùc chung trong caùc baøi ñieáu vaên cuûa caùc laõnh tuï coäng saûn keá thöøa ôû

Lieân Xoâ, Vieät Nam, hay Coäng Hoøa Nhaân Daân Trung Hoa, khi toå chöùc tang leã cho

nhöõng laõnh tuï quaù coá, ñaïi khaùi laø "Bieán ñau thöông thaønh haønh ñoäng caùch maïng,

tieán leân hoaøn thaønh söï nghieäp caùch maïng ma ø [Lenin, hay HCM, hay Mao Traïch

Ñoâng] ñaõ ñeà ra...v.v." Ñieàu naày chöùng toû laø caùi cheát cuûa caùc laõnh tuï cuõng laø cô

hoäi toát cho caùc keû keá thöøa keâu goïi keùo daøi hay duy trì cheá ñoä ñoäc taøi CS.

BAÁT TÖÛ HOÙA ÑAÛNG LAO ÑOÄNG: Töø naêm 1945, do chính saùch tieâu dieät tín

ngöôõng, caùc choán thôø phöôïng, chuøa chieàn, nhaø thôø ñeàu bò caùc löïc löôïng CS kieám

caùch ñaäp phaù hay laøm nhaø ôû, kho taøng maø khoâng baûo trì hoaëc söûa sang. Caùc cung

ñieän ôû Hueá, caùc thaønh trì ôû caùc tænh treân toaøn quoác xaây doing thôøi nhaø Nguyeãn

cuõng bò trieät haï, neân nhöõng coâng trình kieán truùc lôùn trong nöôùc haàu nhö ñeàu hö

hoûng. Tröôùc tình traïng chung ñoù cuûa caû Baéc Vieät, laêng HCM noåi leân thaønh coâng

67

trình xaây caát ñoà soä, kieân coá, vöõng beàn, trang trí ñeïp ñeõ, loäng laãy noåi baät giöõa

thaønh phoá Haø Noäi vaø caû toaøn theå Baéc Vieät.

Laêng HCM laø coâng trình xaây döïng duy nhaát ôû Haø Noäi töø 1954 ñeán 1975. Muïc

ñích cuûa CS laø ñeå cho daân chuùng coù moät aán töôïng saâu saéc veà laêng HCM, chæ coøn

bieát, vaø nhôù ñeán laêng HCM, töùc laø chæ coøn bieát vaø nhôù ñeán ñaûng LÑ sau caûi danh

thaønh ñaûng CSVN. Ñaûng LÑ chuû tröông ñöa HCM leân haøng anh huøng soá 1 cuûa

Vieät Nam, teân tuoåi HCM baát dieät thì nhöõng ngöôøi thöøa keá cuõng ñöôïc baát dieät

theo, vaø laêng HCM coøn, coù nghóa laø teân tuoåi ñaûng LÑ töùc ñaûng CSVN coøn.

Taát caû nhöõng lyù do treân ñaây khieán Boä chính trò ñaûng LÑVN xaây laêng ñoà soä cho

HCM. Xaây laêng ñoà soä cho nhöõng laõnh tuï laø caên beänh chung cuûa caùc nöôùc CS

ñoäc taøi. Naêm 1976, khi Mao Traïch Ñoâng cheát, CHNDTH cuõng laøm y nhö theá.

Ñaëng Tieåu Bình (Deng Yingchao/Teng Ying-ch’ao) , moät laõnh tuï CHNDTH, ñaõ

phaùt bieåu: "Trong thaäp nieân 50, Chuû tòch Mao noùi raèng khi qua ñôøi, taát caû nhöõng

ñoàng chí laõnh tuï Trung Quoác neân ñöôïc thieâu vaø chæ giöõ laïi tro coát maø thoâi. Khoâng

coù moä, khoâng coù laêng cho giôùi laõnh ñaïo. Sôû dó coù ñeà nghò naày laø do baøi hoïc hoïc

ñöôïc sau caùi cheát cuûa Stalin, vaø ñöôïc cuï theå hoùa döôùi hình thöùc moät vaên kieän. Chuû

tòch Mao laø ngöôøi ñaàu tieân kyù vaøo vaên kieän naày, vaø nhieàu vieân chöùc cao caáp cuõng

ñaõ kyù vaøo, keå caû toâi. Quaû thaät, Chu AÂn Lai ñaõ ñöôïc hoûa thieâu cho thaáy raèng taøi

lieäu ñoù vaãn coøn toàn taïi."(James L. Watson vaø Evelyn S. Rawski chuû bieân, Death

Ritual in Late Imperial and Modern China [Tang nghi ôû Trung Hoa töø cuoái thôøi

quaân chuû ñeán thôøi hieän ñaïi], California: Nxb. University of California Press,

1988, tr. 256.

Tuy nhieân, taùm thaùng sau khi Chu AÂn Lai (Zhou Enlai / Chou En-lai) töø traàn,

Mao Traïch Ñoâng (Mao Zedong/Mao Tse-tung) qua ñôøi ngaøy 9-9-1976, ngöôøi keá

nhieäm hoï Mao laø Hoa Quoác Phong (Hua Guofeng/Hua Kuo-feng) vaø Boä chính trò

ñaûng CSTH luùc ñoù, laïi khoâng hoûa thieâu hoï Mao, maø xaây döïng moät "Kyû nieäm

ñöôøng" ôû Thieân An Moân (Baéc Kinh) ñeå ñaët xaùc öôùp cuûa hoï Mao, theo y thuaät

Trung Hoa chöù khoâng nhôø Lieân Xoâ. (James L. Watson vaø Evelyn S. Rawski chuû

bieân, sñd. tr. 278.)

68

Vieäc CHNDTH goïi ngoâi moä cuûa Mao Traïch Ñoâng laø "kyû nieäm ñöôøng" xem ra

khieâm nhöôïng hôn chöõ "laêng" ñeå chæ ngoâi moä HCM. Neàn vaên hoùa Trung Hoa

tröôùc ñaây aûnh höôûng lôùn ñeán nöôùc ta, neân Trung Hoa coù nhöõng töø ngöõ gaàn guõi

vôùi Vieät Nam hôn caùc nöôùc Taây AÂu.

"Kyû nieäm ñöôøng" coù tính caùch bình daân, phoå quaùt. Ngöôïc laïi "laêng" laø bieåu hieän

cuûa vua chuùa phong kieán, xa caùch quaàn chuùng. Thieân An Moân ôû Baéc Kinh cuõng

gioáng Ba Ñình ôû Haø Noäi, naèm ngay taïi trung taâm cuûa thuû ñoâ, töùc trung taâm ñaàu

naõo laõnh ñaïo cuûa ñaûng CS.

Luùc ñoù, Hoa Quoác Phong ñang raát caàn ñeán uy tín cuûa Mao ñeå duy trì quyeàn löïc,

vaø ñeå ñoaøn keát taát caû nhöõng thaønh phaàn choáng ñoái nhau trong trong ñaûng CSTQ,

töø nhoùm Töù nhaân bang goàm coù vôï cuûa Mao Traïch Ñoâng laø Giang Thanh (Jiang

Qing/Chiang Ch’ing), Vöông Hoàng Vaên (Wang Hongwen/Wang Hung-wen),

Dieâu Vaên Nguyeân (Yao Wenyuan/Yao Wen-yuan), Tröông Xuaân Kieàu (Zhang

Chunqiao/Ch’iang Ch’un-ch’iao), ñeán phe phaùi cuûa Ñaëng Tieåu Bình.

Trong khi ñoù, taïi caùc nöôùc daân chuû töï do, caùc laõnh tuï qua ñôøi coù theå ñöôïc ñöa vaøo

choân hoaëc thôø ôû caùc nghóa trang quoác gia, töùc laø nghóa trang chung cuûa nhöõng anh

huøng daân toäc, nhö nghóa trang Arlington ôû Washington D.C. cuûa Hoa Kyø, hay

ñieän Pantheùon (vaên giôùi nhö Victor Hugo) vaø ñieän Invalides (voõ giôùi nhö

Napoleùon Bonaparte) ôû Paris cuûa Phaùp.

Trong tang leã cuûa caùc laõnh tuï theá giôùi töï do, gia ñình ngöôøi quaù coá chuû ñoäng vieäc

choân caát vôùi söï phoái hôïp cuûa chính quyeàn. Ngöôïc laïi, ñaùm tang cuûa caùc laõnh tuï

CS hoaøn toaøn do nhaø caàm quyeàn coäng saûn quyeát ñònh, vaø danh saùch caùc nhaân vaät

trong ban toå chöùc tang leã phaûn aûnh thöù töï chính trò cuûa hoï trong ñaûng CS vaø trong

chính quyeàn, cuõng gioáng nhö tang leã cuûa caùc vua chuùa. Ngoaøi ra, caáp baäc cuûa

caùc nhaân vaät trong ban toå chöùc tang leã CS luoân luoân töông xöùng vôùi caáp baäc cuûa

ngöôøi CS quaù coá.

Trôû laïi vaán ñeà xaây döïng laêng HCM, kieán truùc sö Hoaøng Nhö Tieäp, toång thö kyù

Hoäi kieán truùc sö CSVN, ñaõ vieát baøi gôïi yù cho nhöõng nhaø veõ moâ hình laêng HCM

69

phaûi ñaït nhöõng tieâu chuaån nhö sau: "Khi chuùng ta vaøo laêng Baùc Hoà, chuùng ta seõ

coù caûm giaùc nhö Ngöôøi coøn soáng, vaø chuùng ta seõ caûm thaáy cöïc kyø bình an, laëng leõ

vaø toân kính giaác nguû cuûa Baùc Hoà..."

Theo oâng Tieäp, laøn soùng ngöôøi vaøo thaêm laêng phaûi töôïng tröng cho "söùc soáng voâ

taän cuûa Baùc Hoà trong traùi tim moãi ngöôøi vaø trong daáu aán beàn vöõng maø Baùc ñaõ ñeå

laïi cho toå quoác."

Tieäp coøn cho raèng laêng HCM khoâng neân taïo ra caûm giaùc buoàn

teû cuûa caùc tu vieän toân giaùo, cuõng khoâng neân laø nôi hoäi hoïp oàn aøo cuûa ñaùm ñoâng.

Laêng phaûi vöøa trang nghieâm, vöøa sinh ñoäng. "Khi hoaøn thaønh, laêng Hoà Chuû tòch

seõ laø moät coâng trình kyû nieäm lòch söû quan troïng ñaëc bieät ñoái vôùi nhaân daân ta vaø

baïn beø khaép theá giôùi, moät coâng trình kyû nieäm phuø hôïp vôùi söï nghieäp cao caû cuûa Hoà

Chuû tòch vaø thôøi ñaïi Hoà Chí Minh, thôøi ñaïi saùng choùi nhaát trong lòch söû quang

vinh cuûa nhaân daân ta."(Robert Templer, Shadows and the Wind: A View of

Modern VietNam [Boùng vaø gioù: moät thoaùng nhìn nöôùc Vieät Nam môùi],New York:

Nxb. Penguin Books, 1999, tt. 41, 42. Ngöôøi vieát dòch laïi theo vaên baûn tieáng

Anh.)

Uyû ban xaây döïng laêng HCM goàm ñaïi dieän Boä Xaây döïng vaø Boä Quoác phoøng ñöôïc

thaønh laäp do Ñoã Möôøi, luùc ñoù laø Uyû vieân Trung öông ñaûng, laøm chuû tòch.(Thoâng

taán xaõ Vieät Nam, Vieät Nam taïp chí, baûn Anh ngöõ, Haø Noäi, soá 204/1975, tt. 14-17.

Uyû ban naày ñaõ nghieân cöùu nhieàu kieåu maãu kieán truùc löu nieäm nhö Kim töï thaùp Ai

caäp, Ñeàn Victor Emmanuel ôû Rome, Ñaøi töôûng nieäm Lincoln ôû Washington D.C.

vaø laêng Lenin ôû Moscow. Nhöõng döï aùn kieán truùc ñeà nghò ñöôïc Boä chính trò ñöa

ra tröng baøy treân toaøn quoác ñeå hoûi yù kieán coâng chuùng.

Taïi sao nhöõng vaán ñeà chính trò quan troïng khoâng hoûi yù kieán daân chuùng maø chæ hoûi

maåu laêng HCM? Thaùng 12-1971, Boä chính trò quyeát ñònh laàn choùt ñoà aùn xaây caát,

vaø coâng cuoäc xaây laêng baét ñaàu moät thôøi gian ngaén sau khi Hieäp ñònh Paris ñöôïc

kyù keát (27-1-1973). (William J. Duiker, sñd. tt. 565-566.)

Laêng HCM ñöôïc xaây döïng taïi khu vöïc Quaûng tröôøng Ba Ñình, gaàn vöôøn Baùch

thaûo, phía tröôùc Phuû Chuû tòch (nöôùc VNDCCH). Phuû Chuû tòch voán laø dinh Toaøn

70

quyeàn Ñoâng Döông thôøi Phaùp thuoäc, ñöôïc xaây döïng vaøo naêm 1906. Phía tröôùc

Phuû Toaøn quyeàn laø baõi Coät côø Phaùp thöôøng ñöôïc goïi laø Rond-point Puginier, nôi

ngöôøi Phaùp toå chöùc nhöõng leã lôùn haèng naêm, vaø toå chöùc duyeät binh treân con ñöôøng

tröôùc Phuû Toaøn quyeàn. Vaøo thaùng 8-1945, döôùi thôøi chính phuû Traàn Troïng Kim,

Rond-point Puginier ñöôïc ñoåi teân laø quaûng tröôøng Ba Ñình.(Chính Ñaïo, Vieät Nam

nieân bieåu, taäp A, sñd. tr. 256.) Chính taïi quaûng tröôøng baõi Coät côø naày, vaøo ngaøy

2-9-1945, khi cöôùp ñöôïc chính quyeàn, HCM ñaõ laøm leã ñoïc tuyeân boá maø CS goïi laø

baûn Tuyeân ngoân ñoäc laäp.

Ñoà aùn laêng HCM ñöôïc Boä chính trò ñaûng LÑ choïn löïa do ngöôøi Lieân Xoâ veõ kieåu,

ñöùng cao leân giöõa Haø Noäi, ñöôïc giaûi thích laø hình aûnh moät ñoùa hoa sen nhoâ cao

leân maët nöôùc, theo kieåu daùng moät ngoâi chuøa gaàn ñoù, chuøa Moät Coät, ñöôïc xaây

döïng vaøo theá kyû 11. Thaät ra, ai cuõng thaáy laêng HCM hoaøn toaøn gioáng nhö laêng

Lenin ôû Coâng tröôøng Ñoû taïi Moscow. Lieân Xoâ cöû ngöôøi sang laøm toång coâng trình

sö, ñieàu khieån tieán trình thieát keá thi coâng, vaø chæ ñeå cho phía Baéc Vieät cung caáp

nhaân coâng vaø vaät lieäu maø thoâi.

Coâng trình xaây caát keùo daøi hôn 2 naêm, taäp trung taát caû nhöõng vaät lieäu quyù hieám

khaép nôi trong nöôùc, nhö goã quyù töø laâm vieân Quoác gia Cuùc Phöông, nhöõng vaät tö

quyù hieám ôû caùc tænh mieàn Nam ñang coù chieán tranh, nhö ñaù caåm thaïch Non

Nöôùc, Ñaø Naüng,(William J. Duiker, sñd. tr. 566) vaø ñaëc bieät söû duïng caû nhöõng

khoái ñaù lôùn chôû qua töø Crimeùe, phía taây nam Lieân Xoâ.

Laêng HCM ñöôïc khaùnh thaønh ngaøy 29-8-1975,(19) môû ñaàu tuaàn leã möøng chieán

thaéng mieàn Nam sau khi coäng saûn Baéc Vieät traøn quaân cöôõng chieám mieàn Nam

thaùng 4-1975, möøng quoác khaùnh cuûa coäng saûn (2-9) vaø kyû nieäm ngaøy cheát cuûa

HCM theo chuû tröông ban ñaàu laø 3-9.

Luùc ñoù, ñaây laø toøa nhaø coâng coäng duy nhaát ôû Baéc Vieät ñöôïc ñieàu hoøa khoâng khí.

Caàn chuù yù theâm laø laêng Lenin naèm beân caïnh ñieän Kremlin, kyû nieäm ñöôøng Mao

Traïch Ñoâng naèm ôû Thieân An Moân, töùc laø caû hai ñeàu naèm trong moät quaàn theå

kieán truùc cuûa khu vöïc (ñieän Kremlin vaø Thieân An Moân) vaø trong toång theå kieán

truùc cuûa hai thaønh phoá lôùn (Moscow vaø Baéc Kinh), neân khoâng noåi baät nhö laêng

71

HCM, ñöùng söøng söõng ñôn ñoäc cao ngaát tröôùc vaø treân Phuû chuû tòch, ngöï trò moät

caùch oai veä vuøng trung taâm thaønh phoá Haø Noäi.

Tröôùc naêm 1954, taïi Haø Noäi coù caùc dinh cô lôùn laø Phuû Toaøn quyeàn Ñoâng Döông,

Phuû Thoáng söù Baéc Kyø, Ñoâng Döông ngaân haøng, Toøa aùn Haø Noäi, Nhaø Haùt lôùn Haø

Noäi, vaø Ñoâng Döông Ñaïi hoïc xaù. Laêng HCM laø coâng trình xaây caát môùi duy nhaát

ôû Haø Noäi trong suoát 20 naêm caàm quyeàn cuûa ñaûng LÑ ôû Baéc Vieät. Töø naêm 1954

ñeán 1975, toaøn boä thaønh phoá, ñöôøng saù, nhaø cöûa, keå caû nhaø cöûa tö nhaân ôû Haø Noäi

ñeàu vaãn nhö cuõ. Khoâng xaây nhaø cho daân chuùng hoaëc coâng trình tieän ích xaõ hoäi,

maø ñaûng LÑ laïi taäp trung taøi vaät toaøn quoác xaây moät nhaø moà öôùp xaùc nhö caùc

hoaøng ñeá Ai Caäp coå xöa xaây Kim töï thaùp. Ñieàu naày cho thaáy quan nieäm cuûa CS

chæ laø "Trung vôùi ñaûng, hieáu vôùi laõnh tuï".

Tröôùc khi laêng HCM ra maét coâng chuùng, ñaûng LÑ ra leänh cho toaøn theå caùc tænh

khaép nöôùc gôûi veà caùc loaïi caây coái, boâng hoa quyù hieám troàng chung quanh laêng ñeå

taïo phong caûnh thieân nhieân Vieät Nam.

Laêng HCM, ngay khi môùi khaùnh thaønh, ñaõ bò nhieàu ngöôøi ôû Baéc Vieät luùc ñoù pheâ

bình veà nhieàu ñieåm:

* Tröôùc heát, ngöôøi ta noùi raèng ñaûng LÑ, ñoåi teân thaønh ñaûng CS naêm 1976, ñaõ vi

phaïm di chuùc cuûa HCM. Hoà Chí Minh muoán thieâu xaùc sau khi cheát, chöù khoâng

phaûi öôùp xaùc tröng baøy trong laêng.

* Moâ hình laêng coù tính caùch ngoaïi lai theo kieåu vua chuùa ôû AÂu chaâu chöù khoâng

mang nhöõng ñaëc tính Vieät Nam. Ñieàu naày khoâng laáy gì laøm laï vì ngöôøi Lieân Xoâ

veõ kieåu theo maãu laêng Lenin ôû Coâng tröôøng Ñoû taïi Moscow, Lieân Xoâ. Ñöông

nhieân, ngöôøi Lieân Xoâ muoán chöùng toû öu theá chính trò vaø vaên hoùa cuûa hoï ôû Baéc

Vieät neân ñaõ xaây laêng HCM theo moâ thöùc laêng Lenin ôû Moscow.

Trong di chuùc, HCM döï ñònh sau khi cheát, oâng seõ ñi gaëp Karl Marx, Lenin chöù

khoâng nghó ñeán chuyeän ñi gaëp toå tieân toäc hoï nhaø oâng, hoaëc gaëp Quoác toå Huøng

Vöông.

72

Nay Boä chính trò laïi xaây laêng HCM theo moâ hình laêng Lenin, chöù khoâng mang

ñaëc tính kieán truùc daân toäc. Caû hai ñieàu naày cho thaáy HCM vaø laõnh ñaïo ñaûng LÑ

chæ trung thaønh vôùi caùc laõnh tuï cuûa CS quoác teá. Ñaây laø baèng chöùng khoâng theå

choái caõi, cho ñeán khi cheát, HCM vaø caû caùc ñeä töû cuûa oâng chæ laø nhöõng ngöôøi CS

quoác teá chöù khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi theo chuû nghóa daân toäc.

* Ngay töø ñaàu, ñaûng LÑ goïi ngoâi moä cuûa HCM laø laêng. Trong tieáng Vieät,

"laêng”, hay “laêng mieáu, laêng moä, laêng taåm" laø nhöõng töø ngöõ ñeå goïi caùc ngoâi moä

cuûa vua chuùa hay caùc ñaïi quan thôøi quaân chuû (ví duï laêng Gia Long, laêng OÂng töùc

laêng Leâ Vaên Duyeät...)ï, trong khi cheá ñoä CS luoân luoân töï cho laø daân chuû, hoâ haøo

choáng laïi neàn quaân chuû phong kieán, laïi goïi moä HCM laø laêng.

Ñaûng LÑ xaây laêng HCM quaù ñoà soä trong luùc daân tình ñoùi khoå, nhaø cöûa cuõ kyõ xô

xaùc, ngheøo khoå. Söï töông phaûn lôùn lao naày ngay taïi thuû ñoâ Haø Noäi taïo ra moät

hình aûnh xaõ hoäi caùch bieät saâu roäng giöõa ngöôøi caàm quyeàn vaø daân chuùng döôùi cheá

ñoä CS. Nhaø caàm quyeàn CS laïi coøn baét daân chuùng cung phuïng nhöõng gì quyù hieám

ôû caùc ñòa phöông, ñöa veà trang trí laêng HCM, khoâng khaùc gì caùc vua chuùa ngaøy

xöa ñoøi caùc ñòa phöông phaûi ñem phaåm vaät tieán trieàu.

Naêm 1989, nhaø vaên Nguyeãn Huy Thieäp ñaõ vieát moät truyeän ngaén töïa ñeà laø "Vaøng

löûa", hö caáu moät vaøi sinh hoaït cuõng nhö ñaëc tính cuûa vua Gia Long (trò vì 1802-

1819), vaø oâng keát luaän: "Trieàu Nguyeãn cuûa vua Gia Long laäp ra laø moät trieàu ñaïi teä

haïi. Chæ xin löu yù baïn ñoïc ñaây laø trieàu ñaïi ñeå laïi nhieàu laêng."(Nguyeãn Huy Thieäp,

Nhöõng ngoïn gioù Hua Taùt (taäp truyeän ngaén), Haø Noäi: Nxb. Vaên Hoùa, 1989, truyeän

ngaén "Vaøng löûa", tt. 169-178.)

Ngoaøi nhöõng lôøi leõ trong truyeän ngaén naày laøm cho ngöôøi ñoïc lieân töôûng ñeán

HCM, tuy cheâ trieàu Nguyeãn laø “moät trieàu ñaïi teä haïi”, taïi sao Nguyeãn Huy Thieäp

khoâng löu yù vieäc gì, maø laïi chæ xin löu yù chuyeän ñeå laïi nhieàu laêng? Phaûi chaêng

caâu vaên cuoái cuøng cuûa truyeän ngaén treân laø moät aån duï heát söùc kín ñaùo cuûa nhaø

vaên, ñeå mai mæa ñaûng LÑ vaø HCM cuõng xaây laêng gioáng nhö vua Gia Long thôøi

quaân chuû maø CS ñaõ heát lôøi ñaû kích trieàu ñaïi naày?

73

Tröôùc ñaây, coù caâu ca dao lòch söû maø coäng saûn thöôøng truyeàn baù ñeå cheâ bai vieäc

xaây laêng cuûa vua Töï Ñöùc (trò vì 1847-1883):

"Vaïn Nieân laø Vaïn Nieân naøo,

Thaønh xaây xöông lính, haøo ñaøo maùu daân."

Nay daân chuùng ngoaøi Baéc theâm vaøo hai caâu ñeå chæ laêng HCM:

"Ba Ñình coøn gaáp chuïc laàn,

Daân ñen gaõy coå, maùt thaân cuï Hoà.”

Sau naêm 1975, khi caùn boä coäng saûn Ñaø Naüng keå coâng raèng ñaù caåm thaïch laáy töø

nuùi Non Nöôùc gaàn Ñaø Naüng ñaõ ñöôïc taûi ra Baéc trong thôøi gian chieán tranh ñeå xaây

laêng "Baùc", thì ngöôøi vieát ñöôïc nghe daân chuùng truyeàn mieäng hai caâu naày, noùi laø

xuaát phaùt töø Haø Noäi.

Ñeà caäp ñeán laêng trieàu Nguyeãn, coù leõ chuùng ta caàn chuù yù: theo quan nieäm quaân

chuû Ñoâng phöông, vua laø con Trôøi (Thieân töû), chaúng nhöõng naém theá quyeàn, maø

nhaø vua naém luoân caû thaàn quyeàn, coù theå phong töôùc cho thaàn linh. Vua töôïng

tröng cho Trôøi ñaát vaø caû daân chuùng, cho neân laêng moä nhaø vua phaûi töông xöùng

vôùi chöùc naêng thay Trôøi trò nöôùc cuûa nhaø vua. Laêng cuûa caùc vua trieàu Nguyeãn

ñeïp phaàn lôùn nhôø naèm trong vuøng ñoài nuùi huøng vó hôn laø nhôø coâng trình xaây caát

nhaân taïo. Laêng Gia Long, ngöôøi khai saùng trieàu ñaïi nhaø Nguyeãn, raát ñôn sô; coøn

laêng cuûa caùc vua khaùc cuõng chaúng xa hoa so vôùi laêng taåm vua chuùa Trung Hoa,

hoaëc so saùnh ngay vôùi laêng HCM.

Laêng cuûa caùc vua nhaø Nguyeãn laø nôi ñeå yeân nghæ tónh laëng, kín ñaùo, hoøa ñoàng

vôùi thieân nhieân, chöù khoâng phaûi laø nôi ñeå trieån laõm xaùc cheát nhö laêng HCM.

Trong ngoâi moä ôû Ba Ñình, xaùc cuûa HCM ñöôïc ñaët naèm trong moät caùi hoøm trong

suoát baèng kính, trong phoøng ñieàu hoøa khoâng khí, ñeå ngöôøi ta ñeán thaêm vieáng.

Moät khi laêng caùc vua ñöôïc xaây xong, tang leã hoaøn taát, chæ coù caùc baø vôï vua vaøo

ñoù aån cö, soáng cuoäc ñôøi khoå haïnh, thuû tieát thôø choàng vaø khoâng phieàn luïy ñeán daân

gian.

74

Ngöôïc laïi, vieäc toå chöùc vaø duy trì löïc löôïng quaân söï ñeå baûo veä laêng HCM hao toán

moät ngaân quyõ nhaø nöôùc heát söùc lôùn lao haèng naêm, töø 1969 cho ñeán nay. Baùo chí

haûi ngoaïi öôùc tính trung bình moãi naêm vieäc baûo trì xaùc öôùp vaø baûo veä laêng HCM

toán keùm treân moät traêm ngaøn Myõ kim.(Viet Baùo Online, Orange County,

California, ngaøy 22-5-2001.)

Tuy nhieân theo moät ñaûng vieân trong nöôùc tieát loä thì soá toán phí moãi naêm cao hôn,

leân ñeán khoaûng baûy trieäu Myõ kim moãi naêm,(Traàn Khueâ vaø Nguyeãn Thò Thanh

Xuaân, “Thö ngoû gôûi Ñ/c Toång bí thö Noâng Ñöùc Maïnh”, TpHCM ngaøy 7-5-2001.

(Taøi lieäu Internet, http://www.conong.com thaùng 6-2001.) Ñieàu naày coù theå do

tính chung caû vieäc baûo trì xaùc öôùp vaø baûo veä laêng.

Tö leänh quaân ñoäi baûo veä laêng laø moät só quan caáp töôùng, vôùi ít nhaát hai tieåu ñoaøn

chính quy, vaø khoâng bieát bao nhieâu caûnh saùt vöøa noåi vöøa chìm ñöùng gaùc.

Sinh hoaït cuûa laêng naày tieâu thuï moät löôïng ñieän vaø nöôùc tieâu duøng baèng moät quaän

lôùn ôû thaønh phoá, trong khi daân chuùng thieáu thoán ñieän nöôùc trong sinh hoaït haèng

ngaøy. Daân chuùng phaûi ñoùng thueá ñeå ñaøi thoï soá tieàn toán keùm lôùn lao naày, vaø caøng

ñoùng thueá nhieàu thì caøng oaùn thaùn nhieàu.

Ñeå quaûng caùo cho laêng HCM, nhaø nöôùc CS ra leänh caùc tröôøng hoïc vaø caùc ñòa

phöông phaûi toå chöùc nhöõng cuoäc ñi thaêm laêng "baùc". Coù khi ít ngöôøi thaêm vieáng

laêng naày, ban Baûo veä laêng coù saùng kieán taëng quaø cho nhöõng ai chòu khoù saép haøng

vaøo thaêm laêng.

Töôûng cuõng neân theâm ôû ñaây, khi Lieân Xoâ suïp ñoå naêm 1991, ôû Haø Noäi vieäc duy

trì xaùc öôùp HCM gaëp khoù khaên caû veà kyõ thuaät laãn taøi chaùnh. Ngöôøi ta ñaõ nghó

ñeán vieäc thieâu xaùc oâng ta. Ñeå môû ñaàu thaêm doø dö luaän, baùo Tuoåi Treû Thaønh phoá

HCM (töùc Saøi Goøn) ñöôïc cho ñaêng laù thö baèng chöõ Nho cuûa HCM gôûi cho vôï laø

baø Taêng Tuyeát Minh. Tuy nhieân, ngay sau ñoù, do nhu caàu chính trò caàn neâu cao

"tö töôûng Hoà Chí Minh" ñeå boå tuùc vaøo heä tö töôûng Maùc-Leâ ñang beá taéc vì söï suïp

ñoå cuûa Lieân Xoâ, neân HCM vaãn coøn ñöôïc naèm trong ngoâi moä ñoà soä ôû Haø Noäi, vôùi

söï coá vaán cuûa caùc chuyeân gia Nga.

75

Hieän nay, taïi Haø Noäi, dö luaän ñoàn raèng vieäc baûo trì khoâng ñöôïc toát, neân xaùc oâng

Hoà ñaõ bò hö thoái, vaø dö luaän cuõng cho raèng caùi xaùc trong loàng kính hieän ñaët ôû Ba

Ñình chæ laø hình noäm baèng saùp hoùa hoïc maø thoâi.(Robert Templer, sñd. tr. 43.)

Nhaém muïc ñích vinh danh söï thöøa keá, suøng baùi caù nhaân vaø duy trì cheá ñoä ñoäc taøi

ñaûng trò, Boä chính trò ñaûng LÑ ñaõ phaûn laïi di chuùc HCM, quyeát ñònh xaây laêng cho

oâng ta vaø xem laêng naày laø moät quoác baûo. Vieäc toå chöùc môøi caùc khaùch quyù nöôùc

ngoaøi ñeán thaêm laêng khi hoï coù dòp ñeán Vieät Nam trôû thaønh thoâng leä ngoaïi giao.

Hai quoác gia coù nhieàu lieân heä vaên hoùa, lòch söû, chính trò vôùi Vieät Nam trong giai

ñoaïn caän vaø hieän ñaïi laø Phaùp vaø Hoa Kyø, nhöng toång thoáng hai nöôùc naày khi ñeán

Haø Noäi ñeàu khoâng vaøo thaêm laêng HCM.

Caû Phaùp laãn Hoa Kyø ñeàu coù nhöõng vieän nghieân cöùu veà Vieät Nam, nhöõng hoïc giaû,

nhöõng chuyeân gia uyeân thaâm veà Vieät Nam, thoâng bieát raát ñaày ñuû lòch söû, vaên

chöông, chính trò, kinh teá Vieät Nam.

Chaéc chaén caùc chuyeân vieân cuûa hai nöôùc naày ñaõ coù nhöõng ñaùnh giaù rieâng nhö theá

naøo veà HCM, vaø laêng HCM, neân toång thoáng Phaùp, François Mitterand, ñeán Vieät

Nam töø ngaøy 23 ñeán ngaøy 27-6-1993, vaø toång thoáng Hoa Kyø, Bill Clinton, ñeán

Vieät Nam töø 16 ñeán 18-11-2000, ñeàu khoâng vaøo laêng vieáng HCM, töùc khoâng theo

thoâng leä ngoaïi giao cho caùc quoác khaùch nöôùc ngoaøi ñeán thaêm vieáng Haø Noäi.

Trong khi ñoù, caû hai oâng ñeàu vaøo thaêm Vaên Mieáu Haø Noäi, nôi tuï khí anh linh vaên

hoùa coå truyeàn daân toäc Vieät Nam do vua Lyù Thaùnh Toâng (trò vì 1054-1072) laäp ra

naêm 1070 (canh tuaát).

VAÊN MIEÁU HAØ NOÄI

Toång thoáng Phaùp, François Mitterand, ñeán

Vieät Nam töø ngaøy 23 ñeán ngaøy 27-6-1993,

vaø toång thoáng Hoa Kyø, Bill Clinton, ñeán

Vieät Nam töø 16 ñeán 18-11-2000, ñeàu khoâng

vaøo laêng HCM. Caû hai oâng ñeàu vaøo thaêm

Vaên Mieáu Haø Noäi, nôi tuï khí anh linh vaên

hoùa coå truyeàn daân toäc Vieät Nam do vua Lyù

Thaùnh Toâng (trò vì 1054-1072) laäp ra naêm

1070 (canh tuaát).

76

Chöông 8

HUYEÀN THOAÏI DANH NHAÂN VAÊN HOÙA THEÁ GIÔÙI

Nhö treân ñaõ vieát, ñaûngCSVN ñaõ saùng taïo huyeàn thoaïi “tö töôûng Hoà Chí Minh” ñeå

boå tuùc cho heä tö töôûng Maùc-Leâ ñaõ bò loaïi boû töø sau söï suïp ñoå cuûa caùc nöôùc coäng

saûn Ñoâng AÂu vaø Lieân Xoâ vaøo ñaàu thaäp nieân 90. Muoán cho “tö töôûng Hoà Chí

Minh” taêng phaàn giaù trò, CSVN tuyeân truyeàn raèng HCM ñöôïc UNESCO vinh

danh laø moät “danh nhaân vaên hoùa theá giôùi”.(Phan Vaên vaø Nguyeãn Huy Chöông,

Nhaäp moân Khoa hoïc Thö vieän Thoâng tin, Haø Noäi: Trung taâm Thoâng tin Thö vieän

Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi, Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo, tr. 21.)

Trong baûn tin baèng Anh ngöõ ngaøy 12-5-2005, baùo ñieän töû VietNam News cuûa

CSVN ñaõ loan baùo raèng taïi Haø Noäi vaøo ngaøy thöù Hai, 9-5-2005, dieãn ra cuoäc hoäi

thaûo veà “tö töôûng Hoà Chí Minh” nhaân leã kyû nieäm sinh nhaät thöù 115 cuûa HCM, do

tröôøng Ñaïi hoïc Vaên khoa vaø Boä Vaên hoùa vaø Thoâng tin toå chöùc. Theo baùo naày,

nhöõng ngöôøi tham döï laø nhöõng giaùo sö, nhöõng nhaø nghieân cöùu, ñeàu “ca tuïng Hoà

Chí Minh, ngöôøi ñöôïc UNESCO thöøa nhaän laø moät nhaø vaên hoùa theá

giôùi...”(VietNam News (12-05-2005), “Seminar focuses on Ho Chi Minh’s Ideas”.

(http://vienamnews.vnnet.vn/showarticle.php?num=05SOC120505).

Söï thaät, HCM chöa bao giôø ñöôïc UNESCO thöøa nhaän laø moät “danh nhaân vaên

hoùa theá giôùi”. Xin haõy trôû laïi töø ñaàu caâu chuyeän naày, baét ñaàu töø Toå chöùc Giaùo

duïc, Khoa hoïc vaø Vaên hoùa Lieân Hieäp Quoác (United Nations Educational,

Scientific and Cultural Organization, vieát taét laø UNESCO).

Toå chöùc UNESCO, truï sôû ñaët taïi Paris, haèng naêm coù thoâng leä nhaéc nhôû sinh nhaät

thöù 100 cuûa caùc vó nhaân caùc nöôùc thaønh vieân Lieân Hieäp Quoác. Vaøo naêm 1987,

phaùi ñoaøn Coäng Hoøa Xaõ Hoäi Chuû Nghóa Vieät Nam (CHXHCNVN), nhaân ñöôïc

luaân phieân tham gia vaøo ban Chaáp haønh Tieåu ban Vaên hoùa UNESCO, ñaõ ñeà cöû

HCM, laõnh tuï saùng laäp ñaûng CSVN, vaøo “Danh saùch danh nhaân vaên hoùa theá

giôùi”, nhaân dòp 100 naêm sinh nieân cuûa HCM (1990).(Nghieâm Vaên Thaïch, taøi lieäu

ñöa leân Internet ngaøy 4-1-2005, vaø taøi lieäu Phan Vaên Song ñöa leân Internet vaøo

cuoái thaùng 5-2005.

77

Theo Buøi Tín, baøi ñöa leân Internet vaø caùc baùo ñaêng laïi vaøo thaùng 8-2005, thì thö

ñeà nghò do boä tröôûng coäng saûn Voõ Ñoâng Giang, chuû tòch UNESCO cuûa Vieät Nam,

kyù ngaøy 14-7-1987.)

Theo saùch Records of the General Conference [Toång keát Ñaïi hoäi ñoàng] cuûa Hoäi

nghò khoùa 24 cuûa UNESCO dieãn ra taïi Paris töø ngaøy 20-10 ñeán ngaøy 20-11-1987,

taäp 1 (baèng Anh ngöõ, 215 trang), chuû ñeà “Resolutions” [Quyeát nghò], phaàn B laø

“General programme activities” [Chöông trình hoaït ñoäng toång quaùt], muïc 18 laø

“External relations and public information” [Quan heä ngoaïi vi vaø thoâng tin coäng

coäng], tieåu muïc 18.65 ghi nhaän vieäc ñeà cöû vinh danh HCM vaøo naêm 1990 (trang

134-135), keát thuùc nhö sau:

“Yeâu caàu oâng Toång giaùm ñoác UNESCO thöïc hieän nhöõng giai ñoaïn thích hôïp ñeå kyû

nieäm moät traêm naêm sinh nieân chuû tòch Hoà Chí Minh, vaø yeåm trôï nhöõng hoaït ñoäng

töôûng nieäm trong dòp naày, ñaëc bieät nhöõng hoaït ñoäng taïi Vieät Nam.”(Nguyeân vaên

Anh ngöõ:“Requests the Director-General of UNESCO to take appropriate steps to

celebrate the centenary of the birth of President Ho Chi Minh and to lend his

support to commemorative activities organized on that occasion, in particular

those taking place in Viet Nam.” (Ñeå truy tìm caùc quyeát nghò cuûa UNESO, xin

vaøo: http://unesdoc.unesco.org/ulis/cfgdoc_25c.html, taïi khung “Simple search”,

ñieàn chöõ “Resolutions”, goõ vaøo “Go”, ra keát quaû. Muoán xem rieâng quyeát nghò

naêm 1987, xin keùo xuoáng “UNESCO. General Conference; 24th

; 1987.”)

Ngoaøi HCM, trong danh saùch ñöôïc ñeà nghò vinh danh naêm 1990 coøn coù caùc nhaân

vaät: Phya Anuaman Rajadhon (Thaùi Lan), Thomas Munzer (Ñöùc), Anton

Semionovitch Makarenko (Lieân Xoâ), Jawaharlal Nerhu (AÁn Ñoä) vaø Sinan (Thoå

Nhó Kyø). (UNESCO, sñd., phaàn “Muïc luïc”, tr. VII.) Lôøi tuyeân döông taát caû caùc

nhaân vaät ñöôïc ñeà cöû, keå caû HCM, do nhaø caàm quyeàn caùc nöôùc lieân heä soaïn trình.

Sau khi ñöôïc Tieåu ban Vaên hoùa chaáp thuaän, Ñaïi hoäi ñoàng UNESCO ñaõ thoâng

qua ñeà nghò treân maø khoâng thaûo luaän. Luùc ñoù, Toång giaùm ñoác UNESCO laø

Amadou-Mahtar M’Bow, ngöôøi nöôùc Senegal (Taây Phi Chaâu). OÂng M’Bow giöõ

chöùc vuï naày hai nhieäm kyø lieân tieáp töø 1974 ñeán 1987, nhôø söï haäu thuaãn cuûa Lieân

Xoâ, caùc nöôùc CS vaø caùc nöôùc AÙ Phi choáng ñoái Hoa Kyø.

78

Quyeát ñònh ñeà cöû HCM vaøo “Danh saùch danh nhaân vaên hoùa theá giôùi” bò coäng

ñoàng ngöôøi Vieät haûi ngoaïi phaûn ñoái khaép nôi treân theá giôùi. Taïi Paris, nôi ñaët truï

sôû cuûa UNESCO, Uyû Ban Toá Caùo Toäi AÙc Hoà Chí Minh ñöôïc thaønh laäp, do oâng

Nguyeãn Vaên Traàn laøm Toång thö kyù. Uyû ban naày ñaõ hoaït ñoäng tích cöïc nhö sau:

1) Vaän ñoäng ngöôøi Vieät vaø baùo chí Vieät ngöõ ôû haûi ngoaïi (Baéc Myõ, UÙc Chaâu, AÂu

Chaâu, Nhaät Baûn) vieát thö cho UNESCO vaïch traàn toäi aùc cuûa HCM vaø cheá ñoä CS

trong nöôùc, ñoàng thôøi phaûn ñoái vieäc ñeà cöû HCM vaøo danh saùch danh nhaân vaên

hoùa theá giôùi.

YÙ kieán phaûn ñoái leân ñeán khoaûng 20,000 thö, ñeàu ñöôïc Giaùm ñoác phuï traùch vuøng

Ñoâng Nam AÙ cuûa UNESCO chuyeån cho Ñaïi dieän cuûa Haø Noäi taïi UNESCO.

Ngoaøi ra, coù ngöôøi coøn vieát saùch toá caùo HCM ñaõ aên caép thô cuûa ngöôøi khaùc laøm

thô cuûa mình trong taäp thô Nguïc trung nhaät ky ù (Nhaät kyù trong tuø). (Leâ Höõu Muïc,

Hoà Chí Minh khoâng phaûi laø taùc gia û “Nguïc trung nhaät kyù”, Vaên Buùt Vieät Nam Haûi

Ngoaïi, Canada, 1990.)

2) Lieân laïc vaø keâu goïi Uyû Ban Töông Trôï Vieät-Mieân-Laøo vaø Hoäi Ngöôøi Phaùp

Ñoâng Döông (ANAI: Association Nationale des Anciens D’Indochine) goàm gia

ñình Phaùp kieàu, cöïu quaân nhaân Phaùp phuïc vuï taïi ba nöôùc Ñoâng Döông, leân tieáng

toá caùo HCM vaø ñaûng CSVN ñaõ vi phaïm nhaân quyeàn ñoái vôùi tuø binh Phaùp sau

chieán tranh Ñoâng Döông. Luùc ñoù, moät hoïc giaû Phaùp noåi tieáng laø Jean-François

Revel, taùc giaû caùc saùch: Ni Marx ni Jesus (1970), La tentation totalitaire (1976),

Comment les deùmocraties finissent (1983), khi nghe tin UNESCO döï tính vinh

danh HCM ñaõ vieát moät baøi baùo vaøo ñaàu naêm 1990, noùi roõ HCM ñaõ lôïi duïng öôùc

mô töï do ñeå noâ leä hoùa daân chuùng, vaø cho raèng “ñaây laø moät tröôøng hôïp phaïm toäi

gia troïng, moät vuï aên caép, moät vuï löøa bòp khoâng hôn keùm...”(Baûn dòch ñaêng treân

nguyeät san Theá Kyû 21, Garden Grove, California, soá 120, thaùng 4-1999, tt. 31-32.)

3) Lieân heä vôùi Thò xaõ Paris vaø moät soá daân bieåu, nghò só Phaùp ñeå ñeà nghò hoï ñöa

vaán ñeà ra tröôùc Quoác hoäi Phaùp, nhaém yeâu caàu chính phuû Phaùp coù yù kieán vôùi

UNESCO veà ñeà nghò vinh danh HCM, vì truï sôû cuûa toå chöùc naày ñaët taïi Paris.

79

Trong khi cuoäc vaän ñoäng ñang dieãn tieán, thì vaøo cuoái thaäp nieân 80, coù ba söï kieän

quan troïng xaûy ra:

1) Trong noäi boä UNESCO, toång giaùm ñoác Amadou-Mahtar M’Bow thoâi giöõ chöùc

toång giaùm ñoác, vaø Frederico Mayor Zaragoza, nhaân só Taây Ban Nha, ñaéc cöû chöùc

toång giaùm ñoác. (Frederico Mayor Zaragoza laøm toång giaùm ñoác töø 1987 ñeán

1999). OÂng khoâng uûng hoä nhoùm thieân taû, vaø khoâng uûng hoä vieäc ñeà cöû HCM vaøo

“Danh saùch danh nhaân vaên hoùa theá giôùi”. OÂng Mayor tuyeân boá khoâng theå huûy boû

quyeát nghò naêm 1987 vì chæ coù Ñaïi hoäi ñoàng cuûa UNESCO môùi coù quyeàn naày,

nhöng oâng cuõng cho bieát UNESCO seõ khoâng toå chöùc leã vinh danh HCM. Thöïc

teá laø ngaân khoaûn naêm 1990 do toång giaùm ñoác Mayor soaïn thaûo khoâng coù ngaân

khoaûn cho coâng vieäc naày. Hoà sô löu tröõ veà nhöõng hoaït ñoäng trong hai naêm 1990,

1991 cuûa UNESCO hoaøn toaøn khoâng ñeà caäp gì ñeán vieäc vinh danh HCM. (Ñaïi

hoäi ñoàng UNESCO ñöôïc trieäu taäp hai naêm moät laàn, neân hai naêm môùi coù moät baûn

toång keát sinh hoaït UNESCO. (1986-1987, 1988-1989, 1990-1991).

Taïi Vieät Nam, soá ngöôøi vöôït bieân caøng ngaøy caøng cao. Töø naêm 1975 ñeán naêm

1989 (tröôùc thôøi ñieåm Cao Uyû Tî Naïn LHQ ra leänh khoùa soå caùc traïi tî naïn,

khoâng nhaän ngöôøi vöôït bieân), soá ngöôøi vöôït bieân ñeán ñöôïc nôi taïm dung leân ñeán

khoaûng 900,000 ngöôøi, khoâng keå soá ngöôøi töû naïn treân ñöôøng vöôït bieân.(Theo

thoáng keâ do Cao Uyû Tî Naïn Lieân Hieäp Quoác ñöa ra naêm 2000, nhaät baùo Ngöôøi

Vieät Online, ngaøy 1-4-2005.)

3) Caùc nöôùc CS Ñoâng AÂu baét ñaàu lung lay vaø suïp ñoå töø cuoái naêm 1989 ñaàu naêm

1990.

Cuoäc vaän ñoäng cuûa Uyû Ban Toá Caùo Toäi AÙc Hoà Chí Minh, phaûn öùng cuûa Coäng

ñoàng ngöôøi Vieät khaép theá giôùi, vaø ba söï kieän quan troïng treân ñaây, ñaõ aûnh höôûng

maïnh meõ ñeán UNESCO vaø cuoái cuøng UNESCO quyeát ñònh khoâng thi haønh vieäc

ñeà cöû HCM vaøo “Danh saùch danh nhaân vaên hoùa theá giôùi”. UNESCO cuõng thoâng

baùo cho nhaø caàm quyeàn Haø Noäi bieát, ñaïi ñeå nhö sau:

- UNESCO khoâng toå chöùc leã kyû nieäm 100 naêm sinh nieân cuûa HCM taïi Paris,

cuõng thö taïi Haø Noäi.

80

- Thuaän cho Toøa Ñaïi söù Coäng Hoøa Xaõ Hoäi Chuû Nghóa Vieät Nam ôû Paris

thueâ moät phoøng taïi truï sôû UNESCO ñeå töï toå chöùc, nhöng UNESCO

khoâng cöû ñaïi dieän tham döï leã.

- Trong buoåi leã, ban Toå chöùc khoâng ñöôïc tuyeân truyeàn raèng UNESCO ñaõ

ñeà cao HCM laø danh nhaân vaên hoùa theá giôùi, khoâng ñöôïc treo aûnh HCM

trong hoäi tröôøng.

- Thieäp môøi chæ ñöôïc ghi laø “tham döï buoåi vaên ngheä”.

Tuy UNESCO quy ñònh nhö vaäy, nhöng toøa Ñaïi söù CHXHCNVN vaãn leùn luùt laøm

giaáy môøi coù noäi dung vinh danh HCM ñeå gôûi cho ngöôøi Vieät, coøn in 100 giaáy môøi

chính thöùc ñeà laø “tham döï buoåi vaên ngheä” ñeå gôûi ngöôøi ngoaïi quoác, nhaém traùnh

bò UNESCO khieån traùch.

Sau khi UNESCO quyeát ñònh nhö treân, toøa Ñaïi söù CHXHCNVN taïi Paris thueâ

moät phoøng taïi truï sôû UNESCO ôû Paris ñeå toå chöùc buoåi trình dieãn vaên ngheä vaøo

tröa ngaøy 12-5-1989, ñuùng moät tuaàn leã tröôùc sinh nhaät cuûa HCM.(Baùc só Nguyeãn

Ngoïc Quøy, moät nhaø hoaït ñoäng chính trò kyø cöïu taïi Paris, noùi chuyeän tröôùc Coäng

ñoàng Vieät Nam taïi Montreùal, vaøo ngaøy Chuû nhaät 25-4-2004.)

Buoåi trình dieãn vaên ngheä naày, quy tuï khoaûng 70 ngöôøi hieän dieän, bao goàm caû ban

toå chöùc vaø nhoùm “Vieät kieàu Yeâu nöôùc” laø toå chöùc do CSVN laäp ra. UNESCO vaø

Phaùp khoâng cöû ñaïi dieän ñeán döï. Chæ coù caùc nöôùc CS gôûi ngöôøi ñeán tham döï laø

Cuba, Baéc Haøn, Coäng Hoøa Nhaân Daân Trung Hoa, Laøo vaø Cambodia. Trong buoåi

trình dieãn vaên ngheä naày, Ñaïi söù CHXHCNVN taïi Phaùp laø Phaïm Bình khoâng ñoïc

dieãn vaên, maø chæ coù Nguyeãn Kinh Taøi, ñaïi dieän CHXHCNVN taïi UNESCO ñoïc

baøi vieát ngaén veà yù nghóa buoåi leã, ca tuïng söï nghieäp cuûa HCM, nhöng theo ñuùng

tinh thaàn quyeát ñònh sau cuøng cuûa UNESCO, laø khoâng ñeà caäp gì ñeán vaán ñeà danh

nhaân vaên hoùa theá giôùi.

Toøa Ñaïi söù CSVN laäp keá hoaïch toå chöùc trình dieãn vaên ngheä kyû nieäm laõnh tuï cuûa

hoï vaøo buoåi tröa ngaøy 12-9, ñuùng moät tuaàn leã tröôùc ngaøy sinh cuûa HCM, nhaém

81

taïo baát ngôø ñeå traùnh bò bieåu tình phaûn ñoái, nhöng Uyû ban Quoác teá Traàn Vaên Baù

(môùi ñöôïc thaønh laäp neân khoâng laø thaønh vieân cuûa Uyû ban Toá caùo Toäi aùc Hoà Chí

Minh), ñaõ kòp thôøi toå chöùc moät cuoäc bieåu tình phaûn khaùng goàm khoaûng treân 100

ngöôøi Vieät, taïi coâng tröôøng Fontenoy, gaàn truï sôû UNESCO.

Ñaïi dieän cuûa ñoaøn bieåu tình laø caùc oâng Traàn Vaên Toøng, Chuû tòch Uyû ban Quoác teá

Traàn Vaên Baù, cuøng vôùi hoïc giaû Oliver Todd, thaønh vieân saùng laäp UBQTTVB vaø

baø Anne Marie Goussard, Toång thö kyù Hoäi Quoác teá Nhaân quyeàn, ñeán gaëp ban

Giaùm ñoác UNESCO ñeå hoûi roõ muïc ñích vaø yù nghóa cuûa buoåi sinh hoaït vaên ngheä

do CSVN toå chöùc taïi moät phoøng hoïp cuûa UNESCO. Ban Giaùm ñoác UNESCO

xaùc nhaän vôùi phaùi ñoaøn Uyû ban Quoác teá Traàn Vaên Baù raèng, ñaây laø buoåi vaên ngheä

do Toøa Ñaïi söù CHXHCNVN taïi Phaùp toå chöùc, chöù khoâng phaûi laø leã vinh danh

HCM cuûa UNESCO.

Sau khi ban Giaùm ñoác UNESCO xaùc nhaän nhö treân, trong cuoäc hoïp cuûa Uyû ban

Quoác teá Traàn Vaên Baù taïi trung taâm Maubert Mutualiteù (Paris 5eøme) vaøo luùc 6

giôø chieàu cuøng ngaøy 12-5-1989, hoïc giaû Oliver Todd ñaõ leân dieãn ñaøn töôøng trình

laïi cuoäc tieáp xuùc vôùi Ban Giaùm ñoác UNESCO.

Trong khi töôøng trình, ít nhaát Oliver Todd ñaõ hai laàn noùi roõ raèng Ban Giaùm ñoác

UNESCO xaùc nhaän raèng UNESCO khoâng toå chöùc vinh danh HCM, vaø cuõng cho

bieát buoåi trình dieãn vaên ngheä nhaân kyû nieäm moät traêm naêm sinh nieân HCM vaøo

chieàu hoâm ñoù, laø do saùng kieán cuûa Toøa Ñaïi söù CHXHCNVN maø thoâi.

Cuõng caàn ghi nhaän theâm, Buøi Tín, luùc coøn laø ñaïi taù Boä ñoäi CSVN, ñaõ coù maët

trong buoåi leã kyû nieäm 100 naêm ngaøy sinh cuûa HCM, do CSVN toå chöùc taïi Hoäi

tröôøng Ba Ñình, Haø Noäi, ngaøy 19-5-1990, cho bieát khoâng coù ñaïi dieän cuûa

UNESCO ñeán döï (Buøi Tín, baøi baùo ñaõ daãn), nghóa laø UNESCO cuõng chaúng yeåm

trôï cho CSVN toå chöùc leã kyû nieäm HCM ngay taïi Vieät Nam.

Söï kieän UNESCO khoâng toå chöùc leã vinh danh HCM laø danh nhaân vaên hoùa theá

giôùi, laø thaønh quaû cuûa nhöõng vaän ñoäng cuûa coäng ñoàng Vieät Nam haûi ngoaïi vaø

nhaát laø Uyû Ban Toá Caùo Toäi AÙc Hoà Chí Minh taïi Paris.

82

Ñieàu naày cho thaáy coäng ñoàng ngöôøi Vieät haûi ngoaïi laø moät ñoái löïc chính trò quan

troïng ñoái vôùi cheá ñoä coäng saûn hieän nay ôû trong nöôùc. Chæ tieác laø sau khi thaønh

coâng trong vieäc vaän ñoäng UNESCO khoâng thi haønh vieäc vinh danh HCM, coäng

ñoàng ngöôøi Vieät haûi ngoaïi vaø Uyû Ban Toá Caùo Toäi AÙc Hoà Chí Minh khoâng trình

thuaät toaøn boä noäi vuï vaø keát quaû, thaät roõ raøng vaø thaät roäng raõi treân khaép theá giôùi,

ñeå traùnh vieäc tuyeân truyeàn môø aùm vaø ñaùnh laän con ñen cuûa CSVN.

Nhö theá, toå chöùc UNESCO chöa bao giôø vinh danh HCM laø danh nhaân vaên

hoùa theá giôùi. Ñoù laø söï thaät cuûa caâu chuyeän ñöôïc caùc ngöôøi tham döï taïi choã keå

laïi vaø ñöôïc caùc taøi lieäu cuûa UNESCO ghi nhaän. Neáu ai chöa tin, thì coù theå lieân

laïc thaúng vôùi nhöõng ngöôøi trong cuoäc, ñaõ töøng chöùng kieán taïi choã vieäc naày, hieän

coøn soáng ôû Paris ñeå hoûi cho roõ.

Ngoaøi ra, hoà sô cuûa UNESCO vaãn coøn ñoù, roäng môû cho taát caû nhöõng nhaø nghieân

cöùu, keå caû nhöõng nhaø nghieân cöùu CHXHCNVN. Thôøi ñaïi naày laø thôøi ñaïi khoa

hoïc thoâng tin tieán boä, moïi döõ kieän ñeàu ñöôïc ghi nhaän cuï theå, neân moïi ngöôøi coù

theå söu tra deã daøng trong caùc vaên khoá, nhaát laø nhöõng nguoàn tin khoâng thuoäc loaïi

bí maät quoác gia nhö vieäc vinh danh moät nhaø hoaït ñoäng chính trò, chaúng caàn gì

phaûi ñeå thôøi haïn laâu ngaøy môùi coâng boá.

Noùi theâm cho roõ: Neáu UNESCO quaû thaät coù vinh danh oâng HCM, thì phaûi coù

vaên baûn vinh danh cuï the å, chöù khoâng phaûi baèng lôøi noùi suoâng.

Trong tröôøng hôïp ñoù, chaéc chaén nhaø nöôùc CHXHCNVN seõ toå chöùc leã tieáp nhaän

vaên baûn vinh danh raát long troïng, chöù khoâng im tieáng nhö laâu nay, vaø chaéc chaén

nhaø caàm quyeàn CHXHCNVN seõ laøm aûnh sao (photocopy) vaên baûn naày, coâng boá

leân khaép maïng löôùi thoâng tin toaøn caàu ñeå thu phuïc loøng ngöôøi khaép treân theá giôùi.

Hôn nöõa, aûnh sao naày seõ ñöôïc treo khaép hang cuøng ngoõ heûm taïi Vieät Nam, keå caû

baét treo keøm vôùi hình HCM taïi nhaø cuûa moãi ngöôøi daân. Ngöôøi Vieät Nam coøn nhôù

roõ, moãi khi moät di tích ôû Vieät Nam ñöôïc UNESCO thöøa nhaän laø di saûn vaên hoùa

theá giôùi nhö Myõ Sôn (Quaûng Nam), coå thaønh Hueá, Vònh Haï Long..., nhaø nöôùc

CHXHCNVN ñaõ laøm leã ñoùn nhaän saéc baèng cuûa UNESCO oàn aøo côø troáng suoát caû

thaùng trôøi, quaûng caùo khaép theá giôùi, huoáng gì laø chuyeän HCM.

83

Chöông 9

PHAÛI CHAÊNG NGUYEÃN AÙI QUOÁC MUOÁN LAØM REÅ

HUØM THIEÂNG YEÂN THEÁ HOAØNG HOA THAÙM?

Ngaøy 30-7-1909, Phaùp cöû Leâ Hoan, toång ñoác Haûi Döông, laøm Khaâm sai, caàm

quaân Vieät cuøng quaân Phaùp taán coâng caên cöù cuûa Ñeà Thaùm töùc Huøm Thieâng Yeân

Theá Hoaøng Hoa Thaùm. Yeân Theá naèm ôû taây-baéc tænh Baéc Giang ngaøy nay. Leâ

Hoan ngaên chaän nhöõng nguoàn tieáp lieäu cuûa Ñeà Thaùm, tröøng phaït thaät naëng nhöõng

laøng naøo tình nghi chöùa chaáp hay yeåm trôï cho Ñeà Thaùm, neân daàn daàn daân chuùng

giaûm vieäc giuùp ñôõ Ñeà Thaùm.

Ñeà Thaùm ruùt leân gaàn Tam Ñaûo giöõa Vónh Yeân vaø Thaùi Nguyeân. Moät traän ñuïng

ñoä lôùn xaûy ra ngaøy 5-10-1909 taïi nuùi Lang, gaàn Tam Ñaûo. Quaân Phaùp cheát 7

ngöôøi, bò thöông 21 ngöôøi. Quaân Leâ Hoan thieät maïng 9 ngöôøi, bò thöông 10

ngöôøi. Ñeà Thaùm chæ coøn khoaûng 20 quaân. Caû Rinh vaø Ñoäi Sôn, hai thuû haï thaân

caän cuûa Ñeà Thaùm ñaàu haøng Leâ Hoan.

Ngaøy 30-11-1909, baø Ba Nhu, töùc baø vôï thöù ba cuûa Ñeà Thaùm, cuøng con gaùi laø

Hoaøng Thò Theá, bò baét. Tröôùc ñaây, caùc taøi lieäu ñeàu ghi raèng baø teân laø Ñaëng Thò

Nhu, vôï thöù ba cuûa Hoaøng Hoa Thaùm vaø laø moät töôùng laõnh gioûi cuûa nghóa quaân

Yeân Theá, giuùp choàng raát ñaéc löïc.

Quaân Phaùp tieáp tuïc ñeo baùm Ñeà Thaùm heát söùc gaét gao, nhöng vaãn khoâng baét

ñöôïc Huøm Thieâng Yeân Theá. OÂng aån hieän khaép nôi vuøng Yeân Theá thöôïng vaø

Yeân Theá haï, giöõa Thaùi Nguyeân, Nhaõ Nam vaø Phuû Laïng Thöông. Phaùp khoâng

bieát caùch naøo baét cho ñöôïc Ñeà Thaùm, lieàn nhôø ñeán Löông Tam Kyø.

Löông Tam Kyø laø moät dö daûng cuûa Thaùi Bình Thieân Quoác ôû Trung Hoa, traøn

sang nöôùc ta laøm thoå phæ. Sau hoøa öôùc Thieân Taân laàn thöù hai ngaøy 9-6-1885 giöõa

Phaùp vaø Trung Hoa veà vaán ñeà Vieät Nam, quaân Trung Hoa ruùt veà nöôùc, Löông

Tam Kyø ôû laïi hoaït ñoäng vuøng Chôï Chu (baéc Thaùi Nguyeân), xuoáng tôùi Tam Ñaûo

(giöõa Thaùi Nguyeân vaø Phuùc Yeân).

84

Naêm 1889, Phaùp ñem quaân taán coâng. Löông Tam Kyø xin haøng vôùi ñieàu kieän

ñöôïc chia ñaát cai trò vaø ñöôïc traû löông. Phuû toaøn quyeàn Phaùp ñoàng yù, giao cho

Löông Tam Kyø cai quaûn 4 toång gaàn Chôï Chu vaø 42,000 ñoàng Ñoâng Döông moät

naêm. Löông Tam Kyø ôû yeân trong 4 toång ñoù vaø quaân Phaùp cuõng khoâng ñöôïc vaøo

4 toång ñoù. Löông Tam Kyø giöõ ñuùng lôøi höùa cho ñeán khi cheát giaø.

Ñöôïc Phaùp thuyeát phuïc, Löông Tam Kyø gôûi ba “khaùch truù” (chæ ngöôøi Trung

Hoa), giaû laøm ngöôøi cuûa töôùng Lieân beân Quaûng Taây (Trung Hoa), ñeán lieân laïc

vôùi Ñeà Thaùm ôû Yeân Theá thöôïng vaøo ngaøy 10-1-1913. Tuy ñang caàn söï giuùp ñôõ

töø beân ngoaøi, nhöng Ñeà Thaùm cuõng raát caån thaän ñeà phoøng, neân maõi ñeán moät

thaùng sau, ngaøy 9-2-1913, ba ngöôøi naày môùi ra tay, haï thuû ñöôïc Ñeà Thaùm trong

luùc oâng ñang nguû. (Chack, Hoang-Tham Pirate, Paris: Les EÙditions de France,

1933, tt. 261-263.) Luùc ñoù, Ñeà Thaùm 52 tuoåi (tuoåi ta). Theá laø Huøm Thieâng Yeân

Theá bò sa cô, chaám döùt moät cuoäc ñôøi oanh lieät, vaø chaám döùt luoân cuoäc khaùng

chieán choáng Phaùp dai daúng nhaát töø khi Phaùp chieám nöôùc ta naêm 1884.

Veà phaàn baø Ba Nhu, theo taøi lieäu cuûa moät kyù giaû ñaõ leân Yeân Theá, vaø gaëp chaùu

cuûa Hoaøng Hoa Thaùm laø baø Hoaøng Thò Haûi, con cuûa oâng Caû Phoàn, thì baø Ba Nhu

coù teân laø Nguyeãn Thò Nho, coøn ñöôïc goïi laø baø Ba Caån. (Leâ Xuaân Sôn, “Con gaùi

oâng Ñeà Thaùm”, Tuoåi Treû Chuû Nhaät, soá 50-94, TpHCM: ngaøy 18-12-1994.) Naêm

1913, baø Ba Nhu bò Phaùp ñöa leân taøu thuûy, ñaøy ñi Guyanne thuoäc Phaùp ôû Trung

Myõ. Treân ñöôøng ñi, baø nhaûy xuoáng bieån töï töû.

Con gaùi cuûa baø Ba Nhu vôùi Hoaøng Hoa Thaùm laø baø Hoaøng Thò Theá, ñöôïc ngöôøi

Phaùp gôûi qua Phaùp nuoâi aên hoïc. Baø Theá trôû veà Vieät Nam naêm 1923, vaø qua Phaùp

trôû laïi vaøo ñaàu naêm 1927. (Charles P. Keith, “The Curious Case of Hoaøng Thò

Theá”, ñaêng treân taäp san Journal of the Vietnamese Studies, soá 8, heø 2013,

University of California, Berkeley, tr. 91.)

Theo baøi baùo naày, baø Theá ñeán ñònh cö ôû thaønh phoá Anglet, gaàn thaønh phoá

Bayonne, ôû taây-nam nöôùc Phaùp, gaàn bieân giôùi vôùi nöôùc Taây Ban Nha (Spain).

Cuõng theo taøi lieäu naày, vaøo ñaàu naêm 1929, khi laøm giaáy tôø xin trôû veà Vieät Nam,

baø Theá khai vôùi nhaân vieân phuï traùch raèng vaøo thaùng 3-1928, Nguyeãn AÙi Quoác gôûi

85

moät phaùi vieân ñeán gaëp baø ta vaø thuyeát phuïc baø ta thaønh hoân vôùi Nguyeãn AÙi

Quoác. Luùc ñoù, baø Theá cuõng cho bieát raèng Nguyeãn AÙi Quoác ñaõ cöôùi moät phuï nöõ

Nga vaø Quoác ñaõ ñeán thaønh phoá Lille trong hai naêm 1927 vaø 1928. Töø ñoù Quoác

thöôøng ñeán Lille baèng moät bí danh.(Charles P. Keith, baùo ñaõ daãn, tr. 99.)

Lille laø moät thaønh phoá kyõ ngheä naèm ôû phía baéc nöôùc Phaùp, gaàn bieân giôùi vôùi

nöôùc Bæ (Belgium). Baø Theá coøn cho bieát raèng ñaây khoâng phaûi laø laàn ñaàu tieân baø

laø muïc tieâu bò Nguyeãn AÙi Quoác theo doõi. Baø noùi raèng khi coøn ôû Ñoâng Döông,

naêm 1927 “boán ngöôøi baûn xöù ñeán tìm baø ôû Saøi Goøn ñeå eùp baø ñöøng leân thuyeàn. Hoï

seõ ñöa baø qua Xieâm La [Thaùi Lan] baèng xe hôi vaø keát hoân vôùi Nguyeãn AÙi Quoác...”

(Charles P. Keith, baùo ñaõ daãn, tr. 100.)

Trong thôøi gian naày, Nguyeãn AÙi Quoác, uûy vieân Ñoâng phöông boä cuûa Ñeä tam

Quoác teá Coäng saûn (ÑTQTCS), qua Trung Hoa thaùng 10-1924, hoaït ñoäng tình baùo

cho Lieân Xoâ vôùi bí danh môùi laø Lyù Thuïy. Taïi Quaûng Chaâu, Lyù Thuïy hôïp taùc vôùi

Laâm Ñöùc Thuï baùn tin cho Phaùp baét Phan Boäi Chaâu khi Phan Boäi Chaâu töø Haøng

Chaâu ñeán ga Thöôïng Haûi ngaøy 1-7-1925. Lyù Thuïy nhaém muïc ñích vöøa ñeå laõnh

thöôûng, vöøa ñeå loaïi boû nhaø laõnh ñaïo caùch maïng daân toäc uy tín nhaát ôû haûi ngoaïi

vaø giaønh laáy toå chöùc cuûa oâng. (Hoaøng Vaên Chí, Töø thöïc daân ñeán coäng saûn (From

colonianism to communism), nguyeân baûn baèng tieáng Anh, Maïc Ñòch dòch, Paris,

1962, tr. 38. Töôûng Vónh Kính, Nhaát caù Vieät Nam daân toäc chuû nghóa ñích nguïy

trang gia û, Ñaøi Baéc: Nxb. Truyeän Kyù Vaên Hoïc, 1972, baûn dòch cuûa Thöôïng

Huyeàn, Hoà Chí Minh taïi Trung Quoác, California: Nxb. Vaên Ngheä, 1999, tt. 84-

85.)

Sau vuï naày, Lyù Thuïy töùc Nguyeãn AÙi Quoác keát hoân vôùi moät nöõ ñaûng vieân coäng

saûn Trung Hoa laø Taêng Tuyeát Minh (1905-1991) vaøo thaùng 10-1926. Leã keát hoân

dieãn ra taïi nhaø haøng Thaùi Bình, thaønh phoá Quaûng Chaâu, coù maët caùc baø Ñaëng

Dónh Sieâu (vôï Chaâu AÂn Lai), Baøo La Ñình, Thaùi Söôùng. Hai ngöôøi chia tay khi

chieán tranh Quoác Coäng Trung Hoa buøng noå ngaøy 12-4-1927. (Hoaøng Tranh

(Huang Zheng), “Hoà Chí Minh vôùi baø vôï Trung Quoác Taêng Tuyeát Minh”, taïp chí

Ñoâng Nam AÙ Tung Hoaønh thaùng 11-2001. Baùo Dieãn Ñaøn, Paris, soá 121, thaùng 9-

2002 dòch ñaêng laïi, tt. 17-20.)

86

Luùc ñoù, Töôûng Giôùi Thaïch (Quoác Daân Ñaûng Trung Hoa) chaúng nhöõng taán coâng

ñaûng Coäng Saûn Trung Hoa, maø caû nhöõng nhoùm coäng saûn caùc nöôùc khaùc. Lyù

Thuïy boû troán ñi Vuõ Haùn, ñeán Thöôïng Haûi, theo ñöôøng bieån leân Vladivostok, qua

Moscow khoaûng giöõa thaùng 6 naêm 1927. (Chính Ñaïo, Hoà Chí Minh, con ngöôøi vaø

huyeàn thoaïi 1892-1924, taäp 2: 1825-1945, Houston: Nxb. Vaên Hoùa, 1993, tr. 85.)

Thaùng 11-1927, Nguyeãn AÙi Quoác ñöôïc ÑTQTCS gôûi töø Moscow qua Phaùp.

Thaùng sau, oâng qua Bæ, tham döï Hoäi nghò Quoác teá Lieân ñoaøn choáng ñeá quoác, roài

qua Ñöùc chôø quyeát ñònh cuûa ÑTQTCS. Cuoái thaùng 5-1928, oâng ñeán YÙ, vaø xuoáng

taøu ôû haûi caûng Naples, qua Xieâm La (Thaùi Lan). OÂng ñeán Xieâm La thaùng 8-

1928, laäp tænh uyû U-ñon, thoáng nhaát vieäc laõnh ñaïo Vieät Nam Caùch Maïng Thanh

Nieân Hoäi ôû Xieâm La. (Hoaøng Vaên Hoan, Gioït nöôùc trong bieån caû, Portland, OR,

U.S.A.: Nhoùm Tìm Hieåu Lòch Söû, 1991, tr. 43.)

So saùnh lôøi khai cuûa baø Hoaøng Thò Theá vôùi lòch sinh hoaït cuûa Nguyeãn AÙi Quoác

hay Lyù Thuïy trong thôøi gian naày, hai beân coù nhieàu ñieåm gaàn nhau tuy khoâng

truøng hôïp khít khao.

Luùc ñoù, nhaân vieân C.A.I. (Contrat d’Acceuil et d’Inteùgration) khoâng maáy tin vaøo

lôøi khai naày, maø caû tieán só Charles P. Keith, giaùo sö Söû hoïc taïi Michigan State

University trích daãn nguoàn tin treân ñaây cuõng cho raèng lôøi khai cuûa baø Theá khoâng

xaùc thöïc. Lôøi khai cuûa baø Theá vôùi nhaø chöùc traùch Phaùp ñöôïc löu tröõ theo hoà sô

C.A.I veà Hoaøng Thò Theá, do L’Office français de l'immigration et de

l’inteùgration (OFII) ñaûm traùch, veà nhöõng di daân môùi ñeán ñaát Phaùp caàn ñöôïc

höôùng daãn veà ñôøi soáng taïi Phaùp.

Daàu nhaø chöùc traùch Phaùp luùc ñoù vaø caû giaùo sö Charles P. Keith ñeàu nghi ngôø möùc

xaùc tín cuûa lôøi khai cuûa baø Hoaøng Thò Theá, nhöng coù vaøi caâu hoûi caàn ñöôïc ñaët ra

la: 1) Taïi sao baø Theá ít nhieàu bieát ñöôïc, daàu khoâng chính xaùc, haønh trình sinh

hoaït cuûa Nguyeãn AÙi Quoác. Ví duï Naêm 1927, Nguyeãn AÙi Quoác coøn ôû AÙ Chaâu, ñaõ

cöôùi vôï ñöôïc vaøi thaùng, roài qua höôùng AÂu Chaâu vaøo naêm 1928, ñeán hoaït ñoäng ôû

Lille tuy thuoäc nöôùc Phaùp, nhöng gaàn saùt nöôùc Bæ laø nôi oâng tham döï Hoäi nghò

Quoác teá Lieân ñoaøn choáng ñeá quoác?

87

2) Taïi sao baø Theá khoâng khai cho ngöôøi khaùc maø laïi khai cho Nguyeãn AÙi Quoác,

ñang laø ñoái töôïng truy naû cuûa maät thaùm Phaùp trong khi baø muoán xin veà Vieät

Nam? Luùc ñoù, tình hình Vieät Nam soâi ñoäng ôû ngoaøi Baéc vôùi Vieät Nam Quoác Daân

Ñaûng vaø ôû trong Nam vôùi caùc ñaûng phaùi môùi thaønh laäp.

Vaäy phaûi chaêng giöõa Hoaøng Thò Theá vaø Nguyeãn AÙi Quoác, teân cuoái ñôøi laø Hoà Chí

Minh, coù moái lieân heä gì chaêng? Ñoù laø caâu hoûi xin ñaët ra ñeå nhöõng nhaø nghieân

cöùu löu taâm tìm hieåu theâm.

ÔÛ trong nöôùc cuõng coù baùo ñeà caäp ñeán moái lieân laïc giöõa baø Hoaøng Thò Theá vaø

Nguyeãn AÙi Quoác, nhöng cuõng coù nhieàu ñieàu caàn phaûi xeùt laïi. Ví duï baøi “Gaëp con

gaùi cuï Ñeà Thaùm ôû Haø Noäi” cuûa Phaïm Quang Ñaåu ñaêng treân baùo Quaân Ñoäi Nhaân

Daân, ñöa leân Internet ngaøy Thöù Baûy 26-01-2013. Theo baøi baùo naày, khi nhaø baùo

ñaët caâu hoûi laø baø Theá ñaõ gaëp gôõ Nguyeãn AÙi Quoác laàn naøo chöa, thì baø Theá traû lôøi

nhö sau: “Coù moät laàn ñeán giôø baø vaãn chöa queân- baø Theá noùi. Ñoù laø vaøo muøa xuaân

naêm 1920. Baø luùc ñoù chöa ñeán hai möôi, vöøa ñoùng ñöôïc moät boä phim ôû Phaùp, vai

phuï thoâi...”

Baøi baùo khoâng noùi gì ñeán lieân heä tình caûm giöõa baø Hoaøng Thò Theá vaø Nguyeãn AÙi

Quoác, ñoàng thôøi coù moät ñieåm sai caên baûn. Ñoù laø baø Theá ñoùng phim laàn ñaàu vaøo

naêm 1930 laø phim La lettre chöù khoâng phaûi naêm 1920. Taøi lieäu veà phim naày

hieän coøn ôû Phaùp vaø nieân ñaïi ghi roõ raøng laø 1930. Vaäy coù theå xaûy ra hai tröôøng

hôïp: 1) Hoaëc baø Theá nhôù laàm töø 1930 thaønh 1920. 2) Hoaëc chính caùn boä Phaïm

Quang Ñaåu coá tình ñoåi töø 1930 thaønh 1920 cho phuø hôïp vôùi tuyeân truyeàn cuûa

coäng saûn veà vieäc Nguyeãn AÙi Quoác luùc ñoù laø teân chung cuûa Phan Chaâu Trinh,

Phan Vaên Tröôøng, Nguyeãn Theá Truyeàn, Nguyeãn Taát Thaønh. (Daniel Heùmery, Ho

Chi Minh, de l ' Indochine au Vietnam, Paris: Nxb. Gallimard, 1990, tt. 44-45.)

Caû boán oâng (Trinh, Tröôøng, Truyeàn, Thaønh) cuøng duøng moät buùt hieäu chung laø

Nguyeãn AÙi Quoác,

ñoàng kyù baûn “Revendications du peuple annamite” [Thænh

nguyeän thö cuûa daân toäc Vieät], baèng Phaùp vaên, do Phan Vaên Tröôøng vieát, (Traàn

Daân Tieân [töùc Hoà Chí Minh], Nhöõng maåu chuyeän veà ñôøi hoaït ñoäng cuûa Hoà chuû

tòch, Haø Noäi: Nxb. Söï Thaät, 1976, tr. 32) gôûi cho caùc cöôøng quoác treân theá giôùi,

ñang hoïp Hoäi nghò Versailles sau theá chieán thöù nhaát, baét ñaàu töø 18-1-1919.

88

Thænh nguyeän thö cuûa caùc oâng xuaát hieän laàn ñaàu treân baùo L’Humaniteù [Nhaân

Ñaïo] ngaøy 18-6-1919. Veà sau, Nguyeãn Taát Thaønh chieám duïng danh xöng

Nguyeãn AÙi Quoác laøm teân rieâng cuûa Nguyeãn Taát Thaønh.

Rieâng baø Hoaøng Thò Theá, taïi Phaùp, baø trôû thaønh dieãn vieân ñieän aûnh vaø coù maët

trong ba phim laø La lettre (1930), La donna Bianca (1931) vaø Le secret de

l’eùmeùraude (1935). Vaøo ñaàu thaäp nieân 30 theá kyû tröôùc, neàn ñieän aûnh Phaùp baét

ñaàu chuyeån töø phim caâm qua phim coù tieáng noùi, vaø luùc ñoù ngöôøi Phaùp coù khuynh

höôùng thích xem phim quay caûnh caùc nöôùc thuoäc ñòa Phaùp. Phim La lettre do

Mercanton thöïc hieän, phoûng theo phim The Letter cuûa Hoa Kyø döïa treân caâu

chuyeän cuûa Somerset Maugham (1874-1965) vieát veà moät ñoàn ñieàn cao su ôû Maõ

Lai AÙ.

Baø Hoaøng Thò Theá veà Haø Noäi naêm 1974 vì baø muoán sinh soáng ôû Yeân Theá, vuøng

ñaát hoaït ñoäng ñaày kyû nieäm laãy löøng cuûa phuï thaân baø laø Huøm Thieâng Yeân Theá

Hoaøng Hoa Thaùm. Cuoái cuøng baø töø traàn ngaøy 9-12-1988, an taùng taïi Yeân Theá,

Baéc Giang.

(Toronto, 1-2-2014)

Hoaøng Thò Theá (phải)

Trong phim La lettre.

89

TOÅNG KEÁT

Toùm laïi, nhöõng huyeàn thoaïi veà HCM do oâng töï taïo ra, hay do caùc thuoäc haï cuûa

oâng döïng neân, ñeàu laø nhöõng phaán son giaû taïo toâ ñieåm hình töôïng HCM. Nhöõng

huyeàn thoaïi naày moät thôøi ñaõ ñaùnh löøa ñöôïc moät soá ngöôøi Vieät Nam vaø theá giôùi.

Trong moät cuoäc phoûng vaán vaøo cuoái naêm 1999, söû gia Jean Louis Margolin, giaùo

sö taïi Universiteù de Provence (Phaùp), moät trong caùc taùc giaû vieát baøi trong saùch Le

livre noir du communisme [Saùch ñen veà chuû nghóa coäng saûn], ñaõ noùi: "Thaønh thaät

maø noùi, vaøo nhöõng naêm 60, toâi ñaõ töøng xuoáng ñöôøng bieåu tình uûng hoä Maët Traän

Giaûi Phoùng Mieàn Nam, toâi ñaõ töøng reo möøng vôùi nhöõng cuoäc chieán thaéng taïi Cam-

boát cuõng nhö taïi Vieät Nam. Toâi töøng nghe noùi ñeán nhöõng vuï taøn saùt Teát Maäu Thaân

68, nhöng toâi tin vaø nghó raèng ñoù chæ laø söï tuyeân truyeàn cuûa Myõ. Khoâng phaûi chæ

moät mình toâi, maø toâi tin raèng raát nhieàu ngöôøi cuøng thôøi vôùi toâi ñaõ bò sai laàm vì

nhöõng tuyeân truyeàn sai laïc cuûa coäng saûn.”(Tập san Vieät Nam Daân Chuû, soá 40,

California, thaùng 1-2000)

ÔÛ trong nöôùc, HCM vaø ñaûng CSVN duøng nhöõng huyeàn thoaïi naày ñeå phænh gaït

loøng tin cuûa thanh nieân vaø daân chuùng, loâi keùo hoï xung traän, saün saøng hy sinh cho

chuû thuyeát vaø tham voïng cuûa HCM cuõng nhö cuûa ñaûng CS, ñeå roài sau khi thaønh

coâng, ñaûng CS phaûn boäi laïi daân chuùng vaø phaûn boäi laïi caû chính nhöõng ngöôøi ñaõ

hy sinh cho CS.

Daàn daàn, doøng soâng thôøi gian röûa saïch lôùp phaán son giaû taïo, laøm bay ñi nhöõng

huyeàn thoaïi, ñeå loä ra khuoân maët thaät cuûa HCM. Tröôùc kia, nhöõng huyeàn thoaïi ñaõ

vinh danh HCM chöøng naøo, thì nay chính nhöõng huyeàn thoaïi ñoù ñaõ choân vuøi

HCM chöøng ñoù.

Hoà Chí Minh ra nöôùc ngoaøi ñeå kieám soáng, xin vaøo hoïc tröôøng Thuoäc Ñòa ra laøm

quan, hay HCM coù nhieàu vôï, ñeàu laø chuyeän bình thöôøng, chaúng coù gì ñaùng noùi,

nhöng töï quaûng caùo raèng mình ra ñi tìm ñöôøng cöùu nöôùc, soáng ñoäc thaân vì ñaïi

nghóa daân toäc, laø moät ngöôøi ñaïo ñöùc giaû neáu khoâng muoán noùi laø moät teân löøa bòp

laùo khoeùt. Hoà Chí Minh chaúng coù tö töôûng gì, laïi ñöôïc ñaûng CS thaäm xöng laø

90

nhaø tö töôûng, caøng khieán cho ngöôøi ñôøi mæa mai. Hoà Chí Minh chaúng bao giôø

ñöôïc UNESCO vinh danh laø danh nhaân vaên hoùa theá giôùi maø trong nöôùc vaãn

tuyeân truyeàn ngöôïc laïi maø khoâng bieát xaáu hoå.

Nhöõng chuyeän ñôn giaûn nhö vaäy maø coøn gian doái thì coù ñieàu gì laø thaät nöõa. Do

ñoù, coù theå noùi hình aûnh cuûa HCM trong lòch söû bò huûy hoaïi moät phaàn vì nhöõng

huyeàn thoaïi do oâng töï taïo hay do ñaûng CSVN taïo ra cho oâng.

Phaûi thaúng thaén thöøa nhaän raèng HCM laø moät nhaân vaät lôùn cuûa lòch söû hieän ñaïi

Vieät Nam. OÂng ñaõ laäp nhieàu thaønh tích ñaùng keå vaø ñaùng neå. Nhöõng thaønh tích

naày toát hay xaáu, coù lôïi hay coù haïi cho nhaân daân Vieät Nam, ñoù laø söï phaùn xeùt cuûa

nhaân daân. Loät traàn nhöõng huyeàn thoaïi HCM laø vieäc laøm caàn thieát ñeå traû laïi cho

Nguyeãn Sinh Cung nhöõng gì thaät söï cuûa Nguyeãn Sinh Cung.

TRAÀN GIA PHUÏNG

(Toronto, Canada)

BAØI ÑOÏC THEÂM

THÔØI BAÙO BA LAN "XEÁP HAÏNG" HOÀ CHÍ MINH

Tôø Polska Times töùc Thôøi baùo Ba Lan hoâm 5/3/2013 vöøa ñöa ra moät baûng xeáp

haïng 13 nhaø ñoäc taøi ñaãm maùu nhaát theá kæ 20, trong ñoù coù Hoà Chí Minh. Theo ñoù,

Hoà Chí Minh qua 24 naêm caàm quyeàn cuûa mình ñaõ gaây ra caùi cheát cuûa 1,7 trieäu

ngöôøi Vieät qua cuoäc chieán tranh ñaãm maùu.

Cuõng nhö nhieàu söï bình choïn tröôùc ñoù cuûa caùc trang maïng khaùc, caùc nhaø ñoäc taøi

thuoäc 3 theå cheá chính trò: Phaùt xít, Coäng saûn vaø Quaân phieät.

NHÖÕNG NHAÂNVAÄT CUÛA POLSKA TIME NHÖ SAU:

* 1 - Ismail Enver, Thoå Nhó Kyø, caàm quyeàn 1913-1918, chòu traùch nhieäm veà caùi

cheát cuûa 1,1 ñeán 2,5 trieäu ngöôøi; toäi aùc lôùn nhaát: dieät chuûng ngöôøi Armenia.

91

* 2 - Kim Nhaät Thaønh, Baéc Trieàu Tieân, caàm quyeàn 1948-1994, chòu traùch nhieäm

veà caùi cheát cuûa 1,6 trieäu ngöôøi; toäi aùc lôùn nhaát: chieán tranh Trieàu Tieân.

* 3 - Hoà Chí Minh, Vieät Nam, caàm quyeàn 1945-1969, chòu traùch nhieäm veà caùi

cheát cuûa 1,7 trieäu ngöôøi; toäi aùc lôùn nhaát: chieán tranh Vieät Nam

*4 - Pol Pot, Campuchia, caàm quyeàn 1975-1979, chòu traùch nhieäm veà caùi cheát

cuûa 1,7 - 2,4 trieäu ngöôøi; toäi aùc lôùn nhaát: dieät chuûng ôû Campuchia

* 5 - Saddam Hussein, Irak, caàm quyeàn 1969-2003, chòu traùch nhieäm veà caùi cheát

cuûa 2 trieäu ngöôøi; toäi aùc lôùn nhaát: dieät chuûng ngöôøi Kurd

*6 - Yahya Khan, Pakistan, caàm quyeàn 1969-1971, chòu traùch nhieäm veà caùi cheát

cuûa 2 ñeán 12 trieäu ngöôøi; toäi aùc lôùn nhaát: dieät chuûng ôû Bangladesh

*7 - Hideki Tojo, Nhaät Baûn, caàm quyeàn 1941-1944, chòu traùch nhieäm veà caùi cheát

cuûa 4 trieäu ngöôøi; toäi aùc lôùn nhaát: haønh quyeát thöôøng daân trong chieán tranh theá

giôùi thöù II.

* 8 - Vladimir Lenin, Nga, caàm quyeàn 1917-1924, chòu traùch nhieäm veà caùi cheát

cuûa 4 trieäu ngöôøi; toäi aùc lôùn nhaát: noäi chieán ôû Nga

* 9 - Hoaøng ñeá Hirohito Nhaät Baûn, caàm quyeàn 1926-1989, chòu traùch nhieäm veà

caùi cheát cuûa 6 trieäu ngöôøi; toäi aùc lôùn nhaát: thaûm saùt ôû Nam Kinh

* 10 - Töôûng Giôùi Thaïch, Trung Quoác, caàm quyeàn 1928-1949, chòu traùch nhieäm

veà caùi cheát cuûa 10 trieäu ngöôøi; toäi aùc lôùn nhaát: thaûm saùt taïi Ñaøi Loan vaøo naêm

1947

* 11 - Adolf Hitler, Ñöùc, caàm quyeàn 1933-1945, chòu traùch nhieäm veà caùi cheát

cuûa 17-20 trieäu ngöôøi; toäi aùc lôùn nhaát: Holocaust

* 12- Joseph Stalin, Nga, caàm quyeàn 1924-1953, chòu traùch nhieäm veà caùi cheát

cuûa 40-62 trieäu ngöôøi; toäi aùc lôùn nhaát: Traïi taäp trung Gulag

* 13 - Mao Traïch Ñoâng, Trung Quoác, caàm quyeàn 1943-1976, chòu traùch nhieäm

veà caùi cheát cuûa 45-75 trieäu ngöôøi; toäi aùc lôùn nhaát: naïn ñoùi lôùn vaø Caùch Maïng Vaên

Hoùa.

Cuõng caàn noùi theâm, Polska Times laø tôø baùo coù soá löôïng truy caäp khaù lôùn. Theo

Alexa Ranking, löôïng ngöôøi ñoïc cuûa tôø naøy ñöùng haïng thöù 30.000 trong soá haøng

chuïc trieäu trang maïng treân toaøn theá giôùi.

© Ñaøn Chim Vieät

(Trích nguyeân vaên ngaøy 20-3-2013)

92

PHUÏ ÑÍNH

KEÛ TROÄM THÔ

Hoà Chí Minh (HCM) ñöôïc cheá ñoä coäng saûn (CS) xem laø moät nhaø thô lôùn. Caùc

giaùo sö, caùc nhaø nghieân cöùu vaên hoïc CS thi nhau boác thôm. Trong caùc kyø thi

trung hoïc döôùi maùi tröôøng CS, thô HCM thöôøng ñöôïc ñöa ra laøm ñeà taøi cho caùc

em hoïc sinh bình giaûi.

Theo vieän Vaên hoïc Haø Noäi, thi phaåm vó ñaïi nhaát cuûa HCM laø quyeån Nguïc trung

nhaät kyù vieát baèng chöõ Haùn (töùc chöõ Taøu), xuaát baûn taïi Haø Noäi naêm 1960, goàm

132 baøi thô, ñaïi ña soá laø thaát ngoân töù tuyeät (thô 4 caâu 7 chöõ). Vieän naày cho bieát

HCM "ñaõ vieát trong caûnh lao tuø töø muøa thu 1942 ñeán muøa thu 1943". (Leâ Höõu

Muïc trích daãn, Hoà Chí Minh khoâng phaûi laø taùc giaû "Nguïc trung nhaät kyù", Toronto:

Vaên Buùt Haûi Ngoaïi, 1990, tt. 12-13.) Nguïc trung nhaät kyù ñaõ ñöôïc phieân aâm vaø

dòch qua chöõ Vieät, phaùt haønh haøng traêm ngaøn baûn ôû trong nöôùc vaø cuõng ñaõ ñöôïc

dòch ra nhieàu thöù tieáng ôû haûi ngoaïi.

Nhaø nghieân cöùu Leâ Höõu Muïc, nguyeân laø giaùo sö vaên chöông Vieät Nam taïi Ñaïi

hoïc Vaên khoa Hueá vaø Ñaïi hoïc Vaên khoa Saøi Goøn, sau naêm 1975 ñònh cö taïi

Montreal, Canada, ñaõ nghieân cöùu raát kyõ löôõng taäp thô naày vaø chöùng minh raèng

ña soá caùc baøi thô trong Nguïc trung nhaät kyù do moät ngöôøi Trung Hoa teân laø "Giaø

Lyù" saùng taùc, vaø chæ coù khoaûng treân döôùi 10 baøi töù tuyeät laø cuûa HCM. (Leâ Höõu

Muïc, sñd. tr. 112.) "OÂng giaø hoï Lyù" laø ngöôøi bò giam chung vôùi HCM vaøo ñaàu

thaäp nieân 30 taïi khaùm lôùn Victoria ôû Hoàng Koâng.

Giaùo sö Leâ Höõu Muïc ñaõ phaân taùch tæ mæ taùc phaåm naày vaø ñöa ra nhaän xeùt nhö

sau: "Phaàn phaân tích ôû treân chöùng thöïc giaø Lyù laø chuû nhaân cuûa nhöõng baøi thô xaây

döïng theo kó thuaät thô Ñöôøng; nhöõng baøi thô naày chieám heát ba phaàn tö taùc phaåm.

Phaàn coøn laïi coù theå coi laø cuûa Hoà Chí Minh. Toâi chæ noùi laø coù theå vì toâi khoâng

khaúng ñònh ñöôïc roõ raøng baøi thô naøo ñích thöïc laø cuûa Hoà Chí Minh, baøi thô naøo

thuoäc veà caùc taùc giaû khaùc." (Leâ Höõu Muïc, sñd. tr. 94.)

93

Chæ caàn nhìn sô qua hình bìa nguyeân baûn saùch Nguïc trung nhaät kyù cuõng ñaõ thaáy

söï maâu thuaãn cuûa taäp thô naày ngay töø ñaàu. Taám bìa nguyeân thuûy cuûa saùch naày

ghi roõ ngaøy, thaùng vaø naêm saùng taùc laø 29-8-1932 / 10-9-1933, trong khi Vieän Vaên

hoïc cho raèng HCM saùng taùc taäp thô naày trong hai naêm 1942 vaø 1943.

Luùc ñoù, HCM bò chính quyeàn Quoác Daân Ñaûng Trung Hoa baét ôû traàn Thieân Baûo

(Quaûng Taây) töø ngaøy 29-8-1942 ñeán ngaøy 10-9-1943 vaø traûi qua nhieàu nhaø tuø

khaùc nhau.

Ngoaøi nhöõng nghieân cöùu cuûa giaùo sö Leâ Höõu Muïc, coøn coù nhöõng phaùt hieän khaù

thuù vò khaùc veà taøi coùp thô hoaëc laø troäm thô ngöôøi khaùc cuûa HCM. Ví duï trong

tuyeån taäp Quoác Hoïc, tröôøng toâi do nhaø xuaát baûn Thuaän Hoùa aán haønh taïi Hueá naêm

1996, coù ñaêng baøi thô "Taàm höõu vò ngoä" ñöôïc cho laø cuûa HCM. Tuyeån taäp naày

chuù giaûi raèng baøi thô "Taàm höõu vò ngoä" laø cuûa HCM gôûi cho Voõ Nguyeân Giaùp

naêm 1954, vaø "môùi ñöôïc phaùt hieän".

Giaùo sö Tueä Quang Toân Thaát Tueä (ñònh cö taïi Montreal), trong baøi "Ai laø taùc giaû

baøi Taàm höõu vò ngoä?", taïp chí Höông Vaên, California, soá 5, thaùng 2-1999, tt. 91-

96, cho raèng neáu baøi thô naày cuûa moät laõnh tuï (HCM) taëng cho moät vieân töôùng

94

(Voõ Nguyeân Giaùp), ñöôïc saùng taùc naêm 1954, caû hai ñang caàm quyeàn vaø caàm

quaân, maø sao ñeán naêm 1990 môùi ñöôïc phaùt hieän? Hai ngöôøi naày ñeàu laø nhöõng

nhaân vaät quan troïng ñaàu naõo cuûa cheá ñoä CS, maø sao baøi thô coù theå thaát laïc moät

thôøi gian daøi (1954-1990)? Giaùo sö Tueä Quang ñi saâu vaøo chi tieát baøi thô vaø

nhaän xeùt: "Toùm laïi, baøi thô "Taàm höõu vò ngoä", xeùt veà hình thöùc laãn noäi dung,

khoâng phuø hôïp vôùi thi caùch vaø khuynh höôùng cuûa oâng Hoà".

Hai caâu chuyeän treân ñaây coøn ñang ñöôïc tranh caõi, nhöng qua ñeán caâu chuyeän baøi

thô döôùi ñaây thì coù leõ khoù caõi. Soá laø trong saùch Hoà Chí Minh toaøn taäp, taäp 6,

Nxb. Chính Trò Quoác Gia, Haø Noäi in laàn thöù hai, naêm 2000, trang 101, ñaêng baûn

phieân aâm baøi thô baèng chöõ Haùn cuûa HCM gôûi cho trung töôùng Traàn Canh (sau

leân ñaïi töôùng). Baøi thô naày coøn ñöôïc in trong saùch Thô chöõ Haùn Hoà Chí Minh,

Haø Noäi: Nxb. Vaên Hoïc, 1990, tt. 39-40. Nguyeân vaên baûn phieân aâm baøi thô nhö

sau:

TAËNG TRAÀN CANH ÑOÀNG CHÍ

Höông taân myõ töûu daï quang boâi

Duïc aåm tyø baø maõ thöôïng thoâi

Tuùy ngoïa sa tröôøng quaân maïc tieáu

Ñòch nhaân höu phoùng nhaát nhaân hoài.

Baûn dòch nghóa cuûa saùch naày:

TAËNG ÑOÀNG CHÍ TRAÀN CANH

Röôïu ngoït "saâm banh" trong cheùn ngoïc daï quang

Saép uoáng, tyø baø treân ngöïa ñaõ giuïc giaõ

Say söa naèm laên nôi sa tröôøng, anh ñöøng cöôøi nheù!

Chôù ñeå moät teân ñòch naøo trôû veà.

(Theo ñuùng nguyeân vaên trong Hoà Chí Minh toaøn taäp, taäp 6 tr. 101.)

95

Traàn Canh (Chen Geng) luùc ñoù laø moät vieân trung töôùng thaân caän cuûa Mao Traïch

Ñoâng, ñang laø uûy vieân döï khuyeát ban Chaáp haønh Trung öông ñaûng CSTQ, tö leänh

quaân khu Vaân Nam kieâm chính uûy binh ñoaøn soá 4, chuû tòch UÛy ban Nhaân daân tænh

Vaân Nam. Hoà Chí Minh tröïc tieáp xin Mao Traïch Ñoâng gôûi Traàn Canh qua laøm

coá vaán quaân söï cho Vieät Minh (VM).

Theo leänh Mao Traïch Ñoâng, Traàn Canh ñeán Thaùi Nguyeân gaëp HCM vaøo cuoái

thaùng 7-1950. Trong chieán dòch bieân giôùi, Voõ Nguyeân Giaùp döï tính taán coâng Cao

Baèng, nhöng Traàn Canh chuû tröông ñaùnh Ñoâng Kheâ.

Theo Traàn Canh, ñòa theá Cao Baèng hieåm trôû, coâng söï phoøng thuû kieân coá vaø quaân

Phaùp ôû ñaây ñoâng, neân khoù taán coâng. Trong khi ñoù, Ñoâng Kheâ tuy nhoû, nhöng giöõ

moät vò trí chieán löôïc quan troïng treân truïc phoøng tuyeán giöõa Cao Baèng vaø Laïng

Sôn; quaân Phaùp ôû ñaây ít, deã taán coâng hôn. Cuoái cuøng, VM vaâng theo yù kieán cuûa

Traàn Canh, quyeát ñònh taán coâng Ñoâng Kheâ.

96

Ngaøy 16-9-1950, VM duøng chieán thuaät bieån ngöôøi theo kieåu TC, tung khoaûng

10,000 quaân taán coâng Ñoâng Kheâ, moät cöù ñieåm nhoû do 260 quaân Phaùp traán giöõ.

Ñoâng Kheâ ôû phía ñoâng nam Cao Baèng, phía baéc Thaát Kheâ. (Thaát Kheâ ôû phía taây

baéc Laïng Sôn). Vieät Minh chieám ñöôïc Ñoâng Kheâ sau ba ñeâm vaø hai ngaøy kòch

chieán (16 ñeán 18-9-1950).

Traän Ñoâng Kheâ laø traän thaéng ñaàu tieân cuûa VM, coâ laäp Cao Baèng vaø caét ñöùt tænh

loä soá 4, noái Cao Baèng vôùi Laïng Sôn. Sau traän naày, Traàn Canh coøn coá vaán cho Voõ

Nguyeân Giaùp thi haønh keá hoaïch "coâng ñoàn ñaû vieän", chaän ñaùnh rieâng bieät hai

caùnh quaân do hai trung taù Phaùp chæ huy.

Trung taù Marcel Lepage rôøi Thaát Kheâ tieán leân Ñoâng Kheâ, bò VM phuïc kích ôû

Coác Xaù (nam Ñoâng Kheâ) ngaøy 8-10-1950. Trung taù Pierre Charton ruùt khoûi Cao

Baèng ngaøy 3-10-1950, cuõng bò VM phuïc kích ngaøy 10-10-1950 taïi ñoài 477, taây

nam Ñoâng Kheâ.

Trong hai traän naày, soá quaân Phaùp vöøa töû traän, vöøa bò baét laøm tuø binh leân ñeán

4,000 binh só, 354 haï só quan vaø 98 só quan, trong ñoù coù hai só quan caáp trung taù.

Ñaây laø traän thaát baïi naëng neà ñaàu tieân cuûa Phaùp keå töø khi chieán tranh baét ñaàu naêm

1946.

Ngöôïc laïi, hai cuoäc phuïc kích naày laø chieán thaéng lôùn lao nhöùt cuûa VM töø naêm

1946, khai thoâng khu vöïc bieân giôùi giöõa Trung Hoa vaø chieán khu Vieät baéc cuûa

VM, hoaøn toaøn do quyeát ñònh cuûa töôùng TC. Ñieàu naày giuùp baûo veä an ninh bieân

giôùi phiaù nam TC.

Theo ghi chuù döôùi baøi thô HCM taëng Traàn Canh trong saùch Hoà Chí Minh toaøn taäp

taäp 6, tr. 101, thì HCM gôûi baøi thô naày cho Traàn Canh tröôùc ngaøy 9-10-1950,

nghóa laø HCM chuùc möøng Traàn Canh sau traän thaéng Ñoâng Kheâ ngaøy 18-9-1950,

nhöng tröôùc hai traän VM phuïc kích ôû phía nam Ñoâng Kheâ thaùng 10-1950.

Ñoïc baøi thô naày, ai cuõng caûm thaáy phaûng phaùt aâm höôûng baøi thô raát noåi tieáng cuûa

Vöông Haøn (Wang Han) ñôøi Ñöôøng beân Trung Hoa laø baøi "Löông Chaâu töø", ñöôïc

phieân aâm nhö sau:

97

LÖÔNG CHAÂU TÖØ

Boà ñaøo myõ töûu daï quang boâi

Duïc aåm tyø baø maõ thöôïng thoâi

Tuùy ngoïa sa tröôøng quaân maïc tieáu

Coå lai chinh chieán kyû nhaân hoài.

Traàn Troïng San dòch:

BAØI HAÙT LÖÔNG CHAÂU

Röôïu boà ñaøo, cheùn daï quang

Muoán say, ñaøn ñaõ reàn vang giuïc roài

Sa tröôøng say nguû ai cöôøi

Töø xöa chinh chieán maáy ngöôøi veà ñaâu?

So saùnh hai baøi thô töù tuyeät "Taëng ñoàng chí Traàn Canh" cuûa HCM vaø "Baøi haùt

Löông Chaâu" cuûa Vöông Haøn, caùch nhau caû hôn moät ngaøn naêm, moãi baøi thô chæ

coù 28 chöõ, maø hai baøi thô chæ khaùc nhau coù 7 chöõ. Ñoù laø hai chöõ ñaàu baøi thô ("boà

ñaøo" thay baèng "höông taân" töùc röôïu champagne; vaø naêm chöõ cuoái caâu keát). Coøn

hai caâu giöõa hoaøn toaøn gioáng nhau, nghóa laø heát ba phaàn tö (3/4) baøi thô nguyeân

laø cuûa baøi "Löông Chaâu töø" cuûa Vöông Haøn.

Caâu keát baøi thô HCM taëng Traàn Canh trong toång theå caû boán caâu cuûa baøi thô, thaät

laø voâ duyeân vaø laïc ñeà, vì yù nghóa caâu naày chaúng aên nhaäp gì ñeán yù nghóa ba caâu

treân cuûa baøi thô. Ba caâu treân noùi chuyeän ñang uoáng röôïu trong moät caùi cheùn daï

quang sang troïng, thì tieáng nhaïc xuaát quaân noåi leân. Vì vaäy treân ñöôøng ra chieán

tröôøng vaãn coøn say, xin moïi ngöôøi ñöøng cöôøi...

Baøi thô ñang ñeán hoài saûng khoaùi, haøo huøng thì HCM laïi keát luaän traät chìa moät

caùch voâ duyeân, chaúng coù hoàn thô, laøm maát höùng thô: "Ñòch nhaân höu phoùng nhaát

nhaân hoài". (Chôù ñeå moät teân ñòch naøo trôû veà). Ñang noùi chuyeän xin ñöøng cöôøi keû

lôõ say ngoaøi chieán tröôøng, sao maø quay qua "chôù ñeå moät teân ñòch naøo trôû veà", thì

thaät laø laõng nhaùch.

98

Trong khi ñoù, caâu keát cuûa Vöông Haøn "Coå lai chinh chieán kyû nhaân hoài" (Töø xöa

chinh chieán maáy ngöôøi veà), vöøa haøo huøng phuø hôïp vôùi yù töôûng ba caâu thô treân,

vöøa laø taâm traïng cuûa nhöõng chieán binh xoâng pha traän maïc, bieát raèng chieán tranh

coù nhöõng ruûi ro khoâng sao ñoaùn tröôùc ñöôïc, neân töø xöa ñeán nay, nhöõng ngöôøi ra

ñi xoâng pha chieán traän, thì maáy ngöôøi trôû veà? Vì vaäy coù keû lôõ say treân ñöôøng ra

traän thì xin ñöøng cöôøi. Lôøi thô trong caâu keát cuûa Vöông Haøn vang leân nhö laø moät

tieáng keøn thu quaân vöøa huøng traùng vaø cuõng vöøa bi ai. (Coå lai chinh chieán kyû nhaân

hoài.)

Tröø tröôøng hôïp Traàn Canh laø ngöôøi doát naùt, khoâng bieát ñoïc chöõ, thì Traàn Canh

môùi khoâng phaùt hieän ñöôïc HCM cheùp laïi thô Vöông Haøn. Tuy nhieân, Traàn Canh

laø ngöôøi ñaõ töøng ñuû ñieàu kieän ñeå theo hoïc khoùa 1 tröôøng voõ bò Hoaøng Phoá

(Quaûng Chaâu) thaùng 5-1924, noåi tieáng hoïc gioûi vaø ñöôïc meänh danh laø moät trong

ba nhaân taøi cuûa Hoaøng Phoá (Hoaøng Phoá tam kieät), ñaõ töøng laø hieäu tröôûng tröôøng

Luïc quaân Baønh Döông, ñaõ leân tôùi caáp trung töôùng, ñang giöõ chöùc tö leänh quaân

khu Vaân Nam kieâm chính uûy binh ñoaøn soá 4, chuû tòch UÛy ban Nhaân daân tænh Vaân

Nam.

Chaéc chaén Traàn Canh coù moät trình ñoä hoïc vaán caên baûn vaø voán laø moät quaân nhaân,

Traàn Canh phaûi bieát baøi thô tröù danh veà chieán tranh cuûa Vöông Haøn, nhaát laø hai

caâu choùt: "Tuùy ngoïa sa tröôøng quaân maïc tieáu / Coå lai chinh chieán kyû nhaân hoài",

haàu nhö laø hai caâu naèm loøng cuûa giôùi nhaø binh. Nay HCM laïi "muùa rìu qua maét

thôï", laáy nguyeân vaên hai caâu thô cuûa Vöông Haøn laøm quaø taëng cho ñoàng höông

con chaùu cuûa Vöông Haøn. Traàn Canh nghó sao veà vieäc naày?

Phaûi chaêng ñaây laø thô "taäp coå" theo loái ngöôøi xöa? Neáu taäp coå thì möôïn moät caâu

chöù khoâng möôïn 3/4 baøi, vaø ít nhaát khi in laïi cuõng ghi laø thô taäp coå töø thô cuûa ai?

Hay ñaây laø loái ñaùnh laän con ñen trí traù coá höõu cuûa HCM? Neáu ai bieát thì choái laø

thô taäp coå, neáu ai khoâng bieát thì khoe laø thô cuûa HCM vaø ñaêng vaøo saùch, löu

truyeàn veà sau. Ngaøy nay, chæ caàn cheùp nguyeân vaên moät caâu cuûa ngöôøi khaùc maø

khoâng ghi xuaát xöù, thì bò gheùp vaøo toäi ñaïo vaên, aên caép thô. Trong baøi thô naày,

HCM aên caép nhöõng ba phaàn tö (3/4) baøi thô cuûa Vöông Haøn.

99

Ñuùng laø HCM, chuû tòch Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoøa töùc nhaø nöôùc coäng saûn

Baéc Vieät Nam, xöùng ñaùng laø chuû tòch troäm thô lieàu lónh. Theá maø ñaûng CSVN

luoân luoân keâu goïi hoïc taäp ñaïo ñöùc HCM töùc laø hoïc luoân caùch troäm thô hay troäm

coâng trình saùng taùc cuûa ngöôøi khaùc.

Coù theå do nhôø hoïc taäp ñaïo ñöùc kieåu ñoù neân vieân hieäu phoù Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch

Khoa Haø Noäi ñaõ ñaïo vaên luaän aùn tieán só cuûa ngöôøi khaùc. Chæ khaùc moät ñieàu laø

vaøo ñaàu naêm nay (2014) coù ngöôøi toá caùo vieân hieäu phoù aên caép sôû höõu trí tueä cuûa

ngöôøi khaùc, maø chaúng ai chòu toá caùo HCM ñaõ troäm thô cuûa ngöôøi khaùc. Neáu vieân

hieäu phoù Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Haø Noäi coâng khai thöøa nhaän ñaõ troäm luaän vaên cuûa

ngöôøi khaùc vì ñaõ hoïc theo göông ñaïo ñöùc HCM, thì hy voïng coù theå khoûi bò truy

toá.

Chaúng nhöõng troäm thô, maø HCM coøn troäm tö töôûng cuûa ngöôøi khaùc. Ví duï roõ neùt

nhaát coøn ñöôïc caùc tröôøng hoïc ôû Vieät Nam hieän nay truyeàn tuïng nhö laø tö töôûng vó

ñaïi cuûa HCM, laø caâu maø HCM ñaõ phaùt bieåu trong cuoäc hoïc taäp chính trò khoaûng

hôn 3,000 giaùo vieân ngaøy 13-9-1958 taïi Haø Noäi: "Vì lôïi ích möôøi naêm thì phaûi

troàng caây, vì lôïi ích traêm naêm thì phaûi troàng ngöôøi." (Baùo Nhaân Daân ngaøy 14-9-

1958.) Caâu naày, HCM aên caép nguyeân yù cuûa Quaûn Troïng, teå töôùng nöôùc Teà thôøi

Xuaân Thu (722-479 tröôùc CN). Quaûn Troïng noùi: "Nhaát nieân chi keá maïc nhö thuï

coác; thaäp nieân chi keá maïc nhö thuï moäc; chung thaân chi keá maïc nhö thuï nhaân."

(Keá hoaïch moät naêm khoâng gì baèng troàng luùa; keá hoaïch möôøi naêm khoâng gì baèng

troàng caây; keá hoaïch troïn ñôøi [traêm naêm] khoâng gì baèng troàng ngöôøi. [Quaûn Töû,

chöông "Quyeàn tu"])

Neáu keå chuyeän HCM ñaïo vaên thì coøn nhieàu chuyeän nöõa, keå caû baûn Tuyeân ngoân

ngaøy 2-9-1945 cuûa HCM ...

Laõnh tuï soá moät cuûa CSVN coøn nhö theá, thì traùch chi hieäu phoù Ñaïi Hoïc Baùch

Khoa Haø Noäi troäm luaän aùn, vaø traùch chi neàn vaên hoùa giaùo duïc CSVN suy suïp vaø

xuoáng caáp.

(TORONTO, 26-11-2014)

100

PHUÏ ÑÍNH

CHUYEÄN NGAØY SINH HOÀ CHÍ MINH

Hieän nay, theo ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam (CSVN), ngaøy sinh chính thöùc cuûa Hoà

Chí Minh (HCM) laø ngaøy 19-5-1890. Tuy nhieân, coù nhieàu taøi lieäu cho bieát HCM

coù nhieàu ngaøy sinh khaùc nhau.

TAØI LIEÄU THÖÙ NHÖÙT

Theo taøi lieäu oâng Leâ Thanh Caûnh, moät ngöôøi cuøng hoïc lôùp vôùi HCM ôû tröôøng

Quoác Hoïc (Hueá), thì HCM luùc ñoù coù teân laø Nguyeãn Sanh (Sinh) Coân (Cung) ñaäu

Tieåu hoïc naêm 1907, vaø nhaäp hoïc lôùp nhöùt nieân tröôøng Quoác Hoïc vaøo ñaàu nieân

khoùa naêm naày, vaøo giöõa thaùng 9-1907. Nhöùt nieân laø naêm thöù nhöùt baäc trung hoïc

töùc lôùp 6 ngaøy nay. Cuõng theo taøi lieäu naày, thaùng 4-1908, taïi Hueá xaûy ra nhöõng

cuoäc bieåu tình xin giaûm xaâu haï thueá maø daân chuùng thöôøng goïi laø Trung Kyø daân

bieán. Nguyeãn Sanh Coân tham gia cuoäc bieåu tình naày vaø bò truy naõ, phaûi boû hoïc,

boû troán khoûi Hueá. Luùc ñoù Nguyeãn Sanh Coân (Nguyeãn Sinh Cung) khoaûng 18

tuoåi. (Leâ Thanh Caûnh,taïp chí Hoaøi nieäm Quoác Hoïc, Hueá: 1956, tt. 37-39.)

Vaøo ñaàu theá kyû 20, ngöôøi Vieät coøn duøng aâm lòch ñeå tính tuoåi. Tuoåi aâm lòch goïi laø

tuoåi ta. Tuoåi döông lòch goïi laø tuoåi taây. Tuoåi ta hay tuoåi aâm lòch lôùn lôn tuoåi taây

hay tuoåi döông lòch moät tuoåi. Taùc giaû Leâ Thanh Caûnh khoâng cho bieát tuoåi

Nguyeãn Sinh Cung luùc ñoù laø tuoåi aâm lòch hay tuoåi döông lòch. Vì vaäy khoâng bieát

Nguyeãn Sinh Cung, sau coù teân laø HCM sinh naêm 1890 hay 1891?

Sau bieán coá ôû Hueá, Nguyeãn Sinh Cung vaøo Quaûng Nam, Quaûng Ngaõi, ñeán Bình

Thuaän. Taïi Bình Thuaän, Nguyeãn Sinh Cung duøng teân môùi laø Nguyeãn Taát Thaønh

xin vaøo daïy Quoác ngöõ ôû tröôøng Duïc Thanh (Phan Thieát) khoaûng thaùng 9-1910.

(Hoà Taù Khanh, Thoâng söû coâng ty Lieân Thaønh, Paris: 1983, tr. 34.)

101

TAØI LIEÄU THÖÙ HAI

Sau Phan Thieát, Nguyeãn Taát Thaønh vaøo Saøi Goøn, laáy teân laø Ba, xin laøm phuï beáp

treân taøu Amiral Latouche-Treùville vaø theo taøu naày ñi Phaùp, rôøi Saøi Goøn ngaøy 5-

6-1911. OÂng ñaët chaân ñeán Marseille, haûi caûng mieàn nam nöôùc Phaùp ngaøy 6-7-

1911. (Leâ Thò Kinh, Phan Chaâu Trinh (1872-1926) qua nhöõng taøi lieäu môùi, quyeån

2, taäp 1, Nxb. Ñaø Naüng, 2001, tr. 210.)

Chæ hôn hai thaùng sau, ngaøy 15-9-1911, taïi Marseille, Nguyeãn Taát Thaønh vieát tay

hai laù ñôn baèng tieáng Phaùp, cuøng noäi dung, chæ khaùc teân ngöôøi nhaän; moät gôûi cho

toång thoáng Phaùp vaø moät gôûi cho boä tröôûng boä Thuoäc ñòa Phaùp, xin ñaëc aân ñeå

ñöôïc vaøo hoïc Tröôøng Thuoäc Ñòa Paris (EÙcole Coloniale de Paris). Sau ñaây laø

baûn dòch laù ñôn cuûa Nguyeãn Taát Thaønh:

Marseille, ngaøy 15 thaùng Chín naêm 1911

Kính gôûi Toång thoáng Coäng Hoøa,

Toâi xin traân troïng thænh nguyeän loøng haûo taâm cuûa Ngaøi ban cho toâi ñaëc aân ñöôïc

nhaän vaøo hoïc noäi truù Tröôøng Thuoäc Ñòa.

Toâi hieän ñang laøm coâng nhaân trong coâng ty Chargeurs Reùunis (taøu Amiral

Latouche-Treùville) ñeå sinh soáng.

Toâi hoaøn toaøn khoâng coù chuùt taøi saûn naøo, nhöng raát khao khaùt hoïc hoûi. Toâi öôùc

mong trôû neân höõu ích cho nöôùc Phaùp ñoái vôùi ñoàng baøo toâi, ñoàng thôøi laøm theá naøo

cho hoï höôûng ñöôïc nhöõng ích lôïi cuûa neàn hoïc vaán.

Toâi ngöôøi goác tænh Ngheä An, xöù An Nam.

Trong khi chôø ñôïi caâu traû lôøi maø toâi hy voïng laø thuaän lôïi cuûa Toång Thoáng, xin

Ngaøi nhaän tröôùc nôi ñaây loøng bieát ôn cuûa toâi.

Nguyeãn Taát Thaønh, sinh taïi Vinh naêm 1892,

con cuûa oâng Nguyeãn Sinh Huy (Phoù baûng).

Hoïc sinh Phaùp vaên, Quoác ngöõ vaø chöõ Haùn.

102

ÔÛ ñaây, khoâng baøn ñeán chuyeän noäi dung laù ñôn, maø chæ xin löu yù laø vaøo cuoái ñôn,

Nguyeãn Taát Thaønh töùc HCM töï ghi laø oâng ta sinh naêm 1892. Ñaây laø taøi lieäu thöù

hai veà naêm sinh cuûa HCM.

TAØI LIEÄU THÖÙ BA

Trong baøi baùo nhan ñeà "Les Vietnamiens dans la franc-maçonnerie coloniale",

taïp chí Revue française D'Histoire d'Outre-mer, tam caù nguyeät 3, 1998, Paris:

Socieùteù Française d'Histoire d'Outre-mer, tr. 105, Jacques Dalloz vieát: "Au

deùbut de 1922, il s'est preùsenteù l'initiation de la loge la Feùdeùration universelle

(Paris GODF), recommandeù par le graveur Boulanger. Sa fiche indique:

"Nguyen Ai Quaác, neù le 15-2-1895 (Annam), retoucheur en photo, dessinateur."

Xin taïm dòch: "Vaøo ñaàu naêm 1922, do söï giôùi thieäu cuûa moät nhaø chaïm troã teân laø

Boulanger, oâng ta döï leã gia nhaäp cuûa toå Feùdeùration universlle (Paris GODF).

Phieáu cuûa oâng ta ghi laø: "Nguyeãn AÙi Quaác, sinh ngaøy 15-2-1895 (An Nam), thôï toâ

söûa hình, thôï veõ." [Chöõ An Nam vaøo thôøi ñoù chæ Trung Kyø.]

Sau baøi baùo keå treân, Jacques Dalloz coøn xuaát baûn saùch Francs-maçons

d'Indochine, Paris: EÙditions Maçonniques de France, 2002. Saùch naày trình baøy

ñaày ñuû nhöõng nhaân vaät Tam Ñieåm ôû Vieät Nam, trong ñoù coù Nguyeãn AÙi Quaác töùc

HCM cuõng vôùi ngaøy thaùng naêm sinh vöøa keå.

103

Trong ñôn xin vaøo hoïc Tröôøng Thuoäc Ñòa Paris, Nguyeãn Taát Thaønh töùc HCM, töï

ghi laø sinh naêm 1892. Nay trong hoà sô gia nhaäp hoäi Tam Ñieåm ôû Paris, Nguyeãn

AÙi Quaác (Quoác) töùc laø HCM, töï ghi laø sinh naêm 1895. Hai naêm sinh treân ñaây do

chính HCM töï tay ghi, nhöng laïi khaùc nhau. Roài HCM seõ coøn choïn theâm moät

ngaøy sinh khaùc nöõa nhö sau.

TAØI LIEÄU THÖÙ TÖ

Taïi Haø Noäi, ngaøy 6-3-1946, taïi soá 38 ñöôøng Lyù Thaùi Toå, vôùi tö caùch chuû tòch

chính phuû Lieân hieäp khaùng chieán, HCM kyù thoûa öôùc Sô boä vôùi Phaùp, goàm 2 ñieàu

chính: 1) Phaùp thöøa nhaän Vieät Nam laø moät quoác gia töï do (eùtat libre), coù chính

phuû rieâng, nghò vieän rieâng vaø taøi chính rieâng trong Lieân Bang Ñoâng Döông

(LBÑD) vaø trong Lieân Hieäp Phaùp (LHP). 2) Vieät Nam saün saøng tieáp ñoùn quaân

ñoäi Phaùp ñeán thay theá quaân ñoäi Trung Hoa ñeå giaûi giaùp quaân ñoäi Nhaät.

Daàu ñaõ theà choáng Phaùp ñeán cuøng trong ngaøy thaønh laäp chính phuû Vieät Nam Daân

Chuû Coäng Hoøa (2-9-1945), HCM vaãn kyù thoûa öôùc theo ñoù ñieàu 1 ghi raèng Vieät

Nam naèm trong LBÑD vaø trong LHP. Nhö theá, veà haønh chaùnh, Vieät Nam döôùi

quyeàn cuûa cao uyû Phaùp, ngöôøi ñöùng ñaàu LBÑD.

Ngaøy 18-5-1946, ñoâ ño ác Georges Thierry d’Argenlieu, cao uûy Phaùp taïi Ñoâng

Döông, ñeán kinh lyù Haø Noäi. Treân danh nghóa, D’Argenlieu laø cao uyû, ñaïi dieän

chính phuû Phaùp taïi Ñoâng Döông, ñöùng ñaàu LBÑD. Theo thoûa öôùc Sô boä ngaøy 6-

3-1946, Vieät Nam laø moät quoác gia trong LHP vaø trong LBÑD. Trong nghi thöùc

haønh chaùnh vaø giao teá, khi ñoùn tieáp cao uyû ñaïi dieän chính phuû Phaùp, ñöùng ñaàu

LBÑD, chính phuû Vieät Nam phaûi treo côø chaøo möøng D’Argenlieu.

Tuy nhieân, neáu treo côø chaøo möøng quan Taây ñeán Haø Noäi, thì hoaëc bò daân chuùng

cheâ cöôøi, hoaëc bò daân chuùng phaûn ñoái vì luùc ñoù daân chuùng raát caêm thuø Phaùp vaø

nhaát laø daân chuùng chöa queân vieäc HCM theà cöông quyeát choáng Phaùp ñeán cuøng

ngaøy 2-9-1945.

Nhaø nöôùc Vieät Minh CS lieàn tuyeân truyeàn raèng treo côø trong ba ngaøy töø 19 ñeán

21-5-1946 laø ñeå möøng sinh nhöït chuû tòch HCM laø ngaøy 19-5. Möøng sinh nhöït thì

104

treo côø moät ngaøy maø thoâi, chöù treo chi tôùi ba ngaøy laø thôøi gian D’Argenlieu coù

maët ôû Haø Noäi? Hôn nöõa, tröôùc ñaây, treân ñöôøng hoaït ñoäng chính trò, HCM khoâng

bao giôø noùi chuyeän sinh nhöït cuûa mình, thì taïi sao nhaân cuoäc thaêm vieáng cuûa

D’Argenlieu laïi coù chuyeän sinh nhöït HCM?

Vì caùc leõ ñoù, daân chuùng cho raèng HCM nguïy taïo sinh nhöït ñeå coù lyù do treo côø

nhaèm ñoùn tieáp D’Argenlieu vì D’Argenlieu ñöùng ñaàu LBÑD, maø Vieät Nam naèm

trong LBÑD, coù nghóa laø D’Argenlieu laø laõnh ñaïo cuûa HCM neân HCM phaûi ra

leänh treo côø ñeå ñoùn tieáp quoác tröôûng. Töø ñoù, ngaøy 19-5 ñöôïc CSVN xem laø ngaøy

sinh chính thöùc cuûa HCM.

TAØI LIEÄU THÖÙ NAÊM

Ngaøy 11-4-2001, trong baøi noùi chuyeän veà HCM taïi Tröôøng Caùn Boä Quaûn Lyù

Giaùo Duïc Haø Noäi, moät caùn boä CS teân laø Sôn Tuøng cho bieát raèng vaøo naêm 1950,

oâng ñaõ gaëp oâng Caû Khieâm töùc Nguyeãn Sinh Khieâm, coøn coù teân laø Nguyeãn Taát

Ñaït, anh cuûa Nguyeãn Sinh Cung töùc Nguyeãn Taát Thaønh töùc HCM. Nhaân dòp naày,

oâng Caû Khieâm giao cho oâng Sôn Tuøng cuoán Taát Ñaït töï truyeän, trong ñoù coù ñeà

caäp ñeán HCM. Döïa vaøo taøi lieäu cuûa oâng Caû Khieâm, Sôn Tuøng quaû quyeát raèng

HCM sinh naêm 1891. (Minh Voõ, Hoà Chí Minh nhaän ñònh toång hôïp, Virginia: Nxb.

Tieáng Queâ Höông, 2003, tr. 400.)

Gaàn ñaây, theo saùch Ñeøn cuø cuûa Traàn Ñónh, California: Ngöôøi Vieät Books, 2014,

chöông möôøi boán, tr. 169, taùc giaû naày cho bieát raèng vaøo ñaàu naêm 1960, Toá Höõu

thaønh laäp nhoùm vieát tieåu söû HCM vôùi danh nghóa laø Ban Nghieân cöùu lòch söû

ñaûng, goàm coù Phaïm Bình, Nguyeãn Huy Töôûng, Hoaøi Thanh, Traàn Ñónh. Toá Höõu

cöû hai nhaø vaên ñeán taän queâ cuûa HCM ôû Ngheä An ñeå söu taàm taøi lieäu. Baùo caùo

cuûa cuoäc söu taàm cho bieát raèng HCM sinh naêm 1891 (taân maõo). Baùo caùo naày cho

raèng ñoù laø lôøi cuûa cuûa oâng Caû Khieâm, anh trai cuûa HCM, "noùi theá, coù baèng chöùng

haún hoi trong gia ñình vaø hoï haøng".

Ban vieát tieåu söû trình leân cho HCM, thì HCM traû lôøi raèng "ngöôøi ta theá naøo thì cöù

ñeå theá khoâng söûa sai gì heát". Ñieàu ñoù coù nghóa laø HCM khoâng muoán söûa ñoåi

105

ngaøy thaùng naêm sinh ñaõ ñöôïc ñöa ra tröôùc ñaây töùc ngaøy 19-5-1890. Nhoùm vieát

tieàu söû cho raèng HCM muoán giöõ naêm 1890 cho daân chuùng deã nhôù soá troøn.

CHUYEÄN MOÄT LAÙ SOÁ TÖÛ VI

Taøi lieäu cuûa oâng Sôn Tuøng naêm 2001 vaø tieát loä trong saùch Ñeøn cuø naêm 2014 döïa

treân baèng chöùng trong gia ñình cuûa oâng Caû Khieâm, anh ruoät cuûa HCM, phuø hôïp

vôùi moät laù soá töû vi trong saùch Töû vi ñaåu soá taân bieân do Vaân Ñaèøng Thaùi Thöù Lang

soaïn vaø aán haønh ôû Saøi Goøn naêm 1957.

Trong saùch naày, laù soá khoâng ñeà teân ñöông soá, maø taùc giaû Vaân Ñaèng chæ ghi chuù

nhö sau: "Soá gian huøng. Naêm Bính Thaân - 1956 - 66 tuoåi. Ñaõ coù söï nghieäp lôùn

lao. Nhöng haïi daân haïi nöôùc." [66 tuoåi theo laù soá töû vi laø tuoåi aâm lòch, töông

ñöông 65 tuoåi döông lòch.]

So saùnh tuoåi taùc cuûa caùc laõnh tuï chính trò Vieät Nam luùc ñoù (65 tuoåi naêm 1956), ai

cuõng ñeàu cho raèng ñaây laø laù soá töû vi cuûa HCM. Theo laù soá naày, ñöông soá sinh

ngaøy 6 thaùng 6 naêm taân maõo. (Vaân Ñaèng Thaùi Thöù Lang, Töû vi ñaåu soá taân bieân,

Saøi Goøn: Tín Ñöùc Thö Xaõ, 1957, phuï baûng D cuoái saùch.) Ngaøy 6 thaùng 6 naêm taân

maõo töùc ngaøy 11-7-1891.

Boû qua moät beân chuyeän töû vi cuûa ñöông soá vì khoâng phaûi laø chuyeän lòch söû. Vaán

ñeà ñaët ra ôû ñaây laø laøm theá naøo taùc giaû Vaân Ñaèng Thaùi Thöù Lang bieát ñöôïc giôø,

ngaøy, thaùng vaø naêm sinh cuûa ñöông soá ñeå an sao laù soá töû vi naày?

Coù hai nguoàn tin khaùc nhau veà vieäc naày:

Nguoàn tin thöù nhöùt cho raèng taùc giaû Vaân Ñaèng Thaùi Thöù Lang thuoäc moät gia ñình

vaên hoïc khoa baûng Haùn hoïc, phuï thaân laø vò cöû nhaân Haùn hoïc, ñaõ töøng giaûng daïy

taïi Ñaïi hoïc Vaên khoa Saøi Goøn tröôùc 1975, hai baùc ruoät ñeàu laø cöû nhaân, oâng noäi laø

vò tieán só Haùn hoïc, oâng coá laø vò phoù baûng Haùn hoïc... Gia ñình cuûa taùc giaû Vaân

Ñaèng Thaùi Thöù Lang laïi laø choã quen bieát thaân tình vôùi gia ñình Nguyeãn Sinh Saéc.

106

Nhôø vaäy, bieát roõ giôø, ngaøy thaùng naêm sinh cuûa caùc con oâng Saéc, neân taùc giaû Vaân

Ñaøng Thaùi Thöù Lang môùi an sao ñöôïc laù soá töû vi naày.

Nguoàn tin thöù hai choi raèng khi coøn ôû Haø Noäi truoùc khi di cö naêm 1954, taùc giaû

Vaân Ñaèng Thaùi Thöù Lang laø choã quen bieát vôùi nhaø nghieân cöùu töû vi raát thaâm dieäu

laø cuï Ba La. Khoâng bieát laøm sao cuï Ba La laïi coù ngaøy sinh thaùng ñeû cuûa HCM

vaø cuï ñaõ chaám töû vi cho keû naày. Sau bieán coá naêm 1954, cuï Ba La di cö vaøo Saøi

Goøn vaø cuõng raát noåi tieáng taïi Saøi Goøn.

Taùc giaû saùch Töû vi ñaåu soá taân bieân khoâng ñeà teân thaät treân saùch, vì vaäy ôû ñaây xin

toân troïng yù muoán cuûa taùc giaû. Xin toàn nghi veà chuyeän ngaøy thaùng naêm sinh cuûa

ñöông soá ñeå tìm hieåu theâm.

KEÁT LUAÄN

Qua caùc taøi lieäu treân ñaây, HCM nhieàu laàn töï khai ngaøy thaùng naêm sinh hoaøn toaøn

khaùc nhau, neân khoâng bieát ngaøy naøo laø ñuùng ngaøy sinh HCM. Ñieåm caàn chuù yù laø

vaøo thôøi HCM ra ñôøi, vieäc laøm giaáy khai sinh chöa ñöôïc phoå thoâng vaø ngöôøi Vieät

coøn duøng aâm lòch, chöa duøng döông lòch. Vaøo thôøi naày, raát ít ngöôøi ñöôïc gia ñình

laøm giaáy khai sinh khi môùi ra ñôøi vaø soå saùch giaáy khai sinh coøn ñôn giaûn, khoâng

löu tröõ ñöôïc, neân raát deã giaû maïo. Vieäc ñoái chieáu, so saùnh giöõa aâm lòch vaø döông

lòch coøn khoù khaên. Ñoù laø hoaøn caûnh thuaän lôïi cho nhöõng ngöôøi muoán che giaáu

nhaân thaân, gaëp ñaâu khai ñoù, töï yù khai baùo khaùc nhau veà lyù lòch cuûa mình trong

khi hoaït ñoäng.

Vì vaäy, khi laøm ñôn xin vaøo caùc cô quan hay toå chöùc cuûa Phaùp, HCM töï yù khai

ngaøy thaùng naêm sinh döông lòch khaùc nhau tuøy theo ñieàu kieän do hoaøn caûnh ñoøi

hoûi, vaø nhaát laø coøn tuøy baûn chaát cuûa moät ngöôøi chuyeân thay teân ñoåi hoï nhaèm

ñaùnh löøa xaõ hoäi. Nhö theá, naêm sinh HCM thì coù theå laø 1891, nhöng ngaøy thaùng

sinh HCM chaéc chaén khoâng phaûi laø 19-5 vaø vaãn coøn laø moät bí aån.

(TORONTO, 26-9-2015)

107