TREGUESIT ME NDJESHMËRI GJINORE NË ARSIMRezart Xhelo

Specialist për politikat – Buxheti i Ndjeshëm Gjinor & Statistikat, UN Women, Shqipëri

PSE? 2

Mandati i UN Women për t'i integruar çështjet gjinore në të gjitha fushat;

Të dhënat e ndara sipas gjinisë janë të rëndësishme për hartimin e politikave të mbështetura në fakte;

Statistikat nevojiten për të monitoruar angazhimet për barazinë gjinore të qeverisë së Shqipërisë;

Neni 10 i CEDAW – gratë dhe burrat kanë mundësi të barabarta për arsimim dhe formim.

OZHM2: Kryerja universale e arsimit bazë të cilësisë së lartë

3

Përqindja e regjistrimit në arsimin parashkollor

Burimi: LSMS 2002, 2005 dhe 2008

4

Garantimi i regjistrimit universal deri në vitin 2015 (100%)

- Progresi nga viti 2002 deri në 2005;

-Rënie drastike në vitin 2008, ndoshta për shkak të rritjes së numrit të institucioneve private...

Regjistrimi bruto në arsimin fillor

Burimi: INSTAT, 2011

5

Synimi për vitin 2015 100%

- Tendencë në rënie, kërkohet investigim i mëtejshëm, sidomos për vajzat!

Regjistrimi neto në arsimin fillor

Burimi: Baza e të dhënave e BB-së, 2012

6

Synimi për vitin 2015 100%

- Regjistrimi neto ka rënë me 19% për djemtë dhe 16,3% për vajzat;

- Ka një tendencë të kundërt paksa më e ulët për djemtë që prej vitit 2008.

Përqindja e personave që dinë shkrim e lexim (15+ vjeç)

Burimi: Baza e të dhënave e BB-së, 2012

7

Synimi për vitin 2015 100%

-ka një rritje të hendekut gjinor;

-- dyfish më shumë analfabetë tek të varfrit sesa te jo të varfrit;

-- dyfish më shumë femra analfabete sesa meshkuj analfabetë;

-- 4% popullsi analfabete në zonat urbane kundrejt 6% në zonat rurale;

OZHM 3: Nxitja e barazisë gjinore dhe fuqizimi i rolit të gruas Gratë punësohen kryesisht në punë që

kërkojnë ose nivele shumë të ulëta , ose nivele shumë të larta arsimimi.

8

Regjistrimi neto në arsimin e detyrueshëm

Burimi: INSTAT, 2011

9

Synimi për vitin 2015 100%

Ndryshimet gjinore janë të dukshme në nivelin e arsimit parashkollor, të detyrueshëm dhe të mesëm.

Përfundimi i shkollës së mesme

10

- Ka një tendencë të meshkujve që të braktisin arsimin pas atij të detyrueshëm.

Nuk ka dallime ndërmjet zonave rurale dhe urbane.

Raporti në arsimin profesional

Burimi: INSTAT, 2011

11

- Arsimi profesional nuk është shumë tërheqës për vajzat;

- Shumica e kurseve që ofrohen janë të ashtuquajtura “profesione për meshkuj”

- Pak vajza ndjekin kurset profesionale në mjediset rurale.

Në të gjitha llojet e arsimit: ndarje e dukshme sipas gjinisë e kurseve dhe disiplinave sipas roleve dhe stereotipave tradicionale gjinore.

Femrat përbëjnë rreth 70% të stafit akademik

Por, më pak se 30% e femrave janë drejtuese në institucionet arsimore.

Programet universitare janë bërë gjithmonë e më shumë të ndjeshme ndaj çështjeve gjinore.

Gjinia dhe arsimi12

Pas arsimit të detyrueshëm, djemtë janë 10% më të prirur të vijojnë me arsimin e mesëm;Sidoqoftë, në përfundim të shkollës së mesme, një numër shumë më i lartë vajzash sesa djemsh marrin një diplomë të shkollës së mesme;Rreth 2/3 e të gjithë studentëve me kohë të plotë në universitet në Shqipëri janë femra;Qasja në arsim ende nuk është garantuar plotësisht për grupet e minoriteteve;Nevojiten studime mbështetëse në fushat e regjistrimit neto, të shkrim-leximit dhe të braktisjes së shkollës. Duhet të trajtohet karakteri i stereotipit gjinor në arsimin profesional.

Gjinia dhe arsimi13

Çfarë bëjmë ne

Tregues të harmonizuar për barazinë gjinore dhe statusin e grave në Shqipëri;

Raport kombëtar për statusin e grave dhe barazinë gjinore

Raport për hendekun gjinor të pagave

Rishikim me ndjeshmëri gjinore të teksteve shkollore;

Ndërgjegjësim gjinor të mësuesve;

Program statistikor zyrtar 5-vjeçar.

Tregues të harmonizuar për barazinë gjinore dhe statusin e grave në Shqipëri;

Raport kombëtar për statusin e grave dhe barazinë gjinore

Raport për hendekun gjinor të pagave

Rishikim me ndjeshmëri gjinore të teksteve shkollore;

Ndërgjegjësim gjinor të mësuesve;

Program statistikor zyrtar 5-vjeçar.

Program i përbashkët për statistikat;

Monitorim dhe raportim; Analizë specifike dhe

interpretim të vjetarit statistikor vjetor;

Përpunim të të dhënave sipas etnisë, aftësisë së kufizuar dhe hapësirës së banimit;

Zbatim të programeve të veçanta të mbështetjes për krijimin e profileve profesionale jo tradicionale për vajzat dhe për djemtë.

Program i përbashkët për statistikat;

Monitorim dhe raportim; Analizë specifike dhe

interpretim të vjetarit statistikor vjetor;

Përpunim të të dhënave sipas etnisë, aftësisë së kufizuar dhe hapësirës së banimit;

Zbatim të programeve të veçanta të mbështetjes për krijimin e profileve profesionale jo tradicionale për vajzat dhe për djemtë.

14

Deri më tani... Në të ardhmen …

Email: Rezart.xhelo@unwomen.orgTel: +355 4 450 7575Tiranë, Shqipëri

Faleminderit15