TARİHİN FERMANI SORU BANKASI

15. Ünite

Değişim Çağında

Avrupa ve Osmanlı

Devleti

275

1.

Aristo’ya göre tanrılar gökyüzünde yaşadığı için gezegen ve yıl-dızlar mükemmeldir. Dünya evrenin merkezidir ve tüm gök cisim-leri onun çevresinde döner. Aristo’ya göre dünya ve evrendeki her şey toprak, su, hava ve ateşten oluşur. Ölümcül hastalıklar insanların günahları nedeniyle ortaya çıkmıştır.

Orta Çağda Kilise Tarafından Benimsenen Görüşler

Kilise tarafından benimsenen bu görüşlerin aşağıdaki bi-lim dallarından hangisinin gelişmesini engellediği söyle-nemez?

A) Astronomi B) İlahiyat C) Fizik

D) Tıp E) Kimya

2.

Haç

lı Se

ferle

riD

oğu

Med

eniy

etin

inEt

kisi

BarutDerebeylik SistemininYıkılması

Coğrafi Keşifler

Etkileşim Sürecinin Hızlanması

Pusula

KâğıtMatbaa

SiyasiEkonomikKültürel

Gelişmeler

Skolastik DüşünceninZayıfleması

Pozitif Bilimlerin ÖnemKazanması

• Hümanizmin ve Özgür Düşüncenin Yayılması• İncil’in Latinceye Tercüme Edilmesi, Kilisenin Doğru Olmayan Uygulamalarının Ortaya Çıkması

Rönesans Hareketlerinin Başlaması

Protestanlık, Kalvenizm, Anglikanizm, Presbiteryen Yeni Mezheplerin Ortaya Çıkması Avrupa Mezhep Birliğinin Bozulması

İslam Medeniyetini Etkisi

RÖNESANS - REFORM SÜRECİ

Reform Hareketlerinin Başlaması

TEKN

OLO

JİK

GEL

İŞM

E

Yukarıdaki sebep-sonuç diyagramına bakıldığında;

I. Avrupa’da sosyoekonomik değişimlerin yaşandığı,

II. Rönesans ve Reform hareketlerinin birçok sebebe bağlı olarak ortaya çıktığı,

III. Avrupa’da inanç sisteminde değişimlerin meydana geldiği

yorumlarından hangileri yapılabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III

3.

Rasyonal�stlere göre aklın �şley�ş�n� engelleyen faktörler

----

----

----

----

Diyagramın tamamlanabilmesi için aşağıdakilerden han-gisi noktalı alanlardan herhangi birine getirilemez?

A) Kilise B) Ön yargı

C) Batıl inanç D) Gözlem

E) Bilgisizlik

4. No Düşünür ÖzelliğiI. Kopernik Güneş sistemini keşfederek dünyanın

yuvarlak olduğunu ve güneş etrafında döndüğünü ispatlamıştır.

II. Machiavelli İtalya’da siyasi birliğin ancak güçlü bir hükümdarla sağlanabileceği fikrini orta-ya atmıştır.

III. T. More Ütopya adlı eserinde özel mülkiyetin bu-lunmadığı ve paranın geçerli olmadığı bir devletten bahsetmiştir.

IV. I. Kant Aydınlanma düşüncesini felsefi temelle-re oturtan kişidir.

V. J.J. Ruso Kan soyuna bağlı ayrıcalıkların ve mut-lak monarşinin güçlendirilmesini savun-muştur.

Yukarıdaki tabloda kaç numaralı alanda yanlışlık yapıl-mıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

DEĞİŞİM ÇAĞINDA AVRUPA VE OSMANLI DEVLETİTest 1

Test 1

276

DEĞİŞİM ÇAĞINDA AVRUPA VE OSMANLI DEVLETİ

5.

5.Öneml� s�ma:

Şeyh Gal�p

6. Pad�şah:

III. Mustafa

7. Batı �le �l�şk�ler:

İlk da�m� elç�l�kler açıldı

4. Savaş yapılan devlet: Safev�ler

3. Tekn�k alet:

Matbaa

2. M�mar�: Sultan Ahmet çeşmes�

1.Sağlık:

Ç�çek Aşısı

Lale Devri

Lale Devri ile ilgili hazırlanan kavram haritasında kaç nu-maralı alanlarda yanlışlık yapılmıştır?

A) 1ve 2 B) 3 ve 4 C) 4 ve 5

D) 5 ve 6 E) 6 ve 7

6. Başlık ----

Ortaya çıkışı XVI. yüzyılın sonlarında ihtiyaç hâlinde top-lanan bir vergi olarak ortaya çıkmıştır.

Düzenli hâle gelmesi

Savaşların uzaması ve gelir kaynaklarının azalmasıyla düzenli hâle getirilmiştir.

Vergiye tabi olan kesimler

Müslüman ve gayrimüslim halk bu vergiye tabi tutulmuştur.

Tahsil edilme şekli

Salgun ya da salma olarak adlandırılan ve ilk başlarda ayni veya hizmet olarak da tahsil edilebilen vergi XVII. yüzyıldan sonra tamamen nakdî olarak alınmaya başlan-mıştır.

Özelliği Artan hazine açıklarını kapatmada büyük bir paya sahip olmuştur.

Yukarıdaki bilgiler incelendiğinde başlık kısmına aşağı-dakilerden hangisi getirilmelidir?

A) İmdad-ı Seferiyye B) Öşür vergisi

C) İspenç vergisi D) Avarız vergisi

E) Cizye vergisi

7.

Isaac Newton

Isaac Newton; kütle çekim yasası, astro-nomi ve fizik tarihinde bir dönüm noktası-dır. Zamanının neredeyse tamamını göz-lem ve deney yaparak geçiren Newton, dalından yere düşen elmanın düşüşünü gözlemlemesinden sonra Evrensel Çe-kim Yasası’nı bulmuştur. Çiftlik evinin bir odasını karanlık oda hâline getirip güneş ışığıyla yaptığı deneylerle de ışığın doğa-sını ilk kez doğru olarak açıklamayı ba-şarmıştır. Newton, 1727 yılında öldüğün-de, geliştirdiği bilim anlayışı ve Parçacık

Kuramı, bilim topluluklarınca benimsenmeye ve savunulmaya başlanmıştır. Newton’un Fizik Kuramı; ısı, ışık, gazlar kimyası, elektrik, manyetizma ve benzeri alanlarda denenmiştir. Kuantum Mekaniği, görelilik ve ışığın dalga olduğunu savunan dalga ku-ramlarının doğuşuna giden yolu açmıştır.

Verilen metne göre Newton ile ilgili,

I. Yaptığı çalışmalarla kendisinden sonraki kuşakları da etki-lemiştir.

II. Deney ve gözlem aracılığıyla başarıya ulaştırmıştır.

III. Bilim Devrimi’nin öncülerindendir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III

8. Yazar Eser1 T. More a Toplum Sözleşmesi2 J.J. Ruso b Hükümdar3 Machiavelli c Optikler4 I. Kant d Ütopya5 Newton e Sürekli Barış Projesi

Yazar-eser eşleştirmesi aşağıdaki seçeneklerden hangi-sinde doğru olarak verilmiştir?

A) 1d, 2a, 3b, 4e, 5c

B) 1d, 2a, 3e, 4b, 5c

C) 1e, 2d, 3b, 4c, 5a

D) 1e, 2b, 3d, 4c, 5a

E) 1d, 2e, 3a, 4c, 5b

1. B 2. E 3. D 4. E 5. E 6. D 7. E 8. A

Test 2

277

DEĞİŞİM ÇAĞINDA AVRUPA VE OSMANLI DEVLETİ

1. Açıklama D YEvliya Çelebi 1630-1681 yılları arasında gez-diği yerleri Seyahatname adlı eserinde topla-mıştır.İlk Türk matbaasında Mevlana’nın Mesnevi adlı eseri basılmıştır.Osmanlı Devleti’nde iltizam sistemine ilk defa III. Ahmet Dönemi’nde geçilmiştir. Ekber ve Erşed sistemi ile şehzadelerin öldü-rülmesinin önüne geçilmek istenmiştir. Ateşli silahların kullanımının yaygınlaşması Sekban ve Sarucaların önemini azaltmıştır.Suhte isyanları medreseli isyanları olarak da bilinir.

Yukarıda verilen doğruları kırmızı yanlışları mavi ile işa-retlediğimizde aşağıdaki seçeneklerden hangisi ortaya çıkar?

A) + + + + + +B) + + + + + +C) + + + + + +D) + + + + + +E) + + + + + +

2.

Hük

ümda

rC

İhan

nüm

aAv

arız

İmda

diye

Lale

Dev

ri

I. XVIII. Yüzyıldan sonra zengin kişiler-den alınan bir nevi varlık vergisi

+

II. Osmanlı Devleti’nin ilk zamanlarında olağanüstü dönemlerde alınan vergi

+

III. Osmanlı Devleti’nin batıya açılan ilk penceresi

IV. Mustafa Naima Efendi’nin hazırladı-ğı ünlü coğrafya eseri

+

V. Machiavelli’nin ünlü eseri +VI. Patrona Halil isyanıyla sona eren

dönem+

VII. Özel mülkiyetin gelişmesini önleyen sistem

+

Yukarıdaki tabloda kaç numaralı alanlarda yanlışlık yapıl-mıştır?

A) I ve III B) IV ve VII C) V ve VI

D) II ve III E) I ve II

3. Aşağıdaki grafikte Yeniçeri sayıları ile ilgili bilgilere yer veril-miştir.

Yeniçeri sayısı80.000

70.000

60.000

50.000

40.000

30.000

20.000

10.000

Yıllar0

1484

1520

1523

-24

1530

1567

-68

1592

1609

1652

1694

-95

1696

-97

1703

-04

1700

-01

Verilen grafik incelendiğinde;

I. XVII.yüzyılın sonlarında Yeniçeri sayısının zirve yaptığı,

II. XVIII.yüzyılda sayılarda dalgalanmaların olduğu,

III. XVI.yüzyıldan sonra yeniçeri sayısının 20 binden aşağı düşmediği

yorumlarından hangileri yapılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I, II ve III

4. Yöneticiler seçimle iş başına gelmeli ve görevini kullanma-dığı sürece iş başında kalmalıdır.Devletler arası ilişkilerde devlet, amacına ulaşmak için her yolu deneyerek sınırları içinde ve dışında güç kullanmalı ve hukuk dışı kurallara başvurmalıdır.Devletin otoritesine karşı çıkan bütün hareketler ve destek-çileri halk düşmanıdır.Yurttaşlık eşit kardeşlik durumunda olan herkesin hakkıdır.

Tabloda aşağıdaki düşünürlerden hangisi ile ilgili her-hangi bir bilgi verilmemiştir?

A) T-More B) Newton C) J.J. Ruso

D) I. Kant E) Machiavelli

5. Bizim ebedi düşmanlarımız ve dostlarımız yoktur, sadece ebedi ülke çıkarlarımız vardır.

XVIII. Yüzyılda Avrupalı devletlerin dış politikalarında yaygın olan bu görüş;

I. diplomasinin ön plana çıkması, II. çıkar çatışmalarının yaşanması, III. menfaat odaklı ittifakların kurulması

durumlarından hangilerini ortaya çıkarmıştır.A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I, II ve III

Test 2

Test 2

278

DEĞİŞİM ÇAĞINDA AVRUPA VE OSMANLI DEVLETİ

6.

Veraset S�stem�ndek�

Değ�ş�kl�ler(Ekber-Erşed

S�stem�)

Yönet�mde SarayAdamlarının ve Val�de

Sultanların Etk�l� Olması

Rüşvet ve AdamKayırmanın Artması

Yen�çer� Ocağı’nınBozulması

Halktan Ağır Verg�ler Alınması

ve KöylününToprağını Terk

Etmes�

Savaşların UzunSürmes� ve Masrafların

Atması

Ordunun Bozulması

Tımar S�stem�n�nBozulması

TarımsalÜret�m�nAzalması

Merkez� Otor�ten�nZayıflaması

Ekonom�n�n Bozulması

İÇ İSYANLARINÇIKMASI

Yukarıdaki tablo incelendiğinde; I. Toprak sistemi askerî ve mali yapıyı etkilemiştir. II. Ülke sınırları içerisinde yatay hareketlilikler meydana gel-

miştir. III. Hazine gelirleri düşmüştür.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III

7. ● Devletlerarası ilişkilerde devlet, amacına ulaşmak için her yolu deneyerek sınırları içinde ve dışında güç kullanmalı ve hukuk dışı kurallara başvurmalıdır.

Machiavelli’nin görüşünü tahtaya yazan Ela öğretmen öğren-cilerine bu sözden ne anladıklarını sormuştur.Öğrencilerinden;Ali: “Hedefe ulaşmak için her yol mübahtır” düşüncesindedir.Kamil: “Politikanın tek kuralı iktidarın menfaatidir” anlayışını savunmuştur.Ayşe: Önce devlet anlayışı benimsenmiştir.Fatma: “Devlet işlerinde duygusallığa yer yoktur” görüşündedir.İsmail: “Tarihi dostluklar menfaatlerden önce gelir” anlayışına hâkimdir.

Buna göre öğrencilerden hangisinin verdiği cevap Machiavelli’nin görüşleri ile çelişmektedir?

A) Fatma B) Kamil C) İsmail

D) Ayşe E) Ali

8.

-----?1

2

3

4

5

Öneml� Avrupa başkentler�ne geç�c�� elç�l�kler�n açılması

Barok ve Rokoko tarzı s�v�l m�mar�n�n gel�şmeye başlaması

Kumaş, ç�n� ve kağıt fabr�kalarının açılması

Ç�çek aşısı uygulamasının başlatılması

Tulumbacılar Ocağı'nın kurulması

Lale Devri Yenilikleri

Lale Devri yenilikleri ve ilgili olduğu alanlarla ilgili kaç nu-maralı kısımda yanlışlık yapılmıştır?

S�yas� Sanat

Ekonom� Sağlık

Kültür

A) B)

C) D)

E)

1 2

3 4

5

9. Aşağıdaki tabloda Tımar Sisteminin bozulma sebeplerine yer verilmiştir.

I. Sipahilerin ateşli silah kullanmaya başlamasından do-layı dirlik sistemine ihtiyaç duyulmaması

II. Tımarların saray görevlilerinin eline geçerek özel mülk veya vakfa dönüştürülmesi

III. Dirliklerin parayla alınıp satılır hâle gelmesiIV. Tımarların sipahiler dışında kimselere verilmesiV. Enflasyon artışı ve paranın değer kaybetmesi

Verilen bilgiler incelendiğinde kaç numaralı alanda yan-lışlık yapılmıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

10. Celali isyanlarının aşağıdaki sonuçlarından hangisi hem sosyoekonomik hayatın bozulmasına hem de yatay hare-ketliliğin yaşandığına örnek olarak gösterilebilir?

A) Tımar sisteminin bozulması

B) Tarımsal üretimin düşmesi

C) Köyden kente göçlerin yaşanması

D) Vergi gelirlerinin azalması

E) Halkın devlete olan güveninin zayıflaması

1. A 2. B 3. E 4. B 5. E 6. E 7. C 8. E 9. A 10. C