วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 2

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ พระราชทาน ส.ค.ส.ป พ.ศ. 2555 แกปวงชนชาวไทย เนองในโอกาสวาระดถขนปใหม

ส.ค.ส.พระราชทาน ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ในปพทธศกราช 2555 น เปนพระบรมฉายาลกษณพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ในฉลองพระองคสากลสเทาลายรวสออน ปกดานซายทรงประดบเขมเครองหมายมลนธราชประชานเคราะห มลนธทพระราชทานก าเนดและทรงด ารงต าแหนงพระบรมราชปถมภก ทรงผกเนคไทสแดงลวดลาย สทอง เขาชดกบผาปกพระกระเปา ฉลองพระองคชนในเปนเชตขาว ประทบบนเกาอ ดานขางพระเกาอทประทบทงสองขาง มโตะกลม โตะดานขวาวางแจกนขนาดเลกปกดอกไมหลากส ทรงฉายรวมกบสนขทรงเลยง คอ คณทองแดงททรงเลยงมาตงแตป 2541 สวมเสอสทอง หมอบอยแทบพระบาท หนาพระเกาอดานซาย ดานหลงพระเกาอทประทบตกแตงเปนสวนดอกไมประดบ ดานซายมระแนงไมสขาว ประดบอกษรชมพ ขอความภาษาไทยวา สวสดปใหม และขอความภาษาองกฤษ วา ดานขวามตนสนประดบเครองตกแตง ฉากหลง เปนผามาน สเทาออน ดานซายบน มตราพระมาหพชยมงกฎประดบ สวนดานขวามผอบทองประดบ ตรงกลาง ส.ค.ส. ดานขวา มขอความจากบทพระราชนพนธเรองพระมหาชนก ซงเปนค าตอบทพระมหาชนกทรงตอบนางมณเมขลาวา "ถงจะมองไมเหนฝง เรากตองพยายามวาย อยทามกลางมหาสมทร โภคะทงหลาย มไดส าเรจดวยเพยงคดเทานน" ทรงเตอนสตใหคนไทยทงหลายมความเพยร เชนเดยวกบพระมหาชนก ททรงอดทนวายน า ในมหาสมทรดวยความเพยร จนรอดชวต ประโยชนทงหลายทเกดขน ลวนเกดจาการกระท า ไมไดเกดจากแคเพยงความคด ตรงกลาง ส.ค.ส. ดานซาย มขอความภาษาไทยพมพดวยสชมพขอบสเหลองวา ขอจงมความสขความเจรญ 2555 และขอความภาษาองกฤษพมพดวยสแดงขอบสเหลองวา Happy New Year 2012 ดานลางของ ส.ค.ส. มขอความเปนตวหนงสอพมพดวยสน าเงนวา ขอจงมความสข ความเจรญ มมลางขวา มขอความ ก.ส. 9 ปรง 185029 ธค.54 พมพทโรงพมพสวรรณชาด ท.พรหมบตร , ผพมพโฆษณา Printed at the Suvarnnachad publishing, D Bramaputra , Publisher กรอบของ ส.ค.ส. พระราชทานฉบบน เปนภาพใบหนาคนเลกๆ เรยงกนดานละ 3 แถว สวนดานบนและดานลางเรยงกนดานละ 2 แถว ทกหนามแตรอยยม

~๏ ขอพระองคจงทรงพระเจรญยงยนนาน ๏~

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 3

บก.ทกทาย

ประธานกรรมการอ านวยการ นายประภาศ บญยนด ทปรกษา นางกอบแกว จนทรด นายพสนต ประทานชวโน นายนสต จนทรสมวงศ บรรณาธการทปรกษา นางกอบแกว จนทรด บรรณาธการ นายชยยา ข าสะอาด ผชวยบรรณาธการ นางรกใจ กาญจนะวระ กองบรรณาธการ นางสาวชณทสรณ โพธปน,นางเพยงจต บญโต,นางสาวเยาวนจ กลนนรกษ,นายสรฤทธ จนสข,นายบรรลอ พลบพลง,นางสาวยอดขวญ วานเครอ ฝายศลปกรรม นายพระ ค าศรจนทร นายธนชล คณสวสด นางสาวศรพร พรหมมา จดท ารปเลม / ออกแบบปก นางสาวนวพร พมพา นางสาวศรพร พรหมมา นายอธป มจฉาเดช นางสาวกฤตยา สวสดเมอง

กองประชาสมพนธ กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารรฐประศาสนภกด ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กรงเทพฯ 10210 โทร. 0 2141 6271, 0 2141 6328 โทรสาร 0 2143 8922

ชยยา ข าสะอาด

บรรณาธการ

สารบญ

บก.ทกทาย / สารบญ

แลหนา..เหลยวหลง 4

ความรคชมชน (KM) 8

เสนหชมชน 11

เรองเลาจากภาพ 13

กถาพฒนากร 15

ทองทงแหงความคด 17

50 ป กรมการพฒนาชมชน 19

หนงวน หนงความคด 21

หวโคง 22

รดวยกนงาน กจ. 24

คานยม ABC DEF ทาแลวไดอะไร 25

วาทะเดน 29

ภาพกจกรรม 31

ถางทางสรางสรรค 33

ปกณกะ 35

บก.ทกทาย

สวสดทานผอานและสมาชกวารสารพฒนาชมชนทกทานครบ..

ส านกงานวารสารพฒนาชมชน ขอตอนรบทกทานเขาสการปรบเปลยน

รปแบบวารสารพฒนาชมชนจากรปเลมเปนวารสารพฒนาชมชน

อเลกทรอนกส ( E-Book) เพอใหมความเหมาะสมกบยคสงคมออนไลน

และใหหนวยงานของรฐ นกเรยน นกศกษา และประชาชนทวไป

สามารถเขาถงวารสารพฒนาชมชนอยางทวถง

รวมทงเปนการลดภาวะโลกรอนและลดภาระ

คาใชจายของสมาชก จงไดปฐมฤกษวารสารพฒนา

ชมชนอเลกทรอนกสฉบบเดอนมกราคม 2555

เปนฉบบแรก ซงยงคงเนอหา/สาระเหมอนเดม

หากมขอต-ชม เสนอแนะมาไดท..

เบอร 0 2141 6271 ครบ...

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 4

ตอนท 7 รกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมกบงานพฒนาชมชน* หากจาได.... วสยทศนของกรมฯ ในชวงป 2541 – 2544 “เปนหนวยงานหลกในการพฒนาชมชน

ดวยการสงเสรมการมสวนรวมและกระบวนการเรยนรของประชาชน เพอใหครอบครวอบอน ชมชนเขมแขงพงตนเองได เศรษฐกจชมชนด และ สงแวดลอมยงยน” ภารกจ ๑ ใน ๙ คอ การสงเสรมและสนบสนนใหชมชน บรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมชมชน ขณะนนมฝายพฒนาสงแวดลอม กองพฒนาอาสาสมครและผนาทองถน (ตอมาเปลยนเปนสานกสงเสรมและพฒนาศกยภาพชมชน) ไดนาหลกสตรกระบวนการเรยนรดวยความยงยน ( Auto Didactic Learning for Sustainability : ALS) มาใชในประเทศไทยโดยศนยแหงการพฒนาและสงแวดลอม ( Center for Development and Environment :CDE) สถาบนภมศาสตร มหาวทยาลยแหงกรงเบรน ประเทศสวสเซอรแลนด ซงเปนสถาบนทางวชาการทไดพฒนาวธการฝกอบรม เพอจดการทรพยากรอยางยงยนสาหรบฝกบคลากรในระดบทองถนกบศนยฝกอบรมวนศาสตรชมชนแหงเอเชยและแปซฟก (Regional Community for Training Centre : RECOFTC) ซงเปนหนวยงานทเนนการสรางกระบวนการเรยนรเพอเสรมศกยภาพดาน การจดการทรพยากรอยางยงยนแกชมชนและบคลากรททางานพฒนา

ซงกรมการพฒนาชมชนไดบรณาการแนวคดและหลกการพฒนาชมชนเขากบหลกการและวธการฝกอบรม แบบมสวนรวม ( Participatory Rural Appraisal : PRA) แลวนาหลกสตรนไปทดลองใชในระดบชมชนเปน ครงแรกทตาบลสารกา อาเภอเมองฯ จงหวดนครนายก เมอป 2542 หลงจากนนไดรวมกนปรบปรงหลกสตร ใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของพนทและททาการของกรมพฒนาชมชน ตอมาในชวงป 2543 – 2544 ไดทา การทดสอบในระดบหมบานและตาบลในเขตจงหวดสพรรณบร กระบ อทยธาน เพชรบรณ และมหาสารคาม กรม การ พฒนาชมชน ไดอนมตงบประมาณโครงการฝกอบรมผนาทองถนและอาสาสมครดานการจดการ ทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอมตามกระบวนการเรยนรดวนตนเองอยางยงยน โครงการตามแผนพฒนาจงหวด ---------------------------- *ตอจากฉบบท 12 เดอนธนวาคม 2553

โดย...กระทอมนอย ๔ ป.

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 5

ประจาป 2544 และอนมตโครงการฝกอบรมกระบวนการพฒนากระบวนการเรยนรผนาเครอขายองคกรชมชนดานการจดการทรพยากรชมชนตามโครงการตามแผนพฒนาจงหวดประจาป 2546 ดาเนนการใน 75 จงหวด ๆ ละ 1 จด เปนทนาเสยดายวา....โครงการทง 2 ไดยตไปแลว ไมวาจะดวยเหตผลใดกตาม สงหนงทปฏเสธไมได กคอ ความเขาใจทวาบทบาทดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไมใชภารกจของกรมการพฒนาชมชน ทงทความเปนจรงแลวโครงการดงกลาวเนนการสรางกระบวนการเรยนรดวยตนเองอยางยงยนแกผนาในชมชน ในขณะทการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหรอทรพยากรชมชนเปนสงทอยในความสนใจ หรอปญหาเรงดวนทเกดขนในชมชนทชมชนตองการจะเรยนรในการบรหารจดการรวมกน และในความเปนจรงอกเชนกนททกคน ในโลกใบนตองมสานกรบผดชอบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรวมกน

ในประเดนน นายสรรคชย อนหวาง อดตรองอธบดกรมการพฒนาชมชน ซงในขณะนนดารงตาแหนงผอานวยการ กองพฒนาอาสาสมครและผนาทองถน และตอมาเปลยนเปนสานกสงเสรมและพฒนาศกยภาพชมชน ไดกลาวไววา “การพฒนาตนเองเพอนาไปสการพฒนาตนเองอยางยงยน ( ALS: Auto Didactic Learning for Sustainability) เปนกระบวนการเรยนรทใชไดกบทกกจกรรมหรอทกงานไมเฉพาะแตดานสงแวดลอมเทานน...”

ในตอนททางานเรองน ไดเรยนรอะไรตาง ๆ จากธรรมชาต ผนาศาสนา ปราชญชาวบาน ผนาชมชน กลม องคกร เครอขาย หนวยงานตางๆ ในพนท ทงปาไม เกษตร ปศสตว ประมง ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กศน. สถาบนการศกษา องคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) องคกรปกครองสวนทองถน(อบต.) NGOS โดยเฉพาะอยางยงพนองพฒนาชมชน สงหนงท ดร.เพมศกด มกราภรมย พดถง การเรยนรสการพงตนเอง กคอ “การผาทางตนหรอใหกาวพนจากหลมพรางความไมร” โดยชใหเหนถงประสบการณของชมชนทประสบความสาเรจในการพฒนาไปสชมชนเขมแขงพงตนเองได ควรตองพจารณาใน 5 เรองน

1. ความเปนอสระ ปลดพนธนาการสงครอบงาทางความคดเดมๆ ของตวเองออกไป 2. สรางโอกาสและชองทางแหงการเรยนร 3. สรางเครองมอ วธการทจะสรางและสะสมความร 4. รวมเรยนร มสวนรวมกจกรรมการเรยนรทกรปแบบ 5. จดการความร วธการทจะนาความรไปแกไขปญหา โดยทาใหความรไมหยดนง

“สงส าคญทสดในสงคมทกวนน คอ “ความร” การจดการความรและกระบวนการเรยนรจงเปนสง

ส าคญทสด ไมใชทรพยากร แรงงาน หรอ สงของเงนทอง”

“แตไมวาจะอยางไรกตาม..จดประสงคของงานพฒนาชมชนในการสงเสรมและสนบสนนใหชมชน บรหารจดการการพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของชมชน

ยงคงตองด ารงอยในฐานะผใชประโยชน”

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 6

แตอยางไรกตาม งานพฒนาชมชนทกรมฯ ดาเนนการมความเกยวของสมพนธกบทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม ไมวาจะเปนการสงเสรมการใชประโยชนจากแหลงนา การสงเสรมการจดการทรพยากรธรรมชาต สงเสรมการจดการสงแวดลอมชมชน กจกรรมวนพฒนา ( 5 ธนวาคมของทกป) ซงกเปนสวนหนงของตวชวดของหมบานเศรษฐกจพอเพยงในทกระดบ รวมทงการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กเปนใน 1 ใน 10 กจกรรมตามแนวทางการดาเนนงานของงานอาสาพฒนาชมชน ซงไดกาหนดเปนตวชวด ป 2555 คอ “รอยละของจานวนผนา อช. ทสามารถบรหารจดการชมชนตามเกณฑทกาหนด”

ในฐานะทบานเราเปนสงคมเกษตรกรรม สงหนงทเปนความงดงามของประเพณ วฒนธรรมของสงคมเกษตรกรรมกคอ “ การลงแขก” ในพจนานกรมไทย –องกฤษ คาวา “ ลงแขก” หมายถง “gathering for growing rice; getting the help of one's friends neighbors ; gathering to help at harvest time.” และมกใชในความหมายของ “getting the help of one's friend” “การลงแขก” เปนวฒนธรรมประเพณแหงความเออเฟอและเกอกลกนของสงคมในอดตทกาลงสญหายเนองจากระบบเศรษฐกจทใชเงนตราเปนตวกาหนด แตกยงมหลายชมชนโดยเฉพาะอยางยงพนทแถบอสานยงคงดารงรกษาประเพณนไว บางทปรบเปลยนไปตามยคสมย เชน การลงแขกเกบเกยวขาวแบบหมนเวยนในกลมเดยวกนและมอบคาตอบแทนใหกนในราคาเดยวกน ฯลฯ

จะเหนไดวา “การลงแขก” เปนหลกการสรางพนธะทางสงคมในการตอบแทนกน (reciprocity) เปนกลไกสรางความรวมมอ เพอทากจกรรมตาง ๆ ยกตวอยางเชน การแลกเปลยน แรงงานแบบลงแขก การผลดกนชวยกนสรางบานใหสมาชกในชมชน รวมถงการระดมแรงงานเพอกจกรรมสวนรวมของชมชน เปนหลกการ ทเนนความเทาเทยม เปนบรรทดฐานทถกผลตซาเรอยมาจนกลายเปนสถาบนสาคญในชมชน ถอเปนการสรางหลกประกนความมนคงอกทางหนงของชวต (นางสาวประไพ ศวะลราวลาศ. 2549 การพฒนารปแบบการศกษา โดยใชชมชนเปนฐานเพอพฒนาทนทางสงคม)

ความไพเราะ กนใจ ของคาวา “ลงแขก” กคอ นาจต นาใจทผคนในสงคมมอบใหกนและกนในการทจะชวยเหลอกนดานแรงงานทาสงใดสงหนงใหสาเรจโดยเรวโดยไมมคาจางตอบแทนมเพยงนาใจเลยงอาหารขาวปลาตามแตจะหาไดในทองถน หมนเวยนกนไปจากครอบครวหนงสอกครอบครวหนง โดยใชชมชนเปนฐานเพอพฒนาทนทางสงคม)

นายประภาศ บญยนด อธบดกรมการพฒนาชมชน ใหความสาคญกบวฒนธรรม ประเพณ การลงแขกเปนอยางมากและมกกลาวถงอยเสมอ พรอมยกตวอยางงานทเปนรปธรรมชดเจน คอ “การลงแขก” ในสมยททานเปนผวาราชการจงหวดสมทรสงครามนน ทานไดมอบนโยบายให หมท 5 ตาบลเหมองใหม อาเภออมพวา เปนตาบลตนแบบของกจกรรมอนรกษสงแวดลอม “ลงแขก ลงคลอง ” สญจรทกหมบาน ใหทกตาบล ทง 33 ตาบลของจงหวดสมทรสงคราม นาเปนแบบอยางในการดาเนนงาน

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 7

กจกรรมนซงเปนกจกรรมหนงของโครงการรวมพลงสรางสามคค ปกปองวถชวตเศรษฐกจพอเพยง โดยมศนยประสานงานองคการชมชนตาบลเหมองใหม อาเภออมพวา เปนแกนนาในการดาเนนงานโครงการฯ และจงหวดสมทรสงครามไดเสนอโครงการนเปนโครงการตวอยางเขารบการประเมนผลการดาเนนการเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารราชการระดบจงหวด ไดรบรางวล “ความเปนเลศดานการบรหารราชการแบบม สวนรวม” ในระดบดเยยม ซงเมอป 2552 – 2553 จงหวดสมทรสงคราม ไดรบรางวล “ความเปนเลศดานการบรหารราชการแบบมสวนรวม”

ภาพและขอมลจาก...ส านกงานพฒนาชมชนจงหวดสมทรสงคราม

...อานตอฉบบหนาคะ...

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 8

ผมไดมโอกาสเปนผแทนกรมฯ รวมเปนคณะกรรมการคดเลอก

ผลงานการบรหารจดการโครงการพฒนาแหลงนาขนาดเลกตามแนวพระราชดาร ซงสานกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร(สานกงาน กปร.) จดขนเพอเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ เนองในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธนวาคม 2554 โดยจะคดเลอกกลมผใชนาทบรหารจดการการใชประโยชนจากแหลงนาขนาดเลก ซงเปนโครงการอนเนองมาจากพระราชดารและมการบรหารจดการนาทดสามารถเปนตนแบบใหกบกลมผใชนาอน ๆ ได

มผลงานเสนอเขารบการคดเลอกจานวน 53 ผลงานจาก 53 จงหวดทวประเทศ แบงเปนภาคกลาง 13 ผลงาน/จงหวด ภาคเหนอ 14 ผลงาน/จงหวด ภาคใต 10 ผลงาน/จงหวด และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 15 ผลงาน/จงหวด ดงนนจงแบงคณะกรรมการเปน 4 ชด 4 ภาค เพอคดเลอกผลงานของแตละภาค ผลงานใน ภาคกลางทผมตองไปคดเลอกม 13 ผลงาน/จงหวด ไดแก จงหวดราชบร เพชรบร ประจวบครขนธ สมทรสาครสมทรสงคราม สพรรณบร กาญจนบร ตราด สระแกว ฉะเชงเทรา นครนายก ปราจนบร จนทบร ดงนนความรทไดจากการไปคดเลอกครงนจงเปนความรทไดจากกลมผใชนา 5 กลม/จงหวด

ความรแรกทไดคอความรเกยวกบกลมผใชน า ซงเปนกลมของประชาชนทใชประโยชนจากแหลงนาท กรมชลประทานสรางขนตามพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวและทาหนาทบรหารจดการการใชนาโดยประสานงานกบเจาหนาทของกรมชลประทานทดแลโครงการ(แหลงนา) ไดแก การวางแผนการใชนาดแลรกษาสงกอสรางทเปนสวนประกอบของแหลงนาทสรางขนประสานงานกบเจาหนาทโครงการ ฯลฯ ซงแตกตางจากกลมท พช. เราสงเสรมกนอยคอเปนกลมทจดตงขนเพอประสานการทางานระหวางสวนราชการกบชาวบานเพอใหมสวนรวมในการจดการการใชนาทมประสทธภาพเพมขนและตรงกบความตองการของผใชนามากทสด กจกรรมทกลมดาเนนการ กจะเปนการประชมปรกษาหารอภายในกลมเพอใหไดขอสรปเกยวกบใชในสถานการณตาง ๆ ทอาจจะสงผลกระทบตอการประกอบอาชพของสมาชกและจาเปนตองตดสนใจ มการวางแผนการใชนา ซงเกยวของกบการจายนาไปยงไรนาการเลอกพชทจะเพาะปลก และควบคมกากบการใชนาใหเปนไปตามระเบยบและมตของทประชมกลมแตความแตกตางนไมชดเจนเสยทเดยวอาจจะเปนวาผมยงไมคนเคยกบวธการดาเนนงานและกจกรรมของกลมผใชนาเหลานเทาใดนก เราจะพฒนากลมผใชนาเหลานอยางไรเพอใหมขดความสามารถในการบรหารจดการเพมขน ? -------------------------------- *หวหนากลมงานยทธศาสตรการพฒนาชมชน สานกงานพฒนาชมชนจงหวดเพชรบรณ

พลลภ ตนจรยาภรณ*

การบรหารจดการโครงการพฒนาแหลงนาขนาดเลก

อนเนองมาจากพระราชดาร

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 9

ความรเกยวกบแนวพระราชด ารในการพฒนาแหลงน าของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ซงเกยวกบ

การจดหานาหรอเกบกกนาไว การนานามาใชประโยชนทงเพอการเกษตรและการบรโภคในครวเรอน ซงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงใหความสาคญมากดงพระราชดารสวา "นาคอชวต" เพราะนาทมเพยงพอสาหรบการทาการเกษตรจะทาใหไดผลผลตสงซงเปนผลทางตรง และแหลงนาจะทาใหดนมความชมชนซงเปนผลทางออมเพราะทาใหผลผลตทางการเกษตรสงขนดวย รวมทงยงไดรจกภาษาหรอคาทใชในการชลประทาน เชนระบบการสงนาแบบทอการจดการนาระดบนาตนทน นอกจากนสภาพของอางเกบนาขนาดเลกซงดไมแตกตางจากหนองนาทวๆไปถาไมเหนสงกอสรางซงเปนสวนประกอบของแหลงนาทสรางขนเชนทางระบายนา ( spillway) ประตระบายนาระบบการสงนาแบบทอและแบบคลองสงนา

เราจะใชองคความรเหลานในงานพฒนาทนชมชนอยางไร ?

ความรเกยวกบการจดการน า ซงแบงออกเปน 2 ประเภท คอ การจดการนาเพอใชในการเกษตรและ เพอการบรโภคในครวเรอนโดยมเปาหมาย คอ จดการนาเพอใหใชประโยชนจากนาทเกบกกไวใหเกดประโยชนสงสด และพอเพยงตลอดทงป โดยมปจจยทเกยวของคอ 1) ชนดของพชทปลกซงตองการปรมาณนาทใชในการเจรญเตบโตและใหผลผลตและระยะเวลาทใชในการเพาะปลก 2) ขนาดพนททใชปลกพชแตละชนด

เราจดการความรเพอน าองคความรมาขยายผลในพนทอน ๆ อยางไร ?

ความรเกยวกบงานชลประทานกรมชลประทานท างานเกยวกบน า 3 เรอง คอ 1) การเกบกกนาไวในและจายนาไปใชประโยชน ไดแก เขอน อางเกบนา คลองชลประทาน 2) การปองกนนาทวม ไดแก แกมลงเขอน 3) การจดการระหวางนาเคมและนาจด ไดแก การระบายนา/การควบคม ระดบนาดวยประตระบายนา

เราจะมบทบาทในงานนอยางไรภายใตขอบเขตของบทบาทหนาทของกรมฯ ?

ความรเกยวกบพชหรอระบบการท าเกษตรในพนทชลประทาน ระบบการทาการเกษตรทพบจะเปน การปลกพชผสมผสานระหวางพชไรและพชสวนและมพชหลายชนดเพอกระจายการใชนาใหเพยงพอตลอดปรวมทงคานงถงผลตอบแทนทางเศรษฐกจสงหรอมความคมคาสง รวมทงเปนการกระจายความเสยงทเกดขนจากปรมาณผลผลตและราคาในตลาด ดงนนในพนทชลประทานจะมการปลกไมผลหลายชนด เชน เงาะ ทเรยน มะไฟ มะนาว สปปะรด เปนตน

เราจะนาความรนไปถายทอด สงเสรมใหเกษตรกรในพนทอน ๆ ประยกตใชหรอปฏบตตามอยางเหมาะสม

กบสภาพแวดลอมสภาพภมประเทศไดอยางไร ?

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 10

ความรเกยวกบชาวบานในหมบานทเปนทตงโครงการอนเนองมาจากพระราชด าร ชาวบานในพนททไปคดเลอกสวนใหญจะอพยพมาจากทอน ๆ หลาย ๆ แหงทวประเทศ และจากพนทใกลเคยงเพอบกเบกหาทดนทากนซงเดมเปนพนทปาแลปจจบนหลาย ๆ แหงเปนพนทปาสงวน ชาวบานมฐานะยากจน (ปจจบนมฐานะดขน) มหนสนทดนทากนทครอบครองอยหลายแหงหลายหมบานไมมเอกสารสทธเนองจากอยในเขตปาสงวน รวมทงตงอยในทหางไกล เราจะพฒนาชาวบานเหลานอยางไรเพอใหมคณภาพชวตทดขน ?

ความรเกยวกบความรความเขาใจขอมลทเปนตวเลขของตวเอง จากการสงเกตตวเองและสงเกตกรรมการทานอนทมาจากกรมชลประทานและกรมทรพยากรนา จงรวาเราไมคอยมความรความเขาใจในการแปลคาหาความหมายจากขอมลทเปนตวเลข จงละเลยและไมใหความสนใจหรอใหความสาคญกบขอมลเหลานน ซงในการทางานในฐานะนกวชาการจาเปนตองมความรในเรองนเพอแปลคาหาความหมายของขอมลเหลานนซงอาจจะเปนขอมลทไดจากการวจยหรอการประเมนผลและนาความหมายทแปลไดมากาหนดเปนนโยบาย โครงการ กจกรรมเพอพฒนางานตอไป เราจะเรยนรฝกฝนและพฒนาใหมทกษะในการอานคา แปลความหมายของขอมลทเปนตวเลขไดอยางไร ?

ทงหมดนเปนความรทผมเรยนรจากการไปคดเลอกผลงานการบรหารจดการโครงการพฒนาแหลงน าขนาดเลกตามแนวพระราชด าร 5 แหง ซงมค าถามซงจะตองหาค าตอบเพอท างานพฒนาชมชนในหมบานเหลานนอยางไรจากความรความเขาใจเพยงเทาน

ทมา : KM Blog กรมการพฒนาชมชน

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 11

คดเปลยน…ชวตเปลยน (Change think…Change Life)

อายอานามทเรมเดนถอยหลง ทาใหพลงในการดนรนตอสกบสงทถาโถมเขามาในชวตเรมออนแรง..... เมอหนทางชวตไมเปนไปอยางทใจตองการ อาจทาใหหลายคนรสกทอแท บางกละเหยใจ มนเปนธรรมชาตใน การดาเนนชวต ททกคนตองพบเจอกนบาง ไมมากกนอย แตทกอยางสาคญทความคด ในชวงเวลาทหวใจตองการกาลงใจ ทกคนตางมองหากาลงใจทภายนอก ไมวาจะเปนการเปลยนบรรยากาศ ทองเทยวตามสถานทสวยงาม หรอการไดพดคยกบคนทถกใจ รใจ เพราะคดวานนคอสงทสามารถจะชวยจรรโลงจตใจของตนเองใหรสกกระปรกระเปราหกเหมขนมาได จนลมนกถงพลงแฝงทซอนอยภายในตวเอง จตใจทสามารถรบกบแรงเสยดทาน ทผานเขามาในชวตไดมาจากวธคดทเปนบวก (Positive Thinking) ชวต... เมอเหนอยนกกหยดพกกนสกนด ชารจแบตฯ สรางพลงบวก ปฏบตธรรม นงกรรมฐาน สถานทกแลวแตศรทธาและความสะดวกของสาธชน... เมอเดนทางถงศาลากลางจงหวดกาแพงเพชร (ครงแรก) สายตาสะดดอยางจงกบตวหนงสอตวโต ๆ ทเขยนไวเกอบจะทกดานของตวอาคาร.... “ อยก ำแพงเพชร

เปนคนก ำแพงเพชร

ท ำเพอเมองก ำแพงเพชร ”

นกในใจวา ชดเจน ชดถอยชดคาดหนอ ใครกนนะชางปนชางแตงถอยคา ทเรยกสานกในความรกทองถน แผนดนเกดของตนไดอยางไมตองแปลไทยใหเปนไทยใหใครฟง.....แหะ แหะ....ถามตลอดทางสานกงานพฒนาชมชนจงหวดกาแพงเพชร ไปทางไหนคะ ? นายอภชย รอดวนจ หวหนาฝายอานวยการ จงหวดกาแพงเพชร ใหการตอนรบเปนอยางด เมอผเขยนเขาพบเพอขอขอมลนามาเขยนลงในวารสาร สถานททหวหนาฝายอานวยการของเราแนะนาคอ ททาการกองทนหมบาน บานมอสง หม1 ตาบลวงทอง อาเภอเมอง จงหวดกาแพงเพชร ซงเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงระดบ “พออย พอกน” ทไดรบการคดเลอกใหเปนหมบานพอเพยงระดบอาเภอ เปน 1 ใน 2 หมบาน ประจาป 2554 จาก 219 หมบาน และเปน 1 ใน 22 หมบาน ระดบจงหวด โดยมปาตม... พนศร เนยมรตน และคณกอก.. เกษร กนสม นกวชาการพฒนาชมชนชานาญการ ทงสองทานชวยนาทาง แลวกไมผดหวงเลยจรง ๆ เมอผเขยนไดมโอกาสรจกกบผนา ชมชนอยางผใหญพยอม อยพนธ ทนอกจากตาแหนงผใหญบานแลว แกยงพวงดวยมคทายกวด อก 1 ตาแหนง ซงผใหญพยอม แกแอบ กระซบกบผเขยนวา ไอตาแหนงหลงนแหละททาใหแกเขาถงลกบาน ไดอยาง เนยน ๆ ไมวาจะเวลาไหน ทกครงทเสยงเทศนของพระทานจบ ผใหญบานอยางแกกจะถอโอกาสเทศนตอจากพระทนท...ฮาๆๆๆ.. เสยงเลาของผใหญพยอม เรยกเสยงฮาจากลกบานทยนอยดานหลงไดอยางครกครน สนกสนาน ปากกเลา มอกเขยน (เขยนตวอกษรสวย ๆ ลงบนกระถางยาง)

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 12

กผใหญพยอมนแหละคะ.....ทเปนคนตนแบบในการนายางรถยนตทไมใชหมดประโยชนแลว มาดดแปล งทาเปน

กระถางยาง จนบานมอสง ไดชอวาเปนหมบานกระถางยาง .... ลดภาวะโลกรอน สามารถขจดภาวะยงลาย

และสรางรายไดใหกบชมชน แลวทสาคญยงไดผกปลอดสารพษไวกนในหมบานไดอก (อเหม !!! นาจบไปออกทวเสยจรง ๆ กบแนวคดทเปนประโยชนอยางน)

ไอเดยหมบานปลอดขยะ แนวคดทผใหญพยอมสรรหาวธทจะทาใหบรเวณหมบานฯ เปนพนทสะอาด นาอยปราศจากชนสวนของเศษสงวสดเหลอใชทไรประโยชน กลบกลายเปนทมาของการสรางเงนสรางรายไดใหแกชมชนของตนเองไดอยางไมนาเชอ พรอมกบวธคดทลงตวเมอทกคนในชมชนตกลงกนไดวา บานทกหลงจะตองปลกพชผกสวนครว อยางนอย 5 ชนด ขนไป เพอใหตางชนดกน แลวนามาแลกเปลยนกนรบประทาน โดยมหวใจในการดาเนนงานกคอการนอมนาเอาแนวคดทฤษฎเศรษฐกจพอเพยงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ พระราชทานใหแกพสกนกรชาวไทย มาเปนแนวทางปฏบตและเปนแบบอยางในการดาเนนชวต การมสวนรวมของชมชน การใหความรความเขาใจทถกตอง และสรปออกมาเปนองคความรชมชน ถงตรงนผใหญอธบายใหฟงวา หลายครวเรอนในหมบานเปนหนเปนสน จงเกดความคด....ทจะคอย ๆ ปรบเปลยนพฤตกรรม สรางพลงประสานความรวมมอรวมใจกนในการพฒนาชมชนของตนเอง ทสาคญตองการชวยลดคาใชจายในแตละครวเรอนลงบาง ไมมากกนอย ซงวธน นอกจากประโยชนทกลาวมาทงหมดขางตนแลว ยงชวยสรางความสมครสมานสามคค ใหเกดขนภายในหมบานไดอกดวย บานไหนทะเลาะกนจะโดนปรบ 500 บาท เพอเขากองทนนาเงนไปพฒนาคมของตน (คมคอกลมครวเรอนทอยใกลเคยงหรอละแวกเดยวกน โดยแบงเปนคมละประมาณ 10 ครวเรอน แตละคมกจะมการคดเลอกหวหนาคมของตน เพอดแลกนเอง ) ผลพลอยไดจากแนวคดในการพฒนาหมบาน ทาใหเกดความเจรญตาเจรญใจแกผทพบเหนผคนทเดนทางสญจรผานไปผานมาเสนทางน จะมองเหนความเปนระเบยบสะอาดตาทงสองขางทาง บานแตละหลง ตางกมกระถางยางสสนสดใสวางอยหนาบาน พรอมผกสวนครวทอยในกระถาง ซงแบงสเปนคมของใครของมน อยางระเบยบ ซงตลอดปทผานมาสรางรายไดเสรมใหกบชมชนไดแลวนบแสนบาท คณผอานทานใดสนใจทจะมาเรยนรหรอศกษาดงานทหมบานเศรษฐกจพอเพยงระดบ “พออย พอกน ” ตนแบบแหงน หรอจะสงซอกระถางยาง สงผลต หรอสงไปขาย กสามารถตดตอท...สานกงานพฒนาชมชนจงหวดกาแพงเพชร หรอทผใหญพยอม อยพนธ หมายเลขโทรศพท 089-8588841 ไดโดยตรงคะ....

พบกนตอฉบบหนาคะ

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 13

เรองเลาจากภาพ โดย...อ.สงคราม โพธวไล

“กรอบภาพ กรอบธรรม”

ในกระบวนงานศลปแหงภาพถายนน มกมกฎเกณฑพนฐานอนสาคญทนกถายภาพตองจา..ตองจด..นนคอ “องคประกอบ” และหนงในกรรมวธใหภาพนาสนใจมาก ๆ กคอ การมกรอบของภาพ โดยทวไปเรยก

กนวา “FRAMING” ตามภาษาตนฉบบ ทมาจากตางประเทศ วา ..เฟรมมง.. “กรอบภาพ” ชวยในการเนนนาสายตา บบบงคบการมองของภาพอยางตรงจด มใหหลดออกนอกกรอบ

ไปไดเลย ซงในหลาย ๆ ประเทศทมนกถายภาพเชงศลป มกนยมชมชอบวธนในการบนทกภาพ ทเรยกกนตดปากวา.. ภาพงามเชงศลปะ.. ภาษาตางชาตใชวา.. PICTORIAL.. ทาน อ.เชาว จงมนคง ใชคาวา “พศเจรญ” คอ ยงด ยงงาม การวางจดสนใจ เนนความสมดลของภาพภายในกรอบทวางไว ทาน อ .พน เกษจารส ศลปนแหงชาต ดานการถายภาพทานแรกกลาววา ภาพทดนน ตองเปนภาพทมชวต สามารถทจะเลาเรองไดโดยภาพของมนเอง.. ทาน อ .จตต จงมนคง ศลบนแหงชาต ทานทสองกลาววา เวลาทเราถายภาพทกภาพ เราควรจะม การสรางสรรคภาพถายของเรา ใหมคณคาทางศลป.. สงทนามากลาววาอางถง เพอเนนใหเหนถงการองซงกนและกนขององคประกอบภาพและกรอบของภาพ

ภาพทหนง กรอบภาพแบบเหลยมตรง โดยใชลกษณะโครงประตของโบสถเปนกรอบตนเรอง แลวจดภาพ ตามระยะใกลไกล กรอบของประตจะบบการมองภาพ จากพระภกษสามรปทใกลสดไปจนถงองคพระประธาน ในโบสถทระยะไกล พรอมมเสนนาสายตาทงดานบน คอ เสนเสาและคาน และดานลางพระทกองคทนงมแนวตรง ไปสองคพระประธาน ทาใหภาพมมตอยางดตอสายตาท มองเขาไป ทงนคอผลของกรอบภาพนนเองนะครบ ภาพนใชกลอง 35 มม. ดวยเลนสมมกวางขนาด 24 มม. ชองรบแสง เอฟ 11 ความเรวชตเตอร 3 วนาท โดยใชขาตง ชวยใหภาพนง คมชดมากขน ภาพลกษณะนควรพจารณาวา จะนาภาพไปขยายใหญหรอไม หากไมขยายใหญเกนจมโบ หรอ 6” x 8” อาจจะใชคาความไวแสง ISO ทสงขน เชน 800 หรอ 1600 เพอไมตองใชขาตง แตหากตองการ ขยายใหญตองตงคาความไวแสงตาลงมาท 100 หรอ 200 ขาตงทมนคงตองใชแนนอนครบ

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 14

ภาพทสอง กรอบภาพแบบเสนโคงมน โดยเลอกกรอบทมโครงสรางทเปนงานงดงามทางดาน สถาปตยกรรม ตามระเบยบรายรอบโบสถ ประจวบกบ มงานเวยนเทยน จงไดบรรยากาศอกแบบหนง เมอมม

ภาพมสามเณรนอยสามทานอยในกรอบภาพ ชวยให ภาพมชวตเลาเรองไดด และไดมองเขาถงประตโบสถ ชนในเพอใหระยะของมตภาพใกลไกลไดอกดวยนะครบ

การสรางสรรคภาพ หมคณคาทาง ศลปะ เนนเรอง รอบภาพทมลลาโคงบนเปนเรองทนาสนใจดวย

ภาพนใชเลนสมมกวางมากถง 17 มม. จงทาใหภาพ ดผดสวนไปบาง แตความงดงามซอนอยในภาพทด อลงการ มากนก ใชชองรบแสง เอฟ 8 ความเรวชตเตอร 8 วนาท ใชขาตงทแขงแรงพรอมสายลนชตเตอร

ทงสองภาพ คอ วธแหงพทธะทงดงามคประเพณวฒนธรรมมาหลายรนแหงเมองสยามของเรา ขอควรสงเกต คอ ทงสองภาพนมคณคาของแสงตางกน หากทานมองใหดนะครบ

ภาพแรก ใชแสงไฟทงสเตนหมดทงหองภาพ จงออกมาโทนสแดงสมทวทงภาพ หากจะแกไขใหถกตองตงคาไปทเครองหมายแหลงแสงเปนรปหลอดไฟทงสเตน ภาพกจะเปลยนสไปอกแบบหนง

ภาพสอง เปนแสงผสมระหวางแสงเทยนทเปนทงสองสเตนจะเปนสสมแดง สวนตวโบสถเปนแสงไฟนออน ฟลเออเรสเซนจะออกไปทางโทนเขยว ซงยากตอการควบคมแสง

ทงสองภาพ ผมจงใชแสงเดยไลท คอ แสงดวงอาทตยตงเปนคาในการถายภาพ หากทานจะใช...... อวโตไวทบาลานซ.. ..กยอมไดครบ ขอใหทานมความสขกบงานศลปะการถายภาพตอไปไมวาจะถายครงใด นกถงความงดงามในหวใจเสมอนะครบ ....มปญหาถายภาพปรกษาไดครบ ดวยความยนด....

“ เวลาทเราถายภาพทกภาพ เราควรจะมการสรางสรรคภาพถาย

ของเราใหมคณคาทางศลป ”

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 15

“โคงสดทาย…บนถนนสายพฒนาชมชน”

นายมนญ สอนเกด*

บนถนนการเดนทางทยาวไกล จากจดเรมตนกวาจะถงจดหมายปลายทาง ยอมตองพบกบ

ความหลากหลาย และปรบเปลยนมากมาย ทงจากสภาพของถนนโดยตรง ซงอาจมทงราบเรยบ ขรขระ หลมบอ ขนเนน ลงเนน และความโคง ทงซาย - ขวา และมาก - นอย จนถงหกขอศอก นอกจากน ยงมสภาพแวดลอมทเรยงรายและสภาพภมอากาศทปรบเปลยนอยโดยรอบ ตลอดเสนทางถนนสายนน ๆ เหมอนคากลาวขานทมกไดยนอยเสมอ ๆ วา “ถนนทกสายไมไดโรยดวยกลบกหลาบ” อะไรทานองน

ดงนน การจะเดนทางไปใหถงจดหมายปลายทาง โดยสวสดภาพและปลอดภยทงตวผขบข ผโดยสาร (หากม) และผคน ประชาชนทอยรมทาง จงจาเปนอยางยงทผเดนทางจะตองเรยนรถงสภาพถนนและสภาพแวดลอม พรอมๆ กบการเตรยมสภาพรางกาย ตลอดจนยานพาหนะทจะใชเดนทางใหพรอม

เมอสามสบกวาปทแลว ผมมโอกาสไดกาวเขามายน ณ จดสตารทของ “ถนนสายพฒนาชมชน ” ดวยความมงมนในขณะนน คอ ความตองการเปนขาราชการและ

กยอมรบวา ตอนนนยงไมชดเจนดวยซาวา “ขาราชการ” ทแทจรงแลว คอ แบบไหนและอยางไร สวนความเขาอกเขาใจหรอรซงถงแกนของคาวา “การพฒนาชมชน” คออะไร? หรออยางไร? กไมตางกน เพราะกเปนเพยงการรเพอการเตรยมตวสอบเพอใหมโอกาสผานมายน ณ จดสตารทบน “ถนนสายพฒนาชมชน ” เทานน สวนจะเดน

จะวง หรอจะขบขแบบไหน อยางไร ยอมรบวา ตอนนนสมองยงโลง ๆ อย เมอถงเวลาเรมกาวไปบนถนนสาย พช. ผมกเรมพบวา เปนสายทมความสาคญและทอดยาวไปทกสารทศไมแพหลาย ๆ สายเลย... ถนนสาย พช. ทอดยาวไปในชนบทผานพบผคน ประชาชนสวนใหญของประเทศ ซงในสมยนนยงมสภาพของ “ความไมร ” “การไมคอยจะมกน มใช ” และ “การยงมโรคภย

ไขเจบ ” หรอทใครตอใครสรปเรยกขานแบบไมเกรงอกเกรงใจ หรอนกถงหวอกหวใจแบบเหมารวม ๆ วา “โง - จน - เจบ” อะไร

----------------------------------- * พฒนาการจงหวดชลบร

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 16

ประมาณนน ...หรอเพอเพยงใหตรงกบประเทศทไดชอวา พฒนาแลว กาหนดเรยกขยายความยาเนนใหเหนวา ประเทศทกาลงพฒนา หรอดอยพฒนาวา จะตองประกอบดวย 3 ประการทกลาวถง ซงกไมนาจะยตธรรมหรอถกตองนก เพราะหากถามวา มใครบางทอยากจะตกอยในสภาพอยางนน รอยทงรอยคอไมมใครตองการ แตกไมมใครเลอกได และแทจรงแลว เขากพออยพอทนได เพยงแตวา อาจจะขาดโอกาสหรอการชวยเหลอดแลยงไมทวถงเทาทควร ซงนาจะตองหนกลบมามองทผมหนาทชวยเหลอดแลดวยซาไป

ตรงนกระมง คงเปนสาเหตหนงใหตองมหนวยงานตาง ๆ ในภาครฐเกดขนมาเพอทาหนาทขจดปดเปา เพอใหปญหาทง 3 ดาน คลคลายลงและหมดสนไปในทสด ซง “กรมการพฒนาชมชน ” กเปนหนงหนวยงานทเกดขน จงอาจกลาวไดวา เพราะปญหาทมคอตนเหต เปนโจทยใหคน พช. เขาไปมสวนรวม มหนาทเขามาแก เขามาตอบโจทยดงกลาว และผมกมโอกาสไดเปนสวนหนงในหนาทดงกลาวดวย

สาหรบผมแลว ถอไดวา กรมฯ และคนพช. ผพทงหลาย ตลอดจนผองเพอนและ นอง ๆ และบรรดา พอ แม พ นอง ทถกขนานนามดงกลาวขางตน ลวนมพระคณกบผมมากมายเกนจะเปรยบ เพราะตลอดเสนทาง ทผมไดโลดแลนอยบนถนนสาย พช. ไดทาหนาททเกยวของกบทาน ทงโดยตรง และโดยออมกตาม หลายเรองราวตรงจดบาง ไมตรงจดบาง สงผลชาบาง เรวบาง ทงหลายทงปวงกมเหตปจจยมากมาย ทงจากภายใน-ภายนอก โดยเฉพาะบนถนนสาย พช. เสนน ยอมมทงราบเรยบ ขรขระ หลมบอ ลาดชนและคดเคยว รวมถงอาจมบางชวงตองใชทางเบยง เพราะชารดเสยหาย แถมมดานตรวจเขามาอก กตองสะดดหยดหรอชะลอและชาลงบางเปนธรรมดา... แตถงจะอยางไรกตาม เมอวนนผมมา ถง โคงสดทายแลว และไดมองยอนกลบไปทบทวนถงเสนทางทไดผานมากแอบภมใจเลก ๆ อยในใจวา ผานพนมาดวยดระดบหนงจากการทาหนาทคน พช. ดวยความมงมน

ตงใจ และอทศทมเทดวยสตปญญาอยางเตมความสามารถโดยไมอยบนความประมาท และกไมฝาฝนกฎกตกา มารยาทใหเปนทขนเคองอารมณของนายและพนองผองเพอนแตอยางใด.

โดยมเปาหมาย เพอพนองประชาชน เพอองคกร และประเทศชาตโดยรวม โดยเฉพาะอยางยงเปนการทาหนาทของขาราชการทไดอาสาเขามาทางาน “พฒนา” ทถอวาเปนงานทยากกวางานอน ๆ ถงแมผลทไดจากการทาหนาทของผมจะไมโดดเดนเหมอนหลาย ๆ ทาน แถมบางครงบางชวงอาจไมถกอกถกใจทงกองเชยรและกรรมการ หรอแมกระทงอาจเปนทขดอกขดใจของอกฟากฝายอยบางกตาม กคงไมวากน เพราะถอวาเปนธรรมชาต เปนความปกตของการทางานและไดพนผานมาแลว ดวยความเขาใจและทาใจมาโดยตลอด และ กมาถง “โคงสดทาย ” แลว จงไมมแพ ไมมชนะ และคงไมเปนประเดนทตองเกบมาคด เพราะทสาคญทสดสาหรบผมแลว คอ “การชนะใจตนเอง” และพอใจทสดกบความสาเรจและสงทไดรบจากองคกรเพอนรวมงาน พนองประชาชน และภาคผรวมงาน

และถงแมจะเขามาในโคงสดทายแลวกตาม กขอยนยนและยนหยดในตวตนบนถนนสาย พช. นวายงคงทและเหมอนเดม และไมมแผว ไมมเกยรวาง และถอนคนเรง ครบ... แตหากจะถามวา หากยอนกลบไปไดในถนนสาย พช. อกครงจะทาอยางไร? ตรงนตอบยากและคงไมมโอกาสครบ... เอาเปนวา ขอเปนแรงใจใหกบนอง ๆ ทกคนทกาลงโลดแลนอยบนถนนสาย พช. “มโอกาสเขาโคงสดทาย ” และถงเสนชย โดยสวสดภาพกแลวกนครบ ...

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 17

สภาพปญหาของประชาชน ในสายตาของพฒนากร

ต าบลทงนย อ าเภอควนกาหลง จงหวดสตล (นางสาวสมฤทย ยมหน พฒนากรผประสานงานตาบลทงนย)

ต าบลทงนย มเนอททงหมด ประมาณ 90,477 ไร และหางจากศาลากลางจงหวดสตล 29 กโลเมตร มอาณาเขตตดตอกบอาเภอรตภม อาเภอหาดใหญ อาเภอคลองหอยโขง จงหวดสงขลา และพนทอาเภอควนกาหลง จงหวดสตล

มพนทท าการเกษตร 45,477 ไร จ านวนประชากร ทงหมด 8,149 คน เปน ชาย 4,185 คน , หญง 4,009 คน การนบถอศาสนา นบถอศาสนาพทธ รอยละ 30 และศาสนาอสลาม รอยละ 70

ประชาชนในเขตตาบลทงนย มอาชพหลกดานการเกษตร เพราะพนทมความเหมาะสมในการผลตพชเศรษฐกจหลก เชน ยางพารา ไมผล ไมยนตนและนาขาว เพราะมแหลงนาทเอออานวยตอการผลตทางเกษตรไดอยางเพยงพอ สวนอาชพรองคอการรบจาง

ปรมาณน าฝน ตลอดป 194.94 มม. ฝนตกรวม 232 วน เฉลยใน 3 วน ฝนจะตก 2 วน ทรพยากรธรรมชาต แหลงนาเพอการเกษตร ตาบลทงนย สวนมากมแหลงนาทไหลมาจากนาตกตาง ๆ

แตไมสามารถใชนาไดตลอดป เดอนทขาดนามากทสด คอชวงเดอนมกราคม - เมษายนของทกป สภาพปญหาทชาวบานประสบอย ไดแก 1. ขาดความรวมมอและการมสวนรวมในการทประโยชนตอชมชน 2. ขาดแคลนผนาชมชนทมศกยภาพ 3. ผลผลตทางการเกษตรราคาตกตา 4. เยาวชนมคานยมทไมเหมาะสม 5. ปญหายาเสพตด

โดย.. วาทกานต ชอแกว ศนยสารสนเทศเพอการพฒนาชมชน

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 18

6. ขาดการอนรกษทรพยากรธรรมชาต 7. ปญหาทดนทากน (เอกสารสทธ)

พฒนากรควรมบทบาทในการแกไขปญหาตาง ๆ ดงน จดหลกส าคญทสดมองไปทตวผน า ของหมบาน/ชมชน ผนาเหลานนมจตสาธารณะในการทางาน เพอสวนรวมมากกวา สวนตนหรอไม ผนาทาเปนแบบอยางหรอไม จากปญหาทง 10 ขอดงกลาว ถาเราสามารถพฒนาคนของเราในชมชน ใหมความตระหนก มความรบผดชอบ มความเสยสละ และมความเอออาทรตอกน โดยนอมนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มาใชในชวตประจาวน ทกคนกสามารถทจะผานปญหาเหลานน ไปได และพฒนากรผซงเปนบคคลทใกลชดกบหมบาน/ชมชน กจะเปนผประสานงาน สงเสรม และสนบสนนในเรองตาง ๆ ทเปนประโยชนกบชมชน และทาใหคณภาพของคนในชมชนมความเปนอยทดขน พนเกณฑ ความจาเปนขนพนฐานได

บทบาทหนาทของพฒนากรในการแกไขปญหาเยาวชน 1.สรางคณธรรมใหเกดขนกบเยาวชน 2. สรางจรยธรรมเพอใหเกดการเปลยนคานยม 3. จดกลมเยาวชนใหเปนระบบ 4. อบรม/สมมนา จดคาย/ทศนะศกษา สรางสมพนธทด เพอใหเยาวชนเหนคณคาของตนเองและสงคม 5. สนบสนนอาชพ เยาวชนเปนอนาคตของชาต ถาเยาวชนของเราไมเปนโลเปนพาย อนดบแรกทเราจะตองคานงถงและมบทบาทตอชวตของเยาวชน คอ ครอบครวพฒนากรสามารถทจะประชาสมพนธใหความรในดานตางๆกบเยาวชนนอกระบบโรงเรยนและเขาถงพอ แมของเยาวชนในพนท โดยการพดคยแลกเปลยนความคดเหนตอกน หรอสอดแทรกเมอมการประชม อบรม/สมมนา เพอทจะปรบเปลยนคานยมของเดกวยรนในสมยน เชน การใชโทรศพทมอถอ ซงมองดเปนคานยมหรอปจจยท 6 ของเดก หรอการขบรถซงสงเสยงดงทถอวาเปนความเทหเก ในความคดเหลานน ซงปญหาเหลานจะแกไดตองหลายสวนรวมมอกน ทงพอ-แม ผนาในชมชน และหนวยงานของรฐทเขาไปสนบสนนจดระบบ/ระเบยบ เพอทจะสงเสรมใหเยาวชนเหลานนใชเวลาวางใหเกดประโยชน โดยจดใหมกจกรรมตาง ๆ เกดขน ผลทตามมาเยาวชนของเราหางไกลยาเสพตด มสขภาพทแขงแรง สมบรณ ทงรางกายและจตใจ เพอเตรยมความพรอมในการเปนผใหญทดและมคณธรรมในอนาคตตอไป

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 19

เฉลมฉลอง 50 ป กรมการพฒนาชมชน แสงเงน ไกรนรา

นบตงแตยกระดบจากสวนพฒนาการทองถน กรมมหาดไทย มาเปนกรมการพฒนาชมชน ในป พ.ศ. 2505 เปนเวลายาง 50 ปแลว ถาเปรยบเทยบกบอายของคนเรากอยในวยกลางคนทผานรอนผานหนาวมาไดอยางสงางาม ซงกรมการพฒนาชมชนในวนนทมอายครบรอบปท 50 ไดสรางสรรคผลงานใหชมชนเกดการเรยนรทจะพฒนาชมชน ใหเขมแขง ไดทางานรวมกบพนองประชาชนในชนบท มผลงานเปนทประจกษชดมากมาย และสรางความภาคภมใจใหกบคนกรมการพฒนาชมชน ซงตลอด 50 ป ไดมการดาเนนการตาง ๆ ดงน

ระยะแรก : กอรางสรางองคการ ไดมการเปดเขตพฒนา จานวน 192 อาเภอ 1,793 ตาบล 17,924 หมบาน เพอใหการศกษาและฝกอบรมประชากรใหมความรพนฐานในงานฝมอสมยใหมทเปนประโยชนในการการครองชพ รวมทง การฝกอบรมใหประชาชนเขาใจเบองตนในหลกประชาธปไตยในรปของการปกครองทองถน เรงกระตนประชาชน ใหรวมมอกนแกปญหาของตนเองและหมบานเพอความมนคงของชาต รวมทงกระตนใหประชาชน รบเอาบรการของรฐ มาทาใหเกดประโยชนในการพฒนาหมบานของชมชนของตน

ระยะท 2 : สรางพลงชมชน ไดขยายการเปดเขตพฒนาจนครอบคลม ทกอาเภอทวประเทศ ไดรเรมงานอาสาสมคร การพฒนากลม และการพฒนาองคกร รเรมพฒนาตนแบบกลมออมทรพยเพอการผลต เพอสรางพนฐานของการ พงตนเอง และพฒนาคณธรรมของประชาชน มกจกรรมยงฉาง ธนาคารขาว ตามแนวพระราชดาร รเรมใหมกจกรรมวนพฒนา วนกตญ เพอสงเสรมและ สนบสนนใหชาวบานในเขตพฒนาทกแหงรวมมอรวมใจกน แสดงออกซงความ กตญตอผอาวโส

ระยะท 3 : สระบบบรหารการพฒนาชนบทแหงชาต ไดพฒนาองคกรประชาชน และสงเสรมการมสวนรวมของ

ประชาชน มงเพมประสทธภาพขององคกรประชาชนใหมความสามารถในการวางแผน แกไขปญหาของทองถน และดาเนนงานตามแผนอยางมประสทธภาพ ใหประชาชนมสวนรวมในกจกรรมการแกไขปญหาของตนเองและชมชน มการพฒนาประชาชนในชนบท เพอใหมคณภาพชวตทดขน โดยเฉพาะอยางยงการพฒนาเดกกอนวยเรยน การพฒนาเยาวชนนอกระบบโรงเรยน รวมทงการปรบปรงสภาพแวดลอมของชมชนทเออตอการพฒนาคณภาพชวต มการสงเสรมรายได และพฒนาเงนทน รวมทงรเรมกจกรรมทสอดคลองกบแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในปจจบน คอ นโยบายพฒนาเศรษฐกจหมบาน

ระยะท 4 : เสรมสรางความเขมแขงของชมชน ในระยะนเนนการศกษาและพฒนากระบวนการเรยนรของประชาชน ใหรจก

คด ตดสนใจ และปฏบตในการแกไขปญหาทางดานสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม ชมชน โดยเนนเดก เยาวชน สตร กลมอาชพ และกลมออมทรพยเพอการผลต มการพฒนาองคกร อาสาสมคร และผนาทองถนในระดบตาบล/หมบาน มการจด

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 20

ระบบขอมลเพอการพฒนาชนบท เชน ขอมลพนฐานระดบหมบาน (กชช.2ค) ขอมลความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) ขอมลแหลงนาระดบหมบาน รวมและสนบสนนการจดทาแผนพฒนาตาบล 5 ป และแผนพฒนาตาบลประจาป รวมทงการใชประโยชนจากแผน ระยะท 5 : สยคใหมของระบบราชการ ในระยะน รฐบาลไดมอบใหกรมการพฒนาชมชนดาเนนการงานนโยบายหลายเรองไดแก นโยบายหนงตาบลหนงผลตภณฑ นโยบายกองทนหมบาน โครงการพลงแผนดน โครงการศนย ซอมสรางประจาหมบาน โครงการพฒนาศกยภาพหมบานและชมชน ( SML) ฯลฯ นอกจากนกรมการพฒนาชมชนกไดพฒนางานสาคญๆ หลายประการทเปนการสรางภมคมกนใหกบชมชนและหนวยงาน รวมทงใชประโยชนจากความกาวหนาของระบบราชการ และเทคโนโลยสารสนเทศอยางรเทาทน เชน พฒนารปแบบเครอขายองคกรชมชน มการจดตงศนยประสานงานเครอขายองคกรชมชนประจาตาบลทวประเทศ พฒนาระบบมาตรฐานงานชมชน เปนเครองมอสงเสรมการพฒนาตนเองของผนา องคกรชมชน เครอขายองคกรชมชน และชมชน พฒนางานสงเสรม ระบบบรหารจดการชมชน โดยเฉพาะกลยทธสนบสนนการจดทาแผนชมชน

ตลอดเวลา 50 ปทผานมา ชาวพฒนาชมชนทกคนไดทมเทแรงกายแรงใจทางานเคยงคกบพนองประชาชน ในชนบท เพอใหพนองทงหลายอยเยนเปนสข และมความเขมแขง ดงนนการเฉลมฉลอง 50 ป กรมการพฒนาชมชน จงมการกาหนดกจกรรมเพอเผยแพรใหเหนถงศกยภาพ และพลงของชมชน ใหสงคมไดเหนถงความเขมแขงของชมชน ทไดผานการพฒนา ผานรอนผานหนาวมา 50 ป ตามแนวทาง หลกการพฒนาชมชนซงการจดงานครงนมกจกรรมตางๆ มากมาย อาทเชน

1.การจดสปดาห 50 ปกรมการพฒนาชมชน โดยจดใหมนทรรศการ การเสวนา (วชาการ) การแสดงบนเวท การแสดงและจาหนายสนคา OTOP จาลองหมบาน เศรษฐกจพอเพยงตนแบบ ภาพชวตผนาชมชนตนแบบ หมบานชมชนเขมแขง กลมองคกรเขมแขง นทรรศการความเปนมาของกรม กจกรรมของคลนลกใหมๆในงานพฒนาชมชน

2. การจดท าเอกสารหนงสอวชาการ หนงสอรวมตานานพฒนาชมชน อดต ปจจบน ตออนาคต แงคดของคนเกา ๆ แงคดของคนปจจบน แงคดของเดกรนใหม รวมถงตารา และคมอการทางานพฒนาชมชนมทงแจกฟรและจาหนาย

3. จดท าชดของทระลก ทาเพอหารายไดดวย ทาเพออนสรณดวย เสอ กางเกง หมวก แกว แสตมป เขมกลด พระ ประกวดคาขวญ

4. กจกรรมโครงการเฉลมฉลอง 50 ป กรมฯ (เฉพาะสวนภมภาค) จงหวดหนง ใหม 1 โครงการ 1 อาเภอ 1 กจกรรม เปนอยางนอย

งานเฉลมฉลอง 50 ปกรมการพฒนาชมชน จะเปนงานประกาศความเปนกรมการพฒนาชมชนสสายตา

สาธารณชนอยางยงใหญใหสมกบความภาคภมใจของพวกเราทก และรวมเปนสวนหนง ของงานเฉลมฉลอง 50 ป กรมการพฒนาชมชน อยางภาคภมใจ

กจกรรมการเฉลมฉลอง 50 ปกรมการพฒนาชมชน

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 21

(ตอจากฉบบธนวาคม 2553)

ผน าตองคดเลอกคนใหเหมาะสมกบต าแหนง คณสมบตส าคญประการหนงของผน ากคอการคดเลอกคน ผน า

จะตองคดเลอกคนใหเหมาะสมกบต าแหนง ไมใชคดเลอกใครมาด ารงต าแหนงอะไรกได เพราะบทบาทหนาทของแตละต าแหนงแตกตางกนไป จงตองคดเลอกคนใหเหมาะสมกบต าแหนงนน ๆ อยางจรงจง บอยครงทผนาสงสดขององคกรคดเลอกคนไมเหมาะสมกบตาแหนง ทาใหองคกรเสยหายและเสยโอกาสไปอยางมากมาย แทนทจะไดคนดมฝมอทเหมาะสมกบตาแหนงมาทางาน กลบไดคนไมดไมมฝมอทไมเหมาะสมกบตาแหนงมาทางาน ซงนอกจากจะทาใหองคกรลาหลงและไมพฒนาแลว องคกรยงสญเสยทรพยากรบคคลทมความรความสามารถเหมาะสมกบตาแหนงไปอยางนาเสยดาย ผน าจงตองคดวเคราะหและมองภาพรวมขององคกรเปนหลก มองผลประโยชนสวนรวมขององคกรมากกวาผลประโยชนสวนตนและพวกพอง ผน าจ าเปนอยางยงทจะตองคดเลอกคนใหเหมาะสมกบต าแหนงอยางแทจรง องคกรจงจะไดคนดมฝมอมารวมกนพฒนาใหเจรญกาวหนาตอไปอยางรวดเรว

อปสรรคท าใหเขมแขง คนทผานอปสรรคมามากมกจะเขมแขงมากกวาคนทไมคอยผานอปสรรค เพราะคนทผานอปสรรคและฝาฟนอปสรรคมาได จะเกดภมคมกนทจะตอสกบสงตาง ๆ ไดอยางมากมาย หลายคนทอแทเมอตองพบกบอปสรรคครงแลวครงเลา บางคนคดไมออกวาจะเอาชนะอปสรรคไดอยางไร หากเราคดหรอมองในมมบวกวาอปสรรคทาใหเขมแขง เราจะเกดกาลงใจขนมาอยางไมนาเชอ และมพลงทพรอมจะเผชญหนากบอปสรรคนานปการ จนสามารถเอาชนะอปสรรคมาไดอยางไมยากเยนนก คนทไมเคยผานอปสรรคใดๆ มาเลย จะมภมคมกนต า จงไมสามารถ

เผชญกบ อปสรรคใด ๆ ได คนเหลานจะตองออกไปสมผสกบโลกภายนอกบาง จะไดพบกบอปสรรค หรอปญหา และแนวทางแกไขหลาย ๆ รปแบบจากประสบการณจรง ดงนน ยงเราพบอปสรรคมากเทาใด เรากยงจะเขมแขงมากขนเปนทวคณ

อานตอฉบบหนา --------------------------------------------------- ขอขอบคณ Mr.Kim Robertson และ Mrs.Mary Robertson,Missionaries ชาวนวซแลนด ประจาจงหวดสพรรณบร ทใหขอคดและคาแนะนาทเปนประโยชนในการเขยนบทความครงนเปนอยางดยง....

200. Obstacles

make us

strong.

199. Leaders

must select the

right person for

the right

position.

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 22

ทกวนน หากเราใชเวลาอยบนทองถนนในชวงเวลาทไมมแสงอาทตย

(เวลามด) เราจะสงเกตเหนรถหลายชนด (รถเกง รถต รถกระบะ) และหลายคนทเปดไฟสองสวางหนารถสองดวงใหญ ๆ และยงมไฟอกสองดวงทตดอยทกนชนดานลางทใหความสวางมาก สองดวงหลงนคอไฟตดหมอก ไฟตดหมอกน สาหรบรถรนใหมจะตดมาจากโรงงานหรอบรษทผผลตรถ สวนรถเกาทไมมกจะขวนขวายหาซอมาตด ซงตามรานประดบยนตมทกราน ถาถามวาตดทาไม คาตอบทได คงเปนคาวา สวยด ดแลวเทห สาหรบรถใหมทโฆษณาใน TV ทมไฟตดหมอกตดมาให กไมเคยพดถงประโยชนวาตดทาไม บอกเพยงวามไฟ ตดหมอกให แตการใชประโยชนของไฟตดหมอกคออะไร ผเปนเจาของรถ คงไมทราบวตถประสงคทแทจรง แตคงเขาใจวามไวเปดใชเพอความเทห เพราะเหนรถทวงในกรงเทพฯ และตามถนนทวไป ทมไฟตดหมอกจะเปดไฟนเกอบทกคน ตารวจนครบาล (บช.น.) ทดแลงานดานการจราจร เปดเผยวา ไดรบการรองเรยนจากประชาชน เรองการใชไฟตดหมอกของรถตางๆ ทวงอย

บนทองถนน ซงปจจบนรถทผลตขน จะมไฟตดหมอกตดมากบตวรถในตาแหนง และลกษณะทถกตองตามกฎหมาย แตพบวา การเปดไฟดงกลาว รบกวนทศนวสยการขบรถของผอน และอาจเปนสาเหตใหเกดอบตเหตได ซงกมทงผทตงใจตดไฟโดยใชสสนใหสะดดตา และผขบขบางคนทเผลอไปเปดไฟดงกลาวโดยไมไดตงใจ เนองจากตาแหนงสวตชอยใกลจดเปดปดไฟหนา ในเรองน การใชไฟตดหมอกทถกตองตามกฎหมายนน ตาม พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ. 2522 แกไขเพมเตมป 2536 ไดมการระบการใชไฟตดหมอก สามารถใชไดตอเมอรถวงอยในสภาวะทมหมอก ควน หรอฝนละอองจนเปนอปสรรค อนอาจเกดอนตรายในขณะขบรถและตองไมมรถอยดานหนา หรอสวนมาในระยะของแสงไฟ หรอในระยะ 150 เมตร โดยสามารถใชหลอดไฟแสงขาวหรอแสงเหลอง ทมกาลงไฟไมเกนดวงละ 55 วตต เทานน หากมการใชไฟตดหมอกไมเปนไปตามประเภท ลกษณะและเงอนไขทกาหนด จะมโทษปรบไมเกน 500 บาท

กฎกระทรวง ฉบบท 1 5 (พ.ศ. 2 5 3 6 ) ออกตามความในพระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2 5 2 2 ดงความตอไปน

ไฟตดหมอกใชไมเปนอาจถกต ารวจจบได

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 23

ขอ 1 ใหเพมความตอไปนเปนวรรคสามของ (1) ในขอ 2 แหงกฎกระทรวงฉบบท 2 (พ.ศ. 2522) ออกตามความในพระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522 " รถคนใดจะมโคมไฟหนารถเพอใชตดหมอกกได โดยตดหนารถขางละหนงดวงอยในระดบเดยวกน ใชไฟแสงขาวหรอแสงเหลองมกาลงไฟเทากน ไมเกนดวงละ 55 วตต สงจากพนทางราบไมเกนกวาระดบโคมไฟแสงพงไกลและโคมไฟแสงพงตา ศนยรวมแสงตองอยตากวาแนวขนานกบพนทางราบไมนอยกวา 2 องศา หรอ .20 เมตร ในระยะ 7.50 เมตร และไมเฉไปทางขวา " ขอ 2 ....................... ขอ 3 ใหเพมความตอไปนเปน (3 ทว) ของขอ 13 แหงกฎกระทรวงฉบบท 2 (พ.ศ.2522) ออกตามความในพระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522 " (3 ทว) ในกรณทรถมโคมไฟเพอใชตดหมอก จะเปดไฟหรอใชแสงสวางไดเฉพาะในทางทจะ ขบรถผานมหมอก ควน หรอฝนละออง จนเปนอปสรรค อนอาจเกดอนตรายในขณะขบรถ และเมอไมมรถอย ดานหนาหรอสวนมาในระยะของแสงไฟ"

ไฟตดหมอก ชอกบอกอยแลววามนตองมก าลงไฟทแรง และสวางมากกวาไฟตดหนารถปกต พอสมควร

ถาไมจ าเปน อยาเปดเลย มนแยงตารถคนขางหนาทคณขบตามหลงอย และอาจถกต ารวจจบได

พบกนใหมฉบบหนา...

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 24

มความสขปใหม ดวยใจทคดด ฉบบนขอสงความสขและสวสดเรมปใหม พ.ศ. 2555 ดวยขอคดเตอนใจดๆ ทพๆ เพอนๆ นองๆ สงมาให ในหลากหลายชองทาง มอบตอเปนบรรณาการนาใจใหทานผอานทเคารพรก เพอเปนกาลงใจตงสตเรมตนกนใหม กบสงดๆ ในปมงกรคะนองนา ดวยกนถวนหนาครบ ● คดด พดด ทาด เปนศร เปนพรสงสด ไมมพรเทพ พรมนษย เปรยบประดจความดททาเอง ความคด อยางหนงทสมควรฝกใหเกดขนเปนประจา คอความคดวา “พอ” คดใหรจก “พอ” ผรจกพอ จะเปนผทมความสบายใจ สวนผทไมรจกพอ จะเปนผรอนเรา แสวงหาไมรจกหยดยง คนรวยทไมรจกพอ กเปนคนจนอยตลอดเวลา คนจนทรจกพอ กเปนคนมงมตลอดเวลา (สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราชสกลมหาสงฆปรนายก วดบวรนเวศวหาร) ● ใหพอดเหมอนกบไมสอยมะมวง ยาวหรอสนเกนไปมนใชไมได การปฏบตถาปญญาสงเกนไป กสอนยาก ตาเกนไปกสอนยาก ตองหาใหมนพอด คอไมสงไมตาเกนไป ฉะนนธรรมะไมตาเกนไปหรอสงเกนไป (หลวงพอชา สภทโท วดหนองปาพง อบลราชธาน) ● มชวตอย โดยไมตองรสกวา เราด-เดน-ดง อะไรเลย เพยงแตรสกวาเปนผมประโยชนทสดคนหนง นนแหละถกตองและเปนสขแท (พทธทาสภกข สวนโมกขพลาราม สราษฎรธาน) ● โลกตองการคนด มใชเพอใหมารบรางวล แตเพอมาชวยทาชวตและสงคมใหดขน ไมพงทาความดเพอเอาความดมาเสรมตวตน แตพงสละตนเพอเสรมความด คนทาดอยางแทจรง เสยสละไดแมกระทงการทจะใหคนอนรวาตนไดทาความด (พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) วดญาณเวศกวน นครปฐม) ● อยากไดด ไมทาด นนมมาก.. ดแตอยาก หากไมทา คนขาหนอ.. อยากไดด ตองทาด อยารรอ.. ดแตขอ รอแตด ไมดเลย.. จงทาด อยาตดด มแลวให.. ดแลผ ยากไร อยาไดเฉย.. กรรมดหนน กศลคา ไมตาเลย.. แมอาจเคย พลาดฝน อยาหวนใจ.. ถาเราได ทกอยาง ดงทคด.. ชวชวต จะเอาของ กองไวไหน.. ไดบาง เสยบาง ชางปะไร.. ยมสไป ดวยจตท มปญญา.. บนเสนทาง ชวต ทกาวเดน.. ลวนเผชญ เรองมากมาย ใหกงขา..ตองทบทวน เรยนร และพฒนา.. ใชปญญา นาตน พนทกขไป.. ไมตองบน ใหสง อยางใครเขา.. จงบนเอา เทาทเราจะบนไหว.. ทาทบนไมจาเปนตองเหมอนใคร.. แคบนไป ทางใจฝน...เทานนพอ… (รวมมตร) ● เวลาไมเคยรอใคร..ชวตจะมคา ถารวาเราอยเพออะไร และจะไปสเปาหมายนนไดอยางไร …ดวยการตงหลกท..ความเหนทถกตอง ความคดทถกตอง และการกระทาทถกตอง ● การบรรลเปาหมายสาคญกจรง แต..ชวงระหวางทางทกาลงกาวไปสความสาเรจ กลบสาคญไมยงหยอนกวากน.. ทาททเหมาะสม..อารมณทควบคมได และการใสใจทกขสขกนในชวงระหวางทางนเปนสงจาเปนยง ● การชนะ คนอน หมนแสนหน.. เดยวกลบตน เปนแพ ไมแนหนอ.. ชนะตน จากชว เทานนพอ.. ยอมเกดกอ สขแท แกตนเองสขหรอทกข เราร อยทจต. ถกหรอผด เราร อยทผล. ดหรอชว เราร อยทตน.. มหรอจน เราร อยทใจ…

อย แบบร มธยสถ ขจดโลภ อยางคนโอบ ออมอาร มแตเพอน พอ มแลว แบงปนให ไมแชเชอน

เพยง เพราะเรา คอเพอน รวมแผนดน.. มความสขดวยกายใจทผองใส สดชน สดใสตลอดป มความสขตลอดไปครบทกทานรวมถงครอบครวทกคนดวยครบ

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 25

คานยม ABC DEF ท าแลวอะไร บทบาทของ พฒนาการจงหวดในการเสรมสรางคานยมองคการ

*ดร.ไพศาล สขปญญา พฒนาการจงหวดชยนาท

ภายใตบรบทของการเปลยนแปลงอยางเปนพลวตรในทกมต สงผลใหภาครฐจาเปนตองมการปรบเปลยนโครงสราง กระบวนการ และวฒนธรรมในการบรหารจดการ เพอใหภาครฐเปนระบบทเกอกลไวตอปญหาและความตองการของประชาชน ยดหยนตอการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของสงคมและประชาคมโลก รวมทงเสรมสรางวสยทศนทกวางไกล โดยมจดหมายสงสด เพอใหประชาชนมคณภาพชวตทด มความสข สงคม มเสถยรภาพ ฉะนน การพฒนาประเทศทงภาครฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชน จงจาเปนตองพจารณาทบทวนวาในอนาคตนนการพฒนาททาทายตอการอยรอดของระบบเศรษฐกจ สงคมและความมนคงของสงคมไทยควรมแนวทาง เชนไร ทไมทาใหเกดผลกระทบตอชวตความเปนอยของประชาชนและเสถยรภาพของประเทศไทยโดยรวม จากการเปลยนแปลงระบบเศรษฐกจ สงคม การเมอง เทคโนโลยในชวงปจจบน ไดสงผลทาใหรฐบาลตองพฒนาระบบราชการซงถอเปนระบบทสาคญระบบหนงของประเทศ ใหทนตอการเปลยนแปลง การปฏรประบบราชการโดย พฒนาระบบบรหารและองคการภาครฐใหอยภายใตหลกธรรมาภบาล และการจดการภาครฐ แนวใหมทตองการสรางการบรการทมคณภาพ ปรบปรงระบบและวธการทางานของหนวยงานใหมความทนสมยดวยการนาเทคโนโลยเขามาปรบใช ไมวาจะเปนระบบคน เงน งาน และการบรหารจดการ มการวดผลงานทเปนระบบและรปธรรมทชดเจน สามารถตรวจสอบไดเพอมงสความเปนเลศ ใหเกดผลสมฤทธของงาน แนวคด การพฒนาคนในองคกร เพอใหไดคนทมคณภาพ จะมสวนสาคญในในการเสรมสรางคานยมองคการนน เกดขนเพอตอบสนองและรองรบกบความเปลยนแปลงทเกดขนอยตลอดเวลา ซงการพฒนาคน การสรางคนในองคกรถอวาเปนสงท สาคญอยางยง หลายองคกรไดนาเรอง การพฒนาทรพยากรมนษยมาเปนกลยทธในการแขงขน เพอมงไปสองคกรทมสมรรถนะสงอยางยงยน ถามาพจารณากนในเบองตนวา ปจจบนนขาราชการ ในองคกรของเราเปน “คนทมคณภาพ” มากนอยแคไหน และขาราชการทกระดบ ในองคกรควรตองมคณลกษณะอยางไรจงจะสามารถทาใหองคกรพฒนาและบรรลตามกลยทธ หรอวสยทศนทกาหนด ซงคาวาคณภาพของแตละองคกร ของแตละบคคลยอมแตกตางกนไป ทงนขนอยกบการรบร และมาตรฐานในแตละองคกร และแตละบคคล สาหรบกลยทธในการพฒนาคนในภาครฐ เพอสรางคนคณภายในองคกรนน ในฐานะพฒนาการจงหวดในฐานะ ททาการเสรม สรางคานยมองคการเพอพฒนาคนและองคกร จงขอเสนอแนวคด การเสรมสรางคานยมองคการ ในการพฒนาคนในองคกรซงเปน Tacit Knowledge ดงตอไปน ---------------------------------- * สานกงานพฒนาชมชนจงหวดชยนาท เปนตนแบบในการขบเคลอนคานยมองคการ ประจาป 2553

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 26

แนวคดท 1 พฒนาศกยภาพและสมรรถนะโดยยด “บรหารคน การบรหารความคด บรหารงาน” ดงตอไปน

1.1 การบรหารคน ประกอบดวย 1.1.1 การพฒนาคน โดยยดหลกความเสมอภาค โปรงใส บรสทธยตธรรม บคลากรตองม

ความร ความเขาใจ ทศนคตและความคดรเรมแนวใหมททนสมย ยดการทางานเปนทม สรางเครอขายใน การปฏบตงานเปนทยอมรบของกลมจงหวดและจงหวด

1.1.2 สงเสรมและสนบสนนใหบคลากรทมความรความ สามารถ อทศตนเพองานราชการไดมโอกาสในความเจรญกาวหนาตามความเหมาะสม

1.1.3 พฒนาสนบสนนงานดานวชาการแกบคลากรในองคกร ใหมศกยภาพและคณภาพ สามารถสนบสนนและสงเสรมการปฏบตงานใหแกทมงานในองคกรทกระดบ

1.1.4 สงเสรมและสนบสนนใหบคลากรในองคกร ใหมทกษะความชานาญในการใชเครองมอเทคโนโลยสอสารในระบบสารสนเทศ เชอมโยงและรายงานผลขอมล อยางมประสทธภาพ ทงในระดบภมภาคและสวนกลาง

1.1.5 การพฒนาและวางบคลากรในตาแหนงทเหมาะสม (Put the right man in right job) โดยคนหาจดแขงของคนในองคกร มอบหมายภารกจใหตรงตามความถนด และมอบหมายภารกจเชงบรณาการ ใหเหมาะสมกบบคลากรโดยเนนคณภาพมากกวาปรมาณ 1.2 การบรหารความคด ประกอบดวย 1.2.1 พฒนาความคดในเชงยทธศาสตร สามารถมเปาหมาย ทศทาง กลยทธ ตวชวดในการทางาน ใหทนตอการเปลยนแปลงของสงคมในยคโลกาภวตนเพอสอดรบกบยทธศาสตรชาต ยทธศาสตรกระทรวง กรม และสามารถรองรบกบสภาวการณตลอดจนปจจยแวดลอมตาง ๆ ทเปลยนแปลง 1.2.2 พฒนาความคดบคลากรขององค ใหมแนวคด ปรชญา อดมการณหลกการและกระบวนการขององคกรอยางตอเนอง พรอมทง แสวงหาความรใหม ๆ จากขอมล ขาวสาร ดานการบรหารงานททนสมย และเปนอาหารสมองเพอเสรมแนวความคดในการสรางงาน 1.2.3 บคลากรขององคกร จะตองมการพฒนาความรทางวชาการอยางแทจรง เพอใหเกดความหลากหลายในความคดของ การบรหารงานดานวชาการ การวางแผนงานและโครงการ ซงจะสงผลทาใหบคลากรขององคกรสามารถทางานทดแทนกนในงานไดอยางมประสทธภาพ

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 27

1.2.4 พฒนาความคดใหบคลากรขององคกรใหมความซอสตย ไมคดทจรต คอรปชน รกอาชพ เสยสละ ทมเท อทศตอการทางาน เพอสรางศรทธาใหเกดขนกบประชาชน พหภาคและเครอขายในการทางาน ภาครฐ ภาคเอกชนและประชาชน

1.3 การบรหารงาน ประกอบดวย 1.3.1 ผลงานทางดานวชาการ แผนงานและโครงการตองสามารถวดและประเมนผลถงความสาเรจ สามารถเปนเครองมอในการทางานแกบคลากรทกระดบ 1.3.2 สงเสรมและสนบสนนการจดทาและการใชประโยชนจากงานวจยในเชงคณภาพ มการเผยแพรประชาสมพนธงานวจยทเกดประโยชนตอองคกร แกบคลากรในองคกร พหภาค เครอขายการพฒนา ทงภาครฐ เอกชนและประชาชน 1.3.3 จดลาดบความสาคญของงาน ภารกจใดไมจาเปนควรยกเลก ทาความเขาใจกบจงหวดเกยวกบการกาหนดความสาคญของงาน วางานใดทสาคญและพลาดไมได มการกาหนดเจาภาพและผรบผดชอบ ทชดเจน 1.3.4 มการเผยแพรประชาสมพนธผลงานในเชงรก ใหหนวยงานทเกยวของทงในสวนกลางและสวนภมภาคไดรบทราบ โดยผานสอตาง ๆ อยางตอเนอง 1.3.5 มการพฒนาระบบการตดตามประเมนผล โดยการสรางระบบการกาหนดตวชวด และเกณฑ ในการตดตามประเมนผลทชดเจน มงเนนทงทางดานปจจยนาเขา กระบวนการ ผลผลต ผลลพธ และผลกระทบ ตอองคกร แนวคดท 2 เสรมสรางระบบการทางาน เพมทกษะ กระบวนทศน สรางคานยม โดยยดหลก (พฒนาระบบเพมทกษะ ปรบกระบวนทศน สงเสรมคานยมและจรยธรรม) ดงกลยทธ ดงตอไปน

2.1 พฒนาระบบการท างานและเพมทกษะ 2.1.1 สงเสรม ใหหนวยงานในองคกรทกระดบ จดทาระบบแผนงาน โครงการ การพฒนาบคลากรเชงยทธศาสตร ( Strategic HR) เพอกากบ แนะนา ตลอดจนพฒนาศกยภาพของเจาหนาท ทกสายงานอยางตอเนอง โดยใชแนวทางในการเสรมสรางสมรรถนะหลก ( Core Competency) และสมรรถนะตามสายงาน ( Functional Competency) 2.1.2 สรางระบบการทางานในลกษณะเปนทมงานในเชงบรณาการ มการพฒนาทงในระดบบคคล ทมงานและระดบองคกรในดานทศนคต การตดสนใจ พรอมทงสรางความมงมนในการบรการประชาชนแกบคลากรขององคกร ทงในสวนกลางและสวนภมภาค โดยการพฒนาระบบงานโดยการเทยบงาน ( Benchmarking) และทาแบบอยางวธปฏบตทดทสด (Best Practices)

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 28

2.1.3 สงเสรมระบบการจดทาหลกฐานเชงประจกษทสามารถตรวจสอบและประเมนผลจากหนวยงานตาง ๆ ทงในและนอกองคกร ตลอดจนสามารถนาเสนอผลการดาเนนงานไดอยางมประสทธภาพ 2.1.4 สรางระบบเครอขายใหกวางขวาง เพอแลกเปลยนขอมลขาวสาร ทงภายในหนวยงานและนอกหนวยงาน ทงภาครฐ เอกชน มการประชาสมพนธในหลากหลายทศทาง 2.1.5 สรางทกษะในการสอสาร การประสานสมพนธ การมจตใจทมงบรการ การบรหารงานวชาการ แผนงาน โครงการ และใช Balanced Scorecard ในการวางแผนกลยทธ แกเจาหนาทขององคกร ทงสวนกลางและสวนภมภาค

2.2 เสรมสรางและปรบกระบวนทศนในการทางาน 2.2.1 สงเสรมการปรบกระบวนทศน การทางานใหบรรลผลสมฤทธ แกบคลากรพฒนาชมชนทกระดบ เพอใหเกดมมมองใหม ๆ อยเสมอ ไมมวหลงกระบวนทศนเดม 2.2.2 สงเสรมการสรางความสมพนธทดตอกน ไมแบงพรรคพวก รวมคด รวมทางาน ในลกษณะเปนทมงาน รวมกนรบผดชอบงาน 2.2.3 ปรบเปลยนทศนคตของบคคลในองคกรใหมความคดเชงบวก ( Positive Thinking) และม การพฒนาวฒทางอารมณ (EQ) ทเหมาะสมจะทาใหเกดการทางานอยางมความสข 2.3 สงเสรมคานยมและจรยธรรมทเหมาะสม 2.3.1 ตงคณะกรรมการทงสวนกลางและภมภาคในเชงบรณาการเพอพจารณาคดเลอกเจาหนาทองคกร ทความประพฤตด มคณธรรมและจรยธรรม มายกยองเชดช จะทาใหเกดผลดทงทางดานจตวทยาการทางานและ เปนตวอยางในการปฏบตงาน แกบคคลทงภายในและภายนอก องคกรตาง ๆ ทกภาคสวน 2.3.2 สงเสรมใหเจาหนาทในองคกรไดรบการปลกฝงคานยมทเนนคณธรรม จรยธรรม และการเขารวมกจกรรมทางศาสนา วฒนธรรมและ การมสวนรวมในการบาเพญประโยชนตอสวนรวม 2.3.3 สรางคานยมของบคลากรในพนทบางสวนทยงหมกมนอยกบอบายมข การใชจายเงนอยางไมระมดระวง ซงจะสงผลตอภาพลกษณไมดตอองคกรและมผลเสยตอตนเองและครอบครวในลกษณะการใหคาแนะนา ปองกนและการประเมนผล บทสรป แนวคดในการเสรมสรางคานยมองคการ โดยการพฒนาคนในองคกร ใหเปนคนทมคณภาพ ผเขยน แยกเปน 2 สวน คอ คนในองคกร และผบรหารคนในองคกร โดยคนในองคกรนน ตองมการพฒนาบคลกภาพใหมสขภาพกาย จตทสมบรณ มความ กระตอรอรนในการปฏบตงาน มองโลกในแงด ปรบกระบวนทศนใหม นอมนา “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ” มาใชในการครองตนและการปฏบตงาน ยดหลกธรรมาภบาลมาใชในการครองชวต การพฒนาตนเองอยางตอเนองทงกายและใจ มความตงใจจรง ใฝร ทมเท อทศตนตอการทางาน บรหารเวลาใหเหมาะสม และในขณะเดยวกนผบรหารคนในองคกร ตองยดหลกความเสมอภาค โปรงใส บรสทธ ยตธรรม สนบสนนการใชเทคโนโลยในการปฏบตงาน ทางานเปนทม สงเสรมคนดและพฒนางานในรปพหพาค มตลอดจนตองเปนผทมความสามารถในการจดประกายความคด หรอกระตนการปฏบตงานใหเกดไดอยางรวดเรวทนททนใด โดยไมใชทาเสมอนไฟไหมฟาง ซงจะเกดอยางตอเนองไมหยดยง

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 29

*50 ป พช. เพอนองพ

ประชาชชาวไทยใน

ทกหน 50 ป ผนผานนานเตมคน

ผานทกขทน-สขสนตกาลเวลา

2503 เรมจากสวนฯแหงกรมมหาดไทย

พฒนาทองถนไกลใหรดหนา

“พฒนากร”ท างานสรางสรรคมา

จากปลดพฒนาฯภาระไกล

1 ต.ค. 2505 1 ตลา 05 กรม พช.

ยกฐานะเกดกอตองานใหญ

สนองตอบปญหารกเรวไว

พรอมรบใชชนบทดวยอดทน

2505-2514 ระยะแรกแผนชาตฯหนงและสอง

ชวงน ารองยทธวธทเขมขน

แนวปฏบตทเหมาะรบกบชมชน

สภาพคน-เศรษฐกจคดแนวทาง

เนนการฝกฝมอสมยใหม

“ประชาธปไตย” ไดจดวาง

สงเสรมสรางการปกครองผองประชา

*“พฒนากร ส.ด.ย.” กอก าเนด

วชาการงานเปดประกาศคา

สนบสนน “พก.” ดานวชา

พฒนาสงคม-ครวเรอนไทย

50 ป พช.

2515-2524 *ชวงแผนพฒนาฯ สามและส

พฒนาคลมพนททวเหนอใต

ตอเนองงานชวงแรกกาวรกไกล

เนนราษฎรใหมสวนรวม-พงพาตน

*น าประชา-รวมกลมกจกอเกด

ทงก าเนด”อาสาสมคร” ทวทกหน

“กลมเปนฐาน-เปนพลง” พพฒนดล

สรางพลงชมชน พฒนา

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 30

2525-2534 *ระยะ 3 ชวงแผนชาตฯ หาและหก

สยางศกส าคญงานกาวหนา

“พฒนาชนบท” ก าหนดมา

นโยบายรฐพาลงแดนไกล

9 แผนงาน พช.สทองท

เดก, สตร, เยาวชน, เสรมรายได

พฒนา “คน” เนนพฒนา “ใจ”

รวมแกไข-รวมคด กจด ารง

2535-2543 *ยคแบงสวนราชการ กรม พช.

ภารกจเกดกอขอมลฯ บง

“เพอพฒนาชนบท” ก าหนดลง

คปต. เสรมสงวางแผนงาน

กชช.-กนภ., กสช.-คพต.

“จปฐ.” เปนพนฐาน

กข.คจ. ชวยไทยใหสราญ

เพอชาวบานมทนเสรมเพมทางไกล

2545-2555 *ยคปฏรประบบราชการ

ปฏรปการงานขนาดใหญ พช.ยงยนยงคงคไทย

ประสานงานประสานใจชยประชา

*กทบ.เงนลานคบานทง

จดหมายมงอาชพหนนสรางคณคา

นตผ.โอทอป ประกอบพา

มเงนตราอาชพเสรมเพมหนทาง

*พฒนาชมชนคนนองพ

วนเดอนปเปลยนไปใชเหนหาง

สถานการณเปลยน-คนเปลยนวงเวยนวาง

“คนท าทาง” รนแรกกลามลาไกล

“ราษฎรพงตนเองได” เปาหมายสด

หลกมนษยครองคนครองตนได

ตามวถประชาธปไตย

ถงอ าลากอาลยในปวงชน...

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 31

นายประภาศ บญยนด อธบดกรมการพฒนาชมชน พรอมผบรหารกรมฯ และขาราชการกรมการพฒนาชมชน นาคณะสอมวลชนและ “คณพอเพยงอาสาพฒนาชมชน ” พ.ท.วนชนะ สวสด (ผพนเบรด) และนางสาวมนทพนท คงนน (นองนน) เยยมชม กจกรรมหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ พรอมรวมเสวนา “ความสาเรจของหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบบานรองปลายนา จ.เชยงราย และศนยเรยนรชมชนในเขตพนทอาเภอแมลาว จงหวดเชยงราย ” โดยม..นายประสงค นวบตร พฒนาการจงหวดเชยงราย และเจาหนาทพฒนาชมชน ใหการตอนรบ

นางกอบแกว จนทรด รองอธบดกรมการพฒนาชมชน พาสอมวลชนเยยมชมกจกรรมการขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ณ อ.แมสลอง จ.เชยงราย โดยม..พฒนาการจงหวดเชยงราย และเจาหนาท พฒนาชมชน ใหการตอนรบ

ภาพกจกรรม

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 32

นางสรว วงศใฝ พฒนาการจงหวดพษณโลก มอบหมายให นางจรยา สมวนด นกวชาการพฒนาชมชนชานาญการ นาประชาชนในโครงการปดทองหลงพระสบสานแนวพระราชดารฯ นาผลผลต"พชผกปลอดสารพษ ชวตปลอดภย" มาจาหนายบรเวณศาลากลางจงหวด

นายพสนต ประทานชวโน รองอธบดกรมการพฒนาชมชน พรอมดวย นายเสง สงโตทอง ผอานวยการสานกพฒนาทนและองคกรการเงนทนชมชน ตดตาม การดาเนนงานของหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบบานชะวก อาเภอเมอง จงหวดระยอง

นายนสต จนทรสมวงษ รองอธบดกรม การพฒนาชมชน เปนผแทนประเทศไทยเขารวมการประชมระดบเจาหนาทอาวโสและการประชมระดบรฐมนตร วาดวยการลดความยากจนฯ ณ กรงกาฐมาณฑ ประเทศเนปาล

ภาพกจกรรม

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 33

2555 – 2559 เสนทางส ชมชนเขมแขง เศรษฐกจฐานรากมนคง

สวสดปใหม พ.ศ. 2555 เรมยางกาวส 50 ป กรมการพฒนาชมชน เปนจดเรมตนของแผนยทธศาสตรกรม การพฒนาชมชน พ.ศ. 2555 - 2559 ทผานมา พวกเราไดบมเพาะนกพฒนา เพอสรางชมชนเขมแขง ครอบครวอบอนประชาชนมคณภาพชวตดมความสข แมวาจะบรรลตามตวชวดและคาเปาหมายอยางด แตภารกจสรางชมชนเขมแขงกยง ไมเสรจสน กลบมททาวาจะมความซบซอนมากขน ตนทนสงขน ดวยประสบการณและเวลาทผานมาตลอด 50 ป ยอมเปนบทเรยนททรงคณคา เปนเครองมอ เปนวธการทจะผลกดนภารกจไปสจดหมายของการพฒนาชมชนได ชมชนเขมแขงอยางยงยน เปนเปาหมายสดทายทกรมการพฒนาชมชน มงหวงเพอกาวไปสเสนชยของ การพฒนา แมจะเปนการเดนทางทยากขน นานขน ทมเทมากขน แตดวยความมงมน ความเพยร ทรพยากรบคคล ทมคา และเครองมอ ทเพยบพรอมตอการนายทธศาสตรไปสการปฏบตดวยวธการและเสนทางสายใหม ความทาทาย ทจะไปถงเสนชยรวมกน จงไมใชเรองทยากเกนไป หากเราพรอมทจะรวมพลงสรางมนใหเกดขน ในยทธศาสตรกรมการพฒนาชมชน พ.ศ. 2555 - 2559 จงมวสยทศนวา “ ชมชนเขมแขง เศรษฐกจฐานรากมนคง ” เปนเปาหมายของการตอสกบความออนแอของชมชน ปญหาความยากจนของประเทศ การยกระดบคณภาพชวตประชาชนใหดขน การพฒนากลไก เครองมอของชมชนใหพรอมรบการเปลยนแปลงทจะเกดในอนาคต การพฒนาคณภาพและมาตรฐานผลตภณฑชมชนดวยภมปญญา การสรางทนชมชนใหมนคงและมธรรมาภบาล ควบคกบการสรางองคกรใหมสมรรถนะสง และสงเสรมการเกอกลชมชน จงไดนาภารกจ ตามกฎกระทรวง และนโยบายของรฐบาล มากลนเกลาใหเปนพนธกจ 4 ประการ ไดแก 1. สงเสรม สนบสนน และพฒนาการบรหารจดการชมชน 2. พฒนาระบบและกลไกสงเสรมการมสวนรวมและการเรยนรของชมชน 3. สงเสรมการพฒนาระบบกลไกและกจกรรมทางเศรษฐกจของชมชนตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 4. พฒนาสมรรถนะองคกรในการทางานเชงบรณาการ ตามกระบวนการจดทาแผนยทธศาสตร ตองวเคราะหศกยภาพกรมการพฒนาชมชน ( SWOT) พบวามนาหนกของจดออนมากกวาจดแขง และมโอกาสสรางชมชนเขมแขงมากกวาอปสรรค มตาแหนงทางยทธศาสตร “ ปรบปรงองคกร” ปจจบนแผนยทธศาสตรกรมการพฒนาชมชน พ.ศ. 2555 - 2559 มยทธศาสตร กลยทธ แผนงาน และโครงการสาคญ ดงน 1. สรางสรรคชมชนอยเยนเปนสข มงใหประชาชนมคณภาพชวตดมความสข ภายใต กลยทธแกไขปญหา ความยากจนแบบบรณาการ เพอใหครวเรอนยากจนพงพาตนเองและชมชนไดอยางยงยน กบ กลยทธเสรมสรางความสขมวลรวมชมชนโดยพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยง เพอใหความสขมวลรวมของชมชน ( Gross Village Happiness) เพมขน 2. เสรมสรางขดความสามารถการบรหารงานชมชน มงใหชมชนมขดความสามารถในการบรหารจดการแบบบรณาการ ภายใต ๔ กลยทธสาคญ คอ กลยทธบรหารจดการขอมลเพอการพฒนาชนบทไทย เพอใหขอมลพนฐานและ

ดร.สรฤทธ จนสข

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 34

สารสนเทศชมชนไดรบการยอมรบและใชประโยชน กลยทธเพมขดความสามารถผน า องคกร เครอขาย เพอใหผนา องคกร เครอขายมขดความสามารถในการบรหารจดการชมชน กลยทธขบเคลอนและบรณาการแผนชมชนสการปฏบต เพอใหแผนชมชนมคณภาพและนาไปใชประโยชน และกลยทธสงเสรมการบรหารจดการความรของชมชน เพอใหชมชนมการจดการความรเพอพฒนาอาชพและคณภาพชวต 3. สงเสรมเศรษฐกจสรางสรรค มงใหภมปญญาทองถนยกระดบไปสเศรษฐกจสรางสรรค มกลยทธสาคญ คอ ลยทธพฒนาผผลต ผประกอบการ และการตลาด เพอใหผผลต/ผประกอบการมรายไดจากการจาหนายผลตภณฑเพมขน กลยทธสงเสรมการสบสานภมปญญาทองถนเผยแพรสเวทโลก เพอใหชมชนมการอนรกษสบสานและเผยแพรภมปญญาทองถน และกลยทธพฒนาผลตภณฑชมชนดวยองคความรและนวตกรรม เพอใหผลตภณฑชมชนมคณภาพไดมาตรฐาน 4. เสรมสรางธรรมาภบาลและความมนคงของทนชมชน มงใหชมชนมธรรมาภบาลและความมนคง ภายใต กลยทธสงเสรมธรรมาภบาลของกองทนชมชน เพอใหชมนมแหลงทนในการประกอบอาชพ แกไขปญหาความยากจน และจดสวสดการชมชน กบกลยทธพฒนาทนชมชนใหมนคงสเศรษฐกจสรางสรรค เพอใหชมชนสามารถใชทนชมชน เพอสรางมลคาเพม 5. เสรมสรางองคกรใหมขดสมรรถนะสง มงใหองคกรมสมรรถนะสงเกดประโยชนสขตอประชาชน มกลยทธสาคญ คอ กลยทธพฒนาองคกรทเออตอการเปลยนแปลง : องคกรแหงการพฒนาเครอขายการพฒนาชมชน เพอใหองคกรเปนเลศดานการบรหารองคการ กลยทธบรหารทรพยากรบคคลเชงยทธศาสตรเพอเพมขดสมรรถนะองคกร เพอใหบคลากรเกง ด มความสข และผกพนกบองคกร กลยทธพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการบรหารยทธศาสตร เพอใหมระบบเทคโนโลยสารสนเทศสาหรบบรหารยทธศาสตรอยาง มประสทธภาพ และกลยทธเสรมสรางภาพลกษณขององคกร เพอใหองคกรมภาพลกษณทชดเจนและไดรบการยอมรบ ปจจบนถงเวลาแลวททกคนตองทาความเขาใจ เรยนรแผนยทธศาสตรกรมการพฒนาชมชน พ.ศ. 2555 - 2559 และใชมนเปนเครองมอถางทางสรางสรรคผลงานของกรมการพฒนาชมชนไปสเปาหมาย “ชมชนเขมแขง เศรษฐกจฐานรากมนคง” บนความรวมมอและความเกอกลกนของพวกเราทกคน

-

:

GVH

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 35

สวสดคะ…ในป พ.ศ.2558 หรอ 3 ปขางหนา ประเทศไทยจะกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน เพราะฉะนนเรามารจกกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนกนกอนคะ

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน AEC: ASEAN Economic Community กฤตชญาภค อนเสร* ความเปนมาของอาเซยน อาเซยน หรอสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต ( Association of Southeast Asia Nations หรอ ASEAN) เปนองคกรทกอตงขนตามปฏญญากรงเทพ ( The Bangkok Declaration) เมอวนท 8 สงหาคม 2510 โดยมสมาชกผกอตง 5 ประเทศ ไดแก อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย ในเวลาตอมา ไดมประเทศสมาชกเพมเตม ไดแก บรไนดารสซาลาม (เปนสมาชกเมอ 7 มกราคม 2527) และประเทศสมาชกอาเซยนใหม 4 ประเทศ คอ กมพชา (วนท 30 เมษายน 2542), ลาว, พมา (วนท 23กรกฎาคม 2540) และเวยดนาม (วนท 28 กรกฎาคม 2538) หรอเรยกสน ๆ วา กลม CLMV (Cambodia, Laos, Myanmar, Vietnam) ทาใหอาเซยนมสมาชก ครบ 10 ประเทศในเอเซยตะวนออกเฉยงใต วตถประสงคการจดตง อาเซยน กอตงขนเพอสงเสรมความรวมมอทางดานการเมอง เศรษฐกจและสงคม สงเสรมสนตภาพและความมนคงในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต อนนามาซงเสถยรภาพทาง การเมอง และความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม และเมอการคาระหวางประเทศในโลกมแนวโนมกดกนการคารนแรงขน ทาใหอาเซยนไดหนมามงเนนกระชบและขยายความรวมมอดานเศรษฐกจการคาระหวางกนมากขน

สญลกษณของอาเซยน คอ รปรวงขาวสเหลองบนพนสแดงลอมรอบดวยวงกลมสขาวและสนาเงน รวงขาว 10 ตน หมายถง ประเทศสมาชก 10 ประเทศ สเหลอง หมายถง ความเจรญรงเรอง สแดง หมายถงความกลาหาญ และการมพลวต สขาวหมายถงความบรสทธ และสนาเงน หมายถง สนตภาพและความมนคง อยางไรกตาม อาเซยนกยงคงไวซงวตถประสงคหลก 3 ประการ ดงน 1. ส งเสรมการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมในภมภาค

------------------------- * นกวเคราะหนโยบายและแผนชานาญการ สานกพฒนาและสงเสรมการบรหารราชการจงหวด สานกงานปลดกระทรวง มหาดไทย

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 36

2. รกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจและความมนคงในภมภาค 3. ใชเปนเวทแกไขปญหาความขดแยงภายในภมภาค อาเซยนครบรอบ 40 ป ของการจดตงในวนท 8 สงหาคม 2550 โดยมคาขวญทตงขนจากเวทการประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยน เมอเดอนกรกฎาคม 2549 และใชกนทวอาเซยนวา “ One ASEAN at the heart of dynamic Asia” ซงแสดงใหเหนถงความเปนหนงเดยวของอาเซยน ทามกลางกระแส การเปลยนแปลงและความทาทายใหมๆ ในภมภาค

นโยบายการด าเนนงานของอาเซยน จะเปนผลจากการประชมหารอในระดบหวหนารฐบาล ระดบรฐมนตร และเจาหนาทอาวโสอาเซยน การประชมสดยอด (ASEAN Summit) หรอการประชมของผนาประเทศสมาชกอาเซยนเปนการประชมระดบสงสด เพอกาหนดแนวนโยบายในภาพรวมและเปนโอกาสทประเทศสมาชก จะไดรวมกนประกาศเปาหมายและแผนงานของอาเซยน ในระยะยาว โดยจดทาเอกสารในรปแบบตางๆ อาท แผนงานปฏบตการ( Action Plan) แถลงการณรวม (Joint Declaration) ปฏญญา ( Declaration)

ความตกลง ( Agreement) หรออนสญญา ( Convention) สวนการประชม ระดบรฐมนตรและเจาหนาทอาวโส จะเปนการประชมเพอพจารณาทงนโยบายในภาพรวมและนโยบายเฉพาะดาน ดานการเมองและความมนคง อาเซยนไดจดทาปฏญญากาหนดใหภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนเขตแหงสนตภาพ เสรภาพ และความเปนกลาง ( Zone of peace, Freedom and Neutrality-ZOPFAN) ในป 2514 การจดทาสนธสญญาไมตร และความรวมมอในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ( Treaty of Amity and Cooperation-TAC) ในป 2519 สนธสญญาเขตปลอดอาวธนวเคลยรในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Treaty on the Southeast Asia Nuclear Weapon-Free Zone-SEANWFZ) ในป 2538 และการรเรม การประชมอาเซยนวาดวยความรวมมอดานการเมอง และความมนคงในภมภาคเอเชย-แปซฟค (ASEAN Regional Forum-ARF) ดานเศรษฐกจ อาเซยนไดลงนามจดตง เขตการคาเสรอาเซยน ( ASEAN Free Trade Area-AFTA) ในป 2535 เพอลดภาษศลกากรระหวางกน เพอชวยสงเสรมการคาภายในอาเซยนใหมปรมาณเพมขน ลดตนทนการผลตสนคา และดงดดการลงทนจากตางประเทศ และไดขยายความรวมมอดานเศรษฐกจเพมเตม เพอให การรวมตวทางเศรษฐกจสมบรณแบบ และมทศทางชดเจนโดยจดตง เขตลงทนอาเซยน ( ASEAN Investment Area-AIA) ดานสงคมและวฒนธรรม อาเซยนมความรวมมอเฉพาะดาน ( Functional Cooperation) ภายใตสงคมและวฒนธรรมทครอบคลมในหลายดาน เพอใหประชาชนมสภาพความเปนอยทดและมการพฒนา ในทกดาน เพอยกระดบคณภาพชวตทด

พบกนฉบบหนาคะ...

วารสารพฒนาชมชนอเลกทรอนกส 37