11/6/2012

1

INFORMACIJSKI SISTEMI-Informacioni sistem kao sastavni

dio organizacije-

Predavač

mr.sci. Muhdin Mujačić, dipl. ing. el.

VISOKA ŠKOLA RAČUNARSTVA I POSLOVNIH KOMUNIKACIJA eMPIRICABrčko, Brčko distrikt BiH

Studijski program: Inženjerska informatika / Poslovna informatikaAkademska godina: 2012./2013.

Uvod

• Informacione tehnologije (IT) ne spadaju više u resurse organizacije, već postaju dio poslovnog okruženje!? Da / Ne

• Informacioni sistemi (IS) formiraju jedan integralni dio moderne organizacije i poslovanja!? Da / Ne

11/6/2012

2

Šta je organizacija bez informacionog sistema?

Sa apekta poslovnih procesa, informacioni sistem u organizaciji se posmatra :

• Da li efikasno prati poslovne procese i da li potpomaže te procese?

• Da li se može brzo prilagoditi novonastalim uslovima uz prihvatljive

troškove, i uopšte, da li se informacije koriste za strateško, taktičko i

svakodnevno odlučivanje u poslovanju?

• Da li su informacije koje obezbijeđuje informacioni sistem dovoljne,

odgovarajuće, tačne i da li su pravovremene?

U današnjim uslovima informacioni sistem se ne smatra samo kao sredstvo koje služi kao ispomoć poslovanju već

integralnim dijelom samog poslovnog sistema.

Šta je organizacija bez informacionog sistema?

U cilju ispunjenja poslovnih očekivanja, organizacija po pravilu

formuliše sljedeće zahtijeve prema informacionom sistemu:

• da doprinosi povećanju stepena efikasnosti funkcionisanja

organizacije,

• da se neprestano prilagođava dinamičnim uslovima tržišta, kao i

brzim promijenama u samoj organizaciji

• da obezbedi prihvatanje raznorodnih i nekompatibilnih informacija

(podataka) koje stižu na najrazličitiji način, posredstvom povezanih

hardverskih i softverskih resursa različitih generacija kao što su:

LAN, Intranet, WAN, Internet, WAP itd.

• da smanjuje troškove poslovanja i razvoja.

11/6/2012

3

Uloga IS-a u organizaciji

• Podrška poslovnim aktivnostima

• Podrška donošenju poslovnih odluka

• Pridobijanje novih vrijednosti

• Unapređenje kvalitete

• Zadovoljstvo klijenata i poslenika

Primjene IS u organizacijama

11/6/2012

4

Organizacija informacijskog sistema unutar organizacije

Organizacijska poslovnog IS-a može se prikazati različitim modelima, u obliku:

• centralizirane organizacijske shema, kod koje je upravljanje poslovnim sistemom koncentrirano na jednom mjestu,

• decentralizirane organizacijske sheme, kod koje poslovni subjekt posluje na više lokacija na kojima obavlja sve poslove (kao da se na svakoj lokaciji nalazi posebno preduzeće),

• distribuirane organizacijske sheme, kod koje poslovni subjekt posluje na više lokacija na kojima obavlja sve ili samo neke poslove.

Centralizirana organizacija informacijskog sistema

• Centralizirano organizirani model informacijskog sistema prvi je primijenjeni model organizacije informacijskog sistema u poslovnom sistemu Osnovna karakteristika je koncentracija svih procesnih informatičkih resursa na jednoj lokaciji, koncentracija softvera (podataka i programa na središnjem računaru), te koncentracija informatičkog osoblja.

11/6/2012

5

Primjer

Decentralizirana organizacija informacijskog sistema

11/6/2012

6

Distribuirana organizacija informacijskog sistema

• kombinacija centralizirane i decentralizirane organizacije

• osnovne karakteristike su: distribucija hardvera odnosno smještaj više samostalnih računara na različitim lokacijama povezanih u mrežu

• distribucija podataka odnosno smještaj podataka na više računara u mreži u svakom trenutku dostupnih iz svake tačke u mreži,

• razvoj i instalacija softvera na više mjesta koji se koordinira s jednog mjesta i zadovoljavanje elemenata jedinstvenosti informacijskog sistema

Primjer: Distribuirana organizacija informacijskog sistema

11/6/2012

7

Arhitektura distribuirane organizacije infomacijskog sistema

Ustroj odnosno arhitektura distribuiranih sistema može biti:

• Zvjezdasta

• Hibridna

• Puna mrežna arhitektura

Zvjezdasta arhitektura

11/6/2012

8

Hibridna arhitektura

Puna mrežna arhitektura

11/6/2012

9

Klijentsko serverska arhitektura informacijskog sistema

• Klijentsko serverska arhitektura je jedan od oblika distribuirane organizacije informacijskog sistema,

Za primjenu ove arhitekture trebalo je ostvariti određene preduslove:

• razvijeni su vrlo sofisticirani programi za pružanje usluga klijentima, koji rade nad dobro ustrojenim i pristupačnim skladištem podataka,

• razvijene su mrežne komponente informacijskog sistema,

• uvedeno je decentralizirano upravljanje informacijskim sistemom

• formiran je kvalitetni informacijski centar koji treba neprekidno biti na usluzi klijentima

Klijentsko serverska arhitektura informacijskog sistema

Primjena klijent – server arhitekture1. server datoteka (engl. File Server)

2. server baza podataka (engl. Data Base Server)

3. server transakcija (engl. Transaction Server)

4. server skupina (engl. Groupware Server)

5. server objektnih aplikacija (engl. Object Application Server)

6. server Web aplikacija (engl. Web Application Server)

Prva globalna implementacija klijentsko serverske arhitekture

je Internet sa svojim World Wide Web servisom (www), poznata pod

nazivom server Web aplikacija.

11/6/2012

10

Informacijski (Data) centar

• Informacijski centar nastaje zbog razdvajanja operativnih od razvojnih aktivnosti pri razvoju i korištenju informacijskih sistema i može se formirati kao posebna organizacijska jedinica unutar distribuiranog informacijskog sistema

Osnovne karakteristike Data centra

• Osnovne prednosti Data centra su:

• Bezbijednost servera

• Velike brzina prenosa podataka

• Statičke i javne IP adrese sa mogućnostima formiranja i većeg

adresnog opsega po potrebi

• Serveri sa neprekidnim napajanje – UPS koji poseduje prenaponsku

zaštitu

• Obezbjeđenje agregata za napajanje električnom energijom

• Video nadzor kompletnog Data centra

• Garantovana bezbijeednost - ulaz u serversku sobu dozvoljen je

samo na osnovu ovlašćenja i uz prisustvo ovlašćenog lica Data

centra.

11/6/2012

11

Osnovne karakteristike Data centra

• Protivpožarna zaštita

• Tehnička podrška 24 sata, svakoga dana i tokom cijele kalendarske

godine

• Garantovana dostupnost vašem serveru 99,98% vremena

• Ušteda potrošnje energije

• Virtualizacija

Cloud arhitektura

11/6/2012

12

Cloud arhitektura

• cloud computing je koncept podjele programskog okruženja koji koristi Internet kao platformu te omogućuje da aplikacije i dokumenti poslani iz bilo kojeg dijela svijeta budu pohranjeni i čuvaju se na za to predviđenim serverima.

• „Oblak“ odvaja aplikacijske i informacijske resurse od infrastrukture koja leži u pozadini. Oblak odvaja i mehanizme kojima se ti resursi dostavljaju.

Šta je sve Cloud computing ?• SaaS (eng. Software as a Service) - Oblik cloud computinga koji

preko preglednika dostavlja jednu aplikaciju mnoštvu korisnika. Korištenjem ovog modela korisnici ne moraju investirati u nove servere i licencirane programe. Troškovi davatelja usluga su pri tome manji u odnosu na tradicionalnu uslugu čuvanja podataka na serveru.

• Uslužno računarstvo (eng. Utility computing) - Uslužno računarstvo je relativno nova forma na tržištu informacijskih tehnologija. Koriste je Amazon, Sun, IBM i drugi koji nude uslugu pohrane virtualnih servera kojima se pristupa na zahtjev korisnika. Pružatelj usluga osigurava računarske resurse i infrastrukturu korisniku prema potrebi.

• Web usluge u oblaku (eng. Web services in the cloud) - Web usluge su usko povezane sa SaaS modelom. Organizacije koje pružaju web usluge nude sučelja (eng. application programming interface) koja razvojnim inženjerima omogućuju iskorištavanje funkcionalnosti preko Interneta.

11/6/2012

13

Šta je sve Cloud computing ?• PaaS (eng. Platform as a service) – PaaS je još jedna inačica SaaS modela. Ovaj model

cloud computinga kao uslugu pruža razvojnu okolinu. Korisnik gradi vlastite aplikacije koje se pokreću na infrastrukturi davatelja usluge, te putem preglednika dostavljaju korisniku. Detaljniji opis nalazi se u poglavlju o modelima pružanja usluga.

• MSP (eng. managed service providers) – MSP je jedan od najstarijih oblika cloud computinga. Upravljana usluga je aplikacija namijenjena IT službi, a ne krajnjem korisniku. Primjer je usluga skeniranja zloćudnih programa koji se šire porukama elektroničke pošte ili usluge upravljanja aplikacijama.

• Usluge komercijalnih platformi (eng. Service commerce platforms) - Ove su platforme hibrid SaaS i MSP modela. Usluga komercijalnih platformi nudi čvorište (eng. hub) s kojim korisnici komuniciraju. Najčešće se upotrebljava u web trgovinama, poput skupih upravljačkih sustava koji korisnicima dozvoljavaju naručivanje mobilnih usluga zajedničkih platformi.

• Integracija Interneta (eng. Internet integration) - Način međusobnog povezivanja zasnovan na oblaku bi se možda trebao nazivati sky computing s mnoštvom izoliranih oblaka na koje se korisnici individualno moraju spajati. S druge strane kako sve više organizacija primjenjuje virtualizaciju i SOA arhitekturu (eng. service-oriented architecture), povećava se potreba za dobro povezanim uslugama koje se nalaze na internetu.

Cloud standardi• Američka vladina organizacija koja se bavi standardima i tehnologijom -

NIST (eng. National Institute of Standards and Technology) se među inim djelatnostima bavi i cloud computingom. Točnije, NIST se bavi valjanim definiranjem cloud computinga i podjelom na karakteristične modele. Cloud model promovira dostupnost i sastoji se od pet ključnih karakteristika, tri modela pružanja usluga te četiri modela implementacije

11/6/2012

14

Primjer

• Google Cloud servisi