vitocal

Hydraulisch installatieschema

5818472B/fl

Installatievoorbeelden VIESMANN 69

Vitocal 350-A (vervolg)

6

Benodigde toestellen

Pos. Omschrijving Bestelnr.1 Warmtepomp Vitocal 350-A, type AWI of AWO zie Viessmann-prijslijst2 Warmtepompregeling CD 70 Meegeleverd met pos. 13 Buitentemperatuursensor Meegeleverd met pos. 24 Secundaire pomp 7338 850 of 7338 8517 Driewegomschakelklep stoken/warm water 7165 4828 Kleinverdeler met beveiligingsgroep 7143 7799 Expansievat zie prijslijst VitosetoP Potentiaalvrij contact voor groepsalarmmelding (akoestische of optische meldtoestel-

len)door de installateur te voorzien

Ketelvul- en aftapkraan zie prijslijst VitosetqZ Aansluiting contact energiebedrijf, potentiaalvrij contact (230 V, 0,05 A), bij aansluiting

de brug verwijderendoor de installateur te voorzien

qU Externe aansturing van de warmtepomp, potentiaalvrij contact (230 V, 0,05 A) door de installateur te voorzienDirect verwarmingscircuit A1

wP Direct verwarmingscircuit zie prijslijst VitosetwQ Overstortklep door de installateur te voorzienwW CV-circuitpomp van het direct CV-circuit door de installateur te voorzienwE Afstandsbediening met kamertemperatuursensor van het directe verwarmingscircuit

(leidingslengte max. 30 m bij 0,5 mm2 Cu)9532 653

Verwarmingscircuit met mengklep M2eP Verwarmingscircuit met mengklep (vloerverwarmingscircuit) zie prijslijst VitoseteQ Overstortklep door de installateur te voorzieneW Thermostaat als maximumtemperatuurbegrenzing voor vloerverwarming met verwar-

mingscircuit eE in serie schakelen als dompeltemperatuurregelaarof

7151 728

als klemtemperatuurregelaar 7151 729eE Verwarmingspomp mengklepcircuit door de installateur te voorzieneR Klemsensor voor aanvoertemperatuursensor van het verwarmingscircuit met meng-

klep eP9535 163

eT Mengklepmotor 7450 657eZ Afstandsbediening met kamertemperatuursensor van het verwarmingscircuit met

mengklep (leidingslengte max. 30 m bij 0,5 mm2 Cu)9532 653

WarmwaterbufferqP Warmwaterbuffer zie Viessmann-prijslijstqQ Boilertemperatuursensor verwarmingswaterbuffer (boven) 7159 671qW Boilertemperatuursensor verwarmingswaterbuffer (onder) 7159 671

Elektrische verwarmingqR Hulprelais voor aansturing van de eerste verwarmingswater-doorstroomelement (3 of

6 kW) of de eerste trap van een tweetraps verwarmingswater-doorstroomelement7814 681

qT Hulprelais voor aansturing van de tweede verwarmingswater-doorstroomelement (3 of6 kW) of de tweede trap van een tweetraps verwarmingswater-doorstroomelement

7814 681

6 1e verwarmingswater-doorstroomelement, 3 of 6 kW 7174 787 of 7174 7865 2e verwarmingswater-doorstroomelement, 3 of 6 kW 7174787 of 7174 786

Directe tapwateropwarmingzP Warmwaterboiler Vitocell 100-V, type CVW, 390 liter inhoud Z002 885rT Boilertemperatuursensor bovenaan 7159 671 Terugslagklep (veerbelast) door de installateur te voorzienzQ Elektrisch verwarmingselement zie Viessmann-prijslijstqI Hulprelais 7814 681rU Tapwateromlooppomp ZP door de installateur te voorzien

Tapwaterverwarming in het boilerlaadsysteemuP Vitocell 100-L, 500 liter inhoud Z002 074rT Boilertemperatuursensor bovenaan 7159 671rR Tweewegmotorkogelklep (stroomloos gesloten) 7180 573rE Debietbegrenzer (Taco-Setter) door de installateur te voorzienrW Plaatwarmtewisselaar Vitotrans 100 3003 493 Terugslagklep (veerbelast) door de installateur te voorzienrQ Circulatiepomp voor de boileropwarming 7820 403 of 7820 404zQ Elektrisch verwarmingselement zie Viessmann-prijslijstqI Hulprelais 7814 681rZ Boilertemperatuursensor onderaan 7159 671rU Tapwateromlooppomp ZP door de installateur te voorzien

Zonnesysteemondersteunde tapwateropwarming met boilerlaadsyssteemrP Warmwaterboiler Vitocell 100-V, type CVA, 500 liter inhoud

enZ002 885

Inschroefelement voor Vitocell 100-V, type CVA, voor opname van de boilertempera-tuursensor

7175 214

5818472B/fl

70 VIESMANN Installatievoorbeelden


6

Pos. Omschrijving Bestelnr.rT Boilertemperatuursensor bovenaan 7159 671rR Tweewegmotorkogelklep (stroomloos gesloten) 7180 573rE Debietbegrenzer (Taco-Setter) door de installateur te voorzienrW Plaatwarmtewisselaar Vitotrans 100 3003 493 Terugslagklep (veerbelast) door de installateur te voorzienrQ Circulatiepomp voor de boileropwarming 7820 403 of 7820 404rZ Boilertemperatuursensor Meegeleverd met pos. 55rU Tapwateromlooppomp ZP door de installateur te voorzienrI Thermostatische, automatische mengklep 7265 058rO Veiligheidstemperatuurbegrenzer Z001 889tP Zonnecollector zie Viessmann-prijslijsttQ Collectortemperatuursensor Meegeleverd met pos. 55tW Solar-Divicon zie Viessmann-prijslijsttE Zonnewarmtepomp Meegeleverd met pos. 52tR Aansluituitbreiding 7170 927tT Vitosolic 100 7246 594

5818472B/fl



6

Elektrisch installatieschema

B LaagspanningsaansluitingenC Netspanningsaansluitingen

E Netaansluiting voor de regeling

5818472B/fl



6

F Netaansluiting van de warmtepompschakelkastG Thermostaat als maximumtemperatuurbegrenzing voor vloer-

verwarming met verwarmingscircuit eE in serie schakelen

Bedradingsschema voor tapwateropwarming

Aansluitschema Vitosolic 100

5818472B/fl



6

6.4 En direct verwarmingscircuit, n verwarmingscircuit met mengklep, tapwater-opwarming, verwarmingswaterbuffer en externe warmtegenerator (bivalent-paral-lelle werking)

AanwijzingVoor realisatie van deze installatie-uitvoering moet in de regeling Installatieschema 6 worden geselecteerd.Bij buitenopstelling moet op het diepste punt van de hydraulische verbindingsleidingen tussen warmtepomp en verwarmingsinstallatieeen mogelijkheid voor aftap worden voorzien.

ToepassingsbereikEngezinswoning, meergezinswoning of industrieel gebouw metmaximaal twee verschillende soorten verbruikers. Verschillendedimensionering van beide verwarmingscircuits (bijv. vloerverwar-ming 35/28 C en radiatorenverwarmingscircuit 65/45 C). Warm-waterboiler volgens de geldende normen en behoeften.

VereistenWarmtepompen hebben een minimumdebiet aan verwarmings-water nodig. De in de planningsaanwijzing aangegeven waardenabsoluut aanhouden.Exact berekende radiatorverwarmingsinstallaties wijzen in deregel op kleine waterhoeveelheden in het systeem. Om te voorko-men dat de warmtepomp te vaak wordt in- en uitgeschakeld, moetbij dergelijke installaties een verwarmingswaterbuffer met over-eenkomstig formaat worden gebruikt.Warmtepompen kunnen afhankelijk van het stroomtarief bij tijdenvan piekafname door het energiebedrijf worden uitgeschakeld.Om deze reden moet bij een snel afkoelend verwarmingssysteem(radiatoren) het volume van de verwarmingswaterbuffer zo beme-ten worden dat de opgeslagen warmte-inhoud het afkoelen vanhet gebouw in de uitschakeltijden voorkomt.Bij lucht/water-warmtepompen is de verwarmingswaterbuffer ech-ter voordeliger omdat met hogere warmtebrontemperatuur het ver-mogen stijgt en de warmtebehoefte daalt. Deverwarmingswaterbuffer zorgt ook in deze situatie voor voldoendelange looptijden van de warmtepomp en voorkomt pulswerking.Voor het minimumdebiet van de warmtepomp moet via de verwar-mingswaterbuffer qP door de secundaire pomp worden 4gezorgd. Het gebruik van verschildrukgeregelde CV-pompen wWen eE is mogelijk.

Primaire circuit van de warmtepompAls de aan de bovenste boilertemperatuursensor qQ van de ver-warmingswaterbuffer qP of aan de bovenste boilertemperatuur-sensor rT van de warmwaterboiler gemeten werkelijketemperatuur lager is dan de in de regeling ingestelde gewenstetemperatuur, treden de warmtepomp 1 en de secundairepomp 4 in werking. De drieweg-omschakelklep 7 wordt op buf-ferverwarming resp. tapwateropwarming gezet.

Secundaire circuit van de warmtepompDe warmtepomp 1 voorziet het verwarmingscircuit van warmte.Via de in de warmtepomp 1 ingebouwde regeling 2 wordt deaanvoertemperatuur van het verwarmingswater en daarmee hetverwarmingscircuit geregeld. De secundaire pomp 4 transpor-teert het verwarmingswater via de drieweg-omschakelklep7naar de warmwaterboiler rP/zP/uP of naar de verwarmingswater-buffer qP. Door de CV-pompen wW/eE worden de vereiste water-volumes naar de verwarmingscircuits gepompt. Het debiet in hetverwarmingscircuit wordt met het openen en sluiten van de radia-tor-thermostaatkranen of de kranen van de vloerverwarmingsver-deler en/of door een externe verwarmingscircuitregeling geregeld.Het debiet bij de dimensionering van de CV-pompen wW/eE kanafwijken van het debiet van het warmtepompcircuit (secundairepomp 4).Advies: het totaal van de debieten van de CV-pompen wW/eEmoet kleiner zijn dan het debiet van de secundaire pomp 4.

Om het verschil tussen deze watervolumes op te heffen, is parallelaan het watervolume een verwarmingswaterbuffer qP aange-bracht. De niet door de verwarmingscircuits opgenomen warmtewordt parallel in de verwarmingswaterbuffer qP opgeslagen.Bovendien wordt daarmee een evenwichtige warmtepompwerking(lange looptijden) bereikt.Als bij de onderste boilertemperatuursensor qW van de verwar-mingswaterbuffer qP de in de regeling ingestelde gewenste tem-peratuur is bereikt, wordt de warmtepomp 1 uitgeschakeld. Danworden de verwarmingscircuits door de verwarmingswaterbufferqP van warmte voorzien. Pas als de temperatuur aan de bovensteboiler qQqP onder de gewenste waarde komt, wordt de warmte-pomp 1 weer ingeschakeld.Bij uitschakelingen door het energiebedrijf wordt het verwarmings-circuit door de verwarmingswaterbuffer qP van warmte voorzien.Met een verwarmingswater-doorstroomelement 5/6 (toebe-horen) kan een verhoging van de aanvoertemperatuur boven de65C bereikt en/of (bijv. bij gebruik van radiatoren) de aanvoer-temperatuur in het verwarmingscircuit tot boven de 65C wordenverhoogd. Deze dient voor dekking van piekbelasting, bijv. bijbouwdrogen en estrikopwarming of in mono-energetische installa-ties.

WarmwaterbufferOm een storingsvrije werking van de warmtepomp te garanderenwordt het gebruik van verwarmingswaterbuffers geadviseerd.Warmwaterbuffers dienen voor de hydraulische ontkoppeling vanhet debiet in warmtepompen verwarmingscircuits. Als bijv. hetdebiet in het verwarmingscircuit via thermostaatkleppen wordtverlaagd, blijft het debiet in het warmtepompcircuit constant.Het gebruik van de verwarmingswaterbuffer heeft de volgendevoordelen:& overbrugging van de blokkeringen door het energiebedrijf& constant waterdebiet door de warmtepomp& circulatiepomp van de bestaande verwarmingsinstallatiebehoeft niet te worden vervangen

Omdat het vermogen van de warmtepomp niet altijd identiek ismet de actuele warmtebehoefte wordt door gebruik van een ver-warmingswaterbuffer een evenwichtige werking bereikt (langerelooptijden).Het volume van de verwarmingswaterbuffer moet overeenkomstigworden gedimensioneerd.Wegens het grotere watervolume en eventuele aparte afsluitingvan de warmtegenerator moet voor een bijkomend of een groterexpansievat gezorgd worden. Het beveiligen van de warmtepompgebeurt volgens EN 12828.

OverstortklepNaast de beschreven noodzaak van het gebruik van overstort-kleppen als garantie voor het minimaal circulerend volume kunnencirculatiepompen van een aantal fabrikanten ook een overstort-klep verlangen in verband met de bedrijfszekerheid. De gegevensvan de pompfabrikant moeten gerespecteerd worden.

Kamerverwarming met externe warmtegeneratorKan de warmtepomp de gevraagde aanvoertemperatuur (gemetenaan de aanvoertemperatuursensor qE van de mengklep qW vande externe warmtegenerator) niet behouden, dan gaat er een aan-vraagsignaal naar de externe warmtegenerator iP/iT). Deexterne warmtegenerator start, de mengklep qW van de externewarmtegenerator blijft eerst naar het verwarmingscircuit toe 5

818472B/fl



6

gesloten. Pas als aan de temperatuursensor iW van de externewarmtegenerator de gevraagde aanvoertemperatuur is bereikt,gaat de mengklep qW van de externe warmtegenerator naar hetverwarmingscircuit open. Als de gevraagde aanvoertemperatuuris bereikt, sluit de mengklep qW naar het verwarmingscircuit. Alsbij naar het verwarmingscircuit gesloten mengklep qW de aanvoer-temperatuur (gemeten door qE) voor een bepaalde periode nietmeer daalt onder een instelbare drempelwaarde (d.w.z. er bestaatgeen warmteaanvraag meer of de warmtepomp 1 levert vol-doende warmte), dan wordt de externe warmtegenerator (iP/iT)uitgeschakeld.

Tapwateropwarming met de warmtepompDe tapwateropwarming door de warmtepomp 1 is bij leveringt.o.v. het verwarmingscircuit met voorrang geschakeld en vindt bijvoorkeur tijdens de nacht plaats.De vraag om warmte verloopt via de boilertemperatuursensor rTen de regeling 2 die de drieweg-omschakelklep 7 aanstuurt.De aanvoertemperatuur wordt door de regeling verhoogd tot dewaarde die voor de tapwateropwarming noodzakelijk is.

De naverwarming van het tapwater kan door een extra elektrischeverwarming (bijv. elektrisch verwarmingselement in de warmwa-terboiler) gebeuren. Als de werkelijke waarde op de boilertempe-ratuursensor rT de in de regeling gewenste waarde overschrijdt,schakelt de regeling met behulp van de drieweg-omschakelklep7 de verwarmingswateraanvoer over op het verwarmingscircuit.

Door zonnewarmte ondersteunde tapwateropwarmingAls het temperatuurverschil tussen collectortemperatuursensortQ en boilertemperatuursensor rZ de ingestelde, gewenstewaarde overstijgt, dan wordt de circulatiepomp tE in de Solar-Divicon tW ingeschakeld en de warmwaterboiler rP verwarmd.Als de temperatuur op de boilertemperatuursensor rT in de warm-waterboiler de gewenste waarde ingesteld in de regeling over-stijgt, dan is de warmtepomp voor de boilerverwarminggeblokkeerd.De boilerverwarming door het zonnesysteem gebeurt op de in dezonnesysteemregelingtT ingestelde gewenste waarde.

5818472B/fl



6

Hydraulisch installatieschema

5818472B/fl



6

Benodigde toestellen

Pos. Omschrijving Bestelnr.1 Warmtepomp Vitocal 350-A, type AWI of AWO zie Viessmann-prijslijst2 Warmtepompregeling CD 70 Meegeleverd met pos. 13 Buitentemperatuursensor Meegeleverd met pos. 24 Secundaire pomp 7338 850 of 7338 8517 Driewegomschakelklep stoken/warm water 7165 4828 Kleinverdeler met beveiligingsgroep 7143 779qZ Expansievat zie prijslijst VitosetqU Aansluiting contact energiebedrijf, potentiaalvrij contact (230 V, 0,05 A), bij aansluiting

de brug verwijderendoor de installateur te voorzien

oP Potentiaalvrij contact voor groepsalarmmelding (akoestische of optische meldtoestel-len)

door de installateur te voorzien

oQ Aansturing van de warmtepomp van andere fabrikanten, potentiaalvrij contact (230V,0,05A)

door de installateur te voorzien

Ketelvul- en aftapkraan zie prijslijst VitosetDirect verwarmingscircuit A1

wP Direct verwarmingscircuit (radiatoren- of vloerverwarmingscircuit) zie prijslijst VitosetwQ Overstortklep door de installateur te voorzienwW CV-pomp door de installateur te voorzienwE Afstandsbediening met kamertemperatuursensor van het directe verwarmingscircuit

(leidingslengte max. 30 m bij 0,5 mm2 Cu)9532 653

Verwarmingscircuit met mengklep M2eP Verwarmingscircuit met mengklep (vloerverwarmingscircuit) zie prijslijst VitoseteQ Overstortklep door de installateur te voorzieneW Thermostaat als maximumtemperatuurbegrenzing voor vloerverwarming met verwar-

mingscircuit eE in serie schakelen als dompeltemperatuurregelaarof

7151 728

als klemtemperatuurregelaar 7151 729eE CV-pomp door de installateur te voorzieneR Klemsensor voor aanvoertemperatuursensor van het verwarmingscircuit met meng-

klep eT9535 163

eZ Afstandsbediening met kamertemperatuursensor van het verwarmingscircuit metmengklep (leidingslengte max. 30 m bij 0,5 mm2 Cu)

9532 653

WarmwaterbufferqP Verwarmingswaterbuffer (ongeregeld) zie Viessmann-prijslijstqQ Boilertemperatuursensor verwarmingswaterbuffer (bovenaan) 7159 671

Externe warmtegeneratoriP/iT Externer warmtegenerator (wandtoestel of vloerketel) zie Viessmann-prijslijst9 Veiligheidstemperatuurbegrenzer 70 C voor het schakelen van de externe warmtege-

neratordoor de installateur te voorzien

qZ Expansievat zie prijslijst VitosetiQ Evenwichtsfles (alleen nodig bij wandtoestel) 7148 100iW Temperatuursensor voor het bepalen van de ketelwatertemperatuur van de externe

warmtegeneratoroftemperatuursensor voor het bepalen van de temperatuur in de evenwichtsfles van hetgaswandtoestel

7159 671

qW Mengklep externe warmtegenerator zie Viessmann-prijslijstqE Klemsensor voor het verwarmingscircuit met mengklep Externe Warmtegenerator 9535 163iR Kleinverdeler met beveiligingsgroep zie Viessmann-prijslijstoE Hulprelais voor de aansturing van het externe warmtegenerator 7814 681iE Dompeltemperatuursensor voor evenwichtsfles iQ (alleen nodig bij wandtoestel) 7179 488

Elektrische verwarmingqR Hulprelais voor aansturing van het eerste verwarmingswater-doorstroomelement (3 of

6 kW) of de eerste trap van een tweetraps verwarmingswater-doorstroomelement7814 681

qT Hulprelais voor aansturing van het tweede verwarmingswater-doorstroomelement (3of 6 kW) of de tweede trap van een tweetraps verwarmingswater-doorstroomelement

7814 681

6 1. Verwarmingswater-doorstroomelement, 3 of 6 kW 7174 787 of 7174 7865 2. Verwarmingswater-doorstroomelement, 3 of 6 kW 7174787 of 7174 786

Directe tapwateropwarmingzP Warmwaterboiler Vitocell 100-V, type CVW, 390 liter inhoud Z002 885rT Boilertemperatuursensor bovenaan 7159671 Terugslagklep (veerbelast) door de installateur te voorzienzQ Elektrisch verwarmingselement zie Viessmann-prijslijstqI Hulprelais 7814 681rU Tapwateromlooppomp ZP door de installateur te voorzien

Tapwaterverwarming in het boilerlaadsysteemuP Vitocell 100-L, 500 liter inhoud Z002 074

5818472B/fl



6

Pos. Omschrijving Bestelnr.rT Boilertemperatuursensor bovenaan 7159 671rR Tweewegmotorkogelklep (stroomloos gesloten) 7180 573rE Debietbegrenzer (Taco-Setter) door de installateur te voorzienrW Plaatwarmtewisselaar Vitotrans 100 3003 493 Terugslagklep (veerbelast) door de installateur te voorzienrQ Circulatiepomp voor de boileropwarming 7820 403 of 7820 404zQ Elektrisch verwarmingselement zie Viessmann-prijslijstqI Hulprelais 7814 681rZ Boilertemperatuursensor onderaan 7159 671rU Tapwateromlooppomp ZP door de installateur te voorzien

Zonnesysteemondersteunde tapwateropwarming met boilerlaadsyssteemrP Warmwaterboiler Vitocell 100-V, type CVA, 500 liter inhoud

enZ002 885

Inschroefelement voor Vitocell 100-V, type CVA, voor opname van de boilertempera-tuursensor

7175 214

rT Boilertemperatuursensor bovenaan 7159 671rR Tweewegmotorkogelklep (stroomloos gesloten) 7180 573rE Debietbegrenzer (Taco-Setter) door de installateur te voorzienrW Plaatwarmtewisselaar Vitotrans 100 3003 493 Terugslagklep (veerbelast) door de installateur te voorzienrQ Circulatiepomp voor de boileropwarming 7820 403 of 7820 404rZ Boilertemperatuursensor Meegeleverd met pos. 55rU Tapwateromlooppomp ZP door de installateur te voorzienrI Thermostatische, automatische mengklep 7265 058rO Veiligheidstemperatuurbegrenzer Z001 889tP Zonnecollector zie Viessmann-prijslijsttQ Collectortemperatuursensor Meegeleverd met pos. 55tW Solar-Divicon zie Viessmann-prijslijsttE Zonnewarmtepomp Meegeleverd met pos. 52tR Aansluituitbreiding 7170 927tT Vitosolic 100 7246 594

5818472B/fl



6

Elektrisch installatieschema

B LaagspanningsaansluitingenC NetspanningsaansluitingenD Externe warmtegeneratorE Netaansluiting voor de regeling

F Netaansluiting van de warmtepompschakelkastG Thermostaat als maximumtemperatuurbegrenzing voor vloer-

verwarming met verwarmingscircuit eE in serie schakelen

5818472B/fl



6

Bedradingsschema voor tapwateropwarming

Aansluitschema Vitosolic 100

5818472B/fl



6

Documents

vitocal