Vleresimi Formativ

8/13/2019 Vleresimi Formativ

1/64

VLERSIMI

FORMATIV


2/64

Autor

Dr. Damian Murchan

Dr. Gerry Shiel

Dr. Eda Vula

Bashkautor

Arlinda Gashi Bajgora

Vllaznim Balidemaj

Recensent

Lindita Bllaca

Besa Zeqiri

Milazim Avdylaj

Lektor

Anyla Zajmi

Redaktimi grafik

indesign

Falenderime

Basic Education Program (Programi i Arsimit Themelor) u shpreh alenderime t sinqerta tgjith atyre q kontribuan n realizimin e ktij doracaku. Falenderime t veanta, Divizionitpr Vlersime, Standarde dhe Monitorim, MASHT; shkollave prijse t vlersimit q pasuruandoracakun me shembuj dhe otografi; drejtorve t shkollave prijse pr nj bashkpunim tshklqyeshm si dhe nxnsve t shkollave pr shembujt e oruar.

Shkollat prijse t Vlersimit: Hilmi Rakovica, Prishtin; Dardania, Prishtin; Abdullah Shabani,Mitrovic; Beqir Gashi Malishev; Yll Morina, Gjakov; Asdreni, Pej, Selami Hallaqi, Gjilan;Vllezrit Frashri, Lipjan; Vezir Jashari, Ferizaj; Ismet Rraci, Klin; Abdyl Frashri, Prizren.


3/64

PRMBAJTJA

HYRJE ........................................................................................................................................................................... 7

UDHZIME PR SHFRYTZIMIN E DORACAKUT ......................................................................................... 8

KAPITULLI I PAR:

Pse duhet ta ndryshojm vlersimin? .............................................................................................................. 9

Krahasim n mes t vlersimit tradicional dhe vlersimit t shekullit 21......................................... 13

Ngritja proesionale e msimdhnsve ......................................................................................................... 14

KAPITULLI I DYT:

PRKUFIZIME PR VLERSIMIN DHE LLOJET E VLERSIMIT ................................................................. 15

Vlersimi n klas - llojet ...................................................................................................................................... 16

Roli i msimdhnsve, nxnsve dhe drejtorve n Vlersimin pr Nxnie .................................... 20

Parimet e Vlersimit pr nxnie ........................................................................................................................ 24

KAPITULLI I TRET:

Zbatimi i strategjive pr Vlersimin pr Nxnie ......................................................................................... 25

Karakteristikat e Vlersimit pr nxnie......................................................................................................... 26

Qllimet e t Nxnit.............................................................................................................................................. 28

Kriteret e Suksesit .................................................................................................................................................. 29

Inormata kthyese................................................................................................................................................. 39

Vlersimi i Ndrsjell (njri-tjetri) .................................................................................................................... 44Vetvlersimi .......................................................................................................................................................... 47

Prdorimi i strategjive eektive t parashtrimit t pyetjeve .................................................................. 53

KAPITULLI I KATRT:

Vlersimi si komponent e planifikimit t msimit ................................................................................... 59

Fjalorth i nocioneve t doracakut .................................................................................................................... 63

Literatura e shrytzuar dhe burime tjera ..................................................................................................... 65


4/64

6

VLERSIMI FORMATIV

T nderuar msimdhns

Edukatort (Msimdhnsit), nxnsit dhe prindrit q t gjith kan nj vizion t prbashkt

t nj sistemi arsimor n Kosov, ku nxnsit i zhvillojn njohurit, shkathtsit dhe prirjet engjashme dhe t krahasueshme me ato t nxnsve n vendet tjera. Qllimi i ktij doracakusht q tiu ndihmoj juve si msimdhns pr ta br kt vizion nj realitet pr nxnsit tuaj.

Hulumtimet kan treguar se nj pako mjat e thjesht e strategjive mund ta prmirsojrrnjsisht t nxnit e nxnsve. Kto strategji prshijn: qllimet e prbashkta t ors smsimit me nxnsit; orimin e nj modeli t mir t asaj se si duket suksesi; orimin e inormatavekthyese n orm komentesh prkrahse, e jo n orm notimi; dhe inkurajimin e nxnsve prta vlersuar prparimin e vet dhe pr ta planifikuar vet t nxnit e tyre. Kjo qasje sht e njohursi vlersimi pr nxnie. Arsyeja kryesore prse kjo qasje sht efikase sht sepse u ndihmon

nxnsve dhe msimdhnsve t tyre q t zhvillojn nj kuptim vrtet t mir rreth asaj se kugjenden ata n procesin e t nxnit t tyre, ku duhet t arrijn dhe si t arrijn atje m s miri.

Disa shkolla n Kosov tashm e kan prezantuar vlersimin pr nxnie. Ato dshmojn prparimet konsiderueshme n msimdhnie dhe n t nxn. MASHT-i tani dshiron t sigurohet q tgjitha shkollat t ken qasje n ngritje dhe prkrahje proesionale t cilsis s lart n mnyrq vlersimi pr nxniet ket mundsi t zbatohet n t gjitha klasat kudo.

Ky doracak do tiu ndihmoj pr ti zhvilluar njohurit tuaja dhe t kuptuarit rreth vlersimit prnxniedhe do tiu ndihmoj n zbatimin e vlersimit pr nxnien ort tuaja t msimit. Ai do tju

udhzoj, me shembuj, se si duhet mbledhur inormatat n lidhje me prparimin dhe arritjet enxnsve, se si ti prdorni kto inormata pr ta pasuruar msimdhnien dhe t nxnit, dhe situa raportoni kto inormata t gjith atyre q merren me ushn e arsimit.


5/64

7

VLERSIMI FORMATIV

Hyrje

Trajnimi i msimdhnsve mbshtetet n zbatimin e Standardeve pr Vlersim dhe Kodin e

Etiks pr vlersim, q jan zhvilluar n bashkpunim me MASHT-in n kuadr t ktij projekti.

Doracaku prmban materiale t trajnimit t prgatitura nga konsulentt e projektit, DamianMurchan, Gerard Shiel dhe Eda Vula. N doracak jan prshir edhe materiale tjera q kant bjn me shtje t caktuara t lidhura me Vlersimin pr nxnie, t bazuara n aktivitetete msimdhnsve q ishin pjesmarrs n pilotimin e projektit Prmirsimi i vlersimit trezultateve pr nxnie.

Doracaku sht i dedikuar q t prdoret gjat trajnimeve t msimdhnsve dhe drejtorve tshkollave t Kosovs me qllim q ata t amiljarizohen me strategjit e ndryshme t Vlersimit

pr nxnie (Vlersimit Formativ). Poashtu, doracaku mund t pdoret edhe si pjes prbrsee aktiviteteve t rregullta dhe t prditshme n klas. Ai sht hartuar pr tiu mundsuarmsimdhnsve, stafit udhheqs t shkolls dhe edukatorve n prgjithsi q t punojn sbashku pr shrytzimin e vlersimit n klas, si mjet pr ta ndihmuar t nxnit pr t gjithnxnsit.

Nga ky doracak ju do t:

Dalloni Vlersimin pr Nxnie (VpN) dhe Vlersimin e t Nxnit (ViN); Zotroni njohuri dhe shkathtsi t reja pr procesin e zbatimit t procedurave

t ndryshme t vlersimit;

Zbatoni strategji t shumllojshme t Vlersimit pr nxnie n msimdhnien

e prditshme; dhe

Promovoni VpN n shkolln/klasn tuaj


6/64

8

VLERSIMI FORMATIV

Udhzime pr shfrytzimin e doracakut

Doracaku prmban aspekte teorike t lidhura me Vlersimin pr Nxnie t cilat grshetohenme probleme praktike dhe aktivitete pr msimdhnie. Kjo e bn doracakun t jet lehti prdorshm dhe shum praktik jo vetm pr asilituesit por edhe pr vet pjesmarrsit/

msimdhnsit.

Fillimisht jan dhn disa inormata t prgjithshme pr nevojn e ndryshimeve n sisteminton t arsimit, t cilat domosdoshmrisht jan t lidhura me zhvillimin proesional tmsimdhnsve dhe bashkpunimin e tyre me stafin udhheqs t shkolls.

N Kapitullin e dyt jan dhn prkufizime pr Vlersimin pr Nxnie (Vlersimin Formativ)dhe Vlersimin e t Nxnit (Vlersimin Sumativ) si dhe sht br i qart raporti ndrmjet ktyrekoncepteve. Natyra e ktij trajnimi sht e till q msimdhnsit angazhohen drejtprdrejtn marrjen e njohurive t reja dhe zbatimin praktik t tyre. Kshtu, angazhimi i tyre n mnyrindividuale, n ite dhe n grupe do t jet pjes prbrse e aktiviteteve t planifikuara nkt doracak.

Kapitulli i tret i shqyrton n mnyr t detajuar karakteristikat kryesore t Vlersimit prnxnie (VpN), si dhe rndsi e veant i kushtohet strategjive pr zbatimin e VpNs n klasa.Pjesmarrsit gjat trajnimit do t ken mundsi t prshihen n aktivitete t shumta praktikeq e mundsojn prshirjen e VpN-s si komponent t msimdhnies s tyre t prditshme.

Nj prej sfidave q garanton cilsi t msimdhnies dhe t nxnit sht padyshim planifikimi iors msimore. Integrimi i VpN-s n planet e prditshme t msimdhnsve sht shqyrtuar nKapitullin e katrt.

Pjes shtes e ktij doracaku jan shtojcat, t cilat do t prdoren gjat trajnimit dhe n t cilatjan dhn jo vetm inormacione t rndsishme q ndihmojn msimdhnsit t zhvillojnplanifikime t aktiviteteve (me baz n Vlersimin pr Nxnie), por ato i prshkruajn n mnyrt detajuar hapat q pjesmarrsit duhet ti ndjekin me qllim t prmbushjes s objektivave ttrajnimit.

N doracak jan prdor shnime t ndryshme t cilat kan pr qllim ta mbajnmsimdhnsin t okusuar n disa shtje me interes t veant.

Meq hartimi i ktij doracaku sht bazuar n Standardet e Vlersimit t MASHT-it n shumicne rasteve sht br nj lidhje e atyre standardeve me aktivitetet praktike t paraqitura n t.Pr ta lehtsuar punn e asilituesve pjesmarrsve dhe lexuesve, jan shrytzuar kutizat mengjyra dhe orma t ndryshme t cilat prmbajn inormacione t veanta.

jan shnuarStandardet e Vlersimit

jan shnuarinformacione t rndsishme;

jan shnuarinformacione q rrjedhinnga hulumtimet

N

N

N N fund sht dhn edheliteratura dhe burime tndryshme, t cilat mund t

prdoren nga msimdhnsitpr ti zgjeruar dhe thelluar

edhe m tej njohurit printegrimin e VpN-s n punn

e tyre t prditshme.


7/64

9

VLERSIMI FORMATIV

KAPITULLI I PAR

Pse duhet ta ndryshojmvlersimin n klas?

Ndryshimetn shoqri bjn q edhe msimdhnsit t prballen me detyra t reja n klasate tyre. Ata ballaaqohen me mnyra t ndryshme t msimdhnies dhe detyra t cilat duhettu prshtaten nxnsve dhe mnyrs se si msojn ata, edhe pse nuk jan t sigurt se cilatndryshime tjera i presin n t ardhmen. Gjat dekadave t undit, ndryshimet politike, sociale,ekonomike dhe ato mjedisore, e po ashtu edhe zhvillimi i shkencs dhe teknologjis kanbr q do aspekt i lidhur me shkolln t shqyrtohet dhe t rishikohet, duke prshir edhe

vlersimin e nxnsve.

Deri von, vlersimi n klas sht konsideruar si nj mekanizm pr sigurimin e nj indeksi tnxnies, i cili ka marr pr baz nj model t parashikuar: msimdhnsit japin msim, i testojnnjohurit e nxnsve pr prmbajtje t caktuara, gjykojn pr arritjet e tyre bazuar n ato testimedhe m pas vazhdojn me njsi t reja. Kjo mnyr e vlersimit sot sht vn n pikpyetje sepsepritjet shoqrore pr arsimin sot kan ndryshuar, shkencat kognitive kan dhn rezultate t rejapr natyrn e t nxnit, dhe roli tradicional i vlersimit pr motivimin e t nxnit tashm shtsfiduar. Me qllim t prgatitjes s nxnsve pr shkathtsit e shekullit 21 sht e nevojshme qt prdoret edhe vlersimi i shekullit 21.

KORNIZA E KURRIKULS S KOSOVS

KORNIZA E KURRIKULS T KOSOVS

Gjasht kompetencat

Fushat e kurrikuls

Komunikueseektiv

Mendimtarkreativ

Nxns isuksesshm

Kontribuesproduktiv

Individ ishndetshm

Qytetar iprgjegjshm

Gjuht dhekomunikimi

Artet Matematika ShkencatnatyroreShoqria dhe

mjedisiShndeti dhe

mirqeniaJeta dhe puna


8/64

10

VLERSIMI FORMATIV

Korniza e Kurrikuls s Kosovs paraqet dokumentin kryesor pr ciklin e ri t reormave nsistemin e arsimit n Kosov. Ajo promovon (a) t nxnit q reflekton prvojat paraprake tmijve, interesat dhe mundsit e tyre, (b) t nxnit q sht kuptimplot dhe (c) prshirjenaktive t nxnsve n przgjedhjen e prvojave t t nxnit dhe vetdijsimin e tyre pr tvlersuar dhe vetvlersuar.

Korniza e Kurrikuls s Kosovs promovon nj qasje q bazohet n kompetenca, t cilatzhvillohen prmes t nxnit q bazohet n punn praktike. Kjo qasje ka ndikim t rndsishmpr organizimin e prvojave msimore n shkoll, integrimin e shtjeve ndrkurrikulare, atsitpr jet; msimin e integruar; msimdhnien dhe t nxnit ndrveprues; vlersimin ormativdhe vlersimin e progresit t nxnsve. Ajo promovon shrytzimin e Vlersimit pr nxnie nmnyr t vazhdueshme q ta prmirsoj shkalln e arritshmris n nivel klase, komune dhen nivel shtetror. Shumllojshmria e praktikave t vlersimit n klas do t mundsoj vlersimt arritshmris s nxnsve, q sht n pajtim me stilet e ndryshme t t nxnit1.

Figura e mposhtme tregon se sistemi i bazuar n kompetenca prshin: njohurit, shkathtsit,qndrimet, vlerat, emocionet, rutinat etj.

Pr t ilustruar se si shkathtsit relevante t nxnsve t identifikuara nga Programi pr arsiminthemelor (Basic Education Program) i mbulojn dhe i kontribuojn zhvillimit t kompetencavekye, sht paraqitur tabela e mposhtme. Programet pr avancimin e msimdhnsve n ushate ndryshme msimore kan pr objektiv zhvillimin e ktyre shkathtsive relevante tek nxnsitduke zbatuar metodologji t bazuara n t nxnit prmes projekteve, zgjidhjes s problemeve,hulumtimit praktik etj, duke prdorur Vlersimin e shekullit 21 apo Vlersimin Formativ.

1 Korniza e Kurrikuls s Kosovs, q. 62

Kompetencat sirezultate msimore

Dija Qndrimet VleratShkathtsit Rutinat Emocionet


9/64

11

VLERSIMI FORMATIV

KOMPETENCAT KYE T KURRIKULS S KOSOVSSHKATHTSIT RELEVANTE TIDENTIFIKUARA NGA BASICEDUCATION PROGRAM

1.

Kompetencat e komunikimit dhe t shprehurit (Komunikueseektiv)

Komunikon dhe shprehet prmes gjuhs natyrale dheartificiale

Angazhohet dhe kontribuon n dialog produktiv

Tregon atsin pr t vepruar n pajtim me rregullat pornjkohsisht sht edhe kreativ

Prezantimi

T dgjuarit aktiv

Gjuha amtare

Gjuha e huaj2

T lexuarit

2.

Kompetencat e t menduarit (Mendimtar kritik)

Mson t kuptoj, analizoj, sintetizoj, t zgjidh probleme,t vlersoj dhe t vetvlersohet

Zhvillon t menduarit konceptual dhe arsyetimin eshndosh

Merr vendime t inormuara

Bn lidhjen mes vendimeve dhe pasojave t tyre

T Menduarit KritikShkathtsit konjitive

Zgjidhja e problemeve

Menaxhimi i stresit

Planifikimi

Vlersimi

Vetreflektimi

Analitika

3.

Kompetencat e t nxnit (Nxns i suksesshm)

Tregon kapacitet n lexim, matematik & shkenca, TIK, dheqytetari aktive

Mson se si t msoj

Identifikon dhe ka qasje n inormacion dhe e prpunon atn mnyr t pavarur, efikase dhe t prgjegjshme

Marrja/gjetja/sigurimi i inormacionit

Hetimi/gjurmimi

T nxnit

Hulumtimi

4.

Kompetencat pr jet, pun dhe mjedis (Kontribues

produktiv) Puna n grupe

Tregon shkathtsi organizative dhe udhheqse

Tregon shkathtsi siprmarrse

Mson mjeshtrin e menaxhimit t konflikteve dhevlersimit t rreziqeve

Ndrmerr veprime t pavarura

Kontribuon me efikasitet n mbrojtjen dhe zhvillimin emjedisit

Siprmarrsia

Estetika

Kreativiteti

Vetdija mjedisore (e gjelbr)

2 Kto jan shkathtsit parsore t nxnsit t hartuara nga Basic Education Program


10/64

12

VLERSIMI FORMATIV

5.

Kompetencat personale (Individ i shndetshm)

Tregon vetdije t lart pr vete dhe t tjer

Tregon vetbesim

Menaxhon emocionet dhe stresin

Bashkndjen me t tjert

Tregon kapacitetin pr t pasur nj stil t shndetshm t tjetuarit.

Bn zgjedhje t prgjegjshme lidhur me shndetin, tushqyerit, ushtrimet dhe shmangien nga substancat dheshprehit e dmshme

Menaxhimi i konfliktit

Ndrpersonale

Shoqrore

Puna ekipore

Udhheqsia

Bashkpunimi

Emocionale

6.

Kompetencat qytetare (Qytetar i prgjegjshm)

Kupton dhe vlerson diversitetin (t qenit ndryshe) Tregon toleranc dhe respekt pr t tjert

Tregon interesim pr shtje publike dhe pjesmarrje civilet prgjegjshme

Ngre zrin dhe ka iniciativ pr ndryshime pozitive n jetnprivate dhe at shoqrore si dhe pr mjedisin

TIK

Organizative

Menaxhimi i kohs

Motorike

Ndryshimetn pritjet shoqrore, njohurit pr t nxnit dhe pr motiviminndikojn n punn e msimdhnsve, n at se si japin msim, ka u msojnnxnsve dhe n veanti, si i zbatojn praktikat e vlersimit n klas.


11/64

13

VLERSIMI FORMATIV

Krahasim n mes t vlersimit tradicional dhe vlersimit tshekullit 213

Shkollat n shekullin 21 e praqsojn iden pr arim t individualizuar i cili respekton atsit

dhe prpjekjet e secilit mij pr t krijuar mnyrn e vet t t nxnit. Msimdhnsit t cilt epraqsojn kt mendim jan t drejtuar kah mija. Fmija ndodhet n qendrn e procesit tt nxnit, kurse msimdhnsi vetm krijon mjedisin i cili e reflekton kt perspektiv. Vlersimisi pjes prbrse e msimdhnies dhe t nxnit duhet t shrbej pr ti prgatitur nxnsit prti arritur shkathtsit e nevojshme t shekullit 21.

Vlersimi tradicional ndryshon nga ai i shekullit 21 si vijon:

Vlersimi Tradicional Vlersimi i shekullit 21

Koha e caktuar pr vlersim. Vlersimi sht i vazhdueshm.

Shpeshher orohet n orm t shkruar me prgjigjealternative.

Vlersimi nnkupton ormate t hapura.

Nota varet n baz t vetm nj kontrollimi t dituris. Vlersimi varet nga shum gjra.

Instrumentet pr vlersim u nnshtrohen normave tndryshme.

Instrumentet pr vlersim u nnshtrohen kritereve tndryshme.

Vlersimi shnohet me nota. Vlersimi sht i orientuar kah prparimi.

Suksesi varet nga memorizimi i inormacioneve tprezantuara n aste t caktuara.

Suksesi prcaktohet nprmjet bashkpunimit dhebisedimit gjat nj periudhe m t gjat.

Zgjuarsia matet sipas atsive linguistike (gjuhsore)dhe logjiko/matematikore.

Zgjuarsia matet gjat zgjidhjes s problemeve ngajeta reale.

Prgjigja e sakt sht vrtetim pr prpjekjet dhe prt nxnit e nxnsit.

Pikpamjet e nxnsve prdoren pr tu kuptuarperceptimi i tyre dhe me qllim q ato pikpamje tprshihen n prmbajtjet e ardhshme msimore

Vlersimi sht proces i ndar nga procesi msimor Vlersimi ndrlidhet me procesin msimor

3 Teksti sht i adaptuar nga N krkim pr dituri: Klasa konstruktiviste nga Martin dhe Jacqueline Brooks.

Mendimet rreth vlersimeve kan psuar ndryshime n vitet e undit. N kndvshtrimin eri, vlersimi dhe t nxnit jan dy aqe t s njjts monedh Kur nxnsit angazhohen nvlersim, t nxnit e tyre rrjedh pikrisht nga ai vlersim

National Research Council, National Science Education Standards.

(Washington DC. National Academy Press, 1996)


12/64

14

VLERSIMI FORMATIV

Ngritja profesionale e msimdhnsve pr Vlersimin pr Nxnie

T nxnit e thell dhe zbatimi i tij n praktik krkon m shum se vetm ndjekjen e puntoriveapo trajnimeve t veanta. Ngritja proesionale eektive nuk sht thjesht shprndarje einormatave tek msimdhnsit, por ai merr n konsiderim edhe punn e vazhdueshmet msimdhnsve n kontekste dhe mjedise t ndryshme me qllim t prmirsimitt msimdhnies s tyre dhe rezultateve t t nxnit. Aktivet kshillet proesionale tmsimdhnsve dhe udhheqja e shkolls vazhdimisht krkojn orma t reja bashkpunimi

pr ta rritur eektivitetin e tyre pr t mirn e nxnsve. Ata veprojn mbi bazn e atijbashkpunimi dhe po ashtu bazohen n krkime n klasat dhe n shkolln e tyre. Rezultatete ktij bashkpunimi ojn n gjetjen e rrugve dhe mnyrave m t mira pr vlersimin e tarriturave n msimdhnie dhe pr vlersimin e njohurive, shkathtsive, qndrimeve dhe tarriturave t nxnsve n prgjithsi.

Vlersimi duhet t jet pjes prbrse e planeve t puns s msimdhnsve,

aktiveve (kshillave) profesionale dhe shrbimeve profesionale t shkolls.

T gjitha t dhnat dhe gjetjet duhet t jen pjes e planit zhvillimor dhe planit vjetor t shkolls.Trajnimet n nivel t shkolls, q prkrahen nga ky projekt marrin parasysh Kornizn e Kurrikulss Kosovs, Standardet e Vlersimit, Kodin e Etiks pr Vlersim dhe bashkpunimin ndrmjet

vet msimdhnsve dhe drejtorve t shkollave ku ata punojn.


13/64

15

VLERSIMI FORMATIV

KAPITULLI I DYT

Prkufizime pr vlersimindhe llojet e vlersimit

sht vlersimi?

Kur dgjojm faln vlersim, mendja na shkon tek provimet, testet, notat, stresi, suksesi apodshtimi. N kt rast, mund t konstatojm se fala sht pr nj produkt q ndahet nga procesi

i msimdhnies dhe i t nxnit, pr Vlersimin e t Nxnit(Vlersimi Sumativ), q ndodh pas tnxnit dhe na tregon se ar sht arritur.

Nga ana tjetr, vlersimi gjat procesit t t nxnit, (Vlersimi Formativ) ka pr qllim q tiinormoj me koh dhe me saktsi msimdhnsit dhe vet nxnsit pr punn e br drejtarritjes s Qllimeve t t nxnit. N kt rast msimdhnsit e prshtatin msimdhnienme nevojat e nxnsve, dhe nxnsit i prshtatin strategjit e tyre t t nxnit pr qllime tcaktuara. Ky prdorim i vlersimit, q njihet si Vlersimi pr nxnie (VpN) ndryshon ngaVlersimi i t Nxnit (ViN) sepse inormacioni i mbledhur prdoret, pr ti ndihmuar nxnsveq ta prmirsojn punn e tyre, derisa ata jan duke marr njohuri t reja apo duke i zbatuar

shkathtsit e tyre. Msimdhnsit t cilt e shohin vlersimin si pjes t pandashme t msimit,i angazhojn nxnsit e tyre si bashkpuntor n procesin e t nxnit.

proces i mbledhjes s t dhnave n mnyr q t merren vendime pr nj individ apo njgrup t caktuar. (Salviaand Yssldyke, 1998)

nj varg metodash t prdorura pr matjen e perormancs dhe arritjes s nxnsveduke prshir, testimin, provimet, vlersimet e puns praktike, vlersimin me goj, vlersimetme baz n klas t udhhequra nga msimdhnsit . (Gipps, 1994)

sht proces i krkimit dhe interpretimit t provave nga nxnsit dhe msimdhnsit e tyrepr t vendosur se ku jan nxnsit, ku duhet t arrijn ata dhe si t arrijn atje m s miri.(Assessment reorm group, 2002)

T gjitha vlersimet, qot ato prmbledhseapo ormative, i prmbajn kta tre hapa:

- Mbledhjen e t dhnave (inormatave)

- Gjykimin n lidhje me t dhnat

- Shrytzimin e inormatave pr qllime tcaktuara

Dy arsyet kryesore t vlersimit jan:

(1) Ndihmon t nxnit

(2) Raporton nse ka ndodhur t nxnit, dhe

me ar eekti sht realizuar t nxnit


14/64

16

VLERSIMI FORMATIV

Vlersimi n klas - llojet

Dy llojet m t prdorshme t vlersimit n klas jan:

Vlersimi pr nxnie - formativ(mbikqyr prparimin gjat procesit t t nxnit, siguroninormata kthyese pr ta lehtsuar t nxnit dhe pr ta prmirsuar msimdhnien);

Vlersimi i t Nxnit - sumativ(prcakton arritjet n prundim t nj detyre t caktuar,kapitullit, gjysmvjetorit apo vitit shkollor pr ti vendosur notat dhe certifikimin e nxnsit

pr nxnie t mtejshme. Ai prdoret edhe pr ta gjykuar eektivitetin e msimdhnies apoprogramit msimor).

Vlersimi pr nxnie (VpN)/

Vlersimi Formativ:

Msimdhnsit bashk me nxnsitvlersojn punn e br dhe i

diskutojn rezultatet me qllim tprmirsimit t puns...

Vlersimi mund t bhet n do azt ors s msimit n fillim, gjat

dhe n und t ors.

Vlersimi i t Nxnit (ViN) apo Vlersimi Sumativ:

Nxnsit i kryejn detyrat e matematiks n testin e arritshmris ....dhe rezultati q atatregojn do t merret parasysh pr regjistrimin e tyre n shkoll t mesme t lart.


15/64

17

VLERSIMI FORMATIV

Kur zbatohen t dyja bashk, edhe VpN edhe ViN, vlersimi sht m eektiv dhe rezultatet emsimdhnies dhe t nxnies jan m t mira.

Vrejtje: do vlersim prshin mbledhjen e t dhnave, t gjykuarit n lidhje me to, dheshrytzimin e atyre inormacioneve pr ndonj qllim (si, prcaktimin e nots, inormimin prmsimdhnien, ...). N rastin e VpN-s, fala gjykim i reerohet thjesht asaj q msimdhnsi

mendon q nxnsit din n lidhje me qllimet e t nxnit, e jo sa mir nxnsit mund ta kryejnnj detyr t caktuar.

Vlersimi pr nxnie ndihmon nxnsit pr t nxn

N prgjithsi, Vlersimi pr nxnie (VpN) sht proces i vzhgimit sistematik q siguron njkuptim m t mir t asaj se ar kan msuar nxnsit dhe si do t angazhohen ata thellsishtn procesin e t nxnit. Ai i drejton nxnsit n procesin e t nxnit dhe u mundson atyre tfitojn atsi t nevojshme q do t jen t dobishme pr arritjen e rezultateve m t mira.

Ne nuk jemi duke argumentuar se nj qasje e vlersimit sht e mir dhe nj tjetre keqe: shtja kryesore sht rrethprshtatshmris pr qllimin e vlersimit.

Vendosja e qllimeve tt nxnit (ka duhet t

arrijm?)

Ndihmon nxnsitq ti arrijn qllimet

e t nxnit

Prcaktimet ku jannxnsit n raport

me qllimet


16/64

18

VLERSIMI FORMATIV

Qllimet e VpN dhe ViN:

Qllimet

e vlersimit

Formativ(VpN)Proces

Komente/inormatakthyese pr tprmirsuar t

nxvnit dhe pr tshkuar prpara

Formimi i nots- inormim se sa

sht msuar

Prmbledhs(ViN)

Produkt

Vlersimi pr nxnie ka pr qllim:

T siguroj nj inormat kthyese me qllim t prmirsimit t t nxnit;

Ti motivoj nxnsit pr nxnie t mtejshme;

Ti identifikoj ant e orta dhe ato t dobta t nxnsve (shkaqet);

Ti orientoj nxnsit n proesionet e ardhshme;

Ti orientoj nxnsit pr zhvillim individual;

T klasifikoj, przgjedh dhe ndihmoj n proceset vendimarrse;

T siguroj inormacione t nevojshme pr marrjen e vendimeve pr zhvillimin

dhe reormimin e sistemit arsimor; T siguroj t dhna pr krkime n shkencat e edukimit .


17/64

19

VLERSIMI FORMATIV

Vlersimi formativ Vlersimi pr nxnie (VpN)

Vlersimi ormativ shrben pr t mbledhur inormatakthyese si dhe pr t korrigjuar m pas punn n secilnaz t procesit t msimdhnies dhe msimnxnies.

Bloom (1969)

do vlersim i cili qllim kryesor ka ti shrbej nxitjess nxnsve pr t nxn...sht zakonisht vlersim

joormal, i ngulitur n t gjitha aspektet e msimnxniesdhe msimdhnies, dhe i realizuar nga msimdhnst ndryshm si pjes e stilit t msimdhnies s tyreindividuale.Black, Harrision, Lee, Marshall and Wiliam (2003).

Prdorim i t dhnave t ndryshme me qllim tmodifikimit dhe adaptimit t nevojave t cilat jan

zbuluar nga aktet. Vlersimi bhet ormativ vetmather kur veprohet mbi aktet.

Black (1998)

do gj q nxnsit bjn, si p.sh, biseda n grupe,prgjigje n pyetje, parashtrimi i pyetjeve, puna n grupe,dorzimi i detyrave t shtpis madje edhe mnyra sesi sht ulur i qet apo konuz sht burim potencial

i inormats se ar ka kuptuar apo nuk ka kuptuarnxnsi.

Msimdhnsi i cili n mnyr t vetdijshme prdorvlersimin pr t prkrahur msimnxnien, e pranonkt inormat, e analizon dhe merr vendime t cilat iadresohen kuptimeve dhe keqkuptimeve q jan zbuluar.

Thompson &Wiliam (2008)

Vlersimi Sumativ (prmbledhs) Vlersimi i t nxnit (ViN)

Vlersimi sumativ i reerohet vlersimeve tgrumbulluara, q ndodhin zakonisht n und t nj njsieapo teme t caktuar, t cilat kan pr qllim t masin sear kan msuar nxnsit, apo deri n ar cilsie kanmsuar, dhe pr ta gjykuar perormancn duke u bazuarn disa standarde.

Megjithse ne shpesh mendojm se Vlersimi sumativsht i njjt me testet tradicionale, kjo nuk shtgjithmon e sakt. Pr shembull, Vlersimi sumativ mundt vij nga akumulimi i akteve pr nj koh t caktuar,si sht grumbullimi i puns s nxnsit.

National Research Council (2001)

Msimdhnsi n mnyr periodike evidenton arritjendhe progresin e nxnsit me qllim t raportimitt prindrve, msimdhnsve dhe personave tjerrelevant. Vlersimi i t nxnit okusohet m shumn vlersimin pas nj periudhe t shkurt apo m tgjat. N prgjithsi ai prshin vlersimin e t nxnitt nxnsve n und t nj periode, si p.sh n und t njnjsie msimore, nj jave, nj gjysmvjetori apo n undt vitit.

National Council or Curriculum and Assessment (2007).

- Pr vlersimin ormativ, msimdhnsit duhet t mbledhin t dhna dhe ti interpretojnprovat e t menduarit t nxnsve apo kryerjes s detyrs, dhe pastaj ti prdorin ato prova

pr t marr vendime t mtejme

- Vlersimi sht ormativ kur msimdhnsit i shrytzojn inormacionet e mbledhura prt marr vendime pr msimdhnien dhe t nxnit.


18/64

20

VLERSIMI FORMATIV

Roli i msimdhnsve, nxnsve dhe drejtorve n Vlersiminpr Nxnie

Vlersimi pr nxnie (VpN) ndodh n t gjith procesin e t nxnit. Ai sht ndrveprues, qbashk me msimdhnsit mundson:

prafrimin e msimdhnies me rezultatet e synuaraidentikimin e nevojave t veanta

t nxnsve apo t grupeve t caktuara pr t nxn

zgjedhjen dhe prshtatjen e metodave, materialeve dhe burimeve

krijimin e strategjive t ndryshme t msimdhnies dhe mundsive pr ti ndihmuar

nxnsit t ecin prpara n t nxnit e tyre

sigurimin e informatave kthyese dhe orientimin e nxnsve

Msimdhnsit e prdorin Vlersimin pr Nxnie pr ta rritur motivimin e nxnsve dheangazhimin e tyre pr t nxn.

Vlersimi pr nxnie u mundsonmsimdhnsve t marrin

inormacione t qarta se si ndodht nxnit tek secili nxns n

mnyr individuale

Msimdhnsit duhet ta planifikojn Vlersimin pr t Nxnit (VpN) si pjes prbrset msimdhnies dhe t nxnit


19/64

21

VLERSIMI FORMATIV

Cikli i VpN-s e sjell nxnsin m afr qllimeve t t nxnit ...

Msimdhnia

T nxnit Vlersimi prnxnie (VpN)

Kur msimdhnsit angazhohenn t nxnit e okusuar nvlersim, ata ndryshojn

kulturn n klas, prqndrohenn suksesin e nxnsit. Ata ebjn t dukshm at q nxnsibeson se sht e vrtet, dhe ishrytzojn t dhnat pr tindihmuar nxnsit q t ecin

prpara n mnyr efikase dhet suksesshme.

Qllimet e t nxnit(prmbajtja, shkathtsit

apo qndrimet)

Msimdhnsi vendossi ti ndihmoj nxnsit

dhe merr hapat eardhshm

Msimdhnsiprcakton hapat eprshtatshm prpunn e nxnsve

Msimdhnsimbledh akte

pr punn dhe tmenduarit e nx. qlidhen me qllimet

Msimdhnsishpjegon aktet pr

punn e nxnsve dhegjykon pr t arriturat

Aktiviteti A

Aktiviteti B

Aktiviteti C

Nxnsi


20/64

22

VLERSIMI FORMATIV

Nxnsit jan n qendr t Vlersimit pr nxnie, sepse ata e luajn rolin kryesor n vlersim.do veprim q merr msimdhnsi gjat ciklit t vlersimit bhet n ndrveprim me nxnsit.Msimdhnsit vlersojn prparimin e nxnsve drejt prmbushjes s qllimeve, kurse nxnsitduke i ditur ato qllime, orojn t dhna n lidhje me t kuptuarit e tyre. Sa m shum q nxnsit evlersojn veten e tyre, aq m shum do t jen n gjendje t vendosin pr hapat e tyre t ardhshm

pr t nxn.

Nga ana tjetr drejtort luajn rol vendimtar n krkimin e mnyrave m t mira pr strukturimine msimit, sigurimin dhe shprndarjen e burimeve, motivimin e msimdhnsve pr ta ngriturcilsin n punn e tyre t prditshme dhe bashkpunimin me prindr dhe me palt tjera tinteresit n t gjitha nivelet.

VpN u mundson ...

Drejtort

Prdorin masa t shumllojshme pr t krijuar nj sistem vlersimi q lidh n mnyr

t vazhdueshme msimdhnien dhe t nxnit;

Mbshtesin msimdhnsit pr ngritje profesionale dhe pr freskim t njohurive n

mnyr sistematike;

Sigurojn nj proces monitorimi t vazhdueshm pr t siguruar prmbushjen e

objektivave q dalin nga plani zhvillimor i shkolls;

Inkurajojn prfshirjen e prindrve n proceset e Vlersimit pr t nxnit pr tiu

ndihmuar mijve t tyre pr arritje m t larta;

Bashkpunojn me t gjitha palt e interesit pr ta ngritur cilsin e t nxnit t

nxnsve n shkolln e tyre.

Nxnsve, t marrin pjes n mnyr aktive pr t kuptuar se si dhe ar duhetbr ..pr t ecur prpara;

Msimdhnsve, t gjykojn mir pr arritjet e nxnsve dhe ti shrytzojn ato

gjykime pr t br plane shtes Shkollave/Drejtorve, t vendosin nj sistem t vlersimit t strukturuar dhe

sistematik q sht i menaxhueshm dhe i dobishm

Prindrvedhe kujdestarve, t inormohen se si po prparojn mijt e tyre,ar duhet t bjn .si mund ti mbshtesin ata dhe msimdhnsit e tyre.


21/64

23

VLERSIMI FORMATIV

VpN ViN

Pse vlersojm?

u mundson msimdhnsve tprcaktojn hapat e ardhshm prprparim t t nxnit t nxnsve

t vrtetoj ose ti inormoj prindritose palt tjera t interesit prrezultatet e t nxnit t nxnsve

far vlersohet?

Prparimi i secilit nxns dhekrkesat e t nxnit n raport merezultatet e t nxnit sipas kurrikuls

Niveli q mund t arrij secilinxns pr tI zbatuar konceptet

baz, njohurit, shkathtsit dheqndrimet e lidhura me rezultatet e

t nxnit sipas kurrikuls

Me cilat metoda?

Nj varg metodash n orma tndryshme q e bjn t dukshm tkuptuarit dhe shkathtsin e nxnsit

Nj varg metodash n orma tndryshme q vlersojn t dyja,

produktin dhe procesin

Sigurimi i cilsis

Saktsia dhe qndrueshmria evzhgimeve, dhe interpretimi i tnxnit t nxnsve:

i qart, pritje t detajuara t tnxnit; i sakt, shnime t hollsishme pr

inormatat kthyese pr secilin nxns

Saktsia dhe qndrueshmria, dhegjykime t drejta t bazuara n tdhna t cilsis s lart

i qart, pritje t detajuara t t

nxnit; i drejt dhe raportim i sakt

prmbledhs

Shfrytzimi i informatave

Sigurojn pr do nxns inormataprshkruese pr t nxnit e tij/saj tmtejm ndryshojn msimdhnien

vazhdimisht duke kontrolluar ku

jan nxnsit n raport me rezultatetkurrikulare sigurojn pr prindrit apo

kujdestart inormata kthyeseprshkruese pr t nxnit e mijvet tyre dhe u japin atyre ide prmbshtetje

tregojn nivelin e t nxnit t secilit

nxns

sigurojn bazn pr diskutime ose

pr prkrahje

raportim t drejt, t sakt dhe

inormim t detajuar i cili mund tshrytzohet pr t vendosur prqllime t ardhshme.

Prmbledhje pr qllimet e VpN-s dhe ViN-s


22/64

24

VLERSIMI FORMATIV

Parimet e Vlersimit pr Nxnie VpN

N vitin 2002, grupi pr reormimin e vlersimit4i ka publikuar dhjet parimete mposhtme,t cilat jan baz pr suksesin e prgjithshm:

sht pjes eplanifikimit eektiv

Forcon motivimin

sht thelbsor npraktikat e klass

VpNNdihmon nxnsitt prmirsohen

Fokusohet n at sesi msojn nxnsit

Prkrah t kuptuarit eqllimeve dhe kritereve

sht elsi i shkathtsiveproesionale

Zhvillon kapacitetetpr vetvlersim

sht i ndikueshmdhe dobiprurs

Identifikon tarriturat e t gjithve

4 www.assessment-reorm-group.org.uk.


23/64

25

VLERSIMI FORMATIV

KAPITULLI I TRET

Zbatimi i strategjive prVlersimin pr Nxnie

Vlersimi si pjes e msimdhnies dhe e t nxnit

Vlersimi pr nxnie prshin prdorimin e strategjive dhe metodave t ndryshme me qllim tngritjes s rezultateve t nxnsve n msim. Kjo arrihet m s miri nse nxnsit e kuptojnqllimin e t nxnit, ku gjenden ata n raport me ato qllime dhe n ar mnyre mund t arrijnti prmbushin ato. Duke u bazuar n Parimet e Vlersimit pr nxniedhe Standardet e Vlersimit,vlersimi si komponente e msimdhnies dhe msimnxnies prshin:

Shkmbimin e qllimeve t t nxnit me nxnsit;

Orientimin dhe ndihmn e nxnsve drejt prmbushjes s standardeve t caktuara;

Informatat kthyese q u japin nxnsve orientime se si ta prmirsojn t nxnit; Besimin q secili nxns mund t prmirsohet n raport me t arriturat paraprake;

Prdorimin e vlersimit t ndrsjell dhe vetvlersimit pr t zbuluar aspektet n tcilat nxnsi duhet t prmirsohet;

Prfshirja e msimdhnsve dhe nxnsve n rishikimin dhe reflektimin e informatavepr vlersim.

Shkollat dhe msimdhnsit duhet t praktikojn nj sistem t drejt, t besueshm dhetransparent t vlersimit. Nxnsit dhe prindrit duhet t njotohen me koh dhe n mnyradekuate me rezultatet e pritura, mjetet, procedurat dhe kriteret e vlersimit5. Dy dokumente trndsishme q i ndihmojn shkollat n prmbushjen e detyrave t tyre me prgjegjsi, n lidhjeme vlersimin, jan Kodi i Etiks pr Vlersim si dhe Standardet e Vlersimit6.

5 Korniza e Kurrikuls s Kosovs, q. 63

Metodat e vlersimit duhet t jen t prshtatshme pr qllimet dhe

kontekstin e vlersimit

Nxnsit duhet t informohen n lidhje me vlersimin, arsyen pse ata do t

vlersohen dhe se si do t prdoren rezultatet

6 http://www.masht-gov.net/advCms/documents/UA_standardet.pd http://www.masht-gov.net/advCms/documents/UA_Kodi_i_etik.pd


24/64

26

VLERSIMI FORMATIV

Karakteristikat e Vlersimit pr nxnie

Vlersimi pr nxnie (VpN) mundson:

Karakteristikat e VpN dhe prshtatja me strategjit e msimdhnies7

Karakteristikat themelore t VpN Strategjit e msimdhnies

Ndarja e Qllimeve t t nxnit

bashk me nxnsit

ndani qllimet e msimit n fillim t ors msimore dhe kur sht eprshtatshme, n gjuhn q sht e kuptueshme pr nxnsit;

prdorni kto qllime si baz pr t br pyetje dhe pr t shkmbyer

inormacione; vlersoni kto inormacione n raport me arritshmrin e qllimeve

msimore pr njotimin me hapat e ardhshm t planifikimit.

Ndihma e nxnsve pr t njohurstandardet q ata synojn

jepni kritere t qarta t suksesit dhe lidhni ato me objektivat e t nxnit,

shkruani shembuj t mir n tabel;

tregoni nxnsve punt q i kan plotsuar kriteret me shpjegime,

siguroni se jan paraqitur qart pritshmrit e lidhura me prezantimin epuns,

paraqitni punn e nxnsve q tregon nj prparim

Prshirja e nxnsve n vlersimin ebashkmoshatarve dhe vetvlersim

mundsoni q nxnsit t marrin prgjegjsin pr t biseduar pr atoq kan msuar dhe se ar ishte e vshtir pr ata pr ti prmbushurqllimet e t nxnit

inkurajoni nxnsit pr t punuar/diskutuar bashk, duke u prqendruarn at se si ti prmirsojn t arriturat e tyre,

krkoni nga nxnsit ti shprehin mendimet e tyre Si e gjett prgjigjen?

jepni koh nxnsve t reflektojn pr t nxnit e tyre

identifikoni bashk me nxnsit hapat e ardhshm t t nxnit

Vlersim t sakt duke i njohur standardet, duke e gjykuar drejt punn e nxnsve dheduke vlersuar sakt n baz t Kornizs s Kurrikuls s Kosovs;

Vlersim t drejt - duke e ditur se metodat e shrytzuara jan t vleshme;

Vlersim t besueshm duke u siguruar se gjykimet jan t qndrueshme dhe t bazuaran nj gam t dhnash;

Vlersim t dobishm duke i identifikuar pengesat e prparimit t nxnsve dhe duke ishrytzuar ato t dhna pr t planifikuar dhe pr ti shqyrtuar hapat tjer t t nxnit;

Vlersim t okusuar duke i identifikuar ushat ku nxnsit kan pengesa pr t prparuar,prqndrim n usha t caktuara dhe pun hap pas hapi;

Vlersim t vazhdueshm - duke siguruar transerim m t mir ndrmjet viteve gjatshkollimit.

7 Pedagogy and Practice: Teaching and Learning in SecondarySchools- Unit 12: Assessment for learning. DFES 2004.Re: DES 0435-2004 G


25/64

27

VLERSIMI FORMATIV

Karakteristikat themelore t VpN Strategjit e msimdhnies

Sigurimi me inormata kthyese t cilat

u mundsojn nxnsve t njihen mehapat e ardhshm, dhe mnyrn erealizimit t tyre

jepni inormata kthyese me goj dhe me shkrim

sigurohuni se inormatat jan dobiprurse dhe pozitive, t cilat

identifikojn se nxnsi e ka br mir detyrn, ar duhet t bj ai/ajopr t prmirsuar at pun dhe si duhet ta bj

identifikoni q hapat e ardhshm t jen t prshtatshm pr grupet enxnsve apo pr nxns n veanti

Garantimi i besueshmris q donxns ka mundsi ta prmirsoj

punn e tij/saj

identifikoni hapa t vegjl q u mundsojn nxnsve t shohinprparimin e tyre me besueshmri dhe vet-besim

inkurajoni nxnsit ta shpjegojn t menduarit dhe t arsyetojn nklas, t sigurt, ku mbizotron nj etik e lart.

Prshirja e msimdhnsvedhe nxnsve n rishikimin dhereflektimin e inormatave pr vlersim

reflektoni bashk me nxnsit pr punn e tyre, p.sh. nprmjet hapaveq jan zhvilluar gjat hetimit t nj ngjarjeje

zgjedhni detyra t prshtatshme pr t dhn inormata cilsore , (metheks t veant n proces e jo sa pr ti korrigjuar prgjigjet)

siguroni koh t mjatueshme q nxnsit t mund t reflektojn pr atoq i kan msuar dhe kuptuar n mnyr q t identifikohen shtjet prt cilat ata ende kan vshtirsi

rishikoni planifikimin, vlersoni efikasitetin e detyrave, burimeve, etj, sirezultat i vlersimit tuaj dhe t nxnsve.

Mbani mend

Hulumtimet kan dshmuar se kur nxnsit marrin pjes n procesin e t nxnit dhe vlersimine tij, rriten standardet e arritshmris dhe nxnsit inkurajohen t ndrmarrin veprime pr

prmirsimin e t nxnit t tyre. Pr kt arsye sht e nevojshme q msimdhnsit t prdorinstrategji eektive q mundsojn prmbushjen e karakteristikave t Vlersimit pr t nxnit.

Karakteristikat e Vlersimit pr nxnie

Shkmbimi i qllimeve t nxnies me nxnsit;

Ndihm nxnsve pr njohje me standardet drejt t cilave synohet;

Sigurim i inormats kthyese q u ndihmon nxnsve se si duhet t prmirsohen;

Besimi q secili nxns mund t prmirsohet n raport me t arriturat paraprake;

Shqyrtim dhe reflektim i ndrsjell i t arriturave dhe i prparimit t nxnsve ngamsimdhnsit dhe nxnsit;

Atsimi i nxnsve pr prvetsim t teknikave t vetvlersimit pr ti zbuluaraspektet n t cilat duhet t prmirsohen;

Besimi se motivimi dhe vetbesimi jan aktort kryesor q t nxnit dhe prparimit jen eektive, dhe se ato mund t prmirsohen dukeshrytzuar teknika eektivet vlersimit.


26/64

28

VLERSIMI FORMATIV

Gjasht strategjit kryesore t Vlersimit pr nxnie jan:

Shkmbimi (ndarja) e qllimeve t t nxnit Ndarja e kritereve t suksesit Dhnia e informatave kthyese Vlersimi i ndrsjell (i bashkmoshatarve) Vetvlersimi Prdorimi i teknikave efektive t parashtrimit t pyetjeve

3.1. Qllimet e t nxnit

Qllimet e t nxnit

Qllimet e t nxnit jan deklarata t shkurtra q prshkruajn se ar duhet nxnsit t din,t kuptojn apo ar jan n gjendje t bjn deri n und t ors msimore (msimit, nj seriet msimeve ose t nj detyre)..

Koncepti i Qllimet e t nxnit nuk sht dika e re pr msimdhnsit. Msimdhnsit rregullishtshkruajn qllimet e t nxnit n planet e tyre msimore, por i quajn objektiva.

Qllimet e t nxnit paraqesin ato ar dshironi q nxnsit tuaj t msojn. Mund t jent prcaktuara nga rezultatet e t nxnit t Kurrikuls. Zakonisht shkruhen n tabel, n veten epar njjs/shums dhe mund t fillojn me shprehjen:

Ne do t msojm:

sht shum e rndsishme q qllimet e t nxnit t shkruhen qart n nj gjuh t kuptueshmepr nxnsit dhe t vendosn n tabel, sepse ka raste kur nxnsit n vend se t okusohenn at se ar po msojn (qllimin), ata mendojn dhe bisedojn pr at se ar po bjn(kontekstin).

Qllimet e t nxnit n t shumtn e rasteve lidhen me kontekstin/detyrn.

Shpesh, t dyja, edhe qllimi edhe konteksti mund t kombinohen s bashku si qllim i vetm.

Msimdhnsi gjat planifikimit pr Vlersimin pr Nxnie (Vlersimin Formativ)duhet ti kushtoj vmendje: vlersimit q krkohet para t nxnit; ndarjes sqllimeve dhe kritereve s bashku me nxnsit, procesit t t pyeturit , vzhgimit,vetvlersimit dhe vlersimit t ndrsjell (nga njri-tjetri).

- t shumzojm duke shfrytzuar mbledhjen e prsritur

-ta shkruajm nj krkes

- t punojm n grupe n mnyr efektive


27/64

29

VLERSIMI FORMATIV

Shembull: - t shumzojn duke shrytzuar mbledhjen e prsritur, me kalkulator.Nse bhet e qart se cili sht qllimi i t nxnit dhe cili sht konteksti, nxnsit jan n gjendjeti transormojn atsit e tyre (pr t shumzuar) edhe nse ndryshohet konteksti (pra, nse nvend t kalkulatorit prdoren petzat, ose memorizimi ).

Qllimi i t nxnit sht elementi i par aktiv i vlersimit ormativ n klas...Pa qllimet e t nxnit,mijt jan viktim e tekeve t msimdhnsve.

Shirely Clarke, 2002

Mbani mend!

Qllimi i t nxnit Konteksti

- t shumzojm duke shrytzuar mbledhjen eprsritur

Dukeprdorur kalkulatorin, numratoren apo burimetjera

- ta shkruajm nj krkesDuke shkruar nj krkes kryetarit t komuns prndrtimin e nj qendre rinore.

- t msojm t punojm n grupe n mnyr eektiveDuke shkruar dhe punuar n grupe nj fletpalosje pr tushqyerit e shndetshm

3.2. Kriteret e Suksesit

Termi kriteret e suksesitsht prdor pr her t par n Britani t Madhe si sinonim pr kriterete vlersimit. Kshtu, n vend q nxnsve tua rikujtojm se duhet vlersuar puna e tyre (menot), kriteret n fal i prqndrojn ata n prvoja pozitive, n atsit e nxnsve pr t qent suksesshm.

Derisa, qllimet e t nxnit shrbejn pr t kuptuar se ar dhe pse po msojm kriteret esuksesit shrbejn pr t kuptuar se si do ta dim nse e kemi msuar msimin apo kemi qen

t suksesshm?. E rndsishme sht se, kriteret e suksesit i japin prgjigje t njjts pyetje edhenga kndvshtrimi i nxnsit: Si do ta di nse i kam realizuar qllimet e t nxnit?

Qllimet e t nxnit duhet t shnohen n tabel, n fillim t ors msimore(pas aktivitetit stuhi mendimesh);

Qllimet e t nxnit duhet t ndahen nga konteksti apo aktiviteti;

Nxnsit duhet t inormohen se ar dhe pse do t msojn nj msim tcaktuar si dhe t ndrlidhet qllimi me kurrikuln dhe jetn e prditshme;

Qllimet e t nxnit duhet t shkruhen n nj gjuh t prshtatshme prmoshn e mijve;

Qllimet e t nxnit duhet t jen t njjta pr t gjith nxnsit.


28/64

30

VLERSIMI FORMATIV

Me nxnsit duhet t diskutohet jo vetm se ar dhe pse do t msojm, por edhe si do t dimnse e kemi msuar.

Qllimi i t nxnit (far dhe pse do t msojm?)

Kriteret e suksesit (Si do ta dim nse e kemi msuar?)

Pra, prdorimi i kritereve t suksesit ka ndikim t dukshm si n msimdhnie ashtu edhe nnxnie, e kryesisht tek nxnsit t cilve u mundsohet ta vlersojn veten dhe shokt/shoqet etyre.

Fig.1. Nxnsit vlersojn njri tjetrin duke krahasuar punn e tyre me kriteret e suksesit

Tani sht shum m leht pr t msuar sepse ne e dim se ar t bjm dhe si ti kryejm detyratNxnse e klass V-t

Kriteret e suksesit jan ngusht t ndrlidhura me qllimet e t nxnit, ato jan hapat prt arritur deri tek qllimi. Kriteret e suksesit zakonisht ormohen s bashku me nxnsit.E rndsishme sht q edhe qllimet e t nxnit edhe kriteret e suksesit t diskutohen sbashku me nxnsit dhe t vendosn n tabel n mnyr q ata t prqndrohen n ato gjat

gjith puns s tyre. Kriteret e sukesit shrbejn si baz e vlersimit t puns s nxnsve,qot nga msimdhnsit apo vet nxnsit. Me paraqitjen e kritereve t suksesit nxnsitdo ta vlersojn punn e tyre apo t njri-tjetrit n mnyr korrekte dhe t drejt duke mos

Qllimi i t nxnitar dhe Pse

Kriteri i suksesitSi do ta dim

nse e kemi arritursuksesin?


29/64

31

VLERSIMI FORMATIV

vlersuar elementet t cilat nuk kan qen kritere t suksesit. Po ashtu kriteret shrbejn prnj pun t pavarur t nxnsve duke u mbshtetur tek kriteret dhe jo tek shoku/shoqja apomsimdhnsi. Kjo sht nj vler e cila do tu shrbej atyre edhe n jetn e prditshme.

Gjat ormimit t kritereve t suksesit duhet pasur kujdes t theksohet procesi dhekarakteristikat dhe jo produkti final.

Kriteret n ann e majt nuk jan kritere t suksesit sepse ato po prqndrohen n rezultatin e jon hapat drejt suksesit. Kriteret e paraqitura n ann e djatht jan kritere t suksesit sepse atopo i tregojn hapat q duhet prcjellur pr t arritur qllimin e t nxnit. Nse nxnsit i kanprcjellur ata hapa, ata kan msuar se si t punojn n grupe n mnyr eektive..

Qllimi i t nxnit:

Ne do t msojm se si t punojm n grupe n mnyr efektive

Konteksti: Duke punuar nj fletpalosje pr t ushqyerit e shndetshm

Kriteret e suksesit/ Si do ta dim nse kemi qen t suksesshm?/Krkesat e msimdhnsit

Nuk jan kritere t suksesit:

grupi yn punoi bashk

grupi yn i respektoi t gjitha rregullat

Kritere t suksesit

-ndani rolet e secilit pr punn q duhet br

-nse nuk pajtoheni me shokun/shoqen,argumentoni arsyen

-gjysma e nxnsve t shkruaj pr ushqimin e

shndetshm; ndrsa gjysma tjetr pr ushqiminjo t shndetshm

-secili nxns i grupit t shkruaj nga nj artikullpr t ushqyerit

Pr t rritur ndikimin n t nxnit, kriteret e suksesit....

Duhet t jen t qarta dhe t shkruara n gjuh t kuptueshme pr t gjith

nxnsit; Duhet t jen t njjta pr t gjith nxnsit dierencimi dhe mbshtetja pr

nxns me nevoja t ndryshme bhet nprmjet aktiviteteve;

Mund t shrytzohen pr realizimin e rezultateve t kurrikuls, duke prshiredhe shkathtsit pr prdorimin e teknologjis, shoqrizimin, pr t menduaritn mnyr kritike dhe kreative, etj;


30/64

32

VLERSIMI FORMATIV

1. Biologji (Shkenca)

Shembull: N orn e biologjis, msimdhnsi bashk me nxnsit shikojn nj videofilm.Msimdhnsi u krkon nxnsve t mendojn se ar do t shkruanin pr filmin e shikuar. Atavendosn t shkruajn nj ese n lidhje me ndotjen e lumit Drini i Bardh. Paraprakisht, bashkme nxnsit, msimdhnsi prcakton kriteret e suksesit si m posht:

Duke u mbshtetur n kto kritere, nxnsit e kan m t leht t shkruajn pr temn.

Prshkruajm

Identifikojm

Vlersojm


31/64

33

VLERSIMI FORMATIV

2. Matematik

Kriteret e suksesit n lndn e matematiks:

Arsyetimi dhe marrja e vendimeve jan thelbsore n t menduarit matematikor, prandaj atoduhet t jen t integruara n kriteret e suksesit. Kshtu, kriteret e suksesit bhen thjesht pjese algoritmeve, procedurave dhe e udhzimeve pr t nxnit. Pr shembull, kur msohet zbritjaduke shrytzuar drejtzn numerike pr ta gjetur dierencn (ndryshimin) ndrmjet dy numrave,kriteri i suksesit duket ndryshe me/pa vendim-marrje:

Algoritmi Prshirja n vendimin pr punn

Shkruaj numrin m t vogl n ann e majt t

drejtzs numerike.

Shkruani numrin m t madh n ann tjetr.

Kalo n dhjetshen m t art, etj.

Vendosni se cilt jan numrat dhe i vni ato n

drejtzn numerike.

Llogaritni ndryshimet ndrmjet numrave me

saktsi.

Kontrolloni prgjigjet me shokun dhe binduni

nse pajtoheni me prgjigjet

Kshtu, nse msimi okusohet n t kuptuarit e zbritjes dhe shrytzimin e drejtzs numerikepr ti ndihmuar llogaritjet, nxnsit q e kan t qart zbritjen nuk sht e nevojshme tindjekin hap pas hapi udhzimet e paraqitura, por pr t tjert q kan vshtirsi n t kuptuarit

e koncepteve t reja, udhzimet hap pas hapi u ndihmojn n prmirsimin e t kuptuarit. Pra,kriteret e suksesit mund t ken nj element t marrjes s vendimit, kontrollit apo arsyetimit dhesi t tilla ndihmojn n prmbushjen e qllimit t nxnit.

Nse nxnsit kan vshtirsi pr ti prmbushur qllimet e t nxnit, lista e kritereve plotsohetme krkesa shtes:

Prshkruani problemin me falt tuaja dhe ia tregoni shokut/shoqes.

Flisni pr ato q keni br deri tani.

E ndani problemin n hapa t vegjl. Vizatoni (modeloni) dika q ju ndihmon (p.sh. drejtzn numerike).

Provoni nse kjo ju on n zgjidhje! Nse jo provoni ta prmirsoni at.


32/64

34

VLERSIMI FORMATIV

3. Gjuh shqipe

a) Nxnsve t klass s tret u krkohet t shkruajn nj ese pr vjeshtn.

Rezultatet e t nxnit nga Kurrikula: Shkruan drejt dhe pa gabime drejtshkrimore ese

pr tema t caktuara.Rezultati i t nxnit nga kurrikula thjeshtohet dhe shkruhet n nj gjuh t prshtatshme

pr nxns si p.sh:

Qllimi i t nxnit: Sot do t msojm si t shkruajm nj ese.(shnohet n tabel)

Konteksti: Duke shkruar nj ese pr vjeshtn (nuk shnohet n tabel)

Tema: Vjeshta

b) Shembull i kritereve t suksesit n orn e letrsis (shkrimi i nj eseje)

c) Kriteret e suksesit pr shkrimin e autobiografis:

Kriteret e suksesit:

Vendos titullin sipas dshirs

Shkruaj s paku dy paragrae

Prdor falt: gjelbrim, natyr, shndeti, moti, zogjt

Kujdes n drejtshkrim dhe shenjat e piksimit

Paraqit peisazhin me vizatim


Arsyeja pr shkrimin tuaj

Shprehja e pikpamjes suaj

Paraqitja e paragraeve bindse

Lidhshmrit

Gjuha emocionuese

Prundimi


Shkruaj n veten e par.

Prshij ndjenjat e tua.

Shtoj fali t prbra.

Prshij nj hyrje q e trheq lexuesin.

Prshij s paku nj krahasim.

Mbaj lexuesin t interesuar duke shtuar sa m shum detaje q mundesh.


33/64

35

VLERSIMI FORMATIV

d) Shembull i paraqitjes s kritereve n mnyr t gabuar!

e) Shembull i paraqitjes s kritereve n mnyr t drejt:

Qllimi i t nxnit: T msojm t bjm dallimin n mes organizmavenjqelizor dhe atyre shumqelizor


- Ndaj organizmat sipas qelizave;

- Klasifiko dhe emro organizmat njqelizor dhe shumqelizor;

- Prmendi dallimet ndrmjet organizmave njqelizor dhe shumqelizor n t ushqyer dhe shumim;

- Prmendi ngjashmrit e organizmave njqelizor dhe shumqelizor;

Kriteret e suksesit shpesh paraqiten edhe me shembuj apo modele e jo vetm me shkrim. Teknxnsit q ende nuk din t lexojn apo edhe tek nxnsit m t rritur kur kan pr detyrt konstruktojn dika, shum m leht sht t shohin p.sh nj projekt apo detyr e cila i kaprmbushur t gjitha kriteret si dhe nj projekt apo detyr e cila nuk i ka prmbushur kriteret.Gjithmon duke respektuar anonimitetin e nxnsve q i kan punuar, preerohet q t jenshembuj t nxnsve t gjeneratave t mparshme.

Mbani mend: Kriteri i suksesit nuk ormulohet si pyetje!

Si kryhet procesi i otosintezs? Kjo pyetje nuk paraqet kriter t suksesit.

Nj kriter suksesi mund t ormulohet n kt mnyr:

Shpjego rndsin e procesit t otosintezs


34/64

36

VLERSIMI FORMATIV

Shembulli pr klasn e par i cili shrben si kriter i suksesit

Kriteret e suksesit shpesh krkohen t shkruhen nga vet nxnsit. Kshtu, pr shembull, n

klasn e katrt, msimdhnsi u krkon nxnsve t punojn n grupe pr t vendosur se cilarrethoj e ushave t dhna kushton m lir dhe m pas ti shkruajn edhe kriteret e suksesit.


35/64

37

VLERSIMI FORMATIV

Njri grup i ormulon kshtu kriteret e suksesit:

Pr detyrat q krkojn m shum koh, shpesh msimdhnsit i prdorin rubrikat t cilat

prmbajn nj apo m shum kritere t suksesitdhe prshkrimet e nj numri t niveleve tndryshme t perormancs n lidhje me kto kritere.

M posht sht paraqitur nj rubrik n t ciln sht dhn nj kriter i suksesit dhe janprshkruar tri nivele t perormancs q lidhen me at kriter.

Qllimi i t

nxnit

Vetdijsimi

pr ndikimin

e peshkimit

komercial n

mjedisin detar

Jepni nj shembull t

prshtatshm pr ndikimin

e peshkimit komercial

n mjedisin detar. Jepni

disa detaje n lidhje me

shembullin.

Jepni dy ose m shum

shembuj pr ndikimin e

peshkimit komercial n

mjedisin detar. Diskutoni disa

detaje pr t dy shembujt.

Jepni tre ose m shum

shembuj pr ndikimin e

peshkimit komercial n

mjedisin detar. Diskutoni

detajet e rndsishme t

secilit shembull.

Duke iu reeruar kritereve t suksesit dhe rubriks prshkruese t perormancs,

Nxnsitjan n gjendje ta vlersojn progresin e tyre, ndrsa n procesin e prundimit tnj detyre apo aktiviteti, ata i vlersojn arritjet e tyre prundimtare;

Bashkmoshatartjan n gjendje t sigurojn inormata kthyese pr shokt/shoqet e tyren pikat m t rndsishme, derisa ata jan n procesin e plotsimit t detyrs ose aktivitetit;

Msimdhnsi/jasht n gjendje t jap inormata kthyese, t cilat nxnsit i shrytzojnpr ta prmirsuar punn e tyre.

8 http://rubistar.4teachers.org/index.php


36/64

38

VLERSIMI FORMATIV

Rubrika e paraqitur prdoret gjat ndonj prezantimi dhe ka pes kritere, po ashtu jan trenditura edhe nivelet varsisht nga shkalla e perormancs. Rubrikat e ngjashme mund tprdoren pr vlersim nga msimdhnsi, mund t shrbejn pr vetvlersim apo pr vlersimt ndrsjell.

Emri i nxnsit/es ___________________________________

sht iprgatitur

Nxnsi shtkrejtsisht iprgatitur dheshihet se ka brprova paraprake.

Nxnsi duketgoxha i prgatitur,por mbase ka pasurnevoj t bj prova(praktikoj) pak mshum.

Nxnsi sht disii prgatitur, porsht e qart semungojn provatparaprake.

Nxnsi nuk duketare i prgatitur prt prezantuar.

Flet qart

Flet qart dhedallueshm

gjith kohn, dheshqipton mir dofal.

Flet qart dhedallueshm gjith

(100-95%) kohn,por shqipton gabimnj fal.

Flet qart dhedallueshm, por

shqipton disa falgabim.

Shpesh belbzonapo nuk kuptohet,

OSE shqipton gabimshum fal.

Nuk del ngatema

Qndron n temgjat gjith (100%)kohs.

Qndron n temshumicn (99%-90%) e kohs.

Qndron n temnj pjes (89%-75%)t kohs.

Ishte e vshtir tkuptohej se cilaishte tema.

Prmbajtja

Tregon se e kakuptuar plotsishttemn dhe eshpjegon pik

pr pik duke eshoqruar meshembuj.

Tregon se e kakuptuar mir temndhe e prezanton

pik pr pik medisa shembuj.

Tregon se kakuptuar disa pjest tems. Duketsikur thjesht po u

flet njerzve dhe josikur po e shtjellontemn pik pr pik.

Nuk duket se e kakuptuar shummir temn. sht e

vshtir t kuptohetse cilat jan pikatkryesore.

Qndrimidhe kontaktime sy

Qndron n kmbme trupin drejt,duket i relaksuardhe plot vetbesim.E shikon secilinpjesmarrs nsy gjat gjithprezantimit.

Qndron n kmbme trupin drejt dhei sheh t gjith n sygjat prezantimit.

Nganjher ngrihetn kmb, qndrondrejt dhe i shehpjesmarrsit n sy.

Rri i krrusur dhe/ose nuk shikonn drejtim tpjesmarrsve gjatprezantimit.

Entuziazmi

Shprehjet e ytyrsdhe gjestet zgjojninteresim dheentuziazm t madhnga t tjert nlidhje me temn.

Shprehjet e ytyrsdhe gjestet herpas here zgjojninteresim dheentuziazm t madhnga t tjert nlidhje me temn.

Prdor shprehjet eytyrs dhe gjestetpr t zgjuarinteresimin dheentuziazmin, porduken paksa allso.

Prdor shum pakshprehje t ytyrsdhe gjeste. Nukarrin t zgjoj aqinteresim lidhurme temn qprezanton.


37/64

39

VLERSIMI FORMATIV

3.3 Informatat kthyese

Kontrollimi dhe vlersimi i t arriturave t nxnsve mund t kuptohet si nj lloj i dialogutndrmjet msimdhnsit dhe nxnsit pr cilsin e t nxnit, msimdhnies dhe t arriturave

n prgjithsi. Ky komunikim i dyanshm siguron inormata kthyese, t cilat e mundsojnidentifikimin e vshtirsive me t cilat ballaaqohen nxnsit gjat procesit t nxnies, pornjkohsisht, kjo inormat siguron zbulimin e shkaqeve t cilat i sjellin ato vshtirsi. Inormatatkthyese jan nj pjes shum e rndsishme e t nxnit. Ato jan mekanizma q i lejojn nxnsitta din nse ata jan n rrugn e duhur. Inormatat kthyese jan reagime pr rezultatet e njprocesi apo aktiviteti.

Msimdhnsi duke i dhn inormat kthyese nxnses me qllim t prmirsimit.

Inormata kthyese sht eektive kur jepet n kohn e duhur ather kur sht e domosdoshmepr nxnsin.

N Vlersimin pr Nxnie, detyra t duhura jan ato q sigurojn inormacion metheks tek procesi e jo vetm tek prgjigja e sakt.

Kur jepen inormatat kthyese?

derisa nxnsit e kryejn nj detyr tcaktuar;

derisa nxnsit e prezantojn detyrn; pas prundimit t detyrs

Hulumtimet tregojn se nxnsitmsojn me vshtirsi kur ata jant shqetsuar. sht e rndsishmeq msimdhnsi t marr parasyshgjendjen emocionale t mijs gjatdhnies s inormatave kthyese, nmnyr q ato t ken eektepozitive.


38/64

40

VLERSIMI FORMATIV

Karakteristikat e informats kthyese

Kur inormatat kthyese jepen me goj, ato duhet t jen pozitive ta pranojn punn e brnga nxnsi dhe rezultatet e arritura; duhet t jen zhvilluese t orojn orientim konkretpr msimdhnie dhe msimnxnie. Inormatat kthyese duhen t jepen kundrejt kritereve tsuksesit dhe qllimit t t nxnit.

Inormatat kthyese mund t jepen edhe me an t rubrikave. Rubrikat jan mjete shum t mira

q i ndihmojn nxnsit t msojn nga gabimet e veta dhe ti vlersojn njohurit, shkathtsitapo punn e tyre.

Shembuj:

Msimdhnsi i Edukats fizike, pas regjistrimeve t aktiviteteve t nxnsve i diskuton ato met gjith nxnsit, dhe u jep inormata kthyese secilit ve e ve n mnyr q n prpjekjet e tyret rradhs ta prmirsojn perormancn e tyre.

Krcimi i kaluit kmbhapur

Informata kthyese duhet t jetprshkruese

Informata kthyese duhet t jet esaktdhe e fokusuar

Informata kthyese duhet t jetspecifikee jo e prgjithsuar

Informata kthyese duhet t jet e matur

Informata kthyese duhet t jet e individualizuar dhe me orientim pozitiv pr nxnsin

Informata kthyese duhet ti jap mundsi nxnsit t reagoj

Si jepen informatat kthyese?

me goj /verbale;

me shkrim; me gjestikulacion/shprehje ...

Leonita n pozicionin q ndodhet n otoshihet se i ka realizuar mjat mir t gjithaazat e krcimit (vrulli, shtytja mbi pedan,mbshtetja, kalimi, dhe rnia). Kmbt ika t hapura mir (kmbn e djatht e kashum pak t lakuar n artikulacionin egjurit, dhe shputn e kmbs s djathtduhet ta ket m t shtrir n maje tgishtrinjve), trungu mir, koka mir meshiqim para ( vrejtje pr mnyren e kapjes

s flokve pasi q pengojn pamjen), duartmir prveq dors s djatht e cila sht elakuar n artikulacionin e brrylit


39/64

41

VLERSIMI FORMATIV

Shrytzimi i otoaparatit (pr ushtrime statike) dhe Flip kamers (pr ushtrime dinamike) shtshum eektive pr VpN. Un bashk me nxnsit kemi mundsi ti analizojm perormancat e tgjithve dhe t japim inormata kthyese, me qllim t prmirsimit n paraqitjet tjera

Iliri, msimdhns

Shembuj t inormatave kthyese me shkrim:

Inormatat kthyese msimdhnsi i shnon me dy ngjyra. Me ngjyr t kaltr lavdron punn enxnsit, kurse me t kuqe i shnon gabimet n mnyr q nxnsi ti prmirsoj ato.

Informatat kthyese gojore shfrytzohen pr qllime t ndryshme:

Korrigjim i gabimit Parashtrim i nj sfide Vlersim, lavdrim Sqarim plotsues Orientim i t nxnit dhe aktivitetit Verifikim dhe vazhdim i t nxnit Sqarim i hapave t mtejm

Nxitje e reflektimit Fokusim n strategjit e t nxnit...


40/64

42

VLERSIMI FORMATIV

Me nxns t moshave t vogla, inormatat kthyese mund t jepen edhe me shnimet Plus-minus-! apo me kodimet me ngjyra.

Informata kthyese joefektive Informata kthyese efektive

Pun e mir

Shum bukur

Bje m mir

Duhet m shum prpjekje

N paragrafin e par keni br lidhje shum t mirme temn. Kujdesuni q s paku tri detaje nga tekstita mbshtesin iden tuaj

Konstruktimi juaj sht i mir, por kujdes kur shinime gom

Inormatat kthyese me shkrim mund t jepen me an t nots; me an t nots dhe komentit;si dhe vetm me an t komentit. Studimet e shumta tregojn se inormatat kthyese kur jepenvetm me koment kan eektin m t madh drejt prmirsimit dhe ngitjes s suksesit t nxnsit.

M pakM shum

Prshkrim

MendimGjykime

MirnjohjeLvdata


41/64

43

VLERSIMI FORMATIV

Inormata kthyese e prcjellur me not nuk ka eekt n prmirsim, pasi q nxnsi e shikonvetm notn dhe injoron komentin dhe bn krahasimin me notn e shokut/shoqes q ka ardhe nuk i jep rndsi komentit. Mirpo nse inormatat kthyese jepen vetm me koment athernxnsi do t prqndrohet n prmbajtjen e komentit dhe do t punoj drejt prmirsimit.Hulumtimet tregojn (Black & William, 1998), se kur inormatat kthyese jepen vetm me komentka prmirsim t suksesit t nxnsve:

Vlersimi me not, nuk ka prmirsim n sukses Vlersimi me komente dhe not, nuk ka prmirsim Vlersimi vetm me komente, prmirsim deri n 30%

Gjithsesi, nuk sht e nevojshme q gjithmon t prdoret inormata kthyese vetm me koment,mirpo kjo sht nj strategji e VpN-s e cila duhet t promovohet gradualisht me qllim tprmirsimit t procesit msimor. Pra, jo vetm kjo strategji por t gjitha strategjit e VpN-s

duhet t prezantohen n klas n mnyr graduale deri sa t adaptohen edhe msimdhnsitedhe, nxnsit si dhe prindrit. Msimdhnsi, fillimisht mund t caktoj nj her n muaj tivlersoj nxnsit vetm me koment, dhe m von shkon duke e prdorur m shpesh ktstrategji.

Hulumtimet tregojn se t jesh i motivuar dhe t kesh vetbesim, jan elsi i suksesit t nxnsit.Megjithat, inormatat kthyese prve pozitivizmit duhet ti tregojn edhe gabimet (n mnyr qato t prmirsohen).

Nxnsja duke i dhn inormat kthyese shokut t klass


42/64

44

VLERSIMI FORMATIV

3.4. Vlersimi i ndrsjell (njritjetri)

Hulumtimet tregojn se vlersimi i ndrsjell sht mjat eektiv. Derisa nxnsit vlersojn punne bashkmoshatarve t tyre, ata mund ti qartsojn edhe idet e tyre pr qllimet e t nxnit

dhe kriteret e suksesit. Ky vlersim duhet t zbatohet me kujdes dhe t arriturat e nxnsve duhett krahasohen me t arriturat e tyre t mparshme e jo me t tjert.

Rregullat q duhet ndjekur gjat vlersimit t ndrsjell jan9:

Teknika pr vlersimin e ndrsjell:

1. Takime t shkurtra pr ta prmirsuar t shkruarit

E prshtatshme pr lndt ku nxnsit bjn punime t shkruara (gjuh, histori, etj.). Tek eset,n takimet e shpejta gjysma e klass qndron e ulur n bank. Gjysma tjetr lviz nga bankan bank do 5 minuta. Kshtu, do nxns takon nj partner tjetr do 5 minuta. Gjat ktyre 5

minutave (kohs pr takimet e shpejta), do partner lvizs ulet pran partnerit t ulur. Partnertjapin komente dhe inormata kthyese rreth asaj q kan dgjuar apo par. Deri n und t ors,do nxns do t ket disa kndvshtrime t ndryshme rreth t gjitha pjesve t punimit t tij.

Kjo teknik mund ti ndihmoj nxnsit m t dobt sepse u jep atyre mundsi q t shohinshembuj t eseve m t avancuara. Nxnsit tjer, fillojn t mendojn se si t ndrhyjn dh e taprmirsojn punn e tyre edhe m shum. (Smith, 2008).

Nxnsja duke vlersuar punn e shoqes me teknikn takime t shkurtra pr ta prmirsuar t shkruarit

Keni parasysh rndsin e t dgjuarit Mos i ndrprisni t tjert kur flasin Krkoni sqarime, mos u nxitoni Respektoni punn e partnerit Filloni me pozitivizm dhe inkurajim Jini t qart si mund t prmirsohet partneri juaj Jini i ndershm , por shmangni kritikn e teprt Bhuni i drejt dhe respektoni besueshmrin

9 Kto rregulla duhet ti tregohen dhe shpjegohen nxnsve para do vlersimi t ndrsjellt.


43/64

45

VLERSIMI FORMATIV

2. Dy yje dhe nj dshir siguron nj struktur zhvillimore pozitive q i ndihmon nxnsit tvlersojn dhe t raportojn pr punn e njri-tjetrit.

- Nxnsit pas puns individuale, i shkmbejn detyrat e tyre dhe reflektojn pr punn e tjetrit;

- Kontrolluesi (nxnsi kontrollues) identifikon dy elemente/ide pozitive (yje) n detyrn e

shokut/shoqes, dhe nj aspekt tjetr t puns/detyrs ku ka nevoj pr prmirsim apo zhvillimt mtutjeshm (dshir).

- Mund t ket nj yll (apo m shum se dy yje), apo nxnsi mund t jet i knaqur me detyrn

dhe nuk ka vend pr asnj dshir.

- Komunikimi i yjeve dhe dshirave mund t jet n form t shkruar, me goj apo n forma tjera

(vizatime, imazhe..)

Vrejtje: Kjo teknik mund t prdoret edhe nga vet msimdhnsi, kur u jep nxnsve inormatakthyese pr punn e br, apo edhe si vetvlersim, kur nxnsi e vlerson punn e tij.

Vlersimi i msimdhnses me teknikn Dy yje nj dshir


44/64

46

VLERSIMI FORMATIV

3. Kontrollimi para fluturimit10 sht nj teknik q siguron q puna e drguar pr kontrollimtek msimdhnsi i prmbush t paktn standardet minimale t ndrlidhura me kriteret esuksesit.

-Nxnsit e shkmbejn punn/detyrn me njri-tjetrin dhe ata e krahasojn detyrn e shokut/shoqes me listn e kritereve t paraqitura pr t gjith nxnsit;

- Nxnsi-kontrollues duhet t sigurohet se jan prfshir elementet themelore n punn e

shokut/shoqes;

- Kontrolluesi nuk gjykon pr punn e shokut/shoqes, por i raporton atij/asaj se far sht

harruar dhe far duhet t prfshihet;

- Nxnsi autori i prmirson gabimet para se ta dorzoj detyrn e tij.

Nxnsit duke vlersuar punn e shokve dhe shoqeve t klass me teknikn Kontrollimi parafluturimit

10 Pilott prdorin teknikn Kontrollimi para fluturimit pr tu siguruar se gjithka sht gati dhe n rregull para se tafluturojn aeroplanin.


45/64

47

VLERSIMI FORMATIV

3.5.Vetvlersimi

Vetvlersimi sht mjet i rndsishm pr Vlersimin pr Nxnie VpN. Kur nxnsi vlersonnjohurit e tij momentale, lshimet dhe gabimet gjat t nxnit, ai fiton ide m t qarta se si ti

ndihmoj vetes pr tu prmirsuar.

Gjat procesit t vetvlersimit, nxnsit duhet t din:

Teknika pr vetvlersimin

1. Ngjyrat e semaforitsht nj teknik shum efikase q ia mundson nxnsit t reflektojpr veten e tij nse ka kuptuar ose jo nj shtje/detyr apo tem t caktuar. N t njjtnkoh i komunikohet msimdhnsit t kuptuarit ose jo pr secilin nxns n mnyrindividuale.

- Nxnsit i mbajn tri letra (kartona) me ngjyra t ndryshme para vetes t cilat pasqyrojn:

e gjelbra e kam kuptuar, e verdha nuk jam i sigurt dhe e kuqja nuk e kam kuptuar;

Ata e ngrisin lart njrn prej letrave kur u krkohet nga msimdhnsi;- Kjo teknik prdoret n faza t ndryshme t ors, e jo vetm n fund t saj;

- Kur msimdhnsi e merr informatn kthyese nga nxnsit sht m i sigurt n

planifikimin e aktiviteteve tjera shtes pr ata q nuk kan kuptuar (ose u krkon t

bashkpunojn me nxnsit q e kan t qart/e kan kuptuar detyrn);

- N vend t letrave (kartonave) me ngjyra mund t prdoren edhe shenja tjera (si fytyra t

buzqeshura/t piklluara! ose numrat 3,2,1):

Ta analizojn punn e tyre

T krkojn mbshtetje kur pranojn se hasin n probleme gjat punss tyre (pa ndikim n vetbesimin e tyre)

Ta shrytzojn kohn e mjatueshme pr ti prmirsuar detyrat/problemet e pazgjidhura


46/64

48

VLERSIMI FORMATIV

3 Kam kuptuar shum mir dhe mund tju shpjegoj t tjerve

2 Kam kuptuar, por m duhen edhe disa sqarime

1 Nuk kam kuptuar dhe kam nevoj pr sqarime

Nxnsit vlersojn vetn me teknikn Ngjyrat e semaorit.


47/64

49

VLERSIMI FORMATIV

2. Di/dua t di/msova (D/D/M) sht nj teknik q mundson nj vetkontroll t t nxnitdhe t kuptuarit. N fillim t ors, msimdhnsi vizaton nj tabel me tri kolona:

- Fillimisht u krkohet nxnsve t vendosin n list, n kolonn e par, gjith far din pr

nj tem t caktuar dhe n kolonn e dyt far ata dshirojn t din m shum;

-Merret informacioni pr temn (nga teksti, shpjegimi i msimdhnsit, nga video apo

ndonj mnyr tjetr);

- Analizohet informacioni dhe krahasohet me pyetjet e ngritura.

- N fund, nxnsit shkruajn far kan msuar.

- Msimdhnsi i diskuton bashk me nxnsit prgjigjet, jep sqarime tjera pr gjrat jo t

qarta, dhe planifikon hapat e ardhshm pr msim.

Nxnsit e klass s nnt duke prdorur teknikn Di/Dua t di/Msova n lndn e edukatsqytetare.


48/64

50

VLERSIMI FORMATIV

Vetvlersim i nj nxnsi t klass s tret me an t rubriks.

3. Krijimi dhe prdorimi i rubrikave t pikve

- Hapi i par: nxnsit prfundojn nj detyr si p.sh. brja e nj punimi artistik apo

prfundimi i nj projekti;- Msimdhnsi dhe nxnsit krijojn s bashku nj rubrik piksh;

- Nxnsit punojn n grupe ose n ifte pr ta prdorur rubrikn e pikve pr detyrne prfunduar;

- Nxnsit i raportojn klass se far kan msuar nga prdorimi i rubriks.

Vetvlersimi

50

VLERSIMI FORMATIV


49/64

51

VLERSIMI FORMATIVVLERSIMI FORMATIV

51


50/64

52

VLERSIMI FORMATIV

4. Shfrytzimi i dosjes (portfolios) pr Vlersimin pr Nxnie

Pse sht e rndsishme t shfrytzohet dosja (portfolio) pr VpN?

- Paraqet nj portret t sakt dhe t prmbledhur t nxnsit;

- Prshin nxnsin n marrjen e vendimeve pr zgjedhjen e puns s tij m cilsore;

- Mundson q nxnsit ti shaqin ndryshimet p.sh. inteligjencat e shumfishta, diversitetinkulturor, etj;

-Tregon ngritjen e nxnsve t bazuar n reflektimet e tyre - prparimin dhe pengesat gjatt nxnit ;

- Prmirson msimdhnien duke integruar vlersimin pr nxnie;

- Ngrit prgjegjsin e nxnsit pr vetvlersim.

far sugjerime duhen pr t shfrytzuar dosjen (portfolion)?

Vendosni pr qllimet e dosjes (portolios);

Caktoni rezultatet e pritura dhe si mund t shrytzohet dosja (portolio) pr ti paraqitur ato; Krijoni mundsit q n bashkpunim me nxnsit ta caktoni prmbajtjen e dosjes (portolios);

Jepni koh nxnsve t reflektojn dhe t angazhohen n vetvlersim

sht dosja (portolio)?

. nj koleksion i qllimshm i punimeve t nxnsit q tregon pr prpjekjet,prparimin dhe t arriturat e tij n nj ush msimore t caktuar. Ky koleksion duhett prshij pjesmarrjen e nxnsit n przgjedhjen e prmbajtjes s dosjes (portolios),udhzimet pr przgjedhje dhe kriterin e vlersimit pr t dshmuar meritat dhe dshmite vet-reflektimit t nxnsit.

Arter&Spandel, 1992 (32)

... prbhet prej pjesve t provave. Sa m shum prova t prshtatshme, nxjerrja eprundimeve pr nivelin e arritshmris s nxnsit n nj ush msimore sht m evleshme

Forster & Masters, 1996 (2)


51/64

53

VLERSIMI FORMATIV

3.6 Prdorimi i strategjive efektive t parashtrimit t pyetjeve

Pyetjet dhe niveli i pyetjeve t parashtruara i shrbejn jo vetm Vlersimit pr nxnie, por

ato jan shum t rndsishme edhe n kontekst t Vlersimit t Nxnies notimit. Edhehulumtimet e ndryshme tregojn se:

Parashtrimi i pyetjeve q krkojn t menduarit e niveleve t ndryshme11prdoren si instrumentepr Vlersimin pr Nxnie. N kt rast msimdhnsit:

Shfrytzojn pyetjet pr t kuptuar se ka din nxnsit, ka kuptojn dhe far mund t

bjn ata;

Analizojn prgjigjet pr t kuptuar se ka din nxnsit, ka kuptojn dhe far mund

t bjn ata;

Shfrytzojn pyetjet pr t kuptuar se far ide t gabuara kan nxnsit me qllim t

orientimit t drejt t t nxnit t tyre efektiv;

Shfrytzojn prgjigjet e nxnsve q ta prmirsojn si msimdhnien ashtu edhe t

nxnit.

Shembull:

1. Msimdhnsi dshiron ta dij nse nxnsit e tij i din veorit e numrave t thjesht.Nse n pyetjen: A sht numri 7 numr i thjesht? , ai merr prgjigje Po, kjo nuk i

mundson atij t vlersoj sakt nse nxnsi ka vrtet njohuri pr numrat e thjesht dheveorit e tyre (se ata kan vetm dy pjestues, numrin 1 dhe vetveten).

2. Edhe n pyetjen Kush e shkroi romanin Prilli i thyer?, msimdhnsi mund t kuptojpak apo aspak nse nxnsi ka njohuri pr stilin e t shkruarit n at roman apo prveprimtarin e shkrimtarit.

Msimdhnsit mund t parashtrojn mesatarisht nga nj pyetje, madje edhenga dy pyetje n minut, q do t thot se rreth njqind n dit ose dhjetra mijra

pyetje gjat nj viti shkollor (Wragg, 1997);

Nxnsit msojn m shum kur msimdhnsit parashtrojn pyetje m shpeshgjat prcjelljes s prparimit dhe kontrollimit t t kuptuarit (Harris, 1998);

Parashtrimi i pyetjeve paraqet aktorin m t rndsishm individual q nxnsit

t arrijn standarde t larta, kur pyetjet prdoren q t vlersohen njohurit enxnsve dhe t sfidohet t menduarit e tyre (Ostend, 1996).

11 Musai B. : Metodologji e msimdhnies, Tiran, 2003;


52/64

54

VLERSIMI FORMATIV

Pyetjet dhe llojet e tyre

Parashtrimi i pyetjeve sipas niveleve t ndryshme t t menduarit Taksonomia e Bloom-it-12shembuj:

Njohja Si quhet...? Kur ka ndodhur...? Cilat jan llojet e ...? Kush e ka shkruar romanin?

T kuptuarit Shpjego situatn e zhvilluar n ...; Cilat jan karakteristikat themelore t ...?;

ar mund t thoni pr ....?; Zbatimi - ar ndodh pas prdorimit t ...? A mund t prdoret Teorema e Pitagors pr

zgjidhjen e problemit ...? Paraqitni grafikisht ....;

Analiza Cili sht unksioni i ...? ar rregulla zbatohen me rastin e zgjedhimit t oljeve?ar roli luan ....n ...?

Sinteza Cilat prundime mund ti nxjerrni nga ....? Cila sht ideja kryesore e shkrimtarit ?

Vlersimi Cila strategji ishte m e mir pr tu zbatuar? A mendoni se .....sht m eprshtatshme se sa .....? Arsyetoni, pse?

Sipas unksionit q kan, pyetjet mund t jen:

1. Pyetje t mbyllura - pr t vlersuar njohurit apo t kuptuarit e nxnsve pr materialet nmnyr t drejtprdrejt ose pr t paraqitur tema pr diskutim; Kur sht hapur shkolla epar shqipe?

2. Pyetje t hapura- q u krkojn nxnsve t prdorin, lidhin apo zbatojn ide, japin arsye,prmbledhin apo vlersojn dhe shpesh prshijn prgjigje t zgjeruara, q u mundsojnatyre t paraqesin t kuptuarit m t thell; ar rndsie ka pr ju zbulimi i rrjetit pa tela?

3. Pyetje nxitse- pr ti inkurajuar ose drejtuar prgjigjet e nxnsve tek aspektet specifike t t

nxnit; A mund t zhvilloni nj grafik ose tabel q organizon kt inormacion n nj mnyrt dobishme?

Do t ishte shum e dobishme nse pyetjet do t orientoheshin kah kontrollimi

i prvetsimit t qllimeve msimore n nivel m t lart. Kjo do t bhet leht

nse pyetjet, n vend q t krkojn prgjigje pr dika q tani m sht e sqaruar

n tekst ose nga vet msimdhnsi, t krkojn njohuri q do t ndrlidhen meinformatat e ofruara ose informatat e ofruara paraprakisht (Linn & Miller, 2005)

Pyetjet dhe teknikat e t pyeturit kan vlera t shumfishta. Pr t nxitur t menduarit e

nxnsve sht e rndsishme t konsiderojm nivelin e pyetjeve q bn msimdhnsi.

N qoft se pyetjet jan t gjitha t nivelit t njohjes, ather t menduarit ndodh pak

ose aspak. T prsriturit mekanik, riprodhues, sht i nevojshm pr termat e reja q

msohen, pr rregullat, formulat apo pr t dhn shpjegime t ndryshme, por jo edhepr t nxitur t menduarit e nivelit t lart. Pyetjet e nivelit t lart q zakonisht fillojn

me Si?, Pse? dhe far? jan pyetje q krkojn nga nxnsit t mendojn

dhe t reflektojn pr at q kan msuar.

12 Po aty.


53/64

55

VLERSIMI FORMATIV

4. Pyetje q prdoren pr shkmbime t zgjeruara- prshijn pyetje t shumta q rrjedhinndaj prgjigjeve fillestare t nxnsve me qllim t nxitjes s t menduarit t nivelit t lart; Amund t shrytzoni kto parime n nj situate t jets s prditshme?

5. Pyetje q krkojn prgjigje t menjhershme dhe specifike - prdoren pr t nxitur t

nxnit e mtejshm; Si mund t shrytzoni kt koncept n problemin e ri?

Shembuj:Strategji t ndryshme pr t pyeturit:

1. Pyetjet q bjn vet nxnsit

Jepni nxnsve ta lexojn nj tekst ose ta dgjojn nj prezantim nga msimdhnsi;

Ndajeni grupin n dysh;

Krkoni nga secili nxns t shkruaj 4 pyetje q kan t bjn me msimin.

Krkoni nga nxnsit ti prgjigjen pyetjeve t njri-tjetrit. Diskutoni se far e bn nj pyetje t leht ose t vshtir.

M pas krkoni nga nxnsit q t sugjerojn mnyra se si ti prmirsojn pyetjet etyre.

M plqen kur kemi pyetje si kjo, pyetje q m bjn t mendoj dhe pr t cilat duhet dhnshpjegim

Nxnse dhjet vjeare

Nxnsi duke prgatitur dhe parashtruar pyetje njri-tjetrit.


54/64

56

VLERSIMI FORMATIV

2. Identifikimi i pyetjeve t kategorive t ndryshme

Pyetni nxnsit se far e bn nj pyetje t leht apo t vshtir;

Jepni nxnsve disa pyetje t bazuara n nj tekst ose prezantim q e keni br;

Krkoni nga nxnsit ti rradhisin pyetjet si: e leht ose e vshtir; apo (shum e leht,paksa e leht, mjaft e vshtir, shum e vshtir)

Krkoni nga nxnsit ta arsyetojn rradhitjen (d.m.th., t shpjegojn pse disa pyetje ikan rradhitur si t lehta, e t tjerat si t vshtira.)

Ftoni ata q ti bjn ndryshimet e pyetjeve pr ti prmirsuar ato

3. Personale/E Ndrsjell/Publike (PNP)

Kjo sht nj qasje e parashtrimit t pyetjeve pr ata nxns q jan t dekurajuar pr t dhnprgjigje para tr klass. Msimdhnsi parashtron pyetjen (me goj ose me shkrim) dhe

vazhdohet me tri aza:

Faza 1. Personale nxnsit n mnyr t pavarur i shkruajn prgjigjet pr pyetjen/et eparashtruara

Faza 2. E ndrsjell nxnsit i krahasojn prgjigjet me shokun/shoqen ar apo me nj grupt vogl nxnsish;

Faza 3. Publike nxnsit tohen ti japin prgjigjet e tyre para klass, t cilat vlersohen nganjri tjetri.

Vlersimi pr nxnie duhet t jet plotsisht i integruar n programin msimor


55/64

57

VLERSIMI FORMATIV

Teknika efektive pr pyetje

Taktika ose mekanizmi Prfitimet

Lejo kohn e duhur pr t menduar nxnsi parase t prgjigjet.

Nxit thellsin e t menduarit dhe rrit nivelin sfidues

Teleono mikun13 Inkurajon dgjim t tr klass

Karriga e nxeht14 Inkurajon dgjim pr detaje dhe oron sfida

Rishikimin e pyetjes para kohe Sinjalizon koncepte t mdha dhe nxnien e msimit

Ju nuk jeni i lejuar t prgjigjeni n kt n m pakse 15 fal

Zhvillon atsit e t olurit dhe t arsyetimit

Vnia n sken ose renditja e pyetjeve me rritjen enivelit sfidues

Thelbi i pyetjeve t qllimshme, duke lvizur nxnsitnga njohuria ose prvoja ekzistuese (shpesh nganjohuria e pa klasifikuar dhe e pa renditur) n tkuptuarit e organizuar, ku modelet dhe kuptimet janthemeluar/krijuar.

Prdorimi i rregulls jo duart lartPrmirson angazhimin dhe sfidon t gjith nxnsitt mndojn.

Dhnia e sinjalit t nxnsve n lidhje m llojine prgjigjes q do t prshtatet m s miri m

pyetjen e krkuar

Ndihmon nxnsit t njohin vargun e prgjigjevet mundshme dhe pr t zgjedhur n mnyr t

prshtatshme

Grackat e pyetjeve

sht leht t biesh n grack kur:

t pyessh shum pyetje t mbyllura/shkurtra;

pyetjes s nxnsve pyetje t cilat mund t prgjigjen me nj prgjigje t thjesht po ose jo;

pyetjeve m prgjigje shum t shkurt, pyetjeve t bazuara n kujtes;

pyetjes fals qlloja far po mendoj; fillimit t t gjitha pyetjeve m t njjtin burim/prejardhje;

prqendrimit n nj numr t vogl t nxnsve dhe jo prfshirjen e tr klass;

brjes s renditjes s pyetjeve shum t ashpra;

mos dhnies nxnsve koh pr reflektim/mendim, ose t parashtrojn pyetjet e tyre;

t pyessh kur nj tjetr strategji mund t jet m e prshtatshme.

13 Si n Kush do t bhet Milioner?.

14 Nxnsit punojn n ite ose n grupe. Njri e merr rolin (p.sh. nj karakter n nj libr) dhe pyetet nga t tjert pr biografite tyre, sjelljet dhe motivimet. Teknika sht e dobishme pr prshkrimin e nj karakteri dhe zhvillimin e atsive t pyetjeve.

Nxnsi duke e luajtur karakterin ulet n nj karrige prball grupit (t radhitur n gjysm-rrethi). sht m rndsi q pjesatjetr e grupit t jen t prgatitur t bjn pyetje prkatse dhe sht e dobishme nse msimdhnsi vepron si lehtsues(asilitator apo trajner) q ti drejtoj pyetjet n drejtim konstruktiv. Nse karakteri sht i njohur, nxnsit mund t mos ju duhetshum prgatitje.


56/64

58

VLERSIMI FORMATIV


57/64

59

VLERSIMI FORMATIV

KAPITULLI I KATRT

Vlersimi si komponente planifikimit t msimit

4.1. Planifikimi i ors msimore dhe integrimi i VpN-s

elsi i suksesit t msimdhnies dhe t nxnit sht planifikimi me kujdes dhe i strukturuar iors msimore, planet e msimit nga msimdhnsit pr ta ndihmuar strukturimin e t nxnitpr vetveten dhe pr nxnsit.

Procesi i nj planifikimi t mirfillt prbhet nga kto trsi: S pari, prcaktimi i prmbajtjesprogramore, pra, ar duhet t msoj nxnsi?; ar mund t bj ai pr ti prmbushur

krkesat e aktiviteteve t t nxnit? S dyti, prcaktohet se ar di fillimisht nxnsi para set filloj msimi i planifikuar pr orn msimore. S treti, prcaktohet mnyra pr ti ndihmuarnxnsit pr t nxn; S katrti, prcaktohen mnyrat pr ti vlersuar rezultatet e t nxnit tnxnsve.

Hapi i par:(Vlersimi n fillim t msimit)

- far do t arrihet? far jan n gjendje t bjn nxnsit?

- Cilat jan paranjohurit e nxnsit?

- N mnyr lidhet t nxnit me prvojat dhe interesin e nxnsve?

Hapi i dyt:(Vlersimi gjat msimit)

- Si do t vlersoni nse nxnsi prparon n msime?

- Si i prshtatet msimdhnia nxnsve?

- Cilat jan strategjit, procedurat, metodat apo teknikat e vlersimit?

Hapi i tret:(Vlersimi pas msimit)

- Cilat njohuri t reja i ka marr nxnsi?

- Si do t vlersohet efikasiteti i msimit?

- Si do t informohen prindrit dhe t gjith t interesuarit pr t arriturat e nxnsve?

- Si do t bhet rishikimi i procesit?

N planet e msimit, msimdhnsi/ja duhet t marr parasysh karakteristikatthemelore t Vlersimit pr t nxnit; ndarjen e qllimeve t t nxnit menxnsit, kriteret e suksesit, prdorimin e teknikave eektive pr parashtrimine pyetjeve, vzhgimin dhe teknikat pr dhnie t inormats kthyese, vet-vlersimin dhe vlersimin e ndrsjell (nga njri-tjetri).


58/64

60

VLERSIMI FORMATIV

Pas do planifikimi, msimdhnsi ia adreson vetes pyetjet:

Vlersimi pr nxnie duhet t jet plotsisht i integruar n programin msimor.

Rezultatet e pritshme msimore t kurrikuls duhet t jen baz e t gjitha vlersimeve.

A sht i prshtatshm plani msimor pr nxns me atsi t ndryshme?

A e nxit plani i msimit prshirjen e vazhdueshme t nxnsve n aktivitetet e tnxnit dhe n vlersimin e t nxnit t tyre?

A parashikon plani msimor trajtim t mjatueshm t prmbajtjes q do t msohetnga t gjith nxnsit?

A mundson plani msimor kontrollin e prparimit t nxnsve? A sigurohet ndihm e prshtatshme pr nxnsit q nuk kan sukses me procedurat

fillestare?

A sigurohet zbatim i praktikave t vlersimit q orcojn dhe integrojn t nxnit dhemotivimin e nxnsve?

A siguron plani msimor se prgjegjsit jan t ndara n mnyr t barabart n mest djemve dhe vajzave?

ar?

Qllimet...

4) ANALIZA MBI BAZN E INFORMATS KTHYESE

Si?

Procesi...

ar? Si?

Vlersimi...Avancim


59/64

61

VLERSIMI FORMATIV

15 Shih, Kornizn e Kurrikuls s Kosovs.

4.2. Rezultatet e t nxnit dhe vlersimi i bazuar n Kornizn eKurrikuls s Kosovs

Pr ti vlersuar nxnsit sipas kurrikuls s bazuar n kompetenca15sht e rndsishme q t

caktohen teknika t vlersimit q u mundsojn nxnsve ti demonstrojn jo vetm njohuritpor edhe shkathtsit dhe qndrimet e tyre. Pr kt qllim, Rezultatet e t Nxnit jan aktorky q mbshtesin kt vlersim, dhe q mundsojn nj przgjedhje efikase t teknikave prVpN dhe ViN. Qllimet e t nxnit, objektivat e prgjithshme dhe rezultatet e t nxnit duhet tbazohen n gjasht kompetencat e kurrikuls.

Qasja e bazuar n kompetenca supozon q gjat definimit t rezultateve t pritura t kurrikulsdhe t procesit msimor si dhe gjat przgjedhjes dhe organizimit t prvojave msimore tintegrohen n mnyr t balancuar njohurit parsore dhe vlerat, qndrimet dhe shkathtsit16.

Kshtu, do msimdhns kur ti hartoj planet msimore (vjetore apo planin ditor) duhet ti ketparasysh gjasht kompetencat e Kornizs s Kurrikuls.

Rezultatet e t nxnitjan deklarata q prshkruajn kushte specifike dhe t matshme prat q nxnsi do t dij, ose do t jet n gjendje ta bj si rezultat i angazhimit n aktivitetinmsimor. Rezultatet e t nxnit ormojn bazn e planifikimit t msimit dhe planifikimit tvlersimit. N mnyr tipike shprehen si njohuri, shkathtsi, qndrime apo kompetenca.Rezultatet e t Nxnit nga Kurrikula mund t thjeshtohen pr nxnsit dhe t shkruhen si Qllimi t Nxnit pr nj msim t caktuar.

Rezultatet e t Nxnit:Shkruan drejt (pa gabime) nj tekst narrativ deri n nj faqe pr njtem t caktuar.

Qllimi i t Nxnit:T msojm t shkruajm nj tekst narrativ

Nj rezultat i t nxnit sht i mir nse mund t vlersohet veprimi i nxnsit

16 Po aty.

Pse jan t rndsishme rezultatet e t nxnit?

Fokusohen n sjelljen (veprimin) e nxnsit (q duhet ndryshuar);

Shrbejn si udhzues t msimdhnies dhe nxnies;

Identikojn n mnyr specike se ka duhet nxn;

Prcjellin tek nxnsit saktsisht at se ar duhet arritur.


60/64

62

VLERSIMI FORMATIV

Foljet t cilat i zgjedhim kur shkruajm rezultate t t nxnit pr ushn njohse n nivele tndryshme t Taksonomis s Bloom-it jan dhn n shtojcn pr trajnimet e msimdhnsve.

Krkesa e secilit rezultat t t nxnit na oron bazat pr shkallzimin e cilsis s zotrimit tatsis s prshkruar n rezultatin e t nxnit nga secili nxns. Ajo oron bazat pr t vendosurse cili nxns ka nevoj ta prmirsoj perormancn e tij, dhe ar hapash duhet t ndrmerrennga msimdhnsi.

Shih tabeln vijuese:

Rezultati i tnxnit

Teknika eVl

Documents

Vleresimi Formativ