Karniowice 2016

M O D R

KA

RN

IOW

ICE

Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczegow Karniowicach

Progi szkodliwości

roślin rolniczych

Opracowanie:Dorota Paczyńska

Dział Systemów Produkcji Rolnej, Ekologii i Ochrony Środowiska MODR Karniowice

3

WprowadzenieIstotną zasadą obowiązującą w integrowanej ochronie roślin jest fakt, że

decyzje o wykonaniu zabiegów powinny być podejmowane w oparciu o mo-nitoring występowania organizmów szkodliwych, z uwzględnieniem progów ekonomicznej szkodliwości. Efekty stosowania powyższej ochrony powinny być sprawdzane przy pomocy ewidencji zabiegów oraz działań monitorujących. Ponadto stosowanie chemicznych środków ochrony roślin powinno odbywać się przy pomocy możliwie minimalnych dawek, w optymalnych terminach i jedynie przy sprzyjających warunkach atmosferycznych, z baczną uwagą na staranność i precyzję wykonania zabiegów. Elementem zapewniającym speł-nienie powyższych wymogów będzie używanie jedynie sprzętu sprawnego technicznie, przebadanego i obsługiwanego przez przeszkolonych operatorów.

W integrowanej ochronie do dyspozycji rolnika, a także doradcy przezna-czone są trzy podstawowe narzędzia pozwalające pomóc w podjęciu decyzji o zastosowaniu i wyborze min. ilości, formy czy też terminu ochrony roślin, i są to:

¤ metodyki integrowanej ochrony roślin poszczególnych upraw,

¤ progi ekonomicznej szkodliwości patogenów określające, kiedy stosowanie chemicznej ochrony roślin staje się ekonomicznie opłacalne, tzn. przy jakiej liczebności organizmu szkodliwego dla roślin straty przewyższają koszty jego chemicznego zwalczania,

¤ systemy wspomagania decyzji w ochronie roślin, bazujące na znajomości biologii organizmów szkodliwych, wskazujące optymalny termin wykona-nia chemicznych zabiegów ochrony roślin.

Wszystkie te narzędzia i zasady w swym zamyśle mają przyczynić się do ograniczenia stosowania środków chemicznych w ochronie roślin do absolut-nie niezbędnego minimum w celu osiągnięcia maksymalnie możliwego efektu w postaci zdrowego i nieskażonego plonu.

Celem tej broszury jest wsparcie producentów rolnych przy rozpoznawaniu pojawiających się agrofagów i ułatwienie podjęcia decyzji o ich ewentualnym zwalczaniu w ramach integrowanej ochrony roślin.

4

Znaczenie progów ekonomicznego zagrożenia uprawDla możliwości dokonania oceny liczebności szkodników, określenie choro-

by na plantacji i zastosowania zabiegu ochrony konieczny jest monitoring upraw. Uszkodzenia powodowane przez szkodniki, choroby wpływają na osłabienie kondycji uprawianych roślin poprzez zaburzony system rozwoju. W wyniku agresji patogenów występuje u roślin wrażliwość na liczne infekcje groźne dla tych organizmów, czego następstwem są niskie plony.

Monitoringu występowania agrofagów na plantacjach, powinniśmy doko-nywać co tydzień w okresie od początku do końca wegetacji roślin. W zależno-ści od fazy wzrostu roślin progi różnią się wyznaczoną wielkością, która poda-na jest w procentach roślin lub liści z pierwszymi objawami, sprawców chorób lub jako procent porażonej powierzchni liści. Przy monitoringu szkodników opieramy się na terminie pojawień organizmów szkodliwych, na ich rozmiesz-czeniu i zagęszczeniu na roślinie lub w pułapkach feromonowych.

Zamieszczone tablice z progami szkodliwości, są danymi orientacyjnymi. Są one przydatne do podejmowania decyzji, ale nie posiadają wartości obliga-toryjnych.

5

Ori

enta

cyjn

e pr

ogi e

kono

mic

znej

szko

dliw

ości

cho

rób

Cho

roba

Term

in o

bser

wac

jiPr

óg e

kono

mic

znej

szko

dliw

ości

Uw

agi

PSZ

EN

ICA

Łam

liwoś

ć źd

źbła

zb

óż i

traw

od p

oczą

tku

fazy

strz

e-la

nia

w ź

dźbł

o do

fazy

pi

erw

szeg

o ko

lank

a20

– 3

0% ź

dźbe

ł z o

bjaw

ami p

oraż

enia

Mąc

znia

k

praw

dziw

y zb

óż

i tra

w

w fa

zie

krze

wie

nia

50 -

70%

z p

ierw

szym

i obj

awam

i po

raże

nia

(poj

edyn

cze,

bia

łe sk

upie

nia

stru

ktur

grz

yba)

w fa

zie

strz

elan

ia

w ź

dźbł

o10

% z

pie

rwsz

ymi o

bjaw

ami p

oraż

enia

w fa

zie

kłos

zeni

api

erw

sze

obja

wy

pora

żeni

a na

liśc

iu

podfl

agow

ym, fl

agow

ym lu

b na

kło

sie

Rdz

a br

unat

na

psze

nicy

w fa

zie

krze

wie

nia

10 -

15%

liśc

i z p

ierw

szym

i obj

awam

i po

raże

nia

w fa

zie

strz

elan

ia

w ź

dźbł

o10

% li

ści z

pie

rwsz

ymi o

bjaw

ami p

ora-

żeni

a

w fa

zie

kłos

zeni

api

erw

sze

obja

wy

pora

żeni

a na

liśc

iu

podfl

agow

ym lu

b fla

gow

ym

Rdz

a żó

łta z

bóż

i t

raw

w fa

zie

krze

wie

nia

30%

rośl

in z

pie

rwsz

ymi o

bjaw

ami

w fa

zie

strz

elan

ia

w ź

dźbł

o10

% p

oraż

enia

liśc

ia p

odfla

gow

ego

w fa

zie

kłos

zeni

api

erw

sze

obja

wy

pora

żeni

a na

liśc

iu

podfl

agow

ym, fl

agow

ym

6

Sept

orio

za

pask

owan

a liś

ci

psze

nicy

w fa

zie

krze

wie

nia

30 –

50%

liśc

i z p

ierw

szym

i obj

awam

i po

raże

nia

lub

1% li

ści z

ow

ocni

kam

i

w fa

zie

strz

elan

ia

w ź

dźbł

o

10 –

20%

por

ażon

ej p

owie

rzch

ni li

ścia

po

dflag

oweg

o lu

b 1%

liśc

i z o

woc

nika

-m

i

w fa

zie

kłos

zeni

a5

– 10

% p

oraż

onej

pow

ierz

chni

liśc

ia

flago

weg

o lu

b 1%

liśc

i z o

woc

nika

mi

Sept

orio

za p

lew

ps

zeni

cy

w fa

zie

krze

wie

nia

20%

z p

ierw

szym

i obj

awam

i por

ażen

ia

w fa

zie

strz

elan

ia

w ź

dźbł

o

20%

pora

żone

j pow

ierz

chni

liśc

ia

podfl

agow

ego

lub

1% li

ści

z ow

ocni

kam

i

w fa

zie

pocz

ątku

kł

osze

nia

10%

por

ażon

ej p

owie

rzch

ni li

ścia

po

dflag

oweg

o lu

b 1%

liśc

i z

owoc

nika

mi

w fa

zie

pełn

i kło

szen

ia1%

por

ażon

ej p

owie

rzch

ni li

ścia

fla

gow

ego

Bru

natn

a

plam

isto

ść li

ści

zbóż

w fa

zie

krze

wie

nia

10 –

15%

liśc

i z p

ierw

szym

i obj

awam

i po

raże

nia

w fa

zie

strz

elan

ia

w ź

dźbł

o5%

liśc

i z p

ierw

szym

i obj

awam

i po

raże

nia

w fa

zie

kłos

zeni

a6%

liśc

i z p

ierw

szym

i obj

awam

i po

raże

nia

7

JĘC

ZM

IEŃ

Łam

liwoś

ć źd

źbła

zb

óż i

traw

od p

oczą

tku

fazy

strz

e-la

nia

w ź

dźbł

o do

fazy

pi

erw

szeg

o ko

lank

a

20 –

30%

źdź

beł z

pie

rwsz

ymi o

bjaw

ami

pora

żeni

a

Mąc

znia

k

praw

dziw

y zb

óż

i tra

w

w fa

zie

krze

wie

nia

25 –

35%

rośl

in z

pie

rwsz

ymi o

bjaw

ami

pora

żeni

a (p

ojed

yncz

e, b

iałe

skup

ieni

a

stru

ktur

grz

yba)

w fa

zie

strz

elan

ia

w ź

dźbł

o10

% ź

dźbe

ł z p

ierw

szym

i obj

awam

i po

raże

nia

Plam

isto

ść

siat

kow

a

w fa

zie

krze

wie

nia

15 –

20%

pow

ierz

chni

liśc

i z o

bjaw

ami

chor

oby

w fa

zie

strz

elan

ia

w ź

dźbł

o15

– 2

0% p

owie

rzch

ni li

ści z

obj

awam

i ch

orob

y

Rdz

a ję

czm

ieni

aw

fazi

e kr

zew

ieni

a10

– 1

5% li

ści z

pie

rwsz

ymi o

bjaw

ami

pora

żeni

a

w fa

zie

strz

elan

ia

w ź

dźbł

o10

% ź

dźbe

ł z p

ierw

szym

i obj

awam

i po

raże

nia

Ryn

chos

pori

oza

w fa

zie

krze

wie

nia

15 –

20%

pow

ierz

chni

liśc

i z o

bjaw

ami

chor

oby

w fa

zie

strz

elan

ia

w ź

dźbł

o15

– 2

0% p

owie

rzch

ni li

ści z

obj

awam

i ch

orob

y

8

KU

KU

RY

DZ

A

profi

lakt

yczn

ie -

zapr

awia

ny m

ater

iał s

iew

ny

RZ

EPA

K

Cyl

indr

ospo

rioz

a10

– 2

0% ro

ślin

por

ażon

ych

stra

ty w

plo

nie

15 –

20%

Cze

rń k

rzyż

owyc

h10

- 30

(20)

% ro

ślin

por

ażon

ych

stra

ty w

plo

nie

15 –

20%

Szar

a pl

eśń

10 -

30 (2

0)%

rośl

in p

oraż

onyc

hst

raty

w p

loni

e 10

– 1

5%

Such

a zg

niliz

na

kapu

stny

ch10

- 20

% ro

ślin

por

ażon

ych

stra

ty w

plo

nie

20 –

50%

Zgn

ilizn

a

twar

dzik

owa

pier

wsz

e oz

naki

cho

roby

(1%

rośl

in)

1 - 5

mis

ecze

k gr

zyba

/1m

2st

raty

plo

nu 2

0 –

60%

Dok

ładn

a i r

egul

arna

lust

racj

a na

repr

ezen

taty

wny

m o

bsza

rze

pola

, poz

wal

a st

wie

rdzi

ć w

ystę

pow

anie

pat

ogen

a. W

cel

u ok

reśl

enia

pro

gu sz

kodl

iwoś

ci an

aliz

uje s

ię lo

sow

o w

4 -

6 ró

żnyc

h pu

nkta

ch p

ola p

o 25

rośl

in, o

gółe

m o

d 10

0 do

150

rośl

in,

w z

ależ

nośc

i od

wie

lkoś

ci p

ola,

i oc

enia

się

pro

cent

rośl

in z

pie

rwsz

ymi o

bjaw

ami c

horo

by. G

dy z

osta

nie

osią

gnię

ta w

ar-

tość

pro

gu sz

kodl

iwoś

ci w

dan

ej fa

zie

rozw

ojow

ej, n

ależ

y uż

yć o

dpow

iedn

iego

fung

icyd

u zg

odni

e z

zale

ceni

ami I

OR

.

9

Cho

roby

wys

tępu

jące

na

ziem

niak

ach

Naz

wa

Wys

tępo

wan

ieO

bjaw

yO

gran

icze

nie

wys

tępo

wan

ia

Alte

rnar

ioza

w o

kres

ie

weg

etac

yjny

m

drob

ne c

iem

nobr

ązow

e pl

amki

z k

on-

cent

rycz

nie

ułoż

onym

i krę

gam

i (sł

oje

drze

w)

wys

adza

nie

zdro

wyc

h

sadz

enia

ków

na b

ulw

ach

nier

egul

arne

, lek

ko z

agłę

bion

e br

ązow

o - c

zarn

e pl

amy

Riz

okto

nioz

ana

mło

dych

czę

ścia

ch

rośl

iny;

łody

g, st

olo-

nów

, zaw

iązk

ówzg

orze

lw

ysad

zani

e m

ater

iału

kw

alifi

kow

aneg

o

Cza

rna

nóżk

a

w c

ałym

okr

esie

weg

e-ta

cyjn

ym p

rzy

tem

pe-

ratu

rze

pow

ietrz

a 23

- 2

5o C

bakt

eria

wyw

ołuj

ąca

czar

no g

niją

ce

pods

taw

y ło

dyg

sadz

enie

zdr

owyc

h ni

e

kroj

onyc

h sa

dzen

iakó

w

Zar

aza

ziem

niak

a

zaka

żeni

e liś

ci i

łody

g or

az b

ulw.

Duż

a w

ilgot

ność

pow

ietrz

a sp

rzyj

a ro

zwoj

owi

chor

oby.

Na

brze

gach

i w

ierz

choł

kach

dol

nych

liś

ci p

ojaw

iają

się

nier

egul

arne

wod

nist

e pl

amy,

któ

re b

runa

tnie

ją. N

a ob

rzeż

ach

plam

spod

niej

st

rony

liśc

ia w

ystę

puje

nal

ot g

rzyb

ni

Sadz

enie

zdr

owyc

h, p

odki

ełko

-w

anyc

h sa

dzen

iakó

w.

Nis

zcze

nie

gniją

cych

bul

w

Zabi

egi o

chro

niar

skie

wpr

owad

zam

y ju

ż pr

zez

zapr

awia

nie

bulw

a n

astę

pnie

w m

omen

cie

poja

wie

nia

się

pier

wsz

ych

obja

wów

cho

roby

na

liści

ach

czy

pęda

ch.

Cho

roby

kw

aran

tann

owe

chro

nion

e z

urzę

du (o

bow

iąze

k zg

łosz

enia

wys

tępo

wan

ia d

o W

IOR

iN)

Bak

teri

oza

pi

erśc

ieni

owa

obja

wy

po k

witn

ieni

u gd

y ro

ślin

y zb

liżaj

ą si

ę do

koń

ca w

eget

acji

liści

e tra

cą tu

rgor

, wię

dną

i zas

ycha

ją n

a je

dnej

stro

nie

łody

gi lu

b ty

lko

na c

zęśc

i ro

ślin

y

10

Śluz

akod

wsc

hodó

w d

o bu

lwy

wię

dnię

cie

rośl

in n

a sz

czyc

ie ło

dygi

. Na

prze

kroj

u ło

dygi

nac

zyni

a są

prz

ebar

-w

ieni

a i w

ydzi

elan

y je

st b

rudn

obia

ły

śluz

Rak

zie

mni

aka

na ro

ślin

ach

i bul

wac

hka

lafio

row

ate

naro

śla

u po

dsta

wy

łody

g

i bul

wac

h

Prog

i eko

nom

iczn

ego

zagr

ożen

ia p

rzez

szko

dnik

i

Szko

dnik

Term

in o

bser

wac

jiPr

óg e

kono

mic

znej

szko

dliw

ości

Uw

agi

PSZ

EN

ICA

Dru

tow

nepr

zed

siew

em10

- 20

larw

na

1 m

2pr

zepr

owad

zić

mon

itorin

g sz

kodl

i-w

ości

cho

rób

Łok

aś g

arba

tek

jesi

eń -

wsc

hody

do

prze

rwan

ia w

eget

acji

1 - 2

larw

y lu

b 4

świe

żo u

szko

dzon

e ro

ślin

y na

1m

2

wio

sna

- poc

ząte

k

weg

etac

ji3

- 5 la

rw lu

b 8

- 10

świe

żo u

szko

dzon

e ro

ślin

y na

1m

2

Msz

yce

zboż

owe

kłos

zeni

e lu

b za

raz

po

wyk

łosz

eniu

5 os

obni

ków

na

1 kł

osie

Nał

anek

kło

sini

eckw

itnie

i fo

rmow

anie

zi

arna

3 - 5

chr

ząsz

czy

na 1

m2

Naw

odni

ca

szar

awka

kłos

zeni

e i s

trzel

anie

w

źdź

bło

uszk

odzo

ne 3

0% p

owie

rzch

ni a

sym

ila-

cyjn

ej m

łody

ch ro

ślin

Nie

zmia

rka

pa

skow

ana

jesi

enią

1 ja

jo n

a 10

źdź

błac

h lu

b 10

% u

szko

dzon

ych

źdźb

eł

11

Paci

orni

ca

psze

nicz

anka

kłos

zeni

e5

- 10

owad

ów n

a 1

kłos

ie

Plon

iark

a

zboż

ówka

wio

senn

e kr

zew

ieni

e 6

larw

na

100

rośl

in

Prys

zcza

rek

ps

zeni

czny

kłos

zeni

e8

larw

na

1 kł

osie

Prys

zcza

rek

zb

ożow

iec

wyr

zuce

nie

liści

a

flago

weg

o15

jaj n

a źd

źble

Rol

nica

zbo

żów

kapr

zed

siew

em6

- 8 g

ąsie

nic

na 1

m2

Skoc

zek

sześ

cior

ekod

strz

elan

ia w

źdź

bło

-

Skrz

ypio

nki

zboż

owe

wyr

zuce

nie

liści

a

flago

weg

o1

- 1,5

larw

y na

źdź

ble

Ślim

aki

wsc

hody

rośl

in2

-3 śl

imak

i na

puła

pkę

Śmie

tka

ozim

ówka

na w

iosn

ę10

rośl

in u

szko

dzon

ych

na 3

0 ba

dany

ch

lub

80 la

rw n

a 1

m2

Wci

orna

stek

ps

zeni

czni

k

strz

elan

ie w

źdź

bło

10 la

rw n

a źd

źble

do p

ełni

kw

itnie

nia

5 - 1

0 ow

adów

dor

osły

ch lu

b la

rw n

a

1 kł

osie

wyp

ełni

anie

zia

rna

40 -

50 la

rw n

a 1

kłos

ie

Źdz

iebl

arz

ps

zeni

czny

kłos

zeni

e4

owad

y na

1 m

2 , lu

b 32

larw

y na

1 m

2 , al

bo 1

larw

a na

12

źdźb

eł

12

Żół

win

ki

wzr

ost i

krz

ewie

nie

na

wio

snę

2 - 3

oso

bnik

i dor

osłe

na

1 m

2

form

owan

ie z

iarn

a,

dojrz

ałoś

ć m

lecz

na2

larw

y na

1 m

2

JĘC

ZM

IEŃ

Dru

tow

cepr

zed

siew

embr

ak

Led

nica

zbo

żow

a

wzr

ost i

krz

ewie

nie

na

wio

snę

2 - 3

oso

bnik

i dor

osłe

na

1 m

2

form

owan

ie z

iarn

a,

dojrz

ałoś

ć m

lecz

na2

larw

y na

1 m

2

Łok

aś g

arba

tek

jesi

eń -

wsc

hody

do

pr

zerw

ania

weg

etac

ji1

- 2 la

rwy

lub

4 św

ieżo

usz

kodz

one

rośl

iny

na 1

m2

wio

sa -

pocz

atek

w

eget

acji

3 - 5

larw

lub

8 - 1

0 św

ieżo

us

zkod

zony

ch ro

ślin

na

1 m

2

Min

iark

iw

yrzu

cani

e liś

cia

fla

gow

ego

brak

Msz

yce

kłos

zeni

e lu

b za

raz

po

wyk

łosz

eniu

5 m

szyc

na

1 kł

osie

Nał

anek

kło

siec

kwitn

ieni

e i f

orm

owa-

nie

ziar

na3

- 5 c

hrzą

szcz

y na

1 m

2 lub

5 p

ędra

ków

na

1 m

2

Nie

zmia

rka

pa

skow

ana

jesi

enią

1 ja

jo n

a 10

źdź

błac

h lu

b

10 %

usz

kodz

onyc

h źd

źbeł

13

Paci

orni

ca

psze

nicz

anka

kłos

zeni

e5

- 10

owad

ów n

a 1

kłos

ie

Pędr

aki

prze

d si

ewem

brak

Plon

iark

a

zboż

ówka

wio

senn

e kr

zew

ieni

e6

larw

na

100

rośl

inac

h

Prys

zcza

rek

zb

ożow

iec

wyr

zuce

nie

liści

a

flago

weg

o15

jaj n

a 1

źdźb

le

Rol

nice

prze

d si

ewem

6 - 8

gąs

ieni

c na

1 m

2

Skrz

ypio

nki

wyr

zuca

nie

liści

a

flago

weg

o1

- 1,5

larw

y na

źdź

ble

Śmie

tka

kieł

ków

karo

zwój

liśc

ibr

ak

Śmie

tka

ozim

ówka

na w

iosn

ę10

rośl

in u

szko

dzon

ych

na 3

0 ba

dany

ch

lub

80 la

rw n

a 1

m2

Wci

orna

stki

strz

elan

ie w

źdź

bło

10 la

rw n

a źd

źbło

do p

ełni

kw

itnie

nia

5 - 1

0 ow

adów

dor

osły

ch lu

b la

rw n

a

1 kł

osie

wyp

ełni

anie

zia

rna

40 -

50 la

rw n

a 1

kłos

ie

Żół

win

ek z

bożo

wy

wzr

ost i

krz

ewie

nie

na

wio

snę

2 - 3

oso

bnik

i dor

osłe

na

1 m

2

form

owan

ie z

iarn

a,

dojrz

ałoś

ć m

lecz

na2

larw

y na

1 m

2

14

KU

KU

RY

DZ

A

Dru

tow

ce

prze

d si

ewem

2 - 8

larw

na

1 m

2 po

la

prze

nies

ieni

e gl

eby

z do

łków

25

x 2

5 x

30 c

m, 3

5 od

kry-

wek

/ha,

+ 4

odkr

ywki

na

kole

jny

ha

Msz

yce

od fa

zy 1

liśc

ia d

o ko

ńca

weg

etac

ji30

0 m

szyc

na

1 ro

ślin

ie1l

ustra

cja

na ty

dzie

ń,

10 ro

ślin

/ha

+ 3

rośl

iny

na

kole

jny

ha

Om

acni

ca

pros

owia

nka

faza

wie

chow

ania

1 m

otyl

w p

ułap

ce1

- 2 p

ułap

ki fe

rom

onow

e/ha

zab

ieg

po 7

- 10

dni

ach

od st

wie

rdze

nia

mot

yla

6 - 8

złó

ż ja

j na

100

rośl

inac

h, lu

b gd

y

w p

oprz

edni

m ro

ku b

yło

uszk

odzo

ne

15%

rośl

in k

ukur

ydzy

upr

awia

nej n

a zi

arno

lub

39-4

0% u

szko

dzon

ych

rośl

in

upra

wia

nych

na

kisz

onkę

i C

CM

mon

itorin

g 2

x ty

dzie

ń na

ob

ecno

ść z

łóż

jaj,

min

. 50

rośl

in, w

4 m

iejs

cach

dojrz

ałoś

ć w

osko

wa

mon

itorin

g m

in. 1

00 ro

ślin

na

ha,

w 4

mie

jsca

ch

Rol

nice

i pi

ętnó

wki

wsc

hody

1 gą

sien

ica

na 2

m2 p

ola

gąsi

enic

e: m

onito

ring

50

rośl

in w

4 m

iejs

cach

na

polu

+

50 ro

ślin

na

każd

y do

dat-

kow

y ha

. Mot

yle:

puł

apki

fe

rom

onow

e w

oko

licy

pola

, 1-

2 na

1 h

a up

raw

y

w o

dleg

łośc

i min

. 50

m

stad

ium

5 -

6 liś

ci1

- 2 g

ąsie

nice

po

III w

ylin

ce n

a 1

m2

upra

wy

15

Ston

ka

kuku

rydz

iana

od 9

liśc

i do

fazy

w

iech

owan

ia

10 k

orze

ni z

gle

bą,

w 5

mie

jsca

ch, z

anur

zyć

w

wod

zie

z so

lą k

uche

nną

faza

3 k

olan

ka d

o fa

zy

wie

chow

ania

10 k

orze

ni w

10

mie

jsca

ch

na 1

ha

faza

4 k

olan

ka d

o ko

ńca

weg

etac

ji

puła

pki f

erom

onow

i 2 sz

t./ha

w o

dleg

łośc

i min

50

m

+ 2

puła

pki n

a do

datk

owy

hekt

ar

RZ

EPA

K

Cho

wac

z

bruk

wia

czek

pocz

ątek

mar

ca i

koni

ec

mar

ca

10 c

hrzą

szcz

y w

żół

tym

nac

zyni

u

w c

iągu

kol

ejny

ch 3

dni

lub

2

- 4 c

hrzą

szcz

y na

25

rośl

inac

h

Cho

wac

z

czte

rozę

bny

prze

łom

mar

ca i

kwie

tnia

20 c

hrzą

szcz

y w

żół

tym

nac

zyni

u

w c

iągu

3 k

olej

nych

dni

lub

6

chrz

ąszc

zy n

a 25

rośl

inac

h

Cho

wac

z

podo

bnik

prze

łom

kw

ietn

ia i

maj

a4

chrz

ąszc

ze n

a 25

rośl

inac

h

Cho

wac

z

gala

sów

ekw

rzes

ień

- paź

dzie

rnik

2 - 3

chr

ząsz

cze

w ż

ółty

m n

aczy

niu

w

cią

gu 3

dni

Gna

tarz

rz

epak

owie

c

rzep

ak o

zim

y: w

rzes

ień

i p

aźdz

iern

ik, r

zepa

k ja

ry:

czer

wie

c, li

piec

1 gą

sien

ica

na 1

rośl

inę

16

Msz

yca

kapu

ścia

naod

poc

zątk

u ro

zwoj

u

łusz

czyn

2 ko

loni

e na

1 m

2 na

brze

gu p

ola

Pche

łka

rzep

akow

aw

rzes

ień,

paź

dzie

rnik

3 ch

rząs

zcze

na

1 m

b rz

ędu

Pche

łki z

iem

new

rzes

ień

i paź

dzie

rnik

1 ch

rząs

zcz

na 1

mb

rzęd

u

Prys

zcza

rek

ka

pust

nik

od p

oczą

tku

opad

ania

pł

atkó

w k

wia

tow

ych

1 ow

ad d

oros

ły n

a 4

rośl

iny

Rol

nice

wsc

hody

rośl

in6

- 8 g

ąsie

nic

na 1

m2

Słod

ysze

k

rzep

akow

yzw

arty

kw

iato

stan

1 ch

rząs

zcz

na ro

ślin

ie

luźn

y kw

iato

stan

3 - 5

chr

ząsz

czy

na ro

ślin

ie

Ślim

aki

bezp

ośre

dnio

po

siew

ie

oraz

w o

kres

ie w

scho

dów

2 - 3

ślim

aki ś

redn

io n

a pu

łapk

ę, a

lbo

zn

iszc

zeni

e 5%

rośl

in

w fa

zie

1 - 4

liśc

i i w

faza

ch p

óźni

ejsz

ych

4 lu

b w

ięce

j ślim

aków

na

puła

pkę,

alb

o zn

iszc

zeni

e 10

% ro

ślin

w st

opni

u

siln

ym lu

b ba

rdzo

siln

ym

Śmie

tka

ka

puśc

iana

wrz

esie

ń - l

isto

pad

1 śm

ietk

a w

żół

tym

nac

zyni

u w

cią

gu

3 dn

i

Tant

niś

krzy

żow

iacz

ekw

rzes

ień

- paź

dzie

rnik

1 gą

sien

ica

na 1

rośl

inie

Żółte

nac

zyni

a to

wyp

róbo

wan

y sp

osób

mon

itoro

wan

ia p

ierw

szyc

h na

lotó

w i

akty

wno

ści o

wad

ów sz

kodl

iwyc

h,

szcz

egól

nie

chrz

ąszc

zy.

17

ZIE

MN

IAK

I

Dru

tow

cepr

zed

sadz

enie

mod

4 -

5 la

rw lu

b 10

– 2

0 la

rw n

a 1

m2 p

owie

rzch

ni

ocen

a je

sien

na i

wio

senn

a ki

edy

larw

y są

akt

ywne

(m

etod

ą pr

zesi

ewow

ą)

Mąt

wik

zi

emni

acza

nypr

zed

sadz

enie

mdo

10

jaj z

żyw

ymi l

arw

ami n

a 1

g gl

eby

zach

ować

zm

iano

wan

ie

i odp

orno

ść ro

ślin

Ston

ka

ziem

niac

zana

wcz

esna

faza

rozw

oju

rośl

iny

1 - 2

chr

ząsz

czy

na 1

m2 p

lant

acji

w p

ełni

rozw

oju

rośl

iny

10 z

łóż

jaj n

a 10

rośl

in lu

b 15

larw

na

rośl

inie

Rol

nice

cały

okr

es w

eget

acyj

ny6

gąsi

enic

na

1 m

2 pow

ierz

chni

Pędr

aki

mło

de w

scho

dząc

e ro

ślin

y or

az ro

zwija

jące

się

bulw

y4

pędr

aki n

a 1

m2 p

owie

rzch

ni u

praw

y

Nis

zczy

k

ziem

niac

zak

nici

eńw

ysad

zać

zdro

we

bulw

y,

zach

ować

racj

onal

ny p

łodo

-zm

ian

Msz

yce

po w

scho

dach

rośl

in

pier

wsz

e us

krzy

dlon

e m

szyc

e na

pla

n-ta

cji n

asie

nnej

- zab

ieg

inte

rwen

cyjn

y

wye

limin

ować

msz

yce

- w

ekto

ry (3

zab

iegi

)

5 -1

0 m

szyc

na

100

liści

– p

lant

acje

na

sien

ne

10 –

20

msz

yc n

a 10

0 liś

ci –

na

plan

ta-

cjac

h pr

oduk

cyjn

ych

500

msz

yc n

a 10

0 liś

ci

18

BU

RA

KI

Dru

tow

ceod

poc

zątk

u w

eget

acji

5 - 8

oso

bnik

ów n

a 1

m2

Rol

nice

(gąs

ieni

ce)

od p

oczą

tku

weg

etac

ji do

si

erpn

ia6

osob

nikó

w n

a 1

m2

Mąt

wik

bur

akow

yod

poc

zątk

u do

koń

ca

okre

su w

eget

acji

500

jaj i

larw

/100

g gl

eby

Pędr

aki

od p

oczą

tku

weg

etac

ji5

- 6 o

sobn

ików

na

1 m

2

Śmie

tki

od w

scho

dów

do

fazy

8

liści

4 ja

ja lu

b m

iny

na 1

rośl

inę

w fa

zie

2

liści

wła

ściw

ych

w re

jona

ch, w

któ

rych

wię

cej

niż

jedn

o po

kole

nie

wyr

zą-

dza

duże

szko

dy

od w

scho

dów

do

fazy

8

liści

8 ja

j lub

min

na

1 ro

ślin

ę w

fazi

e 4

liści

w

łaśc

iwyc

h

od w

scho

dów

do

fazy

8

liści

> 20

jaj l

ub m

in n

a 1

rośl

inę

w fa

zie

6

liści

wła

ściw

ych

od w

scho

dów

do

fazy

8

liści

4 ja

ja lu

b m

iny

na 1

rośl

inę

w fa

zie

2

liści

wła

ściw

ych

dla

pozo

stał

ych

regi

onów

od w

scho

dów

do

fazy

8

liści

16 ja

j lub

min

na

1 ro

ślin

ę w

fazi

e

4 liś

ci w

łaśc

iwyc

h

Msz

yca

tr

zmie

linow

o -

bura

kow

aod

fazy

4 li

ści

co n

ajm

niej

15%

zas

iedl

onyc

h ro

ślin

19

Dro

bnic

a

bura

kow

aod

wsc

hodó

w d

o fa

zy

4 liś

ci20

% o

pano

wan

ych

rośl

in

Bły

szcz

ki

(gąs

ieni

ce)

od p

rzeł

omu

czer

wca

i l

ipca

8 - 1

0 os

obni

ków

na

m2

20

Monitoring zachwaszczenia plantacji jest konieczny aby użyć właściwe-go środka ochrony roślin. Jednak producent musi liczyć na własną znajomość chwastów i intuicję, aby zastosować określony środek i dawkę, ponieważ nie ma obligatoryjnych danych w jakich warunkach glebowo – klimatycznych pro-gi szkodliwości się sprawdzają. Prowadząc monitoring musimy uwzględnić fakt pojawiania się zjawiska uodparniania się chwastów.

Stopień zachwaszczenia plantacji zbóż a termin wykonania chemicznego zabiegu zwalczania chwastów

Termin oceny Stopień zachwaszczenia (roślin/m2) Termin opryskiwania

Jesień

jednoliścienne – ponad 60, dwuliścienne - ponad 90 konieczny zabieg jesienią

Jednoliścienne – 30 - 60, dwuliścienne – 50 - 90 zabieg jesienią lub wiosną

jednoliścienne – poniżej 30, dwuliścienne – poniżej 50 zabieg nie celowy

Wiosną po ruszeniu wegetacji

miotła zbożowa – ponad 20, rdest powojowaty – ponad 2, chwasty ogółem – ponad 50 (stopień pokrycia 5%)

zabieg wykonać wczesną wiosną, jeżeli jeden lub kilka progów jest przekroczonych

Wiosną w końcu fazy krzewienia

miotła zbożowa – ponad 20, rdest powojowaty – ponad 2, chwasty ogółem – ponad 50 (stopień pokrycia 10%)

zabieg wykonać w końcu fazy krzewienia, jeśli jakiś próg jest przekroczony

Źródło: Opracowano na podstawie Metodyk Integrowanej Ochrony

Chwasty to rośliny niepożądane w uprawach rolniczych, dlatego należy pilnie lustrować uprawy, aby w odpowiednim czasie móc zastosować ochro-nę. Jeżeli zbagatelizujemy pewne czynności związane z uprawą to poniesiemy konsekwencje w formie utraty plonu.

21

Szacunkowe progi szkodliwości przykładowych chwastów z uwzględnieniem strat plonu ziarna

Dominujący gatunek chwastu lub zbiorowiska

Próg szkodliwości (szt./m2)

% spadek plonu przy określonej ilości chwastów w czasie żniw

Obniżenie plonowania

(kg/ha)

PSZENICA OZIMA

Chaber bławatek 7-10

Fiołek polny ok. 25 - 80 5-25%

Gwiazdnica pospolita 26 5%

Mak polny 10 - 25

Owies głuchy 5

Przetaczniki 10 - 15

Rdestówka powojowy 16,5

Miotła zbożowa 5 1 45

Miotła zbożowa 10 6 270

Miotła zbożowa 25 16 720

Miotła zbożowa 50 27 1215

Rumianowate 2 3 135

Rumianowate 5 4 180

Rumianowate 10 8 360

Rumianowate 25 16 720

Rumianowate 50 24 1080

Ostrożeń polny 1 5 315

Ostrożeń polny 5 19 855

Ostrożeń polny 10 28 1260

Ostrożeń polny 15 36 1620

22

Przytulia czepna 2 4 180

Przytulia czepna 5 7 315

Przytulia czepna 10 12 540

Przytulia czepna 25 22 990

Przytulia czepna 50 32 1440

KUKURYDZA

Komosa biała 0,5 5

Rdest powojowy 2 5

Szarłat szorstki 2 5

Chwastnica jednostronna 6 5

RZEPAK

Ostrożeń polny 1

Przytulia czepna 1 1% przy 1 rośl. ńa 1 m2

Rumian (polny, pospolity) 3 0,05% przy 1 rośl.

ńa 1 m2

Dwuliścienne (zbiorowiska chwastów) - jesień

20 (przy braku dominacji jednego

gatunku)

Dwuliścienne (zbio-rowiska chwastów) - wiosna

3 (przy braku dominacji jednego

gatunku)

Jednoliścienne (łącznie z samo- siewami zbóż)

10 - 15%

Gwiazdnica pospolita 0,3% przy 1 rośl.

na m2

Jasnota różowa 0,03% przy 1 rośl.na m2

23

Niezapominajka polna 0,03% przy 1 rośl.

na m2

Tasznik pospolity 0,03% przy 1 rośl. na m2

Wiechlina roczna 0,03% przy 1 rośl. na m2

Źródło:

— Integrowana ochrona upraw rolniczych. Zastosowanie integrowanej ochrony roślin, Tom II, PWRiL Poznań 2013 r.

— Progi szkodliwości - SYNGENTA — Choroby grzybowe zbóż – BASF Polska

śmietka

septorioza

24

omastnica prosowianka

mączniak

mszyca zbożowa

25

skrzypionka zbożowa

rdza brunatna

omastnica prosowianka

26

słodyszek rzepakowy

pryszczarek zbożowy

27

Wydawca: Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach32-082 Bolechowice, Karniowice os. XXXV-lecia PRL 9; tel. 12-285-21-13/14, fax 12-285-11-07; www.modr.pl

Skład komputerowy: Dział Promocji i Wydawnictw - Halina KnapISBN - 978-83-64594-53-3