MINISTRIA E ARSIMIT DHE SPORTIT

DREJTORIA ARSIMORE RAJONALE …………………………………….

SHKOLLA 9 VJECARE: ………………………………………………..

PLANI MËSIMOR VJETOR KLASA VIII SHKALLA IV

FUSHA: SHKENCA NATYRORE

LËNDA: BIOLOGJI

PLAN MËSIMOR VJETOR BIOLOGJI 8FUSHA: Shkenca natyrore LËNDA: BIOLOGJI 8 SHKALLA: IV

TematikatShpërndarja e përmbajtjes së lëndës 70 OREShtator – Dhjetor

25 orëJanar – Mars

22 orëPrill – Qershor

23 orë

Sistemet

Kreu 1 Marrja e ushqimit 1.1 Shkenca në zbatim! Dieta të shëndetshme për njerëz të shëndetshëm 1orë 1.2 Një dietë e baraspeshuar 1orë1.3 Karbohidratet 1orë1.4 Proteinat dhe yndyrat 1orë1.5 – 1.6 V.P. Teste për niseshtenë, sheqerin, proteinën dhe yndyrën 2 orë1.7 Vitaminat, kripërat minerale dhe fibrat 1orë1.8 Bimët prodhojnë ushqim 1orë1.9 Të zbulojmë rreth fotosintezës V.P. Përdorimi i tretësirës së jodit për të testuar (Mësimi 1.6) 1orë1.10 V.P. A është e nevojshme drita dhe klorofili për fotosintezën? (Mësimi 1.6) 1orë1.11 Faktorë që ndikojnë te fotosinteza 1orë1.12 V.P. Prodhimi i oksigjenit gjatë fotosintezës (Mësimi 1.7) 1orë1.13 V.P. Hetimi i ndryshorëve që ndikojnë në fotosintezë (Mësimi 1.7) 1orë 1.14 Sistemi i tretjes1.15 Enzimat e tretjes1.16 V.P. Tretja e niseshtesë (Mësimi 1.9)1.17 Më shumë rreth tretjes 1orë1.18 Përsërtije 1orë1.19 Ushtrime 1orë20-22 Projekt 3 orë23. Vleresim i dosjeve 1orë24. Orë e sugjeruar (modul mësimor) Takim me një dietologe 1orë25. Test për tremujorin e parë 1orë

Kreu 2 Qarkullimi i gjakut dhe frymëmarrja 2.1 Shkenca në zbatim!? Historia e zemrës 1orë2.2 Thithja e ujit dhe e kripërave minerale te bimët 1orë 2.3 V.P. Vëzhgimi i rrënjëve (Mësimi 2.1) 1orë2.4 Sistemet transportit te bimët 1orë2.5 Transporti në trupin e njeriut 1ore2.6 Zemra 1orë2.7 Gjaku 1orë2.8 Probleme të sistemit të qarkullimit të gjakut 1orë 2.9 V.P. Si ndikojnë ushtrimet në ritmin e zemrës tënde? (Mësimi 2.6) 1orë 2.10 Sistemi i frymëmarrjes 1orë2.11 V.P. Matja e vëllimit të mushkërive të tua (Mësimi 2.7) 1orë 2.12 Frymëthithja dhe frymënxjerrja 1orë2.13 V.P. Një model i frymëkëmbimit (Mësimi 2.8) 1orë 2.14 Frymëmarrja te qelizat 1orë2.15 Duhanpirja dhe shëndeti 1orë2.16 Përsëritje 1orë2.17 Ushtrime 1orë18-19 Projekt 2orë20. Vlerësim i dosjeve 1orë21.Orë e sugjeruar Takim me një kardiolog 1orë22. Test për tremujorin e dytë 1orë

Kreu 3 Riprodhimi dhe rritja 3.1 Shkenca në zbatim? Zbulimi i shkaqeve dhe i kurave të sëmundjeve 1orë3.2 Sistemi riprodhues femëror 1orë3.3 Cikli menstrual dhe pjelloria 1orë3.4 V.P. Parashikimi i periodave 1orë3.5 Sistemi riprodhues mashkullor 1orë3.6 Pllenimi dhe zhvillimi i hershëm i embrionit 1orë3.7 Shtatzënia dhe lindja 1orë3.8 Rritja dhe faktorët që ndikojnë në rritje 1orë3.9 V.P. Rritja 1orë3.10 Ndryshimet gjatë adoleshencës 1orë3.11 Drogat që ndikojnë te riprodhimi dhe te rritja 1orë3.12 Droga që ndikojnë në sjellje 1orë3.13 V.P. Kafeina dhe koha e reagimit 1orë3.14 Ndikimi i sëmundjeve 1orë3.15 Përsëritje 1orë3.16 Ushtrime 1orë3.17-3.18 Projekt 2orë3.19 Vlerësim i dosjeve 1orë3.20 Orë e sugjeruar Takim me një psikologe 1orë3.21 Test për tremujorin e tretë 1orë 3.22- Ore e lire e drejtorise 2orë3.23 - // -

TABELA PËRMBLEDHËSE BIOLOGJI VIII 35 javë X 2 orë/javë =70 orë

Tematikat Shkalla 4 Numri i orëve

SISTEMET

Sistemet te bimët dhe njeriuBimëtFotosintezaTransporti te bimët

8 orë

Sistemet te bimët dhe njeriuNjeriu si organizëmUshqimetAparati tretës, pjesët kryesore dhe funksionet e secilës pjesëTretja mekanike dhe kimikeEnzimat si katalizatorë biologjikë

20 orë

Transporti te njeriuZemraEnët e gjakut: arteriet, venat, kapilarëtGjaku, funksionet e gjakutQarkullimi i madh, qarkullimi i vogël i gjakutSëmundjet e zemrës

12 orë

Sistemi i frymëkëmbimitShkëmbimi i gazeveMushkëritëFrymëmarrja qelizoreSëmundjet e sistemit të frymëkëmbimit

12 orë

Sistemi riprodhuesPubertetiCikli menstrual, pllenimi, shtatëzania, zhvillimi i fetusit.Rritja, grafiku i rritjesDrogat që ndikojnë në riprodhim, rritjen dhe sjelljen.HIV/SIDASST

18 orë

Gjithsej 70 orë

PLANI SINTETIK 35 javë X 2 orë/javë =70 orë

TABELA PËR ÇDO TREMUJOR

Tematikat Tremujori I Tremujori II Tremujori III GjithsejNjohuri të reja 10 orë 11 orë 11 orë 32 orë

Veprimtari praktike 7 orë 4 orë 3 orë 14 orëPërpunim i njohurive

Përsëritje 1 orë 1 orë 1 orë 3 orëUshtrime 1 orë 1 orë 1 orë 3 orëProjekte 3 orë 2 orë 2 orë 7 orë

Orë të sugjeruara 2 orë 2 orë 2 orë 6 orëTestime 1 orë 1 orë 1 orë 3 orë

Orë të drejtorisë - - 2 orë 2 orëTotali i orëve 25 orë 22 orë 23 orë 70 orë

Lloji temave Nr orëve Përqindja

Njohuri te reja 46 orë % kundrejt totalit të orëve 66 % Veprimtari praktike dhe P.lab 14 orë % kundrejt totalit të njohurive të reja 30%

Përpunim i njohurive 24 orë % kundrejt totalit të orëve 34 %

Ushtrime 3 orë % kundrejt përp. te njohurive 12.5% Perseritje 3 orë % kundrejt përp. te njohurive 12.5% Provim 3 orë % kundrejt përp. te njohurive 12.5% Projekte 7 orë % kundrejt përp. te njohurive 29% Ore të sugjeruara ( 2/3) Vlerësime dosjesh Module mësimore

3 orë3 orë

% e oreve te perp. te njohurive 25%

Ore te lira (1/3 të drejtorisë) 2 orë % kundrejt përp. te njohurive 8.5%

PLAN M Ë SIMOR vjetor BIOLOGJI VIII

FUSHA: Shkenca natyrore LËNDA: BIOLOGJI 8 SHKALLA: IV

QËLLIMI VJETOR i lëndës synon të nxënit gjatë gjithë jetës.

Zhvillimin e aftësive të nxënësit për të njohur dhe për të kuptuar rreth procesit të fotosintezës, dietës së baraspeshuar, funksioneve të lëndëve të ndryshme ushqyese rreth marrëdhënies ndërmjet dietës dhe veprimtarisë fizike, rreth organeve të sistemit tretës dhe funksionimit të tyre, rreth enzimave;

Zhvillimin e aftësive të nxënësit për të njohur dhe për të kuptuar rreth sistemit të transportit, si te bimët ashtu edhe te kafshët, rreth zemrës dhe qarkullimit të gjakut te njerëzit, si dhe rrugën që ndjek gjaku për transportin e lëndëve kimike për te qelizat e trupit dhe nga qelizat e trupit, rreth sistemit të frymëmarrjes, shkëmbimit të gazeve dhe procesit të frymëmarrjes që siguron energjinë për çdo qelizë të gjallë;

Zhvillimin e aftësive të nxënësit për të njohur dhe për të kuptuar rreth riprodhimit seksual, sistemit riprodhues femëror dhe mashkullor te njeriu, ciklit menstrual, pllenimit, zhvillimit të fetusit, rritjes, pubertetit, shtatzënisë, rreth ndikimit të barnave, drogave dhe sëmundjeve në zhvillimin e fetusit, në shëndet, në mirëqenie dhe në sjellje;

Zhvillimin e aftësive në organizimin dhe zhvillimin e hetimeve dhe eksperimenteve, në mbledhjen e të dhënave shkencore dhe përpunimin e tyre; Lidhjen e dijeve teorike me praktikën jetësore.

REZULTATET E TË NXËNIT TË KOMPETENCAVE KYÇE QË REALIZOHEN NËPËRMJET FUSHËS SË SHKENCAVE TË NATYRËS PËR SHKALLËN IV.

Kompeteca e komunikimit dhe të shprehuritNxënësi:merr pjesë në bashkëbisedime me moshatarët dhe të rriturit për tema me interes mësimor dhe shoqëror duke bërë pyetje, dhënë përgjigje dhe veçuar informacionin kryesor;transmeton saktë të dhënat e mbledhura për një temë konkrete në formë tekstuale, numerike, verbale, elektronike apo në ndonjë formë tjetër të të shprehurit;paraqet para të tjerëve një projekt për një temë të dhënë, të përgatitur vetë ose në grup, duke gërshetuar format e komunikimit verbal dhe elektronik, si dhe veprimin praktik;përshkruan me gojë dhe me shkrim një ngjarje të lexuar ose të dëgjuar duke ruajtur rrjedhën logjike të saj;analizon përmbajtjen dhe kuptimin e nocioneve (koncepteve) të reja duke përdorur leksikun e përshtatshëm;identifikon burime të ndryshme informacioni për arsimim dhe orientim profesional, si dhe zhvillon një plan individual për zhvillimin e karrierës së tij.

Kompetenca e të menduarit.Nxënësi:paraqet në forma të ndyshme (me gojë, të shkruar, grafike, me simbole) argumente për të përforcuar mendimin apo qëndrimin e vet për një problem nga fusha të caktuara;përzgjedh dhe klasifikon informacionin nga burime të ndryshme në bazë të një kriteri të caktuar për një temë konkrete dhe e përdor për marrjen e një vendimi apo për zgjidhjen e një problemi/detyre;analizon një punim (p.sh., artikull gazete, pikturë, studim shkencor etj.) duke gjetur analogji dhe dallime me punime të ngjashme nga autorë të ndryshëm;përpunon idenë e vet në një projekt me shkrim për një çështje të caktuar duke propozuar qëllimin, aktivitetet kryesore, afatet, vendin, personat, materialet dhe mjetet e nevojshme për kryerjen e tyre dhe parashikon pengesat e mundshme gjatë realizimit;argumenton ndërmarrjen e hapave konkretë të cilët çojnë në përfundimin e një detyre/veprimtarie, zgjidhjen e një problemi, të ndonjë punimi në klasë/shkollë apo gjetiu; demonstron zgjidhjen e një problemi (të matematikës, gjuhësor etj.) bazuar në të dhënat tekstuale, numerike, eksperimentale të detyrës, e cila realizohet në klasë/shkollë apo jashtë saj, argumenton ecurinë për arritjen e rezultatit;interpreton një rregull, koncept apo proces të caktuar duke e ilustruar atë me shembuj konkretë nga situata të jetës së përditshme me shkrim/me gojë;identifikon me anë të krahasimit dallimet dhe ngjashmëritë midis ligjeve dhe dukurive që ndodhin në natyrë me ato në shoqëri duke vënë në dukje lidhjen shkak-pasojë midis këtyre dukurive.

Kompetenca e të nxënit.Nxënësi:regjistron në formë të shkruar, grafike, etj., informacionin/faktet për një temë; veçon me anë të teknikave të ndryshme pjesët sipas rëndësisë dhe nevojës për temën/detyrën e dhënë;shfrytëzon në mënyrë efikase fjalorët, enciklopeditë dhe teknologjinë informative apo burime të tjera për zhvillimin e një ideje/projekti me bazë klase/shkolle ose jashtë saj;regjistron, skedon dhe përdor teknika të tjera për të menaxhuar informacionin/ faktet ose formulat për një temë duke i radhitur ato sipas llojit, burimit dhe rëndësisë;parashtron pyetje për çështje të ndryshme dhe organizon mendimet për të gjetur përgjigje për temën apo problemin e caktuar duke evidentuar përparimin/vështirësitë deri në zgjidhjen përfundimtare;paraqet/skicon idetë e veta për ecurinë dhe mënyrën e zhvillimit të një aktiviteti duke e argumentuar para të tjerëve;paraqet në mënyrë të pavarur udhëzimet/simbolet e dhëna në libër, skicë, plan, partiturë muzikore, skenar, koreografi etj., për të përmbushur një veprim, aktivitet ose detyrë që kërkohet prej tij/saj;shfrytëzon në mënyrë të efektshme teknika të ndryshme gjatë të nxënit të temës së dhënë duke klasifikuar informacionin e njohur nga ai i panjohur si dhe atë që është i paqartë;përdor elementët e portofolit personal për vetëvlerësimin dhe identifikimin e anëve të forta, i shfrytëzon ato për përparimin në mësime dhe për orientimin për karrierë.temë duke i radhitur ato sipas llojit, burimit dhe rëndësisë;

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.Nxënësi:analizon pasojat që sjell dëmtimi i mjedisit për jetën e njeriut dhe biodiversitetit duke i paraqitur idetë në formë të shkruar ose në ndonjë formë tjetër të të shprehurit, jep mendimin dhe qëndrimin e vet për këtë çështje, si dhe organizon aktivitete për mbrojtjen e mjedisit;përdor programet kompjuterike për përpunimin e të dhënave dhe paraqitjen e vizatimeve/diagrameve të nevojshme për përgatitjen e materialeve individuale apo/dhe publikimeve të ndryshme të shkollës;përdor materiale, burime të ndryshme informimi dhe teknologjinë në shkollë dhe në jetën e përditshme si ndihmë për përparimin në mësime dhe për orientim në karrierë;propozon kriteret për vlerësim të paanshëm të një veprimtarie sportive, shkencore, teknologjike, artistike, etj., (anëtar jurie të ngritur në nivel klase, shkolle apo shoqërie civile).

Kompetenca personale.Nxënësi:

vlerëson vlerën ushqyese të ushqimeve që konsumon, duke i klasifikuar ato në bazë të nevojave të individit për to në situate të ndryshme (gjatë stinëve, sëmundjeve etj.);argumenton nevojën e respektimit të regjimit ushqimor të shëndetshëm dhe të regjimit ditor, javor apo mujor sipas udhëzimeve të lexuara ose të dëgjuara nga mjeku gjatë një diskutimi në klasë, shkollë apo në familje;vlerëson domosdoshmërinë e kushteve higjienike për përgatitjen dhe konsumimin e ushqimeve dhe pijeve, shpjegon rrethanat e mundshme të helmimit nga papastërtia;dallon sjelljen korrekte nga ajo jo korrekte gjatë punës në grup ose në situata emocionale dhe propozon masat për parandalimin/tejkalimin e tyre;shpjegon rëndësinë e identifikimit të personave dheshërbimeve kompetentë të nevojshëm për mbështetje në situata që konsiderohen potencialisht të rrezikshme për shëndetin fizik dhe mendor;përshkruan mundësitë, rreziqet, pasojat e infeksioneve, sëmundjeve seksualisht të transmetueshme duke sqaruar mënyrat dhe mjetet për parandalimin e tyre nëpërmjet formave të ndryshme të prezantimit (të folur, të shkruar, grafike, pllakate, pamflete, apo lojë teatrale, performancë artistike etj.);reagon ndaj sjelljeve negative duke identifikuar shkaqet e paraqitjes dhe pasojat e mundshme për shëndetin dhe mirëqenien e individit (p.sh. përdorimi i duhanit, alkoolit apo drogës) etj.

Kompetenca qytetare.Nxënësi:praktikon të drejtat dhe detyrimet si qytetar në situate konkrete të jetës së përditshme, në klasë, shkollë, komunitet ose gjatë diskutimit dhe respektimit të mendimit të tjetrit;reagon ndaj personave të cilët shkelin, cënojnë ose mohojnë të drejtat e të tjerëve duke i ilustruar këto sjellje me shembuj të figurave të shquara historike, personazheve nga letërsia a filmat si dhe arsyeton pasojat e këtyre veprimeve për individin, grupin dhe komunitetin;solidarizohet me personat në nevojë ose të rrezikuar, duke ndërmarrë veprime konkrete për afrimin e ndihmës sipas nevojës që kanë;identifikon paragjykimet apo dukuritë jo të mira në klasë, shkollë apo në komunitet, mban qëndrim ndaj tyre duke propozuar veprime konkrete parandalimi.

Kompetenca digjitale.Nxënësi:përdor TIK-un për të lehtësuar procesin e të nxënit dhe për të rritur efektivitetin në mësimnxënie;përdor mjetet multimediale për të bashkëpunuar me persona të tjerë dhe për të rritur produktivitetin e tij dhe të nxënit efektiv;bashkëpunon me moshatarët e tij duke përdorur mjetet e telekomunikacionit bashkëpunues, për të hetuar tema mësimore, për të zgjidhur çështje dhe probleme që mund tëlindin në shkollë dhe jashtë saj;përdor me saktësi komandat e avancuara të programeve standarde për përpunimin e teksteve, tabelave, videove e fotografive për prezantime;krijon animacione origjinale ose dokumentarë duke u bazuar tek ngjarjet e komunitetit dhe mjedisit shkollor;

përdor aftësitë e të menduarit kritik për të planifikuar,hulumtuar e menaxhuar projekte, për të zhvilluar strategji, për të zgjidhur problemet dhe arrin vendimmarrje, në bazë të informacionit të fituar duke përdorur mjetet dhe burimet e duhura digjitale.

REZULTATET E TË NXËNIT TË KOMPETENCAVE SIPAS TEMATIKAVE TË LËNDËS BIOLOGJI VIII

TEMATIKA: SISTEMETPërshkrimi i tematikës: Një sistem përfaqëson një tërësi pjesësh, të cilat punojnë së bashku për të kryer një funksion të caktuar. Ka sisteme në natyrë, si dhe sisteme të ndërtuara nga njeriu. Shembuj të sistemeve në natyrë janë sistemet e trupit të njeriut. Shembuj të sistemeve të ndërtuara nga njeriu janë sistemet elektrike. Njohja e sistemeve e lejon njeriun të kuptojë si funksionon secila pjesë e sistemit dhe si ndërveprojnë me njëra-tjetrën për të kryer një funksion të caktuar.Kjo temë përqendrohet tek studimi i sistemit të bimëve dhe kafshëve, sistemit elektrik, sistemeve të matjes.

Rezultatet e të nxënitSistemet te bimët dhe te njeriu

Njohuritë Shkathtësitë dhe proceset Qëndrimet dhe vlerat

Bimët

Fotosinteza Gjethja, ndërtimi dhe roli në fotosintezë Faktorët që ndikojnë në fotosintezë Plehrat kimikë

Transporti te bimët Floema Ksilema

Nxënësi: eksploron si bimët kanë nevojë për dioksid

karboni, ujë dhe dritë për të kryer fotosintezën në mënyrë që të prodhojnë biomasën dhe oksigjenin;

demonstron eksperimentalisht:a) praninë e niseshtesë në gjethe;b) nevojën e bimës për dritë;c) praninë e klorofilit për të prodhuar ushqimin në fotosintezë;d) prodhimin e oksigjenit në fotosintezë; identifikon gjatë hetimeve, variabla dhe zgjedh

cilin prej tyre të ndryshojë, kontrollojë dhe masë; heton dhe përshkruan transportin e ujit dhe

kripërave minerale te bimët me lule; përshkruan si i përshtaten qimet thithëse

funksionit të tyre.

Nxënësi: diskuton rëndësinë e fotosintezës për bimët; tregon kuriozitet dhe këmbëngulje në kryerjen

e vëzhgimeve dhe eksperimenteve me bimët.

Të ushqyerit Nxënësi: Nxënësi:

Përbërësit e një diete të ekuilibruar ushqimore

a) karbohidratetb) proteinatc) yndyrnatd) vitaminat, mineralet, fibrat; Kequshqyerja, sëmundjet që vijnë prej saj.

Sistemi i tretjes Aparati tretës, pjesët kryesore dhe

funksionet e secilës pjesë. Tretja mekanike dhe kimike Enzimat si katalizatorë biologjikë

identifikon përbërësit e një diete të ekuilibruar dhe funksionet e ushqyesve të ndryshëm.

(Sugjerohet përdorimi i burimeve dytësore për të gjetur sasinë e nevojshme ditore për ushqyes të ndryshëm).

kryen eksperimente duke përdorur si duhet pajisjet për të testuar praninë në ushqime të karbohidrateve, proteinave, yndyrnave;

kryen matje të sakta, regjistron dhe paraqet rezultatet e hetimeve në tabela;

dallon organet e sistemit të tretjes dhe përshkruan funksionet e tyre. Mund të përdoren burime dytësore;

përshkruan dhe demonstron eksperimentalisht veprimin e enzimave në zbërthimin e ushqimit në molekula të thjeshta.

diskuton rëndësinë e të ushqyerit për shëndetin e njeriut;

tregohet i përgjegjshëm dhe i vetëdijshëm për rëndësinë e higjienës dhe të praktikave për trajtimin e ushqimeve në parandalimin e sëmundjeve që kanë origjinën nga ushqimi.

Transporti te njeriu Zemra Enët e gjakut: arteriet, venat, kapilarët Gjaku, funksionet e gjakut Qarkullimi i madh, qarkullimi i vogël i

gjakut Sëmundjet e zemrës

Nxënësi: dallon dhe modelon pjesët kryesore përbërëse të

sistemit të qarkullimit; përshkruan:a) funksionet kryesore të sistemit të qarkullimit;b) si struktura e rruazave të gjakut lidhet me funksionin që ato kryejnë;c) lidhjen midis dietës dhe fitnesit; heton dhe përshkruan si rreh zemra; interpreton të dhënat nga hetimi i rrahjes së

zemrës; kryen kërkime rreth problemeve të zemrës duke

përdorur burime dytësore.

Nxënësi: tregon kuriozitet kur eksploron funksionimin e

sistemit të qarkullimit dhe lidhjet midis pjesëve të tij;

diskuton mënyrat për të ruajtur një zemër të shëndetshme;

vlerëson përpjekjet individuale dhe punën në grup duke respektuar perspektiva të ndryshme për çështje që lidhen me mbrojtjen e shëndetit.

Sistemi i frymëkëmbimit Shkëmbimi i gazeve Mushkëritë Frymëmarrja qelizore Sëmundjet e sistemit të frymëkëmbimit

Nxënësi: dallon pjesët kryesore përbërëse të sistemit të

frymëkëmbimit dhe përshkruan funksionet e tij; përkufizon dhe përshkruan frymëmarrjen aerobe

dhe përdor ekuacionin me fjalë; shpjegon:a) shkëmbimin e gazeve;

Nxënësi: tregon kuriozitet, kur eksploron funksionimin e

sistemit të frymëkëmbimit; vlerëson përpjekjet individuale dhe punën në

grup duke respektuar perspektiva të ndryshme për çështeje që lidhen me mbrojtjen e shëndetit të organeve të frymëkëmbimit.

b) ndryshimin midis frymëmarrjes qelizore dhe frymëkëmbimit; planifikon një hetim për të testuarndikimin e

ushqimeve në shpejtësinë e frymëmarrjes; përdor burime dytësore kur përshkruan efektet e duhanit.

Sistemi riprodhues Puberteti Cikli menstrual Pllenimi, shtatëzania Zhvillimi i embrionit Rritja, grafiku i rritjes Drogat që ndikojnë në riprodhim, rritjen,

sjelljen. HIV/SIDA IST

Nxënësi: shpjegon ndryshimet fizike dhe emocionale që

ndodhin gjatë adoleshencës; përshkruan:a) sistemin riprodhues femëror përfshirë ciklin menstrual, pllenimin dhe zhvillimin fetal;b) pjesët kryesore të sistemit riprodhues mashkullor dhe funksionet e secilës pjesë; shpjegon thjeshtë zhvillimin e fetusit gjatë

shatëtzanisë; diskuton si ngjizja, rritja, zhvillimi, sjellja dhe

shëndeti mund të ndikohen nga dieta, drogat dhe sëmundjet.

Nxënësi: tregon vlerësim për çështje shëndetësore,

morale dhe sociale që lidhen me abortin dhe marrëdhëniet seksuale në moshë të hershme.

diskuton rritjen dhe faktorët që ndikojnë në rritjen e njeriut;

vlerëson dhe përdor burime dytësore për të siguruar informacion për IST që janë më të përhapura në vendin tonë.

PLANIFIKIMI TREMUJOR FUSHA: Shkenca natyrore LËNDA: BIOLOGJI VII SHKALLA: IV

TREMUJORI PARE SHTATOR – DHJETOR 25 ore

Nr.

TEMATIKA

KreuTemat mësimore

Situata e parashikuar e të nxënit

Metodologjia dhe veprimtaritë e

nxënësveVlerësimi

Burime dhemateriale

1S

I

S

T

E

M

E

T

Kreu 1

Marrja

e

ushqimit

Shkenca në zbatim! Dieta të shëndetshme për njerëz të shëndetshëm

Të ushqyerit dhe shëndeti; marrëdhëniet midis dietës dhe shëndetit; një dietë e baraspeshuar, një jetë e shëndetshme.Sheqeri dhe niseshteja nuk janë lëndë ushqyese të ndryshme.Yndyrat nuk duhen evituar plotësisht; një sasi e vogël yndyre në dietë është thelbësore për një shëndet të mirë.Dimë të hamë, por a dimë të ushqehemi.Frutat janë të pazëvendësueshme.Bimët nuk kanë nevojë për të ngrënë.Identifikimi i ngjyrës që tregon praninë e niseshtesë.

Hetime, vëzhgime, eksperimente, mbledhje rezulatatesh. Pasqyrimi i tyre në tabela dhe grafikë. Interpretim i të dhënave.

Veprimtari hulumtueseVeprimtari me shkrim

DiskutimPyetje- përgjigje

Sfida individuale Veprimtari në dyshe, në grupe

Vlerësim i vazhduar.

Vlerësime të mbështetur në performancën e nxënësve, individual, në dyshe dhe në grup.

Vlerësim i njëri-tjetrit.

Vlerësimi formues, përmbledhës, diagnostikues, me gojë dhe me shkrim.Vlerësim i veprimtarive

Teksti, Libri i mësuesit, Fletore pune, Fletë puneBurime dytësore (p.sh. libra, internet, video) rreth të dhënave për sëmundje të mangësisë, rreth karbohidrateve, proteinave dhe yndyrave etj. Etiketa ushqimesh, pjata letre, tabelë e strukturës së gjethes, tretësirë Jodi, bimë, fletë alumini/karton i errët (i zi), tabelë rezultatesh; pjesë

2 Një dietë e baraspeshuar3 Karbohidratet 4 Proteinat dhe yndyrat 5 V.P. Teste për niseshtenë, sheqerin,

proteinën dhe yndyrën 6 “ “7 Vitaminat, kripërat minerale dhe fibrat8 Bimët prodhojnë ushqim

9Të zbulojmë rreth fotosintezës V.P. Përdorimi i tretësirës së jodit për të testuar

10

V.P. A është e nevojshme drita dhe klorofili për fotosintezën?

11

Faktorë që ndikojnë te fotosinteza

12

V.P. Prodhimi i oksigjenit gjatë fotosintezës

Marrja

e

ushqimit

Fotosinteza ndodh vetëm në dritë dhe në prani të pigmentit klorofil; drita është faktor; oksigjeni një mbetje e fotosintezës.Ndryshorët që ndikojnë te fotosinteza.Keqkuptimi midis jashtëqitjes dhe jashtënxjerrjes.Enzimat në zorrë bëjnë të mundur zbërthimin e ushqimit në pak orë.Gjendja shëndetësore me kapsllëk dhe diarre.Paraqitje grafike e të dhënave.

Veprimtari matëse

Poster, vizatime

Lojëra

Projekte

TIK, Kërkim në internet

praktike (hetime, eksperimente etj.), i skicimit të posterit, i vizatimeve, grafikëve, pjesëmarrja në projekte,lojëra dhe kuice, debate, lojë me role.

Vlerësim i detyrave të shtëpisë, i detyrave individuale,

Vlerësim përmes portofolit.

të një bime ujore, gotë e madhe uji, hinkë etj. Tretësirë amilaze 0.5%, tretësirë niseshteje 0.5%, shiringë, 5cm3 etj. Lapsa me ngjyra, spango ose fill pambuku. Postera, foto, modele, makete, diagrame, mjete grafike etj. VideoprojektorKabineti, oborri i shkollës.

13

V.P. Hetimi i ndryshorëve që ndikojnë në fotosintezë

14

Sistemi i tretjes

15

Enzimat e tretjes

16

V.P. Tretja e niseshtesë

17

Më shumë rreth tretjes

18

Përsërtije

19

Ushtrime

20

Projekt

21

Projekt

22

Projekt

23

Vleresim i dosjeve

24

Orë e sugjeruar (modul mësimor) Takim me një dietologe

25

Test për tremujorin e parë

TREMUJORI DYTE JANAR – MARS 22 ore

Nr. Nr. Tem. Kreu Temat mësimore Situata e parashikuar e të nxënit

Metodologjia dhe veprimtaritë e

nxënësveVlerësimi

Burimedhe

materiale26 1

DISISTEMETI

Kreu 2

Qarkullimi

i

gjakut

dhe

frymëmarrja

Shkenca në zbatim!? Historia e zemrës Rruga e gjatë studimore

për njohjen e ndërtimit dhe funksionit të zemrës, qarkullimin e gjakut.Ushqimet që bima merr nga toka, funksioni i qimeve rrënjore, transporti i lëndëve në floemë dhe ksilemë.Enët e gjakut; kapilarët dhe shkëmbimi i lëndëve me qelizat.Rrjedha e gjakut në zemër. Diseksion i zemrës së një kafshe.Çfarë zbukojmë një pikë gjaku në mikroskop?Ndikimi i ushtrimeve fizike në rrahjet e zemrës, pulsi.Lidhja midis sistemit tё frymёmarrjes dhe sistemit tё qarkullimit tё gjakutMushkёritё ёshtё vendi ku ndodh shkёmbimi i

Hetime, vëzhgime, eksperimente, mbledhje rezulatatesh.

Pasqyrimi i tyre në tabela dhe grafikë.

Interpretim i të dhënave.

Veprimtari hulumtueseVeprimtari me shkrimDiskutim

Pyetje- përgjigje Sfida individuale Veprimtari në dyshe, në grupe

Veprimtari matëse

Poster, vizatimeLojëraProjekte

Vlerësim i vazhduar.Vlerësime të mbështetur në performancën e individuale, në dyshe dhe në grup.Vlerësim i njëri-tjetrit.Vlerësim formues, përmbledhës, diagnostikues, me gojë dhe shkrim.Vlerësim i veprimtarive praktike (hetime, eksperimente etj.), i skicimit të posterit, i vizatimeve, grafikëve, pjesëmarrja në projekte,lojëra dhe kuice, debate, lojë me

Teksti mësimor, Libri i mёsuesit.Burime dytёsore: (libra, video etj.).Materiale: Kavanoz qelqi, peshqir letre, fara të mbira, mikroskop, lente, lama, ngjyronjës, kërcej selinoje, bisturi, vaj i kthjellët,enë kimike e madhe, disqe plastikë, thjerëza, kronometër, gyp i gjërë plastik i përkulshëm, organe të brendshme, tavë diseksioni, gërshërë, gjilpëra

27 2 Thithja e ujit dhe e kripërave minerale te bimët

28 3 V.P. Vëzhgimi i rrënjëve29 4 Sistemet transportit te bimët 30 5 Transporti në trupin e njeriut 31 6 Zemra 32 7 Gjaku 33 8 Probleme të sistemit të qarkullimit të

gjakut34 9 V.P. Si ndikojnë ushtrimet në ritmin

e zemrës tënde?35 10 Sistemi i frymëmarrjes 36 11 V.P. Matja e vëllimit të mushkërive 37 12 Frymëthithja dhe frymënxjerrja 38 13 V.P. Një model i frymëkëmbimit39 14 Frymëmarrja te qelizat40 15 Duhanpirja dhe shëndeti 41 16 Përsëritje 42 17 Ushtrime 43 18 Projekt 44 19 Projekt

gazeve. Frymëmarrja ndodh në qeliza.Një model i mushkërive. Duhanpirja dhe shëndeti? Vëzhgimi ifiltrit të një cigareje të pirë.

TIK Kërkim në internet

role. Vlerësim i det. të shtëpisë, i det. individuale,Vlerësim përmes portofolit.

montimi, këmbanë qelqi, karton, pompë biçiklete, pambuk, termometёr.Kabineti, oborri i shkollës.

45 20 Vlerësim i dosjeve

46 21 Orë e sugjeruar Takim me një kardiolog

47 22 Test për tremujorin e dytë

TREMUJORI TRETE PRILL – QERSHOR 23 ore

Nr. Nr. Tem. Kreu Temat mësimoreSituata

e parashikuar e të nxënit

Metodologjia dhe veprimtaritë e

nxënësveVlerësimi Burimet dhe

materialet48 1

DIVERITETI

Kreu 3

Riprodhimi

dhe

rritja

Shkenca në zbatim? Zbulimi i shkaqeve dhe i kurave të sëmundjeve

A zbulohen gjithmonë shkaqet e sëmundjes? A ndodh që ilaçet të mos na bëjnë dobi?Çfarë ndodh me fillimin e pubertetit në trupin e femrës?Çfarë nevojitet për të prodhuar një qenie të re njerëzore?Dallimi i termave “embrion” dhe “fetus”.Çfarë përfshin rritja te kafshët?Rritja në gjatësi nuk ështe e vetmja matje e rritjes.Ndryshimet fizike dhe emocionale (psikologjike) që ndodhin gjatë adoleshencës.Shëndeti, shtatzënia, rritja, zhvillimi edhe sjellja dhe shëndeti mund të ndikohet nga dieta, drogat dhe sëmundja.

Hetime, vëzhgime, eksperimente, mbledhje rezulatatesh.

Pasqyrimi i tyre në tabela dhe grafikë.

Interpretim i të dhënave.

Veprimtari hulumtueseVeprimtari me shkrimDiskutim

Pyetje- përgjigje Sfida individuale Veprimtari në dyshe, në grupe

Veprimtari matëse

Poster, vizatime

Vlerësim i vazhduar.Vlerësime të mbështetur në performancën e individuale, në dyshe dhe në grup. Vlerësim i njëri-tjetrit. Vlerësim formues, përmbledhës, diagnostikues, me gojë dhe shkrim.Vlerësim i veprimtarive praktike (hetime, eksperimente etj.), i skicimit të posterit, i vizatimeve, grafikëve, pjesëmarrja në projekte,lojëra dhe kuice,

Teksti mësimor, Libri i mёsuesit.Burime dytësore tё dhёnash (p.sh. libra, internet, video etj.), skema.Materiale: karton,letёr, lapsa me ngjyrëtullumbace, gota, metër shirit, kronometër, kanaçe/shishe me pije me kafeinë (p.sh., coca cola), filxhan (gotë)

49 2 Sistemi riprodhues femëror 50 3 Cikli menstrual dhe pjelloria 51 4 V.P. Parashikimi i periodave 52 5 Sistemi riprodhues mashkullor 53 6 Pllenimi dhe zhvillimi i hershëm i

embrionit 54 7 Shtatzënia dhe lindja 55 8 Rritja dhe faktorët që ndikojnë në

rritje 56 9 V.P. Rritja 57 10 Ndryshimet gjatë adoleshencës58 11 Drogat që ndikojnë te riprodhimi

dhe te rritja 59 12 Droga që ndikojnë në sjellje 60 13 V.P. Kafeina dhe koha e reagimit61 14 Ndikimi i sëmundjeve 62 15 Përsëritje 63 16 Ushtrime 64 17 Projekt

Sëmundjet mund të prekin riprodhimin, rritjen, zhvillimin madje dhe mënyrën e sjelljes.Sëmundjet mendore nuk janë sëmundje “tipike”.

LojëraProjekteTIK Kërkim në internet

debate, lojë me role. Vlerësim i det. të shtëpisë, i det. individuale,Vlerësim përmes portofolit.

etj. Kabineti.

65 18 Projekt 66 19 Vlerësim i dosjeve 67 20 Orë e sugjeruar Takim me një

psikologe 68 21 Test për tremujorin e tretë 69 22 Orë e lirë e drejtorisë 70 23 Orë e lirë e drejtorisë