KBÜ Mühendislik FakültesiEndüstri Mühendisliği

ENDÜSTRİ 4.0 VE GİYİLEBİLİR TEKNOLOJİ

EĞİTİM ALANINDA BİR UYGULAMA

Beyza KANDAKOĞLU, Betül BİLGİ

Karabük Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü

ÖZET:

Bu çalışmada, endüstri 4.0 konularından biri olan giyilebilir teknolojinin eğitim alanında bir uygulaması

yapılmaktadır. Teknolojinin her geçen gün yenilenmesi ve gelişmesiyle beraber, eğitimde de yeniliğe ve

teknolojiye yer vermek büyük bir öneme sahip olmaktadır. Giyilebilir teknolojinin de kullanıcılar tarafından

rağbet görmesi üzerinde insan vücuduna uyarlanıp çeşitli aksesuarlar halinde kullanılmasına olanak

sağlamaktadır. Bu adaptasyon sürecinde ise kullanıcıların çeşitli endişe ve kaygıları ortaya çıkmaktadır. Bu

çalışmanın amacı ise ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin eğitimde teknolojiye, giyilebilir

teknolojiye yönelimi ve adapte olma sürecini ele almıştır. Bu amaç doğrultusunda 21 sorudan oluşan anket

çalışmasının sonuçlarını WEKA programı ile analizi yapıldı.

Anahtar Kelimeler: Endüstri 4.0, Teknoloji, Giyilebilir Teknoloji, Eğitim, Analiz, WEKA

INDUSTRY 4.0 AND WEARABLE TECHNOLOGY

APPLICATION IN THE FIELD OF EDUCATION

ABSTRACT:

This study makes an application of wearable technology, which is one of the industry 4.0 topics, in the field of education. With the renewal and development of technology every day, it is of great importance to include innovation and technology in education. It enables the wearable technology to be adapted to the human body and used as various accessories upon the demand of the users. In this adaptation process, various concerns and concerns of the users arise. The aim of this study is to focus on the orientation and adaptation process of associate, undergraduate, graduate and doctorate students to technology, wearable technology in education. For this purpose, the results of the questionnaire study consisting of 21 questions were analyzed with the WEKA program.

Kandakoğlu B., Bilgi B.

Keywords: Industry 4.0, Technology, Wearable Technology, Education, Analysis, WEKA

1.GİRİŞ

1.1. Endüstri 4.0 ve Tarihçesi Endüstri veya sanayi kelimeleri zaman içinde devamlı olarak değişime uğrayarak faaliyet gösteren bir daldır. Üretim sırasında uygulanan teknikler ve üretim sürecinde ki yönetim gün geçtikçe farklılaşmaya devam etmektedir. Bu farklılaşma yalnızca üretim sürecini ya da sanayiyi değil, ülkelerin toplumsal nüfus yapılarını, kültürlerini ve ekonomik yapılarını etkilemiş ve hatta ülkelerin haritalarının yeniden çizilmesine neden olmuştur. Söz konusu farklılaşmanın öncül başlangıcı olarak kabul edilen olay 18.Yüzyılın ortalarında İngiltere’de başlayan değişim akımıdır. Daha sonra bu akım zaman içerisinde bütün Avrupa’ya ve tüm dünyaya yayılmıştır.

Endüstri Devrimi öncesinde ekonomi; insan, hayvan ve topraktan oluşan üretim faktörlerine dayanırdı. Öne çıkan sektörler tarım, hayvancılık, marangozluk veya demircilikti. Endüstri Devrimi’yle beraber yeni buluşların üretime olan etkisi ve buhar gücüyle çalışan makinelerin makineleşmiş endüstriyi doğurması kitle üretimine imkân tanımıştır. Günümüze gelinceye kadar üç tane Endüstri Devrimi’ne şahit olunmuştur [1].

Birinci Endüstri Devrimi (Endüstri 1.0) İngiltere’de başlamış ve yaklaşık olarak 18. Yüzyılın ortalarıyla 19. Yüzyılın ortaları arasında etkisini göstermiştir[2]. Yeni makinelerin bulunması ve tekstil sektöründe verimliliğin artmasıyla buhar makinelerinin kullanıma geçmesi ve demir üretim sürecine geçilmesi Birinci Sanayi Devrimi’ni başlatan en önemli olaylardır.

İkinci endüstri devrimi (Endüstri 2.0) ise, teknoloji devrimi olarak ifade edilmektedir. 19.yüzyılın ortalarında demiryolunun gelişmesi ile uzak pazarlara ulaşım, teknolojinin her geçen gün daha ileri derecede gelişimi, hammadde teminin daha kolay olması endüstri 2.0’ın ortaya çıkısındaki temel sebeplerdir[2]. Bu dönemde artık buhar ve kömür kullanımını sonlandırarak onların yerini elektrik ve petrol alarak üretim hızını arttırmış, telefon, radyo, daktilo, gazete gibi iletişim ve haberleşme araçlarındaki gelişim sayesinde insanlar arasındaki mesafe azalmış ve her şey daha hızlı duyurulmuştur.

Üçüncü endüstri devrimi (Endüstri 3.0) da, gelişen teknolojinin uzantısı olan elektronik ve bilgi teknolojilerinin bir arada kullanılması otomasyonun yaygınlaşması ile 1970’de ortaya çıkmıştır. Peş peşe yaşanan iki endüstri devriminden sonra üçüncü devrimin gecikmesinin sebebi ikinci dünya savaşının olmasıdır. Bu devrimde ise telekomünikasyon, bilgisayar gibi alanlardaki gelişim sağlamıştır. Ayrıca günümüzde halen aynı öneme sahip diğer bir konu olan sürdürülebilirlikten ilk defa bahsedilen dönemdir [3].

Dördüncü endüstri devrimi ise (Endüstri 4.0) da birçok alanda önemli gelişmeler sağlayan bir devrimdir. Endüstri 4.0 yapay zeka, üç boyutlu yazıcılar, robotik ve uzay teknolojisi alanlarında gelişen ekonomik değeri olan canlı veya cansız objelerin internet ile aktifleştirilmesidir. Her devir bir önceki devrin tamamlayıcısı olarak görülmektedir. Ancak WEF kurucusu aynı zamanda başkanı endüstri 4.0’ın endüstri 3.0’ın devamı olduğunu düşünmemektedir. Bunu sebebi ise endüstri 4.0’ın değişim ve gelişimlerinin diğerlerinden daha hızlı olduğunu, teknolojik açıdan çeşitliliğin olduğunu ve endüstri 4.0’ın tüm dünyada işletme sistemlerinde aktif olduğunu göstermesidir. Bu devrim sadece makineler arası iletişim değil bununla beraber bilgi işlem teknolojisi ve genetik bilgi gibi geniş bir yelpazede bilimsel olarak içerik almaktadır.

Şekil 1 : Endüstri Devrimleri[1]–[5]

Kandakoğlu B., Bilgi B.

1.2. Giyilebilir TeknolojiSanayi devriminin gerçekleşmesinde büyük rol oynayan bir diğer sektörlerden birisi de tekstildir. Bulunduğumuz yüzyılda yoğun olarak moda, tekstil ve teknoloji endüstrilerinin en fazla etkileşim olduğu dönemdir. Giysi ve teknolojinin bir araya gelmesi ile beraber giyilebilir teknolojinin günümüzde insan vücuduna entegre edilmesi teknolojiyi taşıyıcı durumuna getirmektedir.

Endüstri 4.0 ile, bilişim teknolojilerinin endüstriyel alanda daha etkin bir üretim destek aracı olması ve bunun da ötesinde son ürünlerin bir bileşeni haline gelmesi hedeflenmektedir. Üretim süresi, maliyetler ve üretim için ihtiyaç duyulan enerji miktarını azaltmak, üretim miktarı, fonksiyonellik ve kaliteyi arttırmak amaçlanmaktadır. Endüstri 4.0 için “bulut bilişim”, “yapay zeka”, “büyük veri”, “nesnelerin interneti”, “siber güvenlik”, “robot teknolojileri”, “üç boyutlu baskı” temel bileşenler olarak kabul edilir. Moda ve tekstil endüstrilerinde kullanılmaya başlanan bu yeni teknolojiler ve sistemler, tasarım süreçlerini de doğrudan etkilemektedir [6].

Giyilebilir teknolojinin yeni bir kavram olmadığını aslında 1200’lü yılların başlarında ilk giyilebilir teknolojiyi gözlüğün icadı ile açıklanmaktadır. Giyilebilir teknoloji cihazlarının kullanımı 21. Yüzyılın başlangıcı olarak bilinmektedir. Akıllı cep telefonlarından sonra görülen en büyük yeniliktir. Bu yenilik ile beraber sınırı olmayan sonsuz bir gelişme kazanmaktadır. Bir ürünü giyilebilir kabul etmek için cihazın akıllı sensörlerinden ,akıllı cihaz veya telefona kablosuz veya bluetooth ile bilgi aktarımı yapması gerekmektedir. Farklı amaçlarda kullanılan akıllı saatler, akıllı bileklikler, akıllı takılar, akıllı giysiler, akıllı gözlüklerin hepsi giyilebilir teknolojinin ürünleridir. İnsan vücuda deri altından yerleştirilecek teknolojik gelişimle hızla devam etmektedir.

Giyilebilir teknoloji uzman kişiler tarafından çeşitli algılayıcılar ve yansıtıcı çıkış aygıtları ile kişilerin o an etraflarında olmayan nesneleri varmış gibi algılamalarını sağlayan ve insan bedenini saran teknolojilerdir olarak tanımlanmıştır. Giyilebilir cihazların ilk olarak askeri teknoloji alanında kullanıldığı bazı çalışmalarda görülmektedir. Günümüze kadar, giyilebilir cihazların sağlık alanında üstün avantajlar sağladığı için, giyilebilir cihazların en büyük uygulaması sağlık ve tıp alanlarında olduğu görülmektedir [7].

1.2.1. Giyilebilir Teknoloji Örnekleriİnsanlar tarafından giyilebilen belirli bir hizmeti karşılamak için tasarlanmış bilgisayar ve elektronik teknolojileri barındıran kıyafet veyahut kişisel aksesuarları konu alan cihaz veya ürünler bütününe denilmektedir. Günümüzde nesnelerin interneti teknolojilerinin varlığı incelendiğinde nihai tüketici tarafında en yaygın olan cihazların giyilebilir teknoloji ürünleri olduğu görülmektedir[8].

CCS insight (2015, 2018) şirketinin en son veri tahminlerine göre, giyilebilir teknoloji ürünler (akıllı saatler, fitness takip cihazları, sanal gerçeklik gözlüğü, giyilebilir kamera) için yeni küresel öngörüsü, pazarın 2015 yılında 84 milyon adetten 2022 yılında 243 milyon adet satışa yükseleceği ve 29 milyar $ pazar oluşturacağı tahmin edilmektedir. Bunun 17,8 milyar dolarının akıllı saatlerin satışından elde edilmesi beklenmektedir [9].

Akıllı Saatler: Bireyler tarafından çoğu zaman aksesuar olarak aynı zamanda araç olarak kullanılan bu saatler, gelişen teknoloji ile beraber farklı teknolojik cihazlar olarak da kullanılmaktadır. Akıllı saatler gelişen özellikleri ve çalıştırdığı uygulamalar dışında da kişisel verilerin tutulmasını ve günlük faaliyetlerin kolaylaştırılmasına

Kandakoğlu B., Bilgi B.

imkan sağlamaktadır. Sahip oldukları kullanım kolaylıkları, kolay taşınabilirlikleri, bağlantı olanakları, aktivite izleme ve uyarı özellikleri ile akıllı saatler, farklı sağlık sorunlarının tespit edilmesinde de kullanılabilir[10].

Bileklik, Yüzük ve Kolyeler: Giyilebilir teknoloji günlük hayatta da kullanılabilecek aksesuarlar şekilde tasarlanmaktadır. Sıklıkla karşılaşılan bir diğer giyilebilir cihaz ise bilekliklerdir. Bu akıllı bileklikler hafif ve iyi tasarlanmakla beraber fiziksel aktivitelerin takip edilmesinde kullanılır. Çok yaygın olarak kullanılmasa da akıllı yüzükler mobil cihazlarla senkronize şekilde işlev görmektedir. Akıllı kolyeler de akıllı yüzüklerle aynı işlevleri taşımasının yanında üzerine entegre edilen GPS özelliği ile özel ihtiyaçları olan bireyler için yer yön tespiti yapmaları için kullanılmaktadır.

Akıllı Giysi ve Dövmeler: Akıllı giysiler daha çok sağlık sektöründe kullanılmaktadır. İnsan vücuduna ait çeşitli verileri toplamak, değişimleri anlamak ve tepki vermek için tasarlanmaktadır. Bir diğer giyilebilir teknoloji örneği ise akıllı dövmelerdir. Akıllı dövmeler, vücut sıcaklığı ve çeşitli beden indekslerini gösterebilen göstergeler veya elektronik kimlik olarak da kullanılmaktadır.

Sanal Gerçeklik Gözlükleri: Bir diğer giyilebilir teknoloji ise sanal gerçeklik gözlükleridir. Sanal gerçeklik duyularımızda oluşturduğu gerçeklik hissi sayesinde belki de daha önce deneyim edemediğimiz birçok etkileşimin oluşmasına olanak tanımaktadır[11]. Sanal gerçeklik bilgisayar tarafından kullanıcının yönlendirebileceği ve etkileşim sağlayabileceği üç boyutlu bir ortamdır. Gobbetti ve Scateni’ye (1998) göre, sanal gerçekliğin temelinde gerçek gibi hissettiren, duyulan, davranılan, görünen bir dünya yaratabilme yatmaktadır[12]. Sanal gerçeklik, pahalı bir teknoloji olmasına karşılık birçok alanda eğitim-öğretim amaçlı olarak sınırlıda olsa kullanılmaktadır. Yani geleceğin yeni öğretim ortamlarını oluşturacağına hiç kuşku yoktur [13].

1.2.2. Eğitim Sektöründe Giyilebilir TeknolojiSon zamanlarda yaşanan bilgi ve iletişim teknolojisindeki yüksek oranda olan gelişmeler eğitim sektörünü de etkilemektedir. Özellikle yaygınlaşan internet ortamı ile öğrencilerin eğitim öğretim süreçlerinde değişim söz konusu olmuştur. Öğrenciler, öğretmenin sunduğu eğitim içeriğinin yeterliliğine ve güncelliğine koşulsuz güvenen öğrenme sürecinde pasif bireyler olma konumundan; bilgilerin doğruluğunu ve güncelliğini araştıran, yaşam boyu öğrenmeyi amaçlayan öğrenme sürecini yapılandıran aktif bireyler konumuna geçmişlerdir. Artık öğrenciler kişisel bilgisayarlarını ve sahip oldukları İnternet bağlantılarını sadece eğlence amacı ile değil, aynı zamanda öğrenme amacı ile de kullanmaya başlamışlardır [14].

İstatistiklere bakıldığında giyilebilir teknolojiyi daha çok 18-24 yaş aralığındaki yetişkinler arasında yaygın bir şekilde kullanıldığı görülmektedir. Bu yaş grubundaki bireylerin teknolojiyi hayatlarının bir parçası olarak gördüğü düşünülmektedir.

Yüksek öğretimde eğitim gören öğrencilerin giyilebilir teknolojiyi kullanım alanları akıllı telefonlar, tablet bilgisayarlar ve kişisel bilgisayarlar alternatif olarak gösterilebilir. Diğer mobil cihazlarından farklı olarak giyilebilir teknoloji sağlık ve spor alanında da aktif olarak kullanılmasıdır.

Özel eğitim sektöründe giyilebilir cihazlar yardımı ile özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin istekleri hızlı ve kolay bir şekilde karşılanmaktadır. İşitme engelli bir kişinin doğadan aldığı sesleri tanıyan ve bu sesleri yazıya dönüştürebilen bir aplikasyon üzerinde çalışan akıllı gözlükler vesilesi ile işitsel verileri görsel verilere dönüştürerek gözlük ekranında kişiye sunulabilmektedir.

Ders içeriğine ilişkin ders öncesinde, esnasında veya sonrasında öğrencilere ek materyaller sunulabilir. Bu materyaller ile görsel/işitsel olarak zenginleştirilmiş öğrenme ortamları sunarak öğrencilerin ders içeriğine ilişkin önbilgiler yapılandırmaları, ders içeriğinin anlaşılmasını artırmaları ve öğrenmelerini pekiştirmeleri sağlanabilir. Son yıllarda alan yazında öğrenme yaklaşımları arasından ters yüz öğrenme yaklaşımı sıklıkla ifade edilmektedir. Giyilebilir cihazlar, bu öğrenme yaklaşımında öğretmenlere, öğrencilerine derse ilişkin bilgileri sunarken anındalık, çekicilik ve ilişkili kavramlara bağlantılılık sunma konusunda önemli potansiyele sahiptir [14].

Kandakoğlu B., Bilgi B.

2.MATERYAL VE METOT

2.1. Çalışma KapsamıBu çalışmada amaç, giderek yaygınlaşan giyilebilir teknolojilerle ilgili eğilimleri incelemektir. Bu bağlamda, giyilebilir teknolojilerin eğitimde kullanılabilirliği ile ilgili görüşlerin çıkarılabilmesi hedeflenmiştir.

Çalışmada gidilecek yol giyilebilir teknolojilerin eğitsel yönünü inceleyen bir anket çalışması yapmak, çalışma sonucunda elde edilen verileri WEKA programı ile analiz etmek ve yapılan anket çalışması neticesinde analiz sonuçlarını yorumlamaktır.

2.2. Verilerin Toplanması Çalışmada 2020 yılında Google form üzerinden hazırlanan bir anket ile Türkiye’nin farklı üniversitelerinde eğitim gören ve ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin katılımı ile gerçekleşen yanıtlar üzerinden bir çalışma meydana gelmektedir. Anket kapsamındaki sorular gelişen teknoloji ile beraber eğitim sektöründe giyilebilir teknolojiye yönelim, uyum ve adaptasyon süreçlerini incelemek üzerine hazırlanmıştır.

2.2.1. Anket Soruları Eğitimde yeniliğe ihtiyaç duyuyorum. Eğitimin uygulamalı yapılması benim için önemlidir. Eğitimde teknolojiye yer vermek isterim. Eğitimde teknoloji kullanımı benim için önemlidir. Giyilebilir teknolojiye genel olarak olumlu bir tutumum var. Giyilebilir teknolojiyi hayatıma katmak isterim. Eğitim alanında giyilebilir teknolojinin değer katacağına inanıyorum. Eğitim alanında giyilebilir teknolojiye ayak uydurulabileceğine inanıyorum. Eğitim alanında giyilebilir teknolojinin kullanımı konuları daha rahat anlamamı sağlar. Eğitim alanında giyilebilir teknoloji kullanılırsa kendimi daha güvende hissederim. Eğitim alanında giyilebilir teknoloji kullanılması beni heyecanlandırır. Sanal gerçeklik gözlüklerini kullanmak hoşuma gider. Sanal gerçeklik gözlüklerini kullanmak güvende hissettirir. Sanal gerçeklik gözlüklerini karmaşık bulurum. Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duyarım. Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız edebilir. Eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak için hevesliyim. Eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri uygulamaları eğlenceli hale getirebilir. Sanal gerçeklik gözlükleri dersleri daha net ve anlaşılır kılar. Eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri kullanımı bana pek çok konuda deneyim kazandırır. Eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri motivasyonumu arttırır.

Ankete toplamda 292 kişi katılım sağlamış olup katılımcılardan 165 (%56,5)’i kadın, 126 (%43,2)’sı erkektir. Katılımcıların %30,5’i 21-23 yaş arasında, %27,7’si 24-26 yaş arasında %15,1’i 30 ve üzeri yaşta, %13,7’si 27-29 yaş arasında, %13’ü 18-20 yaş arasındadır. Eğitim durumunda ise katılımcıların 131 (%44,9)’i lisans öğrencisi, 116 (%39,7)’sı yüksek lisans öğrencisi, 26 (%8,9)’sı doktora öğrencisi, 19 (%6,5)’u ön lisans öğrencisidir. Katılımcıların bölgeler bazında dağılımına baktığımızda 93 (%31,8)’ü Marmara, 73 (%25)’ü İç Anadolu, 67 (%27,9)’su Karadeniz, 33 (%11,3)’ü Ege, 13 (%4,5)’ü Akdeniz, 7 (%2,4)’si Doğu Anadolu ve 6 (%2,1)’sı Güneydoğu Anadolu bölgesinde yaşamaktadır.

2.3. Verilerin AnaliziÇalışma kapsamında WEKA programı ile veriler analiz edilmiş olup Apriori, Tertius ve Bayes modellerinde incelenip yorumlanmıştır.

WEKA veri kümeleme, veri analizi ve veri madenciliği konularında işlem yapabilen bir yazılım sistemidir. Kendine özgü geliştirilen ARFF uzantısı ile çalışabilen verileri sınıflandırma, kümeleme ve ilişkilendirme

Kandakoğlu B., Bilgi B.

aracıdır. ARFF uzantısı metin yapısındadır. Metin dosyasının ilk satırında dosyaya ait ilişki tipi (relation), ikinci satırı ve diğer satırlar içinde veri setine ilişkin özellikler (attributes) vardır. Veri setinin değerleri serbest yazı (string) şeklindedir.

2.3.1. Weka ARFF Metin Dosyası Formatı@relation 1

@attribute SORU1 { Evet,hayir }

@attribute CINSIYET { Kadin,Erkek,Belirtmek_istemiyorum }

@attribute EGITIM { Lisans,On_lisans,Yuksek_lisans,Doktora,Yüksek_lisans }

@data

Evet,Evet,Evet,Evet,Evet,Evet,Evet,Evet,Evet,Evet,Evet,Evet,hayir,hayir,hayir,hayir,Evet,Evet,Evet,Evet,Evet,Kadin,Lisans,KARADENIZ

3. BULGULARÇalışmada üç aşamalı bir analiz yapılmaktadır. İlk aşamada katılımcıların Türkiye’nin bölgelerine göre analizi yer almaktadır. Bu analiz bayes modeline göre incelenmektedir. Bu modelde bir rassal değişken için olasılık dağılımı içinde şartlı olasılıklar ile değişken olasılıklar arasındaki ilişkiyi göstermektedir. İkinci aşamada ise birliktelik kuralı uygulanmaktadır. Bu kural apriori algoritmasına göre yapılmaktadır. Bu algoritma tümden gelim mantığına göre adım adım işlenmektedir. Üçüncü aşamada ise birliktelik kurallarından biri olan tertius algoritması kullanılmaktadır. Tertius algoritması tüme varım mantığına göre çalışmaktadır. Bu bilgiler doğrultusunda verilerin sonuçlarını aşağıdaki tablolarda yer almaktadır.

Tablo 1: Anket Sorularına Verilen Cevapların Yüzdelik Oranları

SORU 1

SORU 2

SORU 3

SORU 4

SORU 5

SORU 6

SORU 7

SORU 8

SORU 9

SORU 10

SORU 11

SORU 12

SORU 13

SORU 14

SORU 15

SORU 16

SORU 17

SORU 18

SORU 19

SORU 20

SORU 21

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

EVETHAYIR

3.1. Bayes Modeli Sonuçları ve YorumlarıTablo 2: Bayes Modeli Weka Sonuçları

Kandakoğlu B., Bilgi B.

Kandakoğlu B., Bilgi B.

1. soruya Karadeniz bölgesinden 61 kişi evet 4 kişi hayır, Marmara bölgesinden 86 kişi evet 3 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 11 kişi evet hayır cevabı yok, İç Anadolu bölgesinden 67 kişi evet 3 kişi hayır. Ege bölgesinden 32 kişi evet 1 kişi hayır cevabını vermiş, Güney doğu Anadolu bölgesinden 6 kişi evet ve Doğu Anadolu bölgesinden 7 kişi evet derken hayır cevabını veren bulunmamaktadır.

2.soruya Karadeniz bölgesinden 63 kişi evet 2 kişi hayır, Marmara bölgesinden 85 kişi evet 4 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 11 kişi evet, İç Anadolu bölgesinden 70 kişi evet 2 kişi hayır. Ege bölgesinden 32 kişi evet 1 kişi hayır, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 6 kişi evet ve Doğu Anadolu bölgesinden 7 kişi evet derken hayır cevabını veren bulunmamaktadır.

3.soruya Karadeniz bölgesinden 63 kişi evet 1 kişi hayır, Marmara bölgesinden 88 kişi evet 1 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 11 kişi evet, İç Anadolu bölgesi 72 kişi evet, Ege bölgesinden 33 kişi evet, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 6 kişi evet hayır cevabını veren yok, Doğu Anadolu bölgesinden 7 kişi evet cevabını verirken hayır cevabını veren olmamıştır.

4.soruya Karadeniz bölgesinden 63 kişi evet 2 kişi hayır, Marmara bölgesinden 86 kişi evet 3 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 11 kişi evet hayır cevabını veren bulunmamaktadır, İç Anadolu bölgesinden 70 kişi evet 2 kişi hayır. Ege bölgesinden 32 kişi evet 1 kişi hayır, Güneydoğu Anadolu bölgesinden kişi 6 evet hayır cevabı bulunmamaktadır. Doğu Anadolu bölgesinden 7 kişi evet derken hayır cevabını veren bulunmamaktadır.

5. soruya Karadeniz bölgesinden 56 kişi evet 9 kişi hayır, Marmara bölgesinden 78 kişi evet 11 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 11 kişi evet hayır cevabı veren yok, İç Anadolu bölgesinden 62 kişi evet 10 kişi hayır. Ege bölgesinden 29 kişi evet 4 kişi hayır, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 6 kişi evet hayır cevabı yok, Doğu Anadolu 7 kişi evet cevabını verirken hayır cevabı bulunmamaktadır.

9.soruya Karadeniz bölgesinden 53 kişi evet 12 kişi hayır, Marmara bölgesi 77 kişi evet 12 kişi hayır, Akdeniz 10 evet 1 hayır, İç Anadolu bölgesinden 58 kişi evet 14 kişi hayır. Ege bölgesinden 28 kişi evet 5 kişi hayır, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 5 kişi evet 1 kişi hayır, Doğu Anadolu bölgesinden 6 kişi evet 1 kişi hayır cevabını vermiştir.

10.soruya Karadeniz bölgesinden 39 kişi evet 26 kişi hayır, Marmara bölgesinden 60 kişi evet 29 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 9 kişi evet 2 kişi hayır, İç Anadolu bölgesinden 38 kişi evet 34 kişi hayır. Ege bölgesinden 18 kişi evet 15 kişi hayır, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 5 kişi evet 1 kişi hayır, Doğu Anadolu bölgesinden 3 kişi evet 4 kişi hayır cevabını vermiştir.

Kandakoğlu B., Bilgi B.

11.soruya Karadeniz bölgesinden 54 kişi evet 11 kişi hayır, Marmara bölgesinden 77 kişi evet 12 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 10 kişi evet 1 kişi hayır, İç Anadolu bölgesinden 58 kişi evet 14 kişi hayır. Ege 27 kişi evet 6 kişi hayır, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 5 kişi evet 1 kişi hayır, Doğu Anadolu bölgesinden 7 kişi evet cevabını verirken hayır cevabını veren bulunmamaktadır.

12.soruya Karadeniz bölgesinden 59 kişi evet 6 kişi hayır, Marmara bölgesinden 78 kişi evet 11 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 11 kişi evet hayır cevabı yok, İç Anadolu bölgesinden 61 kişi evet 11 kişi hayır, Ege bölgesinden 28 kişi evet 5 kişi, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 6 kişi evet hayır cevabı yok, Doğu Anadolu bölgesinden 6 kişi evet 1 kişi hayır cevabını vermiştir.

13.soruya Karadeniz bölgesinden 35 kişi evet 30 kişi hayır, Marmara bölgesinden 39 kişi evet 50 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 5 kişi evet 6 kişi hayır, İç Anadolu bölgesinden 40 kişi evet 32 kişi hayır, Ege bölgesinden 18 kişi evet 15 kişi hayır. Güneydoğu Anadolu bölgesinden 2 kişi evet 4 kişi hayır,Doğu Anadolu bölgesinden 4 kişi evet 3 kişi hayır cevabını vermiştir.

14.soruya Karadeniz bölgesinden 46 kişi evet 19 kişi hayır, Marmara bölgesinden 49 kişi evet 40 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 8 kişi evet 3 kişi hayır, İç Anadolu bölgesinden 41 kişi evet 31 kişi hayır, Ege bölgesinden 26 kişi evet 7 kişi hayır. Güneydoğu Anadolu bölgesinden 5 kişi evet 1 kişi hayır, Doğu Anadolu bölgesinden 5 kişi evet 2 kişi hayır cevabını vermiştir.

15.soruya Karadeniz bölgesinden 49 kişi evet 16 kişi hayır, Marmara bölgesinden 61 kişi evet 28 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 9 kişi evet 2 kişi hayır. İç Anadolu bölgesinden 45 kişi evet 27 kişi hayır, Ege bölgesinden 27 kişi evet 6 kişi hayır, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 6 kişi evet hayır cevabı yok, Doğu Anadolu bölgesinden 5 kişi evet 2 kişi hayır cevabını vermiştir.

16.soruya Karadeniz bölgesinden 41 kişi evet 24 kişi hayır, Marmara bölgesinden 50 kişi evet 39 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 7 kişi evet 4 kişi hayır. İç Anadolu bölgesinden 35 kişi evet 37 kişi hayır, Ege bölgesinden 26 kişi evet 7 kişi hayır, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 5 kişi evet 1 kişi hayır Doğu Anadolu bölgesinden 5 kişi evet 2 kişi hayır cevabını vermiştir.

17.soruya Karadeniz bölgesinden 51 kişi evet 14 kişi hayır, Marmara bölgesinden 73 kişi evet 16 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 10 kişi evet 1 kişi hayır. İç Anadolu bölgesinden 58 kişi evet 14 kşi hayır, Ege bölgesinden 26 kişi evet 7 kişi hayır, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 5 kişi evet 1 kişi hayır Doğu Anadolu bölgesinden 6 kişi evet 1 kişi hayır cevabını vermiştir.

18. soruya Karadeniz bölgesinden 59 kişi evet 6 kişi hayır, Marmara bölgesinden 83 kişi evet 6 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 11 kişi evet hayır cevabı yok, İç Anadolu bölgesinden 64 kişi evet 8 kişi hayır. Ege bölgesinden 29 kişi evet 4 kişi hayır, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 5 kişi evet 1 kişi hayır, Doğu Anadolu bölgesinden 7 kişi evet hayır cevabını veren bulunmamaktadır.

19.soruya Karadeniz bölgesinden 50 kişi evet 15 kişi hayır, Marmara bölgesi 80 kişi evet 9 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 10 kişi evet 1 kişi hayır, İç Anadolu bölgesinden 58 kişi evet 14 kişi hayır, Ege bölgesi 28 kişi evet 5 kişi hayır, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 4 kişi evet 2 kişi hayır, Doğu Anadolu bölgesinden 6 kişi evet 1 kişi hayır cevabını vermiştir.

20.soruya Karadeniz bölgesinden 54 kişi evet 11 kişi hayır, Marmara bölgesi 80 kişi evet 9 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 10 kişi evet 1 kişi hayır, İç Anadolu bölgesinden 60 kişi evet 12 kişi hayır. Ege bölgesinden 27 kişi evet 6 kişi hayır, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 5 kişi evet 1 kişi hayır, Doğu Anadolu bölgesinden 6 kişi evet 1 kişi hayır cevabını vermiştir.

21.soruya Karadeniz bölgesinden 50 evet 15 hayır, Marmara bölgesinden 77 kişi evet 12 kişi hayır, Akdeniz bölgesinden 9 kişi evet 2 kişi hayır, İç Anadolu bölgesinden 57 kişi evet 15 kişi hayır. Ege bölgesinden 27 kişi evet 6 kişi hayır, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 5 kişi evet 1 kişi hayır, Doğu Anadolu bölgesinden 5 kişi evet 2 kişi hayır cevabını vermiştir.

Kandakoğlu B., Bilgi B.

Karadeniz bölgesinden 29 kadın 36 erkek, Marmara bölgesinden 58 kadın 31 erkek, Akdeniz bölgesinden 9 kadın 2 erkek, İç Anadolu bölgesinden 42 kadın 29 erkek ve 1 cinsiyetini belirtmek istemeyen. Ege bölgesinden 13 kadın, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 3 kadın 3 erkek, Doğu Anadolu bölgesinden 2 kadın 5 erkek katılımcı bulunmaktadır.

Karadeniz bölgesinden 45 lisans 6 ön lisans 11 yüksek lisans 3 doktora öğrencisi, Marmara bölgesinden 34 lisans 5 ön lisans 36 yüksek lisans 14 doktora öğrencisi. Akdeniz bölgesinden 4 lisans 1 ön lisan 6 yüksek lisans öğrencisi İç Anadolu bölgesinden 31 lisans 1 ön lisans 32 yüksek lisans 7 doktora öğrencisi. Ege bölgesinden 10 lisans 3 ön lisans 18 yüksek lisans 2 doktora öğrencisi, Güneydoğu Anadolu bölgesinden 3 lisans 3 yüksek lisans öğrencisi, Doğu Anadolu bölgesinden 1 lisans 1 ön lisans 5 doktora öğrencisi katılım sağlamıştır.

3.2. Apriori Algoritması Sonuçları ve YorumlarıTablo 3: Apriori Algoritması Weka Sonuçları

%100 güven düzeyinde eğitimde teknoloji kullanımı benim için önemlidir diyen 275 kişi, eğitimde teknolojiye yer vermek istemiştir.

%100 güven düzeyinde eğitimde yeniliğe ihtiyaç duyan ve eğitimde teknoloji kullanımı benim için önemlidir diyen 266 kişi eğitimde teknolojiye yer vermek istemektedir.

%100 güven düzeyinde eğitimin uygulamalı yapılması benim için önemlidir ve eğitimde teknoloji kullanımı benim için önemlidir diyen 266 kişi eğitimde teknolojiye yer vermek istemektedir.

%100 güven düzeyinde eğitimde yeniliğe ihtiyaç duyan, eğitimin uygulamalı yapılması benim için önemlidir, eğitimde teknoloji kullanımı benim için önemlidir diyen 257 kişi eğitimde teknolojiye yer vermek istemektedir.

%99 güven düzeyinde eğitimin uygulamalı yapılması benim için önemlidir diyen 274 kişiden 272’si eğitimde teknolojiye yer vermek istemektedir.

%99 güven düzeyinde eğitimde yeniliğe ihtiyaç duyan 272 kişiden 270’i eğitimde teknolojiye yer vermek istemektedir.

%99 güven düzeyinde eğitimde yeniliğe ihtiyaç duyan ve eğitimin uygulamalı yapılması benim için önemlidir diyen 263 kişiden 261’i eğitimde teknolojiye yer vermek isterim sorusuna evet yanıtını vermiştir.

Kandakoğlu B., Bilgi B.

%99 güven düzeyinde eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri uygulamaları eğlenceli hale getirebilir diyen 258 kişiden 256’sı eğitimde teknoloji kullanımı benim için önemlidir yanıtını vermiştir.

%99 güven düzeyinde eğitimde yeniliğe ihtiyaç duyan ve eğitimde teknolojiye yer vermek isteyen 270 kişiden 266’sı eğitimde teknoloji kullanımı benim için önemlidir yanıtını vermiştir.

%98 güven düzeyinde eğitimde yeniliğe ihtiyaç duyan, eğitimin uygulamalı yapılması benim için önemlidir, eğitimde teknolojiye yer vermek isterim diyen 261 kişiden 257 kişi için eğitimde teknoloji kullanımı önemlidir.

3.3. Tertius Algoritması Sonuçları ve YorumlarıTablo 4: Tertius Algoritması Weka Sonuçları

Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız edebilir diyen kişiler; sanal gerçeklik gözlüklerini kullanmak hoşuma gitmez veya sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duyarım diyen veya cinsiyetini belirtmek istemeyen kişilerdir.

Sanal gerçeklik gözlüklerini kullanmak hoşuma gider, sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duymam ve eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri uygulamaları eğlenceli hale getirebilir diyen kişiler; sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız etmez demişlerdir.

Sanal gerçeklik gözlüklerini kullanmak hoşuma gider ve sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duymam diyen kişiler; sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız etmez veya Güneydoğu Anadolu bölgesinde yaşayan kişilerdir.

Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız edebilir diyen kişiler; sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duyarım veya eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri kullanımı bana pek çok konuda deneyim kazandırır sorusuna hayır demişlerdir veya cinsiyetini belirtmek istemeyen kişilerdir.

Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duymayan, eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri kullanımı bana pek çok konuda deneyim kazandıracağını düşünen ve eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri motivasyonumu arttırır diyen kişiler; sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız etmez demişlerdir.

Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız edebilir diyen kişiler; sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duyarlar veya sanal gerçeklik gözlükleri dersleri daha net ve anlaşılır kılmaz diyen veya cinsiyetini belirtmek istemeyen kişilerdir.

Kandakoğlu B., Bilgi B.

Sanal gerçeklik gözlüklerini kullanmak hoşuma gider diyen ve sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duymam diyen kişiler; sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız etmez demişlerdir.

Eğitim alanında giyilebilir teknolojinin değer katacağına inanıyorum, sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duymam ve eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri kullanımı bana pek çok konuda deneyim kazandırır diyen kişiler; sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız etmez demişlerdir.

Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duymam, eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri uygulamaları eğlenceli hale getirebilir ve eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri kullanımı bana pek çok konuda deneyim kazandırır diyen kişiler; sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız etmez demişlerdir.

Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duyamayan eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak için hevesli olan ve Eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri kullanımı bana pek çok konuda deneyim kazandırır diyen kişiler; sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız etmez demişlerdir.

Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duymam, sanal gerçeklik gözlükleri dersleri daha net ve anlaşılır kılar ve eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri kullanımı bana pek çok konuda deneyim kazandırır diyen kişiler; Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız edebilir sorusuna hayır demişlerdir.

Sanal gerçeklik gözlüklerini kullanmak hoşuma gider, Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duymam ve Eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri kullanımı bana pek çok konuda deneyim kazandırır diyen kişiler; Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız etmez demişlerdir.

(18.kural)Sanal gerçeklik gözlüklerini kullanmak hoşuma gider ve sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duymam diyen kişiler; sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız etmez diyen veya Akdeniz Bölgesinde yaşayan kişilerdir.

(19.kural) Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız etmez ve eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri uygulamaları eğlenceli hale getirebilir diyen kişiler; sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duymam diyen veya Doğu Anadolu Bölgesinde yaşayan kişilerdir.

(22.kural)Sanal gerçeklik gözlükleri kullanmaktan endişe duymam ve eğitim alanında sanal gerçeklik gözlükleri kullanımı bana pek çok konuda deneyim kazandırır diyen kişiler; sanal gerçeklik gözlükleri kullanmak beni rahatsız etmez veya Akdeniz Bölgesinde yaşayan kişilerdir.

4. SONUÇ VE ÖNERİLEREndüstri 4.0 çağında yaşanan dijital devrim, sanal ve somut dünyaları bir araya getirme çabasındadır. Giyilebilir teknolojiler zamanla geniş kitleler için günlük hayatın sanal ya da somut ihtiyaçlarını karşılayabilecek duruma gelecek ve tüketiciler için tercih sebebi olabilecektir.

Bu çalışmada öğrencilerin eğitimde yeniliğe ihtiyaç duyduklarını, bu yeniliğin eğitimin uygulamalı ve teknoloji ile beraber gelişmesine istekli oldukları gözlenmektedir. Akabinde ise giyilebilir teknolojiye hayatlarında yer verdikleri ve bunun eğitimde de kullanılması öğrencilerinin eğitim hayatlarında önemli bir yere sahip olacağı görülmektedir. Giyilebilir teknolojiyi kullanmak için öğrencilerin hevesli olduğunu, bu durumda kendilerini güvende hissederek konuları daha rahat anlama noktasında yardımcı olacağını ve başarı seviyelerinde yükselme olacağı görülmektedir. Öğrencilerin motivasyon kaynağının artması ve doğru deneyimler kazanmaları için ilerleyen teknolojinin de eğitim sektöründe yer alması oldukça büyük bir öneme sahip olacağı gözlenmektedir.

Analiz sonuçları giyilebilir teknolojiye genel anlamda olumlu bakıldığını, öğrencilerin giyilebilir teknolojiye eğitimde yer vermek istediğini göstermektedir. Ayrıca öğrencilerin sanal gerçeklik gözlüklerini eğitimde kullanmak istediklerini, bundan bir endişe duymadıklarını hatta derslerde daha başarılı olabileceklerini düşündükleri net bir şekilde görülmektedir.

Kandakoğlu B., Bilgi B.

Giyilebilir cihazlar aracılığıyla, öğrenci performanslarını değerlendirme etkinlikleri planlanabilir ve yürütülebilir. Örneğin; ders esnasında öğretmen, öğrencilerine sunacağı bir değerlendirme sorusuna ilişkin yanıtları öğrencilerin akıllı saatlerine gönderebilir ve anında yanıt alabilir.

Giyilebilir cihazlar, durumlu öğrenmeye katkıda bulunur. Bireylere katılım esnasında anında öğrenme sağlar. Örneğin; bir doğa gezisinde öğrencilerden sanal gözlüklerini kullanarak buldukları bitkileri incelenmesi ve inceledikleri bu bitkiler hakkında paylaşımda bulunmaları istenebilir.

Akıllı gözlükler yardımıyla dersler kayıt altına alınabilir, öğrenciler anlamadıkları yerleri açıp tekrar ederek anlamaları sağlanmış olur.

Bu durumdan dolayı eğitimde büyük bir değişim ile teknolojiye yer verilmesi gerekmektedir.

Kandakoğlu B., Bilgi B.

5.KAYNAKÇA

[1] R. Drath and A. Horch, “Industrie 4.0: Hit or hype? [Industry Forum],” IEEE Ind. Electron. Mag., vol. 8, no. 2, pp. 56–58, 2014, doi: 10.1109/MIE.2014.2312079.

[2] M. Jänicke, “Forschungsstelle für Umweltpolitik,” Europe, p. 7, 2009.

[3] A. Akademik and S. Ara, “Asya Studies THE ROLE OF INTELECTUAL CAPITAL IN THE FORMATION OF,” no. 10, pp. 39–47, 2019.

[4] İ. Ertuğrul and G. Deniz, “"4.0 Dünyası: Pazarlama 4.0 Ve Endüstri 4.0,” Bitlis Eren Üniversitesi Sos. Bilim. Enstitüsü Derg., vol. 7, no. 1, pp. 158–170, 2018.

[5] K. C. KOCA, “Industry 4.0: Chances and Threats from the Point of Turkey,” Sosyoekonomi, vol. 26, no. 36, pp. 245–252, 2018, doi: 10.17233/sosyoekonomi.2018.02.15.

[6] N. Geyik Değerli, “Moda Endüstrisinin Giyilebilir Teknoloji Tasarımları,” J. Int. Sci. Res., vol. 4, no. 1, pp. 50–65, 2019, doi: 10.21733/ibad.500289.

[7] M. Enst, C. Ve, P. Anab, S. Tez, S. B. Gaz, and A. Ocak, “Tüketi̇ci̇leri̇n gi̇yi̇lebi̇li̇r teknoloji̇leri̇ beni̇msemesi̇,” 2018.

[8] M. Marangoz, “TÜKETİCİLERİN GİYİLEBİLİR TEKNOLOJİ ÜRÜNLERİNİ BENİMSEMESİNDE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER : Factors Affecting Consumers ’ Acceptance of Wearable Technology Products :,” pp. 1–20.

[9] Aurelius, “Yenilikçi Tüketime Etki Eden Faktörler: Giyilebir Teknoloji Üzerine Bir Araştırma,” Duke Law J., vol. 1, no. 1, pp. 1–13, 2019, doi: 10.1017/CBO9781107415324.004.

[10] S. Sezgin, “Wearable Technologies in Education: Opportunities and Trends,” Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Derg., vol. 1, no. 40, pp. 405–418, 2016, doi: 10.21764/efd.72734.

[11] İ. E. Emre, M. Selçuk, V. Ö. Budak, M. Bütün, and İ. Şimşek, “Eğitim Amaçlı Sanal Gerçeklik Uygulamalarında Kullanılan Cihazların Daldırma Açısından İncelenmesi,” Bilişim Teknol. Derg., pp. 119–129, 2019, doi: 10.17671/gazibtd.453381.

[12] T. Tepe, D. Kaleci, and H. Tüzün, “Eğitim Teknolojilerinde Yeni Eğilimler: Sanal Gerçeklik Uygulamaları,” 10th Int. Comput. Instr. Technol. Symp., no. May, pp. 547–555, 2016.

[13] Y. Kayabaşı, “Sanal gerçeklik ve eğitim amaçlı kullanılması,” Turkish Online J. Educ. Technol., vol. 4, no. 3, pp. 1303–6521, 2005.

[14] E. Teknolojileri, Eğitim Teknolojileri Okumaları 2015 Eğitim Teknolojileri Okumaları 2015 Eğitim Teknolojileri Okumaları 2015. 2015.