Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

1

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

2

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

Novi Vinodolski smješten je na sjevernome Jadranu ispod blago spuštenih obronaka planine Kapele, odmah pokraj plodne doline Vinodol (Vallis Vinearia), koja je nekada bila stanovništvu toga kraja jedini izvor osnovnih životnih potreba. Danas je Novi Vinodolski razvijeno turističko mjesto i prepoznata turistička destinacija.

Ovo povijesno, političko i kulturno središte Vinodolske knežije s ponosom čuva uspomenu na Vinodolski zakon iz 1288. godine, najstariji hrvatski zakonski spomenik pisan brzopisnom (kurzivnom) glagoljicom.

Dušu grada Novoga Vinodolskog predstavlja bogato kulturno nasljeđe: zidine rimske utvrde Lopsica, ostatci samostana fratara pavlina, frankopanski kaštel s kulom, stolna crkva, crkvica Sv. Trojstva i sv. Marina na istoimenome otočiću, kuća braće Mažuranića, čitaonica i knjižnica iz 1845., Narodni muzej, Gradska galerija Turnac, staklena kapelica, jezgra staroga dijela grada kao i sačuvani autentični folklor toga kraja.

PRIRODNE KARAKTERISTIKE

Novi Vinodolski ima postojanu, blagu i zdravu mediteransku klimu s 2400 do 2500 sunčanih sati u godini. Taj mediteranski grad ima podneblje s blagim i ugodnim, toplim sunčanim ljetima čiju dnevnu temperaturu ublažava povjetarac s mora.

S kopna prema moru puše bura koja gorskim zrakom osvježava priobalne vrućine, dok s mora prema kopnu puše jugo koje donosi vlažan, ali i topao morski zrak. Ostali vjetrovi, poput maestrala, burina, levanta ili tramontane, posebno pogoduju ljubiteljima jedrenja.

3

PROFIL KLETT

prosječna temperatura zraka (zima)

10 °C

prosječna temperatura zraka (ljeto) 27 – 29 °CPROSJEČNA TEMPERATURA 15 °Ctemperatura mora (svibanj) 18 °Ctemperatura mora (ljeto) 26 °Ctemperatura mora (rujan) 18 – 20 °C

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

Grad Novi Vinodolski i njegova okolica imaju bogatu zimzelenu vegetaciju koja odlično uspijeva u blagoj mediteranskoj klimi. U istraživanome dijelu Hrvatske od Rijeke do Novoga Vinodolskog utvrđeno je 57 rijetkih, ugroženih i osjetljivih biljnih vrsta. One pripadaju u 23 obitelji i 33 roda. Najbrojnija je obitelj Orchidaceae s 22 vrste. Posebno je značajno da u tome području ima sedam endemičnih vrsta. Od toga su najpoznatije endemske šume jadranske crne jele.

Zahvaljujući zimzelenoj vegetaciji i blagoj mediteranskoj klimi, čistomu moru i zraku, Novi Vinodolski postao je 1878. godine, nedugo nakon Opatije, jedno od prvih turističkih mjesta primorskoga kraja. Jako je razvijen i turizam izvan sezone jer to područje ima blagu mediteransku klimu.

POVIJEST

Novi Vinodolski i okolica obiluju vrijednim kulturnim spomenicima drevne prošlosti. Nažalost, na vjetrometini osvajačkih pohoda mletačkih duždeva sa zapada i turskih osvajača s istoka, branjen neustrašivim uskočkim junacima, Novi Vinodolski do danas je sačuvao tek djelić spomeničkoga blaga iz tih davnih slavnih godina.

4

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

Iznad staroga dijela grada izdiže se trobrodna stolna crkva sv. Filipa i Jakova. U crkvi su pokopani posmrtni ostatci biskupa Kristofora koji je za vrijeme Krbavske bitke 1493. godine prenio sjedište Modruške biskupije u Novi Vinodolski, pa tada crkva sv. Filipa i Jakova postaje stolna

crkva. Dobro je sačuvana gotička crkvica sv. Marina na istoimenome otočiću.

Razvaline rimske utvrde Lopsica (Lopar), ostatci gradine Ledenice, relikvije samostana fratara pavlina u Novome Vinodolskom, crkve Majke Božje na Ospi, rijetki su, ali nažalost, osakaćeni svjedoci

burne prošlosti toga kraja.

Poseban dragulj u kulturnoj baštini Novoga Vinodolskog svakako je Vinodolski zakon iz 1288. g., pisan glagoljicom na čakavštini, jedan od najvažnijih dokumenata hrvatskoga srednjovjekovnog običajnog prava.Živopisna ženska i muška narodna nošnja, junačke pjesme i narodno kolo, kao i svojevrstan drveni narodni instrument sopile sačuvani su u Novome od davnina, a utkani su u svakodnevicu novljanskoga življenja, posebno u vrijeme mesopusta – zimskoga karnevala.

Rodna kuća braće Mažuranića podsjeća na plejadu značajnih dostojanstvenika hrvatske i novljanske kulturne prošlosti – na bana pučanina i hrvatskoga književnika Ivana, brata mu Antuna, znamenitoga jezikoslovca, Matiju, putopisca, Vladimira-Frana, vječitoga svjetskog putnika i esejista.Čitaonica i knjižnica, osnovana za vrijeme ilirskoga i hrvatskoga preporoda, svojim kontinuiranim radom svjedoči da je kulturna prošlost ovoga grada ostavila upečatljiv trag sve do današnjih dana.Frankopanski kaštel s četvrtastom kulom kameni je spomenik našim junačkim povijesnim vitezovima. U obnovljenome kaštelu danas su smješteni: Gradska uprava, Gradski muzej i galerija, Gradska čitaonica i knjižnica te galerija Turnac u istoimenoj kuli.

5

PROFIL KLETT

ŽELIM ZNATI VIŠEGrad Novi Vinodolski smjestio se na istočnoj obali Jadranskoga mora u zapadnoj Hrvatskoj. On je naselje od vrlo dalekih pretpovijesnih vremena, dakle od prije niza tisuća godina. Ostatci gradine na brdu Osap govore o tome životu, a u Novome i oko njega sačuvani su i tragovi žive nazočnosti Rimljana. Tuda je prolazila značajna rimska cestovna magistrala, od Tršćanskoga zaljeva do Senja te dalje. Štoviše, na samoj obali podignuta je utvrda/naselje Lopar, a na otočiću Sv. Marin, gdje ima i potvrda o postojanju ranokršćanskoga hrama, nađen je i natpis s imenom Jelene, majke cara Konstantina. Stanovnici su oduvijek bili orijentirani na plodno zaleđe, na Vinodolsku udolinu, osobito je značajna proizvodnja vina te izvoz drva iz golemoga šumskog zaleđa, zatim prijevozničke usluge (osobito soli) te razvijeno graditeljsko umijeće stanovništva. Snažna prekretnica u životu toga kraja nastupa s dolaskom Slavena (vjerojatno krajem 6. ili 7. st.), koji se i ovdje rano profiliraju kao Hrvati, tako da je Vinodol s otokom Krkom jedna od triju kolijevaka Hrvata u njihovoj (konačnoj) domovini na istočnoj obali Jadrana. Novljansko je područje dio hrvatskoga kneštva i kraljevstva, a potom Hrvatsko-Ugarskoga Kraljevstva. U 13. st. Vinodol dolazi u posjed krčkih knezova (Frankopana) koji podižu Novi grad na brežuljku ponad prirodne lučice koju formira Suha Ričina svojim utokom u Jadran. Za vladavine krčkih knezova (od 13. do 17. st.), god. 1288., u Novome nastaje Vinodolski zakon, zbirka pravnih propisa za devet vinodolskih općina. Donošenje Vinodolskoga zakona potvrđuje činjenicu da je taj grad postao središnji dio Vinodolske knežije. Širi se i izvan zidina. No dioba obitelji Frankopan u osam loza i sustavni prodori Osmanlija od 15. st., s negativnom politikom Venecije protiv uskoka, razaranje Novoga od strane Turaka pa Mletaka, znatno su doprinijeli opadanju gospodarske i druge snage Novoga. Znatne su i demografske promjene: izbjeglice/prognanici postupno se integriraju u taj glagoljaško-čakavski kraj, a pučanstvo prihvaća dio njihova života i običaja. U međuvremenu, od kraja 15. st., župna crkva postaje katedralnom jer tu živi (i umire) izbjegli modruški biskup Krištofor.

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

PRIVREDNE GRANE

PROMETNA POVEZANOST

Grad Novi Vinodolski smješten je u Primorsko-goranskoj županiji. S gradom Rijekom povezan je cestovnim putem gdje je i izlazak na autocestu. Zračna luka na otoku Krku je udaljena samo 30 km, a željeznička postaja u gradu Rijeci 44 km.

Preko Jadranske magistrale povezan je s gradom Senjom, a morskim putem s otocima Krkom i Rabom.

GOSPODARSTVOPOLJOPRIVREDA

– primorske ravnice, polja u kršu (kamene ograde)

– rano voće i povrće, južno voće

– cvjećarstvo– maslinarstvo i vinogradarstvo

RIBOLOV– razni načini ribolova– marikultura– ribarske luke

6

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

TURIZAM– uvjeti za razvoj turizma (prometnice, smještaj, zabava, privlačni sadržaji)– turistička središta– značenje turizma za RH

SOLANE– postupak proizvodnje soli– solane: Pag i Ston

PRIJEVOZ RIBE I PUTNIKA BRODOGRADILIŠTA

– more su otvorena vrata u svijet– pomorci, brodovi, luke (Rijeka)

– prijevoz robe i putnika– brodogradnja (Split, Pula, Rijeka, Trogir)

SENJ

Povijest grada Senja seže do više od 3000 godina u prošlost gdje se na brdu Kuk, istočno od današnjega Senja, smjestilo prvo naselje. Potaknuto razmjenom dobara otočana s ljudima s kopna, naselje se spušta u nizinu. Novo naselje prvi se put spominje u dokumentima grčkih moreplovaca pod imenom Attienites još u IV. stoljeću prije Krista. S dolaskom Rimljana u te krajeve, sredinom II. stoljeća prije Krista, naselje mijenja ime u Senia i postaje polazišno

mjesto za buduća rimska osvajanja ilirskih teritorija.

U vrijeme rimske vladavine Senia je postala glavno trgovačko, prometno i kulturno središte toga dijela jadranske obale.

U vrijeme velike seobe naroda naselje Senia bilo je više puta rušeno, no na antičkim ruševinama Hrvati u srednjemu vijeku podižu novi grad koji u svome imenu čuva tradiciju antičke Senije, tj. današnji Senj. Godine 1169. osniva se biskupija, što ukazuje na značenje i važnost grada. Od XIII. st. preuzimaju ga knezovi Frankopani, pod čijom će upravom obnoviti stari sjaj. U srednjemu je vijeku Senj poznat po glagoljici gdje je bila i glagoljska tiskara.

7

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

Za vrijeme turskih osvajanja grad je postao utočište brojnim izbjeglicama. Od izbjeglica se formiraju senjski uskoci koji će uspješno braniti Senj i nanositi teške gubitke vojskama Osmanskoga Carstva i Venecije.

KULA NEHAJ

Kula Nehaj simbol je grada Senja čija povijest seže u daleku 1558. godinu kad je izgrađena od ostataka devet srušenih crkvica, samostana i kuća smještenih izvan zidina. Gradnju kule Nehaj nadzirao je kapetan Vojne krajine Ivan Lenković i kapetan Herbert VIII. Auersperg Turjaški.

Sama kula Nehaj orijentirana je prema stranama svijeta, što govori o njezinu kockastom obliku. Visoka je 18 metara, široka 23 sa zidovima debelim između 2 i 3 metra. U kulu se ulazilo preko drvenoga mosta i dvostrukih vrata, a ulaze i okolicu kule nadziralo se kroz preko stotinu puškarnica, pet kula i jedanaest topovskih otvora. Kako je kula išla prema vrhu, tako se sužavala, pa je na samome vrhu vidikovac odakle su straže nadgledale cijelu okolicu. S vrha kule pruža se pogled na Hrvatsko primorje, otoke Rab, Goli otok, Prvić, Cres i Krk te planine Gorskoga kotara, Učku i Velebit.

U kuli je smještena izložba o povijesti Nehaja, senjskim uskocima i plemićkim obiteljima senjskoga kraja.

CRIKVENICAGrad Crikvenica smještena je u Kvarnerskome zaljevu, samo 36 kilometara udaljena je od grada Rijeke. Crikvenica i okolna mjesta Selce, Dramalj i Jadranovo čine turistički prsten uvjetovan blagom klimom i geoprometnim položajem i dobrom prometnom povezanošću. Grad Crikvenica prostire se

na oko 280 km2 u priobalju, a oko 15 km dugom i 2 km širokom prostoru stisnutom između mora i izduženoga primorskog grebena. Dobru prometnu povezanost čini blizina zračne luke na otoku Krku, putničke i teretne luke u Rijeci te cestovna i željeznička povezanost s Europom.

VRBNIK

8

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

Prvi je put ime Vrbnik zapisano u Dragoslavljevoj darovnici, glagoljskoj ispravi iz 1100. godine. Arheološki ostatci potvrđuju pak da je drevni Vrbnik još i stariji: iz vremena Ilira, Grka i Rimljana.

U vrijeme seobe naroda doseljavaju Hrvati i stvaraju kaštel – dobro utvrđeni grad opasan zidinama, uzdignut na stijeni, s mora nepristupačnoj, što je bila odlična zaštita od nasilnih osvajača u doba ratova te od gusara i lopova. Povijest Vrbnika usko je povezana s krčkim knezovima Frankopanima. Poznata obitelj potekla je upravo iz Vrbnika gdje se nalaze ostatci njihova dvorca Gradec. Vrbnik je stoljećima bio i snažno kulturno glagoljaško središte.

9

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

Vjetar je vodoravno strujanje zraka. Iskorištavanje snage vjetra bilo je u povijesti od velike važnosti prvenstveno za razvoj pomorstva, pogon mlinova –vjetrenjača i dr. Danas se pozornost usmjerava na energiju vjetra kao na jedan od mogućih alternativnih ekoloških izvora energije.

Vjetar vrlo rijetko puše stalnom brzinom, tj. uobičajeno mijenja jakost. Jačina vjetra može se približno ocijeniti i prema učinku na objekte u prirodi (npr: lahor – pomicanje lišća na granama itd).Učešća pojedinih smjerova i prosječnih ili maksimalnih brzina vjetra u tim smjerovima prikazuje tzv. ruža vjetrova s naznačenim stranama svijeta prema slici.

Promatramo li ružu vjetrova u našemu priobalju, možemo naći sljedeće vjetrove:

tramontana – N – (S) sjever – hladan vjetar sličan buri, ali stabilniji

bura – NE – (SI) – najjači vjetar na Jadranu, puše s kopna preko planina na more, često na mahove i promjenjiva smjera

levanat – E – (I) – istočnjak, često istih obilježja kao i bura, ponekad i topao vjetar lijepoga vremena

jugo – SE – (JI) – ili široko, vjetar jugoistočnoga smjera koji uglavnom donosi kišu i loše biometeorološke prilike

oštro – S – (J) – čisti je južnjak, karakterizira ga velika jačina i relativno kratko vrijeme trajanja; većinom je oštro prijelazna faza između juga i lebića

lebić – SW – (JZ) – kratak je vjetar, često zapuše nakon juga; može biti jak i tada se zove lebićada

garbin – WSW – (ZJZ) pulenat – W – (Z) – ponent, punenat ili pulent je rijedak vjetar kod nas; kad je jak, naziva se

pulentada maestral – NW – (SZ) – u pravilu ugodan ljetni vjetar koji za lijepa vremena uobičajeno puše

poslijepodne donoseći lagano rashlađenje u toplim danima.Naši otočani imaju jednu rečenicu koja pomaže zapamtiti vjetrove na našoj obali, prva slova naziva vjetrova i riječi su ista:

težak gorak lavur svakon onon ludon

10

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

poštenon mornaru.

ZAŠTIĆENE VRSTE VINODOLSKOGA KRAJA

U cilju zaštite biljnih i životinjskih vrsta Republike Hrvatske donesen je Zakon o zaštiti prirode gdje su popisane biljne i životinjske vrste koje zbog svoje rijetkosti i ugroženosti pripadaju kategoriji strogo zaštićene vrste. Njih je zabranjeno loviti, brati, uništavati njihove razvojne stadije i na bilo koji način uznemiravati ili ugrožavati te uništavati njihova staništa.

U području grada Novoga Vinodolskog i njegove okolice od takvih strogo zaštićenih vrsta možemo izdvojiti nekoliko poznatijih:

MEDVJED – strogo zaštićen sisavac koji se hrani plodovima voća u zapuštenim voćnjacima.

DIVOKOZA – druga važna strogo zaštićena vrsta sisavca u ovome kraju koja obitava na liticama iznad Vinodola. Bilo je slučajeva da je divokoza viđena i kako pokušava preplivati Vinodolski kanal između kopna i otoka Krka.

ŠIŠMIŠI (nekoliko vrsta) – osobito važne strogo zaštićene vrste sisavaca kod Novoga Vinodolskog, stanište je špilja Peć na Zagori, a nalazi se

nekoliko kilometara uz cestu prema Rijeci od centra Novoga Vinodolskog. Šišmiši u toj špilji imaju važno mjesto na kojemu prezimljuju i imaju svoje ljetne kolonije. Čitavo zaleđe Vinodola njihov je prostor hranjenja i leta, tako da se mogu vidjeti u večernjim satima.

Ptice su najbrojnija skupina životinja koja u tome kraju ima svoje strogo zaštićene predstavnike. Spomenut ćemo, primjerice, suroga orla koji se gnijezdi na liticama Vinodola (dakle dijeli stanište s divokozama). Najčešća strogo zaštićena vrsta ptice grabljivice u Vinodolu je škanjac.

Od strogo zaštićenih pjevica u tome kraju česte su: dugorepa sjenica, slavuj, crnokapa grmuša, zeba, batokljun, nekoliko vrsta sjenica, strnadice i druge. Piljci i lastavice vide se u naseljima gdje se gnijezde pod krovovima kuća. Crna žuna ima svoja staništa u borovim šumama (osobito u onima koje su izgorjele u požaru – veliki požar bio je u tome kraju prije nekoliko godina). Žune se hrane kukcima koji su nastanjeni pod korom borova. U proljeće se u Vinodolu čuje kukavica.

Zanimljivo je da se u Vinodolu, uz sredozemne, nađu i mnoge kontinentalne strogo zaštićene vrste ptica.

Od gmazova i vodozemaca u tome je kraju nekoliko strogo zaštićenih vrsta, spomenut ćemo poskoka, zidnu i kršku guštericu, koji su dosta česti, te žabu zelenu krastaču.

11

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

U moru oko Novoga Vinodolskog također ima nekoliko strogo zaštićenih vrsta, ali o tome nemamo podataka – možda bi se mogli spomenuti dupini koji tamo povremeno doplivaju. Na obalnim stijenama žive školjkaši prstaci koji buše rupe u stijenama.

Budući da oko Novoga Vinodolskog ima nekoliko špilja, u tim špiljama ima i strogo zaštićenih podzemnih životinja – pužića, kornjaša, račića i drugih koji su svi strogo zaštićeni.

Oko Novoga Vinodolskog ima dosta starih hrastovih stabala, pa ondje živi strogo zaštićena hrastova strizibuba.

U vodotoku Novljanske rike žive strogo zaštićena vretenca, tj. njihove ličinke, a odrasla vretenca love sitne kukce u okolici vodotoka.

Puževa ima također nekoliko endemičnih strogo zaštićenih vrsta, a jedan vodeni pužić dobio je ime Vinodolia fluviatilis, upravo prema Vinodolu.

Strogo zaštićenih biljaka ima u okolici Novoga Vinodolskog veći broj vrsta, spomenut ćemo samo neke:

Hrvatska vučja stopa i primorski mekinjak rastu na kamenim točilima u Vinodolu.

Velebitska degenija nađena je na jednome lokalitetu 10-ak km jugoistočno od Novoga Vinodolskog (dakle ne raste samo na Velebitu kako se obično misli).

Ilirska perunika raste na kamenitim mjestima.

Jadranska ljubica također raste na kamenitim mjestima i zarastajućim kamenitim pašnjacima.

Na vinodolskome području raste i nekoliko strogo zaštićenih vrsta gljiva.

12

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

ISTRAŽUJEMO I OTKRIVAMO

1. Kakav je okus mora? Kušaj._____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

2. Promotri boju mora ujutro i navečer i zapiši svoja zapažanja. Zaključi kakva je boja mora. Zagrabi u prozirnu bocu malo mora i pogledaj boju. Usporedi svoja zapažanja.________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

Termometrom izmjeri svaki dan temperaturu mora.

PONEDJELJAK UTORAK SRIJEDA ČETVRTAK PETAK

3. Termometrom izmjeri svaki dan temperaturu zraka.

PONEDJELJAK UTORAK SRIJEDA ČETVRTAK PETAK

13

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

4. Zabilježi kakvo je bilo vrijeme.PONEDJELJAK UTORAK SRIJEDA ČETVRTAK PETAK

5. Promatraj more i zabilježi koje si morske životinje vidjela/vidio u moru. Nacrtaj morsku obalu.

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

6. Prepoznaješ li neku primorsku biljku? Opiši ju i nacrtaj.14

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

15

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

PONOVI, RAZMISLI I ODGOVORI 1. Što je podneblje? ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Rasporedi biljne i životinjske vrste u odgovarajuću skupinu: morska salata, morski konjic, gušteri, jadranski bračić, maslina, bjeloglavi sup, puževi i čagalj.

U MORU

UZ MORE

3. Što je makija? ___________________________________________________________

4. Suhozidi su: a) drveni zidovi koji štite nasade od jake bure b) betonski zidovi koji štite nasade od jake bure c) kameni zidovi koji štite nasade od jake bure.

5. Što su kale? _________________________

6. Navedi životne uvjete koji prevladavaju u primorskoj Hrvatskoj. a) ________________________b) ________________________c) ________________________d) ________________________

7. Kako se biljke u primorju štite od prekomjernoga isparavanja? a) ____________________________________ b) ____________________________________ c) ____________________________________

8. U primorskome zavičaju prevladava ____________________________________ klima.

16

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

Obilježja te klime: ljeta su _________________ i ____________________, a zime ________________ i __________________.

9. Vjetrovi tipični za primorski zavičaj su ___________________, ___________________ i ______________________________.

10. Bura je vjetar koji puše s __________________________ prema ________________. Donosi ______________________ i _____________________ vrijeme.

11. Vjetar koji donosi vlažno i kišovito vrijeme je _______________________________. Puše s ______________ prema _______________. Na moru stvara velike ______________.

12. Na zemljovidu bojom zaokruži prostor primorskoga zavičaja.

13. Obala Republike Hrvatske razvedena je što znači da ima mnogo ___________________.

14. S pomoću zemljovida nabroji otoke (najmanje sedam) Republike Hrvatske.________________, ____________________, ___________________, _______________,_________________________, ___________________________, ___________________

17

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

15. S pomoću zemljovida nabroji poluotoke Republike Hrvatske._____________________________ i __________________________________________

16. Koji su najveći otoci?__________________________________________________________________

17. S pomoću zemljovida nabroji planine (najmanje četiri) primorske Hrvatske.______________________, _________________, __________________, _____________.

18. S pomoću zemljovida nabroji rijeke (najmanje četiri) primorske Hrvatske.

_________________, ________________, ___________________, ___________________

19. Koje je najveće prirodno jezero primorske Hrvatske? __________________________

20. Koje je najveće umjetno jezero primorske Hrvatske? _____________________________

21. Navedi gdje se nalaze nizine u primorskoj Hrvatskoj.

_______________________, _______________________ i __________________________

22. Kojom se bojom na zemljovidu prikazuje more? ________________________________

23. Kakvo je tlo u primorskome zavičaju? __________________________________________

24. Nabroji cjeline primorske Hrvatske? a) ______________________________ b) ______________________________ c) ______________________________

25. Zaokruži slovo uz najvišu planinu Republike Hrvatske.

a) Velebit b) Kamešnica c) Dinara d) Biokovo

26. Rijeke primorske Hrvatske su ZRMANJA, KRKA, CETINA. Zaokruži onu koja je nacionalni park.

27. Najveće jezero primorske Hrvatske je: a) Vransko jezero – Cres b) Vransko jezero – Biograd c) Prokljansko – Šibenik.

28. Koji otok ima najmanje padalina? _______________________

29. Koje su najrazvijenije gospodarske grane primorske Hrvatske?18

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

a) __________________________b) __________________________c) __________________________

30. Koji je najveći grad primorske Hrvatske? ________________________

31. Koliko je gradova primorske Hrvatske pod zaštitom UNESCO-a:

a) 4 b) 5 c) 6

32. Spoji parove: Split, Stari grad, Dubrovnik, Dioklecijanova palača, Eufrazijeva bazilika, katedrala svetoga Jakova, Trogir, Poreč, Šibenik, povijesna jezgra, crkva Svetoga Križa, crkva svetoga Donata, crkva svete Lucije, najmanja katedrala na svijetu, Bašćanska ploča, Zadar, Nin, Jurandvor, Krk.______________________________ – ___________________________________________

______________________________ – ___________________________________________

______________________________ – ___________________________________________

______________________________ – ___________________________________________

______________________________ – ___________________________________________

______________________________ – ___________________________________________

______________________________ – ___________________________________________

______________________________ – ___________________________________________

33. Navedi ime i prezime poznate osobe iz primorske Hrvatske.PJESNIK: __________________________________________________________________GRADITELJ I KIPAR: _________________________________________________________FIZIČAR I MATEMATIČAR: ____________________________________________________

34. Koje se brodogradilišno središte nalazi u Istri? ________________________________

35. Koja je najveća putnička luka, a koja je najveća transportna luka?________________________________________________________________________

36. Od čega su građene kuće u primorskome kraju i zašto?_______________________________________________________________________

37. Kakva su sela u Istri, a kakva u unutrašnjosti Dalmacije i na otocima?19

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

38. Što se nalazi na trgu svakoga primorskog grada?________________________

39. Koji je najveći grad u Dalmaciji? ___________________________________

40. Gdje su smješteni svi veliki primorski gradovi?a) na obali b) u unutrašnjosti c) na brežuljcima d) na otocima

41. Po čemu je poznata Pula?__________________________________________________

42. Gdje je najveća solana? ___________________________________________________

43. Koji je najstariji spomenik pisan hrvatskim jezikom, kojim je pismom napisan i gdje je pronađen?________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

44. Koja je viteška igra dio znamenitosti otoka Korčule, a koja grada Sinja?________________________________________________________________________

45. U kojemu se gradu nalaze sljedeće građevine?a) katedrala sv. Jakova: ____________________________________________________

b) crkva sv. Donata: _______________________________________________________

c) Eufrazijeva bazilika: ____________________________________________________

d) Dioklecijanova palača: __________________________________________________

46. Nabroji nacionalne parkove primorskoga zavičaja.________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

47. Spoji ime grada s fotografijom. Označi na karti te gradove.

20

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

Dubrovnik Split Pula Rijeka

Zadar Šibenik Novi Vinodolski Vrbnik

21

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

More I gledam more gdje se k meni penje

i slušam more dobro jutro velii ono sluša mene i ja mu šapćemo dobro jutro more kažem tiho

pa opet tiše ponovim mu pozdrava more sluša pa se smije

pa šuti pa se smije pa se penjei gledam more i gledam more zlatoi gledam more gdje se k meni penje

i dobro jutro kažem more zlatoi dobro jutro more more kaže

i zagrli me more oko vratai more i ja i ja s morem zlatom

sjedimo skupa na žalu vrh brijegai smijemo se i smijemo se moru

Josip Pupačić

1. Tema je pjesme ________________________________________________________.

2. Kako se naziva stilsko sredstvo kojim se pjesnik koristi u ovoj pjesmi? Objasni.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

3. Kakav je odnos pjesnika i mora? ___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

4. Što pjesnik radi u pjesmi?

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

5. Pronađi i prepiši dio pjesme u kojemu se pjesnik i more pozdravljaju.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

22

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

___________________________________________________________________________

6. Što more čini dok ga pjesnik pozdravlja?______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7. Pronađi u pjesmi stih koji govori što more čini dok ga pjesnik pozdravlja.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. Što je more učinilo pjesniku?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

9. Što rade pjesnik i more? ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

10. Koju riječ najčešće pjesnik spominje u ovoj pjesmi?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

11. Što pjesnik postiže ponavljanjem iste riječi? ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

12. Koliko ova pjesma ima kitica?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

13. Kakvi su stihovi u ovoj pjesmi?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

23

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

POKAŽI ŠTO ZNAŠ!

1. Prepiši tekst pisanim slovima.

UČENICI 4. RAZREDA OSNOVNE ŠKOLE KRALJA TOMISLAVA IZ ZAGREBA IĆI ĆE U ŠKOLU U PRIRODI U NOVOME VINODOLSKOM. POSJETIT ĆE BIJELE I SAMARSKE STIJENE. U PRATNJI VODIČA ŠETAT ĆE STAZAMA I MOSTIĆIMA. NAKON TOGA POLAZE PREMA KRČKOME OTOČKOM NASELJU VRBNIK GDJE ĆE PLOVITI BRODOM, RAZGLEDAVATI GRAD I ČUTI VRBNIČKU LEGENDU O KUGINOJ KUĆI. POPODNE ĆE POSJETITI CRIKVENIČKU RIVIJERU I AKVARIJ U CRIKVENICI. U VEČERNJIM SATIMA VRATIT ĆE SE U GRAD FRANKOPANSKIH KNEZOVA. _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Kratice su _______________________________________________________________

__________________________________________________________________________.

Napiši kratice i pokrate sljedećih riječi:Europska unija ______ kilometar ______Republika Hrvatska ______ kuna _______ učenik ____ Hrvatsko narodno kazalište ________decimetar _____ jugoistok _____3. Što je zavičajni govor?_____________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

24

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

Navedi tri narječja hrvatskoga jezika.___________________________________________________________________________4. Imenice su _______________________________________________________________.Razlikujemo ________________ i _____________________ imenice.

5. Popuni tablicu.

JEDNINA MNOŽINA ROD

otok

obale

plod

ribe

6. Imenice koje znače nešto umanjeno nazivamo ________________________, a one koje znače nešto uvećano nazivamo ______________________.

7. Što su pridjevi? ____________________________________________________________

___________________________________________________________________________8. Opisni pridjevi odgovaraju na pitanje ________________________________________ .

Posvojni pridjevi odgovaraju na pitanje _________________________________________ .

9. Od zadanih imenica načini pridjeve.

hrabrost – _____________ mrak – _____________

tuga – ________________ ljepota – ______________

10. Od imenica ispod crte načini opisni ili posvojni pridjev i napiši ga uz imenicu.

_____________ torba je________________. ___________ kolač je __________________. (Ana) (velik) (mama) (ukus)

11. Što su glagoli?_______________________________________________________________________________________________________________________________________Glagolima možemo izricati ________________, __________________ i ________________ vrijeme.

12. Zaokruži glagole. pjevati, park, smijeh, smijati se, dječak, raste

13. Preoblikuj rečenice tako da izriču prošlo i buduće vrijeme.

25

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

Marija ima mačku.______________________________________________________

______________________________________________________

Soba je velika. ______________________________________________________

______________________________________________________

13. U sljedećim rečenicama pravilno napiši znakove za upravni govor i ostale rečenične znakove.

Mali se derao Nitko nije bio osim mene tamo

Uhvatili smo lopova viknu Mijo

Gdje je lopov upita Pero

Smiri se tješio sam ga doći će ti mama

14. Napiši ove glagole tako da izriču prošlo, sadašnje i buduće vrijeme.

15. Razvrstaj u tablicu.

razred, sat, Bosna i Hercegovina, naprimjer, Ujedinjeni narodi, kuna, minuta, Hrvatske željeznice, i slično, Zagrebački električni tramvaj, i tako dalje, Hrvatska ratna mornarica, lipa, kilogram, učenik, to jest, gram

OPĆE KRATICE ZNAKOVI I OZNAKE ZA MJERNE JEDINICE

POKRATE

26

PROFIL KLETT

GLAGOL PROŠLOST SADAŠNJOST BUDUĆNOSTići

slušatipeći

stajatikuhati

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

OPIS KRAJOLIKA

Krajolik možemo doživjeti gledanjem, slušanjem i mirisanjem. STVARAN OPIS KRAJOLIKA – dio prirode možemo opisati točno onako kako ga vidimo.

– opiši što vidiš– kreni od onoga što prvo zamjećuješ – prvo opisuj ono što je bliže, a zatim ono u daljini– opiši detalje

SLIKOVIT OPIS KRAJOLIKA – osim stvarnih pojedinosti, iznosimo i svoje doživljaje, osjećaje, maštanja i zapažanja.

– opiši što vidiš– kreni od onoga što prvo zamjećuješ – zamisli i opiši što možeš čuti– zamisli i opiši što osjećaš– opiši detalje

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

27

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

28

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

OTKRIVAM ZAVIČAJNI GOVOR VINODOLSKOGA KRAJA

1. Otkrij kako se u zavičajnome govoru vinodolskoga kraja kaže:

_____________________ _____________________

_____________________ _____________________

_____________________ _____________________

_____________________ _____________________

2. Prevedi rečenice na zavičajni govor vinodolskoga kraja.

Ne znam koliko je sati. ________________________________________________________

Djeca pjevaju u školi. ________________________________________________________

Zašto ne možeš? ________________________________________________________

Što radiš? ________________________________________________________

Kamo ideš? ________________________________________________________

3. Kojim narječjem govoriš? ____________________________________________________

4. Kojim narječjem govore stanovnici Novoga Vinodolskog? ___________________________________________________________________________

5. Zapiši koje si zavičajne riječi čula/čuo i njihovo značenje.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

29

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

BURAPrimorci bi bili nesretni da nema bure koja im donosi sunca, svježinu i čist zrak.

Bura je hladan vjetar, a nastaje kad hladni zrak s kopna, koji je teži, struji uskim dragama i uvalama prema moru.Strujanje takva zraka može dostići veliku brzinu i jakost, čak do 180 kilometara na sat ili 50 metara u sekundi. Jakost strujanja zraka nije uvijek jednaka, već je na mahove jača ili slabija. Jake udarce bure u Primorju nazivaju refulima, a oni mogu biti opasni za brodove, automobile, pa i za željezničke vagone. Takva bure čupa drveće, nosi krovove i pustoši. Bura diže morsku vodu i stvara valove, a pritom nastaju i vrlo sitne kapljice koje padaju na kopno. U Primorju to nazivaju i posolica (slana) i takva sitna naslaga morske soli uništava bilje.

Kod nas na Kvarneru najjače puše bura u planinskome kanalu između kopna i otoka, a u Primorju je nazivaju senjskom burom jer se rađa u Senju, vjenča u Rijeci, a umire u Trstu.Ljeti obično bura puše jedan do tri dana, ali zato zimi, od studenoga do ožujka, može potrajati i tjedan dana.Kad bura nije prejaka, ljudi ju vole jer je za organizam vrlo zdrava.Kad puše, lako se diše. Čisti planinski zrak pomiješan sa sitnim kapljicama soli i joda lijek je za ljude koji boluju na dišnim organima.Nakon bure sva primorska mjesta ostaju čista. Bura je posjetila sve ulice i zakutke, ušla je u najsitniju rupu prozora, vrata i zidova, sve je osvježila.Bura je najbolji čistač ulica, obala, kupališta i stijena s kojih odnosi svu prljavštinu na jedno mjesto ili ju povuče u more.Jakoj buri Primorci se suprotstavljaju gradnjom kuća s jakim krovovima koje smještaju jednu uz drugu, u uskim ulicama, a istaknuta mjesta zaštićuju kamenim zidovima.Jaka bura može biti neugodna za pomorce i brodove koje treba skloniti u luke i uvale.Iako je bura štetna, ipak ju Primorci očekuju s olakšanjem jer im donosi zdravlje i lijepo vrijeme.

I. Flajšman

1. Što je bura? ___________ ___________________________________________________

2. Bura razbija valove o obalu. Pritom na kopno padaju sitne kapljice. Primorci to nazivaju ______________ ili ___________ ___________.

3. Što su refuli? _____________________________________________________________

4. Bura pomaže u liječenju ljudi koji boluju na dišnim organima. Od čega se sastoji taj lijek?___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

5. Primorci moraju zaštititi od bure svoje kuće, zemlju i brodove. Kako to čine?30

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

6. Koju brzinu može doseći bura? _______________________________________________

___________________________________________________________________________

7. Koliko dugo obično puše bura? ___________________________________________

___________________________________________________________________________

8. Zašto Primorci vole buru?a) Zato što im nosi lijepo vrijeme.b) Zato što im donosi kišu za sušnih dana.c) Čisti im ulice i okolicu.d) Zbog refula i posolice.e) Donosi im zdravlje.f) Zato što stvara velike valove, a to vole turisti.

9. Zašto je bura štetna?a) Rastjeruje kupače s plaže.b) Štetna je za zdravlje ljudi.c) Nakon bure sve je nečisto.d) Refuli su opasni za brodove.e) Posolica uništava bilje.f) Bura donosi snijeg koji šteti turizmu.g) Nekad čupa drveće i nosi krovove.

10. Kako nastaje bura?___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

11. Kod kojega mjesta na Jadranu puše najjača bura?

________________________________________________________

31

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

1. Izračunaj pisanim postupkom. 628 13 2 477 50 4 213 34 75 124 80

2.Izračunaj i spoji parove.

431 240 321 190 68 380 429 320

60 990 137 280 103 440 60 990

3. Pomnoži brojeve.

427 38 264 96 636 63

4. Jedna je trgovina prodala 324 vrećice bombona. Koliko je bombona ukupno prodala ako je u svakoj vrećici bilo 36 bombona?

Odgovor: ________________________________________________________________________

5. Izračunaj. 821 56 628 31 712 48 357 18

6. Od umnoška brojeva 321 i 59 oduzmi zbroj brojeva 12 136 i 2421.

7. U slastičarnici se dnevno ispeče 800 suhih kolača, 70 kolača od dizanoga tijesta i 60 voćnih kolača.a) Koliko se suhih kolača ispeče u dva mjeseca (jednakoga broja dana)?Račun:

Odgovor: ____________________________________________________________________b) Koliko se kolača od dizanoga tijesta ispeče u siječnju, veljači i ožujku? Račun:

Odgovor: ____________________________________________________________________ c) Koliko se voćnih kolača ispeče tijekom godine dana? Račun:

32

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

Odgovor: ___________________________________________________________________

Razliku brojeva 124 895 i 98 562 umanji 17 puta. Zbroj brojeva 25 486 i 38 561 umanji 37 puta.

Količniku brojeva 18 128 i 22 dodaj njihovu razliku. Od zbroja brojeva 12 344 i 89 137 oduzmi razliku brojeva 95 346 i 54 327.

Izračunaj.

33

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

17 043 : 19 = 8 376 : 12 = 14 569 : 17 =

5 970 : 15 = 8 945 : 18 = 7 126 : 14 =

11 424 : 12 = 6 090 : 15 = 12 530 : 14 =

5 738 : 19 = 13 651 : 17 = 11 820 : 15 =

8 762 : 13 = 13 968 : 16 = 16 380 : 18 =

10 505 : 11 = 6 216 : 12 = 15 120 : 16 =

34

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

35

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

36

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

37

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

38

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

39

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

40

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

41

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

42

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

43

PROFIL KLETT

Iva Erak, OŠ kralja Tomislava, Zagreb

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

44

PROFIL KLETT