TÔNG HU N H U TH NG H I Đ NG CHÚA KITÔ ĐANG S NG C A Đ C THÁNHẤ Ậ ƯỢ Ộ Ồ Ố Ủ Ứ CHA PHANXICÔ G I NG I TR VÀ TOÀN TH DÂN CHÚAỬ ƯỜ Ẻ Ể

B n d ch c a Vũ Văn An (ả ị ủ http://www.vietcatholic.net)

TÔNG HU N CHRISTUS VIVIT – Đ C KITÔ S NGẤ Ứ Ố

1. Chúa Kitô đang s ng! Ng i là ni m hy v ng c a chúng ta, và m t cách tuy t v i,ố ườ ề ọ ủ ộ ệ ờ Ng i mang tu i tr đ n v i th gi i c a chúng ta. Sau đó, nh ng l i đ u tiên mà tôiườ ổ ẻ ế ớ ế ớ ủ ữ ờ ầ mu n nói v i m i Kitô h u tr là: Chúa Kitô đang s ng và Ng i mu n các b n s ng!ố ớ ọ ữ ẻ ố ườ ố ạ ố

2. Ng i trong các b n, Ng i bên các b n và Ng i không bao gi b r i các b n.ườ ở ạ ườ ở ạ ườ ờ ỏ ơ ạ B t k các b n có th lang thang bao xa, Ng i luôn đó, Đ ng Ph c sinh. Ng i kêu g iấ ể ạ ể ườ ở ấ ụ ườ ọ các b n và Ng i ch các b n quay l i v i Ng i và b t đ u l i t đ u. Khi các b n c mạ ườ ờ ạ ạ ớ ườ ắ ầ ạ ừ ầ ạ ả th y mình già đi vì bu n s u, oán gi n ho c s hãi, nghi ng hay th t b i, Ng i v nấ ồ ầ ậ ặ ợ ờ ấ ạ ườ ẫ luôn đó đ khôi ph c s c m nh và hy v ng c a các b n.ở ể ụ ứ ạ ọ ủ ạ

3. V i tình âu y m l n lao, tôi ng Tông hu n này đ n m i ng i tr Kitô giáo. Nó nh mớ ế ớ ỏ ấ ế ọ ườ ẻ ắ nh c nh các b n v nh ng xác tín phát sinh t đ c tin c a chúng ta, đ ng th i đắ ở ạ ề ữ ừ ứ ủ ồ ờ ể khuy n khích các b n l n lên trong s thánh thi n và cam k t v i n g i b n thân c aế ạ ớ ự ệ ế ớ ơ ọ ả ủ các b n. Nh ng vì nó cũng là m t ph n c a di n trình th ng h i đ ng, tôi cũng ngạ ư ộ ầ ủ ễ ượ ộ ồ ỏ thông đi p này đ n toàn th dân Chúa, các m c t và c các tín h u, vì t t c chúng taệ ế ể ụ ử ả ữ ấ ả đ u đ c thách th c và thúc gi c suy nghĩ c v ng i tr l n cho ng i tr . Do đó, tôiề ượ ứ ụ ả ề ườ ẻ ẫ ườ ẻ sẽ nói chuy n tr c ti p v i ng i tr m t s ch , trong khi nh ng ch khác, tôi sẽ đệ ự ế ớ ườ ẻ ở ộ ố ỗ ở ữ ỗ ề ngh m t s xem xét t ng quát h n dành cho vi c bi n phân c a Giáo h i.ị ộ ố ổ ơ ệ ệ ủ ộ

4. Tôi đã đ cho mình đ c g i h ng b i r t nhi u suy t và đàm lu n di n ra trongể ượ ợ ứ ở ấ ề ư ậ ễ Th ng H i Đ ng năm ngoái. Tôi không th bao g m t t c nh ng đóng góp đó đây,ượ ộ ồ ể ồ ấ ả ữ ở nh ng các b n có th đ c chúng trong Tài li u Cu i cùng. Dù v y, khi vi t b c th này,ư ạ ể ọ ệ ố ậ ế ứ ư tôi đã c g ng tóm t t nh ng đ ngh mà tôi cho là quan tr ng nh t. B ng cách này,ố ắ ắ ữ ề ị ọ ấ ằ nh ng l i lẽ c a tôi sẽ l p l i vô s ti ng nói c a các tín h u trên toàn th gi i t ng làmữ ờ ủ ặ ạ ố ế ủ ữ ế ớ ừ cho ý ki n c a h đ c Th ng h i đ ng bi t đ n. Nh ng ng i tr không ph i là tínế ủ ọ ượ ượ ộ ồ ế ế ữ ườ ẻ ả h u, nh ng mu n chia s suy nghĩ c a h , cũng nêu ra nh ng v n đ khi n tôi ph i đ tữ ư ố ẻ ủ ọ ữ ấ ề ế ả ặ nhi u câu h i m i.ề ỏ ớ

CH NG M T: L i Chúa có gì đ nói v ng i tr ?ƯƠ Ộ ờ ể ề ườ ẻ

5. Chúng ta hãy d a vào s phong phú c a các Sách thánh, vì chúng th ng nói v ng iự ự ủ ườ ề ườ tr và v cách Chúa đ n g n đ g p g h .ẻ ề ế ầ ể ặ ỡ ọ

Trong C u cự Ướ

6. Trong m t th i đ i lúc ng i tr không đ c đánh giá cao, m t s b n văn cho th yộ ờ ạ ườ ẻ ượ ộ ố ả ấ Chúa nhìn h cách khác. Giuse, ch ng h n, là ng i tr nh t trong gia đình (xem St 37: 2-ọ ẳ ạ ườ ẻ ấ

1

3), nh ng Thiên Chúa đã cho anh th y nh ng đi u tuy t v i trong gi c m và khi ch m iư ấ ữ ề ệ ờ ấ ơ ỉ ớ m i b y tu i, anh đã vu t xa t t c các anh em c a mình trong các v n đ quan tr ngườ ả ổ ợ ấ ả ủ ấ ề ọ (xem St 37- 47).

7. N i Gideon, chúng ta th y s th ng th n c a ng i tr , nh ng ng i không quen v iơ ấ ự ẳ ắ ủ ườ ẻ ữ ườ ớ th c t i b c đ ng. Khi đ c cho bi t Chúa v i anh, anh đã tr l i: “Nh ng n u Chúa ự ạ ọ ườ ượ ế ở ớ ả ờ ư ế ở cùng chúng ta, t i sao sau đó t t c nh ng đi u này l i x y ra v i chúng ta?” (Tl 6:13).ạ ấ ả ữ ề ạ ả ớ Thiên Chúa không b xúc ph m b i l i trách móc đó, nh ng ti p t c ra l nh cho anh: Hãyị ạ ở ờ ư ế ụ ệ lên đ ng v i s c m nh c a ng i và gi i thoát Israel!” (Tl 6: 14).ườ ớ ứ ạ ủ ươ ả

8. Samuen v n còn là m t c u bé, th nh ng Chúa đã nói chuy n v i anh. Nh l i c v nẫ ộ ậ ế ư ệ ớ ờ ờ ố ấ c a m t ng i tr ng thành, anh đã m lòng mình ra nghe l i Chúa g i: “L y Chúa, Chúaủ ộ ườ ưở ở ờ ọ ạ nói đi, vì đ y t Chúa đang l ng nghe” (1 Sm 3: 9-10). K t qu , anh tr thành m t nhàầ ớ ắ ế ả ở ộ tiên tri vĩ đ i, t ng can thi p vào nh ng th i kh c quan tr ng trong l ch s c a đ t n cạ ừ ệ ữ ờ ắ ọ ị ử ủ ấ ướ mình. Vua Saun cũng còn tr khi Chúa kêu g i th c hi n s m nh c a mình (x. 1 Sm 9: 2).ẻ ọ ự ệ ứ ệ ủ

9. Vua Đavít đ c ch n khi còn là m t c u bé. Khi tiên tri Samuen đang tìm ki m v vuaượ ọ ộ ậ ế ị t ng lai cho Israel, m t ng i đ ngh l y nh ng đ a con trai c a ông đã l n tu i vàươ ộ ườ ề ị ấ ữ ứ ủ ớ ổ nhi u kinh nghi m h n làm ng viên. Th nh ng, tiên tri nói r ng ng i đ c ch n làề ệ ơ ứ ế ư ằ ườ ượ ọ Đavít tr tu i, ng i đang chăm sóc đàn chiên (x. 1 Sm 16: 6-13), vì “con ng i ch nhìnẻ ổ ườ ườ ỉ b ngoài, nh ng Chúa nhìn th u lòng ng i" (câu 7). Vinh quang tu i tr là cõi lòng,ề ư ấ ườ ổ ẻ ở h n là trong s c m nh th lý hay n t ng đ i v i ng i khác.ơ ở ứ ạ ể ấ ượ ố ớ ườ

10. Salômôn, khi ph i k v cha mình, c m th y l c lõng và nói v i Chúa: “Con m i ch làả ế ị ả ấ ạ ớ ớ ỉ m t đ a tr , không h bi t cách hành đ ng ra sao" (1 V 3: 7). Tuy nhiên, s táo b o c aộ ứ ẻ ề ế ộ ự ạ ủ tu i tr đã khi n anh c u xin Chúa ban cho s khôn ngoan và anh đã hi n mình cho sổ ẻ ế ầ ự ế ứ m nh c a mình. M t đi u t ng t đã x y ra v i tiên tri Giêrêmia, đ c kêu g i b tệ ủ ộ ề ươ ự ả ớ ượ ọ ấ ch p tu i tr c a mình đ đánh th c dân mình. Trong n i s hãi c a anh, anh nói: “ôi,ấ ổ ẻ ủ ể ứ ỗ ợ ủ l y Chúa! Th c s con không bi t nói năng, vì con ch là m t thi u niên" (Grm 1: 6).ạ ự ự ế ỉ ộ ế Nh ng Chúa b o anh đ ng nói th (xem Grm 1: 7), và thêm: “Đ ng s h , vì Ta v iư ả ừ ế ừ ợ ọ ở ớ ng i đ gi i thoát ng i” (Grm 1: 8). S t n t y c a tiên tri Giêrêmia đ i v i s m nhươ ể ả ươ ự ậ ụ ủ ố ớ ứ ệ c a mình cho th y đi u gì sẽ x y ra khi s b o d n c a tu i tr k t h p v i quy n năngủ ấ ề ả ự ạ ạ ủ ổ ẻ ế ợ ớ ề c a Thiên Chúa.ủ

11. M t đ y t gái Do Thái c a ch huy tr ng ngo i qu c Naaman đã can thi p b ngộ ầ ớ ủ ỉ ưở ạ ố ệ ằ đ c tin và v này đ c ch a kh i b nh (x. 2 V 5: 2-6). Cô gái tr Ruth là hình m u c aứ ị ượ ữ ỏ ệ ẻ ẫ ủ lòng qu ng đ i khi bên c nh m ch ng, ng i đã sa vào th i kỳ khó khăn (x. Rút 1: 1-ả ạ ở ạ ẹ ồ ườ ờ18), nh ng cô cũng bi u l s táo b o trong vi c ti n b c trong đ i (x. Rút 4: 1-17).ư ể ộ ự ạ ệ ế ướ ờ

Trong Tân cƯớ

12. M t trong nh ng d ngôn c a Chúa Giêsu (xem Lc 15: 11-32) liên quan đ n vi cộ ữ ụ ủ ế ệ ng i con trai “tr h n” mu n r i nhà cha mình đ đ n m t vùng đ t xa xôi (xem cácườ ẻ ơ ố ờ ể ế ộ ấ câu 12-13). Th nh ng, các ý nghĩ đ c l p c a anh đã bi n thành tan v và quá l m (xemế ư ộ ậ ủ ế ỡ ạ câu 13), và anh đã ph i kinh qua s cay đ ng c a cô đ n và nghèo đói (xem câu 14-16).ả ự ắ ủ ơ Tuy nhiên, anh đã tìm th y s c m nh đ b t đ u m t s kh i đ u m i (xem câu 17-19)ấ ứ ạ ể ắ ầ ộ ự ở ầ ớ

2

và quy t tâm đ ng d y và tr v nhà (xem câu 20). Các trái tim tr t nhiên s n sàngế ứ ậ ở ề ẻ ự ẵ ch p nh n thay đ i, quay tr l i, đ ng d y và h c h i t cu c s ng. Làm th nào ng iấ ậ ổ ở ạ ứ ậ ọ ỏ ừ ộ ố ế ườ ta có th không h tr ng i con trai y trong quy t tâm m i đó? Th nh ng, ng i anhể ỗ ợ ườ ấ ế ớ ế ư ườ trai c a anh l i có m t trái tim già c i; anh ta đ mình b chi m h u b i lòng tham, íchủ ạ ộ ỗ ể ị ế ữ ở k và đ k (Lc 15: 28-30). Chúa Giêsu ca ng i t i nhân tr đã tr l i con đ ng đúngỷ ố ị ợ ộ ẻ ở ạ ườ đ n h n là ng i anh trai t cho mình là trung tín, nh ng l i thi u tinh th n yêu th ngắ ơ ườ ự ư ạ ế ầ ươ và th ng xót.ươ

13. Chúa Giêsu, Đ ng tr trung muôn đ i, mu n ban cho chúng ta các trái tim tr mãi. L iấ ẻ ờ ố ẻ ờ Chúa yêu c u chúng ta “v t b men cũ đ các con tr thành b t nhào m i” (1 Cr 5: 7).ầ ứ ỏ ể ở ộ ớ Thánh Phaolô m i chúng ta c i b “b n thân cũ” c a mình và m c l y m t b n thân “trờ ở ỏ ả ủ ặ ấ ộ ả ẻ trung” (Cl 3: 9.10). [1] Khi gi i thích ý nghĩa c a vi c m c l y s tr trung “v n là s đ iả ủ ệ ặ ấ ự ẻ ố ự ổ m i” đó, (câu 10), ngài đ c p đ n lòng “c m th ng, lòng t t, lòng khiêm nh ng vàớ ề ậ ế ả ươ ố ườ kiên nh n, ch u đ ng l n nhau và tha th cho nhau n u có ai phàn nàn v i nhau” (Cl 3:ẫ ị ự ẫ ứ ế ớ 12-13). Tóm l i, tu i tr đích th c có nghĩa là có m t trái tim có kh năng yêu th ng,ạ ổ ẻ ự ộ ả ươ trong khi m i th ngăn cách chúng ta v i ng i khác làm tâm h n già c i đi. Và do đó,ọ ứ ớ ườ ồ ỗ ngài k t lu n: “trên h t, hãy m c l y tình yêu, v n g n k t m i s l i v i nhau trongế ậ ế ặ ấ ố ắ ế ọ ự ạ ớ m t hòa h p hoàn h o” (Cl 3:14).ộ ợ ả

14. Chúng ta cũng hãy nh : Chúa Giêsu không gây ích gì cho nh ng ng i tr ng thànhớ ữ ườ ưở coi th ng ng i tr ho c th ng tr h . Ng c l i, Ng i nh n m nh r ng, “ng i l nườ ườ ẻ ặ ố ị ọ ượ ạ ườ ấ ạ ằ ườ ớ nh t trong các con ph i tr nên gi ng nh ng i tr nh t” (Lc 22,26). Đ i v i Ng i,ấ ả ở ố ư ườ ẻ ấ ố ớ ườ tu i không t o ra đ c quy n, và làm ng i tr không ng hàm ít giá tr ho c ph m giáổ ạ ặ ề ườ ẻ ụ ị ặ ẩ h n.ơ

15. L i Thiên Chúa nói r ng ng i tr nên đ c đ i x nh nh ng ng i anh em (1 Tmờ ằ ườ ẻ ượ ố ử ư ữ ườ 5: 1), và c nh báo các b c cha m đ ng “khiêu khích con cái anh em, k o chúng tr nênả ậ ẹ ừ ẻ ở th i chí” (Cl 3:21). Ng i ta không nh m vi c làm cho ng i tr th i chí; ng i ta mongố ườ ắ ệ ườ ẻ ố ườ h m nh ng đi u vĩ đ i, tìm ki m nh ng chân tr i r ng l n, nh m m c đích cao h n,ọ ơ ữ ề ạ ế ữ ờ ộ ớ ằ ụ ơ thách th c th gi i, ch p nh n các thách th c và c ng hi n nh ng gì t t nh t c a b nứ ế ớ ấ ậ ứ ố ế ữ ố ấ ủ ả thân đ xây d ng m t đi u gì đó t t h n. Đó là lý do t i sao tôi không ng ng thúc gi cể ự ộ ề ố ơ ạ ừ ụ các b n tr đ ng đ mình b c p m t hy v ng; v i m i ng i trong s h , tôi nh c l i:ạ ẻ ừ ể ị ướ ấ ọ ớ ỗ ườ ố ọ ắ ạ “Đ ng đ ai coi th ng tu i tr c a các b n” (1 Tim 4:12).ừ ể ườ ổ ẻ ủ ạ

16. Tuy nhiên, ng i tr cũng đ c thúc gi c “ch p nh n th m quy n c a nh ng ng iườ ẻ ượ ụ ấ ậ ẩ ề ủ ữ ườ l n tu i h n” (1 Pr 5: 5). Kinh thánh không bao gi ng ng kh ng đ nh r ng lòng kínhớ ổ ơ ờ ừ ẳ ị ằ tr ng sâu s c ph i đ c th hi n đ i v i ng i cao niên, vì các ngài có nhi u kinhọ ắ ả ượ ể ệ ố ớ ườ ề nghi m; các ngài bi t thành công và th t b i, ni m vui và phi n não c a cu c đ i, nh ngệ ế ấ ạ ề ề ủ ộ ờ ữ gi c m và s th t v ng c a nó. Trong s im l ng c a cõi lòng, các ngài có m t kho kinhấ ơ ự ấ ọ ủ ự ặ ủ ộ nghi m có th d y chúng ta không ph m sai l m ho c m c k t vào các l i h a gi t o.ệ ể ạ ạ ầ ặ ắ ẹ ờ ứ ả ạ M t nhà hi n tri t x a yêu c u chúng ta tôn tr ng m t s gi i h n và làm ch các xungộ ề ế ư ầ ọ ộ ố ớ ạ ủ đ ng c a mình: “hãy thúc gi c các ng i đàn ông tr tu i t ki m soát l y mình” (Tt 2:ộ ủ ụ ườ ẻ ổ ự ể ấ 6). ng h vi c sùng bái tu i tr ho c d i d t g t b ng i khác ch vì h l n tu i ho cỦ ộ ệ ổ ẻ ặ ạ ộ ạ ỏ ườ ỉ ọ ớ ổ ặ

3

thu c th h khác qu là đi u vô ích. Chúa Giêsu nói v i chúng ta r ng ng i khôn ngoanộ ế ệ ả ề ớ ằ ườ có kh năng rút t kho c a h nh ng đi u c m i l n cũ (x. Mt 13:52). M t ng i trả ừ ủ ọ ữ ề ả ớ ẫ ộ ườ ẻ khôn ngoan c i m đ i v i t ng lai, nh ng v n có kh năng h c đ c đi u gì đó tở ở ố ớ ươ ư ẫ ả ọ ượ ề ừ kinh nghi m c a ng i khác.ệ ủ ườ

17. Trong Tin m ng Maccô, chúng ta th y m t ng i đàn ông, khi nghe Chúa Giêsu nói vừ ấ ộ ườ ề các đi u răn, th a, “t t c nh ng đi u này tôi đã tuân gi t lúc còn tr ” (10:20). Thánhề ư ấ ả ữ ề ữ ừ ẻ v nh gia đã nói đi u t ng t : “ L y Chúa, Chúa là ni m hy v ng c a con; ni m tín thácị ề ươ ự ạ ề ọ ủ ề c a con, L y Chúa, t lúc con còn tr ... t lúc con còn tr , Chúa đã d y d con và con v nủ ạ ừ ẻ ừ ẻ ạ ỗ ẫ tuyên x ng các vi c làm kỳ di u c a Chúa” (Ps 71: 5.17). Chúng ta đ ng bao gi h i h nư ệ ệ ủ ừ ờ ố ậ v vi c đã dành tu i tr c a mình làm ng i t t, m lòng ra cho Chúa và s ng cách khác.ề ệ ổ ẻ ủ ườ ố ở ố Không đi u gì trong s này l y đi tu i tr c a chúng ta nh ng thay vào đó chúng c ng cề ố ấ ổ ẻ ủ ư ủ ố và đ i m i nó: “Tu i tr c a các b n đ c đ i m i gi ng nh chim đ i bàng” (Tv 103: 5).ổ ớ ổ ẻ ủ ạ ượ ổ ớ ố ư ạ Vì lý do này, Thánh Augustinô đã than th : “Con đã yêu Chúa, v đ p mãi c x a, nh ngở ẻ ẹ ổ ư ư mãi m i m , quá mu n màng! Con đã yêu Chúa quá mu n màng!" [2] Tuy nhiên, ng iớ ẻ ộ ộ ườ thanh niên giàu có, ng i đã trung thành v i Thiên Chúa lúc còn tr , đã đ cho các nămườ ớ ẻ ể tháng trôi qua c p đi gi c m c a anh; anh thích g n bó v i s giàu có c a mình h n (x.ướ ấ ơ ủ ắ ớ ự ủ ơ Mc 10, 22).

18. M t khác, trong Tin m ng Mátthêu, chúng ta th y m t chàng trai tr (x. Mt 19,20,22),ặ ừ ấ ộ ẻ ng i ti p c n Chúa Giêsu và h i li u anh có th làm gì h n n a không (câu 20); trongườ ế ậ ỏ ệ ể ơ ữ l i này, anh cho th y tinh th n c i m tr trung đi tìm nh ng chân tr i m i và nh ngờ ấ ầ ở ở ẻ ữ ờ ớ ữ thách th c l n. Th nh ng, tinh th n c a anh không th c s tr trung, vì anh đã tr nênứ ớ ế ư ầ ủ ự ự ẻ ở quá g n bó v i s giàu có và ti n nghi. Anh nói r ng anh mu n m t đi u gì h n n a,ắ ớ ự ệ ằ ố ộ ề ơ ữ nh ng khi Chúa Giêsu yêu c u anh qu ng đ i và phân ph i c a c i c a mình, anh hi u raư ầ ả ạ ố ủ ả ủ ể anh không th buông b m i th mình có. Cu i cùng, “nghe nh ng l i này, chàng trai trể ỏ ọ ứ ố ữ ờ ẻ đã b đi cách bu n bã” (câu 22). Anh đã t b tu i tr c a mình.ỏ ồ ừ ỏ ổ ẻ ủ

19. Tin M ng cũng nói v m t nhóm ph n tr khôn ngoan, nh ng ng i s n sàng vàừ ề ộ ụ ữ ẻ ữ ườ ẵ ch đ i, trong khi nh ng ng i khác b phân tâm và ng gà ng g t (x. Mt 25: 1-13).ờ ợ ữ ườ ị ủ ủ ậ Th c v y, chúng ta có th dành c tu i thanh xuân c a mình đ b phân tâm, l t qua bự ậ ể ả ổ ủ ể ị ướ ề m t c a cu c s ng, n a ng n a t nh, không có kh năng vun x i các m i liên h có ýặ ủ ộ ố ử ủ ử ỉ ả ớ ố ệ nghĩa ho c tr i nghi m nh ng đi u sâu s c h n trong cu c s ng. B ng cách này, chúngặ ả ệ ữ ề ắ ơ ộ ố ằ ta có th l u tr m t t ng lai nh nhoi và không đáng k . Ho c chúng ta có th dànhể ư ữ ộ ươ ỏ ể ặ ể tu i tr c a mình hoài mong nh ng đi u đ p đẽ và tuy t v i, và do đó l u tr m tổ ẻ ủ ữ ề ẹ ệ ờ ư ữ ộ t ng lai đ y s c s ng và phong phú n i tâm.ươ ầ ứ ố ộ

20 N u các b n đ m t s c s ng n i tâm, các gi c m , s hào h ng, tính l c quan vàế ạ ể ấ ứ ố ộ ấ ơ ự ứ ạ lòng qu ng đ i c a các b n, Chúa Giêsu đang đ ng tr c m t các b n nh ngày x aả ạ ủ ạ ứ ướ ặ ạ ư ư Ng i t ng đ ng tr c đ a con trai đã ch t c a m t góa ph , và b ng m i s c m nhườ ừ ứ ướ ứ ế ủ ộ ụ ằ ọ ứ ạ c a vi c Ph c Sinh c a Ng i, Ng i thúc gi c các b n: “h i chàng tu i tr , tôi nói v iủ ệ ụ ủ ườ ườ ụ ạ ỡ ổ ẻ ớ b n, hãy ch i d y!” (Lc 7:14).ạ ỗ ậ

21. Đi u ch c ch n là nhi u đo n khác c a l i Chúa có th rõi sáng cho giai đo n nàyề ắ ắ ề ạ ủ ờ ể ạ trong cu c s ng c a các b n. Chúng ta sẽ bàn đ n m t s trong các ch ng sau.ộ ố ủ ạ ế ộ ố ươ

4

CH NG HAI: Chúa Giêsu, mãi mãi tr trungƯƠ ẻ

22. Chúa Giêsu “tr gi a ng i tr đ tr thành t m g ng cho ng i tr và thánh hi nẻ ữ ườ ẻ ể ở ấ ươ ườ ẻ ế h cho Chúa”[3] Vì lý do này, Th ng h i đ ng nói r ng “tu i tr là m t giai đo n đ cọ ượ ộ ồ ằ ổ ẻ ộ ạ ộ đáo và đ y kích thích c a đ i s ng, mà chính Ng i đã tr i qua, do đó, đã thánh hóa nó”.ầ ủ ờ ố ườ ả [4]

Tu i tr c a Chúa Giêsu ổ ẻ ủ

23. Chúa đã “t t th ” (xem Mt 27:50) trên th p giá khi Ng i m i h n ba m i tu i (x. Lcắ ở ậ ườ ớ ơ ươ ổ 3, 23). Đi u quan tr ng là ph i nh n ra r ng, Chúa Giêsu là m t ng i tr tu i. Ng i đãề ọ ả ậ ằ ộ ườ ẻ ổ ườ hi n cu c s ng c a mình khi Ng i, nói theo ngôn ng ngày nay, m i ch là m t ng iế ộ ố ủ ườ ữ ớ ỉ ộ ườ tr ng thành tr . Ng i b t đ u s m nh công khai c a mình trong th i kỳ đ p nh tưở ẻ ườ ắ ầ ứ ệ ủ ờ ẹ ấ c a cu c đ i, và do đó, “m t ánh sáng đã b ng lên” (Mt 4:16), ánh sáng này sẽ t a sángủ ộ ờ ộ ừ ỏ r c r nh t khi Ng i hi n m ng s ng mình đ n t n cùng. Vi c k t thúc đó không ph iự ỡ ấ ườ ế ạ ố ế ậ ệ ế ả là m t đi u đ n gi n x y ra; đúng h n, toàn b tu i tr c a Ng i, trong m i th i đi m,ộ ề ơ ả ả ơ ộ ổ ẻ ủ ườ ọ ờ ể là m t s chu n b quý giá cho nó. “T t c m i đi u trong cu c s ng c a Chúa Giêsu làộ ự ẩ ị ấ ả ọ ề ộ ố ủ m t d u ch s m u nhi m c a Ng i” [5]; th c v y, “toàn b cu c đ i Chúa Kitô là m tộ ấ ỉ ự ầ ệ ủ ườ ự ậ ộ ộ ờ ộ m u nhi m c u chu c” [6].ầ ệ ứ ộ

24. Tin M ng không cho chúng ta bi t gì v th i th u c a Cúa Giêsu, nh ng có k l iừ ế ề ờ ơ ấ ủ ư ể ạ m t s bi n c th i niên thi u và tu i tr c a Ng i. Thánh Mátthêu đ t tu i tr c aộ ố ế ố ờ ế ổ ẻ ủ ườ ặ ổ ẻ ủ Chúa gi a hai bi n c : gia đình c a Ng i tr v Nadarét sau khi h b l u đày và Chúaữ ế ố ủ ườ ở ề ọ ị ư Giêsu ch u phép r a Sông Giócđăng, kh i đ u th a tác v công khai c a Ng i. Nh ngị ử ở ở ầ ừ ụ ủ ườ ữ hình nh cu i cùng mà chúng ta có v Chúa Giêsu lúc còn bé là các hình nh c a m tả ố ề ả ủ ộ ng i t n n tí hon Ai C p (x. Mt 2: 14-15) và h i h ng Nadarét (x. Mt 2: 19-23).ườ ị ạ ở ậ ồ ươ ở Hình nh đ u tiên c a chúng ta v Chúa Giêsu nh m t thanh niên tr tu i cho th yả ầ ủ ề ư ộ ẻ ổ ấ Ng i đ ng gi a đám đông bên b sông Giócđăng đ đ c ng i anh em h Gioan T yườ ứ ữ ờ ể ượ ườ ọ ẩ Gi làm phép r a, gi ng nh b t c thành viên nào khác trong dân t c c a Ng i (x. Mtả ử ố ư ấ ứ ộ ủ ườ 3: 13-17) .

25. Phép r a Chúa Giêsu ch u không gi ng nh c a chúng ta, vì phép r a c a chúng taử ị ố ư ủ ử ủ đ a chúng ta vào đ i s ng n thánh, nh ng phép r a Ng i ch u là m t s thánh hi nư ờ ố ơ ư ử ườ ị ộ ự ế tr c khi Ng i b t tay vào s m nh cao c c a đ i mình. Tin M ng nói r ng lúc Ng iướ ườ ắ ứ ệ ả ủ ờ ừ ằ ườ ch u phép r a, Chúa Cha đã vui m ng và r t hài lòng: “Con là con yêu d u c a Cha” (Lcị ử ừ ấ ấ ủ 3:22). Chúa Giêsu ngay l p t c xu t hi n tràn đ y Chúa Thánh Th n, và đ c Chúaậ ứ ấ ệ ầ ầ ượ Thánh Th n d n vào sa m c. đó, Ng i chu n b đ ra đi rao gi ng và làm phép l ,ầ ẫ ạ Ở ườ ẩ ị ể ả ạ đem l i t do và ch a lành (x. Lc 4: 1-14). M i ng i tr nào c m th y đ c m i g iạ ự ữ ọ ườ ẻ ả ấ ượ ờ ọ tham gia m t s m nh trong th gi i này đ u đ c m i nghe Chúa Cha nói cùng nh ngộ ứ ệ ế ớ ề ượ ờ ữ l i nh th trong trái tim mình: “Con là con yêu d u c a Cha”.ờ ư ế ấ ủ

26. Gi a hai trình thu t này, chúng ta tìm th y m t trình thu t khác, cho th y Chúa Giêsuữ ậ ấ ộ ậ ấ nh m t thi u niên, khi Ng i cùng cha m tr v Nadarét, sau khi b l c và đ c tìmư ộ ế ườ ẹ ở ề ị ạ ượ th y trong Đ n th (x. Lc 2: 41-51). đó, chúng ta đ c th y, Ng i đã vâng l i các ngàiấ ề ờ Ở ọ ấ ườ ờ (xem Lc 2:51); Ng i không t ch i gia đình. Sau đó, Thánh Luca cho bi t thêm, Chúaườ ừ ố ế

5

Giêsu “l n lên trong s khôn ngoan, tu i tác và n thánh tr c m t Thiên Chúa và ng iớ ự ổ ơ ướ ặ ườ ta” (xem Lc 2:52). Tóm m t l i, đây là th i chu n b , khi Chúa Giêsu l n lên trong m iộ ờ ờ ẩ ị ớ ố liên h v i Chúa Cha và v i nh ng ng i khác. Thánh Gioan Phaolô II gi i thích r ngệ ớ ớ ữ ườ ả ằ Ng i không ch l n lên v th ch t, mà “còn có s tăng tr ng v thiêng liêng n i Chúaườ ỉ ớ ề ể ấ ự ưở ề ơ Giêsu” vì “s viên mãn c a n thánh t l thu n v i tu i c a Ng i: luôn luôn có m t sự ủ ơ ỷ ệ ậ ớ ổ ủ ườ ộ ự viên mãn, nh ng là m t s viên mãn gia tăng v i vi c gia tăng năm tháng cu c s ng” [7].ư ộ ự ớ ệ ộ ố

27. T nh ng gì Tin M ng nói v i chúng ta, chúng ta có th nói r ng, Chúa Giêsu, trongừ ữ ừ ớ ể ằ nh ng năm còn tr , đang “đ c hu n luy n”, chu n b đ th c hi n k ho ch c a Chúaữ ẻ ượ ấ ệ ẩ ị ể ự ệ ế ạ ủ Cha. Th i niên thi u và tu i tr c a Ng i đã đ t Ng i vào con đ ng ti n đ n sờ ế ổ ẻ ủ ườ ặ ườ ườ ế ế ứ m nh cao siêu đó.ệ

28. tu i thi u niên và tu i tr , m i liên h c a Chúa Giêsu v i Chúa Cha là m i liên hỞ ổ ế ổ ẻ ố ệ ủ ớ ố ệ c a ng i Con yêu d u. Cu n hút vào Chúa Cha, Ng i l n lên lo l ng cho các v vi củ ườ ấ ố ườ ớ ắ ụ ệ c a Chúa Cha: “Há cha m không bi t con ph i lo công vi c c a Cha con sao?” (Lc 2:49).ủ ẹ ế ả ệ ủ Tuy nhiên, ta không nên nghĩ r ng, Chúa Giêsu là m t thi u niên lãnh đ m ho c ch bi tằ ộ ế ạ ặ ỉ ế quan tâm đ n mình. Các m i liên h c a Ng i là các m i liên h c a m t ng i tr , bi tế ố ệ ủ ườ ố ệ ủ ộ ườ ẻ ế chia s đ y đ cu c s ng c a gia đình và dân c a Ng i. Ng i h c tay ngh c a chaẻ ầ ủ ộ ố ủ ủ ườ ườ ọ ề ủ mình và sau đó thay th cha làm th m c. T i m t th i đi m trong Tin M ng, Ng iế ợ ộ ạ ộ ờ ể ừ ườ đ c g i là “con bác th m c” (Mt 13:55) và m t l n khác ch đ n gi n là “chú th m c”ượ ọ ợ ộ ộ ầ ỉ ơ ả ợ ộ (Mc 6: 3). Chi ti t này cho th y Ng i ch là m t ng i tr tu i khác trong th tr n c aế ấ ườ ỉ ộ ườ ẻ ổ ị ấ ủ Ng i, m t ng i có liên h bình th ng v i nh ng ng i khác. Không ai coi Ng i làườ ộ ườ ệ ườ ớ ữ ườ ườ b t th ng ho c tách bi t v i nh ng ng i khác. Vì lý do này, m t khi Chúa Giêsu b tấ ườ ặ ệ ớ ữ ườ ộ ắ đ u rao gi ng, ng i ta không th t ng t ng đ c do dâu Ng i có đ c s khônầ ả ườ ể ưở ượ ượ ườ ượ ự ngoan này: “ Há đây không ph i là con trai c a ông Giuse sao?” (Lc 4:22).ả ủ

29. Trên th c t , “Chúa Giêsu đã không l n lên trong m i liên h h p hòi và ng t ng tự ế ớ ố ệ ẹ ộ ạ v i M Maria và Thánh Giuse, nh ng s n sàng t ng tác v i gia đình r ng l n h n, hớ ẹ ư ẵ ươ ớ ộ ớ ơ ọ hàng c a cha m và b n bè c a h [8]. T đó, chúng ta có th hi u t i sao, khi Ng i trủ ẹ ạ ủ ọ ừ ể ể ạ ườ ở v t chuy n hành h ng Giêrusalem, cha m Ng i d dàng nghĩ r ng, khi còn là m tề ừ ế ươ ẹ ườ ễ ằ ộ c u bé m i hai tu i (x. Lc 2,42), Ng i đã t do đi lang thang trong đám đông, m c dùậ ườ ổ ườ ự ặ c ngày h đã không th y Ng i: “cho r ng Ng i trong nhóm du khách, h đã đi m tả ọ ấ ườ ằ ườ ở ọ ộ ngày đ ng” (Lc 2:44). Ch c ch n, h cho r ng, Chúa Giêsu đó, trà tr n v i nh ngườ ắ ắ ọ ằ ở ộ ớ ữ ng i khác, đùa gi n v i ng i tr khác, k cho ng i l n nh ng câu chuy n d n (tellườ ỡ ớ ườ ẻ ể ườ ớ ữ ệ ỡ stories) và chia s ni m vui và n i bu n c a nhóm. Th t v y, ch Hy L p mà Thánh Lucaẻ ề ỗ ồ ủ ậ ậ ữ ạ s d ng đ mô t nhóm - synodía – rõ ràng g i lên m t “c ng đ ng l n h n đang trênử ụ ể ả ợ ộ ộ ồ ớ ơ hành trình”, mà Thánh gia là m t thành ph n. Nh s tin t ng c a cha m , Ng i cóộ ầ ờ ự ưở ủ ẹ ườ th t do di chuy n và h c cách l hành cùng ng i khác.ể ự ể ọ ữ ườ

Tu i tr c a Ng i d y chúng taổ ẻ ủ ườ ạ

30. Nh ng khía c nh c a đ i s ng Chúa Giêsu có th ch ng minh có s c gây c m h ngữ ạ ủ ờ ố ể ứ ứ ả ứ cho t t c nh ng ng i tr đang phát tri n và chu n b lãnh nh n s m nh trong đ i.ấ ả ữ ườ ẻ ể ẩ ị ậ ứ ệ ở ờ Đi u này liên quan đ n vi c l n lên trong m i liên h v i Chúa Cha, trong ý th c trề ế ệ ớ ố ệ ớ ứ ở thành m t ph n c a gia đình và dân t c, và trong vi c c i m đ đ c đ y d y Chúaộ ầ ủ ộ ệ ở ở ể ượ ầ ẫ

6

Thánh Th n và đ c d n t i vi c thi hành s m nh mà Thiên Chúa ban cho h , n g iầ ượ ẫ ớ ệ ứ ệ ọ ơ ọ b n thân c a h . Không nên b qua b t c đi u nào trong công vi c m c v v i ng iả ủ ọ ỏ ấ ứ ề ệ ụ ụ ớ ườ tr , k o chúng ta t o ra nh ng d án cách ly nh ng ng i tr kh i gia đình và c ng đ ngẻ ẻ ạ ữ ự ữ ườ ẻ ỏ ộ ồ l n h n, ho c bi n h thành thi u s u tuy n, đ c b o v kh i m i ô nhi m. Thayớ ơ ặ ế ọ ể ố ư ể ượ ả ệ ỏ ọ ễ vào đó, chúng ta c n các d án có th c ng c h , đ ng hành cùng h và thúc đ y h g pầ ự ể ủ ố ọ ồ ọ ẩ ọ ặ g ng i khác, d n thân vào vi c ph c v qu ng đ i, vào s m nh.ỡ ườ ấ ệ ụ ụ ả ạ ứ ệ

31. Chúa Giêsu không d y các các b n, nh ng ng i tr , t xa hay t bên ngoài, nh ng tạ ạ ữ ườ ẻ ừ ừ ư ừ trong chính tu i tr c a các b n, m t tu i tr Ng i chia s v i các b n. Đi u r t quanổ ẻ ủ ạ ộ ổ ẻ ườ ẻ ớ ạ ề ấ tr ng đ i v i b n là chiêm ng ng Chúa Giêsu tr trung nh đ c trình bày trong cácọ ố ớ ạ ưỡ ẻ ư ượ sách Tin m ng, vì Ng i th c s là m t trong s các b n, và chia s nhi u đ c đi m c aừ ườ ự ự ộ ố ạ ẻ ề ặ ể ủ trái tim tr c a các b n. Chúng ta th y đi u này, ch ng h n, trong chi ti t sau: “Chúaẻ ủ ạ ấ ề ẳ ạ ế Giêsu có ni m tin vô đi u ki n vào Chúa Cha; Ng i duy trì tình b n v i các môn đ vàề ề ệ ườ ạ ớ ệ ngay c trong nh ng giây phút kh ng ho ng, Ng i v n trung thành v i h . Ng i đãả ữ ủ ả ườ ẫ ớ ọ ườ bi u l lòng tr c n sâu s c đ i v i nh ng ng i y u đu i nh t, đ c bi t là ng iể ộ ắ ẩ ắ ố ớ ữ ườ ế ố ấ ặ ệ ườ nghèo, ng i b nh, t i nhân và nh ng ng i b lo i tr . Ng i đã can đ m đ i đ u v iườ ệ ộ ữ ườ ị ạ ừ ườ ả ố ầ ớ các th m quy n tôn giáo và chính tr th i b y gi ; Ng i bi t th nào là c m th y bẩ ề ị ờ ấ ờ ườ ế ế ả ấ ị hi u l m và b t ch i; Ng i tr i qua n i s đau kh và Ng i bi t s y u đu i c aể ầ ị ừ ố ườ ả ỗ ợ ổ ườ ế ự ế ố ủ Cu c Kh N n. Ng i h ng ánh m t v t ng lai, phó mình trong bàn tay an toàn c aộ ổ ạ ườ ướ ắ ề ươ ủ Chúa Cha, trong s c m nh c a Chúa Thánh Th n. N i Chúa Giêsu, m i b n tr đ u cóứ ạ ủ ầ ơ ọ ạ ẻ ề th nhìn th y mình”. [9]ể ấ

32. M t khác, Chúa Giêsu đã tr i d y và Ng i mu n làm cho chúng ta tr thành nh ngặ ỗ ậ ườ ố ở ữ ng i tham d vào s s ng m i c a ph c sinh. Ng i là s tr trung th c s c a m tườ ự ự ố ớ ủ ụ ườ ự ẻ ự ự ủ ộ th gi i đã tr thành già c i, s tr trung c a m t vũ tr đang ch đ i “trong đau đ ”ế ớ ở ỗ ự ẻ ủ ộ ụ ờ ợ ẻ (Rm 8:22) đ đ c m c l y ánh sáng và s ng s s ng c a Ng i. V i Ng i bên c nh,ể ượ ặ ấ ố ự ố ủ ườ ớ ườ ở ạ chúng ta có th u ng t ngu n su i chân th c, ngu n su i gi cho m i c m , d án, lýể ố ừ ồ ố ự ồ ố ữ ọ ướ ơ ự t ng tuy t v i c a chúng ta luôn s ng đ ng, trong khi thúc đ y chúng ta công b đi uưở ệ ờ ủ ố ộ ẩ ố ề làm cho cu c s ng th c s đáng giá. Hai chi ti t gây tò mò trong Tin m ng Maccô choộ ố ự ự ế ừ th y nh ng ng i tr i d y v i Chúa Kitô đ c kêu g i b c vào tu i tr đích th c nhấ ữ ườ ỗ ậ ớ ượ ọ ướ ổ ẻ ự ư th nào. Trong cu c kh n n c a Chúa, chúng ta th y m t chàng trai tr mu n theo Chúaế ộ ổ ạ ủ ấ ộ ẻ ố Giêsu, nh ng vì s đã ch y tr n tr n tr i (xem 14: 51-52); anh thi u s c m nh đ đánhư ợ ạ ố ầ ụ ế ứ ạ ể cu c m i th mà theo Chúa. Th nh ng, t i ngôi m tr ng, chúng ta th y m t ng i trộ ọ ứ ế ư ạ ộ ố ấ ộ ườ ẻ tu i khác, “m c m t chi c áo dài màu tr ng” (16: 5), ng i nói v i các ph n đ ng sổ ặ ộ ế ắ ườ ớ ụ ữ ừ ợ hãi và công b ni m vui c a s ph c sinh (xem 16: 6-7).ố ề ủ ự ụ

33. Chúa đang kêu g i chúng ta th p sáng các vì sao trong đêm t i c a nh ng ng i trọ ắ ố ủ ữ ườ ẻ khác. Ng i yêu c u các b n nhìn vào nh ng vì sao đích th c, m i d u hi u khác nhauườ ầ ạ ữ ự ọ ấ ệ mà Ng i ban cho đ d n đ ng chúng ta và b t ch c ng i nông dân ng m các vì saoườ ể ẫ ườ ắ ướ ườ ắ tr c khi ra ngoài cày ru ng. Thiên Chúa th p sáng các vì sao giúp chúng ta ti p t cướ ộ ắ ế ụ b c đi: “Các tinh tú, m i ngôi v trí mình, t ng b ng chi u sáng. Ng i g i chúng,ướ ỗ ở ị ư ừ ế ườ ọ chúng th a: Có m t, và hân hoan chi u sáng” (Br 3: 34-35). Chính Chúa Kitô là ánh sángư ặ ế hy v ng l n lao và là ng i d n đ ng c a chúng ta trong đêm t i, vì Ng i là “ngôi saoọ ớ ườ ẫ ườ ủ ố ườ mai sáng l n” (Kh 22: 16).ạ

7

Tu i tr c a Giáo h iổ ẻ ủ ộ

34. Tu i tr không ch đ n gi n là m t kho ng th i gian; nó là m t tr ng thái c a tâmổ ẻ ỉ ơ ả ộ ả ờ ộ ạ ủ trí. Đó là lý do t i sao m t đ nh ch c x a nh Giáo h i có th tr i nghi m s đ i m iạ ộ ị ế ổ ư ư ộ ể ả ệ ự ổ ớ và tr l i tu i tr nh ng th i đi m khác nhau trong l ch s lâu đ i c a mình. Th t v y,ở ạ ổ ẻ ở ữ ờ ể ị ử ờ ủ ậ ậ vào nh ng th i kh c bi th m nh t trong l ch s , Giáo h i c m th y đ c kêu g i h tữ ờ ắ ả ấ ị ử ộ ả ấ ượ ọ ế lòng tr l i v i m i tình đ u. Nh c l i s th t này, Công đ ng Vatican II l u ý r ng, “trở ạ ớ ố ầ ắ ạ ự ậ ồ ư ằ ở nên phong phú v i m t l ch s lâu dài và s ng đ ng, và ti n t i s hoàn thi n nhân b nớ ộ ị ử ố ộ ế ớ ự ệ ả trong th i gian và nh ng v n m nh t i h u c a l ch s và cu c s ng, Giáo h i là tu i trờ ữ ậ ệ ố ậ ủ ị ử ộ ố ộ ổ ẻ th c s c a th gi i”. N i Giáo h i, ng i ta luôn có kh năng g p g Chúa Kitô “ng iự ự ủ ế ớ ơ ộ ườ ả ặ ỡ ườ b n đ ng hành và là b n bè c a tu i tr ” [10].ạ ồ ạ ủ ổ ẻ

M t Giáo h i c i m đ i v i đ i m iộ ộ ở ở ố ớ ổ ớ

35. Chúng ta hãy c u xin Chúa gi i thoát Giáo h i kh i nh ng ng i khi n Giáo h i già đi,ầ ả ộ ỏ ữ ườ ế ộ giam c m Giáo h i trong quá kh , c m chân Giáo h i ho c gi cho Giáo h i d m chân t iầ ộ ứ ầ ộ ặ ữ ộ ậ ạ ch . Nh ng chúng ta cũng hãy c u xin Ng i gi i thoát Giáo h i kh i m t cám d khác:ỗ ư ầ ườ ả ộ ỏ ộ ỗ đó là c n cám d mu n nghĩ r ng Giáo h i tr b i vì Giáo h i ch p nh n m i th đ cơ ỗ ố ằ ộ ẻ ở ộ ấ ậ ọ ứ ượ th gi i m i m c Giáo h i, nghĩ r ng Giáo h i đ c đ i m i vì Giáo h i g t thông đi pế ớ ờ ọ ộ ằ ộ ượ ổ ớ ộ ạ ệ c a mình sang m t bên và hành đ ng nh m i ng i khác. Không! Giáo h i tr trung khiủ ộ ộ ư ọ ườ ộ ẻ Giáo h i là chính mình, khi Giáo h i nh n đ c m t l n n a s c m nh đ c sinh ra tộ ộ ậ ượ ộ ầ ữ ứ ạ ượ ừ l i Chúa, t Bí tích Thánh Th , và s hi n di n hàng ngày c a Chúa Kitô và s c m nh c aờ ừ ể ự ệ ệ ủ ứ ạ ủ Chúa Thánh Th n trong cu c s ng c a chúng ta. Giáo h i tr trung khi Giáo h i ch ng tầ ộ ố ủ ộ ẻ ộ ứ ỏ mình có kh năng liên t c tr v ngu n c a mình.ả ụ ở ề ồ ủ

36. Ch c ch n, trong t cách chi th c a Giáo h i, chúng ta không nên tách bi t v iắ ắ ư ể ủ ộ ệ ớ nh ng ng i khác. M i ng i nên coi chúng ta là b n bè và hàng xóm, gi ng nh các tôngữ ườ ọ ườ ạ ố ư đ , nh ng ng i “đ c h ng thi n chí m i ng i” (Cv 2:47; xem 4: 21,33; 5: 13).ồ ữ ườ ượ ưở ệ ọ ườ Nh ng đ ng th i, chúng ta ph i dám s ng khác bi t, đ nêu rõ các lý t ng khác v i cácư ồ ờ ả ố ệ ể ưở ớ lý t ng c a th gi i này, làm ch ng cho v đ p c a lòng qu ng đ i, vi c ph c v , đ cưở ủ ế ớ ứ ẻ ẹ ủ ả ạ ệ ụ ụ ứ trong s ch, lòng kiên trì, s tha th , lòng trung thành v i n g i b n thân, l i c uạ ự ứ ớ ơ ọ ả ờ ầ nguy n, theo đu i công lý và ích chung, tình yêu đ i v i ng i nghèo và tình b n xã h i. ệ ổ ố ớ ườ ạ ộ

37. Giáo h i Chúa Kitô luôn có th sa vào c n cám d đ m t nhi t tình vì không cònộ ể ơ ỗ ể ấ ệ nghe th y ti ng Chúa kêu g i mình ph i ch p nh n m o hi m đ c tin, cho Giáo h i t tấ ế ọ ả ấ ậ ạ ể ứ ộ ấ c mà không tính đ n các nguy hi m; Giáo h i có th b cám d tr lui tìm ki m m tả ế ể ộ ể ị ỗ ở ế ộ hình th c an toàn gi m o, tr n t c. Nh ng ng i tr có th giúp gi cho Giáo h i trứ ả ạ ầ ụ ữ ườ ẻ ể ữ ộ ẻ trung. H có th ngăn Giáo h i kh i th i nát; h có th gi cho Giáo h i ti n v phíaọ ể ộ ỏ ố ọ ể ữ ộ ế ề tr c, ngăn Giáo h i kiêu căng và bè phái, giúp Giáo h i nghèo h n và làm ch ng t t h n,ướ ộ ộ ơ ứ ố ơ đ ng v phía ng i nghèo và ng i b ru ng b , đ u tranh cho công lý và khiêm t n đứ ề ườ ườ ị ồ ỏ ấ ố ể mình b th thách. Nh ng ng i tr có th cung hi n cho Giáo h i v đ p c a tu i trị ử ữ ườ ẻ ể ế ộ ẻ ẹ ủ ổ ẻ b ng cách đ i m i kh năng c a Giáo h i bi t “vui m ng v i nh ng kh i đ u m i, hi nằ ổ ớ ả ủ ộ ế ừ ớ ữ ở ầ ớ ế mình không dè d t, đ i m i và lên đ ng th c hi n các thành t u l n lao h n bao giặ ổ ớ ườ ự ệ ự ớ ơ ờ h t”. [11]ế

8

38. Nh ng ng i trong chúng ta không còn tr n a c n tìm cách g n gũi v i các ti ng nóiữ ườ ẻ ữ ầ ầ ớ ế và m i quan tâm c a ng i tr . “Sáp l i g n nhau t o đi u ki n đ Giáo h i tr thànhố ủ ườ ẻ ạ ầ ạ ề ệ ể ộ ở n i đ i tho i và làm ch ng cho tình huynh đ mang l i s s ng”. [12] Chúng ta c n t oơ ố ạ ứ ệ ạ ự ố ầ ạ thêm ch cho các ti ng nói c a ng i tr đ c l ng nghe: “L ng nghe làm vi c trao đ iỗ ế ủ ườ ẻ ượ ắ ắ ệ ổ các n phúc trong b i c nh đ ng c m tr thành kh h u... Đ ng th i, nó đ t ra các đi uơ ố ả ồ ả ở ả ữ ồ ờ ặ ề ki n đ vi c rao gi ng Tin M ng có th đánh đ ng trái tim th t s , d t khoát và h uệ ể ệ ả ừ ể ộ ậ ự ứ ữ hi u” [13].ệ

M t Giáo h i l u ý đ n các d u ch th i đ i.ộ ộ ư ế ấ ỉ ờ ạ

39. “M c dù đ i v i nhi u ng i tr , Thiên Chúa, tôn giáo và Giáo h i xem nh ch làặ ố ớ ề ườ ẻ ộ ư ỉ nh ng h n t tr ng r ng, nh ng h r t nh y c m đ i v i khuôn m t Chúa Giêsu khiữ ạ ừ ố ỗ ư ọ ấ ạ ả ố ớ ặ Ng i đ c trình bày m t cách h p d n và h u hi u” [14]. Do đó, Giáo H i không nênườ ượ ộ ấ ẫ ữ ệ ộ quá b n tâm v chính mình mà trên h t, ph i ph n nh Chúa Giêsu Kitô. Đi u này cóậ ề ế ả ả ả ề nghĩa: khiêm t n nhìn nh n m t s đi u c n ph i thay đ i m t cách c th , và n u đi uố ậ ộ ố ề ầ ả ổ ộ ụ ể ế ề này x y ra, Giáo H i c n đánh giá cao vi n ki n và c các l i ch trích c a ng i tr .ả ộ ầ ễ ế ả ờ ỉ ủ ườ ẻ

40. Th ng h i đ ng công nh n r ng, “m t s l ng đáng k ng i tr , vì m i lý do,ượ ộ ồ ậ ằ ộ ố ượ ể ườ ẻ ọ không yêu c u Giáo h i b t c đi u gì vì h không th y Giáo h i có ý nghĩa đ i v i cu cầ ộ ấ ứ ề ọ ấ ộ ố ớ ộ s ng c a h . M t s ng i th m chí còn yêu c u đ c đ yên, vì h th y s hi n di nố ủ ọ ộ ố ườ ậ ầ ượ ể ọ ấ ự ệ ệ c a Giáo h i là m t phi n toái, th m chí là m t đi u gây khó ch u. Yêu c u này khôngủ ộ ộ ề ậ ộ ề ị ầ ph i luôn luôn phát xu t t s khinh mi t không phê phán ho c b c đ ng. Nó cũng cóả ấ ừ ự ệ ặ ố ồ th có nh ng lý do nghiêm túc và d hi u: các tai ti ng tình d c và tài chính; giáo sĩể ữ ễ ể ế ụ không đ c chu n b đ y đ đ tham gia h u hi u vào các nh y c m c a gi i tr ; thi uượ ẩ ị ầ ủ ể ữ ệ ạ ả ủ ớ ẻ ế quan tâm trong vi c s an và trình b y L i Chúa; vai trò th đ ng đ c giao cho gi i trệ ọ ầ ờ ụ ộ ượ ớ ẻ trong c ng đ ng Kitô giáo; khó khăn c a Giáo H i trong vi c gi i thích các l p tr ng tínộ ồ ủ ộ ệ ả ậ ườ lý và đ o đ c c a mình cho xã h i đ ng th i” [15].ạ ứ ủ ộ ươ ờ

41. M c dù nhi u ng i tr r t vui khi th y m t Giáo h i khiêm t n nh ng t tin vào cácặ ề ườ ẻ ấ ấ ộ ộ ố ư ự h ng phúc c a mình và có kh năng cung ng nh ng l i ch trích công b ng và huynh đ ,ồ ủ ả ứ ữ ờ ỉ ằ ệ nhi u ng i khác mu n có m t Giáo h i bi t l ng nghe nhi u h n, làm nhi u đi u h nề ườ ố ộ ộ ế ắ ề ơ ề ề ơ thay vì ch đ n gi n lên án th gi i. H không mu n th y m t Giáo h i im l ng và s s tỉ ơ ả ế ớ ọ ố ấ ộ ộ ặ ợ ệ lên ti ng, nh ng không ph i là m t Giáo h i luôn luôn tranh đ u m t cách đ y ám nhế ư ả ộ ộ ấ ộ ầ ả trong hai ho c ba v n đ . Đ đ c đáng tin c y đ i v i nh ng ng i tr , có nh ng lúcặ ấ ề ể ượ ậ ố ớ ữ ườ ẻ ữ Giáo h i c n l y l i đ c s khiêm nh ng c a mình và c n l ng nghe, nhìn nh n r ngộ ầ ấ ạ ượ ự ườ ủ ầ ắ ậ ằ nh ng gì ng i khác nói có th cung c p m t chút ánh sáng nào đó giúp Giáo h i hi uữ ườ ể ấ ộ ộ ể Tin M ng t t h n. M t Giáo h i luôn luôn th phòng th , m t đi s khiêm nh ng c aừ ố ơ ộ ộ ở ế ủ ấ ự ườ ủ mình và ng ng l ng nghe ng i khác, không dành ch cho các câu h i, đánh m t tu i trư ắ ườ ỗ ỏ ấ ổ ẻ c a mình và bi n thành m t vi n b o tàng. Nh th , làm th nào, Giáo H i có th đápủ ế ộ ệ ả ư ế ế ộ ể

ng các gi c m c a ng i tr ? Cho dù Giáo h i có s h u đ c s th t c a Tin M ng điứ ấ ơ ủ ườ ẻ ộ ở ữ ượ ự ậ ủ ừ n a, đi u đó không có nghĩa là Giáo h i đã hoàn toàn hi u đ c nó; đúng h n, Giáo h iữ ề ộ ể ượ ơ ộ đ c kêu g i ti p t c l n lên trong vi c n m b t kho báu vô t n này. [16]ượ ọ ế ụ ớ ệ ắ ắ ậ

9

42. Ví d , m t Giáo h i quá s hãi và b c t ch t vào các c c u c a nó có th liên t c chụ ộ ộ ợ ị ộ ặ ơ ấ ủ ể ụ ỉ trích các n l c nh m b o v các quy n c a ph n và liên t c ch ra nh ng r i ro và saiỗ ự ằ ả ệ ề ủ ụ ữ ụ ỉ ữ ủ sót ti m tàng c a nh ng yêu c u này. Thay vào đó, m t Giáo h i s ng đ ng có th ph nề ủ ữ ầ ộ ộ ố ộ ể ả

ng b ng cách l u ý đ n các yêu sách chính đáng c a ph n mu n tìm công b ng vàứ ằ ư ế ủ ụ ữ ố ằ bình đ ng nhi u h n. M t Giáo h i s ng đ ng có th nhìn l i l ch s và th a nh n m tẳ ề ơ ộ ộ ố ộ ể ạ ị ử ừ ậ ộ ph n qu mình sai l m trong ch nghĩa toàn tr , th ng tr nam gi i, nhi u hình th c nôầ ả ầ ủ ị ố ị ớ ề ứ d ch, l m d ng và b o l c tình d c. V i quan đi m này, Giáo h i có th ng h l i kêuị ạ ụ ạ ự ụ ớ ể ộ ể ủ ộ ờ g i tôn tr ng n quy n, và cung hi n s h tr đ y thuy t ph c cho tính h t ng l nọ ọ ữ ề ế ự ỗ ợ ầ ế ụ ỗ ươ ớ h n gi a nam và n , dù không nh t trí v i m i đi u đ c m t s nhóm n quy n đơ ữ ữ ấ ớ ọ ề ượ ộ ố ữ ề ề xu t. D c theo nh ng đ ng h ng này, Th ng h i đ ng đã tìm cách đ i m i cam k tấ ọ ữ ườ ướ ượ ộ ồ ổ ớ ế c a Giáo h i “ch ng l i m i s kỳ th và b o l c d a trên c s tính d c" [17]. Đây là đápủ ộ ố ạ ọ ự ị ạ ự ự ơ ở ụ

ng c a m t Giáo h i bi t gi cho mình tr trung và cho phép b n thân đ c thách th cứ ủ ộ ộ ế ữ ẻ ả ượ ứ và thúc đ y b i s nh y c m c a ng i tr ”. ẩ ở ự ạ ả ủ ườ ẻ

Maria, ng i ph n tr c a Nadarétườ ụ ữ ẻ ủ

43. M Maria t a sáng ngay t i trung tâm Giáo h i. Đ c M là hình m u t i cao cho m tẹ ỏ ạ ộ ứ ẹ ẫ ố ộ Giáo h i tr trung tìm cách b c theo Chúa Kitô v i lòng nhi t tình và s ngoan ngoãn.ộ ẻ ướ ớ ệ ự Khi còn r t tr , Đ c M đã ch p nh n s đi p c a thiên th n, nh ng Đ c M không ng iấ ẻ ứ ẹ ấ ậ ứ ệ ủ ầ ư ứ ẹ ạ đ t câu h i (x. Lc 1, 34). V i trái tim và linh h n r ng m , Đ c M tr l i, “này, tôi là nặ ỏ ớ ồ ộ ở ứ ẹ ả ờ ữ tỳ c a Chúa” (Lc 1:38).ủ

44. "Chúng ta luôn b ng tr c s c m nh c a ti ng 'xin vâng' c a cô gái tr Maria, s cỡ ỡ ướ ứ ạ ủ ế ủ ẻ ứ m nh c a nh ng l i 'xin hãylàm cho tôi' mà ngài đã nói v i thiên th n đó. Đây không chạ ủ ữ ờ ớ ầ ỉ là s ch p nh n th đ ng hay cam ch u, hay m t ti ng 'xin vâng' y u xìu nh th mu nự ấ ậ ụ ộ ị ộ ế ế ư ể ố nói 'thôi thì hãy th xem sao'. Đ c M không bi t nh ng l i đó, 'hãy th xem sao'. Ngàiử ứ ẹ ế ữ ờ ử đã quy t tâm; ngài bi t đi u này có nghĩa gì và ngài nói, 'xin vâng', không c n suy nghĩế ế ề ầ hai l n. Ti ng xin vâng c a ngài là ti ng xin vâng c a m t ng i s n sàng d n thân, m tầ ế ủ ế ủ ộ ườ ẵ ấ ộ ng i s n lòng m o hi m, s n sàng đánh cu c m i th ngài có, không có gì ch c ch nườ ẵ ạ ể ẵ ộ ọ ứ ắ ắ h n là bi t r ng ngài là ng i mang m t l i h a Vì v y, tôi h i m i ng i trong các b n:ơ ế ằ ườ ộ ờ ứ ậ ỏ ỗ ườ ạ b n có coi mình là ng i mang m t l i h a hay không? L i h a nào hi n di n trong tráiạ ườ ộ ờ ứ ờ ứ ệ ệ tim tôi mà tôi có th đ m nh n? S m nh c a M Maria ch c ch n sẽ khó khăn, nh ngể ả ậ ứ ệ ủ ẹ ắ ắ ư các thách th c không ph i là lý do đ nói 'không'. T t nhiên s vi c sẽ tr nên ph c t p,ứ ả ể ấ ự ệ ở ứ ạ nh ng không gi ng nh cách lúc s hèn nhát làm chúng ta tê li t vì s vi c bi t tr c làư ố ư ự ệ ự ệ ế ướ không rõ ràng ho c không ch c ch n. Đ c Maria đã không mua b o hi m! Ngài đã m oặ ắ ắ ứ ả ể ạ hi m, và vì lý do này, ngài m nh mẽ, ngài là m t 'ng i gây nh h ng', 'ng i gây nhể ạ ộ ườ ả ưở ườ ả h ng' c a Thiên Chúa. Ti ng 'xin vâng c a ngài và mong mu n ph c v c a ngài m nhưở ủ ế ủ ố ụ ụ ủ ạ mẽ h n b t c nghi ng hay khó khăn nào'”. [18]ơ ấ ứ ờ

45. Không ch u tr n tránh hay o t ng, ngài “đã đ ng hành v i s đau kh c a Conị ố ả ưở ồ ớ ự ổ ủ mình; ngài h tr Ng i b ng ánh m t và b o v Ng i b ng trái tim. Ngài chia s n iỗ ợ ườ ằ ắ ả ệ ườ ằ ẻ ỗ kh c a Ng i, nh ng không b nó áp đ o. Ngài là ng i ph n m nh mẽ đã th t raổ ủ ườ ư ị ả ườ ụ ữ ạ ố ti ng xin vâng, ng i h tr và đ ng hành, b o v và ôm m. Ngài là ng i b o v tuy tế ườ ỗ ợ ồ ả ệ ẵ ườ ả ệ ệ

10

v i ni m hy v ng... T ngài, chúng ta h c đ c cách nói ‘xin vâng’ tr c s b n b ch uờ ề ọ ừ ọ ượ ướ ự ề ỉ ị đ ng và tính sáng t o c a nh ng ng i, không n n lòng, luôn s n sàng đ b t đ u l iự ạ ủ ữ ườ ả ẵ ể ắ ầ ạ m t l n n a” [19].ộ ầ ữ

46. Đ c Maria là m t ph n tr có trái tim tràn ng p ni m vui (x. Lc 1,47), có đôi m t,ứ ộ ụ ữ ẻ ậ ề ắ ph n chi u ánh sáng c a Chúa Thánh Th n, nhìn đ i b ng đ c tin và trân qúi gi gìnả ế ủ ầ ờ ằ ứ ữ m i đi u trong trái tim tr trung c a mình (x. Lc 2 : 19,51). Ngài tràn đ y năng l c, s nọ ề ẻ ủ ầ ự ẵ sàng lên đ ng ngay l p t c m t khi bi t r ng ng i ch em h c a mình c n mình. Ngàiườ ậ ứ ộ ế ằ ườ ị ọ ủ ầ đã không nghĩ t i các k ho ch c a riêng mình, nh ng đã “v i vã” lên đ ng, đ n vùngớ ế ạ ủ ư ộ ườ ế đ i núi (Lc 1, 39).ồ

47. Khi con trai nh c a ngài c n đ c b o v , Đ c Maria đã lên đ ng cùng Thánhỏ ủ ầ ượ ả ệ ứ ườ Giuse đ n m t vùng đ t xa xôi (x. Mt 2: 13-14). Ngài cũng tham gia v i các môn đ khiế ộ ấ ớ ệ ch đ i s tuôn đ c a Chúa Thánh Th n (xem Cv 1:14). V i s hi n di n c a ngài, m tờ ợ ự ổ ủ ầ ớ ự ệ ệ ủ ộ Giáo h i tr đã ra đ i, khi các tông đ lên đ ng h sinh m t th gi i m i (xem Cv 2: 4-ộ ẻ ờ ồ ườ ạ ộ ế ớ ớ11).

48. Ngày nay, Đ c Maria là ng i M luôn chăm sóc chúng ta, nh ng đ a con c a ngài,ứ ườ ẹ ữ ứ ủ trên hành trình xuyên qua cu c đ i, th ng m t m i và thi u th n, lo l ng đ ánh sángộ ờ ườ ệ ỏ ế ố ắ ể hy v ng không b d p t t. Vì đó là mong mu n c a chúng ta: r ng ánh sáng c a hy v ngọ ị ậ ắ ố ủ ằ ủ ọ không bao gi b d p t t. Đ c Maria M c a chúng ta h ng nhìn dân l hành này: m tờ ị ậ ắ ứ ẹ ủ ướ ữ ộ dân tr trung mà ngài yêu th ng và tìm ki m ngài trong s im l ng c a trái tim h gi aẻ ươ ế ự ặ ủ ọ ữ m i n ào, huyên thuyên và sao lãng c a cu c l hành. D i ánh m t c a M chúng ta,ọ ồ ủ ộ ữ ướ ắ ủ ẹ ch còn ch cho s im l ng c a hy v ng. Do đó Đ c Maria chi u sáng tu i tr c a chúngỉ ỗ ự ặ ủ ọ ứ ế ổ ẻ ủ ta.

Các thánh trẻ

49. Trái tim Giáo h i cũng đ y nh ng v thánh tr đã hi n m ng s ng mình cho Chúaộ ầ ữ ị ẻ ế ạ ố Kitô, nhi u ng i trong s các ngài th m chí đã ch t cái ch t t vì đ o. Các ngài là nh ngề ườ ố ậ ế ế ử ạ ữ ph n chi u quý giá c a Chúa Kitô tr trung; ch ng tá r ng r c a các ngài khuy n khíchả ế ủ ẻ ứ ạ ỡ ủ ế chúng ta và đánh th c chúng ta kh i s th c a chúng ta. Th ng h i đ ng ch ra r ng,ứ ỏ ự ờ ơ ủ ượ ộ ồ ỉ ằ “nhi u v thánh tr đã đ cho các đ c đi m c a tu i tr t a sáng trong m i v đ p c aề ị ẻ ể ặ ể ủ ổ ẻ ỏ ọ ẻ ẹ ủ chúng, và vào th i c a các ngài, các ngài đã là nh ng tiên tri th c s c a s thay đ i.ờ ủ ữ ự ự ủ ự ổ G ng sáng c a các ngài cho th y nh ng gì ng i tr có kh năng th c hi n, khi h mươ ủ ấ ữ ườ ẻ ả ự ệ ọ ở lòng ra đ g p g Chúa Kitô” [20]. ể ặ ỡ

50. “Qua s thánh thi n c a gi i tr , Giáo h i có th đ i m i nhi t tâm thiêng liêng vàự ệ ủ ớ ẻ ộ ể ổ ớ ệ s c s ng tông đ c a mình. D u th m thánh thi n phát sinh t cu c s ng t t đ p c aứ ố ồ ủ ầ ơ ệ ừ ộ ố ố ẹ ủ r t nhi u ng i tr có th ch a lành các v t th ng c a Giáo h i và th gi i, đ a chúngấ ề ườ ẻ ể ữ ế ươ ủ ộ ế ớ ư ta tr l i v i tình yêu viên mãn mà chúng ta luôn đ c m i g i h ng t i: nh ng vở ạ ớ ượ ờ ọ ướ ớ ữ ị thánh tr g i h ng đ chúng ta tr v v i tình yêu đ u tiên c a chúng ta (xem Kh 2: 4)ẻ ợ ứ ể ở ề ớ ầ ủ [21]. M t s v thánh không bao gi t i tu i tr ng thành, nh ng h đã cho chúng taộ ố ị ờ ớ ổ ưở ư ọ th y có m t cách khác đ s ng tu i tr c a chúng ta. Chúng ta hãy nh l i ít nh t m tấ ộ ể ố ổ ẻ ủ ớ ạ ấ ộ

11

vài v trong s các ngài, m i v theo cách riêng c a mình và các giai đo n l ch s khácị ố ỗ ị ủ ở ạ ị ử nhau, đã s ng cu c s ng thánh thi n:ố ộ ố ệ

51. Vào th k th ba, Thánh Sebastian là m t đ i tr ng tr c a Đ i c n v Praetorian.ế ỷ ứ ộ ộ ưở ẻ ủ ộ ậ ệ Ng i ta nói r ng ngài đã liên t c nói v Chúa Kitô và c g ng làm các đ ng đ i c aườ ằ ụ ề ố ắ ồ ộ ủ mình tr l i, đ n m c ngài đ c l nh ph i t b đ c tin. Vì t kh c, ngài b b n b ngở ạ ế ứ ượ ệ ả ừ ỏ ứ ừ ướ ị ắ ằ mũi tên, nh ng ngài s ng sót và ti p t c công b Chúa Kitô m t cách không s hãi. Cu iư ố ế ụ ố ộ ợ ố cùng, Sebastian b đánh cho đ n ch t.ị ế ế

52. Thánh Phanxicô Assisi, khi còn r t tr và đ y nh ng gi c m vĩ đ i, đã nghe l i kêuấ ẻ ầ ữ ấ ơ ạ ờ g i c a Chúa Giêsu tr nên nghèo nh Ng i và xây d ng l i Giáo h i b ng ch ng tá c aọ ủ ở ư ườ ự ạ ộ ằ ứ ủ ngài. Ngài vui m ng t b t t c nh ng gì mình có và gi đây là v thánh c a tình huynhừ ừ ỏ ấ ả ữ ờ ị ủ đ ph quát, anh em c a m i ng i. Ngài ca ng i Chúa vì t o v t c a Ng i. Thánhệ ổ ủ ọ ườ ợ ạ ậ ủ ườ Phanxicô m t năm 1226.ấ

53. Thánh Gioan Arc sinh năm 1412. Bà là m t cô gái nông dân tr , m c dù có nh ng nămộ ẻ ặ ữ tháng d u dàng, đã chi n đ u đ b o v n c Pháp kh i nh ng k xâm l c. B hi u l mị ế ấ ể ả ệ ướ ỏ ữ ẻ ượ ị ể ầ vì thái đ , hành đ ng và cách s ng đ c tin c a bà, Gioan đã b thiêu s ng.ộ ộ ố ứ ủ ị ố

54. Chân phúc Anrê Phú Yên là m t chàng trai tr ng i Vi t th k XVII. Ngài là m tộ ẻ ườ ệ ở ế ỷ ộ giáo lý viên và tr giúp các nhà truy n giáo. Ngài b c m tù vì đ c tin, và vì không ch u tợ ề ị ầ ứ ị ừ b nó, ngài đã b gi t. Anrê ch t khi th t ra tên Chúa Giêsu.ỏ ị ế ế ố

55. Cũng trong th k đó, Thánh Kateri Tekakwitha, m t ng i tr b n đ a B c Mỹ, đã bế ỷ ộ ườ ẻ ả ị ắ ị b c h i vì đ c tin c a mình và, đ tr n thoát, đã đi b h n ba trăm kilômét trong vùngứ ạ ứ ủ ể ố ộ ơ hoang dã. Kateri t n hi n cho Chúa và ch t trong khi nói, “L y Chúa Giêsu, con yêuậ ế ế ạ Chúa!”

56. Thánh Đaminh Savio dâng t t c nh ng đau kh c a mình cho Đ c Maria. Khi Thánhấ ả ữ ổ ủ ứ Gioan Bosco d y ngài r ng s thánh thi n h vi c luôn vui v , ngài đã m lòng ra đónạ ằ ự ệ ệ ở ệ ẻ ở nh n m t ni m vui lây lan. Ngài mu n g n gũi v i ng i tr b b r i và y u đu i nh t.ậ ộ ề ố ầ ớ ườ ẻ ị ỏ ơ ế ố ấ Đaminh qua đ i năm 1857 lúc m i b n tu i, khi ch t nói r ng: “Tôi đang tr i nghi mờ ườ ố ổ ế ằ ả ệ m t đi u kỳ di u xi t bao!”ộ ề ệ ế

57. Thánh Têrêxa Hài Đ ng Giêsu sinh năm 1873. Năm m i lăm tu i, v t qua nhi uồ ườ ổ ượ ề khó khăn, bà đã thành công gia nh p tu vi n Camêlô. Thánh Têrêxa s ng theo con đ ngậ ệ ố ườ bé nh hoàn toàn tin t ng vào tình yêu c a Chúa và quy t tâm dùng l i c u nguy nỏ ưở ủ ế ờ ầ ệ qu t cho ng n l a tình yêu bùng cháy trong lòng Giáo h i.ạ ọ ử ộ

58. Chân phúc Ceferino Namuncurá là m t ng i Á Căn Đình tr tu i, con trai c a ng iộ ườ ẻ ổ ủ ườ đ ng đ u m t b l c xa xôi c a ng i b n đ a. Ngài tr thành m t ch ng sinh Salêdiêng,ứ ầ ộ ộ ạ ủ ườ ả ị ở ộ ủ tràn đ y c mong tr v b l c c a mình, mang Chúa Kitô đ n v i h . Ceferino ch tầ ướ ở ề ộ ạ ủ ế ớ ọ ế năm 1905.

12

59. Chân phúc Isidore Bakanja là m t giáo dân t Congo, làm ch ng cho đ c tin c a mình.ộ ừ ứ ứ ủ Ngài đã b tra t n r t lâu vì đã đ xu t Kitô giáo cho nh ng ng i tr khác. Tha th choị ấ ấ ề ấ ữ ườ ẻ ứ tên đao ph c a mình, Isidore ch t năm 1909.ủ ủ ế

60. Chân phúc Giorgio Frassati, ng i qua đ i năm 1925, “là m t chàng trai tr tràn đ yườ ờ ộ ẻ ầ ni m vui, lôi cu n m i đi u theo v i nó, m t ni m vui th ng v t c nhi u khó khănề ố ọ ề ớ ộ ề ắ ượ ả ề trong cu c s ng c a ngài" [22]. Pier Giorgio nói r ng ngài mu n đáp tr tình yêu Chúaộ ố ủ ằ ố ả Giêsu mà ngài đã nh n đ c trong vi c hi p l b ng cách đ n thăm và giúp đ ng iậ ượ ệ ệ ễ ằ ế ỡ ườ nghèo.

61. Chân phúc Marcel Callo là m t chàng trai tr ng i Pháp đã ch t năm 1945. Marcel bộ ẻ ườ ế ị giam c m trong m t tr i t p trung Áo, n i ngài c ng c các b n tù c a mình trong đ cầ ộ ạ ậ ở ơ ủ ố ạ ủ ứ tin gi a lúc lao đ ng kh c nghi t.ữ ộ ắ ệ

62. Chân phúc tr Chiara Badano, ng i đã ch t năm 1990, “đã tr i nghi m n i đau cóẻ ườ ế ả ệ ỗ th bi n đ i nh th nào b i tình yêu... Chìa khóa c a s bình an và ni m vui c a bà làể ế ổ ư ế ở ủ ự ề ủ ni m tín thác hoàn toàn vào Chúa và s ch p nh n b nh t t c a bà nh m t bi u th cề ự ấ ậ ệ ậ ủ ư ộ ể ứ m u nhi m c a ý chí Ng i vì l i ích c a bà và c a nh ng ng i khác" [23].ầ ệ ủ ườ ợ ủ ủ ữ ườ

63. Xin các v này và r t nhi u ng i tr khác, nh ng ng i có lẽ trong im l ng và n d tị ấ ề ườ ẻ ữ ườ ặ ẩ ậ đã s ng Tin M ng tr n v n, c u b u cho Giáo h i, đ Giáo h i có th tràn đ y ni m vui,ố ừ ọ ẹ ầ ầ ộ ể ộ ể ầ ề can đ m và nh ng ng i tr d n thân, nh ng ng i có th cung hi n cho th gi i nh ngả ữ ườ ẻ ấ ữ ườ ể ế ế ớ ữ ch ng t thánh thi n m i m .ứ ừ ệ ớ ẻ

CH NG BA: Các b n là “lúc bây gi ” c a ChúaƯƠ ạ ờ ủ64. Sau khi ng n g n xem xét l i Chúa, chúng ta không th ch nói r ng ng i tr làắ ọ ờ ể ỉ ằ ườ ẻ t ng lai c a th gi i chúng ta. H là hi n t i c a nó; ngay c bây gi , h đang giúp làmươ ủ ế ớ ọ ệ ạ ủ ả ờ ọ giàu nó. Ng i tr không còn là tr con. H đang th i đi m c a cu c s ng lúc h b tườ ẻ ẻ ọ ở ờ ể ủ ộ ố ọ ắ đ u đ m nh n m t s trách nhi m, tham d cùng v i ng i l n vào s phát tri n giaầ ả ậ ộ ố ệ ự ớ ườ ớ ự ể đình, xã h i và Giáo h i. Tuy nhiên, th i th đang thay đ i, khi n chúng ta ph i đ t câuộ ộ ờ ế ổ ế ả ặ h i: Ng i tr ngày nay th c s là th nào? Đi u gì đang di n ra trong cu c s ng c aỏ ườ ẻ ự ự ế ề ễ ộ ố ủ h ?ọ

Trong các đi u tích c cề ự65. Th ng h i đ ng nhìn nh n r ng các thành viên c a Giáo h i không ph i lúc nàoượ ộ ồ ậ ằ ủ ộ ả cũng ti p nh n cách ti p c n c a Chúa Giêsu. Thay vì l ng nghe các ng i tr m t cáchế ậ ế ậ ủ ắ ườ ẻ ộ chăm chú, thì quá th ng xuyên, có xu h ng cung c p các câu tr l i đóng gói s n vàườ ướ ấ ả ờ ẵ các gi i pháp làm s n, mà không cho phép các câu h i th c s c a h đ c nêu ra và đ iả ẵ ỏ ự ự ủ ọ ượ ố đ u v i các thách th c mà h đ t ra. [24] Tuy nhiên, m t khi Giáo h i g t b các đ nhầ ớ ứ ọ ặ ộ ộ ạ ỏ ị ki n h p hòi và l ng nghe gi i tr m t cách c n th n, s đ ng c m (empathy) này làmế ẹ ắ ớ ẻ ộ ẩ ậ ự ồ ả phong phú thêm cho Giáo h i, vì “nó cho phép ng i tr đóng góp cho c ng đ ng, giúpộ ườ ẻ ộ ồ h đánh giá cao các nh y c m m i và xem xét các câu h i m i” [25 ].ọ ạ ả ớ ỏ ớ

66. Ng i l n chúng ta th ng b cám d mu n li t kê m i nan đ và sai sót c a ng iườ ớ ườ ị ỗ ố ệ ọ ề ủ ườ tr ngày nay. Có lẽ m t s ng i còn th y đáng khen khi chúng ta d ng nh r t cóẻ ộ ố ườ ấ ườ ư ấ

13

chuyên môn trong vi c bi n phân các khó khăn và nguy hi m. Nh ng k t qu c a m tệ ệ ể ư ế ả ủ ộ thái đ nh v y là chi? Kho ng cách l n h n, ít g n gũi h n, ít h tr l n nhau h n.ộ ư ậ ả ớ ơ ầ ơ ỗ ợ ẫ ơ

67. B t c ai đ c kêu g i làm cha, m c t và ng i h ng d n tu i tr ph i có t mấ ứ ượ ọ ụ ử ườ ướ ẫ ổ ẻ ả ầ nhìn xa đ đánh giá cao ng n l a nho nh ti p t c bùng cháy, cây s y m ng manh b lúcể ọ ử ỏ ế ụ ậ ỏ ị l c nh ng không b đ p g y (xem Is 42:3). Kh năng bi n phân đ c đ ng đi ch cácắ ư ị ậ ẫ ả ệ ượ ườ ở ỗ ng i khác ch nhìn th y các b c t ng, nh n ra ti m năng ch các ng i khác chườ ỉ ấ ứ ườ ậ ề ở ỗ ườ ỉ nhìn th y hi m h a. Đó là cách Thiên Chúa Cha nhìn s v t; Ng i bi t cách trân tr ngấ ể ọ ự ậ ườ ế ọ và nuôi d ng các h t gi ng c a lòng t t gieo trong lòng ng i tr . Do đó, cõi lòng m iưỡ ạ ố ủ ố ườ ẻ ỗ ng i tr nên đ c coi là “m nh đ t thánh thiêng, mang h t gi ng s s ng th n thiêng,ườ ẻ ượ ả ấ ạ ố ự ố ầ mà tr c nó, chúng ta ph i c i giày c a mình ra m i có th đ n g n và b c vào M uướ ả ở ủ ớ ể ế ầ ướ ầ Nhi m sâu h n.ệ ơ

Nhi u cách đ tr trungề ể ẻ68. Chúng ta dám c g ng vẽ ra m t b c tranh c a ng i tr ngày nay, nh ng tr c tiên,ố ắ ộ ứ ủ ườ ẻ ư ướ tôi mu n nh c l i l i các ngh ph ; các ngài t ng l u ý r ng “thành ph n Th ng H iố ắ ạ ờ ị ụ ừ ư ằ ầ ượ ộ Đ ng mang l i s hi n di n và đóng góp c a nhi u khu v c khác nhau trên th gi i, vàồ ạ ự ệ ệ ủ ề ự ế ớ làm n i b t v đ p c a vi c chúng ta là m t Giáo h i hoàn vũ. Trong b i c nh hoàn c uổ ậ ẻ ẹ ủ ệ ộ ộ ố ả ầ hóa ngày càng gia tăng, các ngh ph Th ng H i Đ ng mu n th y nhi u s khác bi t vị ụ ượ ộ ồ ố ấ ề ự ệ ề b i c nh và văn hóa, c trong các qu c gia cá th , đ c nh n m nh m t cách thích đáng.ố ả ả ố ể ượ ấ ạ ộ Các th gi i ‘tu i tr ’ ngày nay nhi u đ n n i m t s qu c gia, ng i ta có xu h ngế ớ ổ ẻ ề ế ỗ ở ộ ố ố ườ ướ nói đ n ‘các ng i tr ’ s nhi u. Nhóm tu i (16-29 tu i) đ c Th ng h i đ ng xemế ườ ẻ ở ố ề ổ ổ ượ ượ ộ ồ xét không đ i di n cho m t th lo i đ ng nh t, nh ng bao g m các nhóm khác bi t, m iạ ệ ộ ể ạ ồ ấ ư ồ ệ ỗ nhóm có tr i nghi m cu c s ng riêng c a mình [26].ả ệ ộ ố ủ

69. L i n a, do quan đi m nhân kh u h c, m t s qu c gia có nhi u ng i tr tu i,ạ ữ ể ẩ ọ ộ ố ố ề ườ ẻ ổ trong khi các n c khác có t l sinh r t th p. M t nhân t d bi t hóa n a có tính l chướ ỷ ệ ấ ấ ộ ố ị ệ ữ ị s : có các qu c gia và l c đ a thu c truy n th ng Kitô giáo c x a, v i m t n n văn hóaử ố ụ ị ộ ề ố ổ ư ớ ộ ề đ c đánh d u h t s c sâu đ m b i m t ký c không d dàng b g t b , trong khi cácượ ấ ế ứ ậ ở ộ ứ ễ ị ạ ỏ qu c gia và l c đ a khác đ c đ c tr ng b i các truy n th ng tôn giáo khác, trong đóố ụ ị ượ ặ ư ở ề ố Kitô giáo ch là m t hi n di n thi u s - và đôi khi m i có đây. L i các n i khác, cácỉ ộ ệ ệ ể ố ớ ạ ở ơ c ng đ ng Kitô giáo và các ng i tr thu c các c ng đ ng này, đang kinh qua cu c báchộ ồ ườ ẻ ộ ộ ồ ộ h i [27]. Cũng c n ph i phân bi t các ng i tr “đ c ti p c n v i các c h i ngày càngạ ầ ả ệ ườ ẻ ượ ế ậ ớ ơ ộ tăng do hoàn c u hóa mang l i v i các ng i tr s ng rìa xã h i ho c các khu v cầ ạ ớ ườ ẻ ố ở ộ ặ ở ự nông thôn, và th y mình b lo i tr ho c b v t b ” [28].ấ ị ạ ừ ặ ị ứ ỏ

70. Có nhi u s khác bi t h n n a, các khác bi t khó kh o sát đây. Dù sao, tôi th yề ự ệ ơ ữ ệ ả ở ấ không c n ph i phân tích chi ti t v ng i tr ngày nay, cu c s ng và kinh nghi m c aầ ả ế ề ườ ẻ ộ ố ệ ủ h . Đ ng th i, vì tôi không mu n b qua th c t i đó, tôi sẽ tóm t t ng n g n m t sọ ồ ờ ố ỏ ự ạ ắ ắ ọ ộ ố đóng góp nh n đ c tr c Th ng h i đ ng và các n i khác tôi đã nghe đ c trong di nậ ượ ướ ượ ộ ồ ơ ượ ễ trình h i h p.ộ ọ

M t s kinh nghi m c a ng i tr ộ ố ệ ủ ườ ẻ

14

71. Tu i tr không ph i là m t đi u đ phân tích m t cách tr u t ng. Th t v y, ‘tu iổ ẻ ả ộ ề ể ộ ừ ượ ậ ậ ổ tr ’ không hi n h u: ch hi n h u các ng i tr tu i, m i ng i v i th c t i cu c s ngẻ ệ ữ ỉ ệ ữ ườ ẻ ổ ỗ ườ ớ ự ạ ộ ố c a chính h . Trong th gi i thay đ i nhanh chóng ngày nay, nhi u cu c đ i này ph iủ ọ ế ớ ổ ề ộ ờ ả giáp m t v i đau kh và thao túng.ặ ớ ổ

S ng trong m t th gi i kh ng ho ngố ộ ế ớ ủ ả72. Các ngh ph Th ng h i đ ng th a nh n v i n i bu n r ng nhi u ng i tr ngàyị ụ ượ ộ ồ ừ ậ ớ ỗ ồ ằ ề ườ ẻ nay đang s ng trong các vùng chi n tranh và kinh qua b o l c d i man vàn hình th cố ế ạ ự ướ ứ khác nhau: b t cóc, t ng ti n, t i ph m có t ch c, buôn bán ng i, nô l và bóc l t tìnhắ ố ề ộ ạ ổ ứ ườ ệ ộ d c, hi p dâm th i chi n, v.v. Các ng i tr khác, vì đ c tin c a h , đang ph i đ u tranhụ ế ờ ế ườ ẻ ứ ủ ọ ả ấ đ tìm đ c ch đ ng trong xã h i và ch u đ ng nhi u lo i bách h i, th m chí b gi t.ể ượ ỗ ứ ộ ị ự ề ạ ạ ậ ị ế Nhi u ng i tr , b t k b ng vũ l c hay vì thi u các ph ng th c thay th , đang s ngề ườ ẻ ấ ể ằ ự ế ươ ứ ế ố b ng cách ph m t i ác và các hành vi b o l c: lính tr em, băng đ ng t i ph m có vũằ ạ ộ ạ ự ẻ ả ộ ạ trang, buôn bán ma túy, kh ng b , vân vân. B o l c này phá h y nhi u cu c s ng tr .ủ ố ạ ự ủ ề ộ ố ẻ L m d ng và nghi n ng p, cùng v i b o l c và hành vi sai trái, là m t s lý do khi nạ ụ ệ ậ ớ ạ ự ộ ố ế ng i tr vào tù, v i t l m c b nh cao h n m t s nhóm s c t c và xã h i nh t đ nhườ ẻ ớ ỷ ệ ắ ệ ơ ở ộ ố ắ ộ ộ ấ ị [29].

73. Nhi u ng i tr tu i b cu n theo ý th c h , đ c s d ng và khai thác làm bia đề ườ ẻ ổ ị ố ứ ệ ượ ử ụ ỡ đ n ho c l c l ng xung kích nh m tiêu di t, kh ng b ho c ch gi u ng i khác. Tạ ặ ự ượ ằ ệ ủ ố ặ ế ễ ườ ệ h n n a, nhi u ng i trong s h k t c c thành các ng i theo ch nghĩa cá nhân, thùơ ữ ề ườ ố ọ ế ụ ườ ủ đ ch và không tin t ng vào ng i khác; b ng cách này, h tr thành m t m c tiêu dị ưở ườ ằ ọ ở ộ ụ ễ dàng cho các chi n l c tàn b o và phá ho i c a các nhóm chính tr ho c các th l cế ượ ạ ạ ủ ị ặ ế ự kinh t .ế

74. “L i còn nhi u ng i h n n a trên th gi i là các ng i tr ch u các hình th c b đ yạ ề ườ ơ ữ ế ớ ườ ẻ ị ứ ị ẩ ra bên l và lo i tr v ph ng di n xã h i, vì các lý do tôn giáo, s c t c ho c kinh t . Taề ạ ừ ề ươ ệ ộ ắ ộ ặ ế hãy nh đ n hoàn c nh khó khăn c a các thi u n và thi u ph mang thai, đ i h a pháớ ế ả ủ ế ữ ế ụ ạ ọ thai, cũng nh s lây lan c a HIV, các hình th c nghi n ng p khác nhau (ma túy, trò ch iư ự ủ ứ ệ ậ ơ may r i, văn hóa khiêu dâm, v.v.) và tình tr ng các tr em và thanh thi u niên đ ng phủ ạ ẻ ế ườ ố không nhà, không gia đình, không tài nguyên kinh t ” [30]. Trong tr ng h p ph n , cácế ườ ợ ụ ữ tình hu ng này càng đau đ n và khó khăn g p đôi.ố ớ ấ

75. Là m t Giáo h i, c chi chúng ta đ ng bao gi không khóc tr c các bi k ch này c aộ ộ ướ ừ ờ ướ ị ủ tu i tr . c chi chúng ta không bao gi tr nên vô c m (inured) đ i v i chúng, vì b t cổ ẻ Ướ ờ ở ả ố ớ ấ ứ ai không có kh năng r i n c m t đ u không th làm m . Chúng ta mu n khóc đ xãả ơ ướ ắ ề ể ẹ ố ể h i có th tr thành m t ng i m , đ thay vì sát h i, nó có th h c cách sinh con, trộ ể ở ộ ườ ẹ ể ạ ể ọ ở thành m t l i h a ban s s ng. Chúng ta khóc khi nghĩ đ n t t c các ng i tr đã m tộ ờ ứ ự ố ế ấ ả ườ ẻ ấ m ng vì nghèo đói và b o l c, và chúng ta yêu c u xã h i h c cách tr thành m t ng iạ ạ ự ầ ộ ọ ở ộ ườ m bi t chăm sóc. Không n i đau nào này bi n m t; nó l i v i chúng ta, vì th c t iẹ ế ỗ ế ấ ở ạ ớ ự ạ kh c nghi t không còn có th đ c che gi u mãi n a. Đi u t i t nh t chúng ta có thắ ệ ể ượ ấ ữ ề ồ ệ ấ ể làm là ti p nh n tinh th n th gian mà gi i pháp đ n gi n là gây mê cho các ng i trế ậ ầ ế ả ơ ả ườ ẻ b ng các thông đi p khác, các tiêu khi n khác, các m u c u t m th ng. ằ ệ ể ư ầ ầ ườ

15

76. Có lẽ “nhi u ng i trong chúng ta có m t cu c s ng khá tho i mái nên không bi tề ườ ộ ộ ố ả ế cách khóc. M t s th c t i trong cu c s ng ch đ c nhìn th y b ng đôi m t đ c r aộ ố ự ạ ộ ố ỉ ượ ấ ằ ắ ượ ử s ch b ng n c m t. Tôi mu n m i b n t h i mình câu h i này: Tôi có th khóc không?ạ ằ ướ ắ ố ỗ ạ ự ỏ ỏ ể Tôi có th khóc khi nhìn th y m t đ a tr đói l , dùng ma túy ho c đ ng ph , vô giaể ấ ộ ứ ẻ ả ặ ở ườ ố c , b b r i, b ng c đãi ho c b bóc l t nh m t nô l c a xã h i không? Hay là cáiư ị ỏ ơ ị ượ ặ ị ộ ư ộ ệ ủ ộ khóc c a tôi ch là cái khóc rên r v k c a các ng i khóc vì h mu n m t đi u gìủ ỉ ỉ ị ỷ ủ ườ ọ ố ộ ề khác?”[31]. Các b n hãy c g ng h c cách khóc cho t t c ng i tr kém may m n h nạ ố ắ ọ ấ ả ườ ẻ ắ ơ các b n. Khóc cũng là m t bi u hi u c a lòng th ng xót và c m th ng. N u n c m tạ ộ ể ệ ủ ươ ả ươ ế ướ ắ không đ n, các b n hãy c u xin Chúa ban cho các b n n có th khóc cho các đau khế ạ ầ ạ ơ ể ổ c a ng i khác. M t khi các b n có th khóc, thì các b n sẽ có th giúp đ ng i khác tủ ườ ộ ạ ể ạ ể ỡ ườ ừ t n đáy lòng.ậ

77. Đôi khi, n i đau c a m t s b n tr có tính xé lòng, m t n i đau quá sâu v t quá l iỗ ủ ộ ố ạ ẻ ộ ỗ ượ ờ nói. H ch có th nói v i Thiên Chúa h đau kh đ n m c nào, và đi ti p là đi u khóọ ỉ ể ớ ọ ổ ế ứ ế ề khăn xi t bao đ i v i h , vì h không còn tin vào b t c ai n a. Tuy nhiên, trong l i c uế ố ớ ọ ọ ấ ứ ữ ờ ầ than th đau bu n đó, l i lẽ c a Chúa Giêsu vang lên rõ r t: “Phúc thay các ng i thanở ồ ờ ủ ệ ườ khóc, vì h sẽ đ c an i” (Mt 5: 4). M t s ng i tr nam n đã có th ti n v phíaọ ượ ủ ộ ố ườ ẻ ữ ể ế ề tr c vì h nghe th y l i h a th n thiêng này. c chi m i ng i tr nào đang đau khướ ọ ấ ờ ứ ầ Ướ ọ ườ ẻ ổ c m th y s g n gũi c a m t c ng đ ng Kitô giáo có th ph n ánh các l i nói đó b ngả ấ ự ầ ủ ộ ộ ồ ể ả ờ ằ hành đ ng, b ng ôm p và giúp đ c th c a h .ộ ằ ấ ỡ ụ ể ủ ọ

78. Đúng là các ng i n m quy n có cung c p m t s tr giúp, nh ng th ng thì s trườ ắ ề ấ ộ ố ợ ư ườ ự ợ giúp này ph i tr giá cao. nhi u n c nghèo, vi n tr kinh t do m t s n c giàu h nả ả Ở ề ướ ệ ợ ế ộ ố ướ ơ ho c các c quan qu c t cung c p th ng g n li n v i vi c ph i ch p nh n các quanặ ơ ố ế ấ ườ ắ ề ớ ệ ả ấ ậ đi m c a ph ng Tây v tình d c, hôn nhân, s s ng ho c công b ng xã h i. Chính sáchể ủ ươ ề ụ ự ố ặ ằ ộ th c dân ý th c h này đ c bi t có h i cho ng i tr . Chúng ta cũng th y m t lo i qu ngự ứ ệ ặ ệ ạ ườ ẻ ấ ộ ạ ả cáo nào đó đang d y cho ng i tr vĩnh vi n không hài lòng và đóng góp vào n n vănạ ườ ẻ ễ ề hóa v t b , trong đó chính các ng i tr k t c c b lo i b .ứ ỏ ườ ẻ ế ụ ị ạ ỏ

79. N n văn hóa ngày nay c a chúng ta khai thác hình nh ng i tr . V đ p đ c liênề ủ ả ườ ẻ ẻ ẹ ượ k t v i v tr trung b ngoài, ph ng pháp đi u tr th m mỹ che gi u các v t nhăn th iế ớ ẻ ẻ ề ươ ề ị ẩ ấ ế ờ gian. Các thân th tr liên t c đ c qu ng cáo nh ph ng ti n bán s n ph m. Lý t ngể ẻ ụ ượ ả ư ươ ệ ả ẩ ưở c a cái đ p là tu i tr , nh ng chúng ta c n hi u ra r ng đi u này có r t ít liên quan đ nủ ẹ ổ ẻ ư ầ ể ằ ề ấ ế các ng i tr . Nó ch có nghĩa là ng i l n mu n c p tu i tr cho chính h , ch hườ ẻ ỉ ườ ớ ố ướ ổ ẻ ọ ứ ọ không tôn tr ng, yêu th ng và chăm sóc ng i tr .ọ ươ ườ ẻ

80. M t s ng i tr “th y các truy n th ng gia đình có tính áp b c và h ch y tr nộ ố ườ ẻ ấ ề ố ứ ọ ạ ố chúng d i s thúc đ y c a m t n n văn hóa hoàn c u hóa mà đôi khi khi n h khôngướ ự ẩ ủ ộ ề ầ ế ọ còn đi m tham chi u nào. các n i khác trên th gi i, th m chí còn h n c xung đ t thể ế Ở ơ ế ớ ậ ơ ả ộ ế h gi a ng i tr và ng i tr ng thành, có s gh l nh l n nhau. Đôi khi ng i l nệ ữ ườ ẻ ườ ưở ự ẻ ạ ẫ ườ ớ quên, ho c th m chí không c g ng, trao l i các giá tr căn b n c a cu c s ng ho c h cặ ậ ố ắ ạ ị ả ủ ộ ố ặ ọ ố g ng b t ch c ng i tr , do đó đ o ng c m i liên h gi a các th h . Do đó, m i liênắ ắ ướ ườ ẻ ả ượ ố ệ ữ ế ệ ố h gi a ng i tr và ng i tr ng thành có nguy c n m l i bình di n xúc c m, khi nệ ữ ườ ẻ ườ ưở ơ ằ ạ ở ệ ả ế các khía c nh giáo d c và văn hóa c a nó không đ c bàn lu n” [32]. Đi u này gây h iạ ụ ủ ượ ậ ề ạ

16

cho ng i tr , m c dù m t s không l u ý đ n nó! Chính các ng i tr đã nh n xét r ngườ ẻ ặ ộ ố ư ế ườ ẻ ậ ằ đi u này khi n vi c truy n t i đ c tin tr nên vô cùng khó khăn nh th nào “t i m t sề ế ệ ề ả ứ ở ư ế ạ ộ ố qu c gia không có t do ngôn lu n, n i ng i tr b ngăn ch n, không đ c tham dố ự ậ ơ ườ ẻ ị ặ ượ ự Giáo H i” [33].ộ

Thèm mu n, m ch lòng và hoài mongố ế81. Ng i tr ý th c đ c r ng c th và tính d c có m t t m quan tr ng thi t y u đ iườ ẻ ứ ượ ằ ơ ể ụ ộ ầ ọ ế ế ố v i cu c s ng c a h và cho di n trình tăng tr ng b n s c c a h . Tuy nhiên, trongớ ộ ố ủ ọ ễ ưở ả ắ ủ ọ m t th gi i liên t c đ cao tính d c, vi c duy trì m i liên h lành m nh v i c th m tộ ế ớ ụ ề ụ ệ ố ệ ạ ớ ơ ể ộ ng i và m t cu c s ng xúc c m thanh th n là đi u không d dàng. Vì lý do này và các lýườ ộ ộ ố ả ả ề ễ do khác, luân lý tính d c th ng có xu h ng tr thành ngu n g c c a “vi c không hi uụ ườ ướ ở ồ ố ủ ệ ể và xa lánh Giáo h i, bao lâu Giáo h i b coi nh m t n i phán xét và lên án”. Tuy nhiên,ộ ộ ị ư ộ ơ ng i tr cũng bày t “mong mu n minh nhiên đ c th o lu n các câu h i liên quan đ nườ ẻ ỏ ố ượ ả ậ ỏ ế s khác bi t gi a b n s c nam và n , tính t ng h gi a nam và n và đ ng tính luy nự ệ ữ ả ắ ữ ươ ỗ ữ ữ ồ ế ái”[34].

82. Trong th i đ i chúng ta, “các ti n b trong khoa h c và trong các kỹ thu t y sinh đãờ ạ ế ộ ọ ậ nh h ng m nh mẽ đ n tri nh n v c th , d n t i ý t ng cho r ng nó b ng choả ưở ạ ế ậ ề ơ ể ẫ ớ ưở ằ ỏ ỏ

vi c s a đ i không gi i h n. Kh năng can thi p vào DNA, kh năng chèn các y u tệ ử ổ ớ ạ ả ệ ả ế ố nhân t o vào các sinh v t (cyborg) và vi c phát tri n c a khoa h c th n kinh đ i di nạ ậ ệ ể ủ ọ ầ ạ ệ cho m t ngu n tài nguyên l n lao, nh ng đ ng th i chúng cũng đ t ra các câu h iộ ồ ớ ư ồ ờ ặ ỏ nghiêm tr ng v nhân h c và đ o đ c [35]. Chúng có th khi n chúng ta quên r ng sọ ề ọ ạ ứ ể ế ằ ự s ng là m t quà phúc và chúng ta là các sinh v t có gi i h n b m sinh, th ng b khaiố ộ ậ ớ ạ ẩ ườ ị thác b i các ng i n m gi s c m nh kỹ thu t [36]. H n n a, trong m t s gi i tr ,ở ườ ắ ữ ứ ạ ậ ơ ữ ộ ố ớ ẻ ni m đam mê ngày càng gia tăng đ i v i hành vi m o hi m nh m t ph ng ti n đ tề ố ớ ạ ể ư ộ ươ ệ ể ự khám phá, tìm ki m các c m xúc m nh mẽ và thu hút chú ý... Các th c t i mà tu i trế ả ạ ự ạ ổ ẻ th ng ph i giáp m t này, là các tr ng i đ i v i s tăng tr ng thanh th n đ tr ngườ ả ặ ở ạ ố ớ ự ưở ả ể ưở thành” [37].

83. Ng i tr cũng đang kinh qua nhi u đình đ n, th t v ng và các ký c đau đ n sâu xa.ườ ẻ ề ố ấ ọ ứ ớ Th ng thì h c m th y "các t n th ng c a th t b i quá kh , các ham mu n khôngườ ọ ả ấ ổ ươ ủ ấ ạ ứ ố đ c th a mãn, các tr i nghi m kỳ th và b t công, c m th y không đ c yêu th ng vàượ ỏ ả ệ ị ấ ả ấ ượ ươ không đ c ch p nh n”. R i, có quá nhi u “các v t th ng luân lý, gánh n ng c a các saiượ ấ ậ ồ ề ế ươ ặ ủ l m trong quá kh , c m giác t i l i vì đã ph m sai l m” [38]. Chúa Giêsu làm cho s hi nầ ứ ả ộ ỗ ạ ầ ự ệ di n c a Ng i đ c c m nh n gi a các cây thánh giá đ c các ng i tr vác; Ng iệ ủ ườ ượ ả ậ ữ ượ ườ ẻ ườ ban cho h tình b n, s an i và tình đ ng hành đ y ch a lành c a Ng i. Giáo h iọ ạ ự ủ ồ ầ ữ ủ ườ ộ mu n tr thành công c c a Ng i trên n o đ ng d n t i ch a lành và bình an n i tâmố ở ụ ủ ườ ẻ ườ ẫ ớ ữ ộ này.

84. m t s ng i tr , chúng ta có th th y m t ni m khao khát v Thiên Chúa, m c dùỞ ộ ố ườ ẻ ể ấ ộ ề ề ặ v n còn m h và còn cách xa ki n th c v Thiên Chúa c a m c kh i. các ng i khác,ẫ ơ ồ ế ứ ề ủ ặ ả Ở ườ chúng ta có th thoáng th y m t lý t ng v tình huynh đ nhân b n, v n là đi u khôngể ấ ộ ưở ề ệ ả ố ề nh . Nhi u ng i có m t nguy n c chân chính mu n phát tri n các tài năng c a h đỏ ề ườ ộ ệ ướ ố ể ủ ọ ể cung ng m t đi u gì đó cho th gi i c a chúng ta. m t s ng i khác, chúng ta th yứ ộ ề ế ớ ủ Ở ộ ố ườ ấ

17

m t s nh y c m ngh thu t đ c bi t, ho c khao khát đ c hòa h p v i thiên nhiên. ộ ự ạ ả ệ ậ ặ ệ ặ ượ ợ ớ Ở các ng i khác, có lẽ, m t nhu c u l n mu n thông đ t. N i nhi u ng i trong s h ,ườ ộ ầ ớ ố ạ ơ ề ườ ố ọ chúng ta g p m t mong c sâu s c mu n s ng m t cu c s ng khác bi t. Trong t t cặ ộ ướ ắ ố ố ộ ộ ố ệ ấ ả các đi u này, chúng ta có th tìm th y các kh i đi m th c s , ngu n l c bên trong s nề ể ấ ở ể ự ự ồ ự ẵ sàng đón nh n m t l i kích thích, khôn ngoan và khuy n khích.ậ ộ ờ ế

85. Th ng h i đ ng đã x lý cách riêng ba lĩnh v c c c kỳ quan tr ng. đây, tôi mu nượ ộ ồ ử ự ự ọ Ở ố trích d n các k t lu n c a Th ng H i Đ ng, đ ng th i nhìn nh n r ng chúng kêu g iẫ ế ậ ủ ượ ộ ồ ồ ờ ậ ằ ọ m t cu c phân tích l n h n và phát tri n kh năng đáp ng th a đáng và h u hi u h n.ộ ộ ớ ơ ể ả ứ ỏ ữ ệ ơ

Môi tr ng kỹ thu t sườ ậ ố86. “Th gi i kỹ thu t s là đ c đi m c a th gi i đ ng th i. Nhi u thành ph n r ngế ớ ậ ố ặ ể ủ ế ớ ươ ờ ề ầ ộ l n c a nhân lo i đ m chìm trong đó m t cách bình th ng và liên t c. Đây không ch làớ ủ ạ ắ ộ ườ ụ ỉ v n đ ‘s d ng’ các ph ng ti n truy n thông, mà là s ng trong m t n n văn hóa ph nấ ề ử ụ ươ ệ ề ố ộ ề ầ l n đ c kỹ thu t s hóa, m t n n văn hóa nh h ng sâu s c đ n các ý ni m th i gianớ ượ ậ ố ộ ề ả ưở ắ ế ệ ờ và không gian, nh n th c b n thân, ng i khác và th gi i, cách th truy n thông, h cậ ứ ả ườ ế ớ ế ề ọ h i, t thông tri và b c vào t ng quan v i ng i khác. Cách ti p c n th c t i có xuỏ ự ướ ươ ớ ườ ế ậ ự ạ h ng dành u tiên cho hình nh h n là vi c nghe và đ c có tác đ ng đ n cách h c vàướ ư ả ơ ệ ọ ộ ế ọ phát tri n ý th c phê phán” [39].ể ứ

87. Liên M ng và các m ng l i xã h i đã t o ra m t cách truy n đ t và k t n i m i.ạ ạ ướ ộ ạ ộ ề ạ ế ố ớ Chúng là “các qu ng tr ng công c ng n i ng i tr s ng nhi u thì gi và g p nhau dả ườ ộ ơ ườ ẻ ố ề ờ ặ ễ dàng, cho dù m i ng i không đ c truy c p nh nhau, đ c bi t m t s n i trên thọ ườ ượ ậ ư ặ ệ ở ộ ố ơ ế gi i. Chúng cung c p m t c h i phi th ng đ đ i tho i, g p g và trao đ i gi a nhi uớ ấ ộ ơ ộ ườ ể ố ạ ặ ỡ ổ ữ ề ng i và cung c p s truy c p thông tin và ki n th c. Ngoài ra, th gi i kỹ thu t s làườ ấ ự ậ ế ứ ế ớ ậ ố th gi i đ tham gia chính tr xã h i và quy n công dân tích c c và nó có th t o đi uế ớ ể ị ộ ề ự ể ạ ề ki n cho vi c l u hành lu ng thông tin đ c l p có kh năng b o v h u hi u nh t cácệ ệ ư ồ ộ ậ ả ả ệ ữ ệ ấ ng i d b t n th ng nh t b ng cách ti t l gi a thanh thiên b ch nh t các vi ph mườ ễ ị ổ ươ ấ ằ ế ộ ữ ạ ậ ạ quy n l i c a h . nhi u qu c gia, liên m ng và các m ng xã h i còn đ i di n cho m tề ợ ủ ọ Ở ề ố ạ ạ ộ ạ ệ ộ di n đàn v ng vàng đ v n t i và làm cho gi i tr tham gia, đ c bi t là vào các sángễ ữ ể ươ ớ ớ ẻ ặ ệ ki n và ho t đ ng m c v ” [40].ế ạ ộ ụ ụ

88. Tuy nhiên, đ hi u toàn b hi n t ng này, chúng ta c n nh n ra r ng, gi ng nhể ể ộ ệ ượ ầ ậ ằ ố ư m i th c t i c a con ng i, nó có m t s h n ch và thi u sót. Sẽ không có l i khi nh mọ ự ạ ủ ườ ộ ố ạ ế ế ợ ầ l n gi a truy n thông và các ti p xúc o. Th t v y “Th gi i kỹ thu t s cũng là n i côẫ ữ ề ế ả ậ ậ ế ớ ậ ố ơ đ n, thao túng, bóc l t và b o l c, đ n ch c c đoan là ‘các m ng đen t i’ (dark web).ơ ộ ạ ự ế ỗ ự ạ ố Ph ng ti n truy n thông kỹ thu t s có th d n ng i ta đ n ch nguy c nghi nươ ệ ề ậ ố ể ẫ ườ ế ỗ ơ ệ ng p, cô l p và d n d n m t giao ti p v i th c t i c th , c n tr vi c phát tri n cácậ ậ ầ ầ ấ ế ớ ự ạ ụ ể ả ở ệ ể m i liên h liên ngã chân th c. Các hình th c b o l c m i đang lan tràn qua các ph ngố ệ ự ứ ạ ự ớ ươ ti n truy n thông xã h i, ch ng h n b t n t tr c tuy n (cyber-byllying). Liên m ng cũngệ ề ộ ẳ ạ ắ ạ ự ế ạ là m t máng phân ph i văn hóa khiêu dâm và khai thác con ng i cho các m c đích tìnhộ ố ườ ụ d c ho c qua c b c” [41].ụ ặ ờ ạ

18

89. Không nên quên r ng “các quy n l i kinh t to l n cũng đang ho t đ ng trong thằ ề ợ ế ớ ạ ộ ế gi i kỹ thu t s , v i kh năng th c hành các hình th c ki m soát v a tinh vi v a xâmớ ậ ố ớ ả ự ứ ể ừ ừ l n, t o ra các c ch đ thao túng l ng tâm và các di n trình dân ch . Vi c v n hànhấ ạ ơ ế ể ươ ễ ủ ệ ậ c a nhi u h đi u hành th ng k t thúc b ng vi c khuy n khích s g p g gi a cácủ ề ệ ề ườ ế ằ ệ ế ự ặ ỡ ữ ng i có suy nghĩ nh nhau, ngăn ch n h tranh lu n. Các m ch khép kín này t o đi uườ ư ặ ọ ậ ạ ạ ề ki n cho vi c ph bi n thông tin sai l ch và tin t c sai l ch, xúi gi c đ nh ki n và thùệ ệ ổ ế ệ ứ ệ ụ ị ế h n. Vi c ph bi n các tin t c gi nói lên m t n n văn hóa đã đánh m t ý th c v sậ ệ ổ ế ứ ả ộ ề ấ ứ ề ự th t và b t các s ki n l thu c các quy n l i riêng. Danh ti ng c a ng i ta b đe d aậ ắ ự ệ ệ ộ ề ợ ế ủ ườ ị ọ b i các b n tóm l c v ki n trên tr c tuy n. Giáo h i và các m c t c a Giáo H i cũngở ả ượ ụ ệ ự ế ộ ụ ử ủ ộ không đ c mi n tr hi n t ng này” [42].ượ ễ ừ ệ ượ

90. M t tài li u đ c chu n b vào tr c ngày Th ng h i đ ng b i ba trăm ng i trộ ệ ượ ẩ ị ướ ượ ộ ồ ở ườ ẻ trên toàn th gi i đã ch ra r ng “các m i liên h tr c tuy n có th tr thành vô nhânế ớ ỉ ằ ố ệ ự ế ể ở đ o”. Các không gian kỹ thu t s làm chúng ta đui mù tr c s d b t n th ng c aạ ậ ố ướ ự ễ ị ổ ươ ủ m t con ng i nhân b n khác và ngăn chúng ta t ph n t nh. Các v n đ nh văn hóaộ ườ ả ự ả ỉ ấ ề ư khiêu dâm làm méo mó tri nh n c a ng i tr v tính d c c a con ng i. Kỹ thu t đ cậ ủ ườ ẻ ề ụ ủ ườ ậ ượ s d ng theo cách này t o ra m t th c t i o t ng song song mà b qua ph m giá conử ụ ạ ộ ự ạ ả ưở ỏ ẩ ng i. [43] Đ i v i nhi u ng i, vi c chìm đ m trong th gi i o đã t o đi u ki n choườ ố ớ ề ườ ệ ắ ế ớ ả ạ ề ệ m t lo i “di c kỹ thu t s ”, liên quan đ n vi c rút kh i gia đình c a h và các giá tr vănộ ạ ư ậ ố ế ệ ỏ ủ ọ ị hóa và tôn giáo c a h , và b c vào m t th gi i cô đ n và t phát minh, v i k t qu làủ ọ ướ ộ ế ớ ơ ự ớ ế ả h c m th y m t g c ngay trong khi v n còn m t n i v ph ng di n th lý. Cu cọ ả ấ ấ ố ẫ ở ộ ơ ề ươ ệ ể ộ s ng t i m i và vui v c a nh ng ng i tr mu n kh ng đ nh nhân cách c a h ngàyố ươ ớ ẻ ủ ữ ườ ẻ ố ẳ ị ủ ọ nay đang ph i đ ng đ u v i m t thách th c m i: đó là thách th c t ng tác v i m tả ươ ầ ớ ộ ứ ớ ứ ươ ớ ộ th gi i th c và o mà h b c vào m t mình, nh th đ t chân lên m t l c đ a hoànế ớ ự ả ọ ướ ộ ư ể ặ ộ ụ ị c u ch a đ c khám phá. Gi i tr ngày nay là các ng i đ u tiên ph i th c hi n vi cầ ư ượ ớ ẻ ườ ầ ả ự ệ ệ t ng h p này gi a đi u gì là b n thân, đi u gì là khác bi t v i n n văn hóa liên h c a hổ ợ ữ ề ả ề ệ ớ ề ệ ủ ọ và đi u gì có tính hoàn c u. Vi c này có nghĩa là h ph i tìm ra cách v t t m t ti p xúcề ầ ệ ọ ả ượ ừ ộ ế

o qua m t truy n thông t t đ p và lành m nh.ả ộ ề ố ẹ ạ

Di dân nh đi n hình th i taư ể ờ91. Làm th nào chúng ta có th không nghĩ đ n t t c nh ng ng i tr đang b nhế ể ế ấ ả ữ ườ ẻ ị ả h ng b i các phong trào di c ? “Xét v bình di n hoàn c u, di dân là m t hi n t ng cóưở ở ư ề ệ ầ ộ ệ ượ tính c c u ch không ph i m t tr ng h p kh n c p có tính t m th i. Nó có th x y raơ ấ ứ ả ộ ườ ợ ẩ ấ ạ ờ ể ả trong m t qu c gia ho c gi a các qu c gia khác nhau. M i quan tâm c a Giáo h i đ cộ ố ặ ữ ố ố ủ ộ ặ bi t liên quan t i các ng i ch y tr n chi n tranh, b o l c, bách h i chính tr ho c tônệ ớ ườ ạ ố ế ạ ự ạ ị ặ giáo, các thiên tai do bi n đ i khí h u và nghèo đói cùng c c. Nhi u ng i trong s h làế ổ ậ ự ề ườ ố ọ ng i tr . Nói chung, h đang tìm ki m c h i cho b n thân và cho gia đình h . H mườ ẻ ọ ế ơ ộ ả ọ ọ ơ

c m t t ng lai t t đ p h n và mu n t o đi u ki n đ đ t đ c nó” (44). Di dânướ ộ ươ ố ẹ ơ ố ạ ề ệ ể ạ ượ “nh c nh chúng ta khía c nh n n t ng c a đ c tin, t c viêc chúng ta là "khách l vàắ ở ạ ề ả ủ ứ ứ ạ khách du trên trái đ t" (Dt 11:13) (45).ấ

92. Các di dân khác b “thu hút b i n n văn hóa ph ng Tây, đôi khi nuôi d ng các kỳị ở ề ươ ưỡ v ng không th c t khi n h th t v ng n ng n . Các tay buôn ng i vô l ng tâm,ọ ự ế ế ọ ấ ọ ặ ề ườ ươ

19

th ng n i k t v i các băng đ ng ma túy và vũ khí, khai thác đi m y u c a các di dân,ườ ố ế ớ ả ể ế ủ các ng i, trong su t hành trình c a h , th ng xuyên ph i ch u th ng t n vì b o l c,ườ ố ủ ọ ườ ả ị ươ ổ ạ ự vì n n buôn ng i, vì b l m d ng tâm lý và th m chí c th lý n a, và các đau kh khôngạ ườ ị ạ ụ ậ ả ể ữ ổ k xi t. Cũng không th b qua tính d b t n th ng đ c bi t c a các di dân không cóể ế ể ỏ ễ ị ổ ươ ặ ệ ủ ng i đi cùng và tình hu ng c a các ng i b bu c ph i s ng nhi u năm trong các tr i tườ ố ủ ườ ị ộ ả ố ề ạ ị n n ho c đã b nh t m t th i gian dài t i các qu c gia quá c nh, mà không th ti p t cạ ặ ị ố ộ ờ ạ ố ả ể ế ụ theo đu i vi c h c, ho c s d ng tài năng c a h . m t s qu c gia ti p đón, hi nổ ệ ọ ặ ử ụ ủ ọ Ở ộ ố ố ế ệ t ng di dân làm phát sinh s hãi và báo đ ng, th ng đ c xúi gi c và khai thác cho cácượ ợ ộ ườ ượ ụ m c tiêu chính tr . Vi c này có th d n đ n não tr ng bài ngo i, vì ng i ta t khép kínụ ị ệ ể ẫ ế ạ ạ ườ ự vào chính mình và chúng ta ph i kiên quy t gi i quy t đi u này” (46).ả ế ả ế ề

93. “Ng i di dân tr c m nghi m c nh cách ly v i n i nguyên quán c a h và th ng cườ ẻ ả ệ ả ớ ơ ủ ọ ườ ả vi c m t g c v văn hóa và tôn giáo. S phân m nh cũng đ c c m nh n n i các c ngệ ấ ố ề ự ả ượ ả ậ ơ ộ đ ng h b l i sau l ng; các c ng đ ng này m t đi các thành ph n m nh mẽ và năng nồ ọ ỏ ạ ư ộ ồ ấ ầ ạ ổ nh t c a h , và n i các gia đình, đ c bi t khi m t trong hai cha m di c , ho c c hai, đấ ủ ọ ơ ặ ệ ộ ẹ ư ặ ả ể con cái h l i quê nhà. Giáo h i có vai trò quan tr ng làm đi m tham chi u cho cácọ ở ạ ộ ọ ể ế ng i tr c a các gia đình tan v này. Nh ng các câu chuy n v di dân cũng là các câuườ ẻ ủ ỡ ư ệ ề chuy n v g p g gi a các con ng i và n n văn hóa: đ i v i c ng đ ng và các xã h iệ ề ặ ỡ ữ ườ ề ố ớ ộ ồ ộ ch nhà, h t ng tr ng m t c h i làm phong phú và phát tri n con ng i toàn di nủ ọ ượ ư ộ ơ ộ ể ườ ệ cho m i ng i. Các sáng ki n ti p đón có liên h v i Giáo h i có m t vai trò quan tr ngọ ườ ế ế ệ ớ ộ ộ ọ trong quan đi m này và có th mang l i s c s ng m i đ các c ng đ ng này có năng l cể ể ạ ứ ố ớ ể ộ ồ ự đ m nhi m chúng” (47).ả ệ

94. “Vì các b i c nh đa d ng c a các ngh ph Th ng h i đ ng, cu c th o lu n vố ả ạ ủ ị ụ ượ ộ ồ ộ ả ậ ề ng i di c đ c h ng l i t nhi u cách ti p c n khác nhau, đ c bi t là t các qu c giaườ ư ượ ưở ợ ừ ề ế ậ ặ ệ ừ ố đi và các qu c gia đ n. Quan tâm nghiêm tr ng cũng đã đ c phát bi u b i các Giáo h iố ế ọ ượ ể ở ộ mà các thành viên c m th y bu c ph i tr n thoát kh i chi n tranh và bách h i và b i cácả ấ ộ ả ố ỏ ế ạ ở ng i khác, nh ng ng i th y mình b đe do m ng s ng nên bu c ph i di dân. Chínhườ ữ ườ ấ ị ạ ạ ố ộ ả s ki n Giáo h i có th ch p nh n t t c các quan đi m đa d ng này cho phép Giáo h iự ệ ộ ể ấ ậ ấ ả ể ạ ộ đóng vai trò tiên tri trong xã h i liên quan đ n v n đ di dân”. [48] M t cách đ c bi t, tôiộ ế ấ ề ộ ặ ệ kêu g i ng i tr đ ng r i vào tay các ng i nh m đ t h ch ng l i ng i tr khác,ọ ườ ẻ ừ ơ ườ ắ ặ ọ ố ạ ườ ẻ nh ng ng i m i đ n đ t n c c a h , và là các ng i khuy n khích h coi l p ng iữ ườ ớ ế ấ ướ ủ ọ ườ ế ọ ớ ườ sau nh m t m i đe d a và không s đ c cùng m t ph m giá b t kh xâm ph m gi ngư ộ ố ọ ở ắ ộ ẩ ấ ả ạ ố nh m i con ng i nhân b n khác.ư ọ ườ ả

Ch m d t m i hình th c l m d ngấ ứ ọ ứ ạ ụ95. G n đây, các l i kêu g i kh n c p đã đ c đ a ra đ chúng ta nghe ti ng khóc c aầ ờ ọ ẩ ấ ượ ư ể ế ủ các n n nhân thu c các lo i l m d ng khác nhau do m t s giám m c, linh m c, tu sĩ vàạ ộ ạ ạ ụ ộ ố ụ ụ giáo dân vi ph m. Các t i l i này khi n n n nhân c a h “đau kh có th kéo dài su tạ ộ ỗ ế ạ ủ ọ ổ ể ố đ i và không có s ăn năn nào có th ch a lành. Hi n t ng này ph bi n trong xã h i vàờ ự ể ữ ệ ượ ổ ế ộ nó cũng nh h ng đ n Giáo h i và đ i di n cho m t tr ng i nghiêm tr ng đ i v i sả ưở ế ộ ạ ệ ộ ở ạ ọ ố ớ ứ m nh c a Giáo h i” [49].ệ ủ ộ

20

96. Đúng là, “đ i h a l m d ng tình d c tr v thành niên là, và trong l ch s đã là, m tạ ọ ạ ụ ụ ẻ ị ị ử ộ hi n t ng ph bi n trong m i n n văn hóa và xã h i”, đ c bi t là trong các gia đình vàệ ượ ổ ế ọ ề ộ ặ ệ trong các đ nh ch khác nhau; ph m vi c a nó đã tr nên n i ti ng ch y u “nh vào cácị ế ạ ủ ở ổ ế ủ ế ờ thay đ i trong công lu n”. Dù th , v n đ này, trong khi có tính ph quát và “ nh h ngổ ậ ế ấ ề ổ ả ưở nghiêm tr ng đ n xã h i c a chúng ta nh m t toàn b ... v n không có gì kém ghê g mọ ế ộ ủ ư ộ ộ ẫ ớ h n khi nó di n ra trong Giáo h i”. Th t v y, “trong s gi n d chính đáng c a ng i ta,ơ ễ ộ ậ ậ ự ậ ữ ủ ườ Giáo h i th y s ph n chi u c n th nh n c a Thiên Chúa, b ph n b i và xúc ph m”ộ ấ ự ả ế ơ ị ộ ủ ị ả ộ ạ [50].

97. “Th ng H i đ ng tái kh ng đ nh cam k t đ a ra đ i v i vi c vi c áp d ng các bi nượ ộ ồ ẳ ị ế ư ố ớ ệ ệ ụ ệ pháp phòng ng a nghiêm ng t nh m tránh tái di n [các t i ác này], b t đ u v i vi c l aừ ặ ằ ễ ộ ắ ầ ớ ệ ự ch n và đào t o các ng i đ c giao phó các b n ph n có trách nhi m và giáo d c [51].ọ ạ ườ ượ ổ ậ ệ ụ Đ ng th i, c n nh c l i quy t tâm áp d ng các “hành đ ng và ch tài r t c n thi t” [52].ồ ờ ầ ắ ạ ế ụ ộ ế ấ ầ ế Và t t c các đi u này v i n thánh c a Chúa Kitô. Không th có đ ng tr lui.ấ ả ề ớ ơ ủ ể ườ ở

98. L m d ng có th hi n h u d i nhi u hình th c: l m d ng quy n l c, l m d ngạ ụ ể ệ ữ ướ ề ứ ạ ụ ề ự ạ ụ l ng tâm, l m d ng tình d c và tài chính. Rõ ràng, ph i xóa b các cách th c th c thiươ ạ ụ ụ ả ỏ ứ ự th m quy n khi n t t c các đi u này có th di n ra, và ph i thách th c vi c thi u tráchẩ ề ế ấ ả ề ể ễ ả ứ ệ ế nhi m và thi u minh b ch đã di n ra trong r t nhi u tr ng h p x lý. Mong mu nệ ế ạ ễ ấ ề ườ ợ ử ố th ng tr , thi u đ i tho i và minh b ch, các hình th c s ng hai m t, s tr ng r ng thiêngố ị ế ố ạ ạ ứ ố ặ ự ố ỗ liêng, cũng nh các đi m y u v tâm lý, là m nh đ t đ th i nát phát tri n m nh mẽư ể ế ề ả ấ ể ố ể ạ [53]. Ch nghĩa giáo sĩ tr là m t cám d liên t c v phía các linh m c, nh ng ng i coiủ ị ộ ỗ ụ ề ụ ữ ườ “th a tác v mà h đã nh n đ c nh m t quy n l c ph i thi hành, thay vì m t ph c vừ ụ ọ ậ ượ ư ộ ề ự ả ộ ụ ụ t do và qu ng đ i ph i cung ng. Nó khi n chúng ta nghĩ r ng chúng ta thu c v m tự ả ạ ả ứ ế ằ ộ ề ộ nhóm ng i có m i câu tr l i và không c n ph i l ng nghe ho c có b t c đi u gì ph iườ ọ ả ờ ầ ả ắ ặ ấ ứ ề ả h c h i [54]. Không nghi ng gì, ch nghĩa giáo sĩ tr nh v y có th làm cho các ng iọ ỏ ờ ủ ị ư ậ ể ườ thánh hi n m t đi lòng kính tr ng đ i v i giá tr thánh thiêng và b t kh nh ng c aế ấ ọ ố ớ ị ấ ả ượ ủ m i con ng i và quy n t do c a h .ỗ ườ ề ự ủ ọ

99. Cùng v i các ngh ph Th ng h i đ ng, tôi mu n c m n, v i lòng bi t n và âuớ ị ụ ượ ộ ồ ố ả ơ ớ ế ơ y m, “nh ng ng i có can đ m báo cáo s ác mà h đã ph i kinh qua: h giúp Giáo h iế ữ ườ ả ự ọ ả ọ ộ th a nh n đi u đã x y ra và c n gi i đáp d t khoát” [55]. Lòng bi t n đ c bi t cũngừ ậ ề ả ầ ả ứ ế ơ ặ ệ ph i ng cùng “cam k t qu ng đ i c a vô s giáo dân, linh m c, các ng i thánh hi nả ỏ ế ả ạ ủ ố ụ ườ ế nam n , và các giám m c, nh ng ng i hàng ngày c ng hi n h t mình và t n t y ph cữ ụ ữ ườ ố ế ế ậ ụ ụ v gi i tr . Các n l c c a h gi ng nh m t khu r ng l n đang l ng lẽ phát tri n. Nhi uụ ớ ẻ ỗ ự ủ ọ ố ư ộ ừ ớ ặ ể ề ng i tr có m t t i Th ng h i đ ng cũng bày t lòng bi t n đ n nh ng ai đã đ ngườ ẻ ặ ạ ượ ộ ồ ỏ ế ơ ế ữ ồ hành cùng h và h nh n m nh nhu c u l n c n có nh ng ng i tr ng thành có thọ ọ ấ ạ ầ ớ ầ ữ ườ ưở ể đóng vai trò làm đi m tham chi u” [56].ể ế

100. T n Chúa, nh ng ng i gây ra các t i ác kh ng khi p này không ph i là đa s cácạ ơ ữ ườ ộ ủ ế ả ố linh m c, là nh ng ng i thi hành th a tác v c a h v i lòng trung thành và r ngụ ữ ườ ừ ụ ủ ọ ớ ộ l ng. Tôi yêu c u các ng i tr hãy đ mình đ c g i h ng b i đ i đa s này. Và n uượ ầ ườ ẻ ể ượ ợ ứ ở ạ ố ế các b n th y m t linh m c g p nguy hi m, vì ngài đã m t ni m vui trong th a tác vạ ấ ộ ụ ặ ể ấ ề ừ ụ c a mình, ho c tìm ki m s đ n bù xúc c m, ho c đang đi sai đ ng, hãy nh c nh ngàiủ ặ ế ự ề ả ặ ườ ắ ở

21

nh đ n cam k t c a mình v i Thiên Chúa và dân c a Ng i, nh c nh ngài nh Tinớ ế ế ủ ớ ủ ườ ắ ở ớ M ng và thúc gi c ngài gi v ng đ ng đi c a mình. Nh cách này, các b n sẽ đóng gópừ ụ ữ ữ ườ ủ ờ ạ r t l n lao vào m t đi u căn b n: ngăn ch n các hành đ ng gây h a này kh i b l p l i.ấ ớ ộ ề ả ặ ộ ọ ỏ ị ặ ạ Đám mây đen này cũng thách th c m i ng i tr yêu m n Chúa Kitô và Giáo h i c aứ ọ ườ ẻ ế ộ ủ Ng i: h có th là m t ngu n ch a lành l n lao n u h s d ng kh năng l n lao c aườ ọ ể ộ ồ ữ ớ ế ọ ử ụ ả ớ ủ h đ mang l i s đ i m i, thúc gi c và đòi h i ch ng tá nh t quán, ti p t c m c vàọ ể ạ ự ổ ớ ụ ỏ ứ ấ ế ụ ơ ướ đ a ra các ý t ng m i m .ư ưở ớ ẻ

101. Đây cũng không ph i là t i l i duy nh t c a các thành viên Giáo h i; l ch s lâu dàiả ộ ỗ ấ ủ ộ ị ử c a Giáo h i không ph i là không có bóng râm c a nó. T i l i c a chúng ta hi n tr củ ộ ả ủ ộ ỗ ủ ệ ở ướ m t m i ng i; chúng xu t hi n quá rõ ràng trên các đ ng nhăn c a khuôn m t lâu đ iắ ọ ườ ấ ệ ườ ủ ặ ờ c a Giáo h i, M và Th y c a chúng ta. Trong hai ngàn năm, Giáo h i đã ti n b c trênủ ộ ẹ ầ ủ ộ ế ướ đ ng l hành c a mình, chia s các ni m vui và hy v ng, n i đau và n i th ng kh ” [57]ườ ữ ủ ẻ ề ọ ỗ ỗ ố ổ c a toàn nhân lo i. Có th nào, Giáo h i th c hành cu c hành trình này nh th , khôngủ ạ ế ộ ự ộ ư ế c n ph u thu t th m mỹ d i b t c hình th c nào. Giáo h i không ng i ti t l t i l iầ ẫ ậ ẩ ướ ấ ứ ứ ộ ạ ế ộ ộ ỗ c a các thành viên c a mình, đi u mà m t s ng i c g ng che gi u, tr c ánh sángủ ủ ề ộ ố ườ ố ắ ấ ướ r c r c a l i Tin M ng, giúp t y r a và thanh t y. Giáo h i cũng không ng ng đ c m iự ỡ ủ ờ ừ ẩ ử ẩ ộ ừ ọ ỗ ngày, trong s h i h n: "L y Chúa, xin th ng xót con trong lòng nhân t c a Chúa... t iự ố ậ ạ ươ ừ ủ ộ l i c a con luôn tr c m t con” (Tv 51: 3.5). Tuy nhiên, chúng ta đ ng bao gi quênỗ ủ ở ướ ặ ừ ờ r ng chúng ta không đ c b r i M c a chúng ta khi M b th ng, nh ng hãy đ ngằ ượ ỏ ơ ẹ ủ ẹ ị ươ ư ứ bên c nh M , đ M có th thu góp m i s c m nh và m i kh năng c a mình đ b tạ ẹ ể ẹ ể ọ ứ ạ ọ ả ủ ể ắ đ u l i.ầ ạ

102. Gi a th m k ch này, th m k ch làm chúng ta đau đ n m t cách chính đáng, “Chúaữ ả ị ả ị ớ ộ Giêsu, Đ ng không bao gi b r i Giáo h i c a mình, mang đ n cho Giáo h i s c m nhấ ờ ỏ ơ ộ ủ ế ộ ứ ạ và ph ng th đ b c lên m t n o đ ng m i” [58]. Kho nh kh c đen t i này, “v i sươ ế ể ướ ộ ẻ ườ ớ ả ắ ố ớ ự giúp đ quý giá c a gi i tr , th c s có th là c h i cho m t cu c c i cách t o th i đ i”,ỡ ủ ớ ẻ ự ự ể ơ ộ ộ ộ ả ạ ờ ạ [59] m c a cho chúng ta ti n vào m t L Ngũ Tu n m i và khai m m t giai đo nở ử ế ộ ễ ầ ớ ở ộ ạ thanh t y và thay đ i m i có kh năng đ i m i tu i tr c a Giáo h i. Ng i tr sẽ càngẩ ổ ớ ả ổ ớ ổ ẻ ủ ộ ườ ẻ h u ích h n n u h c m th y hoàn toàn là m t ph n c a “Dân thánh thi n kiên nh n vàữ ơ ế ọ ả ấ ộ ầ ủ ệ ẫ trung thành c a Thiên Chúa, đ c Chúa Thánh Th n nâng đ và làm cho sinh đ ng”, vìủ ượ ầ ỡ ộ “nó sẽ chính là Dân thánh c a Thiên Chúa đ gi i phóng chúng ta kh i đ i d ch giáo sĩ tr ,ủ ể ả ỏ ạ ị ị v n là m nh đ t màu m cho m i s th t s ng này” [60].ố ả ấ ỡ ọ ự ấ ủ

M t l i thoátộ ố

103. Trong ch ng này, tôi đã dành gi đ xem xét th c t i c a ng i tr trong th gi iươ ờ ể ự ạ ủ ườ ẻ ế ớ ngày nay. M t s khía c nh khác sẽ đ c bàn đ n trong các ch ng sau. Nh tôi đã nói,ộ ố ạ ượ ế ươ ư tôi không cho là mình th u đáo trong cu c phân tích này. Tôi khuy n khích các c ngấ ộ ế ộ đ ng kh o sát, m t cách tôn tr ng và nghiêm túc, tình hình c a ng i tr c a h , đ tìmồ ả ộ ọ ủ ườ ẻ ủ ọ ể ra các cách thích đáng nh t đ cung c p cho h s chăm sóc m c v . Đ ng th i, tôiấ ể ấ ọ ự ụ ụ ồ ờ không mu n k t thúc ch ng này mà không ng vài l i cho m i ng i các b n.ố ế ươ ỏ ờ ỗ ườ ạ

104. Tôi nh c các b n nh tin m ng chúng ta đã nh n đ c nh m t h ng phúc vào bu iắ ạ ớ ừ ậ ượ ư ộ ồ ổ sáng ph c sinh: r ng trong m i tình hu ng đen t i ho c đau đ n mà chúng ta đã đ c p,ụ ằ ọ ố ố ặ ớ ề ậ

22

có m t l i thoát. Ví d , qu th t, th gi i kỹ thu t s có th khi n các b n có nguy cộ ố ụ ả ậ ế ớ ậ ố ể ế ạ ơ quá loay hoay v i chính mình, cô l p và khoái c m tr ng r ng. Nh ng đ ng quên r ng cóớ ậ ả ố ỗ ư ừ ằ các ng i tr ngay kia v n đang bi u l óc sáng t o và th m chí thiên tài. Đó là tr ngườ ẻ ở ẫ ể ộ ạ ậ ườ h p c a ng i tôi t tr tu i c a Thiên Chúa là Carlo Acutis.ợ ủ ườ ớ ẻ ổ ủ

105. Carlo ý th c rõ r ng toàn b b máy truy n thông, qu ng cáo và k t m ng xã h i cóứ ằ ộ ộ ề ả ế ạ ộ th đ c s d ng đ ru ng chúng ta, khi n chúng ta ghi n ch nghĩa tiêu th và muaể ượ ử ụ ể ủ ế ề ủ ụ các th m i nh t trên th tr ng, b ám nh v i th i gian r nh r i, b cu n vào s tiêuứ ớ ấ ị ườ ị ả ớ ờ ả ỗ ị ố ự c c. Tuy nhiên, ngài bi t cách s d ng kỹ thu t truy n thông m i đ truy n t i Tinự ế ử ụ ậ ề ớ ể ề ả M ng, đ truy n đ t các giá tr và v đ p.ừ ể ề ạ ị ẻ ẹ

106. Carlo không r i vào b y. Ngài th y nhi u ng i tr , vì mu n tr nên khác bi t, th cơ ẫ ấ ề ườ ẻ ố ở ệ ự s k t c c đã nên gi ng nh m i ng i khác, ch y theo b t c th gì k quy n th đ tự ế ụ ố ư ọ ườ ạ ấ ứ ứ ẻ ề ế ặ tr c m t h b ng các c ch tiêu dùng và phân tâm. Theo cách này, h không s n sinhướ ặ ọ ằ ơ ế ọ ả các năng khi u mà Chúa đã ban cho h ; h không c ng hi n cho th gi i các tài năng b nế ọ ọ ố ế ế ớ ả thân đ c đáo mà Chúa đã ban cho m i chúng ta. K t qu , Carlo cho bi t, “m i ng i đ uộ ỗ ế ả ế ọ ườ ề đ c sinh ra nh m t nguyên b n, nh ng nhi u ng i k t c c đã ch t nh nh ng b nượ ư ộ ả ư ề ườ ế ụ ế ư ữ ả sao. Đ ng đ đi u đó x y ra v i các b n!"ừ ể ề ả ớ ạ

107. Các b n đ ng đ h c p đi hy v ng và ni m vui c a các b n, ho c chu c ma túyạ ừ ể ọ ướ ọ ề ủ ạ ặ ố đ các b n tr thành nô l cho l i ích c a h . Các b n hãy dám tr thành nhi u h n, b iể ạ ở ệ ợ ủ ọ ạ ở ề ơ ở vì vi c các b n là ai quan tr ng h n b t c s h u nào. Đi u gì t t, s h u hay dáng vệ ạ ọ ơ ấ ứ ở ữ ề ố ở ữ ẻ b ngoài? Các b n có th tr thành đi u Thiên Chúa, Đ ng T o Hóa c a Các b n bi t cácề ạ ể ở ề ấ ạ ủ ạ ế b n là, ch khi nào các b n nh n ra r ng các b n đ c kêu g i đ n m t đi u l n h n.ạ ỉ ạ ậ ằ ạ ượ ọ ế ộ ề ớ ơ Hãy c u xin s giúp đ c a Chúa Thánh Th n và tin t ng nh m đ t m c tiêu cao c làầ ự ỡ ủ ầ ưở ắ ạ ụ ả s thánh thi n. B ng cách này, các b n sẽ không ph i là m t b n sao. Các b n sẽ là chínhự ệ ằ ạ ả ộ ả ạ mình.

108. Mu n đi u trên x y ra, b n c n nh n ra m t s th t căn b n: tr trung không ch làố ề ả ạ ầ ậ ộ ự ậ ả ẻ ỉ theo đu i các thú vui thoáng qua và các thành t u h i h t. N u các năm tháng tu i trổ ự ờ ợ ế ổ ẻ c a các b n là đ ph c v m c đích c a chúng trong cu c s ng, thì chúng ph i là m tủ ạ ể ụ ụ ụ ủ ộ ố ả ộ th i gian cam k t qu ng đ i, c ng hi n h t lòng và hy sinh v n khó khăn nh ng cu iờ ế ả ạ ố ế ế ố ư ố cùng sẽ sinh hoa trái. Nh m t nhà th vĩ đ i đã vi t:ư ộ ơ ạ ế

“N u đ l y l i đi u tôi đã l y l i,ế ể ấ ạ ề ấ ạ

Tr c tiên tôi ph i m t đi u tôi đã m t;ướ ả ấ ề ấ

N u đ đ t đ c đi u tôi đã đ t đ c,ế ể ạ ượ ề ạ ượ

Tôi đã ph i ch u đ ng đi u tôi ch u đ ng;ả ị ự ề ị ự

N u đ c yêu bây giế ượ ờ

Đ u tiên tôi ph i ch u th ng t n,ầ ả ị ươ ổ

23

Tôi xem xét đi u tôi đã ch u đ ng gi i,ề ị ự ỏ

Tôi xem xét đi u tôi đã khóc cũng nh đã khóc cho.ề ư

B i vì cu i cùng tôi đã ti n t i ch th yở ố ế ớ ỗ ấ

R ng chúng ta không th c s th ng ngo n đi u chúng ta đã th ng ngo nằ ự ự ưở ạ ề ưở ạ

Tr khi chúng ta đã ch u đau vì nó.ừ ị

Vì cu i cùng tôi đã nh n raố ậ

R ng các bông hoa n r trên câyằ ở ộ

Hút s s ng t nh ng gì n m chôn vùi bên d i" [61].ự ố ừ ữ ằ ướ

109. N u các b n v n tr trung lâu nay, nh ng c m th y y u đu i, m t m i ho c vế ạ ố ẻ ư ả ấ ế ố ệ ỏ ặ ỡ m ng, hãy xin Chúa Giêsu đ i m i b n. V i Ng i, hy v ng không bao gi th t b i. Cácộ ổ ớ ạ ớ ườ ọ ờ ấ ạ b n cũng có th làm th n u các b n c m th y b choáng ng p b i t n n, thói quenạ ể ế ế ạ ả ấ ị ợ ở ệ ạ x u, ích k ho c trò tiêu khi n không lành m nh. Chúa Giêsu, tràn đ y s c s ng, mu nấ ỷ ặ ể ạ ầ ứ ố ố giúp các b n làm cho tu i tr các b n tr nên đáng giá. B ng cách này, các b n sẽ khôngạ ổ ẻ ạ ở ằ ạ t c đi kh i th gi i s đóng góp mà ch m t mình các b n có th th c hi n, trong t t cướ ỏ ế ớ ự ỉ ộ ạ ể ự ệ ấ ả tính duy nh t và đ c đáo c a các b n.ấ ộ ủ ạ

110. Th nh ng, hãy đ tôi cũng nh c nh các b n r ng “khi chúng ta s ng xa cách ng iế ư ể ắ ở ạ ằ ố ườ khác, sẽ r t khó chi n đ u ch ng t d c, c m b y và cám d c a ma q y, và tính ích kấ ế ấ ố ư ụ ạ ẫ ỗ ủ ủ ỷ c a th gian. B b n phá nh chúng ta b i r t nhi u d d , chúng ta có th tr nên quáủ ế ị ắ ư ở ấ ề ụ ỗ ể ở cô l p, m t c m th c v th c t i và s rõ ràng bên trong, và d dàng sa ngã” (62). Đi uậ ấ ả ứ ề ự ạ ự ễ ề này đ c bi t đúng v i các ng i tr , vì b t c khi nào các b n đoàn k t, các b n có s cặ ệ ớ ườ ẻ ấ ứ ạ ế ạ ứ m nh kỳ di u. B t c khi nào các b n say mê cu c s ng chung, các b n có kh năng hyạ ệ ấ ứ ạ ộ ố ạ ả sinh l n lao cho ng i khác và cho c ng đ ng. M t khác, s cô l p làm suy y u s c m nhớ ườ ộ ồ ặ ự ậ ế ứ ạ c a chúng ta và ph i bày chúng ta cho các t i ác t i t nh t c a th i đ i chúng ta.ủ ơ ộ ồ ệ ấ ủ ờ ạ

CH NG B N: M t thông đi p l n cho m i ng i tr ƯƠ Ố ộ ệ ớ ọ ườ ẻ

111. Đ t m i đi u khác sang m t bên, bây gi tôi mu n nói v i nh ng ng i tr v đi uặ ọ ề ộ ờ ố ớ ữ ườ ẻ ề ề thi t y u, m t đi u chúng ta không bao gi nên gi im l ng. Đó là m t s đi p ch a baế ế ộ ề ờ ữ ặ ộ ứ ệ ứ s th t vĩ đ i mà t t c chúng ta c n liên t c l ng nghe.ự ậ ạ ấ ả ầ ụ ắ

M t v Thiên Chúa v n là tình yêuộ ị ố

112. S th t đ u tiên tôi mu n nói v i m i ng i các b n là th này: “Thiên Chúa yêu cácự ậ ầ ố ớ ỗ ườ ạ ế b n”. B t lu n các b n đã nghe nó hay ch a. Tôi mu n nh c các b n nh đi u đó. Thiênạ ấ ậ ạ ư ố ắ ạ ớ ề Chúa yêu các b n. Đ ng bao gi nghi ng đi u này, b t c đi u gì có th x y ra v i cácạ ừ ờ ờ ề ấ ứ ề ể ả ớ b n trong cu c s ng. m i th i đi m, các b n đ u đ c yêu th ng vô h n.ạ ộ ố Ở ọ ờ ể ạ ề ượ ươ ạ

113. Có lẽ kinh nghi m v tình cha c a các b n ch a ph i là t t nh t. Ng i cha tr nệ ề ủ ạ ư ả ố ấ ườ ầ gian c a các b n có th đã cách xa ho c v ng m t, ho c kh c nghi t và đ c đoán. Ho củ ạ ể ặ ắ ặ ặ ắ ệ ộ ặ có th ng i y không ph i là ng i cha các b n c n. Tôi không bi t. Nh ng đi u tôi cóể ườ ấ ả ườ ạ ầ ế ư ề

24

th nói v i các b n, m t cách ch c ch n tuy t đ i, là các b n có th tìm th y s an toànể ớ ạ ộ ắ ắ ệ ố ạ ể ấ ự trong vòng tay c a Cha trên tr i, c a Thiên Chúa, Đ ng là ng i đ u tiên ban cho các b nủ ờ ủ ấ ườ ầ ạ s s ng và ti p t c ban nó cho các b n m i lúc. Ng i sẽ là ch d a v ng ch c cho cácự ố ế ụ ạ ọ ườ ỗ ự ữ ắ b n, nh ng các b n cũng sẽ nh n ra r ng Ng i hoàn toàn tôn tr ng s t do c a cácạ ư ạ ậ ằ ườ ọ ự ự ủ b n.ạ

114. Trong h n t Thiên Chúa, chúng ta tìm th y nhi u cách phát bi u tình yêu c aạ ừ ấ ề ể ủ Ng i. Nh th Ng i đã c g ng tìm ra nh ng cách khác nhau đ bi u l tình yêu đó,ườ ư ể ườ ố ắ ữ ể ể ộ đ ít nh t, v i m t trong s này, Ng i có th ch m vào trái tim các b n. Ch ng h n, cóể ấ ớ ộ ố ườ ể ạ ạ ẳ ạ nh ng lúc, khi Thiên Chúa nói v mình nh m t ng i cha giàu tình c m, ch i đùa v iữ ề ư ộ ườ ả ơ ớ con cái: “Ta l y dây nhân nghĩa, l y m i ân tình mà lôi kéo chúng. Ta x v i chúng nhấ ấ ố ử ớ ư ng i n ng tr th , nâng lên áp vào má" (Hs 11: 4).ườ ự ẻ ơ

nh ng lúc khác, Ng i nói v Ng i nh ng i tràn tr tình yêu c a m t ng i m cóỞ ữ ườ ề ườ ư ườ ề ủ ộ ườ ẹ tình yêu t n đáy lòng dành cho con cái khi n bà không th b bê ho c b r i chúng: Cóậ ế ể ỏ ặ ỏ ơ ph n nào quên đ c đ a con th c a mình,ụ ữ ượ ứ ơ ủ

hay ch ng th ng đ a con mình đã mang n ng đ đau? Cho dù nó có quên đi n a, thì Ta,ẳ ươ ứ ặ ẻ ữ Ta cũng ch ng quên con bao gi ” (Is 49:15).ẳ ờ

Ng i th m chí còn t so sánh mình v i m t ng i yêu đ n m c vi t ng i mình yêuườ ậ ự ớ ộ ườ ế ứ ế ườ vào lòng bàn tay, đ gi khuôn m t ng i yêu y luôn tr c m t Ng i: “Này, Ta đãể ữ ặ ườ ấ ở ướ ặ ườ kh c ghi con trong lòng bàn tay Ta!”(Is 49:16).ắ

nh ng lúc khác, Ng i nh n m nh đ n s c m nh c a tình yêu vô đ ch c a mình: “NúiỞ ữ ườ ấ ạ ế ứ ạ ủ ị ủ có d i có đ i, đ i có chuy n có lay, tình nghĩa c a Ta đ i v i con v n không thay đ i,ờ ổ ồ ể ủ ố ớ ẫ ổ giao c hoà bình c a Ta cũng ch ng chuy n lay” (Is 54: 10).ướ ủ ẳ ể

Ho c Ng i nói v i chúng ta r ng chúng ta đã đ c ch đ i t cõi đ i đ i, vì không ph iặ ườ ớ ằ ượ ờ ợ ừ ờ ờ ả ng u nhiên chúng ta đ n th gi i này: “Ta đã yêu con b ng m i tình muôn thu , nên Taẫ ế ế ớ ằ ố ở v n ti p t c lòng tín trung c a Ta v i con” (Grm 31: 3).ẫ ế ụ ủ ớ

Ho c Ng i cho chúng ta bi t r ng Ng i th y n i chúng ta m t v đ p mà không aiặ ườ ế ằ ườ ấ ơ ộ ẻ ẹ khác có th th y: “Vì tr c m t Ta, ng i th t quý giá, v n đ c Ta trân tr ng và m nể ấ ướ ắ ươ ậ ố ượ ọ ế th ng” (Is 43: 4).ươ

Ho c Ng i làm cho chúng ta hi u ra r ng tình yêu c a Ng i không ph i là không vuiặ ườ ể ằ ủ ườ ả v , mà là ni m vui thu n khi t, dâng đ y b t c khi nào chúng ta đ Ng i yêu th ngẻ ề ầ ế ầ ấ ứ ể ườ ươ chúng ta: “Chúa, Thiên Chúa c a con đang ng gi a con, Ng i là dũng sĩ chi n th ng. Vìủ ự ữ ườ ế ắ con, Chúa sẽ vui m ng hoan h , sẽ l y tình th ng c a Ng i mà đ i m i con. Vì con,ừ ỷ ấ ươ ủ ườ ổ ớ Chúa sẽ nh y múa t ng b ng ca hát” (Xp 3:17).ả ư ừ

115. Đ i v i Ng i, các b n có giá tr ; các b n đáng k . Các b n quan tr ng đ i v iố ớ ườ ạ ị ạ ể ạ ọ ố ớ Ng i, vì các b n là công trình c a bàn tay Ng i. Đó là lý do t i sao Ng i quan tâm đ nườ ạ ủ ườ ạ ườ ế các b n và nhìn các b n cách âu y m. “Hãy tín thác vào ký c c a Thiên Chúa: ký c c aạ ạ ế ứ ủ ứ ủ Ng i không ph i là ’'đĩa c ng' ‘l u’ và ’tr ’ m i d li u c a chúng ta. Ký c c a Ng iườ ả ứ ư ữ ọ ữ ệ ủ ứ ủ ườ là m t trái tim ch a đ y lòng tr c n d u dàng, m t trái tim tìm th y ni m vui trong vi cộ ứ ầ ắ ẩ ị ộ ấ ề ệ

25

‘xóa’ kh i chúng ta m i d u v t c a s ác [63]. Ng i không l u gi các th t b i c a cácỏ ọ ấ ế ủ ự ườ ư ữ ấ ạ ủ b n và Ng i luôn giúp các b n h c đ c đi u gì đó ngay t nh ng sai l m c a các b n.ạ ườ ạ ọ ượ ề ừ ữ ầ ủ ạ Vì Ng i yêu các b n. Hãy c g ng yên trong giây lát và đ b n thân c m nh n đ cườ ạ ố ắ ở ể ả ả ậ ượ tình yêu c a Ng i. Hãy c g ng làm im b t m i n ào bên trong, và ngh ng i giây látủ ườ ố ắ ặ ọ ồ ỉ ơ trong vòng tay yêu th ng c a Ng i.ươ ủ ườ

116. Tình yêu c a Ng i là m t tình yêu không áp đ o hay áp b c, g t sang m t bênủ ườ ộ ả ứ ạ ộ ho c gi n l t vào im l ng, h nh c hay th ng tr . Nó là tình yêu c a Chúa, m t tình yêuặ ả ượ ặ ạ ụ ố ị ủ ộ hàng ngày, kín đáo và tôn tr ng; m t tình yêu t do và gi i phóng, m t tình yêu ch aọ ộ ự ả ộ ữ lành và nâng cao. Tình yêu c a Chúa liên quan nhi u t i vi c nâng cao h n là h g c, hòaủ ề ớ ệ ơ ạ ụ gi i h n là c m đoán, v i vi c đ ngh thay đ i m i h n là lên án, v i t ng lai h n làả ơ ấ ớ ệ ề ị ổ ớ ơ ớ ươ ơ quá kh ” [64].ứ

117. Khi Ng i yêu c u các b n đi u gì, ho c đ n gi n khi n các b n ph i đ i đ u v iườ ầ ạ ề ặ ơ ả ế ạ ả ố ầ ớ nh ng thách th c trong cu c s ng, Ng i hy v ng r ng các b n sẽ dành ch cho Ng iữ ứ ộ ố ườ ọ ằ ạ ỗ ườ đ Ng i thúc đ y các b n, giúp các b n tăng tr ng. Ng i không bu n n u b n chiaể ườ ẩ ạ ạ ưở ườ ồ ế ạ s các v n đ c a các b n v i Ng i. Ng i lo l ng khi các b n không nói chuy n v iẻ ấ ề ủ ạ ớ ườ ườ ắ ạ ệ ớ Ng i, khi các b n không c i m đ i tho i v i Ng i. Kinh thánh cho chúng ta bi t r ngườ ạ ở ở ố ạ ớ ườ ế ằ Giac p đã chi n đ u v i Thiên Chúa (xem St 32: 25-31), nh ng đi u đó không khi nố ế ấ ớ ư ề ế Ng i không kiên trì trong hành trình c a Ng i. Chính Chúa thúc gi c chúng ta: “Hãyườ ủ ườ ụ đ n đây, ta cùng nhau tranh lu n!” (Is 1:18). Tình yêu c a Ng i r t th c ch t, r t th t,ế ậ ủ ườ ấ ự ấ ấ ậ c th đ n n i m i chúng ta ti n đ n m t m i liên h c i m và đ i tho i h u hi u. Cácụ ể ế ỗ ờ ế ế ộ ố ệ ở ở ố ạ ữ ệ b n hãy tìm ki m s g n gũi c a Cha trên tr i c a chúng ta n i g ng m t yêu th ngạ ế ự ầ ủ ờ ủ ơ ươ ặ ươ c a các nhân ch ng can đ m c a Ng i trên trái đ t!ủ ứ ả ủ ườ ấ

Chúa Kitô c u các b nứ ạ

118. S th t vĩ đ i th hai là Chúa Kitô, vì tình yêu, đã hy sinh hoàn toàn đ c u các b n.ự ậ ạ ứ ể ứ ạ Nh ng cánh tay dang r ng c a Ng i trên th p giá là d u hi u đáng nói nh t cho th yữ ộ ủ ườ ậ ấ ệ ấ ấ Ng i là m t ng i b n s n sàng không d ng l i b t c đi u gì: “Ng i v n yêuườ ộ ườ ạ ẵ ừ ạ ở ấ ứ ề ườ ẫ th ng nh ng k thu c v mình còn th gian, và Ng i yêu th ng h đ n cùng” (Gaươ ữ ẻ ộ ề ở ế ườ ươ ọ ế 13: 1).

Thánh Phaolô nói r ng đ i ngài là m t ni m tín thác hoàn toàn vào tình yêu t hi n sinhằ ờ ộ ề ự ế đó: “Hi n nay tôi s ng ki p phàm nhân trong ni m tin vào Con Thiên Chúa, Đ ng đã yêuệ ố ế ề ấ m n tôi và hi n m ng vì tôi” (Gl 2:20).ế ế ạ

119. Cũng chính Chúa Kitô này, Đ ng, b ng th p giá c a Ng i, đã c u chúng ta kh i t iấ ằ ậ ủ ườ ứ ỏ ộ l i c a chúng ta, hôm nay ti p t c c u r i và c u chu c chúng ta b ng s c m nh c aỗ ủ ế ụ ứ ỗ ứ ộ ằ ứ ạ ủ vi c hoàn toàn t t b mình c a Ng i. Hãy nhìn vào th p giá c a Ng i, bám vàoệ ự ừ ỏ ủ ườ ậ ủ ườ Ng i, đ Ng i c u các b n vì “nh ng ng i ch p nh n l i đ ngh c u r i c a Ng iườ ể ườ ứ ạ ữ ườ ấ ậ ờ ề ị ứ ỗ ủ ườ đ c gi i thoát kh i t i l i, s u kh , tr ng r ng n i tâm và cô đ n” [65]. Và n u các b nượ ả ỏ ộ ỗ ầ ổ ố ỗ ộ ơ ế ạ ph m t i và l c xa Ng i, Ng i sẽ đ n nâng các b n lên b ng s c m nh th p giá c aạ ộ ạ ườ ườ ế ạ ằ ứ ạ ậ ủ Ng i. Đ ng bao gi quên r ng Ng i tha th cho chúng ta b y m i l n b y. H t l nườ ừ ờ ằ ườ ứ ả ươ ầ ả ế ầ này đ n l n khác, Ng i cõng chúng ta trên vai. Không ai có th t c đi ph m giá c aế ầ ườ ể ướ ẩ ủ

26

chúng ta do tình yêu vô biên và vô t n này ban cho chúng ta. V i m t s d u dàng khôngậ ớ ộ ự ị bao gi làm th t v ng nh ng luôn có kh năng khôi ph c ni m vui c a chúng ta, Ng iờ ấ ọ ư ả ụ ề ủ ườ khi n chúng ta có th ng ng cao đ u và b t đ u l i m t l n n a” [66].ế ể ẩ ầ ắ ầ ạ ộ ầ ữ

120. “Chúng ta đ c Chúa Giêsu c u v t vì Ng i yêu chúng ta và không th đi ng c l iượ ứ ớ ườ ể ượ ạ v i b n tính c a Ng i. Chúng ta có th làm b t c đi u gì ch ng l i Ng i, nh ngớ ả ủ ườ ể ấ ứ ề ố ạ ườ ư Ng i yêu chúng ta và Ng i c u chúng ta. Ch nh ng gì đ c yêu th ng m i có thườ ườ ứ ỉ ữ ượ ươ ớ ể đ c c u v t. Ch nh ng gì đ c ôm p m i có th đ c biên đ i. Tình yêu c a Chúa l nượ ứ ớ ỉ ữ ượ ấ ớ ể ượ ổ ủ ớ h n t t c các nan đ , y u đu i và sai sót c a chúng ta. Tuy nhiên, chính qua các nan đ ,ơ ấ ả ề ế ố ủ ề y u đu i và sai sót c a chúng ta mà Ng i mu n vi t nên câu chuy n tình này. Ng iế ố ủ ườ ố ế ệ ườ ôm l y đ a con hoang đàng, Ng i ôm l y Phêrô sau nh ng l i ông ch i Ng i, và Ng iấ ứ ườ ấ ữ ờ ố ườ ườ luôn luôn, luôn luôn ôm l y chúng ta sau m i l n v p ngã, giúp chúng ta ch i d y và điấ ỗ ầ ấ ỗ ậ b ng đôi chân c a mình. Vì v p ngã t i t nh t, và các b n hãy chú ý đi u này, “v p ngãằ ủ ấ ồ ệ ấ ạ ề ấ t i t nh t, th có th h y ho i cu c s ng c a chúng ta, là khi chúng ta n m b p vàồ ệ ấ ứ ể ủ ạ ộ ố ủ ằ ẹ không đ b n thân đ c giúp đ đ đ ng lên” [67].ể ả ượ ỡ ể ứ

121. S tha th và s c u r i c a Ng i không ph i là th chúng ta có th mua, ho cự ứ ự ứ ỗ ủ ườ ả ứ ể ặ chúng ta ph i có đ c b ng chính vi c làm ho c n l c c a mình. Ng i tha th choả ượ ằ ệ ặ ỗ ự ủ ườ ứ chúng ta và gi i phóng chúng ta m t cách nh ng không, mi n phí. S t hy sinh c aả ộ ư ễ ự ự ủ Ng i trên th p giá l n đ n n i chúng ta không bao gi có th đ n đáp, mà ch có thườ ậ ớ ế ỗ ờ ể ề ỉ ể ti p nh n v i lòng bi t n l n lao và ni m vui đ c yêu th ng nhi u h n đi u chúng taế ậ ớ ế ơ ớ ề ượ ươ ề ơ ề có th t ng nghĩ: “Thiên Chúa đã yêu th ng chúng ta tr c” (1Ga 4: 19).ể ưở ươ ướ

122. H i các ng i tr , nh ng ng i yêu d u c a Chúa, các b n h n có giá tr xi t bao, vìỡ ườ ẻ ữ ườ ấ ủ ạ ẳ ị ế các b n đã đ c c u chu c b ng máu quý giá c a Chúa Kitô! Các b n tr thân m n, “cácạ ượ ứ ộ ằ ủ ạ ẻ ế b n là vô giá! Các b n không là hàng bán r ! Xin vui lòng, đ ng đ mình b mua. Đ ng đạ ạ ẻ ừ ể ị ừ ể mình b quy n rũ. Đ ng đ b n thân b nô l b i các hình th c th c dân ý th c h t ngị ế ừ ể ả ị ệ ở ứ ự ứ ệ ừ nh i nhét các ý t ng vào đ u các b n, k t qu là cu i cùng các b n tr thành nô l ,ồ ưở ầ ạ ế ả ố ạ ở ệ nghi n ng p, th t b i trong đ i. Các b n là vô giá. Các b n ph i l p l i đi u này luôn: Tôiệ ậ ấ ạ ờ ạ ạ ả ặ ạ ề không là hàng bán r ; Tôi không có giá. Tôi t do! Hãy yêu thích s t do này, s t do màẻ ự ự ự ự ự Chúa Giêsu đã cung c p” [68].ấ

123. Các b n hãy nhìn chăm chăm vào hai cánh tay dang r ng c a Chúa Kitô b đóng đinh,ạ ộ ủ ị hãy đ mình đ c c u v t đi c u v t l i. Và khi các b n đi x ng các t i l i c a mình, hãyể ượ ứ ớ ứ ớ ạ ạ ư ộ ỗ ủ tin t ng ch c ch n vào lòng th ng xót c a Ng i, lòng th ng xót gi i thoát các b nưở ắ ắ ươ ủ ườ ươ ả ạ kh i c m giác t i l i. Các b n hãy chiêm ng ng máu Ng i tuôn ra v i tình yêu vĩ đ iỏ ả ộ ỗ ạ ưỡ ườ ớ ạ nh v y, và đ nó t y r a mình. B ng cách này, các b n có th mãi mãi đ c tái sinh.ư ậ ể ẩ ử ằ ạ ể ượ

Ng i đang s ng!ườ ố

124. Cu i cùng, có m t s th t th ba, không th tách r i v i s th t th hai: Chúa Kitôố ộ ự ậ ứ ể ờ ớ ự ậ ứ đang s ng! Chúng ta c n ph i nh c nh b n thân v đi u này, b i vì chúng ta li u mìnhố ầ ả ắ ở ả ề ề ở ề th y Chúa Kitô ch đ n gi n là m t mô hình t t t quá kh xa xôi, nh m t ký c, nhấ ỉ ơ ả ộ ố ừ ứ ư ộ ứ ư m t ng i đã c u chúng ta hai ngàn năm tr c. Nh ng đi u đó sẽ không có ích gì đ i v iộ ườ ứ ướ ư ề ố ớ chúng ta: nó sẽ khi n chúng ta không thay đ i, nó sẽ không gi i thoát chúng ta. Đ ng l pế ổ ả ấ ấ

27

đ y chúng ta b ng n thánh c a Ng i, Đ ng gi i thoát chúng ta, bi n đ i chúng ta, ch aầ ằ ơ ủ ườ ấ ả ế ổ ữ lành và an i chúng ta là m t ng i hoàn toàn đang s ng. Ng i là Đ ng Kitô, s ng l i tủ ộ ườ ố ườ ấ ố ạ ừ cõi ch t, tràn đ y s c s ng và năng l c siêu nhiên, và m c áo ánh sáng vô biên. Đó là lýế ầ ứ ố ự ặ do t i sao Thánh Phaolô có th nói: “N u Chúa Kitô không s ng l i, đ c tin c a anh emạ ể ế ố ạ ứ ủ vô ích” (1 Cr 15: 7).

125. Đang s ng, Ng i có th có m t trong cu c s ng c a các b n m i lúc, đ l p đ y nóố ườ ể ặ ộ ố ủ ạ ọ ể ấ ầ b ng ánh sáng và l y đi m i bu n phi n và cô đ c. Ngay c khi m i ng i khác ra đi,ằ ấ ọ ồ ề ộ ả ọ ườ Ng i v n sẽ l i, nh Ng i đã h a: “Th y sẽ luôn bên các con, cho đ n t n cùngườ ẫ ở ạ ư ườ ứ ầ ở ế ậ th i gian” (Mt 28:20). Ng i l p đ y cu c s ng c a các b n b ng s hi n di n vô hìnhờ ườ ấ ầ ộ ố ủ ạ ằ ự ệ ệ c a Ng i; b t c các b n đi đâu, Ng i sẽ ch các b n đó. B i vì Ng i không ch đ nủ ườ ấ ứ ạ ườ ờ ạ ở ở ườ ỉ ế trong quá kh , mà Ng i còn đ n v i các b n hôm nay và m i ngày, m i các b n lênứ ườ ế ớ ạ ỗ ờ ạ đ ng đ n nh ng chân tr i luôn luôn m i.ườ ế ữ ờ ớ

126. Các b n hãy xem Chúa Giêsu nh ng i h nh phúc, tràn ng p ni m vui. Hãy vuiạ ư ườ ạ ậ ề m ng v i Ng i nh v i m t ng i b n đã chi n th ng. Ng i ta đã gi t Ng i, Đ ngừ ớ ườ ư ớ ộ ườ ạ ế ắ ườ ế ườ ấ thánh, Đ ng duy nh t công chính, Đ ng vô t i, nh ng cu i cùng Ng i đã chi n th ng.ấ ấ ấ ộ ư ố ườ ế ắ Cái ác không có l i cu i cùng. Nó cũng sẽ không có l i cu i cùng trong cu c đ i các b n,ờ ố ờ ố ộ ờ ạ vì các b n có m t ng i b n yêu các b n và mu n chi n th ng trong các b n. Đ ng C uạ ộ ườ ạ ạ ố ế ắ ạ ấ ứ R i c a các b n đang s ng.ỗ ủ ạ ố

127. B i vì Ng i s ng, nên không th nghi ng gì là lòng t t sẽ chi m u th trong cu cở ườ ố ể ờ ố ế ư ế ộ s ng c a các b n và m i cu c đ u tranh c a chúng ta sẽ đ c ch ng minh là có giá tr .ố ủ ạ ọ ộ ấ ủ ượ ứ ị N u đúng nh th , thì chúng ta nên ng ng vi c phàn nàn và nhìn v t ng lai, vì v iế ư ế ư ệ ề ươ ớ Ng i đi u này luôn luôn kh h u. Đó là đi u ch c ch n chúng ta có. Chúa Giêsu đangườ ề ả ữ ề ắ ắ s ng mãi mãi. N u chúng ta bám ch t l y Ng i, chúng ta sẽ có s s ng và đ c b o vố ế ặ ấ ườ ự ố ượ ả ệ kh i các m i đe d a c a cái ch t và b o l c có th t n công chúng ta trong cu c s ng.ỏ ố ọ ủ ế ạ ự ể ấ ộ ố

128. M i gi i pháp khác đ u ch ng t không th a đáng và ch t m th i. Nó có th h uọ ả ề ứ ỏ ỏ ỉ ạ ờ ể ữ ích trong m t th i gian, nh ng m t l n n a chúng ta sẽ th y mình b ph i bày và b bộ ờ ư ộ ầ ữ ấ ị ơ ị ỏ r i tr c nh ng c n giông bão c a cu c s ng. M t khác, v i Chúa Giêsu, trái tim c aơ ướ ữ ơ ủ ộ ố ặ ớ ủ chúng ta c m nghi m m t s an toàn b t ngu n v ng ch c và b n b . Thánh Phaolô nóiả ệ ộ ự ắ ồ ữ ắ ề ỉ r ng ngài mu n tr thành m t v i Chúa Kitô đ có th “bi t Ng i và s c m nh c a sằ ố ở ộ ớ ể ể ế ườ ứ ạ ủ ự ph c sinh c a Ng i” (Pl 3:10). S c m nh đó cũng sẽ liên t c đ c m c kh i trong cu cụ ủ ườ ứ ạ ụ ượ ặ ả ộ s ng c a các b n, vì Ng i đã đ n đ ban cho các b n s s ng, và “s s ng d th a” (Gaố ủ ạ ườ ế ể ạ ự ố ự ố ư ừ 10, 10).

129. N u trong tâm h n các b n, các b n có th h c cách đánh giá cao v đ p c a sế ồ ạ ạ ể ọ ẻ ẹ ủ ứ đi p này, n u các b n s n lòng g p Chúa, n u các b n s n lòng đ Ng i yêu các b n vàệ ế ạ ẵ ặ ế ạ ẵ ể ườ ạ c u các b n, n u các b n có th k t b n v i Ng i và b t đ u nói chuy n v i Ng i,ứ ạ ế ạ ể ế ạ ớ ườ ắ ầ ệ ớ ườ Chúa Kitô h ng s ng, v nh ng th c t i c a cu c đ i các b n, thì các b n sẽ có m t c mằ ố ề ữ ự ạ ủ ộ ờ ạ ạ ộ ả nghi m sâu s c có kh năng nâng đ toàn b đ i s ng Kitô h u c a các b n. Các b nệ ắ ả ỡ ộ ờ ố ữ ủ ạ ạ cũng sẽ có th chia s kinh nghi m đó v i nh ng ng i tr tu i khác. Vì “làm m t Kitôể ẻ ệ ớ ữ ườ ẻ ổ ộ h u không ph i là k t qu c a m t l a ch n đ o đ c hay m t ý t ng cao c , mà là cu cữ ả ế ả ủ ộ ự ọ ạ ứ ộ ưở ả ộ

28

g p g v i m t bi n c , m t ng i, mang đ n cho cu c s ng m t chân tr i m i và m tặ ỡ ớ ộ ế ố ộ ườ ế ộ ố ộ ờ ớ ộ h ng đi d t khoát” [69].ướ ứ

Th n Trí ban s s ngầ ự ố

130. Trong ba s th t này – Thiên Chúa yêu các b n; Chúa Kitô là Đ ng C u R i c a cácự ậ ạ ấ ứ ỗ ủ b n; Ng i đang s ng - chúng ta nhìn th y Thiên Chúa Cha và Chúa Giêsu. B t c Chúaạ ườ ố ấ ấ ứ Cha và Chúa Con đâu, cũng có Chúa Thánh Th n đó. Ng i là ng i l ng lẽ m các cõiở ầ ở ườ ườ ặ ở lòng đ ti p nh n s đi p đó. Ng i ti p t c duy trì s ng đ ng ni m hy v ng c u r iể ế ậ ứ ệ ườ ế ụ ố ộ ề ọ ứ ỗ c a chúng ta, và Ng i sẽ giúp các b n l n lên trong ni m vui n u các b n c i m v iủ ườ ạ ớ ề ế ạ ở ở ớ vi c làm c a Ng i. Chúa Thánh Th n tràn đ y trái tim Chúa Kitô ph c sinh và sau đóệ ủ ườ ầ ầ ụ tràn qua cu c s ng c a các b n. Khi các b n nh n đ c Chúa Thánh Th n, Ng i sẽ kéoộ ố ủ ạ ạ ậ ượ ầ ườ các b n sâu h n vào trái tim c a Chúa Kitô, đ các b n có th l n lên trong tình yêu, cu cạ ơ ủ ể ạ ể ớ ộ s ng và quy n năng c a Ng i.ố ề ủ ườ

131. Hãy c u xin Chúa Thánh Th n m i ngày giúp các b n tr i nghi m nh m i s đi pầ ầ ỗ ạ ả ệ ư ớ ứ ệ tuy t v i. T i sao không? Các b n không có gì đ m t, và Ng i có th thay đ i cu cệ ờ ạ ạ ể ấ ườ ể ổ ộ s ng c a các b n, l p đ y nó b ng ánh sáng và d n nó theo đ ng t t h n. Ng i khôngố ủ ạ ấ ầ ằ ẫ ườ ố ơ ườ l y gì kh i các b n, nh ng thay vào đó giúp các b n tìm th y m i đi u các b n c n, vàấ ỏ ạ ư ạ ấ ọ ề ạ ầ theo cách t t nh t có th . Các b n có c n tình yêu không? Các b n sẽ không tìm th y nóố ấ ể ạ ầ ạ ấ trong s phóng đãng, s d ng ng i khác ho c c g ng chi m h u ho c th ng tr . Cácự ử ụ ườ ặ ố ắ ế ữ ặ ố ị b n sẽ tìm th y nó m t cách sẽ làm cho b n th c s h nh phúc. Các b n đang tìm ki mạ ấ ộ ạ ự ự ạ ạ ế c m xúc m nh mẽ ph i không? Các b n sẽ không c m nghi m chúng b ng cách tích lũyả ạ ả ạ ả ệ ằ các v t v t ch t, tiêu ti n, tuy t v ng ch y theo sau nh ng đi u thu c th gian này.ậ ậ ấ ề ệ ọ ạ ữ ề ộ ế Chúng sẽ đ n, nh ng m t cách đ p đẽ và ý nghĩa h n nhi u, n u b n đ cho mình đ cế ư ộ ẹ ơ ề ế ạ ể ượ Chúa Thánh Th n thúc đ y.ầ ẩ

132. Các b n đang tìm ki m đam mê? Nh bài th hay kia t ng nói: “Hãy si tình, (hay hãyạ ế ư ơ ừ đ mình đ c yêu)”, vì “không có gì th c t h n là tìm th y Thiên Chúa, h n là yêu m tể ượ ự ế ơ ấ ơ ộ cách khá tuy t đ i, d t khoát. Nh ng gì các b n đang yêu, nh ng gì chi m h u trí t ngệ ố ứ ữ ạ ữ ế ữ ưở t ng c a các b n, sẽ nh h ng đ n m i s . Nó sẽ quy t đ nh nh ng gì sẽ đ a các b nượ ủ ạ ả ưở ế ọ ự ế ị ữ ư ạ ra kh i gi ng vào bu i sáng, nh ng gì các b n làm vào bu i t i c a các b n, cách cácỏ ườ ổ ữ ạ ổ ố ủ ạ b n s ng cu i tu n, nh ng gì các b n đ c, nh ng ng i các b n bi t, nh ng gì làm tanạ ố ố ầ ữ ạ ọ ữ ườ ạ ế ữ nát trái tim c a các b n, và nh ng gì làm các b n ng c nhiên và bi t n. Si tình, l iủ ạ ữ ạ ạ ế ơ ở ạ trong tình yêu, và nó sẽ quy t đ nh m i s ” [70]. Tình yêu dành cho Thiên Chúa này, m tế ị ọ ự ộ tình yêu có th ti p c n m i th trong cu c s ng m t cách đam mê, có th có là nhể ế ậ ọ ứ ộ ố ộ ể ờ Chúa Thánh Th n, vì “Thiên Chúa đã đ tình yêu c a Ng i vào lòng chúng ta, nh Thánhầ ổ ủ ườ ờ Th n mà Ng i ban cho chúng ta” (Rm 5: 5).ầ ườ

133. Ng i là ngu n c a tu i tr lúc đ p nh t c a nó. Vì nh ng ng i tín thác vàoườ ồ ủ ổ ẻ ở ẹ ấ ủ ữ ườ Chúa “nh cây tr ng bên dòng n c, đâm r sâu vào m ch su i trong, mùa nóng có đ nư ồ ướ ễ ạ ố ế cũng ch ng s gì, lá trên cành v n c xanh t i” (Grm 17: 8). Trong khi “Thanh niên m tẳ ợ ẫ ứ ươ ệ m i, nh c nh n” (Is 40:30), nh ng ng i ch đ i Chúa “Nh ng nh ng ng i c y trôngỏ ọ ằ ữ ườ ờ ợ ư ữ ườ ậ

29

Chúa sẽ đ c thêm s c m nh, Nh th chim b ng, h tung cánh, H ch y hoài mà khôngượ ứ ạ ư ể ằ ọ ọ ạ m i m t, và đi mãi mà ch ng chùn chân” (Is 40:31).ỏ ệ ẳ

CH NG NĂM: Các n o đ ng c a tu i trƯƠ ẻ ườ ủ ổ ẻ

134. S ng nh ng năm tháng tu i tr c a chúng ta trong ánh sáng bi n đ i c a Tin M ngố ữ ổ ẻ ủ ế ổ ủ ừ có ý nghĩa gì? Chúng ta c n nêu lên câu h i này, vì tu i tr , v n không ph i ch là m tầ ỏ ổ ẻ ố ả ỉ ộ ngu n t hào, mà là m t h ng phúc c a Thiên Chúa: “Tr trung là m t n thánh, m tồ ự ộ ồ ủ ẻ ộ ơ ộ chúc phúc” [71]. Đó là m t h ng phúc mà chúng ta có th phung phí m t cách vô nghĩa,ộ ồ ể ộ ho c ti p nh n v i lòng bi t n và s ng h t mình.ặ ế ậ ớ ế ơ ố ế

135. Thiên Chúa là ng i ban tu i tr và Ng i đang làm vi c trong cu c đ i c a m iườ ổ ẻ ườ ệ ộ ờ ủ ỗ ng i tr . Tu i tr là th i gian đ c chúc phúc đ i v i gi i tr và là n thánh đ i v iườ ẻ ổ ẻ ờ ượ ố ớ ớ ẻ ơ ố ớ Giáo h i và th gi i. Nó là ni m vui, m t bài ca hy v ng và m t chúc phúc. T n d ng t iộ ế ớ ề ộ ọ ộ ậ ụ ố đa nh ng năm tháng tu i tr c a chúng ta đòi h i ph i xem mùa này c a cu c đ i làữ ổ ẻ ủ ỏ ả ủ ộ ờ đáng giá ngay trong nó, và không ch đ n gi n là m t khúc d o đ u ng n ng i b c vàoỉ ơ ả ộ ạ ầ ắ ủ ướ tu i tr ng thành.ổ ưở

Th i c a nh ng gi c m và quy t đ nhờ ủ ữ ấ ơ ế ị

136. Th i Chúa Giêsu, vi c chuy n ti p t th i th u là m t b c quan tr ng trong đ i,ờ ệ ể ế ừ ờ ơ ấ ộ ướ ọ ờ m t b c đ c c hành hân hoan. Khi Chúa Giêsu h i ph c s s ng cho con gái m tộ ướ ượ ử ồ ụ ự ố ộ ng i kia, đ u tiên Ng i g i em là “đ a bé” (Mc 5:39), nh ng sau đó g i em là m tườ ầ ườ ọ ứ ư ọ ộ “thi u n ” (Mc 5:41). Khi nói v i em: “H i thi u n , hãy ch i d y (Talitha cum)”, Ng iế ữ ớ ỡ ế ữ ỗ ậ ườ làm em nh n trách nhi m nhi u h n v i cu c s ng c a em, m ra tr c em cánh c a đậ ệ ề ơ ớ ộ ố ủ ở ướ ử ể b c vào tu i tr .ướ ổ ẻ

137. “Tu i tr , nh m t giai đo n phát tri n nhân cách, đ c đánh d u b ng các gi cổ ẻ ư ộ ạ ể ượ ấ ằ ấ m đang d n d n thăng ti n, b ng các m i liên h ngày càng tr nên nh t quán và cânơ ầ ầ ế ằ ố ệ ở ấ b ng h n, b ng các dò d m và th nghi m, b ng các l a ch n đang d n d n xây d ngằ ơ ằ ẫ ử ệ ằ ự ọ ầ ầ ự m t d án s ng. Vào th i kỳ s ng này, ng i tr đ c kêu g i ti n lên phía tr c, khôngộ ự ố ờ ố ườ ẻ ượ ọ ế ướ c t đ t kh i g c r , xây d ng quy n t l p c a h , nh ng không ph i trong s cô đ c”ắ ứ ỏ ố ễ ự ề ự ậ ủ ọ ư ả ự ộ [72].

138. Tình yêu Thiên Chúa và m i liên h c a chúng ta v i Chúa Kitô h ng s ng khôngố ệ ủ ớ ằ ố kìm hãm chúng ta kh i m m ng; chúng không yêu c u chúng ta thu h p các chân tr iỏ ơ ộ ầ ẹ ờ c a chúng ta. Trái l i, tình yêu đó nâng cao chúng ta, khuy n khích chúng ta và g i h ngủ ạ ế ợ ứ cho chúng ta b c vào m t cu c s ng t t và đ p h n. Ph n l n các hoài mong hi n di nướ ộ ộ ố ố ẹ ơ ầ ớ ệ ệ trong trái tim ng i tr có th đ c tóm t t trong h n t "b n ch n". Nh Thánh Phaolôườ ẻ ể ượ ắ ạ ừ ồ ồ ư VI đã nói, “trong s b t mãn mà các b n th ng c m th y... có m t tia sáng hi n di n”ự ấ ạ ườ ả ấ ộ ệ ệ [73]. S b t mãn b n ch n, k t h p v i s vui t i h n h tr c vi c m ra nh ng chânự ấ ồ ồ ế ợ ớ ự ươ ớ ở ướ ệ ở ữ tr i m i, t o ra m t s táo b o d n các b n đ ng lên và đ m nh n trách nhi m đ i v iờ ớ ạ ộ ự ạ ẫ ạ ứ ả ậ ệ ố ớ s m nh. S b n ch n lành m nh đ y tính đ c tr ng c a tu i tr này ti p t c hi n di nứ ệ ự ồ ồ ạ ầ ặ ư ủ ổ ẻ ế ụ ệ ệ trong m i trái tim v n gi cho mình tr trung, c i m và qu ng đ i. Bình an n i tâm th cọ ẫ ữ ẻ ở ở ả ạ ộ ự s cùng hi n di n v i s b n ch n sâu s c đó. Nh Thánh Augustinô đã nói: “L y Chúa,ự ệ ệ ớ ự ồ ồ ắ ư ạ

30

Chúa đã t o nên chúng con cho chính Chúa, và trái tim chúng con b n ch n cho đ n khiạ ồ ồ ế chúng tìm đ c ngh ng i trong Chúa” [74].ượ ỉ ơ

139. Cách đây không lâu, m t ng i b n đã h i xem tôi th y gì n i m t ng i tr . Câuộ ườ ạ ỏ ấ ơ ộ ườ ẻ tr l i c a tôi là “tôi th y m t ng i đang đi tìm đ ng đi c a riêng mình, mu n bayả ờ ủ ấ ộ ườ ườ ủ ố b ng hai chân, đ i đ u v i th gi i và nhìn v phía chân tr i v i đôi m t tràn đ y t ngằ ố ầ ớ ế ớ ề ờ ớ ắ ầ ươ lai, tràn đ y hy v ng cũng nh o nh. Ng i tr đ ng b ng hai chân nh ng i l n,ầ ọ ư ả ả ườ ẻ ứ ằ ư ườ ớ nh ng không gi ng nh ng i l n v i hai chân song song, ng i tr luôn có m t chânư ố ư ườ ớ ớ ườ ẻ ộ h ng v phía tr c, s n sàng lên đ ng, phóng v phía tr c. Luôn luôn ch y đua vướ ề ướ ẵ ườ ề ướ ạ ề phía tr c. Nói v ng i tr là nói v l i h a và nói v ni m vui. Ng i tr có r t nhi uướ ề ườ ẻ ề ờ ứ ề ề ườ ẻ ấ ề s c m nh; h có th nhìn v phía tr c lòng đ y hy v ng. M t ng i tr là m t l i h aứ ạ ọ ể ề ướ ầ ọ ộ ườ ẻ ộ ờ ứ c a cu c s ng ng hàm m t m c đ ngoan c ng nào đó. H đ d i d t đ đánh l aủ ộ ố ụ ộ ứ ộ ườ ọ ủ ạ ộ ể ừ b n thân, và đ kiên c ng đ v c d y t s t đánh l a đó” [75].ả ủ ườ ể ự ậ ừ ự ự ừ

140. M t s ng i tr có th ghét giai đo n này c a cu c đ i, vì h mu n ti p t c làmộ ố ườ ẻ ể ạ ủ ộ ờ ọ ố ế ụ tr con ho c kéo dài vô h n th i niên thi u và trì hoãn vi c đ a ra quy t đ nh. “N i sẻ ặ ạ ờ ế ệ ư ế ị ỗ ợ đi u d t khoát do đó t o ra m t lo i tê li t làm h không quy t đ nh đ c. Tuy nhiên,ề ứ ạ ộ ạ ệ ọ ế ị ượ tu i tr không th mãi là m t th i gian l l ng: đó là tu i c a các l a ch n và tính quy nổ ẻ ể ộ ờ ơ ử ổ ủ ự ọ ế rũ cùng nhi m v l n nh t c a nó h chính đi u này. Các ng i tr tu i đ a ra quy tệ ụ ớ ấ ủ ệ ở ề ườ ẻ ổ ư ế đ nh trong các lĩnh v c chuyên nghi p, xã h i, chính tr và các lĩnh v c khác có tính tri tị ự ệ ộ ị ự ệ đ h n, nh m khuôn đ nh đ i h ” [76]. H cũng đ a ra quy t đ nh v tình yêu, ch n b nể ơ ằ ị ờ ọ ọ ư ế ị ề ọ ạ đ i và b t đ u m t gia đình. Chúng ta sẽ xem xét các v n đ này ch t chẽ h n trong cácờ ắ ầ ộ ấ ề ặ ơ ch ng cu i cùng, khi bàn đ n các n g i cá th và vi c bi n phân ra chúng.ươ ố ế ơ ọ ể ệ ệ

141. Nh ng trái ng c v i nh ng hy v ng và c m t o ra quy t đ nh này, luôn có c nư ượ ớ ữ ọ ướ ơ ạ ế ị ơ cám d phàn nàn ho c đ u hàng. “Chúng ta có th đ đi u đó cho nh ng ng i tôn thỗ ặ ầ ể ể ề ữ ườ ờ ‘n th n than th ’... Nó v n là m t n th n gi d i: nó khi n các b n ch n sai đ ng.ữ ầ ở ố ộ ữ ầ ả ố ế ạ ọ ườ Khi m i th d ng nh đ ng yên và trì tr , khi các v n đ b n thân c a chúng ta gâyọ ứ ườ ư ứ ệ ấ ề ả ủ r c r i cho chúng ta và các v n đ xã h i không đáp ng b ng các gi i đáp đúng đ n,ắ ố ấ ề ộ ứ ằ ả ắ đ u hàng sẽ không ích gì. Chúa Giêsu là đ ng: các b n hãy chào đón Ng i vào ‘thuy n’ầ ườ ạ ườ ề c a các b n và ra kh i! Ng i là Chúa! Ng i thay đ i cách chúng ta nhìn cu c đ i. Đ củ ạ ơ ườ ườ ổ ộ ờ ứ tin vào Chúa Giêsu d n đ n ni m hy v ng l n h n, đ n m t s ch c ch n không d aẫ ế ề ọ ớ ơ ế ộ ự ắ ắ ự trên ph m tính và kỹ năng c a chúng ta, mà d a trên l i Thiên Chúa, trên l i m i phátẩ ủ ự ờ ờ ờ xu t t Ng i. Không c n các tính toán nhân b n, và không lo l ng v nh ng đi u tháchấ ừ ườ ầ ả ắ ề ữ ề th c an toàn c a các b n, hãy ra kh i. Ra kh i b n thân các b n” [77].ứ ủ ạ ơ ỏ ả ạ

142. Ti p t c theo đu i hy v ng và c m c a các b n. Nh ng hãy c n th n v m tế ụ ổ ọ ướ ơ ủ ạ ư ẩ ậ ề ộ cám d có th gi chúng ta l i. Đó là s lo l ng xao xuy n. Lo l ng có th ch ng l iỗ ể ữ ạ ự ắ ế ắ ể ố ạ chúng ta b ng cách khi n chúng ta b cu c b t c khi nào chúng ta không th y k t quằ ế ỏ ộ ấ ứ ấ ế ả ngay l p t c. Nh ng gi c m t t nh t c a chúng ta ch đ t đ c qua hy v ng, kiên nh nậ ứ ữ ấ ơ ố ấ ủ ỉ ạ ượ ọ ẫ và cam k t, ch không v i vã. Đ ng th i, chúng ta không nên do d , ng i n m b t c h iế ứ ộ ồ ờ ự ạ ắ ắ ơ ộ ho c s ph m sai l m. Tránh s tê li t c a ng i s ng mà đã ch t, nh ng ng i khôngặ ợ ạ ầ ự ệ ủ ườ ố ế ữ ườ có s s ng vì h s m o hi m, s ph m sai l m ho c s ph i kiên trì trong các cam k tự ố ọ ợ ạ ể ợ ạ ầ ặ ợ ả ế

31

c a mình. Ngay c khi các b n ph m sai l m, các b n v n luôn có th đ ng d y và b tủ ả ạ ạ ầ ạ ẫ ể ứ ậ ắ đ u l i, vì không ai có quy n c p đi hy v ng c a các b n.ầ ạ ề ướ ọ ủ ạ

143. Các b n tr thân m n, các b n hãy t n d ng nh ng năm tháng tu i tr này c a cácạ ẻ ế ạ ậ ụ ữ ổ ẻ ủ b n. Đ ng quan sát cu c s ng t ban công. Đ ng dành cu c s ng c a các b n cho mànạ ừ ộ ố ừ ừ ộ ố ủ ạ hình. Dù b n làm gì, đ ng tr thành c nh t ng đáng ti c c a m t chi c xe b b r i!ạ ừ ở ả ượ ế ủ ộ ế ị ỏ ơ Đ ng là chi c xe đ u bãi đ u, nh ng hãy m c m t cách t do và đ a ra các quy từ ế ậ ở ậ ư ơ ướ ộ ự ư ế đ nh t t. Hãy ch p nh n r i ro, ngay c khi nó có nghĩa là ph m sai l m. Đ ng đi quaị ố ấ ậ ủ ả ạ ầ ừ cu c s ng nh ng i b gây mê ho c ti p c n th gi i nh các khách du l ch. Hãy gâyộ ố ư ườ ị ặ ế ậ ế ớ ư ị náo đ ng! Hãy v t b nh ng n i s làm tê li t các b n, đ các b n không tr thànhộ ứ ỏ ữ ỗ ợ ệ ạ ể ạ ở nh ng xác p tr . Hãy s ng! Hãy hi n mình cho nh ng đi u t t đ p nh t c a cu cữ ướ ẻ ố ế ữ ề ố ẹ ấ ủ ộ s ng! M c a l ng, thoát ra ngoài và bay xa! Xin vui lòng, đ ng ngh h u s m.ố ở ử ồ ừ ỉ ư ớ

Khát khao s ng và tr i nghi mố ả ệ

144. Dù đ c lôi kéo h ng v t ng lai và các h a h n c a nó, ng i tr cũng có khátượ ướ ề ươ ứ ẹ ủ ườ ẻ khao m nh mẽ mu n tr i nghi m th i đi m hi n t i, t n d ng t i đa các c h i mà cu cạ ố ả ệ ờ ể ệ ạ ậ ụ ố ơ ộ ộ s ng mang l i. Th gi i c a chúng ta tràn ng p v đ p! Làm th nào chúng ta có th coiố ạ ế ớ ủ ậ ẻ ẹ ế ể th ng r t nhi u h ng phúc c a Thiên Chúa?ườ ấ ề ồ ủ

145. Trái ng c v i nh ng gì nhi u ng i v n nghĩ, Chúa không mu n d p t t nh ngượ ớ ữ ề ườ ố ố ậ ắ ữ ham mu n có m t cu c s ng tr n v n này. Đi u r t t t cho chúng ta là nh l i l i lẽ c aố ộ ộ ố ọ ẹ ề ấ ố ớ ạ ờ ủ m t nhà hi n tri t trong C u c: “Con i, n u có c a, hãy làm cho đ i con đ c t tộ ề ế ự Ướ ơ ế ủ ờ ượ ố đ p, và ti n dâng l v t lên Đ c Chúa sao cho x ng. Đ ng t ch i h ng m t ngày vui,ẹ ế ễ ậ ứ ứ ừ ừ ố ưở ộ hoài bão c a con, đ ng đ cho ph n nào trôi đi m t” (Hc 14: 11,14). Thiên Chúa đíchủ ừ ể ầ ấ th c, Đ ng yêu các b n, mu n các b n đ c h nh phúc. Vì lý do này, Kinh Thánh cũngự ấ ạ ố ạ ượ ạ ch a đ ng l i khuyên này cho ng i tr : “Này b n thanh niên, c vui h ng tu i xuânứ ự ờ ườ ẻ ạ ứ ưở ổ c a b n, và làm cho tâm h n đ c h nh phúc trong nh ng ngày còn tr ... Hãy đ y luiủ ạ ồ ượ ạ ữ ẻ ẩ s u não kh i tâm h n” (Gv 11:9-10). Vì Thiên Chúa, “Đ ng cung c p d i dào m i s choầ ỏ ồ ấ ấ ồ ọ ự chúng ta h ng dùng” (1 Tm 6:17).ưở

146. Làm th nào Thiên Chúa có th vui n i m t ng i không có kh năng t n h ngế ể ơ ộ ườ ả ậ ưở nh ng phúc lành nho nh hàng ngày c a h , m t ng i không nhìn ra nh ng thú vui đ nữ ỏ ủ ọ ộ ườ ữ ơ gi n mà chúng ta tìm th y xung quanh chúng ta? “Không ai t h n k làm h i chínhả ấ ệ ơ ẻ ạ mình” (Hc 14: 6). Khác xa v i vi c tìm ki m nh ng thú vui m i m t cách đ y ám nh,ớ ệ ế ữ ớ ộ ầ ả khi n chúng ta không th t n d ng t i đa th i đi m hi n t i, chúng ta đ c yêu c u mế ể ậ ụ ố ờ ể ệ ạ ượ ầ ở m t và dành m t chút thì gi đ tr i nghi m đ y đ và bi t n m i h ng phúc nho nhắ ộ ờ ể ả ệ ầ ủ ế ơ ọ ồ ỏ trong cu c s ng.ộ ố

147. Rõ ràng, l i Chúa yêu c u các b n t n h ng giây phút hi n t i, ch không ch đ nờ ầ ạ ậ ưở ệ ạ ứ ỉ ơ gi n chu n b cho t ng lai: “anh em đ ng lo l ng v ngày mai: ngày mai, c đ ngày maiả ẩ ị ươ ừ ắ ề ứ ể lo. Ngày nào có cái kh c a ngày y” (Mt 6:34). Nh ng đi u này không gi ng nh d nổ ủ ấ ư ề ố ư ấ thân m t cách vô trách nhi m vào m t cu c s ng phóng đãng ch có th khi n chúng taộ ệ ộ ộ ố ỉ ể ế tr ng r ng và b t mãn vĩnh vi n. Thay vào đó, đây là vi c s ng tr n v n hi n t i, dànhố ỗ ấ ễ ệ ố ọ ẹ ệ ạ năng l c c a chúng ta cho nh ng đi u t t đ p, vun s i tình huynh đ , theo chân Chúaự ủ ữ ề ố ẹ ớ ệ

32

Giêsu và t n d ng t i đa các ni m vui nho nh c a cu c s ng nh nh ng h ng phúc c aậ ụ ố ề ỏ ủ ộ ố ư ữ ồ ủ tình yêu Thiên Chúa.

148. Đ c H ng Y Phanxicô Xavier Nguy n Văn Thu n, khi b giam c m trong m t tr iứ ồ ễ ậ ị ầ ộ ạ t p trung, đã t ch i không làm gì ngoài vi c ch đ i ngày mà ngài sẽ đ c t do. Ngài đãậ ừ ố ệ ờ ợ ượ ự ch n “s ng trong giây phút hi n t i, l p đ y nó b ng tình yêu”. Ngài quy t đ nh: “tôi sẽọ ố ệ ạ ấ ầ ằ ế ị n m b t các c h i t xu t hi n m i ngày; tôi sẽ hoàn thành nh ng hành đ ng bìnhắ ắ ơ ộ ự ấ ệ ỗ ữ ộ th ng m t cách phi th ng” [78]. Khi các b n làm vi c đ đ t đ c c m c a mình,ườ ộ ườ ạ ệ ể ạ ượ ướ ơ ủ hãy t n d ng t i đa m i ngày và c g ng h t s c đ m i giây phút tràn ng p tình yêu.ậ ụ ố ỗ ố ắ ế ứ ể ỗ ậ Ngày tr trung này cũng có th là ngày cu i cùng c a các b n, và vì v y th t đáng n l cẻ ể ố ủ ạ ậ ậ ỗ ự đ s ng nó m t cách nhi t tình và đ y đ nh t có th .ể ố ộ ệ ầ ủ ấ ể

149. Đi u này cũng có th đ c áp d ng cho nh ng lúc khó khăn, nh ng lúc ph i đ cề ể ượ ụ ữ ữ ả ượ tr i nghi m đ y đ n u chúng ta mu n h c đ c s đi p mà chúng có th d y chúng ta.ả ệ ầ ủ ế ố ọ ượ ứ ệ ể ạ Theo l i các Giám m c Th y Sĩ: “Thiên Chúa đó n i chúng ta nghĩ Ngài đã b r i chúngờ ụ ụ ở ơ ỏ ơ ta và không còn hy v ng c u r i gì n a. Đó là m t ngh ch lý, nh ng đ i v i nhi u Kitôọ ứ ỗ ữ ộ ị ư ố ớ ề h u, đau kh và bóng t i đã tr thành... nh ng n i g p g Thiên Chúa” [79]. Mong mu nữ ổ ố ở ữ ơ ặ ỡ ố đ c s ng tr n v n và tr i nghi m nh ng đi u m i m cũng đ c c m nh n b i nhi uượ ố ọ ẹ ả ệ ữ ề ớ ẻ ượ ả ậ ở ề ng i tr b khuy t t t v th ch t, tinh th n và giác quan. M c dù không ph i lúc nàoườ ẻ ị ế ậ ề ể ấ ầ ặ ả h cũng có th có nh ng tr i nghi m gi ng nh nh ng ng i khác, h v n s h uọ ể ữ ả ệ ố ư ữ ườ ọ ẫ ở ữ nh ng ngu n l c và kh năng đáng kinh ng c th ng v t xa m c trung bình. Chúaữ ồ ự ả ạ ườ ượ ứ Giêsu ban cho h nh ng h ng phúc khác, mà c ng đ ng đ c kêu g i công nh n và đánhọ ữ ồ ộ ồ ượ ọ ậ giá cao, đ h có th khám phá k ho ch tình yêu c a Ng i dành cho m i ng i.ể ọ ể ế ạ ủ ườ ỗ ườ

Trong tình b n v i Chúa Kitôạ ớ

150. Cho dù các b n s ng bao nhiêu tr i nghi m trong nh ng năm tháng tu i tr này, cácạ ố ả ệ ữ ổ ẻ b n sẽ không bao gi bi t ý nghĩa sâu s c và đ y đ nh t c a chúng tr khi m i ngày cácạ ờ ế ắ ầ ủ ấ ủ ừ ỗ b n g p ng i b n thân nh t c a các b n, ng i b n có tên là Giêsu.ạ ặ ườ ạ ấ ủ ạ ườ ạ

151. Tình b n là m t trong nh ng quà phúc c a cu c s ng và m t n thánh c a Thiênạ ộ ữ ủ ộ ố ộ ơ ủ Chúa. Qua b n bè c a chúng ta, Chúa tinh ch nh chúng ta và d n chúng ta đ n s tr ngạ ủ ỉ ẫ ế ự ưở thành. Nh ng ng i b n trung thành, nh ng ng i luôn sát cánh bên chúng ta trongữ ườ ạ ữ ườ nh ng lúc khó khăn, cũng là m t ph n chi u c a tình yêu Chúa, s hi n di n d u dàng vàữ ộ ả ế ủ ự ệ ệ ị đ y an i c a Ng i trong cu c s ng c a chúng ta. Kinh nghi m tình b n d y chúng taầ ủ ủ ườ ộ ố ủ ệ ạ ạ c i m , th u hi u và quan tâm đ n ng i khác, thoát ra kh i s cô l p êm ái c a chínhở ở ấ ể ế ườ ỏ ự ậ ủ mình và chia s cu c s ng c a mình v i ng i khác. Vì lý do này, “Không gì đ i l y đ cẻ ộ ố ủ ớ ườ ổ ấ ượ m t ng i b n trung thành” (Hc 6:15).ộ ườ ạ

152. Tình b n không ph i là m i liên h thoáng qua ho c t m th i, mà là m i liên h nạ ả ố ệ ặ ạ ờ ố ệ ổ đ nh, b n ch t và chung th y và tr ng thành v i th i gian. M t m i liên h âu y mị ề ặ ủ ưở ớ ờ ộ ố ệ ế mang chúng ta l i v i nhau và m t tình yêu r ng l ng khi n chúng ta tìm ki m đi u t tạ ớ ộ ộ ượ ế ế ề ố đ p c a b n mình. B n bè có th khá khác bi t v i nhau, nh ng h luôn có nh ng đi mẹ ủ ạ ạ ể ệ ớ ư ọ ữ ể chung khi n h g n gũi nhau h n trong s c i m và tin t ng l n nhau [80].ế ọ ầ ơ ự ở ở ưở ẫ

33

153. Tình b n r t quan tr ng đ n n i Chúa Giêsu t g i Ng i là m t ng i b n: “Th yạ ấ ọ ế ỗ ự ọ ườ ộ ườ ạ ầ không g i các con là đ y t , nh ng Th y g i các con là b n bè” (Ga 15:15). Nh h ngọ ầ ớ ư ầ ọ ạ ờ ồ phúc n thánh c a Ng i, chúng ta đ c nâng cao m t cách đ n n i th c s tr thànhơ ủ ườ ượ ộ ế ỗ ự ự ở b n bè c a Ng i. V i cùng m t tình yêu mà Chúa Kitô đã tuôn đ cho chúng ta, chúng taạ ủ ườ ớ ộ ổ có th l n l t yêu Ng i tr l i và chia s tình yêu c a Ng i v i nh ng ng i khác,ể ầ ượ ườ ở ạ ẻ ủ ườ ớ ữ ườ v i hy v ng r ng h cũng sẽ chi m v trí c a h trong c ng đ ng tình b n mà Ng i đãớ ọ ằ ọ ế ị ủ ọ ộ ồ ạ ườ thi t l p. Và c khi Ng i đang t n h ng ni m h nh phúc tr n v n c a cu c s ng ph cế ậ ả ườ ậ ưở ề ạ ọ ẹ ủ ộ ố ụ sinh, chúng ta, v ph n mình, chúng ta có th làm vi c cách qu ng đ i đ giúp Ng i xâyề ầ ể ệ ả ạ ể ườ d ng v ng qu c c a Ng i trong th gi i này, b ng cách mang s đi p c a Ng i, ánhự ươ ố ủ ườ ế ớ ằ ứ ệ ủ ườ sáng c a Ng i và trên h t tình yêu c a Ng i, đ n nh ng ng i khác (x. Ga 15:16). Cácủ ườ ế ủ ườ ế ữ ườ môn đ nghe Chúa Giêsu g i h là b n c a Ng i. Đó là m t l i m i không gây áp l c choệ ọ ọ ạ ủ ườ ộ ờ ờ ự h , nh ng nh nhàng kêu g i s t do c a h . Chúa Giêsu nói v i h “Hãy đ n mà xem”;ọ ư ẹ ọ ự ự ủ ọ ớ ọ ế vì v y, “h đã đ n và th y n i Ng i , và h l i v i Ng i ngày hôm đó” (Ga 1, 39).ậ ọ ế ấ ơ ườ ở ọ ở ạ ớ ườ Sau cu c g p g b t ng và c m đ ng đó, h b m i s và đi theo Ng i.ộ ặ ỡ ấ ờ ả ộ ọ ỏ ọ ự ườ

154. Tình b n v i Chúa Giêsu không th b phá v . Ng i không bao gi r i xa chúng ta,ạ ớ ể ị ỡ ườ ờ ờ m c dù đôi lúc d ng nh Ng i gi im l ng. Khi chúng ta c n Ng i, Ng i t làmặ ườ ư ườ ữ ặ ầ ườ ườ ự chúng ta th y Ng i (xem Grm 29:14); Ng i v n bên chúng ta b t c chúng ta đi đâuấ ườ ườ ẫ ở ấ ứ (xem Gs 1: 9). Ng i không bao gi phá v giao c c a Ng i. Ng i ch đ n gi n yêuườ ờ ỡ ướ ủ ườ ườ ỉ ơ ả c u chúng ta đ ng b r i Ng i: “Hãy trong Th y” (Ga 15: 4). Nh ng ngay c khiầ ừ ỏ ơ ườ ở ầ ư ả chúng ta l c xa Ng i, Ng i v n trung thành, vì Ng i không th ch i b chính mình”ạ ườ ườ ẫ ườ ể ố ỏ (2 Tm 2:13).

155. V i m t ng i b n, chúng ta có th nói và chia s nh ng bí m t sâu s c nh t. V iớ ộ ườ ạ ể ẻ ữ ậ ắ ấ ớ Chúa Giêsu cũng v y, chúng ta luôn có th có m t cu c chuy n vãn. C u nguy n v a làậ ể ộ ộ ệ ầ ệ ừ m t thách th c v à là m t phiêu l u. Và th t là m t cu c phiêu l u kỳ thú! D n d n,ộ ứ ư ộ ư ậ ộ ộ ư ầ ầ Chúa Giêsu làm chúng ta đánh giá cao s vĩ đ i c a Ng i và ti n l i g n Ng i h n. C uự ạ ủ ườ ế ạ ầ ườ ơ ầ nguy n cho phép chúng ta chia s v i Ng i m i khía c nh c a cu c s ng chúng ta và tinệ ẻ ớ ườ ọ ạ ủ ộ ố t ng ngh ng i trong vòng tay c a Ng i. Đ ng th i, nó cho chúng ta tham d vào cu cưở ỉ ơ ủ ườ ồ ờ ự ộ s ng và tình yêu c a Ng i. Khi chúng ta c u nguy n, chúng ta “th l m i đi u chúng taố ủ ườ ầ ệ ổ ộ ọ ề làm” v i Ng i và chúng ta dành cho Ng i không gian” đ Ng i có th hành đ ng,ớ ườ ườ ể ườ ể ộ nh p cu c và giành chi n th ng” [81].ậ ộ ế ắ

156. Nh cách trên, chúng ta có th tr i nghi m s g n gũi liên t c v i Ng i, l n h nờ ể ả ệ ự ầ ụ ớ ườ ớ ơ b t c đi u gì chúng ta có th tr i nghi m v i m t ng i khác: “Không còn là tôi s ng,ấ ứ ề ể ả ệ ớ ộ ườ ố mà là Chúa Kitô s ng trong tôi” (Gl 2:20). Đ ng t c đi kh i tu i tr các b n tình b nố ừ ướ ỏ ổ ẻ ạ ạ này. Các b n sẽ có th c m th y Ng i bên các b n không ch lúc các b n c u nguy n,ạ ể ả ấ ườ ở ạ ỉ ạ ầ ệ mà m i th i đi m. Hãy c g ng tìm ki m Ng i, thì các b n sẽ có nh ng tr i nghi mở ọ ờ ể ố ắ ế ườ ạ ữ ả ệ tuy t v i khi th y Ng i luôn bên các b n. Đó là nh ng gì mà các môn đ Emmau đãệ ờ ấ ườ ở ạ ữ ệ tr i qua khi, trong lúc h đang b c đi m t cách chán n n, Chúa Giêsu “ti n đ n g n vàả ọ ướ ộ ả ế ế ầ cu c b v i h ” (Lc 24:15). Theo l i m t v thánh, “Kitô giáo không ph i là m t t p h pố ộ ớ ọ ờ ộ ị ả ộ ậ ợ các s th t ph i đ c tin, các quy t c ph i đ c tuân theo ho c các c m đoán. Nhìn cáchự ậ ả ượ ắ ả ượ ặ ấ

34

này, nó làm chúng ta c t h ng. Kitô giáo là m t ng i yêu tôi vô cùng, ng i đòi h i vàụ ứ ộ ườ ườ ỏ yêu c u tình yêu c a tôi. Kitô giáo là Chúa Kitô” [82].ầ ủ

157. Chúa Giêsu có th mang m i ng i tr c a Giáo h i đ n v i nhau trong m t gi cể ọ ườ ẻ ủ ộ ế ớ ộ ấ m đ n nh t, “m t gi c m vĩ đ i, m t gi c m có ch cho m i ng i. Gi c m mà Chúaơ ơ ấ ộ ấ ơ ạ ộ ấ ơ ỗ ọ ườ ấ ơ Giêsu đã hi n m ng s ng mình trên th p t giá cho, mà Chúa Thánh Th n đã đ c tuônế ạ ố ậ ự ầ ượ tràn cho vào ngày L Ngũ Tu n và mang l a đ n trái tim c a m i ng i nam n , đ n tráiễ ầ ử ế ủ ọ ườ ữ ế tim c a các b n và c a tôi. Ng i cũng đã mang ng n l a đó đ n c trái tim c a các b nủ ạ ủ ườ ọ ử ế ả ủ ạ n a, v i hy v ng tìm đ c ch cho nó phát tri n và đ m bông. M t gi c m có tên làữ ớ ọ ượ ỗ ể ơ ộ ấ ơ Giêsu, đ c Chúa Cha gieo tr ng v i ni m tin t ng r ng nó sẽ l n lên và s ng trong m iượ ồ ớ ề ưở ằ ớ ố ọ trái tim. M t gi c m c th v n là m t con ng i, ch y kh p các huy t qu n c a chúngộ ấ ơ ụ ể ố ộ ườ ạ ắ ế ả ủ ta, làm rung đ ng trái tim c a chúng ta và khi n chúng nh y múa” [83].ộ ủ ế ả

Tăng tr ng t i tr ng thànhưở ớ ưở

158. Nhi u ng i tr quan tâm đ n c th c a h , c g ng xây d ng s c m nh th ch tề ườ ẻ ế ơ ể ủ ọ ố ắ ự ứ ạ ể ấ ho c c i thi n ngo i hình c a h . Nh ng ng i khác làm vi c đ phát tri n tài năng vàặ ả ệ ạ ủ ọ ữ ườ ệ ể ể ki n th c c a h , đ c m th y ch c ch n h n v b n thân. M t s nh m cao h n, tìmế ứ ủ ọ ể ả ấ ắ ắ ơ ề ả ộ ố ắ ơ cách tham gia nhi u h n và phát tri n v thiêng liêng. Thánh Gioan đã nói: “H i các b nề ơ ể ề ỡ ạ tr , tôi đã vi t cho anh em: anh em là nh ng ng i m nh mẽ; "l i Thiên Chúa l i trongẻ ế ữ ườ ạ ờ ở ạ anh em” (1 Ga 2:14). Tìm ki m Chúa, gi l i Ng i, phó thác đ i s ng chúng ta cho Ng iế ữ ờ ườ ờ ố ườ và l n lên trong các nhân đ c: t t c nh ng đi u này làm cho trái tim tr m nh mẽ. Đó làớ ứ ấ ả ữ ề ẻ ạ lý do t i sao các b n c n n i k t c i Chúa Giêsu” l i tr c tuy n” v i Ng i, vì các b nạ ạ ầ ố ế ớ ở ạ ự ế ớ ườ ạ sẽ không tăng tr ng thành ng i h nh phúc và thánh thi n ch b ng n l c và trí thôngưở ườ ạ ệ ỉ ằ ỗ ự minh c a riêng các b n. Gi ng nh các b n đã c g ng không đ m t k t n i v iủ ạ ố ư ạ ố ắ ể ấ ế ố ớ internet, hãy ch c ch n r ng b n v n k t n i v i Chúa. Đi u này có nghĩa là không c tắ ắ ằ ạ ẫ ế ố ớ ề ắ đ t cu c đ i tho i, l ng nghe Ng i, chia s cu c s ng c a các b n v i Ng i và, b t cứ ộ ố ạ ắ ườ ẻ ộ ố ủ ạ ớ ườ ấ ứ khi nào b n không ch c ch n v nh ng gì b n nên làm, hãy h i Ng i: “L y Chúa Giêsu,ạ ắ ắ ề ữ ạ ỏ ườ ạ

v trí con Chúa sẽ làm gì”? [84]ở ị

159. Tôi hy v ng r ng các b n sẽ đ nghiêm túc v b n thân đ n l c phát tri n vọ ằ ạ ủ ề ả ể ỗ ự ể ề thiêng liêng. Cùng v i t t c nh ng đi u thú v khác v tu i tr , cũng có v đ p c a vi cớ ấ ả ữ ề ị ề ổ ẻ ẻ ẹ ủ ệ tìm ki m “s chính tr c, đ c tin, tình yêu và hòa bình” (2 Tm 2:22). Đi u này không liênế ự ự ứ ề quan đ n vi c đ m t b t c đi u gì thu c tính t phát, táo b o, nhi t tình và d u dàngế ệ ể ấ ấ ứ ề ộ ự ạ ệ ị c a các b n. Tr thành ng i l n không có nghĩa b n ph i t b nh ng gì t t đ p nh tủ ạ ở ườ ớ ạ ả ừ ỏ ữ ố ẹ ấ trong giai đo n này c a cu c đ i các b n. N u các b n làm th , m t ngày nào đó Chúa sẽạ ủ ộ ờ ạ ế ạ ế ộ trách m ng các b n: “Ta nh l i lòng trung nghĩa c a ng i lúc ng i còn tr , tình yêuắ ạ ớ ạ ủ ươ ươ ẻ c a ng i khi ng i m i thành hôn, lúc ng i theo Ta trong sa m c” (Grm 2: 2).ủ ươ ươ ớ ươ ạ

160. Ng i l n cũng v y, ph i tr ng thành mà không đánh m t các giá tr c a tu i tr .ườ ớ ậ ả ưở ấ ị ủ ổ ẻ M i giai đo n c a cu c đ i là m t n thánh th ng h ng, v i giá tr lâu b n c a riêngỗ ạ ủ ộ ờ ộ ơ ườ ằ ớ ị ề ủ nó. Kinh nghi m c a m t tu i tr đ c s ng t t luôn t n t i trong trái tim c a chúng ta.ệ ủ ộ ổ ẻ ượ ố ố ồ ạ ủ Nó ti p t c l n lên và sinh hoa trái su t tu i tr ng thành. Ng i tr t nhiên b thu hútế ụ ớ ố ổ ưở ườ ẻ ự ị b i m t chân tr i vô t n m ra tr c m t h [85]. Cu c s ng tr ng thành, v i các anở ộ ờ ậ ở ướ ắ ọ ộ ố ưở ớ toàn và ti n nghi c a nó, có th có nguy c thu h p chân tr i đó và m t đi s ph n khíchệ ủ ể ơ ẹ ờ ấ ự ấ

35

tr trung đó. Đi u ng c l i sẽ x y ra: khi chúng ta tr ng thành, l n tu i h n và lên cẻ ề ượ ạ ả ưở ớ ổ ơ ơ c u cho cu c s ng c a mình, chúng ta không bao gi nên đánh m t s nhi t tình và c iấ ộ ố ủ ờ ấ ự ệ ở m đ i v i m t th c t i luôn l n h n. T i m i th i đi m trong cu c s ng, chúng ta cóở ố ớ ộ ự ạ ớ ơ ạ ọ ờ ể ộ ố th làm m i s tr trung c a mình. Khi tôi b t đ u s v c a mình v i t cách là Giáoể ớ ự ẻ ủ ắ ầ ứ ụ ủ ớ ư hoàng, Chúa đã m r ng các chân tr i c a tôi và ban cho tôi tu i tr đ i m i. Đi u t ngở ộ ờ ủ ổ ẻ ổ ớ ề ươ t có th x y ra v i m t c p v ch ng k t hôn đã nhi u năm, ho c v i m t đan sĩ trongự ể ả ớ ộ ặ ợ ồ ế ề ặ ớ ộ đan vi n c a ngài. Có nh ng th chúng ta c n “buông th ” v i năm tháng trôi qua, nh ngệ ủ ữ ứ ầ ả ớ ư vi c tăng tr ng có th cùng t n t i v i m t ng n l a không ng ng đ c nhóm lên, v iệ ưở ể ồ ạ ớ ộ ọ ử ừ ượ ớ m t trái tim tr trung mãi.ộ ẻ

161. L n lên có nghĩa là gi gìn và trân tr ng nh ng đi u quý giá nh t c a tu i tr chúngớ ữ ọ ữ ề ấ ủ ổ ẻ ta, nh ng nó cũng liên quan đ n vi c ph i thanh l c nh ng đi u không t t và nh nư ế ệ ả ọ ữ ề ố ậ nh ng h ng phúc m i c a Chúa đ chúng ta có th phát tri n nh ng đi u th c s quanữ ồ ớ ủ ể ể ể ữ ề ự ự tr ng. Đôi khi, m t m c c m t ti nào đó có th khi n b n b qua nh ng khi m khuy tọ ộ ặ ả ự ể ế ạ ỏ ữ ế ế và đi m y u c a mình, nh ng đi u đó có th kìm hãm b n phát tri n trong vi c tr nênể ế ủ ư ề ể ạ ể ệ ở tr ng thành. Thay vào đó, hãy đ mình đ c Chúa yêu th ng, vì các b n nh th nàoưở ể ượ ươ ạ ư ế Ng i cũng yêu các b n nh th . Ng i trân tr ng và tôn tr ng các b n, nh ng Ng iườ ạ ư ế ườ ọ ọ ạ ư ườ cũng ti p t c ban cho các b n nhi u h n: nhi u tình b n c a Ng i h n, nhi u nhi tế ụ ạ ề ơ ề ạ ủ ườ ơ ề ệ thành trong l i c u nguy n h n, nhi u khao khát l i c a Ng i h n, nhi u khao khátờ ầ ệ ơ ề ờ ủ ườ ơ ề đ c ti p nh n Chúa Kitô trong Bí tích Thánh Th h n, nhi u mong mu n đ c s ngượ ế ậ ể ơ ề ố ượ ố theo Tin M ng c a Ng i h n, nhi u s c m nh n i tâm h n, nhi u bình an và ni m vuiừ ủ ườ ơ ề ứ ạ ộ ơ ề ề thiêng liêng h n.ơ

162. Nh ng tôi cũng mu n nh c nh các b n r ng các b n sẽ không tr thành thánhư ố ắ ở ạ ằ ạ ở thi n và tìm th y s thành toàn b ng cách sao chép ng i khác. B t ch c các Thánhệ ấ ự ằ ườ ắ ướ không có nghĩa là sao chép l i s ng và cách s ng s thánh thi n c a các ngài: “có m t số ố ố ự ệ ủ ộ ố ch ng t có th ch ng minh là h u ích và g i h ng, nh ng ng i ta không mong chứ ừ ể ứ ữ ợ ứ ư ườ ờ chúng ta sao chép, vì đi u này th m chí có th khi n chúng ta l c xa n o đ ng chuyênề ậ ể ế ạ ẻ ườ bi t mà Chúa có ý dành cho chúng ta [86]. Các b n ph i khám phá ra các b n là ai và khaiệ ạ ả ạ tri n cách nên thánh c a riêng các b n, b t k ng i khác mu n nói ho c nghĩ gì. Trể ủ ạ ấ ể ườ ố ặ ở thành m t v thánh có nghĩa là tr thành chính các b n m t cách đ y đ h n, tr thànhộ ị ở ạ ộ ầ ủ ơ ở đi u Chúa mu n m c và t o nên, ch không ph i m t b n sao. Cu c s ng c a cácề ố ơ ướ ạ ứ ả ộ ả ộ ố ủ b n ph i là m t kích thích tiên tri cho ng i khác và đ l i d u n trên th gi i này, d uạ ả ộ ườ ể ạ ấ ấ ế ớ ấ

n đ c nh t mà ch các b n m i có th đ l i. Trong khi đó, n u các b n ch sao chépấ ộ ấ ỉ ạ ớ ể ể ạ ế ạ ỉ m t ai khác, các b n sẽ t c đi c a trái đ t này và c a c thiên đàng m t đi u gì đóộ ạ ướ ủ ấ ủ ả ộ ề không ai có th cung hi n. Tôi nghĩ t i Thánh Gioan Thánh giá, ng i đã vi t trong Caể ế ớ ườ ế Khúc Thiêng Liêng c a ngài r ng m i ng i nên đ c h ng l i t l i khuyên thiêngủ ằ ọ ườ ượ ưở ợ ừ ờ liêng c a ngài, “theo cách riêng c a h ” [87], vì Thiên Chúa duy nh t mu n bi u l nủ ủ ọ ấ ố ể ộ ơ thánh c a Ng i “cho ng i này m t cách và cho ng i khác m t cách khác” [88].ủ ườ ườ ộ ườ ộ

Các n o đ ng huynh đẻ ườ ệ

163. S tăng tr ng thiêng liêng c a các b n đ c bi u l tr c h t b ng s tăngự ưở ủ ạ ượ ể ộ ướ ế ằ ự tr ng c a các b n trong tình yêu huynh đ , r ng l ng và nhân h u. Thánh Phaolô đãưở ủ ạ ệ ộ ượ ậ

36

c u nguy n: “Xin Chúa làm cho anh em gia tăng và d i dào trong tình yêu dành cho nhauầ ệ ồ và dành cho m i ng i” (1 Tx 3:12). Th t tuy t v i bi t bao đ c tr i nghi m đi uọ ườ ậ ệ ờ ế ượ ả ệ ề “xu t th n” ra kh i con ng i chúng ta này và tìm ki m đi u t t đ p cho ng i khác,ấ ầ ỏ ườ ế ề ố ẹ ườ th m chí đ n hy sinh m ng s ng c a chúng ta.ậ ế ạ ố ủ

164. S dĩ ng i ta g i m t cu c g p g v i Thiên Chúa là “xu t th n”, là b i vì nó đ aở ườ ọ ộ ộ ặ ỡ ớ ấ ầ ở ư chúng ta ra kh i chính mình, nâng chúng ta lên và làm chúng ta choáng ng p trong tìnhỏ ợ yêu và v đ p c a Thiên Chúa. Tuy nhiên, chúng ta cũng có th tr i nghi m s xu t th nẻ ẹ ủ ể ả ệ ự ấ ầ khi chúng ta nh n ra ng i khác v đ p ti m n, ph m giá và s vĩ đ i c a h nhậ ở ườ ẻ ẹ ề ẩ ẩ ự ạ ủ ọ ư hình nh c a Thiên Chúa và con cái c a Chúa Cha. Chúa Thánh Th n mu n làm choả ủ ủ ầ ố chúng ta ra kh i chính mình, đ ôm l y ng i khác m t cách đ y yêu th ng và tìmỏ ể ấ ườ ộ ầ ươ ki m đi u t t cho h . Đó là lý do t i sao luôn là đi u t t h n khi s ng đ c tin v i nhau vàế ề ố ọ ạ ề ố ơ ố ứ ớ bi u l tình yêu c a chúng ta b ng cách s ng trong c ng đ ng và chia s tình âu y m, thìể ộ ủ ằ ố ộ ồ ẻ ế gi , đ c tin và các r c r i c a chúng ta v i các ng i tr khác. Giáo h i cung c p nhi uờ ứ ắ ố ủ ớ ườ ẻ ộ ấ ề kh th khác nhau đ s ng đ c tin c a chúng ta trong c ng đ ng, vì m i s sẽ d dàngả ể ể ố ứ ủ ộ ồ ọ ự ễ h n khi chúng ta làm đi u đó cùng v i nhau.ơ ề ớ

165. Nh ng t n th ng mà các b n đã kinh qua có th cám d các b n rút lui kh i ng iữ ổ ươ ạ ể ỗ ạ ỏ ườ khác, t quay vào chính mình và nuôi d ng các c m quan t c gi n, nh ng đ ng bao giự ưỡ ả ứ ậ ư ừ ờ ng ng l ng nghe ti ng Chúa g i tha th . Các Giám m c Rwanda nói r t rõ: “Đ hòa gi iừ ắ ế ọ ứ ụ ấ ể ả v i m t ng i khác, tr c h t anh ch em ph i có kh năng nhìn th y s t t lành n iớ ộ ườ ướ ế ị ả ả ấ ự ố ơ ng i đó, lòng t t mà Thiên Chúa đã t o nên n i h ... Đi u này đòi h i r t nhi u c g ngườ ố ạ ơ ọ ề ỏ ấ ề ố ắ đ phân bi t hành vi ph m t i v i ng i ph m t i; nó có nghĩa anh ch em ghét s xúcể ệ ạ ộ ớ ườ ạ ộ ị ự ph m mà ng i đó vi ph m, nh ng anh ch em yêu ng i đó b t ch p s y u đu i c aạ ườ ạ ư ị ườ ấ ấ ự ế ố ủ h , vì n i h , anh ch em th y hình nh c a Thiên Chúa” [89].ọ ơ ọ ị ấ ả ủ

166. Có nh ng lúc khi m i năng l c, c m và nhi t huy t tr trung c a chúng ta có thữ ọ ự ướ ơ ệ ế ẻ ủ ể gi m sút vì chúng ta b cám d ch loay hoay v i chính mình và nh ng v n đ c a chínhả ị ỗ ỉ ớ ữ ấ ề ủ mình, nh ng c m xúc t n th ng và b t bình c a chúng ta. Đ ng đ nh ng đi u này x yữ ả ổ ươ ấ ủ ừ ể ữ ề ả ra v i các b n! Các b n sẽ già tr c tu i. M i tu i đ u có v đ p c a nó, và nh ng nămớ ạ ạ ướ ổ ỗ ổ ề ẻ ẹ ủ ữ tháng tu i tr c a chúng ta c n đ c đánh d u b ng nh ng lý t ng, hy v ng và c mổ ẻ ủ ầ ượ ấ ằ ữ ưở ọ ướ ơ chung, nh ng chân tr i vĩ đ i mà chúng ta có th cùng nhau chiêm ng ng.ữ ờ ạ ể ưỡ

167. Chúa yêu ni m vui c a ng i tr . Ng i mu n h đ c bi t chia s ni m vui c aề ủ ườ ẻ ườ ố ọ ặ ệ ẻ ề ủ tình hi p thông huynh đ , ni m vui cao siêu c a nh ng ng i bi t chia s v i ng iệ ệ ề ủ ữ ườ ế ẻ ớ ườ khác, vì, “cho có phúc h n nh n” (Cv 20:35). “Thiên Chúa yêu ng i cho vui v ” (2 Cr 9:ơ ậ ườ ẻ 7). Tình yêu huynh đ nhân th a kh năng tr i nghi m ni m vui c a chúng ta, vì nóệ ừ ả ả ệ ề ủ khi n chúng ta hân hoan trong đi u t t c a ng i khác: “Hãy vui v i ng i vui, khóc v iế ề ố ủ ườ ớ ườ ớ ng i khóc” (Rm 12:15). Mong sao s t phát tr trung c a các b n ngày càng đ c phátườ ự ự ẻ ủ ạ ượ bi u qua tình yêu huynh đ và s s n sàng liên t c đ tha th , r ng l ng và xây d ngể ệ ự ẵ ụ ể ứ ộ ượ ự c ng đ ng. Nh m t câu ng n ng châu Phi th ng nói: “N u b n mu n đi nhanh, hãyộ ồ ư ộ ạ ữ ườ ế ạ ố t đi b . N u b n mu n đi xa, hãy đi b v i nh ng ng i khác”. Chúng ta đ ng đ mìnhự ộ ế ạ ố ộ ớ ữ ườ ừ ể b c p m t tình huynh đ .ị ướ ấ ệ

37

Tr trung và d n thânẻ ấ

168. Đôi khi, th y m t th gi i đ y b o l c và ích k , ng i tr có th b cám d mu nấ ộ ế ớ ầ ạ ự ỷ ườ ẻ ể ị ỗ ố rút vào các nhóm nh , tr n tránh các thách th c và v n đ do cu c s ng trong xã h i vàỏ ố ứ ấ ề ộ ố ộ trong th gi i r ng l n h n đ t ra. H có th c m th y h đang tr i nghi m tình anh emế ớ ộ ớ ơ ặ ọ ể ả ấ ọ ả ệ và tình yêu, nh ng th c t nhóm nh c a h có th tr thành ch là m t cánh tay v nư ự ế ỏ ủ ọ ể ở ỉ ộ ươ dài c a chính b n ngã h . Đi u này th m chí còn nghiêm tr ng h n n u h nghĩ t i nủ ả ọ ề ậ ọ ơ ế ọ ớ ơ g i giáo dân ch đ n gi n là m t hình th c ph c v bên trong Giáo h i: ph c v nhọ ỉ ơ ả ộ ứ ụ ụ ộ ụ ụ ư nh ng ng i đ c sách, th a tác viên thánh th , giáo lý viên, v.v. H quên r ng n g i giáoữ ườ ọ ừ ể ọ ằ ơ ọ dân tr c h t đ c đi u h ng s ng bác ái trong gia đình và trong xã h i cũng nhướ ế ượ ề ướ ố ộ ư chính tr . Nó là m t d n thân c th và d a trên đ c tin đ xây d ng m t xã h i m i. Nóị ộ ấ ụ ể ự ứ ể ự ộ ộ ớ liên quan đ n vi c s ng gi a xã h i và th gi i đ mang Tin M ng t i kh p m i n i,ế ệ ố ữ ộ ế ớ ể ừ ớ ắ ọ ơ ho t đ ng vì s l n m nh c a hòa bình, hòa h p, công b ng, nhân quy n và lòng th ngạ ộ ự ớ ạ ủ ợ ằ ề ươ xót, và do đó m r ng v ng qu c Thiên Chúa trong th gi i này.ở ộ ươ ố ế ớ

169. Tôi yêu c u ng i tr v t ra ngoài các nhóm nh c a h và xây d ng “tình b n xãầ ườ ẻ ượ ỏ ủ ọ ự ạ h i, trong đó, m i ng i làm vi c vì l i ích chung. S thù h n xã h i, m t khác, có tínhộ ọ ườ ệ ợ ự ậ ộ ặ phá ho i. Các gia đình b phá ho i b i s thù h n. Các qu c gia b phá ho i b i thù h n.ạ ị ạ ở ự ậ ố ị ạ ở ậ Th gi i b h y di t b i s thù h n. Và thù h n l n nh t là chi n tranh. Ngày nay, chúngế ớ ị ủ ệ ở ự ậ ậ ớ ấ ế ta th y th gi i đang t h y ho i chính mình b i chi n tranh... Vì v y, hãy tìm cách xâyấ ế ớ ự ủ ạ ở ế ậ d ng tình b n xã h i” [90]. Đi u này không d dàng, nó luôn có nghĩa là t b m t th gìự ạ ộ ề ễ ừ ỏ ộ ứ đó và th ng l ng, nh ng n u chúng ta làm đi u đó vì m c đích giúp đ ng i khác,ươ ượ ư ế ề ụ ỡ ườ chúng ta có th có m t tr i nghi m tuy t v i v vi c g t khác bi t c a mình sang m tể ộ ả ệ ệ ờ ề ệ ạ ệ ủ ộ bên và cùng nhau làm m t đi u gì đó l n lao h n. N u, nh các c g ng đ n gi n và đôiộ ề ớ ơ ế ờ ố ắ ơ ả khi đ t giá c a mình, chúng ta có th tìm th y nh ng đi m th a thu n gi a xung đ t,ắ ủ ể ấ ữ ể ỏ ậ ữ ộ xây d ng các cây c u và t o hòa bình vì l i ích c a m i ng i, thì chúng ta sẽ tr i nghi mự ầ ạ ợ ủ ọ ườ ả ệ đ c phép màu c a n n văn hóa g p g . Đây là đi u các b n tr có th dám theo đu iượ ủ ề ặ ỡ ề ạ ẻ ể ổ m t cách say mê.ộ

170. Th ng h i đ ng nhìn nh n r ng, “m c dù theo cách khác v i các th h tr c, camượ ộ ồ ậ ằ ặ ớ ế ệ ướ k t xã h i là m t đ c đi m chuyên bi t c a ng i tr ngày nay. Bên c nh m t s ng iế ộ ộ ặ ể ệ ủ ườ ẻ ạ ộ ố ườ th , có nhi u ng i khác s n sàng t d n thân th c hi n các sáng ki n làm vi c thi nờ ơ ề ườ ẵ ự ấ ự ệ ế ệ ệ nguy n, công dân tích c c và liên đ i xã h i. H c n đ c đ ng hành và khuy n khíchệ ự ớ ộ ọ ầ ượ ồ ế trong vi c s d ng tài năng và kỹ năng c a h m t cách sáng t o, và đ c khuy n khíchệ ử ụ ủ ọ ộ ạ ượ ế đ m nh n các trách nhi m c a h . S d n thân xã h i và ti p xúc tr c ti p v i ng iả ậ ệ ủ ọ ự ấ ộ ế ự ế ớ ườ nghèo v n là nh ng cách căn b n đ tìm ki m ho c làm sâu s c thêm đ c tin c a ng iẫ ữ ả ể ế ặ ắ ứ ủ ườ ta và s bi n phân n g i c a h ... Ng i ta cũng ghi nh n r ng ng i tr s n sàng b cự ệ ơ ọ ủ ọ ườ ậ ằ ườ ẻ ẵ ướ vào đ i s ng chính tr đ xây d ng l i ích chung [91].ờ ố ị ể ự ợ

171. C m n Chúa, hôm nay, nhi u ng i tr trong các giáo x , tr ng h c, phong tràoả ơ ề ườ ẻ ứ ườ ọ và các nhóm đ i h c th ng ra ngoài, dành thì gi v i ng i già và ng i y u t, ho cạ ọ ườ ờ ớ ườ ườ ế ớ ặ đ n thăm các khu dân c nghèo, ho c đ đáp ng nhu c u c a ng i ta qua “các đêm bácế ư ặ ể ứ ầ ủ ườ ái”. H r t th ng xuyên nh n ra r ng nh ng n i đó h nh n đ c nhi u h n nh ngọ ấ ườ ậ ằ ở ữ ơ ọ ậ ượ ề ơ ữ

38

gì h cho đi. Chúng ta l n lên trong s khôn ngoan và tr ng thành khi chúng ta dành thìọ ớ ự ưở gi ti p xúc v i n i kh đau c a ng i khác. Ng i nghèo có s khôn ngoan ti m n và,ờ ế ớ ỗ ổ ủ ườ ườ ự ề ẩ b ng m t vài l i đ n gi n, h có th giúp chúng ta khám phá ra các giá tr b t ng .ằ ộ ờ ơ ả ọ ể ị ấ ờ

172. Nh ng ng i tr khác tham gia vào các ch ng trình xã h i xây d ng nhà c a choữ ườ ẻ ươ ộ ự ử ng i vô gia c , ho c ph c h i các khu v c b ô nhi m ho c cung c p nhi u lo i tr giúpườ ư ặ ụ ồ ự ị ễ ặ ấ ề ạ ợ cho ng i túng thi u. Sẽ r t h u ích n u năng l c chung này có th đ c gom góp và tườ ế ấ ữ ế ự ể ượ ổ ch c m t cách n đ nh h n và v i các m c tiêu rõ ràng, đ có th h u hi u h n n a. Cácứ ộ ổ ị ơ ớ ụ ể ể ữ ệ ơ ữ sinh viên đ i h c có th áp d ng ki n th c c a h m t cách liên ngành, cùng v i cácạ ọ ể ụ ế ứ ủ ọ ộ ớ ng i tr c a các giáo h i ho c tôn giáo khác, đ đ ra các gi i pháp cho các v n đ xãườ ẻ ủ ộ ặ ể ề ả ấ ề h i.ộ

173. Nh trong phép l c a Chúa Giêsu, bánh và cá đ c cung c p b i ng i tr có thư ạ ủ ượ ấ ở ườ ẻ ể đ c nhân th a (x. Ga 6: 4-13). Nh trong d ngôn, nh ng h t gi ng nh đ c ng i trượ ừ ư ụ ữ ạ ố ỏ ượ ườ ẻ gieo tr ng có th mang l i m t v mùa b i thu (x. Mt 13: 23,31-32). T t c nh ng đi uồ ể ạ ộ ụ ộ ấ ả ữ ề này có ngu n s ng c a nó trong Bí tích Thánh Th , trong đó bánh và r u c a chúng taồ ố ủ ể ượ ủ đ c bi n đ i đ ban cho chúng ta s s ng đ i đ i. Ng i tr ph i đ i đ u v i nh ngượ ế ổ ể ự ố ờ ờ ườ ẻ ả ố ầ ớ ữ thách th c to l n và khó khăn. V i đ c tin vào Chúa ph c sinh, h có th đ i đ u v iứ ớ ớ ứ ụ ọ ể ố ầ ớ chúng m t cách sáng t o và đ y hy v ng, luôn s n sàng ph c v , gi ng nh nh ng đ yộ ạ ầ ọ ẵ ụ ụ ố ư ữ ầ t trong ti c c i, vô tình h p tác trong phép l đ u tiên c a Chúa Giêsu. H không làmớ ệ ướ ợ ạ ầ ủ ọ gì khác h n là tuân theo m nh l nh c a M Ng i. “Hãy làm b t c đi u gì Ng i nói v iơ ệ ệ ủ ẹ ườ ấ ứ ề ườ ớ anh em” (Ga 2: 5). Lòng th ng xót, óc sáng t o và ni m hy v ng làm cho cu c s ng l nươ ạ ề ọ ộ ố ớ m nh.ạ

174. Tôi mu n khuy n khích t t c các b n trong n l c này, vì tôi bi t r ng, trái tim trố ế ấ ả ạ ỗ ự ế ằ ẻ trung c a các b n mu n xây d ng m t th gi i t t đ p h n. Tôi đã theo dõi các b n tinủ ạ ố ự ộ ế ớ ố ẹ ơ ả th i s v nhi u ng i tr trên kh p th gi i, nh ng ng i đã xu ng đ ng đ bày tờ ự ề ề ườ ẻ ắ ế ớ ữ ườ ố ườ ể ỏ mong mu n v m t xã h i công b ng và huynh đ h n. Các b n tr xu ng đ ng! Cácố ề ộ ộ ằ ệ ơ ạ ẻ ố ườ b n tr mu n tr thành nhân v t ch đ ng c a s thay đ i. Xin vui lòng, đ ng đ ng iạ ẻ ố ở ậ ủ ộ ủ ự ổ ừ ể ườ khác làm nhân v t ch đ ng c a s thay đ i. Các b n là ng i n m gi t ng lai! Quaậ ủ ộ ủ ự ổ ạ ườ ắ ữ ươ các b n, t ng lai đi vào th gi i. Tôi yêu c u các b n cũng là nhân v t ch đ ng c aạ ươ ế ớ ầ ạ ậ ủ ộ ủ vi c bi n đ i này. Các b n là ng i n m gi chìa khóa m c a t ng lai! Hãy ti p t cệ ế ổ ạ ườ ắ ữ ở ử ươ ế ụ đánh phá s lãnh c m và đ a ra m t ph n ng Kitô giáo đ i v i các r c r i xã h i vàự ả ư ộ ả ứ ố ớ ắ ố ộ chính tr đang xu t hi n các khu v c khác nhau trên th gi i. Tôi yêu c u các b n xâyị ấ ệ ở ự ế ớ ầ ạ d ng t ng lai, làm vi c cho m t th gi i t t đ p h n. Các b n tr thân m n, xin vuiự ươ ệ ộ ế ớ ố ẹ ơ ạ ẻ ế lòng, đ ng là ng i ngoài cu c trong cu c s ng. Hãy can d vào! Chúa Giêsu không làmừ ườ ộ ộ ố ự ng i ngoài cu c. Ng i đã can d . Đ ng đ ng cách bi t, nh ng hãy dìm mình vào th cườ ộ ườ ự ừ ứ ệ ư ự t i cu c s ng, nh Chúa Giêsu đã t ng làm” [92]. Trên h t, b ng cách này hay cách khác,ạ ộ ố ư ừ ế ằ hãy đ u tranh vì l i ích chung, hãy ph c v ng i nghèo, hãy là các nhân v t ch đ ngấ ợ ụ ụ ườ ậ ủ ộ c a cu c cách m ng bác ái và ph c v , có kh năng ch ng l i các b nh lý c a ch nghĩaủ ộ ạ ụ ụ ả ố ạ ệ ủ ủ tiêu th và ch nghĩa cá nhân h i h t.ụ ủ ờ ợ

Nh ng nhà truy n giáo can đ mữ ề ả

39

175. Tràn đ y tình yêu Chúa Kitô, ng i tr đ c m i g i làm ch ng nhân Tin M ng b tầ ườ ẻ ượ ờ ọ ứ ừ ấ c h đâu, qua cách h s ng. Thánh Alberto Hurtado t ng nói r ng, “tr thành m tứ ọ ở ọ ố ừ ằ ở ộ tông đ không có nghĩa là đeo m t cái ghim cài áo; không ph i là nói v s th t mà làồ ộ ả ề ự ậ s ng s th t, hi n thân cho nó, đ c bi n đ i trong Chúa Kitô. Tr thành m t tông đố ự ậ ệ ượ ế ổ ở ộ ồ không có nghĩa là mang m t ng n đu c trong tay, s h u ánh sáng, nh ng là ánh sángộ ọ ố ở ữ ư đó... H n m t bài h c, Tin M ng là m t đi n hình. M t s đi p tr thành m t cu c s ngơ ộ ọ ừ ộ ể ộ ứ ệ ở ộ ộ ố đ c s ng tr n v n” [93].ượ ố ọ ẹ

176. T m quan tr ng c a ch ng nhân không có nghĩa chúng ta nên im l ng trong l i nói.ầ ọ ủ ứ ặ ờ T i sao chúng ta không nên nói v Chúa Giêsu, t i sao chúng ta không nên k cho ng iạ ề ạ ể ườ khác hay Ng i ban cho chúng ta s c m nh trong cu c s ng, chúng ta vui h ng vi c nóiườ ứ ạ ộ ố ưở ệ chuy n v i Ng i, chúng ta đ c h ng ích t vi c suy nghĩ v l i nói c a Ng i? Cácệ ớ ườ ượ ưở ừ ệ ề ờ ủ ườ b n tr thân m n, đ ng đ th gi i lôi kéo các b n vào nh ng đi u sai trái và h i h t.ạ ẻ ế ừ ể ế ớ ạ ữ ề ờ ợ Hãy h c cách b i ng c dòng, hãy h c cách chia s Chúa Giêsu và đ c tin Ng i đã banọ ơ ượ ọ ẻ ứ ườ cho các b n. c mong các b n đ c thúc đ y b i cùng m t thôi thúc không th c ngạ Ướ ạ ượ ẩ ở ộ ể ưỡ l i đó, m t thôi thúc t ng khi n Thánh Phaolô nói: “Kh n cho tôi n u tôi không loan báoạ ộ ừ ế ố ế Tin M ng!” (1 Cr 9:16)ừ

177. “Chúa Giêsu sai chúng ta đi đâu? Không có biên gi i, không có gi i h n: Ng i saiớ ớ ạ ườ chúng ta đi kh p n i. Tin M ng dành cho m i ng i, không ch dành cho m t s ng i.ắ ơ ừ ọ ườ ỉ ộ ố ườ Nó không ch dành cho nh ng ng i có v g n gũi v i chúng ta h n, d ti p thu h n,ỉ ữ ườ ẻ ầ ớ ơ ễ ế ơ chào đón h n. Nó dành cho t t c m i ng i. Đ ng ng i ra đi và mang Chúa Kitô vào m iơ ấ ả ọ ườ ừ ạ ọ lĩnh v c c a cu c s ng, đ n các ngo i vi xã h i, đ n v i c nh ng ng i có v xa cách vàự ủ ộ ố ế ạ ộ ế ớ ả ữ ườ ẻ h h ng nh t. Chúa tìm ki m m i ng i; Ng i mu n m i ng i c m nh n đ c s mờ ữ ấ ế ọ ườ ườ ố ọ ườ ả ậ ượ ự ấ áp c a lòng th ng xót và tình yêu c a Ng i [94]. Ng i m i chúng ta tr thành nh ngủ ươ ủ ườ ườ ờ ở ữ nhà truy n giáo không s hãi b t k chúng ta đâu và trong b t c môi tr ng nào:ề ợ ấ ể ở ấ ứ ườ trong các khu ph c a chúng ta, trong tr ng h c ho c th thao ho c sinh ho t xã h i,ố ủ ườ ọ ặ ể ặ ạ ộ trong ph c v tình nguy n ho c t i n i làm vi c. B t c đâu, chúng ta luôn có c h iụ ụ ệ ặ ạ ơ ệ ấ ứ ở ơ ộ đ chia s ni m vui Tin M ng. Các ng i tr thân m n, đó là cách Chúa ra đi g p g m iể ẻ ề ừ ườ ẻ ế ặ ỡ ọ ng i. Ng i yêu các b n, vì các b n là các ph ng th đ Ng i có th lan t a ánh sángườ ườ ạ ạ ươ ế ể ườ ể ỏ và hy v ng. Ng i đang trông ch vào s can đ m, s táo b o và nhi t tình c a các b n.ọ ườ ờ ự ả ự ạ ệ ủ ạ

178. Đ ng nghĩ r ng s m nh này là nh nhàng và d dàng. M t s ng i tr đã hy sinhừ ằ ứ ệ ẹ ễ ộ ố ườ ẻ m ng s ng c a h vì m c đích ra đi truy n giáo. Nh các giám m c Hàn Qu c đã nói:ạ ố ủ ọ ụ ề ư ụ ố “chúng ta hy v ng r ng chúng ta có th là nh ng h t lúa mì và d ng c đ c u r i nhânọ ằ ể ữ ạ ụ ụ ể ứ ỗ lo i, noi g ng các v t đ o. M c dù đ c tin c a chúng ta nh bé nh h t c i, Thiênạ ươ ị ử ạ ặ ứ ủ ỏ ư ạ ả Chúa sẽ cho nó tăng tr ng và s d ng nó nh m t công c cho công vi c c u r i c aưở ử ụ ư ộ ụ ệ ứ ỗ ủ Ng i [95]. Các b n tr thân m n, đ ng đ i đ n ngày mai đ đóng góp năng l c, s táoườ ạ ẻ ế ừ ợ ế ể ự ự b o và s sáng t o c a các b n đ thay đ i th gi i c a chúng ta. Tu i tr c a các b nạ ự ạ ủ ạ ể ổ ế ớ ủ ổ ẻ ủ ạ không ph i là “m t th i gian gi a”. Các b n là lúc bây gi c a Thiên Chúa, và Ng iả ộ ờ ở ữ ạ ờ ủ ườ mu n các b n sinh hoa trái [96]. Vì “lúc cho đi là lúc chúng ta nh n lãnh” [97]. Cách t tố ạ ậ ố nh t đ chu n b m t t ng lai t i sáng là tr i nghi m hi n t i bao nhiêu có th , m tấ ể ẩ ị ộ ươ ươ ả ệ ệ ạ ể ộ cách d n thân và r ng l ng.ấ ộ ượ

40

CH NG SÁU: Nh ng ng i tr có g c rƯƠ ữ ườ ẻ ố ễ

179. Đôi khi tôi th y nh ng cây non và đ p, cành c a chúng v n lên tr i, m i ngày m iấ ữ ẹ ủ ươ ờ ỗ ỗ t đ y lên cao h n, và chúng gi ng nh m t bài ca hy v ng. Sau đó, sau m t c n bão, tôiự ẩ ơ ố ư ộ ọ ộ ơ th y chúng ngã xu ng, vô h n. Chúng thi u r sâu. Chúng t a r ng các nhánh mà khôngấ ố ồ ế ễ ỏ ộ đ c tr ng ch c ch n, và vì v y chúng ngã xu ng ngay khi thiên nhiên x l ng s c m nhượ ồ ắ ắ ậ ố ổ ồ ứ ạ c a nó. Đó là lý do t i sao tôi c m th y đau đ n khi th y nh ng ng i tr đôi khi đ củ ạ ả ấ ớ ấ ữ ườ ẻ ượ khuy n khích xây d ng m t t ng lai mà không có g c r chi, nh th th gi i ch m iế ự ộ ươ ố ễ ư ể ế ớ ỉ ớ b t đ u bây gi . Vì “chúng ta không th l n m nh n u không có g c r m nh mẽ đắ ầ ờ ể ớ ạ ế ố ễ ạ ể nâng đ chúng ta và gi cho chúng ta có n n t ng v ng ch c. Th t d dàng b trôi d t,ỡ ữ ề ả ữ ắ ậ ễ ị ạ khi không có gì đ bám vào, đ gi v ng” [98].ể ể ữ ữ

Đ ng đ các b n b b ng rừ ể ạ ị ứ ễ

180. Đây là m t v n đ quan tr ng và tôi mu n dành m t ch ng ng n đ th o lu n vộ ấ ề ọ ố ộ ươ ắ ể ả ậ ề nó. N u chúng ta đánh giá cao v n đ này, chúng ta có th phân bi t ni m vui c a tu iế ấ ề ể ệ ề ủ ổ tr v i s sùng bái tu i tr cách sai l m, có th b s d ng đ quy n rũ và thao túngẻ ớ ự ổ ẻ ầ ể ị ử ụ ể ế nh ng ng i tr tu i.ữ ườ ẻ ổ

181. Hãy nghĩ đ n đi u đó: n u ai đó nói v i nh ng ng i tr tu i b qua l ch s c a h ,ế ề ế ớ ữ ườ ẻ ổ ỏ ị ử ủ ọ bác b các kinh nghi m c a ng i l n tu i, coi th ng quá kh và h ng t i m t t ngỏ ệ ủ ườ ớ ổ ườ ứ ướ ớ ộ ươ lai mà ng i này đ cao, há không tr nên d dàng lôi kéo h tin theo đ h ch làmườ ề ở ễ ọ ể ọ ỉ nh ng gì ng i này nói v i h đó sao? Ng i này c n nh ng ng i tr nông c n, b b ngữ ườ ớ ọ ườ ầ ữ ườ ẻ ạ ị ứ g c và không tin t ng, đ h ch có th tin t ng vào nh ng l i h a c a ng i này vàố ưở ể ọ ỉ ể ưở ữ ờ ứ ủ ườ hành đ ng theo k ho ch c a ng i này. Đó là cách các ý th c h khác nhau đang ho tộ ế ạ ủ ườ ứ ệ ạ đ ng: chúng phá ho i (ho c phá tung) m i khác bi t đ chúng có th tr vì không bộ ạ ặ ọ ệ ể ể ị ị ch ng đ i. Tuy nhiên, đ làm đ c nh v y, chúng c n nh ng ng i tr không ích gì choố ố ể ượ ư ậ ầ ữ ườ ẻ l ch s , nh ng ng i v t b các kho tàng thiêng liêng và nhân b n th a h ng t các thị ử ữ ườ ứ ỏ ả ừ ưở ừ ế h tr c và không bi t b t c đi u gì đã xu t hi n tr c h .ệ ướ ế ấ ứ ề ấ ệ ướ ọ

182. Nh ng b c th y thao túng trên còn s d ng m t chi n thu t khác: sùng bái tu i tr ,ữ ậ ầ ử ụ ộ ế ậ ổ ẻ bác b t t c nh ng gì không tr nh là đáng khinh và l i th i. C th tr tr thành bi uỏ ấ ả ữ ẻ ư ỗ ờ ơ ể ẻ ở ể t ng c a giáo phái m i này; t t c m i th liên quan đ n c th đó đ u đ c th nượ ủ ớ ấ ả ọ ứ ế ơ ể ề ượ ầ t ng hóa và thèm mu n, trong khi b t c đi u gì không còn tr đ u b coi th ng.ượ ố ấ ứ ề ẻ ề ị ườ Nh ng s sùng bái tu i tr này ch đ n gi n là m t m u ch c, cu i cùng ch ng t chư ự ổ ẻ ỉ ơ ả ộ ư ướ ố ứ ỏ ỉ có tính h giá ng i tr ; nó t c đi c a h b t c giá tr th c ch t nào và s d ng chúngạ ườ ẻ ướ ủ ọ ấ ứ ị ự ấ ử ụ cho l i ích cá nhân, tài chính ho c chính tr .ợ ặ ị

183. Các b n tr thân m n, đ ng đ h khai thác tu i tr c a các b n đ c vũ m t cu cạ ẻ ế ừ ể ọ ổ ẻ ủ ạ ể ổ ộ ộ s ng nông c n làm cho v đ p b l n l n v i v b ngoài. Hãy nh n ra r ng có m t vố ạ ẻ ẹ ị ẫ ộ ớ ẻ ề ậ ằ ộ ẻ đ p trong ng i lao đ ng tr v nhà đ y b i b m và x c x ch, nh ng v i ni m vui đãẹ ườ ộ ở ề ầ ụ ặ ố ế ư ớ ề ki m đ c th c ăn cho gia đình. Có m t v đ p phi th ng trong m i hi p thông c aế ượ ứ ộ ẻ ẹ ườ ố ệ ủ m t gia đình t i bàn ăn, qu ng đ i chia s nh ng gì nó có. Có v đ p n i ng i v , h iộ ạ ả ạ ẻ ữ ẻ ẹ ơ ườ ợ ơ nh ch nhác và không còn tr , ng i v n ti p t c chăm sóc ng i ch ng m y u m c dùế ẻ ườ ẫ ế ụ ườ ồ ố ế ặ s c kh e c a bà không n. R t lâu sau khi mùa xuân tán t nh c a h trôi qua, còn cái đ pứ ỏ ủ ổ ấ ỉ ủ ọ ẹ

41

trong lòng chung th y c a nh ng c p v ch ng v n còn yêu nhau trong c nh mùa thuủ ủ ữ ặ ợ ồ ẫ ả c a cu c đ i, nh ng ng i già v n n m tay nhau b c đi. Ngoài ra còn m t v đ p,ủ ộ ờ ữ ườ ẫ ắ ướ ộ ẻ ẹ không liên quan gì t i v b ngoài hay áo qu n th i trang, n i m i ng i đàn ông và đànớ ẻ ề ầ ờ ơ ọ ườ bà theo đu i n g i b n thân c a h b ng tình yêu, quên mình ph c v c ng đ ng hayổ ơ ọ ả ủ ọ ằ ụ ụ ộ ồ qu c gia, trong vi c c g ng xây d ng m t gia đình h nh phúc, trong vi c n l c đ y vố ệ ố ắ ự ộ ạ ệ ỗ ự ầ ị tha và đòi h i đ thăng ti n s hòa h p xã h i. Tìm ra, bi u l và làm n i b t v đ p này,ỏ ể ế ự ợ ộ ể ộ ổ ậ ẻ ẹ m t v đ p gi ng nh v đ p c a Chúa Kitô trên th p giá, là đ t n n t ng cho tình liênộ ẻ ẹ ố ư ẻ ẹ ủ ậ ặ ề ả đ i xã h i chân chính và n n văn hóa g p g .ớ ộ ề ặ ỡ

184. Cùng v i các chi n l c tôn sùng tu i tr và ngo i hình, chúng ta cũng đang m cớ ế ượ ổ ẻ ạ ụ kích các m u toan nh m c vũ m t n n linh đ o không có Thiên Chúa, m t c m gi iư ằ ổ ộ ề ạ ộ ả ớ không có c ng đ ng ho c quan tâm đ n nh ng ng i đau kh , s ng i nghèo, b coi làộ ồ ặ ế ữ ườ ổ ợ ườ ị nguy hi m và hàng lo t các ch tr ng nh m cung hi n m t thiên đ ng trong t ng laiể ạ ủ ươ ằ ế ộ ườ ươ mà dù sao d ng nh ngày càng xa v i. Tôi không mu n cung c p cho các b n b t cườ ư ờ ố ấ ạ ấ ứ đi u gì nh th , và v i tình yêu l n, tôi khuyên các b n đ ng đ b n thân b cu n theo ýề ư ế ớ ớ ạ ừ ể ả ị ố th c h này. Nó sẽ không làm các b n tr h n, nh ng thay vào đó nô d ch các b n. Tôi đứ ệ ạ ẻ ơ ư ị ạ ề ngh m t cách khác, cách phát sinh t t do, nhi t huy t, sáng t o và nh ng chân tr iị ộ ừ ự ệ ế ạ ữ ờ m i, đ ng th i vun s i các g c r nh m nuôi d ng và duy trì chúng ta.ớ ồ ờ ớ ố ễ ằ ưỡ

185. V v n đ này, tôi mu n l u ý đi u này, “nhi u ngh ph Th ng h i đ ng phátề ấ ề ố ư ề ề ị ụ ượ ộ ồ xu t t các b i c nh không thu c ph ng Tây đã ch ra r ng n c h , hoàn c u hóaấ ừ ố ả ộ ươ ỉ ằ ở ướ ọ ầ đang mang theo v i nó hình th c th c dân hóa văn hóa, c t đ t ng i tr kh i c i ngu nớ ứ ự ắ ứ ườ ẻ ỏ ộ ồ văn hóa và tôn giáo c a h . Giáo h i c n ph i cam k t đ ng hành v i nh ng ng i trủ ọ ộ ầ ả ế ồ ớ ữ ườ ẻ này, đ trong di n trình này, h không quên b các đ c đi m quý giá nh t trong b n s cể ễ ọ ỏ ặ ể ấ ả ắ c a h ” [99].ủ ọ

186. Th c v y, ngày nay, chúng ta th y có xu h ng mu n “đ ng nh t hóa”ự ậ ấ ướ ố ồ ấ (homogenize) ng i tr , làm m nh t đi u v n khác bi t v ngu n g c và b i c nh c aườ ẻ ờ ạ ề ố ệ ề ồ ố ố ả ủ h , và bi n h thành m t đ ng hàng hóa m i d u n n n. Đi u này t o ra m t s tànọ ế ọ ộ ườ ớ ễ ố ắ ề ạ ộ ự phá văn hóa cũng nghiêm tr ng nh s di t vong c a các loài đ ng v t và th c v t [100].ọ ư ự ệ ủ ộ ậ ự ậ Vì lý do này, khi ng l i v i nh ng ng i b n đ a tr tu i t t p Panama, tôi đã khuy nỏ ờ ớ ữ ườ ả ị ẻ ổ ụ ậ ở ế khích h “chăm sóc các g c r c a các b n, vì t các g c r phát sinh s c m nh sẽ làmọ ố ễ ủ ạ ừ ố ễ ứ ạ cho các b n l n lên, phát tri n và sinh hoa trái” [101].ạ ớ ể

M i liên h c a các b n v i ng i giàố ệ ủ ạ ớ ườ

187. T i Th ng H i Đ ng, chúng ta đã nghe nói r ng “ng i tr t p chú vào t ng laiạ ượ ộ ồ ằ ườ ẻ ậ ươ và h đ ng đ u v i cu c s ng m t cách đ y ngh l c và năng đ ng tính. Nh ng h cũngọ ươ ầ ớ ộ ố ộ ầ ị ự ộ ư ọ b cám d ... ít chú ý đ n ký c quá kh c a n i h phát xu t, nh t là nhi u h ng phúcị ỗ ế ứ ứ ủ ơ ọ ấ ấ ề ồ đ c cha m , ông bà c a h và kinh nghi m văn hóa c a xã h i n i h s ng truy n l i.ượ ẹ ủ ọ ệ ủ ộ ơ ọ ố ề ạ Giúp ng i tr khám phá ra kho tàng s ng đ ng c a quá kh , trân tr ng ký c và t nườ ẻ ố ộ ủ ứ ọ ứ ậ d ng nó cho các l a ch n và c h i c a h , là m t hành đ ng yêu th ng chân chính đ iụ ự ọ ơ ộ ủ ọ ộ ộ ươ ố v i h , vì s phát tri n c a h và nh ng quy t đ nh mà h đ c kêu g i th c hi n”ớ ọ ự ể ủ ọ ữ ế ị ọ ượ ọ ự ệ [102].

42

188. L i Chúa khuy n khích chúng ta g n gũi v i ng i cao niên, đ chúng ta có thờ ế ầ ớ ườ ể ể h ng l i ích t kinh nghi m c a các ngài: “Hãy có m t khi các b c lão thành h i h p.ưở ợ ừ ệ ủ ặ ậ ộ ọ Th y v nào khôn ngoan, hãy h t lòng g n bó... Th y ng i h c th c uyên thâm, con hãyấ ị ế ắ ấ ườ ọ ứ năng lui t i, chân đi mòn ng ng c a nhà h ” (Hc 6: 34.36). Dù gì, nh ng năm dài cácớ ưỡ ử ọ ữ ngài s ng và t t c nh ng gì các ngài đã tr i qua trong cu c s ng nên khi n chúng taố ấ ả ữ ả ộ ố ế ph i nhìn các ngài m t cách tôn kính: “Th y ng i đ u b c, ng i ph i đ ng lên” (Lvả ộ ấ ườ ầ ạ ươ ả ứ 19:32). Vì “S c m nh là ni m t hào c a gi i thanh niên, mái đ u b c là vinh d c aứ ạ ề ự ủ ớ ầ ạ ự ủ hàng bô lão” (Cn 20:29).

189. Kinh thánh cũng nói v i chúng ta: “Hãy l ng nghe cha con, đ ng sinh thành ra con,ớ ắ ấ đ ng khinh d m con khi ng i già y u” (Cn 23:22). L nh truy n tôn vinh cha và mừ ể ẹ ườ ế ệ ề ẹ chúng ta là đi u răn đ u tiên mang theo m t l i h a v i nó (Eph 6: 2, xem Xh 20:12; Đnlề ầ ộ ờ ứ ớ 5:16; Lv19: 3), và l i h a đó là: “đ ng i đ c h nh phúc và h ng th trên m t đ tờ ứ ể ươ ượ ạ ưở ọ ặ ấ này (Eph 6: 3).

190. Đi u này không có nghĩa là ph i đ ng ý v i m i đi u ng i l n nói ho c tán thànhề ả ồ ớ ọ ề ườ ớ ặ m i hành đ ng c a các ngài. Ng i tr nên luôn có tinh th n phê phán. Thánh Basilêô Cọ ộ ủ ườ ẻ ầ ả khuy n khích gi i tr quý tr ng các tác gi Hy L p c đi n, nh ng ch ch p nh n b t cế ớ ẻ ọ ả ạ ổ ể ư ỉ ấ ậ ấ ứ đi u gì t t h có th d y mà thôi [103]. Đi u th c s quan tr ng là c i m ti p nh n sề ố ọ ể ạ ề ự ự ọ ở ở ế ậ ự khôn ngoan đ c truy n t th h này sang th h khác, m t s khôn ngoan quen thu cượ ề ừ ế ệ ế ệ ộ ự ộ v i s y u đu i c a con ng i và không đáng b tan bi n tr c nh ng đi u m i l c aớ ự ế ố ủ ườ ị ế ướ ữ ề ớ ạ ủ xã h i tiêu dùng và th tr ng.ộ ị ườ

191. Th gi i ch a bao gi đ c h ng l i, cũng nh sẽ không bao gi đ c h ng l i,ế ớ ư ờ ượ ưở ợ ư ờ ượ ưở ợ t s đ t đo n gi a các th h . Đó là bài hát mỹ nhân ng v m t t ng lai không có g cừ ự ứ ạ ữ ế ệ ư ề ộ ươ ố r và ngu n c i. Đó là l i nói d i sẽ khi n các b n tin r ng ch nh ng gì m i m i t t vàễ ồ ộ ờ ố ế ạ ằ ỉ ữ ớ ớ ố đ p. Khi các m i liên h gi a các th h hi n h u, m t ký c t p th cũng có m t trongẹ ố ệ ữ ế ệ ệ ữ ộ ứ ậ ể ặ các c ng đ ng, vì m i th h ti p nh n nh ng l i d y d c a nh ng th h đi tr c vàộ ồ ỗ ế ệ ế ậ ữ ờ ạ ỗ ủ ữ ế ệ ướ l n l t đ l i m t di s n cho nh ng th h k ti p. B ng cách này, chúng cung c p cácầ ượ ể ạ ộ ả ữ ế ệ ế ế ằ ấ khung tham chi u đ thi t l p v ng ch c m t xã h i m i. Nh ng n ng x a v n nói:ế ể ế ậ ữ ắ ộ ộ ớ ư ạ ữ ư ẫ “N u ng i tr có ki n th c và s c m nh cũ, thì sẽ không có gì h không th hoàn thànhế ườ ẻ ế ứ ứ ạ ọ ể đ c”.ượ

Các gi c m và th ki nấ ơ ị ế

192. L i tiên tri c a Gioen ch a m t câu di n t đi u trên r t hay: Ta sẽ đ th n khí Taờ ủ ứ ộ ễ ả ề ấ ổ ầ trên h t th y ng i phàm. Con trai con gái các ng i sẽ tr thành ngôn s , ng i giàế ả ườ ươ ở ứ ườ đ c báo m ng, thanh niên th y th ki n” (3: 1; xem Cv 2:17). Khi c tr l n già đ u mượ ộ ấ ị ế ả ẻ ẫ ề ở lòng ra cho Chúa Thánh Th n, h t o nên m t s k t h p tuy t v i. Ng i già m cácầ ọ ạ ộ ự ế ợ ệ ờ ườ ơ gi c m , và ng i tr nhìn th y các th ki n. Làm th nào đ hai l p tu i b sung choấ ơ ườ ẻ ấ ị ế ế ể ớ ổ ổ nhau?

193. Ng i cao tu i có nh ng gi c m đ c xây d ng t nh ng ký c và hình nh mangườ ổ ữ ấ ơ ượ ự ừ ữ ứ ả d u n c a tr i nghi m lâu dài c a các ngài. N u ng i tr đâm r trong nh ng gi c mấ ấ ủ ả ệ ủ ế ườ ẻ ễ ữ ấ ơ đó, h có th nhìn vào t ng lai; h có th có các vi n ki n có th m r ng các chân tr iọ ể ươ ọ ể ễ ế ể ở ộ ờ

43

c a h và ch cho h nh ng n o đ ng m i. Nh ng n u ng i già không m , ng i trủ ọ ỉ ọ ữ ẻ ườ ớ ư ế ườ ơ ườ ẻ sẽ không nhìn rõ đ ng chân tr i.ườ ờ

194. Có lẽ cha m chúng ta đã l u gi m t ký c có th giúp chúng ta t ng t ng gi cẹ ư ữ ộ ứ ể ưở ượ ấ m mà ông bà chúng ta t ng m c cho chúng ta. T t c chúng ta, ngay tr c khi sinhơ ừ ơ ướ ấ ả ướ ra, đã nh n đ c, nh m t chúc phúc t ông bà c a chúng ta, m t gi c m tràn ng p tìnhậ ượ ư ộ ừ ủ ộ ấ ơ ậ yêu và hy v ng, gi c m v m t cu c s ng t t đ p h n. Ngay c khi không ph i là ông bàọ ấ ơ ề ộ ộ ố ố ẹ ơ ả ả c a chúng ta, ch c ch n m t s c c c a chúng ta đã có gi c m h nh phúc đó khi hủ ắ ắ ộ ố ụ ố ủ ấ ơ ạ ọ chiêm ng ng nh ng đ a con c a h và sau đó nh ng đ a cháu c a h n m trong nôi.ưỡ ữ ứ ủ ọ ữ ứ ủ ọ ằ Gi c m tr c m i gi c m là gi c m sáng t o c a Thiên Chúa Cha chúng ta, m t gi cấ ơ ướ ọ ấ ơ ấ ơ ạ ủ ộ ấ m đi tr c và đ ng hành v i cu c s ng c a m i con cái c a Ng i. Ký c v s chúcơ ướ ồ ớ ộ ố ủ ọ ủ ườ ứ ề ự phúc kéo dài t th h này sang th h khác này là m t di s n quý giá mà chúng ta nênừ ế ệ ế ệ ộ ả ti p t c duy trì s ng đ ng đ chúng ta cũng có th truy n nó l i cho các th h v sau.ế ụ ố ộ ể ể ề ạ ế ệ ề

195. Đó là lý do t i sao nên đ ng i già k nh ng câu chuy n dài c a h , đôi khi có vạ ể ườ ể ữ ệ ủ ọ ẻ dã s ho c kỳ l - chúng là các gi c m c a ng i già - nh ng th ng ch a đ y nh ngử ặ ạ ấ ơ ủ ườ ư ườ ứ ầ ữ tr i nghi m phong phú, nh ng bi u t ng hùng h n, nh ng s đi p n tàng. Nh ng câuả ệ ữ ể ượ ồ ữ ứ ệ ẩ ữ chuy n này c n có th i gian đ k , và chúng ta nên s n sàng l ng nghe m t cách kiênệ ầ ờ ể ể ẵ ắ ộ nh n và đ chúng l ng sâu, m c dù chúng dài h n nhi u so v i nh ng gì chúng ta đãẫ ể ắ ặ ơ ề ớ ữ quen trên ph ng ti n truy n thông xã h i. Chúng ta ph i nh n ra r ng s khôn ngoanươ ệ ề ộ ả ậ ằ ự c n thi t cho cu c s ng đã phá v gi i h n c a các tài nguyên truy n thông ngày nay.ầ ế ộ ố ỡ ớ ạ ủ ề

196. Trong cu n sách Chia s s Khôn ngoan c a Th i gian (Sharing the Wisdom ofố ẻ ự ủ ờ Time), [104] tôi đã phát bi u m t s suy nghĩ d i hình th c câu h i “Tôi yêu c u đi uể ộ ố ướ ứ ỏ ầ ề gì n i nh ng ng i l n tu i trong đó có tôi? Tôi kêu g i chúng tôi tr thành nh ng ng iơ ữ ườ ớ ổ ọ ở ữ ườ gìn gi trí nh . Các ông các bà chúng tôi c n ph i thành l p m t ca đoàn. Tôi v n hìnhữ ớ ầ ả ậ ộ ố dung các ng i l n tu i nh m t ca đoàn th ng tr c c a m t đ n thánh tâm linh vĩ đ i,ườ ớ ổ ư ộ ườ ự ủ ộ ề ạ n i nh ng l i c u kh n và nh ng bài ca ng i nâng đ c ng đ ng l n h n đang ho t đ ngơ ữ ờ ầ ẩ ữ ợ ỡ ộ ồ ớ ơ ạ ộ và đ u tranh trong lĩnh v c s s ng” [105]. Qu là m t đi u tuy t v i “khi nh ng chàngấ ự ự ố ả ộ ề ệ ờ ữ trai và thi u n cùng nhau, nh ng ng i già và tr em, đ u ca ng i thánh danh Chúa” (Tvế ữ ữ ườ ẻ ề ợ 148: 12-13).

197. Ng i già chúng ta có th t ng gì cho ng i tr ? “Chúng ta có th nh c nh nh ngườ ể ặ ườ ẻ ể ắ ở ữ ng i tr tu i ngày nay, nh ng ng i có s pha tr n gi a nh ng tham v ng anh hùng vàườ ẻ ổ ữ ườ ự ộ ữ ữ ọ s b t an, r ng m t cu c s ng không có tình yêu là m t cu c s ng khô c n” [106]. Chúngự ấ ằ ộ ộ ố ộ ộ ố ằ ta có th nói gì v i h ? “Chúng ta có th nói v i ng i tr s hãi r ng s lo l ng t ng laiể ớ ọ ể ớ ườ ẻ ợ ằ ự ắ ươ có th v t qua đ c” [107]. Chúng ta có th d y h đi u gì? “Chúng ta có th d yể ượ ượ ể ạ ọ ề ể ạ nh ng ng i tr đó, đôi khi quá t p chú vào b n thân h , r ng có nhi u ni m vui khi choữ ườ ẻ ậ ả ọ ằ ề ề đi h n là nh n lãnh và tình yêu đó không ch đ c bi u l b ng l i nói mà còn b ng hànhơ ậ ỉ ượ ể ộ ằ ờ ằ đ ng” [108].ộ

Cùng nhau ch p nh n r i roấ ậ ủ

198. M t tình yêu r ng l ng và tho i mái, hành đ ng và ch p nh n r i ro, đôi khi cóộ ộ ượ ả ộ ấ ậ ủ th ph m sai l m. đây chúng ta có th k p th i đ c th y ch ng tá c a Mariaể ạ ầ Ở ể ị ờ ượ ấ ứ ủ

44

Gabriella Perin, ng i đã m t cha ngay sau khi bà sinh ra: bà suy nghĩ v vi c đi u nàyườ ấ ề ệ ề nh h ng đ n cu c s ng c a bà nh th nào, trong m t m i liên h tuy không kéo dàiả ưở ế ộ ố ủ ư ế ộ ố ệ

nh ng đã đ bà l i thành m t ng i m và gi đây m t ng i bà. “Đi u tôi bi t là Chúaư ể ạ ộ ườ ẹ ờ ộ ườ ề ế t o ra các câu chuy n. Trong thiên tài và lòng th ng xót c a Ng i, Ng i đã l y cácạ ệ ươ ủ ườ ườ ấ chi n th ng và các th t b i c a chúng ta và d t nên nh ng t m th m đ p đẽ đ y ngh chế ắ ấ ạ ủ ệ ữ ấ ả ẹ ầ ị lý. M t trái c a t m v i có th trông r t l n x n v i các s i r i tung c a nó - nh ng bi nặ ủ ấ ả ể ấ ộ ộ ớ ợ ố ủ ữ ế c trong cu c s ng c a chúng ta - và có lẽ đây là m t chúng ta loay hoay d ng l i khiố ộ ố ủ ặ ừ ạ chúng ta nghi ng . Nh ng phía ph i t m th m hi n th m t câu chuy n tuy t v i, và đâyờ ư ả ấ ả ể ị ộ ệ ệ ờ là m t mà Thiên Chúa nhìn th y” [109]. Khi nh ng ng i l n tu i nhìn vào cu c s ngặ ấ ữ ườ ớ ổ ộ ố m t cách kỹ l ng, do b n năng, các ngài th ng bi t đi u gì n đàng sau nh ng s i chộ ưỡ ả ườ ế ề ẩ ữ ợ ỉ r i b i và các ngài nh n ra đi u Thiên Chúa có th t o nên ngay t c nh ng sai l m c aố ờ ậ ề ể ạ ừ ả ữ ầ ủ chúng ta.

199. N u chúng ta cùng nhau l hành, già và tr , chúng ta có th bám r v ng ch c trongế ữ ẻ ể ễ ữ ắ hi n t i và t đây, xem l i quá kh và nhìn v t ng lai. Xem l i quá kh đ h c h i tệ ạ ừ ạ ứ ề ươ ạ ứ ể ọ ỏ ừ l ch s và ch a lành các v t th ng cũ mà đôi khi v n gây r c r i cho chúng ta. Nhìn vị ử ữ ế ươ ẫ ắ ố ề t ng lai đ nuôi d ng s nhi t tình c a chúng ta, khi n nh ng gi c m xu t hi n,ươ ể ưỡ ự ệ ủ ế ữ ấ ơ ấ ệ đánh th c các l i tiên tri và giúp hy v ng n hoa. Cùng v i nhau, chúng ta có th h c h iứ ờ ọ ở ớ ể ọ ỏ l n nhau, làm m áp các trái tim, truy n c m h ng cho tâm trí b ng ánh sáng Tin M ngẫ ấ ề ả ứ ằ ừ và mang s c m nh m i l i cho đôi tay chúng ta.ứ ạ ớ ạ

200. Các g c r không ph i là các m neo bu c chúng ta vào th i dĩ dãng và ngăn chúngố ễ ả ỏ ộ ờ ta đ ng đ u v i hi n t i và t o ra m t đi u m i m . Thay vào đó, chúng là đi m cươ ầ ớ ệ ạ ạ ộ ề ớ ẻ ể ố đ nh đ chúng ta có th l n lên và đáp ng các thách th c m i. Đi u không h t t làị ể ể ớ ứ ứ ớ ề ề ố “ng i đó và hoài mong th i quá kh ; chúng ta ph i đáp ng n n văn hóa c a chúng taồ ờ ứ ả ứ ề ủ b ng ch nghĩa hi n th c và tình yêu và đ đ y nó b ng Tin M ng. Ngày nay, chúng taằ ủ ệ ự ổ ầ ằ ừ đ c sai đi loan báo Tin m ng c a Chúa Giêsu cho th i đ i m i. Chúng ta c n yêu th iượ ừ ủ ờ ạ ớ ầ ờ này v i m i c h i và r i ro, ni m vui và n i bu n, s giàu có và gi i h n, các thành côngớ ọ ơ ộ ủ ề ỗ ồ ự ớ ạ và th t b i c a nó” [110].ấ ạ ủ

201. Trong th i gian Th ng h i đ ng, m t trong các d thính viên tr tu i t Qu n đ oờ ượ ộ ồ ộ ự ẻ ổ ừ ầ ả Samoa đã nói v Giáo h i nh m t chi c ca nô, trong đó ng i già giúp gi cho đúngề ộ ư ộ ế ườ ữ đ ng b ng cách phán đoán v trí c a các vì sao, trong khi nh ng ng i tr ti p t c chèoườ ằ ị ủ ữ ườ ẻ ế ụ thuy n, t ng t ng nh ng gì đang ch đ i h phía tr c. Chúng ta hãy tránh xaề ưở ượ ữ ờ ợ ọ ở ướ nh ng ng i tr nghĩ r ng ng i l n đ i di n cho m t quá kh vô nghĩa, và nh ngữ ườ ẻ ằ ườ ớ ạ ệ ộ ứ ữ ng i tr ng thành luôn nghĩ r ng h bi t nh ng ng i tr nên hành đ ng ra sao. Thayườ ưở ằ ọ ế ữ ườ ẻ ộ vào đó, t t c chúng ta hãy leo lên cùng m t chi c canô và cùng nhau tìm ki m m t thấ ả ộ ế ế ộ ế gi i t t đ p h n, v i đà ti n không ng ng đ i m i c a Chúa Thánh Th n.ớ ố ẹ ơ ớ ế ừ ổ ớ ủ ầ

CH NG B Y: Th a tác v tu i tr ƯƠ Ẩ ừ ụ ổ ẻ

202. Th a tác v tu i tr , nh đ c thi hành trong truy n th ng, đã b nh h ng đángừ ụ ổ ẻ ư ượ ề ố ị ả ưở k b i nh ng thay đ i xã h i và văn hóa. Ng i tr th ng không tìm th y n i cácể ở ữ ổ ộ ườ ẻ ườ ấ ơ ch ng trình thông th ng c a chúng ta m t đáp ng cho m i quan tâm, nhu c u, cácươ ườ ủ ộ ứ ố ầ nan đ và v n đ c a h . S lan tràn và tăng tr ng các nhóm và phong trào liên h m tề ấ ề ủ ọ ự ưở ệ ộ

45

cách ch y u v i gi i tr có th đ c coi là công trình c a Chúa Thánh Th n, Đ ng liênủ ế ớ ớ ẻ ể ượ ủ ầ ấ t c ch cho chúng ta nh ng n o đ ng m i đ đi. M c dù v y, v n c n ph i xem xét cáchụ ỉ ữ ẻ ườ ớ ể ặ ậ ẫ ầ ả các nhóm nh v y tham gia vào vi c chăm sóc m c v t ng th c a Giáo h i, cũng như ậ ệ ụ ụ ổ ể ủ ộ ư ph i hi p thông nhi u h n gi a h và ph i h p t t h n các ho t đ ng c a h . Dù ti pả ệ ề ơ ữ ọ ố ợ ố ơ ạ ộ ủ ọ ế c n ng i tr không bao gi d dàng, hai đi u ngày càng tr nên hi n nhiên: vi c nh nậ ườ ẻ ờ ễ ề ở ể ệ ậ ra r ng toàn b c ng đ ng ph i tham gia vào vi c truy n gi ng Tin M ng cho h , và đòiằ ộ ộ ồ ả ệ ề ả ừ ọ h i c p bách h ph i đ m nh n m t vai trò l n h n trong vi c n i vòng tay l nỏ ấ ọ ả ả ậ ộ ớ ơ ệ ố ớ (outreach) m c v .ụ ụ

M t n n chăm sóc m c v có tính đ ng ngh (synodal)ộ ề ụ ụ ồ ị

203. Tôi mu n nói rõ r ng chính ng i tr là tác nhân c a th a tác v tu i tr . Ch cố ằ ườ ẻ ủ ừ ụ ổ ẻ ắ ch n h c n đ c giúp đ và h ng d n, nh ng đ ng th i, đ c t do phát tri n cácắ ọ ầ ượ ỡ ướ ẫ ư ồ ờ ượ ự ể ph ng th c m i, đ y sáng t o và táo b o. Vì v y, đây , tôi sẽ không c g ng đ ra m tươ ứ ớ ầ ạ ạ ậ ở ố ắ ề ộ lo i th b n th a tác v gi i tr ho c m t h ng d n m c v th c t . Tôi quan tâmạ ủ ả ừ ụ ớ ẻ ặ ộ ướ ẫ ụ ụ ự ế nhi u h n đ n vi c giúp ng i tr s d ng s hi u bi t thông sáng, tài khéo léo và ki nề ơ ế ệ ườ ẻ ử ụ ự ể ế ế th c c a h đ gi i quy t các v n đ và m i quan tâm c a ng i tr khác b ng ngônứ ủ ọ ể ả ế ấ ề ố ủ ườ ẻ ằ ng riêng c a h .ữ ủ ọ

204. Gi i tr khi n chúng ta nhìn th y nhu c u ph i có phong cách m i và chi n l cớ ẻ ế ấ ầ ả ớ ế ượ m i. Ví d , trong khi ng i l n th ng lo l ng v vi c m i s ph i đ c lên k ho chớ ụ ườ ớ ườ ắ ề ệ ọ ự ả ượ ế ạ thích đáng, v i các cu c h p th ng xuyên và th i gian c đ nh, h u h t ng i tr ngàyớ ộ ọ ườ ờ ố ị ầ ế ườ ẻ nay ít quan tâm đ n cách ti p c n m c v này. Th a tác v gi i tr c n tr nên linh ho tế ế ậ ụ ụ ừ ụ ớ ẻ ầ ở ạ h n: m i ng i tr tham gia các bi n c ho c các d p mang đ n c h i không ch đ h cơ ờ ườ ẻ ế ố ặ ị ế ơ ộ ỉ ể ọ h i mà còn đ trò chuy n, c hành, ca hát, l ng nghe nh ng câu chuy n có th t và tr iỏ ể ệ ử ắ ữ ệ ậ ả nghi m cu c g p g chung v i Thiên Chúa h ng s ng.ệ ộ ặ ỡ ớ ằ ố

205. Đ ng th i, chúng ta nên xem xét nhi u h n các th c hành đã ch ng t là có giá tr -ồ ờ ề ơ ự ứ ỏ ị các ph ng pháp, ngôn ng và m c đích đã ch ng t là th c s h u hi u trong vi c đ aươ ữ ụ ứ ỏ ự ự ữ ệ ệ ư nh ng ng i tr đ n v i Chúa Kitô và Giáo h i. Không quan tr ng h phát xu t t đâuữ ườ ẻ ế ớ ộ ọ ọ ấ ừ ho c h đã nh n đ c nhãn hi u nào, b t k là ng i “b o th ”, hay ng i “ti n b ”,ặ ọ ậ ượ ệ ấ ể ườ ả ủ ườ ế ộ ng i “truy n th ng” hay ng i “c p ti n”. Đi u quan tr ng là chúng ta t n d ng m iườ ề ố ườ ấ ế ề ọ ậ ụ ọ đi u t ng đã sinh ra trái t t và truy n đ t h u hi u ni m vui Tin M ng.ề ừ ố ề ạ ữ ệ ề ừ

206. Th a tác v gi i tr ph i có tính đ ng ngh ; nó nên là “m t cu c hành trình v iừ ụ ớ ẻ ả ồ ị ộ ộ ớ nhau” bi t trân qúi “các đ c s ng mà Chúa Thánh Th n ban phát phù h p v i n g i vàế ặ ủ ầ ợ ớ ơ ọ vai trò c a m i thành viên trong Giáo h i, qua di n trình đ ng trách nhi m ... Đ c thúcủ ỗ ộ ễ ồ ệ ượ đ y b i tinh th n này, chúng ta có th ti n t i m t Giáo h i có tính tham gia và đ ngẩ ở ầ ể ế ớ ộ ộ ồ trách nhi m, m t Giáo h i có kh năng đánh giá cao s đa d ng phong phú c a riêngệ ộ ộ ả ự ạ ủ mình, ch p nh n m t cách bi t n s đóng góp c a tín h u giáo dân, bao g m c ng iấ ậ ộ ế ơ ự ủ ữ ồ ả ườ tr và ph n , các ng i thánh hi n, cũng nh các nhóm, hi p h i và phong trào. Khôngẻ ụ ữ ườ ế ư ệ ộ nên lo i tr ai và không ai nên t lo i tr chính h ” [111].ạ ừ ự ạ ừ ọ

207. Theo cách đó, nh vi c h c h i l n nhau, chúng ta có th ph n ánh t t h n th c t iờ ệ ọ ỏ ẫ ể ả ố ơ ự ạ đa di n tuy t v i mà Chúa Kitô đã đ nh cho Giáo H i c a Ng i. Giáo H i sẽ có th thuệ ệ ờ ị ộ ủ ườ ộ ể

46

hút ng i tr , vì s hi p nh t c a Giáo H i không ph i là đ c kh i (monolithic), màườ ẻ ự ệ ấ ủ ộ ả ộ ố đúng h n, là m t m ng l i g m các h ng phúc đa d ng mà Chúa Thánh Th n khôngơ ộ ạ ướ ồ ồ ạ ầ ng ng tuôn đ trên Giáo H i, đ i m i Giáo H i và giúp Giáo H i thoát kh i s nghèo nàn.ừ ổ ộ ổ ớ ộ ộ ỏ ự

208. T i Th ng h i đ ng, nhi u đ ngh c th đã xu t hi n đ đ i m i th a tác vạ ượ ộ ồ ề ề ị ụ ể ấ ệ ể ổ ớ ừ ụ gi i tr và gi i phóng nó kh i các ph ng pháp không còn h u hi u vì chúng không cóớ ẻ ả ỏ ươ ữ ệ kh năng b c vào cu c đ i tho i v i n n văn hóa gi i tr đ ng th i. Đ ng nhiên, tôiả ướ ộ ố ạ ớ ề ớ ẻ ươ ờ ươ không th li t kê t t c các đ ngh này đây. M t s đ ngh này có th đ c tìm th yể ệ ấ ả ề ị ở ộ ố ề ị ể ượ ấ trong Tài li u Sau cùng c a Th ng h i đ ng.ệ ủ ượ ộ ồ

Các di n trình hành đ ng chínhễ ộ

209. Tôi ch mu n nh n m nh r ng th a tác v gi i tr bao g m hai di n trình hànhỉ ố ấ ạ ằ ừ ụ ớ ẻ ồ ễ đ ng chính. M t là v i tay ra (outreach), cách chúng ta thu hút ng i tr m i c mộ ộ ớ ườ ẻ ớ ả nghi m đ c Chúa. Di n trình kia là l n lên, cách chúng ta giúp nh ng ng i đã có kinhệ ượ ễ ớ ữ ườ nghi m đó r i tr ng thành trong đó.ệ ồ ưở

210. V vi c v i tay ra, tôi tin t ng r ng chính ng i tr bi t cách t t nh t trong vi cề ệ ớ ưở ằ ườ ẻ ế ố ấ ệ tìm ra nh ng cách h p d n đ đ n v i nhau. H bi t cách t ch c các bi n c , các cu cữ ấ ẫ ể ế ớ ọ ế ổ ứ ế ố ộ thi đua th thao và cách truy n gi ng Tin M ng b ng cách s d ng các ph ng ti nể ề ả ừ ằ ử ụ ươ ệ truy n thông xã h i, qua tin nh n, bài hát, video và các cách khác. H ch c n đ cề ộ ắ ọ ỉ ầ ượ khuy n khích và dành cho t do đ đ c ph n kh i mà truy n gi ng Tin M ng cho cácế ự ể ượ ấ ở ề ả ừ ng i tr khác b t c h đâu. Khi s đi p đ c đem đ n l n đ u, dù là trong m tườ ẻ ấ ứ ọ ở ứ ệ ượ ế ầ ầ ộ khóa tĩnh tâm c a gi i tr , m t cu c trò chuy n trong m t quán bar, vào nh ng kỳ nghủ ớ ẻ ộ ộ ệ ộ ữ ỉ h c, ho c trong b t c cách m u nhi m nào c a Thiên Chúa, nó có th đánh th c kinhọ ặ ấ ứ ầ ệ ủ ể ứ nghi m sâu s c v đ c tin. Tuy nhiên, đi u quan tr ng nh t là m i ng i tr có th đệ ắ ề ứ ề ọ ấ ỗ ườ ẻ ể ủ táo b o đ gieo h t gi ng c a s đi p trên m nh đ t màu m là trái tim c a m t ng iạ ể ạ ố ủ ứ ệ ả ấ ỡ ủ ộ ườ tr khác.ẻ

211. Trong vi c v i tay ra này, chúng ta c n s d ng tr c nh t các ngôn ng g n gũi,ệ ớ ầ ử ụ ướ ấ ữ ầ ngôn ng yêu th ng qu ng đ i, có tính t ng quan và hi n sinh có th đánh đ ng tráiữ ươ ả ạ ươ ệ ể ộ tim, tác đ ng đ n cu c s ng và đánh th c hy v ng và c mu n. Ng i tr c n đ cộ ế ộ ố ứ ọ ướ ố ườ ẻ ầ ượ ti p c n b ng ng pháp tình yêu, ch không ph i b ng cách gi ng gi i. Ngôn ng màế ậ ằ ữ ứ ả ằ ả ả ữ nh ng ng i tr hi u đ c nói b i nh ng ng i t a s c s ng, b i nh ng ng i hi nữ ườ ẻ ể ượ ở ữ ườ ỏ ứ ố ở ữ ườ ệ di n đó vì h và v i h . Và nh ng ng i, v i m i h n ch và đi m y u, v n c g ngệ ở ọ ớ ọ ữ ườ ớ ọ ạ ế ể ế ẫ ố ắ s ng đ c tin c a h m t cách tr n v n. Chúng ta cũng ph i dành suy nghĩ nhi u h n đố ứ ủ ọ ộ ọ ẹ ả ề ơ ể tìm ra các cách nh p thân s đi p s truy n (kerygma) vào ngôn ng c a gi i tr ngàyậ ứ ệ ơ ề ữ ủ ớ ẻ nay.

212. Đ i v i vi c l n lên, tôi xin đ a ra m t đi m quan tr ng. m t s n i, ng i trố ớ ệ ớ ư ộ ể ọ Ở ộ ố ơ ườ ẻ đ c giúp đ đ có đ c m t c m nghi m m nh mẽ v Thiên Chúa, m t cu c g p gượ ỡ ể ượ ộ ả ệ ạ ề ộ ộ ặ ỡ v i Chúa Giêsu có th đánh đ ng trái tim c a h . Nh ng ch có đi u ph i theo dõi là m tớ ể ộ ủ ọ ư ỉ ề ả ộ lo t các cu c h i h p “hu n luy n” ch y u nói đ n các v n đ tín lý và luân lý, các tạ ộ ộ ọ ấ ệ ủ ế ế ấ ề ệ n n c a th gi i ngày nay, Giáo h i, h c thuy t xã h i c a Giáo h i, đ c khi t t nh, hônạ ủ ế ớ ộ ọ ế ộ ủ ộ ứ ế ị nhân, ki m soát sinh đ , v.v. K t qu là, nhi u ng i tr bu n n n, m t đi ng n l aể ẻ ế ả ề ườ ẻ ồ ả ấ ọ ử

47

bùng c a cu c g p g v i Chúa Kitô và ni m vui đ c theo Ng i; nhi u ng i b cu củ ộ ặ ỡ ớ ề ượ ườ ề ườ ỏ ộ và nhi u ng i khác tr nên chán n n ho c tiêu c c. Thay vì quá quan tâm đ n vi cề ườ ở ả ặ ự ế ệ truy n đ t r t nhi u h c thuy t, tr c tiên chúng ta hãy c g ng đánh th c và c ng cề ạ ấ ề ọ ế ướ ố ắ ứ ủ ố các c m nghi m tuy t v i có th nâng đ đ i s ng Kitô h u. Theo l i c a Romanoả ệ ệ ờ ể ỡ ờ ố ữ ờ ủ Guardini, “khi chúng ta c m nghi m m t tình yêu vĩ đ i... m i s khác sẽ tr thành m tả ệ ộ ạ ọ ự ở ộ ph n c a nó” [112].ầ ủ

213. B t c d án giáo d c nào ho c n o đ ng l n m nh nào đ i v i gi i tr ch c ch nấ ứ ự ụ ặ ẻ ườ ớ ạ ố ớ ớ ẻ ắ ắ ph i bao g m vi c hu n luy n v tín lý và luân lý Kitô giáo. Nh ng đi u cũng quan tr ngả ồ ệ ấ ệ ề ư ề ọ t ng t là nó có hai m c tiêu chính. M t là s phát tri n s đi p s truy n (kerygma),ươ ự ụ ộ ự ể ứ ệ ơ ề t c c m nghi m n n t ng c a cu c g p g v i Thiên Chúa qua cái ch t và s ph c sinhứ ả ệ ề ả ủ ộ ặ ỡ ớ ế ự ụ c a Chúa Giêsu. Hai là s tăng tr ng trong tình yêu huynh đ , cu c s ng c ng đ ng vàủ ự ưở ệ ộ ố ộ ồ ph c v .ụ ụ

214. Đây là đi u mà tôi đã nh n m nh trong Ni m Vui Tin M ng (Evangelii Gaudium), vàề ấ ạ ề ừ tôi coi nó đáng đ nh c l i đây. Sẽ là m t sai l m nghiêm tr ng khi nghĩ r ng trongể ắ ạ ở ộ ầ ọ ằ th a tác v gi i tr , “s đi p s truy n nên nh ng ch cho m t vi c hu n luy n đ cừ ụ ớ ẻ ứ ệ ơ ề ườ ỗ ộ ệ ấ ệ ượ cho là 'v ng ch c’ h n. Không có gì v ng ch c, sâu s c, an toàn, có ý nghĩa và đ y khônữ ắ ơ ữ ắ ắ ầ ngoan h n vi c công b lúc ban đ u đó. M i vi c hu n luy n Kitô giáo h vi c đi vàoơ ệ ố ầ ọ ệ ấ ệ ệ ở ệ s đi p s truy n sâu h n” [113] và nh p thân nó m i ngày m t đ y đ h n vào cu cứ ệ ơ ề ơ ậ ỗ ộ ầ ủ ơ ộ s ng c a chúng ta. Do đó, th a tác v gi i tr ph i luôn luôn bao g m các d p đ đ i m iố ủ ừ ụ ớ ẻ ả ồ ị ể ổ ớ và đào sâu c m nghi m b n thân c a chúng ta v tình yêu c a Thiên Chúa và Chúa Kitôả ệ ả ủ ề ủ h ng s ng. Nó có th làm đi u này nhi u cách khác nhau: ch ng t , bài hát, kho nh kh cằ ố ể ề ề ứ ừ ả ắ th l y, th i gian suy ni m thiêng liêng v Kinh thánh và th m chí c vi c s d ng cácờ ạ ờ ệ ề ậ ả ệ ử ụ m ng xã h i m t cách thông minh. Tuy nhiên, không bao gi nên thay th c m nghi mạ ộ ộ ờ ế ả ệ vui m ng này v cu c g p g v i Chúa b ng m t lo i “nh i s lý thuy t”ừ ề ộ ặ ỡ ớ ằ ộ ạ ồ ọ ế (indoctrination).

215. M t khác, b t c ch ng trình nào c a th a tác v gi i tr cũng c n k t h p rõặ ấ ứ ươ ủ ừ ụ ớ ẻ ầ ế ợ ràng các ph ng ti n và ngu n l c đa d ng có th giúp ng i tr l n lên trong tìnhươ ệ ồ ự ạ ể ườ ẻ ớ huynh đ , s ng nh anh ch em, giúp đ l n nhau, xây d ng c ng đ ng, ph c v ng iệ ố ư ị ỡ ẫ ự ộ ồ ụ ụ ườ khác, g n gũi v i ng i nghèo. N u tình yêu huynh đ là “đi u răn m i” (Ga 13:34), làầ ớ ườ ế ệ ề ớ “s viên mãn c a L Lu t” (Rm 13:10) và là cách t t nh t đ bi u l tình yêu c a chúngự ủ ề ậ ố ấ ể ể ộ ủ ta đ i v i Thiên Chúa, thì nó ph i có m t v trí chính y u trong m i d án hu n luy nố ớ ả ộ ị ế ọ ự ấ ệ gi i tr và l n m nh c a h đ n tu i tr ng thành.ớ ẻ ớ ạ ủ ọ ế ổ ưở

Các môi tr ng thích h pườ ợ

216. Chúng ta c n làm cho t t c các đ nh ch c a chúng ta đ c trang b t t h n đầ ấ ả ị ế ủ ượ ị ố ơ ể chào đón nhi u h n đ i v i nh ng ng i tr tu i, vì r t nhi u ng i trong s h có c mề ơ ố ớ ữ ườ ẻ ổ ấ ề ườ ố ọ ả giác th c s là tr m côi. đây tôi không đ c p đ n các v n đ gia đình mà là m tự ự ẻ ồ Ở ề ậ ế ấ ề ộ đi u gì đó đ c các thi u niên nam n , ng i tr và ng i l n, c cha m l n con cái,ề ượ ế ữ ườ ẻ ườ ớ ả ẹ ẫ c m nghi m. Đ i v i m i tr m côi này - bao g m c chính chúng ta - các c ng đ ngả ệ ố ớ ọ ẻ ồ ồ ả ộ ồ nh giáo x ho c tr ng h c nên cung c p các kh th đ c m nghi m s c i m vàư ứ ặ ườ ọ ấ ả ể ể ả ệ ự ở ở tình yêu, s kh ng đ nh và tăng tr ng. Nhi u ng i tr ngày nay c m th y h ph iự ẳ ị ưở ề ườ ẻ ả ấ ọ ả

48

th a h ng các gi c m th t b i c a cha m và ông bà c a h , nh ng gi c m b ph nừ ưở ấ ơ ấ ạ ủ ẹ ủ ọ ữ ấ ơ ị ả b i b i s b t công, b o l c xã h i, lòng ích k và thi u quan tâm đ n ng i khác. Tómộ ở ự ấ ạ ự ộ ỷ ế ế ườ m t l i, h c m th y b b ng r . N u ng i tr l n lên trong m t th gi i tro tàn, h sẽộ ờ ọ ả ấ ị ứ ễ ế ườ ẻ ớ ộ ế ớ ọ khó có th gi đ c ng n l a c a nh ng gi c m và d án l n. N u h l n lên trong m tể ữ ượ ọ ử ủ ữ ấ ơ ự ớ ế ọ ớ ộ sa m c không còn ý nghĩa, h sẽ phát tri n c mu n c ng hi n cu c đ i mình đ gieoạ ọ ể ướ ố ố ế ộ ờ ể h t gi ng đâu? C m nghi m đ t đo n, b ng g c và s s p đ các xác tín căn b n,ạ ố ở ả ệ ứ ạ ứ ố ự ụ ổ ả đ c n n văn hóa truy n thông ngày nay thúc đ y, đang t o ra m t c m th c m côi sâuượ ề ề ẩ ạ ộ ả ứ ồ s c mà chúng ta ph i đáp ng b ng cách t o ra m t môi tr ng huynh đ lôi cu n n iắ ả ứ ằ ạ ộ ườ ệ ố ơ ng i khác có th s ng v i m t c m th c v m c đích.ườ ể ố ớ ộ ả ứ ề ụ

217. Nói tóm l i, t o ra m t “mái nhà” là t o ra m t “gia đình”. Đây là vi c h c cách c mạ ạ ộ ạ ộ ệ ọ ả th y mình đ c k t n i v i nh ng ng i khác h n là nh ng m i liên h th c d ng vàấ ượ ế ố ớ ữ ườ ơ ữ ố ệ ự ụ th c ti n, đ c h p nh t theo cách chúng ta c m th y cu c s ng c a mình có tính nhânự ễ ượ ợ ấ ả ấ ộ ố ủ b n h n m t chút. T o ra m t mái nhà là đ cho l i tiên tri m c l y x ng th t và làmả ơ ộ ạ ộ ể ờ ặ ấ ươ ị cho năm tháng ngày gi c a chúng ta b t l nh lẽo, b t th và vô danh. Đó là t o ra cácờ ủ ớ ạ ớ ờ ơ ạ dây n i k t b ng nh ng hành đ ng đ n gi n, hàng ngày mà t t c chúng ta đ u có thố ế ằ ữ ộ ơ ả ấ ả ề ể th c hi n. Nh chúng ta bi t, mái nhà đòi h i m i ng i ph i làm vi c v i nhau. Khôngự ệ ư ế ỏ ọ ườ ả ệ ớ ai có th th hay đ ng cách xa nhau, vì m i ng i là m t viên đá c n thi t đ xây d ngể ờ ơ ứ ỗ ườ ộ ầ ế ể ự mái nhà. Đi u này cũng bao hàm vi c c u xin Chúa ban cho chúng ta n bi t h c cáchề ệ ầ ơ ế ọ kiên nh n, tha th cho nhau, b t đ u l i m i ngày. Tôi nên tha th và b t đ u l i baoẫ ứ ắ ầ ạ ỗ ứ ắ ầ ạ nhiêu l n? B y m i l n b y, b t k bao nhiêu l n n u c n thi t. Vi c t o ra các m iầ ả ươ ầ ả ấ ể ầ ế ầ ế ệ ạ ố dây liên k t m nh mẽ đòi h i s t tin và tín thác đ c nuôi d ng hàng ngày b ng sế ạ ỏ ự ự ượ ưỡ ằ ự kiên nh n và tha th . Và đó là cách phép l di n ra: chúng ta c m th y đây chúng taẫ ứ ạ ễ ả ấ ở đ c tái sinh, đây t t c chúng ta đ c tái sinh, vì chúng ta c m th y s âu y m c aượ ở ấ ả ượ ả ấ ự ế ủ Thiên Chúa giúp chúng ta có kh năng m v m t th gi i nhân b n h n, và do đó m tả ơ ề ộ ế ớ ả ơ ộ th gi i thiên b n h n [114].ế ớ ả ơ

218. D c theo nh ng đ ng h ng này, các đ nh ch c a chúng ta nên cung c p choọ ữ ườ ướ ị ế ủ ấ ng i tr các n i h có th bi n thành c a riêng, n i h có th đ n và đi t do, c mườ ẻ ơ ọ ể ế ủ ơ ọ ể ế ự ả th y đ c chào đón và s n sàng g p g nh ng ng i tr khác, b t k lúc khó khăn vàấ ượ ẵ ặ ỡ ữ ườ ẻ ấ ể th t v ng, hay hân hoan và c hành. M t s đi u này đã x y ra các nguy n đ ng vàấ ọ ử ộ ố ề ả ở ệ ườ các trung tâm thanh thi u niên khác, mà trong nhi u tr ng h p v n cung ng m tế ề ườ ợ ố ứ ộ khung c nh thân thi n và tho i mái, n i các tình b n có th phát tri n, n i các ng i trả ệ ả ơ ạ ể ể ơ ườ ẻ nam n có th g p nhau, n i h có th chia s âm nh c, trò ch i, th thao, và c suyữ ể ặ ơ ọ ể ẻ ạ ơ ể ả ni m và c u nguy n n a. nh ng n i nh v y, nhi u đi u có th đ c cung ng, màệ ầ ệ ữ Ở ữ ơ ư ậ ề ề ể ượ ứ không ph i chi phí l n. Cũng v y, vi c ti p xúc không th thi u gi a ng i v i ng i đả ớ ậ ệ ế ể ế ữ ườ ớ ườ ể truy n đ t s đi p có th di n ra, m t đi u mà v trí c a nó không th do b t c tàiề ạ ứ ệ ể ễ ộ ề ị ủ ể ấ ứ nguyên ho c chi n l c m c v nào có th th c hi n đ c.ặ ế ượ ụ ụ ể ự ệ ượ

219. “Tình b n và vi c th o lu n, th ng có m t trong các nhóm ít nhi u đ c c c uạ ệ ả ậ ườ ặ ề ượ ơ ấ hóa, cung ng c h i đ c ng c các kỹ năng xã h i và t ng quan trong m t b i c nhứ ơ ộ ể ủ ố ộ ươ ộ ố ả n i ng i ta không b phân tích cũng không b phê phán. Kinh nghi m nhóm cũng t oơ ườ ị ị ệ ạ nên m t tài nguyên tuy t v i đ chia s đ c tin và giúp đ l n nhau trong vi c làmộ ệ ờ ể ẻ ứ ỡ ẫ ệ

49

ch ng. Ng i tr có kh năng h ng d n ng i tr khác và th c thi m t vi c làm tôngứ ườ ẻ ả ướ ẫ ườ ẻ ự ộ ệ đ chân th c gi a các b n bè c a h ” [115].ồ ự ữ ạ ủ ọ

220. Đi u này không có nghĩa là h nên tr nên cô l p và m t m i liên l c v i các c ngề ọ ở ậ ấ ọ ạ ớ ộ đ ng giáo x , các phong trào và các t ch c giáo h i khác. Nh ng h sẽ đ c hòa nh pồ ứ ổ ứ ộ ư ọ ượ ậ t t h n vào các c ng đ ng c i m , s ng đ c tin, mong mu n r ng r Chúa Kitô, vui v ,ố ơ ộ ồ ở ở ố ứ ố ạ ỡ ẻ t do, huynh đ và t n tâm. Các c ng đ ng này có th là các khung c nh n i h c m th yự ệ ậ ộ ồ ể ả ơ ọ ả ấ có th vun s i các m i quan h quý giá.ể ớ ố ệ

Th a tác v tu i tr trong các đ nh ch giáo d cừ ụ ổ ẻ ị ế ụ

221. Tr ng h c ch c ch n là m t di n đàn thu hút tr em và ng i tr . Chính vì chúngườ ọ ắ ắ ộ ễ ẻ ườ ẻ là nh ng n i đ c phúc đ phát tri n b n thân nh v y, nên c ng đ ng Kitô h u luônữ ơ ặ ể ể ả ư ậ ộ ồ ữ quan tâm đ n vi c đào t o các giáo viên và các qu n tr viên, và thi t l p các tr ng h cế ệ ạ ả ị ế ậ ườ ọ c a riêng mình v i nhi u lo i và trình đ khác nhau. Trong lĩnh v c giáo d c gi i trủ ớ ề ạ ộ ự ụ ớ ẻ này, Chúa Thánh Th n đã làm xu t hi n vô s đ c s ng và g ng sáng thánh thi n. Tuyầ ấ ệ ố ặ ủ ươ ệ nhiên, các tr ng h c đang r t c n vi c t phê, n u chúng ta xem xét các k t qu c aườ ọ ấ ầ ệ ự ế ế ả ủ vi c n i vòng tay l n m c v c a h , m t vi c, trong nhi u tr ng h p, t p trung vàoệ ố ớ ụ ụ ủ ọ ộ ệ ề ườ ợ ậ m t lo i giáo d c tôn giáo ch ng t th ng không có kh năng nuôi d ng các c mộ ạ ụ ứ ỏ ườ ả ưỡ ả nghi m đ c tin lâu dài. M t s tr ng Công Giáo d ng nh ch đ c c u trúc vì m cệ ứ ộ ố ườ ườ ư ỉ ượ ấ ụ đích t b o t n. Vi c s thay đ i khi n h c th và phòng ng tr c các nguy hi m, cóự ả ồ ệ ợ ổ ế ọ ố ủ ự ướ ể th t hay t ng t ng, mà b t c thay đ i nào cũng có th mang l i. Tr ng h c nào trậ ưở ượ ấ ứ ổ ể ạ ườ ọ ở thành “m t pháo đài” (bunker), b o v các h c sinh c a mình kh i nh ng l i l m “t bênộ ả ệ ọ ủ ỏ ữ ỗ ầ ừ ngoài”, qu là m t b c tranh bi m h a c a xu h ng này. Th nh ng, hình nh nàyả ộ ứ ế ọ ủ ướ ế ư ả ph n ánh, m t cách n l nh, đi u nhi u ng i tr kinh qua khi h t t nghi p t m t sả ộ ớ ạ ề ề ườ ẻ ọ ố ệ ừ ộ ố đ nh ch giáo d c nào đó: m t s k t n i không th v t qua gi a nh ng gì h đ cị ế ụ ấ ự ế ố ể ượ ữ ữ ọ ượ d y và th gi i mà h đang s ng. Cách h đ c d y d v các giá tr tôn giáo và luân lýạ ế ớ ọ ố ọ ượ ạ ỗ ề ị đã không chu n b đ h đ cao các giá tr đó trong m t th gi i đ a chúng ra ch gi u,ẩ ị ể ọ ề ị ộ ế ớ ư ế ễ h cũng không h c đ c cách c u nguy n và th c hành đ c tin có th d dàng đ cọ ọ ượ ầ ệ ự ứ ể ễ ượ nâng đ gi a nh p đ chóng m t c a xã h i hôm nay. Vì m t trong nh ng ni m vui l nỡ ữ ị ộ ặ ủ ộ ộ ữ ề ớ nh t mà b t c nhà giáo d c nào cũng có th có là nhìn th y m t h c sinh bi n thànhấ ấ ứ ụ ể ấ ộ ọ ế m t ng i m nh mẽ, hòa nh p tr n v n, m t nhà lãnh đ o và m t con ng i s n sàngộ ườ ạ ậ ọ ẹ ộ ạ ộ ườ ẵ cho đi.

222. Các tr ng Công Giáo v n là n i thi t y u cho vi c truy n gi ng Tin M ng cho gi iườ ẫ ơ ế ế ệ ề ả ừ ớ tr . C n ph i l u ý m t s nguyên t c h ng d n đ c quy đ nh trong Veritatisẻ ầ ả ư ộ ố ắ ướ ẫ ượ ị Gaudium (Ni m Vui S Th t) cho vi c đ i m i và h i sinh vi c n i vòng tay l n truy nề ự ậ ệ ổ ớ ồ ệ ố ớ ề giáo c a các tr ng h c và đ i h c. Chúng bao g m m t tr i nghi m m i m v s đi pủ ườ ọ ạ ọ ồ ộ ả ệ ớ ẻ ề ứ ệ s truy n (kerygma), đ i tho i r ng rãi, các cách ti p c n liên ngành và đa ngành (interơ ề ố ạ ộ ế ậ and cross disciplinary), c vũ n n văn hóa g p g , kh n tr ng t o ra các m ng l i vàổ ề ặ ỡ ẩ ươ ạ ạ ướ m t ph ng th c có l i cho nh ng ng i nh bé nh t, nh ng ng i mà xã h i lo i bộ ươ ứ ợ ữ ườ ỏ ấ ữ ườ ộ ạ ỏ [116]. Quan tr ng t ng t là kh năng tích h p ki n th c c a đ u, tim và tay chân.ọ ươ ự ả ợ ế ứ ủ ầ

50

223. M t khác, chúng ta không th tách bi t vi c đào luy n thiêng liêng kh i vi c đàoặ ể ệ ệ ệ ỏ ệ luy n văn hóa. Giáo h i luôn c g ng khai tri n các cách cung c p cho gi i tr m t n nệ ộ ố ắ ể ấ ớ ẻ ộ ề giáo d c t t nh t có th . Lúc này, Giáo h i cũng không nên d ng l i, vì ng i tr cóụ ố ấ ể ộ ừ ạ ườ ẻ quy n đòi h i vi c này. “Ngày nay, trên h t, quy n có m t n n giáo d c t t có nghĩa ph iề ỏ ệ ế ề ộ ề ụ ố ả b o v đ c khôn ngoan, nghĩa là, ki n th c ph i mang tính nhân b n và nhân b n hóa.ả ệ ứ ế ứ ả ả ả Chúng ta quá th ng xuyên b qui đ nh b i các mô hình t m th ng và phù du v cu cườ ị ị ở ầ ườ ề ộ s ng khi n chúng ta theo đu i thành công v i giá r , h giá hy sinh làm m t uy tín vàố ế ổ ớ ẻ ạ ấ nh i nhét ý t ng cho r ng giáo d c là đi u không c n thi t tr khi nó cung c p k t quồ ưở ằ ụ ề ầ ế ừ ấ ế ả c th ngay l p t c. Không, giáo d c làm chúng ta nêu ra các câu h i, gi cho chúng taụ ể ậ ứ ụ ỏ ữ kh i b gây mê b i s t m th ng và thúc đ y chúng ta theo đu i ý nghĩa trong cu cỏ ị ở ự ầ ườ ẩ ổ ộ s ng. Chúng ta c n đòi l i quy n không b l c l i b i nh ng mỹ nhân ng hi n đang làmố ầ ạ ề ị ạ ố ở ữ ư ệ chúng ta phân tâm trong cu c theo đu i này. Ulysses, đ không đ u hàng tr c bài hátộ ổ ể ầ ướ mỹ nhân ng đã làm say mê các th y th c a ông và khi n t u c a h đâm vào đá, đã c tư ủ ủ ủ ế ầ ủ ọ ộ mình vào c t bu m c a tàu và yêu c u b n đ ng hành b t tai. Orpheus, m t khác, đã làmộ ồ ủ ầ ạ ồ ị ặ m t đi u khác đ ph n công bài hát mỹ nhân ng : ông đã hát m t giai đi u th m chí cònộ ề ể ả ư ộ ệ ậ hay h n th , làm mê m t c các mỹ nhân ng . Do đó, đây là thách th c l n c a các b n:ơ ế ệ ả ư ứ ớ ủ ạ đáp ng các đi p khúc làm tê li t c a ch nghĩa tiêu th văn hóa b ng các quy t đ nh cóứ ệ ệ ủ ủ ụ ằ ế ị suy nghĩ và v ng ch c, v i nghiên c u, ki n th c và chia s ” [117].ữ ắ ớ ứ ế ứ ẻ

Các ph m vi c n đ c khai tri nạ ầ ượ ể

224. Nhi u ng i tr đã ti n đ n ch bi t đánh giá cao s im l ng và g n gũi v i Thiênề ườ ẻ ế ế ỗ ế ự ặ ầ ớ Chúa. Các nhóm t t p đ tôn th Thánh Th ho c c u nguy n b ng l i Chúa cũng đã giaụ ậ ể ờ ể ặ ầ ệ ằ ờ tăng. Chúng ta đ ng bao gi đánh giá th p kh năng c a ng i tr trong vi c h c i mừ ờ ấ ả ủ ườ ẻ ệ ọ ở ở đ i v i l i c u nguy n chiêm ni m. Chúng ta ch c n tìm ra các cách th c và ph ng ti nố ớ ờ ầ ệ ệ ỉ ầ ứ ươ ệ thích h p đ giúp h b t tay vào c m nghi m quý giá này. Khi nói đ n vi c th ph ngợ ể ọ ắ ả ệ ế ệ ờ ượ và c u nguy n, “trong nhi u khung c nh, ng i Công Giáo tr đang yêu c u có nh ng cầ ệ ề ả ườ ẻ ầ ữ ơ h i c u nguy n và c hành bí tích có kh năng nói v i cu c s ng hàng ngày c a h quaộ ầ ệ ử ả ớ ộ ố ủ ọ m t ph ng v t i m i, chân th c và hân hoan” [118]. Đi u quan tr ng là t n d ng t iộ ụ ụ ươ ớ ự ề ọ ậ ụ ố đa nh ng kho nh kh c vĩ đ i c a năm ph ng v , nh t là Tu n Thánh, L Ngũ Tu n vàữ ả ắ ạ ủ ụ ụ ấ ầ ễ ầ Giáng Sinh. Nh ng các d p l h i khác có th cung c p m t gián đo n đáng hoan nghinhư ị ễ ộ ể ấ ộ ạ trong thói quen c a h và giúp h c m nghi m ni m vui đ c tin.ủ ọ ọ ả ệ ề ứ

225. Nghi th c Kitô giáo t ng tr ng cho m t c h i đ c đáo đ l n lên và c i m đ iứ ượ ư ộ ơ ộ ộ ể ớ ở ở ố v i các h ng ân đ c tin và đ c ái c a Thiên Chúa. Nhi u ng i tr b thu hút b i kh thớ ồ ứ ứ ủ ề ườ ẻ ị ở ả ể giúp đ ng i khác, nh t là tr em và ng i nghèo. Nghi th c này th ng là b c đ uỡ ườ ấ ẻ ườ ứ ườ ướ ầ tiên đ khám phá ho c tái khám phá cu c s ng trong Chúa Kitô và Giáo h i. Nhi u ng iể ặ ộ ố ộ ề ườ tr tr nên m t m i đ i v i các ch ng trình đào t o tín lý và thiêng liêng c a chúng ta,ẻ ở ệ ỏ ố ớ ươ ạ ủ và đôi khi đòi có c h i tham gia tích c c vào các ho t đ ng có l i cho ng i khác.ơ ộ ự ạ ộ ợ ườ

226. Chúng ta cũng không th b qua t m quan tr ng c a ngh thu t, nh tho i k ch,ể ỏ ầ ọ ủ ệ ậ ư ạ ị h i h a và nh ng th khác. “Âm nh c đ c bi t quan tr ng, nói lên m t môi tr ng đíchộ ọ ữ ứ ạ ặ ệ ọ ộ ườ th c, trong đó gi i tr không ng ng đ m mình vào, cũng nh m t n n văn hóa và ngônự ớ ẻ ừ ắ ư ộ ề ng có kh năng kh i d y c m xúc và đ nh hình b n s c. Ngôn ng âm nh c cũng đ iữ ả ơ ậ ả ị ả ắ ữ ạ ạ

51

di n cho m t ngu n tài nguyên m c v có liên quan đ c bi t đ n ph ng v và vi c đ iệ ộ ồ ụ ụ ặ ệ ế ụ ụ ệ ổ m i nó” [119]. Ca hát có th là m t đ ng l c tuy t v i cho ng i tr khi h l hành quaớ ể ộ ộ ự ệ ờ ườ ẻ ọ ữ cu c s ng. Nh Thánh Augustinô đã nói: “Hãy ca hát, nh ng hãy ti p t c cu c hành trìnhộ ố ư ư ế ụ ộ c a các b n. Đ ng tr nên l i bi ng, nh ng hãy ca hát đ làm con đ ng tr nên thú vủ ạ ừ ở ườ ế ư ể ườ ở ị h n. Hãy ca hát, nh ng hãy ti p t c b c đi... N u ti n b , b n sẽ ti p t c cu c hànhơ ư ế ụ ướ ế ế ộ ạ ế ụ ộ trình c a mình, nh ng hãy ch c m m r ng s ti n b c a b n là ti n b trong nhân đ c,ủ ư ắ ẩ ằ ự ế ộ ủ ạ ế ộ ứ trong đ c tin th c s và trong vi c s ng đúng đ n. Do đó, hãy ca hát, nh ng hãy ti p t cứ ự ự ệ ố ắ ư ế ụ b c đi” [120].ướ

227. Cũng có ý nghĩa không kém là vi c ng i tr nh n m nh đ n th thao; Giáo h iệ ườ ẻ ấ ạ ế ể ộ không nên đánh giá th p ti m năng c a th thao đ i v i giáo d c và đào t o, nh ng thayấ ề ủ ể ố ớ ụ ạ ư vào đó, duy trì m t s hi n di n m nh mẽ đó. Th gi i th thao c n đ c giúp đ độ ự ệ ệ ạ ở ế ớ ể ầ ượ ỡ ể kh c ph c m t s khía c nh có v n đ c a nó, ch ng h n nh th n t ng hóa các nhàắ ụ ộ ố ạ ấ ề ủ ẳ ạ ư ầ ượ vô đ ch, tùng ph c l i ích th ng m i và ý th c h thành công v i b t c gía nào” [121].ị ụ ợ ươ ạ ứ ệ ớ ấ ứ Tr ng tâm c a tr i nghi m th thao là “ni m vui: ni m vui c a vi c luy n t p, đ c ọ ủ ả ệ ể ề ề ủ ệ ệ ậ ượ ở bên nhau, đ c s ng đ ng và hân hoan trong nh ng h ng phúc mà T o hóa đã ban t ngượ ố ộ ữ ồ ạ ặ cho chúng ta m i ngày” [122]. M t s Giáo ph đã s d ng đi n hình đào t o các l c sĩỗ ộ ố ụ ử ụ ể ạ ự đ khuy n khích ng i tr phát tri n s c m nh c a h và v t qua s bi ng nhác vàể ế ườ ẻ ể ứ ạ ủ ọ ượ ự ế bu n chán. Thánh Basilêô C , khi vi t cho nh ng ng i tr tu i, đã s d ng c g ng đòiồ ả ế ữ ườ ẻ ổ ử ụ ố ắ h i n i các l c sĩ đ minh h a giá tr c a s hy sinh b n thân nh m t ph ng ti n tăngỏ ơ ự ể ọ ị ủ ự ả ư ộ ươ ệ tr ng trong nhân đ c: “nh ng ng i này ch u đau kh không k xi t, h s d ng nhi uưở ứ ữ ườ ị ổ ể ế ọ ử ụ ề ph ng ti n đ b i đ p s c m nh c a h . H đ m hôi liên t c lúc h luy n t p ... tómươ ệ ể ồ ắ ứ ạ ủ ọ ọ ổ ồ ụ ọ ệ ậ m t l i, h t k lu t b n thân h đ n m c c cu c s ng tr c khi thi đ u là m t sộ ờ ọ ự ỷ ậ ả ọ ế ứ ả ộ ố ướ ấ ộ ự chu n b cho nó ... Nh th , làm th nào chúng ta, nh ng ng i đã đ c h a nh ng ph nẩ ị ư ế ế ữ ườ ượ ứ ữ ầ th ng kỳ di u v s l ng và s huy hoàng đ n n i không mi ng l i nào có th đ mưở ệ ề ố ượ ự ế ỗ ệ ưỡ ể ế đ c, có th ngay c nghĩ đ n vi c th ng đ c chúng n u chúng ta không làm gì khácượ ể ả ế ệ ắ ượ ế h n là ch bi t dành cu c s ng c a mình đ gi i trí và th c hi n nh ng n l c n a v i?”ơ ỉ ế ộ ố ủ ể ả ự ệ ữ ỗ ự ử ờ [123].

228. Thiên nhiên có m t s c h p d n đ c bi t đ i v i nhi u thi u niên và ng i tr bi tộ ứ ấ ẫ ặ ệ ố ớ ề ế ườ ẻ ế nh n ra nhu c u ph i chăm sóc môi tr ng. Đó là tr ng h p các phong trào h ng đ oậ ầ ả ườ ườ ợ ướ ạ và các nhóm khác nh m khuy n khích s g n gũi v i thiên nhiên, các chuy n đi c m tr i,ằ ế ự ầ ớ ế ắ ạ đi b đ ng dài, thám hi m và các chi n d ch c i thi n môi tr ng. Theo tinh th n c aộ ườ ể ế ị ả ệ ườ ầ ủ Thánh Phanxicô Assisi, nh ng kinh nghi m này có th là m t khai tâm th c s đ b cữ ệ ể ộ ự ự ể ướ vào tr ng hu n luy n tình huynh đ ph quát và c u nguy n chiêm ni m.ườ ấ ệ ệ ổ ầ ệ ệ

229. Nh ng kinh nghi m trên và nhi u c h i đa d ng khác đ truy n gi ng Tin M ngữ ệ ề ơ ộ ạ ể ề ả ừ cho gi i tr không nên khi n chúng ta quên r ng, b t ch p th i kỳ đang thay đ i và cácớ ẻ ế ằ ấ ấ ờ ổ nh y c m c a ng i tr , v n có nh ng h ng phúc c a Thiên Chúa không bao gi già c i,ạ ả ủ ườ ẻ ẫ ữ ồ ủ ờ ỗ vì chúng ch a m t s c m nh v t m i th i gian và không gian. Có l i Chúa, luôn s ngứ ộ ứ ạ ượ ọ ờ ờ ố đ ng và h u hi u, s hi n di n nuôi d ng c a Chúa Kitô trong Bí tích Thánh Th , và bíộ ữ ệ ự ệ ệ ưỡ ủ ể tích Hòa gi i, mang l i cho chúng ta t do và s c m nh. Chúng ta cũng có th nh c đ nả ạ ự ứ ạ ể ắ ế s giàu có thiêng liêng vô t n đ c Giáo h i b o t n trong ch ng tá c a các v thánh c aự ậ ượ ộ ả ồ ứ ủ ị ủ mình và s d y d c a các b c th y thiêng liêng vĩ đ i. M c dù chúng ta ph i kính tr ngự ạ ỗ ủ ậ ầ ạ ặ ả ọ

52

các giai đo n tăng tr ng khác nhau và đôi khi c n kiên nh n ch đ i th i đi m thíchạ ưở ầ ẫ ờ ợ ờ ể h p, chúng ta v n không th không m i ng i tr u ng t nh ng gi ng kh i s s ngợ ẫ ể ờ ườ ẻ ố ừ ữ ế ơ ự ố m i này. Chúng ta không có quy n t c đo t đi u t t đ p vĩ đ i này c a h .ớ ề ướ ạ ề ố ẹ ạ ủ ọ

M t th a tác v tu i tr “bình dân” ộ ừ ụ ổ ẻ

230. Ngoài th a tác m c v thông th ng, đ c lên k ho ch đàng hoàng mà các giáo xừ ụ ụ ườ ượ ế ạ ứ và phong trào v n th c hi n, đi u cũng quan tr ng là ph i dành ch cho m t th a tác vố ự ệ ề ọ ả ỗ ộ ừ ụ gi i tr “bình dân”, v i m t phong cách, l ch trình, nh p đ và ph ng pháp khác. Baoớ ẻ ớ ộ ị ị ộ ươ quát h n và linh ho t h n, nó đi t i nh ng n i đ y, ng i tr th c s tích c c, và c vũơ ạ ơ ớ ữ ơ ở ấ ườ ẻ ự ự ự ổ các ph m tính lãnh đ o t nhiên và các đ c s ng đ c Chúa Thánh Th n gieo vãi. Nó cẩ ạ ự ặ ủ ượ ầ ố g ng tránh vi c áp đ t các tr ng i, các quy t c, các ki m soát và các c c u b t bu c lênắ ệ ặ ở ạ ắ ể ơ ấ ắ ộ nh ng tín h u tr tu i này, v n là nh ng ng i lãnh đ o t nhiên trong các khu ph c aữ ữ ẻ ổ ố ữ ườ ạ ự ố ủ h và trong các khung c nh khác. Chúng ta ch c n đ ng hành và khích l h , tin t ngọ ả ỉ ầ ồ ệ ọ ưở h n m t chút vào thiên tài c a Chúa Thánh Th n, Đ ng hành đ ng tùy ý Ng i.ơ ộ ủ ầ ấ ộ ườ

231. Chúng ta đang nói t i các nhà lãnh đ o th c s “bình dân”, ch không ph i nh ngớ ạ ự ự ứ ả ữ ng i u tú hay nh ng ng i t đóng kín vào các nhóm nh g m các cá nhân đ c ch nườ ư ữ ườ ự ỏ ồ ượ ọ l c. Đ có th phát sinh ra m t th a tác v “bình dân” cho tu i tr , “h c n h c cáchọ ể ể ộ ừ ụ ổ ẻ ọ ầ ọ l ng nghe c m th c c a ng i ta, đ tr thành ng i phát ngôn c a h và làm vi c choắ ả ứ ủ ườ ể ở ườ ủ ọ ệ vi c c vũ h ” [124]. Khi nói v “ng i ta”, chúng ta không nói v các c c u c a xã h iệ ổ ọ ề ườ ề ơ ấ ủ ộ hay Giáo h i, nh ng nói v t t c nh ng ai trên đ ng l hành, không ph i nh các cáộ ư ề ấ ả ữ ườ ữ ả ư nhân, mà nh m t c ng đ ng g n bó ch t chẽ v i m i ng i, m t c ng đ ng bác b vi cư ộ ộ ồ ắ ặ ớ ọ ườ ộ ộ ồ ỏ ệ b r i ng i nghèo và nh ng ng i d b t n th ng. “Nh ng ng i mu n m i ng iỏ ơ ườ ữ ườ ễ ị ổ ươ ữ ườ ố ọ ườ chia s l i ích chung và do đó đ ng ý đ ng nh p v i các thành viên nh bé nh t c a nó,ẻ ợ ồ ồ ị ớ ỏ ấ ủ đ m i ng i có th đ t đ n ích chung cùng v i nhau” [125]. Do đó, các nhà lãnh đ oể ọ ườ ể ạ ế ớ ạ “bình dân” là nh ng ng i có kh năng làm m i ng i, k c ng i nghèo, ng i y uữ ườ ả ọ ườ ể ả ườ ườ ế th , ng i y u đu i và ng i b th ng t n, tr nên m t thành ph n c a cu c di nế ườ ế ố ườ ị ươ ổ ở ộ ầ ủ ộ ễ hành ti n v phía tr c c a tu i tr . H không tr n tránh ho c s nh ng ng i tr t ngế ề ướ ủ ổ ẻ ọ ố ặ ợ ữ ườ ẻ ừ kinh qua t n th ng ho c ch u đ ng s c n ng c a th p giá.ổ ươ ặ ị ự ứ ặ ủ ậ

232. T ng t nh th , nh t là trong tr ng h p ng i tr không phát xu t t các giaươ ự ư ế ấ ườ ợ ườ ẻ ấ ừ đình ho c các đ nh ch Kitô giáo, và đang tr ng thành m t cách ch m ch p, chúng taặ ị ế ưở ộ ậ ạ ph i khuy n khích m i đi u t t theo kh năng c a chúng ta [126]. Chúa Kitô đã c nh cáoả ế ọ ề ố ả ủ ả chúng ta đ ng ch th y các h t lúa t t mà thôi (x. Mt 13: 24-30). Đôi khi, trong n l cừ ỉ ấ ạ ố ỗ ự phát tri n m t th a tác v gi i tr thu n túy và hoàn h o, đ c đánh d u b ng nh ng ýể ộ ừ ụ ớ ẻ ầ ả ượ ấ ằ ữ t ng tr u t ng, đ c che ch kh i th gi i và không có sai sót nào, chúng ta có thưở ừ ượ ượ ở ỏ ế ớ ể bi n Tin M ng thành m t đ ngh bu n t , vô nghĩa và không lôi cu n. M t th a tác vế ừ ộ ề ị ồ ẻ ố ộ ừ ụ gi i tr nh v y k t c c đã b hoàn toàn lo i kh i th gi i c a ng i tr và ch phù h pớ ẻ ư ậ ế ụ ị ạ ỏ ế ớ ủ ườ ẻ ỉ ợ v i m t tu i tr Kitô giáo u tú, t coi mình là khác bi t, trong khi s ng trong m t s côớ ộ ổ ẻ ư ự ệ ố ộ ự l p tr ng r ng và không sinh hoa trái. Khi lo i tr c d i, chúng ta cũng nh r ho c bópậ ố ỗ ạ ừ ỏ ạ ổ ễ ặ ngh t b t c s ch i nào đang c g ng m c lên b t ch p các h n ch c a chúng.ẹ ấ ứ ố ồ ố ắ ọ ấ ấ ạ ế ủ

233. Thay vì “áp đ o ng i tr b ng m t b quy t c khi n Kitô giáo có hình dáng thuả ườ ẻ ằ ộ ộ ắ ế g n và d y đ i (moralistic), chúng ta đ c kêu g i đ u t vào tính không bi t s c a họ ạ ờ ượ ọ ầ ư ế ợ ủ ọ

53

và đào t o h nh n trách nhi m c a h , trong khi bi t ch c r ng l i l m, th t b i vàạ ọ ậ ệ ủ ọ ế ắ ằ ỗ ầ ấ ạ kh ng ho ng là nh ng kinh nghi m có th c ng c nhân tính c a h ” [127].ủ ả ữ ệ ể ủ ố ủ ọ

234. Th ng h i đ ng kêu g i vi c khai tri n m t Th a tác v tu i tr có kh năng baoượ ộ ồ ọ ệ ể ộ ừ ụ ổ ẻ ả g m, dành ch cho m i lo i ng i tr , đ ch ng t r ng chúng ta là m t Giáo h i mồ ỗ ọ ạ ườ ẻ ể ứ ỏ ằ ộ ộ ở r ng c a. Ng i ta cũng không ph i ch p nh n đ y đ m i tín lý c a Giáo h i m i cóộ ử ườ ả ấ ậ ầ ủ ọ ủ ộ ớ th tham gia vào m t s ho t đ ng c a chúng ta dành cho ng i tr tu i. Ch c n có m tể ộ ố ạ ộ ủ ườ ẻ ổ ỉ ầ ộ tâm trí c i m đ i v i t t c nh ng ai có mong mu n và s n lòng đ c s th t m c kh iở ở ố ớ ấ ả ữ ố ẵ ượ ự ậ ặ ả c a Thiên Chúa g p g . M t s ho t đ ng m c v c a chúng ta có th gi thi t r ng m tủ ặ ỡ ộ ố ạ ộ ụ ụ ủ ể ả ế ằ ộ hành trình đ c tin đã b t đ u, nh ng chúng ta c n m t th a tác v gi i tr “bình dân” cóứ ắ ầ ư ầ ộ ừ ụ ớ ẻ th m các cánh c a và dành ch cho m i ng i, v i các nghi ng và th t v ng c a h ,ể ở ử ỗ ọ ườ ớ ờ ấ ọ ủ ọ các v n đ và n l c tìm ra chính h , các l m l n trong quá kh , các kinh nghi m t i l iấ ề ỗ ự ọ ầ ẫ ứ ệ ộ ỗ và m i khó khăn c a h .ọ ủ ọ

235. Cũng nên dành ch cho “T t c nh ng ng i có vi n ki n khác v cu c s ng, nh ngỗ ấ ả ữ ườ ễ ế ề ộ ố ữ ng i thu c các tôn giáo khác ho c nh ng ng i hoàn toàn xa cách v i tôn giáo. T t cườ ộ ặ ữ ườ ớ ấ ả nh ng ng i tr tu i, không tr ai, đ u trong trái tim Thiên Chúa, và do đó, trong tráiữ ườ ẻ ổ ừ ề ở tim c a Giáo h i. Chúng ta th ng th n th a nh n r ng câu tuyên b trên môi mi ngủ ộ ẳ ắ ừ ậ ằ ố ệ chúng ta này không ph i lúc nào cũng tìm th y bi u th c chân th c trong các hành đ ngả ấ ể ứ ự ộ m c v c a chúng ta: chúng ta th ng khép kín trong các môi tr ng c a chúng ta, n iụ ụ ủ ườ ườ ủ ơ gi ng nói c a h không nghe th ng, ho c n u không, chúng ta cũng ch l u tâm t i cácọ ủ ọ ủ ặ ế ỉ ư ớ ho t đ ng ít đòi h i và nhi u thích thú h n, lo i b s b n ch n m c v lành m nh v nạ ộ ỏ ề ơ ạ ỏ ự ồ ồ ụ ụ ạ ố thôi thúc chúng ta ra kh i đi u đ c coi là n i an toàn c a chúng ta. Tin M ng cũng yêuỏ ề ượ ơ ủ ừ c u chúng ta ph i táo b o, và chúng ta mu n đ c nh v y, không cao ng o và khôngầ ả ạ ố ượ ư ậ ạ tìm cách c i đ o, làm ch ng cho tình yêu c a Chúa và dang r ng đôi tay v i m i ng iả ạ ứ ủ ộ ớ ọ ườ tr trên th gi i” [128].ẻ ế ớ

236. Th a tác v tu i tr , khi không còn duy u tú và s n lòng tr thành “bình dân” làừ ụ ổ ẻ ư ẵ ở m t di n trình ti m ti n, tôn tr ng, kiên nh n, hy v ng, không m t m i và đ y c mộ ễ ệ ế ọ ẫ ọ ệ ỏ ầ ả th ng. Th ng h i đ ng đ ngh l y đi n hình c a các môn đ Emmau (x. Lc 24: 13-ươ ượ ộ ồ ề ị ấ ể ủ ệ35) làm m t mô hình cho nh ng gì di n ra trong th a tác v gi i tr .ộ ữ ễ ừ ụ ớ ẻ

237. “Chúa Giêsu b c đi v i hai môn đ ch a n m đ c ý nghĩa c a m i đi u đã x y raướ ớ ệ ư ắ ượ ủ ọ ề ả v i Ng i và h đang r i kh i Giêrusalem và c ng đ ng c a h . Mu n đ ng hành v i h ,ớ ườ ọ ờ ỏ ộ ồ ủ ọ ố ồ ớ ọ Ng i đã cùng sánh b c v i h . Ng i h i han h và kiên nh n l ng nghe l i t ngườ ướ ớ ọ ườ ỏ ọ ẫ ắ ố ườ thu t các bi n c c a h , và b ng cách này, giúp h nh n ra đi u h đã c m nghi m.ậ ế ố ủ ọ ằ ọ ậ ề ọ ả ệ R i, m t cách trìu m n và tràn đ y năng l c, Ng i công b L i Chúa cho h , b ng cáchồ ộ ế ầ ự ườ ố ờ ọ ằ d n d t h gi i thích các bi n c h đã tr i nghi m d i ánh sáng Sách Thánh. Ng iẫ ắ ọ ả ế ố ọ ả ệ ướ ườ ch p nh n l i m i l i v i h khi màn đêm buông xu ng: Ng i b c vào đêm t i c aấ ậ ờ ờ ở ạ ớ ọ ố ườ ướ ố ủ h . Khi l ng nghe Ng i, trái tim h m lên và tâm trí h m ra; r i h nh n ra Ng iọ ắ ườ ọ ấ ọ ở ồ ọ ậ ườ lúc b bánh. Chính h ch n vi c ti p n i cu c hành trình ngay l p t c theo h ng ng cẻ ọ ọ ệ ế ố ộ ậ ứ ướ ượ l i, tr v v i c ng đ ng và chia s v i h c m nghi m v cu c g p g v i Đ ng Ph cạ ở ề ớ ộ ồ ẻ ớ ọ ả ệ ề ộ ặ ỡ ớ ấ ụ sinh c a mình” [129].ủ

54

238. Nh ng bi u hi n khác nhau c a lòng đ o bình dân, đ c bi t là nh ng cu c hànhữ ể ệ ủ ạ ặ ệ ữ ộ h ng, đang thu hút nh ng ng i tr ch a s n sàng c m th y nh nhà đ i v i các cươ ữ ườ ẻ ư ẵ ả ấ ư ở ố ớ ơ c u giáo h i và đ i di n cho m t d u hi u c th c a ni m tín thác vào Thiên Chúa.ấ ộ ạ ệ ộ ấ ệ ụ ể ủ ề Nh ng cách tìm ki m Thiên Chúa này đ c nhìn th y đ c bi t n i nh ng ng i trữ ế ượ ấ ặ ệ ơ ữ ườ ẻ nghèo, nh ng cũng n i nh ng ng i tr trong các lĩnh v c khác c a xã h i. Không nênư ở ơ ữ ườ ẻ ự ủ ộ xem th ng h , nh ng nên khuy n khích và c vũ h . Lòng đ o bình dân “là m t cáchườ ọ ư ế ổ ọ ạ ộ s ng đ c tin h p pháp” [130] và là m t bi u th c c a ho t đ ng truy n giáo t phát c aố ứ ợ ộ ể ứ ủ ạ ộ ề ự ủ dân Chúa” [131].

Luôn luôn là nh ng nhà truy n giáoữ ề

239. đây tôi mu n nh n m nh r ng không m t nhi u công s c l m đ bi n ng i trỞ ố ấ ạ ằ ấ ề ứ ắ ể ế ườ ẻ tr thành nhà truy n giáo. Ngay c nh ng ng i y u t, h n ch và g p r c r i nh tở ề ả ữ ườ ế ớ ạ ế ặ ắ ố ấ cũng có th là nh ng nhà truy n giáo theo cách riêng c a h , vì s t t lành luôn có thể ữ ề ủ ọ ự ố ể đ c chia s , ngay c lúc nó hi n h u bên c nh nhi u h n ch . M t ng i tr đi hànhượ ẻ ả ệ ữ ạ ề ạ ế ộ ườ ẻ h ng đ c u xin Đ c M giúp đ và m i m t ng i b n ho c m t ng i đ ng hànhươ ể ầ ứ ẹ ỡ ờ ộ ườ ạ ặ ộ ườ ồ cùng đi, do c ch duy nh t này mà thôi, cũng đã là m t nhà truy n giáo t t r i. Khôngử ỉ ấ ộ ề ố ồ th tách bi t kh i th a tác v gi i tr “bình dân” là ho t đ ng truy n giáo không thể ệ ỏ ừ ụ ớ ẻ ạ ộ ề ể kìm hãm đ c, đó là s phá v các mô hình và cách suy nghĩ theo thói quen c a chúng ta.ượ ự ỡ ủ Chúng ta hãy đ ng hành và khuy n khích ho t đ ng này, nh ng đ ng có cao ng o mu nồ ế ạ ộ ư ừ ạ ố qui đ nh nó m t cách quá đáng.ị ộ

240. N u chúng ta có th nghe đ c đi u Chúa Thánh Th n đang nói v i chúng ta, chúngế ể ượ ề ầ ớ ta ph i nh n ra r ng th a tác v gi i tr luôn có tính truy n giáo. Ng i tr đ c làmả ậ ằ ừ ụ ớ ẻ ề ườ ẻ ượ giàu r t nhi u khi h v t qua s dè d t và dám đ n thăm vi ng các mái nhà, và b ngấ ề ọ ượ ự ặ ế ế ằ cách này, ti p xúc v i cu c s ng ng i ta. H h c cách nhìn xa h n gia đình và nhóm b nế ớ ộ ố ườ ọ ọ ơ ạ c a h , và h có đ c m t vi n ki n r ng h n v cu c s ng. Đ ng th i, đ c tin và c mủ ọ ọ ượ ộ ễ ế ộ ơ ề ộ ố ồ ờ ứ ả th c đ c là m t ph n c a Giáo h i ngày càng l n m nh h n. Các s m nh c a tu i tr ,ứ ượ ộ ầ ủ ộ ớ ạ ơ ứ ệ ủ ổ ẻ nh ng s m nh th ng di n ra trong các kỳ ngh h c sau m t th i gian chu n b , có thữ ứ ệ ườ ễ ỉ ọ ộ ờ ẩ ị ể d n đ n m t c m nghi m đ c tin đ i m i và th m chí các suy nghĩ nghiêm túc v nẫ ế ộ ả ệ ứ ổ ớ ậ ề ơ g i.ọ

241. Ng i tr có th tìm th y các lĩnh v c m i đ m nhi m s m nh trong các khungườ ẻ ể ấ ự ớ ả ệ ứ ệ c nh đa d ng nh t. Ví d , vì v n quen thu c v i các m ng xã h i, nên h đ c khuy nả ạ ấ ụ ố ộ ớ ạ ộ ọ ượ ế khích làm chúng tràn đ y Chúa, tình huynh đ và s d n thân.ầ ệ ự ấ

Vi c đ ng hành c a ng i tr ng thànhệ ồ ủ ườ ưở

242. Ng i tr c n t do c a h đ c tôn tr ng, nh ng h cũng c n đ c đ ng hành.ườ ẻ ầ ự ủ ọ ượ ọ ư ọ ầ ượ ồ Gia đình nên là n i đ u tiên c a vi c đ ng hành. Th a tác v gi i tr có th trình bày lýơ ầ ủ ệ ồ ừ ụ ớ ẻ ể t ng s ng trong Chúa Kitô nh di n trình xây d ng m t ngôi nhà trên đá (x. Mt 7: 24-ưở ố ư ễ ự ộ25). Đ i v i h u h t nh ng ng i tr tu i, ngôi nhà đó, t c cu c s ng c a h , sẽ đ cố ớ ầ ế ữ ườ ẻ ổ ứ ộ ố ủ ọ ượ xây d ng d a trên hôn nhân và tình yêu v ch ng. Đó là lý do t i sao th a tác v gi i trự ự ợ ồ ạ ừ ụ ớ ẻ và vi c chăm sóc m c v các gia đình nên đ c ph i h p và tích h p, v i m c đích đ mệ ụ ụ ượ ố ợ ợ ớ ụ ả b o vi c đ ng hành liên t c và thích đáng trong di n trình n g i.ả ệ ồ ụ ễ ơ ọ

55

243. C ng đ ng có m t vai trò quan tr ng trong vi c đ ng hành v i ng i tr ; c ngộ ồ ộ ọ ệ ồ ớ ườ ẻ ộ đ ng nên c m th y có trách nhi m t p th trong vi c ch p nh n, c đ ng, khuy n khíchồ ả ấ ệ ậ ể ệ ấ ậ ổ ộ ế và thách th c h . M i ng i nên nhìn ng i tr m t cách hi u bi t, đánh giá cao và âuứ ọ ọ ườ ườ ẻ ộ ể ế y m, và không ng ng tránh phán xét h ho c đòi h i n i h m t s hoàn h o v t quáế ừ ọ ặ ỏ ơ ọ ộ ự ả ượ tu i đ i c a h .ổ ờ ủ ọ

244. T i Th ng h i đ ng, “nhi u v nêu lên vi c thi u các chuyên gia chuyên vi c đ ngạ ượ ộ ồ ề ị ệ ế ệ ồ hành. Vi c tin vào giá tr th n h c và m c v c a l ng nghe ng ý ph i nghĩ l i và đ iệ ị ầ ọ ụ ụ ủ ắ ụ ả ạ ổ m i các cách th c qua đó, th a tác v linh m c th ng đ c thi hành, cũng nh ph iớ ứ ừ ụ ụ ườ ượ ư ả duy t l i các u tiên c a nó. Th ng h i đ ng cũng nh n ra s c n thi t ph i hu nệ ạ ư ủ ượ ộ ồ ậ ự ầ ế ả ấ luy n các ng i thánh hi n và các giáo dân, c đàn ông l n đàn bà, đ h đ ng hành v iệ ườ ế ả ẫ ể ọ ồ ớ ng i tr . Đ c s ng l ng nghe, mà Chúa Thánh Th n kêu g i trong các c ng đ ng, cũngườ ẻ ặ ủ ắ ầ ọ ộ ồ có th nh n đ c m t hình th c công nh n có tính đ nh ch nh m t hình th c ph c vể ậ ượ ộ ứ ậ ị ế ư ộ ứ ụ ụ giáo h i” [132].ộ

245. Cũng c n ph i đ c bi t đ ng hành v i ng i tr nam n ch ng t có ti m năngầ ả ặ ệ ồ ớ ườ ẻ ữ ứ ỏ ề lãnh đ o, đ h có th đ c đào t o và có đ các t cách c n thi t. Ng i tr g p nhauạ ể ọ ể ượ ạ ủ ư ầ ế ườ ẻ ặ tr c Th ng h i đ ng đã lên ti ng kêu g i ph i có các ch ng trình đào t o và ti p t cướ ượ ộ ồ ế ọ ả ươ ạ ế ụ phát tri n cho các nhà lãnh đ o tr . M t s ph n tr c m th y thi u các hình m uể ạ ẻ ộ ố ụ ữ ẻ ả ấ ế ẫ ph n đóng vai trò lãnh đ o trong Giáo h i và h cũng mu n hi n t ng các tài năng tríụ ữ ạ ộ ọ ố ế ặ tu và chuyên nghi p cho Giáo h i. Chúng ta cũng tin r ng các ch ng sinh và tu sĩ nên cóệ ệ ộ ằ ủ kh năng ngày m t l n h n đ đ ng hành v i các nhà lãnh đ o tr tu i” [133].ả ộ ớ ơ ể ồ ớ ạ ẻ ổ

246. Cũng nh ng ng i tr trên đã mô t cho chúng ta các đ c tính mà h hy v ng tìmữ ườ ẻ ả ứ ọ ọ th y n i m t nhà dìu d t (mentor), và h phát bi u đi u này m t cách khá rõ ràng.ấ ơ ộ ắ ọ ể ề ộ “Nh ng đ c tính c a m t nhà dìu d t nh v y bao g m: là m t Kitô h u trung thành d nữ ứ ủ ộ ắ ư ậ ồ ộ ữ ấ thân v i Giáo h i và th gi i; m t ng i không ng ng tìm ki m s thánh thi n; m tớ ộ ế ớ ộ ườ ừ ế ự ệ ộ ng i b n tâm tình mà không phán xét. T ng t nh v y, m t ng i tích c c l ng ngheườ ạ ươ ự ư ậ ộ ườ ự ắ nhu c u c a ng i tr và đáp ng chúng m t cách tích c c; m t ng i yêu th ng sâuầ ủ ườ ẻ ứ ộ ự ộ ườ ươ s c và t giác; m t ng i th a nh n các gi i h n c a mình và bi t các ni m vui và n iắ ự ộ ườ ừ ậ ớ ạ ủ ế ề ỗ bu n c a cu c hành trình thiêng liêng. M t đ c tính đ c bi t quan tr ng n i nh ng nhàồ ủ ộ ộ ứ ặ ệ ọ ơ ữ dìu d t là vi c th a nh n nhân tính c a chính h - t c s ki n h là nh ng con ng iắ ệ ừ ậ ủ ọ ứ ự ệ ọ ữ ườ m c l m l i: không ph i là ng i hoàn h o nh ng là t i nhân đ c tha th . Đôi khiắ ầ ỗ ả ườ ả ư ộ ượ ứ nh ng nhà dìu d t đ c đ t lên b cao, và khi h ngã, thì đi u này qu gây tác đ ng tànữ ắ ượ ặ ệ ọ ề ả ộ h i đ i v i kh năng ng i tr trong vi c ti p t c d n thân v i Giáo h i. Các nhà dìu d tạ ố ớ ả ườ ẻ ệ ế ụ ấ ớ ộ ắ không nên d n d t ng i tr nh nh ng ng i theo mình m t cách th đ ng, mà đi bênẫ ắ ườ ẻ ư ữ ườ ộ ụ ộ c nh h , cho phép h tr thành nh ng ng i tham gia tích c c vào cu c hành trình. Hạ ọ ọ ở ữ ườ ự ộ ọ nên tôn tr ng s t do v n xu t hi n trong di n trình bi n phân c a ng i tr và trangọ ự ự ố ấ ệ ễ ệ ủ ườ ẻ b cho h các công c đ làm t t đi u đó. M t nhà dìu d t nên h t lòng tin t ng vào khị ọ ụ ể ố ề ộ ắ ế ưở ả năng ng i tr có th tham gia vào đ i s ng Giáo h i. Do đó, m t nhà dìu d t nên nuôiườ ẻ ể ờ ố ộ ộ ắ d ng h t gi ng đ c tin n i nh ng ng i tr , mà không mong đ i đ c th y ngayưỡ ạ ố ứ ơ ữ ườ ẻ ợ ượ ấ nh ng thành qu c a công trình Chúa Thánh Th n. Vai trò này không ph i và không thữ ả ủ ầ ả ể gi i h n vào các linh m c và đ i s ng thánh hi n, nh ng tín h u giáo dân cũng nên đ cớ ạ ụ ờ ố ế ư ữ ượ

56

trao quy n đ đ m nh n m t vai trò nh v y. T t c nh ng nhà dìu d t nh v y sẽề ể ả ậ ộ ư ậ ấ ả ữ ắ ư ậ đ c h ng n ích t vi c đ c đào t o t t, và tham gia vào vi c đào t o liên t c” [134].ượ ưở ơ ừ ệ ượ ạ ố ệ ạ ụ

247. Các đ nh ch giáo d c c a Giáo H i ch c ch n là m t khung c nh c ng đoàn choị ế ụ ủ ộ ắ ắ ộ ả ộ vi c đ ng hành; h có th cung c p s h ng d n cho nhi u ng i tr , đ c bi t khi hệ ồ ọ ể ấ ự ướ ẫ ề ườ ẻ ặ ệ ọ “tìm cách chào đón t t c nh ng ng i tr tu i, b t k các l a ch n tôn giáo, ngu n g cấ ả ữ ườ ẻ ổ ấ ể ự ọ ồ ố văn hóa và các tình hu ng cá nhân, gia đình ho c xã h i. B ng cách này, Giáo h i th cố ặ ộ ằ ộ ự hi n m t đóng góp căn b n vào vi c giáo d c toàn di n gi i tr nhi u n i trên thệ ộ ả ệ ụ ệ ớ ẻ ở ề ơ ế gi i. [135] H sẽ h n ch vai trò này m t cách không thích đáng khi h đ a ra các tiêuớ ọ ạ ế ộ ọ ư chu n c ng ng c đ sinh viên gia nh p và l i v i h , vì h sẽ t c c a nhi u ng i trẩ ứ ắ ể ậ ở ạ ớ ọ ọ ướ ủ ề ườ ẻ m t vi c đ ng hành có th giúp làm phong phú cu c s ng c a h .ộ ệ ồ ể ộ ố ủ ọ

CH NG TÁM: n g iƯƠ Ơ ọ

248. T ng “ n g i” có th đ c hi u theo nghĩa r ng nh m t l i kêu g i phát xu t từ ữ ơ ọ ể ượ ể ộ ư ộ ờ ọ ấ ừ Thiên Chúa, g m c l i kêu g i b c vào s s ng, l i kêu g i k t tình b n v i Ng i, l iồ ả ờ ọ ướ ự ố ờ ọ ế ạ ớ ườ ờ kêu g i nên thánh, v.v. Đi u này r t h u ích, vì nó đ t toàn b cu c s ng c a chúng taọ ề ấ ữ ặ ộ ộ ố ủ vào m i t ng quan v i Thiên Chúa, Đ ng yêu th ng chúng ta. Nó khi n chúng ta nh nố ươ ớ ấ ươ ế ậ ra r ng không có đi u gì là k t qu c a tình c thu n túy nh ng m i s trong cu c s ngằ ề ế ả ủ ờ ầ ư ọ ự ộ ố c a chúng ta có th tr thành cách đáp tr Chúa, Đ ng có k ho ch tuy t v i dành choủ ể ở ả ấ ế ạ ệ ờ chúng ta.

249. Trong Tông hu n Gaudete et Exsultate (Hãy Hân Hoan Nh y M ng), tôi đã nói v nấ ẩ ừ ề ơ g i c a m i ng i ph i l n lên và tr ng thành đ vinh danh Thiên Chúa; tôi mu n “táiọ ủ ọ ườ ả ớ ưở ể ố đ xu t l i kêu g i nên thánh m t cách thi t th c cho th i đ i c a chúng ta, v i m i r iề ấ ờ ọ ộ ế ự ờ ạ ủ ớ ọ ủ ro, thách th c và d p may c a nó” [136]. Công đ ng Vatican II giúp chúng ta nh n ra m tứ ị ủ ồ ậ ộ l n n a l i kêu g i ng v i m i ng i chúng ta này: “M i tín h u, b t k đi u ki n hayầ ữ ờ ọ ỏ ớ ỗ ườ ọ ữ ấ ể ề ệ b c s ng c a h , đ u đ c Chúa kêu g i, m i ng i theo cách riêng c a mình, ti n đ nậ ố ủ ọ ề ượ ọ ỗ ườ ủ ế ế s thánh thi n hoàn h o nh Chúa Cha là Đ ng hoàn h o” [137].ự ệ ả ư ấ ả

Thiên Chúa kêu g i b c vào tình b nọ ướ ạ

250. Đi u đ u tiên chúng ta c n bi n phân và khám phá là: Chúa Giêsu mu n làm b nề ầ ầ ệ ố ạ v i m i ng i tr . Vi c bi n phân này là c s c a m i bi n phân khác. Trong cu c đ iớ ọ ườ ẻ ệ ệ ơ ở ủ ọ ệ ộ ố tho i c a Chúa ph c sinh v i Simon Phêrô, câu h i l n c a Ng i là: “Simon, con trai c aạ ủ ụ ớ ỏ ớ ủ ườ ủ Gioan, con có yêu Th y không?”(Ga 21: 16). Nói cách khác, con có yêu Th y nh m tầ ầ ư ộ ng i b n không? Nhi m v mà Phêrô nh n đ c đ chăn d t đoàn chiên c a Chúaườ ạ ệ ụ ậ ượ ể ắ ủ Giêsu, sẽ luôn đ c liên k t v i tình yêu nh ng không này, tình yêu c a tình b n này.ượ ế ớ ư ủ ạ

251. M t khác, có cu c g p g không thành công c a Chúa Giêsu và chàng thanh niênặ ộ ặ ỡ ủ giàu có, m t cu c g p g cho th y rõ ràng r ng chàng trai tr không tri nh n đ c ánhộ ộ ặ ỡ ấ ằ ẻ ậ ượ m t yêu th ng c a Chúa (xem Mc 10, 21). Anh ta ra đi m t cách bu n r u, b t ch p ýắ ươ ủ ộ ồ ầ ấ ấ đ nh t t lúc ban đ u c a anh ta, vì anh ta không th quay l ng l i v i nhi u tài s n c aị ố ầ ủ ể ư ạ ớ ề ả ủ mình (x. Mt 19,22). Anh đã b l c h i c a đi u ch c ch n sẽ tr thành m t tình b nỏ ỡ ơ ộ ủ ề ắ ắ ở ộ ạ

57

tuy t v i. Chúng ta sẽ không bao gi bi t đ c ng i đàn ông tr tu i đ c Chúa Giêsuệ ờ ờ ế ượ ườ ẻ ổ ượ âu y m nhìn và gi đôi tay ra chào đón này tr nên gì cho chúng ta, anh có th làm đ cế ơ ở ể ượ gì cho nhân lo i.ạ

252. “Cu c s ng mà Chúa Giêsu ban t ng chúng ta là m t câu chuy n tình, m t câuộ ố ặ ộ ệ ộ chuy n s ng mu n hòa quy n v i chuy n s ng c a chúng ta và đâm r sâu vào m nhệ ố ố ệ ớ ệ ố ủ ễ ả đ t cu c s ng chúng ta. Cu c s ng đó không ph i là m t s c u r i ‘trên mây’ (in cloud)ấ ộ ố ộ ố ả ộ ự ứ ỗ và ch đ i đ c t i xu ng, m t ‘ ng d ng’ (app) m i đ đ c phát hi n, ho c m t kỹờ ợ ượ ả ố ộ ứ ụ ớ ể ượ ệ ặ ộ thu t t c i thi n tâm trí. Cu c s ng càng không ph i là ‘tr giáo’ (tutorial) đ tìm raậ ự ả ệ ộ ố ả ợ ể nh ng tin t c m i nh t. S c u r i mà Thiên Chúa ban cho chúng ta là m t l i m i trữ ứ ớ ấ ự ứ ỗ ộ ờ ờ ở thành m t ph n c a câu chuy n tình đan xen v i nh ng câu chuy n b n thân c a chúngộ ầ ủ ệ ớ ữ ệ ả ủ ta; nó sinh đ ng và mu n đ c sinh ra n i chúng ta đ chúng ta có th sinh hoa tráiộ ố ượ ơ ể ể trong chính con ng i hi n th c c a chúng ta, b t ch p chúng ta đâu và v i m i ng iườ ệ ự ủ ấ ấ ở ớ ọ ườ xung quanh. Chúa đ n đó đ gieo h t và đ c gieo h t” [138].ế ể ạ ượ ạ

Hi n di n đó cho ng i khácệ ệ ở ườ

253. Bây gi tôi mu n nói v n g i theo nghĩa ch t chẽ, nh m t l i kêu g i ph c vờ ố ề ơ ọ ặ ư ộ ờ ọ ụ ụ truy n giáo cho ng i khác. Chúa kêu g i chúng ta chia s vi c làm sáng t o c a Ng iề ườ ọ ẻ ệ ạ ủ ườ và đóng góp cho l i ích chung b ng cách s d ng các h ng phúc mà chúng ta đã nh nợ ằ ử ụ ồ ậ đ c.ượ

254. Vì v y, n g i truy n giáo này ph i liên quan v i vi c ph c v . Vì cu c s ng c aậ ơ ọ ề ả ớ ệ ụ ụ ộ ố ủ chúng ta trên trái đ t ch đ t đ n t m vóc viên mãn khi nó tr thành hi n dâng. đâyấ ỉ ạ ế ầ ở ế Ở tôi xin nh c l i r ng “s m nh hi n di n trong trái tim ng i ta không ch là m t ph nắ ạ ằ ứ ệ ệ ệ ườ ỉ ộ ầ đ i tôi hay m t huy hi u mà tôi có th c t b ; nó không ph i là m t đi u ‘b xung’ờ ộ ệ ể ấ ỏ ả ộ ề ổ (extra) hay ch là m t kho nh kh c khác trong cu c s ng. Thay vào đó, nó là đi u tôiỉ ộ ả ắ ộ ố ề không th b ng kh i h u th tôi mà không h y ho i chính b n thân tôi. Tôi là m t sể ứ ỏ ữ ể ủ ạ ả ộ ứ m nh trên trái đ t này; đó là lý do t i sao tôi đây trong th gi i này” [139]. Thành th ,ệ ấ ạ ở ế ớ ử m i hình th c ho t đ ng m c v , đào t o và linh đ o nên đ c nhìn d i ánh sáng nọ ứ ạ ộ ụ ụ ạ ạ ượ ướ ơ g i Kitô giáo c a chúng ta.ọ ủ

255. n g i b n thân c a riêng các b n không ch h vi c làm c a các b n, m c dù đóƠ ọ ả ủ ạ ỉ ệ ở ệ ủ ạ ặ là m t bi u th c c a nó. n g i c a các b n là m t đi u gì h n đó nhi u: đó là m t n oộ ể ứ ủ Ơ ọ ủ ạ ộ ề ơ ề ộ ẻ đ ng h ng d n nhi u n l c và hành đ ng c a các b n đ i v i vi c ph c v ng iườ ướ ẫ ề ỗ ự ộ ủ ạ ố ớ ệ ụ ụ ườ khác. Vì v y, khi bi n phân n g i c a các b n, đi u quan tr ng là xác đ nh xem các b nậ ệ ơ ọ ủ ạ ề ọ ị ạ có nhìn th y n i b n thân mình các kh năng c n thi t đ th c hi n vi c ph c v c thấ ơ ả ả ầ ế ể ự ệ ệ ụ ụ ụ ể đó cho xã h i hay không.ộ

256. Đi u này mang l i giá tr l n h n cho m i đi u các b n làm. Vi c làm c a các b nề ạ ị ớ ơ ọ ề ạ ệ ủ ạ không còn ch là đ ki m ti n, gi cho mình b n r n ho c làm hài lòng ng i khác. Nóỉ ể ế ề ữ ậ ộ ặ ườ tr thành n g i c a các b n vì các b n đ c kêu g i b c t i nó; nó là m t đi u khôngở ơ ọ ủ ạ ạ ượ ọ ướ ớ ộ ề h n ch là m t quy t đ nh th c d ng. Cu i cùng, đó là m t s công nh n lý do t i sao tôiẳ ỉ ộ ế ị ự ụ ố ộ ự ậ ạ đ c d ng nên, t i sao tôi l i đây trên trái đ t và đâu là k ho ch c a Chúa dành choượ ự ạ ạ ở ấ ế ạ ủ đ i tôi. Ng i sẽ không ch cho tôi m i n i, m i th i và m i chi ti t, vì tôi sẽ ph i đ a raờ ườ ỉ ọ ơ ọ ờ ọ ế ả ư

58

quy t đ nh khôn ngoan c a riêng mình v nh ng đi u này. Nh ng Ng i sẽ ch cho tôiế ị ủ ề ữ ề ư ườ ỉ m t h ng đi trong cu c s ng, vì Ng i là Đ ng d ng nên tôi và tôi c n l ng nghe ti ngộ ướ ộ ố ườ ấ ự ầ ắ ế nói c a Ng i, đ , gi ng nh n m đ t sét trong tay ng i th g m, tôi có th đ mìnhủ ườ ể ố ư ắ ấ ườ ợ ố ể ể đ c Ng i lên khuôn và h ng d n. Sau đó, tôi sẽ tr thành đi u tôi đ c đ nh trượ ườ ướ ẫ ở ề ượ ị ở thành, trung thành v i th c t i c a riêng tôi.ớ ự ạ ủ

257. Đ đáp l i n g i c a chúng ta, chúng ta c n ph i c vũ và phát tri n t t c nh ngể ạ ơ ọ ủ ầ ả ổ ể ấ ả ữ gì chúng ta đang là. Đi u này không liên quan gì đ n vi c t phát minh ra b n thân ho cề ế ệ ự ả ặ t t o ra chúng ta t h không. Nó liên quan đ n vi c tìm ki m b n ngã th c s c aự ạ ừ ư ế ệ ế ả ự ự ủ chúng ta d i ánh sáng c a Thiên Chúa và đ cho cu c s ng c a chúng ta n hoa và sinhướ ủ ể ộ ố ủ ở trái. “Trong k ho ch Thiên Chúa, m i ng i nam n đ u có xu h ng tìm ki m vi c tế ạ ọ ườ ữ ề ướ ế ệ ự thành toàn (self-fulfillment), vì m i cu c s ng nhân b n đ u đ c Thiên Chúa kêu g iọ ộ ố ả ề ượ ọ đ m nh n m t nhi m v nào đó” [140]. n g i c a các b n g i h ng cho các b n đ cácả ậ ộ ệ ụ Ơ ọ ủ ạ ợ ứ ạ ể b n rút ra đ c nh ng đi u t t nh t t chính b n thân các b n cho vinh quang c aạ ượ ữ ề ố ấ ừ ả ạ ủ Thiên Chúa và l i ích c a ng i khác. Nó không ch đ n gi n là v n đ làm đi u này đi uợ ủ ườ ỉ ơ ả ấ ề ề ề n , mà là th c hi n chúng v i ý nghĩa và ph ng h ng. Thánh Alberto Hurtado nói v iọ ự ệ ớ ươ ướ ớ ng i tr ph i suy nghĩ r t nghiêm túc v ph ng h ng mà cu c s ng c a h nên đi:ườ ẻ ả ấ ề ươ ướ ộ ố ủ ọ “N u ng i lái tàu tr nên b t c n, anh ta b đu i vi c vì không coi tr ng trách nhi mế ườ ở ấ ẩ ị ổ ệ ọ ệ thánh thiêng c a mình. Đ i v i cu c s ng c a chúng ta, chúng ta có ý th c đ y đ vủ ố ớ ộ ố ủ ứ ầ ủ ề đ ng đi c a chúng hay không? Đâu là đ ng đi c a đ i các b n? N u c n ph i suy nghĩườ ủ ườ ủ ờ ạ ế ầ ả nhi u h n v đi u này, tôi mu n yêu c u m i ng i các b n cân nh c kỹ l ng nh t, vìề ơ ề ề ố ầ ỗ ườ ạ ắ ưỡ ấ suy nghĩ cho đúng đã t ng đ ng v i thành công r i; sai l m đ n gi n sẽ th t b i”ươ ươ ớ ồ ầ ơ ả ấ ạ [141].

258. Trong cu c s ng c a m i ng i tr , “vi c hi n di n đó cho ng i khác” th ngộ ố ủ ỗ ườ ẻ ệ ệ ệ ở ườ ườ liên quan t i hai v n đ căn b n: thành l p m t gia đình m i và làm vi c. Các cu c thămớ ấ ề ả ậ ộ ớ ệ ộ dò ng i tr liên t c xác nh n r ng đây là hai v n đ l n khi n h lo l ng và đ ng th i,ườ ẻ ụ ậ ằ ấ ề ớ ế ọ ắ ồ ờ khi n h ph n khích. C hai ph i là đ i t ng c a vi c bi n phân đ c thù. Chúng ta hãyế ọ ấ ả ả ố ượ ủ ệ ệ ặ ng n g n xem xét t ng v n đ .ắ ọ ừ ấ ề

Tình yêu và gia đình

259. Ng i tr m nh mẽ c m th y ti ng g i c a tình yêu; H m c đ c g p đúngườ ẻ ạ ả ấ ế ọ ủ ọ ơ ướ ượ ặ ng i đ h có th l p nên m t gia đình và cùng nhau xây d ng m t cu c s ng. Đâyườ ể ọ ể ậ ộ ự ộ ộ ố ch c ch n là m t n g i mà chính Thiên Chúa làm h bi t đ n qua các c m xúc, cắ ắ ộ ơ ọ ọ ế ế ả ướ mu n và gi c m c a h . Tôi nói đ y đ h n v ch đ này trong Tông hu n Amorisố ấ ơ ủ ọ ầ ủ ơ ề ủ ề ấ Laetitia (Ni m Vui Yêu Th ng). Tôi sẽ khuy n khích m i ng i tr đ c nh t là ch ngề ươ ế ọ ườ ẻ ọ ấ ươ th t và th năm c a tông hu n đó.ứ ư ứ ủ ấ

260. Tôi thích nghĩ r ng “hai Kitô h u k t hôn đã nh n ra ti ng g i c a Chúa trong câuằ ữ ế ậ ế ọ ủ chuy n tình c a chính h , n g i thành l p m t thân xác và m t cu c s ng t hai conệ ủ ọ ơ ọ ậ ộ ộ ộ ố ừ ng i, nam và n . Bí tích Hôn ph i b o b c tình yêu này trong n thánh c a Thiên Chúa;ườ ữ ố ả ọ ơ ủ nó đâm r tình yêu này vào chính Thiên Chúa. Nh h ng phúc này, và nh s ch c ch nễ ờ ồ ờ ự ắ ắ c a n g i này, các b n có th ti n t i m t cách an lòng; các b n không có gì ph i s ;ủ ơ ọ ạ ể ế ớ ộ ạ ả ợ cùng v i nhau, các b n có th đ ng đ u v i m i s !” [142]ớ ạ ể ươ ầ ớ ọ ự

59

261. đây, chúng ta c n nh r ng Thiên Chúa d ng nên chúng ta nh nh ng h u thỞ ầ ớ ằ ự ư ữ ữ ể tính d c. Chính Ng i đã d ng nên tính d c, v n là m t h ng phúc tuy t v i cho các t oụ ườ ự ụ ố ộ ồ ệ ờ ạ v t c a Ng i [143]. Trong n g i k t hôn, chúng ta nên th a nh n và đánh giá cao r ngậ ủ ườ ơ ọ ế ừ ậ ằ “tính d c, làm tình, là m t h ng phúc c a Thiên Chúa. Nó không ph i là m t đi u c mụ ộ ồ ủ ả ộ ề ấ k . Nó là m t h ng phúc c a Chúa, m t h ng phúc mà Chúa ban cho chúng ta. Nó có haiỵ ộ ồ ủ ộ ồ m c đích: yêu th ng và phát sinh s s ng. Nó là đam mê, tình yêu đam mê. Tình yêuụ ươ ự ố đích th c là đam mê. Tình yêu gi a m t ng i đàn ông và m t ng i đàn bà, khi đam mê,ự ữ ộ ườ ộ ườ luôn d n đ n vi c trao ban s s ng. Luôn luôn. Trao ban s s ng b ng th xác và linhẫ ế ệ ự ố ự ố ằ ể h n” [144].ồ

262. Th ng h i đ ng nh n m nh r ng “Gia đình ti p t c là đi m tham chi u chính choượ ộ ồ ấ ạ ằ ế ụ ể ế ng i tr . Con cái đánh giá cao tình yêu và s quan tâm c a cha m , chúng coi tr ng cácườ ẻ ự ủ ẹ ọ dây liên k t gia đình và chúng hy v ng sẽ thành công trong vi c thành l p gia đình riêng.ế ọ ệ ậ Đi u không th ph nh n là: s gia tăng các v ly thân, ly d , k t h p l n th hai và cácề ể ủ ậ ự ụ ị ế ợ ầ ứ gia đình cha m đ n chi c có th gây ra các đau kh l n lao và m t cu c kh ng ho ng vẹ ơ ế ể ổ ớ ộ ộ ủ ả ề căn tính n i ng i tr . Đôi khi, chúng ph i mang các trách nhi m không t ng x ng v iơ ườ ẻ ả ệ ươ ứ ớ tu i c a chúng và các trách nhi m này bu c chúng ph i tr thành ng i l n tr c thì giổ ủ ệ ộ ả ở ườ ớ ướ ờ bình th ng. Ông bà th ng cung hi n s đóng góp có tính quy t đ nh trên bình di nườ ườ ế ự ế ị ệ xúc c m và giáo d c tôn giáo: nh s khôn ngoan c a các ngài, các ngài là m t m t xíchả ụ ờ ự ủ ộ ắ quy t đ nh trong m i t ng quan gi a các th h ” [145].ế ị ố ươ ữ ế ệ

263. Đúng là nh ng khó khăn mà h g p ph i trong chính gia đình mình có th khi nữ ọ ặ ả ể ế nhi u ng i tr t h i li u có đáng b t đ u m t gia đình m i, chung th y, r ng l ngề ườ ẻ ự ỏ ệ ắ ầ ộ ớ ủ ộ ượ hay không. Tôi có th nói v i các b n r ng ch c ch n đáng. Đáng đ các b n dành m iể ớ ạ ằ ắ ắ ể ạ ọ n l c đ đ u t vào gia đình; đó các b n sẽ tìm th y nh ng khuy n khích t t nh t đỗ ự ể ầ ư ở ạ ấ ữ ế ố ấ ể tr ng thành và nh ng ni m vui l n nh t đ c m nghi m và chia s . Đ ng đ các b n bưở ữ ề ớ ấ ể ả ệ ẻ ừ ể ạ ị c p m t m t tình yêu vĩ đ i. Đ ng đ các b n b d n d t sai đ ng b i nh ng ng iướ ấ ộ ạ ừ ể ạ ị ẫ ắ ườ ở ữ ườ đ xu t m t cu c s ng đ y ch nghĩa cá nhân hi n đang tràn lan mà cu i cùng ch d nề ấ ộ ộ ố ầ ủ ệ ố ỉ ẫ đ n s cô l p và lo i cô đ n t i t nh t.ế ự ậ ạ ơ ồ ệ ấ

264. Ngày nay, m t n n văn hóa phù phi m đang chi m u th , nh ng đó ch là m t oộ ề ế ế ư ế ư ỉ ộ ả nh. Nghĩ r ng không có gì d t khoát là m t l i d i trá l a đ o. “Ngày nay, có nh ngả ằ ứ ộ ờ ố ừ ả ữ

ng i nói r ng hôn nhân không còn h p th i trang... Trong m t n n văn hóa c a thuy tườ ằ ợ ờ ộ ề ủ ế duy t ng đ i và phù phi m, nhi u ng i đang rao gi ng t m quan tr ng c a vi c ‘t nươ ố ế ề ườ ả ầ ọ ủ ệ ậ h ng’ giây phút hi n t i. H nói r ng không đáng th c hi n m t cam k t su t đ i, đ aưở ệ ạ ọ ằ ự ệ ộ ế ố ờ ư ra m t quy t đ nh d t khoát... Thay vào đó, tôi yêu c u các b n tr thành nh ng nhàộ ế ị ứ ầ ạ ở ữ cách m ng, tôi yêu c u các b n b i ng c dòng; vâng, tôi yêu c u các b n n i lo n ch ngạ ầ ạ ơ ượ ầ ạ ổ ạ ố l i n n văn hóa này, m t n n văn hóa coi m i đi u là t m th i và cu i cùng tin r ng cácạ ề ộ ề ọ ề ạ ờ ố ằ b n không có kh năng lãnh trách nhi m, không có kh năng yêu th ng th t s . [146]ạ ả ệ ả ươ ậ ự Tôi r t tin t ng n i các b n, và vì lý do này, tôi khuyên các b n nên ch n k t hôn.ấ ưở ơ ạ ạ ọ ế

265. Hôn nhân đòi h i s chu n b , và vi c này đòi l n lên trong viêc bi t mình, phátỏ ự ẩ ị ệ ớ ế tri n các nhân đ c l n lao h n, đ c bi t là tình yêu, s kiên nh n, c i m v i đ i tho iể ứ ớ ơ ặ ệ ự ẫ ở ở ớ ố ạ và giúp đ ng i khác. Nó cũng liên quan đ n vi c tr ng thành trong chính tính d cỡ ườ ế ệ ưở ụ

60

c a các b n, đ nó ngày càng ít tr thành ph ng th s d ng ng i khác, và ngày càngủ ạ ể ở ươ ế ử ụ ườ có kh năng giao phó b n thân mình cách tr n v n cho ng i khác m t cách đ c chi mả ả ọ ẹ ườ ộ ộ ế và qu ng đ i.ả ạ

266. Nh các giám m c Colombia đã d y, “Chúa Kitô bi t r ng v ch ng không hoàn h oư ụ ạ ế ằ ợ ồ ả và h c n kh c ph c các đi m y u và thi u kiên đ nh đ tình yêu c a h có th phátọ ầ ắ ụ ể ế ế ị ể ủ ọ ể tri n và lâu b n. Vì lý do này, Ng i ban cho v ch ng n thánh c a Ng i; ánh sáng nàyể ề ườ ợ ồ ơ ủ ườ v a ánh sáng v a là s c m nh giúp h kh năng d n d n đ t đ c lý t ng cu c s ngừ ừ ứ ạ ọ ả ầ ầ ạ ượ ưở ộ ố hôn nhân c a h theo k ho ch c a Thiên Chúa” [147].ủ ọ ế ạ ủ

267. Đ i v i nh ng ng i không đ c m i g i k t hôn ho c s ng đ i thánh hi n, ph iố ớ ữ ườ ượ ờ ọ ế ặ ố ờ ế ả luôn nh r ng n g i đ u tiên và quan tr ng nh t là n g i chúng ta đã nh n đ c trongớ ằ ơ ọ ầ ọ ấ ơ ọ ậ ượ phép r a. Nh ng ng i đ c thân, ngay c khi không ph i do l a ch n c a chính h , cóử ữ ườ ộ ả ả ự ọ ủ ọ th cung hi n m t ch ng tá đ c thù cho n g i đó qua n o đ ng phát tri n b n thânể ế ộ ứ ặ ơ ọ ẻ ườ ể ả riêng c a h .ủ ọ

Vi c làmệ

268. Các giám m c Hoa Kỳ đã nh n m nh r ng “bu i đ u tu i tr ng thành th ng làụ ấ ạ ằ ổ ầ ổ ưở ườ d u ch vi c ng i ta gia nh p th gi i vi c làm. ‘Các b n làm gì đ ki m s ng?’ là m tấ ỉ ệ ườ ậ ế ớ ệ ạ ể ế ố ộ ch đ trò chuy n liên t c vì vi c làm là m t ph n quan tr ng trong cu c s ng c a h .ủ ề ệ ụ ệ ộ ầ ọ ộ ố ủ ọ Đ i v i ng i tr ng thành tr , kinh nghi m này r t linh ho t vì h chuy n t vi c làmố ớ ườ ưở ẻ ệ ấ ạ ọ ể ừ ệ này sang vi c làm khác và th m chí t s nghi p sang s nghi p khác. Vi c làm có thệ ậ ừ ự ệ ự ệ ệ ể qui đ nh vi c s d ng thì gi c a h và có th xác đ nh đi u h có đ đi u ki n đ làmị ệ ử ụ ờ ủ ọ ể ị ề ọ ủ ề ệ ể ho c mua. Nó cũng có th xác đ nh ph m ch t và s l ng thì gi gi i trí. Vi c làm xácặ ể ị ẩ ấ ố ượ ờ ả ệ đ nh và nh h ng đ n b n s c và khái ni m b n thân c a ng i tr ng thành tr và làị ả ưở ế ả ắ ệ ả ủ ườ ưở ẻ n i chính đ tình b n và các m i liên h khác phát tri n vì nhìn chung nó không đ cơ ể ạ ố ệ ể ượ th c hi n m t mình. Thanh niên nam n nói v vi c làm nh là vi c hoàn thành m tự ệ ộ ữ ề ệ ư ệ ộ ch c năng và cung c p ý nghĩa. Vi c làm cho phép ng i tr đáp ng các nhu c u th c tứ ấ ệ ườ ẻ ứ ầ ự ế c a h nh ng còn quan tr ng h n n a là tìm ki m ý nghĩa và hoàn thành các gi c m vàủ ọ ư ọ ơ ữ ế ấ ơ vi n ki n c a h . M c dù vi c làm có th không giúp đ t đ c các gi c m c a h ,ễ ế ủ ọ ặ ệ ể ạ ượ ấ ơ ủ ọ nh ng đi u quan tr ng đ i v i ng i tr là nuôi d ng m t vi n ki n, h c cách làm vi cư ề ọ ố ớ ườ ẻ ưỡ ộ ễ ế ọ ệ theo cách th c s có tính b n thân và mang l i s s ng, và ti p t c bi n phân ti ngự ự ả ạ ự ố ế ụ ệ ế Thiên Chúa kêu g i” [148].ọ

269. Tôi yêu c u ng i tr đ ng mong s ng mà không làm vi c, ph thu c vào ng iầ ườ ẻ ừ ố ệ ụ ộ ườ khác đ đ c giúp đ . Đi u này không t t, vì “vi c làm là m t đi u c n thi t, m t ph nể ượ ỡ ề ố ệ ộ ề ầ ế ộ ầ ý nghĩa c a cu c s ng trên trái đ t này, m t n o đ ng l n m nh, phát tri n con ng iủ ộ ố ấ ộ ẻ ườ ớ ạ ể ườ và thành toàn b n thân. Theo nghĩa này, giúp đ ng i nghèo v tài chính ph i luôn làả ỡ ườ ề ả m t gi i pháp t m th i tr c các nhu c u c p bách” [149]. Do đó, “cùng v i s chiêmộ ả ạ ờ ướ ầ ấ ớ ự ng m đ y thán ph c công trình sáng th mà chúng ta tìm th y n i Thánh Phanxicôắ ầ ụ ế ấ ơ Assisi, truy n th ng linh đ o Kitô giáo cũng đã khai tri n m t s hi u bi t phong phú vàề ố ạ ể ộ ự ể ế cân b ng v ý nghĩa c a vi c làm, nh trong cu c đ i c a Chân phúc Charles de Foucauldằ ề ủ ệ ư ộ ờ ủ và nh ng ng i theo ngài, ch ng h n”[150].ữ ườ ẳ ạ

61

270. Th ng h i đ ng l u ý r ng trong lĩnh v c vi c làm, ng i tr có th “c m nghi mượ ộ ồ ư ằ ự ệ ườ ẻ ể ả ệ các hình th c lo i tr và đ y ra ngoài l , trong đó hình th c đ u tiên và nghiêm tr ngứ ạ ừ ẩ ề ứ ầ ọ nh t là n n ng i tr th t nghi p, mà m t s qu c gia t ng lên đ n m c quá đáng.ấ ạ ườ ẻ ấ ệ ở ộ ố ố ừ ế ứ Bên c nh vi c làm cho h nghèo, vi c thi u vi c làm tác đ ng tiêu c c đ n kh năng mạ ệ ọ ệ ế ệ ộ ự ế ả ơ

c và hy v ng c a ng i tr , và làm h m t kh th đóng góp cho s phát tri n c a xãướ ọ ủ ườ ẻ ọ ấ ả ể ự ể ủ h i. nhi u qu c gia, tình tr ng này ph thu c vào s ki n này là m t s b ph n dânộ Ở ề ố ạ ụ ộ ự ệ ộ ố ộ ậ s tr thi u các kỹ năng chuyên môn th a đáng, có lẽ vì các thi u sót trong h th ng giáoố ẻ ế ỏ ế ệ ố d c và đào t o. Thông th ng vi c vi c thi u an toàn vi c làm n i gi i tr có liên quanụ ạ ườ ệ ệ ế ệ ơ ớ ẻ đ n các quy n l i kinh t chuyên bóc l t lao đ ng” [151].ế ề ợ ế ộ ộ

271. Đây là m t v n đ r t ph c t p và nh y c m mà chính tr ph i l y làm u tiên, đ cộ ấ ề ấ ứ ạ ạ ả ị ả ấ ư ặ bi t là hi n nay, khi t c đ ti n b kỹ thu t và m i quan tâm gi m chi phí lao đ ng cóệ ệ ố ộ ế ộ ậ ố ả ộ th nhanh chóng d n đ n vi c thay th nhi u vi c làm b ng máy móc. Đây cũng là m tể ẫ ế ệ ế ề ệ ằ ộ v n đ xã h i quan tr ng vì vi c làm dành cho m t ng i tr tu i không ch đ n thu nấ ề ộ ọ ệ ộ ườ ẻ ổ ỉ ơ ầ là m t ph ng ti n ki m ti n. Vi c làm là m t bi u th c nói lên ph m giá con ng i,ộ ươ ệ ế ề ệ ộ ể ứ ẩ ườ m t con đ ng phát tri n và hòa nh p xã h i. Nó là m t s kích thích không ng ng độ ườ ể ậ ộ ộ ự ừ ể l n lên trong trách nhi m và óc sáng t o, m t vi c b o v ch ng l i xu h ng ch nghĩaớ ệ ạ ộ ệ ả ệ ố ạ ướ ủ duy cá nhân và s hài lòng cá nhân. Đ ng th i, đó là m t c h i đ vinh danh Thiên Chúaự ồ ờ ộ ơ ộ ể b ng cách phát tri n các kh năng c a ng i ta.ằ ể ả ủ ườ

272. Ng i tr không ph i lúc nào cũng có c h i quy t đ nh lo i vi c làm h sẽ làm,ườ ẻ ả ơ ộ ế ị ạ ệ ọ ho c năng l c và tài năng c a h sẽ đ c s d ng nh th nào. B i vì, bên c nh các khátặ ự ủ ọ ượ ử ụ ư ế ở ạ v ng, kh năng và l a ch n c a chính h , còn có th c t i kh c nghi t c a th tr ng vi cọ ả ự ọ ủ ọ ự ạ ắ ệ ủ ị ườ ệ làm. Đúng là các b n không th s ng mà không làm vi c, và đôi khi các b n ph i ch pạ ể ố ệ ạ ả ấ nh n b t c đi u gì có s n, nh ng tôi yêu c u các b n đ ng bao gi t b gi c m c aậ ấ ứ ề ẵ ư ầ ạ ừ ờ ừ ỏ ấ ơ ủ mình, đ ng bao gi hoàn toàn chôn vùi m t n g i và đ ng bao gi ch p nh n th t b i.ừ ờ ộ ơ ọ ừ ờ ấ ậ ấ ạ Hãy ti p t c tìm ki m ít nh t nh ng cách phi n di n ho c không hoàn h o đ s ng đi uế ụ ế ấ ữ ế ệ ặ ả ể ố ề các b n đã bi n phân là n g i đích th c s c a các b n.ạ ệ ơ ọ ự ự ủ ạ

273. Khi chúng ta khám phá ra r ng Thiên Chúa đang kêu g i chúng ta làm m t đi u gìằ ọ ộ ề đó, đi u này ho c ho c đi u n v n là đi u chúng ta đ c d ng nên đ th c hi n – b tề ặ ặ ề ọ ố ề ượ ự ể ự ệ ấ k là đi u d ng, ngành m c, truy n thông, kỹ s , gi ng d y, ngh thu t ho c b t cể ề ưỡ ộ ề ư ả ạ ệ ậ ặ ấ ứ lo i vi c làm nào khác - thì chúng ta sẽ v n d ng các kh năng t t nh t c a chúng ta đạ ệ ậ ụ ả ố ấ ủ ể hy sinh, qu ng đ i và c ng hi n. Bi t r ng chúng ta không làm các s vi c ch vì m cả ạ ố ế ế ằ ự ệ ỉ ụ đích đ làm chúng, mà đúng h n, chúng ta đem đ n cho chúng m t ý nghĩa, nh m t đápể ơ ế ộ ư ộ

ng đ i v i m t l i kêu g i đang vang lên trong th m sâu chúng ta ph i cung ng m tứ ố ớ ộ ờ ọ ẳ ả ứ ộ đi u gì đó cho ng i khác: m t đi u làm cho các ngh nghi p này mang l i m t c mề ườ ộ ề ề ệ ạ ộ ả th c th a mãn sâu s c. Nh chúng ta đã đ c trong sách thánh Gi ng Viên c x a: “tôiứ ỏ ắ ư ọ ả ổ ư nh n th y: đ i v i con ng i, không có gì t t h n là h ng nh ng thú vui do công vi cậ ấ ố ớ ườ ố ơ ưở ữ ệ chính mình làm ra” (3: 22).

n g i thánh hi n đ c bi tƠ ọ ế ặ ệ

274. N u qu chúng ta tin r ng Chúa Thánh Th n ti p t c linh h ng các n g i b c vàoế ả ằ ầ ế ụ ứ ơ ọ ướ ch c linh m c và đ i s ng tu trì, chúng ta có th “tung l i m t l n n a” nhân danhứ ụ ờ ố ể ướ ộ ầ ữ

62

Chúa, m t cách tin t ng hoàn toàn. Chúng ta có th dám nói, và nên nói, v i t ng ng iộ ưở ể ớ ừ ườ tr t đ t câu h i xem li u đây có ph i là n o đ ng mà h có ý đ nh đi theo hay không.ẻ ự ặ ỏ ệ ả ẻ ườ ọ ị

275. Đôi khi, tôi đem đi u trên nói v i ng i tr , và h th ng tr l i g n nh đùa d n:ề ớ ườ ẻ ọ ườ ả ờ ầ ư ỡ “Không, đó không ph i là th dành cho con!” y th mà, vài năm sau, m t vài ng iả ứ Ấ ế ộ ườ trong s h trong ch ng vi n. Chúa không th t h a sẽ cung c p cho Giáo h i nh ngố ọ ở ủ ệ ấ ứ ấ ộ ữ ng i chăn chiên, vì n u không có h , Giáo h i sẽ không th s ng và th c hi n s m nhườ ế ọ ộ ể ố ự ệ ứ ệ c a mình. N u đúng là m t s linh m c không làm ch ng t t, đi u này không có nghĩa làủ ế ộ ố ụ ứ ố ề Chúa h t kêu g i. Trái l i, Ng i nhân đôi ti n đánh cu c, vì Ng i không bao gi ng ngế ọ ạ ườ ề ộ ườ ờ ừ chăm sóc Giáo h i yêu d u c a Ng i.ộ ấ ủ ườ

276. Khi bi n phân n g i c a các b n, đ ng b qua kh th hi n thân cho Thiên Chúaệ ơ ọ ủ ạ ừ ỏ ả ể ế trong ch c linh m c, đ i s ng tu trì ho c trong các hình th c thánh hi n khác. T i saoứ ụ ờ ố ặ ứ ế ạ không? Các b n có th ch c ch n r ng, n u các b n nh n ra và b c theo ti ng Thiênạ ể ắ ắ ằ ế ạ ậ ướ ế Chúa kêu g i, thì trong đó các b n sẽ tìm th y s th a mãn hoàn toàn.ọ ạ ấ ự ỏ

277. Chúa Giêsu đang b c đi gi a chúng ta, nh Ng i đã b c đi Galilê. Ng i đi quaướ ữ ư ườ ướ ở ườ các đ ng ph c a chúng ta, và Ng i l ng lẽ d ng l i và nhìn vào m t chúng tôi. L iườ ố ủ ườ ặ ừ ạ ắ ờ kêu g i c a Ng i th t h p d n và kích thích. Th nh ng, ngày nay s căng th ng và t cọ ủ ườ ậ ấ ẫ ế ư ự ẳ ố đ nhanh chóng c a m t th gi i liên t c kích thích chúng ta không còn ch a ch nàoộ ủ ộ ế ớ ụ ừ ỗ cho s im l ng n i tâm đ chúng ta có th tri nh n đ c ánh m t c a Chúa Giêsu vàự ặ ộ ể ể ậ ượ ắ ủ nghe th y ti ng g i c a Ng i. Trong khi đó, nhi u l i m i trình b y m t cách h p d nấ ế ọ ủ ườ ề ờ ờ ầ ộ ấ ẫ sẽ đ n c n đ ng các b n. Chúng có v h p d n và kích thích, m c dù v i th i gian,ế ả ườ ạ ẻ ấ ẫ ặ ớ ờ chúng sẽ ch khi n b n c m th y tr ng r ng, m t m i và cô đ n. Đ ng đ đi u này x yỉ ế ạ ả ấ ố ỗ ệ ỏ ơ ừ ể ề ả ra v i các b n vì c n bão xoáy c a th gi i này đ thúc đ y các b n đi theo m t n oớ ạ ơ ủ ế ớ ủ ẩ ạ ộ ẻ đ ng không có ý nghĩa th c s , không có ph ng h ng, không có m c tiêu rõ ràng, vàườ ự ự ươ ướ ụ do đó c n tr nhi u n l c c a các b n. T t h n nên tìm ki m s thanh th n và yên tĩnhả ở ề ỗ ự ủ ạ ố ơ ế ự ả giúp các b n suy ng m, c u nguy n, nhìn rõ h n th gi i xung quanh các b n, và sau đó,ạ ẫ ầ ệ ơ ế ớ ạ v i Chúa Giêsu, ti n đ n ch nh n ra n g i c a các b n trong th gi i này.ớ ế ế ỗ ậ ơ ọ ủ ạ ế ớ

CH NG CHÍN: Bi n phânƯƠ ệ

278. Trong Tông hu n Gaudete et Exsultate (Hãy Hân Hoan Nh y M ng), tôi đã nói m tấ ẩ ừ ộ cách khá t ng quát v s bi n phân. Bây gi tôi mu n đ a ra m t s suy ni m đó và ápổ ề ự ệ ờ ố ư ộ ố ệ d ng chúng vào cách chúng ta bi n phân n g i c a chúng ta trong th gi i.ụ ệ ơ ọ ủ ế ớ

279. Trong Tông hu n đó, tôi đã nh c đ n vi c t t c chúng ta, nh ng “đ c bi t nh ngấ ắ ế ệ ấ ả ư ặ ệ ữ ng i tr , đang đ m chìm trong m t n n văn hóa v t b . Chúng ta có th đi u hànhườ ẻ ắ ộ ề ứ ỏ ể ề (navigate) cùng m t lúc trên hai ho c nhi u màn hình và t ng tác cùng m t lúc v i haiộ ặ ề ươ ộ ớ ho c ba khung c nh o. N u không có s khôn ngoan c a bi n phân, chúng ta có th dặ ả ả ế ự ủ ệ ể ễ dàng tr thành con m i cho m i xu h ng mau qua” [152]. Th t v y, “đi u này càngở ồ ọ ướ ậ ậ ề quan tr ng h n n a khi m t s đi u m i l t xu t hi n trong cu c s ng c a chúng ta.ọ ơ ữ ộ ố ề ớ ạ ự ấ ệ ộ ố ủ Lúc đó, chúng ta ph i quy t đ nh xem đó có ph i là r u m i do Thiên Chúa mang đ nả ế ị ả ượ ớ ế hay o nh đ c t o ra b i tinh th n th gian này hay tinh th n ma qu ” [153].ả ả ượ ạ ở ầ ế ầ ỷ

63

280. S bi n phân nh v y, “m c dù bao g m lý trí và khôn ngoan, nh ng v t xa chúng,ự ệ ư ậ ặ ồ ư ượ vì nó mu n thoáng nhìn k ho ch đ c đáo và m u nhi m mà Thiên Chúa v n dành choố ế ạ ộ ầ ệ ố m i ng i chúng ta... Nó ph i liên quan v i ý nghĩa c a đ i tôi tr c Chúa Cha, Đ ng bi tỗ ườ ả ớ ủ ờ ướ ấ ế và yêu tôi, và v i m c đích th c s c a đ i tôi, đi u mà không ai bi t rõ h n Ng i”ớ ụ ự ự ủ ờ ề ế ơ ườ [154].

281. đây chúng ta th y t m quan tr ng c a vi c đào t o l ng tâm, m t vi c giúp phátỞ ấ ầ ọ ủ ệ ạ ươ ộ ệ tri n s bi n phân theo chi u sâu và lòng trung thành v i Thiên Chúa: “Vi c đào t oể ự ệ ề ớ ệ ạ l ng tâm chúng ta là m t công vi c c a c đ i, trong đó chúng ta h c cách nuôi d ngươ ộ ệ ủ ả ờ ọ ưỡ chính tình c m tâm t c a Chúa Giêsu Kitô, ti p nh n các tiêu chu n đ ng sau các l aả ư ủ ế ậ ẩ ằ ự ch n c a Ng i và các ý đ nh đ ng sau các hành đ ng c a Ng i (xem Pl 2: 5)” [155].ọ ủ ườ ị ằ ộ ủ ườ

282. Trong di n trình đào t o này, chúng ta đ cho mình đ c Chúa Kitô bi n đ i, ngayễ ạ ể ượ ế ổ c khi chúng ta đã có “thói quen làm vi c t t, đây cũng là m t ph n trong vi c xét mìnhả ệ ố ộ ầ ệ c a chúng ta. Chúng ta không nh ng nh n di n t i l i, mà còn nh n ra vi c làm c a Chúaủ ữ ậ ệ ộ ỗ ậ ệ ủ trong đ i s ng hàng ngày c a chúng ta, trong các bi n c l ch s b n thân và th gi iờ ố ủ ế ố ị ử ả ế ớ xung quanh chúng ta, và trong ch ng tá c a m i ng i nam n đã đi tr c chúng ta ho cứ ủ ọ ườ ữ ướ ặ đ ng hành v i chúng ta b ng s khôn ngoan c a h . Đi u này giúp chúng ta phát tri nồ ớ ằ ự ủ ọ ề ể trong nhân đ c khôn ngoan và đem l i m t đ nh h ng toàn di n cho đ i s ng c aứ ạ ộ ị ướ ệ ờ ố ủ chúng ta qua các l a ch n c th , v i ý th c thanh th n c các năng khi u l n các h nự ọ ụ ể ớ ứ ả ả ế ẫ ạ ch c a chúng ta” [156].ế ủ

Bi n phân n g i c a các b nệ ơ ọ ủ ạ

283. M t hình th c bi n phân đ c thù liên quan đ n n l c khám phá n g i riêng c aộ ứ ệ ặ ế ỗ ự ơ ọ ủ chúng ta. Vì đây là m t quy t đ nh có tính r t b n thân mà ng i khác không th làmộ ế ị ấ ả ườ ể thay cho chúng ta, nên nó đòi h i m t m c đ cô đ n và im l ng nào đó. “Chúa nói v iỏ ộ ứ ộ ơ ặ ớ chúng ta b ng nhi u cách khác nhau, t i n i làm vi c, qua nh ng ng i khác và m iằ ề ạ ơ ệ ữ ườ ở ọ lúc. Tuy nhiên, m t cách đ n gi n, chúng ta không th làm gì n u không có s im l ngộ ơ ả ể ế ự ặ c u nguy n lâu gi , m t vi c giúp chúng ta tri nh n t t h n ngôn ng c a Thiên Chúa,ầ ệ ờ ộ ệ ậ ố ơ ữ ủ gi i thích ý nghĩa th c s c a nh ng linh h ng mà chúng ta tin r ng chúng ta đã nh nả ự ự ủ ữ ứ ằ ậ đ c, làm d u nh ng lo l ng c a chúng ta và th y l i toàn b s hi n h u c a chúng taượ ị ữ ắ ủ ấ ạ ộ ự ệ ữ ủ trong ánh sáng c a riêng Ng i” [157].ủ ườ

284. Tuy nhiên, s im l ng này không khi n chúng ta khép kín vào chính mình. “Chúng taự ặ ế ph i nh r ng s bi n phân trong c u nguy n ph i đ c phát sinh t s c i m đ i v iả ớ ằ ự ệ ầ ệ ả ượ ừ ự ở ở ố ớ vi c l ng nghe – đ i v i Chúa và ng i khác, và đ i v i chính th c t i, m t đi u luônệ ắ ố ớ ườ ố ớ ự ạ ộ ề thách th c chúng ta theo nh ng cách m i m . Ch khi nào chúng ta s n sàng l ng nghe,ứ ữ ớ ẻ ỉ ẵ ắ chúng ta m i có t do đ qua m t bên các ý t ng phi n di n ho c không đ y đ c aớ ự ể ộ ưở ế ệ ặ ầ ủ ủ mình... Nh cách này, chúng ta m i tr nên th c s c i m đ ch p nh n m t ti ng g iờ ớ ở ự ự ở ở ể ấ ậ ộ ế ọ có th phá v s an toàn c a chúng ta, nh ng đ a chúng ta đ n m t đ i s ng t t đ pể ỡ ự ủ ư ư ế ộ ờ ố ố ẹ h n. M i s thanh th n và yên bình v n ch a đ . Chúa có th sẽ ban cho chúng ta m tơ ọ ự ả ẫ ư ủ ể ộ đi u gì đó h n th n a, nh ng vì s vô tình êm ái c a chúng ta, chúng ta không nh n raề ơ ế ữ ư ự ủ ậ nó” [158].

64

285. Khi tìm cách bi n phân n g i riêng c a chúng ta, có m t s câu h i chúng ta nênệ ơ ọ ủ ộ ố ỏ nêu ra. Chúng ta không nên b t đ u v i câu h i chúng ta có th ki m đ c nhi u ti nắ ầ ớ ỏ ể ế ượ ề ề h n đâu, ho c đ t đ c s nhìn nh n và đ a v xã h i l n h n ch nào. C câu h iơ ở ặ ạ ượ ự ậ ị ị ộ ớ ơ ở ỗ ả ỏ lo i công vi c nào sẽ làm chúng ta hài lòng nh t cũng không nên. N u không mu n saiạ ệ ấ ế ố l c, chúng ta c n m t kh i đi m khác. Chúng ta nên h i: Tôi có bi t b n thân mình ngoàiạ ầ ộ ở ể ỏ ế ả các o t ng và c m xúc c a tôi không? Tôi có bi t đi u gì mang l i ni m vui hay n iả ưở ả ủ ế ề ạ ề ỗ bu n cho trái tim tôi không? Đi m m nh và đi m y u c a tôi là gì? Nh ng câu h i nàyồ ể ạ ể ế ủ ữ ỏ ngay l p t c làm phát sinh các câu h i khác: Làm th nào tôi có th ph c v m i ng iậ ứ ỏ ế ể ụ ụ ọ ườ t t h n và ch ng t h u ích nh t cho th gi i c a chúng ta và cho Giáo h i? V trí th cố ơ ứ ỏ ữ ấ ế ớ ủ ộ ị ự s c a tôi trong th gi i này là gì? Tôi có th cung ng nh ng gì cho xã h i? Th m chíự ủ ế ớ ể ứ ữ ộ ậ nhi u câu h i th c t h n sẽ xu t hi n sau đó: Tôi có kh năng c n thi t đ cung ngề ỏ ự ế ơ ấ ệ ả ầ ế ể ứ lo i ph c v này không? Tôi có th phát tri n nh ng kh năng này không?ạ ụ ụ ể ể ữ ả

286. Nh ng câu h i trên nên ít t p trung h n vào b n thân và các khuynh h ng c aữ ỏ ậ ơ ả ướ ủ chúng ta, mà vào ng i khác, đ s bi n phân c a chúng ta d n d t chúng ta nhìn th yườ ể ự ệ ủ ẫ ắ ấ đ i s ng c a chúng ta trong t ng quan v i đ i s ng c a h . Đó là lý do t i sao tôi mu nờ ố ủ ươ ớ ờ ố ủ ọ ạ ố nh c các b n nh câu h i quan tr ng nh t. “ trong đ i, chúng ta th ng quá lãng phíắ ạ ớ ỏ ọ ấ Ở ờ ườ th i gian đ t h i: ‘Tôi là ai?’ Các b n có th c th ti p t c h i, ‘Tôi là ai?” su t quãngờ ể ự ỏ ạ ể ứ ế ế ụ ỏ ố th i gian còn l i c a đ i các b n. Nh ng câu h i th c s là: ‘Tôi hi n di n cho ai?’” [159].ờ ạ ủ ờ ạ ư ỏ ự ự ệ ệ T t nhiên, các b n hi n di n cho Thiên Chúa. Nh ng Ng i v n đã quy t đ nh r ng cácấ ạ ệ ệ ư ườ ố ế ị ằ b n cũng nên hi n di n cho ng i khác, và Ng i đã ban cho các b n nhi u đ c tính,ạ ệ ệ ườ ườ ạ ề ứ khuynh h ng, tài năng và đ c s ng không cho riêng các b n, mà là đ chia s v i nh ngướ ặ ủ ạ ể ẻ ớ ữ ng i xung quanh các b n.ườ ạ

L i kêu g i c a Chúa Giêsu, ng i b n c a chúng taờ ọ ủ ườ ạ ủ

287. Đ bi n phân n g i b n thân c a chúng ta, chúng ta ph i nh n ra nó là l i kêu g iể ệ ơ ọ ả ủ ả ậ ờ ọ phát xu t t m t ng i b n, ng i đó là Chúa Giêsu. Khi chúng ta t ng b n bè c a chúngấ ừ ộ ườ ạ ườ ặ ạ ủ ta m t đi u gì đó, chúng ta cung c p cho h đi u t t nh t chúng ta có. Không nh t thi tộ ề ấ ọ ề ố ấ ấ ế ph i là nh ng gì đ t giá nh t ho c khó có đ c nh t, nh ng nh ng gì chúng ta bi t sẽả ữ ắ ấ ặ ượ ấ ư ữ ế làm cho h h nh phúc. B n bè r t nh y c m đ i v i đi u này đ n n i h có th t ngọ ạ ạ ấ ạ ả ố ớ ề ế ỗ ọ ể ưở t ng đ c n c i trên khuôn m t b n bè c a mình khi h m món quà đó. Lo i bi nượ ượ ụ ườ ặ ạ ủ ọ ở ạ ệ phân di n ra gi a nh ng ng i b n này là đi u tôi khuyên các b n nên l y làm khuônễ ữ ữ ườ ạ ề ạ ấ m u đ c g ng khám phá ra thánh ý Thiên Chúa dành cho đ i các b n.ẫ ể ố ắ ờ ạ

288. Tôi mu n các b n bi t r ng, khi Chúa nghĩ v m i các b n và nh ng gì Ng i mu nố ạ ế ằ ề ỗ ạ ữ ườ ố cho các b n, Ng i xem các b n là b n thân c a Ng i. Và n u Ng i có k ho ch banạ ườ ạ ạ ủ ườ ế ườ ế ạ cho các b n m t ân s ng, m t đ c s ng giúp các b n s ng tr n v n và tr thành ng iạ ộ ủ ộ ặ ủ ạ ố ọ ẹ ở ườ mang l i l i ích cho ng i khác, m t ng i đ l i d u n trong đ i, đó ch c ch n sẽ làạ ợ ườ ộ ườ ể ạ ấ ấ ờ ắ ắ m t h ng phúc mang l i cho các b n nhi u ni m vui và h ng thú h n b t c đi u gìộ ồ ạ ạ ề ề ứ ơ ấ ứ ề khác trên đ i này. Không ph i vì h ng phúc đó hi m hoi ho c phi th ng, mà vì nó hoànờ ả ồ ế ặ ườ toàn phù h p v i các b n. Nó sẽ là m t s phù h p hoàn h o cho toàn b đ i s ng c aợ ớ ạ ộ ự ợ ả ộ ờ ố ủ các b n.ạ

65

289. M t n g i, dù là m t h ng phúc, v n ch c ch n có tính đòi h i. Các h ng ân c aộ ơ ọ ộ ồ ẫ ắ ắ ỏ ồ ủ Thiên Chúa có tính t ng tác; đ h ng đ c chúng, chúng ta ph i s n sàng ch p nh nươ ể ưở ượ ả ẵ ấ ậ r i ro. Th nh ng, các đòi h i c a chúng không ph i là m t nghĩa v áp đ t t bên ngoài,ủ ế ư ỏ ủ ả ộ ụ ặ ừ mà là m t khích l đ h ng ân đó tăng tr ng và phát tri n, và sau đó tr thành m t quàộ ệ ể ồ ưở ể ở ộ phúc cho ng i khác. Khi Chúa đánh th c m t n g i, Ng i không nh ng nghĩ đ nườ ứ ộ ơ ọ ườ ữ ế nh ng gì b n đã có, mà còn v nh ng gì m t ngày kia b n sẽ có, khi cùng đi v i Ng i vàữ ạ ề ữ ộ ạ ớ ườ nh ng ng i khác.ữ ườ

290. Sinh l c và s c m nh nhân cách t k t h p v i nhau trong trái tim ng i tr đ làmự ứ ạ ự ế ợ ớ ườ ẻ ể cho h liên t c nh m m c tiêu cao h n. S h n h (exuberance) này sẽ d u b t đi v iọ ụ ắ ụ ơ ự ớ ở ị ớ ớ th i gian và các tr i nghi m đau đ n, nh ng nó quan tr ng đ i v i “ni m khao khát cõiờ ả ệ ớ ư ọ ố ớ ề vô h n đ y tr trung nh ng ch a đ c th thách” [160] mu n g p đ c tình b n vôạ ầ ẻ ư ư ượ ử ố ặ ượ ạ đi u ki n mà Chúa Giêsu mu n dành cho chúng ta. H n các quy lu t và nghĩa v , l aề ệ ố ơ ậ ụ ự ch n mà Chúa Giêsu đ t tr c chúng ta là b c theo Ng i nh b n bè b c theo nhau,ọ ặ ướ ướ ườ ư ạ ướ tìm tình đ ng hành c a nhau và dành thì gi cho nhau hoàn toàn vì tình b n trong sáng.ồ ủ ờ ạ M i th khác sẽ đ n v i th i gian, và ngay các th t b i trong đ i cũng có th là m t cáchọ ứ ế ớ ờ ấ ạ ờ ể ộ vô giá đ c m nghi m tình b n này, m t tình b n sẽ không bao gi m t đi.ể ả ệ ạ ộ ạ ờ ấ

L ng nghe và đ ng hànhắ ồ

291. Có nhi u linh m c, nam n tu sĩ, giáo dân và nh ng ng i chuyên nghi p, và cề ụ ữ ữ ườ ệ ả nh ng ng i tr th c s có trình đ , có th giúp đ ng i tr trong vi c bi n phân nữ ườ ẻ ự ự ộ ể ỡ ườ ẻ ệ ệ ơ g i c a h . Khi chúng ta đ c kêu g i giúp ng i khác bi n phân đ ng đ i c a h , đi uọ ủ ọ ượ ọ ườ ệ ườ ờ ủ ọ ề t i quan tr ng là kh năng l ng nghe. L ng nghe đòi ba lo i nh y c m khác nhau và bố ọ ả ắ ắ ạ ạ ả ổ sung cho nhau:

292. Lo i nh y c m đ u tiên đ c đi u h ng v cá nhân. Đó là v n đ l ng nghe m tạ ạ ả ầ ượ ề ướ ề ấ ề ắ ộ ai đó đang chia s b n ngã h trong nh ng gì h nói. M t d u hi u c a s s n lòng l ngẻ ả ọ ữ ọ ộ ấ ệ ủ ự ẵ ắ nghe này là th i gian chúng ta s n sàng dành cho ng i khác. H n c s l ng th i gianờ ẵ ườ ơ ả ố ượ ờ chúng ta dành ra, đây còn là vi c làm ng i khác c m th y th i gian c a tôi là th i gianệ ườ ả ấ ờ ủ ờ c a h , h có m i th i gian h c n đ nói m i th h mu n. Ng i khác này ph i c mủ ọ ọ ọ ờ ọ ầ ể ọ ứ ọ ố ườ ả ả nh n r ng tôi đang l ng nghe vô đi u ki n, không b xúc ph m hay ng ngàng, m t m iậ ằ ắ ề ệ ị ạ ỡ ệ ỏ hay bu n chán. Chúng ta th y g ng sáng lo i l ng nghe này n i Chúa; Ng i sánh b cồ ấ ươ ạ ắ ơ ườ ướ bên c nh các môn đ trên đ ng Emmau, m c dù h đang đi sai h ng (x. Lc 24: 13-35).ạ ệ ườ ặ ọ ướ Khi Chúa Giêsu nói Ng i d đ nh đi xa h n, h nh n ra Ng i đã t ng h h ng phúcườ ự ị ơ ọ ậ ườ ặ ọ ồ th i gian c a Ng i, vì v y h quy t đ nh t ng Ng i th i gian c a h b ng cách cungờ ủ ườ ậ ọ ế ị ặ ườ ờ ủ ọ ằ

ng s hi u khách c a h . Chăm chú và quên mình l ng nghe là m t d u hi u chúng taứ ự ế ủ ọ ắ ộ ấ ệ tôn tr ng ng i khác, b t k h nghĩ gì ho c l a ch n đi u gì trong đ i s ng.ọ ườ ấ ể ọ ặ ự ọ ề ờ ố

293. Lo i nh y c m th hai đ c đánh d u b ng vi c bi n phân. Nó c g ng n m b tạ ạ ả ứ ượ ấ ằ ệ ệ ố ắ ắ ắ chính xác n thánh ho c cám d hi n di n ch nào, vì đôi khi nh ng th v t qua trongơ ặ ỗ ệ ệ ở ỗ ữ ứ ụ tâm trí chúng ta ch là nh ng cám d có th khi n chúng ta phân tâm kh i con đ ngỉ ữ ỗ ể ế ỏ ườ th c s c a chúng ta. Tôi c n ph i t h i ng i kia đang c nói v i tôi nh ng gì, nh ngự ự ủ ầ ả ự ỏ ườ ố ớ ữ ữ

66

gì h mu n tôi hi u ra đang x y ra trong đ i s ng h . H i nh ng câu h i nh v y giúpọ ố ể ả ờ ố ọ ỏ ữ ỏ ư ậ tôi đánh giá cao suy nghĩ c a h và các h u qu nó gây ra cho các c m xúc c a h . Ki uủ ọ ậ ả ả ủ ọ ể l ng nghe này tìm cách bi n phân các nh c nh lành m nh c a Th n Trí t t lành, Đ ngắ ệ ắ ở ạ ủ ầ ố ấ đ xu t cho chúng ta s th t c a Chúa, nh ng c các c m b y do th n trí tà ác đ t đề ấ ự ậ ủ ư ả ạ ẫ ầ ặ ể n a - nh ng công vi c và l i h a tr ng r ng c a nó. C n ph i có can đ m, m áp và khéoữ ữ ệ ờ ứ ố ỗ ủ ầ ả ả ấ léo đ giúp ng i khác bi n phân s th t kh i các o t ng ho c bào ch a (excuses).ể ườ ệ ự ậ ỏ ả ưở ặ ữ

294. Lo i nh y c m th ba là kh năng tri nh n nh ng gì đang thúc đ y ng i khác.ạ ạ ả ứ ả ậ ữ ẩ ườ Đi u này đòi m t ki u l ng nghe sâu s c h n, m t ki u có kh năng bi n phân h ngề ộ ể ắ ắ ơ ộ ể ả ệ ướ mà ng i đó th c s mu n đi. Ngoài nh ng gì h đang c m th y ho c suy nghĩ ngay lúcườ ự ự ố ữ ọ ả ấ ặ này, và b t c đi u gì x y ra cho đ n th i đi m này trong đ i h , v n đ th c s là hấ ứ ề ả ế ờ ể ờ ọ ấ ề ự ự ọ mu n tr thành đi u gì. Đi u này có th đòi h không nh m các mong mu n và cố ở ề ề ể ọ ắ ố ướ nguy n h i h t c a riêng h , nh ng đúng h n nh m nh ng gì đ p lòng Chúa nh t, nh mệ ờ ợ ủ ọ ư ơ ắ ữ ẹ ấ ắ các k ho ch c a Ng i dành cho đ i h . Và đi u đó đ c nhìn trong m t khuynhế ạ ủ ườ ờ ọ ề ượ ộ h ng sâu s c h n c a trái tim, v t lên trên bình di n b m t c a nh ng đi u h thíchướ ắ ơ ủ ượ ệ ề ặ ủ ữ ề ọ và c m xúc. Ki u l ng nghe này tìm cách bi n phân ý h ng t i h u c a h , ý h ngả ể ắ ệ ướ ố ậ ủ ọ ướ nh m quy t đ nh d t khoát ý nghĩa c a đ i h . Chúa Giêsu bi t và đánh giá cao ý h ngằ ế ị ứ ủ ờ ọ ế ướ t i h u này c a trái tim. Ng i luôn đó, s n sàng giúp m i ng i chúng ta nh n raố ậ ủ ườ ở ẵ ỗ ườ ậ đi u đó. Chúng ta ch c n th a v i Ng i: “L y Chúa, xin c u v t con! Xin th ng xótề ỉ ầ ư ớ ườ ạ ứ ớ ươ con!"

295. Theo cách này, bi n phân tr thành m t ph ng ti n chi n đ u tâm linh đích th c,ệ ở ộ ươ ệ ế ấ ự giúp chúng ta theo Chúa m t cách trung thành h n [161]. Nh th , c mong đ c bi tộ ơ ư ế ướ ượ ế

n g i b n thân c a chúng ta có m t c ng đ t i cao, m t ph m ch t khác và m c đơ ọ ả ủ ộ ườ ộ ố ộ ẩ ấ ứ ộ cao h n, m t m c đ bi t tôn tr ng nhi u h n ph m giá con ng i và đ i s ng c aơ ộ ứ ộ ế ọ ề ơ ẩ ườ ờ ố ủ chúng ta. Cu i cùng, s bi n phân t t là con đ ng t do đem nh ng gì đ c đáo n i m iố ự ệ ố ườ ự ữ ộ ơ ỗ ng i đ n ch sinh đ y hoa trái, m t đi u có tính b n thân mà ch có Chúa m i bi t.ườ ế ỗ ầ ộ ề ả ỉ ớ ế Nh ng ng i khác không th hoàn toàn hi u ho c d đoán đ c t bên ngoài nó sẽ phátữ ườ ể ể ặ ự ượ ừ tri n ra sao.ể

296. Khi chúng ta l ng nghe ng i khác cách này, m t lúc nào đó, chính chúng ta ph iắ ườ ở ộ ả bi n m t đ ng i khác theo con đ ng mà h đã khám phá ra. Chúng ta ph i tan bi nế ấ ể ườ ườ ọ ả ế nh Chúa đã làm tr c m t các môn đ Emmau, đ h l i v i nh ng trái tim nóngư ướ ắ ệ ể ọ ở ạ ớ ữ b ng và m t lòng khao khát không th c ng đ c là ph i lên đ ng ngay l p t c (x. Lcỏ ộ ể ưỡ ượ ả ườ ậ ứ 24: 31-33). Khi h tr l i v i c ng đ ng, nh ng môn đ đó đã nghe tin m ng Chúaọ ở ạ ớ ộ ồ ữ ệ ở ừ th c s đã s ng l i (x. Lc 24:34).ự ự ố ạ

297. Vì “th i gian l n h n không gian” [162], chúng ta c n khuy n khích và đ ng hànhờ ớ ơ ầ ế ồ v i các di n trình, mà không áp đ t l trình c a riêng chúng ta. Vì các di n trình này liênớ ễ ặ ộ ủ ễ quan t i nh ng con ng i luôn luôn đ c đáo và t do. Không có công th c d dàng, ngayớ ữ ườ ộ ự ứ ễ c khi m i d u hi u xem ra đ u tích c c, vì “chính các y u t tích c c cũng c n ph iả ọ ấ ệ ề ự ế ố ự ầ ả đ c bi n phân c n th n, đ chúng không tr thành cô l p và mâu thu n v i nhau, trượ ệ ẩ ậ ể ở ậ ẫ ớ ở nên tuy t đ i và b t hòa v i nhau . Đi u này cũng đúng đ i v i các nhân t tiêu c c,ệ ố ấ ớ ề ố ớ ố ự nh ng nhân t không b bác b toàn kh i và không phân bi t, vì trong m i nhân t đ uữ ố ị ỏ ố ệ ỗ ố ề

67

n ch a m t s giá tr nào đó đang ch đ c gi i phóng và ph c h i trong s th t tr nẩ ứ ộ ố ị ờ ượ ả ụ ồ ự ậ ọ v n c a nó” [163].ẹ ủ

298. N u các b n mu n đ ng hành v i ng i khác trên n o đ ng này, các b n ph i làế ạ ố ồ ớ ườ ẻ ườ ạ ả ng i đ u tiên đi n o đ ng đó, ngày này qua ngày khác. Đó là đi u Đ c Maria đã làm,ườ ầ ẻ ườ ề ứ khi còn tr , khi ngài ph i đ i di n v i các v n đ và khó khăn c a chính mình. Xin ngàiẻ ả ố ệ ớ ấ ề ủ đ i m i s tr trung c a các b n b ng s c m nh l i c u nguy n c a ngài và luôn đ ngổ ớ ự ẻ ủ ạ ằ ứ ạ ờ ầ ệ ủ ồ hành cùng các b n b ng s hi n di n m u thân c a ngài.ạ ằ ự ệ ệ ẫ ủ

Và đ k t thúc... m t mong cể ế ộ ướ

299. Các b n tr thân m n, ni m hy v ng hân hoan c a tôi là th y các b n ti p t c ch yạ ẻ ế ề ọ ủ ấ ạ ế ụ ạ cu c đua đàng tr c các b n, b xa m i ng i ch m ch p ho c s hãi. Hãy ti p t cộ ở ướ ạ ỏ ọ ườ ậ ạ ặ ợ ế ụ ch y, “đ c lôi cu n b i khuôn m t Chúa Kitô, Đ ng chúng ta r t yêu m n, Đ ng chúngạ ượ ố ở ặ ấ ấ ế ấ ta tôn th trong Bí tích Thánh Th và th a nh n trong xác th t c a anh ch em đau khờ ể ừ ậ ị ủ ị ổ c a chúng ta. Xin Chúa Thánh Th n thúc gi c các b n khi các b n ch y cu c đua này.ủ ầ ụ ạ ạ ạ ộ Giáo h i c n đà ti n, tr c giác, đ c tin c a các b n. Chúng ta c n nh ng đi u đó! Và khiộ ầ ế ự ứ ủ ạ ầ ữ ề các b n đ n n i chúng tôi ch a đ n, hãy kiên nh n ch đ i chúng tôi [164].ạ ế ơ ư ế ẫ ờ ợ

Ban hành Loreto, t i Đ n th c a Nhà Thánh, ngày 25 tháng 3, L tr ng th Truy n tinở ạ ề ờ ủ ễ ọ ể ề c a Chúa, năm 2019, năm th b y tri u Giáo hoàng c a tôi. ủ ứ ả ề ủ

PHANXICÔ

________________________________________

CHÚ THÍCH

[1] T ng Hy l p th ng d ch là “m i”, cũng có nghĩa là “tr ”.ừ ữ ạ ườ ị ớ ẻ

[2] T thú (Confessions), X, 27: PL 32, 795.ự

[3] Thánh Irênê, Adversus Hæreses, II, 22, 4: PG 7, 784.

[4] Tài li u sau cùng khóa h p th ng l l n th 15 c a Th ng H i đ ng Giám m c, 60.ệ ọ ườ ệ ầ ứ ủ ượ ộ ồ ụ Vi t t t là FD. Tài li u đ c tìm th y :ế ắ ệ ượ ấ ở http://www.vatican.va/roman_curia/synod/documents/rc_synod_doc_20181027_doc-final-instrumentum-xvassemblea-giovani_en.html.

[5] Sách Giáo Lý C a Giáo H i Công Giáo, 515.ủ ộ

[6] Nt, 517.

[7] Hu n giáo (27-6-1990), 2-3: Insegnamenti 13, 1 (1990), 1680-1681.ấ

[8] Tông hu n h u Th ng H i đ ng Amoris Laetitia (19-3-2016), 182: AAS 108 (2016),ấ ậ ượ ộ ồ 384.

[9] FD 63.68

[10] CÔNG Đ NG CHUNG VATICAN II, S đi p g i ng i tr và ph n (8-12-1965): AASỒ ứ ệ ử ườ ẻ ụ ữ 58 (1966), 18.

[11] Nt.

[12] FD 1

[13] Nt, 8.

[14] Nt, 50.

[15] Nt, 53

[16] Xem CÔNG Đ NG CHUNG VATICAN II, Hi n ch tín lý v M c kh i Dei Verbum, 8.Ồ ế ế ề ặ ả

[17] FD 150.

[18] Di n văn trong đêm canh th c v i gi i tr , Đ i h i gi i tr Th gi i th 34 t iễ ứ ớ ớ ẻ ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ ạ Panama (26-1-2019): L’Osservatore Romano, 28-29 tháng 1-2019, 6.

[19] L i nguy n k t thúc Đi Đàng Thánh giá Đ i h i gi i tr Th gi i th 34 t i Panamaờ ệ ế ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ ạ (26-1-2019): L’Osservatore Romano, 27-1-2019, 12.

[20] FD 65.

[21] Nt, 167.

[22] THÁNH GIÁO HOÀNG GIOAN PHAOLÔ II, Nói chuy n v i gi i tr Turin (13-4-ệ ớ ờ ẻ ở 1980), 4: Insegnamenti 3, 1 (1980), 905.

[23] Đ c Giáo Hoàng BÊNÊĐÍCTÔ XVI, S đi p cho Đ i h i gi i tr th gi i th 27 (15-3-ứ ứ ệ ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ 2012): AAS 194 (2012), 359.

[24] FD 8.

[25] Nt.

[26] Nt, 10.

[27] Nt, 11.

[28] Nt, 12.

[29] Nt, 41.

[30] Nt, 42.

[31] Nói chuy n v i gi i tr Manila (18-1-2015): L’Osservatore Romano, 19-20 thángệ ớ ớ ẻ ở 1- 2015, 7.

[32] FD 34.

[33] Tài li u c a cu c G p g Ti n Th ng h i đ ng chu n b cho khóa h p th ng lệ ủ ộ ặ ỡ ề ượ ộ ồ ẩ ị ọ ườ ệ l n th 15 c a Th ng H i đ ng Giám m c, Rôma (24-3-2018), I, 1.ầ ứ ủ ượ ộ ồ ụ

69

[34] FD 39.

[35] Nt, 37.

[36] Xem thông đi p Laudato Si’ (24-5-2015), 106: AAS 107 (2015), 889-890.ệ

[37] FD 37.

[38] Nt, 67.

[39] Nt, 21.

[40] Nt, 22.

[41] Nt, 23.

[42] Nt, 24.

[43] Tài li u c a cu c G p g Ti n Th ng h i đ ng chu n b cho khóa h p th ng lệ ủ ộ ặ ỡ ề ượ ộ ồ ẩ ị ọ ườ ệ l n th 15 c a Th ng H i đ ng Giám m c, Rôma (4-3-2018), I, 4.ầ ứ ủ ượ ộ ồ ụ

[44] FD 25.

[45] Nt.

[46] Nt, 26.

[47] Nt, 27.

[48] Nt, 28.

[49] Nt, 29.

[50] Di n văn k t thúc h i ngh b o v tr v thành niên trong Giáo H i (24-2-2019):ễ ế ộ ị ả ệ ẻ ị ộ L’Osservatore Romano, 25-26 tháng 2-2019, 10.

[51] FD 29.

[52] Th g i dân Chúa (20-8-2018), 2: L’Osservatore Romano, 21-21 tháng 8-2018, 7.ư ử

[53] FD 30.

[54] Di n văn khai m c khóa h p th ng l l n th 15 Th ng H i đ ng Giám m c (3-ễ ạ ọ ườ ệ ầ ứ ượ ộ ồ ụ10-2018): L’Osservatore Romano, 5-10-2018, 8.

[55] FD 31.

[56] Nt.

[57] CÔNG Đ NG CHUNG VATICAN II, Hi n ch M c v v Giáo H i trong th gi i ngàyỒ ế ế ụ ụ ề ộ ế ớ nay Gaudium et Spes, 1.

[58] FD 31.

[59] Nt.

70

[60] Di n văn k t thúc h i ngh b o v tr v thành niên trong Giáo h i (24-2-2019)::ễ ế ộ ị ả ệ ẻ ị ộ L’Osservatore Romano, 25-26 tháng 2-2019, 11.

[61] FRANCISCO LUIS BERNÁRDEZ, “Soneto”, trong Cielo de tierra, Buenos Aires, 1937.

[62] Tông hu n Gaudete et Exsultate (19-3-2018), 140.ấ

[63] Gi ng l , Đ i h i gi i tr Th gi i th 31 t i Krakov (31-7-2016): AAS 108 (2016),ả ễ ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ ạ 963.

[64] Di n văn khai m c Đ i h i gi i tr Th gi i th 34 t i Panama (24-1-2019):ễ ạ ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ ạ L’Osservatore Romano, 26-1-2019, 12.

[65] Tông hu n Evangelii Gaudium (24-11-2013), 1: AAS 105 (2013), 1019.ấ

[66] Nt, 3: AAS 105 (2013), 1020.

[67] Di n văn trong đêm canh th c v i gi i trè, Đ i h i gi i tr Th gi i th 34 t iễ ứ ớ ớ ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ ạ Panama (26-1-2019: L’Osservatore Romano, 28-29 tháng 1-2019, 6.

[68] Di n văn trong cu c g p gi i tr trong Th ng H i đ ng (6-10-2018):ễ ộ ặ ớ ẻ ượ ộ ồ L’Osservatore Romano, 8-9 tháng 10-2018, 7.

[69] Đ c Giáo Hoàng BÊNÊĐÍCTÔ XVI, Thông đi p Deus Caritas Est (25-12-2005), 1: AASứ ệ 98 (2006), 217.

[70] PEDRO ARRUPE, Enamórate.

[71] THÁNH GIÁO HOÀNG PHAOLÔ VI, Di n t phong Chân phúc cho Nunzio Sulprizio (1-ễ ừ12-1963): AAS 56 (1964), 28.

[72] FD 65.

[73] Gi ng l cho gi i tr Sydney (2-12-1970): AAS 63 (1971), 64.ả ễ ớ ẻ ở

[74] T thú (Confessions), I, 1, 1: PL 32, 661.ự

[75] God is Young. A Conversation with Thomas Leoncini, New York, Random House, 2018, 4.

[76] FD 68.

[77] G p g gi i tr Cagliari (22-9-2013): AAS 105 (2013), 904-905.ặ ỡ ớ ẻ ở

[78] Năm chi c bánh và hai con cá, Pauline Books and Media, 2003, Trg. 9, 13.ế

[79] H I Đ NG GIÁM M C TH Y SĨ, Prendre le temps: pour toi, pour moi, pour nous, 2-Ộ Ồ Ụ Ụ2-2018.

[80] Xem THÁNH TÔMA AQUINÔ, Summa Theologiae, II-II, q. 23, art. 1.

[81] Di n văn cho tình nguy n viên t i Đ i h i gi i tr Th gi i th 34 Panama (ngàyễ ệ ạ ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ ở 27-1-2019): L’Osservatore Romano, 28-29 tháng 1-2019, 11.

71

[82] THÁNH OSCAR ROMERO, Bài gi ng (6-11-1977), trong Su Pensamiento, I-II, Sanả Salvador, 2000, trg. 312.

[83] Di n văn khai m c Đai h i gi i tr Th gi i th 34 Panama (ngày 24-1-2019):ễ ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ ở L’Osservatore Romano, 26-1-2019, 12.

[84] Xem G p g gi i tr t i đ n thánh qu c gia Maipu, Santiago de Chile (17-1-2018):ặ ỡ ớ ẻ ạ ề ố L’Osservatore Romano, 19-1-2018, 7.

[85] Xem ROMANO GUARDINI, Die Lebensalter. Ihre ethische und pädagogische Bedeutung, Würzburg, in l n 3, 1955, 20.ầ

[86] Tông hu n Gaudete et Exsultate (19-3-2018), 11.ấ

[87] Spiritual Canticle, Red. B, Prologue, 2.

[88] Nt, XIV-XV, 2.

[89] H I Đ NG GIÁM M C RWANDA, Th c a H i đ ng Giám m c Rwanda g i các KitôỘ Ồ Ụ ư ủ ộ ồ ụ ử h u trong Năm ngo i th ng v Hòa gi i, Kigali (18-1-2018), 17.ữ ạ ườ ề ả

[90] G p g gi i tr c a Trung tâm văn hóa Linh m c Felix Varela t i Havana (20-9-ặ ỡ ớ ẻ ủ ụ ạ2015): L’Osservatore Romano, 21-22 tháng 9-2015, 6.

[91] FD 46.

[92] Di n văn trong đêm canh th c c a Đ i h i Gi i tr Th gi i th 28 t i Rio deễ ứ ủ ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ ạ Janeiro (27-7-2013): AAS 105 (2013), 663.

[93] Ustedes son la luz del mundo. Di n văn t i Cerro San Cristóbal, Chile, 1940. B n vănễ ạ ả có t i: https://www.padrealbertohurtado.cl/escritos-2/.ạ

[94] Gi ng l , Đ i h i Gi i tr Th gi i th 28 t i Rio de Janeiro (28-7-2013): AAS 105ả ễ ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ ạ (2013), 665.

[95] H I Đ NG GIÁM M C HÀN QU C, Th m c v nhân d p k ni m 150 năm ngày tỘ Ồ Ụ Ố ư ụ ụ ị ỷ ệ ử đ o trong cu c bách h i Byeong-in (30-3-2016).ạ ộ ạ ở

[96] Xem Gi ng l , Đ i h i Gi i tr Th gi i th 34 t i Panama (27-1-2019):ả ễ ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ ạ L’Osservatore Romano, 28-29 Tháng 1-2019, 12.

[97] “L y Chúa, xin dùng con nh khí c bình an”, l i nguy n đ c c m h ng b i thánhạ ư ụ ờ ệ ượ ả ứ ở Phanxicô Assidi.

[98] Di n văn trong đêm canh th c, Đ i h i Gi i tr Th gi i th 34 t i Panama (26-1-ễ ứ ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ ạ2019): L’Osservatore Romano, 28-29 tháng 1-2019, 6.

[99] FD 14.

[100] Xem Thông đi p Laudato Si’ (24 May 2015), 145: AAS 107 (2015), 906.ệ

72

[101] S đi p video cho H i ngh gi i tr b n đ a th gi i Panama (17-21 tháng 1-ứ ệ ộ ị ớ ẻ ả ị ế ớ ở2019): L’Osservatore Romano, 19-1-2019, 8.

[102] FD 35.

[103] Xem Ad Adolescentes, I, 2: PG 31, 565.

[104] Xem POPE FRANCIS AND FRIENDS, Sharing the Wisdom of Time, Chicago, Loyola Press, 2018.

[105] Nt, 12.

[106] Nt, 13.

[107] Nt.

[108] Nt.

[109] Nt, 162-163.

[110] EDUARDO PIRONIO, Message to Young Argentinians at the National Youth Meeting in Cordoba, (12-15 tháng 9-1985), 2.

[111] FD 123.

[112] Das Wesen des Christentums. Die neue Wirklichkeit des Herrn, Mainz, in l n th 7,ầ ứ 1991, 14.

[113] S 165: AAS 105 (2013), 1089.ố

[114] Di n văn khi thăm Nhà ng i Samaritan nhân h u, Panama, 27-1-2019:ễ ườ ậ L’Osservatore Romano, 28-29 tháng 1-2019, 10.

[115] FD 36.

[116] Xem Tông hi n Veritatis Gaudium (8-12-2017), 4: AAS 110 (2018), 7-8.ế

[117] Di n văn t i cu c g p g Sinh viên và đ i bi u c a Th gi i h c thu t Piazza Sanễ ạ ộ ặ ỡ ạ ể ủ ế ớ ọ ậ ở Domenico, Bologna (1-10-2017): AAS 109 (2017), 1115.

[118] FD 51.

[119] Nt, 47.

[120] Sermo 256, 3: PL 38, 1193.

[121] FD 47.

[122] Di n Văn cho phái đoàn Th v n h i qu c t đ c bi t (16-2-2017): L’Osservatoreễ ế ậ ộ ố ế ặ ệ Romano, 17-2-2017, 8.

[123] Ad Adolescentes, VIII, 11-12: PG 31, 580.

73

[124] H I Đ NG GIÁM M C ARGENTINA, Declaración de San Miguel, Buenos Aires,Ộ Ồ Ụ 1969, X, 1.

[125] RAFAEL TELLO, La nueva evangelización, II (ph n ph thêm I and II), Buenosầ ụ Aires, 2013, 111.

[126] Xem Tông hu n Evangelii Gaudium (24-11-2013), 44-45: AAS 105 (2013), 1038-ấ1039.

[127] FD 70.

[128] Nt, 117.

[129] Nt, 4.

[130] Tông hu n Evangelii Gaudium (24-11-2013), 124: AAS 105 (2013), 1072.ấ

[131] Nt, s 122, 1071.ố

[132] FD 9.

[133] Tài li u c a Cu c G p g Ti n Th ng đ ng chu n b cho khóa h p th ng l l nệ ủ ộ ặ ỡ ề ượ ồ ẩ ị ọ ườ ệ ầ th 15 c a Th ng H i đ ng Giám m c, Rôma (24-3-2018), 12.ứ ủ ượ ộ ồ ụ

[134] Nt, 10.

[135] FD 15.

[136] Tông hu n Gaudete et Exsultate (19-3-2018), 2.ấ

[137] Hi n ch Tín lý v Giáo h i Lumen Gentium, 11.ế ế ề ộ

[138] Di n văn trong đêm canh th c, Đ i h i Gi i tr Th gi i th 34 t i Panama (26-1-ễ ứ ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ ạ2019): L’Osservatore Romano, 28-29 tháng 1-2019, 6.

[139] Tông hu n Evangelii Gaudium (24-11-2013), 273: AAS 105 (2013), 1130.ấ

[140] THÁNH GIÁO HOÀNG PHAOLÔ VI, Thông đi p Populorum Progressio (26-3- 1967),ệ 15: AAS 59 (1967), 265.

[141] Meditación de Semana Santa para jóvenes, vi t trên chuy n tàu tr v t Hoa Kỳế ế ở ề ừ năm 1946 (https://www.padrealbertohurtado.cl/escritos-2/).

[142] G p g gi i tr vùng Umbria t i Assidi (4-10-2013): 105 (2013), 921.ặ ỡ ớ ẻ ạ

[143] Tông hu n h u Th ng H i đ ng Amoris Laetitia (19-3-2016), 150: AAS 108ấ ậ ượ ộ ồ (2016), 369.

[144] Di n văn v i gi i tr giáo ph n Grenoble-Vienne (17-9-2018): L’Osservatoreễ ớ ớ ẻ ậ Romano, 19-9-2018, 8.

[145] FD 32.

74

[146] Di n văn cho tình nguy n viên t i Đai h i gi i tr Th gi i th 28 Rio de Janeiroễ ệ ạ ộ ớ ẻ ế ớ ứ ở (ngày 28-7-1913): Insegnamenti 1, 2 (2013), 125.

[147] H I Đ NG GIÁM M C COLOMBIA, Mensaje Cristiano sobre el matrimonio (14-5-Ộ Ồ Ụ1981).

[148] H I Đ NG GIÁM M C HOA KỲ, Sons and Daughters of Light: A Pastoral Plan forỘ Ồ Ụ Ministry with Young Adults, 12-11-1996, Ph n I, 3.ầ

[149] Thông đi p Laudato Si’ (24-5-2015), 128: AAS 107 (2015), 898.ệ

[150] Nt, 125: AAS 107 (2015), 897.

[151] FD 40.

[152] Tông hu n Gaudete et Exsultate (19-3-2018), 167.ấ

[153] Nt, 168.

[154] Nt, 170.

[155] FD 108.

[156] Nt.

[157] Tông hu n Gaudete et Exsultate (19-3-2018), 171.ấ

[158] Nt, 172.

[159] Di n văn c a Đ c Giáo Hoàng Phanxicô trong đêm canh th c chu n b Đ i h i Gi iễ ủ ứ ứ ẩ ị ạ ộ ớ Tr th gi i th 34 (8-4-2017) : AAS 109 (2017), 447.ẻ ế ớ ứ

[160] ROMANO GUARDINI, Die Lebensalter. Ihre ethische und pädagogische Bedeutung, Würzburg, in l n 3, 1955, 20.ầ

[161] Xem Tông hu n Gaudete et Exsultate (19-3-2018), 169.ấ

[162] Tông hu n Evangelii Gaudium (24-11-2013), 222: AAS 105 (2013), 1111.ấ

[163] THÁNH GIÁO HOÀNG GIOAN PHAOLÔ II, Tông hu n h u Th ng H i đ ngấ ậ ượ ộ ồ Pastores Dabo Vobis (25-3-1992), 10: AAS 84 (1992), 672.

[164] C u nguy n canh th c v i gi i tr Ý t i Hí tr ng Maximus Rôma (11-8-2018):ầ ệ ứ ớ ớ ẻ ạ ườ ở L’Osservatore Romano, 13-14 tháng 8-2018, 6.

75