Upload
zita
View
59
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Wspólne Polityki Unii Europejskiej Wspólna Polityka Rolna Dominika Milczarek. Wykład 2.Reforma Wspólnej Polityki Rolnej. Wskaźnik wsparcia producentów rolnych (PSE). - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Wspólne Polityki Unii Europejskiej
Wspólna Polityka Rolna
Dominika Milczarek
Wykład 2. Reforma Wspólnej Polityki Rolnej
2
Wskaźnik wsparcia producentów rolnych (PSE)
OECD: Producer Support Estimate (PSE) Procentowy wskaźnik określający wielkość transferu środków pieniężnych od konsumentów i podatników do producentów rolnych poprzez dotacje, ochronę rynku, obniżone
podatki
3
Wskaźnik wsparcia producentów rolnych (%PSE)
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
UE
USA
Brazylia
Źródło: Kwieciński 2005
4
Wskaźnik wsparcia producentów rolnych (%PSE)
1986-1990
1993 1996 1999 2001
Czechy 57 28 13 24 17
Estonia 75 -32 7 7 13
Węgry 32 20 9 23 12
Łotwa 80 -40 3 22 16
Litwa 77 -37 5 16 11
Polska -4 15 23 19 10
Słowacja 50 26 11 25 11
Rumunia 45 16 12 20 24
UE-15 43 44 35 39 35
OECD-24 38 38 30 35 31Źródło: OECD
5
Regulacja rynków w UE
Regulacja dotyczy rynków m.in.: cukru, chmielu, pasz, mleka i
przetworów, mięsa baraniego i koziego, nasion, sadzonek i kwiatów, niektórych owoców i warzyw, surowca tytoniowego, wołowiny i cielęciny, mięsa drobiowego i jaj, olejów i tłuszczów roślinnych, wieprzowiny.
6
Regulacja rynków w UE
Na większości rynków – podtrzymywanie cen
opłaty importowe, subsydia eksportowe, zmienne opłaty wyrównawcze, ceny interwencyjne, publiczne zakupy interwencyjne;
gwarantują preferencyjne warunki zbytu; pozwalają niwelować różnice w dochodach
producentów.
Niektóre produkty – bezpośrednie dopłaty
7
System cenSystem cen regulowanychCeny ustalane w aktach prawnych Rady na
wniosek Komisji po konsultacjach z organizacjami rolniczymi Wspólnoty i Parlamentem Europejskim.
Propozycje cen rolnych uwzględniają: koszty produkcji rolnej; tendencje kształtowania się cen rolnych; skutki dla budżetu Unii Europejskiej.
8
Ochrona rynku UE
Instrumenty ochrony rynku UE: Opłaty wyrównawcze, Cła, Dopłaty eksportowe, Opłaty eksportowe, Kontyngenty i certyfikaty.
9
Skutki WPR
WPR osiągnęła początkowo zakładane cele: Wzrost wielkości produkcji i
produkcyjności, Stabilizacja rynków, Zwiększenie poziomu
samowystarczalności, Ochrona rolników przed fluktuacjami cen
na rynkach światowych.
10
Rozwój samowystarczalności UE
11
Skutki WPR
Ale pojawienie się efektów ubocznych Nadprodukcja, Nadmierny wzrost wydatków na
rolnictwo, Nierównomierna dystrybucja korzyści.
12
Zmiany w zakresie skupu interwencyjnego
13
Wydatki na WPR
40%
70%
90%
80%
73%
66%
50%46%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
1966 1967 1969 1972 1980 1989 2000 2003
jako % budżetu UE
Źródło: dane KE
14
Dochody w rolnictwie i innych działach
15
Skutki WPR
Inne problemy: Degradacja środowiska naturalnego i
dobrostanu zwierząt wynikająca z intensyfikacji produkcji,
specjalizacji, marginalizacji terenów słabej jakości.
Depopulacja terenów wiejskich; Polityka rolna a nie dotycząca terenów
wiejskich. Wpływ na warunki handlu
międzynarodowego.
16
Skutki WPR
Skutki ekonomiczne: Krótkookresowa ochrona dochodów – zachęcanie
rolników do pozostawania w rolnictwie, Dotacje cenowe – korzystają wielcy producenci,
ale rosną też oczekiwania małych producentów.
Pozostanie w rolnictwie większej liczby ludności, Zwiększenie liczebności mniejszych
gospodarstw.
17
Skutki WPR
M. Tracy: „Trudno jest w tym wszystkim rozpoznać «gospodarkę rynkową». Zasięg interwencjonizmu w rolnictwo jest bardzo szeroki. Gdyby w przeszłości podejmowano inne decyzje, może uniknęłoby się obecnych kłopotów; teraz zmianę sytuacji trudno jest sobie wyobrazić” (1997, s.199).
18
Najważniejsze reformy WPR:
1968 Plan Mansholta
1972 Wprowadzenie instrumentów strukturalnych
1984-1990 Reformy dotyczące m.in.: wprowadzenia kwot na mleko,
odłogowania.1992-1996 Plan MacSharry’ego 2000-2006 Agenda 20002003 Reformy podjęte w
Luksemburgu
19
Reformy WPR
1968 - Plan Mansholta poprawa struktury agrarnej, likwidacja mało wydajnych
gospodarstw, zmniejszenie nadwyżek produktów
rolnych - nie został w pełni zrealizowany
1972 - Wprowadzenie instrumentów strukturalnych
20
Reformy WPR
1984-1990 Reformy dotyczące m.in.: Wprowadzenie kwot na mleko, Obniżanie realnego poziomu cen, Wprowadzenie odłogowania, Ograniczenie rocznej stopy wzrostu
wydatków na finansowanie WPR.
21
Reforma MacSharry’egoPlan MacSharry’ego (1992-1996) m.in.: obniżenie cen regulowanych podstawowych
produktów w ciągu trzech lat o 15 % - 30 %, wprowadzenie dopłat bezpośrednich, uzależnienie subwencji kompensacyjnych
od zmniejszenia powierzchni upraw lub obniżenia intensywności produkcji zwierzęcej,
zmniejszenie kwot mlecznych, zachęty finansowe dla rolników
ograniczających chów krów mlecznych.
Pozytywne efekty reformy
22
WPR a WTO Runda Urugwajskia GATT (1986-1994) -
Wspólnota zobowiązała się do liberalizacji handlu artykułami rolno-spożywczymi m.in.: obniżenie stawek celnych, zastąpienie wszystkich środków ochrony
zewnętrznej cłami, niepodnoszenie ceł powyżej istniejącego
poziomu, zmniejszenie nakładów na subsydiowanie
eksportu, zmniejszenie ogólnej kwoty wewnętrznej
pomocy rynkowej dla rolnictwa.
23
WPR a WTO
Runda Rozwojowa Doha (2001-2006?) pełniejsze uwzględnienie interesów
krajów rozwijających się; obszary konfliktu: dostęp do rynku,
dopłaty do eksportu, wsparcie wewnętrzne sektora rolnego.
24
Agenda 2000Agenda 2000 - odpowiedzią na nowe wyzwania
Podstawowe założenia dokumentu Agenda 2000 dotyczące WPR:
stopniowa redukcja cen gwarantowanych, rezygnacja z podtrzymywania cen rynkowych
na rzecz dotacji wyrównawczych, bezpośrednie płatności kompensujące rolnikom
spadek dochodów w wyniku zmniejszenia produkcji i niższych cen.
25
Reformy - Luksemburg 2003
Podstawowe zasady: Wprowadzenie jednolitych płatności na
gospodarstwo lub jednolitych płatności regionalnych uniezależnionych od wielkości produkcji;
Oddzielenie pomocy od wielkości produkcji (decoupling);
Redukcja wsparcia bezpośredniego w większych gospodarstwach (modulacja - modulation);
Dofinansowanie działań w ramach rozwoju obszarów wiejskich (II filar);
26
Reformy - Luksemburg 2003
Podstawowe zasady cd.: Wprowadzenie mechanizmu dyscypliny
finansowej (financial discipline);
Zaostrzenie standardów ochrony środowiska, bezpiecznej żywności i dobrostanu zwierząt (współzależność - cross-compliance);
Większy nacisk na system doradztwa rolniczego;
Szczegółowe regulacje dla poszczególnych rynków produktów rolnych.
27
Efekty reformy: Pozytywne:
Dzięki wprowadzeniu JPG i JPR uproszczenie WPR i zmniejszenie kosztów funkcjonowania;
Dzięki oddzieleniu płatności od wielkości produkcji silniejsze powiązanie decyzji produkcyjnych rolników z sygnałami rynkowymi;
Zwrócenie uwagi na kwestie związane z ochroną środowiska, bezpiecznej żywności i dobrostanu zwierząt;
Wspieranie wielofunkcyjnego rolnictwa (mniejsze wsparcie dla dużych intensywnych gospodarstw).
28
Efekty reformy: Ale i negatywne elementy:
Odraczanie wprowadzania nowego systemu spowoduje większy stopień skomplikowania;
Zniekształcenie warunków konkurencji na jednolitym rynku.
29
Ewolucja wydatków WPR (mld euro)
30
Zróżnicowanie w UE
Znaczne zróżnicowanie międzyregionalne rolnictwa zarówno we wszystkich regionach UE jak i w regionach poszczególnych państw;
Szczególnie wyraźne dla wskaźników społeczno-ekonomicznych oraz w zakresie efektywności rolnictwa i strukturze produkcji rolnej.
Źródło danych regionalnych: Poczta, Kołodziejczyk, Baer w Zróżnicowanie regionalne gospodarki żywnościowej w Polsce w procesie integracji z Unią Europejską (2002), dane za 1997 r.
31
Zatrudnienie w rolnictwie
6,9
2,73,7
7,7
4,6
19,8
8,3
3,5
10,9
2,42,9
13,5
3,11,9
6,5
0
5
10
15
20
25
w %
UE-15
32
Udział rolnictwa w WDB
2,2 1,9
0,60,8
2,3
0,4
2,7
1,0
3,23,0
3,0
8,0
0,71,1
0,9
0123456789
w %
UE-15