W¥th-…qðo : rðftË™e ™ðe rûtr‚su - Yojanayojana.gov.in/Yojana Gujarati April 2016.pdf · rzÃ÷tu{t Äthf fu yLtwMLttítftu Au suytu ftk íttu çtuhtusøtth Au yÚtðt

yur«÷-2016 22

W¥th-…qðo : rðftË™e ™ðe rûtr‚suW¥th-…qðo : rðftË™e ™ðe rûtr‚suW¥th-…qðo™tk htßÞtu™e rþûtý y™u htus„th ‚hV yt„ufq[W¥th-…qðo™tk htßÞtu™e rþûtý y™u htus„th ‚hV yt„ufq[

W¥th-…qqðo™tu rðftË : rþûtý, MðtMÚÞ y™u {rn÷tytu™e ÂMÚtr‚{tk ËwÄthtuW¥th-…qqðo™tu rðftË : rþûtý, MðtMÚÞ y™u {rn÷tytu™e ÂMÚtr‚{tk ËwÄthtu

W¥th-…qðo htßÞtu{tk {t¤¾tfeÞ ËwrðÄtytuW¥th-…qðo htßÞtu{tk {t¤¾tfeÞ ËwrðÄtytu

…qðtuo¥th htßÞtu{tk …zfthtu y™u ‚ftu…qðtuo¥th htßÞtu{tk …zfthtu y™u ‚ftu

W¥th-…qðo™t htßÞtu{tk ÂMf÷ ËkðÄo™ : rðftË™e [tðeW¥th-…qðo™t htßÞtu{tk ÂMf÷ ËkðÄo™ : rðftË™e [tðe

rðþu»t ÷u¾rðþu»t ÷u¾

W¥th-…qðo{tk ytrŒòr‚ rðftËW¥th-…qðo{tk ytrŒòr‚ rðftË

2

Þtus™t yur«÷-2016 3

yur«÷-2016

ÞkusLkkð»to : 44 ykf : 01 Ë¤k„ ykf : 784

{wÏÞ‚kºte : Œer…ft fåA÷™tÞƒ r™Þt{f : yr{‚t {tÁ‚kºte : ysÞ RLÿufh

Þtus™t ftÞto÷Þ÷tU„ ÷tEV ntuÂM…x÷ rƒ®Õz„, Þw.ftu. ƒUf W…h,…t÷ze [th hM‚t …tËu, y{ŒtðtŒ-380 007.Vtu™ : 26588669, 26581450E-mail Address : [email protected] : www.yojana.gov.in

rð»tÞËqr[

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

ytÞtus™ y™u rðftË™u Ë{Š…‚

ytÞtus™ y™u rðftË™u ðt[t yt…‚wk yt {trËf „wsht‚e, yk„úuS, {htXe, ytËt{e, ‚tr{÷, ‚u÷w„w, ƒk„t¤e, {÷Þt÷{, WŒqo,®nŒe, fL™z, …kòƒe y™u WrzÞt ¼t»tt{tk «ftrþ‚ ÚttÞ Au.Þtus™t{tk «„x Út‚tk ÷u¾tu{tk™t {k‚ÔÞtu ÷u¾ftu™t …tu‚t™tk Au. ‚u™e ËtÚtu ‚kºte Ën{‚ Au yu{ {t™e ÷uðwk ™nª.

Aqxf ™f÷ : Y. 22-00, ðtŠ»tf ÷ðts{ : Y. 230-00, ƒu ð»to : Y. 430-00, ºtý ð»to : Y. 610-00÷ðts{™e hf{ “S.B.I. A/c. No. 515-08-10 Yojana (Guj.)”™t ™t{u {™eytuzoh/[uf/ƒUf zÙt^xÚte W…h™t Ëh™t{u {tuf÷e þftþu.

Þtus™t ‚Útt fwYûtuºt™wk ÷ðts{ nðu ytu™÷tR™ ¼he þftþu. www.yojana.gov.in

xtEx÷

• ytðhý rzÍtR™ : – 1• «ftþ™ rð¼t„™e ònuht‚ : – 2• «ftþ™ rð¼t„™e ònuht‚ : – 3• «ftþ™ rð¼t„™tk „wsht‚e …wM‚ftu : – 4

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu™e rþûtý yLtu htusøtth íthV ytøtufq[

Ltuít÷e ðuMx ¾thftU„h ..................................................... 5

W¥th-ÃtqðoLttu rðftMt : rþûtý, MðtMÚÞ yLtu {rn÷tytuLte

ÂMÚtrít{tk MtwÄthtu

ztì. yYýt ¼èt[tÞo [¢ðíteoo ........................................... 8

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk {t¤¾tfeÞ MtwrðÄtytu

ztì. r¢»Lt Œuð ............................................................ 11

…qðtuo¥th htßÞtu{tk …zfthtu y™u ‚ftu

fu. ht{™tÚt™ ............................................................. 15

W¥th-…qðo ¼th‚{tk ytrŒòr‚ rðftË

yu™. Ëe. ËõËu™t........................................................ 18

ftiþÕÞ MtkðÄoLt : W¥th-Ãtqðo ¼thítLtt htßÞtu™t rðftMtLte [tðe

©e MtkSð Œwøøt÷.......................................................... 21

…qðtuo¥th ¼th‚ : rðï «ðtË™ {txu yuf ðý¾uztÞu÷ Mð„o

Ëtih¼fw{th rŒrût‚ ....................................................... 24

çtkÄthýLtwk Ãtrhrþü A : {u½t÷Þ htßÞLtt MtkŒ¼o{tk

ztì. ®[ítt{ýe htWít....................................................... 29

W¥th-…qðo ¼th‚{tk s¤{t„o

ztì. rðï…‚e rºtðuŒe....................................................... 32

…qðtuo¥th htßÞtu{tk f]r»t rðftË™u ™ðtu {tuz

„ti‚{ …whturn‚............................................................. 34

¼th‚™t W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tk Mºte™e …rhÂMÚtr‚ –

yuf Ëh¾t{Ûte

ztì. É[t þtn ............................................................ 37

¼th‚™t W¥th-…qðeo htßÞ™e rðftËÞtºtt

«t. {™w¼tE ƒe. þtn ................................................... 44

W¥th-5qðo{tk s™ËkÏÞt™t ð÷Ûttu

‚w»tth ntÚte ................................................................ 46

4 Þtus™t yur«÷-2016

íktºke÷u¾ÞkusLkk

Mtt{tLÞ heítu yt htßÞtu Œuþ{tk ‘MtuðLt rMtMxMto’ íthefu òýeítt Au - nfefít{tk yt htßÞtuLteMttkMf]rítf yLtu «tŒurþf rLtfxíttLtt fthýu ítu{Ltu ytðe MtwkŒh yLtu ÷tufr«Þ Mtk¿tt ytÃtðt{tk ytðeAu. ðtít Au W¥th ÃtqðoLtt Mttít htßÞtuLte - ytMtt{, rºtÃtwht, {u½t÷Þ, r{Ítuh{, Lttøtt÷uLz, yYýt[÷«Œuþ yLtu {rýÃtwhLte ítÚtt Úttuzt ð»to yøttW ítu{tk Mtt{u÷ ÚtÞu÷t rMtr¬{Lte. yt ytX htßÞtu ytÃtýtŒuþLte W¥thÃtqðo MthnŒ çtLttðu Au - ÷tûtrýf y™u ¼tiøttur÷f yu{ çtkLtu árüyu. ítuytu htsfeÞ yLtuMtkhûtýtí{f yu{ çtkLtu árüyu yrít {n¥ðÃtqýo Au. yt rðMítthLtt htßÞtu ºtý ytkíthht»xÙeÞ MthnŒtuÄhtðu Au - BÞtL{th, çttkø÷tŒuþ yLtu MtwÃth…tðh [eLt MttÚtu.yt fthýtuMth W¥thÃtqðoLtt htßÞtuLteftuE Ãtý rn÷[t÷ ðÄw {n¥ðÃtqýo yLtu ÔÞqntí{f Au.

yt ít{t{ htßÞtuLtu ít{t{ {k[ Ãth MtuðLt rMtMxMto íthefu ytu¤¾ðt{tk ytðu Au, ítu{ Aíttk ítuytu ít{t{ ûtuºttu{tk rðrðÄíttÄhtðu Au - MttkMf]rítf, ¼tiøttur÷f, ðkþeÞ yLtu ¼t»ttfeÞ. su heítu yuf rçtnthe yuf ÃtkòçteÚte y÷øt Au ítu s heítu yufyMt{e yuf LttøttÚte y÷øt Au y™u çttuhtu ÃttuíttLtu øtthtu øtýðt{tk ytðu ítuðwk õÞthuÞ RåAíttk LtÚte. ðMtrítLttu {tuxtu ¼tøtytrŒðtMteytuLttu Au, suLtt {qr¤Þt ð»ttuoÚte ytrŒðtMte MtkMf]rít{tk hnu÷t Au.

fwŒhíte yLtu hr¤Þt{ýt ¼tiøttur÷f rðMítth ítÚtt ÔÞtÃtf rðrðÄítt MttÚtu yt rðMítth ¾hu¾h «ðtMteytuLtu ¾wþ fhu Au.ytMtt{Ltt ht»xÙeÞ ÃttftuoÚte ÷ELtu s¤ÄtuÄ yLtu {u½t÷Þ (ðtŒ¤tu{tk ðMtu÷)Ltt ít¤tðtu, ftk[Ltsk½tLte çthVÚte ÷ŒtÞu÷t rþ¾htuÚte÷ELtu rMtr¬{Ltt {X MttÚtu yt htßÞtu ít{t{ «fthLte fwŒhíte MtwkŒhítt yLtu MttkMf]rítf rðrðÄítt Ähtðu Au. yt rðMítthLttÃthkÃthtøtít Lt]íÞtu htu{tk[ søttðu Au, íttu ítuLte nMítf¤tytu yLtu ð†tu Mt{øtú rðï{tk ÷tufr«Þ Au.

òu fu ynª WøtúðtŒu ¼hztu ÷eÄtu Au, suýu ítuLte rðftMtLte ítftu ytk[fe ÷eÄe Au. þiûtrýf MtwrðÄtytu yLtu htusøttheLteítftu yu nŒu ytuAe Au fu ð»ttuoÚte yt rðMítth{tkÚte ÞwðtLttu rþûtý yLtu htusøtthe yu{ çtkLtu {u¤ððt ŒuþLtt yLÞ rðMítthtuíthV Œtux {qfu Au. ð¤e ynªLtt Mt{ts{tk Ltþe÷t ÿÔÞtuLtwk yLÞ yuf òu¾{ Au, su{tk ÞwðtLttu yLtu ð]Øtu çtkLtu Mt{tLt heítuMtkf¤tÞu÷t Au. ynª f]r»t {n¥ðÃtqýo ÔÞðMttÞ yLtu ytSrðftLtwk {tæÞ{ Au. yt htßÞtu [t, ytŒw, V¤V¤trŒ yLtuþtf¼tSytuLtt {wÏÞ WíÃttŒftu Au. ynª çttøttÞíte Ãtý {tuxt ÃttÞu ÚttÞ Au - yt rðMítth{tk ytuŠ[z {tuxt ÃttÞu Ãttfu Au.Ãtý ynª f]r»tLte ytÄwrLtf ÃtØrítLttu y¼tð Au yux÷u ¾uzqíttuLtu ítu{Ltt «ÞtMtLtwk Ãtqhítwk V¤ {¤ítwk LtÚte. ð¤e Ãtqh yt rðMítthLteÂMÚthítt Mtt{u {tuxtu ¾íthtu Au, su{tk çtúñÃtwºtt rðLttþf çtLteLtu ðnu Au. ynª {t¤¾wk nsw ÃtÞtoÃít heítu rðfMÞwk LtÚte - ynªÃtntU[ðtLttu {wÏÞ {tøto rMtr÷øtwœe fturhztuh Au, su rðŒuþe rðMítthtuÚte ½uhtÞu÷ Au.

W¥thÃtqðoLtt htßÞtuLtu ŒuþLtt {wÏÞ «ðtn{tk ÷tððt yLtu rðftMtLtt {tøtuo yøtúuMth fhðt WÃthtuõít ít{t{ Ãtrhçt¤tuLtuøtk¼ehíttÃtqðof ntÚt ÄhðtLte sYh Au, suÚte yt rðMítthLtt ÷tuftuLtu VtÞŒtu {¤e þfu yLtu ynª Mtw¾-Mt{]rØ ytðe þfu.

‘MtuðLt rMtMxMto’Lte Mt{]rØ {txu rþûtý, htusøtthe y™u {t¤¾tøtít MtwrðÄtLttu rºtÃttk¾eÞtu yr¼øt{ {n¥ðÃtqýo


Ltuít÷e ðuMx ¾thftUøth

W¥th-…qðo{tk htus„the

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu™e rþûtý yLtu htusøtth

íthV ytøtufq[

W ¥th-…qðoLtt ytÃtýt ûtuºt{tkytX htßÞtuLttu Mt{tðuþ ÚttÞAu. {t[o 2011Lte ðMtrít

øtýíthe {wsçt yt htßÞtu{tk MttûthíttLtwk«{tý 77.76 xft Au. su ytÃtýtŒuþLte 74 xftLte ht»xÙeÞ Mthuhtþ fhíttkÃtý ðÄthu Au. MttûthíttLttu Ÿ[tu ŒhAíttk W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk rþûtýLteÃtØrít MtkÃtqýo yMtkøtrXít yLtu yLtuf{ÞtoŒtytu yLtu ÃtzfthtuLttu Mtt{Lttu fhehne Au. ¾tMt fheLtu xufr™f÷ rþûtý{tkÃtrhÂMÚtrít Mtthe Ltnª ntuðtÚte ½ýtkWíMttne yLtu ytþtMÃtŒ ÞwðtLttuLtu Wå[rþûtý {txu W¥th-Ãtqðo ûtuºtLte çtnthsðwk Ãtzu Au. {nŒTykþu rþûtý ÃtØríthtßÞ MthfthLtt ykfwþ{tk Au. suLteøtwýð¥tt ŒuþLtt yLÞ htßÞtu sux÷e[rZÞtíte LtÚte. yt htßÞtu nsw Ãtýrþûtý ytÃtðt{tk ÃthkÃthtøtít ÃtØrítLtuyLtwMthu Au. yt [e÷t[t÷w rþûtýLteÃtØrítÚte {tºt yt ûtuºt{tkÚte rðãtÚteoytuLtwkyLÞ htßÞtu{tk Ãt÷tÞLt ÚtE hÌtwk Au.yux÷wk s Ltnª, Ãthkítw þt¤t yÄðå[uÚteAtuze síttk rðãtÚteoytuLtt Œh{tk ÃtýðÄthtu LttUÄtÞtu Au. su ð»to 2011-12{tk Ätuhý 1 Úte 8{tk 40 ÃttuRLx8 xftLtt ŒhLte Mtt{u W¥th-Ãtqðo{tk 50xftLttu Œh LttUÄtÞtu Au.

xufr™f÷ yLtu «uÂõxf÷ yLtw¼ð

ðøthLtt …wMítrfÞt yÇÞtMt¢{Útehtusøtth™e ût{‚t ½xe Au yLtuçtuhtusøtthe ðÄe Au. ytÃtýu íÞtk yuðt½ýt çtÄt ntEMfq÷ øtúußÞwyux, rzøtúerzÃ÷tu{t Äthf fu yLtwMLttítftu Au suytuftk íttu çtuhtusøtth Au yÚtðt ytuAehtusøtthe {u¤ðu Au. yt WÃthtkít ŒuþLttyLÞ ¼tøttuLte Mth¾t{ýe{tk W¥th-ÃtqðoLtthtßÞtu{tk Mtthe øtwýð¥ttðt¤e þiûtrýfítftu fu ÔÞðMttrÞf þiûtrýf MtkMÚttytuLteÃtý Wý… Au. W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tkrþûtý ÃtØrítLtu {tXe yMth {tºtytkítrhf Ltfthtí{f Ãtrhçt¤tuLtu fthýus LtÚte ÃtntU[e Ãthkítw çtkÄ yLtu nzítt÷suðt çttÌt Ãtrhçt¤tuÚte Ãtý ítuLtu yMthÃtntU[e Au. yuðt Ãtý WŒthýtu Au fu,ßÞtk yuf ð»to{tk 100 rŒðMt Ãtý ðøttuo[t÷ítt LtÚte. yt ÃtrhÂMÚtrít {títt-rÃtíttLtu ítu{Ltt çtt¤ftuLtu yLÞ htßÞtu{tk{tuf÷ðtLte Vhs Ãtzu Au. su{tk ½ýeð¾ít ytðt çtt¤ftuLtu {tLtð-çtt¤ít~fheLttu ¼tuøt Ãtý çtLtðwk Ãtzítwk ntuÞ Au.

Mtðt u oå[ yŒt÷ítLt u {rý…whhtßÞ{tkÚte 12 ð»toÚte Lte[uLtt çtt¤ftuLtuhtßÞLte çtnth Ltnª {tuf÷ðtLttu ytŒuþçtnth Ãttzðtu Ãtzâtu níttu ítuLte ÃttA¤Lttfthýtu{tk yuf fthý çtt¤ ít~fheLtwk s{LttÞ Au.

yMtkíttu»tsLtf rþûtý ÃtØrít WÃthtkít

{uRf RLt RÂLzÞt yLtu Mxtxo yÃtRÂLzÞt ÞtusLttLttu ÷t¼ {u¤ððt{txu yLtu htusøttheLte ítftu Mtsoðt{txu W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtuyu ítu{LtefwŒhíte ¾r™s MtkÃtrít, MtkMttÄLttuítu{s ¼rð»Þ{tk rðrðÄ ûtuºttu{tk

Q¼e ÚtLtthe htusøttheLte {tk„Lttytkfztytu ítiÞth ht¾ðt òuEyu.

suÚte ¼rð»Þ{tk fux÷e {tLtðþÂõít Ãtqhe Ãttze þftÞ ítu{ Au,

ítuLtt ytÄthu rþûtý ÃtØrítLttuyÇÞtMt¢{ rLtÄtorhít fhðt{tk

ytðu, su{tk W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tkhtusøtthLtu «tÄtLÞ yÃttÞ, ÃtztuþeŒuþtu yLtu htßÞtu{tk htusøtthLtu

«tuíMttnLt {¤u, rþûtftuLteft{øtehe yLtu ítt÷e{ ítu{s

rþûtf rðãtÚteo ðå[u rð[thtuLtwkytŒtLt«ŒtLt fhíttk ítt÷e{ yLtu

þiûtrýf ftÞo¢{tu fhðt{tk ytðu ítusYhe Au.


yt rðMítth{tk WøtúðtŒLte «ð]r¥t ÃtýrðãtÚteoytu îtht W¥th-Ãtqðo AtuzeLtu yLÞhtßÞtu{tk sðtLtwk yuf çteswk fthý Au.W¥th-ÃtqðoLtt ÷øt¼øt ít{t{ htßÞtu MteÄefu ytzfíthe heítu WøtúðtŒLttu ¼tuøt çtLtu÷tAu. ynª ytMtt{{tk WÕVt yLtu fthðítyuLøt÷tUøt ðå[u ½»toý, Lttøtt÷uLz{tkLttøt÷e{Lttu rððtŒ yLtu Lttøtt¬feðå[uLte yÚtzt{ý, yYýt[÷ðtMteytuðå[uLte yÚtzt{ý, ítu{s W¥th-ÃtqðoLttít{t{ htßÞtu{tk MÚttrLtf ÷tuftu yLtuçtnthÚte ytðeLtu ðMtu÷t ÷tuftu ðå[uLteMt{MÞt «ðítuo Au. MthnŒ ÃtthÚte ÚtíteŒtý[tuhe, WøtúðtŒ, yLtu MtiLÞ yLtuytítkfðtŒeytu ðå[u Mtítít [t÷íteyÚtzt{ýtuÚte W¥th-ÃtqðoLtt fux÷tkfhtßÞ{tk ÷tuftuLtwk SðLt yíÞkít {w~fu÷yLtu ÃteztŒtÞf çtLte hÌtwk Au. WøtúðtŒesqÚttuLte MtkÏÞt{tk Mtítít ðÄthtu ÷tuneÞt¤yÚtzt{ýtu, ðthkðth ònuh nzítt÷tu,MtþMºt Œ¤ rðþu»t Mt¥tt ftLtqLt yLtuËhfthe ítkºt{tk ¼úüt[thLte çttu÷çtt÷tÚteyt ûtuºt{tk Mtt{trsf htsfeÞ yMtkíttu»tLttu{tntu÷ Au.

ð»to{tk 100 rŒðMtLte nzítt÷ yLtuçtòhtu, þt¤tytu çtkÄ yLtu ònuh ðtnLtÔÞðnth XÃÃt suðe ½xLttytuÚte ytûtuºtLtt fux÷tkf ¼tøttu{tk SðLt Ltfo suðwkçtLte hnu Au, yt ûtuºtLtt ½ýt rðMítthtu{tk¼tøÞu s rŒðMt{tk çtu f÷tf ðes¤e {¤uAu, …týeLttu …whðXtu yXðtzeÞu yuf fuçtu ð¾ít yÃttÞ Au. çtòh yLtu ŒwftLttuMttksu 4-00 ðtøÞt ÃtAe çtkÄ ÚtE òÞAu yLtu htºtu 8-00 ðtøÞt ÃtAe hMíttytuMtw{Mtt{ çtLte òÞ Au yLtu ytðeÃtrhÂMÚtrít{tk htrºt ÃtuxÙtu®÷„ fhíte Ãttu÷eMtyÚtðt ytítkfðtŒeytu îtht ftuELte ÃtýMttÚtu nuhtLtøtrít, yÃtnhý, níÞt fu ÷qkx

suðe ½xLttytu çtLte þfu Au.W¥th-ÃtqðoLtt ÷tuftu ð»ttuoÚte ítu{Ltt

ÃttuíttLtt øtt{tu fu þnuhtu{tk hnuítt ytÔÞtAu. yLtu ßÞtk MtwÄe ¼thítLtt yLÞ {tuxtþnuhtu{tk ðirïfefhýLte yMth ytðuíÞtk MtwÄe ítuytu õÞtkÞ Ãtý çtnth sðtLttuõÞthuÞ rð[th fhíttk Ltntuíttk Ãthkítw nðuðirïfhýLtu Ãtøt÷u htusøttheLte ÷t÷[{tkyt rðMítthLtt ÞwðtLttu {tuxt þnuhtu íthVytf»ttoE hÌtt Au. yLtu þnuhtu{tk ftu÷MtuLxh, þtu®…øt {tu÷ yLtu Mtuðt ûtuºt{tkLttufheytu {u¤ðe hÌtt Au.

yt WÃthtkít yt ûtuºt{tk MÚttrLtffûttyu Mthfthe fu ¾tLtøte htusøttheLtty¼tðÚte Ãtý yt ûtuºtLtt ÞwðtLttuLtuhtusøtthe {txu çtnth sðwk Ãtze hÌtwk Au,rðrðÄ rðòíteÞ Mt{wŒtÞtu yLtuçt¤ðt¾tuhtu ðå[uLte yÚtzt{ýtuÚte nòhøtt{ztytu Lttþ ÃttBÞt Au yLtuf ÷tuftu{]íÞw ÃttBÞt Au yLtu yLtuf ÷tuftu½hrðntuýt yLtu yLttÚt çtLte øtÞt Au.½ýtÞ ÷tuftu ytkítrhf heítu rðMÚttrÃtítÚtE øtÞt Au. íttu çteò ½ýt ÃttuíttLttr{ºttu yLtu Mtøttytu MttÚtu rŒÕne, ftu÷fítt,{wkçtE yLtu çtUø÷tuh suðt þnuhtu{tk MÚttÞeÚtÞt Au.

yt WÃthtkít W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tkLttLte {tuxe LtŒeytu{tk ÃtqhÚte ðthkðthyLtuf rðMítthtu{tk Ãttýe Vhe ð¤u Au.yLtuf rðMítthtu{tk s¤çtkçttfthLte ÂMÚtrítLtufthýu ½ýt ¼tøttu{tk ðtnLtÔÞðnthLteMt{MÞt, MtkŒuþtÔÞðnthLte Mt{MÞt ðøtuhuMtòoÞ Au yLtu ÷tuftuLte htusøttheLtu {tXeyMth Ãtzu Au. ytÚte rþrûtít çtuhtusøtthÞwðtLttu htusøttheLte ít÷tþ{tk ðÄw Mtthtûtuºttu íthV Ãt÷tÞLt fhu Au. yt rðMítth{tkðes¤e yLtu RLxhLtux suðe ytÄwrLtfMtwrðÄtLttu Ãtý y¼tð ntuÞ Au. yuðtu

Ãtý Mt{Þ ntuÞ Au fu, ßÞthu ½ýtrðMítthtu{tk MÚttrLtf y¾çtthtu ÃtýÃtntU[e þfíttk LtÚte y¾çtthtu yLtuR÷uõxÙt urLtf {erzÞt{tk fðhusLtty¼tðÚte yt ûtuºtLte {w~fu÷e{tk ðÄwðÄthtu LttUÄtÞtu Au. yt{ yt ûtuºt{tkÚtehtusøtth yLtu SðLtrLtðton {txu Ãt÷tÞLtfhíttk ÷tuftu {txu rŒÕne ytŒþo MÚt¤çtLÞwk Au.

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tkÚte ŒuþLttyLÞ ¼tøttu{tk MÚt¤tkítrhít Útíttk ÷tuftuLtuyxftððt {txu Mtti «Út{ íttu ynªLterþûtý ÃtØrít{tk Äh{q¤Úte VuhVthfhðtLte sYh Au. Ltðe rþûtý ÃtØrít{tkytiãturøtf ítt÷e{, sÚÚttLtu çtŒ÷uøtwýð¥ttLtu {n¥ð, rðfrMtít htßÞtuLtesu{ MtkþtuÄLt yLtu Wãtuøt MttnrMtfíttLttð÷ýLtu «tuíMttnLt ðøtuhu WÃth æÞtLtytÃtðwk sYhe Au. yt ûtuºt{tk htusøtthLttuŒh ðÄthðt {txu fkÃtLteytuyu ítu{LteMtt{wŒtrÞf, Mtt{trsf sðtçtŒthe nuX¤xufr™f÷ yLtu LttuLtxufr™f÷ þiûtrýfyLtu ítt÷e{ MtkMÚttytuLte MÚttÃtLtt {txuytøt¤ ytððwk òuEyu.

{uRf RLt RÂLzÞt yLtu Mxtxo yÃtRÂLzÞt ÞtusLttLttu ÷t¼ {u¤ððt {txuyLtu htusøttheLte ítftu Mtsoðt {txu W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtuyu ítu{Lte fwŒhíte ¾r™sMtkÃtrít, MtkMttÄLttu ítu{s ¼rð»Þ{tk rðrðÄûtuºttu{tk Q¼e ÚtLtthe htusøttheLte {tk„Lttkytkfztytu ítiÞth ht¾ðt òuEyu. suÚte¼rð»Þ{tk fux÷e {tLtð þÂõít Ãtqhe ÃttzeþftÞ ítu{ Au, ítuLtt ytÄthu rþûtýÃtØrítLttu yÇÞtMt¢{ rLtÄtorhít fhðt{tkytðu, su{tk W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tkhtusøtthLtu «tÄtLÞ yÃttÞ, Ãtztuþe ŒuþtuyLtu htßÞtu{tk htusøtthLtu «tuíMttnLt{¤u, rþûtftuLte ft{øtehe yLtu ítt÷e{


ítu{s rþûtf rðãtÚteo ðå[u rð[thtuLtwkytŒtLt«ŒtLt fhíttk ítt÷e{ yLtu þiûtrýfftÞo¢{tu fhðt{tk ytðu ítu sYhe Au.

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtuLte ÃttÞtLteþÂõít Mt{tLt ykøtúuS çttu÷e þfítturðþt¤ sLt Mt{wŒtÞ rðrðÄ MtkMf]rítLtwkr{©ý Ähtðíttk rðãtÚteoytu yLtuMttûthíttLttu Ÿ[tu Œh ðøtuhuLttu MtkÃtqýoVtÞŒtu WXtððtu òuEyu. nðu ftuEyÇÞtMt fu Mtðuoûtý Ltnª Ãthkítw ytrŒþt{tk Lt¬h Ãtøt÷tk ¼hðtLte sYhAu. yíÞth MtwÄe{tk ½ýe çtÄe MtkMÚttytuîtht ½ýtk ÃtrhMtkðtŒ ftÞoþt¤tytu yLtuyÇÞtMttu ÚtE øtÞt Au. suLtwk ftuE Ãtrhýt{ytÔÞwk LtÚte yLtu nðu ítu rŒþt{tkMtkMttÄLttuLttu çtøttz yxftððtu òuEyu.nðu ytÃtýu su RåAeyu Aeyu ítu Mtt[eÔÞqnh[Ltt MttÚtu Mtt[tu yr¼øt{ sYheAu. MthfthLtt rðrðÄ rð¼tøttu, ðuÃtthWãtuøtLte MtkMÚttytu yLtu Mtt{trsfMtkøtXLttuyu MttÚtu {¤eLtu W¥th-ÃtqðoLtt ûtuºtLturðï{tk «ðtMtLt yLtu rþûtýLtt{n¥ðÃtqýo fuLÿ íthefu «MÚttrÃtít fhðtytøt¤ ytððwk òuEyu. W¥th-Ãtqðo{tk«ðtMtLt WãtuøtLte y¾qx Mtk¼tðLttytuykøtu Ãtý ¾qçt ðtíttu ÚtÞu÷e Au, Ãthkítw nðuytÃtýu yt ytÞtusLttu WÃth ftÞo fhðtLttuMt{Þ ytðe øtÞtu Au. {tuxt «ðtMtLtfuLÿtuLtu yufçteòLte MttÚtu òuzðt {txuytÃtýu nðu çtnw ytÞt{e «ÞtMtu ntÚtÄheLtu {t¤¾tfeÞ MtwrðÄtytuLtt rðftMtWÃth ¼th {qfðtLte sYh Au.

«ðtMteytu yLtu xwrhÍ{ {txu xÙu®føtsuðt ftÞo¢{tu Þtusðt ÞwÚt ntuMxuÕMtyuMtturMtyuþLtLtu «tuíMttnLt ytÃtðtLtesYh Au. yu s heítu yt MttnrMtfh{íttuLttu yLtw¼ð yLtu ítt÷e{ ÃtqheÃttzðt {txu ÔÞðMttrÞf rLt»ýtíttuLte

{ŒŒÚte yuzðuL[h MÃttuxoMtLtw k fuLÿçt™tððt {txu Ãtý «ÞtMttu Útðt òuEyuyu s heítu øttuðt yLtu fuh¤Lte su{W¥th-ÃtqðoLtu ftÞ{e yLtu xftW «ðtMtLtMÚt¤ çtLttððt {txu W¥th-Ãtqðo «ðtMtLtLterít çtLtðe òuEyu.

yt ûtuºt ÔÞqntí{f heítu yíÞkít{n¥ðÃtqýo Au. çttkø÷tŒuþ yLtu BÞtLt{thsuðt Ãtztuþe Œuþtu yLtu yLÞ htßÞtuLtufthýu Ãtqðo ¼thít{tk ÃthkÃthtøtít ½hu÷wkçtòh {¤e þfu ítu{ Au. yt ûtuºt ŒrûtýÃtqðo yurþÞtLtt Œuþtu {txu «ðuþ îth ÃtýMttrçtít ÚtE þfu ítu{ Au. nðu yt ûtuºt{tkítftuLtu ytu¤¾e ftZe htusøtthLteMtwrðÄtytu Q¼e fhðt {txu LttýtfeÞÔÞðnthtu fhðtLtwk ft{ ŒuþLte LttýtfeÞMtkMÚttytuLtwk Au.

yt ûtuºt{tk [t, ftìVe, yuxtu{urxfyLtu yti»trÄÞ ðLtMÃtrítytu yLtu çttøttÞítWíÃttŒLtLttu ytŠÚtf ÷t¼ WXtððt {txuyt ûtuºt{tk MÃturþÞ÷ RftuLttur{f ÍtuLtMÚtt…e þftÞ ítu{ Au.

yt ûtuºtLte {tkøtLtu æÞtLt{tk ht¾eLtuyuf {sçtqít MtkþtuÄLt yLtu rðftMtLteÃtØrítLttu rðftMt fhðtu òuEyu. ftÞoût{çtòh {txu ftÞoût{ yuðe ÃtwhðXtLteMttkf¤ Ãtý ítiÞth fhðe òuEyu, su{tkytE.ytE.yu{. rþ÷tUøt suðe MtkMÚttLttuWÃtÞtu„ fhe þftÞ.

yt çtÄtÚte ytøt¤ htsfeÞ RåAtþÂõít y{÷ŒthþtneLtt u x uft u,ð[LtçtØítt, MtwþtMtLt, ÔÞtÃtth fhðtLteMth¤ítt yLtu ònuh ¾tLtøte ¼tøteŒtheðøtuhu ¾qçt s {n¥ðÃtqýo Au. W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tkÚte Ãt÷tÞLt htufðt yLtuWøtúðtŒLtu ykfwþ{tk ÷uðt ðíto{tLt þiûtrýfÃtØrítLtu Xef fheLtu htusøtthLte ítftuðÄthðt ít{t{ WÃttÞtuLttu Mtkfr÷ít heítuy{÷ fhðtu ¾qçt sYhe Au.

÷u¾f Mte.E.ze.yuLt.E.yth. -ytE.ytE.yu{. rþ÷tUøt{t kyuMtturMtyux «tuVuMth yuLz [uhÃtMtoLt‚hefu ftÞoh‚ Au.

y„íÞ™e Ëq[™t

Þtus™t™t ÷u¾ftu/ðt[ftu ™tUÄ ÷u.

Þtus™t{tk «„x Út‚t ÷u¾tu ËkƒkÄ{tk ¾tË ™tUÄ ÷uþtu fu,su ‚u rð»tÞ™t r™»ýt‚tu/‚s¿ttu îtht ÷¾tÞu÷ ÷u¾™u «tÄtLÞyt…ðt{tk ytðþu. ykf™t rð»tÞ yk„u rðïË™eÞ rð„‚tu{¤e hnu yuðtu yt …tA¤™tu ytþÞ Au. ÷u¾ftuyu þõÞ ntuÞíÞtk ËwÄe ‚u{™wk ÷¾tý „wsht‚e{tk R-{uR÷ îtht s {tuf÷ðwk.R-{uR÷ yuzÙuË Au :

[email protected]


ztì. yYýt ¼èt[tÞo [¢ðíteoo

W¥th-…qðo™tu rðftË

W¥th-ÃtqðoLttu rðftMt : rþûtý, MðtMÚÞ

yLtu {rn÷tytuLte ÂMÚtrít{tk MtwÄthtu

rð ftMt ÃthLte [[to{tk su íturðMítth, ítuLtt rðrðÄMt{wŒtÞtu, ítuLte ¼qøttu¤

suðt rðrðÄ ÃttMttk, {wÏÞ ½xftu, ítuLttÃtrhçt¤tu yLtu xqkftøtt¤t yLtu ÷tkçttøtt¤urðftMt «r¢ÞtLte yMthtuLte MtkÃtqýoMt{sýLtu Mtt{u÷ fhðe òuEyu. rðftMt¾hu¾h srx÷ {wÆtu Au yLtu ítuLtwk ytÞtusLtfhðt fwþ¤ítt yLtu Œe½oárüLte sYh Au.ítu{s ÞtuøÞ Mt{Þu yLtu ÞtuøÞ MÚt¤u ÞtuøÞÃtrhýt{tu ntkMt÷ ÚttÞ ítu ytð~Þf Au.

¼thít suðt ÞwðtLttuLte çtnw{íteÄhtðítt Œuþ {txu rþûtý yLtu MðtMÚÞûtuºttu rðftMtLte [tðe Au. yux÷u÷tkçttøtt¤tLtu æÞtLt{tk ht¾eLtu yt çtkLtuûtuºttu Ãth ¾tMt æÞtLt ytÃtðtLte sYhAu. yt s ðtít Lttuçtu÷ Ãttrhíttur»tfrðsuítt y{íÞo MtuLtu fne Au. ítu{Ltwk{tLtðwk Au fu ‘ít{thu ytŠÚtf rðftMtò¤ðe ht¾ðt rþrûtít, MðMÚt ðfoVtuMtoLtesYh Au.’ òu ¼thítu ÷tkçttøtt¤u rðftMtLtt÷ûÞtkftu ntkMt÷ fhðt ntuÞ íttu ÞwðtÃtuZeLtu øtwýð¥ttÞwõít nuÕÚtfuh yLtu rþûtý«ŒtLt fhðt sYhe †tuíttu{tk htuftýfhðwk Ãtzþu.W¥th-Ãtqðo Ãth æÞtLt furLÿít fhðwk sYhe

W¥th-Ãtqðo ¼thít{tk MtiØtkrítf heíturðftMtLtt ÃttMttk y÷øt LtÚte, Ãtý ßÞthuyt rðMítth Ãth æÞtLt furLÿít fhðt{tk

ytðu íÞthu ytÃtýe [[to yuf y÷øtð¤tkf ÷u Au. Mtt{tLÞ heítu ftuE Ãtý«ŒuþLttu rðftMt ítuLtt rðrðÄ Ãtrhçt¤tuÃth ytÄtrhít ntuÞ Au.

RþtLt ¼thít{tk yYýt[÷ «Œuþ,ytËt{, {rýÃtwh, {u½t÷Þ, r{Ítuh{,Lttøtt÷uLz yLtu rºtÃtwht yu{ Mttít htßÞtuMtt{u÷ Au. yt htßÞtuLte ¼qøttu¤ srx÷Au. ítuytu ¼q‚t™, [eLt, BÞtL{th yLtuçttkø÷tŒuþ MttÚtu ytkíthht»xÙeÞ MthnŒtuÄhtðu Au, su 2000 rf÷tu{exhÚte ðÄthu÷tkçte Au. Ãtý rðr[ºt çttçtít yu Au fuítu{Ltu ¼thít MttÚtu Võít 20 rf÷tu{exhLttuMttkfztu fturhztuh s òuzu Au.

yt Œhuf htßÞLte ¼t»tt, MtkMf]rít,òrítytu, ÃthkÃthtytu y÷øt yLtu MttiÚteðÄw rðrðÄítt Ähtðu Au. RþtLt ¼thít{tk166Úte ðÄthu sqÚttu hnu Au yLtu ítu{Lte¼t»tt Ãtý swŒe swŒe Au. yt htßÞtuLte¼qøttu¤, Mtt{wŒtrÞf rðrðÄítt yLtuRftu÷tursf÷ rðrðÄítt W¥th-ÃtqðoLtuWÃt¾kzLtt yLÞ rðMítthtuÚte y÷øt çtLttðuAu. MÚttLt, ðMtrít, ¼t»tt{tk rðrðÄíttyt rðMítthLtu ¼thítLtt {wÏÞ ¼tøttuÚterðrþü çtLttðu Au. yt Ãtrhçt¤tu rðftMtLtuyMthfítto yLtuf Míthtu Q¼t fhu Au yLtuítuLtt fthýu yuf ¼thítLtt yLÞrðMítthtuLtt rðftMtLte Mth¾t{ýe{tk yufykíth Q¼wk ÚttÞ Au.

¼thít suðt ÞwðtLttuLte çtnw{íteÄhtðítt Œuþ {txu rþûtý yLtuMðtMÚÞ ûtuºttu rðftMtLte [tðe

Au. yux÷u ÷tkçttøtt¤tLtuæÞtLt{tk ht¾eLtu yt çtkLtu ûtuºttu

Ãth ¾tMt æÞtLt ytÃtðtLtesYh Au. yt s ðtít Lttuçtu÷

Ãttrhíttur»tf rðsuítt y{íÞoMtuLtu fne Au. ítu{Ltwk {tLtðwk Au

fu ‘ít{thu ytŠÚtf rðftMtò¤ðe ht¾ðt rþrûtít, MðMÚt

ðfoVtuMtoLte sYh Au.’ òu¼thítu ÷tkçttøtt¤u rðftMtLtt

÷ûÞtkftu ntkMt÷ fhðt ntuÞ íttuÞwðt ÃtuZeLtu øtwýð¥ttÞwõít

nuÕÚtfuh yLtu rþûtý «ŒtLtfhðt sYhe †tuíttu{tk htuftý

fhðwk Ãtzþu.


W¥th-ÃtqðoLtt ytuAt rðftMtLtt fthýtuW¥th-ÃtqðoLtt htßÞtuLtt Äe{t

rðftMtLtt {wÏÞíðu çtu fthýtu Au: yuf,ítuLte srx÷ ¼qøttu¤ yLtu çtu, yt htßÞtu{tkMth¤íttÚte ÃtntU[ðtLte Mt{MÞt. yt çtuWÃthtkít yLtuf Ãtrhçt¤tu W¥th-ÃtqðoLtthtßÞtuLtt rðftMtLte Äe{e øtrít {txusðtçtŒth Au. ítu{tk MttiÚte ðÄw sðtçtŒthÃtrhçt¤ Mtt{trsf-htsfeÞ WÚt÷ÃttÚt÷Au, suLtt Ãtøt÷u Wãtuøttu yt htßÞtu{tkhtuftý fhítt ¾[ftx yLtw¼ðu Au. ythtßÞtu{tk «ðtMtLt Wãtuøt sçthŒMít heíturðfMte þfu ítu{ Au, Ãtý htsfeÞÃtrhçt¤tuLtu fthýu òuEyu ítuðe MtV¤ítt{¤íte LtÚte. ítuLtt Ãtøt÷u ynª {t¤¾tøtítMtwrðÄtytu Ltçt¤e Au, su MÚttÞe rðftMt{txu «tÚtr{f Ãtqðo sYrhÞtít Au.

W¥th-Ãt qðo{t k rðftMt MttÄðtnfthtí{f Ãtøt÷tk ÷uðt{tk htsfeÞWŒtMteLtíttLtt Ãtrhýt{u {t¤¾tøtítMtwrðÄtLte QýÃt Q¼e ÚtE Au. ftuE Ãtý«fthLtt rðftMt {txu {t¤¾tøtít MtwrðÄt{q¤¼qít sYrhÞtít Au. {wÏÞ htsfeÞçt¤tu îtht MtwMít yr¼øt{Ltu Ãtrhýt{uftÞŒtu yLtu ÔÞðMÚttLte ÂMÚtrít Ãtý fÚt¤eAu, ¼úüt[thLtu {tuf¤wk {uŒtLt {éÞwk AuyLtu Mtt{trsf rðMtkðtrŒítítt Q¼e ÚtEAu. yt «fthLte ÂMÚtrítÚte ðMtrít ÃthLtfthtí{f yMth ÚtE Au, ¾tMt fheLtuÞwðtLttu yLtu rfþtuhtu Ãth.Ltþe÷t ÿÔÞtuLtwk MtuðLt

W¥th-ÃtqðoLtt {tuxt¼tøtLtt htßÞtuytkíthht»xÙeÞ MthnŒtu Ähtðu Au yLtufwÏÞtít ‘MttuLtuhe rºtftuý’Lte LtSf ÃtýAu. yux÷u yt htßÞtu{tk Ltþe÷t ÿÔÞtuLte{tuxtÃttÞu ½qMtý¾tuhe ÚttÞ Au yLtu ŒuþLttyLÞ ftuE Ãtý rðMítth fhíttk ythtßÞtuLtt ÞwðtLttu Ltþe÷t ÿÔÞtuLte ÷ítLttuMttiÚte ðÄw rþfth Au. AuÕ÷tk Úttuzt ð»ttuo{tkRLsuõþLt îtht Ltþe÷t ÿÔÞtuLtwk MtuðLt

fhíttk ÷tuftuLte MtkÏÞt{tk {tuxtu ðÄthtu ÚtÞtuAu. ítu s heítu yt rðMítthtu{tkyu[ytEðeLttu «Mtth yLtu ŒŒeoytuLteMtkÏÞt{tk ðÄthtu ÚtE hÌttu Au.

Ltþe÷t ÿÔÞtuLtwk MtuðLt srx÷ rð»tÞAu. nfefít{tk RLsuõþLt îtht Ltþe÷tÿÔÞtuLtwk MtuðLt yLtu MtuõÞwy÷ Ltuxðfoyufçteò MttÚtu òuztÞu÷ Au. Ltþe÷tÿÔÞLtt LtuxðfoLte ykŒh Œhuf yLtu ít{t{ÃttMttk Ltþe÷t ÿÔÞtuLte ÷ít Ähtðíte ŒhufÔÞÂõítLtt SðLtLte srx÷ítt{tk ðÄthtufhðtLte Mtk¼rðítítt Ähtðu Au, su{tkWÃtÞtuøt{tk ÷uðtítt Ltþe÷t ÿÔÞtuLtt «fth,ítuLte ¾heŒe Mtt{u÷ Au. ¼th‚{tkRLsuõþLt îtht Ltþe÷t ÿÔÞtuLtwk MtuðLtLtt1,80,000Úte ðÄthu ÔÞMtLteytu ÄhtðuAu, su{tkÚte {tuxt¼tøtLtt ÷tuftu RLsuõþLt÷uðtLte yMt÷t{ít ÃtØrítytuLttu WÃtÞtuøtfhu Au, su{ fu MttuÞ yLtu MterhLsLttuðthkðth yufÚte ðÄthu ÔÞÂõít îthtWÃtÞtuøt fhðtu. ð¤e W¥th-ÃtqðoLtthtßÞtu{tk yt «fthLtt ÔÞMtLteytuLteMtkÏÞt MttiÚte ðÄw Au. ð¤e Ltþe÷tÿÔÞtuLte ÷ítLtwk yuf LtwfMttLtfthf Ãtrhýt{yMt÷t{ít òrítÞ MtkçtkÄtu MðYÃtu Ãtý{éÞwk Au. ynª ÷tuftu yMtwhrûtít òrítÞMtkçtkÄtu çttkÄu Au yLtu ítuLtt Ãtøt÷u ynªŒuþLtt yLÞ ftuE Ãtý htßÞ fhíttkyu[ytEðeLttu «Mtth ÍzÃtÚte yLtuÔÞtÃtfÃtýu ÚttÞ Au.òrít, Ltþe÷t ÿÔÞtuLtwk MtuðLt yLtuMðtMÚÞLttu yufçteò MttÚtu MtkçtkÄ

¼thít{t k Mtt{trsf {t¤¾w krÃtít]«ÄtLt Au, ¾tMt fheLtu Mt{ts{tk{rn÷tytuLtwk MÚttLt øttiý Au. {tuxt¼tøtLtt fwxwkçttu{tk Ãtwhw»ttuLtwk ð[oMð ntuÞ Auyux÷u Ltþe÷t ÿÔÞtuLtt MtuðLtLtu Ãtrhýt{uQ¼e Útíte Mt{MÞtytuLtwk Mt{tÄtLt fhðt{tk{rn÷tytuLtu ÃtzfthLttu Mtt{Lttu fhðtu ÃtzuAu. Mt{ts{tk {tuxt¼tøtLtt yrÄfthtu

Ãtwhw»ttu ÃttMtu Au yLtu {rn÷tytuLtu ftuErLtýoÞ ÷uðt{tk ¼tøteŒth çtLttððt{tkytðíte LtÚte, suLtt Ãtøt÷u {rn÷tytu{txu Mt÷t{ít òrítÞ MtkçtkÄ MtwrLtrùítfhðt{tk {w~fu÷e Q¼e ÚttÞ Au. yíÞthuMt{wŒtÞ{tk ytEEMte/çteMteMte ({trníte-rþûtý-Mtk[th yLtu ðítoýqkf{tk VuhVthLttuMtk[th)Ltwk su Míth Au ítu {rn÷tytuLtu yt«fthLtt Ãtzfthtu Íe÷ðt {txu Mtût{çtLttðítwk LtÚte. LtwfMttLtfthf yMth½xtzðt ytEEMte/çteMteMte ÔÞqnh[LttytuQ¼e fhðtLte Mtthe ítf Au, su òrítÞheítu «Mttrhít Útítt [uÃt (yuMtxeytE) fuyu[ytRðe yLtu òrítÞ ÃtwLt:WíÃttrŒítMðtMÚÞ (yuMtythyu[) yu{ çtkLtuLttMtkçtkÄ{tk {rn÷tytuLte Mtwhûtt MtkçtkrÄítsYrhÞtíttu ÃtÞtoÃít heítu Ãtqýo fhþu.

WÃthtkít rV{u÷ RLsu®õxøt zÙøt ÞwÍMto(yuVytEzeÞw - RLsuõþLt îtht Ltþe÷tÿÔÞtuLtwk MtuðLt fhíte {rn÷t ðÃthtþfítto)yLtu rV{u÷ MtuõMt ðfoMto (yuVyuMtzçtÕÞw)¼uŒ¼tð yLtu Mtt{trsf çtrn»fthLttuMtt{Lttu fhu Au. òu Mt{wŒtÞ{tk Mttðorºtfheítu LtwfMttLtfthf yMthtu ½xtzðtLteMtuðtytuLttu y{÷ fhðtu ntuÞ, íttuyuVytEzeÞw MttÚtu MtkçtkrÄít Mt{MÞtytuÃth Mt{wŒtÞtuLtu, Mtuðt «ŒtíttytuLtu yLtuyLÞ ¼tøteŒthtuLtu òøt]ít fhðtLte sYhAu ítuðwk y{thwk {tLtðwk Au.ÂMÚtrít MtwÄthðt þwk fhe þftþu ?

yt ÂMÚtrít{tk MtwÄthtu fhðt Ltþe÷tÿÔÞtuLte W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtuLtt rðrðÄMt{wŒtÞtu{tk òøt]rít ÷tððe òuEyu,LtwfMttLtfthf yMthtu ykøtu rðrðÄrðMítthtu{tk yr¼ÞtLttu [÷tððt òuEyuyLtu ònuh{tk [[torð[thýt fhðeòuEyu. ítuLte MttÚtu MttÚtu Ltþe÷t ÿÔÞtuLttMtuðLt{tkÚte Aqxðt RåAíttk ÷tuftu {txuÞtuøÞ {t¤¾tøtít MtwrðÄtytu Q¼e fhðeòuEyu yLtu ÞtiLt Ltuxðfo{tk Mtkf¤tÞu÷e


{rn÷tytuLtu Mt{ts{tk MÚttLt y…tððt«ÞtMt fhðt òuEyu.

Ltþe÷t ÿÔÞtuLte LtwfMttLtfthf yMth½xtzðt çtnwMítheÞ yr¼øt{yÃtLttððtLte sYh Au, su™t {txu{tLtrMtf yLtu Mtt{trsf Míthu rðrðÄ«ÞtMttu ys{tððt òuEyu. yLÞ ftuEÃtý yMttÄthý ðítoýqfLte MtthðthLtesu{ Ltþe÷t ÿÔÞtuLtt MtuðLt{tkÚte {wÂõítyÃttððt Mttðorºtf Mt{sýLte sYh Au,su{ fu Ltþe÷t ÿÔÞtuLtwk MtuðLt fhðtÃttA¤ Œhuf ÔÞÂõítLtt fthýtu y÷øtntuE þfu Au, Œhuf ÔÞÂõít Ãth ítuLteyMth y÷øt-y÷øt ÚttÞ Au, Mtwhrûtítðítoýqf Mðefthðt WÃt÷çÄ ítftu yLturðfÕÃttuLte [ftMtýe, fwxw kçt yLtuMt{wŒtÞLtt ÃtÞtoÃít MttÚtMtnfthLtty¼tð™t {wÆtLtu Mt{sðt òuEyu.

RLsuõþLt îtht Ltþe÷t ÿÔÞtuLtt

MtuðLtLte LtwfMttLtfthf yMthtu ½xtzðtLttftÞo¢{tu ½ýe ð¾ít ‘«rítr¢Þtí{f’Ãtøt÷tk sL{tðu Au. yux÷u yt «fthLteÃtnu÷ fhLtth ÔÞÂõít, MtkMÚtt fu Mt{qnuLtþe÷t ÿÔÞtuLtt WÃtÞtuøt{tk Mtkf¤tÞu÷tsrx÷ ÃttMttkLtu æÞtLt{tk ÷uðt òuEyu y™uítuLte Mtthðth fhðtLtu çtŒ÷u ítuLtwk ftÞ{{txu rLtðthý fhðtLttu yr¼øt{Œt¾ððtu òuEyu.

yt {txu ÞwðtLttuLtu Mtût{ yLtuMtþõít çtLttððt òuEyu ítu{s rfþtuhðÞLtt ÷tuftuLtu yxftððt òuEyu. yux÷urfþtuh ðÞLtt ÷tuftuLtu MteÄe MtthðthytÃtðe òuEyu, ßÞthu ÞwðtLttu™uMt{sðtLttu, ítu{Ltu Mt{òððtLttu yLtuítu{Lte Mtthðth fhðtLttu rºtÃttkr¾Þtuyr¼øt{ fu¤ððtu òuEyu.WÃtMtknth

W¥th-ÃtqðoLtt rðMítth{tk rðftMt

ÃthLte [[to{tk rðrðÄ ÃttMttk, Ãtrhçt¤tu,Mt{wŒtÞtu, {sçtqít yLtu «rítçtØ htsfeÞRåAtþÂõít yLtu yt htßÞtuLtt ÷tuftuMttÚtu Mtítít MtkðtŒ fhðtLte sYh Au.Mtn¼tøteíttÚte MtþÂõítfhý Útþu yLtuMÚttrLtf ÷tuftuLtu Mtþõít fhðt rðftMtLte[tðe Au.

ztì. yYýt ¼èt[tÞo [¢ðíteo RÂLzÞLtRÂLMxxâqx ytuV ÃtÂç÷f nuÕÚt-rŒÕne,ÃtÂç÷f nuÕÚt VtWLzuþLt ytuV RÂLzÞt{tkyuMtturMtyux «tuVuMth Au. ítuytu «rþrûtítítçteçte {tLtðþtMºte Au yLtu ‚u{™eþiûtrýf yLtu MtkþtuÄLttí{f fthrfŒeo50 ð»toLttu çtntu¤tu yLtw¼ð Ähtðu Au.ònuh MðtMÚÞ yLt u MðtMÚÞÔÞðMÚttytu{tk ítu{Ltwk MtkþtuÄLt òrít yLtuyrÄfthLtt ÃttMttk Ãth ytÄtrhít Au. yt÷u¾{tk ÔÞõít fhu÷t rð[thtu ÷u¾f™tykøtít Au.


ztì. r¢»Lt Œuð

{t¤¾tfeÞ ËwrðÄtytu

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk {t¤¾tfeÞ MtwrðÄtytu

ytŠÚtf rðftMt YkÄtE øtÞtu Au yLtu ythtßÞtuLtt ÷tuftuLte ytSrðft ÃthLtwfMttLtfthf yMth ÚtE Au.

yíÞthu W¥th-Ãt qð o rðMítth(yuLtRyth)Lte MthnŒtu (96 xft) W¥thu[eLt yLtu ¼q‚tLt, Ãtqðo{tk BÞtL{th(çt{to), Œrûtý yLtu Ãtrù{{tk çttkø÷tŒuþyLtu rMtr¬{Lte Ãtrù{u LtuÃtt¤ MttÚtuòuztÞu÷ Au. ð¤e yt htßÞtuLte htsfeÞMt{MÞtytu Ãtý y÷øt Au yLtu íÞtkLtt¼qhtsfeÞ Ãtrhçt¤tuLtu Ãtøt÷u ítuytu¼thítLtt {wÏÞ çtòhtu MttÚtu òuztE þõÞtkLtÚte, suLtt Ãtøt÷u yt htßÞtuLtt yÚtoítkºtLtu{t¤¾tfeÞ LtwfMttLt ÚtÞwk Au.

yíÞthu rðïLte Ltsh ÃtqðoLttrðftMtþe÷ ytŠÚtf çtòhtu Ãth furLÿítAu yLtu Œrûtý-Ãtqðo yurþÞtLtwk «ðuþîth¼thítLtt W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu Au. ythtßÞtu{tk Mtt{trsf øtrítþe÷ítt yLtuçtòhLtt Mtkf÷Lt {txu ÃtrhðnLt yLtuyLÞ {t¤¾tøtít MtwrðÄtytu rðfMttððtxtu[Lte «tÚtr{fíttytu çtLte hnuþu. ßÞthuytkíthhtßÞ, ytkíthûtuºteÞ yLtu ¼thítLtt{wÏÞ htßÞtu MttÚtu òuztý sYhe Au,íÞthu òuztý MtwÄthðt {wíMtŒe Œt¾ððtLteyLtu MthnŒu {t¤¾wk ðÄthðtLte yLtuÃtztuþe Œuþtu MttÚtu ðuÃtthe MtwrðÄtytu{tkðÄthtu fhðtLte sYh Au.

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu nsw Ãtý

¼t hítLtu 1947{tk ytÍtŒe{¤e yLtu ítu{tkÚte Ãtqðo yLtuÃtrù{{tk ÃttrfMíttLtLte

h[Ltt ÚtE. ítuLtt Úttuzt ð»to ÃtAeÃttrfMíttLtLtt çtu xwfztk ÚtE øtÞt yLtu ÃtqðoÃttrfMíttLt{tk çttkø÷tŒuþ Ltt{Ltt Ltðtht»xÙLttu sL{ ÚtÞtu. yt htsfeÞQÚt÷ÃttÚt÷Ltt fthýu, Ãtqðo yurþÞtLttyLÞ LttLttk-LttLttk Œuþtu MttÚtu MthnŒÚteòuztÞu÷t ntuðtÚte yLtu rðrþü ¼qøttu¤Lttfthýu W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk {t¤¾tøtítMtwrðÄtytuLttu ÃtÞtoÃít rðftMt ÚtE þõÞtuLtÚte. ytÍtŒe …qðuo W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtunt÷Ltt çttkø÷tŒuþ {thVítu ¼thítLttçttfeLtt htßÞtu MttÚtu òuztÞu÷t níttk.ð¤e ítu Mt{Þu çt{to ykøtúuòuLtt fçtò{tkntuðtÚte yt htßÞtu ítuLte MttÚtu Ãtý MtthtuMtkÃtfo Ähtðítt nítt. Ãtý ytÍtŒe ÃtAehtsfeÞ ¼qøttu¤ çtŒ÷tE sðtÚte W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu ¼thítLtt yLÞ ít{t{htßÞtuÚte ÷øt¼øt y÷øt Ãtze øtÞt AuyLtu yíÞthu ¼thít yt htßÞtu MttÚtu 27rf÷tu{exh Ãtntu¤t rMt÷eøtwœe ‘r[fLMtLtuf’ íthefu ytu¤¾títt fturhztuh MttÚtuòuztÞu÷ Au. yÄqht{tk Ãtqhwk r[¥ttøttUøtçtkŒh çttkø÷tŒuþ{tk sðtÚte yt htßÞtus¤{tøtuo Ãtý ¼thítLtt yLÞ htßÞtuÚtey÷øt Ãtze øtÞt Au. yt ít{t{Ãtrhçt¤tuLtu Ãtøt÷u W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtuLttu

yíÞthu rðïLte Ltsh ÃtqðoLttrðftMtþe÷ ytŠÚtf çtòhtu Ãth

furLÿít Au yLtu Œrûtý-ÃtqðoyurþÞtLtwk «ðuþîth ¼thítLttW¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu Au. yt

htßÞtu{tk Mtt{trsføtrítþe÷ítt yLtu çtòhLtt

Mtkf÷Lt {txu ÃtrhðnLt yLtuyLÞ {t¤¾tøtít MtwrðÄtytu

rðfMttððt xtu[Lte«tÚtr{fíttytu çtLte hnuþu.

ßÞthu ytkíthhtßÞ,ytkíthûtuºteÞ yLtu ¼thítLtt{wÏÞ htßÞtu MttÚtu òuztýsYhe Au. òuztý MtwÄthðt{wíMtŒe Œt¾ððtLte yLtu

MthnŒu {t¤¾wk ðÄthðtLte yLtuÃtztuþe Œuþtu MttÚtu ðuÃtthe

MtwrðÄtytu{tk ðÄthtu fhðtLtesYh Au.


f]r»t«ÄtLt Au yLtu ytiãturøtf «ð]r¥t{wÏÞíðu [t, ÃtuxÙtur÷Þ{ (¢qz), fwŒhíteøtuMt, ¾tý yLtu Mxe÷ suðt ûtuºttu ÃthfurLÿít Au, Ãtý nsw Ãtqhíttu ytiãturøtfrðftMt ÚtÞtu LtÚte. yÃtqhíte ytiãturøtfð]rØLtu fthýu yt htßÞtu{tk MtkMttÄLttuLttWÃt÷çÄ ÔÞtÃtf ytÄthLttu Ãtqhíttu WÃtÞtuøtÚtÞtu LtÚte yLtu htusøtthe {txu Mtuðt ûtuºtÃth ytÄth ht¾ðt{tk ytðu Au.ÃtrhðnLtLte MtwrðÄt{tk ðÄthtu fhðt{tkytðu íttu ytiãturøtf rðftMtLtu ðuøt {¤eþfu Au yLtu ðÄw Mtkítwr÷ít ð]rØLtu «tuíMttnLt{¤þu.

1991{tk ‘÷qf RMx Ãttur÷Mte’ yLtu2007{tk LttuÚto RMx RLzMxÙey÷ yuLzRLðuMx{uLx «{tuþLt Ãtt ur÷Mte(yuLtRytRytRÃteÃte) yLtu 2008{tkònuh ÚtÞu÷ yuLtRyth rðÍLt 2020suðe rðrðÄ Mthfthe Ãtnu÷tu Mtt[erŒþt{tk ÚtÞu÷t «ÞtMttu Au, Ãtý ytít{t{ «ÞtMttu y÷øt heítu ÚtÞt Au, suLtuMtkÞwõítÃtýu ntÚt ÄhðtLte sYh Au.yøttW ytÞtursít htuftý ÚtÞwk ntuðt AíttkW¥th-Ãtqðo{tk {t¤¾tøtít MtwrðÄtytuLtçt¤e Au, suLtu yuLtRyth rðÍLtztuõÞw{uLx{tk ð]rØ ytzuLttu MttiÚte {tuxtuyðhtuÄ øtýtÔÞtu Au.

nt÷Lte Mthfth ¼thítLte ÷qf RMxÃttur÷MteLtu «tÚtr{fítt ytÃtu Au. RÂLzÞt-yuMtturMtyuþLt ytuV MttWÚt RMx yurþÞLtLtuþLt (ytrMtÞtLt) LtðuBçth, 2014{tkBÞtL{th{tk ÞtuòE níte. ítu{tk ðzt«ÄtLtuytŠÚtf rðftMt, ðuÃtth, htuftý yLtuytiãturøtfhýLtt Ltðt Þwøt{tk 10-ht»xÙtuLtt ytrMtÞLt sqÚtLtt {n¥ð Ãth¼th {qõÞtu níttu. yt LterítLtt ºtýytÄth ºtý Mte yux÷u fu ftu{Mto(ðtrýßÞ), fÕ[h (MtkMf]rít) yLtufLtuÂõxrðxe (òuztý) Au. ítu{ýu ŒwrLtÞtLtu

sýtÔÞwk nítwk fu, ¼thít Võít Ãtqðo Ãthòuítwk s LtÚte, …ý ÃtqðoLtt Œuþtu MttÚtuMtnfth ðÄthðt Mtr¢Þ Au yLtu yux÷uyt Ãttur÷MteLtwk Ltt{ çtŒ÷eLtu nðu ¼thítLte‘yuõx-RMx Ãttur÷Mte (yuRÃte)’ fhðt{tkytÔÞwk Au, suLttu WÆuþ rîÃtûteÞ, «tŒurþfyLtu çtnwÃtûteÞ Míthu Mtítít ¼tøteŒthe{thVítu yurþÞt-«þtkít rðMítthLtt ŒuþtuMttÚtu ytŠÚtf Mtnfth, MttkMf]rítf òuztýyLtu ÔÞqntí{f MtkçtkÄtuLtu «tuíMttnLtytÃtðtLttu Au, suÚte yYýt[÷ «ŒuþMtrnít W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtuLtt ytŠÚtfrðÞtusLtLttu ykít ytðu.

Ãtztuþe Œuþtu MttÚtu yLtu W¥th-ÃtqðoLtthtßÞtuLtt ytkítrhf òuztý{tk MtwÄthtuítu{s RL£tMxÙõ[hLttu rðftMt yuõx RMxÃttur÷MteLtwk yr¼L™ ykøt Au. Ãtztuþe ŒuþtuMttÚtu òuztý MÚttrÃtít Lt ÚttÞ yLtu W¥th-Ãtqðo htßÞtuLte ykŒh RL£tMxÙõ[h (htuz,hu÷, ytkítrhf s¤ ÃtrhðnLt, xu÷eftu{,yuhÃttuxo, ðes¤e, ðøtuhu) MtkÃtqýoÃtýuMÚttrÃtít Lt ÚttÞ íÞtk ËwÄe yt LterítLtt÷½w yLtu ÔÞtÃtf VtÞŒt Lt {¤e þfu.

“{uf RLt RÂLzÞt” Ãtnu÷Úte «urhítÚtELtu “{uf RLt LttuÚtoRMx” þe»tof Ähtðíterð¼tðLtt Ãtý ítiÞth fhðt{tk ytðe Au.“{uf RLt LttuÚtoRMx” Ãtnu÷ W¥th-Ãtqðo{txu ytðf s Q¼e Ltnª fhu, ÃtýÞwðtLttu {txu htusøttheLte ítftuLtwk MtsoLtfhþu, suytu yíÞthu ŒuþLtt yLÞrðMítthtu{tk htusøtthe {u¤ðu Au. ytÃtnu÷Úte Wãtuøt yLtu ÔÞðMttÞtuLtu «tuíMttnLt{¤ðtLte MttÚtu {tLtrMtf yðhtuÄtu ÃtýŒqh Útþu yLtu W¥th¼thítLtt Mt{wŒtÞtu¼thítLtt {wÏÞ «ðtn{tk Mtt{u÷ Útþu yLtuyt heítu rðftMtLttu {tøto «þMít Útþu.

WÃthtkít W¥th-Ãtqðo Ltðt MxtxoyÃMt{txu Ltðt rðftMt fuLÿ íthefu rðfMtþu.yt ÞtusLttLte rðrþüítt çtu ð»to

fh{wÂõítLte MtwrðÄt yLtu 3 {rnLttLttuyuÂõÍx ÃterhÞz Au. WÃtht kítWãtuøtMttnrMtft uLt u LttýtfeÞsðtçtŒtheytu{tkÚte htnít «ŒtLt fhðtðuL[h Vkz MðYÃtu «tuíMttnLt Ãtý {¤uAu. ít uLtt Ãtøt÷u yt htßÞtu{t kht usøtthŒûtítt yLtu ytðfLtu s«tuíMttnLt Ltnª {¤u, Ãtý ŒuþLtt yLÞrðMítthLtt ÞwðtLttu yt rðMítth íthVytf»ttoþu yLtu W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtuLttrðftMt{tk Mtn¼tøte çtLtþu.

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk htuz, hu÷ðu,WœÞLt yLtu s¤{tøttuo{tk òuztý {txuþY fhðt{tk ytðu÷ {n¥ðÃtqýo «tusuõxfu ÞtusLttytuLte ÂMÚtít Lte[u {wsçt Au :htuz :(yu) W¥th-Ãtqðo {txu rðþu»t ÍzÃte htuz

(yuMtyuythzeÃte-yuLtR)W¥th-Ãtqðo rðMítth {txu rðþu»t ÍzÃte

htuz (yuMtyuythzeÃte-yuLtR)Lttu WÆuþW¥th-ÃtqðoLtt htßÞtuLte htsÄtLte yLtursÕ÷t nuzõðtxoMto yLtu ykítrhÞt¤rðMítthtu ðå[u òuztý rðfMttððtLttu Au- yt ºtý ítçt¬tLttu «tusuõx Au, suW¥th-ÃtqðoLtt htßÞ{tk 88 rsÕ÷tnuzõðtxoMtoLtwk LtSfLtt LtuþLt÷ ntRðuÍMttÚtu òuztý fhu Au. yt W¥th-ÃtqðoLtthtßÞ {txu {n¥ðtftkûte htuz zuð÷Ãt{uLx«tuøtút{ Au. yuLtyu[yuytE™e, htßÞLttÃtezçtÕÞwze yLtu çttuzoh htuz ytuøtuoLttRÍuþLt(çteythytu) y{÷efhý yusLMteytuAu. ítuLtt WÆuþ Lte[u {wsçt Au :– htßÞtuLte htsÄtLteytuÚte LtuþLt÷

ntRðuÍLtu xq fu Vtuh ÷uLt{tk yÃtøtúuzfhðt.

– W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtuLtt ít{t{ 88rsÕ÷t nuzõðtxoh þnuhtuLtu ytuAt{tkytuAt xq-÷uLt htuzLte fLtuÂõxrðxe«ŒtLt fhðe.


– W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtuLtt ÃtAtít yLtuykítrhÞt¤ rðMíttht uLt u ht uzfLtuÂõxrðxe «ŒtLt fhðe.

– MthnŒe rðMítth{tk ÔÞqntí{f {n¥ðÄhtðítt rðMítthtuLtt htuz{tk MtwÄthtufhðtu.

– Ãtztuþe Œuþtu MttÚtu òuztý{tk MtwÄthtufhðtu.yt ftÞo¢{Lte Lte[u {wsçt ºtý

¼tøt{tk rð[thýt fhðt{tk ytðe Au :1. Mthfth îtht {ksqh yuMtyuythzeÃte-

yuLtRLtt ítçt¬t ‘yu’{tk ytþhu4,099 rf{eLte ÷kçttE Ähtðítthtuz{tk MtwÄthtu fhðtu (2,041rf{eLttu LtuþLt÷ ntRðu yLtu2,058 rf{eLttu Mxux ntRðu).ytuøtMx, 2015 MtwÄe{tk 2,989rf{eLte ÷kçttELtt htuzLtu {ksqheytÃtðt{tk ytðe níte yLtu 1,565rf{e htuzLtwk rLt{toý Ãtqýo ÚtÞwk nítwk.yuMtyuythzeÃte-yuLtRLttu ítçt¬tuyu {t[o, 2017 MtwÄe{tk Ãtqýo ÚtðtLteyÃtuûtt Au.

2. yuMtyuythzeÃte-yuLtRLtt ítçt¬tu‘çte’{tk 3,723 rf{e (1,285rf{eLttu LtuþLt÷ ntRðu yLtu2,438 rf{eLttu Mxux htuz) ytðhe÷uðt{tk ytÔÞtu Au. ítçt¬tu ‘yu’Ãtqýo ÚtÞt ÃtAe ítçt¬tu ‘yu’ ntÚtÄhðt{t k ytðþu, su {t[o,2017{tk Ãtqýo fhðtLtwk ÷ûÞtkf Au.

3. htuz yLtu ntRðu {txu yYýt[÷«ŒuþLtt Ãtufus{tk 2,319 rf{eLtthtuz (1,472 rf{eLttu LtuþLt÷ntRðu yLtu 847 rf{eLttu Mxux fusLth÷ MxtV fu MxÙuxursf htuz)LtturðftMt Mtkf¤tÞu÷tu Au, suLtu Mthfthu{ksqhe ytÃte Au. rçtÕz-ytuÃthux-xÙtLMtVh (çteytuxe) (ðtŠ»tf) Ätuhýu

rf{e nítwk, su{tkÚte 1,601 rf{e (60xft) çtútuzøtus (øtus fLðÍoLtLtt fthýu)Au. yuf ð¾ít øtus fLðÍoLt «tusuõxÃtqýo ÚtE sþu ÃtAe Võít 20 rf{eLte{exh øtusLtu yirítntrMtf ðthMtt íthefuò¤ðe ht¾ðt{tk ytðþu.

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk Rftu-xqrhÍ{yLtu yußÞwfuþLt xqrhÍ{Lte þYytítÃth ¼th {qfðt{tk ytðu Au yux÷u hu÷«ðtMtLt Ltðe þYytít fhðt ytítwh Au.Œuðe MtŠfx, ßÞturítŠ÷øt MtŠfx,siLt MtŠfx, r¾úMíte MtŠfx, MtwVe MtŠfx,þe¾ MtŠfx, çtwrØMx MtŠfx yLtu xuBÃt÷MtŠfx suðe ÄtŠ{f MtŠfxLte ytu¤¾fhðt{tk ytðe Au. yt rðrðÄ MtŠfx{txu ¾tMt Ãtufus xÙuLtLte Œh¾tMít hsqfhðt{tk ytðe Au yLtu ¾tLtøte¼tøteŒtheLtu «tuíMttnLt ytÃtðt{tkytðþu.

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk hu÷ðuRL£tMxÙõ[hLtt rðftMt {txu {tMxh Ã÷tLtçtLttððt{tk ytÔÞtu Au, su{tk ít{t{htßÞtuLte htsÄtLteytu MttÚtu òuztý,rðMítth{tk ÞwrLtøtus çtútuzøtus Ltuxðfo,¼rð»Þ{tk xÙtrVfLte ð]rØLtwk Mtk[t÷Ltfhðt LtuxðfoLte ût{ítt{tk ð]rØ,rðMítthLtt òuztÞu÷t Lt ntuÞ ítuðt rðMítthtuMt wÄe Lt uxðfoLtt u ÔÞtÃt ðÄthðtu,ytkíthht»xÙeÞ MthnŒtu {sçtqít fhðeyLtu Ãtztuþe Œuþtu MttÚtu ðuÃtth yLtuòuztý ðÄthðt suðe çttçtíttu Mtt{u÷ Au.

11{e ytuøtMx, 2014Ltt htusŒw¼LttuE-{uÂLŒÃttÚth ÷tRLMt Ãtqýo Útítt{u½t÷ÞLtu hu÷ðu òuztý {¤e øtÞwk Au.[t÷w ð»tuo yt rðMítth{tk ðÄw ºtý ÷tRLtÃtqýo Útþu. ytMtt{Ltt ŒrûtýLtt AuztLtu xqkfMt{Þ{tk çtútuz øtus Ltuxðfo nuX¤÷tððt{tk ytðþu yLtu ÷w®Bçzøt yLturMtÕ[h ðå[u 210 rf{eLttu øtus fLðÍoLt

776 rf{e Ãth «tusuõx ntÚtÄhðt{tk ytÔÞtk Au yLtu çttfeLtthtuz ytRx{ huxLtt ftuLxÙtõx ytÄthurðfMttððt{tk ytðþu. ytuøtMx,2015 MtwÄe 1552 rf{eLte÷kçttELtu {ksqhe ytÃtðt{tk ytðe AuyLtu 230 rf{eLtt htuz Ãtqýo ÚtÞtAu. MtkÃtqýo yYýt[÷ «Œuþ Ãtufus{t[o, 2018 MtwÄe{tk Ãtqýo fhðtLttu÷ûÞtkf Au.

(çte) RMx ðuMx fturhztuhyuMtyuythzeÃte-yuLtR WÃthtkít

yuLtyu[yuytE (LtuþLt÷ ntRðuÍytuÚtturhxe ytuV RÂLzÞt) ©eht{Ãtwh(ytMtt{/Ãtrù{ çtkøtt¤Lte MthnŒ)ÚteytMtt{{tk rMtÕ[h MtwÄe 670 rf{eLttuVtuh ÷uLt çtLttðu Au yLtu yuLtyu[zeÃte-Útúe nuX¤ {u½t÷Þ{tk òuðtEÚte htèu[uht(104 rf{e) MtwÄe xq ÷uLt ntRðu çtLttðuAu. fturhztuh rzMtuBçth, 2014 MtwÄe{tkÃtqýo ÚtðtLttu ykŒts níttu. Ãtý s{eLtMtkÃttŒLt, MÚttrLtf MtkMÚttytu îtht nuítwVuhfhðt{tk rð÷kçt, ð]ûtt uLt w k AuŒLt,yðthLtðth çtkÄ, ftÞŒtu yLtu ÔÞðMÚttLteLtçt¤e ÂMÚtrít, ythytuçte õ÷eyhLMt,yÃtqhíttu {tLtð ©{ yLtu ftuLxÙtõx îthtytuAe {þeLthe, skøt÷tuLtwk õ÷eÞhLMt,fLMxÙõþLt Mtt{øtúe yufºt fhðt MÚttrLtfðneðxeítkºt {txu yðthLtðth rLtÞkºtýtuðøtuhu suðt fthýtuLtu ÷eÄu ytMtt{{tkRMx ðuMx fturhztuh «tusuõxLte ft{øteheÄe{e øtrítyu [t÷w Au. ytMtt{{tk RMx-ðuMx fturhztuh «tusuõxLte fw÷ ÷kçttE670 rf{e Au, su{tkÚte 570 rf{eLtwkrLt{toý Ãtqýo ÚtE øtÞwk Au. çttfeLtwk ft{ftsrzMtuBçth, 2016 MtwÄe{tk Ãtqýo ÚtE sþu.hu÷ðu :

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk hu÷ Ltuxðfo(1 yur«÷, 2012 MtwÄe) 2,661


«tusuõx þY fhðt{tk ytðþu, su yíÞthMtwÄeLttu MttiÚte {tuxtu øtus fLðÍoLt «tusuõxnþu.

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk Ltðe ÷tRLt,zçt®÷øt yLtu øtus fLðÍoLt {txu 21{tuxt RL£tMxÙõ[h «tusuõx {ksqhfhðt{tk ytÔÞtk Au yLtu ítuLtt Ãth ft{fts[t÷e hÌtwk Au. ítu{tk 10 ht»xÙeÞ «tusuõxTMtMtt{u÷ Au. MtkÞwõítÃtýu yt «tusuõxTMtLte÷kçttE 2919 rf{e Au, suLttu ¾[o Y.38310 fhtuz Au. hu÷ðuLtu {t[o, 2020MtwÄe{tk W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk ít{t{htßÞtuLte htsÄtLte MtwÄe ÃtntU[ðtLteytþt Au.WœÞLt :

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk yíÞthu 12yuhÃttuxo ftÞohít Au yLtu ytx÷t syuhÃttuxo çtkÄ Au. yt rðMítth{tk nðtEMtwrðÄt ðÄthðtLtt «ÞtMttu rðrðÄ MíthuÚtE hÌttk Au. W¥th-Ãtqðo Ãtrh»tŒ, rþ÷tUøtuð»to 2002Úte 2011 ðå[u yuhRÂLzÞtLte ÃtuxtfkÃtLte yu÷tÞLMt yuhLtuðtÞtrçtr÷xe øtuÃt Vk®zøt «ŒtLt fÞwO nítwk.suýu W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu ðå[u òuztýðÄthðt yuxeyth-42 rð{tLt ftÞohítfÞwO nítwk, ¾tMt fheLtu su MxuþLt ÃthðtrýÂßÞf Mtuðtytu yÃtÞtoÃít Au. yíÞthuítuÍÃtwh, rŒ{tÃtwh yLtu ÷e÷tçtthe yuhRÂLzÞt (yu÷tÞLMt yuh)Lte Mtuðt {u¤ðuAu. W¥th-Ãtqðo Ãtrh»tŒ îtht ¼kztu¤ çtkÄfhe ŒuðtÞwk Au. yt Ãtrh»tŒu ytuøtMx,2013{tk yt çtthtÃttLte MttÚtu yt ít{t{yuhÃttuxoLte Mtuðtytu Vhe þY fhðtðtÞtrçtr÷xe øtuÃt Vk®zøt(ðeSyuV)LteytuVh fhe níte.

Mthfthu íttsuíth{t k Œ uþ{t kytkíthht»xÙeÞ yLtu «tŒurþf WœÞLt fuLÿtuQ¼t fhðtLttu æÞuÞ Ähtðíte LterítLtu{ksqhe ytÃte Au. ítu{tk ¼thít{tk rðrðÄ

yuhÃttuxo Ãth WœÞLt fuLÿtu rðfMttððtytzuLtt yðhtuÄtu Œqh fhðt rðrðÄ Ãtøt÷tkMtq[ððt {txu Lttøtrhf WœÞLtLttMtr[ðLte yæÞûtítt{tk «ÄtLttuLte yufMtr{rít çtLttððtLte {ksqhe Ãtý ytÃtðt{tkytðe Au.

Ltðe Lterít ¼thít{tk ðirïf fuLÿturðfMttððtLte MttÚtu W¥th-Ãtqðo MtrnítykítrhÞt¤ rðMítthtu{tk rçtLt-{uxÙtuMÚttLttu{tkÚte ðÄítt yuh xÙtrVfLtu MtuðtÃtqhe Ãttzðt «tŒurþf fuLÿtu MÚttrÃtít fhðtWÃth Ãtý æÞtLt furLÿít fhu Au. MthfthuŒuþLtt ykítrhÞt¤ yLtu Œwøto{ rðMítthtuLtunðtE òuztý «ŒtLt fhðt «tÚtr{fíttytÃte Au yLtu xtÞh-xq yLtu xtÞh-Útúeþnuhtu{tk yuhÃttuxoLtt rLt{toý yLtuytÄwrLtfhý Ãth æÞtLt furLÿít fÞwO Au.ytkítrhf s¤{tøttuo :

¼thíteÞ ytkítrhf s¤{tøt oMt¥tt{kz¤ (ytRzçtÕÞwyuytE)yu ht»xÙeÞs¤{tøttuo rðfMttððtLttu rLtýoÞ ÷eÄtuAu, su{tk çttkø÷tŒuþLte MthnŒ (ÄwçtheLtSf)Úte MttrzÞt MtwÄe ht»xÙeÞ s¤{tøto-2 (çtúñÃtwºtt LtŒe) Mtt{u÷ Au, suLttu nuítw÷¾eÃtwhÚte ¼køtt (121 rf{e) MtwÄeçthtf LtŒe{tk ytkítrhf s¤{tøtoLtuht»xÙeÞ s¤{tøto{tk rðfMttððtLttu Au.{t¤¾tfeÞ rðftMtLte ÞtusLtt{tk ht»xÙeÞs¤{tøto-2 MttÚtu òuzítt yLÞ ytkítrhfs¤{tøttuoLtwk rðMíthý fhðtLte Œh¾tMítÃtý Mtt{u÷ Au.

ht»xÙeÞ s¤{tøto-2 WÃthtkít yLÞs¤{tøttuo Ãtý rðfMttððt{tk ytðþu, suW¥th-ÃtqðoLte ytŠÚtf ð]rØ{tk {ŒŒYÃtÚtþu yLtu ¼thít-çt{to ðå[uLtt ðuÃtthLtu«tuíMttnLt ytÃtþu.

¼thít-çttkø÷tŒuþ «tuxtuftu÷ : yt«tuxtuftu÷{tk ytkíth s¤{tøto ÃtrhðnLtyLtu ðuÃtthe {tøttuo (1700 rf{e)Lte

Œh¾tMít Au, su ht»xÙeÞ s¤{tøto-1(øtkøtt)Ltu ht»xÙeÞ s¤{tøto-2 (çtúñÃtwºtt)yLtu «Míttrðít ht»xÙeÞ s¤{tøto-6(çthtf) MttÚtu òuzþu. yt {tøtoLttu rðftMtMtwkŒhðLt yLtu çttkø÷tŒuþ {thVítu W¥th-ÃtqðoLte ykŒh yLtu ŒuþLtt yLÞ ¼tøttu{tk[esðMítwytuLtwk ÃtrhðnLt ðÄthþu yLtuítuLtt Ãtøt÷u W¥th-Ãtqðo rðMítthLteMtw÷¼ítt{tk ðÄthtu Útþu.

ft÷tŒý {ÂÕx{tuz÷ xÙtLMtÃttuxo«tusuõx : yt «tusuõx rðŒuþ {kºtt÷Þur{Ítuh{Ltu ftu÷ftítt fu nÂÕŒÞt çtkŒhtuLtuBÞtL{th{tk ft÷tŒý LtŒe {thVítu òuzðtrð[tÞtuo Au, su nÂÕŒÞtÚte rMtítðu MtwÄeŒrhÞtE ÃtrhðnLtLttu {tøto «þMít fhuAu. yt ÞtusLtt {wsçt rMtítðuÚteBÞtL{th{tk Ãtt÷uíðt MtwÄe ytkítrhfs¤{tøto yLtu ÃtAe Ãtt÷uíðtÚte r{Ítuh{MtwÄe htuz çtLttððt{tk ytðþu. ítuLtu ¼kztu¤rðŒuþ {kºtt÷Þ «ŒtLt fhþu, suýu «tusuõxzuðÃt{uLx fLMtÕxLx (ÃtezeMte) íthefuytRzçtÕÞwyuytELte rLt{ýqf fhe Au.rMtítðu Ãth rLt{toýftÞo [t÷w Au.

rðftMt÷ûte yr¼øt{ yLtu MÚttrLtffwþ¤ ft{ŒthtuLte ¼tøteŒtheÚte ÃtqýoÚtLtth yt «tusuõxLtu Ãtøt÷u rðftMt ÚtðtLteMttÚtu y÷øtíttLte ¼tðLtt Œqh Útþu.

ztì. r¢»Lt Œuð ÃtrhðnLt ûtuºt{tk MðítkºtMt÷tnfth íthefu ftÞohít Au. ítuytuŒtÞftÚte ðÄw Mt{Þøtt¤tLttu y™w¼ðÄhtðu Au. ítuytu ytÞtusLt Ãtk[LttMt÷tnfth íthefu ftÞohít Au. ítuytuht»xÙeÞ ÃtrhðnLt Lterít Ãth Wå[MítheÞ Mtr{rít{tk Ãtý ft{ fhu AuyLtu ð»to 2032 {txu ÷tkçttøtt¤tLteLterít çtLttððt {txu {ŒŒ fheníte. ítuytu rðï çtUfLtt Mt÷tnfthÃtý Au.


fu. ht{™tÚt™

…qðtuo¥th{tk s¤rðãw‚™e ‚ftu

…qðtuo¥th htßÞtu{tk …zfthtu y™u ‚ftu

rð ï™t ftuE …ý ¼t„ fu«Œuþ™t Ët{trsf-ytŠÚtfrðftË {txu Ër¢Þ Qòo

ûtuºt yuf r™ýtoÞf ƒtƒ‚ ntuÞ Au. ytƒtƒ‚ ¾tË fhe™u ™tuÚto-EMx «Œuþ fusu™u …qðtuo¥th rðM‚th fne þftÞ ‚u™t{txu ÞtuøÞ ÷t„w …zu Au. fu{ fu, yt«Œuþ Œuþ™t yLÞ «Œuþtu fh‚tk ½ýeƒtƒ‚tu{tk …At‚ Au, su{ fu, {tÚttŒeXytðf, ðes ð…htþ, ytiãtur„fhýð„uhu{tk …tA¤ Au y™u yt ûtuºttuËt{trsf - ytŠÚtf {t…Œkz{tk {n¥ð™t{™tÞ Au. yt rðM‚th™t «Œuþtu{tkrËr¬{ rËðtÞ™t yLÞ rðM‚thtu ht»xÙeÞËhuhtþ fh‚tk ËtiÚte ðÄw ðes¤e™e ‚k„ey™w¼ðu Au. yt yuf ËíÞ nfef‚ Aufu yt rðM‚th{tk s¤rðãw‚ Wí…tŒ™™eËtiÚte ðÄw ût{‚t y™u …w™:«tÃÞ Qòo{tk…ý ËtiÚte ðÄw yt„¤ Au. W…htk‚ ytrðM‚thtu{tk Ëtûth‚t™tu Œh Ÿ[tu Au y™ufuLÿ™e ™týtfeÞ ËntÞ {u¤ð™ththtßÞtu{tk ¾tË Œhßòu Ähtðu Au. ytËkŒ¼o{tk yt rðM‚th{tk ðesûtuºt {txuyuf xftW rðftË™e ‚ftu hnu÷e Au.Ë{„ú Œuþ …ý ‚u{tkÚte ¾qƒ {u¤ðe þfuAu.

òu fu ¾t‚heƒkÄ Qòo xftW…ýwk yuftkE Ëh¤ ftÞo ™Úte. yt ËkŒ¼o{tkƒnwnu‚w-ƒnwfturýÞ hý™er‚ fu su{tk

…zfthtu y™u ‚ftu hnu÷e Au, ‚u™eytð~Þf‚t Au. su fux÷tf [tðeY…rðM‚thtu …h «ftþ VUfe þftÞ ‚u{ Au.‚u{tk nsw ËwÄe su Qòo ËkËtÄ™tu™tuW…Þtu„ ÚtÞtu ™Úte ‚u™tu W…Þtu„ fhðtuðes«ðn™ y™u ðnU[ýe (xe yuLz ze)…Ør‚ y™u r™Þkºtý ËwrðÄtytu,ftÞoût{‚t ðÄtht u, ™er‚ y™ur™Þkkºtýfthe {t¤¾wk, Ëk[t÷™ {t¤¾wky™u {t™ð ËkËtÄ™ rðftË™tu Ë{tðuþÚttÞ Au.s¤rðãw‚™e rðftË™e ‚ftu

…qðt u o¥th «Œuþ{tk ykŒtrs‚s¤rðãw‚ su 56 nòh {u„tðtux sux÷eAu ‚u™e 90 xft ðes¤e nsw ËwÄe «tÃÞÚtE þfe ™Úte. yt Qòo™tu xftWrðftË …qðt u o¥th «Œuþ™e QòosYrhÞt‚™u …ntU[e ð¤ðt{tk {ŒŒfhðt™e ËtÚtu ËtÚtu Œuþ™t ƒeò ¼t„™unrhÞt¤e y™u [÷tÞ{t™ ðes¤e …qhe…tze þfu Au. yt «tusuõx™tu ytÄthyuðe rzÍtE™ W…h ytÄth ht¾u Au.fu su …qhr™Þkºtý y™u ®Ë[tE™esYrhÞt‚tu{tk {ŒŒY… ÚtE þfu Au.

s¤rðãw‚ rðfËtððt{t k su…zfthtu™tu y™w¼ð ÚttÞ Au ‚u{tk Ÿ[tu{qze ¾[o, ÷tkƒtu Ë{Þ„t¤tu, s¤rðM‚th «Œuþtu{tk Út‚tk VuhVthtu™e ®[‚t,s¤rðM‚th{tk ðË‚tk ÷tuftu …h Út™the

…qðtuo¥th «Œuþ{tk ðesûtuºt™tu xftWrðftË yu ½ýe ‚ftu y™u ‚u™e ËtÚtu…zfthtu …ý Œþtoðu Au. ‚u™u …ntU[eð¤ðt {txu ƒnwfturýÞ hý™er‚™esYh Au. fux÷tf [tðeY… rðM‚thtu

fu ûtuºttu yuðt Au fu su{tks¤rðãw‚™tu rðftË y™u yLÞ

…w™:«tÃÞ ðes¤e ËkËtÄ™tu,ðes«ðn™ y™u ðnU[ýe

(xe yuLz ze)™wk {tuxt…tÞu rðM‚hýfu su ƒòh ‚ftu™u æÞt™{tk ht¾eÚtE þfu, ftÞoût{‚t{tk ðÄthtu,

ËðoË{tðuþf ™er‚ y™u r™Þkrºt‚{t¤¾wk ‚Útt ftÞoût{ þtË™‚kºt y™u

{t™ðËkËtÄ™ rðftË ð„uhu™tuË{tðuþ ÚttÞ Au. Œuþ™e QòoËwhûtt{tk ðÄthtu fhðt™e ƒtƒ‚u

…qðtuo¥th «Œuþ{tk ðesûtuºt{tk xftWrðftË sYhe Au. W…htk‚ „úe™ntWË

„uË{tk ½xtzt™tu ÷ûÞtkf {u¤ððtu‚Útt Ëtu÷th y™u …ð™Qòo{tk

{tuxt…tÞu „úez Ëkfr÷‚ Ëuðt …qhe…tzðt{tk ËntÞ yt…ðe ð„uhu {wÏÞ

…rhƒ¤tu Au.


yËhtu, ònuh Ëw¾tfthe y™u ‚xð‚eoÞyrÄfthtu™t {wÆtytu, ¼qfk… ËkƒkrÄ‚™wfËt™e™tu ykŒts, …w™:ðË™™t{wÆtytu, ftÞŒtu-ÔÞðMÚtt™e ƒtƒ‚ y™uyLÞ ƒtƒ‚tu{tk s{e™™t huftuzo™ey«tÃÞ‚t fu su{tkÚte «tusuõx yËhf‚to÷tuftu™e ytu¤¾{tk …z™the {w~fu÷eytu,{ksqhe {u¤ððt{tk rð÷kƒ, ™ƒ¤e Ëzftu,™ƒ¤wk ËkŒuþtÔÞðnth ð„uhu™u fthýu su-‚u rðãw‚ «tusuõx™u …qýo fhðt{tk Ë{Þ{tk„u Au y™u ‚u™tÚte «tusuõx™t ¾[o{tkðÄthtu ÚtE þfu Au. W…htk‚ yt ‚{t{«r¢Þtytu{tk {qzehtuftýfthtu W…h …ýyð¤e yËhtu …uŒt fhe þfu ‚u{ Au.‘‚uhe’ îtht ‚tsu‚h{tk fhtÞu÷t yufyÇÞtË{tk yuðwk ƒnth ytÔÞwk fu yuf«tusuõx™t rðftËfth îtht yuðtu ¼ÞÔÞõ‚ fhtÞtu n‚tu fu su ‚u «tusuõxÚteMÚttr™f ÷tuftu™e yt„ðe ËkMf]r‚ y™u…hk…ht ÷wÃ‚ ÚtE sþu. W…htk‚ ‚u™tÚte÷tuftu™e ytðf W…h …ý yËh ÚtEþfu Au y™u yt ƒÄt ¾qƒ s ËkðuŒ™þe÷{wÆtytu Au. ðt‚tðhý{tk Út‚tk VuhVthtu(õ÷tE{uLx [uLs)™u fthýu s¤rðãw‚{Útf {txu sYhe yuðt …týe™t sÚÚtt{tkÚt‚tk VuhVthtu yux÷u fu ðÄ½x ð„uhu™ufthýu ytðt «tusuõx™e rzÍtE™ƒ™tððt{tk …ý {w~fu÷eytu …z‚e ntuÞAu.

W…htuõ‚ …zfthtu srx÷ y™uËt{trsf-htsfeÞ he‚u ËkðuŒ™þe÷ Au.yt ËkŒ¼o{tk hý™er‚ yuðe ntuðe òuEyufu su (yu) …tÞt «{týu ytÞtus™™eh[™t y™u Ëkfr÷‚ y{÷efhý (ƒe)Ëðo„útne ËkËtÄ™tu™wk ™fþtfhý, (Ëe)«tusuõx™wk xftW {qÕÞtkf™ ‚{t{ fûttyufhðwk su ytk‚hht»xÙeÞ s¤rðãw‚

Ëk„X™™t «tuxtuftu÷ {wsƒ y™u MÚttr™fsYrhÞt‚ Ëk‚tuu»tu ‚uðe ntuðe òuEþu.(ze) …ÞtoðhýeÞ yËhtu™t {qÕÞtkf™yÇÞtË{tk …thŒþof‚t y™uÔÞðËtÞefhý (E) Íz…e {ksqhe «r¢Þt(yuV) ™t„rhf y™u Ëtðosr™fË{ts™t Ëk…fo {txu Ët{u [t÷e™u{¤ðt™tu yr¼„{ ntuðtu òuEyu. ™Œe™t‚x rðM‚thtu{tk y™u nuXðtË{tk hnu‚t÷tuftu™t yrÄfthtu™wk hûtý fhðt {txuhtsfeÞ MðeftÞo Wfu÷ ÷tððtu òuEyu.yLÞ …w™:«tÃÞ ËkËtÄ™tu™tu rðftË

Œqh yk‚rhÞt¤ rðM‚thtu{tk hnu‚tk÷tuftu™u xftW y™u r™hk‚h ðes¤e …qhe…tzðt {txu yLÞ …w™:«tÃÞ Qòoytu{tk™t™t s¤rðãw‚ {Útftu (yuËyu[…e)ƒtÞtu{tË, ËqÞo Qòo ð„uhu™tu Ë{tðuþÚtE þfu Au. yuf yuðtu ykŒts Au fu…qðtuo¥th «Œuþ{tk 2200 {u„tðtuxðes¤e {¤e þfu ‚ux÷e yuf nòh™t™t s¤ rðãw‚ Þtus™tytu™e þõÞ‚thnu÷e Au. W…htk‚ yt rðM‚thtu{tk {tuxt…tÞu ƒtÞtu{tË Qòo™e …ý ÔÞt…fût{‚t hnu÷e Au y™u òu ‚u™u y{÷{tk{qftÞ ‚tu „út{eý ðes¤efhý{tk ‚u{tuxt …tÞu {ŒŒ fhe þfu ‚u{ Au. ð¤e,ËqÞo Qòo …ý yuf Ws¤e ‚f …qhe …tzuAu. fuLÿ™t ™ðe y™u …w™:«tÃÞ Qòo{kºtt÷Þ îtht Ëtu÷th rËxe zuð÷tu…{uLx«tu„út{ nuX¤ su ytX þnuhtu™tu {tMxhÃ÷t™ ‚iÞth fhtÞtu Au. ‚u{tk y„h‚÷ty™u yiÍðt÷ þnuhtu™tu …ý Ë{tðuþfhtÞtu Au. yt þnuhtu™u Ëtu÷th rËxe…tÞ÷tux «tusuõx ‚hefu rðfËtððt{tkytðþu.

yt ËkËtÄ™tu™t Íz…e rðftË ytzusu yk‚htÞtu Au ‚u{tk «tusuõx™wk MÚt¤ Œqh

yk‚rhÞt¤ rðM‚th{tk ntuÞ Au. «tusuõx™tfthýu su{™u íÞtkÚte ¾Ëuzðt …zu ‚uË{MÞt, {qzehtuftýfth{tk «tusuõx {txuhË™tu y™u y{÷efhý {txu ÔÞðËtÞ™tuy¼tð {wÏÞ Au. yt ËkŒ¼o{tk su{™uðes¤e™e sYh Au ‚uðt MÚttr™f ÷tuftu™wkËðo„útne {qÕÞtkf™, su ËkËtÄ™tu™tuW…Þtu„ Útðt™tu ntuÞ ‚u™wk Ëðo„útne{qÕÞtkf™ sYhe Au. «tusuõx™e rzÍtE™MÚttr™f ¼ti„tur÷f …rhÂMÚtr‚ «{týuðes÷tE™ fE he‚u ™tk¾ðe, ðM‚e™e„e[‚t y™u ðes¤e™e y÷„ y÷„sYrhÞt‚ ‚Útt ðes „úez{tkÚte fux÷eðes¤e {u¤ðtþu ð„uhu «{týu ‚iÞthfhðe …zu. yt «tusuõx{tkÚte ™Vtu {u¤ðeþftÞ ‚uðt ÔÞðËtÞe ™{q™t™wk …ý„wýð¥tt {wsƒ æÞt™ yt…ðwk …zu ‚u{Au.…qh‚e r™Þkºtý ËwrðÄt ËtÚtu Ëthe he‚u„qkÚttÞu÷e ðes«ðtn y™u xe. yuLz ze.rËMx{™tu rðftË :

{tk„ fuLÿtu {wsƒ Œqh yk‚rhÞt¤rðM‚thtu{tk ytðu÷t «tusuõx{tkÚte ðes¤e{u¤ððe y™u Ë{„ú rðM‚th{tk ‚u™tuVu÷tðtu fhðt {txu xe yuLz ze rËMx{™wk{tuxt …tÞu rðM‚hý y™u {tuxt{qzehtuftý™e sYh …ze þfu. «tusuõx™t«thkr¼f ð»ttuo{tk …Ør‚™tu W…Þtu„fhðtÚte ðes¤e™t Ÿ[t Œh ht¾ðt…zu. W…htk‚ ðesWí…tŒ™ ût{‚t{tky[tu¬Ë‚t, …ntze rðM‚tht u{t kyz[ýtu, ft{ fhðt™tu „t¤tu y™uMÚttr™f {t uË{ ð„uh u …rhƒ¤tuyk‚htÞY… ƒ™e þfu ‚u{ Au.

…rhýt{u, xe. yuLz xe.™wk ytÞtus™fh‚e ð¾‚u yt ƒtƒ‚tu W…h ¾tË¼th yt…ðtu òuEyu. su{ fu, (yu)


÷tkƒt„t¤t™w k Wí…tŒ™ rðM‚hýytÞtus™ (ƒe) {tk„ ð]rØ y™u ƒòh{qÕÞtkf™ «ðtntu™e …Ør‚ (Ëe) ‚¤uxe{wsƒ rðftË {txu™wk ytÞtus™ (ze){t„o yrÄfth furLÿ‚ (E) ™wfËt™{tk½xtztu (yuV) ytÄwr™f xufT™tu÷tuS, su{tkM{txo „úez xufT™tu÷tuS™tu Ë{tðuþ ÚttÞ,y™u (S) á~Þ ytÄtrh‚ …]Út¬hý™tuË{tðuþ ÚttÞ Au. {tuxt …tÞu …w™: «tÃÞðes¤e{tk „úez h[™t{tk Ëðo„útnesYrhÞt‚™e ƒtƒ‚™tu Ë{tðuþ ÚtðtuòuEyu. yt ËkŒ¼o{t k ËwËßs…Ør‚ðt¤t r™Þkºtý fuLÿtu™e MÚtt…™t{n¥ð™e ƒtƒ‚ Au.ftÞoût{‚t{tk ðÄthtu :

ftuE…ý Qòo…Ør‚{tk ytþtM…ŒrðftË y™u ft{„ehe Œu¾tð yu {tk„-…whðXt Ëtkf¤{tk [tðeY… ¼qr{ft¼sðu Au. ðes¤e ftÞŒtu, ðes ËkhûtýftÞŒtu y™u Qòo ht»xÙeÞ r{þ™ ð„uhu.yt ƒtƒ‚u ÄthtfeÞ ytŒuþ y™u ËntÞfhe þfu ‚u{ Au. «Œuþ{tk ftÞoût{‚t{tkËwÄthtu fhðt {txu rðþt¤ ‚ftu hnu÷eAu y™u ‚uÚte ‚u™u y{÷{tk {qf‚e ð¾‚uy„ú‚t yt…ðe …zu ‚u{ Au. yt ËkŒ¼o{tkËtðosr™f ò„Yf‚t™wk Ëso™ y™u ÞtuøÞÔÞðËtÞ™tu rðftË sYhe Au.™er‚ y™u r™Þkºtýfthe ËntÞ :

xftW-¾t‚heƒØ rðftË {txuËntÞfthe ™er‚ytu y™u r™Þ{™tu ‚ÚttËwþtË™‚kºt yu …qðo þh‚ Au. y™u ‚uÚteƒnwfturýÞ hý™er‚{tk ¾tË æÞt™ yt…ðwksYhe Au. ™er‚ytu yuðe ntuðe òuEyufu su ßÞtk sYh ntuÞ íÞtk ¾t™„e y™uËtðosr™f ¼t„eŒthe™e ËwrðÄtytuyt…e þfu. ‚u™tÚte ™týtfeÞ ¼kztu¤{txu {ŒŒ {¤e þfu y™u ÔÞðMÚtt…™

ftÞoût{‚t{tk …ý ËwÄthtu fhe þfu.«tÚtr{f ™er‚ y™u r™Þkrºt‚ {qÕÞtkf™yÇÞtËtu yu ƒtƒ‚ Ë{sðt {txu sYheAu fu Auðx™tu nu‚w fE he‚u rËØ ÚttÞy™u ßÞtk sYh ntuÞ íÞtk ‚u{tk VuhVthtu…ý fhe þfu. fu{ fu Auðx™tu nu‚w yus Au fu …qðtuo¥th rðM‚th™t ÷tuftu™ur™hk‚h ðes …whðXtu {¤e þfu.{t™ðËkËtÄ™ rðftË

…qh‚t «{tý{tk f wþ¤{t™ðþÂõ‚™e W…÷çÄ‚t yu yt ûtuºt™wkyuf y„íÞ™wk æÞt™ fuLÿe‚ fhu ‚uðwky„íÞ™wk …rhƒ¤ Au. Rs™uhe fwþ¤‚t,«tusuõx ÔÞðMÚtt…™ y™u r™Þr{‚‚tð„uhu …ý „wýð¥ttÞwõ‚ æÞt™ {tk„u ‚u{Au.W…Ëknth :

…qðtuo¥th «Œuþ{tk ðesûtuºt™tu xftWrðftË yu ½ýe ‚ftu y™u ‚u™e ËtÚtu…zfthtu …ý Œþtoðu Au. ‚u™u …ntU[eð¤ðt {txu ƒnwfturýÞ hý™er‚™e sYh

Au. fux÷tf [tðeY… rðM‚thtu fu ûtuºttuyuðt Au fu su{tk s¤rðãw‚™tu rðftËy™u yLÞ …w™:«tÃÞ ðes¤e ËkËtÄ™tu,ðes«ðn™ y™u ðnU[ýe (xe yuLzze)™wk {tuxt…tÞu rðM‚hý fu su ƒòh‚ftu™u æÞt™{tk ht¾e þfu, ftÞoût{‚t{tkðÄthtu, ËðoË{tðuþf ™er‚ y™ur™Þkrºt‚ {t¤¾wk ‚Útt ftÞoût{ þtË™‚kºty™u {t™ðËkËtÄ™ rðftË ð„uhu™tuË{tðuþ ÚttÞ Au. Œuþ™e Qòo Ëwhûtt{tkðÄthtu fhðt™e ƒtƒ‚u …qðtuo¥th «Œuþ{tkðesûtuºt{tk xftW rðftË sYhe Au.W…htk‚ „úe™ntWË „uË{tk ½xtzt™tu÷ûÞtkf {u¤ððtu ‚Útt Ëtu÷th y™u…ð™Qòo{tk {tuxt…tÞu „úez Ëkfr÷‚Ëuðt …qhe …tzðt{tk ËntÞ yt…ðeð„uhu {wÏÞ …rhƒ¤tu Au.

÷u¾f Äe yu™So yuLz rhËtuŠËË,RÂLMxxâqx (‚uhe) ™ðe rŒÕne ¾t‚uftÞoh‚ Au.

y„íÞ™e Ëq[™t

Þtus™t™t ÷u¾ftu/ðt[ftuÞtus™t {u„urÍ™™t ðtŠ»tf ÷ðts{ / Aqxf ™f÷™t Œh{tk

1 {t[o, 2016Úte y{÷{tk ytðu ‚u he‚u ðÄthtu fhðt{tkytÔÞtu Au. ÷ðts{™t Œh ™e[u {wsƒ Au :

ðtŠ»tf ÷ðts{ : Y. 230

rîðtŠ»tf ÷ðts{ : Y. 430

rºtðtŠ»tf ÷ðts{ : Y. 610

Aqxf ™f÷ : Y. 22

rðþu»ttkf : Y. 30


yu™. Ëe. ËõËu™t

ytrŒðtËeytu™tu rðftË

W¥th-…qðo ¼th‚{tk ytrŒòr‚ rðftË

¼t h‚{tk ytrŒòr‚™e fw÷ðM‚e{tkÚte fuð¤ 12 xftðM‚e ytX W¥th-…qðeo

htßÞtu{tk ðËu Au. …hk‚w ¼th‚™t{æÞ¼t„™t htßÞtu{tk, Œhuf htßÞtu{tk‚uytu ÷½w{r‚{tk Au. r{Ítuh{, {u½t÷Þy™u ™t„t÷uLz{tk htßÞ™e 80 xftÚteðÄw ðM‚e ytrŒòr‚ ÷tuftu™e Au. ytÚtehtsfeÞ he‚u yt htßÞtu{tk ðÄw æÞt™yt…ðt{tk ytðu Au. yt{ A‚tk AuÕ÷tfux÷tkf ŒtÞftytuÚte W¥th-…qðo rðM‚th™tfux÷tkf htßÞtu{tk …ztuþe htßÞtu ‚u{ sƒtkø÷tŒuþ{tkÚte ytŠÚtf þhýtÚteoytu™tuË‚‚ «ðtn ytð‚tu hnu Au y™u …rhýt{uðM‚e™u ÷„‚wk Ë{‚tu÷™ Œuþ™e ðM‚e™eËt{u òu¾{tÞ Au. rºt…wht{tk ytrŒòr‚™eðM‚e 1951{tk 56 xft ½xe n‚e y™u2001{tk yt{tk 30 xftÚte ytuAtu½xtztu ™tUÄtÞtu n‚tu. yYýt[÷ «Œuþ{tkyt „t¤t{tk ½xtzt™wk «{tý y™w¢{u 90xft y™u 64 xft ™tUÄtÞwk n‚wk. ytËt{™eƒtuztu ytrŒòr‚ ƒtuztu MðtÞ¥t ftWÂLË÷™t½ýt rsÕ÷tytu{tk ÷½w{‚e ƒ™e „E Au.ƒnthÚte ytð™tht þhýtÚteoytu ‚u{™es{e™ …ztðe ÷u Au y™u …rhýt{u {tuxt…tÞu ®nËf ½x™tytu ƒ™u Au.

ðM‚e™tu ytðtu rnMËtu, ytrŒòr‚‚u{s rƒ™-ytrŒòr‚ (ytËt{{tkyntuBË, {rý…wh{tk {ixeÍ y™u

rºt…wht{tk ƒk„t¤eytu) ðå[u yË{t™Ë¥tt ËkƒkÄtu sL{tðu Au, su htsfeÞ y™uytŠÚtf Ë¥tt fƒsu fhðt ÷t„u Au.ytrŒòr‚{tk …ý ½ýt ¼t„÷t Au.W¥th-…qðeo ¼th‚{tk 220Úte ðÄw yuÚt™efsqÚttu Au, su{™e …tu‚t™e ËkMf]r‚ y™u…hk…ht Au. ‚uytu™e ¼t»tt …ý y÷„-y÷„ Au. yt «Œuþ™e ËtkMf]r‚frðrðÄ‚t™u fthýu ½ýt htßÞtu{tkytrŒòr‚ytu{tk ykŒh ykŒh s ½»toý ÚttÞAu su þtkr‚ y™u rðftË™u yðhtuÄu Au.Aêwk …rhrþü

¼th‚™t ƒkÄthý{tk Aêt…rhrþü™tu Ë{tðuþ fhðt{tk ytÔÞtusuÚte ytrŒòr‚ytu, fu suytu 1960™tŒtÞft™t yrð¼trs‚ ytËt{{tk÷½w{‚e™tu Œhßòu Ähtð‚t. ‚uytu ‚u{™t…tu‚t™t rðftË {tuzu÷ yk„u r™ýoÞ ÷Eþfu y™u ‚u{™t her‚-rhðts,«ýtr÷ytu™u Ët[ðe þfu suÚte ‚uytu™uyuf y÷„ ytu¤¾ {¤u. ytrŒòr‚™eðÄw ðM‚e Ähtð‚tk ™t„t÷uLz, r{Ítuh{y™u {u½t÷Þ htßÞ™e h[™t …Aeyt¾tu ËkŒ¼o ƒŒ÷tE „Þtu. yufðthhtßÞ™tu Œhßòu {¤e „Þtu yu …Ae™t„t÷uLzu Aêt rþzâwÕz™u …z‚tu {qõÞtu.r{Ítuh{ htßÞ™e ykŒh su ÷½w{‚eytrŒòr‚ Au ‚u™t ËkƒkÄ{tk s AêtrþzâwÕz {txu r{Ítuyu yhS fhe. yt{

fuð¤ ytrŒòr‚ «Œuþ s ™rn,Ë{„ú W¥th-…qðeo «Œuþ

(rËr¬{™u ƒtŒ fh‚tk){tk{tÚttŒeX ytuAe ytðf, ¾t™„ehtuftý™tu y¼tð, ytuAe {qze™wk

Ëso™, y…qh‚e {t¤¾tfeÞËð÷‚tu, ¼ti„tur÷f he‚u

y÷„‚t…ýwk y™u ËkŒuþtÔÞðnth™u÷„‚e {w~fu÷eytu suðe rðþu»t«fth™e Ë{MÞtytu ™zu Au.

«tÚtr{f he‚u òu‚tk yt «Œuþ{t„o, hu÷ ‚Útt rð{t™e Ëuðt

suðe Ëuðtytu™t y¼tð™u fthýu…tA¤ hne „Þt Au. ðes¤e yuËtiÚte {tuxtu yðhtuÄ Au, ytÚte

÷½w s¤rðãw‚ y™urƒ™…hk…ht„‚ Qòo Mºttu‚™uynª rðfËtððt™e sYh Au.

‚u™e …tu‚t™e ðuht™e ytðf y™uytk‚rhf ËkËtÄ™tu ytuAtk ntuðt™u

÷eÄu ‚u™u fuLÿeÞ ËntÞ …hr™¼oh hnuðwk …zu Au.

rðþu»t ÷u¾


A‚tk {u½t÷Þ MðtÞ¥t rsÕ÷t ftWÂLË÷{txu [t÷w hnu÷ Au, fthý fu yLÞhtsfeÞ ËkMÚtt, „t iý Ätht„]n(Legislature) (yuf yuðe søÞt ßÞtksu …ût htßÞ Ätht„]n{tk sðt r™»V¤òÞ ‚tu ‚u nk„t{e Ätuhýu hŒ ÚtE òÞAu) suðe Au. ßÞthu {u½t÷Þ ytËt{™turnMËtu n‚wk íÞthu yt ftWÂLË÷tu «M‚w‚n‚e, suÚte ytrŒòr‚ rðM‚thtu{tk Mð-htßÞ™e ¼tð™t ytðe þfu y™uytË…tË™e rƒ™-ytrŒòr‚™e ƒnw{‚eðM‚e{tk ¾tuðtE ™ òÞ, …tu‚t™eyt„ðe ytu¤¾ ò¤ðe þfu. nðu ßÞthu{u½t÷Þ 85 xftÚte ðÄw ytrŒòr‚™eðM‚e ËtÚtu yuf y÷„ htßÞ Au, íÞthuhtßÞ™e Ë¥tt îtht ‚uytu™t «&™tu™uÞtuøÞ MÚtt™ {¤u Au. ytÚte MðtÞ¥trsÕ÷t ftWÂLË÷ [t÷w ht¾ðtÚte ‚tu„qk[ðý Q¼e ÚttÞ.

Aêt rþzâwÕz rðM‚thtu{tk yLÞË{MÞt yu Au fu ftWÂLË÷Úte ™e[÷tM‚h™e ftuE yLÞ [qkxtÞu÷ Ëk„X™ ™Úte.™e[÷t M‚hu ytðwk Ëk„X™ ™ ntuðtÚteŒw„o{ y™u „út{eý rðM‚thtu™tu rðftËyðhtuÄtÞ Au. MðtÞ¥t ftWÂLË÷Úte ™e[u„út{eý M‚hu «ýtr÷„‚ Ëk„X™/ƒtuzeftÞoh‚ Au …hk‚w ‚u ðM‚e™u ÷„‚wk ™Úte.

yt Ëkòu„tu{tk yLÞ htßÞtu{tk ntuÞAu ‚u he‚u „út{ …k[tÞ‚ suðe [qkxtÞu÷eËkMÚtt ntuðe sYhe Au. òu fu yt ƒtƒ‚uËðto™w{r‚ ËtÄðt™e …ý ƒtfe Au.ytŠÚtf yË{t™‚t

ytrŒòr‚™t ÷tuftu {tuxu ¼t„u…ðo‚eÞ y™u ðLÞ rðM‚thtu{tk hnu Auy™u íÞtkÚte s ytðf {u¤ðu Au. f]r»tW…htk‚ ðýtxft{ y™u Q™ yt…‚tk…þwytu îtht Q™ {u¤ðe™u ytSrðfth¤u Au. W¥th-…qðeo rðM‚thtu™e {tuxt

¼t„™e …ðo‚eÞ òr‚ytu rþ^xª„ðtðu‚h™tu y{÷ fhu Au y™u ‚uytu™wkËt{trsf-htsfeÞ Sð™ «ýtr÷„‚ftÞŒtytu y™u her‚-rhðtòuÚte r™Þkrºt‚ÚttÞ Au. yt{ A‚tk Ë{Þ s‚tk ƒòhtu™t«ðuþÚte fux÷ef …ðo‚eÞ òr‚ytu ËuxÕzðtðu‚h …Ør‚ y…™tð‚e ÚtE Au.Wí…tŒ™™e ‚uytu™e Ë{qn {tr÷feË{Þtk‚hu ÔÞÂõ‚„‚ {tr÷fe{tk Vuhðt‚e„E Au, su™u fthýu ytŠÚtf yË{t™‚t…uŒt ÚtE Au. MÚttr™f hneþtu™t rn‚™eò¤ðýe {txu ftÞŒtytu™e òu„ðtE Au…hk‚w yt ftÞŒtytu ykŒhtuykŒh ðÄ‚ts‚t ¼uŒ¼tð htufe þf‚t ™Úte. …ðo‚tu…h hnu‚e òr‚ytu{tk ytsu fux÷tf÷¾…r‚ Au ßÞthu yLÞ {tuxt¼t„™eðM‚e …tËu ðtðu‚h ÷tÞf yuf yufhs{e™ …ý ™Úte y™u y{ehytrŒòr‚ytu ‚u{™e s òr‚™t „heƒtu™tyrÄfth {txu fþwk ™Úte fh‚t …hk‚w‚u{™wk …tu‚t™wk s rn‚ ò¤ðu Au y™uþtur»t‚ „heƒ™u f[ztÞu÷t s ht¾u Au.

ÔÞt…the Ätuhýu ƒt„tÞ‚e y™u yLÞ…tf™u «tuíËtn™ {¤ðtÚte ½ýeðth¿ttr‚ytu™e s{e™™wk ¾t™„efhý ÚttÞAu. ™Sf™t þnuhtu ‚u{s Ätuhe{t„o™Sf™e s{e™™e ®f{‚ ðÄðtÚte …ýs{e™™wk ¾t™„efhý ÚttÞ Au. òu fuytrŒòr‚™t ÷tuftu xu÷uLx™u y¼tðuWãtu„ MÚtt…ðt Ëût{ ntu‚t ™Úte. {tuxt¼t„™wk htuftý hey÷ yuMxux{tk s ÚttÞ Au.

¾t™„efhý™u …rhýt{u{rn÷tytu™e nt÷‚ ðÄw fVtuze ƒ™e Au.Œt¾÷t ‚hefu ™t„t òr‚™t …hk…ht„‚ft™q™ {wsƒ {rn÷tytu™u s{e™,r{÷f‚ fu ðthËt™tu yrÄfth ™Úte{¤‚tu. ½ýt yuðt ƒ™tð ™tUÄtÞt Au fuòu {rn÷tytu s{e™ …h yrÄfth s‚tðu

‚tu ‚u™u ztfý „ýðt{tk ytðu Au y™u¿ttr‚™u ™wfËt™ …ntU[tzðt ƒŒ÷„w™u„th Xuhððt{tk ytðu Au. ytðe{rn÷tytu™u þtherhf y™u {t™rËfÞt‚™t yt…ðt{tk ytðu Au, ‚uytu™uSð‚e Ë¤„tððt{tk ytðu Au. ytðtƒ™tð ¾tË fhe™u „t u÷…tht,ƒtuL„tE„tkð, ftu¢tòh, ™÷ƒthe y™uÄwƒúe rsÕ÷tytu{tk ™tUÄtÞt Au.s{e™ ŒM‚tðuòu™tu y¼tð

™t„t÷uLz, yYýt[÷ «Œuþ,r{Ítuh{, {u½t÷Þ, {rý…wh™t …ðo‚eÞrðM‚thtu y™u ytËt{™t fux÷tfytrŒòr‚ rðM‚thtu{tk ÷ur¾‚ s{e™hufzo™e …Ør‚ s y{÷{tk ™Úte fus{e™ {nuËq÷ [qfðýe™e …Ør‚ y{÷e™Úte. s{e™ ŒM‚tðuòu™tk y¼tðus{e™™e {tr÷fe fux÷tf ÷tuftu™t ntÚt{tkhnu Au. “ƒÄt™t W…Þtu„ {txu” -MxuxTË y™wËth ‚u s{e™{tk ðtðu‚hfhðt{tk ytðu Au. su™u …rhýt{u {tuxt¼t„™wk Ëhfthe ¼kztu¤ s{e™™tu fƒòuht¾™th y{ehtu™t ntÚt{tk hnu Au. suÚte„heƒe™t «{tý{tk ðÄthtu s Út‚tu hnuAu y™u yt htßÞtu{tk yË{t™‚t™wk«{tý ðÄ‚wk hnu Au.¼kztu¤ ðt…hðt™e ût{‚t™tu y¼tð

MðtÞ¥t rðftË ftWÂLË÷™u fux÷efƒtƒ‚tu{tk MðtÞ¥t‚t ËtÚtu ƒkÄthýeÞŒhßòu {¤u÷tu Au, yt{ A‚tk ‚uftWÂLË÷tu™u …qh‚wk ¼kztu¤ ™Úte {¤‚wk.ytÚte ‚u rƒ™yËhfthf ƒ™e „E Au.ftWÂLË÷tu™u yuzntuf „útLx yt…e™u fuhtßÞ™e Þtus™tfeÞ Vt¤ðýe{tk ¼kztu¤Vt¤ðe™u yt Ë{MÞt™tu Wfu÷ ÷tððtËhfth «ÞtË fhe hne Au. yt{ A‚tkftWÂLË÷™e ‚Útt htßÞ Ëhfthtu™e¼kztu¤ ðt…he þfðt™e ût{‚t™t


y¼tð™u fthýu Ë{„ú he‚u òu‚tk ¾[oytuAwk hnu Au. WŒtnhý ‚hefu fuLÿeÞ{kºtt÷Þ™t ykŒts…ºt{tk ytuAt{tk ytuAe10 xft hf{ W¥th-…qðeo htßÞtu™trðftË {txu Vt¤ððt{tk ytðu Au y™u™rn ¾[toÞu÷ hf{ ™tu™-÷uÃËuƒ÷¼kztu¤{tk ‚ƒrŒ÷ ÚttÞ Au. yt{ A‚tkðtM‚rðf he‚u, fw÷ W…÷çÄ ¼kztu¤{tkÚteAqxe fht‚e hf{ Ëk‚tu»tfthf ™Úte.htßÞtu ‚hVÚte ðneðxe {kºtt÷Þ™u ËtheŒh¾tM‚tu {tuf÷ðt{tk ytð‚e ™ÚteyÚtðt ‚tu ¾[o Út‚tu ™Úte y™u …rhýt{uËk‚tu»tfthf ft{„ehe ™Úte Út‚e.

yu s he‚u ½ýt rðŒuþe «tusuõxTËrðrðÄ «fth™e sYrhÞt‚tu suðe fus{e™ Ëk…tŒ™, …Þtoðhý÷ûte {ksqheð„uhu™t y¼tðu …z‚t {qfðt …zu Au,suÚte yt «tusuõx{tk ¾[o ytuAtu ÚttÞ Au.yt W…htk‚ ¼kztu¤ ytuAwk Aqxwk Útðt™tkyLÞ fthýtu{tk W…Þtu„ «{tý…ºt™eËtU…ýe ™t Útðe. «tusuõx yÚtðt ftÞoÞtus™t™e rð„‚tu ™ yt…ðe. htßÞM‚h™e {ksqhe Ër{r‚™e ƒuXftu Þtusðt{tkrð÷kƒ ð„uhu™tu Ë{tðuþ ÚttÞ Au.¼kztu¤™t W…Þtu„ {txu sYhe Au fu«tŒurþf M‚hu ÞtuøÞ Ë{Þu ¼kztu¤W…÷çÄ fhtððt{tk ytðu ‚u{s ¾t÷esøÞtytu™u {ksqhe yt…ðe. sYhe Ët{„úeËk…tŒ™ fhðe y™u ËkƒkrÄ‚ MÚt¤u{tuf÷ðe y™u yu …nu÷tk xuLzh™u ÷„‚eft{„ehe …qýo fhðe ð„uhu «fth™t…„÷tk Ë{ÞËh ÷uðtk …ý sYhe Au su{fu ‘™hu„t’ nuX¤™wk ¼kztu¤. {rý…why™u ™t„t÷uLz suðt htßÞtu{tk ytuAwkAqxwk Útðt™tk fthý{tk ™ƒ¤t ™uxðfo™urnËtƒu rsÕ÷t M‚hu ytu™÷tR™ rð„‚tu{tuf÷ðt{tk ytð‚e {w~fu÷e n‚e.

htßÞtu ‚u™t ytÞtus™ rð¼t„™u

{sƒq‚ ƒ™tðu ‚tu yt rð÷kƒ r™ðtheþftÞ ‚u{ Au. fzðe ðtM‚rðf‚t yu Aufu htßÞ™t ytÞtus™ rð¼t„tu …tËurðŒuþe ËntÞ {txu Ëthe Œh¾tM‚tu‚iÞth fhðt™e ût{‚t™tu y¼tð Au. ytrð¼t„tu ¼th‚ Ëhfth …tËuÚte …ý ðÄw¼kztu¤ {u¤ððt {txu ÞtuøÞ Œh¾tM‚tu‚iÞth ™Úte fhe þf‚t y™u ytÚtefuLÿeÞ ËntÞÚte ðkr[‚ hnu Au.

yuf ftÞoût{ ytÞtus™ rð¼t„ntuÞ ‚tu ‚u htßÞ™e ytrŒòr‚ytu™esYrhÞt‚tu y™u ytftkûttytu™u æÞt™{tkht¾u, ‚uytu {txu ÷tkƒt„t¤t™e ÔÞqnh[™t‚Útt y„ú‚t r™Þ‚ fhu, ðtŠ»tf y™u…k[ð»teoÞ Þtus™t ‚iÞth fhu, r™Þr{‚Œu¾hu¾ ht¾u ‚Útt Þtus™t {wsƒ ftÞtuoÚtÞtk fu ™rn ‚u™e Ë{eûtt Út‚e hnu.

fuð¤ ytrŒòr‚ «Œuþ s ™rn,Ë{„ú W¥th-…qðeo «Œuþ (rËr¬{™u ƒtŒfh‚tk){tk {tÚttŒeX ytuAe ytðf,¾t™„e htuftý™tu y¼tð, ytuAe {qze™wkËso™, y…qh‚e {t¤¾tfeÞ Ëð÷‚tu,¼ti„tur÷f he‚u y÷„‚t…ýwk y™uËkŒuþtÔÞðnth™u ÷„‚e {w~fu÷eytu suðerðþu»t «fth™e Ë{MÞtytu ™zu Au.«tÚtr{f he‚u òu‚tk yt «Œuþ {t„o, hu÷‚Útt rð{t™e Ëuðt suðe Ëuðtytu™ty¼tð™u fthýu …tA¤ hne „Þt Au.ðes¤e yu ËtiÚte {tuxtu yðhtuÄ Au,ytÚte ÷½w s¤rðãw‚ y™urƒ™…hk…ht„‚ Qòo Mºttu‚™u ynªrðfËtððt™e sYh Au. ‚u™e …tu‚t™eðuht™e ytðf y™u ytk‚rhf ËkËtÄ™tuytuAtk ntuðt™u ÷eÄu ‚u™u fuLÿeÞ ËntÞ…h r™¼oh hnuðwk …zu Au. MÚttr™fytrŒòr‚ su y{eh Au, ‚u s{e™r{÷f‚tu{tk s {tuxt ¼t„u htuftý fhu Au.

yt «Œuþ™t ËðtO„e rðftË {txu

¼th‚ Ëhfth îtht htuftý ðÄthðt™esYh ntuðt W…htk‚ htßÞtuyu ‚u{™tuðneðx y™u rð‚hý ÔÞðMÚtt/{t¤¾wkËwáZ ƒ™tððt™e sYh Au. ËhftheMxtV{tk ze y™u Ëe ð„o™e ËkÏÞt ðÄwntuðt™u fthýu yt «Œuþ™tu rƒ™-Þtus™tfeÞ ¾[o ðÄw y™u ytk‚rhf ytðfytuAe Au. yt™u …rhýt{u fuLÿ ‚hVÚteWŒth Vt¤ðýe A‚tk ‚u™u Þtus™tfeÞ¾[o {txu ¼kztu¤ y…qh‚wk ÚttÞ Au.Œt¾÷t ‚hefu ytËt{™e {tÚttŒeX ðtŠ»tfVt¤ðýe 2014-15 {txu Y. 5775n‚e, ßÞthu yt s «fth™e „heƒðM‚e Ähtð‚t A¥teË„Z™e {tÚttŒeXÞtus™tfeÞ Vt¤ðýe Y. 12708 n‚e.

yt htßÞtuyu ‚u™e ft{„ehe{tkËwÄthtu ÷tððt, Ëtht-¾htƒ …rhýt{{txu Ëhfthe MxtV™u sðtƒŒth „ýðtuòuEyu. Ëhfthe MxtV ½ýeðth …tu‚t™e¾t{e Aw…tððt ¾tuxt rh…tuxo ‚iÞth fhuAu. fw…tu»týÚte …ezt‚tk ƒt¤ftu™e ËkÏÞtyk„u ntÚt Äht‚e rðrðÄ {tusýe{tk ½ýtu‚Vtð‚ sýtÞ Au. ytÚte rð&ðË™eÞy™u «{trýf zuxt ‚iÞth fhðt™e sYhAu suÚte Ët[wk r[ºt Ët{u ytðu.

yt W…htk‚ ™týtfeÞ Ëútu‚™eW…÷ÂçÄ ntuÞ …hk‚w ËkMÚtt„‚ {t¤¾tky™u ÷tuftu{tk ‚u Ëútu‚™tu W…Þtu„ fhðt™eût{‚t ™ ntuðe - yu …ý rðftË ytzuytð‚tu yuf yðhtuÄ Au. ¾tË fhe™uMÚttr™f MðhtßÞ™e ËkMÚttytu™u {sƒq‚ƒ™tððe yu …ý yr‚ {n¥ð™e ƒtƒ‚Au.

÷u¾f©e Þtus™t …k[ ‚u{s ÷½w{‚e …k[y™u „út{rðftË {kºtt÷Þ{tk Ër[ð ‚hefuhne [qõÞt Au. Ëwr«{ftuxo ð‚e ‚uytuyu¼th‚{tk ¼q¾ ytÄtrh‚ ftÞo¢{™wk{tur™x®h„ fhu÷ n‚wk.


W¥th-…qðo : rðftË™e [tðe

ftiþÕÞ MtkðÄoLt : W¥th-Ãtqðo ¼thítLtt

htßÞtu™t rðftMtLte [tðe

W ¥th-Ãtqðo ¼thít{tk rðftMt {txu sYhe Ãtøt÷tk :

• W¥th-ÃtqðoLtt Œhuf htßÞ{tk fwþ¤íttðÄthðt «rítçtØ Mthfthe ®Mtøt÷ÃttuRLx ytuV ftuLxuõx(yuMtÃteytuMte)

• y{÷efhý ¼tøteŒth (yuLtyuMtzeyu, yuLtyuMtzeMte ðøtuhu){tkÚteŒhuf htßÞ {txu «rítçtØ «tuusuõx÷ezLte sYh

• fuLÿ yLt u htßÞ MthfthLteÞt usLttytuLt u «t uíMttnLt f uyMthfthf ¼kztu¤ Q¼wk fhðwk.ðzt«ÄtLt LthuLÿ {tuŒeLtt ÂMf÷

RÂLzÞtLte {n¥ðtftkûte ÞtusLttLtu Mttfthfhðt yt yr¼ÞtLt ŒuþLtt Œhuf ¾qýuÃtntU[u yLtu ítuLtt Ãth y{÷ ÚttÞ yu sYheAu. ŒuþLtt Mtkítwr÷ít rðftMt {txu W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtuLttu rðftMt sYhe ntuðtÚteítuLtt Ãth fuLÿ Mthfthu Mtrðþu»t æÞtLtytÃÞwk ntuðtÚte ÂMf÷ RÂLzÞt yr¼ÞtLtyt rðMítth{tk {sçtqít ÚttÞ yu sYheAu. W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu rðftMt {txuŸ[e Mtk¼rðítítt Ähtðu Au. yt htßÞtu¼thítLtt MðrLt¼oh ytŠÚtf yuf{çtLtðtLte MttÚtu ŒuþLtt rðftMt{tk LttUÄÃttºt«ŒtLt fhðtLte ût{ítt Ähtðu Au. fuLÿMthfthu íttsuíth{tk W¥th-Ãtqðo{tk ÂMf÷RÂLzÞt Ãtnu÷ {tuxt ÃttÞu ntÚt ÄhðtLteònuhtít fhe Au. yt {txu fuLÿ yLtuhtßÞ Mthfthtu yt htßÞtuLtt rsÕ÷tytu{tkftiþÕÞ rðftMt fuLÿtu yLtu ytiãturøtfítt÷e{ MtkMÚttytu (ytExeytE) MÚttrÃtít

fhðtLte ÞtusLtt Ähtðu Au. furLÿÞ ftiþÕÞrðftMt yLtu WãtuøtMttnrMtfítt «ÄtLt ©ehtSð «ítt… Yzeyu W¥th-Ãtqðo rðMítthLttWãtuøttuLtu rðMítth{tk ftiþÕÞ MtkðÄoLt{tkMtr¢ÞíttÃtqðof Mtn¼tøte ÚtðtLte yÃte÷fhe Au ítu{s W¥th-Ãtqðo rðMítthLtt WãtuøtyLtu ðtrýßÞ Mtk½ (yuVytEyuLtEyth)Lte ít{t{ Mt uõxh ÂMf÷ftWÂLMt÷Ltt yuf-yuf MtÇÞLtu yt rŒþt{tkÃtnu÷ fhðt ytnðtLt fÞwO Au. ítu{ýuht»xÙeÞ fwþ¤ítt rðftMt rLtøt{(yuLtyuMtzeMte)Ltt ÃtwLtøtoXLt yLtu ítuLtuyuVytRyuLtRythLtt MtÇÞ íthefu Mtt{u÷ÚtðtLte Œh¾tMít Ãtý {qfe Au.

W¥th-ÃtqðoLtt ytX htßÞtu yYýt[÷«Œuþ, ytMtt{, {rýÃtwh, {u½t÷Þ,r{Ítuh{, Lttøtt÷uLz, rMtr¬{ (ð»to2002{tk W{uhtÞwk nítwk) yLtu rºtÃtwhtLttuÍzÃtÚte rðftMt ÚtE hÌttu Au. ¼thítLttyLÞ htßÞtu fhíttk ynekLtt ÷tuftu{tkMttûthíttLttu Œh ðÄw ÍzÃtÚte ðÄe hÌttuAu yLtu ítuLtt Ãtøt÷u ítu{Lte f]r»t ÃthLterLt¼ohítt{tk ½xtztu ÚtE hÌttu Au. ynªrþûtýLte MttÚtu Mt{]rØ ytðe hne Au.Ãtý f{LtMteçtu ð]rØ Útðt Aíttk ÃtÞtoÃítheítu htusøttheLtwk MtsoLt ÚtÞwk LtÚte yLtuytSrðftLte ítftu Q¼e ÚtE LtÚte.«ŒuþLte {t¤¾tøtít Mtrnít rðftMt÷ûteMt{MÞtytuLtwk Mt{tÄtLt fhðt fuLÿ Mthfthuð»to 2004{tk W¥th-ÃtqðoLtt rðftMt {txuy÷øt {kºtt÷ÞLte h[Ltt fhe Au, suLtuð»to 2015-16 {txu Y. 2,362fhtuzLtwk çtsux Vt¤ÔÞwk Au.

©e MtkSð Œwøøt÷

fuLÿ Mthfthu íttsuíth{tk W¥th-Ãtqðo{tkÂMf÷ RÂLzÞt Ãtnu÷ {tuxt ÃttÞu ntÚtÄhðtLte ònuhtít fhe Au. yt {txu

fuLÿ yLtu htßÞ Mthfthtu ythtßÞtuLtt rsÕ÷tytu{tk ftiþÕÞ rðftMt

fuLÿtu yLtu ytiãturøtf ítt÷e{MtkMÚttytu (ytExeytE) MÚttrÃtítfhðtLte ÞtusLtt Ähtðu Au. furLÿÞ

ftiþÕÞ rðftMt yLtuWãtuøtMttnrMtfítt «ÄtLt ©e htSð«ítt… Yzeyu W¥th-Ãtqðo rðMítthLtt

WãtuøttuLtu rðMítth{tk ftiþÕÞMtkðÄoLt{tk Mtr¢ÞíttÃtqðof Mtn¼tøte

ÚtðtLte yÃte÷ fhe Au ítu{sW¥th-Ãtqðo rðMítthLtt Wãtuøt yLtu

ðtrýßÞ Mtk½ (yuVytEyuLtEyth)Lte ít{t{ Mtuõxh ÂMf÷

ftWÂLMt÷Ltt yuf-yuf MtÇÞLtu ytrŒþt{tk Ãtnu÷ fhðt ytnðtLt fÞwOAu. ítu{ýu ht»xÙeÞ fwþ¤ítt rðftMtrLtøt{ (yuLtyuMtzeMte)Ltt ÃtwLtøtoXLt

yLtu ítuLtu yuVytRyuLtRythLttMtÇÞ íthefu Mtt{u÷ ÚtðtLte Œh¾tMít

Ãtý {qfe Au.


yt rðMítth fux÷tkf rðrþü VtÞŒtÄhtðu Au, su{ fu ítu Ãtqðo ¼thítLttÃthkÃthtøtít MÚttrLtf çtòhLte Mtw÷¼íttÄhtðítt ÔÞqntí{f MÚttLtu Au. WÃthtkítÃtqðo{tk {tuxt htßÞtu yLtu çttkø÷tŒuþ yLtuBÞtL{th suðt MthnŒe Œuþtu MttÚtu rLtfxíttÄhtðu Au ítu{s Œrûtý-Ãtqðo yurþÞtLttçtòhtu {txu «ðuþîth Mt{tLt Au. rðrðÄMtkMttÄLttuÚte Mt{]Ø W¥th-ÃtqðoLtt yt htßÞtu¾uíte÷tÞf V¤ÿwÃt s{eLt Ähtðu Au yLtuMttÚtu MttÚtu «rít¼tþt¤e ÞwðtLttuLte {tuxeMtkÏÞt Ähtðu Au, su ítuLtu ¼thítLtt MttiÚteMt{]Ø rðMítthtu{tkLttu yuf rðM‚th çtLttðeþfu ítuðe ût{ítt Ähtðu Au.

yt rðMítthLte ytŠÚtf Mtk¼rðítíttLtuðtMítrðf çtLttððt ítuLtt ít{t{ «fthLttMtkMttÄLttuLttu yMthfthf WÃtÞtuøt fhðtusYhe Au. ð¤e yt MtkMttÄLttu yLtuWíÃttŒLt [esðMítwytuLtu çtòh MttÚtuòuztðe ytð~Þf Au. òufu ynªÃthkÃthtøtít çtòh ytÄtrhít MttuÕÞwþLMtft{ Lt fhe þfu ítuðe þõÞítt Au, fthýfu ynª {t¤¾tøtít MtwrðÄtytu yLtuòuztýLte MtwrðÄt Ltçt¤e Au ítu{s ytŠÚtfrðftMt ytuAtu ÚtÞtu Au yLtu ftÞŒtu yLtuÔÞðMÚttLte ÂMÚtrít Ãtý Ltçt¤e Au.

¼thít rðïLttu MttiÚte ÞwðtLt Œuþ Auítu{ Aíttk øtwýð¥ttÞwõít fwþ¤íttLte ÂMÚtrítnsw Ãtý ÃtzfthsLtf Au. ð»to 2014{tkyuf Mtðuo ntÚt Ähðt{tk ytÔÞtu níttu,su{tk Mtðuo{tk Mtt{u÷ fhtÞu÷e 78 xftfkÃtLteytuyu sýtÔÞwk nítwk fu ßÞthu ítuytu¼thít{tk fwþ¤ítt{tk ð]rØ MttÚtu MtkçtkrÄítMt{MÞtÚte ®[rítít Au, íÞthu 57 xftfkÃtLteyu sýtÔÞwk nítwk fu, ¼thít{tkítt÷e{çtØ yLtu fwþ¤ {tLtð©{LteQ¼e ÚtE hnu÷e ¾U[ Ãth ®[ítt ÔÞõítfhe níte. Œh ð»tuo 1.4 fhtuz ÷tuftuhtusøtthe {u¤ððt çtòh{tk W{uhtÞ Au,Ãtý ít{Ltu òýeLtu LtðtE ÷tøtþu fuítu{tkÚte Võít 20 ÷t¾ ÷tuftu ytiÃt[trhfheítu ítt÷e{çtØ yLtu fwþ¤ Au. ftiþÕÞrðftMt yLtu WãtuøtMttnrMtfítt {kºtt÷ÞLttytkfzt sýtðu Au fu LtuþLt÷ MtuBÃt÷

MtðuoLtt Ltðt ytkfzt «{týu Œh 1000ÔÞÂõít{tkÚte Võít 4.5 ÷tuftu sftÞofwþ¤ítt Ähtðu Au yLtu W¥th-ÃtqðoLtthtßÞtu{tk ftÞofwþ¤ítt Ähtðítt ÷tuftuLtexftðthe ytuAe nþu. fturhÞt suðt Œuþtu96 xft ftÞofwþ¤ ÷tuftu Ähtðu Au yLtuòÃttLt 80 xft fwþ¤ {tLtð©{ ÄhtðuAu. yt Œuþtuyu ftÞofwþ¤ {tLtðQòoLtuçt¤u s nhýVt¤ «øtrít fhe Au.

W¥th-ÃtqðoLtt rðMítth{tk fwþ¤íttrðfMttððt yMthfthf Lteðze þfu yLtuyÇÞtMt fhe þftÞ ítuðt {tuzÕMtLttuy¼tð {wÏÞ yðhtuÄYÃt Au. ½ýeMtkMÚttytu rðrðÄ yr¼øt{ MttÚtu fwþ¤íttrðfMttððt{tk ftÞohít ntuðt Aíttk ítu{tkÚte{tuxt ¼tøtLte MtkMÚttytu LtðeLt yr¼øt{Ähtðu Au ítÚtt ítu{Ltt yr¼øt{Lttu ÔÞtÃtðÄthe þftÞ ítuðtu LtÚte.W¥th-Ãtqðo{tk fwþ¤ítt MttÚtu MtkçtkrÄítÃtzfthtu

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk “ÂMf÷ÞwrLtðŠMtxe”Lte MÚttÃtLtt fhðtLte íttítesYrhÞtít Au, fthý fu ¼thítLtt ÞwðtLtyLtu {n¥ðtftkûte ÷tuftu MttÚtu òuztðwkÃtzfthsLtf Au. {t uxt f uLÿt u{t k“{tRøtúuþLt MtÃttuxo MtuLxMto”Lte MÚttÃtLttW{uŒðthtu {txu fthrfŒeoLte Mtthe ítfQ¼e fhe þfu Au yLtu ítu{tk ítuytu ÷tkçttuMt{Þ ft{ Ãtý fhe þfu Au. yt Ãtøt÷wkW¥th-Ãtqðo, ÃtðoíteÞ rðMítthtu yLtu yLÞŒwøt o{ rðMíttht u, ¾tMt fheLt uLtõMt÷ðtŒøtúMít rsÕ÷tytu{tkÚte ytðíttítt÷e{tÚteoytu {txu ðÄthu {n¥ðÃtqýo yLtuytð~Þf çtLtþu.

{u½t÷Þ{tk yøthðqzLtwk ítçt¬tðthðtðuíth fheLtu htusøttheLte ítftu ðÄtheþftþu yLtu yt heítu MÚttrLtf ÷tuftu {txuytSrðft Q¼e fhe þftþu. ŒrûtýÃtqðo yurþÞtLtt ŒuþtuLtwk ðtðuíthLte ÃtØrítÚteMtkfr÷ít ÔÞðMttÞ Q¼wk fhðt ytÄtrhít{t¤¾wk Q¼wk fhe þftþu, su{tk ðtðuíthÚte÷ELtu, ¾títh ytÃtðt, rzÂMx®÷øt yLtuyøthðqzLte ft[e Mtt{øtúeLtwk «tuMtu®MtøtÚteykrít{ WíÃttŒLttuLte çtLttðx Mtt{u÷ Au.

yt çtLttðxtu{tk yrít ®f{íte ytizLtwk ítu÷Ãtý Mtt{u÷ Au.

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtuLte rðftMt yLtuhtusøtth MtsoLtLte Mtk¼rðítítt ÃthyÇÞtMt {wsçt, 2011 yLtu 2021ðå[u yt htßÞtu{tk 26 ÷t¾ htusøttheLtwkMtsoLt Útþu. ítu{tkÚte yzÄe {tøt íttuyuf÷t ytËt{{tk nþu, ßÞtkk yíÞthu12,34,356 htusøtthe Au. ytuAe{tøtÚte rðÃtheít 2011Úte 2022 ðå[u1.7 fhtuz ÷tuftuLttu W{uhtu Útþu, su{tk1.4 fhtuz ÷tuftu htusøtth ðtkåAwytunþu. rðMítth{tk 26 ÷t¾ htusøttheLtwkMtsoLt Útþu, Ãtý {tLtðQòoLttu ÃtwhðXtu1.68 fhtuz ÔÞÂõítytuLttu nþu. yux÷uMÚttrLtf htusøtthe yLtu MÚt¤tkíth fhðtRåAíttk ÷tuftu {txu fwþ¤ítt ðÄthðt{txu rîÃttk¾eÞtu yr¼øt{ yÃtLttððtLtesYh Ãtzþu.

fwþ¤ítt rðfMttððt MttÚtu MtkçtkrÄítftuE Ãtý ÞtusLttLtt y{÷efhý ytzuyLÞ yuf {tuxtu Ãtzfth ŒuþLtt øtút{eýyLtu ykítrhÞt¤ rðMítthtuLtt ÞwðtLttu MtwÄeÃtntU[ðtLttu, ítu{Ltu ítt÷e{ ytÃtðtLttuyLtu «tuíMttnLt ytÃtðtLttu Au. òýftheyLtu rðftMt{tk 30 ð»toLtt yLtw¼ð MttÚtuy{Ltu ynuMttMt Au fu ftuÃttuohux ûtuºt{tkf{o[theytuLte ftÞoŒûtítt ðÄthðtLttuyuf{tºt {tøto ítt÷e{Lte LtðeLt ÃtØrítytuAu, su{tk Mt{Þu Mt{Þu MtwÄthtu fhðtLtesYh Au.

{U yt rðþu rðrðÄ Ã÷uxVtu{o Ãthðtít fhe Au fu Mthfthu fuðe heítu{rn÷tytu {txu ÔÞtðMttrÞf rþûtýLteÔÞðMÚtt fhðe òuEyu, ¾tMt fheLtuÃtqýoftr÷Lt rþûtý Lt {u¤ððt RåAíte{rn÷tytu {txu. ¼thít{tk htusøttheyLtu ¼híte fhðtLte «r¢Þt ÷tÞftítLtuçtŒ÷u fwþ¤ítt ytÄtrhít ntuðe òuEyu.Mthfthu ‘çtuxe çt[tðtu, çtuxe ÃtZtðtu’ yLtu‘rzrsx÷ RÂLzÞt’ ÞtusLttytu þY fhíttÞwðtLttu yLtu ¾tMt fheLtu {rn÷tytuLtufBÃÞwxhLttu WÃtÞtuøt VhrsÞtít þe¾ððtuòuEyu yLtu ftuE Ãtý ûtuºt{tk fwþ¤ítt


{u¤ððtLte ítt÷e{ ytÃtðe òuEyu.Mthfthu rðf÷tkøt ÷tuftu {txu rðrþüÃtøt÷tk ÷uðtLte yLtu fkÃtLteytu yLtuytiãturøtf sqÚttu MttÚtu MtkçtkÄtuLtwk rLt{toýfheLtu ítu{Ltt {txu htusøttheLte ítftuQ¼e fhðtLte Ãtý sYh Au. òu MthfthítuLtt ftÞoûtuºt{tk ÷rûtít sqÚttuLtu Mtt{u÷fhe þfu íttu LttøtrhftuLtu Mtþõít fhðtLtwkyLtu ítu{Ltt SðLt{tk ÃtrhðítoLtLttu ÃtðLtVqkfðtLtwk MðÃLt ½ýe çtÄe heítu Mttfth Útþu.

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu {txu rðrðÄfwþ¤íttLte ítt÷e{ ytÃtíte MtkMÚttytuLtuþY fhðtLte íttíte sYh Au. ítuLte MttÚtuyt htßÞtu{tk Wå[ rþûtýLtu ítt÷e{MttÚtu òuzðe òuEyu. ftÞo ytÄtrhítrþûtý fthrfŒeoLtt {tøto íthV Œtuhesþu. fwþ¤íttLtu ytf»tof çtLttððtLte,«Mítwít çtLttððtLte sYh Au yLtuMÚt¤tkíthLtt {tuxt ÃtzfthLtu Wfu÷ðt {tøtLtuÃtqýo fhðt Mtût{ çtLttððtLte sYh Au.

W¥th-ÃtqðoLtt rðMítth{tk fwþ¤íttLttMtkðÄoLt {txuLte Ãtnu÷tuLtu y÷øt LtshÚteòuðtLte sYh Au. yt rðMítthLtt ÷tuftunsw Ãtý f]r»t ytÄtrhít Au. W¥th-ÃtqðoLttrðMítth{tk ftiþÕÞ MtkðÄoLt yLtuWãtuøtMttnrMtfíttLtt «tuíMttnLt ytÄtrhítítftu Q¼e fhðtLte ytð~Þfítt Au. ytrðMítthLte ÞwðtLt ÃtuZe ¼rð»ÞLte {qzeAu yLtu yt rðMítthLte ytŠÚtfMtk¼rðítíttLtu ðtMítrðf çtLttððtðMtrítrð»tÞf yLtu MtkMttÄLttuLtt VtÞŒtLttuWÃtÞtuøt fhðtu sYhe Au.

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk «rít¼tytuMÚttrLtf rðftMt {txu ftÞohít ÚttÞ yLtuhtusøtth {txu MÚt¤tkíth Lt fhu yu {txuhtusøtth {txuLte ût{íttLte Mt{MÞtLtwkMt{tÄtLt fhðwk sYhe Au ítu{s ût{íttMtkðÄoLt yLtu fwþ¤íttLtu yãítLt çtLttððtÞtusLtt çtLttððtLte ytð~Þfítt Au. ytrðMítth{tk yLtuf ûtuºttu htusøttheLtt{n¥ðÃtqýo †tuíttu íthefu rðfMte þfu AuyLtu rþûtýLtt «Mítwít «ðtntuLtu ytu¤¾ðt{n¥ðÃt qýo Au ít u{s ÷t uft uLtehtusøtthŒûtítt ðÄthðt ÷tuftu ðå[u

fwþ¤ítt rðfMttððtLte sYh Au.W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk rðrðÄ

«fthLtt V¤V¤trŒ yLtu yLÞ ÃttftuLtwkWíÃttŒLt ÚttÞ Au. ynª {tuxt ÃttÞu Vqz«tuMtu®Mtøt Wãtuøt rðfMte þfu Au yLtu ythtßÞtu Vqz «tuMtu®Mtøt WãtuøtLtt fuLÿtuçtLte þfu Au, su ynªLtt ÞwðtLttu {txuhtusøttheLte rðþt¤ ítftuLtwk MtsoLt fheþfu Au. yuf yLÞ ûtuºt htusøttheLte{tuxe Mtk¼rðítítt Ähtðu Au yLtu yuntÚtðýtxLtwk ûtuºt Au, suLttu WÃtÞtuøtMÚttrLtf ðÃthtþ ítu{s Mt{øtú Œuþ{tkÃtwhðXtu Ãtqhtu Ãttzðt Útþu. fwþ¤íttrðfMttððt ÞtuøÞ «fthLte xufLttu÷tuSLteòýfthe rðMítthLtt MtkÃtqýo ð]rØŒh{tkðÄthtu fhe þfu Au yLtu ítuLte MttÚtu MttÚtuMÚttrLtf «rít¼t yLtu ðthMttLtwk sítLtÃtý Útþu.

W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk MxtxoyÃtfkÃtLteytuLtu «tuíMttnLt ytÃtðt yLtuWãtuøtMttnrMtfíttLtu rðfMttððtLtt«ÞtMtt uÚte yt rðMítth{t kWãtuøtMttnrMtfíttLte ÂMÚtrít{tk yLtwfq¤VuhVthtu ÚtÞt Au. MxtxoyÃMt {txu ÞtuøÞRfturMtMx{, ÞtuøÞ fwþ¤ítt, M{txo {qze,Lt uxð‹føt yLt u yuõMt[uLs,WãtuøtMttnrMtfíttLte ftÞoþi÷e yLtu{sçtqít {tfou®xøt ÔÞqnh[LttytuLteMtw÷¼ítt MttÚtu Q¼e Útþu.

yt rðMítth{tk htusøtthŒûtítt yLtufwþ¤ítt ðÄthe þfu ít uðt yLÞût uºtt u nt ux u÷ yLt u nt uÂMÃtxtr÷xe{uLtus{uLx, {urzf÷ yLtu Ãtuht{urzf÷rzøtúe, f]r»t ÔÞðMttÞLtwk {uLtus{uLx,RLVtu{uoþLt xufLttu÷tuS, çteÃteytu yLtufuÃteytu ftiþÕÞ, RsLtuhe rzøtúeytu,rçtÍLtuMt {uLtus{uLx, ytuxtu{tuçttRÕMt,rLt{toý, R÷uõxÙturLtõMt, Ã÷®Bçtøt,xuõMxtRÕMt yLtu yuÃtuÕMt ðøtuhu{tkÔÞtðMttrÞf fwþ¤íttLtt Au.

ßÞthu {tuxt htuftýtu MtkÃtqýoÃtýu ÂMÚtrítçtŒ÷e þfu Au, íÞthu øtút{eý Mt{wŒtÞLtuMtþõít fhðt xftWût{ MtkMÚttytu Q¼efhðe {n¥ðÃtqýo Au, suÚte ítuytu

{tR¢tuVtRLttLMt, ytSrðft yLtufwŒhíte MtkMttÄLttuLtt {uLtus{uLx MttÚtuMtkçtkrÄít «ð]r¥t fhðt Mtût{ çtLtu. ytít{t{ Ãtnu÷ {txu Mthfthe yLtu ¾tLtøteçtkLtu MítheÞ «ÞtMttu MtkÞwõít yMth fhíttntuðtÚte ytŠÚtf MtþÂõítfhý yLtu¼tøteŒtheLtt rðftMtLte ytð~Þfítt Au.W¥th-Ãtqðo Ãtrh»tŒ (yuLtRMte) yLtu W¥th-Ãtqðo rðMítthLtt rðftMt {kºtt÷Þ îtht‘rðÍLt 2020’Ltt ÷ûÞtkftu :• 2007-09Úte 2019-20 ðå[u

fw÷ MÚttrLtf WíÃttŒLt{tk 11.64xftLtt [¢ð]rØ Œhu ð]rØ fhðe.

• 2007-09Úte 2019-20 ðå[u{tÚttŒeX ytðf{tk 12.95 xftLteð]rØ.

‘rðÍLt 2020’Ltu xuftu ytÃtðt W¥th-Ãtqðo rðMítth rðftMt {kºtt÷Þu ÔÞqntí{fÞtusLtt (2010-16) çtLttðe Au, suLte{wÏÞ òuøtðtEytu :• {n¥ðÃtqýo ûtuºttu{tk ût{íttLtwk rLt{toý

fhðt yLtu Mtût{ítt ðÄthðt ÞtusLttítiÞth fhðe.

• rðMítth{tk ítt÷e{ ytÃtðt yLtuût{ítt ðÄthðt MtkMÚttytuLte ytu¤¾fhðe.

• {kºtt÷Þtu, yuLtRMte fu htßÞtu{thVítu {n¥ðÃtqýo ûtuºttu {txuítt÷e{ MtkMÚttytuLte MÚttÃtLtt.

• W¥th-ÃtqðoLtt htßÞtu{tk ítt÷e{MtkMÚttytuLte ût{ítt{tk ðÄthtu fhðt

• fwþ¤ítt ðÄthðt xq÷ íthefuytRxeLttu WÃtÞtuøt.

©e MtkSð Œwøøt÷ rðrþü LtVtfthfítt÷e{ yu{yuLtMteLtt MteRytu yLtuyu{ze Au. {q¤ Mt{tsþt†e Œwøøt÷u¼thít{tk rðftMt {txu sYhe ftiþÕÞMt kðÄoLtLte rð¼tðLtt çtŒ÷ðt{tk{n¥ðÃtqýo ¼qr{ft ¼sðe Au. ítu{ýuð»to 2006{tk MtuLxw{ ÷‹LtøtLte MÚttÃtLttfhe níte, suÚte ÷tuftu{tk WãtuøtMttnrMtfíttrðfMttðe þftÞ. fkÃtLte yíÞthu 21Œuþtu{tk ftÞohít Au.


Ëtih¼fw{th rŒrût‚

W¥th-…qðo y™u «ðtË™

…qðtuo¥th ¼th‚ : rðï«ðtË™ {txu yuf

ðý¾uztÞu÷ Mð„o

« f]r‚™e árüyu …qðtuo¥th¼th‚™t «Œuþtu{tk Ë]rüyuAqxt ntÚt u …t u‚t™w k

ðirðæÞ…qýo ËtIŒÞo ðuÞwO Au. sið-¼ti„tur÷f he‚u ‚u rðï™t òýe‚t ytðtMÚt¤tu …ife™tu yuf fuLÿð‚eo rðM‚th Au.™tuÚto-EMx W¥th-…qðo fu su™u …qðtuo¥th…ý fne þftÞ ‚uðt yt rðM‚th{tkytðf y™u htus„the h¤ðt {txu«ðtË™ yuf ËtiÚte ðÄw ¾{‚eÄh…rhƒ¤ Au fu{ fu, …qðtuo¥th ¼th‚ {tºtË{]Ø ð™M…r‚ytu y™u ðirðæÞ…qýoSðsk‚wytu™e òr‚ytu-«òr‚ytu sÄhtð™th rðM‚th ™Úte, …hk‚w yt ûtuºt{tksið rðrðÄ‚t ËkËtÄ™tu …ý «[qh{tºtt{tk W…÷çÄ Au. ‚u rðrðÄ ytŠÚtfËkËtÄ™tu™tu yuf ¾ò™tu …ý Au. ytûtuºt …tËu …thk…trhf ËkMf]r‚ y™u «t[e™ðthËtu Au fu su ‚u™u yuf Ë{]Ø …Þox™MÚt¤ ƒ™tðu Au. …qðtuo¥th ¼th‚{tkytðu÷t ht»xÙeÞ Wãt™tu y™u ðLÞ«týeyÇÞthÛÞtu Ë{„ú rðï¼h{tkÚte«ðtËeytu™u ytf»tuo Au. W…htk‚ …qðtuo¥th¼th‚{tk yt «ðtË™, „út{eý «ðtË™y™u „t uÕV «ðtË™ «ð]r¥tytu«ðtËeytu™u fkEf swŒe s he‚u ytðfthyt…ðt {txu Ëût{ Au.

«t[e™ y™u ¼t»ttfeÞ Ërn‚rðrðÄ …rhƒ¤tu yt ûtuºt™u y÷„ y÷„ytX «Œuþtu{tk rð¼tS‚ fhu Au. su{tkytËt{, yYýt[÷ «Œuþ, {u½t÷Þ,™t„t÷uLz, {rý…wh, r{Ítuh{, rºt…whty™u rËr¬{™tu Ë{tðuþ ÚttÞ Au. ½ýeƒÄe he‚u òu‚tk …qðtuo¥th ¼th‚ yu Œuþ™tƒeò rðM‚thtu™e su{ ™Úte. yt rðM‚thtu{tuxe ËkÏÞt{tk ytrŒòr‚ytuÚte ¼h…qhAu y™u ytrŒòr‚ytu ËUfztu «fth™erðrðÄ ÷tufƒtu÷eytu y™u ¼t»tt™tu «Þtu„fhu Au. yuf÷t yYýt[÷ «Œuþ{tk s50 fh‚tk ðÄw rðrþü «fth™e¼t»ttytu™tu W…Þtu„ ÚttÞ Au. ytrðM‚th{tk hnu‚t ytrŒòr‚ ÷tuftu ƒ{to,ÚttR÷uLz y™u ÷tytuË{tk hnu‚t ÷tuftu™eËtÚtu ËtBÞ‚t Ähtðu Au. yt ûtuºttu™eyŒT¼w‚ ðirðæÞ…qýo ¼ti„tur÷f Ëkh[™t,Wå[«Œuþ, rðrðÄ ð™M…r‚ytu y™uSðsk‚wytu™e «òr‚ytu ‚Útt Sð™,Œw÷o¼ [ez™t ð]ûttu y™u …‚kr„Þtytu,[{f‚t hk„e™ M‚w…tu, …zfths™f™Œeytu, «t[e™ …hk…ht y™u «t[e™Sð™þi÷e™tu Rr‚ntË, ‚u™t ‚nuðthtuy™u nM‚f÷t ð„uhu. yt rðM‚thtu™uhò „t¤ðt {txu™wk yuf ytŒþo MÚt¤ƒ™tððt Ëût{ Au.

…qðtuo¥th ¼th‚™t yt ûtuºttu{tk«ðtË™™t rðftË {txu™e ¾qƒ

{tuxe ût{‚t hnu÷e Au, suMÚttr™f ytŠÚtf …„¼h {txu ‚tuAu s, W…htk‚ Œuþ™e ËØh‚t

{txu …ý {n¥ð™tu Vt¤tu yt…eþfu ‚u{ ntuðtÚte ðzt«Ät™ îtht

yt «Œuþ W…h æÞt™ furLÿ‚fhðt{tk ytÔÞwk Au. yt{ A‚tk,

yt rðM‚th ‚u™t{tk hnu÷eût{‚t™u …whðth fhðt{tk fu ‚u™t

ËV¤ ÷ûÞtkftu {u¤ððt{tk suæÞt™ furLÿ‚ fhðwk òuEyu ‚ux÷wk

fhe þftÞwk ™Úte. ‚u{tkytk‚h{t¤¾tfeÞ ËwrðÄt™tuy¼tð, ÞtuøÞ ƒòh y™u

«[th-«Ëth™tu y¼tð, «ðtË{ksqhe «r¢Þtytu, fwþ¤ {t™ð-

ƒ¤™e ‚k„e y™u rðþt¤«ðtË™ ™er‚™e „uhntshe yu

yuðt …rhƒ¤tu Au fu su™t fthýuË{„ú «Œuþ™u yËh ÚttÞ Au.


«ðtË™ {kºtt÷Þ™e ytkfztfeÞ{trn‚e «{týu, …qðtuo¥th htßÞtu{tk rðŒuþeËnu÷týeytu-…Þoxft u™e ËkÏÞt{t k2011Úte Ë‚‚ ðÄthtu ÚtÞtu Au.2013{tk ‚tu ‚u™t yt„¤™t ð»to yux÷ufu 2012 fh‚tk ƒ{ýtu ÄËthtu òuðt{éÞtu n‚tu. 2011™e Ët{u 2012{tkyt ûtuºt{tk rðŒuþe …Þoxftu™e ËkÏÞt{tkyuf ËtÚtu 12.5 xft™tu WAt¤tu ™tUÄtÞtun‚tu. su íÞthƒtŒ 2013{tk, 2012™eËh¾t{ýeyu 100 xft ðÄthtu ™tUÄtÞtu.xftðthe™e he‚u òuEyu ‚tu 27.9 xft™tuðÄthtu ™tUÄtÞtu n‚tu. 2011{tk …qðtuo¥th¼th‚™t htßÞtu{tk fw÷ 58920 rðŒuþe…Þoxftu ytÔÞt, su 2012{tk ðÄe™u66302 ™tUÄtÞt n‚t. yu s he‚u2013{tk rðŒuþe …Þoxftu™e ËkÏÞt66302Úte ðÄe™u 84820 y™u ‚u…Ae 2014{tk 1,18,552 ytÔÞtn‚t. ytËt{{tk 2011{tk rðŒuþe…Þoxftu™e ËkÏÞt 16400 ™tUÄtE n‚e,‚tu 2012{tk ‚u ðÄe™u 17543 ÚtEn‚e. ‚u …Ae™t ð»to 2013{tk ytytkfztu ðÄe™u 17638 ÚtÞtu n‚tu.ytkfzt «{týu rËr¬{{tk 2013{tk31698 y™u 2012{tk 26489

rðŒuþe Ënu÷týeytu ytÔÞt n‚t. ßÞthurËr¬{{tk 2011{tk 23602 rðŒuþe…Þoxftu ytÔÞt n‚t.

‚u™e ¼ti„tur÷f Ëkh[™t, «tf]r‚fËkËtÄ™tu™e Ë{]rØ y™u …qðo™t rðM‚th«íÞu æÞt™ furLÿ‚ fht‚tk yt «Œuþtu¼th‚™t ™ðt [t÷fƒ¤ („út uÚtyuÂLs™) ƒ™e þfðt™e ût{‚t ÄhtðuAu. ¼th‚™tu ™tuÚto-EMx rhSÞ™ yux÷ufu …qðtuo¥th ûtuºt (yu™Eyth-™ux) ‚u™tðý¾uztÞu÷t «tf]r‚f ËkËtÄ™tu™u fthýu‚u™u Œuþ™e yuõx EMx …tur÷Ëe{tk …qðeoÞîth ‚hefu ™tUÄðt{tk ytÔÞtu Au. Ëe{t…th™t ÔÞt…th™tu ÷t¼ Ëuðt {txu ytrðM‚th{tk «ðtË™ Wãtu„™u rðfËtððt…ztuþe Œuþtu™tu Ënfth sYhe Au. yt

ûtuºt W¥th{tk [e™ ËtÚtu ËhnŒ ÄhtðuAu, …qðo{tk BÞt™{th (ƒ{to), Œrûtý…rù{{tk ƒtkø÷tŒuþ y™u W¥th-…rù{{tk ¼q‚t™ ËtÚtu ËhnŒÚte òuztÞu÷wkAu. ¼th‚™t yLÞ rðM‚thtu™e ËtÚtus{e™ îtht yt ûtuºt™t y…qh‚tk òuztý™ufthýu yt ûtuºt™e 4500 rf{e. ÷tkƒtytk‚h ËhnŒe rðM‚thtu «ðtË™ {txu¾qƒ s ÷t¼ŒtÞe Au y™u Ë{„úrðM‚th™e ytŠÚtf ftÞt…÷x fhðt™eût{‚t Ähtðu Au.h{ýeÞ nðt ¾tðt™t MÚt¤tu :

…qðtuo¥th ¼th‚ Œuþ™t ËtiÚte Ëthty„ú„ÛÞ nðt ¾tðt™t MÚt¤tu Ähtðu Au.yt rn÷ Mxuþ™tu yòuz …ý Au. fthýfu ‚u y¼q‚…qðo ËkMf]r‚ y™u rðrðÄðt™„eytu™tu ¼kzth Au y™u yufƒeòÚtey÷„ «fth™e ¼t‚ Ähtðu Au. „k„xtufyu rËr¬{™wk …tx™„h y™u ËtiÚte {tuxwkþnuh Au, ßÞtk XuhXuh {Xtu ytðu÷t Au.W…htk‚ …qðo rËr¬{ rsÕ÷t™wk {wÏÞ{Útf …ý Au. …qðtuo¥th ¼th‚{tk „k„xtufyuf ËtiÚte ðÄw òýe‚wk MÚt¤ Au. Ext™„hyu yYýt[÷ «Œuþ™wk …tx™„h Au. 20yur«÷, 1974{tk ‚u™u …tx™„h™tuŒhßòu yt…ðt{tk ytÔÞtu n‚tu.Ext™„h rn{t÷Þ™e ‚¤uxe{tk ytðu÷wkyuf yuðwk MÚt¤ Au fu su ðý¾uztÞu÷wk Au


y™u yuðt «ðtËeytu fu suytu ytðtðý¾uztÞu÷t rðM‚thtu{tk sðt™wk …ËkŒfhu Au ‚uytu {txu™wk yt MÚt¤ Au.

yYýt[÷ «Œuþ htßÞ{tk ‚ðtk„yu 3048 {exh (10 nòh Vqx)™eŸ[tEyu ytðu÷wk þnuh Au. ‚ðtk„ ™tuÚto-EMx{tk r‚ƒux ËtÚtu 2085 [tu.rf.{e.™eËhnŒ Ähtðu Au ‚tu Œrûtý-…qðo{tk ¼q‚t™ËtÚtu òuztÞu÷wk Au. rþ÷tU„ yu {u½t÷Þ™ehtsÄt™e Au y™u rðï™t ËtiÚte ðÄw¼us Ähtð™th MÚt¤ {uÔËeLxt{Úte {tºt55 rf.{e Œqh ytðu÷wk Au. ‚u™u …qðo™tMftux÷uLz ‚hefu …ý ytu¤¾ðt{tk ytðuAu. fu{ fu {q¤ Mfturxþ Wå[ …ðo‚eÞMÚt¤™e ËtÚtu ½ýe ËtBÞ‚t Ähtðu Au.«ðtËeytu™u ytf»tuo ‚uðt h{ýeÞ MÚt¤tu{tkztu™ ƒtuMftu BÞwrÍÞ{, …‚kr„Þwk BÞwrÍÞ{,ð™M…r‚þtMºt ƒ„e[tu, rþ÷tU„ rþ¾h,W{eÞt{ ‚¤tð y™u ðtuzoÍ ‚¤tðð„uhu™tu Ë{tðuþ ÚttÞ Au.W¥turs‚ ð™M…r‚ytu-Sðsk‚wytu™e«òr‚ytu :

¼th‚™tu …qðtuo¥th «Œuþ ¼th‚eÞ,¼th‚-{÷…t™ y™uu ¼th‚-[e™ sið

¼ti„tur÷f «Œuþtu™e ðå[u ËkðtnfrðM‚th ‚hefu ftÞo fhu Au y™u ‚u¼th‚™t ð™M…r‚-Sðsk‚wytu {txu¼ti„tur÷f «ðuþîth Ë{t™ Au. ‚u™tfthýu, Ë{„ú rðM‚th sirðf {qÕÞtu™eË{]rØ Ähtðu Au. ‚tu su Vw÷òo òr‚ytu-«òr‚ytu ÷wÃ‚ Útðt™tu ¾‚htu Au ‚u{tuxt «{tý{tk Ähtðu Au. …qðtuo¥th ¼th‚W»ýfrxƒkÄeÞ sk„÷tu™e yuf yt¾enth{t¤t™e Ëkh[™t …ý fhu Au. ¾tËfhe™u «òr‚ytuÚte Ë{]Ø W»ýfrxƒkÄeÞðhËtŒe sk„÷tu ytðu÷t Au.W»ýfrxƒkÄeÞ y™u „tZ ¼us Ähtð‚tks{e™e rðM‚th{tk ytðu÷t sk„÷tuW…¾kz™t Œrûtý y™u …rù{ ‚hVrðM‚hu÷t Au ‚tu …qðo{tk Œrûtý [e™ ‚hVy™u Œrûtý-…qðo yurþÞt ‚hV …ýyze™u ytðu÷t Au. yt ûtuºt{tk ytðu÷eË{]Ø «tf]r‚f Ëw kŒh‚t, {t unfð™M…r‚ytu y™u Sðsk‚wyt u™e«òr‚ytu Eftu xwrhÍ{ yux÷u fu…ÞtoðhýeÞ «ðtË™™t rðftË {txuy‚wÕÞ ËkËtÄ™tu Ë{t™ Au. …qðtuo¥th¼th‚ {txu 13 {tuxt ht»xÙeÞ Wãt™tu

y™u 30 ðLÞ«týe yÇÞthÛÞtu «tf]r‚f¾ò™t y™u «t[e™ ðthËt Ë{t™ Au.ftk[™sk½t ƒtÞtuË…h rhÍðo (rËr¬{)™{ztVt ™uþ™÷ …tfo (yYýt[÷«Œuþ), ftÍehk„t y™u {t™Ë ™uþ™÷…tfo (ytËt{) fuEƒw÷ ™uþ™÷ …tfo(r{Ítuh{) ‚k„tfe ™uþ™÷ …tfo(™tt„t÷uLz) y™u ™tu¢uf ™uþ™÷ …tfo({u½t÷Þ) yu yuðt fux÷tf ðLÞ«týeyÇÞthÛÞtu Au fu su™e «ðtËeytu {tuxeËkÏÞt{tk {w÷tft‚ ÷u Au. nt÷{tk htßÞËhfthtu MÚttr™f ÷tuftu™u ytu„uor™f ¾u‚ey™u yt„uor™f Wí…tŒ™tu {txu rþûtýyt…e hne Au. fu{ fu yt «fth™e ¾u‚e„út{eý y™u …thk…trhf «ðtË™™u«tuíËtn™ yt…ðt{tk …tu‚t™tu {n¥ð™tuVt¤tu yt…e hne Au.ËtkMf]r‚f ytf»toýtu :

yíÞth ËwÄe ðý¾uztÞu÷ hnu÷t¼th‚™t Mð„o Ë{t™ yt ûtuºt ‚u™ey‚wÕÞ, {n¥ð™e ÷tufËkMf]r‚ytu y™u…thk…trhf Sð™þi÷e {txu s„ònuhAu. …qðtuo¥th «Œuþ{tk rnLŒw, r¾úM‚e,{wÂM÷{ y™u ƒtiØ Ä{o yu{ r{© ËkMf]r‚


Ähtðu Au. ƒeò «Œuþtu™e Ëh¾t{ýeyuƒtiØ ËtkMf]r‚ {n¥ð™wk MÚtt™ Ähtðu Au.y™u {tuxe ËkÏÞt{tk «t[e™ sqÚttu Vu÷tÞu÷tòuðt {¤u Au. yt htßÞtu™t ŒhufytrŒòr‚ sqÚt …tu‚t™e yt„ðe ËkMf]r‚,÷tuf™]íÞtu, {u¤t, WíËðtu, ‚nuðthtu,ðt™„eytu y™u f÷t-ËkMf]r‚ Ähtðu Au.…thk…trhf ™]íÞ y™u ÷tufËk„e‚™e ËtÚtu{u¤t y™u WíËðtu yt ytrŒòr‚™t÷tuftu™t Sð™™tu yuf ytk‚rhf ¼t„ƒ™e „Þtu Au. swŒt swŒt htßÞtu{tk ð»toŒhr{Þt™ rðrðÄ ytrŒòr‚ytu îthtftuE™u ftuE {u¤tðzt fu WíËðtu Þtuò‚tntuÞ Au. …qðtuo¥th ¼th‚™e yt„ðeytu¤¾ òuðe ntuÞ, {týðe ntuÞ ‚tu‚u{™t WíËðtu™e É‚wytu Œhr{Þt™{w÷tft‚ ÷uðe ‚u ÞtuøÞ Ë{Þ fneþftÞ. …qðt u o¥th ¼th‚™t {wÏÞ‚nuðthtu{tk rƒnw WíËð, ytËt{{tkWsðtÞ Au ‚tu ™t„t÷uLz{tk ntu™orƒ÷

y™u Ëu¢uLÞe WíËð, yYýt[÷ «Œuþ{tkhtuøÞto {tu™uMxhe WíËð, {u½t÷Þ{tk{tu™tur÷Út WíËð, {rý…wh{tk yu…[hfqx, ®™„tuh [ftiƒt WíËð y™u rºt…wht{tk¾[eo …qò WíËð {wÏÞ ‚nuðthtu Au.

Ë{„ú htßÞtu{tk Ëk„e‚ y™u ™]íÞWíËðtu ÞtuòÞ Au. su{ fu ntu™orƒ÷™uþ™÷ htuf M…Äto y™u ÷tufËk„e‚ y™uytrŒòr‚ ™]íÞ WíËðtu ÞtuòÞ Au.…qðtuo¥th ¼th‚™t ytrŒòr‚ytu ytWíËðtu Œhr{Þt™ su Ëk„e‚™t ðtãtu™tuW…Þtu„ fhu Au ‚u{tk ‚{÷ ÷tuf Ztu÷,ðtkË¤e™tu Ë{tðuþ ÚttÞ Au. su ƒtBƒw(ðtkË){tkÚte ƒ™tððt{tk ytðu Au. ytûtuºttu{tk su {wÏÞ òuðt÷tÞf …Þox™MÚt¤tu Au, ‚u{tk ztu™ ƒtuMftu fuLÿ(rþ÷tU„), ft{ÏÞt {krŒh („tintxe),rºt…whtËwkŒhe {krŒh (Œrûtý rºt…whtrsÕ÷tu), rËr¬{™t {Xtu, ¼„ðt™©ef]»ý {krŒh (EBVt÷), fuÚttur÷f fuÚtuzÙ÷

ð„uhu™tu Ë{tðuþ ÚttÞ Au.ðirðæÞ…qýo ðt™„eytu :

…qðtu o¥th ¼th‚ su ÷tufr«Þðt™„eytu™tu Ëk…qx Au ‚u yt «Œuþ{tkhnu‚t ÷tuftu™e ËkMf]r‚ y™u Sð™þi÷e™wk«r‚®ƒƒ …tzu Au. Œuþ™t yt ¼t„™eyL™ ËkMf]r‚ ¼th‚™t yLÞ ¼t„tufh‚tk ðirðæÞ…qýo he‚u y÷„ Au. fthýfu yt ûtuºt™t {q¤-ðkþeÞ ytrŒòr‚ðM‚e™t ÷tuftu …thk…trhf ¾tuhtf ÷uðt{txu xuðtÞu÷t Au. yt «Œuþ™e ðt™„eytu‚i÷eÞ fu ‚e¾e ntu‚e ™Úte, A‚tk ‚u¾tðt{tk ÷nus‚Œth ntuÞ Au. MÚttr™fWí…trŒ‚ Ëw„krÄ‚ szeƒwxeytu ‚u{™eðt™„eytu™u ¾tðt {txu «uhu Au. n÷feVw÷fe, ƒ™tððt{tk Ënu÷e y™u A‚tkËtŒe ðt™„eytu yt ûtuºt™e yuf yt„ðeytu¤¾ Au. …qðtuo¥th ¼th‚™t yt ûtuºt{tkytËt{e, {rý…whe, rºt…whe, ™t„t,yYýt[÷e, rËr¬{, r{Ítu y™u


{u½t÷Þe rðrðÄ ðt™„eytu™e rðþt¤‚tÄhtðu Au. yt htßÞtu™tu {wÏÞ ¾tuhtfËwfe {tA÷e, {Ët÷uŒth {tkË, MÚttr™fsrzƒwèeytu, {tuxt «{tý{tk nrhÞt¤eþtf¼tSytu Au. yt ûtuºt{tk rðrðÄhtEË rƒÞh™e ËtÚtu {w„eo, {x™, zf,¼qkz y™u fq‚ht™wk {tkË yu fux÷ef{tkËtnthe ÷tufr«Þ ðt™„eytu Au. ytûtuºt™e yòuz-ƒuòuz ¾tã ðt™„eytu{tksŒtun, {tu{tuË, rf õÞw, yt¾tu÷ Äytìh, ƒtE, Ëðt[uh, ‚wk„-heBƒtE y™uƒtkƒw yÚttýt™tu Ë{tðuþ ÚttÞ Au.…qðtuo¥th ¼th‚{tk «ðtË™ rðftË {txu¼th‚ Ëhfth™t «ÞtËtu :

ðirïf ™fþt{tk …qðtuo¥th ¼th‚™trðM‚thtu™u «ðtË™Ät{ ‚hefu hsq fhðt¼th‚ Ëhfth îtht yÚtt„ «ðtËtufhðt{tk ytðe hÌtt Au. Œuþ{tk «ðtË™ytk‚h{t¤¾tfeÞ rðftË {txu «ðtË™{kºtt÷Þ îtht 2014-15{tk ƒuÞtus™tytu ònuh fhðt{tk ytðe n‚e.su{tk ¾tË Úte{ ytÄtrh‚ “MðŒuþŒþo™” y™u …rðºt ÞtºttÄt{tu™u ytðhe÷u‚e “«ËtŒ”™tu Ë{tðuþ ÚttÞ Au.Œþo™ Þtus™t nuX¤ ‚xeÞ ËŠfx, ƒwrØMxËŠfx, ™tuÚto-EMx EÂLzÞt ËŠfx,rn{t÷Þt ËŠfx y™u r¢»ýt ËŠfx™tuË{tðuþ ÚttÞ Au. W…htk‚ yt Þtus™tnuX¤ ðÄw Ët‚ ËŠfx ònuh fhðt{tkytðe Au su{tk zuÍxo ËŠfx, M…eheåÞw÷,ht{tÞý, xÙtEƒ÷, Eftu, ðtEÕz ÷tEVy™u Yh÷ ËŠfx™tu Ë{tðuþ ÚttÞ Au.‘«ËtŒ’ Þtus™t nuX¤ 12 þnuhtu™uy÷„ ‚thððt{tk ytÔÞt Au. ytËt{{tkft{tÏÞt {krŒh™tu «ËtŒ nuX¤ Ë{tðuþÚttÞ Au. ¼th‚ Ëhfth™t «ðtË™{kºtt÷Þ îtht su ™týtk Vt¤ððt{tkytÔÞt Au ‚u™t 10 xft ™týtk …qðtuo¥th

ð»to 2012-13 2013-14 2014-15ytÞtus™ Vt¤ðýe 1050 950 980…qðtuo¥th {txu 105 95 9810 xft Vt¤ðýehf{ Vt¤ðtE 145.93 113.72 149.16*

xft % 13.89 11.97 15.22*

* ft{[÷tW.ËtuËo : …eytEƒe, ¼th‚ Ëhfth, «ðtË™ {kºtt÷Þ

…qðtuo¥th ¼th‚™t yt ûtuºttu{tk«ðtË™™t rðftË {txu™e ¾qƒ {tuxeût{‚t hnu÷e Au, su MÚttr™f ytŠÚtf…„¼h {txu ‚tu Au s, W…htk‚ Œuþ™eËØh‚t {txu …ý {n¥ð™tu Vt¤tu yt…eþfu ‚u{ ntuðtÚte ðzt«Ät™ îtht yt«Œuþ W…h æÞt™ furLÿ‚ fhðt{tk ytÔÞwkAu. yt{ A‚tk, yt rðM‚th ‚u™t{tkhnu÷e ût{‚t™u …whðth fhðt{tk fu ‚u™tËV¤ ÷ûÞtkftu {u¤ððt{tk su æÞt™furLÿ‚ fhðwk òuEyu ‚ux÷wk fhe þftÞwk™Úte. ‚u{tk ytk‚h{t¤¾tfeÞ ËwrðÄt™tuy¼tð, ÞtuøÞ ƒòh y™u «[th-«Ëth™tu y¼tð, «ðtË {ksqhe

«r¢Þtytu, fwþ¤ {t™ð-ƒ¤™e ‚k„ey™u rðþt¤ «ðtË™ ™er‚™e „uhntsheyu yuðt …rhƒ¤tu Au fu su™t fthýuË{„ú «Œuþ™u yËh ÚttÞ Au.

÷u¾f ™tuÚt o-EMx™o rn÷ Þwr™.rþ÷tU„™t «ðtË™ y™u ntux÷ÔÞðMÚtt…™ rð¼t„™t ðzt y™u«tuVuËh Au. ‚uytu ËkÏÞtƒkÄ Þwr™.ytuËtÚtu ft{ fhðt™tu ƒntu¤tu y™w¼ðÄhtðu Au. Ëh¼ht y™u «ðtË™ËkƒkrÄ‚ rðrðÄ …wM‚ftu ‚u{ýu ÷ÏÞtAu.

¼th‚ {txu y÷„ Vt¤ððt{tk ytÔÞt Au. AuÕ÷tk ºtý ð»to{tk {kºtt÷Þ îtht …qðtuo¥th«Œuþ {txu su ™týtk Vt¤ððt, y™u su ™týtk ¾[toÞt ‚u yt {wsƒ Au.


ztì. ®[ítt{ýe htWít

{u½t÷Þ{tk ytrŒðtËeytu

çtkÄthýLtwk Ãtrhrþü A : {u½t÷Þ htßÞLtt

MtkŒ¼o{tk

{u ½t÷Þ™wk Ëso™ Þw™tExuz¾tËe-siÂL‚yt rnÕËrzÂMxÙõx y™u „thtu rnÕË

rzÂMxÙõx™u Ë{tð‚tk yr«÷ 2, 1970™thtus MðtÞ¥t htßÞ ‚hefu ÚtÞwk n‚wk. ‚u™uòLÞwythe 21, 1972™t htus …qýohtßÞ™tu Œhßòu {éÞtu níttu. MÚttr™fMðhts ÷tufþtne™tu …tÞtu Au. ¾tËeytrŒðtËeytu™e …tu‚t™e …hk…ht„‚Ët{trsf-htsfeÞ ËkMÚtt Au, su™t {q¤‚u{™t Ë{ts{tk Ÿzu ËwÄe n‚t y™uytsu …ý ‚u Sðk‚ Au. ‚u™u …hk…ht„‚Mðhts ËkMÚtt ‚hefu „ýe þftÞ Au. ytËkMÚttytu nS …ý ÷tuftu™t Œir™f ðneðx{txu sðtƒŒth Au. ¾tËe rnÕË{tkMðhts™e fÕ…™t ËŒeytu sq™e Au.ytrŒðtËeytu ËŒeytuÚte ‚u{™e ytð~ÞfËt{trsf ƒtƒ‚tu™wk Ëk[t÷™ ƒnw{‚,yr¼ÔÞÂõ‚™e Mð‚kºt‚t™t ytÄthu fhuAu.

¼th‚™e Mð‚kºt‚t ËtÚtu ¼th‚eÞƒkÄthýu W¥th …qðe oÞ ¼th‚™tytrŒðtËeytu™t rn‚tu ¾tË fhe™u s{e™y™u ðLÞ ËkËtÄ™tu Ërn‚™t rn‚tu™thûtý™e sYrhÞt‚™u ytu¤¾e ftZe Au.ytÚte, …rhrþü A™e h[™t fhðt{tkytðe n‚e, su MðtÞ¥t rsÕ÷t Ãtrh»tŒtuLteMÚttÃtLtt {txu Mt¥tt Ãtqhe Ãttzu Au.

‚uÚte, ¼th‚™t ƒkÄthý™t Aêt

…rhrþü™tu y{÷ fh‚tk Þw™tExuz ¾tËey™u siÂL‚yt rnÕË rzÂMxÙõx{tk Þw™tExuz¾tËe-siÂL‚yt MðtÞ¥t rsÕ÷t Ãtrh»tŒ™eMÚtt…™t fhtE n‚e, su™u …tA¤Úte¾tËe rnÕË ytuxtu™tu{Ë rzÂMxÙõxftWÂLMt÷ (fuyu[yuzeMte) yLtu siÂLítytrnÕMt ytuxtuLttu{Mt rzrMxÙõx ftWÂLMt÷(suyu[yuzeËe) ™t{Úte ƒu MðtÞ¥t rsÕ÷tÃtrh»tŒtu{tk rð¼trs‚ fhtE n‚e.fuyu[yuzeËe™wk LÞtÞûtuºt …qðo ¾tËernÕË™t rsÕ÷tytu, …rù{ ¾tËe rnÕËy™u htÞ ¼tuE rsÕ÷tytu Au. „thturnÕË rzÂMxÙõx ftWÂLË÷™wk LÞtÞûtuºt{uu½t÷Þ htsÞLttu øtthtu rðMítth Au.

Aêt …rhrþü (f÷{ 244 y™u275)™tu Vfhtu 1 htßÞ…t÷™uònuh™t{t îtht ™ðt MðtÞ¥t rsÕ÷t™eh[™t, ftuE…ý MðtÞ¥t rsÕ÷t™trðM‚th™u ™tƒqŒ fhðt, ƒu yÚtðt ðÄwMðtÞ¥t rsÕ÷tytu yÚtðt ‚u™t ¼t„™uyuf MðtÞ¥t rsÕ÷t íthefu òuzðt, ftuE…ý MðtÞ¥t rsÕ÷t™e ËhnŒtu r™rù‚fhðt™e y™u ftuE…ý MðtÞ¥t rsÕ÷t™wk™t{ ƒŒ÷ðt™e, su-‚u nu‚wytu {txur™Þwõ‚ …k[™e ¼÷t{ýtu ‚Útt ‚u™tynuðt÷ …h r™ýoÞ ÷uðt™e Ë¥tt …qhe…tzu Au. htßÞ…t÷ MðtÞ¥t rsÕ÷tÃtrh»tŒ™t ðneðxe rðM‚thtu™u hŒ fhðty™u ‚u{tk ËwÄtht {txu™e ykr‚{ Ë¥tt Au.

{u½t÷Þ™wk Ëso™ Þw™tExuz ¾tËe-siÂL‚yt rnÕË rzÂMxÙõx y™u

„thtu rnÕË rzÂMxÙõx™u Ë{tð‚tkyr«÷ 2, 1970™t htus

MðtÞ¥t htßÞ ‚hefu ÚtÞwk n‚wk.‚u™u òLÞwythe 21, 1972™t

htus …qýo htßÞ™tu Œhßòu {éÞtuníttu. MÚttr™f Mðhts ÷tufþtne™tu…tÞtu Au. ¾tËe ytrŒðtËeytu™e…tu‚t™e …hk…ht„‚ Ët{trsf-htsfeÞ ËkMÚtt Au, su™t {q¤

‚u{™t Ë{ts{tk Ÿzu ËwÄe n‚ty™u ytsu …ý ‚u Sðk‚ Au. ‚u™u…hk…ht„‚ Mðhts ËkMÚtt ‚hefu„ýe þftÞ Au. yt ËkMÚttytu

nS …ý ÷tuftu™t Œir™f ðneðx{txu sðtƒŒth Au. ¾tËernÕË{tk Mðhts™e fÕ…™t

ËŒeytu sq™e Au. ytrŒðtËeytuËŒeytuÚte ‚u{™e ytð~Þf

Ët{trsf ƒtƒ‚tu™wk Ëk[t÷™ƒnw{‚, yr¼ÔÞÂõ‚™e

Mð‚kºt‚t™t ytÄthu fhu Au.


rsÕ÷t Ãtrh»tŒtu y™u «tŒurþf Ër{r‚™eh[™t

ftuE…ý rsÕ÷t Ãtrh»tŒtu {txu rsÕ÷tËr{r‚{tk 30Úte ðÄw ËÇÞtu ™ ntuðtòuEyu, yux÷wk s ™nª ‚u{tk [thÚte ðÄwËÇÞtu htßÞ…t÷ îtht r™Þwõ‚ ™ ntuðtòuEyu y™u ƒtfe™t …wÏ‚ htsfeÞ{‚trÄfthÚte [qkxtÞu÷t ntuðt òuEyu. yt…rhrþü nuX¤ h[tÞu÷t «íÞuf MðtÞ¥t«Œuþ {txu y÷„ «tŒurþf …rh»tŒntuðe òuEyu. «íÞuf rsÕ÷t Ãtrh»tŒy™u «íÞuf «tŒurþf Ãtrh»tŒ{tk yLtw¢{u(rsÕ÷tLtwk Ltt{) rsÕ÷t Ãtrh»tŒ y™u(«tŒurþf™t ™t{u) «tŒurþf Ãtrh»tŒ™t™t{™e yuf ËkMÚtt ntuðe òuEyu, suyrðh‚ y™w„{™ y™u Ë{t™ŒM‚tðuòu Ähtð‚e ntuðe òuEyu ‚Útt‚u™t ™t{Úte s yŒt÷‚e VrhÞtŒtu ÚtðeòuEyu. htßÞÃtt÷ ðíto{tLt ytrŒðtMteÃtrh»tŒtu yÚtðt MðtÞ¥t rsÕ÷tytu yLtuMt kçt krÄít «Œuþtu{t kÚte ytrŒðtMteMtkMÚttytuLtt yLÞ «rítrLtrÄytu MttÚtu [[to{Mt÷ítÚte Mtti«Út{ rsÕ÷t Ãtrh»tŒtu yLtu«tŒurþf Ãtrh»tŒtu {txu rLtÞ{tu çtLttðeþfu Au. yLtu yt «fthLtt rLtÞ{tu rsÕ÷tÃtrh»tŒtu yLtu «tŒurþf Ãtrh»tŒtuLte h[Ltt,ítuLte çtuXftuLte Vt¤ðýe, rsÕ÷t yLtu«tŒurþf Ãtrh»tŒtu{tk «r¢Þt yLtu ft{ftsítÚtt rsÕ÷t yLtu «tŒurþf Ãtrh»tŒtuLttyrÄftheytu ítÚtt f{o[theytuLterLt{ýqftuLte Mt¥tt Ãtqhe Ãttzu Au. rsÕ÷tÃtrh»tŒtuLtt [qkxtÞu÷t MtÇÞtu MÚttrLtfMðhtsLte Mtt{tLÞ [qkxýe çttŒ Ãtrh»tŒLteMtti«Út{ çtuXf {txu rLtÞwõít ítthe¾ÚteÃttk[ ð»toLtt Mt{Þ {txu ntuÆtu Ähtðe þfuAu, yLÞÚtt rsÕ÷t Ãtrh»tŒLtu hŒ fhðt{tkytðe þfu Au. yLtu Ltt{tkrfít W{uŒðthtuhtßÞÃtt÷Ltt ytŒuþÚte ntuÆtu Äthý fhe

þfu Au.ftÞŒtu çtLttððt {txu rsÕ÷t Ãtrh»tŒyLtu «tŒurþf Ãtrh»tŒLte Mt¥ttytu

MðtÞ¥t «Œuþ {txu «ŒuþLtt çtÄt srðMítthtuLtt MtkŒ¼o{tk «tŒurþf Ãtrh»tŒyLtu MðtÞ¥t rsÕ÷t {txu rsÕ÷tLtt çtÄts rðMítthtuLtt MtkŒ¼o{tk rsÕ÷t Ãtrh»tŒftuEÃtý s{eLtLte Vt¤ðýe, fçtòuÄhtððt yÚtðt ítuLtt WÃtÞtuøtLtt MtkŒ¼o{tkftÞŒtu çtLttððtLte Mt¥tt Ähtðu Au, òufu,yt s{eLt f]r»t yÚtðt øttu[h nuítw {txuyÚtðt hnuýtkf {txu yÚtðt çteLt f]r»tnuítw {txu yÚtðt ftuE Ãtý øtt{ yÚtðtþnuhLtt hnuðtMteytuLtt rníttuLtu «tuíMttnLtytÃtðt suðt yLÞ nuítwytu {txu yLtt{ítskøt÷ {txu Lt ntuðe òuEyu. ftuEÃtýskøt÷Ltt Mtk[t÷LtLtu yLtt{ít skøt÷ fneþftÞ Ltnª. f]r»tLtt nuítw {txu ftuEÃtýLtnuh yÚtðt ðnu¤tLtt WÃtÞtuøt ¾uíteLttÃtrhðítoLtLtt ftuEÃtý MðYÃt yÚtðt Íq{Lte«ð]r¥tLtt rLtÞ{Lt, øtt{ yÚtðt þnuhLteMtr{rítytu yÚtðt Ãtrh»tŒtuLte MÚttÃtLttyLtu ítuLte Mt¥ttytu, øtt{ yÚtðt þnuheÃttu÷eMt yLtu ònuh MðtMÚÞ yLtu þti[t÷ÞMtrnít øtt{ yÚtðt þnuhLtt ðneðxLttMtkçtkÄ{tk ftuEÃtý çttçtít, ðzt yÚtðt{w¾eLte rLt{ýqf yÚtðt yLtwøt{Lt,r{÷fítLtt ðthMtt, ÷øLt yLtu AqxtAuztyLtu Mtt{trsf heít-rhðtòuLtt MtkŒ¼o{tkftÞŒtu çtLttððtLte Mt¥tt Ähtðu Au.MðtÞ¥t rsÕ÷tytu yLtu MðtÞ¥t «Œuþtu{tkLÞtrÞf ðneðxeítkºt

MðtÞ¥t «Œuþ {txu «ŒuþLtt çtÄt srðMítthtuLtt MtkŒ¼o{tk «tŒurþf Ãtrh»tŒyLtu MðtÞ¥t rsÕ÷t {txu «tŒurþfÃtrh»tŒLtt LÞtÞûtuºt nuX¤ ytðítt LtntuÞ ítuðt rsÕ÷tLtt çtÄt s rðMítthtuLttMtkŒ¼o{tk rsÕ÷t Ãtrh»tŒ yLtqMtqr[ít

ytrŒðtMteytuLtu MtkçtkrÄít çtÄt s Ãtûttuðå[u yuðt fuMttuLte MtwLttðýe {txu øtút{eýÃtrh»tŒtu yÚtðt yŒt÷íttuLte h[Ltt fheþfu Au, su yt ÃtrhrþüLte òuøtðtEnuX¤ htßÞLte yŒt÷ít{tk y{÷ {txuy{÷e ntuÞ. yLtu ítu øtút{ Ãtrh»tŒLttMtÇÞtu yÚtðt yt «fthLte yŒt÷íttuLttr«MttE®zøt yrÄftheÃtŒu Þt uøÞÔÞÂõítytuLte rLt{ýqftu fhe þfu Au. ytÃtrhrþü nuX¤ çtLttðtÞu÷t ftÞŒtLttðneðxe y{÷ {txu sYh Ãtzu ítturLt{ýqftu fhe þfu Au. yt ÃtrhrþüLteòuøtðtEytuLttu y{÷ ÚtE þfu ítuðt fuMttuÃthLtt LÞtÞûtuºt Ãth ntEftuxo ítuLte Mt¥ttLttuWÃtÞtuøt fhe þfu Au yLtu ítu ítuðtuyrÄfth Ähtðu Au.

«tŒurþf Ãtrh»tŒ yÚtðt rsÕ÷tÃtrh»tŒ htßÞÃtt÷Lte Ãtqðo {ksqhe MttÚtuøtt{ Ãtrh»tŒ yLtu yŒt÷íttuLte h[LttyLtu rLtÞ{tu çtLttðe þfu Au. øtt{Ãtrh»tŒtu yLtu yŒt÷íttu îtht fuMttuLteMtwLttðýe{tk yÃtLttðtíte «r¢Þt yLtuyLÞ MtkMÚttLtt ft{fts yLtu yÃte÷tu,yt «fthLtt Ãtrh»tŒtu yLtu yŒt÷íttuLttrLtýoÞtu yLtu ytŒuþtuLtt y{÷, yLÞçtÄe s çttçtíttu yt Aêt ÃtrhrþüLteòuøtðtEytu nuX¤ ytðhe ÷uðtÞt Au.«tÚtr{f þt¤tytu ðøtuhuLte MÚttÃtLtt {txursÕ÷t Ãtrh»tŒLte Mt¥tt

MðtÞ¥t rsÕ÷tLte rsÕ÷t Ãtrh»tŒrsÕ÷t{tk «tÚtr{f þt¤tytu, Œðt¾tLtt,çtòhtu, rVþheÍ {tøto, {tøto ÃtrhðnLtyLtu s¤{tøttuoLte MÚttÃtLtt, çttkÄft{yÚtðt Mtk[t÷Lt fhe þfu Au yLtuhtßÞÃtt÷Lte Ãtqðo {ksqhe MttÚtu ítuLttMtk[t÷Lt {txu rLtÞ{tu çtLttðe þfu AuyLtu ¾tMt fheLtu rsÕ÷t{tk «tÚtr{fþt¤tytu{tk rþûtýLte ¼t»tt Ãtý rLtrùít


fhe þfu Au. htßÞÃtt÷ ftuEÃtý rsÕ÷tÃtrh»tŒLte Mtk{rít MttÚtu þhíte yÚtðtrçtLtþhíte heítu f]r»t, ÃtþwMtkðÄoLt,ftuBÞwrLtxe «tusuõxTMt, Mtnfthe MtkMÚttytu,Mtt{trsf fÕÞtý, øtt{ztLtt ytÞtusLtyÚtðt yLÞ ftuEÃtý yuðe çttçtíttuLtuÃtrh»tŒ yÚtðt ítuLtt yrÄftheytuLtu MttUÃteþfu Au.rsÕ÷t yLtu «tŒurþf ¼kztu¤

çtkÄthýLte òuøtðtELtu yLtwYÃtrsÕ÷t yÚtðt «ŒuþLtt ðneðx {txu«íÞuf MðtÞ¥t rsÕ÷t Ãtrh»tŒu rsÕ÷t¼kztu¤ yLtu «íÞuf MðtÞ¥t «Œuþu «tŒurþf¼kztu¤Lte h[Ltt fhðe òuEyu, su{tkyLtw¢{u rsÕ÷t {txu rsÕ÷t Ãtrh»tŒ yLtu«Œuþ {txu «tŒurþf Ãtrh»tŒ îtht{u¤ðtítt çtÄt s Lttýtk s{t ÚtE þfu.htßÞÃtt÷ rsÕ÷t ¼kztu¤ yÚtðt «tŒurþf¼kztu¤Ltt Mtk[t÷Lt {txu ítu{s yt¼kztu¤{tk LttýtkLte [qfðýe, ítu{tkÚteLttkýtkLtt WÃttz, ítu{tk LttkýtkLttu nðt÷tuyLtu yLÞ ftuEÃtý MtkçtkrÄít çttçtítLte«r¢ÞtLtu yLtwMthðt {txu rLtÞ{tu çtLttðeþfu Au. rsÕ÷t Ãtrh»tŒ yÚtðt «tŒurþfÃtrh»tŒLtt ¾títt yuðt MðYÃt{tk ht¾ðtòuEyu fu ht»xÙÃtrítLte {ksqhe MttÚtuftuBÃxÙtu÷h yuLz yturzxh sLth÷ ytuVRÂLzÞt (fuøt) ítu [ftMte þfu. ftuBÃtxÙtu÷hyuLz yturzxh sLth÷ rsÕ÷t yLtu«tŒurþf Ãtrh»tŒLtt ¾títtytuLtwk ytuzexfhu Au. yLtu yt ¾títtytu MtkçtkrÄítynuðt÷ ítu htßÞÃtt÷Ltu MttUÃtu Au ítÚtthtßÞÃtt÷ ítu ynuðt÷ Ãtrh»tŒLtu ytÃtuAu.ytf÷Lt

rsÕ÷t Ãtrh»tŒ ¾ht yÚto{tk yufyuðe MtkMÚtt Au, su ytrŒðtMteytuLteyufkŒh rðftMt yLtu Mtw¾tfthe ÷tððtLte

yÃtuûtt Ãtqhe fhe þfu Au. {u½t÷ÞhtßÞ{tk rsÕ÷t Ãtrh»tŒ yLtu «tŒurþfÃtrh»tŒLtwk ft{fts ¾qçt s Mtkíttu»tsLtfAu yLtu ítuLte çtkÄthýeÞ Vhòu Ãtqhe fhðtçtŒ÷ ítu «þkMtr™Þ Au. òufu, ítu{tkft{fts{tk MtwÄthtLte ítÚtt Ãtrh»tŒ{tkytrŒðtMteytuLtt WíÚttLt {txu ft{ fheþfu ítuðt õðtìr÷VtEz yLtu ftÞoût{÷tuftu [qkxtE ytðu ítu ¾qçt s sYhe Au.rsÕ÷t Ãtrh»tŒ nk{uþtk ytrŒðtMteMt{tsLtt rníttu {txuLtt ftÞŒt çtLttðu AuyLtu s{eLt, ðLt, çtòh, xÙuz, fMx{yLtu ðÃthtþ MtrnítLte çttçtíttuLtu æÞtLt{tkht¾u Au ítÚtt ítu ftÞŒuMth heítu MtkÃtqýoÃtýuMðtÞ¥t Au ítÚtt s{eLt {nuMtq÷, «tÚtr{frþûtý, «[r÷ít ftÞŒt ðøtuhuLtu ytrÄLtytrŒðtMteytuLtt fÕÞtý {txu ft{ fhuAu. rsÕ÷t Ãtrh»tŒLtt MtÇÞtuLtu íttr÷{ytÃtðtLte yLtu ðÄw ÷tuftuLte ¼tøteŒtheLteítu{s ÷tuftuLte Mtt{u÷øteheLte sYh Au.ykítu MtkÃtqýo rMtMx{Ltt ÞtuøÞ {qÕÞtkfLtyLtu Mt{ÞMthLte Mt{eûttLte ¾qçt s sYhAu, suÚte MðtÞ¥t rsÕ÷t Ãtrh»tŒtuLteMÚttÃtLttLttu ytþÞ Ãtqýo ÚtE þfu yLtu ítuytrŒðtMteytuLtt rnít{tk Mtuðt fhe þfuyLtu ítu{Ltu ytøt¤ ÷tðe þfu.ËkŒ¼o :yøtúðt÷ ytrŒþ Mte., ¼thíteÞçtkÄthý, yr{»t «ftþLMt, Ltðe rŒÕne,2014nkMttrhyt, çte.yu÷., ¼thíteÞ çtkÄthýLtwkAêw Ãtrhrþü, ºteS ytð]r¥t, ÞwrLtðMto÷÷tì ÃtÂç÷®þøt fkÃtLte, Ltðe rŒÕneShðt, E., Ä ¾tMte yuLz siÂLítytrnÕMt rzrMxÙõx yuLz ¾tMte MxuxTMtðeÚtELt Ä £u{ðfo ytuV rMtõMÚt þuzâw÷,ytuM{tuLt ÃtÂç÷fuþLMt, Ltðe rŒÕne,1997

øttMMtt, yu÷. yuMtMt. Ä ytuxtuLttu{MtrzrMxÙõx ftWÂLMtÕMt ytu{MtLMtÃtÂç÷fuþLt, Ltðe rŒÕnesiLt, yu{.Ãte. EÂLzÞLt fÂLMxxâwþLt÷÷tì, ÷uÂõMtMt LtuÂõMtMt çtxhðÚto, ðtÄðtÃtÂç÷fuþLt, LttøtÃtwh.þwõ÷t, ðe.yuLt., ¼thíteÞ çtkÄthý,EMxLto çtqf fk. ÷¾LtWLthðtLte, S.yuMt., ¼thít{t kytrŒðtMte ftÞŒtu, htðít ÃtÂç÷fuþLt,sÞÃtwh, 2004.LÞtrÞf yLtu yLÞ ítkºt¼thíteÞ çtkÄthýŒMt{e Ãtk[ð»teoÞ ÞtusLtt (2002 -2007) {txu yLtwMtqr[ít ytrŒðtMteMtþÂõítfhý ÃthLte ÂMxÞ®høt Mtr{rítLttuynuðt÷, ytÞtusLt Ãtk[, ¼thít Mthfth(2001)÷u¾f yuLtEyu[Þw, rþ÷tUøt{tk{ŒŒLteþ yæÞtÃtf yLtu ftÞŒtrð¼tøtLtt ðzt Au.

yt„t{e ytf»toý

{u-2016

rðrþü he‚u

Ëût{-y…k„tu

(DifferentlyAbled)


ztì. rðï…‚e rºtðuŒe

W¥th-…qðo{tk s¤{t„o

W¥th-…qðo ¼th‚{tk s¤{t„o

htßÞ ™Œe™e ™Œe/™nuh™wk ™t{ËkÏÞt

yYýt[÷ «Œuþ 1 ÷tune‚ytËt{ 14 ytE, ƒhtf, ƒufe, Ä™Ëehe/[tÚtu, Œunª„,

Œe¾w, ztuÞtLË, „k„tÄh, SLShtÞ,ftu…e÷e, ÷tune‚, …wÚte{the, Ëwƒ™Ëehey™u r‚ðtk„ (Zt÷uïhe)

{u½t÷Þ 5 „ýtu÷, SLShtÞ, feLËe, rËÞËU„ y™uW{™„tux (Œtðfe)

r{Ítuht{ 1 r‚ðtk„ (Zt÷uïhe)™t„t÷uLz 1 r‚Íw-ÍwLfe

…rhðn™™tu rðftË yxfe „Þtu. yt{A‚tk „‚ ð»to ËwÄe 14500 rf.{e.W…÷çÄ s¤{t„o{tkÚte {tºt 4500rf.{e. s¤{t„o™u s ht»xÙeÞ s¤{t„o‚hefu ½tur»t‚ fhtÞtu Au. nðu ytk‚rhfs¤{t„o …rhðn™™t rðftË {txuËhfthu yt¢{f yr¼„{ y…™tÔÞtu Auy™u ðÄtht™t 106 s¤{t„o™u ht»xÙeÞs¤{t„o ‚hefu ònuh fÞtuo Au. ytÚtenðu ‚u™e ËkÏÞt …tk[Úte ðÄe™u 111™eAu. yt{tk™e 19 ™Œeytu W¥th-…qðeo¼th‚{tk ytðu÷e Au, su ™e[u {wsƒAu :

¼t h‚{tk s¤{t„o™tW…Þtu„™tu ÏÞt÷ ™ðtu™Úte. yfƒh ƒtŒþtn™t

Ë{ÞÚte ÔÞÂõ‚ytu y™u {t÷Ët{™™enuhVuh {txu Þ{w™t y™u „k„t s¤{t„o™tuW…Þtu„ Út‚tu ytÔÞtu Au. íÞthƒtŒ rƒúrxþþtË™ ŒhBÞt™ …ý ¼th‚{tk fux÷tfs¤{t„tuo™tu rðftË fhðt{tk ytÔÞtun‚tu y™u yu{tk™e ½ýe ™Œeytu™tuW…Þtu„ s¤{t„o ‚hefu ytsu …ýfhðt{tk ytðu Au. Mðt‚kºÞ {éÞt ƒtŒ¾tË fhe™u hu÷ y™u {t„o …rhðn™™trðftË ‚hV æÞt™ fuLÿe‚ fhðt{tkytÔÞw k y™u …rhýt{u s¤{t„o

¼th‚{tk s¤{t„o™t W…Þtu„™tuÏÞt÷ ™ðtu ™Úte. yfƒh

ƒtŒþtn™t Ë{ÞÚte ÔÞÂõ‚ytu y™u{t÷Ët{™™e nuhVuh {txu Þ{w™t

y™u „k„t s¤{t„o™tu W…Þtu„ Út‚tuytÔÞtu Au. íÞthƒtŒ rƒúrxþ þtË™

ŒhBÞt™ …ý ¼th‚{tk fux÷tfs¤{t„tuo™tu rðftË fhðt{tk ytÔÞtun‚tu y™u yu{tk™e ½ýe ™Œeytu™tuW…Þtu„ s¤{t„o ‚hefu ytsu …ýfhðt{tk ytðu Au. „‚ ð»to ËwÄe

14500 rf.{e. W…÷çÄs¤{t„o{tkÚte {tºt 4500 rf.{e.

s¤{t„o™u s ht»xÙeÞ s¤{t„o ‚hefu½tur»t‚ fhtÞtu Au. nðu ytk‚rhf

s¤{t„o …rhðn™™t rðftË {txuËhfthu yt¢{f yr¼„{ y…™tÔÞtuAu y™u ðÄtht™t 106 s¤{t„o™uht»xÙeÞ s¤{t„o ‚hefu ònuh fÞtuoAu. ytÚte nðu ‚u™e ËkÏÞt …tk[ÚteðÄe™u 111™e Au. yt{tk™e 19

™Œeytu W¥th-…qðeo ¼th‚{tkytðu÷e Au


W¥th-…qðeo ¼th‚{tk ™ðt ònuhfhtÞu÷ yt ht»xÙeÞ s¤{t„o îtht yurðM‚th{tk ðÄtht™t y™u ðifÂÕ…f…rhðn™™u ÔÞqntí{f xuftu {¤þu. ytrðM‚th{tk s¤{t„o™e ™uðe„uþ™÷þõÞ‚tytu™tu {n¥t{ W…Þtu„ fhðt™tunS ƒtfe Au. ht»xÙeÞ s¤{t„o ™k. 2,su ƒúñ…wºtt ™Œe …h Au, ‚u ƒkø÷tŒuþËhnŒ ™Sf ÄwƒúeÚte ËtrŒÞt ËwÄe™tu981 rf.{e. ÷tkƒtu s¤{t„o Au. yt{t„o …h y…th ût{‚t hnu÷e Au …hk‚w

‚u™tu s¤{t„o ‚hefu ËðtO„e rðftËÚtÞtu ™Úte. yt {t„o …h {t÷Ët{t™‚Útt {týËtu™e yðhsðh {txu ÷~fhyt rð¼t„™tu W…Þtu„ fhu s Au. Äwƒúe¾t‚u™tu yt s¤{t„o™tu þYyt‚™tu…tuRLx y„tW™t Ë{Þ{tk yuf ƒkŒhn‚wk. yt rðM‚th{tk {íMÞ y™uþtf¼tS™e {tuxt…tÞu nuhVuh ÚttÞ Au,ytk‚rhf {tk„ y™u ƒtkø÷tŒuþ™esYrhÞt‚{tk Ëk‚tu»tu Au.

ytuÚtturhxe îtht ht»xÙeÞ s¤{t„o-2 …h{t¤¾t„‚ ƒtkÄft{ {txu ytÞtus™fhðt{tk ytðu Au …hk‚w yt rŒþt{tk nS÷tkƒe {s÷ ft…ðt™e Au. …tkzw ¾t‚usuxe™wk ƒtkÄft{ ÚtE „Þwk Au …hk‚w ynªnS ËwÄe ft„tuo™e …qh‚e nuhVuh ™ÚteÚt‚e. ytuÚtturhxe îtht Äwƒúe ¾t‚u htu÷-ytu™ htu÷-ytuV suxe™wk ft{ ÷„¼„…qðo ÚtE „Þwk Au …hk‚w n‚Ëª„{txe¾t‚u™t ƒeò rf™thu fux÷ef xufr™f÷Ë{MÞtytu ™zu Au.

«tuxtuftu÷ Yx {thV‚u fhe{„ks‚Útt ytþw„ks ‚hV™wk …rhðn™ yuf Þtƒeò fthýËh rððtŒ{tk VËtÞu÷ Au.

þe…ª„ {kºtt÷Þ îtht W¥th-…qðorðM‚th™t ðÄtht™t 19 s¤{t„o™uht»xÙeÞ s¤{t„o ‚hefu ònuh fhtÞt Au,ytÚte fuLÿ Ëhfth™tu ðÄw Ëtht ytÞtus™îtht yt «Œuþ{tk ftÞo¢{ …rhðn™rðfËtððt™e yuf ‚f {¤e Au.÷u¾f©e rºt…tXe ™uþ™÷ þe…ª„ƒtuzo, þe…ª„ {kºtt÷Þ, ™ðe rŒÕne™tyæÞût Au.

¼th‚ ƒtkø÷tŒuþ «tuxtuftu÷ Yxy„tW Þtus™t ½z™thtytuyu Ëtht

RhtŒtÚte ¼th‚-ƒtkø÷tŒuþ «tuxtuftu÷ Yx…h ht»xÙeÞ s¤{t„o-1 y™u s¤{t„o-2 (nw„÷e-„k„t)™u òuzu÷ n‚t. yt Yxƒtkø÷tŒuþ ÚtE™u òÞ Au. …hk‚w ËhnŒ…th™t rððtŒtu, ƒtkø÷tŒuþ {thV‚us¤{t„o™t rðftË™tu y¼tð ‚u{sfux÷tkf xufr™f÷ fthýtuËh yt Ëût{s¤{t„o™tu rðftË ÚtE ™t þõÞtu.nfef‚{tk ònuh rð‚hý ÔÞðMÚtt™t ½ô

y™u [tu¾t™e nuhVuh yt «Œuþ {txu ‚u{t„o îtht þõÞ ÚtE ntu‚ …hk‚w yu{™t ÚtE þõÞwk. òu yt …rhðn™ þõÞƒLÞwk ntu‚ ‚tu ÷t¾tu Yr…Þt™e ƒ[‚ Útt‚y™u {t„o …h™e …rhðn™ „e[‚t½xtze þftE ntu‚. ¼th‚eÞ ¾tãtL™r™„{u õÞthuÞ yt …nu÷ fhe ™rnyÚtðt ‚tu …nu÷ fhe nþu ‚tu, yt ËM‚t…rhðn™™tu W…Þtu„ fhðt{tk ËV¤ ™tÚtE.

¼th‚eÞ ht»xÙeÞ s¤{t„o

M…Ätoí{f

…heûtt™e ‚iÞthe

fhtu Atu ? ‚tu

‘Þtus™t’

sYh ðtk[tu.


„ti‚{ …whturn‚

…qðtuo¥th htßÞtu{tk f]r»trðftË

…qðtuo¥th htßÞtu{tk f]r»t rðftË™u ™ðtu {tuz

¼t h‚™t ™tuÚt oRMxrhSÞ™ yu™Eyth{tkytX htßÞtu yYÛtt[÷

«Œuþ, ytËt{, {uÎtt÷Þ, {rÛt…wh,r{Ítuh{, ™t„t÷uLz, rËr¬{ y™urºt…wht ytðu Au. yt rðM‚thtu{tk ðË‚e{tuxt¼t„u „t{ztytu{tk ðËu Au. ¼h…qhfwŒh‚e Ëk…r¥t Ähtð‚t yt htßÞtu{tk¼th‚™e yu™zeyu Ëhfthu Ëk…qÛtozuð÷…{uLx Ã÷t™ ƒ™tÔÞtu Au. su …ifeyt htßÞtu™t f]r»t rðftË{tk y{qÕÞ‚ftu hnu÷e Au. yt htßÞtu™t rðftË{txu ¼th‚ Ëhfthu W¥th …qðeo ûtuºtrðftË {kºtt÷Þ™e h[™t fhe Au.

«t[e™ft¤Úte yt ûtuºt™u Ëuð™rËMxËo Ët‚ ƒnu™tu ‚hefu ytu¤¾ðt{tkytð‚tu n‚tu y™u nðu ‚u{tk rËr¬{¼¤e s‚tk ytX htßÞtu ÚtÞtk Au. fnuAu fu ¼th‚™e ËnnŒtu™e ykŒh òuƒeòu ftuE Œuþ ðË‚tu ntuÞ ‚tu ‚u…qðtuo¥th Au.

rËr¬{™u ƒtŒ fh‚tk …qðtuo¥thûtuºt™t Ët‚ htßÞtu 26 rf÷tu{exh™trË÷e„wze fturhztuhÚte ¼th‚ ËtÚtuòuztÞu÷t Au, su™u r[fuLË ™ufÚteytu¤¾tÞ Au. rËr¬{ 2002{tkytrÄftrhf he‚u …qðtuo¥th ûtuºt™tu rnMËtuƒ™e [qfÞwk Au. yt ûtuºt™e ËhnŒtu™tu98 xft rnMËtu ¼th‚™t ytk‚hhtüÙeÞ

…ztuþe Œuþtu ËtÚtu òuztÞu÷tu Au. r¼L™‚tntuðt A‚tk rðftËtí{f [u÷uLs yt‚{t{ htßÞtu™e yuf suðe s Au. ytûtuºttu™e yÚtoÔÞðMÚtt f]r»t ytÄtrh‚ntuðtÚte ¼th‚ Ëhfthu f]r»t rðftË{txu™t y÷„ y÷„ …ufus ònuh fhu÷tAu. yt htßÞtu™e rðftË Þtus™tytu 90xft ËntrÞ‚ y™wŒt™ y™u 10 xftÉÛt™t ytÄthu ™¬e fhðt{tk ytðu Au.…qðtuo¥th …rh»tŒ yuf …qðtuo¥th ûtuºt™tytrÚtof ‚u{s Ët{trsf rðftË {txuƒ™tðtÞu÷e yuf ƒwr™ÞtŒe ËkMÚtt Au.yt …rh»tŒu rðÍ™ 2020 ƒ™tÔÞwk Ausu{tk ËtiÚte {tuxtu rnMËtu f]r»t Ëuõxh™tuytðu Au.

htüÙeÞ f]r»t rðftË Þtus™t nuX¤…qðtuo¥th htßÞtu™u 852.57 fhtuz™eËntÞ yt…ðt{tk ytðe Au. su …ifeËtiÚte ðÄw 440.03 fhtuz {tºt ytËt{htßÞ™u yt…ðt{tk ytÔÞt Au. ¼th‚Ëhfthu htüÙeÞ ƒt„tÞ‚ r{þ™™e W…Þtus™tytu þY fhe Au. su{tk þtf¼tS,V¤tu, Vw÷tu y™u {Ët÷t …tftu™u W¥tus™yt…ðt{tk ytðu Au.

fuLÿ™t f]r»t «Ät™ ©ehtÄt{tun™rËkn fnu Au fu RÍhtÞ÷™tËnÞtu„Úte Ëhfthu htßÞtu{tk …tfytÄtrh‚ Wíf]c‚t fuLÿtu þY fhðt™wk™¬e fÞwO Au. Œuþ™t rðrðÄ htßÞtu{tk

“yuf ¼th‚ Ë{]j ¼th‚”

{txu W¥th …qðo™t htßÞtu

rË{tr[nT™Y… Au. W¥th

…qðo™t htßÞtu ytk‚hhtüÙeÞ

ËhnŒtuÚte ÎtuhtÞu÷tk Au. yt

rðM‚th™t ¾uzq‚tu y™u

f÷tfthtu …rh©{ y™u ËkÎt»to

îtht r™…qÛt ƒ™u Au. yk„úuS

¼t»tt{tk ÷¾t‚t ™{M‚u

þçŒ™t fw÷ Ët‚ yûthtu{tk

W¥th-…qðo™t ‚{t{ htßÞtu™t

«Út{ yûthtu™tu Ë{tðuþ ÚttÞ

Au. fuLÿ Ëhfth yt ytX

htßÞtu{tk ƒeS nrh‚

¢trL‚™t ƒes htu…e hne Au.


27 fuLÿtu þY fhðt{tk ytÔÞt Au.f]r»t«Ät™u fÌtwk n‚wk fu ¾u‚eðtze{tk yt…Ûtu¼÷u ytí{r™¼oh ntuEyu …hk‚w yt„t{e…zfthtu™tu Ët{™tu …Ût fhðt™tu Au ‚uÚteytÄwr™f xufT™tu÷tuS™tu …qhu…qhtu W…Þtu„fhðt™tu Au. ¾u‚hÚte ¼tus™™e Útt¤eËwÄe™e yuf ftuÕz [uR™ Q¼e fhðt™eAu.

…qðtuo¥th htßÞtu {txu ‚u{Ûtu fÌtwk fuyt rðM‚thtu {txu ƒt„tÞ‚e ¾u‚e™eËtiÚte ðÄw …tuxuL~Þtr÷xe Au, ‚uÚte fuLÿyu¾tË æÞt™ fuLÿe‚ fhe™u ƒt„tÞ‚e¾u‚e™u «tuíËtn™tu …qht …tzðt™wk ™¬efÞwO Au. ƒt„tÞ‚e Ëuõxh{tk V¤,þtf¼tS, Vq÷ y™u {he{Ët÷t™tuË{tðuþ fhðt{tk ytÔÞtu Au. ¾tËfhe™u yti»trÄÞ ð™M…r‚™e ¾u‚e …hrðþu»t ¼th {qfðt™tu r™ÛtoÞ fÞtuo Au.

¼th‚{tk yíÞthu 2.30 fhtuznuõxh s{e™{tk 28.1 fhtuz x™ƒt„tÞ‚e Wí…tŒ™ ÚttÞ Au su Ë{„úŒwr™Þt™t fw÷ Wí…tŒ™™t 13 xft Au.fuhe, fu¤tk, ……iÞtk, Œtz{ y™u ÷ªƒw{tk¼th‚ y„úÛte Œuþ Au.

yuf ËíÞ yu …Ût Au fu szeƒwèeytuy™u ð™ yti»tÄeytu™tu …Ût ¼kzth „Ûtt‚t

…qðtuo¥th htßÞ rËr¬{{tk htËtÞrÛtfŒðtytu y™u ¾t‚htu™u r‚÷tks÷e yt…ðt10 ð»toÚte «ÞtËtu [t÷e hÌtt Au. 6.5÷t¾™e ðM‚e Ähtð‚t htßÞ{tk 50nòhÚte …Ût ðÄw nufxh s{e™{tk ztk„h,R÷tÞ[e, ytŒw, þtf¼tS y™uV¤V¤trŒ™tu ytu„uor™f …tf ÷nuhtEhÌttu Au.

rËr¬{{tk yt …rhð‚o™ ÷tððt{tk{rn÷t ¾uzq‚tu™tu rËkn Vt¤tu Au.2003{tk rðÄt™Ë¼t{tk yuf «M‚tð…Ëth fhe™u htßÞ™u ytu„u or™fƒ™tððt™e ntf÷ fhðt{tk ytðe n‚e.Ëhfthu htËtÞrÛtf Œðtytu y™u ¾t‚htuðu[ðt …h «r‚ƒkÄ {wfÞtu n‚tu. rËr¬{uËtrƒ‚ fÞwO Au ËSð ¾u‚e yu ¾tux™tu¾tztu ™Úte …hk‚w …ÞtoðhÛt ƒ[tððt™tuxftW rðfÕ… …Ût Au. ËSð ¾u‚ey…™tÔÞt …Ae rËr¬{{tk „heƒehu¾t™e[u Sð‚t ÷tuftu™e ËkÏÞt 1.7 ÷t¾n‚e su Îtxe™u 50 nòh ÚtE Au.htßÞ™t f]r»t rð¿tt™ fuLÿtu ËSð ¾u‚e{txu Ë‚‚ {t„oŒþo™ y™u {ŒŒ yt…‚thnu Au.

yt ™t™fzt htßÞ™e 6 nòhnuõxh s{e™{tk ð™M…r‚ ¾tÄ y™u

y¤rËÞt™t sirðf ¾t‚h™t Wí…tŒ™{txu Ëukfztu yuf{tu ÷„tððt{tk ytÔÞtAu. ð{eo fB…tuMx, htRÍturƒÞ{, yÍtu÷tsuðt ¾t‚htu ‚Útt ÷e{zt suðe fzðeð™M…r‚ytu{tkÚte ƒ™u÷e fwŒh‚e ŒðtytuAtkxðtÚte ¾uzq‚tu™u VtÞŒtu ÚttÞ Au. ¾u‚e™wknƒ „Ûtt‚t ŒrûtÛt rËr¬{{tk 3 nòhx™ R÷tÞ[e y™u 50 nòh x™ ytŒw…tfu Au. yu W…htk‚ ÎtÛttk {Ët÷t …tftu™wkWí…tŒ™ …Ût ÷uðt{tk ytðu Au.

fuLÿ Ëhfth™t ËkfÕ… «{tÛturËr¬{ htËtÞrÛtf Œðtytu y™u fur{f÷£e htßÞ ƒ™e [qõÞwk Au. yt W…htk‚6300 nuõxh rðM‚th{tkÚte 17190x™ V¤V¤trŒ …tfu Au. yt ytu„uor™f…tftu™e rŒÕne Ërn‚™t W¥th ¼th‚{tkËthe yuðe {tk„ Au. htßÞ™t ytu„uor™fytÞtu„u rËr¬{™u ¼th‚™wk …nu÷wkytu„uor™f htßÞ ƒ™tðe ŒeÄwk Au.htßÞ™t yt W…ht k‚ …t U„÷t,[eËtu…t™e. Ë÷Îtthe suðt y™uf „t{tuyuËSð¾u‚e y…™tðe™u …rhð‚o™™tu…ð™ VqkõÞtu Au.

…qðtuo¥th™t …tu‚t™t «ðtË …nu÷t¼th‚™t ðzt«Ät™ ©e ™huLÿ {tuŒeyufÌtwk n‚wk fu, ‚u{™e Ëhfth …qðtuo¥thûtuºt™t ËðtO„e rðftË {txu ft{ fhehne Au y™u yt rŒþt{tk ftuE fËhAtuze ™Úte. rËr¬{™t ‚tsu‚h™t«ðtË™t yk‚u ðzt«Ät™u fÌtwk n‚wk fuy{u yt ûtuºt™t rðftË {txu 53,000fhtuz Yr…Þt htÏÞt Au. ‚u{tkÚte28,000 fhtuz ™ðe 14 hu÷ðu÷tR™tu…tÚthðt …tA¤ ¾[toþu. ‚u W…htk‚2S {tuƒtR÷ Ëuðt y™u ðes¤e™uËwÄthðt {txu …tk[-…tk[ nòh fhtuzyt…ðt{tk ytðþu. y{thw k ÷ûÞ…qðtuo¥th{tk Ët‚uÞ rŒðË, 24 f÷tf


y™u yt¾wk ð»to ðes¤e …qhe …tzðt™wkAu.

…qðtu o¥th {txu ¼th‚ Ëhfth{rÛt…wh{tk ™uþ™÷ M…tuxTËo Þwr™.™eMÚtt…™t fhþu. …qðtuo¥th {txu ™ðe f]r»tftu÷us þY fhtþu. …qðtuo¥th™u sirðf¾u‚e™e htsÄt™e ƒ™tðtþu. 10,000rðãtÚteoytu™u Rþt™ WŒÞ M…urþÞ÷Mftu÷hrþ… y…tþu. …qðtuo¥th™t ‚{t{htßÞtu{tk 20 fhtuz Yr…Þt{tk yu…uh÷„th{uLx {uLÞwVuõ[®h„ ËuLxh ¾tu÷tþu.

…qðtuo¥th htßÞtu™t rfËt™tu {nu™‚wkAu. f{òuhe™u ‚tft‚ y™u ËV¤‚t{tkƒŒ÷tð™wk ‚uytu òÛtu Au. yt rËjtk‚™uyt„¤ ÷R™u rËr¬{ htßÞ ƒt„tÞ‚e¾u‚e{tk ¾qƒ yt„¤ r™f¤e hÌtwk Au, suŒuþ {txu yuf yr¼™kŒ™™eÞ «ÞtË Au.rð»t{ {tuË{™wk MÚt¤ ntuðt A‚tkrËr¬{™e ËhnŒtu™u ÷t¼{tk …rhðr‚o‚fhðt{tk ytðe hÌttu Au. ytuAt ðhËtŒ™trðM‚thtu{tk xt{uxtk™e {ƒ÷¾ ¾u‚e ÚttÞAu.

…qðtuo¥th htßÞtu™t «tf]r‚f ËtÄ™tu,Ëthwk ðt‚tðhý y™u rþrût‚ Þwðt™tu™e{tuxe ËkÏÞt™t fthÛtu yt htßÞtu{tknrh‚ ¢tÂL‚ ÷tðe þftÞ Au y™u ¼th‚Ëhfth ‚u {txu «Þí™þe÷ Au. fuLÿeÞf]r»t «Ät™ ©e htÄt{tun™rËknu fÌtwk n‚wkfu ¾u‚h{tk Wí…trŒ‚ Út‚tk …tftu™u ƒòhyt…ðt ‚u{s „útBÞ fûttyu htus„the{txu Ëhfth «ÞtË fhe hne Au.yu™zeyu Ëhfth yuðwk {t™u Au fu sÞtkËwÄe «íÞuf „t{ y™u rfËt™ rðfrË‚™nª ntuÞ íÞtk ËwÄe Œuþ™tu rðftË Útþu™nª.

…qðtuo¥th ûtuºt{tk ¼th‚™e 8 xfts{e™ Au y™u ytƒtŒe 4 xft Au. 70xft ÷tuftu ynª f]r»t ËtÚtu Ëkf¤tÞu÷t Au.

r{Ítuh{{tk 51 xft ÷tuftu f]r»t …hytÄtrh‚ Au. rËr¬{{tk yt ytkfztu89 xft Au. ytËt{ {wÏÞíðu¾u‚eðtzeðt¤wk htßÞ Au y™u 75 xft÷tuftu ¾u‚e …h r™¼oh Au. htßÞ{tkÄt™™t …tftu ðÄw «{tÛt{tk ÚttÞ Au.ƒt„tÞ‚e ûtuºt{tk nðu yt htßÞ™turðftË ÚtE hÌttu Au. htßÞ{tk fw÷39.44 ÷t¾ nuõxh s{e™{tk ¾u‚eðtzeAu su{tk 27 xft s{e™ …h rðþwj¾u‚e ÚttÞ Au. fuLÿ Ëhfth ytËt{{tkytrÚtof {ŒŒ fhu Au …hk‚w htßÞ Ëhfth‚u™u Ë{ÞËh ¾[eo þf‚e ™Úte. ©e™huLÿ {tuŒe™e fuLÿ Ëhfthu htßÞtu™t14 fhtuz ¾uzq‚tu {txu MðtMÚÞ ftzoyt…ðt™e Îttu»tÛtt fhe Au. ytËt{ {txu…Ût yt Þtus™t {txu ytrÚtof ËntÞyt…e Au. f]r»t rð¿tt™ fuLÿtu Q¼tfhe™u …Ût {ŒŒ fhðt{tk ytðe Au.

ËSð ¾u‚e yux÷u yuðe ¾u‚e su{tkftuE s «fth™wk htËtÞrÛtf ¾t‚h fuhtËtÞrýf sk‚w™tþf Œðt ð„h fht‚e¾u‚e, su{tk fwŒh‚e Mºttu‚tu™tu W…Þtu„fhtÞ Au. su{ fu, AtrýÞwk ¾t‚h,÷e{zt™t …t™™tu yfo ð„uhu™tu Ë{tðuþÚttÞ Au. yt «fth™e ¾u‚e{tk Wí…tŒ™

s¤ðtE hnu Au. suÚte ‚kŒwhM‚e …Ûts¤ðtE hnu Au. ËSð ¾u‚e yu ð‚o{t™Ë{Þ™e ytð~Þf‚t Au.

ËSð ¾u‚ …uŒtþt u™e {t k„rðï¼h{tk 40 xft™t ðtr»tof ŒhÚteðÄe hne Au suÚte ¼th‚ Ëhfth îthtËSð ¾u‚e™u «tuíËtn™ yt…ðt™wk þYfhtÞwk Au y™u [t÷w ð»to™t ƒsux{tkËSð ¾u‚e™t «Ëth {txu rðþu»t hf{Vt¤ððt{tk ytðe Au. yt yk„u 10htßÞtuyu ËSð ¾u‚e™e ™er‚ ƒ™tðu÷eAu. Œuþ™t ƒeò htßÞtu ytðe ™er‚ƒ™tðu ‚u {txu Ëhfth «Þí™þe÷ Au.

yuf ¼th‚ Ë{]j ¼th‚ {txu W¥th…qðo™t htßÞtu rË{tr[nT™Y… Au. W¥th…qðo™t htßÞtu ytk‚hhtüÙeÞ ËhnŒtuÚteÎtuhtÞu÷tk Au. yt rðM‚th™t ¾uzq‚tu y™uf÷tfthtu …rh©{ y™u ËkÎt»to îtht r™…qÛtƒ™u Au. yk„úuS ¼t»tt{tk ÷¾t‚t ™{M‚uþçŒ™t fw÷ Ët‚ yûthtu{tk W¥th-…qðo™t‚{t{ htßÞtu™t «Út{ yûthtu™tu Ë{tðuþÚttÞ Au. fuLÿ Ëhfth yt ytX htßÞtu{tkƒeS nrh‚ ¢trL‚™t ƒes htu…e hne Au.

÷u¾f y{ŒtðtŒ ÂMÚt‚ rV÷tLË…ºtfth Au.


ztì. É[t þtn

…qðtuo¥th{tk {rn÷tytu™e ÂMÚtr‚

¼th‚™t W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tk Mºte™e

…rhÂMÚtr‚ – yuf Ëh¾t{Ûte

yt …Ûtu ðt‚ Mºte™efhðt™e Au, yux÷u fuEïh™t ©uc‚{

Ëso™™e. rðï™tu ftuE…Ût Œuþ rðfrË‚ntuÞ fu yÕ…rðfrË‚, …Ût Mºte «íÞu™tuË{ts™tu árüftuÛt nk{uþtk y÷„ hÌttuAu. yuf s ¼ti„tur÷f ðt‚tðhÛt y™uËt{trsf h[™t{tk WAh‚t ntuÞ A‚tkË{ts Mºte «íÞu õÞthuÞ WŒth hÌttu™Úte. rþûtÛt™e ‚ftu, Ët{trsf y™uftixw krƒf sðtƒŒtheytu, htsfeÞ,ytrÚtof y™u ËtkMf]r‚f rðftË™e ‚ftu,Îth™e ƒnth ™ef¤ðt™e …hðt™„esuðt ËUfztu …rh{tÛttu{tk Mºte ËtÚtuËŒeytuÚte yLÞtÞ Út‚tu hÌttu Au. rðï™tŒhuf htüÙ{tk Œhuf ÔÞðËtÞ fu ft{{tkòu‚htÞu÷e Mºte™u ‚u s ÔÞðËtÞ fuft{{tk hnu÷ …whw»t fh‚tk ytuAwk ðu‚™[qfððt{tk ytðu Au. rðfË‚t Œuþtu{tky…qh‚t ðu‚™ W…htk‚ Wí…tŒf Mºttu‚tusuðt fu ythtuøÞ, rþûtÛt ð„uhu™ey…qh‚e «tÃÞ‚t yu …Ût Mºte™e {tuxeË{MÞt Au. ¼th‚{tk yt yË{t™‚tytuðÄw òuðt {¤u Au. ytsu yt…Ûtu ¼th‚™tËtiÚte ðkr[‚ hne „Þu÷t rnMËt™e yux÷ufu W¥th…qðeoÞ htßÞtu™e Mºteytu™e…rhÂMÚtr‚ rðþu ðt‚ fheyu Aeyu.

W¥th…qðeoÞ htßÞtu yux÷u yYýt[÷«Œuþ, ytËt{, {rý…wh, {uÎtt÷Þ,

r{Ítuh{, ™t„t÷uLz, rËr¬{ y™urºt…wht – yu ytX htßÞtu™tu Ë{qn.ytrÚtof árüyu yt htßÞtu ¼th‚™tƒeò htßÞtu fh‚tk ÎtÛtt …tA¤ Au.2007-08™t ytkfzt {wsƒ Œuþ™e{tÚttŒeX ytðf Y. 33,731 n‚e,íÞthu W¥th…qðeoÞ htßÞtu™e {tÚttŒeXytðf {tºt Y. 20,279 n‚e. ythtßÞtu{tk ytrŒðtËe «ò™tu ðËðtxðÄthu Au. {tuxt¼t„™e ðM‚e y™wËqr[‚s™òr‚ytu™e Au. r{Ítuh{™e 94.75xft ðM‚e y™wËqr[‚ s™òr‚ Au.ßÞthu ™t„t÷uLz{tk 87.70 xft,{uÎtt÷Þ{tk 94.75 xft, yYýt[÷«Œuþ{tk 63.66 xft, {rÛt…wh{tk34.41 xft, rºt…wht{tk 30.95 xfty™u ytËt{{tk 12.82 xft y™wËqr[‚s™òr‚ytu ðËu Au.

yË{t™‚tytu yt «Œuþtu{tk sux÷eòuðt {¤u Au ‚ux÷e ƒesu õÞtkÞ ™Úte.ynª 442 sux÷e ¼t»ttytu y™uƒtu÷eytu ƒtu÷tÞ Au. y™uf ò‚™eòr‚ytu y™u …uxt òr‚ytu Au. Œhuf™e…t u‚t™e y÷„ ËkMf]r‚, y÷„yir‚ntrËf ðthËtu y™u y÷„he‚rhðtòu Au.

¼th‚ {tuxu¼t„u …whw»t «Ät™ ŒuþAu. ytrÚtof r™ÛtoÞtu y™u Ët{trsfr™ÛtoÞtu{tk …whw»t™wk …nu÷uÚte ð[oMð hÌtwk

W¥th…qðeoÞ htßÞtu™e Mºteytu™e…rhÂMÚtr‚ ¼th‚™t ƒeòhtßÞtu™e Ëh¾t{Ûteyu

[rzÞt‚e Au. WŒtnhÛt ‚hefu,W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tk Mºte-…whw»t

òr‚ Œh ¼th‚eÞ Ëhuhtþfh‚t Ëthtu Au. òu fu,

Mºteytu{tk ƒt¤ {]íÞw Œh™wk«{tÛt ytËt{{tk ËnwÚte ðÄwAu. ‚u s he‚u yt htßÞtu{tkrþûtÛt Œh Ÿ[tu Au, …hk‚w

‚u™e ËtÚtu þt¤t Atuze s™thƒt¤ftu™tu Œh yt htßÞtu{tk

™ƒ¤e …rhÂMÚtr‚™wk Ëq[™ fhuAu. ytËt{ y™u ™t„t÷uLz{tkMºte rþûtÛt Œh Ëhuhtþ fh‚t

Ÿ[tu Au. …Ût, Mºteytu{tkþt¤t «ðuþ Œh yt htßÞtu{tk¼th‚eÞ Ëhuhtþ fh‚t ™e[tu

Au.


Au. …whw»ttu™tu Mºteytu …h nk{uþtk ykfwþhÌttu Au. ‚u™e …ËkŒ„e™e Mð‚kºt‚t,ð‚o™ y™u r™ÛtoÞtu™e Mð‚kºt‚t, íÞtkËwÄe fu rð[thtu™e Mð‚kºt‚t …Ût õÞthuÞs¤ðtE ™Úte. yt …rhÂMÚtr‚Úte ‚Æ™rðhwj ¼th‚™t W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tkðËr‚ {tuxt¼t„™e «òr‚ytu {t‚]«Ät™Ë{tsÔÞðMÚtt Ähtðu Au. {t‚t™tu ðthËtuËnwÚte {tuxe Œefhe™u {¤u Au y™u yuhe‚u …uZe-Œh …uZe Ë{ts™e h[™t ÚttÞAu. íÞtk ËwÄe fu Ëk‚t™tu™u yxf …Ût{t‚t™e {¤u Au. …Ût A‚tkÞu yt Ë{ts{tk…Ût fux÷tf ykþu …whw»ttu™wk «¼wíð ntuÞs Au, yu ðtM‚rðf‚t Mðefthðe s hne.

òu fu yLÞ htßÞtu™e Ëh¾t{Ûteyu…rhÂMÚtr‚ ÎtÛte ËwÄhe Au. W¥th…qðeoÞhtßÞtu{tk Mºteytu™u …whw»ttu sux÷tu s{n¥ð™tu Œhßòu y™u MÚtt™ {¤u Au.Ët{trsf, Ätr{of fu htsfeÞ sqÚttu{tkMºteytu …Ût …whw»ttu sux÷wk s MÚtt™ {u¤ðuAu. A‚tk ðhðwk ËíÞ yu Au fu r™ÛtoÞtu™e«r¢Þt{tk Mºteytu™u Vt¤u ƒnw ytuAe¼qr{ft ¼sððt™e ytðu Au. yux÷uAuÕ÷u ‚u{™t ¼t„u Îth Ëk¼t¤ðt™wk y™uƒt¤ftu™u WAuhðt™wk s ft{ ytð‚wk ntuÞAu.

ytsu Mºteytu Ë{ts™e ËnwÚte ðÄwne™¼tð™t™tu Ët{™tu fhu Au. ‚uytu…tu‚t™e {t™ðeÞ Mð‚kºt‚t, Ë{t™ nftuy™u Sð™™t Œhuf ûtuºtu LÞtÞ {¤u ‚u{txu ÍÍq{e hne Au. «t[e™ Ë{Þ{tkMºteytu Ët{trsf y™u htsfeÞr™ÛtoÞefhÛt™e «r¢Þt{tk Ër¢Þ ¼qr{ft¼sð‚e y™u …whw»ttu sux÷wk s ËL{t™{u¤ð‚e …Ût nðu …rhÂMÚtr‚ ƒŒ÷tE Auy™u Mºteyu …tu‚t™t y÷„ yÂM‚íðy™u ÔÞÂõ‚íð™u Ëtrƒ‚ fhðt {txunòhtu Ë{MÞtytu™tu Ët{™tu fhðtu …zu

Au. Mºte fh‚t …whw»t [rzÞt‚tu Au yurð[thËhÛte™u ƒŒ÷ðt {txu Mºteyu Ë‚‚ËkÎt»to fh‚t hnuðwk …zu Au.

fux÷tf …rh{tÛttu, Œhtu y™u„wÛtt u¥tht u …hÚte yLÞ htßÞ™eËh¾t{Ûteyu W¥th…qðeoÞ htßÞtu™eMºteytu™e …rhÂMÚtr‚ ðÄw M…ü fheþftþu.1. Mºte rþûtÛt y™u òr‚„‚ ¼uŒ¼tð

™e[u ftuüf-1{tk Mºte rþûtÛt y™uòr‚„‚ ¼uŒ¼tð™e …rhÂMÚtr‚ ðÛtoðeAu. W¥th…qðeoÞ htßÞtu W…htk‚ ¼th‚™tyLÞ htßÞtu™e …rhÂMÚtr‚ …Ût ynªòuðt {¤u Au.ftuüf-1 : Mºte rþûtÛt y™u rþûtýŒh{tk òr‚„‚ ¼uŒ¼tð

htßÞ y™u Mºte- rþûtýŒh{tkfuLÿþtrË‚ rþûtÛt{tk òr‚„‚«Œuþ ¢{ ¼uŒ¼tð{tk

¢{fuh¤ 1 2r{Ítuh{ 2 3÷ûtîe… 3 5rºt…wht 4 7ykŒt{t™-r™ftuƒth 5 6„tuðt 6 8™t„t÷uLz 7 4{nthtüÙ 8 12{uÎtt÷Þ 9 1{rý…wh 10 10W¥tht¾kz 11 16„wsht‚ 12 14ytËt{ 13 9¼th‚ 14 15yturhMËt 15 17A¥teË„Z 16 21

{æÞ«Œuþ 17 20ytkÄú«Œuþ 18 13yYýt[÷«Œuþ 19 11W¥th«Œuþ 20 18sB{w-ft~{eh 21 19Íth¾kz 22 22rƒnth 23 23Ëútu‚ : ¼th‚™e ðM‚e „Ût‚he, 2011

yt ftuüf …hÚte M…ü ÚttÞ Au fuyYýt[÷ «Œuþ rËðtÞ™t ‚{t{W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tk Mºte rþûtÛt™tu ŒhŸ[tu Au y™u Mºte ‚Útt …whw»t™t rþûtýŒhðå[u™tu ¼uŒ¼tð …Ût yt htßÞtu{tkyLÞ htßÞtu™e Ëh¾t{Ûteyu ytuAtu Au.2. Mºteytu™e ft{{tk ¼t„eŒthe™tu Œh:

™e[u ftuüf-2{tk yLÞ htßÞtu™eËh¾t{Ûteyu W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tk Mºteft{Œthtu™e ¼t„eŒthe™tu Œh ytÃÞtu Au.ftuüf-2 : Mºte ftÞofhtu™e ¼t„eŒthe™tuŒhhtßÞ y™u ¢{ MºtefuLÿþtrË‚ ftÞofhtu™e«Œuþ ¼t„eŒthe™tu

ŒhA¥teË„Z 1 62.7rn{t[÷«Œuþ 2 58.8™t„t÷uLz 3 56.5ytkÄú«Œuþ 4 52.7{uÎtt÷Þ 5 51.4htsMÚtt™ 6 46.2r{Ítuh{ 7 45.4yYýt[÷«Œuþ 8 45.1fÛttoxf 9 43{nthtüÙ 10 42.9


htßÞ/fuLÿþtrË‚ «Œuþ ÄtuhÛt 1 Úte 8 (6 Úte 13 ð»to)Atufheytu Atufhtytu fw÷

ytkÄú«Œuþ 90.11 90.18 90.15yYýt[÷ «Œuþ 138.1 146.31 142.26ytËt{ 84.9 82.21 83.54rƒnth 86.03 100.79 93.72„tuðt 86.13 88.75 87.5„wsht‚ 106.04 108.88 107.56nrhÞtÛtt 87.58 84.31 85.79rn{t[÷ «Œuþ 109.38 110.37 109.9sB{w-ft~{eh 104.27 104.67 104.48fÛttoxf 97.66 99.81 98.76fuh¤ 97.11 98.58 97.86{æÞ«Œuþ 103.18 133.32 131.81{nthtüÙ 96.4 99.82 98.18{Ûte…wh 147.73 155.44 151.64{uÎtt÷Þ 141.86 135.15 138.49r{Ítuh{ 133.58 142.98 138.33™t„t÷uLz 83.45 83.2 83.32yturhMËt 104.68 105.62 105.16…kòƒ 100.6 102.84 101.83htsMÚtt™ 98.71 109.97 104.63rËr¬{ 123.37 118.82 121.08‚r{÷™tzw 114.07 114.32 114.2rºt…wht 121.74 123.56 122.66W¥th«Œuþ 96.27 94.65 95.42…rù{ƒk„t¤ 110.74 107.16 108.92ykŒt{t™-r™ftuƒth 73.04 75.62 74.34[kŒe„Z 64.71 62.62 63.55ŒtŒht™„h nðu÷e 101.98 105.24 103.69Œ{Ût y™u Œeð 83.48 72.35 77.1rŒÕne 116.35 116.31 116.33÷ûtîe… 75.68 73.99 74.83…tUze[uhe 100.39 95.6 97.87¼th‚ 101.09 103.75 102.47

Ëútu‚ : ¼th‚ Ëhfth (2012), ytÞtus™ …k[ {txu ‚iÞth fhu÷ {trn‚e.

rËr¬{ 11 41.2{æÞ«Œuþ 12 41.1Íth¾kz 13 39.8sB{w-ft~{eh 14 38.4„wsht‚ 15 37.9yturhMËt 16 37.8W¥tht¾kz 17 36.6¼th‚ 18 35.6{rÛt…wh 19 31.5fuh÷ 20 27.3…kòƒ 21 26.3ytËt{ 22 20.8Ëútu‚ : yu™.yuË.yuË.ytu.™e „Ût‚he™uytÄthu (2010)

yt ftuüf …hÚte Vr÷‚ ÚttÞ Au fuft{{tk Mºteytu™e ¼t„eŒthe™tu Œh yLÞhtßÞtu™e Ëh¾t{Ûteyu W¥th…qðeoÞhtßÞtu{tk Ÿ[tu Au. fuh¤ fh‚tk …Ût…rhÂMÚtr‚ [rzÞt‚e Au. ytËt{,{Ûte…wh y™u rºt…wht rËðtÞ™t …tk[W¥th…qðeoÞ htßÞtu™tu Œh ¼th‚™t ‚{t{ËtÄthÛt htßÞtu fh‚tk Ëthtu Au. ythtßÞtu{tk ft{™e ¼t„eŒthe{tk òr‚„‚¼uŒ¼tð ytuAtu òuðt {¤u Au. yuðwk fneþftÞ fu Sð™ÄtuhÛt xftðe ht¾ðt{txu Mºte ft{Œthtu™e ¼t„eŒthe sYheƒ™u Au. Ÿ[t rþûtÛtŒh™u fthÛtu s ytþõÞ ƒ™u.3. þt¤t «ðuþ „wÛttu¥th :

™e[u ftuüf-3{tk yLÞ htßÞtu™eËh¾t{Ûteyu W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tkþt¤t«ðuþ™wk «{tÛt ŒþtoÔÞwk Au. ynª¼th‚™t swŒtswŒt htßÞtu{tk þt¤t™t1 Úte 8 ÄtuhÛt ËwÄe{tk Út‚t þt¤t«ðuþ„wÛttu¥th™e Ëh¾t{Ûte fhðt{tk ytðeAu.


ftuüf-4 : ÄtuhÛt 1 Úte 10 (6 Úte 16 ð»to) ŒhBÞt™ þt¤t Atuze s™th rðãtÚteoytu™tu ŒhhtßÞ/fuLÿþtrË‚ «Œuþ fw÷ Œh Atufheytu™tu Œh ¢{tkfrËr¬{ 80.73 79.36 1ytËt{ 77.6 77.82 2{uÎtt÷Þ 77.89 76.46 3rƒnth 77.56 76.06 4™t„t÷uLz 74.86 73.97 5htsMÚtt™ 71.64 73.42 6{æÞ«Œuþ 65.71 71.32 7…rù{ ƒk„t¤ 71.83 70.70 8yturhMËt 68.19 65.91 9„wsht‚ 62.14 64.41 10yYýt[÷ «Œuþ 64.86 64.7 11ŒtŒht™„h nðu÷e 58.83 63.48 12rºt…wht 62.9 62.34 13r{Ítuh{ 62.87 60.72 14{Ûte…wh 56.79 55.71 15ytkÄú«Œuþ 53.36 54.02 16¼th‚ 52.76 51.97 –fÛttoxf 46.62 46.33 17sB{w-ft~{eh 44.3 40.63 18…kòƒ 40.42 39.45 19„tuðt 34.3 32.63 20‚r{÷™tzw 34.06 30.28 21Œ{Ût-Œeð 35.93 29.75 22ykŒt{t™-r™ftuƒth 30.06 27.07 23÷ûtîe… 25.13 22.67 24nrhÞtÛtt 19.84 19.46 25rn{t[÷ «Œuþ 20.65 18.93 26W¥th«Œuþ 23.83 15.09 27rŒÕne 1.97 9.15 28[kŒe„Z 3.78 7.86 29…tUze[uhe 7.34 1.39 30fuh¤ -4.06 -5.2 31

Ëútu‚ : ¼th‚ Ëhfth (2012), ytÞtus™ …k[ {txu ‚iÞth fhu÷ {trn‚e.

ftuüf …hÚte M…ü Œu¾tÞ ytðu Au fuyLÞ htßÞtu™e Ëh¾t{Ûteyu W¥th…qðeoÞhtßÞtu{tk þt¤t «ðuþ „wÛttu¥th ÎtÛttu Ÿ[tuAu, su Mºteytu™t ËL{t™™eÞ MÚtt™™wkr[nT™ Au. ytËt{ y™u ™t„t÷uLzrËðtÞ™t A htßÞtu{tk yt „wÛttu¥th ¾qƒs Ÿ[tu Au, su ytðfthŒtÞf Au.

4. þt¤t Atuze s™th rðãtÚteoytu™tuŒh :

™e[u yt…u÷t ftuüf-4{tk ¼th‚™tW¥th …qðeoÞ htßÞtu y™u ƒeò htßÞtu{tk«tÚtr{f rþûtÛt ŒhBÞt™ þt¤t Atuzes™th rðãtÚteoytu™tu Œh yt…u÷tu Auy™u ‚u Œh {wsƒ ¢{tkf yt…u÷tu Au.

ftuüf …hÚte M…ü òuE þftÞ Auf u ¼th‚™t yLÞ htßÞtu™eËh¾t{Ûteyu W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tkþt¤t Atuze s™th rðãtÚteoytu™tu ŒhÎtÛttu Ÿ[tu Au. Atufheytu W…h ™t™t¼tEƒnu™™e ËthËk¼t¤™e sðtƒŒthe,{t‚t™u Îthft{{tk {ŒŒ fhðt™e Vhs,¾u‚eft{ y™u yLÞ ft{tu{tk fhtððe…z‚e {ŒŒ y™u yu™t suðt y™uffthÛttu™u ÷eÄu ‚u{™u þt¤tfeÞ yÇÞtËAtuzðtu …zu Au. Atufheytu™tu yÇÞtË«tÚtr{f þt¤t{tkÚte s yxfe òÞ Auy™u ‚u {tæÞr{f þt¤t fu ftì÷us™tyÇÞtË ËwÄe …ntU[e þf‚e ™Úte. ™e[trþûtý Œh™u ÷eÄu Mºteytu …tu‚t™t sythtuøÞ «íÞu y¼t™ ƒ™u Au y™u ‚uhe‚u Ët{trsf Ë{]rj™tu ÷t¼ ‚u{™tËwÄe …ntU[‚tu ™Úte. ftuüf …hÚte M…üÚttÞ Au fu ƒÄt s W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tkþt¤t Atuze s™th rðãtÚteoytu™tu ŒhË{„ú ¼th‚™e Ëhuhtþ fh‚t ™e[tu Au.5. Mºte…whw»t òr‚ Œh :

™e[u ft uüf-5{tk ¼th‚™tW¥th…qðeoÞ htßÞtu ‚Útt yLÞ htßÞtu{tkŒh nòh …whw»t ƒt¤ftu™e Ëh¾t{ÛteyuMºte ƒt¤ftu™e ËkÏÞt Œþtoðe Au, su™uMºte…whw»t òr‚ Œh fnu Au. yt s Œh™tytÄthu htßÞ™tu ¢{ …Ût Œþtoðu÷ Au.ftuüf-5 : ¼th‚™t htßÞtu{tk ƒt¤ftu{tkMºte…whw»t òr‚ ŒhhtßÞ y™u Mºte ¢{fuLÿþtrË‚ ƒt¤ftu™e«Œuþ ËkÏÞtytkÄú«Œuþ 992 3yYýt[÷«Œuþ 920 19ytËt{ 954 14rƒnth 916 21


A¥teË„Z 991 4„tuðt 968 10„wsht‚ 918 20nrhÞtÛtt 877 26rn{t[÷«Œuþ 974 9sB{w-ft~{eh 883 25Íth¾kz 947 15fÛttoxf 968 11fuh¤ 1084 1{æÞ«Œuþ 930 17{nthtüÙ 925 18{Ûte…wh 987 6{uÎtt÷Þ 986 5r{Ítuh{ 975 8™t„t÷uLz 931 16yturhMËt 978 7…kòƒ 893 23htsMÚtt™ 926 17rËr¬{ 889 24‚r{÷™tzw 995 2rºt…wht 961 13W¥th«Œuþ 908 22W¥tht¾kz 963 12…rù{ƒk„t¤ 947 15Ëútu‚ : ¼th‚™e ðM‚e „Ût‚he, 2011.

W…h™t ftuüf …hÚte M…ü ÚttÞ Aufu …kòƒ, „wsht‚, nrhÞtÛtt, htsMÚtt™y™u W¥th«Œuþ suðt rðfrË‚ htßÞtu{tk…Ût Mºte…whw»t òr‚ Œh ¾qƒ ™e[tu Au.‚uðt Ë{Þu W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tk yt ŒhðÄw Ëthtu Au. AuÕ÷t fux÷tf ð»ttuo{tkrðï™t ÎtÛtt Œ uþt u{t k …wh w»tt u™eËh¾t{Ûteyu Mºteytu™e ðM‚e Îtxe hneAu. ÷tuftu sL{, ythtuøÞ™e Ëk¼t¤,…tu»tf ¾tuhtf, …qh‚tu ¾tuhtf suðe fux÷eÞuƒtƒ‚tu{tk Mºte ƒt¤ftu™e Ëh¾t{Ûteyu

…whw»t ƒt¤ftu™u ðÄw «tÄtLÞ yt…u Au,su™t fthÛtu Mºteytu™e ËkÏÞt Ë‚‚ Îtxehne Au. Mºte ƒt¤f™t sL{ …nu÷t „¼o…rhûtÛt fhtðe™u Mºte ¼úqÛtníÞt suðtys„hu Ë{„ú Ë{ts™tu ¼hztu ÷eÄtuAu. …hk‚w W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tk {tuxt¼t„™e «òr‚ytu{tk {t‚]«Ät™ Ë{tsÔÞðMÚtt™u ÷eÄu yt htßÞtu{tk Mºte…whw»tòr‚ Œh yLÞ htßÞtu™e Ëh¾t{Ûteyu‚u{ s ¼th‚eÞ Ëhuhtþ fh‚t Ÿ[tu Au.6. ÷ø™ Ë{Þu Mºte™e ðÞ :

™e[u ft uüf-6{tk ¼th‚™tW¥th…qðeoÞ htßÞtu y™u yLÞ htßÞtu{tkMºteytu™e ÷ø™ Ë{Þu Ëhuhtþ ô{hy™u ‚u árüyu htßÞtu™tu ¢{ ŒþtoÔÞtuAu.ftuüf-6 : Mºteytu™e ÷ø™ Ë{ÞuËhuhtþ ô{hhtßÞ y™u ¢{ Mºteytu™efuLÿþtrË‚ ÷ø™ Ë{Þu«Œuþ Ëhuhtþ ô{hhtsMÚtt™ 20 16.6{æÞ«Œuþ 19 17.0rƒnth 18 17.2ytkÄú«Œuþ 17 17.5W¥th«Œuþ 17 17.5nrhÞtÛtt 16 18.0¼th‚ 18.3…rù{ƒk„t¤ 15 18.4{nthtüÙ 14 18.8fÛttoxf 13 18.9yturhMËt 13 18.9„wsht‚ 12 19.2rºt…wht 11 19.3yYýt[÷«Œuþ 10 19.6ytËt{ 9 19.7

‚r{÷™tzw 8 19.9rËr¬{ 7 20.2{uÎtt÷Þ 6 20.5…kòƒ 6 20.5fuh¤ 5 20.8{Ûte…wh 4 21.5™t„t÷uLz 3 21.6r{Ítuh{ 2 21.8„tuðt 1 22.2Ëútu‚ : ¼th‚™e ðM‚e „Ût‚he, 2011.

Ëhfthu ftÞŒuËh 18 ð»to™e ô{h™uMºteytu {txu ÷ø™™e ÷Îtw¥t{ ô{hsÛttðe Au A‚tk nsw Atufheytu™u yu™tfh‚t ðÄw ™t™e ðÞu …hÛttððt{tk ytðuAu. ytðt htßÞtu{tk {æÞ«Œuþ,htsMÚtt™, ytLÄú«Œuþ, rƒnth y™uW¥th«Œuþ™tu Ë{tðuþ ÚttÞ Au. ¼th‚™t‚{t{ W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tk Mºteytu™e÷ø™ Ë{Þu Ëhuhtþ ðÞ 19 ð»to fh‚tðÄw Au su yLÞ htßÞtu™e Ëh¾t{ÛteyuðÄw Ëthe …rhÂMÚtr‚™wk Ëq[™ fhu Au.7. Mºteytu{tk yu™er{Þt (÷tun‚¥ð™eWÛt…)™wk «{tÛt :

{Ûte…wh™u ƒtŒ fh‚t ¼th‚™t‚{t{ W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tk 15Úte 49ð»to™e ðÞ Ähtð‚e Ë„¼to Mºteytu{tkÚte50 xft Mºteytu ÷tun‚¥ð™e WÛt…Úte…eztÞ Au, su yLÞ htßÞtu™eËh¾t{Ûteyu ÎtÛte fÚt¤u÷e …rhÂMÚtr‚™wkËq[™ fhu Au. y…qh‚tu ¾tuhtf, ¾tuhtf{tk…tu»tf ‚¥ðtu™wk ™neð‚ «{tÛt, Mºteytu™tythtuøÞ «íÞu™e ƒuŒhfthe yt ƒÄt sfthÛttu ynª æÞt™{tk ÷E þftÞ.8. Mºteytu{tk ƒt¤ {]íÞw Œh :

ftuüf-8{tk ¼th‚™t swŒt swŒthtßÞtu{tk Mºteytu{tk ƒt¤ {]íÞw Œh y™uyu árüyu ™tUÄtÞu÷t ¢{ ŒþtoÔÞt Au.


ftuüf 9 : r™ÛtoÞefhÛt{tk Mºteytu™e ¼t„eŒthe

htßÞ™wk ™t{ nt÷{tk Îthu÷wk 15-49 ð»to ðå[u™e ƒUf ƒ[‚¾t‚wkr™ÛtoÞtu{tk ¼t„ Mºteytu su ƒòh{tk, fu su …tu‚u

÷E þf‚e Œðt¾t™u fu …tu‚t™t W…Þtu„{tk ÷u‚e…rhÛte‚ Mºteytu Ë{ts™e ƒnth ™ef¤e ntuÞ ‚uðe

(%) þf‚e ntuÞ (%) Mºteytu (%)ytkÄú«Œuþ 40.4 37.3 18yYýt[÷ «Œuþ 53.5 40.2 19ytËt{ 60.9 53.3 11.7rƒnth 32.7 25.2 8.2A¥teË„Z 26.8 17.9 8.1rŒÕne 52 36.6 30.4„tuðt 47 56.8 42.4„wsht‚ 36.6 47.3 19.9nrhÞtÛtt 41.7 40.7 12.4rn{t[÷«Œuþ 39.2 60.4 22.2sB{w-ft~{eh 25.2 51 21.9fÛttoxf 35.2 30.6 22.1fuh¤ 47.2 34.7 27{æÞ«Œuþ 29.4 25.7 8.9{nthtüÙ 45.4 40.2 20,3{rý…wh 69.4 53.5 8{uÎtt÷Þ 77.3 28.1 16.9r{Ítuh{ 70.4 75.4 8.1

ftuüf-8 : Mºteytu{tk ƒt¤ {]íÞw Œh(«r‚ nòh sL{u÷ ƒt¤ftu)

htßÞ™wk ™t{ Mºteytu{tk ¢{ƒt¤{]íÞw Œh

fuh¤ 14 21„tuðt 15 20{Ûte…wh 16 19‚r{÷™tzw 24 18™t„t÷uLz 28 17rºt…wht 29 16{nthtüÙ 29 16rŒÕne 31 15…rù{ƒk„t¤ 32 14yYýt[÷«Œuþ 32 14rËr¬{ 32 14…kòƒ 35 13r{Ítuh{ 39 12fÛttoxf 39 12Íth¾kz 44 11sB{w-ft~{eh 45 10„wsht‚ 47 9ytkÄú«Œuþ 47 9rn{t[÷«Œuþ 47 9¼th‚ 49nrhÞtÛtt 49 8rƒnth 50 7Ar¥tË„Z 54 6{uÎtt÷Þ 56 5htsMÚtt™ 57 4ytËt{ 60 3yturhMËt 61 2W¥th«Œuþ 63 1Ëútu‚ : r™Œþo ™tUÄÛte ‚kºt(yuË.yth.yuË.), 2012

Sðrð¿tt™™e árüyu òuðt{tk ytðu‚tu Mºte ƒt¤ftu fh‚t …whw»t ƒt¤ftu{tk{]íÞw™e Ëk¼tð™t ðÄw hnu÷e Au. …hk‚wytùÞos™f he‚u ¼th‚{tk …whw»tƒt¤ftu™e Ëh¾t{Ûteyu Mºte ƒt¤ftu™tu{]íÞw Œh Ÿ[tu hnu Au. ytËt{ y™u{uÎtt÷Þ™u ƒtŒ fh‚t ¼th‚™t ‚{t{W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tk Mºteytu{tk ƒt¤{]íÞw Œh ¼th‚™e Ëhuhtþ fh‚t ytuAtuAu, su ytðfthŒtÞf …rhÂMÚtr‚™wk Ëq[™fhu Au.

9. r™Ût oÞefhÛt{tk Mºteytu™e¼t„eŒthe/Mºte ËþÂõ‚fhÛt :™e[u ft uüf-9{tk Mºteytu™e

r™ÛtoÞefhÛt{tk ¼t„eŒthe rðþu™e {trn‚eŒþtoðe Au. Mºteytu Îthu÷wk r™ÛtoÞtu{tk fux÷e¼qr{ft ¼sðu Au, ‚uytu ƒòh{tk,Œðt¾t™u fu Ë{ts™e ƒnth yuf÷e sEþfu Au fu ™rn y™u ‚u{™wk ƒUf ƒ[‚¾t‚wk‚uytu W…Þtu„{tk ÷u Au fu ™rn ‚u™tytÄthu ‚u{™e ¼t„eŒthe™u r™rù‚ fhuAu. ¼th‚™t swŒt swŒt htßÞtu{tk ytyk„u™e …rhÂMÚtr‚ ™e[u ðÛtoðe Au.


™t„t÷uLz 73.1 25.4 7.4yturhMËt 41.8 18.7 9.8…kòƒ 37.4 39 14.6htsMÚtt™ 22.8 31.6 7.6rËr¬{ 58.7 50.9 20.9‚r{÷™tzw 48.8 54.2 15.9W¥th«Œuþ 33.7 23.4 13.2…rù{ƒk„t¤ 23.9 52.3 14.1¼th‚ 36.7 36.8 16.2rºt…wht 30.2 36.8 18.7W¥thtk[÷ 36 42.8 20.1Íth¾kz 41.8 36.6 14.4

Ëútu‚ : yu™.yuV.yu[.yuË. 3

AuÕ÷e [th Ët{tLÞ [qkxÛteytu{tkMºteytu îtht {‚Œt™™wk «{tÛt 51% Úte59% sux÷wk hÌtwk Au. ‚u{s fux÷ef MºteW{uŒðthtu …whw»t W{uŒðthtu fh‚tk ðÄwËhËtEÚte rðsÞ {u¤ðe þfe Au. ‚uÚteònuh r™Ût oÞefhÛt{t k Mºteytu™e¼t„eŒthe ¢{þ: ðÄe hne Au.‚tsu‚h{tk …hÛtu÷e Mºteytu r™ÛtoÞ™e«r¢Þt{tk ¼t„ ÷E þf‚e ntuÞ ‚u™exftðthe ¼th‚™e Ëhuhtþ fh‚tW¥th…qðeoÞ htßÞtu{tk ðÄw Au. yuf÷tƒnth sðt™e …hðt™„e {¤‚e ntuÞ‚uðe …rhÂMÚtr‚ ytËt{, {uÎtt÷Þ y™u™t„t÷uLz rËðtÞ™t W¥th…qðe oÞhtßÞtu{tk ¼th‚eÞ Ëhuhtþ fh‚tk ðÄthuAu. ytËt{, {Ûte…wh, r{Ítuh{ y™u™t„t÷uLz rËðtÞ™tk W¥th…qðe oÞhtßÞtu{tk …tu‚t™wk ƒUf ¾t‚wk Ähtð‚entuÞ y™u W…Þtu„{tk ÷u‚e ntuÞ ‚uðeMºteytu™e xftðthe Ë{„ú ¼th‚™exftðthe fh‚t ðÄw Au.W…Ëknth :

W…h™e [[to …hÚte M…ü ÚttÞ Au

fu fux÷tf …rh{tÛttu{tk W¥th…qðeoÞhtßÞtu™e Mºteytu™e …rhÂMÚtr‚ ¼th‚™tƒeò htßÞtu™e Ëh¾t{Ûteyu [rzÞt‚eAu. WŒtnhÛt ‚hefu, W¥th…qðeoÞhtßÞtu{tk Mºte…whw»t òr‚ Œh ¼th‚eÞËhuhtþ fh‚t Ëthtu Au. òu fu, Mºteytu{tkƒt¤ {]íÞw Œh™wk «{tÛt ytËt{{tk ËnwÚteðÄw Au. ‚u s he‚u yt htßÞtu{tk rþûtÛtŒh Ÿ[tu Au, …hk‚w ‚u™e ËtÚtu þt¤tAtuze s™th ƒt¤ftu™tu Œh yt htßÞtu{tk™ƒ¤e …rhÂMÚtr‚™wk Ëq[™ fhu Au.ytËt{ y™u ™t„t÷uLz{tk Mºte rþûtÛtŒh Ëhuhtþ fh‚t Ÿ[tu Au. …Ût,Mºteytu{tk þt¤t «ðuþ Œh yt htßÞtu{tk¼th‚eÞ Ëhuhtþ fh‚t ™e[tu Au.

Ë{ts{tk Mºteytu™u {sƒq‚ƒ™tððt {txu Mºte™e ft{{tk¼t„eŒthe™tu Œh {n¥ð™wk …rhƒ¤ ƒ™ehÌttu Au. Mºteytu™e ðÄw htus„the™u ÷eÄu…tÛte™e «tÃÞ‚t, ythtuøÞ™e Ëk¼t¤,htus„the suðe «tÚtr{f sYrhÞt‚tuËk‚tu»tðe Ëh¤ ƒ™e Au y™u ËtÚtu sË¥tt y™u ykfwþ, Îthu÷wk rnkËt Ët{u

hûtÛt, Ë{t™ ðu‚™ suðe „tiÛt ƒtƒ‚tu«íÞu …Ût Ë{ts Ë¼t™ ƒLÞtu Au. þwkhËtuE fhðe ‚u™tu r™ÛtoÞ, …tu‚t™t{t‚tr…‚t fu ¼tEƒnu™ ËtÚtu hnuðt™tur™Ût oÞ, ƒnth yuf÷t sðt™e…hðt™„e, r{ºttu™u n¤ðt-{¤ðt™e Aqxsuðt …tËt …Ût {n¥ð™t Au. Îthu÷wkr™ÛtoÞ{tk ¼t„eŒthe™tu nf {¤‚tu ntuÞ‚uðe Mºteytu™w k «{tÛt ¼th‚™tW¥th…qðeoÞ htßÞtu{tk yLÞ htßÞtu™eËh¾t{Ûteyu y™u ¼th‚eÞ Ëhuhtþfh‚t Ëthwk Au. òu fu Mºteytu™u yuf÷tƒnth sðt™e …hðt™„e y™u …tu‚t™tƒUf ¾t‚t™tu W…Þtu„ fhðt™e árüyuÎtÛtt W¥th…qðeoÞ htßÞtu{tk ™fthtí{f…rhÂMÚtr‚ òuðt {¤u Au. ytrÚtof rðftËyux÷u Mºte…whw»t Ë{t™‚t ntuÞ ‚uðwksYhe ™Úte. {tºt Wå[ fûttyu Út‚wk™er‚Îtz‚h y™u ÷tuftu™e {t™rËf‚t{tkƒŒ÷tð îtht s yt …rhÂMÚtr‚ r™ðtheþftÞ.

¼th‚™t fux÷tf W¥th…qðeoÞhtßÞtu{tk Mºteytu™e ft{{tk ¼t„eŒthe™tuŒh ËwÄÞtuo Au ‚u{ A‚tk Mºteytu fÞt«fth™t ft{{tk òuztÞu÷e Au yu yuf{tuxtu «&™ Au. {tºt Wå[ rþrût‚÷tuftu™u s ËL{t™s™f ft{tu{tk òuztðt™e‚f {¤u Au. yt{, Mºteytu™e …rhÂMÚtr‚ËwÄthðt {txu Mºte rðftË y™uMºte…whw»t™e Ë{t™‚t yk„u™t ftÞŒtytuy™u ™er‚ytu™wk Îtz‚h Útðwk òuEyu.ytðt ftÞŒt y™u ™er‚ yk„u™e Ë¼t™‚tMºteytu fu¤ðe þfu ‚u {txu Ët{trsfËnfth …Ût sYhe Au.

÷ur¾ft …e.ze. …kzât {rn÷t ftu{Ëoftu÷us, ÎttuztËh, y{ŒtðtŒ{tkyæÞt…f Au.


«t. {™w¼tE ƒe. þtn

W¥th-…qðo™e rðftËÞtºtt

¼th‚™t W¥th-…qðeo htßÞ™e rðftËÞtºtt

¼t h‚™tk W¥th-…qðeo htßÞtu{tkrËr¬{, ytËt{, {u½t÷Þ,yYýt[÷ «Œuþ, ™t„t÷uLz,

{rý…wh, r{Ítuh{ y™u rºt…wht™tu Ë{tðuþÚttÞ Au. yt htßÞtu™e yir‚ntrËf…qðo¼qr{ft™e ËtÚtu ËtÚtu íÞtk™e ËtrnÂíÞf,f÷trð»tÞf y™u ËtkMf]r‚f rðftËÞtºtt™uyð÷tufðt™tu «ÞtË yíÞk‚ ytð~Þf Au.rËr¬{

16 {u, 1975™t htus rËr¬{™e…t÷to{uLxu Xhtð fhe™u ‘¼th‚eÞ Ëk½’{tkMÚtt™ {u¤ððt fhu÷e y…e÷™u {tLÞ ht¾e.yu s rŒðËÚte, ‚u ¼th‚™wk 22{wk htßÞƒ™u÷wk y™u ‚u™e htsÄt™e „k„xtuf [t÷wh¾tE. 7096 [tu.rf{e. ûtuºtV¤ y™u6,07,688 s™ËkÏÞt Ähtð‚wk rËr¬{™wkhtßÞ W¥th, …qðo, …rù{ y™u Œrûtý yu{[th rsÕ÷tytu Ähtðu Au. ËtiÚte {tuxtursÕ÷tu s™ËkÏÞt™e árüyu …qðeo Au; su2,81,293 ðMtr‚ Ähtðu Au y™u ‚u™wk{wÏÞ {Útf htsÄt™e „k„xtuf Au, ßÞthurðM‚th™e árüyu W¥the rsÕ÷tu Au, su™wkûtuºtV¤ 4,226 [tu.rf{e. Au. yt{ ‚turËr¬{ (su y„tW yuf ™t™fztu Œuþn‚tu.) yu rn{t÷Þ™e …qðo ‚hV ytðu÷wkyuf ™t™wk …ðo‚eÞ htßÞ Au. ‚u™e W¥thur‚ƒux, …rù{{tk ™u…t¤ y™u …qðo{tk ¼q‚t™™t{™t Œuþtu ytðu÷t Au.

yt …ntze htßÞ «tf]r‚f ËtIŒÞoÚte¼h…qh Au y™u ð™htSytuÚte h{ýeÞƒLÞwk Au ! ynª™t ð™tu{tk Ët÷, ®Ëƒt,ðtkË y™u yLÞ ð]ûttu™wk „e[ «{tý Au.fux÷tkf Ëðtuo¥t{ sk„÷tu yt htßÞ™t ËtiÚte

W¥th ¼t„{tk - ‘÷[u-÷w[k„’ rðM‚th{tkytðu÷t Au. rn{t÷Þ™wk ºteò ™kƒh™wk Ÿ[wkrþ¾h ftk[™sk½t™tu ythk¼ ynªÚte sÚttÞ Au. ynª htßÞ{tkÚte …Ëth Út‚er‚M‚t ™Œe y™u ‚u™e ËntÞf ™Œeytuƒthu{tË s¤htrþÚte ¼h…qh ntuðtÚte,‚u™tk ™eh ‚u™t fwŒh‚e ËtIŒÞo{tk ytìh ðÄthtufhu Au.

rËr¬{ htßÞ{tk ytfuoz ™t{™t ËUfztu«fth™t Vq÷tu™t Atuz ytðu÷t Au; ‚uÚteð™M…r‚-rð¿tt™™t ‚s¿ttu {txu ‚u ‘Mð„o’Ë{t™ Au. Ë{„ú ¼th‚¼h™t 1/3 ¼t„™eð™M…r‚ytu ynªÚte «tÃ‚ ÚttÞ Au, su™eykŒtsu ËkÏÞt 5,000Úte …ý ðÄw Au.ynª ËwkŒh hk„ƒuhk„e …w»…tuÚte þtu¼‚t4,500 Atuz; 362 V™o y™u yuÕ„e Atuz;58 «tE{÷ yÚtto‚T ðtkË™e «òr‚ytu;500 ytfuoz™e «òr‚ytu, 36 htufuLzÙt™u™eòr‚ytu y™u 11 ytuf ð]ûttu™e òr‚ytur™nt¤ðt {¤u Au. ð™htS™e ËwkŒh‚tÚteþtu¼‚wk yt htßÞ yr‚{™tunh Au.

ËM‚™ Sðtu™e ËkÏÞt 150 sux÷eAu, ‚tu 600 sux÷tk …k¾eytu™e ò‚tu,700 «fth™tk …‚kr„Þtk y™u 80 sux÷tkËrhË]…tu r™nt¤ðt {¤u Au. ð]ûttu, ðu÷tytu,÷‚tytu, …ýtuo, …w»…tu, …ûteytu, «týeytuy™u ÷t÷ …tkzt suðt …þwytu™u fthýurËr¬{™wk htßÞ òýu fu yuf ‘«týeËk„únt÷Þ’ Y…u ™shu …zu Au. ynª Þtf™t{™wk ¼thðn™ fh‚wk «týe, htßÞ-…þwY…u ™shu …z‚wk ÷t÷ …tkzt, r‚ƒurxÞ™r{ËrxV y™u Œw÷o¼ òuðt {¤‚e çÕÞq þe……ý ynª s òuðt {¤u Au.

rËr¬{{tk ¾tã-…heûtý,rzÂMx÷he ðtìxh, HMT ½rzÞt¤tu,htu÷h ^÷tìh r{÷ (…tirüf ¾tuhtfƒ™tðe™u, þt¤t™t ƒt¤ftu™u {txu

‘Þwr™ËuV’ îtht 1983Úte yuf¾tã-ËkËtÄ™ fth¾t™wk MÚtt…ðt{tkytðu÷ Au.) ð„uhu Úttuztf Wãtu„tu

ynª ftÞoh‚ Au. W…htk‚ntÚtƒ™tðx™tu ft„¤, ÷tfztW…h ™fþeft{, þu‚hkSytuƒ™tððe, [tkŒe™tk y÷kfthtu,

rË„thux, [{o-Wãtu„™e[esðM‚wytu, V¤tu{tkÚte ò{,su÷e, hË ƒ™tððt™tk ‚u{s

ƒufhe-Wãtu„™e [eòu ƒ™tððt™tWãtu„tu …ý rðfMÞt Au. ynª

ËeËw, ‚tkƒwk y™u sË‚(ƒtuõËtRx) {wÏÞ ¾r™òu «tÃ‚ÚttÞ Au; ‚uÚte ¾tý-Wãtu„ …ýrðfMÞtu Au. rËr¬{ {rý…t÷

Þwr™ðŠËxe ytìV nuÕÚt, „k„xtuf{tk{urzf÷ yuLz xufT™tu÷tìrsf÷

ËtÞLË ftì÷uòu ‚Útt RÂLMxxâqxtuytðu÷t Au.


rËr¬{ htßÞ{tk ðË‚t ÷tuftu {wÏÞíðu÷u…[t, ¼qrxÞt y™u ‚u™u {¤‚e ytð‚eòr‚™tk ÷tuftu ‚u{s ™u…t¤e ÷tuftu Ërðþu»tAu. ynª™t ÷tuftu ÷~fhe Ëuðtytu ‚u{sðtì[{u™ ‚hefu™e Ëuðtytu{tk òuztE™uhtus„the {u¤ðu Au, ßÞthu ƒtfe™t ÷tuftu¾u‚e, ƒ„e[t™e ¾u‚e, …þw…t÷™ ‚u{sytiãtur„f fth¾t™tytu{tk htus„the {u¤ðuAu.

rËr¬{ htßÞ™e {wÏÞ f]r»t-…uŒtþR÷tÞ[e Au. fu{ fu íÞtk™e MÚttr™f s{e™‚Útt ytƒtunðt ‚u™u ðÄw y™wfq¤ ytðu Au.R÷tÞ[e W…htk‚ {ftE, swðth, ½ô y™usð ynª™e {wÏÞ ¾u‚-…uŒtþtu Au, ßÞthuV¤tu{tk Ëk‚htk, y™u [uhe …w»f¤ ÚttÞ Au.ƒxtxt, ®h„ý, ƒf-nTðex suðe fkŒ{q¤«fth™e þtf¼tS …ý ynª ÚttÞ Au.hrþÞt, s{o™e ð„uhu Œuþtu{tk ynªÚteR÷tÞ[e y™u [t™e r™ftË ÚttÞ Au.rËr¬{™t ‚u„e y™u õÞw®s„ rðM‚thtu{tk500 yufh …ntze-¼qr{{tk …w»f¤ [t™tƒ„e[tytu ytðu÷t Au.

ynª ¾tã-…heûtý, rzÂMx÷he ðtìxh,HMT ½rzÞt¤tu, htu÷h ^÷tìh r{÷ (…tirüf¾tuhtf ƒ™tðe™u, þt¤t™t ƒt¤ftu™u {txu‘Þwr™ËuV’ îtht 1983Úte yuf ¾tã-ËkËtÄ™ fth¾t™wk MÚtt…ðt{tk ytðu÷ Au.)ð„uhu Úttuztf Wãtu„tu ynª ftÞoh‚ Au.W…htk‚ ntÚtƒ™tðx™tu ft„¤, ÷tfzt W…h™fþeft{, þu‚hkSytu ƒ™tððe, [tkŒe™tky÷kftht u, rË„thux, [{o-Wãtu„™e[esðM‚wytu, V¤tu{tkÚte ò{, su÷e, hËƒ™tððt™tk ‚u{s ƒufhe-Wãtu„™e [eòuƒ™tððt™t Wãtu„tu …ý rðfMÞt Au. ynªËeËw, ‚tkƒwk y™u sË‚ (ƒtuõËtRx) {wÏÞ¾r™òu «tÃ‚ ÚttÞ Au; ‚uÚte ¾tý-Wãtu„…ý rðfMÞtu Au. rËr¬{ {rý…t÷Þwr™ðŠËxe ytìV nuÕÚt, „k„xtuf{tk {urzf÷yuLz xufT™tu÷tìrsf÷ ËtÞLË ftì÷uòu ‚ÚttRÂLMxxâqxtu ytðu÷t Au.

ynª™tu {wÏÞ ÔÞðËtÞ …Þoxftu™eËh¼ht Au. …u{tÞtkøxËeÚte ÞwõË{ ËwÄeÞwõË{Úte òuL„he ËwÄe™tu {wÏÞ {t„o

ƒ™tððt{tk ytð‚tk, …Þoxftu™e ËkÏÞt ðÄeAu; ËtÚtu ËtÚtu rðŒuþe «ðtËeytu {txu…h{ex yt…ðt™tk r™Þ{tu ¾qƒ WŒthƒ™tðtÞt Au. W…htk‚ ynª™e …ðo‚t¤h{ýeÞ ¼qr{{tk ytðu÷t ½txtu (hM‚tytu)- Œr[÷t, ®f„he÷t, [tuhºtu™, yu™E{t÷t,™tÚtw÷t, su÷t…÷t, ®Ë„÷e÷t ð„uhu rðŒuþe«ðtËeytu™e yðhsðh {txu ¾qƒ Ët™wfq¤Au.

ynª™tk òuðt÷tÞf MÚt¤tu{tk «tf]r‚fWãt™ ƒtr¾{, ºtý {nt™ ƒtiØ r¼ûtwytu™wkr{÷™ MÚt¤ [tõËqÞ, ÄwÆe {X, ‚trþ®ð„{X, Y{xuf ƒtiØ {X, VtuztU„ {X, zƒze,ðtËuo ð„uhu™tu Ë{tðuþ ÚttÞ Au. ynªhðk„[UŒ òuk„ yÚtto‚T Œuðht÷e ht»xÙeÞ…tfo™e {w÷tft‚ ÷uðt suðe Au.yYýt[÷ «Œuþ

su «Œuþ …nu÷tk NEFA yÚtto‚T ‘™tuÚto-EMx £LxeÞh yusLËe’™u ™t{u ytu¤¾t‚tun‚tu, ‚u™u 1948{tk fuLÿ Ëhfth™t ËeÄtþtË™ nuX¤ 20 òLÞwythe, 1972Úte‘yYýt[÷ «Œuþ’ ™t{Úte fuLÿþtrË‚ «Œuþy™u rzËuBƒh, 1986Úte yuf y÷„htßÞ™t Y…u yYýt[÷ «Œuþ yÂM‚íð{tkytÔÞwk.

83,743 [tu.rf{e. rðM‚th y™u3,82,611™e s™ËkÏÞt Ähtð‚t ythtßÞ™e htsÄt™e Ext™„h Au. y™u ythtßÞ{tk 16 rsÕ÷tytu ytðu÷t Au.ðM‚e™e árüyu …tW{ …thu (su{tk Ext™„hytðu÷ Au) ËtiÚte {tuxtu rsÕ÷tu (ðM‚e :1,76,385) Au, ßÞthu ËtiÚte ™t™tursÕ÷tu y…h rŒƒtk„ ½txe ({wÏÞ {Útf :yr™™e) Au. 14{e ËŒe …nu÷tk #xtu{tkÚteƒ™tðu÷ rfÕ÷t W…hÚte Ext™„h ™t{…zu÷wk Au, yu ™tUÄðwk hÌtwk.

yYýt[÷ …qýo…ýu …ðo‚eÞ htßÞ Au.{tºt ytËt{ htßÞ ‚hV™tu ‚u™tu ¼t„ yuË{‚¤ {uŒt™tu™tu ƒ™u÷tu Au. yt htßÞ{tk2/3 ¼t„{tk ‚tu „e[ sk„÷tu ytðu÷t Au.ynª {wÏÞíðu ytrŒðtËe s™òr‚ytu ðËuAu y™u ‚u{tk yrŒ, r™þe, y…‚t™e,‚r„™, r{~{e, ¾B…xe, ™tuõxu, ðtL[q,

‚k„þt, ®Ë„Vq, {tU…t, þŒqof…u™, yftð„uhu fƒe÷tytu {wÏÞ Au.

ynª™e «ò™tu {wÏÞ ÔÞðËtÞ ¾u‚eAu y™u ynª™t ÷tuftu sk„÷tu ËtV fhe,‚u™e V¤ÿw… s{e™{tk ‘Íq{ ¾u‚e’ fhu Au.ytÚte Ëhfth sk„÷tu ËtV fhe™u fht‚e ytÍq{ ¾u‚e Atuze Œu, ‚uðtu yt„ún ht¾u Au.ynª™e …ntze «ò [tu¾t (ztk„h), {ftE,½ô y™u ËhËð {wÏÞíðu …fðu Au. W…htk‚ytŒw, {h[tk, f…tË ‚Útt V¤tu™e ¾u‚e{tky™t™tË, Ëk‚ht, ÷ªƒw, ÷e[e, ……iÞtk,fu¤tk, ò{V¤, ƒtuh, ™tË…‚e, [uhe,ytzq, si‚q™ y™u ƒŒt{ …ý ¾u‚e{tk …fðuAu.

yYýt[÷ «Œuþ htßÞ{tk Út‚e {wÏÞ¾r™òu{tk ftu÷Ëtu, ¾r™s ‚u÷, ztu÷u{tRx,[q™t™t …ÚÚthtu Ërðþu»t Au. ynª ftu÷Ët™e¾qƒ s ¾týtu ytðu÷e Au. htßÞ{tkWãtu„tu {wÏÞíðu sk„÷-…uŒtþtu …h ytÄtrh‚Au. W…htk‚ Ëw‚htW ft…z™wk ðýtxft{ yu„]nWãtu„ òuðt {¤u Au. yt rËðtÞV¤tu™t hË, ò{, su÷e ð„uhu ƒ™tððt™tWãtu„tu, Ëtƒw, {eýƒ¥te, ËhËð{tkÚte‚u÷™e r{÷tu ‚u{s ÷tfztk ðnuhðt™t Wãtu„yt htßÞ{tk ¾tË òuðt {¤u Au. Xkzeytƒtunðt y™u …ntze «Œuþ ntuðtÚtenM‚f÷t-fthe„he™tk Wãtu„tu ¾tË rðfMÞtAu; su{ fu ytht r{÷tu, Ã÷tÞðwz y™u{w÷B{t, [tu¾t Azðt™e r{÷tu, V¤-…heûtý y™u Ät‚w …h ™fþeft{™t Wãtu„tuynª Ërðþu»t r™nt¤ðt {¤u Au.

ynª „Uztu ™t{™wk …þw yu htßÞytr©‚ Au y™u nt™orƒ÷ …k¾e yu htßÞ™wkË¥ttðth …ûte Au. ynª™t òuðt÷tÞfMÚt¤tu{tk Ext™„h™t «t[e™ rfÕ÷t™tyðþu»ttu, ‚ðtk„™tu «t[e™ ƒtiØ {X,{r÷r™‚™ y™u rðM{tf ™„h™t …wht‚¥ðeÞfuLÿtu y™u ™LŒ…t ðLÞSð™ rðnth ð„uhu™tuË{tðuþ fhe þftÞ.

÷u¾f ƒe.ze. ytxoTË yuLz ntu{ ËtÞLËftì÷us Vtuh „ÕËo y{ŒtðtŒ™t r™ð]¥t«tæÞt…f Au. ‚uytuyu 45 ð»to ËwÄeyæÞt…™ ftÞo fÞwO Au.


‚w»tth ntÚte

W¥th-…qðo{tk ðM‚e

W¥th-5qðo{tk s™ËkÏÞt™t ð÷Ûttu

rðM‚th™e ár»xyu ¼th‚™t fw÷rðM‚th™tu ÷„¼„ 8 xft rnMËtuW¥th…qðo™tu „Ûttðe þftÞ y™u h011«{tÛtu ¼th‚™e fw÷ s™ ËkÏÞt{tk W‚h…qðo™tu rnMËtu ÷„¼„ …tuÛtt[th xft„Ûttðe þftÞ.

ftuE…Ût rðM‚th™t rðftË {txu™wkyuf yr‚ {n¥ð™wk …tËwk ‚u ‚u™es™ËkÏÞt Au. s™ËkÏÞt™wk «{tÛt,s™ËkÏÞt™wk MðY…, s™ ËkÏÞt™wk «ð]r¥t«{tÛtu rð¼ts™, ðÞsqÚt rð¼ts™ð„uhu …tËtkytu su ‚u «Œuþ™t fw÷rðftË{tk r™ÛttoÞf ƒ¤ Au. rðftË™trð¿tt™{tk s™ËkÏÞt™u {t™ð{qze ‚hefuytu¤¾ðt{tk ytðu Au. ftuE…Ût «Œuþ‚u™e fw÷ðM‚e™wk {t™ð{qze MðY…u fux÷t«{tÛt{tk Y…tk‚h fhe þfu, ‚u™t W…h‚u «Œuþ™t rðftË™tu rðþu»t ytÄthòuðt {¤u Au. yt ËkŒ¼o{tk W‚h …qðo™t«tk‚tu™wk ht»xÙeÞ ËkŒ¼o{tk …]ÚÚtfhÛt fhðwkhË«Œ ƒ™e hnu Au. (ftuüf-1)

ftu»xf-1{tk Œþtoðu÷ Au ‚u {wsƒ¼th‚™e s™ËkÏÞt{tk 1961 Úteh011 Œhr{Þt™ ŒtÞft™t ð]rØŒh{tk[Ztð- W‚th òuðt {¤u÷ Au. h001Úte h011 Œhr{Þt™ ‚tu s™ËkÏÞtð]rjŒh AuÕ÷t 60 ð»to{tk ËnwÚte ytuAtu™tUÄtÞu÷ Au. ¼th‚™e fw÷ s™ËkÏÞt™tËkŒ¼o{tk W¥th…qðo™t «tk‚tu ™„ÛÞ

¼t h‚ ð»t o{t k su¼ti„tur÷f, Ët{trsf,ËtkMf]r‚f rðrðÄ‚t òuðt

{¤u Au ‚u™e yuf y™uhe ‚tËeh yuf ™ðwks MðY… ¼th‚™t W¥th-…qðo™t «tk‚tu{tkòuðt {¤u Au. yt «tk‚tu™u W¥th …qðo™t™t{u ytu¤¾ðt{tk ytðu Au. su {tuxt¼t„u ¼th‚™e …qðo ËhnŒ ËtÚtuòuztÞu÷t Au. rË{tkf™™t ËkŒ¼o{tk¼th‚™t ƒu …ztuþe Œuþtu ¼q‚t™ y™uƒtkø÷tŒuþ™e ðå[u yuf Ëtkfze …èe{tk¼th‚™e Ëe{tyu yt «tk‚tu ytðu÷t Au.ÎtÛte ð¾‚ Ët‚ ¼„e™e ‚hefuytu¤¾ðt{tk ytÔÞt. su{tk yYýt[÷«Œuþ, ytËt{, {rý…wh, {uÎtt÷Þ,r{Ítuh{, ™t„t÷uLz y™u rºt…wht™tu «Út{Ë{tðuþ ÚtÞtu n‚tu. y™u …tA¤Útern{t÷Þ™tu yuf™tu yuf ¼t„ rËr¬{…Ût W{uhðt{tk ytÔÞtu Au.

ÔÞqntí{f árüyu yt «tk‚tu ¼th‚™u{txu ¾qƒ s {n¥ð™wk Au y™u …zfthY…Au. yt rðM‚th ykþ‚: ºttËðtŒeytu™tnw{÷t™t ËkŒ¼ou …zfthY… ƒ™u Au.¾tË fhe™u ytËt{ ƒtuztu y™u™t„t÷uLz{t k f ux÷tf rðM‚thy÷„‚tðtŒe ð÷Ût Ähtð‚t ntuðtÚterðþu»t ËtðÄt™e {tk„e ÷u Au. ytrðM‚thtu{tk r‚ƒuxtu ƒ{oh™u ÷„‚e yuðe¼t»tt™wk {n¥ð ðÄthu òuðt {¤u Au.

ftuE…Ût rðM‚th™t rðftË{txu™wk yuf yr‚ {n¥ð™wk …tËwk

‚u ‚u™e s™ËkÏÞt Au.s™ËkÏÞt™wk «{tÛt, s™ËkÏÞt™wk

MðY…, s™ ËkÏÞt™wk «ð]r¥t«{tÛtu rð¼ts™, ðÞsqÚt

rð¼ts™ ð„uhu …tËtkytu su ‚u«Œuþ™t fw÷ rðftË{tk r™ÛttoÞfƒ¤ Au. rðftË™t rð¿tt™{tks™ËkÏÞt™u {t™ð{qze ‚hefu

ytu¤¾ðt{tk ytðu Au. ftuE…Ût«Œuþ ‚u™e fw÷ðM‚e™wk{t™ð{qze MðY…u fux÷t

«{tÛt{tk Y…tk‚h fhe þfu,‚u™t W…h ‚u «Œuþ™t

rðftË™tu rðþu»t ytÄth òuðt{¤u Au. yt ËkŒ¼o{tk W‚h

…qðo™t «tk‚tu™wk ht»xÙeÞ ËkŒ¼o{tk…]ÚÚtfhÛt fhðwk hË«Œ ƒ™e

hnu Au.


ftu»xf-1W¥th …qðeoÞ «tk‚tu™e s™ËkÏÞt 1961 Úte h01h (r{r÷Þ™{tk)

«tk‚ h011 ŒtÞft™tu h001 ŒtÞft™tu 1991 ŒtÞft™tu 1981 ŒtÞft™tu 2001 ŒtÞft™t 1961 ŒtÞft™tð]rØŒh ð]rØŒh ð]rØŒh ð]rØŒh ð]rØŒh ð]rØŒh(h001 (91 Úte (71 Úte (71 Úte (61 Úte (…1 Úte

Úte 01) 81) 81) 71) 61)11)

¼th‚ 1h10.19 (13.6) 10h8.34 h1.… 846.39 h3.9 683.83 h4.07 …48.16 h4.8 439.h3 h1.6yYÛtt[÷ 1.38 (h….7) 1.10 h7.h 0.87 36.9 0.63 3….0 0,47 38.9 0.34 -ytËt{ 31.13 (16.9) h6.66 18.9 hh.41 h4.h 18.04 h3.7 14.63 3….0 10.84 3….0{rý…wh h.7h (18.9) h.h9 h4.9 1.84 h3 1.4h 3h.4 1.07 37.6 0.78 34.9{uÎtt÷Þ h.96 (h7.8) h.3h 30.7 1.78 3h.9 1.34 3h.0 1.01 31.6 0.77 h6.9r{Ítuh{ 1.09 hh.6 0.89 h8.8 0.69 39.7 -0.49 48.8 0.33 h4.8 0.h7 3….6™t„t÷uLz 1.98 -0.… 1.99 64.… 1.h1 …6.1 0.78 …0.h 0.…h 39.8 0.37 73.hrËr¬{ 0.61 1h.4 0.…4 33.3 0.41 h8.… 0.3h …0.… 0.h1 h9.6 0.16 17.4rºt…wht 3.67 14.7 3.h0 16.0 h.76 34.h h.03 31.7 1.…6 36.6 1.14 78.7

4….…8 38.99 3h.07 h….…8 h0.h0 14.67

„Ûttðe þftÞ ‚u{ Au. 1961 Úteh011 Œhr{Þt™ W¥th…qðo™wk fw÷s™ËkÏÞt™wk xftðthe «{tÛt ¼th‚™tËkŒ¼o{tk 3.19%, 3.6…%, 3.66%,3.78%, 3.69% y™u 3.7h% ™tUÄtÞu÷Au.

W¥th…qðo™t 7 «tk‚tu …ife ytËt{ËnwÚte ðÄw s™ËkÏÞt Ähtðu Au.ytËt{™e s™ËkÏÞt{tk ŒtÞft™tð]rØŒh{tk yufkŒhu Îtxtzt™wk ð÷Ût òuðt{¤u÷ Au. AuÕ÷t ŒtÞft{tk ™t„t÷uLz{tk™fthtí{f ð]rØŒh ™tUÄtÞu÷ Au ßÞthurËr¬{ y™u rºt…wht™tu ð]rØŒh «{tÛt{tkytuAtu hÌttu Au. ßÞthu {uÎtt÷Þ ‚Úttr{Ítuh{{tk AuÕ÷t ŒtÞftÚte s™ËkÏÞt{tkð]rØŒh «{tÛt{tk ¾qƒ ðÄthu hÌttu Au.WÕ÷u¾™eÞ Au fu {uÎtt÷Þ y™ur{Ítuh{{tk «íÞuf ŒtÞft Œhr{Þt™ð]rØŒh Ÿ[tu òuðt {¤u÷ Au.

fw÷ s™ËkÏÞt™t ËkŒ¼o{tk E.Ë.2011™e AuÕ÷e „Ût‚he™u æÞt™{tk÷Eyu ‚tu Ë{„ú ¼th‚{tk þnuhe

s™ËkÏÞt™e xftðthe 31.h Au. sÞthuW¥th…qðo™t «tk‚tu{tk þnuhe s™ËkÏÞt™exftðthe 5.35 r{r÷Þ™ (10.98%)s ™tUÄtÞu÷ Au. ht»xÙeÞ ytkf fh‚tW¥th…qðo™t r{Ítuh{™u ƒtŒ fh‚tftuE…Ût «tk‚™e þnuhe s™ËkÏÞt™tu ytkfŸ[tu ™Úte. r{Ítuh{{tk yt ytkf …hxft sux÷tu Ÿ[tu Au. ¼th‚™t htßÞtu{tkr{Ítuh{{tk þnuhe s™ËkÏÞt™wk 3xftðthe «{tÛt „tuðt …Ae ƒeò ¢{u Au.

W¥th …qðo™t «tk‚tu{tk Œh nòh…whw»ttuyu {rn÷tytu™wk «{tÛt ¼th‚eÞytkf 940 fh‚t 5 «tk‚tu™t ðÄthu òuðt{éÞwk Au ßÞthu rËr¬{ y™u yYÛtt[÷{tkyt «{tÛt ¼th‚eÞ ytkf fh‚t ytuAwk™tUÄtÞu÷ Au. y÷ƒ¥t AuÕ÷t 3 ŒtÞft™tð÷Ûttu «íÞuf «tk‚{tk Ë‚‚ ËwÄthtu Ëq[ðuAu. su WÕ÷u¾™eÞ Au.

W¥th…qðoLtt «tk‚tu™u ÔÞqntí{frðftË{tk ™ƒ¤t „Ûtðt{tk ytðu Au,…hk‚w òu yûth¿tt™™t «{tÛt™u æÞt™{tk÷uðt{tk ytðu ‚tu W¥th…qðo™t 5 «tk‚tu

ht»xÙeÞ Ëtûth‚t Œh fh‚t ðÄthu ytkfÄhtðu Au, yux÷wk s ™rn ¼th‚™trðfrË‚ «tk‚tu™e ÷„¼„ ÷„tu÷„ òuðt{¤u Au. yYÛtt[÷-ytËt{ «{tÛt{tk…tA¤ Au …hk‚w ¼th‚™t Ët{tLÞ ©uÛte™wk…At‚ htßÞtu™e Ëh¾t{Ûte{tk ‚tu ytƒu «tk‚tu …Ût Ëthe ÂMÚtr‚{tk Au. …whw»ty™u {rn÷tytu™t yûth¿tt™ «{tÛtðå[u™tu ‚Vtð‚ ht»xÙeÞ fûttyu E.Ë.h011{tk 16.6 xft™tu Au. ßÞthuW¥th…qðo™t Ët‚uÞ «tk‚tu{tk yt ‚Vtð‚™wk«{tÛt ht»xÙeÞ ytkf fh‚t ytuAwk Auyux÷u fu {rn÷tytu™t yûth¿tt™™tËkŒ¼o{tk …Ût yt «tk‚tu «„r‚þe÷òuðt {¤u Au. r{Ítuh{-{uÎtt÷Þ suðt«tk‚tu{tk ‚tu yt ‚Vtð‚ ÎtÛttu ytuAtuòuðt {¤u÷ Au. AuÕ÷t ŒtÞft Œhr{Þt™ht»xÙeÞ Ëtûth‚t{tk su ð]rØ òuðt {¤u÷Au ‚u™e Ëh¾t{Ûte{tk yt ð]rØ™wk «{tÛtËt‚ …ife …tk[ «tk‚tu{tk ðÄthu ™tUÄtÞwkAu.


ftuüf M…ü fhu Au fu ¼th‚{tk y™uW¥th…qðo™t ƒÄt s «tk‚tu{tk 2001™eËh¾t{Ûte{tk 2011{tk ƒt¤ðËr‚™wkxftðthe «{tÛt Îtxðt …tBÞwk Au.W¥th…qðo™t 7 «tk‚tu …ife 2011™es™ËkÏÞt{tk ƒt¤ ðËr‚™wk xftðthe«{tÛt rËr¬{{tk ËnwÚte ytuAwk y™u{uÎtt÷Þ{tk ËnwÚte ðÄw ™tUÄtÞu÷ Au.2011 «{tÛtu ƒt¤ðËr‚™wk xftðthe«{tÛt ¼th‚eÞ ytkf fh‚t W¥th…qðo™t{rý…wh, rËr¬{ y™u rºt…wht{tk ‚uytkf ytuAtu òuðt {¤u Au.

yYýt[÷ «Œuþ, ™t„t÷uLz ‚ÚttrËr¬{{tk h011{tk ƒt¤ðËr‚{tkfw{th™e Ëh¾t{Ûte{tk fLÞtytu™w kxftðthe «{tÛt Úttuzwk ðÄthu ™tUÄtÞu÷ Au.

ŒtÞft™t ‚Vtð‚™u æÞt™{tk ÷Eyu‚tu …Ût rËr¬{{tk ƒt¤ðËr‚™txftðthe «{tÛt{tk Îtxtztu ™tUÄtÞtu Au.

ƒt¤sL{™t xftðthe «{tÛtu su{æÞt™{tk ÷Eyu Aeyu ‚u{ òu ƒt¤{]íÞw™t«{tÛt™u …Ût æÞt™{tk ÷uðwk sYhe Au.E.Ë. 2011™t yrÄf]‚ ynuðt÷«{tÛtu Ë{„ú ¼th‚{tk ƒt¤{]íÞw™wk

«{tÛt Œh nòhu 42™wk ™tUÄtÞu÷wk n‚wk.¼th‚™t yt ytkf™e ËtÚtu W¥th…qðo™t«tk‚tu{tk yYÛtt[÷{tk yt «{tÛt 33,ytËt{{tk 55, {rý…wh-10, {uÎtt÷Þ-49, r{Ítuh{-35, ™t„t÷uLz-18,rËr¬{-24 ‚Útt rºt…wht{tk 28 ™tUÄtÞu÷n‚wk. yt{ yufkŒhu ytËt{ ‚Útt {uÎtt÷Þ™uƒtŒ fh‚t ƒt¤{]íÞw™t ËkŒ¼uo ƒtfe™t«tk‚tu{tk ¼th‚eÞ ytkf fh‚t ÎtÛttu ËwÄthòuðt {¤u÷ Au. {rý…wh ƒt¤{]íÞw™tËkŒ¼o{tk Ë{„ú ¼th‚{tk „tuðt™e ËtÚtuË{„ú ¼th‚{tk ËnwÚte ™e[t «{tÛtËtÚtu {tu¾hu Au. ßÞthu ytËt{™wkƒt¤{]íÞw™wk «{tÛt {æÞ«Œuþ - 56™uƒtŒ fh‚t ¼th‚{tk ËnwÚte ðÄw òuðt{¤u÷ Au. ƒt¤{]íÞw™u òu fw{th/fLÞt™tËkŒ¼o{tk ‚…tËðt{tk ytðu ‚tu fLÞtytu{tk{]íÞw™wk «{tÛt fw{th fh‚t ðÄthu™t„t÷uLz ‚Útt rËr¬{{tk ™tUÄ…tºt Au.y÷ƒ¥t yuf kŒh ¼th‚ ‚u{sW¥th…qðo™t «tk‚tu{tk fw{th™t {]íÞw fh‚tfLÞtytu™t {]íÞw™wk «{tÛt ðÄthu ™tUÄtÞu÷Au. yt ËkŒ¼o{tk {rý…wh{tk yt ‚Vtð‚…Ût {tºt 1™tu s Au.

©{ rnMËuŒthe¼th‚™t s™„Ût™t rð¼t„ îtht

fw÷ s™ËkÏÞt …ife ft{ fhe þfu ‚uðes™ËkÏÞt y™u ‚u …ife ¾hu¾h fux÷t©r{ftu ytrÚtof «ð]r¥tytu{tk rnMËuŒth Au‚u™e …Ût „Ût™t fhðt{tk ytðu Au.s™ËkÏÞt™t ËkŒ¼o{tk yt ƒnw {tuxeW…Þtu„e ytrÚtof „Ûtºte Au su™t îthtðËðtx, òr‚™t ËkŒ¼o{tk ytrÚtof «ð]r¥tûtuºttu™wk {t…™ …Ût òÛtðt {¤u Au. Ë{„úŒuþ{tk y™u Œuþ™t rðrðÄ «tk‚tu{tk ¾hu¾h©{™e rnMËuŒthe™wk xftðthe «{tÛt…whw»t y™u {rn÷tytu{tk „útBÞ y™uþnuhe rðM‚thtu{tk - fw÷ ft{Œthtu …ife{wÏÞ Ëe{tk‚ ft{Œthtu fux÷t ‚u …ife¾uzq‚ fux÷t ? ¾u‚{sqh fux÷t ? ½h„ÚÚtwûtuºt{tk fux÷t ‚Útt yLÞ Wãtu„tu{tk fux÷t‚u™t ytkf ftZðt{tk ytðu Au su ©{yÚtofthÛt™tu M…ü Ëwhu¾ «tÚtr{f…rh[Þ yt…u Au. yt ËkŒ¼o{tk E.Ë.h001 ‚Útt E.Ë. h011{tk yufkŒh¼th‚ ‚Útt W¥th…qðo™t htßÞtu{tk fuðtð÷Ûttu òuðt {éÞt Au ‚u™e rð„‚tu™e[u™t ftuüfÚte «tÃ‚ Útþu.

ftu»xf-2W¥th…qðo{tk ƒt¤ ðËr‚™wk xftðthe «{tÛt

W¥th…qðo{tk Ëtûth‚t (2001 ‚Útt 2011)

«tk‚ h001 h011fw÷ …whw»t {rn÷t fw÷ …whw»t {rn÷t

¼th‚ 1….93 1….97 1….88 13.1h 13.30 1h.93yYÛtt[÷ 18.7… 18.08 19.…0 h4.66 14.36 1….0…ytËt{ 16.83 16.6h 17.1… 14.47 14.4… 14.…0{rý…wh 14.h3 14.3… 14.10 1h.98 13.34 1h.61{uÎtt÷Þ h0.18 h0.17 h0.19 18.7… 18.91 18.60r{Ítuh{ 16.18 1….94 16.43 1….17 1….h0 1….94™t„t÷uLz 14.…6 14.09 1….08 14.44 14.34 14.…4rËr¬{ 14.46 17.81 1….h0 10.0… 9.77 10.37rºt…wht 16.64 13.…h 13.77 1h.10 11.1… 1h.04


E.Ë. h001 ‚Útt E.Ë.h011{tk ht»x ÙeÞ fûttyu ©{rnMËuŒthe{tk Ë‚‚ ËwÄthtu ™tUÄtÞtu Au.r{Ítuh{™u ƒtŒ fh‚t W¥th…qðo™t yLÞ«tk‚tu{tk …Ût ‚uðwk ð÷Ût òuðt {¤u÷ Au.ytËt{ ‚Útt yt ËkŒ¼o{tk ¼th‚eÞytkf fh‚t …Ût ƒk™u ŒtÞft{tk …tA¤

Au ßÞthu rºt…whtyu 2001™eËh¾t{Ûteyu 2011{tk WÕ÷u¾™eÞ«„r‚ fhu÷ Au.

Ë{„ú ¼th‚{tk ™tUÄtÞu÷t fw÷ft{Œthtu …ife {wÏÞ ft{Œthtu™wk «{tÛt2001{tk 77.8 xft n‚wk su Îtxe™uE.Ë. 2011{tk 7….2 xft ™tUÄtÞwk Au.

{wÏÞ ft{Œthtu{tk òuðt {¤u÷ yt Îtxtztu„útBÞrðM‚th{tk þnuhe rðM‚th fh‚tÚttuztu ðÄw òuðt {¤u÷ Au. yt r[ºt¼th‚™t ËkŒ¼o{tk W¥th…qðo™t «tk‚tu{tk‚…tËeyu ‚tu W¥th…qðo™t «tk‚tu™wk r[ºt™e[u™t ftuüf{tk Œþtoðu÷ {wsƒ òuðt{¤u÷ n‚wk.

ftuüf-4W‚h …qðo{tk {wÏÞ ft{Œthtu™wk «{tÛt

E.Ë. h001 E.Ë. h011 ŒtÞft™tu ‚Vtð‚¼th‚ 77.8 7….h -h.6yYÛtt[÷ 8….9 81.… -4.…ytËt{ 74.6 7h.6 -h.0{Ûte…wh 69.8 73.8 4.0{uÎtt÷Þ 78.0 77.7 -0.3{eÍtuh{ 77.6 8….3 +7.7™t„t÷ukz 83.0 76.1 -6.9Ëeffe{ 80.9 74.8 -6.1rºt…wht 78.7 73.3 -….4

ftuüf-3„útBÞ-þnuhe rðM‚th{tk ©{rnMËuŒthe Œh

«tk‚ 2001 2011fw÷ …whw»t {rn÷t fw÷ …whw»t {rn÷t

¼th‚ 39.1 41.7 3h.3 39.8 41.8 3….3yYÛtt[÷ 44.0 46.h 3….… 4h.… 44.1 37.0ytËt{ 3….8 36.h 33.h 38.4 38.7 36.4{rý…wh 43.6 4….… 38.6 4….1 46.9 41.4{uÎtt÷Þ 41.8 44.1 3h.… 40.0 41.0 3….6r{Ítuh{ …h.6 …7.1 47.9 44.4 48.0 41.0™t„t÷uz 4h.6 4….0 31.0 49.h 44.0 37.4rËr¬{ 48.6 49.7 40.h …0.… …3.3 41.hrºt…wht 36.h 37.0 3h.… 40.0 41.1 36.0

2001 ‚Útt 2011™t r[ºt™u‚…tË‚t yuðwk M…ü òuðt {¤u Au fu,ŒtÞft Œhr{Þt™ ht»xÙeÞ fûttyu {wÏÞft{Œthtu™t «{tÛt{tk su ‚Vtð‚ òuðt{¤u÷ Au ‚u™e Ëh¾t{Ûte{tk W¥th…qðo™tytËt{™u ƒtŒ fh‚t yLÞ ‚{t{«tk‚tu{tk yt ‚Vtð‚ ÎtÛttu ðÄthu òuðt{¤u÷ Au. r{Ítuh{ ‚Útt {rý…wh{tk ytð÷Ût rð…rh‚ yux÷u fu ð]rØ™wk òuðt{¤u÷ Au ßÞthu ƒtfe™t «tk‚tu{tk yt

ð÷Ût ™fthtí{f òuðt {¤u÷ Au.Mðt¼trðf he‚u s ßÞtk {wÏÞ

ft{Œthtu™wk «{tÛt Îtxâwk Au íÞtk ‚ux÷t«{tÛt{tk rË{tk‚ ft{Œthtu™wk «{tÛt ðÄu÷wkntuÞ. «tk‚tu{tk rË{tk‚ ft{Œthtu{tk Út‚eð]rØ su ‚u rðM‚th{tk ft{Œthtu™e ytrÚtofyÂMÚth‚t, yr™rù‚‚t™tu r™Œuoþ fhu Au.

ht»x ÙeÞ yÚt ofthÛt{t k {wÏÞft{Œthtu™wk «{tÛt ™rn …hk‚w ft{™wkMðY… …Ût {n¥ð™tu ¼t„ ¼sðu Au.

yÚtofthÛt{tk {wÏÞ fu rË{tk‚ ft{ŒthtufÞt ûtuºt{tkÚte htuS {u¤ðu Au ?ytSrðft™tu ytÄth fÞt ûtuºt W…h Au ?‚u òÛtðwk-‚…tËðwk …Ût {n¥ð™wk Au.

ðirïf M‚hu su{ ¾uzq‚™wk «{tÛtÎtx‚wk òÞ Au ‚uðe s he‚u Ë{„ú ¼th‚{tky™u W¥th…qðo™t ËÎt¤t «tk‚tu{tk …Ût«íÞût he‚u ¾uzq‚™e ËkÏÞt Îtx‚e òÞAu. yt Îtxtzt™tu Œh ¼th‚{tk su òuðt{¤u Au, (-7.1) ‚u™e Ëh¾t{Ûte{tk


W¥th…qðo …ife ™t„t÷uLz{tk (-9)rËr¬{{tk (-11.1) ‚Útt r{Ítuh{{tk(-7.7)™tu òuðt {¤u÷ Au. ‚tu {rý…wh{tk«íÞût ¾uzq‚tu™t «{tÛt{tk ™Sðtu {tºt (-0.7) ™tu s Îtxtztu ™tUÄtÞtu Au. ¾uzq‚tu™ehf{{tk Îtxtztu ÚtÞtu Au …hk‚w ¾u‚{sqh™eËkÏÞt{tk ht»xÙeÞ fûttyu (+3.… xft)™tuðÄthtu ™tUÄtÞtu Au. ßÞthu W¥th…qðo™t«tk‚tu …ife {rý…wh ‚Útt {uÎtt÷Þ{tkrð…rh‚ ¾u‚{sqh{tk Îtxtzt™wk ð÷Ût™tUÄtÞu÷ Au. r{Ítuh{ ‚Útt ™t„t÷uLz{tk(+h.8h)™tu ðÄthtu ™tUÄtÞtu Au.

ytrÚtof «ð]r¥t™t ËkŒ¼o{tk Îth„ÚÚtwÄkÄt{tk htuftÞu÷ ft{Œthtu™wk xftðthe«{tÛt Ë{„ú ¼th‚{tk ™rnð‚T Au ‚tuW¥th…qðo™t «tk‚tu …ife {rý…wh™u ƒtŒfh‚t yLÞ «tk‚tu{tk …Ût ‚u ™rnð‚Tòuðt {¤u÷ Au. ßÞthu yLÞ Wãtu„ ûtuºtuhtuftÞu÷t ft{Œthtu™wk fw÷ «{tÛt yufkŒh¼th‚{tk ŒtÞft Œhr{Þt™ ðÄe™u 37.6Úte 41.6 ™tUÄtÞu÷ Au, W¥th…qðo™t«tk‚tu …ife rËr¬{ ‚Útt rºt…wht ytËkŒ¼o{tk rðþu»t æÞt™ ¾U[u Au. ŒtÞftŒhr{Þt™ yt «tk‚tu{tk y™w¢{u (+9.8xft) ‚Útt (+6.8 xft) ðÄu÷ Au.

Ë{„ú he‚u ft{Œthtu™wk ûtuºteÞrð¼ts™ ‚…tË‚t ¾u‚eûtuºt™wk «¼wíðÎtx‚wk ntuðt A‚t fw÷ «{tÛt ðÄthu òuðt{¤u Au. W¥th…qðo™t «tk‚tu …ife rËr¬{rºt…wht™u ƒtŒ fh‚t ƒÄt s «tk‚tu{tk¾uzq‚ y™u ¾u‚{sqhtu™wk fw÷ xftðthe«{tÛt M…ü he‚u Œþtoðu Au fu, ht»xÙeÞytkf fh‚t yYÛtt[÷, ™t„t÷uLz,ytËt{, {uÎtt÷Þ{tk yt «{tÛt ÎtÛtwkðÄthu Au su …htuût he‚u W¥th…qðo™t«tk‚tu{tk ytrÚtof ËkŒ¼o{tk {ÞtorŒ‚ðirðæÞ™tu M…ü r™Œuoþ fhu Au.Ët{trsf sqÚt :

ht»xÙ™e fw÷ s™ËkÏÞt{tk y™wËqr[‚òr‚ ‚Útt y™wËqr[‚ s™str‚™wk «{tÛtÎtÛtwk {n¥ð Ähtðu Au. yufkŒh Ët{trsfytrÚtof …At‚…Ûtt™u æÞt™{tk ÷E™u¼th‚™t ƒkÄthÛt{tk yt ð„o™t Wíf»to{txu rðrþü òu„ðtE fhðt{tk ytðeAu. ht»xÙ™t ykŒts…ºt{tk ‚Útt su ‚u

htßÞtu™t ykŒts…ºt{tk yt ð„o™t Wíf»to{txu rðþu»t ËtÄ™tu™e Vt¤ðÛte …Ûtfhðt{tk ytðu Au. yt rŒþt {txu™t«Þí™tu ÷tkƒt„t¤u Ët{trsf ytrÚtof„r‚rþ÷‚t{tk …rhÛt{u Au, ‚uÚte ht»xÙ{tkyt s™ËkÏÞt™wk «{tÛt ytrÚtof, Ët{trsfy™u htsfeÞ {n¥ð Ähtðu Au.

™e[u™t ftu»xf{tk Ë{„ú ¼th‚ ‚ÚttW¥th-…qðo™t «tk‚tu{tk h001 ‚Útth011{tk y™wËqr[‚ str‚ ‚Útty™wËqr[‚ s™òr‚™wk fw÷ s™ËkÏÞt{tkxftðthe «{tÛt Œþtoðu÷ Au.

ftuüf{tk Œþtoðu÷ Au ‚u {wsƒË{„úŒuþ{tk s™ËkÏÞt{tk ŒtÞft ŒhBÞt™y™wËqr[‚ òr‚ 0.43%™tu y™uy™wËqr[‚ s™òr‚™e ðM‚e{t k0.41%™tu ðÄthtu ™tUÄtÞtu Au. ytËkŒ¼o{tk W¥th …qðo™t «tk‚tu™e Ëh¾t{Ûtefhðt{tk ytðu ‚tu y™wËqr[‚ òr‚{tk su‚u «tÃ‚ fw÷ s™ ËkÏÞt{tk ‚u™wk «{tÛtƒnw s ytuAwk òuðt {éÞwk Au. ftuüf{tkŒþtoÔÞt {wsƒ W¥th…qðo™t 7 «tk‚tu …iferºt…wht™e s™ËkÏÞt{tk h011{tky™wËqr[‚ òr‚™e ËkÏÞt™e xftðthe«{tÛtu ËtiÚte 17.83% n‚wk. r{Ítuh{{tkyt «{tÛt {tºt 0.011%™wk ™tUÄtÞwkn‚wk. y™wËqr[‚ òr‚™t «{tÛt{tkW¥th…qðo{tk ƒÄt s «tk‚tu{tk ¼th‚eÞËhuhtþ fh‚t fw÷ ðM‚e{tk y™wËqr[‚s™òr‚ «{tÛt ÎtÛtwk Ÿ[wk òuðt {éÞwkAu. y…ðtŒ Y… ytËt{, rËr¬{™uƒtŒ fh‚t ƒtfe™t «tk‚tu{tk fw÷s™ËkÏÞt{tk y™wËqr[‚ s™òr‚ ƒnws «¼wíð Ähtðu Au. ¾tË fhe™ur{Ítuh{{tk h011™t ytkf «{tÛtu fw÷s™ËkÏÞt{tk 94.33% s™ËkÏÞtytrŒðtËe™e Au su «{tÛt ™t„t÷uLz{tk86.48%, {uÎtt÷Þ{tk 86.1…% y™uyYÛtt[÷{tk 68.79% òuðt {éÞwk Au.yt{ ¼th‚{tk fw÷ ytrŒðtËeytus™ËkÏÞt{tk W¥th…qðo ƒnw {tuxtu rnMËtuÄhtðu ‚u{ fne þftÞ.

s™ËkÏÞt™tk rðrðÄ …tËtytu™e su{fu fw÷ s™ËkÏÞt, ƒt¤ðM‚e, òr‚„wÛttu‚h, yûth¿tt™, ©{Œ¤ rð¼ts™

ð„uhu™wk …]Út¬hÛt W¥th…qðo™t ËkŒ¼o{tkfhðt{tk ytÔÞwk Au. Ë{„ú r[ºt ‚…tË‚tyu{ fne þftÞ fu W¥th …qðo™t «tk‚tu{tks™ËkÏÞt™tu ð]rØŒh ht»xÙeÞ ût{‚t fh‚tykfuŒhu Úttuztu ðÄthu hÌttu Au. WÕ÷u¾™eÞyu Au fu AuÕ÷e ðM‚e „Ût‚he{tk ¼th‚{tksu ƒt¤ðM‚e™wk xftðthe «{tÛt Au ‚u™ey…uûtt yu W¥th…qðo™t «tk‚tu{tk rËr¬{™uƒtŒ fh‚t ƒt¤ðM‚e™wk xftðthe «{tÛtÚttuzwk ðÄthu hÌtwk Au. {uÎtt÷Þ ‚u{tk ËtiÚteðÄw «{tÛt Ähtðu Au. òr‚ „wÛttu¥th™uæÞt™{tk ÷Eyu ‚tu W¥th …qðo™t «tk‚tu«{tÛt{tk òr‚ „wÛttu¥th Ÿ[tu Ähtðu Au.r{Ítuh{ y™u {uÎtt÷Þ suðt «tk‚tu{tk ‚Útt{rý…wh{tk òr‚ „wÛttu¥th «{tÛt ÎtÛttuŸ[tu Au yu WÕ÷u¾™eÞ nfef‚ Au.{uÎtt÷Þ ‚Útt r{Ítuh{{tk ytrŒðtËeðM‚e ntuðt A‚tk òr‚ „wÛttu¥th Ÿ[tuhÌttu Au.

W¥th…qðo™t yt «tk‚ …At‚„Ûtðt{tk ytðu Au. ytrÚtof he‚u ™ƒ¤t…Ût „ÛttÞ Au. …hk‚w ¼th‚eÞ Ëhuhtþfh‚t yYÛtt[÷™u ƒtŒ fh‚t ƒtfe™tƒÄt s «tk‚tu yûth¿tt™{tk ¾qƒ s Ëthwk…rhÛtt{ Ähtðu Au. y®nÞt …whw»t y™u{rn÷tytu™t yûth¿tt™{tk ƒnw {tuxtu‚Vtð‚ òuðt {éÞtu ™Úte. rðftË™e«r¢Þt™wk yð÷tuf™ fhðt{tk ytðu ‚tuMðt‚kºt‚t …Ae™t ð»to{tk yt rðM‚th{tkð¾‚tuð¾‚ Þtus™tfeÞ ËtÄ™tu™eVt¤ðÛte Út‚t ytSrðft™t ËkŒ¼uo ¾qƒs {ÞtorŒ‚ òuðt {¤e Au. yûth ¿tt™™wk«{tÛt ytx÷wk Ÿ[wk ntuðt A‚tk ¾u‚{sqh y™u ¾uzq‚™e ËkÏÞt™wk «¼wíðòuðt {¤u Au. ‚u Œþtoðu Au fu ¼q…]c‚u{s nðt{t™™u fthÛtu y®nÞt ÄkÄtWãtu„tu™tu rðftË «{tÛt ¾qƒ s {ÞtorŒ‚hÌttu Au.ËkŒ¼o :hrsMxth s™h÷ ËuLËË ytuV RÂLzÞt,Eftu™tur{f Ëðuo 2014-15÷u¾f yu{.yuË.zƒÕÞw. rz…txo{uLxËtiht»xÙ Þwr™ðrËoxe, htsftux{tkyuzskõx «tuVuËh Au.

51

«ftþ™ ‚t. 25 {t[o, 2016…tu®Mx„ ‚t. 1 yur«÷, 2016

R.N.I. 48778/90REGD. NO. GAMC 222/2015-2017

VALID UPTO 31-12-2017 ISSUED BY SSP AHMEDABADPERMITTED TO POST AT PSO AHMEDABAD ON 1ST OF EVERY MONTH

Licence to Post Without Prepayment No. CPMG/GJ/71/2014-15 VALID UPTO 31-12-2017

«u»tf :‚kºte©e,‘Þtus™t’ ftÞto÷Þ«ftþ™ rð¼t„, ¼th‚ Ëhfthykrƒft ftuB…÷uût, Þw.ftu. ƒìLf™e W…h, …t÷ze,y{ŒtðtŒ-380 007

YOJANA (GUJARATI), April 2016

«r‚©e,

Printed & Published by Dr. (Ms) Sadhana Rout, A.D.G. and Head on behalf of Publication Division, Soochna Bhawan, C.G.O. Complex, New Delhi-110 003. Printed by Sahitya Mudrnalaya Pvt. Ltd., 55/15, City Mill Compound, Kankaria Road, Ahmedabad-380022. Phone : (079) 25469101

Director & Chief Editor : Deepika Kachhal Dy. Director : Amita MaruFor business queries/subsciption, please email at [email protected] or call on (011) 24367260 / 24365609 / 24365610

52

O.I.G.S.

«ftþ™ rð¼t„™tk „wsht‚e …wM‚ftu

„tkÄe - Ër[ºt Sð™fÚtt 125.00 „whw™t™f Úte „wY„úkÚt Ëtnuƒ ËwÄe 160.00

ËhŒth ðÕ÷¼¼tE …xu÷ 80.00 ‚¥ð¿tt™™t ytãMÚtt…ftu 38.00

÷t÷ ƒntŒwh þt†e 70.00 Ëk‚tu y™u ¼õ‚frðytu (¼t„-1) 45.00

{ti÷t™t yƒw÷ f÷t{ ytÍtŒ 75.00 Ëk‚tu y™u ¼õ‚frðytu (¼t„-2) 56.00

{tŒt{ r¼¾tES ft{t 60.00 Œtþor™f y™u ÄtŠ{f y„úuËhtu 28.00

{ntí{t ßÞtur‚ƒt Vq÷u 150.00 ði¿ttr™ftu 45.00

Ëe. yuV. yuLzÙÞwÍ 150.00 ËtIŒÞo {e{tkËftu 50.00

ftr÷ŒtË fnt™e 32.00 ðtÕ{erf y™u ÔÞtË 22.00

ftft Ëtnuƒ ft÷u÷fh 210.00 ht{tÞý, {nt¼th‚ y™u ¼t„ð‚™t ÷u¾ftu 85.00

Mðt{e ŒÞt™kŒ ËhMð‚e 80.00 áütytu y™u ®[‚ftu 50.00

X¬hƒt…t 80.00 Ëk„e‚¿ttu 45.00

yt…ýtu ht»xÙæðs 110.00 frðytu, ™txâ÷u¾ftu y™u ytÏÞt™fthtu 75.00

¼th‚™t „tihð „úkÚt - „wsht‚e 70.00 htsfw{the r™nt÷Œu 12.00

¼th‚eÞ s™òr‚ytu y‚e‚™t ÍY¾uÚte 100.00 Ëhf‚t Ë…o„]n™e ðt‚to 48.00

¼th‚eÞ s™‚t™t Rr‚ntË™e Y…hu¾t 70.00 ytk„ýƒt„™e {t„oŒŠþft 115.00

„wsht‚{tk ò„]r‚™e ÷nuhtu 72.00 fw÷ Y. 2478.00

„wsht‚™t ytrŒðtËe ™]íÞtu 70.00

Documents

W¥th-…qðo : rðftË™e ™ðe rûtr‚su - Yojanayojana.gov.in/Yojana Gujarati April 2016.pdf · rzÃ÷tu{t Äthf fu yLtwMLttítftu Au suytu ftk íttu çtuhtusøtth Au yÚtðt