Wykorzystanie neurodydaktyki w praktyce szkolnej

mgr Aneta Żurek zurek@womczest.edu.pl

Naurodydaktyka

2

• Dlaczego nauczyciele powinni interesować się wnioskami płynącymi z badań nad mózgiem?

Marzena Żylińska

• „Celem neurodydaktyki jest dostarczenie nauczycielom, studentom, jak również rodzicom wiedzy na temat przebiegu procesów uczenia się i zapamiętywania”

3

Procesy uczenia się i zapamiętywania

• Jedno to co uczymy (treści), drugie w jaki sposób uczymy (metody, techniki).

4

Neurodydaktyka

nowa dyscyplina, która opierając się na badaniach nad mózgiem, stawia sobie za cel tworzenie nowych koncepcji pedagogicznych, a także inicjuje poszukiwanie systemu edukacyjnego przyjaznego mózgowi i lepiej wykorzystującego jego silne strony

od synapsy do szkolnej klasy

Neurodydaktyka jest nauką

interdyscyplinarną

5

Słowniczek • Neurodydaktyka - - zajmuje się badaniem co wspiera, a co hamuje naturalne procesy

uczenia się

• Neuroplastyczność – zdolność do tkanki nerwowej do tworzenia nowych połączeń w celu np. uczenia się

• Neuroobrazowanie - metody umożliwiające obrazowanie struktury i funkcji mózgu. Metody neuroobrazowania pozwalają na obserwację czynności mózgu podczas przeprowadzania wybranych procesów

• Neurony/ komórki nerwowe/ lustrzane – uaktywniają się gdy człowiek wykonuje jakąś aktywność lub gdy obserwuje, jak wykonuje ją inna osoba

6

Edukacja przyjazna mózgowi mózg waży ok. 1,4 kg

zużywa ponad 20% energii dostępnej całemu ciału

Dieta

• Mózg człowieka do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje odpowiedniej diety bogatej w węglowodany, proteiny, tłuszcze oraz witaminy A, C, E i wszystkich z grupy B.

• Zbyt długie przerwy w dopływie energii powodują osłabienie koncentracji i logicznego myślenia

8

Dlaczego neurodydaktyka?

Szkoła w obecnej formule nie wspiera naturalnych procesów uczenia się i nie jest miejscem umożliwiającym indywidualny rozwój każdego ucznia

9

Szkoła dziś………

• „Wstrzymać nauczycieli, ruszyć uczniów”

10

Dlaczego neurodydaktyka?

Jaka ma być szkoła?

11

Dlaczego neurodydaktyka?

Kompetencje twarde, a kompetencje miękkie?

12

Dlaczego neurodydaktyka?

Od neuronauki do praktyki szkolnej

13

Dlaczego neurodydaktyka?

Ostatnie 20 lat to rezonans magnetyczny

14

Aktywność rzeźbi mózg

• Efektywna nauka jest możliwa, gdy mózg jest aktywny i wykonuje pracę

• M. Żylińska „Nic tak silnie nie stymuluje rozwoju mózgu, jak kreatywne zajmowanie się wszelkimi rodzajami sztuki. Maluchy powinny możliwie dużo śpiewać, tańczyć, lepić, rysować, malować i przede wszystkim bawić się z innymi dziećmi”

15

Aktywność rzeźbi mózg

• Informacje o zabarwieniu emocjonalnym zostają łatwiej zapamiętane niż neutralne

16

Aktywność rzeźbi mózg

• Mózg jest przede wszystkim organem społecznym (co wspiera, a co blokuje rozwój neuronów lustrzanych)

17

Marzena Żylińska

• Mózg każdego ucznia jest inny, ma inną strukturę i na swój własny sposób przetwarza informacje. ………….

• Nauczyciel muszą założyć, że każdy mózg inaczej przetworzy to, co usłyszał……..

• Podobnie jest z nami…………..(wszystko zależy od naszych wcześniejszych doświadczeń)

18

Jak działa mózg?

• Mózg rośnie po narodzinach (dwukrotnie)

• Jednak liczba komórek nerwowych odpowiada liczbie występującej u dorosłego

• Dziś wiemy, że mózg jest bardzo plastyczny – dopasowuje się do otaczających warunków i okoliczności przez całe życie

19

Temple Grandin • Neuroobrazowanie pozwala zobaczyć aktywność mózgu

• Mózgi autystyczne nie są uszkodzone, są inne

• Zaobserwowano znaczące obniżenie aktywności na twarze (preferowanie przedmiotów)

• Często powiększone ciało migdałowate (funkcje emocjonalne), osoba z autyzmem może się czuc jak jeden wielki odkryty nerw

• 20% osób z autyzmem ma powiększone mózgi (duże głowy – makrocefalia)

• Autyzm ma pochodzenie neurologiczne – czyli powiązanie symptomów autyzmu i funkcji mózgu

20

Jakie z tego wnioski dla edukacji?

Motywacja

• Zdaniem Manfreda Spitzera organizowanie seminariów poświęconych jej rozbudzaniu jest zupełnie bezcelowe, dlatego że nikogo do pracy motywować nie można

• Nie ma też takiej potrzeby, wystarczy, że system szkolny nie będzie niszczył motywacji, z jaką dzieci przychodzą do szkół i wykorzysta ich ciekawość poznawczą

Gerald Hüther

”Mózg jest przede wszystkim organem społecznym”

21

To co najważniejsze na dziś dla nauczycieli i szkoły…

22

Mózg jest organem społecznym M. Żylińska „Neurodydaktyka…”

• „Zdaniem Joachima Bauera najnowsze wyniki badań pokazują, że pełny rozwój neurobiologicznego wyposażenia człowieka możliwy jest jedynie dzięki relacjom międzyludzkim”

23

Film Rita Pierson Każde dziecko potrzebuje mistrza

https://www.ted.com/talks/rita_pierson_every_kid_needs_a_champion?language=pl

24

M. Żylińska „Neurodydaktyka…”

„Gerald Huther twierdzi, że najważniejszym wnioskiem płynącym z badań nad mózgiem jest właśnie przekonanie, że jest to organ społeczny, którego rozwój wymaga interakcji z innymi ludźmi”

Im więcej dobrych relacji, tym lepsze warunki rozwoju

Siła i otwartość dziecka ma swoje źródło w sile i otwartości osób, które się dzieckiem opiekują i którym ono ufa, twierdzi Gerald Huther

25

Neurony lustrzane

• Uśmiech, czy dobre słowo mają wielką moc sprawczą i działają na mózg jak każda inna nagroda, prowadzą do uwalniania dopaminy

26

Neurony lustrzane

• Silny stres hamuje proces uczenia się, zrozumienie mechanizmu jego działania jest tak ważne dla każdego nauczyciela

27

Neurony lustrzane

• Te same informacje wplecione w emocjonalny kontekst mogą być dużo łatwiej i lepiej zapamiętane niż typowo podręcznikowe

28

29

„Jeśli chcesz, żeby twoje dziecko nauczyło

się jak budować statek, to musisz

rozbudzić w nim tęsknotę za morzem”

Antoine de Saint-Exupèry

Aneta Żurek

zurek@womczest.edu.pl

Dziękuję za uwagę.

30