19
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 1 Sylwia Piela Rozkład materiału Klasa III Liceum Ogólnokształcące - poziom rozszerzony Podręcznik „ Z chemią w przyszłość” Wyd. Zamkor Numer lekcji Temat Zagadnienia tematyczne Wymagania Termin Podstawowe Uczeń powinien: Rozszerzające Uczeń powinien: Rozdział 12. Pierwiastki bloku s i ich związki (10 godzin) 1-2 Wędrówka przez układ okresowy – zaczynamy od wodoru a) rozpowszechnienie wodoru w przyrodzie b) metody otrzymywania wodoru c) właściwości wodoru d) zastosowanie wodoru e) woda jako najpopularniejszy związek wodoru f ) specyficzne właściwości wody jako konsekwencja występowania wiązań wodorowych - omówić występowanie wodoru w przyrodzie oraz jego właściwości fizyczne - wymienić najważniejsze związki wodoru i ich zastosowania - zapisać równania reakcji otrzymywania wodoru na skalę laboratoryjną i w przemyśle - zapisać równania reakcji wodoru z pierwiastkami i związkami chemicznymi - wymienić rodzaje wiązań jakie tworzy wodór z różnymi pierwiastkami - wskazać rodzaje jonów jakie tworzy wodór - opisać właściwości chemiczne wodoru - projektować doświadczenia, za pomocą których sprawdzi właściwości redukcyjne wodoru wymienić rodzaje wiązań jakie tworzy wodór z różnymi pierwiastkami wskazać rodzaje jonów jakie tworzy wodór opisać właściwości chemiczne wodoru projektować doświadczenia, za pomocą których sprawdzi właściwości redukcyjne wodoru wrzesień 3 Charakterystyka metali a) właściwości fizyczne metali b) wiązanie metaliczne c) właściwości chemiczne metali - wymienić właściwości fizyczne metali - wymienić właściwości chemiczne metali - omówić wiązanie metaliczne - wykazać zmianę aktywności chemicznej litowców 4 Metale bloku s a) konfiguracja elektronowa litowców i berylowców oraz jej konsekwencje: stopnie utlenienia, aktywność b) występowanie litowców i berylowców w przyrodzie – najważniejsze minerały - podać charakterystykę litowców i berylowców. - wymienić najważniejsze związki sodu, potasu i wapnia oraz podać ich właściwości, metody otrzymywania i zastosowanie. - na podstawie barwy płomienia dokonać identyfikacji związków litowców i berylowców.

Wymagania - katolicka.plkatolicka.pl/sites/default/files/karta-pracy/karta_pracy_klasa_iii.pdf · - wykazać charakter chemiczny tlenków i wodorotlenków litowców ... Węgiel i

Embed Size (px)

Citation preview

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 1 Sylwia Piela

Rozkład materiału

Klasa III Liceum Ogólnokształcące - poziom rozszerzony

Podręcznik „ Z chemią w przyszłość”

Wyd. Zamkor

Numer

lekcji Temat Zagadnienia tematyczne Wymagania

Termin Podstawowe

Uczeń powinien:

Rozszerzające

Uczeń powinien:

Rozdział 12. Pierwiastki bloku s i ich związki (10 godzin)

1-2

Wędrówka przez

układ okresowy –

zaczynamy od

wodoru

a) rozpowszechnienie

wodoru w przyrodzie

b) metody otrzymywania

wodoru

c) właściwości wodoru

d) zastosowanie wodoru

e) woda jako

najpopularniejszy związek

wodoru

f ) specyficzne właściwości

wody jako konsekwencja

występowania wiązań

wodorowych

- omówić występowanie wodoru w

przyrodzie oraz jego właściwości fizyczne

- wymienić najważniejsze związki wodoru

i ich zastosowania

- zapisać równania reakcji otrzymywania

wodoru na skalę laboratoryjną i w

przemyśle

- zapisać równania reakcji wodoru z

pierwiastkami i związkami chemicznymi

- wymienić rodzaje wiązań jakie tworzy

wodór z różnymi pierwiastkami

- wskazać rodzaje jonów jakie tworzy

wodór

- opisać właściwości chemiczne wodoru

- projektować doświadczenia, za pomocą

których sprawdzi właściwości redukcyjne

wodoru

wymienić rodzaje wiązań jakie

tworzy wodór z różnymi pierwiastkami

wskazać rodzaje jonów jakie

tworzy wodór

opisać właściwości chemiczne

wodoru

projektować doświadczenia, za

pomocą których sprawdzi właściwości

redukcyjne wodoru

wrzesień

3

Charakterystyka

metali

a) właściwości fizyczne

metali

b) wiązanie metaliczne

c) właściwości chemiczne

metali

- wymienić właściwości fizyczne metali

- wymienić właściwości chemiczne metali

- omówić wiązanie metaliczne

- wykazać zmianę aktywności

chemicznej litowców

4

Metale bloku s a) konfiguracja elektronowa

litowców i berylowców oraz

jej konsekwencje: stopnie

utlenienia, aktywność

b) występowanie litowców i

berylowców w przyrodzie –

najważniejsze minerały

- podać charakterystykę litowców

i berylowców.

- wymienić najważniejsze związki sodu,

potasu i wapnia oraz podać ich

właściwości, metody otrzymywania

i zastosowanie.

- na podstawie barwy płomienia

dokonać identyfikacji związków

litowców i berylowców.

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 2 Sylwia Piela

5-6

Charakterystyka

litowców i ich

najważniejszych

związków

a) właściwości fizyczne

sodu i potasu

b) zachowanie się sodu i

potasu na powietrzu

c) związki sodu i potasu z

tlenem

d) wodorotlenki litowców

e) sole litowców – sole

obojętne i wodorosole

f ) wykrywanie litowców

- wymienić związki litowców występujące

w przyrodzie oraz ich zastosowanie

- opisać właściwości fizyczne sodu

i potasu, sposób ich przechowywania

- wyjaśnić zmianę reaktywności litowców

w zależności od ich liczby atomowej

- wymienić właściwości fizyczne

wodorotlenków sodu i potasu

- zapisać równania reakcji litowców

z tlenem, wodą, kwasami i niemetalami

- opisać za pomocą równań procesy,

jakie zachodzą podczas elektrolizy

stopionych soli litowców

- wykazać charakter chemiczny tlenków

i wodorotlenków litowców

7-8

Charakterystyka

wapnia i jego

związków

a) wapń jako główny

przedstawiciel berylowców

b) tlenek wapnia

c) wodorotlenek wapnia

(woda wapienna, mleko

wapienne)

d) sole wapnia – sole

obojętne, wodorosole i

hydroksosole

e) rodzina berylowców

- wymienić najważniejsze związki

berylowców występujące w przyrodzie

oraz ich zastosowania

- opisać właściwości fizykochemiczne

berylu i innych berylowców

- opisać za pomocą równań reakcji

przemiany najważniejszych związków

berylowców

- zapisać równania elektrolitycznego

otrzymywania berylowców

- wykazać charakter chemiczny tlenków

i wodorotlenków berylowców

- porównać reaktywność berylowców w

obrębie grupy i z reaktywnością

litowców

- uzasadniać przyczyny podobieństw

i różnic między metalami bloku s

9 Lekcja

powtórzeniowa

10 Pisemny

sprawdzian

wiadomości

Rozdział 13. Pierwiastki bloku p i ich związki (26 godzin)

11-12

Glin i jego

najważniejsze

związki

a) występowanie i

rozpowszechnienie glinu w

przyrodzie

b) właściwości fizyczne

glinu

c) glin jako reduktor –

aluminotermia

d) właściwości tlenku i

wodorotlenku glinu

e) charakterystyka

wybranych soli glinu

- omówić występowanie glinu

i właściwości glinu, tlenku glinu oraz

wybranych soli.

- opisać cechy fizykochemiczne

borowców

- wymienić najważniejsze związki

borowców występujące w przyrodzie

- omówić technologiczny sposób

otrzymywania glinu oraz zastosowania

glinu i jego związków

- wyjaśnić reaktywność glinu względem

kwasów i wodorotlenków

- analizować tabele z danymi

fizykochemicznymi borowców

- potwierdzić charakter chemiczny

tlenków borowców pisząc odpowiednie

równania

- otrzymać doświadczalnie Al(OH)3

i sprawdzić jego właściwości

amfoteryczne

- porównać reaktywność glinu z innymi

metalami w oparciu o szereg

aktywności

wrzesień

13-14 Węgiel

i nieorganiczne

związki węgla

a) węgiel w przyrodzie –

formy węgla kopalnego

b) odmiany alotropowe

- podać konfigurację walencyjną

węglowców w stanie podstawowym

i wzbudzonym

- analizować tabele z danymi

fizykochemicznymi

- wyjaśnić różnice we właściwościach

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 3 Sylwia Piela

węgla

c) sorpcyjne właściwości

węgla – węgiel aktywny

d) tlenek węgla(II)

e) tlenek węgla(IV), kwas

węglowy

f) węglany i

wodorowęglany

g) twardość wody

- opisać cechy fizykochemiczne

węglowców

- wymienić najważniejsze związki

węgla i krzemu

- omówić geochemiczny cykl węgla

w przyrodzie

- wymienić najważniejsze zastosowania

węglowców i ich związków

odmian alotropowych węgla w oparciu

o strukturę siatki krystalicznej

- porównać charakter chemiczny

tlenków węglowców na stopniach

utlenienia +II i +IV

- zapisać wzory elektronowe tlenków,

kwasu węglowego i węglanów

- opisać właściwości węglowców pisząc

odpowiednie równania reakcji

1530

Charakterystyka

wybranych

związków krzemu

a) występowanie

i rozpowszechnienie

krzemu w przyrodzie

b) SiO2 i jego odmiany –

polimorfizm

c) kwasy krzemowe i ich

sole

d) glinokrzemiany

- podać konfigurację walencyjną krzemu

w stanie podstawowym

i wzbudzonym

- opisać cechy fizykochemiczne krzemu

- wymienić najważniejsze związki

krzemu

- wymienić najważniejsze zastosowania

krzemu i jego związków

- pokazać charakter chemiczny tlenku

krzemu na +IV stopniu utlenienia

- analizować tabele z danymi

fizykochemicznymi

16 -21

Charakterystyka

azotowców

a) azot jako główny

składnik powietrza

b) metody otrzymywania

azotu

c) amoniak –

przypomnienie budowy

cząsteczki NH3

d) metody otrzymywania

amoniaku

e) właściwości fizyczne

amoniaku

f) właściwości chemiczne

amoniaku

g) sole amonowe

h) charakterystyka tlenków

azotu

i) tlenowe kwasy azotu –

porównanie kwasu

azotowego(V) i kwasu

azotowego(III)

j) azotany(V) i azotany(III)

k) występowanie

i rozpowszechnienie

fosforu w przyrodzie

- podać konfigurację walencyjną

podpowłokową i orbitalną azotowców

w stanie podstawowym i wzbudzonym

- opisać cechy fizykochemiczne

azotowców

- omówić występowanie azotowców

w przyrodzie oraz cykl geochemiczny

azotu

- porównać właściwości fizykochemiczne

odmian alotropowych fosforu

- zapisać równania reakcji otrzymywania

amoniaku, kwasu azotowego

i fosforowego

- wymienić rodzaje nawozów sztucznych

analizować tabele z danymi

fizykochemicznymi azotowców

- wyjaśnić właściwości zasadowe

amoniaku, zapisać odpowiednie

równanie reakcji

- porównać charakter chemiczny

tlenków azotowców i ich związków

z układem wiązań Z–O–H na +III

stopniu utlenienia

- porównać charakter kwasowy

związków azotowców na +V stopniu

utlenienia

- bilansować równania reakcji kwasu

azotowego z metalami i niemetalami

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 4 Sylwia Piela

l) odmiany alotropowe

fosforu

m) tlenki fosforu

n) tlenowe kwasy fosforu

o) fosforany(V)

22

Charakterystyka

tlenu

a) występowanie

i rozpowszechnienie tlenu

w przyrodzie

b) metody otrzymywania

tlenu

c) alotropia tlenu

d) tlen jako pierwiastek

życia

- zapisać konfiguracje walencyjne

podpowłokowe i orbitalne tlenowców

z uwzględnieniem specyficznych

cech tlenu

- porównać moc kwasów tlenowców

– tlenowych i beztlenowych

- wymienić odmiany alotropowe tlenu

i opisać ich właściwości

- omówić budowę oraz właściwości

fizyczne i chemiczne wody i nadtlenków

- wymienić zastosowania tlenu i nadtlenku

wodoru

- analizować tabele z danymi

fizykochemicznymi tlenowców

- wykazać możliwość tworzenia wiązań

kowalencyjnych tlenowców w oparciu

o konfiguracje w stanie wzbudzonym

- ilustrować równaniami chemicznymi

zachowanie tlenu względem metali,

niemetali i związków chemicznych

- wyjaśnić, na czym polegają

właściwości utleniająco-redukujące

nadtlenku wodoru, zapisać równanie

chemiczne

23-24

Siarka i jej

najważniejsze

związki

a) występowanie

i rozpowszechnienie siarki

w przyrodzie

b) odmiany alotropowe

siarki

c) siarkowodór, kwas

siarkowodorowy, siarczki

d) tlenki siarki

e) tlenowe kwasy siarki

f ) siarczany(IV)

i siarczany(VI)

- omówić występowanie siarki

w przyrodzie (wymienić najważniejsze

związki)

- opisać właściwości fizyczne i budowę

odmian alotropowych siarki

- zapisać równania chemiczne

otrzymywania kwasu siarkowego z siarki,

porównać moc oksokwasów siarki

- opisać właściwości fizyczne kwasu

siarkowego i siarkowodoru

- omówić zastosowania związków siarki

- zaprojektować doświadczenie, za

pomocą którego można otrzymać siarkę

rombową i jednoskośną

- zapisać równania reakcji metali z

siarką oraz z kwasem siarkowym o

różnych stężeniach

- wykryć jony siarczanowe,

wykorzystując tabelę rozpuszczalności

25

Chlor i jego

najważniejsze

związki. Rodzina

fluorowców

a) występowanie

i rozpowszechnienie

fluorowców w przyrodzie

b) otrzymywanie chloru

c) właściwości fizyczne

chloru

d) beztlenowe związki

chloru: chlorowodór –

kwas solny – chlorki

e) tlenowe kwasy chloru

i ich sole

f ) aktywność fluorowców

- podać konfigurację walencyjną

podpowłokową i orbitalną fluorowców

w stanie podstawowym

- opisać cechy fizykochemiczne

fluorowców

- wyjaśnić zmiany właściwości

utleniających pierwiastków i ich jonów

prostych na tle grupy wskazać utleniacze

i reduktory wśród związków fluorowców

- omówić sposoby otrzymywania

fluorowców

- opisać właściwości fluorowcowodorów

oraz wybielające i dezynfekujące

- analizować tabele z danymi

fizykochemicznymi fluorowców

- wyjaśnić budowę drobin

międzyhalogenowych i ich

stereostrukturę

- podać przykłady oksokwasów

fluorowców i porównać ich moc

- bilansować równania reakcji

otrzymywania chloru

- wykryć obecność jonów chlorkowych

i bromkowych w roztworze

- porównać reaktywność chlorowców

(doświadczalnie) wyjaśniając zmiany

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 5 Sylwia Piela

właściwości wody chlorowej

- wymienić związki fluorowców

występujące w przyrodzie i ich

zastosowania w życiu codziennym

i w przemyśle

barwy roztworów po ekstrakcji

26

Gazy szlachetne a) historia odkrycia gazów

szlachetnych

b) otrzymywanie gazów

szlachetnych

c) połączenia klatratowe

helowców

d) związki helowców

e) zastosowanie helowców

- przedstawić podstawowe właściwości

gazów szlachetnych.

- zapisać reakcje otrzymywania gazów

szlachetnych

- wyjaśnić połączenia klatratowe

27 Lekcja

powtórzeniowa

28

Pisemny

sprawdzian

wiadomości

Rozdział 14. Pierwiastki bloku d i ich związki (12 godzin)

29

Charakterystyka

żelaza i jego

związków

a) występowanie

i rozpowszechnienie żelaza

w przyrodzie

b) metody otrzymywania

żelaza

c) związki żelaza(II)

d) związki żelaza(III)

e) stopy żelaza

- podać wzory i nazwy minerałów

żelaza występujących w przyrodzie

- opisać właściwości fizyczne i

zastosowania żelaza i jego stopów

- opisać budowę i sposoby otrzymywania

tlenków żelaza

- opisać budowę wielkiego pieca

i procesy w nim zachodzące

- rozróżniać pojęcia: surówka, żeliwo

i stal

- podać barwy związków żelaza na

różnych stopniach utlenienia

- potwierdzić zdolność do tworzenia

prostych kationów w oparciu o

walencyjną

konfigurację orbitalną żelaza

- przewidywać w oparciu o szereg

napięciowy metali reaktywność żelaza z

kwasami o różnych stężeniach

- zapisać równania reakcji strącania

i roztwarzania wodorotlenków żelaza

październik

30 Mangan i jego

najważniejsze

a) charakterystyka manganu

b) metody otrzymywania

- podać wzory i nazwy minerałów

manganu występujących w przyrodzie

- potwierdzić zdolność do tworzenia

prostych kationów w oparciu o

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 6 Sylwia Piela

związki manganu

c) zastosowanie manganu –

stopy

d) związki manganu(II)

e) związki manganu(IV)

f ) związki manganu(VII)

g) zmiana właściwości

utleniająco-redukujących

i kwasowo-zasadowych

związków manganu

w zależności od stopnia

utlenienia

- opisać właściwości fizyczne i

zastosowania manganu i jego stopów

- opisać właściwości fizyczne i sposoby

otrzymywania tlenków i wodorotlenków

manganu

- podać wzory oraz nazwy jonów

prostych i złożonych na różnych

stopniach utlenienia

- opisać za pomocą równań reakcji

charakter kwasowy związków

manganu (VII)

- określić barwy związków manganu

na różnych stopniach utlenienia

- podać produkty utleniania,

dysproporcjonowania i redukcji MnO42-

- podać produkty redukcji jonów MnO42-

– w zależności od odczynu roztworu

walencyjną konfigurację orbitalną

manganu

- podać barwy związków manganu na

różnych stopniach utlenienia

- zapisać równania reakcji strącania

i roztwarzania wodorotlenków manganu

- zapisać równania reakcji typowych

związków manganu(II) i (IV) w

roztworach wodnych

- dobierać utleniacze lub reduktory

w reakcjach utleniania i redukcji

manganianów(VI) i (VII)

- bilansować równania reakcji z

udziałem manganianów(VI)

- bilansować równania reakcji z

udziałem MnO4– w różnych

środowiskach

- opisać schematycznie zmienność

właściwości chemicznych związków

manganu w zależności od stopnia

utlenienia

31-32

Chrom i jego

najważniejsze

związki

a) charakterystyka chromu

b) metody otrzymywania

chromu

c) zastosowanie chromu –

stopy

d) związki chromu(III)

e) związki chromu(VI)

f ) porównanie właściwości

związków chromu na

różnych stopniach utlenienia

- wymienić związki, w których

chrom występuje w przyrodzie

- opisać sposoby otrzymywania i

zastosowania chromu i jego stopów

- opisać właściwości fizyczne i

chemiczne chromu

- określić charakter chemiczny

związków chromu na +II, +III

i +VI stopniu utlenienia

- opisać za pomocą równań reakcji

charakter kwasowy związków

chromu(VI)

- wyjaśnić trwałość jonów CrO42-

i Cr2 O72-

w zależności od pH roztworu

- przewidywać produkty redukcji

jonów Cr2 O72-

w środowisku kwaśnym

- podać barwy związków chromu na

różnych stopniach utlenienia

- wskazać czynniki, które decydują

o występowaniu trwałych kationów

chromu niezgodnych z konfiguracją d5

- opisać za pomocą równań reakcji,

właściwości kwasowo-zasadowe

tlenków i wodorotlenków chromu(II) i

(III)

- wykazać za pomocą równań reakcji

właściwości utleniająco-redukujące

związków chromu(+II) i (+III)

- bilansować równania reakcji z

udziałem jonów Cr2 O72-

z różnymi

reduktorami

- obliczać ilości reagentów na

podstawie reakcji charakterystycznych

manganu

i chromu

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 7 Sylwia Piela

33 Lekcja

powtórzeniowa

34 Pisemny

sprawdzian

wiadomości

35-36

Zakres i zadania

chemii

organicznej

a) rozwój chemii

organicznej

b) specyfika związków

organicznych

c) przyczyny różnorodności

związków organicznych

d) skład pierwiastkowy

związków organicznych

e) podstawowe pojęcia

stosowane w chemii

organicznej (szereg

homologiczny, izomeria)

f ) wzory stosowane

w chemii organicznej: wzór

sumaryczny, półstrukturalny

(grupowy), strukturalny

g) typy reakcji w chemii

organicznej

- wymienić podstawowe pierwiastki

budujące związki organiczne.

- wymienić podstawowe typy reakcji,

stosując nazwy charakterystyczne dla

chemii organicznej.

-podać definicję szeregu

homologicznego.

-wiedzieć, na czym polega zjawisko

izomerii.

- wymienić zastosowania związków

organicznych.

1. Wyjaśnić przyczynę niezwykłej

różnorodności związków

organicznych (katenacja atomów

węgla).

2. Zakwalifikować równanie reakcji do

odpowiedniego typu.

3. Na podstawie wzorów związków

organicznych podzielić substancje na

izomery i homologii.

Październik-

listopad

37

Praktyczne

znaczenie

związków

organicznych

a) znaczenie związków

organicznych

b) związki organiczne

w życiu codziennym

38-41

Węglowodory –

najprostsze

związki

organiczne i ich

właściwości

a) co to są węglowodory?

b) podział węglowodorów

(alifatyczne i cykliczne)

c) szeregi homologiczne

węglowodorów

alifatycznych (alkany,

alkeny, alkiny)

d) zmiana właściwości

fizycznych węglowodorów

w szeregach

homologicznych

e) spalanie węglowodorów

- wymienić źródła występowania

metanu w przyrodzie

- określić rodzaje wiązań i budowę

przestrzenną cząsteczki metanu

- zapisać równania spalania metanu,

w zależności od warunków prowadzenia

procesów

- zdefiniować pojęcie szeregu

homologicznego i nazwać n-alkany– od

C1 do C10

- zapisać wzory grupowe alkanów

- określić rzędowość atomów węgla

- projektować doświadczenia

potwierdzające nasycony charakter

metanu

- wyjaśnić mechanizm fotochemicznej

reakcji metanu z chlorem i z bromem

- obliczać masy i objętości gazowych

produktów spalania metanu

- nazwać n-alkany – od C11 do C20

- wyjaśnić, jak zmienia się reaktywność

alkanów w szeregu homologicznym

- zapisać równania substytucji,

z uwzględnieniem rzędowości atomów

Październik -

listopad

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 8 Sylwia Piela

– spalanie całkowite

i niecałkowite

f ) spalanie węglowodorów

a problemy środowiskowe

g) właściwości fizyczne

alkanów – temperatura

wrzenia, stan skupienia,

rozpuszczalność

rozpuszczalnikach

polarnych i apolarnych

h) metody otrzymywania

alkanów

i) rzędowość atomów węgla

j) reakcje alkanów

z halogenami – substytucja

k) halogenoalkany

- wyjaśnić zależność między masą

cząsteczkową a właściwościami

fizycznymi homologów

- wyjaśnić zależność rozpuszczalności

alkanów w wodzie i innych

rozpuszczalnikach

- omówić budowę cząsteczek

cykloalkanów

- podać nazwy cykloalkanów – od

C3 do C6

- zapisać równania chemiczne cyklizacji

węglowodorów łańcuchowych

węgla

- interpretować wykresy zależności

temp. wrzenia i temp. topnienia od

liczby atomów węgla n-alkanów

- obliczać masy i objętości gazowych

produktów spalania n-alkanów

- zapisać równania reakcji biegnących z

udziałem cykloalkanów

- opisać, jak otrzymać alkany lub

cykloalkany z wykorzystaniem

substancji organicznych i

nieorganicznych

42-43

Właściwości

węglowodorów

nienasyconych

a) właściwości fizyczne

węglowodorów

nienasyconych

b) otrzymywanie

węglowodorów

nienasyconych

c) budowa cząsteczek etenu

i etynu (węglowodorów

nienasyconych) na

podstawie teorii orbitali

molekularnych, typ wiązań

d) reakcje węglowodorów

nienasyconych – addycja

(reguła Markownikowa)

i polimeryzacja

- przewidzieć wzór strukturalny

związku na podstawie wzoru

sumarycznego

- określić rodzaje wiązań, budowę

kątową cząsteczki etenu

- zapisać równania chemiczne

otrzymywania etenu w wyniku reakcji

eliminacji

- omówić właściwości fizyczne etenu

- projektować doświadczenia obrazujące

nienasycony charakter etenu

- przewidzieć wzór strukturalny etynu

na podstawie wzoru sumarycznego

- określić rodzaje wiązań, budowę

kątową cząsteczki

- zapisać schemat doświadczenia

otrzymywania etynu z karbidu,

opisać obserwacje i wnioski

- napisać równania reakcji spalania

i addycji, podać nazwy reagentów

- odszukać w literaturze dane dotyczące

zastosowania acetylenu

- wyjaśnić zmianę właściwości

fizycznych alkinów w szeregu

homologicznym, ustalić wzór ogólny

zaprojektować doświadczenie

otrzymywania etenu w wyniku reakcji

dehydratacji etanolu

- zapisać równania chemiczne reakcji

addycji cząsteczek pierwiastków i

związków

chemicznych do etenu, nazwać

powstałe produkty

- wykonać doświadczenia badania

reakcji acetylenu z wodą bromową

i KMnO4

- wyjaśnić dwuetapowy przebieg

reakcji chemicznej etynu z H2, Cl2,

HCl, H2O, Br2

- tworzyć nazwy powstałych produktów

reakcji przyłączenia do etynu

- zapisać proste równania chemiczne do

schematów reakcji

- porównać zawartość procentową

węgla i wodoru w alkanach, alkenach

oraz alkinach

- zapisać równania chemiczne dwóch

etapów addycji H2, Cl2, HBr, H2O do

butynu

- nazwać powstałe produkty reakcji

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 9 Sylwia Piela

- określić zasady tworzenia nazw

alkinów

- ustalić liczbę i rodzaj izomerycznych

alkinów – do C5

- określić liczbę wiązań σ i π

w cząsteczkach alkinów – do C3

- zapisać wzory grupowe alkinów

na podstawie ich nazwy

- zdefiniować pojęcia: polimeryzacja,

depolimeryzacja, polimer,

mer, monomer

- zapisać równania reakcji otrzymywania

wybranych polimerów,

w tym również dienów

- odszukać w literaturze dane dotyczące

zastosowania najważniejszych

polimerów

- wymienić przemysłowe sposoby

otrzymywania etylenu i acetylenu

- zapisać równania reakcji otrzymywania

etylenu i acetylenu

- wymienić najważniejsze produkty

otrzymywane z etylenu i acetylenu

- podać wzory i nazwy najważniejszych

polimerów i dienów

przyłączenia

- zapisać równania reakcji dimeryzacji i

trimeryzacji acetylenu, nazwać

produkty

- zbadać właściwości wybranych

polimerów (palność, rozpuszczalność,

zachowanie się w roztworach kwasów i

zasad)

- zaprojektować doświadczenie

depolimeryzacji polietylenu oraz

potwierdzić obecności etenu w

produktach

- zapisać cykl przemian prowadzących

do otrzymania polimerów z etylenu i

acetylenu

- opisać za pomocą równań przemiany,

w wyniku których otrzymuje się

kauczuki syntetyczne

44-45

Izomeria

węglowodorów

alifatycznych

i ich halogeno-

pochodnych

a) izomeria, czyli

równoskładowość

b) rodzaje izomerii

c) izomeria łańcuchowa

d) izomeria położeniowa –

położenie podstawnika

i położenie wiązania

wielokrotnego

e) izomeria geometryczna

typu cis-trans

f ) podstawowe zasady

nomenklatury związków

organicznych

- zdefiniować pojęcie izomerii

- wymienić rodzaje izomerii

-zapisać wzory i nazwy izomerów

położenia podstawnika i izomerów

szkieletowych

- wskazać łańcuch główny

węglowodorów

o budowie rozgałęzionej

- numerować łańcuch główny zgodnie

z zasadami

- podać nazwy i wzory grup alkilowych

- zapisać nazwę związku na podstawie

wzoru

- zapisać wzór związku w oparciu

o nazwę

- zapisać wzory i nazwy izomerów

heptanu i oktanu

- rozróżniać wśród podanych izomerów

ich rodzaje, przyporządkować je

określonym

alkanom

- zapisać nazwy związków w

cząsteczkach których obecne są różne

rodzaje podstawników, i odwrotnie

- wskazać w zbiorach alkanów

homologi i izomery

- podać wzory i nazwy izomerów

cykloalkanów z dwoma podstawnikami

- rozróżniać izomery cis i trans, zapisać

ich wzory i nazwy

- podać wzory i nazwy dienów i

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 10 Sylwia Piela

cykloalkenów

46 Lekcja

powtórzeniowa

47 Pisemny

sprawdzian

wiadomości

48-50

Charakterystyka

węglowodorów

aromatycznych

a) benzen jako główny

przedstawiciel

węglowodorów

aromatycznych

b) budowa cząsteczki

benzenu na podstawie teorii

orbitali molekularnych

c) otrzymywanie benzenu

d) właściwości fizyczne

benzenu

e) reakcje substytucji

w pierścieniu

aromatycznym

(halogenowanie, nitrowanie,

sulfonowanie, alkilowanie)

f ) reakcje addycji do

pierścienia aromatycznego

g) dipodstawione pochodne

benzenu

– wpływ kierujący

podstawnika

h) przykłady innych

węglowodorów

aromatycznych – toluen,

ksylen, naftalen, antracen

- omówić budowę cząsteczki benzenu,

z uwzględnieniem wartości kątów między

wiązaniami

- wyjaśnić pojęcie aromatyczności

związku

- opisać właściwości fizyczne benzenu,

wiedząc, że jest to związek toksyczny

- podać przykład reakcji

charakterystycznej dla związków

aromatycznych

- wymienić przykłady zastosowania

benzenu

- wyprowadzić wzory sumaryczne

homologów benzenu oraz zaproponować

wzory grupowe

- stosować zasady nazewnictwa

dimetylobenzenów (rozróżniać izomery

orto, meta, para)

- wymienić zastosowania toluenu

i ksylenów

- zapisać równania chemiczne reakcji

biegnących z udziałem toluenu

- porównać długości wiązań C–C w

benzenie z długością wiązań

pojedynczych i podwójnych

- zapisać równania chemiczne reakcji

substancji i addycji (podać przykłady

katalizatorów stosowanych w tych

procesach)

- wymienić sposoby otrzymywania

benzenu

- wyjaśnić wpływ warunków

prowadzenia reakcji na rodzaj

produktów

- określić kierujący wpływ grup

alkilowych na reakcje podstawienia w

metylobenzenie

- zapisać równania reakcji przemian do

schematów – od C do C6H6 oraz od

CaCO3 do pochodnych toluenu

Październik-

listopad

51-52 Lekcja

powtórzeniowa

53 Pisemny

sprawdzian

wiadomości

54 Pochodne

węglowodorów

a) pojęcie grupy funkcyjnej

b) jednofunkcyjne

pochodne węglowodorów –

- wymienić pojęcia: grupa funkcyjna,

reszta węglowodorowa

- wymienić proste i złożone grupy

- wyjaśnić sposoby łączenia się tlenu

i azotu z innymi pierwiastkami i wskazać

przykłady możliwych kombinacji

Listopad -

grudzień

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 11 Sylwia Piela

przegląd związków

(alkohole, aldehydy, fenole,

ketony, kwasy

karboksylowe

i ich pochodne, aminy,

amidy kwasowe)

c) wielofunkcyjne

pochodne węglowodorów –

przegląd związków

(aminokwasy

i ich pochodne, cukry,

kwasy nukleinowe)

funkcyjne

- podać przykłady grup funkcyjnych

o różnorodnej wartościowości

- podać przykłady związków

jednofunkcyjnych

- podawać nazwy przykładowych

związków na podstawie wzoru, i

odwrotnie

55-58

Budowa

i właściwości

alkoholi

a) co to są alkohole?

b) różne kryteria podziału

alkoholi: rodzaj reszty

węglowodorowej,

liczba grup funkcyjnych,

rzędowość

c) przykłady alkoholi,

wzory i nazwy

d) właściwości fizyczne

alkoholi

e) metody otrzymywania

alkoholi

f ) spalanie alkoholi

g) reakcja alkoholi

z aktywnymi metalami

h) odwadnianie alkoholi –

reakcja eliminacji

i) utlenianie alkoholi I- i II-

rzędowych

j) reakcje alkoholi

wielowodorotlenowych

- definiować pojęcie alkoholi i podać

wzór ogólny alkoholi

monohydroksylowych

- podać zasady nazewnictwa

systematycznego alkoholi

- rysować wzory grupowe alkoholi

na podstawie nazwy, i odwrotnie

- określić rzędowość alkoholi

- rysować wzory izomerycznych alkoholi

- opisać właściwości fizyczne metanolu

i etanolu

- wyjaśnić, co to jest denaturat

- analizować tabele i wykresy zawierające

dane fizyczne alkoholi: temp. topnienia,

temp. wrzenia i gęstość

- wyjaśnić różnice w rozpuszczalności

alkoholi w wodzie i alkanach

wraz ze wzrostem długości łańcucha

węglowego

- zapisać równania reakcji alkoholi

z sodem oraz hydrolizę powstającego

alkoholanu

- zapisać równania reakcji alkoholi

z mocnymi kwasami beztlenowymi

(chlorowcowodorami)

- zapisać równania reakcji otrzymywania

metanolu, etanolu i propanolu

w laboratorium i w przemyśle

- podać przykłady zastosowania alkoholi

- dokonać podziału alkoholi ze względu

na budowę szkieletu węglowego, liczbę

grup hydroksylowych oraz rzędowość

alkoholi

- podać nazwy systematyczne alkoholi

nienasyconych, aromatycznych i

polihydroksylowych

- rysować wzory na podstawie nazwy

- wskazać izomery szkieletowe i

położenia podstawnika

- opisać typy oddziaływań

międzycząsteczkowych

w ciekłych alkoholach

- wykazać podobieństwa właściwości

alkoholi do właściwości wody

- porównać doświadczalnie właściwości

fizyczne etanolu i butan-1-olu

- opisać objawy uzależnienia organizmu

od etanolu i jego skutki

- wykazać wpływ długości łańcucha

oraz rzędowości alkoholi na szybkość

reakcji z sodem i z kwasem solnym

- zapisać równania reakcji metanolu

i etanolu z silnymi utleniaczami

(KMnO4 i K2Cr2O7)

- zapisać równania reakcji na podstawie

podanych schematów

- obliczać ilości reagentów w oparciu o

reakcje charakterystyczne alkoholi

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 12 Sylwia Piela

- podać zasady tworzenia nazw alkoholi

polihydroksylowych

- zbadać doświadczalnie właściwości

fizyczne glicerolu oraz odczyn wodnego

roztworu

- zapisać równania chemiczne

otrzymywania glikolu i glicerolu

w wyniku reakcji hydrolizy

- zbadać zachowanie się Cu(OH)2

w reakcji z glicerolem

- wymienić zastosowanie glikolu

i glicerolu

- zapisać równania chemiczne alkoholi

z reaktywnymi metalami i Cu(OH)2

- odróżnić alkohole monohydroksylowe

od polihydroksylowych

(doświadczalnie)

- zapisać równania reakcji hydrolizy

glikolanów i glicerolanów, określić pH

tych roztworów

- wskazać na toksyczność glikolu

etylenowego i jej brak w odniesieniu do

glicerolu

59-60

Budowa

i właściwości

fenoli

a) budowa i nomenklatura

fenoli

b) właściwości fizyczne

hydroksybenzenu

c) właściwości chemiczne

fenoli na przykładzie

hydroksybenzenu

d) wykrywanie fenoli

e) porównanie alkoholi

i fenoli

- omówić budowę cząsteczek fenoli i

alkoholi aromatycznych, stosować zasady

nazewnictwa

- wymienić warunki aromatyczności

związków

- opisać toksyczność fenolu

- zapisać równania chemiczne fenolu z

zasadą, reaktywnym metalem, dysocjacji

- wykonać doświadczenie reakcji fenolu z

FeCl3

- podać przykłady zastosowania fenolu

- podać przykłady alkoholi należących

do różnych grup związków

- zapisać równania chemiczne

otrzymywania alkoholi i fenoli

- wyjaśnić zmiany właściwości

kwasowo- zasadowych w szeregu:

- alkohole monohydroksylowe,

polihydroksylowe i fenole

- rozróżniać fenole od alkoholi

aromatycznych

- zapisać równania chemiczne

potwierdzające aromatyczność fenolu

- projektować doświadczenie

obrazujące właściwości kwasowe

fenolu

- zapisać równania reakcji na podstawie

schematu: od metanu do alkoholu

benzylowego

- wskazać różnice we właściwościach

chemicznych fenoli i alkanoli

- stosować wzory ogólne w zapisach

równań chemicznych

- tworzyć schematy przemian

chemicznych– od węglowodorów do

alkoholi

- potwierdzić za pomocą równań reakcji

różnice we właściwościach alkoholi

monohydroksylowych,

polihydroksylowych i fenoli

61-64

Budowa

i właściwości

aldehydów i

ketonów

a) aldehydy jako produkty

utleniania alkoholi I-

rzędowych

b) budowa i nomenklatura

aldehydów

c) szereg homologiczny

aldehydów alifatycznych

d) aldehydy aromatyczne

- opisać budowę i podać nazwę grupy

funkcyjnej aldehydów i ketonów

- wyprowadzić szereg homologiczny

alkanali i alkanonów, ustalić wzór ogólny

- wyjaśnić zasady nazewnictwa

aldehydów i ketonów, opisać właściwości

fizyczne metanalu i propanonu

- wyjaśnić zależności właściwości

- tworzyć wzory i nazwy aldehydów

i ketonów o prostych łańcuchach

węglowych na podstawie wzoru

sumarycznego

- podać wzory i nazwy aldehydów i

ketonów o złożonej budowie

- ustalać wzory alkanali i alkanonów na

podstawie stosunków

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 13 Sylwia Piela

(benzaldehyd)

e) właściwości fizyczne

aldehydów

f ) redukujące właściwości

aldehydów

g) ketony jako produkty

utleniania alkoholi II-

rzędowych

h) budowa i nomenklatura

ketonów

i) metody otrzymywania

ketonów

j) właściwości fizyczne

acetonu

k) właściwości chemiczne

ketonów na przykładzie

acetonu

l) porównanie aldehydów

i ketonów

fizycznych w szeregu homologicznym

aldehydów i ketonów

- uzasadnić za pomocą równań reakcji

redukujące właściwości aldehydów

(próba Tollensa i Trommera)

- zapisać równania reakcji uwodornienia

aldehydów i ketonów

- porównać aldehydy i ketony pod

względem ich budowy i właściwości

- wyjaśnić pojęcia słabego i silnego

utleniacza

- zapisać równania reakcji utleniania

alkoholi pierwszorzędowych

za pomocą czynnika utleniającego

- zapisać równania reakcji utleniania

alkoholi drugorzędowych

- omówić najważniejsze zastosowania

metanalu, etanalu i acetonu

stechiometrycznych reagentów

- podać skład odczynników Tollensa

i Trommera

- wyjaśnić pozytywny przebieg prób

Tollensa i Trommera z aldehydami

i negatywny z ketonami

- dobrać doświadczenie pozwalające na

odróżnienie aldehydów od ketonów

- zapisać równania polimeryzacji

aldehydu mrówkowego i

depolimeryzacji paraformaldehydu

- zapisać równania reakcji utleniania

alkoholi II-rzędowych za pomocą

KMnO4 i K2Cr2O7 w środowisku

kwaśnym

- zapisać równania reakcji addycji wody

do alkinów

- uzupełniać schematy przemian

chemicznych prowadzących do

otrzymania aldehydów i ketonów

- obliczać stechiometryczne ilości

reagentów na podstawie reakcji

charakterystycznych

dla aldehydów i ketonów

65-66

Procesy

utleniania–

redukcji

z udziałem

związków

organicznych

a) przypisywanie stopni

utlenienia atomom węgla

w związkach organicznych

b) dobieranie

współczynników

stechiometrycznych na

podstawie bilansu

elektronowego

67-68

Budowa

i właściwości

fizyczne kwasów

karboksylowych

a) budowa i nomenklatura

kwasów karboksylowych

b) kryteria podziału

kwasów karboksylowych –

przykłady

c) metody otrzymywania

kwasów karboksylowych

d) właściwości fizyczne

kwasów karboksylowych

- wymienić przykłady kwasów

karboksylowych oraz ich występowanie w

przyrodzie

- zapisać równania reakcji otrzymywania

kwasów karboksylowych w wyniku

utleniania:

a) aldehydów

b) alkoholi

- wyprowadzić wzór ogólny kwasów

- omówić wpływ budowy grupy

karboksylowej na właściwości kwasów

karboksylowych

- wskazać grupę aldehydową w

cząsteczce kwasu metanowego oraz

wykazać doświadczalnie jej obecność

- porównać moc kwasów

karboksylowych z kwasami

nieorganicznymi

Grudzień-

styczeń

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 14 Sylwia Piela

alkanowych

- zapisać wzory i nazwy izomerów

kwasów – od C4 do C6

- wymienić właściwości fizyczne

wyższych kwasów tłuszczowych

- podać przykłady zastosowania kwasów

alkanowych i ich soli

- zapisać równania dekarboksylacji

69-70

Właściwości

chemiczne

kwasów

karboksylowych

a) dysocjacja – moc

kwasów karboksylowych

b) reakcje kwasów

karboksylowych

z metalami, tlenkami metali

i zasadami – sole

c) reakcje kwasów

karboksylowych

z alkoholami – estry

- omówić zasady nazewnictwa kwasów

nienasyconych

- zapisać wzory grupowe kwasów

propenowego i oleinowego

- podać właściwości fizyczne tych

kwasów

- zapisać równania chemiczne, za pomocą

których można sprawdzić obecność grupy

karboksylowej w cząsteczce kwasu

oleinowego

- zapisać wzór i nazwę kwasu

benzoesowego

- wymienić właściwości fizyczne tego

kwasu oraz jego zastosowanie

- sprawdzić odczyn roztworu kwasu

benzoesowego

- zapisać równania chemiczne

potwierdzające obecność grupy

karboksylowej w cząsteczce kwasu

benzoesowego

- zapisać równania chemiczne

otrzymywania kwasów karboksylowych

w wyniku

utleniania:

a) ketonów – od C3 do C5

b) węglowodorów (toluenu i wyższych

alkanów)

- wykazać zależność właściwości

fizycznych i chemicznych kwasów od

masy cząsteczkowej (analizować

tabele)

- wykonać doświadczenie

potwierdzające właściwości kwasowe

kwasów palmitynowego i stearynowego

- ustalić wzory kwasów na podstawie

stosunków stechiometrycznych

reagentów

71

Kwasy tłuszczowe a) nasycone kwasy

tłuszczowe – kwas

palmitynowy i stearynowy

b) nienasycone kwasy

tłuszczowe – kwas oleinowy

c) izomeria geometryczna

kwasu oleinowego

- omówić zasady nazewnictwa kwasów

nienasyconych

- zapisać wzory grupowe kwasów

propenowego i oleinowego

- podać właściwości fizyczne tych

kwasów

- zapisać równania chemiczne, za pomocą

których można sprawdzić obecność grupy

karboksylowej w cząsteczce kwasu

oleinowego

- zapisać wzór i nazwę kwasu

benzoesowego

- wymienić właściwości fizyczne tego

- wyjaśnić zależność między stopniem

nasycenia kwasów a właściwościami

fizycznymi

- zapisać wzory izomerów kwasu

oleinowego

- zaprojektować doświadczenie

potwierdzające nienasycony charakter

kwasu oleinowego

- wykazać podobieństwa i różnice w

budowie cząsteczek i właściwości

kwasów oleinowego i stearynowego

- porównać doświadczalnie moc kwasu

benzoesowego z kwasami alkanowymi

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 15 Sylwia Piela

kwasu oraz jego zastosowanie

- sprawdzić odczyn roztworu kwasu

benzoesowego

- zapisać równania chemiczne

potwierdzające obecność grupy

karboksylowej w cząsteczce kwasu

benzoesowego

i nieorganicznymi

- zapisać schemat przemian – od

węgliku wapnia do kwasu

benzoesowego

- wykazać za pomocą równań

chemicznych aromatyczny charakter

kwasu benzoesowego

72

Budowa

i właściwości

mydeł

a) mydła jako szczególny

rodzaj soli kwasów

karboksylowych

b) zachowanie się mydeł

w wodzie (hydroliza)

c) rola części hydrofobowej

i hydrofilowej w procesach

mycia i prania

d) detergenty

- zapisać równania chemiczne

otrzymywania stearynianów i

palmitynianów

- omówić właściwości fizyczne tych

związków i ich zastosowanie

- wskazać części hydrofilową i

hydrofobową w cząsteczkach związków

powierzchniowo czynnych

- podać skład nowoczesnych środków

piorących

- wyjaśnić, na czym polega usuwanie

twardości wody za pomocą mydeł

- potwierdzić doświadczalnie zasadowy

charakter wodnych roztworów mydeł,

zapisać odpowiednie równania

chemiczne

- wyjaśnić mechanizm usuwania brudu

za pomocą mydeł i innych środków

73

Właściwości

tłuszczów

a) tłuszcze jako szczególny

rodzaj estrów

b) podział tłuszczów –

tłuszcze proste i złożone

c) glicerydy

d) utwardzanie i zmydlanie

tłuszczów

e) przykłady tłuszczów

złożonych

f ) biologiczne znaczenie

tłuszczów

- omówić występowanie tłuszczów w

przyrodzie, ich podział i właściwości

fizyczne

- podać przykłady tłuszczów

pochodzenia roślinnego i zwierzęcego

- określić skład chemiczny tłuszczów

- wykonać doświadczenie reakcji tłuszczu

roślinnego i zwierzęcego z wodą

bromową

- zapisać przykładowe wzory i nazwy

tłuszczu stałego i ciekłego

- wyjaśnić, na czym polega reakcja

zmydlania tłuszczów, utwardzania

tłuszczów pochodzenia roślinnego,

transestryfikacji metanolem, zapisać

odpowiednie równania chemiczne

- wskazać znaczenie tłuszczów w

odżywianiu się człowieka

- obliczać ilości reagentów w oparciu

o reakcje charakterystyczne tłuszczów

74

Estry kwasów

nieorganicznych

a) boran trimetylu

b) triazotan(V) gliceryny

c) estry kwasów

nieorganicznych

o znaczeniu biologicznym

- podać przykłady estrów i ich

występowanie w przyrodzie

- dokonać podziału estrów

- wyjaśnić mechanizm reakcji estryfikacji

i hydrolizy estrów, zasady tworzenia

nazw

- podać przykłady zastosowania estrów

kwasów karboksylowych

- zapisać równania reakcji otrzymywania

estrów kwasów karboksylowych

- zapisać wzór na stałą równowagi

reakcji estryfikacji

- projektować doświadczenia, za

pomocą których można otrzymać estry

- zapisać równania chemiczne

otrzymywania estrów kwasów

nieorganicznych

- zapisać wzory i nazwy izomerów

estrów kwasów karboksylowych

- omówić najważniejsze zastosowania

estrów kwasów nieorganicznych

76 Właściwości amin a) budowa i nomenklatura

amin

- omówić budowę cząsteczki amoniaku

- zapisać równania chemiczne

- projektować doświadczenie

potwierdzające

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 16 Sylwia Piela

b) podział amin ze względu

na rzędowość

c) otrzymywanie amin

d) właściwości chemiczne

amin

e) porównanie mocy amin

alifatycznych

i aromatycznych

potwierdzające właściwości zasadowe

amoniaku

- podać przykłady amin alifatycznych i

aromatycznych

- omówić zasady tworzenia nazw amin o

różnej rzędowości

- zapisać równania chemiczne amin

alifatycznych i aromatycznych z kwasami

właściwości zasadowe aniliny

- porównać moc amin z zasadami

nieorganicznymi

- wykazać aromatyczność aniliny

77

Amidy kwasowe a) przykłady amidów

kwasowych – amid kwasu

mrówkowego i octowego

b) mocznik

c) otrzymywanie mocznika

d) właściwości fizyczne

mocznika

e) właściwości chemiczne

mocznika

f ) zastosowanie mocznika

- omówić budowę amidów kwasowych o

różnej rzędowości

- podać zasady tworzenia nazw amidów o

różnej rzędowości

- określić właściwości fizyczne

acetamidu

- zapisać równania reakcji otrzymywania

acetamidu

- podać przykłady amidów i ich

zastosowań w medycynie

- wskazać analogie pomiędzy budową

kwasu węglowego i mocznika

- opisać właściwości fizyczne

i zastosowanie mocznika

- zapisać równania kwasowej

i zasadowej hydrolizy mocznika

- wyjaśnić przyczynę upadku teorii

witalistycznej

- wyjaśnić, dlaczego mocznik używany

jest jako nawóz sztuczny

- pisać równania hydrolizy amidów

w środowisku kwasowym i zasadowym

- zapisać reakcje kondensacji kwasów

karboksylowych z aminami I- i II

rzędowymi

- wykazać podobieństwa i różnice

między estrami i amidami pisząc

odpowiednie równania reakcji

- zaprojektować ciąg przemian, w

których z surowców naturalnych można

otrzymać mocznik na skalę

przemysłową

- wykazać charakter zasadowy

mocznika i omówić praktyczne

wykorzystanie reakcji

mocznika z kwasami

- pisać równanie kondensacji mocznika

i wykazać znaczenie reakcji biuretowej

w identyfikacji związków organicznych

78 Lekcja

powtórzeniowa

79 Pisemny

sprawdzian

wiadomości

80

Budowa

i właściwości

hydroksykwasów

a) budowa kwasu

mlekowego i salicylowego

b) występowanie i

zastosowanie

hydroksykwasów

- podać przykłady hydroksykwasów oraz

ich występowanie w przyrodzie

- zapisać równania reakcji potwierdzające

obecność grupy karboksylowej i

hydroksylowej w cząsteczce

hydroksykwasu

- podać przykłady hydroksykwasów

- zapisać równania reakcji eliminacji

wody z cząsteczek hydroksykwasów

-podać przykład hydroksykwasu

aromatycznego, zastosowanie jego

pochodnych (kwas salicylowy)

- zapisać równania reakcji

potwierdzających zdolność

Luty- Kwiecień

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 17 Sylwia Piela

polikarboksylowych hydroksykwasów do oddziaływań

między- i wewnątrzcząsteczkowych

99podać wzory możliwych

enancjomerów kwasu winowego i

wskazać diasteroizomery

81

Budowa i podział

węglowodanów

a) cukry proste

(niehydrolizujące) i cukry

złożone (hydrolizujące)

b) przykłady cukrów

prostych – aldozy i ketozy

oraz pentozy i heksozy

- omówić występowanie cukrów w

przyrodzie

- przedstawić podział cukrów,

uwzględniający elementy budowy

cząsteczek

- podać wzory i nazwy grup funkcyjnych

występujących w cząsteczkach cukrów

prostych

- wyjaśnić przemianę glukozy i

fruktozy z formy łańcuchowej w

cykliczną

- zapisać wzory Hawortha glukozy i

fruktozy

82-83

Budowa cukrów

prostych

a) łańcuchowe

i pierścieniowe formy

cukrów

b) aldehyd D-glicerynowy

i aldehyd

L-glicerynowy jako

cząsteczki chiralne

c) izomeria cukrów

- wskazać aldozy i ketozy wśród

podanych wzorów

- wskazać różnicę między glukozą

oznaczoną jako D i L

- potwierdzić doświadczalnie obecność

określonych pierwiastków w

cząsteczkach cukrów

- wskazać izomery α i β, wyjaśnić

pojęcie anomeru

- wskazać różnicę między glukozą

oznaczoną jako „+” i „–”

- wyjaśnić pojęcie mutarotacji

84-87

Właściwości

cukrów prostych

a) właściwości fizyczne

cukrów prostych na

przykładzie glukozy

i fruktozy

b) właściwości chemiczne

cukrów prostych – reakcje

wynikające z obecności

grup funkcyjnych

c) produkty utleniania

cukrów prostych

d) glikozydy jako pochodne

cukrów prostych

- omówić właściwości fizyczne glukozy

oraz jej zastosowanie

- przewidzieć rodzaje reakcji cukrów

prostych, wynikające z obecności

grup funkcyjnych

- wykonać doświadczenia

potwierdzające obecność grupy

aldehydowej i grup hydroksylowych w

cząsteczce glukozy

- zapisać równania reakcji utlenienia,

redukcji i estryfikacji glukozy, nazwać

powstałe produkty

- wskazać przyczynę redukujących

właściwości fruktozy

- wyjaśnić mechanizm tworzenia

wiązania glikozydowego

- ukazać rolę glukozy w procesach

biologicznych w oparciu o schemat

cyklu węglowego

- omówić znaczenie rybozy i

deoksyrybozy jako elementów RNA i

DNA

89- 91

Disacharydy a) kondensacja cukrów

prostych

b) disacharydy redukujące

– maltoza i laktoza

c) disacharydy

nieredukujące – sacharoza

- podać przykłady dwucukrów i

występowanie w przyrodzie

- podać wzór sumaryczny dwucukrów

- wymienić grupy funkcyjne cząsteczki

sacharozy

- wskazać, jakie cukry proste wchodzą w

- przedstawić schematy przemian

cukrów prostych w dwucukry

- opisać budowę sacharozy, maltozy

i celobiozy

- wskazać w cząsteczkach dwucukrów

wiązania α- i β-glikozydowe

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 18 Sylwia Piela

skład sacharozy, maltozy i celobiozy

- opisać właściwości fizyczne sacharozy

- zapisać równania reakcji hydrolizy

dwucukrów oraz określić warunki

procesu

- przedstawić schematy przemiany

dwucukru w cukry proste

- opisać proces przemysłowego

otrzymywania sacharozy z buraków

cukrowych

- sprawdzić doświadczalnie

właściwości redukujące sacharozy i

laktozy

- przeprowadzić hydrolizę sacharozy

i zidentyfikować produkty tego procesu

- wskazać znaczenie sacharozy dla

organizmu człowieka

92

Polisacharydy a) budowa skrobi,

glikogenu i celulozy

b) właściwości fizyczne

polisacharydów

c) hydroliza

polisacharydów

- zapisać wzory polisacharydów za

pomocą wzorów sumarycznych

- porównać budowę amylozy i

amylopektyny

- wymienić zastosowanie skrobi i

celulozy

- zbadać właściwości fizyczne skrobi i

celulozy

- zidentyfikować skrobię na podstawie

reakcji charakterystycznej

- zapisać równanie reakcji hydrolizy

skrobi i celulozy

- przedstawić tworzenie wiązań

α-1,4-O-glikozydowego w cząsteczce

amylozy, α-1,6-O-glikozydowego

w cząsteczce amylopektyny

- opisać proces produkcji papieru

- projektować doświadczenie hydrolizy

skrobi i celulozy oraz identyfikować

produkty tych procesów

- obliczać ilości reagentów dla reakcji

biegnących z udziałem cukrów

93-94

Biologiczne

znaczenie cukrów

a) cukry jako produkty

fotosyntezy i chemosyntezy

b) fermentacja cukrów

prostych

c) cukry jako materiał

zapasowy i strukturalny

d) cukry jako odnawialne

źródła energii

- omówić występowanie polisacharydów

w przyrodzie i ich funkcje w

organizmach żywych

- przedstawić rolę glikogenu w

funkcjonowaniu organizmu

95

Budowa i podział

aminokwasów

a) budowa i nomenklatura

aminokwasów

b) podział aminokwasów

c) izomeria aminokwasów

- wykazać, że aminokwasy należą do

związków wielofunkcyjnych

- wyjaśnić zasady nazewnictwa

systematycznego wybranych

aminokwasów

- podać wzory i nazwy zwyczajowe

niektórych aminokwasów białkowych

- zapisać wzory stereochemiczne

enancjomerów aminokwasów (proste

przykłady)

Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 19 Sylwia Piela

96-99

Właściwości

fizykochemiczne

aminokwasów

a) właściwości fizyczne

aminokwasów na

przykładzie glicyny

i alaniny

b) dysocjacja

aminokwasów – jon

obojnaczy

c) amfoteryczny charakter

aminokwasów

d) właściwości chemiczne

aminokwasów – reakcje

wynikające z obecności

grup funkcyjnych

e) reakcje barwne –

wykrywanie aminokwasów

siarkowych i aromatycznych

- zapisać równania chemiczne

potwierdzające właściwości

amfoteryczne aminokwasu

- projektować doświadczenie za

pomocą którego można sprawdzić

właściwości amfoteryczne glicyny

- zapisać równania kondensacji

aminokwasów, prowadzące do

peptydów (wskazać wiązania

peptydowe)

100

Peptydy a) kondensacja

aminokwasów

b) budowa i nomenklatura

peptydów

c) biologiczna rola

peptydów

- definiować pojęcia: dipeptyd,

polipeptyd, białko

- ustalić liczbę możliwych izomerów w

dipeptydzie i tripeptydzie

- wymienić przykłady zastosowań

niektórych peptydów

- zapisać przykłady reakcji kondensacji

aminokwasów prowadzących do

otrzymania tripeptydów (różne

kombinacje)

- omówić osiągnięcia inżynierii

genetycznej i biotechnologii do

wytwarzania białek i peptydów do

celów leczniczych

101-

102

Struktura białek a) struktura I-rzędowa

białek

b) struktura wtórna białek

c) właściwości białek

w roztworach wodnych

- charakteryzować strukturę I-rzędową

białek

- wskazać różnice między strukturą II-,

III- i IV-rzędową białek i wyjaśnić

znaczenie mostków wodorowych i

mostków disiarczkowych

103-

104 Lekcja

powtórzeniowa

105-

106

Pisemny

sprawdzian

wiadomości

107-

116

Godziny

do dyspozycji

nauczyciela

Rozwiązywanie testów

maturalnych.

Przeprowadzenie próbnej

matury.

Marzec-

kwiecień