YENİ TÜRK TİCARET KANUNU

YENİ TÜRK TİCARET KANUNUProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

1 Yeni Türk Ticaret Kanunu

Yeni TTK HakkındaProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

6762 Sayılı eski Ticaret Kanunu 5 ayrı kitaptan oluşurken 6102 sayılı yeni Ticaret Kanununa Taşıma Hukuku eklenerek bu sayı 6’ya çıkarılmıştır.

1 Ocak 1957 tarihinden beri yürürlükte olan eski Ticaret Kanunu gelişen ekonomimiz ve ticari hayata ilişkin ihtiyaçlara cevap vermemeye başlamıştı.

Bunun üzerine değişen ekonomik yapı da dikkate alınarak yeni Ticaret Kanunu çalışmalarına başlandı.

Birinci kitapta Ticari İşletmelerle, ikinci kitapta Ticaret Şirketleriyle, üçüncü kitapta Kıymetli Evrakla, dördüncü kitapta Taşıma İşleriyle, beşinci kitapta Deniz Ticaretiyle ve altıncı kitapta Sigorta Hukukuyla ilgili konular ele alınmaktadır.

1 Temmuz 2012’de yürürlüğe girecek olan 6102 sayılı yeni TKK 6 ana kitapta düzenlenmiştir.

Yaklaşık 9 yılı bulan bu çalışmalar sonuçlanmış ve 1535 maddelik 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu 13 Ocak 2011 Tarihinde TBMM Genel Kurulunda kabul edilmiştir.

Yeni TTK HakkındaProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

2 Ticaret Kanunundaki Önemli Değişiklikler

TTK’daki YeniliklerProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

ANONİM ŞİRKETLER


Anonim Şirketler 1

Anonim Şirket 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 329. ila 563. maddelerinde düzenlenmiştir.

Genellikle çok ortaklı olarak kurulan ve halka açılma özelliği olan bu şirketlerde, ortaklar sınırlı sorumluluk taşımaktadır.

TTK md. 329’a göre, “sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirket” olarak tanımlanmıştır.,

Bu kapsamda anonim şirketin unsurlarına ilişkin şu konulara dikkat edilmelidir: Anonim şirketlerde kurucu ortak sayısı eski düzenlemede en az beş kişi olması

gerekirken, yeni kanunda tek ortaklı şirkete izin verilmiştir (TTK md. 338). Bir anonim şirkette pay sahibi sayısı sonradan bire düşerse, durum, bu sonucu

doğuran işlem tarihinden itibaren yedi gün içinde yönetim kuruluna yazılı olarak bildirilir (TTK md. 338/2).

Yönetim kurulu bildirimi aldığı tarihten itibaren yedi gün içinde, şirketin tek pay sahipli bir anonim şirket olduğunu tescil ve ilan ettirir.

6

Anonim ŞirketlerProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

Anonim Şirketler 2

Anonim şirketlerin tek ortakla kurulabilmesi veya daha sonradan tek ortaklı hale gelmesine kanunda cevaz verilmekle birlikte, bir şirketin tek ortağı kendisi olacak şekle bürünmesine, diğer bir deyişle “ortaksız anonim şirket”e izin verilmemiştir.

TTK md. 338/3 uyarınca bir şirket, tek pay sahibi olacak şekilde kendi payını iktisap edemez, ettiremez.

Ortak sayısı bakımından herhangi bir üst sınır bulunmamaktadır. Ancak, ortak sayısı 250’den fazla olan anonim şirketler, “halka açık” statüye girer ve kuruluş,

işleyiş ve denetim bakımından Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine tabi olur. Anonim şirketler, kanunen yasaklanmamış her türlü ekonomik amaç ve konular için kurulabilir

(TTK md. 331). Esas sözleşmede şirketin konusu ve sınırlarının açık bir şekilde yazılması zorunludur (TTK md.

339/2). Anonim şirketin sermayesinin “belirli ve paylara bölünmüş” olması gerekir. Her payın nominal değeri, esas sözleşmede gösterilir ve en az 1 Kr. olmalıdır. Anonim şirketlerde sermayenin asgari sınırı 50.000-TL olmak zorundadır. Halka açık olmayan ancak kayıtlı sermayeyi kabul etmiş bulunan anonim şirketler de ise

100.000-TL olmalıdır. Bu rakam halka açık anonim ortaklıklarda 4.300.000-TL’dir. Banka ve sigorta şirketleri gibi anonim şirketler için ilgili mevzuatta, daha yüksek kuruluş

sermayesi öngörülmüş olabilir. 7

Anonim ŞirketlerProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

ANONİM ŞİRKETLERİNKURULUŞU


Anonim Şirketlerin Kuruluşu 1

Eski kanun döneminde anonim şirketler, “ani kuruluş” ve “tedrici kuruluş” olmak üzere iki ayrı şekilde kurulabilirdi.

Ani kuruluş, kapalı tip şirketlere özgü basit kuruluş şekli iken, Halka açık şirketlerin kuruluşunda, daha uzun ve formaliteli olan tedrici kuruluş

yöntemi kullanılmak zorunda idi. 6102 sayılı yeni kanunda tedrici kuruluş kaldırılarak yerine “halka açık kuruluş”

yöntemi getirilmiştir. Yeni düzenlemeyle, anonim şirketler, “ani kuruluş” ve halka açık kuruluş” olmak

üzere iki ayrı şekilde kurulabilecektir. Şirket sermayesinin tamamını kurucu ortakların taahhüt ettikleri hallerde, ani

kuruluş yöntemi geçerli olur. Bu yöntemde, anonim şirket kurucusu olma niteliğine sahip kişiler bir araya gelir ve

gerekli formaliteleri yerine getirerek anonim şirketi kurarlar. Ani kuruluş, sermayenin tamamının kurucular tarafından taahhüt edildiği bir

sitemdir (TTK md. 335/1).

9

Anonim Şirketlerin KuruluşuProf. Dr. Mustafa Topaloğlu


Tek/Çok Pay Sahipli Anonim Şirketin Kuruluş İşlemleri Şeması 1.Esas sözleşmenin /taahhütnamenin hazırlanması 2.Ön AO’nun kurulması, 3.Kurucuların sermayenin tamamını taahhüt ettiklerine ilişkin noter

şerhi, 4.Sermayenin tamamen veya kısmen ödenmesi, 5.Kurucular beyanı, 6.İşlem denetçisinin raporu, 7.Ticaret siciline tescil (tüzel kişiliğin kazanılması) ve ilan, 8.İstisnai aşama: STB’nin kuruluş izni

10



İşlem Denetçisi Raporu AO’nun kuruluşu, işlem denetçisi tarafından denetlenir. İşlem denetçisi raporunda, - AO’nun kuruluşunun kanuna uygun olup olmadığını, - Kuruluş belgelerinin tam, doğru ve amaca uygun olup olmadığını, - Değerlemelerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığını, belirtir. İşlem denetçisi, bağımsız denetleme kuruluşu olabilir. Orta ve küçük ölçekli AO’lar için yeminli mali müşavir veya serbest

muhasebeci mali müşavir işlem denetçisi olarak seçilebilir. (m.400.4’ün atfıyla)

11


TEK KİŞİLİK ANONİM ŞİRKET


Tek Kişilik Anonim Şirket 1

1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun getirdiği yeniliklerden biri de “tek kişilik anonim ortaklığı” hukuk hayatımıza dahil etmesidir (TTK md.338).

Tek kişilik anonim ortaklık , gerçek veya tüzel kişi sadece bir ortaktan oluşan anonim ortaklıktır.

89/667 tarihli sayılı AB ortaklıklar hukukuna ilişkin 12.yönergesi tek pay sahipli anonim ortaklığın kurulmasına izin vermektedir.

Ancak söz konusu AB yönergesine göre tek kişilik anonim ortaklık zorunlu değildir. Birçok AB ülkesi tek kişilik anonim ortaklığı bazı kısıtlamalarla kabul etmişlerdir.

(Örneğin Belçika ve İtalya). Üniversiteler, araştırma merkezleri, dernek, vakıf ve iktisadi devlet kurumları,

yanlarına bir ortak almadan tek kişilik şirket kurabilirler. Bazı sermaye ortaklıkları, bünyelerindeki bir veya birkaç bölümü bağımsız ortaklık

haline getirebilir veya dışarıya yaptırdıkları bazı işleri kendi kuracakları anonim şirkete yaptırabilirler.

13

Tek Kişilik Anonim ŞirketProf. Dr. Mustafa Topaloğlu


Yabancı sermaye bir ülkeye doğrudan yatırım yapmak istediğinde tek kişilik anonim şirketi tercih etmektedir.

Tek kişilik anonim şirkette devir veya halka açılma daha kolay gerçekleşmektedir. Tek kişilik anonim şirket köklü işletmelerin miras yoluyla dağılmalarını önlemek için

iyi bir yöntemdir. Tek kişilik anonim ortaklık tipi, ortağın kişisel malvarlığı ile ortaklık malvarlığı

birbirine karıştırılarak ortağın borçlarının ortaklığa kaydırılıp sınırlı sorumluluk kalkanı kötüye kullanılabilir.

Kötüye kullanmayı önlemek için; - ortaklığın tek pay sahipli olduğu ve tek pay sahibinin (ortağın) adı, yerleşim yeri ve

vatandaşlığı ticaret sicline tesçil ve ilan edilir. (TTK m.338.2). - Tek ortağın bizzat veya ortaklık temsilcileri aracılığıyla kendisiyle işlem yapması sıkı

şekil şartlarına bağlanmıştır(TTK m.371.6, 408.3). - Tek kişilik ortaklıklarda tüzel kişilik perdesi daha kolay kaldırılabilmektedir. Tek ortağın anonim ortaklığa karşı borçlanması ve ortaklığı kendi kasası gibi

kullanması yasaktır. (TTK m.358).14



Tek kişilik anonim ortaklık, 1. Anonim ortaklığın tek pay sahibi ile kurulmasıyla, 2.Çok ortaklı kurulmuş bir anonim ortaklığın bütün paylarını bir kişinin

devralmasıyla, 3.Satma(Call option) ve Satın alma (Put option) zorunluluğundan doğan

hakların payların tamamı için kullanılmasıyla, 4.Payların miras yoluyla iktisap edilmesiyle, 5. Hakim pay sayibinin azınlığın paylarını alarak onları ortaklıktan çıkarma

(Squeeze out) sonucunda, 6. Birleşme sonucunda diğer ortaklara devralan ortaklığın payı yerine

ayrılma akçesi verilerek, 7. Bölünme suretiyle oluşacak yeni ve yavru ortaklığın paylarının tümünün

bölünen ortaklığa tahsis edilmesi suretiyle, Oluşur.

15


HOLDİNGLER


Holdinglere Özel Hükümler Getirildi 1

Bir şirketin doğrudan veya dolaylı bir şekilde kontrolü altında olan diğer şirketlerle oluşturduğu topluluğa şirketler topluluğu adı verilir.

Eski TTK döneminde şirketlerin bağlılık durumuna bakılmaksızın bağımsız olduğu kabul edilmekteydi.

Yeni Ticaret Kanunuyla Şirketler Topluluğu şeklinde faaliyet gösteren grup şirketleri de düzenleme alanı bulmuştur,

Bu çerçevede yeni TTK 195.-210. maddelerde şirketler arasındaki hakimiyet ilişkileri düzenleme konusu yapılmıştır.

Bir ticaret şirketi diğer bir ticaret şirketi üzerinde oy haklarının çoğunluğuna sahipse,

veya hakimiyet sözleşmesi, veya başka bir sözleşmeyle kontrol altında tutabiliyorsa, holding durumu vardır ve holdinglere ilişkin özel hükümler uygulanır.

17

HoldinglerProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

Holdinglere Özel Hükümler Getirildi 2

Bir sermaye şirketinin diğer bir sermaye şirketinin %5’inden fazlasını devir aldığı takdirde devralınan şirkete bildirilmek ve ticaret siciline tescil edilmek zorundadır.

Birinci şirket hakim, diğeri bağlı şirket olarak kabul edilir. Hakim şirkete doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunan şirketler, onunla

birlikte şirketler topluluğunu oluşturur. Hakim şirketler ana şirket, bağlı şirketler ise yavru şirket konumundadır. TTK md. 201 uyarınca hakim şirket, hakimiyetini bağlı şirketi kayba

uğratacak şekilde kullanamaz. Bağlı yönetim kurullarının faaliyeti sonucu bir zararın doğması durumunda,

bu zararın bağlı şirket yönetim kurulundan değil hakim şirketten veya hakim şirketin yönetim kurulundan istenmesinin yolu açılmıştır.

Yeni düzenlemeyle, daha önceki TTK’da bulunmayan hakim şirket ve bağlı şirket kavramları tanımlanmış ve bunların hukuki yapıları da belirlenmiş oldu.

18

HoldinglerProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

ŞİRKET BİRLEŞME VE

DEVRALMALARI


Şirket Birleşme ve Devralmaları 1

Eski Ticaret Kanununda şirket birleşmeleri, devralmaları, tür değiştirme, şirketler topluluğu gibi konulara ya yeterince yer verilmemiş veya bu konularla ilgili genel hükümlere değinilmişti,

Yeni Ticaret Kanunuyla bu konular daha detaylı bir şekilde ele alınmış ve yeni tanımlara gidilmiştir.

Şirketlerde yapılacak birleşme, bölünme ve tür değiştirme gibi yapısal değişiklikler yeni Ticaret Kanununda 60 maddede düzenlemiştir.

Bu hükümlerin önemli bir kısmı, ortakların, ortaklık alacaklılarının, işçilerin ve bunların hak ve alacaklılarının korunmasına ilişkindir.

Yeni düzenlemede eski TTK’ya paralel olarak, birleşmeyle, devralan şirketin devrolunan şirketin malvarlığını bir bütün halinde devralacağı (külli halefiyet ilkesi) ve devrolunan şirketin tasfiyeye girmeden sona ereceği hüküm altına alınmıştır.

20

Şirket Birleşme ve DevralmalarıProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

Şirket Birleşme ve Devralmaları 2

Şirket Birleşmeleri Eski TTK’da, birleşmeye katılacak şirketlerin aynı türden olması zorunluluğu

öngörülmüştü. Yeni düzenlemede nev’ilerin aynı olması koşulu kaldırılmıştır. Buna göre, Sermaye şirketleri; a) Sermaye şirketleriyle, b) Kooperatiflerle, c) Devralan şirket olmaları şartıyla, kollektif ve komandit şirketlerle, Şahıs şirketleri; a) Şahıs şirketleriyle, b)Devrolunan şirket olmaları şartıyla, sermaye şirketleriyle, c) Devrolunan şirket olmaları şartıyla kooperatiflerle, birleşebilir. Tasfiye halindeki bir şirketin de malvarlığının dağıtılmamış olması koşuluyla

birleşmeye katılması mümkündür (TTK md. 138). 21


Şirket Birleşme ve Devralmaları 3 Birleşme Hukukunda mevcut "şirket payının korunması" veya “ortak olma durumunun

devamlılığı” ilkesine yürürlükteki kanunda bulunmayan ve yeni düzenlemeyle “ayrılma akçesi” istisnası getirilmiştir.

Bu istisnaya göre de, birleşmeye katılan şirketler, ortaklara bir seçim hakkı tanıyarak, devralan şirkette pay ve ortaklık hakkının iktisabını veya bu payların gerçek değerine denk gelen bir ayrılma akçesi arasında seçim hakkı tanıyabileceklerdir.

Bu istisnayla artık, şirkette devam etmesi istenilmeyen, birleşmeye muhalif olan ortakların ayrılma akçesini alarak şirketten çıkmaları mümkün olmaktadır.

Ayrıca, şirket içinde istenmeyen ve sorun çıkaran azınlığın veya ortağın ayrılma akçesi ödeyerek şirketten çıkarma hakkını büyük çoğunluğa vermektir.

Birleşme sözleşmesinde sadece ayrılma akçesinin ödenmesi öngörülmüşse, bu sözleşmenin, devreden şirketin oy hakkına haiz ortaklarının yüzde doksanı tarafından onaylanması gerekecektir.

Bu durumda çıkarılmaları birleşme sözleşmesinde ismen belirtilmiş bulunan ortaklar bu oranla alınan karara itiraz edemeyeceklerdir.

Ancak çıkarmaya itiraz edemeyen ortağın, ayrılma akçesi tutarına itiraz hakkı saklıdır.

22


Şirket Birleşme ve Devralmaları 4 Şirket birleşmelerinin iki önemli sonucu vardır: 1) Tasfiyesiz geçiş: Tescil anında, devrolunan şirketin bütün aktif ve pasifi kendiliğinden

devralan şirkete geçer. 2) Eski Borçlardan Sorumluluk: Devrolan şirketin borçlarından birleşmeden önce

sorumlu olan ortakların sorumlulukları birleşmeden sonra da (3 yıl süreyle) devam eder.

Alacaklıların korunması: Eski düzenlemede birleşmenin kesinleşmesi için alacaklıların itiraz süresinin geçmesi beklenmek zorunda idi

Yeni TTK.’da alacaklılara birleşmeye “itiraz hakkı” verilmemiş, sadece “teminat isteme hakkı” tanınmıştır.

Buna göre, birleşmeye katılan şirketlerin alacaklıları birleşmenin hukuken geçerlilik kazanmasından itibaren üç ay içinde istemde bulunurlarsa,

Devralan şirket bunların alacaklarını teminat altına alır (TTK. md. 157/1). Ancak, devralan şirket alacağın birleşme dolayısıyla tehlikeye düşmediğini bir işlem

denetçisi raporuyla ispat ederse, teminat verme yükümlülüğü ortadan kalkar Öte yandan, diğer alacaklıların zarara uğramayacaklarının anlaşılması halinde, yükümlü

şirket teminat göstermek yerine borcu ödeme yoluna da gidebilir (TTK md. 157/4). 23


BÖLÜNME


Bölünme 1

Yeni Ticaret Kanunu bölünme sürecini de düzenleme altına alarak uygulamadaki bir eksikliği gidermiş oldu.

Bölünme, bir ticaret şirketinin malvarlığının kısmen veya tamamen başka bir şirkete ayni sermaye olarak devredilmesidir.

Bölünme ile örneğin aralarında uyuşmazlık çıkan şirket ortaklarının şirket tesislerini paylaşarak yeni bir şirkette işe devam etmelerine olanak sağlanmış olur.

Bölünmede, sermaye koyma işlemi kayıtlı değer üzerinden yapıldığından herhangi bir vergi de tahakkuk etmez.

Hatta bölünme işlemleri, KDV, damga vergisi ve harçtan da muaf tutulmuştur. Bölünmeyle, örneğin Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde fabrikaları olan bir şirket her

fabrikayı bağımsız bir şirkete dönüştürmeyi düşünebilir. Bunun gibi, aile ortaklıklarında mirasın paylaşımında, iki veya üç gruplu

ortaklıklarda sorunları aşmak için bölünme bir çözüm olabilir. Ayrıca bölünme, holding sistemine geçişin bir aracı olarak da kullanılabilir.

25

BölünmeProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

Bölünme 2

Yeni TTK’da, “tam bölünme” ve “kısmi bölünme” olmak üzere iki ayrı bölünme şekli öngörülmüştür.

Tam Bölünme: Şirketin tüm malvarlığının bölümlere ayrılarak diğer şirketlere devrolunmasıdır.

Kısmi Bölünme: Bir şirketin malvarlığının bir veya birden fazla bölümünün diğer şirketlere devrolunmasıdır.

Sermaye şirketleri ve kooperatifler sermaye şirketlerine ve kooperatiflere bölünebilirler (TTK md. 160). Buna karşılık, şahıs şirketlerine bölünemezler.

Bu durumda, bir anonim şirket, bir limited şirkete ve kooperatife bölünebilir. Ancak bir anonim şirket bir şahıs şirketlerine bölünemeyecektir. Bölünen şirketin alacaklılarının birleşmede olduğu gibi teminat isteme hakkı

bulunmaktadır. Borçların ödenmemesi halinde malvarlığı aktarılan diğer şirketlere başvuru hakkı

da tanınmıştır (TTK md. 175 -176).

26

BölünmeProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

TÜR DEĞİŞTİRME


Tür Değiştirme 1 Tür değiştirme, bir ticaret şirketinin hukuki ve ekonomik bütünlüğü bozulmadan,

tasfiye edilmeksizin başka bir şirket türüne dönüştürülmesidir (TTK md. 180). Böylece yeni türe dönüştürülen şirket, eskisinin devamı olarak iktisadi faaliyetini

sürdürür. TTK md. 180’de, tür değiştirme sistemi açısından, herhangi bir halefiyet ve

malvarlığının intikalini gerektirmeyen, Tüzel kişiliğin tekliği ve hukuki ve ekonomik açıdan ayniyeti ilkelerine dayanan, Şekil değiştirici tür değiştirme sistemi kabul edilmiştir. Buna göre, eski şirket, kanunda öngörülen işlemlerin yapılması suretiyle tüzel kişiliğini

kaybetmeksizin sadece şekil değiştirmek suretiyle yeni tür şirkete dönüşür. Tür değiştirmesi istenen şirket, hangi tür şirkete dönüştürülmek isteniyorsa, o türe ait

kuruluş işlemleri takip edilmek suretiyle tür değiştirecektir. Bu amaçla aşağıdaki aşamalar takip edilmelidir: 1) Tür değiştirme planı, raporu ve bilançonun hazırlanması, 2) İşlem denetçisi aracılığıyla denetleme yapılması, 3) Tür değiştirme kararının alınması, 4) Ticaret siciline tescil ve ilan.

28

Tür DeğiştirmeProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

BAĞIMSIZ DENETİM


Şirketlere Bağımsız Denetim Mecburiyeti Getiriliyor 1

Mevcut uygulamada Anonim Şirketlerde iç denetim söz konusuyken denetçinin organ sıfatı kaldırılmış ve bunun yerine dışarıdan bağımsız denetim ilkesi getirilmiştir.

Yeni düzenlemeyle Anonim Şirketlerin denetlenmesine ilişkin hükümlerde ciddi yeniliklere gidilmiş,

Uluslararası denetim standartlarına göre bağımsız denetçi tarafından yapılacak ve uluslararası standartlara uygun rapor ve görüş alma koşulu getirilmiştir.

Buna göre büyük ölçekli şirketler bakımından bağımsız denetçi şirketlerinin denetçi olarak seçilme mecburiyeti gündeme gelmekte,

Orta ve küçük ölçekli şirketler bakımından ise en az bir YMM veya SMMM’yi denetçi seçme zorunluluğu öngörülmektedir.

Finansal tabloların uluslararası denetim standartlarına göre bağımsız, yansız ve uzman denetçiler tarafından denetlenmesi ayrıca bu işletmelerin uluslararası ticari ilişkilerinin gelişmesine de katkıda bulunacaktır.

30

Bağımsız DenetimProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

Şirketlere Bağımsız Denetim Mecburiyeti Getiriliyor 2

Denetlemede A.Ş.’nin finansal tabloları ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporlarının Türkiye Muhasebe Standartlarıyla Kanun ve Ana sözleşme hükümlerine uygun olup olmadığı incelenir.

Bağımsız denetim, envanterin denetlenmesini de kapsar. Denetçi ayrıca, hisseleri borsada işlem gören A.Ş.’lerde risk yönetim

komitesinin kurulup kurulmadığını ve işleyip işlemediğini rapor eder. Denetlemenin amacı, A.Ş.’nin finansal durumunun dürüst resim (true and

fair view) ilkesine göre tablolara yansıtılıp yansıtılmadığını belirlemektir. Denetçi raporunda, ya olumlu ya sınırlı olumlu veya olumsuz görüş açıklar

veya görüş açıklamaktan kaçınır. Olumsuz görüş verilmiş veya görüş açıklamaktan kaçınılmışsa, yönetim

kurulu, genel kurulu toplantıya çağırarak istifa eder.

31

Bağımsız DenetimProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

ULUSLARARSI RAPORLAMA VE

DENETLEME STANDARTLARI


Uluslararası Finansal Raporlama ve Denetleme Standartları Her Şirket İçin Zorunlu Olacak 1

Yeni TTK’da ticari defterlere ilişkin bölüm ile sermaye şirketlerinin finansal tablolarına ve yönetim kurulunun yıllık raporlarına dair hükümlerde değişikliklere gidilmiştir.

Buna göre, defter tutma yükümü, envanter, açılış bilançosu, bilançoya ilişkin ilkeler, finansal tablolar, değerleme, saklama ve ibraz ile ilgili konularda yeni düzenlemeler getirilmiştir.

Bu kapsamda şirketlerin mevcut muhasebe ve raporlama sistemlerini revize edip yeni standartlara uyumlu hale getirmeleri gerekmektedir.

Sermaye şirketlerinin Uluslararası Denetleme Standartlarının (IAS) özdeşi olan Türkiye Denetleme Standartlarına göre denetlenmesi hakkında hükümlerle finansal raporlama standartlarına (IFRS) ilişkin düzenlemeler 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren geçerli olacaktır.

33

IFRS/IAS StandartlarıProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

Uluslararası Finansal Raporlama ve Denetleme Standartları Her Şirket İçin Zorunlu Olacak 2

Uluslar arası Finansal Raporlama ve Denetleme Standartlarını Uygulamakla Yükümlü Şirketler ise şunlardır:

Sermaye şirketleri ile bunların konsolidasyon kapsamına giren iştirakleri

Halka açık şirketler, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri ve konsolidasyon kapsamına alınan diğer işletmeler,

Bankalar ile bağlı ortaklıkları,

Sigorta ve reasürans şirketleri,

Bireysel emeklilik şirketleri.

34

IFRS/IAS StandartlarıProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

YÖNETİM KURULU


Yönetim Kurulunda Yenilikler Var 1 Önceki düzenlemede bulunan Yönetim Kurulundaki asgari sayı kaldırılmıştır. Yapılan değişiklikle yönetim kurulunun tek kişiden oluşmasının imkanı sağlanmıştır. Ayrıca yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olma zorunluluğu kaldırılarak

profesyonel yönetimin önü açılmıştır. Tüzel kişilerin yönetim kurulu üyesi olmasının da imkanı sağlanmıştır. Bir başka yenilik ise Yönetim Kurulu üyelerinin üçte birinin yüksek öğrenim mezunu

olma zorunluluğunun getirilmiş olmasıdır. Yönetim kurulu üyelerinin, kurulda ve kurul dışında bilgi alma haklarının sağlanması

da bir diğer yeniliktir. Yönetim kurulu üyelerinin hem toplantı içinde hem de toplantı dışında bilgi alma ve

inceleme hakları başkan veya yönetim kurulu tarafından da reddedilememektedir. Reddedilmesi halinde ise ilgili üyenin mahkemeye başvuru hakkı bulunmaktadır. Toplantı dışında bilgi alma ve inceleme yapma ise izne tabidir.

36

Yönetim KuruluProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

Yönetim Kurulunda Yenilikler Var 2

Yeni düzenlemeyle elektronik ortamda yönetim kurulu toplantısının yapılması ve elektronik imzayla kararların internet ortamında alınmasının önü açılmıştır.

Önceki düzenlemede bulunmayan yönetim kurulu karalarına karşı iptal davası açma hakkı yeni kanunla artık mümkün olacaktır.

Eski TTK’da bulunan yönetim kurulu üye tam sayısının yarıdan bir fazlası şeklindeki emredici nitelikteki ağırlaştırılmış oran terk edilerek yönetim kurulularına toplanma ve karar alma kolaylığı sağlanmıştır.

Buna göre yönetim kurulu kararları toplantıda hazır bulunan üyelerin çoğunluğuyla alınabilecektir.

Esas sözleşeme ile bu oran ağırlaştırılabilmekte ama hafifletilememektedir. Oyların eşit olması durumunda ise konu ikinci toplantıya bırakılır. İkinci toplantıda da eşitlik olursa öneri reddedilmiş sayılıyor.

37

Yönetim KuruluProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

GENEL KURUL


Genel Kurulda Getirilen Yenilikler 1

Yeni TTK’da genel kurullara ilişkin hükümler Avrupa Parlamentosu ve Konseyin yayınladığı 2007/36/AB sayılı 11 Temmuz 2007 tarihli yönergesiyle uyumlu olarak düzenlenmiştir.

Buna göre yeni TTK’da yapılan değişikliklerin bazıları şöyledir:1) Genel kurulun yetki ve görevleri tanımlanarak yönetim kurulu

arasındaki görev ve yetki sınırı netleştirilmiştir.2) Genel kurula kimlerin katılmasının zorunlu olduğu konusu açıklığa

kavuşturulmuştur.3) Görev süresi sona eren Yönetim Kurulunun da Genel Kurulu

toplantıya çağırabileceği düzenlenmiştir. 4) Ayrıca genel kurulun çağırılması için sadece bir pay sahibi olan

kişinin de mahkemeye başvurabilme imkanı tanınmıştır.

39

Genel KurulProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

Genel Kurulda Getirilen Yenilikler 2

5) Pay sahiplerinin bilgi alma hakları genişletilmiştir. 6) Genel kurul kararlarının iptali davasında, dava açabilecek pay

sahiplerine ilişkin şartlar yeniden belirlenmiş, genel kurul kararlarının butlanı sebepleri belirlenmiştir.

7) Yeni TTK ile getirilen kurumlardan biri de organın temsilcisidir. Buna göre bir Anonim Ortaklıkta yönetimin önerileri doğrultusunda oy kullanacak kimseleri bir temsilci etrafında toplamak amacıyla yönetim tarafından pay sahiplerine “organ temsilci” tavsiye edilebilir.

8) Genel Kurulda Toplantı nisabı, kural olarak sermayenin en az ¼’ünü karşılayan pay sahipleri veya temsilcilerinin varlığı halinde adi nisap sağlanmış olacaktır. Adi nisap ile toplanan genel kurullar toplantıda mevcut oyların çoğunluğu ile karar vermektedir.

40

Genel KurulProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

PAY SAHİPLERİNİN ŞİRKETE BORÇLANMA YASAĞI


Ortağın Şirkete Borçlanması Yasağı 1

6102 sayılı Ticaret Kanunuyla getirilen yeniliklerden biri de pay sahiplerinin şirkete borçlanma yasağıdır (TTK md. 358).

TTK 358. maddeye göre; “İştirak taahhüdünden doğan borç hariç, pay sahipleri şirkete borçlanamaz. Meğerki, borç, şirketle, şirketin işletme konusu ve pay sahibinin işletmesi gereği olarak yapılmış bulunan bir işlemden doğmuş olsun ve emsalleriyle aynı veya benzer şartlara tabi tutulsun.”

TTK madde gerekçesine göre, getirilen bu yasağın amacı, ticaret hayatının kazandığı boyutlar dolayısıyla verdiği zararlar bir hayli genişlemiş bulunan, bir kötü ve sakat uygulamayı önlemektir.

Çünkü, hükümle pay sahiplerinin şirkete karşı borçlanmalarının yani, sermaye taahhüdü dahil, birçok iş ve işlemde şirket kasasını kullanmalarının, kişisel harcamalarını bu kanaldan yapmalarının, hatta şirketten para çekmelerinin engellenmesi amaçlanmaktadır.

Hükme aykırılık, aynı zamanda cezaî yaptırıma da bağlanmıştır. Bu yasağa aykırılık halinde üçyüz günden aşağı olmamak üzere adli para cezası

öngörülmüştür. (TTK md. 562/5-c) Bu yasak ve uygulanacak cezalar Limited Şirket ortaklarının şirkete borçlanmalarını da

kapsamaktadır. (TTK md. 644/1.b)

42

ORTAĞIN BORÇLANMASI YASAĞIProf. Dr. Mustafa Topaloğlu


Ancak bu hükmün istisnasız bir şekilde ve katı bir tarzda uygulanması haksızlıklara yol açabilir.

Onun için hükmün ikinci kısmında, işletmesi dolayısıyla şirketle iş yapan pay sahiplerinin, şirketin her müşterisi gibi vadeli, konsinye veya benzeri yöntemlerle şirketten mal alabilmelerine olanak sağlanmıştır.

İstisna, pay sahiplerinin şirketle iş yapan diğer kişilerle aynı şartlara tâbi tutulmasını gerekli kılar.

Bu bakımdan şirketin, pay sahiplerine istisnalar ve diğer müşterilere uygulananlardan daha yumuşak şartlar tanıması hükme aykırı olacaktır.

Ayrıca TTK md. 395/2 hükmüyle söz konusu yasak Yönetim Kurulu üyeleriyle bu üyelerin yakınlarını da kapsamaktadır.

Bu yönüyle, anılan düzenleme TTK’nın 358. maddesinde yer alan hükmün tamamlayıcısı olup, aynı zamanda da uygulamada sıkça rastlanılan kötüye kullanmaların engellenmesi amacını taşımaktadır.

Ancak Yeni TTK, borçlanma yasağı konusunda şirketler topluluğuna muafiyet tanımıştır. Buna göre, 202. madde(5) hükmü saklı kalmak şartıyla, şirketler topluluğuna dahil şirketler birbirlerine kefil olmaları ve garanti vermeleri “borçlanma yasağı” kapsamında değerlendirilmemektedir (TTK md. 395/3).

43



Borçların Tasfiyesi: Ayrıca yasa koyucu, anılan uygulamanın yaygınlığını gözeterek, söz konusu ceza

hükmünün uygulanabilmesi konusunda pay sahiplerine bir geçiş dönemi tanımıştır. Şöyle ki, 14.01.2011 tarih ve 6103 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Yürürlüğü ve

Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un 24. maddesinin birinci fıkrasına göre, TTK’nın 358. maddesine aykırı şekilde, anonim şirkete borçlu olan pay sahipleri,

borçlarını, “1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren üç yıl içinde, yani 1 Temmuz 2015 tarihine kadar, nakdî ödeme yaparak tamamen tasfiye etmek zorundadırlar.”

Borcun kısmen veya tamamen başkası tarafından üstlenilmesi, borç için kambiyo senedi verilmesi, ödeme planı yapılması veya benzeri yollara başvurulması tasfiye sayılmayacaktır.

1 Temmuz 2015 tarihine kadar tasfiye gerçekleşmez ise, 562. maddenin beşinci fıkrası gereği ilgililerin cezaî sorumluklarına gidilecektir (6103 sayılı kanun, 24/2 md.).

Yine, tasfiye süresinin geçmesinden sonra, şirketin alacaklıları, alacakları için, şirkete borçlu olan pay sahibini takip edebilecektir (6103 sayılı kanun 24/3 md.).

Yani ödeme yapılmasa, tüzel kişilik perdesi kalkarak borçlu olan ortak şirketin tüm borçlarından sorumlu oluyor.

44


ANONİM ORTAKLIĞIN FESHİ


Haklı Sebeple Anonim Ortaklığın Feshi Davası 1

KURULUŞA İLİŞKİN SAKATLIKLAR DOLAYISIYLA FESİH DAVASI Bir AO’ın kuruluştaki sakatlığı ne kadar büyük olursa olsun butlanına

ve yokluğuna karar verilemez. Zira MK m.47/2’de göre amacı hukuka ve ahlaka aykırı olan kişi ve

mal topluluklarının tüzel kişilik kazanamayacakları öngörülmüştür. Ancak TTK m.353’de kuruluşa ilişkin sakatlıklar dolayısıyla AO’ın

feshi davası açılmasına imkan tanınmıştır. Bu suretle 68/151 sayılı AET Yönergesiyle uyum sağlanmış olup;

Yönergeden farklı olarak ex nunc etkiyi sağlamak için fesih davası kabul edilmiştir.

Fesih davası, şirketin merkezinin bulunduğu asliye ticaret mahkemesinde AO’ın tescil ve ilanından itibaren üç aylık hak düşürücü süre içinde açılmalıdır.

46

Anonim Ortaklığın Feshi DavasıProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

Haklı Sebeple Anonim Ortaklığın Feshi Davası 2

Yeni TTK’ya göre anonim ortaklığın azınlık tarafından haklı sebeplerle feshi mahkemeden talep edilebilmektedir.

Buna göre gerekli koşulların bulunması halinde sermayenin onda birini veya Halka açık anonim ortaklıklarda sermayenin yirmide birini temsil eden pay sahipleri, anonim ortaklığın merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden anonim ortaklığın feshine karar verilmesini isteyebilir.

Burada yatan temel amaç iyi durumda olan anonim ortaklıklarda çoğunluğun şirketin kaynaklarını bencilce kullanmasının önüne geçmektir.

Burada verilecek mahkeme kararı tüm pay sahipleri için geçerli olacaktır.

47

Anonim Ortaklığın Feshi DavasıProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

BİLİŞİM ALANINDAKİ YENİLİKLER


Bilişim Alanındaki Yenilikler Yeni TTK ile şirketlerin internet sitesi kurması ve kamuoyunu aydınlatması zorunlu hale

gelecek. Yeni TTK’nın 1524'üncü maddesine göre her sermaye şirketinin bir internet sitesi kurması ve

öngörülen hükümleri internet sitesinde paylaşması zorunlu. Ancak ticari sır niteliği taşıyan bilgiler paylaşım dışında kalacak. İnternet sitesine, pay sahibini, küçük yatırımcıyı, alacaklıyı ve şirkette menfaati olan kişileri

ilgilendiren tüm bilgiler, Genel Kurul toplantısı belgeleri ve çağrıları, yılsonu ara dönem finansal tabloları ile birleşme, bölünme bilançoları, denetleme raporları, değerleme raporları, rüçhan hakkı kullanma çağrıları, tasfiyeye ilişkin ilanları, iptal davası ilanları gibi bilgiler konulacak.

1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu, elektronik ticaret ve elektronik imzaya ilişkin önemli hükümler de getirmiştir.

Buna göre, tacirler arasındaki diğer tarafı temerrüde düşürmeye, sözleşmeyi feshe veya sözleşmeden dönmeye ilişkin ihbar ve ihtarlar elektronik imzayla yapılabilir (m.18).

Ticari defterler elektronik ortamda tutulabilir ve ticari işletmeyle ilgili her türlü belge elektronik ortamda saklanabilir (m.64).

Yine sermaye şirketlerinde genel kurul veya yönetim kurulu toplantılarının elektronik ortamda farklı yerlerden yapılması mümkün hale gelmiştir.

49

BilişimProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

3 Yeni Ticaret Kanununun Yürürlük Tarihi

YürürlükProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

Yeni Ticaret Kanununun Yürürlüğe Girmesi 1

Yeni TTK’da Dikkat Edilmesi Gereken Tarihler: Gerek yeni TTK’da gerekse 6103 Sayılı Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli

Hakkında Kanun’da belirtilen hükümler kapsamında dikkat edilmesi gerek tarihler şöyledir: 1 Ocak 2012

1 Ocak 2013 tarihinden itibaren tüm şirketler artık finansal tablolarını Türkiye Muhasebe Standartları’na göre hazırlamak zorunda olacaklardır.

Ancak TMS’ye göre mali tabloların karşılaştırmalı olarak hazırlanması gerekmektedir. Bu sebeple 31.12.2013 tarihi itibariyle hazırlanacak mali tablolar 31.12.2012 tarihli mali

tablolar ile karşılaştırmalı olarak sunulacaktır. Ayrıca 2013 yılı muhasebe açılış kaydının TMS’ye uygun yapılması da diğer bir zorunluluktur. Bu sebeple ilgili tüm kesimler 1 Ocak 2012 tarihine kadar TMS’nın uygulamasına yönelik

hazırlıkları tamamlamaları yaralı olacaktır. 1 Temmuz 2012

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununun yürürlüğe girmesi (TTK md. 1534).14 Ağustos 2012

Anonim Şirketler esas sözleşmelerini, limited şirketler sözleşmelerini bu tarihe kadar yeni Türk Ticaret Kanunu ile uyumlu hale getireceklerdir (6103 sayılı kanun md. 22).

51


Yeni Ticaret Kanununun Yürürlüğe Girmesi 2

1 Ocak 2013 Bu tarihten itibaren muhasebe kayıtları ve finansal tabloların TMS/TFRS’ye göre

düzenlenmesi gerekecektir (TTK md. 1534/3).1 Mart 2013

Bağımsız denetçi seçilmesi için son tarihtir. Atama yapmayan şirketlere mahkemece atama yapılacaktır (Geçici md. 6/3).1 Temmuz 2013

Sermaye şirketleri için internet sayfalarının hazırlanması ve yayınlanması için son tarih. Bu tarihten itibaren üç ay içinde internet sitesi kurma zorunluluğunu yerine getirmeyenler

için çeşitli hapis ve para cezaları öngörülmektedir (TTK md. 1534/1).14 Şubat 2014

Anonim ve limited şirketler, Türk Ticaret Kanunun yayımı tarihinden itibaren üç yıl içinde yani 14 Şubat 2014 tarihine kadar sermayelerini, Kanunun 332 ve 580 inci maddelerinde öngörülen tutarlar yükseltmek zorundadırlar.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bu süreyi birer yıl olarak en çok iki defa uzatabileceklerdir (6103 sayılı kanun md. 20).

52


4Soru - CevapProf. Dr. Mustafa Topaloğlu

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Soru - Cevap

YENİ TÜRK TİCARET KANUNU

[email protected] www.can-inpact.com.tr

Hukuk : [email protected] : [email protected] : [email protected]İç Denetim : [email protected]

Can Danışmanlık Grubu - 2012

Teşekkürler!

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu

Documents

YENİ TÜRK TİCARET KANUNU