YENİDOĞAN SEPSİSİ:

Prof. Dr. Ayşe Engin Arısoy2004 - 2005

TANIM:

Yenidoğan bebekte (hayatın ilk 28 gününde) bakteriyemi ve sistemik enfeksiyon

bulgularının olduğu hastalık tablosudur.

• Mortalitesi ve morbitidesi oldukça yüksektir.

• İnsidans:

- 1000 canlı doğumda 1-10 İnsidans ve mortalite oranı doğum

ağırliğı ve gebelik yaşı ile ters orantılıdır.

– VLBW bebeklerin yaşam şansı arttıkça infeksiyonlar sıklaştı.

– Çoğul gebelik sayısı arttı (yardımcı gebelik yöntemleri

– Vertikal geçişli hastalıklar arttı (GBS, HİV v.b )– Fetal kan örnekleri ve koryon villus örnekleri – Peri-intrapartum antibiyotik profilaksisi– Multipl dirençli bakteriler gündemde– Antiviral ilaçların kullanımı gündemde (HSV)

YENİDOĞAN DÖNEMİNDE İMMÜN SİSTEM:

• 1. Fiziksel Engeller: YETERSİZ– Deri ince– Göbek yarası– Mide asiditesi, peristaltizm

2. T hücreli immün sistem

– NK sitotoksik aktivitesi azalmış– Sitokin salınımı immatür (INF-γ)– Pretermde IL-2 reseptörleri için mRNA

düşük

3. B hücreli immün sistem– Sistemik enfeksiyona karşı tip spesifik

antikor cevabı yok– Hücreler immatür, Ig sentezi geç– Pretermde transplasental geçen Ak düzeyi

düşük. IgM, A, G2, G4 eksik– Sekretuar IgA sentezi :6-8. hafta

(postnatal)

4. Kompleman sistemi Kompleman plasentadan geçmez. İlk

trimesterde karaciğerde sentez edilmeye başlar.– Preterm bebeklerde daha fazla olmak üzere

hem miktar olarak hemde fonksiyon olarak yetersizdir.

• 5.Mononüklear fagositik sistem

– MN hücrelerden salınan CSF’ler yetersizz– Retiküloendoteliyal sistemde bakterinin

temizlenmesi yetersiz. – Nötrofil depo havuzu yetersiz (nötropeni)

• Yenidoğan Sepsisinde risk faktörleri: Anneye ait EMR• Korioamniyonitis• GBS: Gebede kolonizasyon yüksek• Üriner enfeksiyon• Obstetrik manipülasyonlar Septik veya travmatik doğum

Bebeğe ait:• Prematürelik• Erkek cinsiyet • Perinatal asfiksi • Mekonyumlu amnion sıvısı • Konjenital anomaliler ve metabolik hastalıklar (galaktozemi)• İnvaziv işlemler (ETE, kateterler, NGT)• Glükokortikoid, demir tedavileri, IV lipidler• Hiperbilirubinemi (T hücre fonksiyonu ve

nötrofil fonksiyonu azalır)

Klinik:

1. Erken Sepsis• Yaşamın ilk 7 (3) gününde ortaya çıkan

sepsis tablosudur. • İntrapartum dönemde bulaş sıklıkla

anneden, transplasental• Çok organ tutulumlu, fulminan seyirli• Mortalite yüksek

Klinik:

• Geç sepsis:– 4-7 günden sonra– Menenjit sık, fokal enfeksiyon sık– Yavaş ilerleyici– Kaynak: çevre

Klinik:

• Geç geç sepsis: Nozokomial sepsis:– Hastaneden kaynaklanan enfeksiyon– Dirençli mikroorganizmalar sık (MRSA,

çoğul dirençli enterokok, serratia, candida)

• Neonatal Sepsis Etkenleri:

• 1. Bakteriler:– GBS (8 serotipi var)– E.coli.– Staph.aureus– Staph. epidermidis– Enterik bakteriler, klebsiella, proteus, serratia,

acinetobakter– H.influenza– Listeria monositogenaz– N.meningitidis– S.pneumania– Anaeroblar (%5-23)

Neonatal Sepsis Etkenleri:

• 2- Mantarlar– Candida Albicans

• 3- Viruslar– Enteroviruslar, CMV ve EBV, Adenoviruslar,

Parvovirus B19, HSV

• 4- Protozoalar ve diğerleri– T.gondii, T.pallidum, M.tuberculosis

Patogenez:

• Fetüs ve YD’ a enfeksiyon 4 ayrı yoldan ulaşır:– Transplasental – Amnion sıvısı– Doğum kanalı– Çevre

• Nozokomial etkenler ve diğerleri

• Klinik semptom ve bulgular spesifik değildir.• Isı düzensizliği (hipertermi, hipotermi)• Kas tonusunda değişiklik (letarji, irritabilite)• Cilt bulguları ( siyanoz, solukluk, peteşi, sarılık,

sklerema,döküntü)• Beslenme problemleri (emmeme, kusma, ishal, karında

şişlik)• Kardiyopulmoner sorunlar (takipne, solunum sıkıntısı,

apne, taşikardi)• Metabolik sorunlar (hipoglisemi, hiperglisemi,

metabolik asidoz)• Menenjit varsa fontanel bombeliği

LABORATUVAR:

1. Kültürler• - kan• - idrar• - BOS• Sepsisli bebekte menenjit: %25-33

2. Hematolojik taramalar

• 1.Total nötrofil sayısı (<5000, >20.000)• 2.Band/nötrofil oranı > 0,20• 3.Toksik granülasyon• 4.Trombosit sayısı 5. Akut Faz Reaktanları (CRP, Sedimantasyon, Fibrinojen, Haptoglobulin)

• - BK<5000/mm3• - Band/nötrofil>0,2• - CRP>0,8 mg/dl• - ESR>15 mm/sa• - Haptoglobulin (+)

– 3 kriter mevcut ise enfeksiyon olasılığı % 90

• Tedavi:

– Antibiyotiklerin sınırlı kullanıldığı yıllarda mortalite % 90

– Gelişmiş antibiyotik kullanılmasıyla mortalite % 10-50

• Ampirik antibiyotik tedavisi• Tedaviye başlamada 4 saatlik bir

geçikme bile mortalitayi arttırır.

• Sepsiste ampirik tedavi (GBS, E. coli, Listeria)

– Ampisilin + Aminoglikozit

• Tedavi süresi– Fokal enfeksiyon yoksa en az 10-14 gün– Gram (-) menejit varsa en az 21 gün

• Prognoz:

• %20-50 sekel (işitme kaybı, hidrosefali, mental-motor gerilik, konuşma bozukluğu, konvulsiyon)

Antibiyotik Dışı Tedaviler: • İntravenöz immünoglobulin (IVIG)• Standart ISG :IVIG• IgM’ den zengin IVIG: Pentaglobulin• Taze donmuş plazma

– Ig’ ler– Kompleman proteinleri– Opsonik proteinleri– Fibronektin

• Rutin kullanımı tartışmalıdır.• Monoklonal endotoksin antikorları• Monoklonal bakteriyel antikorlar• Granulosit transfüzyonu• Sitokin tedavisi (GM-CSF, Gama İnterferon,

Antitrombin III)

SEPSİSTEN KORUNMA:

• - Antenatal bakım• - Uygun doğum koşulları• - Anne sütü beslenme• - El yıkama ve nozokomial enf. önlenmesi• - Deri göbek meme başı biberon temizliği• - Rasyonel antibiyotik kullanımı