205
1 www.lawcommission.gov.np :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf k|sflzt ldlt g]kfn /fhkqdf k|sflzt ldlt g]kfn /fhkqdf k|sflzt ldlt g]kfn /fhkqdf k|sflzt ldlt @)%^.(.!% ;+zf]wg ;+zf]wg ;+zf]wg ;+zf]wgx¿ x¿ x¿ x¿M != :yfgLo :jfoQ zf;g -klxnf] ;+zf]wg_ lgodfjnL, @)%* @)%(.#.!) @= :yfgLo :jfoQ zf;g -bf];|f] ;+zf]wg_ lgodfjnL, @)^! @)^!.(.@^ #= :yfgLo :jfoQ zf;g -t];|f] ;+zf]wg_ lgodfjnL, @)^# @)^#.^.#) $= :yfgLo :jfoQ zf;g -rf}yf] ;+zf]wg_ lgodfjnL, @)^^ @)^&.!.@) %= :yfgLo :jfoQ zf;g -kfFrf}+ ;+zf]wg_ lgodfjnL, @)^( @)^(.!!.@* :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% sf] bkmf @^% n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L g]kfn ;/sf/n] b]xfosf lgodx¿ agfPsf] 5 . efu fu fu fu–! k|f/lDes k|f/lDes k|f/lDes k|f/lDes != ;+lIfKt gfd / k|f/De ;+lIfKt gfd / k|f/De ;+lIfKt gfd / k|f/De ;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ oL lgodx¿sf] gfd æ:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^Æ /x]sf] 5 . -@_ of] lgodfjnL t'?Gt k|f/De x'g]5 . @= kl/efiff kl/efiff kl/efiff kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; lgodfjnLdf,– -s_ æP]gÆ eGgfn] :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% ;Demg' k5{ . -v_ æs]Gb|Æ eGgfn] ufpF ljsf; ;ldltsf] xsdf lgod # adf]lhd / gu/kflnsfsf] xsdf lgod &# adf]lhd tf]lsPsf] s]Gb| ;Demg' k5{ .

:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

  • Upload
    others

  • View
    8

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

1 www.lawcommission.gov.np

:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^

g]kfn /fhkqdf k|sflzt ldltg]kfn /fhkqdf k|sflzt ldltg]kfn /fhkqdf k|sflzt ldltg]kfn /fhkqdf k|sflzt ldlt

@)%^.(.!%

;+zf]wg;+zf]wg;+zf]wg;+zf]wgx¿x¿x¿x¿MMMM

!= :yfgLo :jfoQ zf;g -klxnf] ;+zf]wg_ lgodfjnL, @)%* @)%(.#.!)

@= :yfgLo :jfoQ zf;g -bf];|f]] ;+zf]wg_ lgodfjnL, @)^! @)^!.(.@^

#= :yfgLo :jfoQ zf;g -t];|f] ;+zf]wg_ lgodfjnL, @)^# @)^#.^.#)

$= :yfgLo :jfoQ zf;g -rf}yf] ;+zf]wg_ lgodfjnL, @)^^ @)^&.!.@)

%= :yfgLo :jfoQ zf;g -kfFrf}+ ;+zf]wg_ lgodfjnL, @)^( @)^(.!!.@*

:yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% sf] bkmf @^% n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L g]kfn

;/sf/n] b]xfosf lgodx¿ agfPsf] 5 .

eeeefufufufu––––!!!!

k|f/lDesk|f/lDesk|f/lDesk|f/lDes

!= ;+lIfKt gfd / k|f/De;+lIfKt gfd / k|f/De;+lIfKt gfd / k|f/De;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ oL lgodx¿sf] gfd æ:yfgLo :jfoQ zf;g

lgodfjnL, @)%^Æ /x]sf] 5 .

-@_ of] lgodfjnL t'?Gt k|f/De x'g]5 .

@= kl/efiffkl/efiffkl/efiffkl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; lgodfjnLdf,–

-s_ æP]gÆ eGgfn] :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% ;Demg' k5{ .

-v_ æs]Gb|Æ eGgfn] ufpF ljsf; ;ldltsf] xsdf lgod # adf]lhd /

gu/kflnsfsf] xsdf lgod &# adf]lhd tf]lsPsf] s]Gb| ;Demg' k5{ .

Page 2: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

2 www.lawcommission.gov.np

-u_ æd'2fÆ eGgfn] P]gsf] bkmf ## jf bkmf !)! adf]lhd ;'? sf/afxL / lsgf/f

x'g] d'2f ;Demg' k5{ .

-3_ ædWo:y ;ldltÆ eGgfn] P]gsf] bkmf #$ jf bkmf !)@ adf]lhd u7g x'g]

dWo:y ;ldlt ;Demg' k5{ .

-ª_ æPsLs[t ;DklQÆ eGGffn] gu/ If]qsf] hUuf / To:tf] hUufdf ag]sf] kvf{n,

ejg, uf]bfd, 6x/f, ;]8, Uof/]h h:tf ef}lts ;+/rgf ;Demg' k5{ .

-r_ æs/ nufpg of]Uo d"NoÆ eGgfn] PsLs[t ;DklQsf] d"NofÍgdf jflif{s x|f;

s§f u/L sfod x'g cfPsf] d"No / hUufsf] xsdf k|rlnt ahf/

efpadf]lhd sfod x'g cfPsf] d"No ;Demg' k5{ .

-5_ æd"NofÍg ;ldltÆ eGgfn] lgod !$$ sf] pklgod -#_ adf]lhd u7g ePsf]

d"NofÍg ;ldlt ;Demg' k5{ .

-h_ ædGqfnoÆ eGgfn] :yfgLo ljsf; dGqfno ;Demg' k5{ .

1-em_ æ;+sng s]Gb|Æ eGgfn] lhNnf ljsf; ;ldltn] o; lgodfjnL adf]lhd

p7fpg kfpg] s/ lng] k|of]hgsf nflu s/ of]Uo s'g} j:t' j}1flgs 9+un]

;+sng, k[ysLs/0f, e08f/0f / lgsf;L ug{sf nflu ;xhLs/0f ug]{ p2]Zon]

cfkm}n] jf lghL If]qsf] ;xeflutfdf :yfkgf u/]sf] 7fpF ;Demg' k5{ .

1 t];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 3: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

3 www.lawcommission.gov.np

efuefuefuefu––––@@@@

ufpF ljsf; ;ldlt ;DaGwL Joj:yfufpF ljsf; ;ldlt ;DaGwL Joj:yfufpF ljsf; ;ldlt ;DaGwL Joj:yfufpF ljsf; ;ldlt ;DaGwL Joj:yf

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––!!!!

ufpF ljsf; If]qsf] s]Gb|ufpF ljsf; If]qsf] s]Gb|ufpF ljsf; If]qsf] s]Gb|ufpF ljsf; If]qsf] s]Gb| / ufpF ljsf; ;ldltsf] juL{s/0f/ ufpF ljsf; ;ldltsf] juL{s/0f/ ufpF ljsf; ;ldltsf] juL{s/0f/ ufpF ljsf; ;ldltsf] juL{s/0f;DaGwL ;DaGwL ;DaGwL ;DaGwL

Joj:yfJoj:yfJoj:yfJoj:yf

#=#=#=#= ufpF ljsf; If]qsf] s]Gb| tf]SgufpF ljsf; If]qsf] s]Gb| tf]SgufpF ljsf; If]qsf] s]Gb| tf]SgufpF ljsf; If]qsf] s]Gb| tf]Sg ]] ]] M -!_ g]kfn ;/sf/n] ufpF ljsf; If]qsf] s]Gb|

tf]Sbf ufpF ljsf; ;ldltsf] ejg alg;s]sf] eP ejg /x]sf] :yfgnfO{ ufpF ljsf;

If]qsf] s]Gb| tf]Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg g]kfn ;/sf/n] ufpF

:t/Lo clwsf+z sfof{no v8f e};s]sf] cj:yfdf ufpF kl/ifb\sf] l;kmfl/;df ufpF

:t/Lo To:tf sfof{no /x]sf] :yfgnfO{ s]Gb| tf]Sg]5 .

-#_ ufpF ljsf; ;ldltsf] sfof{no ejg galg;s]sf] jf ufpF :t/Lo

sfof{no v8f e} g;s]sf] cj:yfdf ufpF ljsf; If]qsf] s]Gb| tf]Sg ;DalGwt ufpF

ljsf; ;ldltn] kfos kg]{ :yfgsf] k'i6\ofO{ ;lxt ufpF kl/ifb\sf] lg0f{o u/fO{ g]kfn

;/sf/df l;kmfl/; ug{ ;Sg]5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhdsf] l;kmfl/; k|fKt ePkl5 g]kfn ;/sf/n] yk s'/f

a'‰g' kg]{ eP ljz]if1 ;d]t v6fO{ hfFra'em u/L To:tf] :yfgdf s]Gb| tf]Sg ;Sg]5 .

-%_ s'g} ufpF ljsf; If]qsf] l;dfgf x]/km]/ ePsf] cj:yfdf g]kfn ;/sf/n]

;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltsf] l;kmfl/;df To:tf] ufpF ljsf; If]qsf] s]Gb| tf]Sg

;Sg]5 .

Page 4: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

4 www.lawcommission.gov.np

$=$=$=$= ufpF ljsf; ;ldltsf] juL{s/0fufpF ljsf; ;ldltsf] juL{s/0fufpF ljsf; ;ldltsf] juL{s/0fufpF ljsf; ;ldltsf] juL{s/0f M 2-!_ P]gsf] bkmf @) sf] k|of]hgsf] nflu g]kfn

;/sf/n] b]xfosf k"jf{wf/ ePsf ufp“ ljsf; ;ldltnfO{ b]xfoadf]lhd juL{s/0f ug]{5

M–

æsÆ ju{

-!_ lhNnfsf] ;b/d'sfd ePsf], jf

-@_ dxfgu/kflnsf jf pkdxfgu/kflnsf If]q;Fu l;dfgf

hf]l8Psf], jf

-#_ sf7df8f}+ pkTosf leqsf], jf

-$_ b]xfosf dfkb08 k"/f u/]sf],–

-s_ ;ft xhf/eGbf a9L hg;+Vof ePsf],

-v_ s]Gb|;Dd df]6/ k'Ug] af6f] ePsf] jf s]Gb|af6 rf/

sf]z;Ddsf] b"/Ldf rfn' cj:yfsf] ljdfg:yn /x]sf],

-u_ 6]lnkmf]g tyf x'nfs ;'ljwf ePsf] / krf; k|ltzt

jf ;f]eGbf a9L hg;+Vofn] ljB't ;]jf pkef]u ug{

kfPsf],

-3_ sDtLdf dfWolds ljBfno ePsf] / krf; k|ltzt

jf ;f]eGbf a9L hg;+Vof ;fIf/ ePsf],

-ª_ sDtLdf pk:jf:Yo rf}sL ePsf] / krf; k|ltzt jf

;f]eGbf a9L hg;+Vofn] kfOk jf 6\o"jj]nsf]

vfg]kfgL pkof]u ug{ kfPsf] .

2 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 5: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

5 www.lawcommission.gov.np

ævÆ ju{

-!_ tLg xhf/ eGbf a9L hg;+Vof ePsf],

-@_ s]Gb|;Dd df]6/ k'Ug] af6f] ePsf] jf s]Gb|af6 cf7

sf]z;Ddsf] b"/Ldf rfn" cj:yfsf] ljdfg:yn /x]sf],

-#_ x'nfssf] ;'ljwf ePsf] tyf sDtLdf kRrL; k|ltzt

hg;+Vofn] ljB't ;]jf pkef]u ug{ kfPsf],

-$_ sDtLdf lgDg dfWolds ljBfno ePsf] tyf k}+tfnL;

k|ltzt eGbf a9L hg;+Vof ;fIf/ ePsf],

-%_ sDtLdf pk:jf:Yo rf}sL ePsf] / k}+tfnL; k|ltzt eGbf

a9L hg;+Vofn] kfOk jf 6\o"jj]nsf] vfg] kfgL pkof]u ug{

kfPsf] .

æuÆ ju{

-!_ b'O{ xhf/ eGbf a9L hg;+Vof ePsf],

-@_ s]Gb|;Dd df]6/ k'Ug] af6f] gePsf] jf s]Gb|af6 cf7 sf]if

eGbf 6f9fsf] b"/Ldf rfn' cj:yfsf] ljdfg:yn /x]sf],

-#_ kGw| k|ltzt eGbf a9L hg;+Vofn] ljB't ;]jf pkef]u ug{

kfPsf],

-$_ sDtLdf lgDg dfWolds ljBfno ePsf] tyf tL;

k|ltzteGbf a9L hg;+Vof ;fIf/ ePsf],

-%_ sDtLdf kRrL; k|ltzt hg;+VofnfO{ kfOksf] vfg]kfgL

;'ljwf ePsf] .

Page 6: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

6 www.lawcommission.gov.np

æ3Æ ju{

g]kfn ;/sf/n] b'u{d If]q egL tf]s]sf lhNnfsf clt b'u{d ufp“

ljsf; ;ldlt / -s_, -v_ / -u_ ju{df gk/]sf ufp“ ljsf; ;ldlt .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd juL{s[t ufpF ljsf; ;ldltsf] ;"rL g]kfn

;/sf/n] g]kfn /fhkqdf k|sfzg ug]{5 .

-#_ g]kfn ;/sf/n] k|To]s kfFr aif{df ufpF ljsf; ;ldltsf] juL{s[t ;"rL

cBfalws ug]{5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––@@@@

ufpF kl/ifbufpF kl/ifbufpF kl/ifbufpF kl/ifb \\ \\sf] a}7s / sfo{ k|0ffnLsf] a}7s / sfo{ k|0ffnLsf] a}7s / sfo{ k|0ffnLsf] a}7s / sfo{ k|0ffnL

%=%=%=%= a}7s a:g] :yfga}7s a:g] :yfga}7s a:g] :yfga}7s a:g] :yfg M -!_ ufpF kl/ifb\sf] a}7s ufpF ljsf; ;ldltsf] sfof{nodf

a:g]5 .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg s'g} ufpF ljsf;

;ldltsf] cfˆgf]] sfof{no ejg gePsf] cj:yfdf ufpF ljsf; ;ldltn] lg0f{o u/L

ufpF ljsf; If]qleq tf]lslbPsf] s'g} ljBfno jf ;]jf s]Gb| jf ;fd'bflos ejgdf

ufpF kl/ifb\sf] a}7s a:g ;Sg]5 .

^=^=^=^= 5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo M P]gsf] bkmf @@ sf] pkbkmf -^_ sf] k|of]hgsf nflu ;"rgf

k7fpFbf a}7sdf 5nkmn ul/g] ljifo ;d]t :ki6 ¿kn] ls6fg ug'{ kg]{5 .

&=&=&=&= a}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmdM cWoIfsf] lgb]{zgdf ;lrjn] ufpF kl/ifb\sf] a}7ssf] sfo{qmd

lnlvt ¿kdf tof/ ug]{5 .

*=*=*=*= pkl:yltpkl:yltpkl:yltpkl:ylt M a}7sdf pkl:yt k|To]s ;b:on] pkl:ylt k'l:tsfdf cfˆgf] gfd a'lemg]

u/L ;xL ug'{ kg]{5 .

(=(=(=(= a}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yf M a}7s ;'Jojl:yt ¿kdf ;+rfng ug]{ sfd cWoIftf ug]{

JolQmsf] x'g]5 .

Page 7: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

7 www.lawcommission.gov.np

!)=!)=!)=!)= cWoIftf ug]{ JolQcWoIftf ug]{ JolQcWoIftf ug]{ JolQcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfmsf] dof{bfmsf] dof{bfmsf] dof{bf M cWoIfsf] cf;gsf] ;Ddfg / cfb/ ug'{ ufpF

kl/ifb\sf k|To]s ;b:osf] st{Ao x'g]5 .

!!=!!=!!=!!= af]Ng] kfnf]af]Ng] kfnf]af]Ng] kfnf]af]Ng] kfnf] M a}7ssf] 5nkmndf efu lng] ;b:on] af]Ng] kfnf] tyf af]Ng kfpg]

;dosf] cjlw a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

!@=!@=!@=!@= aLrdf s'/aLrdf s'/aLrdf s'/aLrdf s'/f sf6f sf6f sf6f sf6\\ \\g gx'gg gx'gg gx'gg gx'g ]] ]] M Pshgf ;b:on] af]ln/x]sf] ;dodf csf]{ s'g} ;b:on]

aLrdf s'/f sf6\g x'Fb}g .

!#=!#=!#=!#= k|:tfj /fVg]k|:tfj /fVg]k|:tfj /fVg]k|:tfj /fVg] M a}7sdf 5nkmnsf] nflu s'g} ljifo k|:t't ug{ rfxg] ;b:on] ;f]

ljifo lgod !$ sf] /Lt k'¥ofO{ k|:tfjsf] ¿kdf /fVg' kg]{5 .

!$=!$=!$=!$= k|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Lt M a}7sdf 5nkmnsf] nflu k]z x'g] k|:tfjsf] ;"rgf a}7s ;'?

x'g'eGbf sDtLdf rf}aL; 306f cufl8 g} lnlvt ¿kdf b]xfosf] /Lt k'¥ofO{ ;lrjnfO{

lbg' kg]{5 M–

-s_ g]kfnL efiffdf n]lvPsf],

-v_ ufpF kl/ifb\sf ;b:ox¿dWo]af6 sDtLdf Pshgf k|:tfjs / Pshgf

;dy{ssf] ;xL ePsf],

-u_ k|:tfjsf] ljifo :ki6 / Jojxfl/s ePsf],

-3_ lgod !& cg'¿k ePsf],

-ª_ cWoIftf ug]{ JolQmn] 5nkmnsf] nflu :jLs[lt lbPsf] .

!%=!%=!%=!%= k|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmd M -!_ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] P]gsf] bkmf @^ sf] pkbkmf -!_

df plNnlvt ljifosf] k|fyldstfsf] cfwf/df k|:tfjsf] qmd tof/ ug]{5 .

-@_ Pp6} ljifodf b'O{j6f k|:tfj k|fKt x'g cfPdf klxn] btf{ ePsf]

k|:tfjnfO{ a}7ssf] sfo{qmddf /flvg]5 .

!^=!^=!^=!^= k|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmof M -!_ lgod !% adf]lhd tof/ ePsf] k|:tfjsf]

k|fyldstf qmdsf] cfwf/df cWoIftf ug]{ JolQmn] a}7sdf k|:tfj k]z ug]{ cg'dlt

Page 8: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

8 www.lawcommission.gov.np

lbg]5 / k|:tfjs ;b:on] ;f] k|:tfj Nofpg'kgf{sf] sf/0f ;lxt cfˆgf] egfO k|:t't

ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|:tfjs ;b:on] cfˆgf]] egfO /flv;s]kl5 ;f]

k|:tfj pk/ af]Ng rfxg] cGo ;b:ox¿nfO{ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] af]Ng

cg'dlt lbg]5 .

-#_ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] a}7ssf] sfo{qmd ;+Vof / To;nfO{ nfUg]

;do ;d]tnfO{ larf/ u/L k|To]s k|:tfjdfly ul/g] 5nkmnsf] ;dofjlw / To:tf]

5nkmndf k|To]s ;b:on] af]Ng kfpg] ;do tf]Sg ;Sg]5 .

-$_ af]Ng rfxg] ;b:on] af]ln;s]kl5 a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn]

k|:tfjs ;b:onfO{ k'gM af]Ng] cg'dlt lbg ;Sg]5 / ;f] afx]s cGo ;b:onfO{

;fdfGotof Psk6seGbf a9L af]Ng] cg'dlt lbOg]5}g .

-%_ lgod !# adf]lhd k|:t't k|:tfj lgod !* adf]lhd lg0f{osf] nflu

k|:t't x'g' cufj} k|:tfjs ;b:on] rfx]df lkmtf{ lng ;Sg]5 .

!&=!&=!&=!&= k|:tk|:tk|:tk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/ffj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/ffj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/ffj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fx¿x¿x¿x¿ M a}7sdf k|:tfj k]z ubf{

jf 5nkmn ubf{ b]xfosf s'/fx¿ ug'{ x'Fx'Fx'Fx'Fb}gM–

-s_ clzi6 zAbsf] k|of]u,

-v_ s;}sf] JolQmut k|lti7fdf wSsf k'¥ofpg] zAbsf] k|of]u,

-u_ tf]8kmf]]8 jf ansf] k|of]u,

-3_ g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg, @)$& sf] efjgf ljk/Lt x'g] ljifodf 5nkmn .

!*=!*=!*=!*= k|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{o M -!_ lgod !^ adf]lhd k|:tfjdfly af]Ng] qmd ;dfKt ePkl5

a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] ;f] k|:tfj lg0f{osf] nflu k|:t't ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg a}7ssf] cWoIftf ug]{

JolQmnfO{ s'g} k|:tfjsf] ;DaGwdf kof{Kt 5nkmn eO;s]sf] 5 eGg] nfu]df lghn]

;f] k|:tfj lg0f{osf] nflu k|:t't ug{ ;Sg]5 .

Page 9: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

9 www.lawcommission.gov.np

!(=!(=!(=!(= lg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0ff M -!_ a}7ssf] ax'dt k|:tfjsf] kIf jf

ljkIfdf 5 eGg] s'/fsf] lg0f{osf] nflu a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] b]xfosf] s'g}

Ps tl/sf ckgfO a}7ssf] lg0f{osf] 3f]if0ff ug{]5 M–

-s_ k|To]s ;b:onfO{ kfn};Fu df}lvs dt k|s6 ug{ nufP/,

-v_ k|:tfjsf] kIf / ljkIfdf xft p7fpg nufP/,

-u_ k|:tfjsf] kIfdf dt k|s6 ug]{nfO{ Ps ;d"xdf / ljkIfdf

dt k|s6 ug]{nfO{ csf]{ ;d"xdf ljefhg u/]/ .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] tl/sfaf6 ax'dt 5'§\ofpg Jojxfl/s gePdf

cWoIftf ug]{ JolQmn] ;b:ox¿nfO{ uf]Ko dtbfg ug{ nufO lg0f{osf] 3f]if0ff ug]{5 .

@)=@)=@)=@)= lg0ff{os dtlg0ff{os dtlg0ff{os dtlg0ff{os dt M a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] dtbfg ug]{5}g .

t/ s'g} k|:tfjsf] kIf jf ljkIfdf a/fa/ dt kg{ cfPdf a}7ssf] cWoIftf

ug]{ JolQmn] lg0ff{os dt lbg]5 .

@!=@!=@!=@!= lg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]v M ;lrjn] a}7sdf ePsf] lg0f{onfO{ lg0f{o k'l:tsfdf clen]v

u/L a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmsf] ;xL u/fO /fVg' kg]{5 .

@@=@@=@@=@@= lg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ft M a}7ssf] lg0f{o ptf/ ;lrjn] k|dfl0ft u/L ;b:o, lhNnf ljsf;

;ldlt tyf ;DalGwt lgsfodf k7fpg]5 .

@#=@#=@#=@#= ljz]if a}7s;DaGwL sfo{ljlwljz]if a}7s;DaGwL sfo{ljlwljz]if a}7s;DaGwL sfo{ljlwljz]if a}7s;DaGwL sfo{ljlw M -!_ P]gsf] bkmf @@ sf] pkbkmf -(_ adf]lhd

ljz]if a}7s af]nfpFbf cWoIfsf] lnlvt lgb]{zgdf ;lrjn] ufpF kl/ifb\sf] ljz]if a}7s

a:g] ldlt, ;do, :yfg / h'g ljifodf 5nkmn ug{sf] nflu a}7s af]nfOPsf] xf] ;f]

ljifo ;d]t :ki6 ¿kn] v'nfOPsf] ;"rgf ufpF kl/ifb\sf ;b:onfO{ lbg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd af]nfOPsf] ljz]if a}7sdf h'g ljifodf 5nkmn

ug{ ljz]if a}7s af]nfOPsf] xf] ;f] afx]s cGo ljifodf 5nkmn ug{ kfOg] 5}g .

-#_ o; lgoddf n]lvPb]lv afx]s ljz]if a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw o;}

kl/R5]b\sf cGo Joj:yf adf]lhd x'g]5 .

Page 10: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

10 www.lawcommission.gov.np

-$_ o; lgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg sfof{Gjogdf /x]sf]

ufpF ljsf; ;ldltsf] ah]6, sfo{qmd tyf ufpF kl/ifb\sf] ;b:o dgf]gog ;DaGwL

ljifosf ;DaGwdf ;fljsdf sfod /x]sf] lg0f{odf k|efljt ug]{ lsl;dsf ljifonfO{

5nkmnsf] ljifoj:t' agfP/ ljz]if a}7s af]nfpg kfOg] 5}g .

@$=@$=@$=@$= cWoIfsf] 5gf}6 k|lqmof / a}7s :yugcWoIfsf] 5gf}6 k|lqmof / a}7s :yugcWoIfsf] 5gf}6 k|lqmof / a}7s :yugcWoIfsf] 5gf}6 k|lqmof / a}7s :yug M -!_ P]gsf] bkmf @@ sf] pkbkmf -$_

adf]lhd cWoIfsf] 5gf}6 ug]{ k|lqmof tTsfn cWoIftf ul//x]sf] JolQmn] lgwf{/0f u/]

adf]lhd x'g]5 .

-@_ P]gsf] bkmf @@ sf] pkbkmf -$_ sf] k|ltjGwfTds jfSof+zadf]lhd h]i7

;b:on] cWoIftf u/]sf] ufpF kl/ifb\sf] a}7s rf}aL; 306feGbf a9L ;dosf] nflu

:yug ug{ x'Fb}g .

@%=@%=@%=@%= kb l/Qm ePsf] ;"rgf lbg' kg]{kb l/Qm ePsf] ;"rgf lbg' kg]{kb l/Qm ePsf] ;"rgf lbg' kg]{kb l/Qm ePsf] ;"rgf lbg' kg]{ M P]gsf] bkmf !! / !* adf]lhd ufpF kl/ifb\ /

ufpF ljsf; ;ldltsf] ;b:osf] kb l/Qm x'g cfPdf ;f] s'/fsf] ;"rgf kb l/Qm

ePsf] ldltn] Ps xKtfleq ;lrjn] ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltdf lbg' kg]{5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––####

ufpF ljsf; ;ldltsf] a}7s / sfo{k|0ffnLufpF ljsf; ;ldltsf] a}7s / sfo{k|0ffnLufpF ljsf; ;ldltsf] a}7s / sfo{k|0ffnLufpF ljsf; ;ldltsf] a}7s / sfo{k|0ffnL

@^=@^=@^=@^= a}7s a:g] :yfga}7s a:g] :yfga}7s a:g] :yfga}7s a:g] :yfg / ;do/ ;do/ ;do/ ;do M -!_ ufpF ljsf; ;ldltsf] a}7s ufpF ljsf; ;ldltsf]

sfof{nodf a:g]5 .

-@_ P]gsf] bkmf @# sf] pkbkmf -!_ sf] k|of]hgsf nflu cWoIfn] Ps cfly{s

jif{el/ x'g] a}7ssf] lglZrt ldlt / ;do lgwf{/0f u/L k|To]s cfly{s jif{sf] ;'?df

;a} ;b:onfO{ lnlvt ¿kdf hfgsf/L u/fpg' kg]{5 .

@&=@&=@&=@&= 5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo M P]gsf] bkmf @# sf] pkbkmf -@_ adf]lhd a}7s af]nfpFbf ;f]

a}7sdf 5nkmn ul/g] ljifo :ki6 ¿kn] ls6fg u/L a}7s a:g] ldlteGbf

;fdfGotof axQ/ 306f cufj} ;lrjn] ;a} ;b:onfO{ pknAw u/fpg' kg]{5 .

Page 11: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

11 www.lawcommission.gov.np

@*=@*=@*=@*= a}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmd M cWoIfsf] lgb]{zgdf ;lrjn] ufpF ljsf; ;ldltsf] a}7ssf]

sfo{qmd lnlvt ¿kdf tof/ ug]{5 .

@(=@(=@(=@(= pkl:yltpkl:yltpkl:yltpkl:ylt M a}7sdf pkl:yt k|To]s ;b:on] pkl:ylt k'l:tsfdf cfˆgf]] gfd a'lemg]

u/L ;xL ug'{ kg]{5 .

#)=#)=#)=#)= a}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yf M a}7snfO{ ;'Jojl:yt ug]{ sfd a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmsf]

x'g]5 .

#!=#!=#!=#!= cWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bf M cWoIfsf] cf;gsf] ;Ddfg / cfb/ ug'{ ufpF

ljsf; ;ldltsf k|To]s ;b:osf] st{Ao x'g]5 .

#@=#@=#@=#@= af]Ng] kfnf]af]Ng] kfnf]af]Ng] kfnf]af]Ng] kfnf] M a}7ssf] 5nkmndf efu lng] ;b:on] af]Ng] kfnf] tyf af]Ng kfpg]

;dosf] cjlw a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

##=##=##=##= aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6\\ \\g gx'gg gx'gg gx'gg gx'g ]] ]] M Pshgf ;b:on] af]ln/x]sf] ;dodf csf]{ s'g} ;b:on]

aLrdf s'/f sf6\g x'Fb}g .

#$=#$=#$=#$= k|:tfj /fVgk|:tfj /fVgk|:tfj /fVgk|:tfj /fVg ]] ]] M a}7sdf 5nkmnsf] nflu s'g} ljifo k|:t't ug{ rfxg] ;b:on] ;f]

ljifo lgod #% sf] /Lt k'¥ofO{ k|:tfjsf] ¿kdf /fVg' kg]{5 .

#%=#%=#%=#%= k|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Lt M a}7sdf 5nkmnsf] nflu s'g} ;b:osf] tkm{af6 k]z x'g] k|:tfjsf]

;"rgf a}7s ;'? x'g'eGbf sDtLdf rf}aL; 306f cuf8L g} lnlvt ¿kdf b]xfosf] /Lt k'¥ofO{

;lrjnfO{ lbg' kg]{5 M

-s_ g]kfnL efiffdf n]lvPsf],

-v_ ufpF ljsf; ;ldltsf ;b:odWo]af6 sDtLdf Pshgf k|:tfjs / Pshgf

;dy{ssf] ;xL ePsf],

-u_ k|:tfjsf] ljifo :ki6 / Jojxfl/s ePsf],

-3_ lgod #* cg'¿k ePsf],

-ª_ cWoIfn] 5nkmnsf] nflu :jLs[lt lbPsf] .

Page 12: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

12 www.lawcommission.gov.np

#^=#^=#^=#^= k|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmd M -!_ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] P]gsf] bkmf @* sf] pkbkmf -!_

df plNnlvt ljifosf] k|fyldstfsf] cfwf/df k|:tfjsf] qmd tof/ ug]{5 .

-@_ Pp6} ljifodf b'O{j6f k|:tfj k|fKt x'g cfPdf klxn] btf{ ePsf]

k|:tfjnfO{ a}7ssf] sfo{qmddf /flvg]5 .

#&=#&=#&=#&= k|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmof M -!_ lgod #^ adf]lhd tof/ ePsf] k|:tfjsf]

k|fyldstf qmdsf] cfwf/df cWoIftf ug]{ JolQmn] a}7sdf k|:tfj k]z ug]{ cg'dlt

lbg]5 / k|:tfjs ;b:on] ;f] k|:tfj Nofpg' k/]sf] sf/0f ;lxt cfˆgf]] egfO k|:t't

ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|:tfjs ;b:on] cfˆgf]] egfO{ /flv;s]kl5 ;f]

k|:tfj pk/ af]Ng rfxg] cGo ;b:onfO{ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] af]Ng cg'dlt

lbg]5 .

-#_ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] a}7ssf] sfo{qmd ;+Vof / To;nfO{ nfUg]

;do ;d]tnfO{ larf/ u/L k|To]s k|:tfjdfly ul/g] 5nkmnsf] ;dofjlw / To:tf]

5nkmndf k|To]s ;b:on] af]Ng kfpg] ;do tf]Sg ;Sg]5 .

-$_ af]Ng rfxg] ;b:on] af]ln;s]kl5 a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn]

k|:tfjs ;b:onfO{ k'g M af]Ng] cg'dlt lbg ;Sg]5 / ;f] afx]s cGo ;b:onfO{

;fdfGotof Psk6seGbf a9L af]Ng] cg'dlt lbOg]5}g .

-%_ lgod #$ adf]lhd k|:t't k|:tfj lgod #( adf]lhd lg0f{osf] nflu

k|:t't x'g' cufj} k|:tfjs ;b:on] rfx]df lkmtf{ lng ;Sg]5 .

#*=#*=#*=#*= k|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fx¿x¿x¿x¿ M a}7sdf k|:tfj k]z ubf{

jf 5nkmn ubf{ b]xfosf s'/fx¿ ug'{ x'Fb}g M–

-s_ clzi6 zAbsf] k|of]u,

-v_ s;}sf] JolQmut k|lti7fdf wSsf k'¥ofpg] zAbsf] k|of]u,

-u_ tf]8kmf]8 jf ansf] k|of]u,

Page 13: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

13 www.lawcommission.gov.np

-3_ g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg, @)$& sf] efjgf ljk/Lt x'g] ljifodf 5nkmn .

#(=#(=#(=#(= k|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{o M -!_ lgod #& adf]lhd k|:tfjdfly af]Ng] qmd ;dfKt ePkl5

a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] ;f] k|:tfj lg0f{osf] nflu k|:t't ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg a}7ssf] cWoIftf ug]{

JolQmnfO{ s'g} k|:tfjsf] ;DaGwdf kof{Kt 5nkmn eO{;s]sf]5 eGg] nfu]df lghn] ;f]

k|:tfj lg0f{osf] nflu k|:t't ug{ ;Sg]5 .

$)=$)=$)=$)= lg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0ff M -!_ a}7ssf] ax'dt k|:tfjsf] kIf jf

ljkIfdf 5 eGg] s'/fsf] lg0f{osf] nflu a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] b]xfosf s'g}

Ps tl/sf ckgfO{ a}7ssf] lg0f{osf] 3f]if0ff ug{]5 M–

-s_ k|To]s ;b:onfO{ kfn};Fu df}lvs dt k|s6 ug{ nufP/,

-v_ k|:tfjsf] kIf jf ljkIfdf xft p7fpg nufP/,

-u_ k|:tfjsf] kIfdf dt k|s6 ug]{nfO{ Ps ;d"xdf / ljkIfdf

dt k|s6 ug]{nfO{ csf]{ ;d"xdf ljefhg u/]/ .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] tl/sfaf6 ax'dt 5'6\ofpg Jojxfl/s gePdf

cWoIftf ug]{ JolQmn] ;b:onfO{ uf]Ko dtbfg ug{ nufO{ lg0f{osf] 3f]if0ff ug]{5 .

$!=$!=$!=$!= lg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]v M -!_ ;lrjn] a}7sdf ePsf] lg0f{onfO{ lg0f{o k'l:tsfdf

clen]v u/L pkl:yt ;b:onfO{ ;xL u/fO{ /fVg' kg]{5 .

-@_ a}7saf6 ePsf] s'g} lg0f{odf lrQ ga'‰g] ;b:on] lg0f{o k'l:tsfdf

5f]6s/Ldf cfˆgf]] km/s dt hgfpg ;Sg]5 .

-#_ ;lrjn] lg0f{o k'l:tsfdf x:tfIf/ u/L cfˆgf]] pkl:ylt hgfpg' kg]{5 .

$@=$@=$@=$@= lg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ft M -!_ a}7ssf] lg0f{o ptf/ k|dfl0ft ug]{ clwsf/ ;lrjnfO{ x'g]5 .

-@_ a}7ssf] lg0f{o ptf/ ;lrjn] k|dfl0ft u/L ;b:o, lhNnf ljsf; ;ldlt

tyf ;DalGwt lgsfodf k7fpg' kg]{5 .

Page 14: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

14 www.lawcommission.gov.np

$#=$#=$#=$#= ;lrjn] af]nfpg] a}7s;DaGwL sfo{ljlw;lrjn] af]nfpg] a}7s;DaGwL sfo{ljlw;lrjn] af]nfpg] a}7s;DaGwL sfo{ljlw;lrjn] af]nfpg] a}7s;DaGwL sfo{ljlw M -!_ P]gsf] bkmf @# sf] pkbkmf -@_

sf] k|ltjGwfTds jfSof+zadf]lhd a}7s af]nfpFbf a}7s a:g] ldlt, ;do, :yfg /

a}7sdf 5nkmn ul/g] ljifox¿ ;d]t :ki6 ¿kn] v'nfOPsf] ;"rgf ;lrjn] a}7s

a:g] ldlteGbf ;fdfGotof axQ/ 306f cufj} ;b:onfO{ lbg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd af]nfOPsf] a}7s To:tf] a}7s af]nfpg cg'/f]w

k|fKt ePsf] ldltn] ;ft lbgleq a:g' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd af]nfOPsf] a}7sdf h'g ljifodf 5nkmn ug{

a}7s af]nfOPsf] xf] ;f] afx]s cGo ljifodf 5nkmn ul/g]5}g .

-$_ o; lgoddf n]lvPb]lv afx]s pklgod -!_ adf]lhd af]nfOPsf] a}7s

;DaGwL cGo sfo{ljlw o;} kl/R5]bsf] cGo Joj:yf adf]lhd x'g]5 .

$$=$$=$$=$$= kfl/>lds / a}7s eQfkfl/>lds / a}7s eQfkfl/>lds / a}7s eQfkfl/>lds / a}7s eQf M cWoIf / pkfWoIfsf] kfl/>lds tyf a}7s eQf /

;b:ox¿sf] a}7s eQf cg';"rL–! df pNn]v ePadf]lhd x'g]5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––$$$$

ufpF kl/ifbufpF kl/ifbufpF kl/ifbufpF kl/ifb \\ \\sf] sfd, st{sf] sfd, st{sf] sfd, st{sf] sfd, st{JJJJo, clwsf/ / o, clwsf/ / o, clwsf/ / o, clwsf/ / ;ldlt;ldlt;ldlt;ldltx¿x¿x¿x¿

$%=$%=$%=$%= ufpF kl/ifbufpF kl/ifbufpF kl/ifbufpF kl/ifb\\ \\sf] cGo sfd, st{Ao / clwsf/sf] cGo sfd, st{Ao / clwsf/sf] cGo sfd, st{Ao / clwsf/sf] cGo sfd, st{Ao / clwsf/ M P]gdf Joj:yf ePsf sfd,

st{Jo / clwsf/sf cltl/Qm ufpF kl/ifb\sf] sfd, st{Ao / clwsf/ b]xfoadf]lhd

x'g]5 M–

-s_ g]kfn ;/sf/, /fli6«o of]hgf cfof]u / lhNnf ljsf; ;ldltn] lbPsf

lgb]{zgsf] ;xL ¿kdf kfngf eP jf gePsf] ;dLIff u/L ufpF ljsf;

;ldltnfO{ cfjZos lgb]{zg lbg] .

-v_ g]kfn ;/sf/n] ;~rfng u/]sf sfo{qmdsf] jf/]df hg:t/df r]tgf hufpg

/ k|efjsf/L ¿kdf sfof{Gjog u/fpg ufpF ljsf; ;ldltnfO{ cfjZos

lgb]{zg lbg] .

Page 15: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

15 www.lawcommission.gov.np

-u_ P]g / o; lgodfjnLsf] cwLgdf /xL ufpF ljsf; ;ldlt / j8f ;ldltsf]

sfd sf/afxLdf pTkGg afwf Jojwfg x6fpg ufpF ljsf; ;ldltnfO{

cfjZos lgb]{zg lbg]] .

$^=$^=$^=$^= n]vf ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/n]vf ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/n]vf ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/n]vf ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/ M -!_ P]gsf] bkmf @^ sf] pkbkmf -@_

adf]lhd u7g x'g] n]vf ;ldltn] b]xfosf ljifodf cWoog u/L /fo ;'emfj ;lxtsf]

k|ltj]bg ufpF kl/ifb\sf] a}7sdf k]z ug'{ kg]{5 M–

-s_ jflif{s ah]6n] cg'dfg u/] adf]lhdsf] ;|f]t kl/rfng tyf

/sd ;Íng eP jf gePsf],

-v_ aflif{s ah]6df plNnlvt sfo{qmd ;~rfng eP jf gePsf],

-u_ n]vfk/LIf0faf6 cf}NofOPsf a]?h' tyf cfly{s clgoldttfsf

;DaGwdf To:tf] a]?h' / cfly{s clgoldttfnfO{ lgoldt

Pj+ c;'n km5\of}{6 ug{ cfjZos sfd sf/afxL u/] jf

gu/]sf] .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bg tof/ ubf{ n]vf ;ldltn] cfjZostf

cg';f/ ufpF ljsf; If]qleqsf pBdL, Aofkf/L tyf :yfgLo a'l4hLjLnfO{ 5nkmndf

cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd k|ltj]bg tof/ ug]{ qmddf n]vf ;ldltn] dfu u/]

adf]lhdsf] sfuhft pknAw u/fpg' / n]vf ;ldltdf pkl:yt eO{ cfˆgf]] /fo

;Nnfx / ;'emfj lbg' ;DalGwt ;a}sf] st{Ao x'g]5 .

-$_ n]vfk/LIfs lgo'lQm ug]{ k|of]hgsf] nflu ufpF ljsf; ;ldltn] lhNnf

ljsf; ;ldltaf6 3=== === === n]vfk/LIfsx¿sf] ;"rL dufO{ n]vf ;ldltnfO{ pknAw

u/fpg' kg]{5 . To:tf] n]vfk/LIfssf] ;"rLaf6 pko'Qm n]vfk/LIfsnfO{ ufpF ljsf;

;ldltsf] n]vfk/LIf0f ug{ n]vf ;ldltn] lhNnf ljsf; ;ldltdf l;kmfl/; ug]{5 .

3 bf];|f] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

Page 16: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

16 www.lawcommission.gov.np

-%_ ufpF kl/ifb\sf] a}7s af]nfPkl5 n]vf ;ldltsf] a}7s a:g]5 . o:tf] a}7s

Ps cfly{s jif{df a9Ldf 5 k6s;Dd a:g ;Sg]5 .

-^_ n]vf ;ldltsf] a}7sdf efu lnP afkt n]vf ;ldltsf ;b:on] ufpF

ljsf; ;ldltsf] ;b:on] kfP ;/x a}7s eQf kfpg]5g\ .

4-&_ n]vf ;ldltn] cfˆgf] jflif{s sfo{tflnsf agfO{ ufpF kl/ifb\af6 :jLs[t

u/fO{ sfof{Gjog u/fpg' kg]{5 .

$&=$&=$&=$&= ljifout ;ldltljifout ;ldltljifout ;ldltljifout ;ldlt M -!_ P]gsf] bkmf @^ sf] pkbkmf -#_ sf] k|of]hgsf] nflu ufpF

kl/ifb\n] ufpF kl/ifb\sf] s'g} Ps ;b:osf] cWoIftfdf tLg ;b:oLo b]xfo adf]lhdsf]

ljifout ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 M–

-s_ k"jf{wf/ / ;+/rgf ljsf; ;ldlt,

-v_ s[lif, jg tyf jftfj/0f ;ldlt,

-u_ hg;+Vof tyf ;fdflhs ;ldlt,

-3_ ;Fu7g tyf k|zf;g ;ldlt,

-ª_ hn;|f]t tyf e"ld ;ldlt .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd ljifout ;ldlt u7g ubf{ To:tf ;ldltn] ug'{kg]{

sfo{ljj/0f / ;dofjlw ;d]t tf]Sg' kg]{5 . To:tf] ljifout ;ldltsf] a}7s pQm

;dofjlwdf a9Ldf rf/ k6s;Dd a:g ;Sg]5 .

-#_ s'g} Ps ljifout ;ldltsf] ;b:o /x]sf] JolQm csf]{ ljifout ;ldltsf]

;b:o x'g ;Sg] 5}g .

-$_ ljifout ;ldltsf] a}7sdf efu lnP afkt ljifout ;ldltsf ;b:on]

ufpF ljsf; ;ldltsf ;b:on] kfP ;/xsf] a}7s eQf kfpg] 5g\ .

4 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 17: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

17 www.lawcommission.gov.np

$*=$*=$*=$*= ;Nnfxsf/ ;ldlt;Nnfxsf/ ;ldlt;Nnfxsf/ ;ldlt;Nnfxsf/ ;ldlt M P]gsf] bkmf @& adf]lhd u7g x'g] ;Nnfxsf/ ;ldlt ;DaGwL

b]xfosf s'/fx¿df b]xfoadf]lhd x'g]5 M–

-s_ ufpF kl/ifb\sf] ;b:o g/x]sf] JolQm dfq ;Nnfxsf/ ;ldltsf] ;b:o x'g

;Sg]5,

-v_ ufpF ljsf; ;ldltn] dfu u/]sf] ufpF ljsf; ;ldltsf] sfo{If]qleqsf] s'g}

ljifodf cfjZos /fo, ;Nnfx / ;'emfj pknAw u/fpg' ;Nnfxsf/ ;ldltsf]

st{Ao x'g]5,

-u_ ;Nnfxsf/ ;ldltsf] a}7s ufpF ljsf; ;ldltsf] lg0f{on] cfjZostfg';f/

af]nfOg]5,

-3_ ;Nnfxsf/ ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf ;b:ox¿n] cfkm"dWo]af6 5fg]sf]

;b:on] ug]{5,

-ª_ ;Nnfxsf/ ;ldltsf] a}7sdf efu lnP afkt ;Nnfxsf/ ;ldltsf ;b:on]

ufpF ljsf; ;ldltsf] ;b:on] kfP ;/xsf] a}7s eQf kfpg] 5g\ .

5$(=$(=$(=$(= lgdf0f{ sfo{sf] :jLs[lt ;DaGwL sfo{ljlwlgdf0f{ sfo{sf] :jLs[lt ;DaGwL sfo{ljlwlgdf0f{ sfo{sf] :jLs[lt ;DaGwL sfo{ljlwlgdf0f{ sfo{sf] :jLs[lt ;DaGwL sfo{ljlw M -!_ P]gsf] bkmf @* sf] pkbkmf -!_

sf] v08 -r_ sf] pkv08 -@_ sf] k|of]hgsf] nflu ufp“ ljsf; ;ldlt If]qleq lgdf{0f

x'g] 3/, ejg, ;8s jf cGo ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{sf] dfkb08 ufp“ ljsf;

;ldltn] tof/ ug'{ kg]{5 .

-@_ ufp“ ljsf; If]qleq 3/, ejg, ;8s jf cGo ;+/rgf lgdf{0f ug{ rfxg]

JolQm jf ;+:yfn] To:tf] 3/, ejg jf cGo ;+/rgfsf] cfsf/ k|sf/, nDafO{, rf}8fO{

v'nfO{ 3/, ;8s jf cGo ;+/rgf lgdf{0f ul/g] hUufsf] xs b]lvg] k|df0f jf c?sf]

hUufdf 3/ ejg ;8s jf cGo ef}lts ;+/rgf lgdf{0f ug]{ eP hUufwgLsf]

dGh'/Lgfdf ;lxtsf] sfuhft / æsÆ ju{sf ufp“ ljsf; ;ldlt If]qdf eP gS;f

;d]t ;+nUg u/L b]xfo adf]lhdsf] b:t'/ ;lxt cWoIf ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 M–

-!_ cfjf;Lo k|of]hgsf] nflu,–

Page 18: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

18 www.lawcommission.gov.np

-c_ æsÆ ju{sf] ufp“ ljsf; ;ldlt If]qdf eP kf“r ;o

?k}of“ .

-cf_ cGo ju{sf] ufp“ ljsf; ;ldlt IF]qdf eP bz ?k}of“ .

-@_ Jofkfl/s jf cGo k|of]hgsf] nflu,–

-c_ æsÆ ju{sf] ufp“ ljsf; ;ldlt If]qdf eP Ps xhf/

?k}of“ .

-cf_ cGo ju{sf] ufp“ ljsf; ;ldlt If]qdf eP b'O{ ;o

?k}of“ .

:ki6Ls/0f:ki6Ls/0f:ki6Ls/0f:ki6Ls/0f M o; lgoddf /x]sf æ3/ jf ejg lgdf{0fÆ eGgfn] gof“ 3/ jf

egj agfpg], k'/fgf] eTsfO{ k'gM lgdf{0f ug{], tNnf yk ug]{, df]x8f km]g]{ jf ;fljsdf

yk36 u/L ‰ofn, 9f]sf, afb{nL, sf}zL, bnfg, 6x/f, tj]nf jf Uof/]h agfpg] jf

sDkfp08 jfn nufpg] sfo{ ;Demg' k5{ .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd gof“ ejg lgdf{0f ug]{ gS;fdf cGo s'/fx¿sf]

cltl/Qm ;f] ejgsf] 5'§} rkL{ / ;slk6 tyf To:tf] ejg csf]{ ejg;Fu hf]8L

agfpg] ePdf ;f] ejgsf] 5'§} lsnf; /xg] u/L gS;fdf v'nfpg' kg]{5 .

-$_ æsÆ ju{ afx]ssf cGo ufp“ ljsf; ;ldltsf] xsdf pklgod -@_

adf]lhd b/vf:t k/]sf]df cfjZos hf“ra'em u/L ;f] pk/ tLg lbgleq cWoIfn]

:jLs[lt lbg' kg]{5 .

-%_ æsÆ ju{sf] ufp“ ljsf; ;ldlt If]qdf ejg lgdf{0f ug]{ cg'dltsf] nflu

pklgod -@_ adf]lhd b/vf:t k/]kl5 ;f] b/vf:t /Ltk"j{ssf] 5 5}g hf“ra'em u/L

/Lt gk'u]sf] eP ;f] k'¥ofpg nufO{ /Ltk"j{ssf] b/vf:t k/]sf] ;ft lbgleq

b]xfoadf]lhd ug'{, u/fpg' kg]{5 M–

5 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 19: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

19 www.lawcommission.gov.np

-!_ ejg lgdf{0faf6 s'g} ;+lwof/nfO{ dsf{ kg]{ eP cfkm"nfO{

dsf{ k/]sf] ljj/0f v'nfO{ kGw| lbgleq ph'/ ug{ cfpg' egL

cfˆgf] sfof{nodf, ;+lwof/sf] 3/ b}nf]df / ejg lgdf{0f x'g]

7fp“df ;a}n] b]Vg] u/L ;"rgf 6f:g],

-@_ v08 -!_ adf]lhdsf] ;"rgfdf pNn]v eP adf]lhdsf] Dofb

;dfKt ePsf] ldltn] tLg lbgleq ufp“ ljsf; ;ldltsf]

sd{rf/L v6fO{ b/vf:t pNn]v ePadf]lhd ejg lgdf{0f ug{

ldNg] gldNg] s'/fsf] hf“r ug{ nufpg] .

-^_ cWoIfn] o; lgodadf]lhd cfkm"nfO{ k|fKt clwsf/ pkfWoIf jf cGo s'g}

;b:onfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .

-&_ g]kfn ;/sf/ jf lhNnf ljsf; ;ldltaf6 :jLs[t cfof]hgf adf]lhdsf]

;8s tyf cGo k"jf{wf/ ;+/rgf lgdf{0f ug{ o; lgod adf]lhd ufp“ ljsf;

;ldltsf] :jLs[lt lng' kg]{ 5}g .

6$(s=$(s=$(s=$(s= cg'dlt lbgcg'dlt lbgcg'dlt lbgcg'dlt lbg ] M -!_ lgod $( sf] pklgod -%_ sf] v08 -@_ adf]lhd vl6Psf

sd{rf/Lx¿n] ejg lgdf{0f ug{ ldNg] gldNg] s'/fsf] hf“ra'em ug{ ;/hldg ug'{

kg]{5 . o;/L ;/hldg ubf{ pkl:yt ePsf JolQmn] eg]sf s'/fx¿ ;d]t v'nfO{

;/hldg d'r'Nsf tof/ u/L b/vf:tdf pNn]v ePadf]lhd ejg lgdf{0f ug{ ldNg]

gldNg] s'/f pNn]v u/L To;/L ;h{ldg u/]sf] ldltn] tLg lbgleq ufp“ ljsf;

;ldlt ;dIf k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{5 .

-@_ lgod $( sf] pklgod % sf] v08 -!_ adf]lhd ;"rgf lbPsf]df s'g}

ph'/L gk/] jf pklgod -!_ adf]lhd k|ltj]bg k|fKt ePsf] ldltn] ;ft lbgleq

cWoIfn] ejg lgdf{0f ug]{ cg'dlt lbg' kg]{5 .

-#_ lgod $( sf] pklgod -%_ sf] v08 -!_ sf] pkv08 -!_ adf]lhd

;"rgf 6f“;]kl5 s'g} ph'/L k/]df ;DalGwt kIfnfO{ af]nfO{ tYo s'/f kQf nufO{ xs

6 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 20: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

20 www.lawcommission.gov.np

a]xsdf lg0f{o lbg' kg]{ cj:yfdf afx]s cGodf pklgod -!_ adf]lhd k|ltj]bg k|fKt

ePsf] ldltn] ;ft lbgleq cWoIfn] cg'dlt lbg' kg]{5 .

7$(v=$(v=$(v=$(v= gS;fdf x]/km]/ ugS;fdf x]/km]/ ugS;fdf x]/km]/ ugS;fdf x]/km]/ ug]{ clwsf/g]{ clwsf/g]{ clwsf/g]{ clwsf/ M lgod $(s= sf] pklgod -@_ adf]lhd ejg

lgdf{0f ug]{ cg'dlt kfP kl5 gS;fdf s]xL x]/km]/ ug'{ k/]df tNnf yKg], df]x8f abNg]

jf nDafO{, rf}8fO{ a9fpg] s'/f afx]s lgwf{l/t dfkb08df k|lts"n c;/ gkg]{ u/L

cGo s'/f ug{sf] nflu cWoIfn] gS;fdf x]/km]/ ug{ :jLs[lt lbg ;Sg]5 .

8$(u=$(u=$(u=$(u= ;"rgf lbg];"rgf lbg];"rgf lbg];"rgf lbg] M lgod $( sf] pklgod -!_ sf] dfkb08 ljk/Lt ePdf jf lgod

$(s= sf] pklgod -!_ adf]lhd k|fKt k|ltj]bg cg';f/ ejg lgdf{0f ug{ cg'dlt

lbg gldNg] ePdf cWoIfn] To;sf] sf/0f v'nfO{ ejg lgdf{0f ug{ cg'dltsf] nflu

b/vf:t lbg] JolQm jf ;+:yfnfO{ ;"rgf lbg' kg]{5 .

9$(3=$(3=$(3=$(3= ph'/L lbg ;Sgph'/L lbg ;Sgph'/L lbg ;Sgph'/L lbg ;Sg ] M -!_ cWoIfn] tf]lsPsf] Dofbleq ejg lgdf{0f ug{ cg'dlt

glbPdf To:tf] Dofb ;dfKt ePsf] ldltn] jf lgod $(u= adf]lhd lbOPsf]

;"rgfdf lrQ ga'em]df To:tf] ;"rgf kfPsf] ldltn] k}+tL; lbgleq ejg lgdf{0f ug{

cg'dltsf] nflu b/vf:t lbg] JolQm jf ;+:yfn] ufp“ ljsf; ;ldlt ;dIf ph''/L lbg

;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd s'g} ph'/L k/]df ufp“ ljsf; ;ldltn] tYo s'/f

a'emL cg'dlt lbg' kg]{ b]lvPdf oyfzL3| cg'dlt lbgsf] nflu cWoIfnfO{ lgb]{zg lbg'

kg]{5 .

10$(ª=$(ª=$(ª=$(ª= ejejejejg lgdf{0f ug'{ kg]{ cjlwg lgdf{0f ug'{ kg]{ cjlwg lgdf{0f ug'{ kg]{ cjlwg lgdf{0f ug'{ kg]{ cjlw M -!_ ejg lgdf{0f ug{ cg'dlt kfPsf]df

To;/L cg'dlt kfPsf] ldltn] b'O{ jif{leq To:tf] ejg lgdf{0f u/L ;Sg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] Dofbleq ejg lgdf{0f ug{ g;s]df Dofb yksf]

nflu cWoIf ;dIf b/vf:t lbg ;Sg]5 .

7 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 8 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 9 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 10 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 21: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

21 www.lawcommission.gov.np

-#_ pklgod -@_ adf]lhd s'g} b/vf:t k/]df cWoIfn] klxn] nfu]sf] b:t'/sf]

kf“r k|ltzt yk b:t'/ lnO{ b'O{ jif{sf] nflu ejg lgdf{0f ug]{ Dofb yk ul/lbg

;Sg]5 .

11$(r=$(r=$(r=$(r=hfhfhfhf ““ ““ra'emra'emra'emra'em M -!_ ufp“ ljsf; ;ldlt If]qdf lgdf{0f u/]sf jf ul//x]sf] ejgsf]

;DaGwdf cWoIfn] b]xfosf] s'/fx¿sf] hf“ra'em ug{ jf u/fpg ;Sg]5 M–

-s_ To:tf] ejg lgdf{0f ug{ o; lgod adf]lhd cg'dlt lnPsf]

5, 5}g,

-v_ To:tf] ejg o; lgod adf]lhd :jLs[t ePsf] gS;f cg';f/

lgdf{0f ePsf] jf eO/x]sf] 5, 5}g,

-u_ To:tf] ejgn] ;fj{hlgs hUuf, af6f], dlGb/, rf]s, 9n,

gfnf, kf]v/L cflb ldr]sf] 5, 5}g .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd hf“ra'em ubf{ s;}n] o; lgodadf]lhd cg'dlt

glnO{ jf ;fj{hlgs hUuf, af6f], dlGb/, rf]s, 9n, gfnf, kf]v/L cflb ldrL lgdf{0f

sfo{ u/]sf] jf ul//x]sf] b]v]df cWoIfn] ;f] sfo{ t'?Gt /f]Sg nufO{ o; lgodadf]lhd

lgdf{0f ug{ nufpg ;Sg]5 .

12$(5=$(5=$(5=$(5= b:t'/b:t'/b:t'/b:t'/ M ejg lgdf{0f ug]{ cg'dlt lb+bf æsÆ ju{sf ufp“ ljsf; ;ldlt If]qdf ufp“

kl/ifb\n] tf]s]sf] b/ adf]lhdsf] b:t'/ nfUg]5 .

11 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 12 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 22: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

22 www.lawcommission.gov.np

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––%%%%

cWoIf, pkfWoIf tyf ;b:ocWoIf, pkfWoIf tyf ;b:ocWoIf, pkfWoIf tyf ;b:ocWoIf, pkfWoIf tyf ;b:ox¿x¿x¿x¿sf] sfd, st{Ao / clwsf/sf] sfd, st{Ao / clwsf/sf] sfd, st{Ao / clwsf/sf] sfd, st{Ao / clwsf/

%)=%)=%)=%)= cWoIfsf] sfd, st{Ao / clwsf/cWoIfsf] sfd, st{Ao / clwsf/cWoIfsf] sfd, st{Ao / clwsf/cWoIfsf] sfd, st{Ao / clwsf/ M P]gdf Joj:yf ePsf sfd, st{Jo /

clwsf/sf cltl/Qm cWoIfsf] sfd, st{Ao / clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g]5 M–

-s_ ufpF ljsf; ;ldltsf] sfdsf] l;nl;nfdf cWoIfn] ;ft lbgeGbf a9L

;dosf] nflu ufpF ljsf; If]qeGbf aflx/ hfg'kg]{ ePdf ufpF ljsf;

;ldltsf] :jLs[lt lng],

-v_ ufpF ljsf; ;ldltaf6 lbO{Psf] k]ZsL tyf n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf a]?h'

km5\of}{6 ug]{ u/fpg],

-u_ ufpF kl/ifb\n] lgb]{zg lbP adf]lhdsf cGo sfo{x¿ ug]{ u/fpg],

-3_ ufpF ljsf; If]qleqsf ;/sf/L, u}/ ;/sf/L tyf ljQLo ;+:yfx¿aLr

;dGjo ug]{ u/fpg],

-ª_ Onfsf:t/Lo ;]jf s]Gb|sf] a}7sdf efu lng] .

%!=%!=%!=%!= pkfWoIfsf] sfd, st{Ao / clwsf/pkfWoIfsf] sfd, st{Ao / clwsf/pkfWoIfsf] sfd, st{Ao / clwsf/pkfWoIfsf] sfd, st{Ao / clwsf/ M P]gdf Joj:yf ePsf sfd, st{Jo /

clwsf/sf cltl/Qm pkfWoIfsf] sfd, st{Ao / clwsf/ b]xfoadf]lhd

x'g]5 M–

-s_ cWoIfsf] sfo{ef/ ;Dxfn]sf] a]nfdf cWoIfsf] clwsf/ k|of]u ug]{,

-v_ Onfsf:t/Lo ;]jf s]Gb|sf] a}7sdf efu lng],

-u_ ufpF ljsf; ;ldlt tyf cWoIfn] tf]s] adf]lhdsf] cGo sfo{ ug]{ .

%@=%@=%@=%@= ;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/ M P]gdf Joj:yf ePsf sfd, st{Jo /

clwsf/sf cltl/Qm ;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g]5 M–

-s_ ufpF ljsf; ;ldltsf] of]hgf tyf sfo{qmd agfpg cWoIfnfO{ ;xof]u ug]{,

Page 23: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

23 www.lawcommission.gov.np

-v_ ufpF ljsf; ;ldltaf6 ;~rflnt cfof]hgfsf] pkof]lutfsf] af/]df

j8fjf;LnfO{ hfgsf/L u/fpg],

-u_ ufpF ljsf; ;ldlt / cWoIfn] tf]s] adf]lhdsf] cGo sfo{ ug]{,

-3_ j8fdf u7g ePsf] ;fd'bflos ;+3, ;+:yf tyf pkef]Qmf ;ldltaf6 th'{df

ePsf] of]hgfsf] ;"rL j8f ;ldlt dfkm{t ufpF ljsf; ;ldltdf k]z ug]{ .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––^̂̂̂

d'2fd'2fd'2fd'2f;DaGwL sfo{ k|0ffnL;DaGwL sfo{ k|0ffnL;DaGwL sfo{ k|0ffnL;DaGwL sfo{ k|0ffnL

%#=%#=%#=%#= d'2fsf] bfo/Ld'2fsf] bfo/Ld'2fsf] bfo/Ld'2fsf] bfo/L M -!_ d'2f bfo/ ubf{ lkm/fbkqaf6 ug'{ kg]{5 .

t/ cfjZos k|df0f v'nfO{ ph'/L lbg NofPdf ufpF ljsf; ;ldltn] To:tf]

ph'/L klg btf{ u/L cfjZos sf/afxL ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd afbLn] lkm/fbkq jf ph'/L lb+bf k|To]s k|ltafbLsf]

lgldQ Ps Ps k|ltsf] lx;fan] lkm/fbkq jf ph'/Lsf] gSsn ;d]t k]z ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd lkm/fbkq jf ph'/L bfo/ ubf{ krf; ¿k}ofF b:t'/

nfUg]5 .

%$=%$=%$=%$= d'2fsf] hfpFra'emd'2fsf] hfpFra'emd'2fsf] hfpFra'emd'2fsf] hfpFra'em M lgod %# adf]lhd k/]sf] lkm/fbkq jf ph'/L ufpF ljsf;

;ldltaf6 hfFra'em x'Fbf afbLsf] bfaL sfg'g adf]lhd ePsf] / afbLn] k|:t't u/]sf

jf ug{ rfx]sf k|df0f d'2f ;Fu ;DalGwt /x]5g\ / To:tf k|df0f ph'/L jf bfaL

k|dfl0ft ug{ kof{Kt 5g\ eGg] nfu]df ufpF ljsf; ;ldltn] krf{ v8f u/L dWo:y

lgo'lQmsf] sf/afxL ;'? ug]{5 .

%%=%%=%%=%%= Dofb tfd]nLDofb tfd]nLDofb tfd]nLDofb tfd]nL M -!_ lgod %# adf]lhd bfo/ ePsf] d'2fdf ufpF ljsf; ;ldltn]

k|ltafbLsf] gfddf cg';"rL–@ adf]lhdsf] 9fFrfdf Dofb hf/L ug'{ kg]{5 / Dofbsf]

;fydf ;f]xL lgodsf] pklgod -@_ adf]lhd afbLn] k]z u/]sf] lkm/fbkq jf ph'/Lsf]

gSsn ;d]t k7fpg' kg]{5 .

Page 24: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

24 www.lawcommission.gov.np

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|ltafbLsf] gfpFdf hf/L ePsf] Dofb tfd]n ubf{

k|ltafbL /x]sf] 3/ 7]ufgf kQf nufO{ e/;s ;DalGwt k|ltafbLnfO{g} a'emfpg' kg]{5

/ k|ltafbL gePdf Pshgf :yfgLo enfbdLsf] /f]xj/df k|ltafbLsf] Psf3/

kl/jf/sf] pd]/ k'u]sf] s'g} JolQmnfO{ a'emfpg' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd k|ltafbLsf] gfpFdf Dofb tfd]n ug{ hfFbf

k|ltafbLsf] 3/åf/ kQf gnfu]df jf kQf nfu] klg k|ltafbL jf lghsf] Psf3/sf]

pd]/ k'u]sf] JolQmn] Dofb a'‰g OGsf/ u/]df ;DalGwt ufpF ljsf; ;ldltsf] j8f

;b:o jf s'g} b'O{ hgf :yfgLo JolQmnfO{ /f]xj/df /fvL ;f] Dofb ufpF ljsf;

;ldltsf] sfof{no / k|ltafbLsf] 3/åf/ ePsf] j8fsf] s'g} ;fj{hlgs :yfgdf

6fFl;lbg' kg]{5 .

-$_ o; lgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg h;sf] gfpFdf Dofb

tfd]n ul/g' kg]{ xf] ;f]xL JolQm ufpF ljsf; ;ldltdf pkl:yt eO{ cfˆgf]] gfpFdf

hf/L ePsf] Dofb a'‰g o; lgoddf n]lvPsf] s'g} s'/fn] afwf k'¥ofpg] 5}g .

%^=%^=%^=%^= Dofb tf/]v gyfldg]Dofb tf/]v gyfldg]Dofb tf/]v gyfldg]Dofb tf/]v gyfldg] M -!_ o; lgodfjnL adf]lhd Dofb tfd]n eO{ sf/afxL /

lsgf/f x'g] d'2fdf u'h|]sf] Dofb tf/]v yfldg] 5}g .

t/–

-!_ kIfsf] sfa"eGbf aflx/sf] kl/l:yltn] ubf{ Dofb jf tf/]v

u'h|]sf] eGg] ufpF ljsf; ;ldltnfO{ nfu]df Ps} k6s jf b'O{

k6s;Dd u/L a9Ldf kGw| lbg;Ddsf] Dofb yfldlbg

;Sg]5 .

-@_ d'n'sL P]g cbfntL aGbf]j:tsf] dxnsf] ^@ / !&% g+= df

n]lvP hlt s'/fdf ;f]xL adf]lhd x'g]5 .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg d'2fsf kIfn] tf/]v

u'hf/L a;]df dWo:y ;ldltn] k|fKt ;a't k|df0fsf] cfwf/df d'2fsf] km};nf ug{ afwf

kg]{5}g .

Page 25: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

25 www.lawcommission.gov.np

%&=%&=%&=%&= cg'kl:yt k|ltafbLsf] tkm{af6 xsjfnfn]cg'kl:yt k|ltafbLsf] tkm{af6 xsjfnfn]cg'kl:yt k|ltafbLsf] tkm{af6 xsjfnfn]cg'kl:yt k|ltafbLsf] tkm{af6 xsjfnfn] k|df0f k]z ug{ ;Sg]k|df0f k]z ug{ ;Sg]k|df0f k]z ug{ ;Sg]k|df0f k]z ug{ ;Sg] M lgod %%

adf]lhd hf/L ePsf] Dofbdf k|ltafbLn] k|ltafb ug{ g;Sg] s'g} dgfl;j sf/0f

b]vfO{ lghsf Psf3/sf] s'g} xsjfnfn] ;f] Dofb e'Qmfg gx'Fb} jf e'Qmfg ePsf]

ldltn] ;ft lbgleq afbLsf] bfaL v08g x'g] s'g} k|df0f ;lxt k|ltpQ/kq btf{ ug{

NofPdf ufpF ljsf; ;ldltn] ;f] k|df0f / k|ltpQ/kq a'‰g' kg]{5 .

%*=%*=%*=%*= d'2f km};nf ug'{kg]{ cjlwd'2f km};nf ug'{kg]{ cjlwd'2f km};nf ug'{kg]{ cjlwd'2f km};nf ug'{kg]{ cjlw M -!_ dWo:y ;ldlt u7g e} ;f] ;ldltsf] cWoIf

tf]lsPsf] ldltn] ;f7L lbgleq d'2fsf] km};nf ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg lgod ^! adf]lhd

d'2fsf kIfx¿n] cfk;L ;dembf/L ljsf; u/L ldnfkq ug{ ;dofjlw dfu u/]sf]

cj:yfdf To:tf] ;dofjlw ;dfKt geP;Dd d'2fsf] km};nf ug{ x'Fb}g .

%(=%(=%(=%(= clwsf/ k|fKt cbfnt jf lgsfodf d'2f k7fpgclwsf/ k|fKt cbfnt jf lgsfodf d'2f k7fpgclwsf/ k|fKt cbfnt jf lgsfodf d'2f k7fpgclwsf/ k|fKt cbfnt jf lgsfodf d'2f k7fpg ]] ]] M -!_ P]g adf]lhd

clwsf/If]qleq kg]{ b]lvO{ sf/afxL ;'? ul/Psf] d'2fsf] sf/afxL ub}{ hfFbf P]g

adf]lhdsf] clwsf/If]qleq gkg]{ b]lvPdf dWo:y ;ldltn] sf/afxL ;lxtsf] krf{

v8f u/L ufpF ljsf; ;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 / ufpF ljsf; ;ldltn] To:tf] d'2fsf]

sf/afxL / lsgf/f ug{ k|rlnt sfg'g adf]lhdsf] clwsf/ k|fKt cbfnt, lgsfo jf

clwsf/L ;dIf k7fOlbg' kg]{5 .

-@_ P]g adf]lhdsf] clwsf/If]qleq kg]{ e} sf/afxL ;'? ePsf] s'g} d'2fsf]

hl/ofaf6 p7]sf] d'2f P]g adf]lhdsf] clwsf/If]qleq gkg]{ b]lvPdf dWo:y ;ldltn]

sf/afxL ;lxtsf] krf{ v8f u/L ufpF ljsf; ;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 . ufpF ljsf;

;ldltn] To:tf] d'2fsf] sf/afxL / lsgf/f ug{ k|rlnt sfg'g adf]lhd clwsf/ k|fKt

cbfnt, lgsfo jf clwsf/L ;dIf k7fOlbg' kg]{5 .

^)=^)=^)=^)= km};nf ;'gfpg] sfo{ljlwkm};nf ;'gfpg] sfo{ljlwkm};nf ;'gfpg] sfo{ljlwkm};nf ;'gfpg] sfo{ljlw M -!_ dWo:y ;ldltaf6 d'2f km};nf x'Fbf xflh/ /x]sf

kIfnfO{ km};nf k9L afrL ;'gfO{ km};nf ;'lgkfPsf] lg:;f v8f u/L ldl;n ;fy

;+nUg ug'{ kg]{5 . xflh/ g/x]sf kIfsf] xsdf dWo:y ;ldltaf6 ePsf] km};nfsf]

Aoxf]/f / ;f] pk/ lrQ ga'em]df k'g/fj]bg ug]{ Dofb ;d]t v'nfO{ tLg lbgleq

kIfsf] gfpFdf Dofb hf/L ug'{ kg]{5 .

Page 26: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

26 www.lawcommission.gov.np

-@_ d'2f km};nf x'Fbf dWo:y ;ldltsf] sfof{nodf xflh/ g/x]sf kIfsf] xsdf

pklgod -!_ adf]lhd Dofb tfd]n ePsf] /x]g5 eg] kIfn] km};nf adf]lhd cfk"mnfO{

nfu]sf] b08 hl/jfgf lt/]sf] jf km};nfsf] gSsn lnPsf]df h'g sfd cl3Nnf] ldltdf

eP u/]sf] 5 ;f]xL ldltb]lv k'g/fj]bg ug]{ Dofb sfod x'g]5 .

^!=^!=^!=^!= ldnfkqsf] sfo{ljlwldnfkqsf] sfo{ljlwldnfkqsf] sfo{ljlwldnfkqsf] sfo{ljlw M -!_ d'2fsf] sf/afxLsf] qmddf dWo:y ;ldltn] k|f/Deb]lv

g} kIfx¿ aLr låkIfLo ;dembf/Lsf] cfwf/df ldnfkqsf] k|of; ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd kIfx¿ aLr låkIfLo ;dembf/Lsf] ljsf; ug{

s]xL ;do nfUg] eO{ kIfx¿af6 ;dofjlw dfu ePdf dWo:y ;ldltn] ;dofjlw

lbg ;Sg]5 .

-#_ dWo:y ;ldlt ;dIf larf/fwLg /x]sf] d'2fsf] km};nf gx'Fbf;Dd h'g;'s}

avt klg kIfx¿n] ldnfkq ug{ rfx]df b'j} kIfn] cfk"m ldNg] ePsf] Aoxf]/fsf]

b/vf:t n]vL dWo:y ;ldltdf lbg ;Sg]5g\ .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd b'j} kIfn] b/vf:t lbPdf dWo:y ;ldltn] ;f]

b/vf:t b'j} kIfnfO{ k9L afrL ;'gfO{ To;sf] dtna / kl/0ffd ;d]t /fd|f];Fu

;Demfpg' a'emfpg' k5{ / To;/L ;DemfpFbf a'emfpFbf b'j} kIfn] cfˆgf]] dGh"/L

adf]lhd ePsf] eg]df dWo:y ;ldltn] To:tf] b/vf:t adf]lhd ldnfkq n]vL ;f]

ldnfkq k9L afrL ;'gfO{ kIfx¿sf] ;xL5fk u/fO{ dWo:yn] ;d]t ;lx5fk ug'{ kg]{5 .

-%_ o; kl/R5]b adf]lhd d'2fsf] ldnfkq ubf{ d'2fsf k|To]s kIfn] Ps;o

¿k}ofFdf ga9\g] u/L ufpF kl/ifb\af6 kfl/t sf b/n] aS;f}gL b:t'/ a'emfpg' kg]{5 .

-^_ pklgod -$_ adf]lhd ldnfkq ePsf]df ldnfkqadf]lhd ul/lbPg eGg]

afx]s ldnfkqdf lrQ a'em]g eGg] ph'/ nfUg] 5}g .

^@=^@=^@=^@= km};nf sfof{Gjogkm};nf sfof{Gjogkm};nf sfof{Gjogkm};nf sfof{Gjog M -!_ d'2fsf] km};nf sfof{Gjog ufpF ljsf; ;ldlt cfkm}Fn]

u/fpg jf ;DalGwt lgsfoaf6 u/fpgsf] nflu n]vL k7fpg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd ufpF ljsf; ;ldltaf6 km};nf sfof{Gjogsf nflu

n]lv cfPdf ;DalGwt lgsfoaf6 sfof{Gjog ul/lbg' kg]{5 .

Page 27: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

27 www.lawcommission.gov.np

^#=^#=^#=^#= k|rlnt k|rlnt k|rlnt k|rlnt sfg'gsfg'gsfg'gsfg'g adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfOgadf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfOgadf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfOgadf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfOg ]] ]] M -!_ d'2fsf] sf/afxL / lsgf/f

ubf{ o; lgodfjnLdf n]lvPsf s'/fsf] xsdf o;} lgodfjnL adf]lhd / cGo s'/fsf]

xsdf k|rlnt sfg'g adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfOg]5 .

-@_ of] lgodfjnL nfu" x'g'cl3 ufpF ljsf; ;ldltdf bfo/ /x]sf d'2fsf]

sf/afxL lsgf/f ubf{ o; lgodfjnL adf]lhdsf] sfo{ljlw gckgfPsf] sf/0fn] dfq

eO;s]sf] sfd sf/afxL ab/ x'g]5}g .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b \\ \\––––&&&&

ufpF ljsf; ;ldltsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmofufpF ljsf; ;ldltsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmofufpF ljsf; ;ldltsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmofufpF ljsf; ;ldltsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmof

^$=^$=^$=^$= ;|f ]t gS;|f ]t gS;|f ]t gS;|f ]t gS;fdf v'nfpg' kg]{ s'/f;fdf v'nfpg' kg]{ s'/f;fdf v'nfpg' kg]{ s'/f;fdf v'nfpg' kg]{ s'/fx¿x¿x¿x¿ M -!_ P]gsf] bkmf $$ adf]lhd ufpF ljsf;

;ldltn] ;|f]t gS;f tof/ ubf{ To:tf] gS;fdf b]xfosf] j:t'l:ylt b]vfpg'

kg]{5 M–

-s_ j8f j8f 5'l§g] u/L ufpF ljsf; ;ldltsf] l;dfgf, If]qkmn

tyf hg;+Vof,

-v_ e"–agf}6 jf w/ftnLo l:ylt,

-u_ gbLgfnf, gx/, s'nf], k}gL h:tf ;Dkbf,

-3_ P]ltxfl;s, ef}uf]lns, k'/ftflTjs Pj+ ;f+:s[lts ;Dkbf,

-ª_ ;8s, uNnL, uf]/]6f] Pj+ 3f]8]6f] af6f],

-r_ rqmky, xjfOd}bfg, a;la;f}gL, v]nd}bfg, kfs{, pBfg,

-5_ ;efu[x, :jf:Yorf}sL, c:ktfn tyf pkrf/ s]Gb|,

-h_ ljBfno, dxfljBfno, k|fljlws lzIffno tyf k|lzIf0f s]Gb|,

;]jf s]Gb|, ljQLo Pj+ ;xsf/L ;+:yf, x'nfs, 6]lnkmf]g /

ljB't,

-em_ vfg]kfgL tyf 9n lgsf;,

Page 28: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

28 www.lawcommission.gov.np

-`_ s[lif If]q, jg If]q, ahf/ If]q / cfjf;Lo If]q / pQm If]qsf]

If]qkmn .

13-6_ ul/jL / ;fdflhs kl/rfng gS;f+sg Pj+ blnt tyf

hghfltsf] cjl:ylt .

14-@_ ;|f]t gS;f tof/ ubf{ :s]n v'nfpg' kg]{5 .

-#_ gS;fdf ;ª\s]t lrXg /x]sf] x'g'kg]{5 .

-$_ ;|f]t gS;f tof/ ubf{ lhNnf gfkL zfvf tyf ;DalGwt lgsfosf] ;xof]u lng

;lsg]5 .

-%_ ;|f]t gS;fsf cfwf/df ljifout If]qsf] ef}lts ljsf;;DaGwL 5'§} gS;f

agfpg' kg]{5 .

^%=^%=^%=^%= cfjlws of]hgf agfpgcfjlws of]hgf agfpgcfjlws of]hgf agfpgcfjlws of]hgf agfpg ] M -!_ P]gsf] bkmf $# sf] pkbkmf -%_ adf]lhd k|To]s

ufpF ljsf; ;ldltn] cfˆgf]] If]qsf] ljsf;sf nflu sDtLdf kfFr jif{sf] cfjlws

of]hgf th'{df ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd th'{df ul/g] cfjlws of]hgfdf of]hgfsf]

bL3{sflng nIo, p2]Zo / sfo{gLlt pNn]v u/L ufpF ljsf; If]qsf] ef}lts k"jf{wf/

tyf ;]jf ;'ljwf, ;|f]t kl/rfng tyf cfocfh{gsf ;Defjgf, ;/sf/L Pj+ lghL

If]qsf] nfut ;xeflutf nufot ufpF ljsf; ;ldltn] ug]{ sfd ;dfj]z ePsf] x'g'

kg]{5 .

-#_ cfjlws of]hgf th'{df ubf{ ljifout ;ldlt;Fu k/fdz{ u/L ljifout

If]qsf sfo{qmdx¿nfO{ ;dfj]z u/L clGtd ¿k lbg' kg]{5 .

-$_ ufpF ljsf; ;ldltn] th'{df u/]sf] cfjlws of]hgf ufpF kl/ifb\af6

kfl/t x'g'kg]{5 .

13 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 14 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 29: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

29 www.lawcommission.gov.np

^^=^^=^^=^^= of]hgf th'{df k|lqmofof]hgf th'{df k|lqmofof]hgf th'{df k|lqmofof]hgf th'{df k|lqmof M -!_ P]gsf] bkmf $# sf] pkbkmf -$_ adf]lhd ufpF ljsf;

;ldltn] of]hgf th'{df ubf{ ;xeflutfd"ns of]hgf th'{df k|lqmofsf] cjnDjg ug'{

kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd of]hgf th'{df ubf{ ufpF ljsf; ;ldltn] k|To]s

jif{sf] dfu{ d;fGt;Dddf cfufdL jif{sf] lgldQ b]xfo adf]lhd ;fwg ;|f]t cg'dfg

ug'{ kg]{5 M–

-s_ ufpF ljsf; ;ldltsf] cfˆg} ;|f]taf6 k|fKt x'g] /sd,

-v_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] cg'bfg,

-u_ P]gsf] bkmf @!% sf] pkbkmf -#_ adf]lhd k|fKt x'g] /sd,

-3_ P]gsf] bkmf @!* adf]lhd k|fKt x'g] /sd,

-ª_ g]kfn ;/sf/sf] cg'bfgaf6 k|fKt x'g] /sd,

-r_ ljifout lgsfoaf6 k|fKt x'g] ;|f]t,

-5_ ljQLo tyf cw{;/sf/L lgsfoaf6 k|fKt x'g] ;|f]t,

-h_ /fli6«o tyf cGt/f{li6«o u}/ ;/sf/L ;+3 ;+:yfaf6 k|fKt x'g] ;|f]t,

-em_ cGo JolQm tyf ;+:yfaf6 k|fKt x'g] ;|f]t,

-`_ P]gsf] bkmf %( adf]lhd k|fKt x'g] /sd .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd ;fwg / ;|f]tsf] cg'dfg ubf{ ljleGg ;|f]taf6

k|fKt x'g] k|fljlws jf ljifout If]q -;]S6/n Pl/of_ ;Fu ;DalGwt hgzlQmsf] klg

cg'dfg ug'{ kg]{5 .

-$_ pklgod -@_ adf]lhdsf] ;|f]taf6 j8f txdf ;+rfng x'g] sfo{qmdsf]

nflu kf}if dlxgfsf] klxnf] xKtfleq j8fWoIf dfkm{t\ k|To]s j8f ;ldltnfO{ ufpF

ljsf; ;ldltn] cfjZos dfu{bz{g k7fpg' kg]{5 .

Page 30: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

30 www.lawcommission.gov.np

-%_ j8fleq ;+rfng x'g] cfof]hgf jf sfo{qmd th'{df ug'{ cl3 ;DalGwt

;+:yf, pkef]Qmf ;ldlt jf ;d"x, u}/ ;/sf/L ;+:yf tyf j8fjf;Lx¿;Fu cGt/lqmof

/ 5nkmn sfo{qmdsf] cfof]hgf u/L of]hgf th'{dfsf cfwf/e"t s'/f tyf ufpF ljsf;

;ldltaf6 ;f] ;DaGwdf k|fKt dfu{bz{g af/] hfgsf/L u/fpg] sfo{qmd /fVg' kg]{5 .

-^_ pklgod -%_ adf]lhd 5nkmn ubf{ j8fdf ;+rfng x'g] cfof]hgf jf

sfo{qmdnfO{ b]xfoadf]lhd juL{s/0f u/L k|fyldstf lgwf{/0f ug'{ kg]{5 / k|fyldstf

lgwf{/0f ul/Psf] cfof]hgf jf sfo{qmdsf] ;"rL ;DalGwt j8f;ldltdf k7fpg' kg]{5

M–

-s_ ;fd'bflos ;+:yf, pkef]Qmf ;ldlt jf ;d"x, u}/ ;/sf/L

;+:yf tyf j8fjf;Lsf] cfˆg} ;|f]taf6 ;+rfng x'g] cfof]hgf

jf sfo{qmd,

-v_ ufpF ljsf; ;ldlt;Fusf] nfut ;xeflutfdf ;+rfng x'g]

cfof]hgf jf sfo{qmd,

-u_ ufpF ljsf; ;ldltsf] cf̂ g} nfutdf ;+rfng x'g] cfof]hgf jf

sfo{qmd .

-&_ j8f ;ldltaf6 pklgod -^_ adf]lhd k|fyldstfqmd lgwf{/0f e} k|fKt

ePsf] ;"rLnfO{ ;DalGwt ;+:yf, ;d"x, ;ldltsf k|ltlglwx¿;Fu 5nkmnsf ;fy} ufpF

ljsf; ;ldltaf6 k|fKt dfu{bz{g cg'¿k eP jf gePsf] hfFrL j8f ;ldltaf6

;+rfng x'g] sfo{qmdsf] k|fyldstf qmd tf]sL j8f ;ldltaf6 lg0f{o u/L kf}ifsf]

bf]>f] xKtfleq ufpF ljsf; ;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 .

-*_ ufpF ljsf; ;ldltn] pklgod -&_ adf]lhd j8f ;ldltaf6 k|fKt

cfof]hgf jf sfo{qmd dWo] cfˆgf]] ;fwg, ;|f]t, k|fljlws Ifdtf tyf ;DefJotf

;d]tnfO{ larf/ u/L ufpF ljsf; cfof]hgfdf ;dfj]z ul/g' kg]{ xf] jf lhNnf:t/Lo

lgsfoaf6 ;+rfng x'g l;kmfl/; ul/g'kg]{ xf] :ki6 u/L ufpF kl/ifb\df k]z ug'{ kg]{5

.

Page 31: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

31 www.lawcommission.gov.np

-(_ ufpF ljsf; ;ldltn] pklgod -*_ adf]lhd ufpF kl/ifb\df k]z ug'{

cufj} ;DalGwt ljifout lgsfo, ;f] ;DaGwL ;+:yfsf k|ltlglw jf bIf JolQm, ;+:yf

jf ;Nnfxsf/ ;ldlt;Fu k/fdz{ lng ;Sg]5 .

-!)_ ufpF kl/ifb\n] pklgod -*_ adf]lhd k]z x'g cfPsf] cfof]hgfdf

cfjZos 5nkmn u/L kf}if d;fGtleq :jLs[lt lbg]5 . To;/L :jLs[lt lbFbf ufpF

ljsf; ;ldltn] cfˆg} ;|f]t tyf ;fwgaf6 ;+rfng ug]{ jf lhNnf :t/Lo lgsfoaf6

;+rfng u/fpg] xf] ;f] ;DaGwdf ufpF ljsf; ;ldltnfO{ :ki6 lgb]{zg lbg' kg]{5 .

-!!_ ufpF ljsf; ;ldltsf] ;|f]t, ;fwg / Ifdtf eGbf aflx/sf] cfof]hgf eP

b]xfosf s'/f v'nfO{ ljifout sfo{qmd / k|fyldstfqmd ;d]t tf]sL k7fpg' kg]{5 M–

-s_ k|:tfljt cfof]hgf jf sfo{qmd ;+rfng ug{ ufpF ljsf;

;ldltaf6 Joxf]l/g] nfut, ;xeflutfsf] /sd / ;|f]t

;fwgsf] lsl;d tyf lhNnf:t/Lo ljifout lgsfoaf6

Joxf]l/g' kg]{ cfly{s, k|fljlws / ef}lts ;xof]u,

-v_ lhNnf:t/af6 g} k"0f{¿kdf ;+rfng ul/g' kg]{ cfof]hgf eP

;f] sf] ljj/0f .

-!@_ ufFp ljsf; ;ldlt cfkm}n] ;~rfng ug]{ ufpF ljsf; of]hgfsf] ljj/0f

lhNnf ljsf; ;ldltdf df3 d;fGtleq k7fpg' kg]{5 .

15-!#_ ufpF ljsf; ;ldltn] jflif{s of]hgf tof/ ubf{ cfjlws of]hgfsf]

cfwf/df ug'{ kg]{5 .

^&=^&=^&=^&= cfof]hgf sfof{Gjog k|lqmofcfof]hgf sfof{Gjog k|lqmofcfof]hgf sfof{Gjog k|lqmofcfof]hgf sfof{Gjog k|lqmof M -!_ P]gsf] bkmf $* / $( adf]lhd ufpF ljsf;

;ldltsf] If]qleq ;+rfng x'g] cfof]]hgf tyf sfo{qmd sfof{Gjog ubf{ ;DalGwt ufpF

ljsf; If]qsf ;/sf/L, u}/ ;/sf/L tyf bft[ ;+:yf;Fu cfjZos ;dGjo sfod u/L

bf]xf]/f] gkg]{ u/L sfof{Gjog ug'{ u/fpg' kg]{5 .

15 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 32: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

32 www.lawcommission.gov.np

-@_ ufpF ljsf; ;ldltn] pkef]Qmf ;ldlt, ;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf, u}/

;/sf/L ;+:yf;Fusf] nfut ;xeflutfdf ;+rfng ug]{ sfo{qmd jf cfof]hgfsf]

sfof{Gjog ubf{ ;DalGwt pkef]Qmf ;ldlt, ;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf, u}/ ;/sf/L

;+:yf;Fu cg';"rL–# adf]lhdsf] 9fFrfdf ;Demf}tf u/L ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd pkef]Qmf ;ldlt, ;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf jf u}/

;/sf/L ;+:yfn] nfut ;xeflutfdf cfof]hgf sfof{Gjog ubf{ ;f] afkt k|fKt /sdsf]

5'§} clen]v /fvL ;Demf}tf adf]lhdsf sfuhft, lan e/kfO{ tyf k|ltj]bg ufpF

ljsf; ;ldltdf k|:t't ug'{ kg]{5 .

-$_ ufpF ljsf; ;ldltn] cGo s'g} lgsfo;Fusf] nfut ;xeflutfdf

cfof]hgf sfof{Gjog ubf{ To:tf] lgsfo;Fu ePsf] ;Demf}tfsf zt{adf]lhd ;+rfng

ug'{ kg]{5 . To;/L nfut ;xeflutfdf k|fKt ;xof]usf] 5'§} clen]v /fvL ;DalGwt

;+:yfdf k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{5 .

^*=^*=^*=^*= cfof]hgfsf] hfFrkf; jf km/kmf/scfof]hgfsf] hfFrkf; jf km/kmf/scfof]hgfsf] hfFrkf; jf km/kmf/scfof]hgfsf] hfFrkf; jf km/kmf/s M -!_ cfof]hgf ;+rfng ug]{ lgsfo, ;+:yf jf

JolQmn] cfkm"n] ;+rfng u/]sf] cfof]hgf ;DkGg ePkl5 hfFrkf; jf km/kmf/s ug{

;DalGwt ufpF ljsf; ;ldltdf k|ltj]bg lbg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|fKt k|ltj]bg dWo] ;8s, ejg, l;+rfO{,

vfg]kfgL, s'nf], gx/ cflb h:tf lgdf{0f k|s[ltsf cfof]hgfsf] k|ltj]bg k|fKt ePsf]

ldltn] Ps dlxgfleq ;DalGwt ufFp ljsf; ;ldltn] hfFrkf; jf km/kmf/s ug'{

u/fpg' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf cfof]hgf afx]s hgr]tgf clej[l4 ug]{

k|s[ltsf tfnLd, uf]i7L, ;]ldgf/, cWoog e|d0f, k|rf/ k|;f/ cflb h:tf sfo{qmd

;+rfng ug]{ lgsfo, ;+:yf jf JolQmn] cfkm"n] ;+rfng u/]sf sfo{qmdsf] p2]Zo,

ef}lts / ljQLo k|ult nufotsf s'/f v'Ng] k|ltj]bg ;DalGwt ufpF ljsf;

;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 / To;/L k|ltj]bg k]z ePsf] ldltn] Ps dlxgfleq

;DalGwt ufpF ljsf; ;ldltn] To:tf sfo{qmd ;Demf}tfadf]lhd ;DkGg eP jf

gePsf] x]/L km/kmf/s ug'{ kg]{5 .

Page 33: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

33 www.lawcommission.gov.np

-$_ pklgod -@_ jf pklgod -#_ adf]lhd ufpF ljsf; ;ldltn] u/]sf]

hfFrkf; jf km/kmf/ssf] cg'df]bg ufpF kl/ifb\af6 u/fpg' kg]{5 .

^(=^(=^(=^(= cfof]hgfsf] cfof]hgfsf] cfof]hgfsf] cfof]hgfsf] ;'k/Lj]If0f;'k/Lj]If0f;'k/Lj]If0f;'k/Lj]If0f tyf cg'udgtyf cg'udgtyf cg'udgtyf cg'udg M -!_ ufpF ljsf; If]qdf ;+rflnt

cfof]hgf tyf sfo{qmdsf] lgoldt ;'k/Lj]If0f tyf cg'udg ug{ ufpF ljsf;

;ldltn] b]xfo adf]lhdsf] Ps ;'k/Lj]If0f tyf cg'udg ;ldlt u7g ug]{5 M–

16-s_ ufpF ljsf; ;ldltsf] pkfWoIf –;+of]hs

-v_ ufpF ljsf; ;ldltn] tf]s]sf ufpF ljsf;

;ldltsf s'g} b'O{ hgf ;b:o –;b:o

-u_ ufpF ljsf; ;ldltsf] ;lrj jf k|fljlws

;xfos –;lrj

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltn] b]xfosf s'/fx¿sf] cg'udg tyf

;'k/Lj]If0f ug'{ kg]{5 M–

-s_ cfof]hgf jf sfo{qmdsf] lgwf{l/t sfo{tflnsf cg';f/

sfof{Gjog eP jf gePsf],

-v_ k|fljlwsn] lgoldt ;'k/Lj]If0f ug'{kg]{ cfof]hgf jf sfo{qmd

eP To:tf] ;'k/Lj]If0f eP jf gePsf],

-u_ lgwf{l/t u'0f:t/ cg';f/ sfd eP jf gePsf],

-3_ cfof]hgf jf sfo{qmddf ePsf] vr{sf] cg'kftdf

sfof{Gjogsf] k|ult eP jf gePsf],

-ª_ vr{sf] ljj/0f tyf ;f]sf] lan, e/kfO{, ;|]:tf /Ltk"j{s /fv]

jf g/fv]sf],

16 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 34: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

34 www.lawcommission.gov.np

-r_ lgod ^& sf] pklgod -@_ adf]lhd ePsf] ;Demf}tf

cg';f/sf] cfof]hgf jf sfo{qmd eP To:tf] ;Demf}tf cg';f/

eP jf gePsf],

-5_ cGo cfjZos s'g} s'/f eP ;f]sf] ljj/0f .

-#_ ;'k/Lj]If0f tyf cg'udg ;ldltn] pklgod -@_ sf s'/fx¿ ;'k/Lj]If0f

tyf cg'udg u/]kl5 k|To]s dlxgf ufpF ljsf; ;ldltnfO{ ;f]sf] k|ltj]bg lbg'

kg]{5 .

-$_ P]gsf] bkmf %@ adf]lhd ufpF ljsf; If]qdf ;+rflnt cfof]hgf tyf sfo{qmdsf]

;dLIff ubf{ ufpF ljsf; ;ldltn] pklgod -#_ adf]lhd k|fKt k|ltj]bgdf pNn]v ePsf

s'/fx¿ ;d]tnfO{ larf/ ug'{ kg]{5 / cfof]hgf tyf sfo{qmddf s'g} sdL sdhf]/L b]lvPdf

To:tf sdL sdhf]/L x6fpg ;DalGwt pkef]Qmf ;ldlt, ;+3, ;+:yf tyf JolQmnfO{ cfjZos

lgb]{zg lbg ;Sg]5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––****

s/ b:t'/s/ b:t'/s/ b:t'/s/ b:t'/;DaGwL Aoj:yf;DaGwL Aoj:yf;DaGwL Aoj:yf;DaGwL Aoj:yf

&)=&)=&)=&)= s/sf] b/s/sf] b/s/sf] b/s/sf] b/ M -!_ ufpF ljsf; ;ldltn] cfˆgf]] If]qleq nufpg ;Sg] s/sf] b/

cg';"rL–$ df pNn]v ePadf]lhd x'g]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] s/sf] cltl/Qm ufpF ljsf; ;ldltn]

Jofj;flos k|of]hgsf] nflu :yfgLo ;|f]taf6 pTkfbg ePsf j:t' jf cGo s'g}

:yfgaf6 ufpF ljsf; If]qdf uf]bfd :yfkgf u/L Jofkfl/s k|of]hgsf nflu ;Íng

ul/Psf j:t'df P]gsf] bkmf %% sf] v08 -6_ adf]lhd cg';"rL–% df pNn]v eP

adf]lhdsf] b/df :yfgLo ;Íng / ;+ro s/ nufpg ;Sg]5 .

&!=&!=&!=&!= b:t'/sf] b/b:t'/sf] b/b:t'/sf] b/b:t'/sf] b/ M P]gsf] bkmf %& sf] k|of]hgsf] nflu ufpF ljsf; ;ldltn] cfˆgf]]

If]qleq nufpg ;Sg] b:t'/sf] b/ cg';"rL–^ df pNn]v ePadf]lhd x'g]5 .

Page 35: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

35 www.lawcommission.gov.np

&@=&@=&@=&@= k/fdz{ lng ;Sgk/fdz{ lng ;Sgk/fdz{ lng ;Sgk/fdz{ lng ;Sg ]] ]]M ufpF ljsf; ;ldltn] lgod &) adf]lhd s/sf] b/ jf lgod

&! adf]lhd b:t'/sf] b/ tf]Sg' cl3 :yfgLo pBdL, Jofkf/L, Joj;foL tyf

a'l4hLjLsf] k/fdz{ lng ;Sg]5 .

efuefuefuefu––––####

gu/kflnsfgu/kflnsfgu/kflnsfgu/kflnsf;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––!!!!

gu/ If]qsf] s]Gb| tyf gu/kl/ifbgu/ If]qsf] s]Gb| tyf gu/kl/ifbgu/ If]qsf] s]Gb| tyf gu/kl/ifbgu/ If]qsf] s]Gb| tyf gu/kl/ifb \\ \\sf] a}7s / sfo{k|0ffnL ;DaGwL sf] a}7s / sfo{k|0ffnL ;DaGwL sf] a}7s / sfo{k|0ffnL ;DaGwL sf] a}7s / sfo{k|0ffnL ;DaGwL

Joj:yfJoj:yfJoj:yfJoj:yf

&#=&#=&#=&#= gu/ If]qsf] s]Gb| tf]Sg]gu/ If]qsf] s]Gb| tf]Sg]gu/ If]qsf] s]Gb| tf]Sg]gu/ If]qsf] s]Gb| tf]Sg] M -!_ g]kfn ;/sf/n] gu/ If]qsf] s]Gb| tf]Sbf

gu/kflnsfsf] ejg alg;s]sf] If]qsf] xsdf ;f]xL ejg /x]sf] :yfgnfO{ / ejg

algg;s]sf] gu/kflnsfsf] xsdf gu/ kl/ifb\;Fu k/fdz{ u/L kfos kg]{ :yfgnfO{

;DalGwt gu/ If]qsf] s]Gb| tf]Sg]5 .

-@_ P]gsf] bkmf &$ sf] pkbkmf -@_ adf]lhd s'g} gu/ If]qsf] l;dfgf x]/k]m/

ePsf] cj:yfdf g]kfn ;/sf/n] lhNnf ljsf; ;ldltsf] l;kmfl/;df To:tf] gu/

If]qsf] s]Gb| tf]Sg ;Sg]5 .

&$=&$=&$=&$= ;f+:s[lts gu/ 3f]if0ff ug;f+:s[lts gu/ 3f]if0ff ug;f+:s[lts gu/ 3f]if0ff ug;f+:s[lts gu/ 3f]if0ff ug ]{]{ ]{]{ M s'g} gu/kflnsfsf] ;Dkbf ljZj ;Dkbf ;+/If0f

;"rLdf ;dfj]z ePsf] /x]5 eg] ;f] s'/f ;d]tsf] larf/ u/L o:tf] gu/kflnsfnfO{

g]kfn ;/sf/n] ;f+:s[lts gu/ 3f]if0ff ug{ ;Sg]5 .

&%=&%=&%=&%= a}7s a:g] :yfga}7s a:g] :yfga}7s a:g] :yfga}7s a:g] :yfg M gu/ kl/ifb\sf] a}7s gu/kflnsfsf] sfof{nodf a:g]5 . s'g}

gu/kflnsfsf] cfˆgf]] sfof{no ejg gePsf] jf sfof{no ejg eP klg gu/

kl/ifb\sf] a}7ssf] nflu cfjZos :yfg tyf cGo k"jf{wf/sf] cefj ePdf

gu/kflnsfn] lg0f{o u/L tf]lslbPsf] ;DalGwt gu/ If]qleqsf] pko'Qm :yfgdf gu/

kl/ifb\sf] a}7s a:g]5 .

Page 36: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

36 www.lawcommission.gov.np

&^=&^=&^=&^= 5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo M P]gsf] bkmf () sf] pkbkmf -^_ sf] k|of]hgsf] nflu ;"rgf

k7fpFbf To:tf] ;"rgfdf a}7sdf 5nkmn ul/g] ljifo ;d]t :ki6 ¿kn] ls6fg ug'{

kg]{5 .

&&=&&=&&=&&= a}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmd M k|d'vsf] lgb]{zgdf ;lrjn] gu/ kl/ifb\sf] a}7ssf] sfo{qmd

lnlvt ¿kdf tof/ ug]{5 .

&*=&*=&*=&*= pkl:yltpkl:yltpkl:yltpkl:ylt M a}7sdf pkl:yt ;b:on] pkl:ylt k'l:tsfdf cf̂ gf]] gfd a'lemg] u/L ;xL ug'{

kg]{5 .

&(=&(=&(=&(= ;'Joj:yf;'Joj:yf;'Joj:yf;'Joj:yf M a}7s ;'Jojl:yt ¿kdf ;+rfng ug]{ sfd cWoIftf ug]{ JolQmsf] x'g]5 .

*)=*)=*)=*)= cWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bf M cWoIfsf] cf;gsf] ;Ddfg / cfb/ ug'{ gu/

kl/ifb\sf ;b:osf] st{Ao x'g]5 .

*!=*!=*!=*!= af]Ng] kfnfaf]Ng] kfnfaf]Ng] kfnfaf]Ng] kfnf ]] ]] M a}7ssf] 5nkmndf efu lng] ;b:on] af]Ng] kfnf] tyf af]Ng kfpg]

;dosf] cjlw a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

*@=*@=*@=*@= aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6\\ \\g gx'gg gx'gg gx'gg gx'g ]] ]] M Pshgf ;b:on] af]ln/x]sf] ;dodf s'g} csf]{ ;b:on]

aLrdf s'/f sf6\g x'Fb}g .

*#=*#=*#=*#= k|:tfj /fVg]k|:tfj /fVg]k|:tfj /fVg]k|:tfj /fVg] M s'g} ;b:on] a}7sdf 5nkmnsf] nflu s'g} ;b:osf] tkm{af6 k]z ug]{

ljifo k|:tfjsf] ¿kdf /fVg' kg]{5 .

*$=*$=*$=*$= k|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Lt M a}7sdf 5nkmnsf] nflu k]z x'g] k|:tfjsf] ;"rgf a}7s ;'?

x'g'eGbf sDtLdf rf}aL; 306f cufl8 g} lnlvt ¿kdf b]xfosf] /Lt k'¥ofO{ ;lrjnfO{

lbg' kg]{5 M–

-s_ g]kfnL efiffdf n]lvPsf],

-v_ gu/ kl/ifb\sf ;b:ox¿ dWo]af6 sDtLdf Ps hgf k|:tfjs / Ps hgf

;dy{ssf] ;xL ePsf],

-u_ k|:tfjsf] ljifo k|i6 / Jojxfl/s ePsf],

Page 37: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

37 www.lawcommission.gov.np

-3_ lgod *& cg'¿k ePsf] .

-ª_ cWoIftf ug]{ JolQmn] 5nkmnsf] nflu :jLs[lt lbPsf] .

*%=*%=*%=*%= k|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmd M -!_ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] P]gsf] bkmf ($ sf] pkbkmf -!_

df plNnlvt ljifosf] k|fyldstfsf] cfwf/df k|:tfjsf] qmd tof/ ug]{5 .

-@_ Pp6} ljifodf b'O{j6f k|:tfj k|fKt x'g cfPdf klxn] btf{ ePsf]

k|:tfjnfO{ a}7ssf] sfo{qmddf /flvg]5 .

*^=*^=*^=*^= k|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmof M -!_ lgod *$ adf]lhd tof/ ePsf] k|:tfjsf]

k|fyldstf qmdsf] cfwf/df cWoIftf ug]{ JolQmn] a}7sdf k|:tfj k]z ug]{ cg'dlt

lbg]5 / k|:tfjs ;b:on] ;f] k|:tfj Nofpg' kgf{sf] sf/0f ;lxt cfˆgf]] egfO k|:t't

ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|:tfjs ;b:on] cfˆgf]] egfO /flv;s]kl5 ;f]

k|:tfj pk/ af]Ng rfxg] cGo ;b:onfO{ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] af]Ng cg'dlt

lbg]5 .

-#_ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] a}7ssf] sfo{qmd ;+Vof / To;nfO{ nfUg]

;do ;d]tnfO{ larf/ u/L k|To]s k|:tfjdfly ul/g] 5nkmnsf] ;dofjlw / To:tf]

5nkmndf k|To]s ;b:on] af]Ng kfpg] ;do tf]Sg ;Sg]5 .

-$_ af]Ng rfxg] ;b:on] af]ln;s]kl5 a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn]

k|:tfjs ;b:onfO{ k'gM af]Ng] cg'dlt lbg ;Sg]5 / ;f] afx]s cGo ;b:onfO{

;fdfGotof Psk6seGbf a9L af]Ng] cg'dlt lbOg]5}g .

-%_ lgod *# adf]lhdsf] k|:tfj lgod ** adf]lhd lg0f{osf] nflu k|:t't

x'g' cufj} k|:tfjs ;b:on] rfx]df lkmtf{ lng ;Sg]5 .

*&=*&=*&=*&= k|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fx¿x¿x¿x¿ M a}7sdf k|:tfj k]z ubf{

jf 5nkmn ubf{ b]xfosf s'/f ug'{ x'Fb}g M–

-s_ clzi6 zAbsf] k|of]u,

Page 38: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

38 www.lawcommission.gov.np

-v_ s;}sf] JolQmut k|lti7fdf wSsf k'¥ofpg] zAbsf] k|of]u,

-u_ tf]8kmf]8 jf ansf] k|of]u,

-3_ g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg, @)$& sf] efjgf ljk/Lt x'g] ljifodf 5nkmn .

**=**=**=**= k|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{o M -!_ lgod *! adf]lhd k|:tfjdfly af]Ng] qmd ;dfKt ePkl5

a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] ;f] k|:tfj lg0f{osf] nflu k|:t't ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg a}7ssf] cWoIftf ug]{

JolQmnfO{ s'g} k|:tfjsf] ;DaGwdf kof{Kt 5nkmn eO;s]sf] 5 eGg] nfu]df lghn]

;f] k|:tfj lg0f{osf] nflu k|:t't ug{ ;Sg]5 .

*(=*(=*(=*(= lg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0ff M -!_ a}7ssf] ax'dt k|:tfjsf] kIf jf

ljkIfdf 5 eGg] s'/f lg0f{osf] nflu a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] b]xfosf] s'g} Ps

tl/sf ckgfO a}7ssf] lg0f{osf] 3f]if0ff ug]{5 M–

-s_ k|To]s ;b:onfO{ kfn};Fu df}lvs dt k|s6 ug{ nufP/,

-v_ k|:tfjsf] kIf / ljkIfdf xft p7fpg nufP/,

-u_ k|:tfjsf] kIfdf dt k|s6 ug]{nfO{ Ps ;d"xdf / ljkIfdf

dt k|s6 ug]{]nfO{ csf]{ ;d"xdf ljefhg u/]/ .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] tl/sfaf6 ax'dt 5'6\ofpg Jojxfl/s gePdf

cWoIftf ug]{ JolQmn] ;b:onfO{ uf]Ko dtbfg ug{ nufO{ lg0f{osf] 3f]if0ff ug]{5 .

()=()=()=()= lg0ff{os dtlg0ff{os dtlg0ff{os dtlg0ff{os dt M a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] dtbfg ug]{5}g .

t/ s'g} k|:tfjsf] kIf jf ljkIfdf a/fa/ dt kg{ cfPdf a}7ssf] cWoIftf

ug]{ JolQmn] lg0ff{os dt lbg]5 .

(!=(!=(!=(!= lg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]v M ;lrjn] a}7sdf ePsf] lg0f{onfO{ lg0f{o k'l:tsfdf clen]v

u/L a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmsf] ;xL u/fO{ /fVg' kg]{5 .

(@=(@=(@=(@= lg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ft M -!_ a}7ssf] lg0f{o ptf/ k|dfl0ft ug]{ clwsf/ ;lrjnfO{ x'g]5 .

Page 39: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

39 www.lawcommission.gov.np

-@_ a}7ssf] lg0f{o ptf/ ;lrjn] k|dfl0ft u/L ;b:o, ;DalGwt lgsfo /

lhNnf ljsf; ;ldltdf k7fpg]5 .

(#=(#=(#=(#= ljz]if a}7sljz]if a}7sljz]if a}7sljz]if a}7s;DaGwL sfo{ljlw;DaGwL sfo{ljlw;DaGwL sfo{ljlw;DaGwL sfo{ljlw M -!_ P]gsf] bkmf () sf] pkbkmf -(_ adf]lhd

gu/ kl/ifb\sf] ljz]if a}7s af]nfpFbf k|d'vsf] lnlvt lgb]{zgdf ;lrjn] gu/

kl/ifb\sf] ljz]if a}7s a:g] ldlt, ;do, :yfg / h'g ljifodf 5nkmn ug{sf] nflu

a}7s af]nfOPsf] xf] ;f] ljifo ;d]t :ki6 ¿kn] v'nfOPsf] ;"rgf gu/ kl/ifb\sf]

;b:onfO{ lbg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd af]nfOPsf] ljz]if a}7sdf h'g ljifodf 5nkmn

ug{ ljz]if a}7s af]nfOPsf] xf] ;f] afx]s cGo ljifodf 5nkmn ug{ kfOg]5}g .

-#_ o; lgoddf n]lvPb]lv afx]s ljz]if a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw o;}

kl/R5]bsf cGo Joj:yf adf]lhd x'g]5 .

-$_ o; lgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg sfof{Gjogdf /x]sf]

gu/kflnsfsf] ah]6, sfo{qmd tyf gu/ kl/ifb\sf] ;b:o dgf]gog ;DaGwL ljifosf

;DaGwdf ;fljsdf sfod /x]sf lg0f{odf k|efljt ug]{ lsl;dsf ljifonfO{

5nkmnsf] ljifoj:t' agfP/ a}7s af]nfpg kfOg] 5}g .

($=($=($=($= cWoIfsf] 5gf}6 k|lqmof / a}7s :yugcWoIfsf] 5gf}6 k|lqmof / a}7s :yugcWoIfsf] 5gf}6 k|lqmof / a}7s :yugcWoIfsf] 5gf}6 k|lqmof / a}7s :yug M -!_ P]gsf] bkmf () sf] pkbkmf -$_

adf]lhd gu/ kl/ifb\sf] a}7ssf] nflu cWoIfsf] 5gf}6 ug]{ k|lqmof tTsfn cWoIftf

ul//x]sf] cWoIfn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

-@_ P]gsf] bkmf () sf] pkbkmf -$_ sf] k|ltjGwfTds jfSof+zadf]lhd h]i7

;b:on] cWoIftf u/]sf] gu/ kl/ifb\sf] a}7s rf}aL; 306feGbf a9L ;dosf] nflu

:ylut ug{ x'Fb}g .

(%=(%=(%=(%= kb l/Qm ePsf] ;"rgf lbg' kg]{kb l/Qm ePsf] ;"rgf lbg' kg]{kb l/Qm ePsf] ;"rgf lbg' kg]{kb l/Qm ePsf] ;"rgf lbg' kg]{ M P]gsf] bkmf &( / *^ adf]lhd gu/ kl/ifb\ /

gu/kflnsfsf] ;b:osf] kb l/Qm x'g cfPdf ;f] s'/fsf] ;"rgf ;lrjn] kb l/Qm

ePsf] ldltn] Ps xKtfleq ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltdf lbg' kg]{5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––@@@@

Page 40: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

40 www.lawcommission.gov.np

gu/kflnsfsf] a}7s / sfo{k|0ffnLgu/kflnsfsf] a}7s / sfo{k|0ffnLgu/kflnsfsf] a}7s / sfo{k|0ffnLgu/kflnsfsf] a}7s / sfo{k|0ffnL

(^=(^=(^=(^= a}7s a:g] :yfg / ;doa}7s a:g] :yfg / ;doa}7s a:g] :yfg / ;doa}7s a:g] :yfg / ;do M -!_ gu/kflnsfsf] a}7s gu/kflnsfsf] sfof{nodf

a:g]5 .

-@_ P]gsf] bkmf (! sf] pkbkmf -!_ sf] k|of]hgsf] nflu k|d'vn] Ps cfly{s

jif{ e/L x'g] a}7ssf] lglZrt ldlt / ;do lgwf{/0f u/L k|To]s cfly{s jif{sf] ;'?df

k|To]s ;b:onfO{ lnlvt ¿kdf hfgsf/L u/fpg' kg]{5 .

(&=(&=(&=(&= 5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo M -!_ P]gsf] bkmf (! sf] pkbkmf -@_ adf]lhd a}7s af]nfpFbf ;f]

a}7sdf 5nkmn ul/g] ljifo :ki6 ¿kn] ls6fgL u/L a}7s a:g] ldlteGbf

;fdfGotof axQ/ 306f cufj} ;a} ;b:onfO{ pknAw u/fpg' kg]{5 .

(*=(*=(*=(*= a}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmd M k|d'vsf] lgb]{zgdf ;lrjn] gu/kflnsfsf] a}7ssf] sfo{qmd

lnlvt ¿kdf tof/ ug]{5 .

((=((=((=((= pkl:yltpkl:yltpkl:yltpkl:ylt M a}7sdf pkl:yt ;b:on] pkl:ylt k'l:tsfdf ;xL ug'{ kg]{5 .

!))=!))=!))=!))= a}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yf M a}7sdf ;'Joj:yf ug]{ sfd a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn]

ug]{5 .

!)!=!)!=!)!=!)!= cWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bf M cWoIfsf] cf;gsf] ;Ddfg / cfb/ ug'{

gu/kflnsfsf ;b:osf] st{Ao x'g]5 .

!)@=!)@=!)@=!)@= af]Ng] kfnf]af]Ng] kfnf]af]Ng] kfnf]af]Ng] kfnf] M a}7ssf] 5nkmndf efu lng] ;b:ox¿n] af]Ng] kfnf] tyf af]Ng kfpg]

;dosf] cjlw a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

!)#=!)#=!)#=!)#= aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6\\ \\g gx'g]g gx'g]g gx'g]g gx'g] M Pshgf ;b:on] af]ln/x]sf] ;dodf s'g} csf]{ ;b:on]

aLrdf s'/f sf6\g x'Fb}g .

!)$=!)$=!)$=!)$= k|:tfj /fVg]k|:tfj /fVg]k|:tfj /fVg]k|:tfj /fVg] M s'g} ;b:on] a}7sdf 5nkmnsf] nflu s'g} ;b:osf] tkm{af6 k]z ug]{

ljifo k|:tfjsf] ¿kdf /fVg' kg]{5 .

Page 41: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

41 www.lawcommission.gov.np

!)%=!)%=!)%=!)%= k|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Lt M -!_ a}7sdf 5nkmnsf] nflu k]z x'g] k|:tfjsf] ;"rgf a}7s ;'?

x'g'eGbf sDtLdf rf}aL; 306f cufl8 g} lnlvt ¿kdf b]xfosf] /Lt k'¥ofO{ ;lrjnfO{

lbg' kg]{5 M–

-s_ g]kfnL efiffdf n]lvPsf],

-v_ gu/kflnsfsf ;b:odWo]af6 sDtLdf Pshgf k|:tfjs / Pshgf

;dy{ssf] ;xL ePsf],

-u_ k|:tfjsf] ljifo :ki6 / Jojxfl/s ePsf],

-3_ lgod !)* cg'¿k ePsf],

-ª_ cWoIftf ug]{ JolQmn] 5nkmnsf] nflu :jLs[lt lbPsf] .

!)^=!)^=!)^=!)^= k|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmd M -!_ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] P]gsf] bkmf (^ sf] pkbkmf -!_

df plNnlvt ljifosf] k|fyldstfsf] cfwf/df k|:tfjsf] qmd tof/ ug]{5 .

-@_ Pp6} ljifodf b'O{j6f k|:tfj k|fKt x'g cfPdf klxn] btf{ ePsf]

k|:tfjnfO{ a}7ssf] sfo{qmddf /flvg]5 .

!)&=!)&=!)&=!)&= k|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmof M -!_ lgod !)^ adf]lhd tof/ ePsf] k|:tfjsf]

k|fyldstf qmdsf] cfwf/df cWoIftf ug]{ JolQmn] a}7sdf k|:tfj k]z ug]{ cg'dlt

lbg]5 / k|:tfjs ;b:on] ;f] k|:tfj Nofpg' kgf{sf] sf/0f ;lxt cfˆgf]] egfO k|:t't

ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|:tfjs ;b:on] cfˆgf]] egfO /flv;s]kl5 ;f]

k|:tfj pk/ af]Ng rfxg] cGo ;b:onfO{ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] af]Ng cg'dlt

lbg]5 .

-#_ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] a}7ssf] sfo{qmdsf] larf/ u/L k|To]s

k|:tfjdfly ul/g] 5nkmnsf] ;dofjlw / To:tf] 5nkmndf k|To]s ;b:on] af]Ng

kfpg] ;do tf]Sg ;Sg]5 .

Page 42: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

42 www.lawcommission.gov.np

-$_ af]Ng rfxg] ;b:on] af]ln;s]kl5 a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn]

k|:tfjs ;b:onfO{ k'gM af]Ng] cg'dlt lbg ;Sg]5 / ;f] afx]s cGo ;b:onfO{

;fdfGotof Psk6seGbf a9L af]Ng] cg'dlt lbOg]5}g .

-%_ lgod !)$ adf]lhd k|:t't k|:tfj lgod !)( adf]lhdsf] lg0f{osf]

nflu k|:t't x'g' cufj} k|:tfjs ;b:on] rfx]df lkmtf{ lng ;Sg]5 .

!)*=!)*=!)*=!)*= k|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fx¿x¿x¿x¿ M a}7sdf k|:tfj k]z ubf{

jf 5nkmn ubf{ b]xfosf s'/fx¿ ug'{ x'Fb}g M–

-s_ clzi6 zAbsf] k|of]u,

-v_ s;}sf] JolQmut k|lti7fdf wSsf k'¥ofpg] zAbsf] k|of]u,

-u_ tf]8kmf]8 jf ansf] k|of]u,

-u_ g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg, @)$& sf] efjgf ljk/Lt x'g] ljifodf 5nkmn .

!)(=!)(=!)(=!)(= k|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{o M -!_ lgod !)@ adf]lhd k|:tfjdfly af]Ng] qmd ;dfKt

ePkl5 a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] ;f] k|:tfj lg0f{osf] nflu k|:t't ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg a}7ssf] cWoIftf ug]{

JolQmnfO{ s'g} k|:tfjsf] ;DaGwdf kof{Kt 5nkmn eO;s]sf]5 eGg] nfu]df lghn] ;f]

k|:tfj lg0f{osf] nflu k|:t't ug]{5 .

!!)=!!)=!!)=!!)= lg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0ff M -!_ a}7ssf] ax'dt k|:tfjsf] kIf jf

ljkIfdf 5 eGg] s'/fsf] lg0f{osf] nflu a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] b]xfosf] tl/sf

ckgfO{ a}7ssf] lg0f{osf] 3f]if0ff ug]{5 M–

-s_ k|To]s ;b:onfO{ kfn};Fu df}lvs dt k|s6 ug{ nufP/,

-v_ k|:tfjsf] kIf jf ljkIfdf xft p7fpg nufP/,

-u_ k|:tfjsf] kIfdf dt k|s6 ug]{nfO{ Ps ;d"xdf / ljkIfdf

dt k|s6 ug]{nfO{ csf]{ ;d"xdf ljefhg u/]/ .

Page 43: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

43 www.lawcommission.gov.np

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] tl/sfaf6 ax'dt 5'§\ofpg Jojxfl/s gePdf

cWoIftf ug]{ JolQmn] ;b:ox¿nfO{ uf]Ko dtbfg ug{ nufO{ lg0f{osf] 3f]if0ff ug]{5 .

!!!=!!!=!!!=!!!= lg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]v M -!_ ;lrjn] a}7sdf ePsf] lg0f{onfO{ lg0f{o k'l:tsfdf

clen]v u/L pkl:yt ;b:onfO{ ;xL u/fO /fVg' kg]{5 .

-@_ a}7saf6 ePsf] s'g} lg0f{odf lrQ ga'‰g] ;b:on] lg0f{o k'l:tsfdf

5f]6s/Ldf cfˆgf]] km/s dt hgfpg ;Sg]5 .

-#_ ;lrjn] lg0f{o k'l:tsfdf x:tfIf/ u/L cfˆgf] pkl:ylt hgfpg' kg]{5 .

!!@=!!@=!!@=!!@= lg0f{o k|dfllg0f{o k|dfllg0f{o k|dfllg0f{o k|dfl0ft0ft0ft0ft M a}7ssf] lg0f{o ptf/ ;lrjn] k|dfl0ft u/L ;b:o, ;DalGwt

lhNnf ljsf; ;ldlt, dGqfno / lg0f{o;Fu ;DalGwt lgsfodf ;d]t k7fpg' kg]{5 .

!!#=!!#=!!#=!!#= ;lrjn] af]nfpg] a}7s;DaGwL sfo{ljlw;lrjn] af]nfpg] a}7s;DaGwL sfo{ljlw;lrjn] af]nfpg] a}7s;DaGwL sfo{ljlw;lrjn] af]nfpg] a}7s;DaGwL sfo{ljlw M -!_ P]gsf] bkmf (! sf] pkbkmf -@_

sf] k|ltjGwfTds jfSof+zadf]lhd ;lrjn] a}7s af]nfpFbf a}7s a:g] ldlt, ;do,

:yfg / a}7sdf 5nkmn ul/g] ljifo ;d]t :ki6 ¿kn] v'nfOPsf] ;"rgf a}7s a:g]

ldlteGbf ;fdfGotof axQ/ 306f cufj} gu/kflnsfsf] ;b:onfO{ lbg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd af]nfOPsf] a}7s To:tf] a}7s af]nfpg cg'/f]w

k|fKt ePsf] ldltn] ;ft lbgleq a:g' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd af]nfOPsf] a}7sdf h'g ljifodf 5nkmn ug{

a}7s af]nfOPsf] xf] ;f] afx]s cGo ljifodf 5nkmn ul/g]5}g .

-$_ o; lgoddf n]lvPb]lv afx]s pklgod -!_ adf]lhd af]nfOPsf] a}7s

;DaGwL cGo sfo{ljlw o;} kl/R5]bsf] cGo Joj:yfadf]lhd x'g]5 .

!!$= kfl/>lds tyf cGo ;'ljwfkfl/>lds tyf cGo ;'ljwfkfl/>lds tyf cGo ;'ljwfkfl/>lds tyf cGo ;'ljwf M -!_ k|d'v / pkk|d'vsf] kfl/>lds cg';"rL–& df

pNn]v ePadf]lhd x'g]5 .

-@_ k|d'v, pkk|d'v / ;b:osf] cGo ;'ljwf gu/ kl/ifb\n] tf]s] adf]lhd

x'g]5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––####

Page 44: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

44 www.lawcommission.gov.np

gu/ kl/ifbgu/ kl/ifbgu/ kl/ifbgu/ kl/ifb \\ \\sf] sfd, st{Ao / clwsf/ / ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/ / ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/ / ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/ / ;ldltx¿x¿x¿x¿

!!!!!!!!%=%=%=%= gu/kl/ifbgu/kl/ifbgu/kl/ifbgu/kl/ifb\\ \\sf] cGo sfd, st{Ao / clwsf/sf] cGo sfd, st{Ao / clwsf/sf] cGo sfd, st{Ao / clwsf/sf] cGo sfd, st{Ao / clwsf/ M P]gdf Joj:yf ePsf sfd, st{Jo

/ clwsf/sf cltl/Qm gu/ kl/ifb\sf] sfd, st{Ao / clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g]5 M–

-s_ g]kfn ;/sf/n] gu/kflnsfnfO{ lbPsf] cg'bfg, cGo /sd snd / s/,

z'Ns cflbaf6 p7]sf] /sdsf] plrt Joj:yfkg, ;+rfng ug]{ ;DaGwdf

lbPsf] lgb]{zgsf] ;xL ¿kdf kfng eP gePsf] ;dLIff u/L gu/kflnsfnfO{

cfjZos lgb]{zg lbg] .

-v_ g]kfn ;/sf/n] ;~rfng u/]sf sfo{qmdsf] af/]df hg:t/df r]tgf hufpg

/ k|efjsf/L ¿kdf sfof{Gjog u/fpg gu/kflnsfnfO{ cfjZos lgb]{zg

lbg] .

-u_ P]g / o; lgodfjnLsf] cwLgdf /xL gu/kflnsf / j8f ;ldltsf] sfd

sf/afxLdf pTkGg afwf Jojwfg x6fpg gu/kflnsfnfO{ cfjZos lgb]{zg

lbg] .

!!^=!!^=!!^=!!^= n]vf ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/n]vf ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/n]vf ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/n]vf ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/ M -!_ P]gsf] bkmf ($ sf] pkbkmf -@_

adf]lhd u7g x'g] n]vf ;ldltn] b]xfosf ljifodf cWoog u/L /fo ;'emfj ;lxtsf]

k|ltj]bg gu/ kl/ifb\sf] a}7sdf k]z ug'{ kg]{5 M–

-s_ jflif{s ah]6n] cg'dfg u/] adf]lhdsf] ;|f]t kl/rfng tyf

/sd ;Íng eP jf gePsf],

-v_ aflif{s ah]6df plNnlvt sfo{qmdx¿ ;~rfng eP jf

gePsf],

-u_ n]vfk/LIf0faf6 cf}NofO{Psf a]?h' tyf cfly{s clgoldttfsf

;DaGwdf To:tf] a]?h' / cfly{s clgoldttfnfO{ lgoldt

Pj+ c;'n km5\of}{6 ug{ cfjZos sfd sf/afxL u/] jf

gu/]sf] .

Page 45: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

45 www.lawcommission.gov.np

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bg tof/ ubf{ n]vf ;ldltn] cfjZostf

cg';f/ gu/ If]qleqsf pBdL, Jofkf/L tyf :yfgLo a'l4hLjLnfO{ 5nkmndf cfdGq0f

ug{ ;Sg]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bg tof/ ug]{ qmddf n]vf ;ldltn] dfu

u/] adf]lhdsf] sfuhft pknAw u/fpg' / n]vf ;ldltdf pkl:yt eO{ cfˆgf]] /fo

;Nnfx / ;'emfj lbg' ;DalGwt ;a}sf] st{Ao x'g]5 .

17-#s_ n]vf ;ldltn] btf{jfn n]vfk/LIfssf] gfd ;"rLs[t u/L sDtLdf tLg

hgf JolQm jf kmd{sf] gfd gu/ kl/ifb\ ;dIf l;kmfl/; ug'{kg]{5 .

18-#v_ n]vf ;ldltn] cfˆgf] jflif{s sfo{tflnsf agfO{ gu/ kl/ifb\af6

:jLs[t u/fO{ nfu" ug'{kg]{5 .

-$_ gu/ kl/ifb\sf] a}7s af]nfPkl5 n]vf ;ldltsf] a}7s a:g]5 . o:tf]

a}7s Ps cfly{s jif{df a9Ldf 5 k6s;Dd a:g ;Sg]5 .

-%_ n]vf ;ldltsf] a}7sdf efu lnP afkt n]vf ;ldltsf ;b:on]

gu/kflnsfsf ;b:on] kfP ;/x a}7s eQf kfpg]5 .

19!!^s=!!^s=!!^s=!!^s=n]vf ;ldlts]f ;lrjn]vf ;ldlts]f ;lrjn]vf ;ldlts]f ;lrjn]vf ;ldlts]f ;lrj M gu/kflnsfsf] cfGtl/s n]vfk/LIf0f zfvfsf] k|d'vn]

n]vf ;ldltsf] ;lrj eO{ sfd ug]{5 .

!!&=!!&=!!&=!!&= ljifout ;ldltljifout ;ldltljifout ;ldltljifout ;ldlt M -!_ P]gsf] bkmf ($ sf] pkbkmf -#_ sf] k|of]hgsf] nflu gu/

kl/ifb\n] gu/ kl/ifb\sf] s'g} Ps ;b:osf] cWoIftfdf tLg ;b:oLo b]xfo adf]lhdsf]

ljifout ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 M–

-s_ k"jf{wf/ / ;+/rgf ljsf; ;ldlt,

-v_ s[lif, jg tyf jftfj/0f ;ldlt,

-u_ hg;+Vof tyf ;fdflhs ;ldlt,

17 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 18 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 46: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

46 www.lawcommission.gov.np

-3_ ;Fu7g tyf k|zf;g ;ldlt,

-ª_ hn;|f]t tyf e"ld ;ldlt .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd ljifout ;ldlt u7g ubf{ pQm ljifout

;ldltn] ug'{kg]{ sfo{ ljj/0f / ;dofjlw ;d]t tf]Sg' kg]{5 . To:tf] ljifout

;ldltsf] a}7s pQm ;dofjlwdf a9Ldf rf/k6s;Dd a:g ;Sg]5 .

-#_ s'g} Ps ljifout ;ldltsf] ;b:o /x]sf] JolQm csf]{ ljifout ;ldltsf]

;b:o x'g ;Sg] 5}g .

-$_ ljifout ;ldltsf] a}7sdf efu lnP afkt ljifout ;ldltsf ;b:on]

gu/kflnsfsf ;b:on] kfP ;/xsf] a}7s eQf kfpg] 5g\ .

!!*=!!*=!!*=!!*= ;Nnf;Nnf;Nnf;Nnfxsf/ ;ldltxsf/ ;ldltxsf/ ;ldltxsf/ ;ldlt M P]gsf] bkmf (% adf]lhd u7g x'g] ;Nnfxsf/ ;ldlt ;DaGwL

b]xfosf s'/fdf b]xfoadf]lhd x'g]5 M–

-s_ gu/ kl/ifbsf] ;b:o g/x]sf] JolQm dfq ;Nnfxsf/ ;ldltsf] ;b:o x'g

;Sg]5 .

-v_ gu/kflnsfn] dfu u/]sf] gu/kflnsfsf] sfo{If]qleqsf] s'g} ljifodf

cfjZos /fo, ;Nnfx / ;'emfj pknAw u/fpg' ;Nnfxsf/ ;ldltsf] st{Ao

x'g]5 .

-u_ ;Nnfxsf/ ;ldltsf] a}7s gu/kflnsfsf] lg0f{on] cfjZostfg';f/ a:g]5 .

-3_ ;Nnfxsf/ ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf ;b:ox¿n] cfkm"dWo]af6 5fg]sf]

;b:on] ug]{5 .

-ª_ gu/kflnsfsf] bL3{sflng of]hgf jf cGo s'g} ljz]if1 ;]jfsf] nflu

;Nnfxsf/ ;ldltsf] pko'Qm ;b:onfO{ gu/kflnsfsf] lg0f{o adf]lhd k"/f

;do sfddf nufpg ;lsg]5 . o;/L sfddf nufOPsf ;Nnfxsf/

19 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 47: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

47 www.lawcommission.gov.np

;ldltsf ;b:osf] kfl/>lds tyf cGo ;'ljwf gu/kflnsfn]

tf]lslbPadf]lhd x'g]5 .

-r_ ;Nnfxsf/ ;ldltsf] a}7sdf efu lnP afkt ;Nnfxsf/ ;ldltsf ;b:on]

gu/kflnsfsf ;b:on] kfP ;/xsf] a}7s eQf kfpg] 5g\ .

t/ k"/f ;do sfd ug]{ ;Nnfxsf/ ;ldltsf ;b:on] a}7s eQf

kfpg] 5}gg\ .

20!!*s=!!*s=!!*s=!!*s=gu/:tl/o /fh:j k/fdz{ ;ldltgu/:tl/o /fh:j k/fdz{ ;ldltgu/:tl/o /fh:j k/fdz{ ;ldltgu/:tl/o /fh:j k/fdz{ ;ldlt M -!_ gu/kflnsfnfO{ /fhZj;DaGwL k/fdz{

lbg k|To]s gu/kflnsfdf b]xfo adf]lhdsf ;+of]hs tyf ;b:o /x]sf] Ps

gu/:tl/o /fhZj k/fdz{ ;ldlt /xg]5 M–

-s_ gu/kflnsfsf] k|d'v – ;+of]hs

-v_ cfGtl/s /fh:j sfof{nosf k|ltlglw

jf cfGtl/s /fh:j sfof{no gePsf]

gu/kflnsfdf lhNnf l:yt sf]if tyf

n]vf lgoGqs sfof{nosf] k|ltlglw – ;b:o

-u_ pBf]u jfl0fHo ;+3sf lhNnf cWoIf jf

lghn] tf]s]sf] ;+3sf] ;b:o – ;b:o

-3_ cfˆgf s/bftfdWo]af6 gu/kflnsfn]

dgf]gog u/]sf] JolQm – ;b:o

-ª_ gu/kflnsfsf] ;lrj – ;b:o–;lrj

-@_ pklgod -!_ sf] v08 -3_ adf]lhd dgf]gLt JolQmsf] kbfjlw b'O{ jif{sf]

x'g]5 . lghsf] k'gM dgf]gog x'g ;Sg]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k/fdz{ ;ldltsf] sfo{ljlw gu/kflnsfn]

lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

20 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 48: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

48 www.lawcommission.gov.np

-$_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k/fdz{ ;ldltn] ;DalGwt If]qsf lj1, k]zfut

/ Jofj;flos ;+u7gsf k|ltlglwnfO{ a}7sdf cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––$$$$

k|k|k|k|d'v, pkd'v, pkd'v, pkd'v, pkk|d'v tyf ;b:ok|d'v tyf ;b:ok|d'v tyf ;b:ok|d'v tyf ;b:ox¿x¿x¿x¿sf] sfd, st{Ao / clwsf/sf] sfd, st{Ao / clwsf/sf] sfd, st{Ao / clwsf/sf] sfd, st{Ao / clwsf/

!!(=!!(=!!(=!!(= k|d'vsf] sfd, st{Ao / clwsf/k|d'vsf] sfd, st{Ao / clwsf/k|d'vsf] sfd, st{Ao / clwsf/k|d'vsf] sfd, st{Ao / clwsf/ M P]gdf Joj:yf ePsf sfd, st{Jo /

clwsf/sf cltl/Qm k|d'vsf] sfd, st{Ao / clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g]5 M–

-s_ gu/kflnsfsf] sfdsf] l;nl;nfdf k|d'vn] ;ft lbgeGbf a9L ;dosf] nflu

gu/kflnsf If]qeGbf aflx/ hfg' kg]{ ePdf gu/kflnsfsf] :jLs[lt lng],

-v_ gu/kflnsfaf6 lbO{Psf] k]ZsL tyf n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf a]?h'x¿

km5\of}{6 ug]{ u/fpg],

-u_ gu/kl/ifb\n] lgb]{zg lbP adf]lhdsf cGo sfo{x¿ ug]{ u/fpg],

-3_ gu/kflnsf If]qleqsf ;/sf/L, u}/ ;/sf/L tyf ljQLo ;+:yfx¿aLr

;dGjo ug]{ u/fpg],

-ª_ Onfsf :t/Lo ;]jf s]Gb|sf] a}7sdf efu lng] .

!@)=!@)=!@)=!@)= pkpkpkpkk|d'vsf] sfd, st{Ao / clwsf/k|d'vsf] sfd, st{Ao / clwsf/k|d'vsf] sfd, st{Ao / clwsf/k|d'vsf] sfd, st{Ao / clwsf/ M P]gdf Joj:yf ePsf sfd, st{Jo /

clwsf/sf ctl/Qm pkk|d'vsf] sfd, st{Ao / clwsf/ b]xfoadf]lhd

x'g]5 M–

-s_ k|d'vsf] sfo{ef/ ;Dxfn]sf] a]nfdf k|d'vsf] clwsf/ k|of]u ug]{,

-v_ Onfsf :t/Lo ;]jf s]Gb|sf] a}7sdf efu lng],

-u_ gu/kflnsf tyf k|d'vn] tf]s] adf]lhdsf] cGo sfo{ ug]{ .

!@!=!@!=!@!=!@!= ;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/ M P]gdf Joj:yf ePsf sfd, st{Jo /

clwsf/sf cltl/Qm ;b:osf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g]5 M–

Page 49: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

49 www.lawcommission.gov.np

-s_ gu/kflnsfsf] of]hgf tyf sfo{qmd agfpg k|d'vnfO{ ;xof]u ug]{,

-v_ gu/kflnsfaf6 ;~rflnt cfof]hgfsf] pkof]lutfsf] af/]df j8fjf;LnfO{

hfgsf/L u/fpg],

-u_ j8fdf u7g ePsf ;fd'bflos ;+3 ;+:yf tyf pkef]Qmf ;ldltaf6 th'{df

ePsf of]hgfsf] ;"rL j8f ;ldlt dfkm{t gu/kflnsfdf k]z ug]{,

-3_ gu/kflnsf tyf k|d'vn] tf]s] adf]lhdsf] cGo sfo{ ug]{ .

!@@=!@@=!@@=!@@= j8f ;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/j8f ;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/j8f ;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/j8f ;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/ M P]gdf Joj:yf ePsf sfd, st{Jo /

clwsf/sf cltl/Qm j8f ;b:osf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfoadf]lhd

x'g]5 M–

-s_ j8fsf] of]hgf tyf sfo{qmd agfpg] qmddf j8fWoIfnfO{ ;xof]u ug]{,

-v_ j8faf6 ;~rflnt cfof]hgfsf] sfof{Gjogsf] ;Gbe{df cfof]hgfsf]

cfjZostf, dxTj tyf To;af6 x'g] pkof]lutfsf] af/]df :yfgLo hgtfnfO{

hfgsf/L u/fO{ To;sf] k|rf/ k|;f/ ug]{,

-u_ P]g, o; lgodfjnL tyf k|rlnt sfg'gåf/f j8fnfO{ k|bQ clwsf/ k|of]u u/L

gful/snfO{ ;]jf ;'ljwf pknAw u/fpg] sfo{df j8fnfO{ ;lqmo agfpg],

hgtfsf u'gf;f], kL/ dsf{ tyf ;d:of ;dfwfgsf] nflu j8fsf] tkm{af6 ug{

;lsg] ;xof]usf] ;DaGwdf cfˆgf]] /fo ;'emfj j8fnfO{ lbg],

-3_ j8fWoIfn] tf]s] adf]lhdsf] cGo sfo{ ug]{ .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––%%%%

d'2f;DaGwL sfo{ k|0ffnLd'2f;DaGwL sfo{ k|0ffnLd'2f;DaGwL sfo{ k|0ffnLd'2f;DaGwL sfo{ k|0ffnL

!@#=!@#=!@#=!@#= d'2fsf] bfo/Ld'2fsf] bfo/Ld'2fsf] bfo/Ld'2fsf] bfo/L M -!_ d'2f bfo/ ubf{ lkm/fbkqaf6 ug'{ kg]{5 .

t/ cfjZos k|df0f v'nfO ph'/L lbg NofPdf gu/kflnsfn] To:tf] ph'/L

btf{ u/L cfjZos sf/afxL ug{ ;Sg]5 .

Page 50: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

50 www.lawcommission.gov.np

-@_ pklgod -!_ adf]lhd afbLn] lkm/fbkq jf ph'/L lb+bf k|To]s k|ltafbLsf]

lgldQ Ps k|ltsf] lx;fan] lkm/fbkq jf ph'/Lsf] gSsn ;d]t k]z ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd lkm/fbkq jf ph'/L bfo/ ubf{ krf; ¿k}ofF b:t'/

nfUg]5 .

!@$=!@$=!@$=!@$= d'2fsf] hfFra'emd'2fsf] hfFra'emd'2fsf] hfFra'emd'2fsf] hfFra'em M lgod !@# adf]lhd k/]sf] lkm/fbkq jf ph'/L gu/kflnsfaf6

hfFra'emx'Fbf afbLsf] bfaL sfg'gadf]lhd 5 / afbLn] k|:t't u/]sf] jf ug{ rfx]sf]

k|df0f d'2f;Fu ;DalGwt 5g\ / tL k|df0f ph'/Ldf plNnlvt tYo k|dfl0ft ug{ kof{Kt

5g\ eGg] nfu]df tT;DaGwL k|df0fsf] cfwf/df gu/kflnsfn] krf{ v8f u/L dWo:y

lgo'lQmsf] sf/afxL ;'? ug]{5 .

!@%=!@%=!@%=!@%= Dofb tfd]nLDofb tfd]nLDofb tfd]nLDofb tfd]nL M -!_ lgod !@# adf]lhd bfo/ ePsf] d'2fdf gu/kflnsfn]

k|ltafbLsf] gfddf cg';"rL–@ adf]lhdsf] 9fFrfdf Dofb hf/L ug'{kg]{5 / Dofbsf]

;fydf ;f]xL lgodsf] pklgod -@_ adf]lhd afbLn] k]z u/]sf] lkm/fbkq jf ph'/Lsf]

gSsn ;d]t pknAw u/fpg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|ltafbLsf] gfpFdf hf/L ePsf] Dofb tfd]n ubf{

k|ltafbL /x]sf] 3/7]ufgf kQf nufO{ e/;s ;DalGwt k|ltafbLnfO{ g} a'emfpg' kg]{5

/ k|ltafbL gePdf Pshgf :yfgLo enfbdLsf] /f]xj/df k|ltafbLsf] Psf3/

kl/jf/sf] pd]/ k'u]sf] JolQmnfO{ a'emfpg' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd k|ltafbLsf] gfpFdf Dofb tfd]n ug{ hfFbf

k|ltafbLsf] 3/åf/ kQf gnfu]df jf kQf nfu] klg k|ltafbL jf lghsf] Psf3/sf]

pd]/ k'u]sf] JolQmn] Dofb a'‰g OGsf/ u/]df ;DalGwt gu/kflnsfsf] j8fsf] ;b:o

jf s'g} b'O{ hgf :yfgLo JolQmnfO{ /f]xj/df /fvL ;f] Dofb gu/kflnsfsf] sfof{no /

k|ltafbLsf] 3/åf/ ePsf] j8fsf] s'g} ;fj{hlgs :yfgdf 6fFl;lbg' kg]{5 .

-$_ o; lgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg h;sf] gfpFdf Dofb

tfd]n ul/g' kg]{ xf] ;f]xL JolQm gu/kflnsfdf pkl:yt eO{ cfˆgf]] gfpFdf hf/L

ePsf] Dofb a'‰g o; lgoddf n]lvPsf] s'/fn] afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .

Page 51: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

51 www.lawcommission.gov.np

!@^=!@^=!@^=!@^= Dofb tf/]v gyfldg]Dofb tf/]v gyfldg]Dofb tf/]v gyfldg]Dofb tf/]v gyfldg] M -!_ o; lgodfjnL adf]lhd Dofb tfd]n eO{ sf/afxL /

lsgf/f x'g] d'2fdf u'h|]sf] Dofb tf/]v yfldg] 5}g .

t/–

-!_ kIfsf] sfa"eGbf aflx/sf] kl/l:yltn] ubf{ Dofb jf tf/]v

u'h|]sf] eGg] gu/kflnsfnfO{ nfu]df Ps} k6s jf b'O{

k6s;Dd u/L a9Ldf kGw| lbg;Ddsf] Dofb yfldlbg

;Sg]5 .

-@_ d'n'sL P]g cbfntL aGbf]j:tsf] dxnsf] ^@ / !&% g+= df

n]lvP hlt s'/fdf ;f]xL adf]lhd x'g]5 .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg d'2fsf kIfn] tf/]v

u'hf/L a;]df dWo:y ;ldltn] k|fKt ;a't k|df0fsf] cfwf/df d'2fsf] km};nf ug{ afwf

kg]{5}g .

!@&=!@&=!@&=!@&= cg'kl:yt k|ltafbLsf] tkm{af6 xsjfnfn] k|df0f k]z ug{ ;Sgcg'kl:yt k|ltafbLsf] tkm{af6 xsjfnfn] k|df0f k]z ug{ ;Sgcg'kl:yt k|ltafbLsf] tkm{af6 xsjfnfn] k|df0f k]z ug{ ;Sgcg'kl:yt k|ltafbLsf] tkm{af6 xsjfnfn] k|df0f k]z ug{ ;Sg ]] ]] M lgod !@%

adf]lhd hf/L ePsf] Dofbdf k|ltafbLn] k|ltafb ug{ g;Sg] s'g} dgfl;j sf/0f

b]vfO{ lghsf Psf3/sf] s'g} xsjfnfn] ;f] Dofb e'Qmfg gx'b} jf e'Qmfg ePsf]

ldltn] ;ft lbgleq afbLsf] bfaL v08g x'g] s'g} k|df0f ;lxt k|ltpQ/kq btf{ ug{

NofPdf gu/kflnsfn] ;f] k|df0f / k|ltpQ/kq a'‰g' kg]{5 .

!@*=!@*=!@*=!@*= d'2f km};nfd'2f km};nfd'2f km};nfd'2f km};nf ug'{ kg]{ cjlwug'{ kg]{ cjlwug'{ kg]{ cjlwug'{ kg]{ cjlw M -!_ dWo:y ;ldlt u7g e} ;f] ;ldltsf] cWoIf

tf]lsPsf] ldltn] ;f7L lbgleq d'2fsf] km};nf ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg lgod !#!

adf]lhd d'2fsf kIfx¿n] cfk;L ;dembf/Lsf] ljsf; u/L ldnfkq ug{ ;dofjlw

dfu u/]sf] cj:yfdf To:tf] ;dofjlw ;dfKt geP;Dd d'2fsf] km};nf ug{ x'Fb}g .

!@(=!@(=!@(=!@(= clwsf/ k|fKt cbfnt jf lgsfodf d'2f k7fpg]clwsf/ k|fKt cbfnt jf lgsfodf d'2f k7fpg]clwsf/ k|fKt cbfnt jf lgsfodf d'2f k7fpg]clwsf/ k|fKt cbfnt jf lgsfodf d'2f k7fpg] M -!_ P]gadf]lhd

clwsf/If]qleq kg]{ b]lvO{ sf/afxL ;'? ul/Psf] d'2fsf] sf/afxL ub}{ hfFbf P]g

adf]lhdsf] clwsf/If]qleq gkg]{ b]lvPdf dWo:y ;ldltn] sf/afxL ;lxtsf] krf{

v8f u/L gu/kflnsfdf k]z ug'{ kg]{5 . gu/kflnsfn] To:tf] d'2fsf] sf/afxL /

Page 52: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

52 www.lawcommission.gov.np

lsgf/f ug{ k|rlnt sfg'gadf]lhd clwsf/ k|fKt cbfnt, lgsfo jf clwsf/L;dIf

k7fOlbg' kg]{5 .

-@_ P]g adf]lhdsf] clwsf/If]qleq kg]{ e} sf/afxL ;'? ePsf] s'g} d'2fsf]

hl/ofaf6 p7]sf] d'2f P]g adf]lhdsf] clwsf/If]qleq gkg]{ b]lvPdf dWo:y ;ldltn]

sf/afxL ;lxtsf] krf{ v8f u/L gu/kflnsfdf k]z ug'{kg]{5 . gu/kflnsfn] To:tf]

d'2fsf] sf/afxL / lsgf/f ug{ k|rlnt sfg'gadf]lhd clwsf/ k|fKt cbfnt, lgsfo

jf clwsf/L;dIf k7fO{ lbg' kg]{5 .

!#)=!#)=!#)=!#)= km};nf ;'gfpg] sfo{ljlwkm};nf ;'gfpg] sfo{ljlwkm};nf ;'gfpg] sfo{ljlwkm};nf ;'gfpg] sfo{ljlw M -!_ dWo:y ;ldltaf6 d'2f km};nf x'Fbf xflh/ /x]sf

kIfnfO{ km};nf k9L afrL ;'gfO{ km};nf ;'lgkfPsf] lg:;f v8f u/L

ldl;n ;fy ;+nUg ug'{ kg]{5 . xflh/ g/x]sf kIfsf] xsdf dWo:y ;ldltaf6 ePsf]

km};nfsf] Aoxf]/f / ;f] pk/ lrQ ga'em]df k'g/fj]bg ug]{ Dofb ;d]t v'nfO{ tLg

lbgleq kIfsf] gfpFdf Dofb hf/L ug'{ kg]{5 .

-@_ d'2f km};nf x'Fbf dWo:y ;ldltsf] sfof{nodf xflh/ g/x]sf kIfsf] xsdf

pklgod -!_ adf]lhd Dofb tfd]n ePsf] /x]g5 eg] kIfn] km};nfadf]lhd cfk"mnfO{

nfu]sf] b08 hl/jfgf lt/]sf] jf km};nfsf] gSsn lnPsf]df h'g sfd cl3Nnf] ldltdf

eP u/]sf] 5 ;f]xL ldltb]lv k'g/fj]bg ug]{ Dofb sfod x'g]5 .

!#!=!#!=!#!=!#!= ldnfkqsf] sfo{ljlwldnfkqsf] sfo{ljlwldnfkqsf] sfo{ljlwldnfkqsf] sfo{ljlw M -!_ d'2fsf] sf/afxLsf] qmddf dWo:y ;ldltn] k|f/Deb]lv

g} kIfx¿ aLr låkIfLo ;dembf/Lsf] cfwf/df ldnfkqsf] k|of; ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd kIfx¿ aLr låkIfLo ;dembf/Lsf] ljsf; ug{

s]xL ;do nfUg] eO{ kIfx¿af6 ;dofjlw dfu ePdf dWo:y ;ldltn] ;dofjlw

lbg ;Sg]5 .

-#_ dWo:y ;ldlt ;dIf larf/fwLg /x]sf] d'2fsf] km};nf gx'Fbf;Dd h'g;'s}

;dodf klg kIfx¿n] ldnfkq ug{ rfx]df b'j} kIfn] cfk"m ldNg] ePsf] Aoxf]/fsf]

b/vf:t n]vL dWo:y ;ldltdf lbg ;Sg]5g\ .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd b'j} kIfn] b/vf:t lbPdf dWo:y ;ldltn] ;f]

b/vf:t b'j} kIfnfO{ k9L afrL ;'gfO{ To;sf] dtna / kl/0ffd ;d]t /fd|f] ;Fu

Page 53: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

53 www.lawcommission.gov.np

;Demfpg' a'emfpg' k5{ / To;/L ;DemfpFbf a'emfpFbf b'j} kIfn] cfˆgf]] dGh"/L

adf]lhd ePsf] eg]df dWo:y ;ldltn] To:tf] b/vf:t adf]lhd ldnfkq n]vL ;f]

ldnfkq k9L afrL ;'gfO{ kIfx¿sf] ;xL5fk u/fO{ dWo:yn] ;d]t ;lx5fk ug'{ kg]{5 .

-%_ o; kl/R5]badf]lhd d'2fsf] ldnfkq ubf{ d'2fsf k|To]s kIfn] Ps;o

¿k}ofF df ga9\g] u/L gu/ kl/ifb\af6 kfl/t sf b/n] aS;f}gL b:t'/ a'emfpg' kg]{5 .

-^_ pklgod -$_ adf]lhd ldnfkq ePsf]df ldnfkqadf]lhd ul/lbPg u/L

kfpF eGg] afx]s ldnfkqdf lrQ a'em]g eGg] ph'/ nfUg] 5}g .

!#@=!#@=!#@=!#@= km};nfsf] sfof{Gjogkm};nfsf] sfof{Gjogkm};nfsf] sfof{Gjogkm};nfsf] sfof{Gjog M -!_ d'2fsf] km};nf sfof{Gjog gu/kflnsf cfkm}n] jf

;DalGwt lgsfoaf6 u/fpgsf] nflu n]vL k7fpg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd gu/kflnsfaf6 km};nf sfof{Gjogsf nflu n]vL

cfPdf ;DalGwt lgsfoaf6 sfof{Gjog ul/lbg' kg]{5 .

!##=!##=!##=!##= k|rlntk|rlntk|rlntk|rlntsfg'gsfg'gsfg'gsfg'g adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfOg]adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfOg]adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfOg]adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfOg] M -!_ d'2fsf] sf/afxL / lsgf/f

ubf{ o; lgodfjnLdf n]lvPsf s'/fsf] xsdf o;} lgodfjnL adf]lhd / cGo s'/fsf]

xsdf k|rlnt sfg'g adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfOg]5 .

-@_ of] lgodfjnL nfu" x'g'cl3 gu/kflnsfdf bfo/ /x]sf d'2fsf] sf/afxL

lsgf/f ubf{ o; lgodfjnL adf]lhdsf] sfo{ljlw gckgfPsf] sf/0fn] dfq eO;s]sf]

sfd sf/afxL ab/ x'g]5}g .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––^̂̂̂

gu/kflnsfsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmofgu/kflnsfsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmofgu/kflnsfsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmofgu/kflnsfsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmof

!#$=!#$=!#$=!#$= ;|f ]t gS;fdf v'nfpg' kg]{ s'/f;|f ]t gS;fdf v'nfpg' kg]{ s'/f;|f ]t gS;fdf v'nfpg' kg]{ s'/f;|f ]t gS;fdf v'nfpg' kg]{ s'/fx¿x¿x¿x¿ MMMM -!_ P]gsf] bkmf !!@ adf]lhd gu/kflnsfn]

;|f]t gS;f tof/ ubf{ To:tf] gS;fdf b]xfosf j:t'l:ylt b]vfpg' kg]{5 M–

-s_ j8f j8f 5'l§g] u/L gu/kflnsfsf] l;dfgf, If]qkmn tyf

hg;+Vof,

-v_ e"–agf}6 jf w/ftnLo l:ylt,

Page 54: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

54 www.lawcommission.gov.np

-u_ gbLgfnf, gx/, s'nf], k}gL h:tf ;Dkbf,

-3_ P]ltxfl;s, ef}uf]lns, k'/ftflTjs Pj+ ;f+:s[lts ;Dkbf,

-ª_ ;8s, uNnL, uf]/]6f] Pj+ 3f]8]6f] af6f],

-r_ rqmky, xjfOd}bfg, a;la;f}gL, v]nd}bfg, kfs{, pBfg,

-5_ ;efu[x, :jf:Yorf}sL, c:ktfn tyf pkrf/ s]Gb|,

-h_ ljBfno, dxfljBfno, k|fljlws lzIffno tyf k|lzIf0f s]Gb|,

;]jf s]Gb|, ljQLo Pj+ ;xsf/L ;+:yf, x'nfs, 6]lnkmf]g /

ljB't,

-em_ vfg]kfgL tyf 9n lgsf;,

-`_ s[lif If]q, jg If]q, ahf/ If]q, cfjf;Lo If]q / pQm If]qsf]

If]qkmn .

21-6_ ul/jL / ;fdflhs kl/rfng gS;f+sg Pj+ blnt tyf

hghfltsf] cjl:ylt .

22-@_ ;|f]t gS;f tof/ ubf{ :s]n v'nfpg' kg]{5 .

-#_ gS;fdf ;ª\s]t lrXg /x]sf] x'g' kg]{5 .

-$_ ;|f]t gS;f tof/ ubf{ lhNnf gfkL zfvf tyf ;DalGwt lgsfosf] ;xof]u

lng ;lsg]5 .

-%_ ;|f]t gS;fsf] cfwf/df ljifout If]qsf] ef}lts ljsf;;DaGwL 5'§} gS;f

agfpg' kg]{5 .

21 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 22 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 55: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

55 www.lawcommission.gov.np

!#%=!#%=!#%=!#%= cfjlws of]hgf agfpg]cfjlws of]hgf agfpg]cfjlws of]hgf agfpg]cfjlws of]hgf agfpg]MMMM -!_ P]gsf] bkmf !!! sf] pkbkmf -^_ adf]lhd k|To]s

gu/kflnsfn] cfˆgf]] If]qsf] ljsf;sf nflu sDtLdf kfFr jif{sf] cfjlws of]hgf

th'{df ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd th'{df ul/g] cfjlws of]hgfdf of]hgfsf]

bL3{sflng nIo, p2]Zo / sfo{gLlt pNn]v u/L gu/ If]qsf] ef}lts k"jf{wf/ tyf

;]jf ;'ljwf, ;|f]t kl/rfng tyf cfocfh{gsf ;Defjgf, ;/sf/L Pj+ lghL If]qsf]

nfut ;xeflutf nufot gu/kflnsfn] ug]{ sfd ;dfj]z ePsf] x'g' kg]{5 .

-#_ cfjlws of]hgf th'{df ubf{ ljifout ;ldlt;Fu k/fdz{ u/L ljifout

If]qsf sfo{qmdnfO{ ;dfj]z u/L clGtd ¿k lbg' kg]{5 .

-$_ gu/kflnsfn] th'{df u/]sf] cfjlws of]hgf gu/ kl/ifb\af6 kfl/t x'g'

kg]{5 .

!#^= !#^= !#^= !#^= of]hgf th'{df k|lqmofof]hgf th'{df k|lqmofof]hgf th'{df k|lqmofof]hgf th'{df k|lqmof M -!_ P]gsf] bkmf !!! sf] pkbkmf -%_ adf]lhd

gu/kflnsfn] of]hgf th'{df ubf{ ;xeflutfd"ns of]hgf th'{df k|lqmofsf] cjnDjg

ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd of]hgf th'{df ubf{ gu/kflnsfn] k|To]s jif{sf]

dfu{ d;fGt;Dddf cfufdL jif{sf] lgldQ b]xfoadf]lhd ;fwg ;|f]t cg'dfg ug'{ kg]{5

M–

-s_ gu/kflnsfsf] cfˆg} ;|f]taf6 k|fKt x'g] /sd,

-v_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] cg'bfg,

-u_ P]gsf] bkmf @!% sf] pkbkmf -#_ adf]lhd k|fKt x'g] /sd,

-3_ P]gsf] bkmf @!* adf]lhd k|fKt x'g] /sd,

-ª_ g]kfn ;/sf/sf] cg'bfgaf6 k|fKt x'g] /sd,

-r_ ljifout lgsfoaf6 k|fKt x'g] ;|f]t,

-5_ ljQLo tyf cw{;/sf/L lgsfoaf6 k|fKt x'g] ;|f]t,

Page 56: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

56 www.lawcommission.gov.np

-h_ /fli6«o tyf cGt/f{li6«o u}/ ;/sf/L ;+3 ;+:yfaf6 k|fKt x'g]

;|f]t,

-em_ cGo JolQm tyf ;+:yfaf6 k|fKt x'g] ;|f]t,

-`_ P]gsf] bkmf !$* adf]lhd k|fKt x'g] /sd .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd ;fwg / ;|f]tsf] cg'dfg ubf{ ljleGg ;|f]taf6

k|fKt x'g] k|fljlws jf ljifout If]q -;]S6/n Pl/of_ ;Fu ;DalGwt hgzlQmsf] klg

cg'dfg ug'{ kg]{5 .

-$_ pklgod -@_ adf]lhdsf] ;|f]taf6 j8f txdf ;+rfng x'g] sfo{qmdsf]

nflu kf}if dlxgfsf] klxnf] xKtfleq j8fWoIf dfkm{t k|To]s j8f ;ldltnfO{

gu/kflnsfn] cfjZos dfu{bz{g k7fpg' kg]{5 .

-%_ j8fleq ;+rfng x'g] cfof]hgf jf sfo{qmd th'{df ug'{ cl3 ;DalGwt

j8f ;ldltn] kfos kg]{ :yfgdf cfˆgf]] j8fleqsf ;fd'bflos ;+:yf, ljleGg

pkef]Qmf ;ldlt jf ;d"x, u}/ ;/sf/L ;+:yf tyf j8fjf;Lx¿;Fu cGt/lqmof /

5nkmn sfo{qmdsf] cfof]hgf u/L of]hgf th'{dfsf cfwf/e"t s'/f tyf

gu/kflnsfaf6 ;f] ;DaGwdf k|fKt dfu{bz{g af/] hfgsf/L u/fpg] sfo{qmd /fVg'

kg]{5 .

-^_ pklgod -%_ adf]lhd 5nkmn ubf{ j8fdf ;+rfng x'g] cfof]hgf jf

sfo{qmdnfO{ b]xfoadf]lhd juL{s/0f u/L k|fyldstf lgwf{/0f ug'{ kg]{5 / k|fyldstf

lgwf{/0f ul/Psf] cfof]hgf jf sfo{qmdsf] ;"rL ;DalGwt j8f ;ldltdf k7fpg'

kg]{5 M–

-s_ ;fd'bflos ;+:yf, pkef]Qmf ;ldlt jf ;d"x, u}/ ;/sf/L

;+:yf tyf j8fjf;Lsf] cfˆg} ;|f]taf6 ;+rfng x'g] cfof]hgf

jf sfo{qmd,

-v_ gu/kflnsf;Fusf] nfut ;xeflutfdf ;+rfng x'g] cfof]hgf

jf sfo{qmd,

Page 57: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

57 www.lawcommission.gov.np

-u_ gu/kflnsfsf] cfˆg} nfutdf ;+rfng x'g] cfof]hgf jf

sfo{qmd

-&_ j8f ;ldltaf6 pklgod -^_ adf]lhd k|fyldstfqmd lgwf{/0f e} k|fKt

ePsf] ;"rLnfO{ ;DalGwt ;+:yf, ;d"x, ;ldltsf k|ltlglw;Fu 5nkmnsf ;fy}

gu/kflnsfaf6 k|fKt dfu{bz{g cg'¿k eP jf gePsf] hfFrL j8f ;ldltaf6 ;+rfng

x'g] sfo{qmdsf] k|fyldstfqmd tf]sL j8f ;ldltaf6 lg0f{o u/L kf}ifsf] bf]>f] xKtfleq

gu/kflnsfdf k]z ug'{ kg]{5 .

-*_ gu/kflnsfn] pklgod -&_ adf]lhd j8f ;ldltaf6 k|fKt cfof]hgf jf

sfo{qmddWo] cfˆgf]] ;fwg, ;|f]t, k|fljlws Ifdtf tyf ;DefJotf ;d]tnfO{ larf/

u/L gu/ of]hgfdf ;dfj]z ul/g' kg]{ xf] jf lhNnf:t/Lo lgsfoaf6 ;+rfng x'g

l;kmfl/; ul/g'kg]{ xf] :ki6 u/L gu/ kl/ifb\df k]z ug'{ kg]{5 .

-(_ gu/kflnsfn] pklgod -*_ adf]lhd gu/ kl/ifb\df k]z ug'{ cufj}

;DalGwt ljifout lgsfo, ;f] ;DaGwL ;+:yfsf k|ltlglw jf bIf JolQm, ;+:yf jf

;Nnfxsf/ ;ldlt;Fu k/fdz{ lng ;Sg]5 .

-!)_ gu/ kl/ifb\n] pklgod -*_ adf]lhd k]z x'g cfPsf] cfof]hgfdf

cfjZos 5nkmn u/L kf}if d;fGtleq :jLs[lt lbg]5 . To;/L :jLs[lt lb+bf

gu/kflnsfn] cfˆg} ;|f]t tyf ;fwgaf6 ;+rfng ug]{ jf lhNnf:t/Lo lgsfoaf6

;+rfng u/fpg] ;DaGwdf gu/kflnsfnfO{ :ki6 lgb]{zg lbg' kg]{5 .

-!!_ gu/kflnsfsf] ;|f]t, ;fwg / IfdtfeGbf aflx/sf] cfof]hgf eP b]xfosf

s'/f v'nfO{ ljifout sfo{qmd / k|fyldstfqmd ;d]t tf]sL k7fpg' kg]{5 M–

-s_ k|:tfljt sfo{qmd jf cfof]hgf ;+rfng ug{ gu/kflnsfaf6

Joxf]l/g] nfut, ;xeflutfsf] /sd / ;|f]t ;fwgsf] lsl;d

tyf lhNnf:t/Lo ljifout lgsfoaf6 Joxf]l/g' kg]{ cfly{s,

k|fljlws / ef}lts ;xof]u,

-v_ lhNnf:t/af6 g} k"0f{¿kdf ;+rfng ul/g' kg]{ cfof]hgf eP

;f]sf] ljj/0f .

Page 58: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

58 www.lawcommission.gov.np

-!@_ gu/kflnsf cfkm}n] ;~rfng ug]{ gu/ of]hgfsf] ljj/0f lhNnf ljsf;

;ldltdf df3 d;fGtleq k7fpg' kg]{5 .

!#&=!#&=!#&=!#&= cfof]hgf sfocfof]hgf sfocfof]hgf sfocfof]hgf sfof{Gjog k|lqmoff{Gjog k|lqmoff{Gjog k|lqmoff{Gjog k|lqmof M -!_ P]gsf] bkmf !!^ / !!& adf]lhd

gu/kflnsfsf] If]qleq ;+rfng x'g] cfof]hgf tyf sfo{qmd sfof{Gjog ubf{ ;DalGwt

gu/ If]qsf ;/sf/L, u}/ ;/sf/L tyf bft[ ;+:yf;Fu cfjZos ;dGjo sfod u/L

bf]xf]/f] gkg]{ u/L sfof{Gjog ug'{ u/fpg' kg]{5 .

-@_ gu/kflnsfn] pkef]Qmf ;ldlt, ;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf, u}/ ;/sf/L

;+:yf;Fusf] nfut ;xeflutfdf ;+rfng ug]{ sfo{qmd jf cfof]hgfsf] sfof{Gjog ubf{

;DalGwt pkef]Qmf ;ldlt, ;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf, u}/ ;/sf/L ;+:yf;Fu cg';"rL–

# adf]lhdsf] 9fFrfdf ;Demf}tf u/L ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd pkef]Qmf ;ldlt, ;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf jf u}/

;/sf/L ;+:yfn] nfut ;xeflutfdf cfof]hgf sfof{Gjog ubf{ ;f] afkt k|fKt /sdsf]

5'§} clen]v /fvL ;Demf}tf adf]lhdsf sfuhft, lan e/kfO{ tyf k|ltj]bg

gu/kflnsfdf k|:t't ug'{ kg]{5 .

-$_ gu/kflnsfn] cGo s'g} lgsfo;Fusf] nfut ;xeflutfdf cfof]hgf

sfof{Gjog ubf{ To:tf] lgsfo;Fu ePsf] ;Demf}tfsf zt{adf]lhd ;+rfng ug'{ kg]{5 .

To;/L nfut ;xeflutfdf k|fKt ;xof]usf] 5'§} clen]v /fvL ;DalGwt ;+:yfdf

k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{5 .

!#*=!#*=!#*=!#*= cfof]hgfsf] hfFcfof]hgfsf] hfFcfof]hgfsf] hfFcfof]hgfsf] hfFrkf; jf km/kmf/srkf; jf km/kmf/srkf; jf km/kmf/srkf; jf km/kmf/s M -!_ cfof]hgf ;+rfng ug]{ lgsfo, ;+:yf jf

JolQmn] cfkm"n] ;+rfng u/]sf] cfof]hgf ;DkGg ePkl5 hfFrkf; / km/kmf/s ug{

;DalGwt gu/kflnsfdf k|ltj]bg lbg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|fKt k|ltj]bgdWo] ;8s, ejg, l;+rfO{, vfg]kfgL,

s'nf], gx/ cflb h:tf lgdf{0f k|s[ltsf cfof]hgfsf] k|ltj]bg k|fKt ePsf] ldltn] Ps

dlxgfleq ;DalGwt gu/kflnsfn] hfFrkf; jf km/kmf/s ug'{ u/fpg' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf cfof]hgf afx]s hgr]tgf clej[l4, tfnLd,

uf]i7L, ;]ldgf/, cWoog e|d0f, k|rf/ k|;f/ cflb h:tf sfo{qmd ;+rfng ug]{ lgsfo,

Page 59: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

59 www.lawcommission.gov.np

;+:yf jf JolQmn] cfkm"n] ;+rfng u/]sf sfo{qmdsf] p2]Zo, ef}lts / ljQLo k|ult

nufotsf s'/f v'Ng] k|ltj]bg ;DalGwt gu/kflnsfdf k]z ug'{ kg]{5 / To;/L

k|ltj]bg k]z ePsf] ldltn] Ps dlxgfleq ;DalGwt gu/kflnsfn] To:tf sfo{qmd

;Demf}tf adf]lhd ;DkGg eP gePsf] x]/L km/kmf/s ug'{ u/fpg' kg]{5 .

-$_ pklgod -@_ jf pklgod -#_ adf]lhd gu/kflnsfn] u/]sf] hfFrkf; jf

km/kmf/ssf] cg'df]bg gu/ kl/ifb\af6 u/fpg' kg]{5 .

!#(=!#(=!#(=!#(= cfof]hgfsf] cfof]hgfsf] cfof]hgfsf] cfof]hgfsf] ;'k/Lj]If0f;'k/Lj]If0f;'k/Lj]If0f;'k/Lj]If0f tyf cg'udgtyf cg'udgtyf cg'udgtyf cg'udg M -!_ gu/ If]qdf ;+rflnt cfof]hgf tyf

sfo{qmdsf] lgoldt ;'k/Lj]If0f tyf cg'udg ug{ gu/kflnsfn] b]xfo adf]lhdsf]

Ps ;'k/Lj]If0f tyf cg'udg ;ldltsf] u7g ug]{5 M

-s_ gu/kflnsfn] tf]s]sf] gu/kflnsfsf]

;b:o – ;+of]hs

-v_ gu/kflnsfn] tf]s]sf gu/kflnsfsf

s'g} b'O{ hgf ;b:o – ;b:o

-u_ gu/kflnsfsf] of]hgf zfvfsf] k|d'v – ;lrj

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltn] b]xfosf s'/fx¿sf] cg'udg tyf

;'k/Lj]If0f ug'{ kg]{5 M–

-s_ cfof]hgf jf sfo{qmdsf] lgwf{l/t sfo{tflnsf cg';f/

sfof{Gjog eP jf gePsf],

-v_ k|fljlwsn] lgoldt ;'k/Lj]If0f ug'{kg]{ cfof]hgf jf sfo{qmd

eP To:tf] ;'k/Lj]If0f eP jf gePsf],

-u_ lgwf{l/t u'0f:t/ cg';f/ sfd eP jf gePsf],

-3_ cfof]hgf jf sfo{qmddf ePsf] vr{sf] cg'kftdf

sfof{Gjogsf] k|ult eP jf gePsf],

Page 60: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

60 www.lawcommission.gov.np

-ª_ vr{sf] ljj/0f tyf ;f]sf] lan, e/kfO{, ;|]:tf /Ltk"j{s /fv]

jf g/fv]sf],

-r_ lgod !#& sf] pklgod -@_ adf]lhd ePsf] ;Demf}tf

cg';f/sf] cfof]hgf jf sfo{qmd eP To:tf] ;Demf}tf cg';f/

eP jf gePsf],

-5_ cGo cfjZos s'g} s'/f eP ;f] sf] ljj/0f .

-#_ ;'k/Lj]If0f tyf cg'udg ;ldltn] pklgod -@_ df s'/fx¿ ;'k/Lj]If0f

tyf cg'udg u/]kl5 k|To]s dlxgf gu/kflnsfnfO{ ;f]sf] k|ltj]bg lbg' kg]{5 .

-$_ P]gsf] bkmf !!* adf]lhd gu/ If]qdf ;+rflnt cfof]hgf tyf

sfo{qmdsf] ;dLIff ubf{ gu/kflnsfn] pklgod -#_ adf]lhd k|fKt k|ltj]bgdf pNn]v

ePsf s'/fx¿ ;d]tnfO{ larf/ ug'{kg]{5 / cfof]hgf tyf sfo{qmddf s'g} sdL

sdhf]/L b]lvPdf To:tf sdL sdhf]/L x6fpg ;DalGwt pkef]Qmf ;ldlt, ;+3, ;+:yf

tyf JolQmnfO{ cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––&&&&

s/, z'Ns,s/, z'Ns,s/, z'Ns,s/, z'Ns, ;]jf z'Ns, b:t'/ / ejg lgdf{0f;]jf z'Ns, b:t'/ / ejg lgdf{0f;]jf z'Ns, b:t'/ / ejg lgdf{0f;]jf z'Ns, b:t'/ / ejg lgdf{0f;DaGwL Aoj:yf;DaGwL Aoj:yf;DaGwL Aoj:yf;DaGwL Aoj:yf

!$)=!$)=!$)=!$)= dfnkf]t tyf 3/ hUuf s/sf] b/dfnkf]t tyf 3/ hUuf s/sf] b/dfnkf]t tyf 3/ hUuf s/sf] b/dfnkf]t tyf 3/ hUuf s/sf] b/ M gu/kflnsfn] cfˆgf]] If]qleq nufpg ;Sg]

dfnkf]t tyf e"ld s/ / 3/ hUuf s/sf] Go"gtd tyf clwstd b/ cg';"rL–* df

pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

!$!=!$!=!$!=!$!= axfn s/sf] b/axfn s/sf] b/axfn s/sf] b/axfn s/sf] b/M gu/kflnsfn] P]gsf] bkmf !#& adf]lhd nufpg ;Sg] axfn

s/sf] clwstd b/ cg';"rL–( df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

!$@=!$@=!$@=!$@= Aoj;fo s/sf] b/Aoj;fo s/sf] b/Aoj;fo s/sf] b/Aoj;fo s/sf] b/ M gu/kflnsfn] cfˆgf]] If]qleq nufpg ;Sg] Aoj;fo s/sf]

Go"gtd tyf clwstd b/ cg';"rL–!) df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

!$#=!$#=!$#=!$#= ;jf/L s/sf] b/;jf/L s/sf] b/;jf/L s/sf] b/;jf/L s/sf] b/ M gu/kflnsfn] cfˆgf]] If]qleq nufpg ;Sg] ;jf/L s/sf]

Go"gtd tyf clwstd b/ cg';"rL–!! df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

Page 61: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

61 www.lawcommission.gov.np

!$$=!$$=!$$=!$$= PsLs[t ;Dklt s/PsLs[t ;Dklt s/PsLs[t ;Dklt s/PsLs[t ;Dklt s/ M -!_ gu/kflnsfn] cfˆgf]] If]qleq nufpg ;Sg] PsLs[t

;Dklt s/sf] Go"gtd tyf clwstd b/ c'g;"rL – !@ df pNn]v ePadf]lhd

x'g]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd s/ nufpg] k|of]hgsf] nflu gu/kflnsfn] cfˆgf]]

If]qleq cfjZostfg';f/ If]q ljefhg u/L To:tf] If]q jf k|To]s j8fsf afl;Gbfsf]

PsLs[t ;DklQsf] ljj/0f 5'6\6f5'6\6} ¿kdf nut sfod u/L cg';"rL–!# sf] 9fFrfdf

tof/ ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] ljj/0f tof/ ePkl5 PsLs[t ;Dkltsf]

d"NofÍgsf nflu gu/kflnsfn] bIf / ljz]if1 ;d]t /x]sf] a9Ldf % hgfsf] d"NofÍg

;ldlt u7g ug]{5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd ul7t ;ldltsf] sfo{jlw al9df Ps jif{sf] x'g]5 .

-%_ d"NofÍg ;ldltn] PsLs[t ;Dklt s/ nufpg of]Uo d"No lgwf{/0f ug{

l;kmfl/; ubf{ b]xfosf cfwf/df ug]{5M–

-s_ PsLs[t ;DklQ s/ nufpg of]Uo d"No lgwf{/0f ubf{ k|rlnt

ahf/ efpnfO{ cfwf/ dfGg],

-v_ ef}lts ;+/rgfsf] d"No k|rlnt ahf/ efpaf6 sfod x'g

cfPsf] d"Nodf x|f;s§L ug]{,

-u_ v08 -s_ adf]lhd d"NofÍg ug]{ k|of]hgsf] nflu x|f;s§L

ubf{ jflif{s 23b; k|ltztb]lv aL; k|ltzt;Dd ug]{,

-3_ hUuf afx]s cGo ef}lts ;+/rgfsf] d"NofÍg ubf{ cg';"rL–

!$ df pNn]v ePsf] juL{s/0fsf] cfwf/df d"No lgwf{/0f ug]{,

23 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 62: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

62 www.lawcommission.gov.np

-ª_ ef}lts ;+/rgfsf] d"No lgwf{/0f ubf{ Ifltu|:t jf eTs]sf]

cj:yf ePdf Ifltu|:t jf eTs]sf] efu a/fa/sf] d"No

36fpg] .

-^_ PsLs[t ;DklQdf s/ nufpg] k|of]hgsf] nflu PsLs[t ;DklQsf]

d"NofÍg ug]{ kmf/fdsf] 9fFrf cg';"rL–!% adf]lhd x'g]5 .

-&_ pklgod -%_ adf]lhd PsLs[t ;DklQsf] d"NofÍg l;kmfl/; eO;s]kl5

gu/kflnsfn] PsLs[t ;Dkltsf] d"NofÍg b/ >fj0f dlxgfleq lgwf{/0f ul/ ;Sg'

kg]{5 .

-*_ pklgod -&_ adf]lhd gu/kflnsfaf6 lgwf{l/t d"NofÍg / To;df nfUg]

gu/ kl/ifb\af6 lgwf{l/t s/sf] b/ cg';"rL–!^ adf]lhdsf] 9fFrfdf k|sfzg ug'{

kg]{5 .

-(_ pklgod -*_ adf]lhd k|sflzt PsLs[t ;DklQsf] d"Nodf lrQ ga'‰g]

JolQmn] To:tf] ;"rgf k|sfzg ePsf] ldltn] k}+tL; lbgleq k'gM d"NofÍgsf nflu

k|d'v ;dIf lgj]bg lbg ;Sg]5 .

-!)_ pklgod -(_ adf]lhd kg{ cfPsf] lgj]bg pk/ gu/kflnsfn] Ps

dlxgfleq k'gM d"NofÍgsf] sf/afxL u/L 6'Ëf] nufpg' kg]{5 .

-!!_ pklgod -!)_ adf]lhd gu/kflnsfn] u/]sf] lg0f{o clGtd x'g]5 .

-!@_ pklgod -&_ jf pklgod -!)_ adf]lhd sfod ul/Psf] s/ of]Uo

;Dkltsf] d"NofÍg / To;sf] b/ kfFr jif{;Dd kl/jt{g ul/g] 5}g .

-!#_ pklgod -&_ jf pklgod -!)_ adf]lhd sfod ul/Psf] s/ of]Uo

;Dkltsf] d"NofÍg / ;f] adf]lhd nfu]sf] PsLs[t ;DklQ s/ e'QmfgLsf] nflu

gu/kflnsfn] ;DalGwt s/bftf ;dIf d+l;/ dlxgfleq lan k7fO ;Sg' kg]{5 .

-!$_ pklgod -!#_ adf]lhd k|fKt lan adf]lhd a'emfpg' kg]{ s/ ;DalGwt

s/bftfn] ;f]xL cfly{s jif{leq gu/kflnsfdf a'´fpg' kg]{5 .

Page 63: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

63 www.lawcommission.gov.np

-!%_ pklgod -!#_ adf]lhd gu/kflnsfn] k7fPsf] lan k|fKt ePsf] ldltn]

#) lbgleq s/ bflvnf ug]{ s/bftfnfO{ gu/kflnsfn] lghn] a'emfpg' kg]{ s/

/sddf bz k|ltzt 5'6 lbg ;Sg]5 .

-!^_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg b]xfosf]

;Dkltdf PsLs[t ;DklQ s/ nfUg] 5}g M–

24=== === ===

-v_ g]kfn ;/sf/sf] :jfldTjdf /x]sf] 3/ / hUuf,

-u_ ;/sf/L c:ktfnsf] ejg / hUuf,

-3_ u'7Lsf] :jfldTjdf /x]sf] hUuf,

-ª_ d'gfkmfsf] p2]Zo g/fvL ;~rfng ul/Psf] ;/sf/L lzIf0f

;+:yf / ;/sf/L ;+:yfgsf] ejg / hUuf,

-r_ d'gfkmfsf] p2]Zo g/fvL ;+rfng ePsf ;+3, ;+:yfsf] 3/

hUuf,

-5_ wfld{s ;+:yf -dlGb/, u'Daf, rr{, dl:hb cflb_ sf] ejg /

hUuf,

-h_ vfg]kfgL ;Íng kf]v/L, ljB'tu[x, d;fg3f6, ljdfg:yn,

a;kfs{, /+uzfnf, pBfg, kfs{ h:tf ;fj{hlgs pkof]usf

:ynx¿,

-em_ /fhb"tfjf;, jfl0fHo lgof]u, s'6g}lts lgof]usf ejg /

hUuf .

-!&_ o; lgodadf]lhd PsLs[t ;DklQ s/ nfu]sf] ;DklQdf dfnkf]t,

e"lds/ tyf 3/hUuf s/ nufOg] 5}g .

24 rf}yf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

Page 64: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

64 www.lawcommission.gov.np

!$%=!$%=!$%=!$%= dgf]/~hg s/sf] b/dgf]/~hg s/sf] b/dgf]/~hg s/sf] b/dgf]/~hg s/sf] b/ M gu/kflnsfn] cfˆgf]] If]qleq cfjZostfg';f/ If]q ljefhg

u/L nufpg ;Sg] dgf]/Ghg s/sf] clwstd tyf Go"gtd b/ cg';"rL–!& df

pNn]v ePadf]lhd x'g]5 .

!$^=!$^=!$^=!$^= Jofj;flos lel8of] s/sf] b/Jofj;flos lel8of] s/sf] b/Jofj;flos lel8of] s/sf] b/Jofj;flos lel8of] s/sf] b/ M gu/kflnsfn] cfˆgf]] If]qleq nufpg ;Sg]

Jofj;flos lel8of] s/sf] Go"gtd tyf clwstd b/ cg';"rL–!* df pNn]v eP

adf]lhd x'g]5 .

!$&=!$&=!$&=!$&= kfls{Ë z'Nskfls{Ë z'Nskfls{Ë z'Nskfls{Ë z'Ns M gu/kflnsfn] cfˆgf]] If]qleq nufpg ;Sg] kfls{Ë z'Nssf] Go"gtd

tyf clwstd b/ cg';"rL–!( df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

!$*=!$*=!$*=!$*= crn ;DklQ d"NofÍg ;]jf z'Nscrn ;DklQ d"NofÍg ;]jf z'Nscrn ;DklQ d"NofÍg ;]jf z'Nscrn ;DklQ d"NofÍg ;]jf z'Ns M gu/kflnsfn] cfˆgf]] If]qleq nufpg ;Sg]

crn ;DklQsf] d"NofÍg ubf{ cg';"rL–@) df pNn]v eP adf]lhd ;]jf z'Ns

nufpg ;Sg]5 . crn ;DklQ d"NofÍg ug{ gu/kflnsfn] cfjZostfg';f/ ljz]if1

;d]t /x]sf] sfo{6f]nL u7g ug{ ;Sg]5 .

!$(=!$(=!$(=!$(= cg'dltsf] nflu b/vf:t lbg'kgcg'dltsf] nflu b/vf:t lbg'kgcg'dltsf] nflu b/vf:t lbg'kgcg'dltsf] nflu b/vf:t lbg'kg ]{]{ ]{]{ M P]gsf] bkmf !%) sf] pkbkmf -@_ adf]lhd

ejg lgdf{0f ug{ rfxg]n] cg'dltsf] nflu cg';"rL–@! adf]lhdsf] 9fFrfdf

gu/kflnsf ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .

Page 65: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

65 www.lawcommission.gov.np

efuefuefuefu––––$$$$

lhNnf ljsf; ;ldlt ;DaGwL Joj:yflhNnf ljsf; ;ldlt ;DaGwL Joj:yflhNnf ljsf; ;ldlt ;DaGwL Joj:yflhNnf ljsf; ;ldlt ;DaGwL Joj:yf

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––!!!!

lhNnf ljsf; ;ldltsf] juL{s/0flhNnf ljsf; ;ldltsf] juL{s/0flhNnf ljsf; ;ldltsf] juL{s/0flhNnf ljsf; ;ldltsf] juL{s/0f

!%)=!%)=!%)=!%)= lhNnf ljsf; ;ldltsf] juL{s/0flhNnf ljsf; ;ldltsf] juL{s/0flhNnf ljsf; ;ldltsf] juL{s/0flhNnf ljsf; ;ldltsf] juL{s/0f M 25-!_ P]gsf] bkmf !*$ sf] k|of]hgsf]

nflu g]kfn ;/sf/n] b]xfosf] k"jf{wf/ ePsf] lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ b]xfo

adf]lhd æsÆ, ævÆ, æuÆ / æ3Æ ju{df juL{s/0f ug]{ 5 M–

æsÆ ju{M

-!_ lhNnfsf] ;b/d'sfd;Dd / slDtdf cfwf ufp“ ljsf;

;ldltx¿df jif{ e/L g} cfjfudg x'g] df]6/af6f]sf] Joj:yf

ePsf],

-@_ cfjflws of]hgfdf nlIft /fli6«o ;"rsf+sn] lzIff If]qdf

lgwf{/0f u/]sf] pknlAw xfl;n u/]sf],

-#_ lhNnfdf sDtLdf Ps;o krf; nfOg 6]lnkmf]g ePsf] jf

krxQ/ k|ltzt ufp“ ljsf; ;ldltdf 6]lnkmf]g ;'ljwf

ePsf],

-$_ cfjflws of]hgfdf nlIft /fli6«o ;"rsf+sn] :jf:Yo If]qdf

lgwf{/0f u/]sf] pknlAw xfl;n u/]sf] .

ævÆ ju{M

-!_ lhNnfsf] ;b/d'sfd;Dd jif{e/L g} cfjfudg x'g]

df]6/af6f]sf] Joj:yf ePsf],

25 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 66: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

66 www.lawcommission.gov.np

-@_ cfjflws of]hgfdf nlIft /fli6«o ;"rsf+sn] lzIff If]qdf

lgwf{/0f u/]sf] pknAwLsf] slDtdf gAa] k|ltzt xfl;n

u/]sf],

-#_ lhNnfdf sDtLdf Ps ;o klRr; nfOg 6]lnkmf]g ePsf] jf

;f7L k|ltzt ufp“ ljsf; ;ldltdf 6]lnkmf]g ;'ljwf ePsf],

-$_ cfjflws of]hgfdf nlIft /fli6«o ;"rsf+sn] :jf:Yo If]qdf

lgwf{/0f u/]sf] slDtdf gAa] k|ltzt pknlAw xfl;n u/]sf] .

æuÆ ju{M

-!_ lhNnfsf] ;b/d'sfd;Dd df]6/af6f]sf] Joj:yf ePsf] .

-@_ cfjflws of]hgfdf nlIft /fli6«o ;"rsf+sn] lzIff If]qdf

lgwf{/0f u/]sf] pknAwLsf] slDtdf krxQ/ k|ltzt xfl;n

u/]sf] .

-#_ lhNnfdf sDtLdf Ps;o nfOg 6]lnkmf]g ePsf] jf krf;

k|ltzt ufp“ ljsf; ;ldltdf 6]lnkmf]g ;'ljwf ePsf] .

-$_ cfjflws of]hgfdf nlIft /fli6«o ;"rsf+sn] :jf:Yo If]qdf

lgwf{/0f u/]sf] slDtdf krxQ/ k|ltzt pknlAw xfl;n

u/]sf] .

æ3Æ ju{ M

dfly v08 -s_, -v_ / -u_ ju{sf] juL{s/0fdf gk/]sf lhNnf ljsf;

;ldltx¿ .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd juL{s[t lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;"rL

g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf k|sfzg ug]{5 .

-#_ g]kfn ;/sf/n] k|To]s kfFr aif{df lhNnf ljsf; ;ldltsf] juL{s[t ;"rL

cBfalws ug]{5 .

Page 67: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

67 www.lawcommission.gov.np

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––@@@@

lhNnf kl/ifblhNnf kl/ifblhNnf kl/ifblhNnf kl/ifb \\ \\sf] a}7s / sfo{k|0ffnLsf] a}7s / sfo{k|0ffnLsf] a}7s / sfo{k|0ffnLsf] a}7s / sfo{k|0ffnL

!%!=!%!=!%!=!%!= a}7s a:g] :yfga}7s a:g] :yfga}7s a:g] :yfga}7s a:g] :yfg M lhNnf kl/ifb\sf] a}7s lhNnfsf] ;b/d'sfd l:yt lhNnf ljsf;

;ldltsf] sfof{nodf a:g]5 .

!%@=!%@=!%@=!%@= 5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo M P]gsf] bkmf !*% sf] pkbkmf -^_ sf] k|of]hgsf] nflu ;"rgf

k7fpFbf To:tf] ;"rgfdf a}7sdf 5nkmn ul/g] ljifo ;d]t :ki6 ¿kn] ls6fg ug'{

kg]{5 .

!%#=!%#=!%#=!%#= a}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmd M lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;efkltsf] lgb]{zgdf ;lrjn] lhNnf

kl/ifb\sf] a}7ssf] sfo{qmd lnlvt ¿kdf tof/ ug]{5 .

!%$=!%$=!%$=!%$= pkl:yltpkl:yltpkl:yltpkl:ylt M a}7sdf pkl:yt k|To]s ;b:on] cfˆgf] pkl:ylt hgfO{ ;xL ug'{ kg]{5 .

!%%=!%%=!%%=!%%= a}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yf M a}7s ;'Joj:yf ug]{ sfd a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmsf]

x'g]5 .

!%^=!%^=!%^=!%^= cWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bf M cWoIfsf] cf;gsf] ;Ddfg / cfb/ ug'{ lhNnf

kl/ifb\sf k|To]s ;b:osf] st{Ao x'g]5 .

!%&=!%&=!%&=!%&= af]Ng] kfnfaf]Ng] kfnfaf]Ng] kfnfaf]Ng] kfnf ]] ]] M a}7ssf] 5nkmndf efu lng] ;b:on] af]Ng] kfnf] tyf af]Ng kfpg]

;dosf] cjlw a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

!%*=!%*=!%*=!%*= aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6\\ \\g gx'gg gx'gg gx'gg gx'g ]] ]] M Pshgf ;b:on] af]ln/x]sf] ;dodf csf]{ s'g} ;b:on]

aLrdf s'/f sf6\g x'Fb}g .

!%(=!%(=!%(=!%(= k|:tfj /fVg]k|:tfj /fVg]k|:tfj /fVg]k|:tfj /fVg] M a}7sdf 5nkmnsf] nflu s'g} ljifo k]z ug{ rfxg] ;b:on] ;f] ljifo

lgod !^) sf] /Lt k'¥ofO{ k|:tfjsf] ¿kdf /fVg' kg]{5 .

!^)=!^)=!^)=!^)= kkkk|:tfjsf] /Lt|:tfjsf] /Lt|:tfjsf] /Lt|:tfjsf] /Lt M a}7sdf 5nkmnsf] nflu k]z x'g] k|:tfjsf] ;"rgf a}7s ;'?

x'g'eGbf sDtLdf rf}aL; 306f cufl8 g} lnlvt ¿kdf b]xfosf] /Lt k'¥ofO{ ;lrjnfO{

lbg' kg]{5 M–

Page 68: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

68 www.lawcommission.gov.np

-s_ g]kfnL efiffdf n]lvPsf],

-v_ lhNnf kl/ifb\sf ;b:ox¿dWo]af6 sDtLdf Pshgf k|:tfjs / Pshgf

;dy{ssf] ;xL ePsf],

-u_ k|:tfjsf] ljifo :ki6 / Jojxfl/s ePsf],

-3_ lgod !^# cg'¿k ePsf],

-ª_ cWoIftf ug]{ JolQmn] 5nkmnsf nflu :jLs[lt lbPsf] .

!^!=!^!=!^!=!^!= k|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmd M -!_ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] P]gsf] bkmf !** sf] pkbkmf

-!_ df plNnlvt ljifosf] k|fyldstfsf] cfwf/df k|:tfjsf] qmd tof/ ug]{5 .

-@_ Pp6} ljifodf b'O{j6f k|:tfj k|fKt x'g cfPdf klxn] btf{ ePsf]

k|:tfjnfO{ a}7ssf] sfo{qmddf /flvg]5 .

!^@=!^@=!^@=!^@= k|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmof M -!_ lgod !^! adf]lhd tof/ ePsf] k|:tfjsf]

k|fyldstf qmdsf] cfwf/df cWoIftf ug]{ JolQmn] a}7sdf k|:tfj k]z ug]{ cg'dlt

lbg]5 / k|:tfjs ;b:on] ;f] k|:tfj Nofpg' kgf{sf] sf/0f ;lxt cfˆgf]] egfO k|:t't

ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|:tfjs ;b:on] cfˆgf]] egfO /flv;s]kl5 ;f]

k|:tfj pk/ af]Ng rfxg] cGo ;b:onfO{ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] af]Ng] cg'dlt

lbg]5 .

-#_ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] a}7ssf] sfo{qmd ;+Vof / To;nfO{ nfUg]

;do ;d]tnfO{ larf/ u/L k|To]s k|:tfjdfly ul/g] 5nkmnsf] ;dofjlw / To:tf]

5nkmndf k|To]s ;b:on] af]Ng kfpg] ;do tf]Sg ;Sg]5 .

-$_ af]Ng rfxg] ;b:ox¿n] af]ln;s]kl5 a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn]

k|:tfjs ;b:onfO{ k'g M af]Ng] cg'dlt lbg ;Sg]5 / ;f] afx]s cGo ;b:onfO{

;fdfGotM Psk6seGbf a9L af]Ng] cg'dlt lbOg]5}g .

Page 69: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

69 www.lawcommission.gov.np

-%_ lgod !%( adf]lhd k|:t't k|:tfj lgod !^$ adf]lhd lg0f{osf] nflu

k|:t't x'g'eGbf cufj} k|:tfjs ;b:on] rfx]df lkmtf{ lng ;Sg]5 .

!^#=!^#=!^#=!^#= k|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fx¿x¿x¿x¿ M a}7sdf k|:tfj k]z ubf{

jf 5nkmn ubf{ b]xfosf s'/fx¿ ug'{ x'Fb}g M–

-s_ clzi6 zAbsf] k|of]u,

-v_ s;}sf] JolQmut k|lti7fdf wSsf k'¥ofpg] zAbsf] k|of]u,

-u_ tf]8kmf]8 jf ansf] k|of]u,

-u_ g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg, @)$& sf] efjgf ljk/Lt x'g] ljifodf 5nkmn .

!^$=!^$=!^$=!^$= k|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{o M -!_ lgod !^@ adf]lhd k|:tfjdfly af]Ng] qmd ;dfKt

ePkl5 a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] ;f] k|:tfj lg0f{osf] nflu a}7s ;dIf k|:t't

ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg a}7ssf] cWoIftf ug]{

JolQmnfO{ s'g} k|:tfjsf] ;DaGwdf kof{Kt 5nkmn eO;s]sf]5 eGg] nfu]df lghn] ;f]

k|:tfj lg0f{osf] nflu a}7s ;dIf k|:t't ug{ ;Sg]5 .

!^%=!^%=!^%=!^%= lg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0ff M -!_ a}7ssf] ax'dt k|:tfjsf] kIf jf

ljkIfdf 5 eGg] lg0f{osf] nflu a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] b]xfosf] s'g} Ps

tl/sf ckgfO{ a}7ssf] lg0f{osf] 3f]if0ff ug{]5 M–

-s_ k|To]s ;b:onfO{ kfn};Fu df}lvs dt k|s6 ug{ nufP/,

-v_ k|:tfjsf] kIf jf ljkIfdf xft p7fpg nufP/,

-u_ k|:tfjsf] kIfdf dt k|s6 ug]{ Ps ;d"xdf / ljkIfdf dt

k|s6 ug]{]nfO{ csf]{ ;d"xdf ljefhg u/]/ .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] tl/sfaf6 ax'dt 5'§\ofpg Jojxfl/s gePdf

cWoIftf ug]{ JolQmn] ;b:onfO{ uf]Ko dtbfg ug{ nufO{ lg0f{osf] 3f]if0ff ug]{5 .

Page 70: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

70 www.lawcommission.gov.np

!^^=!^^=!^^=!^^= lg0ff{os dtlg0ff{os dtlg0ff{os dtlg0ff{os dt M a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] dtbfg ug]{ 5}g .

t/ s'g} k|:tfjsf] ;DaGwdf kIf / ljkIfdf a/fa/ dt kg{ cfPdf a}7ssf]

cWoIftf ug]{ JolQmn] lg0ff{os dt lbg]5 .

!^&=!^&=!^&=!^&= lg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]v M ;lrjn] a}7sdf ePsf] lg0f{onfO{ lg0f{o k'l:tsfdf clen]v

u/L a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmsf] ;xL u/fO{ /fVg' kg]{5 .

!^*=!^*=!^*=!^*= lg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ft M -!_ a}7ssf] lg0f{o ptf/ ;lrjn] k|dfl0ft u/L ;b:o tyf

;DalGwt lgsfodf k7fpg]5 .

!^(=!^(=!^(=!^(= ljz]if a}7sljz]if a}7sljz]if a}7sljz]if a}7s;DaGwL sfo{ljlw;DaGwL sfo{ljlw;DaGwL sfo{ljlw;DaGwL sfo{ljlw M -!_ P]gsf] bkmf !*% sf] pkbkmf -(_ adf]lhd

ljz]if a}7s af]nfpFbf ;efkltsf] lnlvt lgb]{zgdf ;lrjn] lhNnf kl/ifb\sf] ljz]if

a}7s a:g] ldlt, ;do, :yfg / h'g ljifodf 5nkmn ug{sf] nflu a}7s af]nfOPsf]

xf] ;f] ljifo ;d]t :ki6 ¿kn] v'nfOPsf] ;"rgf lhNnf kl/ifb\sf] ;b:onfO{ lbg'

kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd af]nfOPsf] ljz]if a}7sdf h'g ljifodf 5nkmn

ug{ ljz]if a}7s af]nfOPsf] xf] ;f] afx]s cGo ljifodf 5nkmn ug{ kfOg] 5}g .

-#_ o; lgoddf n]lvPb]lv afx]s ljz]if a}7s;DaGwL cGo sfo{ljlw o;}

kl/R5]bsf cGo Joj:yfadf]lhd x'g]5 .

-$_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s''/f n]lvPsf] ePtfklg sfof{Gjogdf

/x]sf] lhNnf ljsf; ;ldltsf] agf]6, sfo{qmd tyf lhNnf kl/ifb\sf] ;b:o dgf]gog

;DaGwL ljifosf ;DaGwdf ;fljsdf sfod /x]sf] lg0f{odf k|efljt ug]{ lsl;dsf

ljifonfO{ 5nkmnsf] ljifoj:t' agfP/ ljz]if a}7s af]nfpg kfOg] 5}g .

!&)=!&)=!&)=!&)= cWoIfsf] 5gf}6 k|lqmof / a}7s :yugcWoIfsf] 5gf}6 k|lqmof / a}7s :yugcWoIfsf] 5gf}6 k|lqmof / a}7s :yugcWoIfsf] 5gf}6 k|lqmof / a}7s :yug M -!_ P]gsf] bkmf !*% sf] pkbkmf -$_

adf]lhd cWoIfsf] 5gf}6 ug]{ k|lqmof tTsfn cWoIftf ul//x]sf] JolQmn] lgwf{/0f u/]

adf]lhd x'g]5 .

Page 71: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

71 www.lawcommission.gov.np

-@_ P]gsf] bkmf !*% sf] pkbkmf -$_ sf] k|ltjGwfTds jfSof+z adf]lhd h]i7

;b:on] cWoIftf u/]sf] lhNnf kl/ifbsf] a}7s rf}aL; 306feGbf a9L ;dosf] nflu

:yug ug{ x'Fb}g .

!&!=!&!=!&!=!&!= kb l/Qm ePsf] ;"rgf lbg' kg]{kb l/Qm ePsf] ;"rgf lbg' kg]{kb l/Qm ePsf] ;"rgf lbg' kg]{kb l/Qm ePsf] ;"rgf lbg' kg]{ M -!_ P]gsf] bkmf !&% / !*@ adf]lhd lhNnf

kl/ifb\ / lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;b:osf] kb l/Qm x'g cfPdf ;f] s'/fsf] ;"rgf kb

l/Qm ePsf] ldltn] a9Ldf Ps xKtfleq ;lrjn] dGqfnonfO{ lbg' kg]{5 .

-@_ P]gsf] bkmf !!, !*, &(, / *^ adf]lhd ufpF kl/ifb\ / ufpF ljsf;

;ldlt tyf gu/ kl/ifb\ / gu/kflnsfsf] ;b:osf] kb l/Qm ePsf] ;"rgf lhNnf

ljsf; ;ldltnfO{ k|fKt x'g cfPdf To;/L ;"rgf k|fKt ePsf] ldltn] a9Ldf Ps

xKtfleq ;lrjn] ;f] s'/fsf] ;"rgf dGqfnonfO{ lbg' kg]{5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––####

lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7s / sfo{k|0ffnLlhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7s / sfo{k|0ffnLlhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7s / sfo{k|0ffnLlhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7s / sfo{k|0ffnL

!&@=!&@=!&@=!&@= a}7s a:g] :yfg / ;doa}7s a:g] :yfg / ;doa}7s a:g] :yfg / ;doa}7s a:g] :yfg / ;do M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7s lhNnf ljsf;

;ldltsf] sfof{nodf a:g]5 .

-@_ P]gsf] bkmf !*^ sf] pkbkmf -!_ sf] k|of]hgsf] nflu ;efkltn] Ps

cfly{s jif{el/ x'g] a}7ssf] lglZrt ldlt / ;do lgwf{/0f u/L k|To]s cfly{s jif{sf]

;'?df ;a} ;b:onfO{ lnlvt ¿kdf hfgsf/L u/fpg' kg]{5 .

!&#=!&#=!&#=!&#= 5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo5nkmnsf] ljifo M P]gsf] bkmf !*^ sf] pkbkmf -@_ adf]lhdsf] a}7s af]nfpFbf ;f]

a}7sdf 5nkmn ul/g] ljifo :ki6 ¿kn] ls6fg u/L a}7s a:g] ldlteGbf

;fdfGotof axQ/ 306f cufj} ;a} ;b:onfO{ pknAw u/fpg' kg]{5 .

!&$=!&$=!&$=!&$= a}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmda}7ssf] sfo{qmd M ;efkltsf] lgb]{zgdf ;lrjn] lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7ssf]

sfo{qmd lnlvt ¿kdf tof/ ug]{5 .

!&%=!&%=!&%=!&%= pkl:yltpkl:yltpkl:yltpkl:ylt M a}7sdf pkl:yt k|To]s ;b:on] pkl:ylt k'l:tsfdf cfˆgf]] gfd a'lemg]

u/L ;xL ug'{ kg]{5 .

Page 72: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

72 www.lawcommission.gov.np

!&^=!&^=!&^=!&^= a}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yfa}7ssf] ;'Joj:yf M a}7sdf ;'Joj:yf ug]{ sfd a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmsf]

x'g]5 .

!&&=!&&=!&&=!&&= cWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bfcWoIftf ug]{ JolQmsf] dof{bf M cWoIfsf] cf;gsf] ;Ddfg / cfb/ ug'{ k|To]s

;b:osf] st{Ao x'g]5 .

!&*=!&*=!&*=!&*= af]Ng] kfnf]af]Ng] kfnf]af]Ng] kfnf]af]Ng] kfnf] M a}7ssf] 5nkmndf efu lng] ;b:ox¿n] af]Ng] kfnf] tyf af]Ng kfpg]

;dosf] cjlw a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

!&(=!&(=!&(=!&(= aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6aLrdf s'/f sf6\\ \\g gx'gg gx'gg gx'gg gx'g ]] ]] M Pshgf ;b:on] af]ln/x]sf] ;dodf csf]{ s'g} ;b:on]

aLrdf s'/f sf6\g x'Fb}g .

!*)=!*)=!*)=!*)= k|:tfj /fVgk|:tfj /fVgk|:tfj /fVgk|:tfj /fVg ]] ]] M a}7sdf 5nkmnsf] nflu s'g} ljifo k|:t't ug{ rfxg] ;b:on] ;f]

ljifo lgod !*! sf] /Lt k'¥ofO{ k|:tfjsf] ¿kdf /fVg' kg]{5 .

!*!=!*!=!*!=!*!= k|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Ltk|:tfjsf] /Lt M -!_ a}7sdf 5nkmnsf] nflu s'g} ;b:osf] tkm{af6 k]z x'g]

k|:tfjsf] ;"rgf a}7s ;'? x'g'eGbf sDtLdf 26axQ/ 306f cufl8 g} lnlvt ¿kdf

b]xfosf /Lt k'¥ofO{ ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 M–

-s_ g]kfnL efiffdf n]lvPsf],

-v_ lhNnf ljsf; ;ldltsf ;b:ox¿ dWo]af6 sDtLdf Pshgf

k|:tfjs / Pshgf ;dy{ssf] ;xL ePsf],

-u_ k|:tfjsf] ljifo :ki6 / Jojxfl/s ePsf],

-3_ lgod !*$ cg'¿k ePsf],

-ª_ cWoIftf ug]{ JolQmn] 5nkmnsf] nflu :jLs[lt lbPsf] .

!*@=!*@=!*@=!*@= k|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmdk|:tfjsf] qmd M -!_ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] P]gsf] bkmf !*( sf] pkbkmf

-!_ df plNnlvt ljifosf] k|fyldstfsf] cfwf/df k|:tfjsf] qmd tof/ ug]{5 .

26 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 73: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

73 www.lawcommission.gov.np

-@_ Pp6} ljifodf b'O{j6f k|:tfj k|fKt x'g cfPsf]df klxn] btf{ ePsf]

k|:tfjnfO{ a}7ssf] sfo{qmddf /flvg]5 .

!*#=!*#=!*#=!*#= k|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmofk|:tfjdf 5nkmnsf] k|lqmof M -!_ lgod !*@ adf]lhd tof/ ePsf] k|:tfjsf]

k|fyldstf qmdsf] cfwf/df cWoIftf ug]{ JolQmn] k]z ug]{ cg'dlt lbg]5 / k|:tfjs

;b:on] k|:tfj Nofpg' k/]sf] sf/0f ;lxt cfˆgf]] egfO k|:t't ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|:tfjs ;b:on] cfˆgf] egfO /flv;s]kl5 ;f]

k|:tfj pk/ af]Ng rfxg] cGo ;b:onfO{ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] af]Ng cg'dlt

lbg]5 .

-#_ a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] a}7ssf] sfo{qmd ;+Vof / To;nfO{ nfUg]

;do ;d]tnfO{ larf/ u/L k|To]s k|:tfjdfly ul/g] 5nkmnsf] ;dofjlw / To:tf]

5nkmndf k|To]s ;b:on] af]Ng kfpg] ;do tf]Sg ;Sg]5

-$_ af]Ng rfxg] ;b:on] af]ln;s]kl5 a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn]

k|:tfjs ;b:onfO{ k'gM af]Ng] cg'dlt lbg ;Sg]5 / ;f] afx]s cGo ;b:onfO{

;fdfGotof Psk6seGbf a9L af]Ng] cg'dlt lbOg]5}g .

-%_ lgod !*) adf]lhd k|:t't k|:tfj lgod !*% adf]lhd lg0f{osf] nflu

k|:t't x'g' cufj} k|:tfjs ;b:on] rfx]df lkmtf{ lng ;Sg]5 .

!*$=!*$=!*$=!*$= k|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fk|:tfj k]z ubf{ jf 5nkmn ubf{ ug{ gx'g] s'/fx¿x¿x¿x¿ M a}7sdf k|:tfj k]z ubf{

jf 5nkmn ubf{ b]xfosf s'/fx¿ ug'{ x'Fb}g M–

-s_ clzi6 zAbsf] k|of]u,

-v_ s;}sf] JolQmut k|lti7fdf wSsf k'¥ofpg] zAbsf] k|of]u,

-u_ tf]8kmf]8 jf ansf] k|of]u,

-3_ g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg, @)$& sf] efjgf ljk/Lt x'g] ljifodf 5nkmn .

Page 74: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

74 www.lawcommission.gov.np

!*%=!*%=!*%=!*%= k|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{ok|:tfjdfly lg0f{o M -!_ lgod !*# adf]lhd k|:tfjdfly af]Ng] qmd ;dfKt

ePkl5 a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] ;f] k|:tfj lg0f{osf] nflu a}7s ;dIf k|:t't

ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg a}7ssf] cWoIftf ug]{

JolQmnfO{ s'g} k|:tfjsf] ;DaGwdf kof{Kt 5nkmn eO;s]sf]5 eGg] nfu]df lghn] ;f]

k|:tfj lg0f{osf] nflu a}7s ;dIf k|:t't ug{ ;Sg]5 .

!*^=!*^=!*^=!*^= lg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0fflg0f{o ug]{ tl/sf tyf lg0f{osf] 3f]if0ff M -!_ a}7ssf] ax'dt k|:tfjsf] kIf jf

ljkIfdf 5 eGg] s'/fsf] lg0f{osf] nflu a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] b]xfosf] tl/sf

ckgfO{ a}7ssf] lg0f{osf] 3f]if0ff ug{]5 M–

-s_ k|To]s ;b:onfO{ kfn};Fu df}lvs dt k|s6 ug{ nufP/,

-v_ k|:tfjsf] kIf jf ljkIfdf xft p7fpg nufP/,

-u_ k|:tfjsf] kIfdf dt k|s6 ug]{nfO{ Ps ;d"xdf / ljkIfdf

dt k|s6 ug]{nfO{ csf]{ ;d"xdf ljefhg u/]/ .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] tl/sfaf6 ax'dt 5'6\ofpg Jojxfl/s gePdf

cWoIftf ug]{ JolQmn] ;b:onfO{ uf]Ko dtbfg ug{ nufO{ lg0f{osf] 3f]if0ff ug]{5 .

!*&=!*&=!*&=!*&= lg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]vlg0f{osf] clen]v M -!_ ;lrjn] a}7sdf ePsf] lg0f{onfO{ lg0f{o k'l:tsfdf

clen]v u/L pkl:yt ;b:onfO{ ;xL u/fO{ /fVg' kg]{5 .

-@_ a}7saf6 ePsf] s'g} lg0f{odf lrQ ga'‰g] ;b:on] lg0f{o k'l:tsfdf

5f]6s/Ldf cfˆgf]] km/s dt hgfpg ;Sg]5 .

!**=!**=!**=!**= lg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ftlg0f{o k|dfl0ft M a}7ssf] lg0f{o ptf/ ;lrjn] k|dfl0ft u/L ;b:o tyf ;DalGwt

lgsfodf k7fpg]5 .

!*(=!*(=!*(=!*(= ;lrjn] af]nfpg] a}7s;lrjn] af]nfpg] a}7s;lrjn] af]nfpg] a}7s;lrjn] af]nfpg] a}7s;DaGwL sfo{ljlw;DaGwL sfo{ljlw;DaGwL sfo{ljlw;DaGwL sfo{ljlw M -!_ P]gsf] bkmf !*^ sf] pkbkmf -@_

sf] k|ltjGwfTds jfSof+zadf]lhd a}7s af]nfpFbf a}7s a:g] ldlt, ;do, :yfg /

Page 75: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

75 www.lawcommission.gov.np

a}7sdf 5nkmn ul/g] ljifox¿ ;d]t :ki6 ¿kn] v'nfOPsf] ;"rgf ;lrjn] a}7s

a:g] ldlteGbf ;fdfGotof axQ/ 306f cufj} ;b:onfO{ lbg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd af]nfOPsf] a}7s To:tf] a}7s af]nfpg cg'/f]w

k|fKt ePsf] ldltn] ;ft lbgleq a:g' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd af]nfOPsf] a}7sdf h'g ljifodf 5nkmn ug{

a}7s af]nfOPsf] xf] ;f] afx]s cGo ljifodf 5nkmn ul/g]5}g .

-$_ o; lgoddf n]lvPb]lv afx]s ;lrjn] pklgod -!_ adf]lhd af]nfPsf]

a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw o;} kl/R5]bsf cGo Joj:yf adf]lhd x'g]5 .

!()=!()=!()=!()= a}7s eQf / cGo ;'ljwfa}7s eQf / cGo ;'ljwfa}7s eQf / cGo ;'ljwfa}7s eQf / cGo ;'ljwf M ;efklt, pk;efklt / ;b:osf] a}7s eQf tyf cGo

;'ljwf cg';"rL–@@ df pNn]v ePadf]lhd x'g]5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––$$$$

lhNnf kl/ifblhNnf kl/ifblhNnf kl/ifblhNnf kl/ifb \\ \\sf] sfd, st{Ao, clwsf/ / ;ldltsf] sfd, st{Ao, clwsf/ / ;ldltsf] sfd, st{Ao, clwsf/ / ;ldltsf] sfd, st{Ao, clwsf/ / ;ldltx¿x¿x¿x¿

!(!=!(!=!(!=!(!= lhNnf kl/ifblhNnf kl/ifblhNnf kl/ifblhNnf kl/ifb\\ \\sf] sfd, st{Ao / clwsf/sf] sfd, st{Ao / clwsf/sf] sfd, st{Ao / clwsf/sf] sfd, st{Ao / clwsf/ M P]gdf Joj:yf ePsf sfd, st{Jo /

clwsf/sf cltl/Qm lhNnf kl/ifb\sf] sfd, st{Ao / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ g]kfn ;/sf/ / /fli6«o of]hgf cfof]un] lbPsf lgb]{zgsf] ;xL ¿kdf kfngf

eP jf gePsf] ;dLIff u/L lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ cfjZos lgb]{zg lbg] .

-v_ g]kfn ;/sf/n] ;~rfng u/]sf sfo{qmdsf] jf/]df hg:t/df r]tgf hufpg

/ k|efjsf/L ¿kdf sfof{Gjog u/fpg lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ cfjZos

lgb]{zg lbg] .

-u_ P]g / o; lgodfjnLsf] cwLgdf /xL cfˆgf]] sfo{If]qleq kg]{ tyf lhNnf

ljsf; ;ldlt, gu/kflnsf jf ufpF ljsf; ;ldltsf] sfd sf/afxLdf

pTkGg afwf Jojwfg x6fpg lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ cfjZos lgb]{zg

lbg] .

Page 76: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

76 www.lawcommission.gov.np

!(@=!(@=!(@=!(@= n]vf ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/n]vf ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/n]vf ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/n]vf ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/ M -!_ P]gsf] bkmf !** sf] pkbkmf -$_

adf]lhd u7g x'g] n]vf ;ldltn] b]xfosf ljifodf cWoog u/L /fo ;'emfj ;lxtsf]

k|ltj]bg lhNnf kl/ifb\sf] a}7sdf k]z ug'{ kg]{5 M–

-s_ jflif{s ah]6n] cg'dfg u/] adf]lhdsf] ;|f]t kl/rfng tyf

/sd ;Íng eP jf gePsf] .

-v_ aflif{s ah]6df plNnlvt sfo{qmd ;~rfng eP jf

gePsf] .

-u_ n]vfk/LIf0faf6 cf}NofO{Psf a]?h' tyf cfly{s clgoldttfsf

;DaGwdf To:tf] a]?h' / cfly{s clgoldttfnfO{ lgoldt

Pj+ c;'n km5\of}{6 ug{ cfjZos sfd sf/afxL u/] jf

gu/]sf] .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bg tof/ ubf{ n]vf ;ldltn] cfjZostf

cg';f/ ;/f]sf/jfnf JolQmnfO{ 5nkmndf cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd k|ltj]bg tof/ ug]{ qmddf n]vf ;ldltn] dfu u/]

adf]lhdsf] sfuhft pknAw u/fpg' / n]vf ;ldltdf pkl:yt eO{ cfˆgf]] /fo

;Nnfx / ;'emfj lbg' ;DalGwt ;a}sf] st{Ao x'g]5 .

27-#s_ n]vf ;ldltn] cfˆgf] jflif{s sfo{tflnsf agfO{ lhNnf kl/ifb\af6

:jLs[t u/fO{ nfu" ug'{kg]{5 .

28-$_ n]vf ;ldltsf] a}7s sDtLdf dlxgfsf] Ps k6s a:g]5 .

-%_ n]vf ;ldltsf] a}7sdf efu lnP Jffkt n]vf ;ldltsf ;b:on] lhNnf

ljsf; ;ldltsf ;b:on] kfP ;/x a}7s eQf kfpg]5g\ .

29!(@s=!(@s=!(@s=!(@s=n]vf ;ldltsf] ;lrjn]vf ;ldltsf] ;lrjn]vf ;ldltsf] ;lrjn]vf ;ldltsf] ;lrj M cfGtl/s n]vfk/LIf0f zfvfsf] k|d'vn] n]vf ;ldltsf]

;lrj eO{ sfd ug]{5 .

27 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 77: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

77 www.lawcommission.gov.np

!(#=!(#=!(#=!(#= ljifout ;ldltljifout ;ldltljifout ;ldltljifout ;ldlt M -!_ P]gsf] bkmf !** sf] pkbkmf -%_ sf] k|of]hgsf] nflu lhNnf

kl/ifb\n] lhNnf kl/ifb\sf] ;b:osf] cWoIftfdf tLg ;b:oLo b]xfo adf]lhdsf]

ljifout ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 M–

-s_ k"jf{wf/ / ;+/rgf ljsf; ;ldlt

-v_ s[lif, jg tyf jftfj/0f ;ldlt

-u_ hg;+Vof tyf ;fdflhs ;ldlt

-3_ ;Fu7g tyf k|zf;g ;ldlt

-ª_ hn;|f]t tyf e"ld ;ldlt

-@_ pklgod -!_ adf]lhd ljifout ;ldlt u7g ubf{ To:tf ;ldltn] ug'{kg]{

sfo{ljj/0f / ;dofjlw ;d]t tf]Sg' kg]{5 . To:tf] ljifout ;ldltsf] a}7s pQm

;dofjlwdf a9Ldf rf/k6s;Dd a:g ;Sg]5 .

-#_ s'g} Ps ljifout ;ldltsf] ;b:o /x]sf] JolQm csf]{ ljifout ;ldltsf]

;b:o x'g ;Sg] 5}g .

-$_ ljifout ;ldltsf] a}7sdf efu lnP afkt ljifout ;ldltsf ;b:on]

lhNnf ljsf; ;ldltsf ;b:on] kfP ;/xsf] a}7s eQf kfpg] 5g\ .

30!(#s=!(#s=!(#s=!(#s=lhNnflhNnflhNnflhNnf:t/Lo /fh:j k/fdz{ ;ldlt:t/Lo /fh:j k/fdz{ ;ldlt:t/Lo /fh:j k/fdz{ ;ldlt:t/Lo /fh:j k/fdz{ ;ldlt M -!_ gu/kflnsf If]qdf afx]s lhNnf

ljsf; ;ldlt / ufp“ ljsf; ;ldltnfO{ /fhZj;DaGwL k/fdz{ lbg k|To]s lhNnfdf

b]xfo adf]lhdsf] ;+of]hs tyf ;b:o ePsf Ps lhNnf:t/Lo /fhZj k/fdz{ ;ldlt

/xg]5 M–

-s_ lhNnf ljsf; ;ldltsf ;efklt – ;+of]hs

28 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 29 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 30 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 78: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

78 www.lawcommission.gov.np

-v_ cfGtl/s /fh:j sfof{nosf k|ltlglw jf

;f] gePsf lhNnfdf lhNnf l:yt sf]if

tyf n]vf lgoGqs sfof{nosf k|ltlglw – ;b:o

-u_ pBf]u jfl0fHo ;+3sf lhNnf cWoIf jf

lghn] tf]s]sf] ;+3sf] ;b:o – ;b:o

-3_ ufp“ ljsf; ;ldlt dxf;+3, lhNnf

sfo{;ldltsf] cWoIf – ;b:o

-ª_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;lrj jf lghn]

tf]s]sf] clws[t – ;b:o–;lrj

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k/fdz{ ;ldltsf] sfo{ljlw lhNnf ljsf;

;ldltn] lgwf{/0f u/]adf]lhd x'g]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k/fdz{ ;ldltn] gu/:t/Lo /fh:j k/fdz{

;ldltsf] k|ltlglw, ;DalGwt If]qsf lj1 / k]zfut ;+u7gsf k|ltlglwnfO{ a}7sdf

cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––%%%%

;efklt, ;efklt, ;efklt, ;efklt, pk;efkltpk;efkltpk;efkltpk;efklt tyf ;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/tyf ;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/tyf ;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/tyf ;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/

!($=!($=!($=!($= ;efkltsf] sfd, st{Ao / clwsf/;efkltsf] sfd, st{Ao / clwsf/;efkltsf] sfd, st{Ao / clwsf/;efkltsf] sfd, st{Ao / clwsf/ M P]gdf Joj:yf ePsf sfd, st{Jo /

clwsf/sf cltl/Qm ;efkltsf] sfd, st{Ao / clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g]5M–

-s_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfdsf] l;nl;nfdf ;efkltn] ;ft lbgeGbf a9L

;dosf] nflu lhNnfsf] If]qeGbf aflx/ hfg'kg]{ ePdf lhNnf ljsf;

;ldltsf] :jLs[lt lng],

-v_ lhNnf ljsf; ;ldltaf6 lbOPsf] k]ZsL tyf n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf a]?h'

km5\of}{6 ug]{ u/fpg],

Page 79: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

79 www.lawcommission.gov.np

-u_ lhNnf kl/ifb\ tyf lhNnf ljsf; ;ldltn] lgb]{zg lbP adf]lhdsf cGo

sfo{x¿ ug]{ u/fpg],

-3_ lhNnf ljsf; ;ldlt leqsf ;/sf/L, u}/ ;/sf/L tyf ljQLo ;+:yfx¿ aLr

;dGjo ug]{ u/fpg],

-ª_ ;efkltn] v08 -s_ df plNnlvt cj:yf afx]s s'g} sf/0f k/L lhNnf 5f]8L

aflx/ hfg' k/]df ;f] s'/fsf] hfgsf/L pk;efkltnfO{ u/fpg' kg]{5 .

!(%=!(%=!(%=!(%= pk;efkltpk;efkltpk;efkltpk;efkltsf] sfd, st{Ao / clwsf/sf] sfd, st{Ao / clwsf/sf] sfd, st{Ao / clwsf/sf] sfd, st{Ao / clwsf/ M P]gdf Joj:yf ePsf sfd, st{Jo /

clwsf/sf cltl/Qm pk;efkltsf] sfd, st{Ao / clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g]5 M–

-s_ ;efkltsf] sfo{ef/ ;Dxfn]sf] a]nfdf ;efkltsf] clwsf/ k|of]u ug]{,

-v_ lhNnf ljsf; ;ldlt tyf ;efkltn] tf]s]adf]lhd cGo sfo{ ug]{ .

!(^=!(^=!(^=!(^= ;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/ M P]gdf Joj:yf ePsf sfd, st{Jo /

clwsf/sf cltl/Qm ;b:osf] sfd, st{Ao / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] of]hgf tyf sfo{qmd agfpg ;efkltnfO{ cfjZos

;xof]u ug]{,

-v_ lhNnf ljsf; ;ldltaf6 ;~rflnt cfof]hgfsf] pkof]lutfsf] jf/]df

lhNnfjf;LnfO{ hfgsf/L u/fpg],

-u_ O{nfsf :t/sf] cfof]hgf th'{df ;ldltsf] cWoIftf ug]{ / cfof]hgfsf]

k|fyldstfqmd lgwf{/0f ug]{, ug{ nufpg],

-3_ lhNnf ljsf; ;ldlt tyf ;efkltn] tf]s] adf]lhdsf] cGo sfo{ ug]{ .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––^̂̂̂

lhNnf ljsf; ;ldltsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmoflhNnf ljsf; ;ldltsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmoflhNnf ljsf; ;ldltsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmoflhNnf ljsf; ;ldltsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmof

Page 80: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

80 www.lawcommission.gov.np

!(&=!(&=!(&=!(&= ;|f]t gS;fdf v'nfpg' kg]{ s'/f;|f]t gS;fdf v'nfpg' kg]{ s'/f;|f]t gS;fdf v'nfpg' kg]{ s'/f;|f]t gS;fdf v'nfpg' kg]{ s'/fx¿x¿x¿x¿ M -!_ P]gsf] bkmf !(( adf]lhd lhNnf ljsf;

;ldltn] ;|f]t gS;f tof/ ubf{ To:tf] gS;fdf b]xfosf j:t'l:ylt b]vfpg'

kg]{5 M–

-s_ Onfsf 5'l§g] u/L lhNnf ljsf; ;ldltsf] l;dfgf, If]qkmn

tyf hg;+Vof,

-v_ e"–agf}6 jf w/ftnLo l:ylt,

-u_ gbLgfnf, gx/, s'nf], k}gL h:tf ;Dkbf,

-3_ P]ltxfl;s, ef}uf]lns, k'/ftflTjs Pj+ ;f+:s[lts ;Dkbf,

-ª_ ;8s, uNnL, uf]/]6f] Pj+ 3f]8]6f] af6f],

-r_ rqmky, xjfOd}bfg, a;la;f}gL, v]nd}bfg, kfs{, pBfg,

-5_ ;efu[x, :jf:Yorf}sL, c:ktfn tyf pkrf/ s]Gb|,

-h_ ljBfno, dxfljBfno, k|fljlws lzIffno tyf k|lzIf0f s]Gb|,

;]jf s]Gb|, ljQLo Pj+ ;xsf/L ;+:yf, x'nfs, 6]lnkmf]g /

ljB't,

-em_ vfg]kfgL tyf 9n lgsf;,

-`_ s[lif If]q, jg If]q, ahf/ If]q / cfjf;Lo If]q / pQm If]qsf]

If]qkmn .

31-6_ ul/jL / ;fdflhs gS;f+sg Pjd\ blnt tyf hghftLsf

cjl:ylt .

32-@_ ;|f]t gS;f tof/ ubf{ :s]n v'nfpg' kg]{5 .

-#_ gS;fdf ;ª\s]t lrXg /x]sf] x'g'kg]{5 .

31 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 81: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

81 www.lawcommission.gov.np

-$_ ;|f]t gS;f tof/ ubf{ lhNnf gfkL zfvf tyf ;DalGwt lgsfosf] ;xof]u

lng ;lsg]5 .

-%_ ;|f]t gS;fsf cfwf/df ljifout If]qsf] ef}lts ljsf;;DaGwL 5'§f5'§}

gS;f agfpg' kg]{5 .

!(*=!(*=!(*=!(*= cfjlws of]hgf agfpgcfjlws of]hgf agfpgcfjlws of]hgf agfpgcfjlws of]hgf agfpg ]M]M]M]M -!_ P]gsf] bkmf !(% sf] pkbkmf -%_ adf]lhd k|To]s

lhNnf ljsf; ;ldltn] cfˆgf]] If]qsf] ljsf;sf nflu sDtLdf kfFr jif{sf] cfjlws

of]hgf th'{df ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd th'{df ul/g] cfjlws of]hgfdf of]hgfsf]

bL3{sflng nIo, p2]Zo / sfo{gLlt pNn]v u/L lhNnfsf] ef}lts k"jf{wf/ tyf ;]jf

;'ljwf, ;|f]t kl/rfng tyf cfo cfh{gsf ;Defjgf, ;/sf/L Pj+ lghL If]qsf] nfut

;xeflutf nufot lhNnf ljsf; ;ldltn] ug]{ sfd ;dfj]z ePsf] x'g' kg]{5 .

-#_ cfjlws of]hgf th'{df ubf{ ljifout ;ldlt;Fu k/fdz{ u/L ljifout

If]qsf sfo{qmdnfO{ ;dfj]z u/L clGtd ¿k lbg' kg]{5 .

-$_ lhNnf ljsf; ;ldltn] th'{df u/]sf] cfjlws of]hgf lhNnf kl/ifb\af6

kfl/t x'g' kg]{5 .

!((= !((= !((= !((= of]hgf th'{df k|lqmofof]hgf th'{df k|lqmofof]hgf th'{df k|lqmofof]hgf th'{df k|lqmof M -!_ P]gsf] bkmf !(& sf] pkbkmf -$_ adf]lhd lhNnf

ljsf; ;ldltn] of]hgf th'{df ubf{ b]xfo adf]lhdsf] k|lqmof cjnDjg ug'{

kg]{5 M–

-s_ g]kfn ;/sf/ / /fli6«o of]hgf cfof]uaf6 ;|f]t / ;fwgsf]

k"jf{g'dfg / dfu{bz{g k|fKt ePkl5 dfu{ dlxgfsf] bf];|f]

xKtf;Dddf of]hgfsf] nIf xfl;n ug{ lhNnf ljsf; ;ldltn]

ljifout lgsfo, ljQLo ;+:yf, pBf]u jfl0fHo ;+3, u}/

;/sf/L ;+:yfsf k|d'v, gu/kflnsf k|d'v tyf ufpF ljsf;

;ldlt dxf;+3sf k|ltlglw ;d]t ;xefuL u/fO{ of]hgf

th'{df uf]i7Lsf] cfof]hgf ug'{ kg]{5 .

32 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 82: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

82 www.lawcommission.gov.np

-v_ v08 -s_ adf]lhdsf] uf]i7Laf6 k|fKt ePsf ;'emfj ;d]tnfO{

larf/ u/L ;|f]t / ;fwgsf] k"jf{g'dfg / dfu{bz{g ;d]tnfO{ larf/

u/L ;f] cg'¿k ug'{kg]{ of]hgf th'{df kmf/fd k|To]s jif{ dfu{

d;fGtleq ;DalGwt ufpF ljsf; ;ldlt / gu/kflnsfnfO{

pknAw u/fO;Sg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ sf] v08 -v_ adf]lhd k|fKt kmf/fddf ;DalGwt ufpF

ljsf; ;ldlt / gu/kflnsfn] k|To]s jif{ df3sf] bf];|f] xKtfleq lhNnf / s]Gb|

:t/af6 ;+rfng x'g] cfof]hgfsf] ljifout If]q cg';f/ k|fyldstfqmd lgwf{/0f u/L

;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldlt tyf Onfsf ;]jf s]Gb|df k7fpg' kg]{5 .

-#_ ;DalGwt Onfsfsf] ;b:osf] cWoIftfdf Onfsf :t/sf] cfof]hgf

th'{dfsf] nflu Onfsf leqsf ufpF ljsf; ;ldltsf cWoIf, pkfWoIf, gu/kflnsfsf

k|d'v, pkk|d'v, Onfsf leqsf ljifout lgsfo / ljQLo ;+:yfsf k|d'v tyf u}/

;/sf/L ;+:yfsf k|ltlglw ;d]t ;dfj]z ePsf] of]hgf th'{df a}7s a:g]5 . To:tf]

a}7sdf lhNnf :t/Lo ljifout lgsfosf k|d'v / lhNnf ljsf; ;ldltsf ;efklt /

pk;efkltnfO{ klg cfdGq0f ug{ ;lsg]5 . To:tf] a}7ssf] ;lrjfnosf] ;]jf k|bfg

ug{ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;lrjn] pko'Qm sd{rf/L tf]lslbg]5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhdsf] a}7sn] Onfsf leqsf ufpF ljsf; ;ldlt /

gu/kflnsfaf6 k|fKt cfof]hgfnfO{ ljifo If]q cg';f/ k|fyldstfqmd lgwf{/0f u/L

lhNnf ljsf; ;ldlt / ;DalGwt ljifout ;ldltnfO{ df3sf] t];|f] xKtfleq pknAw

u/fO;Sg' kg]{5 .

-%_ ljleGg Onfsfaf6 k|fKt cfof]hgfnfO{ ljifout of]hgf th'{df ;ldltn]

lhNnf:t/ / s]Gb|:t/sf cfof]hgfdf juL{s/0f u/L To:tf cfof]hgfsf] k|fyldstfqmd

;d]t lgwf{/0f u/L PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltdf k|To]s jif{ kmfNu'0fsf] klxnf]

xKtfleq k|:t't ul/;Sg' kg]{5 .

-^_ PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltn] ljifout of]hgf th'{df ;ldltaf6 k|fKt

cfof]hgfdf 5nkmn u/L cfof]hgfaLr kl/k"/s / kl/kf]ifs ;DaGw x]/L

cfjZostfg';f/ ;+zf]wg, yk36 / k|fyldstfqmddf kl/jt{g ug'{kg]{ eP ;f] ;d]t

Page 83: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

83 www.lawcommission.gov.np

u/L k|To]s jif{ kmfNu'0fsf] bf];|f] xKtf;Dddf lhNnf ljsf; ;ldltdf k|:t't ul/;Sg'

kg]{5 .

-&_ pklgod -^_ adf]lhd PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltaf6 l;kmfl/;

eOcfPsf lhNnf ljsf; cfof]hgfnfO{ clGtd ¿k lbg' cl3 lhNnf ljsf; ;ldltn]

g]kfn ;/sf/af6 k|fKt gLlt, dfu{bz{g, cfjlws of]hgfsf] nIo, e"–pkof]u gS;f,

u'?of]hgf, j:t'ut ljj/0f, ;|f]t gS;f, sfo{Ifdtf / sfo{bIftf, jftfj/0fLo k|efj /

Onfsf–Onfsf aLrsf] ;Gt'ng cflb af/]sf] ljZn]if0f ug'{ kg]{5 . To;/L ljZn]if0f

ubf{ lhNnf:t/df ;+rfng ug]{ lhNnf ljsf; cfof]hgf, s]Gb|Lo :t/af6 ;+rfng x'g]

cfof]hgf / cGo ;+:yfsf] ;xeflutfdf ;+rfng x'g'kg]{ cfof]hgfsf] 5'§f5'§} juL{s/0f

;d]t ug'{ kg]{5 .

-*_ pklgod -&_ adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f u/]kl5 lhNnf ljsf; ;ldltn]

To:tf cfof]hgfnfO{ clGtd ¿k lbO{ ljifout jf If]qut ¿kdf k|fyldstf tf]Sg'kg]{

eP tf]sL k|To]s jif{ kmfNu'0f dlxgfsf] t];|f] xKtfleq lhNnf kl/ifb\df k]z ug'{

kg]{5 .

-(_ lhNnf kl/ifb\n] k|To]s jif{ kmfNu'0f d;fGtleq lhNnf ljsf; of]hgf

kfl/t ug]{ lg0f{o u/L ;f] lg0f{osf] ptf/ tyf ;Da4 sfuhft r}q !) ut] leq

/fli6«o of]hgf cfof]u / dGqfnodf k7fpg' kg]{5 . lhNnf kl/ifb\af6 kfl/t lhNnf

ljsf; of]hgfdf k/]sf If]qut dGqfno / lgsfo;Fu ;DalGwt lg0f{o To:tf dGqfno

/ lgsfonfO{ klg ;f]xL cjlwleq} k7fO;Sg' kg]{5 .

-!)_ /fli6«o of]hgf cfof]u / g]kfn ;/sf/sf ljleGg dGqfnon] lbPsf]

dfu{bz{g / gLltleq /xL lhNnf kl/ifb\n] :jLs[t u/]sf cfof]hgfnfO{ k|fyldstf;fy

;+rfng ug{ lhNnf ljsf; ;ldltn] cfˆgf]] sfo{qmd / ah]6df ;dfj]z ug'{ kg]{5 .

/fli6«o of]hgf cfof]u / ;DalGwt dGqfnon] k7fPsf] dfu{bz{g / gLltdf km/s x'g]

u/L kfl/t ePsf lhNnf ljsf; of]hgfsf] xsdf /fli6«o of]hgf cfof]u / ;DalGwt

dGqfnon] pko'Qm cfof]hgf :jLs[t u/L sfo{qmd / ah]6 k7fpg ;Sg]5 . o;/L

sfo{qmd / ah]6 k7fpFbf ;f]sf] sf/0f / k'i6\ofFO ;lxt ;DalGwt lhNnf ljsf;

;ldltnfO{ hfgsf/L u/fpg' kg]{5 .

Page 84: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

84 www.lawcommission.gov.np

-!!_ sf/0fjz lhNnf kl/ifb\sf] a}7s a:g g;sL lhNnf ljsf; of]hgf

kfl/t x'g g;s]sf] cj:yfdf /fli6«o of]hgf cfof]u / ;DalGwt dGqfnon] ;DalGwt

lhNnfsf ljifout zfvf sfof{non] u/]sf] l;kmfl/; ;d]tsf cfwf/df lhNnf ljsf;

;ldltsf] cg'df]bgsf nflu n]vL k7fP adf]lhdsf sfo{qmd / ah]6 :jLs[t u/L

k7fpg' kg]{5 .

@))=@))=@))=@))= cfof]hgf sfof{Gjog k|lqmofcfof]hgf sfof{Gjog k|lqmofcfof]hgf sfof{Gjog k|lqmofcfof]hgf sfof{Gjog k|lqmof M -!_ jflif{s sfo{qmd / ah]6 :jLs[ltsf] hfgsf/L

k|fKt ePkl5 ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltn] cfˆgf]] sfo{qmd;Fu ;DalGwt ;a}

;/sf/L, u}/ ;/sf/L / ljQLo ;+:yfsf k|d'v;Fu a}7s u/L dfu{bz{gsf] kl/lwleq

/xL b]xfo adf]lhd ug]{ jf u/fpg]5 M–

-s_ lhNnf kl/ifb\af6 kfl/t e} :jLs[ltsf nflu s]Gb|df k7fOPsf]

sfo{qmd / ah]6 ;f]xL ¿kdf :jLs[t ePsf] v08df

;DalGwt lgsfonfO{ sfo{tflnsf agfO{ ;f]xL sfo{tflnsf

adf]lhd sfof{Gjog ug{ lbg],

-v_ ;DalGwt dGqfnon] lbPsf] dfu{bz{g / ah]6 cg'dfg eGbf

km/s x'g] u/L lhNnf ljsf; ;ldltn] jflif{s sfo{qmd /

ah]6 kfl/t u/]df To;sf] cf}lrTo hfFra'emu/L To:tf]

sfo{qmd ;+rfng ug]{ ;DaGwdf ljifout dGqfnon]

;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ cfjZos lgb]{zg lbg

;Sg]5 / o;/L lgb]{zg k|fKt ePsf]df ;f]xL adf]lhd

sfo{qmd ;+rfng ug]{ jf u/fpg] .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg P]gsf] bkmf @)% sf]

pkbkmf -$_ / bkmf @)( sf] pkbkmf -@_ adf]lhdsf cfof]hgf pkef]Qmf ;ldlt jf

u}/ ;/sf/L ;+:yf dfk{mt sfof{Gjog tyf ;+rfng u/fpFbf cg';"rL–# adf]lhdsf]

9fFrfdf ;Demf}tf ug'{ u/fpg' kg]{5 .

@)!=@)!=@)!=@)!= cfof]hgfsf] hfFcfof]hgfsf] hfFcfof]hgfsf] hfFcfof]hgfsf] hfFrkf; / km/kmf/srkf; / km/kmf/srkf; / km/kmf/srkf; / km/kmf/s M -!_ cfof]hgf ;+rfng ug]{ lgsfo, ;+:yf jf

JolQmn] cfkm"n] ;+rfng u/]sf cfof]hgf ;DkGg ePkl5 hfFrkf; jf km/kmf/s ug{

;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltdf k|ltj]bg lbg' kg]{5 .

Page 85: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

85 www.lawcommission.gov.np

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|fKt k|ltj]bgdWo] ;8s, ejg, l;+rfO{, vfg]kfgL,

s'nf], gx/ cflb h:tf lgdf{0f k|s[ltsf cfof]hgfsf ;DaGwdf k|ltj]bg k|fKt ePsf]

Ps dlxgfleq ;DalGwt lgsfon] To:tf] cfof]hgfsf] hfFrkf; jf km/kmf/s ug'{

u/fpg' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ df pNn]v ePsf afx]s hgr]tgf clej[l4 ug]{ k|s[ltsf

tfnLd, uf]i7L, ;]ldgf/, cWoog–e|d0f, k|rf/ k|;f/ cflb h:tf sfo{qmd ;+rfng ug]{

lgsfo, ;+:yf jf JolQmn] cfkm"n] ;+rfng u/]sf sfo{qmdsf] p2]Zo, ef}lts / ljQLo

k|ult nufotsf s'/f v'Ng] k|ltj]bg ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltdf lbg' kg]{5 /

To:tf] k|ltj]bg k|fKt ePsf]df lhNnf ljsf; ;ldltn] ;Demf}tf adf]lhd To:tf

sfo{qmd ;DkGg eP jf gePsf] x]/L km/kmf/s ug'{ kg]{5 . To:tf] km/kmf/s

;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltdf k|ltj]bg k|fKt ePsf] ldltn] Ps dlxgfleq

ul/;Sg' kg]{5 .

-$_ pklgod -@_ jf pklgod -#_ adf]lhd lhNnf ljsf; ;ldltn] u/]sf]

hfFrkf; jf km/kmf/ssf] cg'df]bg lhNnf kl/ifb\af6 u/fpg' kg]{5 .

@)@=@)@=@)@=@)@= cfof]hgfsf] cfof]hgfsf] cfof]hgfsf] cfof]hgfsf] ;'k/Lj]If0f;'k/Lj]If0f;'k/Lj]If0f;'k/Lj]If0f tyf cg'udgtyf cg'udgtyf cg'udgtyf cg'udg MMMM -!_ lhNnf:t/Lo cfof]hgf tyf sfo{qmdsf]

lgoldt ;'k/Lj]If0f tyf cg'udg ug{ lhNnf ljsf; ;ldlt / P]gsf] bkmf @!)

adf]lhdsf] ;'k/Lj]If0f tyf cg'udg ;ldltdf k|ltj]bg lbg] k|of]hgsf] nflu lhNnf

ljsf; ;ldltn] b]xfo adf]lhdsf] Ps ;'k/Lj]If0f tyf cg'udg pk;ldlt u7g

ug]{5 M–

33-s_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] pk;efklt –;+of]hs

-v_ lhNnf ljsf; ;ldltn] tf]s]sf lhNnf

ljsf; ;ldltsf s'g} b'O{ hgf ;b:o –;b:o

-u_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] of]hgf tyf

k|zf;sLo clws[t – ;lrj

33 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 86: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

86 www.lawcommission.gov.np

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] pk;ldltn] b]xfosf s'/fx¿sf] cg'udg tyf

;'k/Lj]If0f ug'{ kg]{5 M–

-s_ cfof]hgf jf sfo{qmdsf] lgwf{l/t sfo{tflnsf cg';f/

sfof{Gjog eP jf gePsf],

-v_ k|fljlwsn] lgoldt ;'k/Lj]If0f ug'{kg]{ cfof]hgf jf sfo{qmd

eP To:tf] ;'k/Lj]If0f eP jf gePsf],

-u_ lgwf{l/t u'0f:t/ cg';f/ sfd eP jf gePsf],

-3_ cfof]hgf jf sfo{qmddf ePsf] vr{sf] cg'kftdf

sfof{Gjogsf] k|ult eP jf gePsf],

-ª_ vr{sf] ljj/0f tyf ;f]sf] lan, e/kfO{, ;|]:tf /Ltk"j{s /fv]

jf g/fv]sf],

-r_ lgod @)) sf] pklgod -@_ adf]lhd ePsf] ;Demf}tf

cg';f/sf] cfof]hgf jf sfo{qmd eP To:tf] ;Demf}tf cg';f/

eP jf gePsf],

-5_ cGo cfjZos s'g} s'/f eP ;f]sf] ljj/0f .

-#_ ;'k/Lj]If0f tyf cg'udg pk;ldltn] pklgod -@_ sf s'/fx¿

;'k/Lj]If0f tyf cg'udg u/]kl5 k|To]s dlxgf lhNnf ljsf; ;ldlt / ;'k/Lj]If0f

tyf cg'udg ;ldltnfO{ ;f]sf] k|ltj]bg lbg' kg]{5 .

-$_ P]gsf] bkmf @!! adf]lhd lhNnfdf ;+rflnt cfof]hgf tyf sfo{qmdsf]

;dLIff ubf{ lhNnf ljsf; ;ldltn] pklgod -#_ adf]lhd k|fKt k|ltj]bgdf pNn]v

ePsf s'/f ;d]tnfO{ larf/ ug'{ kg]{5 / cfof]hgf tyf sfo{qmddf s'g} sdL sdhf]/L

b]lvPdf To:tf sdL sdhf]/L x6fpg ;DalGwt pkef]Qmf ;ldlt, ;+3, ;+:yf tyf

JolQmnfO{ cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 .

@)#=@)#=@)#=@)#= ljifout of]hgf th'{df ;ldltljifout of]hgf th'{df ;ldltljifout of]hgf th'{df ;ldltljifout of]hgf th'{df ;ldlt M -!_ P]gsf] bkmf !(& sf] pkbkmf -#_ sf]

k|of]hgsf] nflu b]xfo adf]lhdsf] ljifout of]hgf th'{df ;ldlt /xg]5 M–

Page 87: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

87 www.lawcommission.gov.np

-s_ lhNnf ljsf; ;ldltn] tf]s]sf] ;b:o – ;+of]hs

-v_ ljifout ;ldltsf] sfo{;Fu ;DalGwt

lhNnfdf sfo{/t u}/ ;/sf/L ;+:yfdWo]

;efkltn] tf]s]sf] u}/ ;/sf/L ;+:yfsf]

k|d'v – ;b:o

-u_ sfo{ k|s[lt cg';f/sf] ljifo;Fu ;DalGwt

lgsfout sfof{no k|d'v – ;b:o

-3_ ;+of]hsn] tf]s]sf] ;DalGwt lgsfosf]

k|d'v – ;b:o–;lrj

-@_ ljifout of]hgf th'{df ;ldltsf] sfd, st{Ao / clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g]5 M–

-s_ ljifout of]hgf th'{df tyf sfo{qmd agfpg] sfo{df lhNnf

ljsf; ;ldltnfO{ cfjZos ;xof]u ug]{,

-v_ lhNnf ljsf; ;ldltaf6 ;~rflnt ljifout cfof]hgfsf]

sfof{Gjogsf] ;Gbe{df cfof]hgfsf] cfjZostf, dxTj tyf

To;af6 x'g] pkof]lutfsf] jf/]df cfd hgtfnfO{ hfgsf/L

u/fO{ To;sf] k|rf/ k|;f/ ug]{,

-u_ lhNnf ljsf; ;ldlt tyf ;efkltn] lbPsf] lgb]{zg

adf]lhdsf] sfo{ ug]{ .

-#_ ljifout of]hgf th'{df ;ldltsf] a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw ljifout

of]hgf th'{df ;ldlt cfkm}n] lgwf{/0f u/]adf]lhd x'g]5 .

@)$=@)$=@)$=@)$= PsLs[t of]hgf th'{df ;ldlPsLs[t of]hgf th'{df ;ldlPsLs[t of]hgf th'{df ;ldlPsLs[t of]hgf th'{df ;ldlttttM P]gsf] bkmf !(* sf] pkbkmf -@_ sf] v08 -s_,

-v_ / -u_ df pNn]v ePsf ;b:osf] cltl/Qm lhNnf ljsf; ;ldltsf pk;efklt,

ljifout zfvfsf k|d'v / sfo{qmd;Fu ;DalGwt lhNnfleqsf u}/ ;/sf/L ;+:yfsf

k|ltlglw PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltsf ;b:o x'g] 5g\ .

Page 88: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

88 www.lawcommission.gov.np

@)%=@)%=@)%=@)%= PsLs[t of]hgf th{'df ;ldltsf] a}7s ;DaGwL sfo{ljlwPsLs[t of]hgf th{'df ;ldltsf] a}7s ;DaGwL sfo{ljlwPsLs[t of]hgf th{'df ;ldltsf] a}7s ;DaGwL sfo{ljlwPsLs[t of]hgf th{'df ;ldltsf] a}7s ;DaGwL sfo{ljlw M -!_ PsLs[t

of]hgf th'{df ;ldltsf] a}7s jif{df rf/ k6s cWoIfn] tf]s]sf] ldlt, ;do /

:yfgdf a:g]5 / cfjZos ePdf ;f]eGbf a9L klg a}7s a:g ;Sg]5 .

-@_ PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltn] cfjZostf cg';f/ s'g} ljz]if1nfO{

PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltsf] a}7sdf efu lng cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .

-#_ PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltsf] s"n ;b:o ;+Vofsf] krf; k|ltzt

;b:o pkl:yt ePdf PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltsf] a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+Vof

k'u]sf] dflgg]5 .

-$_ PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf ;ldltsf] cWoIfn]

ug]{5 / lghsf] cg'kl:yltdf lhNnf ljsf; ;ldltsf pk;efkltn] a}7ssf] cWoIftf

ug]{5 .

-%_ PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltsf] a}7sdf ax'dtsf] /fo dfGo x'g]5 / dt

a/fa/ ePdf a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] lg0ff{os dt lbg]5 .

-^_ PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltsf] a}7ssf] lg0f{o ;ldltsf] ;lrjn] lg0f{o

k'l:tsfdf n]vL cWoIfåf/f k|dfl0ft u/fO{ ;f]sf] k|ltlnlk hfgsf/Lsf] nflu ;a}

;b:onfO{ pknAw u/fpg]5 .

-&_ PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltsf] a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw ;ldlt

cfk}mn] lgwf{/0f u/]adf]lhd x'g]5 .

@)^=@)^=@)^=@)^= cfof]hgfsf] k|efj d"NofÍgcfof]hgfsf] k|efj d"NofÍgcfof]hgfsf] k|efj d"NofÍgcfof]hgfsf] k|efj d"NofÍgM lhNnf ljsf; ;ldltn] cfof]hgfsf] k|efj d"NofÍg

ubf{ b]xfosf ljifodf ;d]t Wofg lbg' kg]{5 M–

-s_ ;fdflhs k|efj;fdflhs k|efj;fdflhs k|efj;fdflhs k|efj M :yfgLo hgtfdf r]tgfsf] clej[l4, /xg ;xg, ;f]rfO /

;+:sf/df kl/jt{g eP jf gePsf], ;fdflhs / g}lts s[ofsnfkdf j[l4 eP

jf gePsf],

Page 89: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

89 www.lawcommission.gov.np

-v_ cfly{s k|efjcfly{s k|efjcfly{s k|efjcfly{s k|efj M :yfgLo hgtfdf /f]huf/ tyf :j/f]huf/sf] cj;/,

Aofkfl/s sf/f]jf/, qmo zlQm / ;dli6ut ¿kdf cfly{s j[l4 eP jf

gePsf],

-u_ ;]jf ;'ljwf;]jf ;'ljwf;]jf ;'ljwf;]jf ;'ljwf M cfof]hgfn] pknAw u/fPsf] ;]jfsf] u'0f:t/, ;]jf pkef]u ug{

kfpg] / gkfpg] hgtfsf] k|ltlqmof, ;]jfsf] u'0ffTds tyf ;+VofTds j[l4

ug'{ kg]{ cfjZostf,

-3_ jftfj/0fLo k|efjjftfj/0fLo k|efjjftfj/0fLo k|efjjftfj/0fLo k|efj M cfof]hgf ;~rfng eP kZrft\ cltj[li6, cgfj[li6,

af9L, k}x|f], e"Ifo, h:tf k|fs[lts k|sf]ksf] ;d:of pTkGg eP jf gePsf] .

kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b –––– &&&&

s/, ;]jf s/, ;]jf s/, ;]jf s/, ;]jf z'Ns, b:t'/ tyf /fhZj afF8kmfF8z'Ns, b:t'/ tyf /fhZj afF8kmfF8z'Ns, b:t'/ tyf /fhZj afF8kmfF8z'Ns, b:t'/ tyf /fhZj afF8kmfF8;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf

34@)&=@)&=@)&=@)&= lhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg ;Sg] s/sf] blhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg ;Sg] s/sf] blhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg ;Sg] s/sf] blhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg ;Sg] s/sf] b//// M -!_ lhNnf ljsf;

;ldltn] P]gsf] bkmf @!% adf]lhd b]xfosf j:t'df b]xfosf] b/sf] s/ nufO{ c;'n

pk/ ug{ ;Sg]5 M–

----s_s_s_s_ ;jf/L ;fwg s/sf] b/;jf/L ;fwg s/sf] b/;jf/L ;fwg s/sf] b/;jf/L ;fwg s/sf] b/ M cfÇgf] ;|f]taf6 lgdf{0f u/]sf] jf

cfkm"nfO{ x:tfGt/0f eO{ cfPsf] ;8s tyf k'naf6 cfjfudg

ug]{ ;jf/L ;fwgdf cg';"rL–@# sf] v08 -!_ df tf]lsP

adf]lhdsf b/n] k6s] ;jf/L ;fwg s/ .

----v_v_v_v_ lgsf;L s/sf] b/lgsf;L s/sf] b/lgsf;L s/sf] b/lgsf;L s/sf] b/ M cfˆgf] lhNnfleq pTkfbg eO{ lgsf;L

x'g] cg';"rL–@# sf] v08 -@_ df plNnlvt j:t'x¿df ;f]xL

cg';"rLdf tf]lsPsf] b/sf] s/ .

----u_u_u_u_ sjf8L dfn;fdfgdf nfUg] s/sf] b/sjf8L dfn;fdfgdf nfUg] s/sf] b/sjf8L dfn;fdfgdf nfUg] s/sf] b/sjf8L dfn;fdfgdf nfUg] s/sf] b/ M

----!_!_!_!_ :jb]zL pBf]un] k'gM k|of]u :jb]zL pBf]un] k'gM k|of]u :jb]zL pBf]un] k'gM k|of]u :jb]zL pBf]un] k'gM k|of]u ----/Lo"h_ u/Lo"h_ u/Lo"h_ u/Lo"h_ ug]{ sjf8L g]{ sjf8L g]{ sjf8L g]{ sjf8L

j:tj:tj:tj:t' M :jb]zdf :yfkgf ePsf pBf]ux¿n]

34 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 90: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

90 www.lawcommission.gov.np

oyfl:yltdf k'gM k|of]u ug]{ cg';"lr @# sf] v08 -

#_ df tf]lsPsf sjf8L dfn;fdfgdf ;f]xL

cg';"rLdf tf]lsPsf] b/sf] s/ .

----@_@_@_@_ k'gMk|zf]wg k'gMk|zf]wg k'gMk|zf]wg k'gMk|zf]wg ----l/;fOsnL+u_ u/L k|of]u x'g ;Sg] l/;fOsnL+u_ u/L k|of]u x'g ;Sg] l/;fOsnL+u_ u/L k|of]u x'g ;Sg] l/;fOsnL+u_ u/L k|of]u x'g ;Sg]

sjf8L j:tsjf8L j:tsjf8L j:tsjf8L j:t'' '' M k'gM k|zf]wg eO{ k|of]u x'g ;Sg]

sjf8L dfn;fdfgdf cg';"rL–@# sf] v08 -$_ df

tf]lsPsf sjf8L dfn;fdfgdf ;f]xL cg';"rLdf

tf]lsPsf] b/sf] s/ .

:ki:ki:ki:ki6666LLLLs/0fs/0fs/0fs/0f M o; lgodsf] k|of]hgsf] nflu æsjf8L

dfn;fdfgÆ eGgfn] xNsf k]o kbfy{sf af]tn÷qm]6,

c08f / b"w cf];f/ k;f/ ug]{ qm]6, Uof“; l;ln08/,

wft'hGo cf}Bf]lus j:t' pTkfbg eO{ af“sL /xg

uPsf] -;DalGwt pBf]uaf6 k|dfl0ft ePsf]_ sRrf

kbfy{ afx]s sG6]g/ ;lxtsf] d"No ;dfj]z eO{

laqmL x'g] / k'gMk|of]udf cfpg] dfn;fdfg jf 35j:t'

jf /fh:j k/fdz{ ;ldltsf] k/fdz{ lnO{ lhNnf

ljsf; ;ldltn] sjf8L egL tf]s]sf cGo dfn;fdfg

jf j:t' ;Demg' k5{ .

----3_3_3_3_ k+IfLsf Kjfk+IfLsf Kjfk+IfLsf Kjfk+IfLsf Kjf ““ ““vsf] s/sf] b/vsf] s/sf] b/vsf] s/sf] b/vsf] s/sf] b/ M k|rlnt sfg'gn] lgif]w u/]

afx]ssf cg';"rL–@# sf] v08 -%_ df tf]lsPsf k+IfLx¿sf]

Kjf“vdf ;f]xL cg';"rLdf tf]lsPsf] b/sf] s/ .

----ª_ª_ª_ª_ kz'sf] xf8, l;+u, v'/, 5fnfsf] s/sf] b/kz'sf] xf8, l;+u, v'/, 5fnfsf] s/sf] b/kz'sf] xf8, l;+u, v'/, 5fnfsf] s/sf] b/kz'sf] xf8, l;+u, v'/, 5fnfsf] s/sf] b/ M k|rlnt

sfg'gn] lgif]w u/] afx]ssf d/]sf jf dfl/Psf kz'sf] xf8,

l;+u, v'/, 5fnfdf cg';"rL–@# sf] v08 -^_ df tf]lsPsf]

b/sf] s/ .

35 t];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 91: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

91 www.lawcommission.gov.np

----r_r_r_r_ s[lif, kz' tyf kz'hGo j:t'sf] s/sf] b/s[lif, kz' tyf kz'hGo j:t'sf] s/sf] b/s[lif, kz' tyf kz'hGo j:t'sf] s/sf] b/s[lif, kz' tyf kz'hGo j:t'sf] s/sf] b/ M lhNnfleq

Jofj;flos k|of]hgsf] p2]Zon] pTkfbg ePsf s[lif tyf

kz'hGo j:t' / rf}kfofsf] Jofkf/sf] xsdf lgod !(#s=

adf]lhdsf] k/fdz{ ;ldlt, j:t'ut jfl0fHo ;+3, s[ifs

;d"x, gful/s ;dfh jf s[lif ;“u ;DalGwt ;xsf/L

;+:yfsf] ;Nnfxdf ;f] j:t'sf] k|rlnt ahf/ d"Nosf] Ps

k|ltztdf ga9\g] u/L lhNnf kl/ifb\n] lgwf{/0f u/]sf] b/ /

sfo{ljlw adf]lhd s/ p7fpg ;lsg]5 .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg o; lgodfjnL

adf]lhd s/ p7fp“bf b]xfoadf]lhd ug'{ kg]{5 M–

-s_ cfoft ul/Psf s'g} klg 36j:t'df s/ lng kfOg] 5}g /

37To:tf j:t'sf] hfgsf/L lnbf eG;f/ k|1fkg kqnfO{ cfwf/

dfGg' kg]{5 .

-v_ s/, z'Ns, b:t'/ p7fp“bf s/ nfUg] j:t'x¿ / ltgLx¿sf]

b/ :ki6 b]lvg] u/L ;"rgf kf6Ldf 6f“:g' kg]{5 .

-u_ lhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg] s/ 38pTkfbg:yn jf ;f]

;ldltn] tf]s]sf] ;+sng s]Gb|df p7fpg ;Sg]5 . o:tf] s/

;DalGwt :yfgLo lgsfoaf6 ;+sng tyf lgsf;L ug{

;"lrs[t ePsf jf k|df0fkq kfPsf kmd{÷JolQmx¿af6

k|lt:kwf{ u/fO{ s/ / z'Ns p7fpg] Joj:yf ug'{ kg]{5 .

-3_ o; lgodfjnL adf]lhd p7fOg] s/ k|rlnt sfg'gadf]lhd

tf]lsPsf /fli6«o /fhdfu{ / ;xfos /fhdfu{df 9f6 jf

tuf/f] /fvL ;+sng ug{ kfOg] 5}g .

36 t];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 37 t];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 38 t];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 92: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

92 www.lawcommission.gov.np

39-ª_ dfj{n / s[lif tyf s[lifhGo pBf]udf k|of]u x'g] r'g 9'Ëfdf

s/ lng kfO{g] 5}g .

@)*=@)*=@)*=@)*= ;]jf z'Nssf] b/;]jf z'Nssf] b/;]jf z'Nssf] b/;]jf z'Nssf] b/ M P]gsf] bkmf @!^ adf]lhd lhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg

;Sg] ;]jf z'Nssf] b/ cg';"rL–@$ df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

@)(=@)(=@)(=@)(= b:t'/sf] b/b:t'/sf] b/b:t'/sf] b/b:t'/sf] b/ M P]gsf] bkmf @!& adf]lhd lhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg ;Sg]

b:t'/sf] b/ cg';"rL–@% df pNn]v ePadf]lhd x'g]5 .

@!)=@!)=@!)=@!)= laqmL ug{ ;SglaqmL ug{ ;SglaqmL ug{ ;SglaqmL ug{ ;Sg ]] ]] M lhNnf ljsf; ;ldltn] b]xfosf] Joj:yfsf] cwLgdf /xL P]gsf]

bkmf @!* adf]lhd gbLgfnfsf] afn'jf, lu§L, 9'Ëf, :n]6, df6f], bxTt/ jxTt/ cflb

laqmL ug{ jf u/fpg ;Sg]5 .

-s_ g]kfn ;/sf/sf] ;DalGwt lgsfon] lhNnfleqsf] s'g} :ynaf6 df6f], afn'jf,

lu6L, 9'Ëf cflb pTvgg\ ug{ jf vfgL ;+rfng ug{ jf gbL jf gbLlsgf/faf6

To:tf j:t' lemSg jftfj/0fLo b[li6sf]0fn] pko'Qm gx'g] egL k|fljlws

k|ltj]bg ;lxt n]lv k7fPdf jf To;/L pTvgg ubf{ jf vfgL ;+rfng ubf{

jftfj/0fLo b[li6sf]0fn] pko'Qm gx'g] egL ;DalGwt ufpF ljsf; ;ldlt jf

gu/kflnsf jf lhNnf ljsf; ;ldltn] dx;'; u/L k|fljlws cWoog

k|ltj]bg ;lxt n]lv k7fPdf To:tf] vfgL ;+rfng tyf e" pTvgg\ sfo{

t'?Gt aGb ug'{ kg]{5 .

-v_ ;DalGwt lgsfosf] :jLs[lt lagf ;/sf/L jg tyf /fli6«o jg ;Ldfleqsf]

s'g} klg 7fpFsf] df6f], 9'Ëf, afn'jf, /f]8f pTvgg\ ug{ jf lemSg jf vfgL

;+rfng ug{' u/fpg' x'b}g / gbL vf]nfn] aufO{ NofPsf] bxQ/ jxQ/ cflb

jg ;Ldfleq g} c8\sL a;]sf] eP To:tf] bxQ/ jxQ/ klg lemSg, p7fpg

jf laqmL ljt/0f ug{ kfpg] 5}g .

40@!!=@!!=@!!=@!!= /fhZj/fhZj/fhZj/fhZjsf] afsf] afsf] afsf] af FF FF8kmf8kmf8kmf8kmf F8F8F8F8;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf M -!_ P]gsf] bkmf @@) adf]lhd /fhZjsf]

afF8kmfF8 ubf{ ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltn] kfpg] /sd ;DalGwt /fhZj c;'n

39 t];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 40 t];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 93: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

93 www.lawcommission.gov.np

ug]{ sfof{non] 5'§} a}+s vftf vf]nL hDdf ug'{ kg]{5 / ;f] vftfaf6 cg';"rL–@^

adf]lhd ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ /sd pknAw u/fpg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|fKt /sddWo] lhNnf kl/ifb\n] ;]jfsf] cfjZostf

/ lj:tf/sf] cfwf/df lgwf{/0f u/]sf] /sd lhNnf ljsf; ;ldltn] lhNnf leqsf

gu/kflnsf / ufpF ljsf; ;ldltnfO{ pknAw u/fpg' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd lhNnf ljsf; ;ldltaf6 k|fKt ePsf] /sd

;DalGwt gu/kflnsf / ufpF ljsf; ;ldltn] k|zf;lgs sfo{df vr{ ug{ kfpg]

5}gg\ .

efuefuefuefu––––%%%%

:yfgLo lgsfosf] sd{rf/L ;DaGwL Joj:yf:yfgLo lgsfosf] sd{rf/L ;DaGwL Joj:yf:yfgLo lgsfosf] sd{rf/L ;DaGwL Joj:yf:yfgLo lgsfosf] sd{rf/L ;DaGwL Joj:yf

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––!!!!

kbk"lt{kbk"lt{kbk"lt{kbk"lt{

@!@=@!@=@!@=@!@= kbsf] lsl;dkbsf] lsl;dkbsf] lsl;dkbsf] lsl;d M -!_ :yfgLo lgsfodf b]xfosf kb /xg] 5g\M–

-s_ clws[t :t/sf kb

-v_ ;xfos :t/sf kb

-@_ pklgod -!_ df pNn]v ePsf kbx¿sf] tx b]xfo adf]lhd

x'g]5 M–

-s_ clws[t :t/

-!_ clws[t :t/ 5}7f}+ tx

-@_ clws[t :t/ ;ftf}+ tx

Page 94: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

94 www.lawcommission.gov.np

41-#_ clws[t :t/ cf7f} tx,

42-$_ clws[t :t/ gjf} tx

-v_ ;xfos :t/

-!_ ;xfos :t/ klxnf] tx

-@_ ;xfos :t/ bf];|f] tx

-#_ ;xfos :t/ t];|f] tx

-$_ ;xfos :t/ rf}yf] tx

-%_ ;xfos :t/ kfFrf}+ tx

-#_ pklgod -@_ df plNnlvt kb tyf txsf cltl/Qm of] lgodfjnL k|f/De

x'Fbfsf avt :yfgLo lgsfodf sfod /x]sf kbx¿ o;} lgodfjnL adf]lhd /x]sf]

dfgL ;f]xL adf]lhd tx ldnfg ul/g]5 .

43-$_ o; lgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg lgod @ sf]

v08 -s_ sf] pkv08 -#_ / -$_ adf]lhdsf kbx¿ jflif{s bz s/f]8eGbf a9L

cfGtl/s cfDbfgL ePsf :yfgLo lgsfodf dfq /xg]5g\ .

44-%_ pklgod -@_ adf]lhdsf] txdf /xg] kbsf] kbgfd ljlgodfjnLdf

pNn]v ePadf]lhd x'g]5 .

@!#=@!#=@!#=@!#= kbk"lt{kbk"lt{kbk"lt{kbk"lt{ M -!_ :yfgLo lgsfodf l/Qm /x]sf] kb gofF lgo'lQm jf a9'jfåf/f k"lt{

ul/g]5 .

41 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 42 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 43 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 44 t];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 95: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

95 www.lawcommission.gov.np

-@_ l/Qm kbdf 45==== === ==== kbk"lt{sf] lgldQ x'g] lj1fkgsf] tl/sf, k/LIff

;~rfng tyf 5gf}6 ljlw dGqfnon] nf]s;]jf cfof]u;Fu k/fdz{ u/L lgwf{/0f u/]

adf]lhd x'g]5 .

46-@s_ o; lgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg of] lgod k|f/De

ePkl5 :yfgLo lgsfodf ;xfos :t/ klxnf], bf];|f], t];|f] tx / ;jf/L rfnssf] gofF

b/aGbL ;[hgf ul/g] 5}g / lgod @!#s= adf]lhd kb k"lt{ eO{ ;s]kl5 l/Qm x'g]

;xfos k|yd, bf];|f], t];|f] tx / ;jf/L rfnssf] kbx¿ :jtM vf/]h x'g]5g\ .

47-#_ o; lgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg of] lgod k|f/De

ePkl5 kmf]x/ d}nf, ljB't, vfg]kfgL cfk"lt{, ;'/Iff, ;/;kmfO, au}+rf x]/rfx,

kmf]6f]skL h:tf sfo{sf nflu :yfoL sd{rf/L lgo'lQm ul/g] 5}g . o:tf sfdx¿ ;]jf

s/f/af6 ug'{ u/fpg' kg]{5 .

t/ of] lgod k|f/De x'g k"j{ jxfn /x]sf o:tf sfo{df ;+nUg :yfoL

sd{rf/Lx¿ ;f] kbdf jxfn /x];Dd lghx¿af6 g} pQm sfo{ ug{ u/fpg afwf kg]{

5}g .

48-$_ :yfgLo lgsfosf] s'g} kb ;[hgf jf l/Qm ePsf] ldltn] Ps jif{;Dd

:yfoL kbk"lt{ gePdf pQm kb :jtM vf/]h x'g]5 .

t/ kbk"lt{ ;ldltaf6 kbk"lt{sf] nflu sf/afxL eO{ /x]sf] jf a9'jfsf]

sf/afxL z'? eO{ ;s]sf] kb vf/]h x'g] 5}g .

49@!#s=@!#s=@!#s=@!#s=kbk"lt{ ;DaGwL ljz]if Joj:yfkbk"lt{ ;DaGwL ljz]if Joj:yfkbk"lt{ ;DaGwL ljz]if Joj:yfkbk"lt{ ;DaGwL ljz]if Joj:yf M 50-!_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f

n]lvPsf] eP tfklg :yfgLo lgsfodf P]gsf] bkmf @$( adf]lhd :jLs[t b/aGbLsf]

;xfos:t/ rf}yf] tyf kfFrf} / clws[t:t/ 5}7f}+ txsf] kbdf ;Djt\ @)^$ ;fn

c;f]h d;fGt;Dd lgo'Qm eO{ of] pklgod k|f/De x'Fbfsf avt;Dd cljlR5Gg ?kdf

45 bf];|f] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] . 46 t]];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 47 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 48 t]];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 49 t]];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 50 kfFrf}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 96: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

96 www.lawcommission.gov.np

;f]xL b/aGbLsf] kbdf sfo{/t sd{rf/Lsf] kbdWo] :yfgLo lgsfon] o; lgodfjnL

adf]lhdsf] Go"gtd z}lIfs of]Uotf k'u]sf :yfgLo lgsfo / :yfgLo ljsf; sf]ifsf]

:jLs[t b/aGbLdf sfo{/t ;DalGwt sd{rf/Lx? aLr dfq ;f]xL kbdf 5'§}

k|lt:kwf{Tds k/LIff ;~rfng u/L Ps k6ssf] nflu kbk"lt{ ug{ ;lsg]5 . o;/L

kbk"lt{ ubf{ ;DalGwt :yfgLo lgsfon] P]gsf] bkmf @$( sf] pkbkmf -@_ adf]lhd

vr{sf] Joj:yf u/]/ dfq kbk"lt{ ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd kbk"lt{ ubf{ of] lgod k|f/De x'Fbfsf avt l/Qm

/x]sf :yfgLo lgsfosf :jLs[t b/aGbL dWo] krf; k|ltzt b/aGbLdf pklgod -!_

adf]lhd / afFsL krf; k|ltztdWo] tL; k|ltzt v'nf k|ltof]lutf / afFsL aL;

k|ltzt clws[t:t/sf] nflu cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIff / ;xfos:t/sf] nflu

sfo{ Ifdtfsf] d"Nof+sgsf] cfwf/df ul/g] a9'jfåf/f k"lt{ ul/g]5 .

t/ ;xfos:t/ klxnf], bf];|f] / t];|f] txsf] kbsf] xsdf o; lgod adf]lhd

kbk"lt{ ubf{ ztk|ltzt b/aGbLdf pklgod -!_ adf]lhd kbk"lt{ ug{ ;lsg]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIff jf sfo{IFdtfsf]

d"Nof+sgsf] cfwf/df x'g] a9'jfsf] nflu 5'6\ofPsf] kbdf kof{Kt pDd]bjf/ gePdf

To:tf kb pklgod -!_ adf]lhd kbk"lt{ x'g] kbdf ;dfj]z ul/g]5 .

51==== ==== ====

-%_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg :yfgLo

lgsfosf] s'g} kbdf sDtLdf Ps jif{ cljl5Gg ¿kdf ;]jf ul//x]sf] sd{rf/Lsf]

xsdf o; lgod adf]lhd ul/g] kbk"lt{sf] nflu x'g] lj1fkgdf pd]/sf] aGb]h nfUg]

5}g .

52-^_ :yfgLo lgsfon] pklgod -!_ adf]lhdsf] kbk"lt{ of] pklgod k|f/De

ePsf] ldltn] Ps jif{leq ul/;Sg' kg]{5 .

51 rf}yf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] . 52 kfFrf}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 97: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

97 www.lawcommission.gov.np

53@!#v= @!#v= @!#v= @!#v= lgo'lQm ubf{ ;dfj]zL cfwf/ lnOglgo'lQm ubf{ ;dfj]zL cfwf/ lnOglgo'lQm ubf{ ;dfj]zL cfwf/ lnOglgo'lQm ubf{ ;dfj]zL cfwf/ lnOg ] M -!_ o; lgofjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f

n]lvPsf] ePtfklg :yfgLo lgsfosf] ;]jfnfO{ ;dfj]zL agfpg :yfgLo lgsfosf]

v'Nnf k|ltof]lutfåf/f k"lt{ x'g] kbdWo] k}+tfnL; k|ltzt kb 5'6\ofO{ ;f] k|ltztnfO{

ztk|ltzt dfgL b]xfo adf]lhdsf pDd]bjf/x¿ aLrdf dfq 5'§f5'§} k|lt:kwf{ u/fO{

kbk"lt{ ul/g]5 M–

-s_ dlxnf – t]QL; k|ltzt

-v_ cflbjf;L÷hghflt – ;QfO{; k|ltzt

-u_ dw]zL – afO{; k|ltzt

-3_ blnt – gf} k|ltzt

-ª_ ckfË – kfFr k|ltzt

-r_ lk5l8Psf] If]q – rf/ k|ltzt

-!_ :ki6Ls/0f:ki6Ls/0f:ki6Ls/0f:ki6Ls/0f M

-!_ o; pklgodsf] k|of]hgsf] nflu ælk5l8Psf] If]qÆ

eGgfn] c5fd, sflnsf]6, hfh/sf]6, h'Dnf, 8f]Nkf,

aemfË, afh'/f, d'u' / x'Dnf lhNnf ;Demg' k5{ .

-@_ o; pklgodsf] v08 -s_, -v_ / -u_ / -3_ sf]

k|of]hgsf] nflu ædlxnf, cflbjf;L÷hghflt, dw];L

/ blntÆ eGgfn] cfly{s / ;fdflhs ¿kdf k5fl8

k/]sf dlxnf, cflbjf;L÷hghflt, dw];L / blntnfO{

;Demg' k5{ .

-@_ o; lgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg pklgod -!_ sf]

v08 -ª_ adf]lhd lgwf{l/t k|ltztsf] kb s'g} vf; k|s[ltsf] sfdsf] nflu tf]lsP

adf]lhdsf ckfËx¿ aLr dfq k|lt:kwf{ ug{ kfpg] u/L k|lt:kwf{Ts k/LIffåf/f k"lt{

ul/g]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd k|ltzt lgwf{/0f ubf{ Ps k|ltzteGbf sd 3ftfÍ

-k|m\ofS;g_ cfPdf To:tf] 3ftfÍ h'g ;d"xsf] xsdf cfPsf] xf] ;f] eGbf nuQ} kl5sf]

;d"xdf ;b}{ hfg]5 .

53 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 98: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

98 www.lawcommission.gov.np

-$_ pklgod -!_ adf]hd 5'6\ofOPsf] kbdf h'g jif{sf] nflu lj1fkg

ePsf] xf] ;f] jif{ x'g] lj1fkgdf pko'Qm pDd]bjf/ pknAw x'g g;s]df To:tf] kb

csf]{ jif{ x'g] lj1fkgdf ;dfj]z ug'{ kg{]5 / To;/L lj1fkg ubf{ klg pko'Qm

pDd]bjf/ pknAw x'g g;s]df To:tf] kb ;f]xL jif{ v'Nnf k|ltof]lutfåf/f klt{ x'g]

kbdf ;dfj]z ug'{ kg]{5 .

54@!#u= @!#u= @!#u= @!#u= gu/ k|x/L ;DaGwL Joj:yfgu/ k|x/L ;DaGwL Joj:yfgu/ k|x/L ;DaGwL Joj:yfgu/ k|x/L ;DaGwL Joj:yf M -!_ gu/kflnsfn] g]kfn ;/sf/sf] k"j{ :jLs[lt

glnO{ gu/ k|x/Lsf] gofF b/jGbL ;[hgf ug{ kfpg] 5}g .

-@_ of] lgod k|f/De x'g' cl3 b/jGbL ;[hgf eO{ sfo{/t gu/ k|x/Lsf] ;]jf,

zt{ / ;~rfng ;DaGwdf gu/kflnsfn] ljlgodfjnL agfO{ cfjZos Joj:yf ug{

;Sg]5 .

55@!#3= @!#3= @!#3= @!#3= ;xfos:t/ klxnf] txsf sd{rfLåf/f kb k"lt{ ul/g;xfos:t/ klxnf] txsf sd{rfLåf/f kb k"lt{ ul/g;xfos:t/ klxnf] txsf sd{rfLåf/f kb k"lt{ ul/g;xfos:t/ klxnf] txsf sd{rfLåf/f kb k"lt{ ul/g]] ]] M o; lgodfjnLdf

cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg :yfgLo lgsfosf] ;xfos:t/ rf}yf] txsf]

kbdf v'Nnf k|ltof]lutfåf/f k"lt{ ul/g] aL; k|ltzt kbdf ;f] kbsf] nflu cfjZos

kg]{ Go"gtd z}lIfs of]Uotf eO{ sDtLdf kfFr jif{ :yfoL ;]jf u/]sf :yfgLo lgsfosf

;xfos:t/ klxnf] txdf sfo{/t sd{rf/Lx¿ aLr k|lt:kwf{ u/fO{ k"lt{ ul/g]5 .

@!$=@!$=@!$=@!$= pDd]bjf/ x'gsf]nflu cof]UotfpDd]bjf/ x'gsf]nflu cof]UotfpDd]bjf/ x'gsf]nflu cof]UotfpDd]bjf/ x'gsf]nflu cof]Uotf M b]xfosf JolQm :yfgLo lgsfosf] kbdf

pDd]bjf/ x'g ;Sg] 5}gM–

-s_ u}/ g]kfnL gful/s,

-v_ ;xfos :t/sf] kbsf] nflu c7f/ jif{ pd]/ k"/f gePsf],

-u_ clws[t :t/sf] kbsf] nflu PSsfO; jif{ pd]/ k"/f gePsf],

-3_ k'?if pDd]bjf/sf] xsdf k}+tL; jif{ / dlxnf pDd]bjf/sf] xsdf rfln; jif{

pd]/ k"/f ePsf],

56t/,

54 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 55 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 56 rf}yf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 99: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

99 www.lawcommission.gov.np

-!_ e"tk"j{ ;}lgs jf k|x/L lgo'lQm x'g] egL tf]lsPsf] kb jf

k|fljlws kbdf $% -k}+tfnL;_ jif{ ggf3]sf] JolQm pDd]bjf/

x'g ;Sg]5 .

-@_ :yfgLo lgsfosf] ;]jfsf :yfoL axfnjfnf sd{rf/Lsf]

xsdf pd]/sf] xb nfUg] 5}g .

-ª_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf s;"/bf/ 7xl/Psf],

-r_ eljiodf ;/sf/L ;]jf jf g]kfn ;/sf/sf] :jfldTj ePsf] ;+:yf jf ljsf;

;ldltsf] ;]jfsf] lgldQ cof]Uo 7xl/g] u/L s'g} ;]jfaf6 a/vf:t ePsf],

57v08 -3_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg :yfgLo lgsfosf]

s'g} kbdf c:yfoL lgo'lQm kfO{ sDtLdf Ps jif{ cljlR5Gg ¿kdf ;]jf

ul//x]sf sd{rf/Lsf] xsdf of] lgod k|f/De ePkl5 x'g] ;DalGwt :yfgLo

lgsfosf] lj1fkgdf Ps k6s pDd]bjf/ x'g pd]/sf] aGb]h nfUg] 5}g .

@!%=@!%=@!%=@!%= kbk"ltkbk"ltkbk"ltkbk"lt{ ;ldlt{ ;ldlt{ ;ldlt{ ;ldlt M -!_ :yfgLo lgsfosf] l/Qm kbk"lt{sf] nflu pko'Qm pDd]bjf/

5gf}6 u/L l;kmfl/; ug{ b]xfo ad]flhdsf] kbk"lt{ ;ldlt u7g x'g]5 M–

-s_ lhNnf ljsf; ;ldlt / gu/kflnsfsf] xsdfM lhNnf ljsf; ;ldlt / gu/kflnsfsf] xsdfM lhNnf ljsf; ;ldlt / gu/kflnsfsf] xsdfM lhNnf ljsf; ;ldlt / gu/kflnsfsf] xsdfM

-!_ s'g} /fhgLlts bnsf] ;b:otf

glnPsf], sDtLdf :gfts eO{

k|zf;lgs jf Goflos jf z}lIfs

If]qdf sDtLdf ;ft jif{ clws[t

:t/sf] cg'ej k|fKt u/L ;]jf lgj[Q

ePsf g]kfnL gful/sdWo]af6

;DalGwt lhNnf kl/ifb\ jf gu/

kl/ifb\n] tf]lslbPsf] JolQm –cWoIf

58-@_ :yfgLo ljsf; dGqfnon] tf]s]sf] –;b:o

57 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 58 klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 100: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

100 www.lawcommission.gov.np

clws[t :t/sf] k|ltlglw

59-@s_ nf]s;]jf cfof]usf] ;DalGwt If]qLo

jf c~rn sfof{non] tf]s]sf]

clws[t:t/sf] k|ltlglw –;b:o

-#_ ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldlt jf

gu/kflnsfsf] ;lrj –;b:o ;lrj

-v_ ufpF ljsf; ;ldltsf] xsdfMufpF ljsf; ;ldltsf] xsdfMufpF ljsf; ;ldltsf] xsdfMufpF ljsf; ;ldltsf] xsdfM

-!_ s'g} /fhgLlts bnsf] ;b:otf

glnPsf] k|ltli7t :yfgLo g]kfnL

gful/sdWo]af6 ;DalGwt ufpF

kl/ifb\n] lg0f{o u/L tf]lslbPsf] JolQm –cWoIf

-@_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;lrjn]

tf]lslbPsf] s'g} ;/sf/L sfof{nosf]

sd{rf/L k|ltlglw –;b:o

60-@s_ nf]s;]jf cfof]usf] ;DalGwt If]qLo jf

c~rn sfof{non] tf]s]sf]

clws[t:t/sf] k|ltlglw –;b:o

-#_ ;DalGwt ufpF ljsf; ;ldltsf] ;lrj –;b:o ;lrj

-@_ pklgod -!_ adf]lhd u7g x'g] kbk"lt{ ;ldltn] s'g} ljifosf] lj1

JolQmnfO{ cfjZostf cg';f/ kbk"lt{ tyf a9'jf ;ldltsf] a}7sdf cfdGq0f ug{

;Sg]5 .

-#_ kbk"lt{ ;ldltsf] cWoIf tyf ;b:on] ;DalGwt :yfgLo lgsfon]

tf]lslbP adf]lhd a}7s eQf tyf b}lgs e|d0f eQf jf kl/jxg vr{ kfpg] 5g\ .

59 t];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 60 t];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 101: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

101 www.lawcommission.gov.np

-$_ kbk"lt{ ;ldltn] cfˆgf]] aflif{s k|ltj]bg ;DalGwt :yfgLo lgsfosf]

kl/ifb\df k]z ug{' kg]{5 .

-%_ kbk"lt{ ;ldltsf] ;lrjfnosf] sfd ;DalGwt :yfgLo lgsfon] ug]{5 .

61-^_ kbk"lt{ ;ldltsf] cWoIfsf] kbfjlw % jif{sf] x'g]5 .

@!^=@!^=@!^=@!^= lgo'lQmlgo'lQmlgo'lQmlgo'lQm M -!_ kbk"lt{ ;ldltn] l;kmfl/; u/]sf] pDd]bjf/nfO{ ;DalGwt :yfgLo

lgsfosf] lg0f{ofg';f/ ;lrjn] lgo'lQm lbg]5 .

-@_ lgo'lQmsf] nflu l;kmfl/; ePsf] ldltn] k}+tL; lbgleq ;DalGwt :yfgLo

lgsfon] lgo'lQmkq lbg lg0f{o u/L ;Sg' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd lg0f{o ePsf] ldltn] ;ft lbgleq ;DalGwt

:yfgLo lgsfosf] ;lrjn] lgo'lQmkq lbg]5 .

-$_ pklgod -@_ adf]lhdsf] Dofbleq :yfgLo lgsfon] lg0f{o gu/]df ;f]

Dofb gf3]sf] ;ft lbgleq ;DalGwt :yfgLo lgsfosf] ;lrjn] lgo'lQmkq lbg]5 .

-%_ lgo'lQmkq ;fy lgo'lQm lbO{g] kbsf] sfo{–ljj/0f pknAw u/fpg' kg]{5 .

-^_ :jLs[t b/aGbLdf afx]s s'g} klg kbdf lgo'lQm ug{ kfOg] 5}g . :jLs[t

b/aGbLdf klg c:yfoL, Hofnfbf/L jf cGo s'g} k|sf/af6 lgo'lQm lbOg] 5}g .

62-&_ pklgod -^_ ljk/Lt s;}n] :yfgLo lgsfodf lgo'lQm u/]df To:tf]

lgo'lQm ab/ u/L ;f] lgo'lQmsf] cfb]z lbg] jf lgo'lQm ug]{ clwsf/LnfO{ sfg'g

adf]lhd sf/afxL ul/g]5 .

63-*_ pklgod -^_ ljk/Lt lgo'lQm kfPsf] JolQmn] vfPsf] tnj, eQfsf]

/sd To;/L lgo'lQmsf] cfb]z lbg] jf lgo'lQm ug]{ / To;/L lgo'lQm x'g] JolQmaf6

;dfg'klts ¿kdf c;'n ul/g]5

61 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 62 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 63 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 102: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

102 www.lawcommission.gov.np

@!&=@!&=@!&=@!&= s/f/df lgo'lQm ug]{s/f/df lgo'lQm ug]{s/f/df lgo'lQm ug]{s/f/df lgo'lQm ug]{ M -!_ s'g} JolQmnfO{ :yfgLo lgsfon] :jLs[t b/aGbLsf]

k|fljlws kbdf s/f/df lgo'lQm ug{ ;Sg]5 .

64-!s_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg :yfgLo lgsfoaf6

;~rfng x'g] gofF sfo{qmd, cfof]hgf jf kl/of]hgsf] nflu :yfgLo lgsfodf sfo{/t

sd{rf/Ln] gk'Ug] ePdf jf ;f] sfdsf] nflu ljz]if of]Uotf ePsf JolQmsf]

cfjZostf k/]df / To:tf] hgzlQm ;DalGwt :yfgLo lgsfodf gePdf :yfgLo

lgsfon] To;sf] sf/0f ;d]t v'nfO{ v'Nnf k|ltof]lutfåf/f s'g} JolQmnfO{ vf;

cjlwsf] nflu s/f/df lgo'Qm ug{ ;Sg]5 .

65-!v_ pklgod -!s_ df h';g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg s/f/df lgo'Qm

ePsf] JolQmnfO{ h'g sfdsf] nflu lgo'lQm ul/Psf] xf] ;f] sfd ;dfKt ePdf jf

lghsf] sfd ;Gtf]ifhgs gePdf :yfgLo lgsfon] lghnfO{ h'g;'s} avt x6fpg

;Sg]5 .

-@_ 66pklgod -!_ df -!s_ adf]lhd lgo'Qm sd{Rff/Lsf] kfl/>lds, ;'ljwf /

;]jfsf zt{ :yfgLo lgsfon] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

67-#_ o; lgodadf]lhd s/f/df lgo'Qm ePsf] JolQmnfO{ :yfgLo lgsfosf]

b/jGbLsf] kbdf ldnfg jf kl/0ft ul/g] 5}g .

68-$_ s;}n] of] lgod ljk/Lt s'g} JolQmnfO{ s/f/df lgo'lQm u/]df jf

:yfgLo lgsfosf] kbdf ldnfg jf kl/0ft u/]df To:tf] sfo{ ab/ u/L lghnfO{

sf/afxL ul/g]5 / ;f] JolQmsf] kfl/>lds tyf ;'ljwf jfkt lnPsf] /sd ;f] sfo{

ug]{ JolQmaf6 c;'n ul/g]5 .

@!*=@!*=@!*=@!*= kbflwsf/kbflwsf/kbflwsf/kbflwsf/ M Pp6f sd{rf/Lsf] kbflwsf/ /x]sf] kbdf csf]{ sd{rf/LnfO{ :yfoL

lgo'lQm ug{ x'Fb}g .

64 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 65 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 66 rf}yf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 67 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 68 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 103: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

103 www.lawcommission.gov.np

t/ Ps jif{eGbf a9L cfˆgf]] kbflwsf/ /x]sf] kb lnog /fvL labf jf sfhdf

/x]sf] cj:yfdf To:tf] sd{rf/Ln] ul/cfPsf] sfddf afwf pTkGg x'g] ePdf a9Ldf

Ps jif{sf] nflu ljz]if kb >[hgf u/L s/f/df lgo'lQm lbg afwf kg]{ 5}g .

@!(=@!(=@!(=@!(= k/LIf0fsfnk/LIf0fsfnk/LIf0fsfnk/LIf0fsfn M -!_ s'g} klg kbdf gofF lgo'lQm kfPsf] sd{rf/LnfO{ Ps jif{sf]

k/LIf0fsfndf /flvg]5 .

t/, dlxnf sd{rf/Lsf] xsdf eg] To:tf] k/LIf0f sfnsf] cjlw 5 dlxgf dfq

x'g]5 .

-@_ k/LIf0fsfndf /x]sf] sd{rf/Lsf] sfd ;Gtf]ifhgs gePdf lghnfO{

lgo'lQm ug]{ clwsf/Ln] k/LIf0fsfn ;dfKt x'g' cufj} x6fpg ;Sg]5 .

@@)=@@)=@@)=@@)= lg/f]lutfsf] k|df0fkqlg/f]lutfsf] k|df0fkqlg/f]lutfsf] k|df0fkqlg/f]lutfsf] k|df0fkq M gofF lgo'lQm kfpg] sd{rf/Ln] lgo'lQmkq kfpg' k"j{ :jLs[t

lrlsT;såf/f :jf:Yo k/LIf0f u/fO{ lg/f]lutfsf] k|df0fkq k]z ug'{ kg]{5 .

@@!=@@!=@@!=@@!= zky u|x0fzky u|x0fzky u|x0fzky u|x0f M gofF lgo'lQm kfpg] sd{rf/Ln] cg';"rL–@& adf]lhdsf] 9fFrfdf

;DalGwt :yfgLo lgsfosf] ;lrj;dIf zky u|x0f ug'{ kg]{5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––@@@@

;?jf a9'jf;?jf a9'jf;?jf a9'jf;?jf a9'jf

69@@@=@@@=@@@=@@@= ;?jf ug{ ;Sg;?jf ug{ ;Sg;?jf ug{ ;Sg;?jf ug{ ;Sg ] M -!_ dGqfnon] :yfgLo lgsfosf] s'g} sd{rf/LnfO{ pklgod -#_

sf] cwLgdf /xL csf]{ :yfgLo lgsfosf] ;dfg kbdf ;?jf ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd ;?jf ug'{ cl3 dGqfnon] ;DalGwt :yfgLo

lgsfox¿sf] ;xdlt lng' kg]{5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd sd{rf/L ;?jf ubf{ lnOg] cfwf/ tyf dfkb08

dGqfnon] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

70@@@s= @@@s= @@@s= @@@s= sfhdf v6fpg ;lsgsfhdf v6fpg ;lsgsfhdf v6fpg ;lsgsfhdf v6fpg ;lsg ] M -!_ dGqfnon] :yfgLo lgsfosf] s'g} sd{rf/LnfO{

csf]{ :yfgLo lgsfodf sfhdf v6fpg ;Sg]5 .

69 rf}yf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 104: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

104 www.lawcommission.gov.np

-@_ pklgod -!_ adf]lhd sfh v6fp+Fbf Ps jif{df tLg dlxgf eGbf a9L

cjlwsf] nflu sfh v6fpg ;lsg] 5}g .

@@#=@@#=@@#=@@#= a9'jfa9'jfa9'jfa9'jf M -!_ clws[t :t/ ;ftf}+, 71cf7f}+ / gjf}+ txsf] l/Qm kbdWo] krxQ/ k|ltzt

kbdf sfo{Ifdtfsf] d"NofÍgsf] cfwf/df / kRrL; k|ltzt kbdf cfGtl/s

k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f To:tf] l/Qm kbeGbf Ps tx d'lgsf] kbdf sfo{/t

sd{rf/LdWo]af6 a9'jf ul/g]5 .

-@_ clws[t :t/ 5}7f}+ txsf] l/Qm /x]sf] kbdWo] krxQ/ k|ltzt kbdf v'nf

k|ltof]lutfåf/f / kRrL; k|ltzt kbdf ;xfos :t/ kfFrf} txaf6 cfGtl/s

k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f a9'jf u/L k"lt{ ul/g]5 .

-#_ ;xfos :t/sf] l/Qm kbdWo] krf; k|ltzt kbdf sfo{Ifdtfsf]

d"NofÍgsf cfwf/df To:tf] l/Qm kbeGbf Ps tx d'lgsf sd{rf/LdWo]af6 a9'jfåf/f

/ krf; k|ltzt kb v'nf k|ltof]lutfaf6 k"lt{ ul/g]5 .

72=== === ===

73-$_ ;xfos:t/ t];|f] txsf] kbdf sfo{/t sd{rf/Lsf] a9'jf x'g] kbsf]

nflu cfjZos kg]{ ;]jf cjlw / a9'jf x'g] kbsf] txeGbf Ps tx d'lgsf] nflu

tf]lsPsf] z}lIfs of]Uotf k'u]sf] ePdf lghnfO{ Ps tx dflysf] kbdf a9'jf

ul/g]5 .

74-$s_ of] lgod k|f/De x'Fbfsf avt ;xfos:t/ bf];|f] txdf sfo{/t

sd{rf/Lx? of] lgod k|f/De ePsf] ldltb]lv ;xfos:t/ t];|f] txdf :jtM sfod

x'g]5g\ .

75-%_ pklgod 76-$_ / -$s_ adf]lhd a9'jf ePkl5 dflyNnf] txsf] kb

;[hgf x'g]5 / dflyNnf] kbdf a9'jf ePkl5 tNnf] kb :jtM vf/]h x'g]5 .

70 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 71 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 72 t];f] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] . 73 kfFrf}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 74 kfFrf}+ ;+zf]wgåf/f yk .

Page 105: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

105 www.lawcommission.gov.np

@@$=@@$=@@$=@@$= a9'jfsf] nflu cfjZos ;]jf cjlwa9'jfsf] nflu cfjZos ;]jf cjlwa9'jfsf] nflu cfjZos ;]jf cjlwa9'jfsf] nflu cfjZos ;]jf cjlw M clws[t :t/sf] kbdf a9'jfsf] nflu Ps

tx d'lgsf] kbdf sDtLdf kfFr jif{ / cGo kbsf nflu Ps tx d'lgsf] kbdf

sDtLdf tLg jif{ ;]jf cjlw k'u]sf] :yfoL sd{rf/L x'g'kg]{5 .

@@%=@@%=@@%=@@%= a9'jfsf] cfwf/a9'jfsf] cfwf/a9'jfsf] cfwf/a9'jfsf] cfwf/ M -!_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/LnfO{ a9'jf ubf{ lghsf]

sfo{Ifdtfsf] d"NofÍg u/L ;a}eGbf a9L cÍ k|fKt ug]{ sd{rf/LnfO{ ;a}eGbf klxn]

a9'jf ul/g]5 .

-@_ sfo{Ifdtfsf] d"NofÍg ubf{ ;dfg cÍ k|fKt ug]{ sd{rf/Lsf] xsdf

lghsf] xfnsf] kbsf] lgo'lQmsf] l;kmfl/;nfO{ cfwf/ dflgg]5 .

-#_ sd{rf/Lsf] sfo{Ifdtfsf] d"NofÍg ubf{ b]xfosf s'/fx¿nfO{ cfwf/

dflgg]5 M–

-s_ gf]s/Lsf] h]i7tf

-v_ z}lIfs of]Uotf

-u_ sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg

-3_ tfnLd

-$_ h]i7tfsf] cÍ u0fgf ubf{ xfn axfn /x]sf] kbdf sfd u/]sf] k|To]s

jif{sf] nflu @ cÍsf b/n] a9Ldf #) cÍ k|bfg ul/g]5 . To;/L cÍ u0fgf ubf{ Ps

jif{eGbf a9L rfgr'g dlxgf jf lbgsf] nflu bfdf;fxLsf lx;fjn] cÍ lbOg]5 .

-%_ z}lIfs of]Uotf afkt a9Ldf kGw| cÍ lbOg]5 / To:tf] of]Uotf afktsf]

cÍsf] u0fgf b]xfo adf]lhd ul/g]5 M–

-s_ xfn axfn /x]sf] kbnfO{ cfjZos kg]{ Go"gtd z}lIfs

of]Uotf afkt k|yd, låtLo / t[tLo >]0fLsf] nflu qmdzM bz,

cf7 / 5 cÍ .

75 t];f] ;+zf]wgåf/f yk . 76 kfFrf}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 106: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

106 www.lawcommission.gov.np

-v_ cfjZos Go"gtd of]Uotf eGbf dflyNnf] ;DalGwt Pp6f

pkflwnfO{ k|yd, låtLo / t[tLo >]0fLsf] nflu qmdzM kfFr,

rf/ / tLg cÍ .

-^_ sfo{ ;Dkfbg afkt cg';"rL–@* adf]lhd sfo{;Dkfbg d"NofÍg kmf/ddf

pNn]v eP cg';f/ sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg u/L a9Ldf krf; cÍ lbOg]5 .

-&_ tfnLd afkt k|yd, låtLo / t[tLo >]0fLsf] nflu qmdzM kfFr, rf/ /

tLg cÍ lbOg]5 .

-*_ s'g} :yfgLo lgsfosf] l/Qm /x]sf] kb a9'jfåf/f k"lt{ ubf{ ;f]xL :yfgLo

lgsfo cGtu{tsf] a9'jfsf] nflu of]Uotf k'u]sf] sd{rf/LdWo]af6 ul/g]5 .

77@@%s=@@%s=@@%s=@@%s=Go"gtd z}lIfs of]UotfGo"gtd z}lIfs of]UotfGo"gtd z}lIfs of]UotfGo"gtd z}lIfs of]Uotf M 78;]jf k|j]zsf] nflu cfjZos Go"gtd z}lIfs of]Uotf

b]xfoadf]lhd x'g]5 M–

-s_ clws[t :t/sf sd{rf/Lsf] nflu sDtLdf :gfts tx pQL0f{ u/]sf] .

-v_ ;xfos :t/ kfFrf} txsf sd{rf/Lsf] nflu k|df0fkq tx jf ;f] ;/x pQL0f{

u/]sf] .

-u_ ;xfos :t/ rf}yf] txsf sd{rf/Lsf] nflu k|j]lzsf jf ;f] ;/x pQL0f{ u/]sf]

.

-3_ ;xfos :t/ t];|f] txsf sd{rf/Lsf] nflu bzd sIff jf ;f] ;/x pQL0f{

u/]sf] .

-ª_ ;xfos :t/ bf];|f] txsf sd{rf/Lsf] nflu cf7 sIff pQL0f{ u/]sf] .

-r_ ;xfos :t/ klxnf] txsf sd{rf/Lsf] nflu ;fwf/0f n]vk9 ug{ hfGg] .

79@@%v=@@%v=@@%v=@@%v=sfo{ ;Dkfbg tyf cg'ejsf] d"NofÍgåf/f ul/g] a9'jf ;DaGwL ljz]if sfo{ ;Dkfbg tyf cg'ejsf] d"NofÍgåf/f ul/g] a9'jf ;DaGwL ljz]if sfo{ ;Dkfbg tyf cg'ejsf] d"NofÍgåf/f ul/g] a9'jf ;DaGwL ljz]if sfo{ ;Dkfbg tyf cg'ejsf] d"NofÍgåf/f ul/g] a9'jf ;DaGwL ljz]if

Joj:yfJoj:yfJoj:yfJoj:yf M -!_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg b]xfosf]

77 bf];f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 107: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

107 www.lawcommission.gov.np

txsf] kbdf sDtLdf b]xfo adf]lhdsf] ;]jf cjlw k"/f u/]sf :yfgLo lgsfosf

sd{rf/Ln] ;]jf k|j]z ubf{sf avt lgwf{l/t cfjZos Go"gtd z}lIfs of]Uotf eGbf

dflyNnf] z}lIfs of]Uotf ;]jf k|j]z x'g' eGbf cl3 jf kl5 k|fKt u/]sf] eP To:tf

sd{rf/LnfO{ Ps tx dflysf] kbdf a9'jf ul/g]5 M–

-s_ ;xfos:t/ rt'y{ tx – bz jif{

-v_ ;xfos:t/ kfFrf} tx – afx| jif{

-u_ clws[t:t/ 5}7f}+ tx – ;ft jif{

-3_ clws[t:t/ ;ftf} tx – ;ft jif{

-ª_ clws[t:t/ cf7f}+ tx – afx| jif{

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg :yfgLo lgsfosf

clws[t:t/ ;ftf}+ tyf 5}7f}+ tx, ;xfos :t/ kfFrf} tx / ;xfos:t/ rf}yf] txsf

sd{rf/Ln] Pp6} txsf] :yfoL kbdf qmdzM kGw|, t]x|, P3f/ jif{ jf ;f] eGbf a9L ;]jf

cjlw k"/f u/L ;]jf k|j]z ubf{sf avt To:tf] kbsf] nflu lgwf{l/t Go"gtd z}lIfs

of]Uotf k|fKt u/]sf] eP :yfgLo lgsfosf] Ps tx dflysf] kbdf a9'jf ul/g]5 .

-#_ pklogod -!_ / -@_ adf]lhd a9'jf x'gsf] nflu kl5Nnf] tLg jif{sf

sfo{ ;Dkfbg d"NofÍgdf cf};tdf gAa] k|ltzt jf ;f]eGbf a9L cÍ k|fKt u/]sf] /

lgod @@& adf]lhd tna j[l4 jf a9'jf /f]Ssf gePsf] x'g' kg]{5 .

-$_ pklgod -!_ jf -@_ adf]lhdsf] a9'jf lgod @!% adf]lhdsf] kbk"lt{

;ldltsf] l;kmf/;df ;DalGwt :yfgLo lgsfon] ug]{5 .

-%_ lgod @!% adf]lhdsf] kbk"lt{ ;ldltn] pklgod -$_ adf]lhd a9'jfsf]

nflu l;kmfl/; ubf{ k|To]s jif{sf] kf}if dlxgfleq Ps k6s ug'{ kg]{5 .

78 rf}yf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 79 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 108: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

108 www.lawcommission.gov.np

-^_ pklgod -!_ jf -@_ adf]lhd a9'jf ug{sf] nflu To:tf] sd{rf/L jxfn

/x]sf] :yfgLo lgsfodf ;DalGwt ;]jfsf] Ps tx dflysf] ljz]if kb :jtM ;[hgf

x'g]5 .

-&_ pklgod -^_ adf]lhdsf] kbdf a9'jf ePsf] sd{rf/L h'g;'s} sf/0fn]

;]jfaf6 cjsfz ePdf, lgh dflyNnf] kbdf a9'jf ePdf jf b/jGbLsf] kbdf

;dfof]hg ePdf To:tf] kb :jtM vf/]h eO{ lgh o; lgodadf]lhd a9'jf x'g' eGbf

tTsfn cufl8sf] kb :jtM sfod ePsf] dflgg]5 .

-*_ pklgod -&_ adf]lhd ;dfof]hg ePsf cj:yfdf jfx]s pklgod -^_

adf]hdsf] ljz]if kbdf a9'jf ePsf] :yfgLo lgsfosf] sd{rf/Ln] To;/L a9'jf x'g'

eGbf cufl8sf] kbdf jxfn /xFbf ;Dkfbg u/]sf] sfd g} ;Dkfbg ug'{ kg]{5 .

-(_ o; lgodadf]lhd a9'jf ePsf sd{rf/Lsf] pklgod -&_ adf]lhd

;dfof]hg geP;Dd cGo :yfgLo lgsfosf] o;} lgod adf]lhdsf] a9'jfåf/f ;"rgf

ePsf] ljzz]if b/jGbLdf dfq ;?jf ul/g]5 .

80@@@@@@@@%u=%u=%u=%u= ;xfos:t/ ;xfos:t/ ;xfos:t/ ;xfos:t/ klxnf] txsf] kbsf] :t/j[l4 ;DaGwL ;Joj:yfklxnf] txsf] kbsf] :t/j[l4 ;DaGwL ;Joj:yfklxnf] txsf] kbsf] :t/j[l4 ;DaGwL ;Joj:yfklxnf] txsf] kbsf] :t/j[l4 ;DaGwL ;Joj:yf M -!_ :yfgLo

lgsfosf ;xfos :t/ klxnf] txsf] kbx¿sf] :t/j[l4 b]xfoadf]hd x'g]5 M–

-s_ k|yd:t/

-v_ låtLo:t/

-u_ t[tLo:t/

-3_ rt'y{:t/

-ª_ kfFrf}:t/

-@_ ;xfos:t/ txsf] kbdf z'? lgo'lQm x'g] :yfgLo lgsfosf] sd{rf/Lsf]

k|yd:t/ sfod x'g]5 .

80 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 109: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

109 www.lawcommission.gov.np

-#_ ljefuLo ;hfo gkfPsf] ;xfos:t/ k|yd txsf] sd{rf/Lsf] xsdf

;DalGwt :yfgLo lgsfon] b]xfo adf]hd :t/ j[l4 ug]{5 M–

-s_ kfFr jif{ jf ;f] eGbf a9L t/ bz jif{ eGbf sd ;]jf cjlw

ePsf]nfO{ låtLo:t/,

-v_ bz jif{ jf ;f]eGbf a9L t/ kGw| jif{eGbf sd ;]jf cjlw

ePsf]nfO{ t[tLo:t/,

-u_ kGb| jif{ jf ;f] eGbf a9L t/ aL; jif{eGbf sd ;]jf cjlw

ePsf]nfO{ rt'y{:t/,

-3_ aL; jif{ jf ;f]eGbf a9L ;]jf cjlw ePsf]nfO{ kfFrf}:t/ .

@@^=@@^=@@^=@@^= k'g/fj]bgk'g/fj]bgk'g/fj]bgk'g/fj]bg M a9'jfdf lrQ ga'em\g] :yfgLo lgsfosf] sd{Rff/Ln] a9'jfsf] gfdfjnL

k|sflzt ePsf] ldltn] k}+tL; lbgleq ;DalGwt :yfgLo lgsfosf] ;lrj dfkm{t

dGqfnosf] ;lrj ;dIf k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 . To:tf] k'g/fj]bg pk/sf] sf/afxL

;fdfGotof tLg dlxgfleq 6'+Uofpg' kg]{5 / k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/Ln] u/]sf] lg0f{o

clGtd x'g]5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––####

;hfo;hfo;hfo;hfo / k'g/fj]bg/ k'g/fj]bg/ k'g/fj]bg/ k'g/fj]bg

@@&=@@&=@@&=@@&= ;hfo;hfo;hfo;hfo M plrt / kof{Kt sf/0f ePdf :yfgLo lgsfosf] sd{rf/LnfO{ b]xfosf] ;hfo

ug{ ;lsg]5 M–

-s_ ;fdfGo ;hfoM;fdfGo ;hfoM;fdfGo ;hfoM;fdfGo ;hfoM

-!_ g;Lxt lbg] .

-@_ a9Ldf b'O{ jif{ tna j[l4 /f]Ssf ug]{ .

-#_ a9Ldf kfFr jif{;Dd a9'jf /f]Ssf ug]{ .

-v_ ljz]if ;hfoMljz]if ;hfoMljz]if ;hfoMljz]if ;hfoM

Page 110: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

110 www.lawcommission.gov.np

-!_ eljiodf :yfgLo lgsfosf] ;]jfsf] lgldQ cof]Uo g7xl/g] u/L

gf]s/Laf6 x6fpg] .

-@_ eljiodf :yfgLo lgsfosf] ;]jfsf] lgldQ ;fdfGotM cof]Uo 7xl/g]

u/L gf]s/Laf6 a/vf:t ug]{ .

@@*=@@*=@@*=@@*= gl;xt lbg] jf tnj j[l4 jf a9'jf /f]Sg]gl;xt lbg] jf tnj j[l4 jf a9'jf /f]Sg]gl;xt lbg] jf tnj j[l4 jf a9'jf /f]Sg]gl;xt lbg] jf tnj j[l4 jf a9'jf /f]Sg] M b]xfosf] s'g} cj:yfdf :yfgLo

lgsfosf sd{rf/LnfO{ gl;xt lbg jf lghsf] tnj j[l4 jf a9'jf /f]Ssf ug{

;lsg]5 M–

-s_ sfd ;Gtf]ifhgs gePdf,

-v_ ;?jf ul/Psf] sfof{nodf Dofbleq xflh/ gePdf,

-u_ k"j{ :jLs[lt glnO{ a/fa/ sfof{nodf cg'kl:yt /x]df,

-3_ cg'zf;gxLg sfd u/]df,

-ª_ o; lgodfjnLdf plNnlvt cfr/0f ;DaGwL s'/fx¿ pNn+3g u/]df,

-r_ sfof{nodf a'emfpg'kg]{ gubL lhG;L jf sfuhft a/a'emf/y gu/]df,

-5_ Ps jif{df tLg k6s r]tfjgL kfPdf,

-h_ k|rlnt sfg'gn] tf]s]sf] kbLo bfloTj lhDd]jf/Lk"j{s k"/f gu/]df .

@@(=@@(=@@(=@@(= ;]jfaf6 x6fpg] jf a/vf:t ug]{;]jfaf6 x6fpg] jf a/vf:t ug]{;]jfaf6 x6fpg] jf a/vf:t ug]{;]jfaf6 x6fpg] jf a/vf:t ug]{ M -!_ b]xfosf] s'g} cj:yfdf :yfgLo lgsfosf]

sd{rf/LnfO{ eljiodf :yfgLo lgsfosf] ;]jfsf] lgldQ cof]Uo g7xl/g] u/L ;]jfaf6

x6fpg ;lsg]5 M–

-s_ sd{rf/Lsf] cof]Uotfsf] sf/0fn] cfˆgf]] kbsf] sfd jf

lhDd]jf/L k"/f ug{ g;s]df,

-v_ cfr/0f ;DaGwL s'/f a/fa/ pNn+3g u/]df,

-u_ sfof{nosf] ;dodf a/fa/ dfbs kbfy{sf] ;]jg u/]df,

Page 111: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

111 www.lawcommission.gov.np

-3_ a/fa/ cg'zf;gxLg sfd u/]df,

-ª_ /fhgLltdf efu lnPdf,

-r_ cfˆgf]] kbsf] lhDd]jf/L a/fa/ a]jf:tf u/]df,

-5_ labf :jLs[t gu/fO{ nuftf/ gJa] lbg;Dd cfˆgf]]

sfof{nodf cg'kl:yt /x]df .

-@_ b]xfosf] s'g} cj:yfdf :yfgLo lgsfosf] sd{rf/LnfO{ eljiodf :yfgLo

lgsfosf] ;]jfsf] lgldQ cof]Uo 7xl/g] u/L ;]jfaf6 a/vf:t ug{ ;lsg]5 M–

-s_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf s;"/bf/ 7xl/Pdf .

-v_ e|i6frf/ u/]df .

@#)=@#)=@#)=@#)= ;hfo lbg] clwsf/L;hfo lbg] clwsf/L;hfo lbg] clwsf/L;hfo lbg] clwsf/L M ;DalGwt :yfgLo lgsfosf] sd{rf/LnfO{ ;lrjn] ;fdfGo

;hfo lbg ;Sg]5 . t/ ljz]if ;hfo eg] ;DalGwt :yfgLo lgsfon] dfq lbg

;Sg]5 .

@#!=@#!=@#!=@#!= ;hfo;hfo;hfo;hfo;DaGwL sfo{ljlw;DaGwL sfo{ljlw;DaGwL sfo{ljlw;DaGwL sfo{ljlw M ;hfo lbg] clwsf/Ln] s'g} sd{rf/LnfO{ ;hfo ug]{

cfb]z lbg'eGbf cl3 lghnfO{ sf/afxL ug{ nfluPsf] sf/0fx¿ pNn]v u/L ;"rgf

lbO{ cfˆgf]] ;kmfO{ k]z ug]{ df}sf lbg' kg]{5 . To:tf] ;"rgf lb+bf lghdfly nufOPsf]

cf/f]k :ki6 ¿kn] lsl6Psf] x'g'kg]{5 / k|To]s cf/f]k s'g s'g s'/f / sf/0fdf

cfwfl/t 5 ;f] ;d]t v'nfO{ lgh;Fu :ki6Ls/0f dfu ug'{ kg]{5 .

@#@=@#@=@#@=@#@= ;hfosf cfb]z lbg'eGbf klxn] ;"rgf lbg];hfosf cfb]z lbg'eGbf klxn] ;"rgf lbg];hfosf cfb]z lbg'eGbf klxn] ;"rgf lbg];hfosf cfb]z lbg'eGbf klxn] ;"rgf lbg] M lgod @#! adf]lhd dfluPsf]

:ki6Ls/0f ;Gtf]ifhgs gePdf jf :ki6Ls/0f g} k]z gug]{ sd{rf/LnfO{ ;hfosf]

cfb]z lbg'eGbf klxn] ;hfo lbg] clwsf/Ln] lghnfO{ lbg nfluPsf] ;hfosf] ;"rgf

lbO{ k|:tfljt ;hfo lsg glbg] egL k'gM plrt Dofb lbO{ lgh;Fu :ki6Ls/0f

dfUg'kg]{5 .

Page 112: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

112 www.lawcommission.gov.np

@##=@##=@##=@##= lgnDagsf]lgnDagsf]lgnDagsf]lgnDagsf] sf/afxLsf/afxLsf/afxLsf/afxL M -!_ :yfgLo lgsfosf] s'g} sd{Rff/Ldfly lgod @@( df

n]lvPsf] s'g} cleof]usf] ;DaGwdf hfFra'emug'{ k/]df hfFra'em;dfKt gx'Gh]n;Dd

To:tf] sd{rf/LnfO{ ;hfo ug{ kfpg] clwsf/Ln] lgnDag ug{ ;Sg]5 .

t/ b]xfosf] cj:yf geO{ ;fwf/0ftof lgnDag ug'{ x'Fb}g M–

-s_ lgnDag gu/L cf]xbfsf] sfd ug{ lb+bf em'7f ;a't k|df0f

;Íng ug{ ;Sg] jf cfˆgf]] la?4sf] ;a't k|df0f ufoa ug{

;Sg] ;+efjgf b]lvPdf jf,

-v_ lgnDag gu/L cf]xbfsf] sfd ug{ lb+bf :yfgLo lgsfonfO{

xfgL gf]S;fgL x'g] ;Defjgf b]lvPdf .

-@_ :yfgLo lgsfosf] sd{rf/LnfO{ ;hfosf] cfb]z lbg kfpg] clwsf/Ln] lgnDag

ug{ ;Sg]5 .

-#_ s'g} :yfgLo lgsfosf] sd{rf/LnfO{ lgnDag ubf{ ;fwf/0ftof tLg

dlxgfeGbf a9L lgnDagdf /fVg' x'Fb}g . ;f] cjlwleq sd{rf/L pk/sf] 5fgaLgsf]

sf/afxL lsgf/f nufpg' kg]{5 . s'g} c;fwf/0f cj:yf k/L pQm cjlwleq sf/afxL

lsgf/f nufpg g;lsg] eO{ lgnDagsf] cjlw tLg dlxgf eGbf a9fpg' k/]df

dGqfnosf] k"j{ :jLs[lt lnO{ Psk6sdf Ps dlxgfdf ga9fO{ csf]{ tLg

dlxgf;Ddsf] lgnDagsf] cjlw a9fpg ;lsg]5 .

-$_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf lu/ˆtf/ eO{ y'lgPsf] :yfgLo

lgsfosf] sd{rf/L To;/L y'lgPsf] cjlwe/ :jtM lgnDag ePsf] dflgg]5 .

-%_ pklgod -!_ adf]lhd lgnDagdf /x]sf] sd{rf/Ln] lgnDag cjlwe/

cfˆgf]] tnjsf] cfwf /sd dfq kfpg]5 .

@#$=@#$=@#$=@#$= lgnDagsf] ;dflKtlgnDagsf] ;dflKtlgnDagsf] ;dflKtlgnDagsf] ;dflKt M -!_ :yfgLo lgsfosf] s'g} lgnlDat sd{Rff/L cfˆgf]] kbdf

:yflkt ePkl5 jf gf]s/Laf6 x6fOP jf avf{:t ul/Pkl5 lghsf] lgnDjg ;dfKt

ePsf] dflgg]5 .

Page 113: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

113 www.lawcommission.gov.np

-@_ :yfgLo lgsfosf] s'g} sd{rf/L ;]jfdf k'gM :yflkt ePdf lghn]

lgnDjg cjlwsf] afFsL tnj eQf kfpg] 5 .

t/ :yfgLo lgsfosf] s'g} sd{rf/L :yfgLo lgsfoaf6 ePsf] sf/afxLsf]

kmn:j¿k lgnDjg ePsf] ge} cGo sf/0faf6 lgnDjg ePsf] /x]5 eg] lghn] To:tf]

lgnDjg ePsf] cjlwsf] tnj eQf kfpg] 5}g .

@#%=@#%=@#%=@#%= k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/Lk'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/Lk'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/Lk'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/L M -!_ lgod @@* adf]lhd ;hfo u/]sf]df lrQ g'aem\g]

sd{rf/Ln] ;hfo kfPsf] k}+tL; lbgleq :yfgLo lgsfo ;dIf k'/fj]bg ug{ ;Sg]5 /

lgod @@( adf]lhdsf] ;hfo u/]sf]df lrQ ga'em\g] sd{rf/Ln] ;hfo kfPsf] k}+tL;

lbgleq dGqfnosf ;lrj ;dIf k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 .

-@_ k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/Ln] s'g} sd{rf/Ln] kfPsf] ;hfonfO{ ;b/, ab/

jf cbn abn ug{ ;Sg]5 .

-#_ k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/Ln] u/]sf] lg0f{o clGtd x'g]5 .

@#^= @#^= @#^= @#^= k'g/fj]bgsf] sfo{ljlwk'g/fj]bgsf] sfo{ljlwk'g/fj]bgsf] sfo{ljlwk'g/fj]bgsf] sfo{ljlw M s'g} :yfgLo lgsfosf] sd{rf/Ln] cfkm"nfO{ lbPsf]

;hfosf] lj?4 k'g/fj]bg lbg' k/]df b]xfosf] sfo{ljlw ckgfpg' kg]{5 M–

-s_ k'g/fj]bg cfˆg} gfdaf6 ug]{,

-v_ k'g/fj]bgdf cfˆgf]] ;kmfOsf] lgldQ hf] ePsf] ;a'b k|df0f /fvL plrt /

cfb/;"rs efiffdf n]lvPsf] x'g' kg]{,

-u_ h'g cfb]zsf] lj?4 k'g/fj]bg ul/Psf] xf] ;f] cfb]zsf] gSsn k'g/fj]bgsf]

;fydf /fVg' kg]{,

-3_ ;hfosf] cfb]z kfPsf] k}+tL; lbgleq k'g/fj]bg lbg] .

t/ k'g/fj]bg ug]{ sd{rf/Ln] ;f] Dofbleq k'g/fj]bg ug{ g;s]sf]

kof{Kt sf/0f b]vfPdf dGqfnosf ;lrjn] :yfgLo lgsfon] ;hfosf] cfb]z

lbPsf] tLg dlxgf;Dddf k'g/fj]bg btf{ ug{ cg'dlt lbg ;Sg]5 .

@#&=@#&=@#&=@#&= k'g/fj]bg k7fpgk'g/fj]bg k7fpgk'g/fj]bg k7fpgk'g/fj]bg k7fpg ]] ]] M -!_ k'g/fj]bg ubf{ ;hfo ug]{ clwsf/L dfkm{t ug'{ kg]{5 .

Page 114: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

114 www.lawcommission.gov.np

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k'g/fj]bg ul/Psf]df h'g clwsf/Lsf] cfb]z lj?4

k'g/fj]bg ul/Psf] xf] To:tf] clwsf/Ln] k'g/fj]bgdf p7fOPsf cfwf/sf] af/]df cfˆgf]]

/fo tyf k'g/fj]bg;Fu ;DalGwt cfjZos sfuhft ;lxt k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/L

;dIf k7fpg' kg]{5 .

81@#&s= @#&s= @#&s= @#&s= ;hfosf] clen]v /fVg];hfosf] clen]v /fVg];hfosf] clen]v /fVg];hfosf] clen]v /fVg] M -!_ :yfgLo lgsfosf] sd{rf/LnfO{ lbOPsf] ;hfosf]

clen]v ;DalGwt :yfgLo lgsfon] /fVg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd /flvPsf] clen]vnfO{ b]xfosf] cjlwe/ ljefuLo

k|d'v jf dxfzfvf k|d'vdf kb:yfkg jf sfod d'sfod d's// ubf{, s'g} klg

lgsfosf] k|d'vsf] kbdf lhDd]jf/L lb+bf, sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg ubf{, k'/:sf/ jf

lje"if0f k|bfg ubf{, cWoog jf tfnLdsf] nflu dgf]gog ubf{, :t/j[l4 ubf{ jf cGo

s'g} lsl;dsf] cj;/ k|bfg ubf{ b]xfosf s'/fx¿nfO{ ;d]t cfwf/ lng' kg]{5 M–

-s_ gl;xt kfPsf]df ;f] ;hfo kfPsf] ldltn] Ps jif{sf]

cjlwe/,

-v_ lgnDag ePsf]df ;f] cjlwe/,

-u_ a9'jf /f]Ssf ePsf]df /f]Ssf ePsf] cjlwe/,

-3_ tna jl4 /f]Ssf ePsf]df /f]Ssf cjlwe/ .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd /flvPsf] ;hfosf] clen]vsf] hfgsf/L ;DalGwt

sd{rf/L csf]{ :yfgLo lgsfodf sfh jf ;?jf eO{ hfFbfsf] cj:yfdf To:tf]

lgsfonfO{ ;d]t lbg' kg]{5 .

@#*=@#*=@#*=@#*= :yfgLo lgsfosf] ;]jfdf k'gM sfod ePdf tna / eQf kfpg:yfgLo lgsfosf] ;]jfdf k'gM sfod ePdf tna / eQf kfpg:yfgLo lgsfosf] ;]jfdf k'gM sfod ePdf tna / eQf kfpg:yfgLo lgsfosf] ;]jfdf k'gM sfod ePdf tna / eQf kfpg ]] ]] M s'g}

sd{rf/LnfO{ :yfgLo lgsfosf] ;]jfaf6 x6fpg] jf a/vf:t ug]{ u/L ePsf] cfb]z

k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/Laf6 /2 eO{ To:tf] sd{rf/L :yfgLo lgsfosf] ;]jfdf k'gM

sfod ePdf lghn] ;]jfaf6 x6fOPsf] jf a/vf:t ul/Psf] ldltb]lv ;]jfdf k'gM

sfod ePsf] ldlt;Ddsf] tna, eQf / tnj j[l4 kfpg] eP ;f] ;d]t kfpg]5 .

Page 115: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

115 www.lawcommission.gov.np

81 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 116: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

116 www.lawcommission.gov.np

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––$$$$

ljbfljbfljbfljbf

@#(=@#(=@#(=@#(= :yfgLo lgsfosf] sd{rf/Lsf] ;a} ;do :yfgLo lgsfosf] cwLg x'g]:yfgLo lgsfosf] sd{rf/Lsf] ;a} ;do :yfgLo lgsfosf] cwLg x'g]:yfgLo lgsfosf] sd{rf/Lsf] ;a} ;do :yfgLo lgsfosf] cwLg x'g]:yfgLo lgsfosf] sd{rf/Lsf] ;a} ;do :yfgLo lgsfosf] cwLg x'g] M

:yfgLo lgsfosf sd{rf/Lsf] ;a} ;do :yfgLo lgsfosf] cwLg x'g]5 / h'g;'s}

;dodf klg lghnfO{ :yfgLo lgsfosf] sfddf nufpg ;lsg]5 .

@$)=@$)=@$)=@$)= sfof{no ;do, ;dokfng / xflh/Lsfof{no ;do, ;dokfng / xflh/Lsfof{no ;do, ;dokfng / xflh/Lsfof{no ;do, ;dokfng / xflh/L M -!_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] g]kfn

;/sf/åf/f :yfgLo lgsfosf] sfdsfhsf] lgldQ lgwf{l/t sfof{no ;dodf

lgoldt¿kn] cfˆgf]] sfof{nodf xflh/ x'g'kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd lgwf{l/t ;dodf gcfpg] :yfgLo lgsfosf]

sd{rf/LnfO{ ;DalGwt :yfgLo lgsfosf] ;lrjn] uon ug{ ;Sg]5 .

t/ dlxgfsf] tLg k6s;Dd lgwf{l/t ;doeGbf kGw| ldg]6;Dd l9nf u/L

cfpg] :yfgLo lgsfosf sd{rf/LnfO{ ;lrjn] xflh/ ug{ lbg ;Sg]5 .

-#_ d'gfl;a dflkmssf] sf/0f k/]df afx]s labfsf] lgsf;f glnO{ s'g} klg

sd{rf/L cfˆgf]] sfof{nodf cg'kl:yt x'g' x'Fb}g . o;/L cg'kl:yt x'g] sd{rf/Ln] ;ft

lbgleq labfsf] lgj]bg lbg' kg]{5 .

@$!=@$!=@$!=@$!= e}k/L cfpg] / kj{ labfe}k/L cfpg] / kj{ labfe}k/L cfpg] / kj{ labfe}k/L cfpg] / kj{ labf M -!_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] k|To]s jif{ e}k/L

cfpg] labf 5 lbg / kj{ labf 5 lbg lng kfpg]5 .

-@_ e}k/L cfpg] / kj{ labfdf a:g] :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] k"/f tna

kfpg]5 .

-#_ e}k/L cfpg] / kj{ labf cfwf lbg klg lng ;lsg]5 .

:ki6Ls/0fM:ki6Ls/0fM:ki6Ls/0fM:ki6Ls/0fM o; pklgodsf] k|of]hgsf] nflu æcfwf lbgÆ eGgfn] b}lgs

sfof{nosf] ;dosf] cfwf ;Demg' k5{ .

-$_ Ps jif{sf] e}k/L cfpg] / kj{ labf ;+lrt u/L csf]{ jif{df lng kfOg]

5}g .

Page 117: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

117 www.lawcommission.gov.np

-%_ df}lvs cg'/f]wsf] cfwf/df klg labf lbg] clwsf/Ln] e}k/L cfpg] / kj{

labfsf] :jLs[lt lbg ;Sg]5 .

t/, To;/L e}k/L cfpg] / kj{ labfsf] :jLs[lt lbPsf]df labf lbg] clwsf/Ln]

;f]sf] clen]v /fVg nufpg' kg]{5 .

@$@=@$@=@$@=@$@= 3/ labf3/ labf3/ labf3/ labf M -!_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] sfd u/]sf] cjlwsf] afx| lbgsf] Ps

lbgsf b/n] 3/ labf kfpg]5 .

t/ lxpFb] jf jif]{ labf lng kfpg] :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] o; lgod

adf]lhdsf] 3/ labf kfpg] 5}g .

-@_ o; lgodsf] k|of]hgsf] lgldQ æsfd u/]sf] cjlwÆ eGgfn] ;f] cjlwleq

lnPsf] e}k/L cfpg] / kj{ labf, la/fdL labf, k|;"lt labf, lsl/of labf, ;fj{hlgs

labfnfO{ ;d]t hgfpg]5 .

-#_ 3/ labfdf a:bf :yfgLo lgsfosf] sd{rf/Ln] k"/f tna kfpg]5 .

-$_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] cfkm"n] ksfPsf] 3/ labf Ps;o c;L

lbg;Dd ;+lrt u/L /fVg kfpg]5 .

-%_ s'g} sf/0fn] :yfgLo lgsfosf sd{rf/L ;]jfaf6 cnu ePdf lghsf]

;+lrt /x]sf] 3/ labf afkt lghsf] kbflwsf/ /x]sf] kbaf6 vfO{ kfO{ cfPsf] tnjsf]

b/n] x'g cfpg] /sd lghn] Psd'i6 lng kfpg]5 .

-^_ ;+lrt /x]sf] 3/ labfsf] /sd lng gkfpFb} s'g} :yfgLo lgsfosf

sd{rf/Lsf] d[To' ePdf To:tf] ;+lrt 3/ labfsf] /sd OR5fOPsf] JolQmn] Psd'i6

lng kfpg]5 .

t/ To;/L OR5fOPsf] JolQm geP ;a}eGbf glhssf] xsjfnfn] To:tf] /sd

lng kfpg]5 .

-&_ lxpFb] jf jif]{ labf lng kfpg] :yfgLo lgsfosf sd{rf/LnfO{ To:tf] labf

gkfpg] u/L sfddf v6fOPdf To:tf] sfddf v6fpg] :yfgLo lgsfon] To:tf] :yfgLo

Page 118: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

118 www.lawcommission.gov.np

lgsfosf sd{rf/LnfO{ ;f] labf afkt lghsf] kbflwsf/ /x]sf] kbaf6 vfOkfO{ cfPsf]

b/n] x'g cfpg] /sd lbg' kg]{5 .

-*_ 3/ labf, cWoog labf jf c;fwf/0f labfdf a;]sf :yfgLo lgsfosf

sd{rf/Ln] ;f] cjlwe/sf] 3/labf kfpg] 5}g .

-(_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] jif{sf] Psk6s sDtLdf ;ft lbg 3/ labf

lnO{ 3/ hfFbf / 3/ labf e'Qmfg u/L 3/af6 cfˆgf]] sfof{nodf cfpFbf k}bnsf]

af6f]nfO{ cf7 sf]zsf] lgldQ Ps lbgsf] b/n] x'g] lbg tyf df]6/, /]n, xjfOhxfhsf]

af6f]nfO{ hlt lbg nfUg] xf] Tolt lbg af6f]sf] Dofb kfpg]5 .

@$#=@$#=@$#=@$#= la/fdL labfla/fdL labfla/fdL labfla/fdL labf M -!_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] k|To]s jif{ afx| lbg la/fdL labf

kfpg]5 .

-@_ la/fdL labfdf a:bf :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] k"/f tna kfpg]5 .

-#_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/L czQm la/fdL eO{ ;+lrt la/fdL labfn] gk'u

ePdf lghnfO{ a9Ldf afx| lbg;Ddsf] k]ZsL la/fdL labf lbg ;lsg]5 .

-$_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] c;fwf/0f labf lnO{ a;]sf] cjlwe/ la/fdL

labf kfpg] 5}g .

-%_ ;ft lbgeGbf a9L cjlwsf] la/fdL labfsf] dfu ug]{ :yfgLo lgsfosf

sd{rf/Ln] :jLs[t lrlsT;ssf] k|df0fkq k]z ug'{ kg]{5 .

t/ To:tf] k|df0fkq k]z ug{ ;fwf/0ftof ;Dej lyPg eGg] labf lbg]

clwsf/LnfO{ ljZjf; ePdf lghn] ;f] Joxf]/f hgfO{ k|df0fkq lagf g} pQm labf

:jLs[t ug{ ;Sg]5 .

-^_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] cfkm"n] ksfPsf] la/fdL labf ;+lrt u/L

/fVg kfpg]5 .

-&_ s'g} sf/0fn] :yfgLo lgsfosf sd{rf/L ;]jfaf6 cnu ePdf lghsf]

;+lrt /x]sf] la/fdL labf afkt lghsf] kbflwsf/ /x]sf] kbaf6 vfOkfO{ cfPsf]

tnjsf] b/n] x'g cfpg] /sd lghn] Psd'i6 lng kfpg]5 .

Page 119: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

119 www.lawcommission.gov.np

-*_ ;+lrt /x]sf] la/fdL labfsf] /sd lng gkfpFb} s'g} :yfgLo lgsfosf

sd{rf/Lsf] d[To' ePdf To:tf] ;+lrt la/fdL labfsf] /sd OR5fOPsf] JolQmn]

Psd'i6 lng kfpg]5 .

t/ To;/L OR5fOPsf] JolQm geP ;a}eGbf glhssf] xsjfnfn] To:tf] /sd

lng kfpg]5 .

-(_ s'g} 7"nf] jf s8f /f]u nfuL pkrf/ ug{ la/fdL labf / 3/ labfaf6

gk'u x'g] ePdf :jLs[t lrlsT;ssf] k|df0fkq k]z u/L :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln]

kl5 kfpg] la/fdL labf / 3/ labfaf6 s6\6f x'g] u/L k}+tfnL+; lbg;Dd yk la/fdL

labf k]ZsLsf] ¿kdf lng ;Sg]5 . To;/L k]ZsL la/fdL labf lnO{ a;]sf] :yfgLo

lgsfosf sd{rf/Ln] k"/f tna kfpg]5 .

-!)_ pklgod -(_ adf]lhd lnPsf] labfn] gk'u eO{ yk labf lng' k/]df

lhNnf c:ktfn jf g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] d]l8sn af]8{sf] l;kmfl/;df :yfgLo

lgsfosf sd{rf/Ln] c;fwf/0f labf lng ;Sg]5 .

-!!_ pklgod -(_ adf]lhd k]ZsL la/fdL labf lng] :yfgLo lgsfosf

sd{rf/Lsf] d[To' ePdf To;/L k]ZsL lnPsf] la/fdL labf :jtM ldgfxf x'g]5 .

@$$=@$$=@$$=@$$= k|;'lt labfk|;'lt labfk|;'lt labfk|;'lt labf M -!_ :yfgLo lgsfosf dlxnf sd{rf/L ue{jtL ePdf lghn] ;'Ts]/Lsf]

cl3kl5 u/L ;f7L lbg k|;"lt labf lng kfpg]5 .

-@_ k|;"lt labfdf a:g] dlxnf sd{rf/Ln] k"/f tna kfpg]5 .

-#_ k|;"lt labf ;]jf cjlwe/ b'O{ k6s dfq lng kfpg]5 .

-$_ k|;"lt labf lnPsf] clen]v ;DalGwt :yfgLo lgsfon] cBfalws agfO{

/fVg' kg]{5 .

Page 120: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

120 www.lawcommission.gov.np

82@$$s= @$$s= @$$s= @$$s= k|;"lt :ofxf/k|;"lt :ofxf/k|;"lt :ofxf/k|;"lt :ofxf/ ljbfljbfljbfljbf M -!_ :yfgLo lgsfosf s'g} k'?if sd{rf/Lsf] kTgL ;'Ts]/L

x'g] ePdf To:tf] sd{rf/Ln] ;'Ts]/L cl3 jf kl5 u/L kGw| lbg k|;"lt :ofxf/ ljbf

lng ;Sg]5 .

-@_ k|;"lt :ofxf/ ljbfdf a:g] :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] k"/f tna

kfpg]5 .

-#_ k|;"lt :ofxf/ ljbf ;]jf cjlwe/ b'O{ k6s dfq lbOg]5 .

-$_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] k|;"lt :ofxf/ ljbf lnPsf] ldltn] k}+tL;

lbgleq aRrfsf] hGd btf{ k|df0fkq cfk"m sfo{/t :yfgLo lgsfodf k]z ug'{ kg]5 .

-%_ pklgod -$_ adf]lhdsf] cjlwleq To:tf] k|df0fkq k]z ug{ g;Sg]

:yfgLo lgsfosf sd{rf/Lsf] To:tf] ljbfsf] cjlw lghn] kfpg] cGo ljbfaf6 s6[f

ul/g]5 .

-^_ k|;"lt :ofxf/ ljbfsf] clen]v ;DalGwt :yfgLo lgsfosf] cBfjlws u/L

/fVg' kg]{5 .

83@$$v= @$$v= @$$v= @$$v= lzz' :ofxf/ eQflzz' :ofxf/ eQflzz' :ofxf/ eQflzz' :ofxf/ eQf M :yfgLo lgsfon] k|;"lt ljbf jf k|;"lt :ofxf/ ljbf kfPsf

:yfgLo lgsfosf sd{rf/LnfO{ a9Ldf b'O{j6f aRrfsf] :ofxf/sf] nflu kfFr xhf/

?k}+ofFsf b/n] lzz' :ofxf/ eQf pknAw u/fpg ;Sg]5

@$%=@$%=@$%=@$%= lsl/of labflsl/of labflsl/of labflsl/of labf M -!_ :yfgLo lgsfosf s'g} sd{rf/Ln] s'n wd{ cg';f/ cfkm}+ lsl/of

a:g' k/]df kGw| lbg lsl/of labf kfpg]5 . :yfgLo lgsfosf dlxnf sd{rf/Lsf]

kltn] lsl/of a:g' k/]df jf dlxnf sd{rf/Lsf] ;;"/f jf ;f;" k/nf]s e} sfh lsl/of

ug'{ k/]df To:tf] dlxnf sd{rf/LnfO{ kGw| lbg lsl/of labf lbOg]5 .

-@_ lsl/of labfdf a:bf :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] k"/f tna kfpg]5 .

@$^=@$^=@$^=@$^= cWoog labfcWoog labfcWoog labfcWoog labf M -!_ :yfgLo lgsfosf] ;]jfnfO{ pkof]uL / cfjZos kg]{ ljifodf

:yfgLo lgsfonfO{ k|fKt ePsf] 5fqj[lQdf dGqfnosf] :jLs[lt lnO{ v'nf k|ltof]lutf

82 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 121: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

121 www.lawcommission.gov.np

jf cGt/ :yfgLo lgsfo k|ltof]lutfdf 5flgO{ jf :yfgLo lgsfoaf6 dgf]gog eO{

cWoog ug{ hfg] :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] cWoog cjlwe/ cWoog labf kfpg

;Sg]5 .

-@_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] ;]jf cjlwe/df Ps}k6s jf k6s k6s

tLg jif{;Dd cWoog labf kfpg]5 .

t/ :yfgLo lgsfon] cfjZos 7fg]sf] cj:yfdf cWoog ljbfsf] cjlwdf b'O{

jif{;Dd yk ug{ ;Sg]5 .

-#_ pklgod -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg s'g} cWoogsf] lgldQ

dgf]gog eO{ cWoog labf lnO{ uPsf] :yfgLo lgsfosf sd{rf/LnfO{ yk ljifodf

cWoog ug{ jf yk pkflw xfl;n ug{sf] lgldQ cWoog ljbf ylkg] 5}g tyf

c;fwf/0f labf lbOg] 5}g .

-$_ cWoog labfdf a:bf :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] k"/f tna kfpg]5 .

-%_ ;DalGwt ;]jf ;d"xnfO{ pkof]uL / cfjZos kg]{ ljifodf dGqfnosf]

:jLs[lt lnO{ lghL k|of;df cWoog ug{ hfg] :yfgLo lgsfosf sd{rf/LnfO{

pklgod -@_ adf]lhd cWoog labf lbg ;lsg]5 .

t/ o:tf] cWoog labfdf a:g] :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] tna kfpg]

5}g .

-^_ tLg jif{ :yfoL ;]jf cjlw gk'uL s'g} klg :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln]

cWoog labf kfpg ;Sg] 5}g .

:ki6Ls/0fM:ki6Ls/0fM:ki6Ls/0fM:ki6Ls/0fM o; lgodfjnL adf]lhd s'g} :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] u/]sf]

c:yfoL ;]jf cjlw :yfoL ;]jf cjlwdf u0fgf ePsf] /x]5 eg] o; pklgodsf]

k|of]hgsf] nflu ;f] c:yfoL ;]jf cjlw ;d]t u0fgf ul/g]5 .

-&_ s'g} cfof]hgf jf sfo{qmdnfO{ sfof{Gjog ug{sf] lgldQ cTofjZos

ePsf] tfnLd k|fKt ug{sf] nflu g]kfn ;/sf/n] s'g} :yfgLo lgsfosf sd{rf/LnfO{

83 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 122: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

122 www.lawcommission.gov.np

dgf]gog u/L v6fPdf To:tf] tfnLd cjlwe/ lghnfO{ sfhsf] ¿kdf k7fOg]5 / ;f]

cjlwe/ lghnfO{ k"/f tnj lbOg]5 .

t/ o; k|sf/sf] sfh tfnLdsf] lgldQ dfq x'g'kg]{5 / s'g} klg :yfgLo

lgsfosf sd{rf/LnfO{ z}lIfs pkflw xfl;n ug{ k7fpFbf tfnLd sfh lbOg] 5}g .

@$&= @$&= @$&= @$&= c;fwf/0f labfc;fwf/0f labfc;fwf/0f labfc;fwf/0f labf M -!_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] c;fwf/0f labf lng'kg]{ ePsf]

sf/0f ;lxt lgj]bg lbg' kg]{5 / sf/0f dgfl;j b]lvPdf :yfgLo lgsfon]

Psk6sdf Ps jif{df ga9fO{ / ;]jf cjlwe/df tLg jif{df ga9fO{ c;fwf/0f labf

lbg ;Sg]5 .

-@_ c;fwf/0f labfdf a:g] :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] ;f] cjlwe/ tna

kfpg] 5}g .

t/ lgod @$# sf] pklgod -!)_ adf]lhd c;fwf/0f labfdf a:g] :yfgLo

lgsfosf sd{rf/Ln] To:tf labfdf a;]sf] cjlwsf k"/f tna kfpg]5 .

-#_ kfFr jif{ :yfgLo lgsfosf] ;]jf cjlw gk'uL s'g} klg :yfgLo lgsfosf

sd{rf/Ln] c;fwf/0f labf kfpg] 5}g .

t/–

-s_ lgod @$# sf] pklgod -!)_ adf]lhd yk la/fdL labf

afkt c;fwf/0f labfdf a:g o; pklgodn] afwf k'¥ofPsf]

dflgg] 5}g .

-v_ lghL k|of;df cWoog ug{ rfxg] :yfgLo lgsfosf

sd{rf/Ln] b'O{ jif{sf] ;]jf cjlw k"/f u/]kl5 pklgod -!_

sf] cwLgdf /xL Ps}k6s jf k6s k6s u/L a9Ldf tLg

jif{;Dd c;fwf/0f labf kfpg ;Sg]5 .

-$_ s'g} :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] lnPsf] c;fwf/0f labfsf] cjlw lghsf]

;]jf cjlwdf u0fgf ul/g] 5}g .

Page 123: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

123 www.lawcommission.gov.np

@$*=@$*=@$*=@$*= cGt/f{li6«o ;+3, ;+:yfdf ;]jf ug{ labf lbg ;lsg]cGt/f{li6«o ;+3, ;+:yfdf ;]jf ug{ labf lbg ;lsg]cGt/f{li6«o ;+3, ;+:yfdf ;]jf ug{ labf lbg ;lsg]cGt/f{li6«o ;+3, ;+:yfdf ;]jf ug{ labf lbg ;lsg] M s'g} :yfgLo lgsfosf

sd{rf/Ln] labf lnO{ cGt/f{li6«o ;+3, ;+:yfdf ;]jf ug{ hfg lgj]bg lbPdf / o;/L

;]jf ug{ k7fpFbf :yfgLo lgsfonfO{ ;d]t pkof]uL x'g] kof{Kt cfwf/ /x]df :yfgLo

lgsfon] lgod @$& adf]lhd lghn] kfpg ;Sg] c;fwf/0f labfaf6 s6\6f x'g] u/L

kl5 :yfgLo lgsfosf] ;]jf ug{ kmls{ cfpg] sj'lnot u/fO{ lghnfO{ To:tf] ;]jf ug{

hfgsf] nflu cg'dlt lbg ;Sg]5 .

@$(=@$(=@$(=@$(= labf dfu ug]{ cjlwlabf dfu ug]{ cjlwlabf dfu ug]{ cjlwlabf dfu ug]{ cjlw M -!_ labfsf] lgsf;fsf lgldQ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln]

cfkm"nfO{ rflxPsf] labfsf] cjlw, sf/0f / ljb]z hfg'kg]{ eP ;f] ;d]t v'nfO{ cfˆgf]]

sfof{no dfkm{t labf lbg] clwsf/L ;dIf lgj]bg k]z ug'{ kg]{5 / labf lbg]

clwsf/Ln] klg labf :jLs[t jf c:jLs[t ePsf] ;"rgf ;f] sd{rf/LnfO{ lbg' kg]{5 .

-@_ b]xfosf] s'/fdf labf lbg] clwsf/LnfO{ lrQ a'em]df lghn] lgj]bgsf]

ldlteGbf cl3sf] ldltaf6 labf :jLs[t ug{ ;Sg]5 M–

-s_ labf lbg] clwsf/Lsf] k"j{ :jLs[lt lng ;Dej lyPg eGg],

-v_ k"j{ :jLs[lt k|flKtsf] nflu lgj]bsn] ;se/ k|of; u/]sf]

lyof] eGg] .

-#_ cWoog labfsf] nflu lgj]bg lb+bf c? s'/fsf] cltl/Qm b]xfosf s'/fx¿ pNn]v

ug'{ kg]{5 M–

-s_ cfkm"n] cWoog ug{ vf]h]sf] ljifosf] ljj/0f,

-v_ cWoog ul/g] ljZjljBfno, ;+:yf jf k|lzIf0f s]Gb|df k|j]z

ug]{ :jLs[lt k|fKt ePsf] ljj/0f,

-u_ :yfgLo lgsfonfO{ To:tf] labfsf] ;DaGwdf larf/ ug{

;xfos x'g] cGo cfjZos ljj/0f .

@%)=@%)=@%)=@%)= labf lbg] clwsf/Llabf lbg] clwsf/Llabf lbg] clwsf/Llabf lbg] clwsf/L M b]xfosf] labf :jLs[t ug]{ clwsf/ b]xfosf] clwsf/LnfO{

x'g]5 M–

Page 124: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

124 www.lawcommission.gov.np

labfsf] lsl;dlabfsf] lsl;dlabfsf] lsl;dlabfsf] lsl;d labf :jLs[t ug]{ clwsf/Llabf :jLs[t ug]{ clwsf/Llabf :jLs[t ug]{ clwsf/Llabf :jLs[t ug]{ clwsf/L

-s_ e}k/L cfpg] / kj{ labf ;lrj

-v_ 3/ labf ;lrj

-u_ la/fdL labf ;lrj

-3_ k|;"lt labf ;lrj

84-3!_ k|;"lt :ofxf/ labf ;lrj

-ª_ lsl/of labf ;lrj

-r_ cWoog labf :yfgLo lgsfo

-5_ c;fwf/0f labf :yfgLo lgsfo

@%!=@%!=@%!=@%!= labf kl/0ft gx'glabf kl/0ft gx'glabf kl/0ft gx'glabf kl/0ft gx'g ]] ]] M o; kl/R5]b adf]lhd :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] h'g labf

lnO{ a;]sf] xf] ;f]xL labf g} pkef]u ug'{ kg]{5 . klxn] s'g} Ps lsl;dsf] labf

:jLs[t ePsf]df To:tf] labf kl5 lsl/of labf jf k|;"lt labf afx]s csf]{ lsl;dsf]

labfdf kl/0ft u/fpg kfOg] 5}g .

@%@=@%@=@%@=@%@= ;fj{hlgs labf ufleg;fj{hlgs labf ufleg;fj{hlgs labf ufleg;fj{hlgs labf ufleg ]] ]] M e}k/L cfpg] / kj{ labf afx]s c? s'g} k|sf/sf] labf

lnO{ a;]sf] :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] ;f] labf e'Qmfg x'Fbf ;fj{hlgs labf kg{

uPdf / ;fj{hlgs labf kl5 sfof{nodf xflh/ gePdf ;f] ;fj{hlgs labfsf] cjlw

klg lgh sd{rf/Ln] lnPsf] labf jf ;f] labf afFsL gePdf lng kfpg] c? labfdf

a;]sf] dflgg]5 .

@%#=@%#=@%#=@%#= sfof{nodf cg'kl:yt x'gsfof{nodf cg'kl:yt x'gsfof{nodf cg'kl:yt x'gsfof{nodf cg'kl:yt x'g] pk/ sf/afxL] pk/ sf/afxL] pk/ sf/afxL] pk/ sf/afxL M labf glnO{ sfof{nodf cg'kl:yt

x'g] :yfgLo lgsfosf sd{rf/LnfO{ uon / tnjs6\6L u/L ljefuLo ;hfo ;d]t ug{

;lsg]5 . o;/L uon ePsf] cjlw ;]jf cjlwdf u0fgf x'g] 5}g .

84 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 125: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

125 www.lawcommission.gov.np

@%$=@%$=@%$=@%$= labfsf] clen]vlabfsf] clen]vlabfsf] clen]vlabfsf] clen]v M -!_ labf lbg] clwsf/Ln] cfˆgf]] dftxtdf sfd ug]{ :yfgLo

lgsfosf sd{rf/Lsf] labfsf] clen]v /fVg nufpg' kg]{5 .

-@_ s'g} :yfgLo lgsfosf sd{rf/L Ps :yfgLo lgsfoaf6 csf]{ :yfgLo

lgsfodf ;?jf jf a9'jf ePdf ;?jf jf a9'jfsf] hgfpsf] ;fy} labfsf] clen]vsf]

ptf/ ;d]t xfnsf] :yfgLo lgsfodf k7fpg' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] labfsf] clen]vsf] Psk|lt ptf/ ;DalGwt

sd{rf/LnfO{ ;d]t lbg' kg]{5 .

@%%=@%%=@%%=@%%= ;;;;§§§§f labff labff labff labf M /]l8of] k|;f/0f :6'l8of], c:ktfn, af?0foGq, ;Fu|xfno, vfg]kfgL,

kmf]xf/d}nf Joj:yfkg h:tf ;fj{hlgs labfsf] lbgdf klg sfd ug'{kg]{ :yfgLo

lgsfodf sfo{/t :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] ;fj{hlgs labfsf] lbg sfd u/] afkt

;§f tnaL labf kfpg] 5 / To:tf] labf Ps jif{leqdf kfnf] ldnfO{ a:g' kg]{5 .

@%^=@%^=@%^=@%^= labf clwsf/sf] s'/f xf]Oglabf clwsf/sf] s'/f xf]Oglabf clwsf/sf] s'/f xf]Oglabf clwsf/sf] s'/f xf]Og M labf clwsf/sf] s'/f xf]Og, ;x'lnot dfq xf] .

Page 126: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

126 www.lawcommission.gov.np

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––%%%%

ljljwljljwljljwljljw

85@%&@%&@%&@%& tna tyf eQftna tyf eQftna tyf eQftna tyf eQf M -!_ :yfgLo lgsfon] ;f] lgsfosf sd{rf/Lsf] kfl/>lds, eQf

tyf cGo ;'ljwf lgwf{/0f ubf{ g]kfn ;/sf/sf lghfdtL sd{rf/Ln] kfpg] tna, eQf

tyf ;'ljwfnfO{ cfwf/ dfgL cfˆgf] cfDbfgL tyf vr{sf] ;Ldfleq /xL lgwf{/0f ug'{

kg]{5 .

-@_ :yfLo lgsfosf] cfˆgf] sd{rf/Lx¿sf] jflif{s tnaL k|ltj]bg ;DalGwt

kl/ifb\af6 kfl/t u/fpg' kg]{5 .

-#_ s'g} klg :yfgLo lgsfon] pklgod -@_ adf]lhd tnaL k|ltj]bg kfl/t

gu/fO{ tna eQfdf vr{ n]Vg kfpg] 5}g .

-$_ pklgod -@_ ljk/Lt s'g} :yfgLo lgsfosf] tna, eQfdf vr{ n]v]df

;f] lgsfosf k|d'v kbflwsf/Laf6 To;/L tna eQfdf ePsf] vr{ c;'n pk/ ul/g]5

.

@%*=@%*=@%*=@%*= sfh v6fpg]sfh v6fpg]sfh v6fpg]sfh v6fpg] M :yfgLo lgsfosf s'g} sd{rf/LnfO{ ;lrjn] sfh v6fpg ;Sg]5

t/ ljb]zdf sfh v6fpg' k"j{ dGqfnosf] :jLs[lt lng' kg]{5 .

86@%(=@%(=@%(=@%(= tflndtflndtflndtflnd M -!_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Lsf] sfo{ Ifdtf clej[l4 ug{ :yfgLo

lgsfo cfkm}n] ;]jf k|j]z tyf ;]jfsflng tflndsf] cfof]hgf ug{ jf cGo tflnd

lbg] :jLs[t ;+:yfdf k7fpg ;Sg]5 .

-@_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/LnfO{ tflndsf] c+s lb+bf kfFr xKtf jf ;f]eGbf

a9L cjlwsf] ;]jfsflng tflnd afkt c+s lbOg]5 . tflndsf] c+s u0fgf ubf{ h'g

txdf 5+bf tflndsf] nflu dgf]gog ePsf] xf] ;f]xL txsf] nflu dfq u0fgf ul/g]5

.

85 rf}yf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 86 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 127: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

127 www.lawcommission.gov.np

-#_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] z}lIfs of]Uotf / ;]jfsflng tflndsf]

k|dfl0ft k|ltlnlk k]z ug'{ kg]{5 . ;f] k]z gu/]df To; afkt c+s lbOg] 5}g .

@^)=@^)=@^)=@^)= /fhLgfdf/fhLgfdf/fhLgfdf/fhLgfdf M :yfgLo lgsfosf ;xfos :t/sf sd{rf/Ln] cfˆgf]] kbaf6 lbPsf]

/fhLgfdf ;lrjn] / clws[t :t/sf sd{rf/Lsf] /fhLgfdf ;DalGwt :yfgLo lgsfon]

:jLs[t ug]{5 .

@^!=@^!=@^!=@^!= clgjfo{ cjsfzclgjfo{ cjsfzclgjfo{ cjsfzclgjfo{ cjsfz M :yfgLo lgsfosf sd{rf/LnfO{ %* jif{sf] pd]/ k"/f ePkl5

clgjfo{ cjsfz lbOg]5 .

87@^@=@^@=@^@=@^@= sfo{;Dkfbg d"Nof+sgsfo{;Dkfbg d"Nof+sgsfo{;Dkfbg d"Nof+sgsfo{;Dkfbg d"Nof+sg M :yfgLo lgsfosf sd{rf/Lx¿sf] sfo{ ;Dkfbg

d"Nof+sg;DaGwL Joj:yf ljlgoddf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .

88@^#=@^#=@^#=@^#= rf8kj{ vr{rf8kj{ vr{rf8kj{ vr{rf8kj{ vr{;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf M -!_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] cfˆgf]

wd{, ;+:s[lt, k/Dk/f cg';f/ dgfOg] rf8kj{sf] nflu cfk"mn] vfO{kfO{ cfPsf] Ps

dlxgfsf] tna a/fa/sf] /sd k|To]s jif{ rf8kj{ vr{sf] ¿kdf kfpg]5 . o:tf] /sd

sd{rf/Ln] Ps cfly{s jif{df Psk6s cfˆgf] wd{, ;+:s[lt, k/Dk/f cg';f/ dgfOg]

d'Vo rf8kj{sf] cj;/df e'QmfgL lng ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] kfpg] rf8kj{ vr{

k|To]s jif{ lghn] rf8kj{ vr{ lng rfx]sf] d'Vo rf8kj{sf] kGw| lbg cufj} kfpg]5 .

o;/L rf8kj{ vr{ lb+bf pQm rf8kj{eGbf cl3Nnf] dlxgf e'Qmfg eO{ g;s]sf]

ePtfklg cl3Nnf] dlxgfsf] tna ;d]t vr{ n]vL e'QmfgL lbOg]5 .

-#_ of] lgod k|f/De x'+Fbfsf avt ;]jfdf jxfn /x]sf :yfgLo lgsfosf

sd{rf/Ln] of] lgod k|f/De ePsf] ldltn] tyf of] lgod k|f/De ePkl5 lgo''Qm x'g]

sd{rf/Ln] xflh/ ePsf] ldltn] tLg dlxgfleq cfk"mn] rf8kj{ vr{ lng] d'Vo rf8kj{

/ ;f] rf8kj{ kg]{ ;Defljt dlxgfsf] ;DaGWfdf ;DalGwt :yfgLo lgsfodf lnlvt

¿kdf hfgsf/L lbg' kg]{5 . o;/L lgj]bg lbO{ ;s]kl5 ;f] sd{rf/L] cfˆgf] ;]jf

cjlwe/ csf]{ rf8kj{df vr{ dfu ug{ kfpg] 5}g .

87 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 88 rf}yf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 128: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

128 www.lawcommission.gov.np

@^$=@^$=@^$=@^$= sd{rf/Lsf] cfr/0fsd{rf/Lsf] cfr/0fsd{rf/Lsf] cfr/0fsd{rf/Lsf] cfr/0f M :yfgLo lgsfosf sd{rf/Lx¿n] b]xfosf] cfr/0fsf] kfng

ug'{ kg]{5 M–

-s_ :yfgLo lgsfosf] sfddf s'g} k|sf/n] c;/ kg{ ;Sg] u/L :yfgLo lgsfosf]

k"j{ :jLs[lt lagf s;}af6 s'g} k|sf/sf] bftJo, sf];]nL, pkxf/ cfkm"n]

:jLsf/ ug'{ / cfˆgf]] kl/jf/sf] s'g} ;b:onfO{ :jLsf/ ug'{ lbg' x'Fb}g .

ljb]zL ;/sf/ jf k|ltlglwaf6 s'g} pkxf/ k|fKt x'g cfPdf :yfgLo lgsfodf

;f] s'/fsf] ;"rgf lbO{ lg0f{o eP adf]lhd ug'{ kg]{5 .

-v_ :yfgLo lgsfosf] k"j{ :jLs[lt lagf s'g} sfdsf] lgldQ s'g} lsl;dsf] rGbf

dfUg jf To:tf] rGbf :jLsf/ ug{ jf s'g} lsl;dsf] cfly{s ;xfotf lng'

x'Fb}g .

-u_ cfˆgf]] jf cfˆgf]] kl/jf/sf] s'g} ;b:osf gfddf s'g} crn ;DklQ k|fKt

u/]df nfu]sf] df]n ;d]tsf] hfgsf/L ;lrj dfkm{t :yfgLo lgsfodf k]z ug'{

kg]{5 .

-3_ xfn jxfn /x]sf :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] oL lgodx¿ nfu" ePsf] tLg

dlxgfleq tyf gofF egf{ x'g] sd{rf/Ln] cfkm" lgo'lQm ePsf] Ps dlxgfleq

cfˆgf]] / cfˆgf]] kl/jf/sf] ;b:osf] gfddf ePsf] rn crn ;DklQ, z]o/,

a}+s a}n]G;sf] ljj/0f, hjflx/ft, ;'g, rfFbLsf] ljj/0f ;lrj dfkm{t :yfgLo

lgsfodf k]z ug'{ kg]{5 .

-ª_ :yfgLo lgsfosf] nflu ul/g] s'g} klg sfdsf] 7]Ssf, 6]08/, af]nkq cfkm}+ jf

cfˆgf]] kl/jf/sf] s'g} ;b:osf] gfddf lng x'Fb}g .

-r_ :yfgLo lgsfosf] sfd;Fu ;DaGw ePsf] s'g} JolQm;Fu ;fk6L lng jf

lghsf] cfly{s s[t1tfdf kg{ x'Fb}g . t/ a}+s;Fu n]gb]g ubf{ of] lgod nfu"

x'g] 5}g .

-5_ s'g} lsl;dsf] kmf6sf v]Ng x'Fb}g .

Page 129: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

129 www.lawcommission.gov.np

-h_ :yfgLo lgsfosf] k"j{ :jLs[lt lagf s'g} a}+s jf sDkgLsf] :yfkgf,

/lhi6«]zg jf ;+rfngsf] sfddf efu lng x'Fb}g .

-em_ :yfgLo lgsfoaf6 clVtof/ gkfO{ cfkm"n] n]v]sf] jf k|fKt u/]sf] s'g}

sfuhkq jf ;"rgfnfO{ k|ToIf jf ck|ToIf ¿kaf6 cglws[t sd{rf/L jf u}/

;/sf/L JolQm jf k|];nfO{ ;"rgf ug{ x'Fb}g .

-`_ g]kfn ;/sf/ jf :yfgLo lgsfosf] sfd sf/afxLdf k|lts"n k|efj kg]{ u/L

s'g} kq–klqsfdf cfˆgf]] jf:tljs jf sfNklgs gfdaf6 jf a]gfdL s'g} n]v

k|sfzg ug{ jf /]l8of] jf 6]lnlehgåf/f k|;f/0f ug{ x'Fb}g .

-6_ g]kfn ;/sf/ jf :yfgLo lgsfosf] gLltsf] lj/f]wdf ;fj{hlgs efif0f lbg

jf s'g} jQmJo k|sfzg ug{ x'Fb}g .

-7_ :yfgLo lgsfoaf6 lgwf{l/t ;dodf lgoldt ¿kn] cfˆgf]] sfof{nodf xflh/

x'g'k5{ / labfsf] lgsf;f glnO{ cfˆgf]] sfddf cg'kl:yt x'g x'Fb}g .

-8_ sfof{nosf] uf]Kotf e+u ug{ x'Fb}g .

-9_ :yfgLo lgsfosf] sfd ;DaGwL s'/fdf cfkm"eGbf dflysf clws[tn] lbPsf]

cf1fnfO{ zL3|tf / kl/>dsf] ;fy k"/f ug'{k5{ .

-0f_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] cfkm"eGbf dflysf ;a} clws[tk|lt plrt cfb/

b]vfpg' k5{ .

-t_ cfˆgf]] gf]s/L ;DaGwL s'/fdf dtnj ;fWo ug{ cfkm"eGbf dflysf

clws[tdfly s'g} /fhg}lts jf c? cjfG5gLo k|efj kfg{ jf k|efj kfg]{

k|oTg ug{ x'Fb}g .

-y_ :yfgLo lgsfosf] s'g} sd{rf/Ln] d'n'sL P]g ljxfjf/Lsf] dxnsf] ljk/Lt x'g]

u/L laafx ug{ u/fpg x'Fb}g .

-b_ s'g} klg /fhg}lts kbsf] nflu x'g] lgjf{rgdf efu lng jf s;}sf] lgldQ

dt dfUg jf s'g} k|sf/n] cfˆgf]] k|efj kfg{ x'Fb}g .

Page 130: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

130 www.lawcommission.gov.np

t/, k|rlnt sfg'gadf]lhd kfPsf] dtbfgsf] clwsf/ k|of]u ug{

o;n] aGb]h nufPsf] dflgg] 5}g .

-w_ k|rlnt sfg'g ad]flhd btf{ gePsf / g]kfn ;/sf/åf/f dfGotf gkfPsf

sd{Rff/Lx¿sf] s'g} klg ;Fu7gsf] ;b:o aGg' x'Fb}g .

t/ cfˆgf]] k]zfut ;+:yfsf] ;b:o aGg afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .

-g_ clws[t :t/sf sd{rf/Ln] sd{rf/Lsf] s'g} klg ;Fu7gsf] ;b:o aGg x'Fb}g .

-k_ cfkm"n] a'emfpg' kg]{ gubL lhG;L sfuh h] hlt 5 ;a} Dofbleq a'emfO lbg'

k5{ / a'em\g' kg]{n] klg Dofbleq a'lem lng' kg]{5 .

89-km_ s;}nfO{ oftgf lbg jf of}ghGo b'Jo{jxf/ / 3/]n' lx+;f ;DaGwL sfo{ ug{

gx'g],

90-a_ cfˆgf] sfof{Nfodf sfd ubf{ ;a} k|lt lzi6 Jojxf/ ug'{ kg]{,

91-e_ cfˆgf sfof{nodf kb cg';f/ cfO{ kg]{ lhDd]jf/LnfO{ dof{bfk"j{s jxg u/L

lgikIf, :jR5 tyf l56f] 5l/tf] 9Ëaf6 sfo{ ;Dkfbg ug'{ kg]{,

92-d_ ;/sf/L jf :yfgLo lgsfosf s'g} klg ;DklQ cfˆgf] jf c? s;}sf] lghL jf

3/fo;L sfo{sf] nflu k|of]u jf pkof]u ug{ gx'g],

93-o_ :yfgLo :yfgLosf sd{rf/LnfO{ cfˆgf] 3/fo;L sfddf nufpg' gx'g],

94-/_ cfˆgf] sfd;+u ;DalGWft ;]jfu|fxL k|lt dof{lbt Jojxf/ ug'{ kg]{,

89 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 90 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 91 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 92 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 93 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 94 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 131: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

131 www.lawcommission.gov.np

95-n_ :yfgLo lgsfo jf g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] cTofjZos ;]jf k|jfxdf afwf

Jojwfg v8f ug{ jf :yfgLo lgsfoaf6 k|bfg ul/g] ;]jf ;'ljwfdf k|lts"n

c;/ kg]{ u/L k|bz{g ug{, x8tfndf efu lng, tfnfaGbL ug{ jf ;f] sfo{

ug]{ p2]Zon] c?nfO{ pS;fpg jf s'g} klg sfof{no jf clws[tsf] sfg'gåf/f

lgwf{l/t st{Jo k"/f ug{df afwf lj/f]w x'g] u/L x8tfn, y'g5]s, tfnfaGbL jf

3]/fpg ug{ gx'g],

96-j_ ;]jfu|fxLsf] sfd;+u ;DalGwt ljifo, k|ltlqmof tyf sfd ;Dkfbg ug{ nfUg]

;do ;d]tsf] :ki6 hfgsf/L ;]jfu|fxLnfO{ oyf;dodf u/fpg' kg]{ .

97@^$s= @^$s= @^$s= @^$s= 6«6«6«6«]8 o'lgog;DaGwL Joj:yf]8 o'lgog;DaGwL Joj:yf]8 o'lgog;DaGwL Joj:yf]8 o'lgog;DaGwL Joj:yf M -!_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Lx¿n] k|rlnt

sfg'gsf] cwLgdf /xL 6«]8 o'lgog u7g ug{ ;Sg] 5g\ .

-@_ 6«]8 o'lgogsf kbflwsf/Lx¿n] kfngf ug'{ kg]{ zt{x¿ lghfdtL

sd{rf/Lsf xsdf nfu" eP ;/x x'g]5 .

-#_ 6«]8 o'lgogsf kbflwsf/Lx¿n] kfpg] ;'ljwf dGqfnon] tf]s] adf]lhd

x'g]5 .

98@^$v=@^$v=@^$v=@^$v=aLdf ;DaGwL Joj:yfaLdf ;DaGwL Joj:yfaLdf ;DaGwL Joj:yfaLdf ;DaGwL Joj:yf M :yfgLo lgsfon] :yfgLo lgsfosf sd{rf/L / ;f]

lgsfoaf6 ;dfg /sd Joxf]g]{ u/L ljlgodfjnLåf/f aLdf ;DaGwL cfjZos Joj:yf

ug{ ;Sg]5 .

99@^$u=@^$u=@^$u=@^$u=ljz]if cfly{s ;'lwjfljz]if cfly{s ;'lwjfljz]if cfly{s ;'lwjfljz]if cfly{s ;'lwjf M -!_ :yfgLo lgsfosf s'g} sd{rf/Lsf] ;]jfdf 5+b} d[To'

ePdf :yfgLo lgsfon] lghsf] kl/jf/nfO{ Psd'i6 Psnfv krf; xhf/ ?k}+ofF

pknAw u/fpg ;Sg5 .

-@_ :yfgLo lgsfosf] sfdsf] l;nl;ndf s'g} sd{rf/Lsf] cËeË ePdf

cËeËsf] k|s[lt x]/L :yfgLo lgsfon] lghnfO{ yk cfly{s ;xfotf lbg ;Sg]5 .

95 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 96 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 97 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk . 98 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 132: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

132 www.lawcommission.gov.np

@^%=@^%=@^%=@^%= sd{rf/L sNof0f sfsd{rf/L sNof0f sfsd{rf/L sNof0f sfsd{rf/L sNof0f sf ]if]if]if]if M -!_ sd{rf/L sNof0f sf]ifsf] gfddf :yfkgf x'g] cIfo

sf]ifdf :yfgLo lgsfon] k|To]s jif{ sDtLdf cfˆgf]] sfof{nonfO{ cfjZos kg]{ Ps

dlxgfsf] tnj a/fa/sf] /sd hDdf ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd :yfkgf ePsf] sf]ifaf6 :yfgLo lgsfosf

sd{rf/LnfO{ pkbfg lbOg]5 .

@^^=@^^=@^^=@^^= pkrf/ vrpkrf/ vrpkrf/ vrpkrf/ vr {{ {{ M -!_ :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] ;]jf cjlwe/df clws[t :t/sf

sd{rf/L eP afx| dlxgf a/fa/sf] / ;xfos :t/sf] sd{rf/L eP c7f/ dlxgf

a/fa/sf] vfOkfO{ cfPsf] tnj /sd;Dd pkrf/ vr{ afkt kfpg]5 .

-@_ :yfgLo lgsfosf] s'g} sd{rf/L jf lghsf] kl/jf/sf] ;b:o la/fdL ePdf

pklgod -!_ adf]lhd kfpg] /sddf ga9\g] u/L b]xfo adf]lhd ePsf] pkrf/ vr{

:yfgLo lgsfon] lbg]5 M–

-s_ /f]usf] pkrf/sf] lgldQ :jLs[t lrlsT;sn] hfFr ubf{

nfu]sf] z'Ns tyf hfFr u/L n]lvlbPsf] k|]l:qmKzg cg';f/

cf}iflw lsg]sf] vr{,

-v_ c:ktfndf egf{ x'Fbf / pkrf/ u/fpFbf nfu]sf] lan

adf]lhdsf] vr{,

-u_ c:ktfn / :jLs[t lrlsT;s klg gePsf] 7fpFdf ePsf]

pkrf/df :yfgLo lgsfosf] sd{rf/Lsf] xsdf ;lrjn] /

;lrjsf] xsdf :yfgLo lgsfon] l;kmfl/; u/]sf] vr{,

:k:k:k:ki6i6i6i6LLLLs/0fs/0fs/0fs/0fMMMM :jLs[t lrlsT;s eGgfn] ;/sf/L ;]jfdf /x]sf

jf k|rlnt sfg'gadf]lhd lrlsT;ssf] ¿kdf btf{ ePsf

8fS6/, slj/fh, x]Ny cl;i6]06 jf j}B ;d]tnfO{ hgfpg]5 .

-3_ Knfli6s ;h{/L afx]s ;a} lsl;dsf] lr/kmf/ -;lh{sn

ck/]zg_ ubf{ nfu]sf] lan ad]flhdsf] vr{,

99 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 133: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

133 www.lawcommission.gov.np

-ª_ cfˆgf]] 3/ jf 8]/f 5f8L csf]{ lhNnf jf ljb]zdf uO{ cf}iflw

pkrf/ u/fpFbf To:tf] :yfg;Dd k'Ubfsf] / kms{bfsf]

la/fdLsf] / s'?jf rflxg] cj:yf eP Pshgf s'?jf;Ddsf]

oftfoft vr{sf] k"/} /sd / vfgf vr{ afkt ;DalGwt

sd{rf/Ln] k|rlnt sfg'g adf]lhd kfpg] b}lgs eQfsf]

krxQ/ k|ltzt /sd .

-#_ o; lgodadf]lhd kfpg] pkrf/ vr{ s'g} sd{rf/Ln] k]ZsLsf] ¿kdf

lng rfx]df ;f]sf] sf/0f d'gfl;j b]lvP o; lgodsf] cwLgdf /xL kl5 lx;fa

a'emfpg] u/L k]ZsL lbg ;lsg]5 . To;/L k]ZsL lnPsf] /sd kl5 lx;fa ubf{

pkrf/ afkt kfpg] /sdeGbf a9L x'g cfPdf a9L eP hlt /sd ;DalGwt

sd{rf/Lsf] tnjaf6 ls:tfaGbLdf s6\6L ul/g]5 . To;/L s6\6L ug'{kg]{ /sd e'QmfgL

gx'Fb} To:tf] sd{rf/L jf lghsf] kl/jf/sf] ;b:osf] d[To' ePdf s§L ug{ afFsL /x]sf]

/sd ldGxf x'g]5 .

-$_ em'6\7f Joxf]/f k]z u/L o; lgodadf]lhd pkrf/ vr{ dfu ug]{ jf k|fKt

ug]{ sd{rf/L nufot To:tf] em'7\7f Joxf]/f k|dfl0ft ug]{ :jLs[t lrlsT;s -

sd{rf/L ePdf_ pk/ ljefuLo sf/afxL x'g ;Sg]5 .

-%_ s'g} c:yfoL sd{rf/L la/fdL ePdf cf}iflw pkrf/sf] nflu lgsf;f lb+bf

aL; jif{sf] cjlwnfO{ ;]jfsf] k"/f cjlw dfgL To;sf] cg'kftdf la/fdL x'g] c:yfoL

sd{rf/Ln] u/]sf] ;]jf cjlwn] lx;fa u/L o; lgodad]flhd pkrf/ vr{ lbOg]5 .

t/ c:yfoL sd{rf/L ;]jfaf6 cnu x'Fbf eg] o; lgod adf]lhd pkrf/ vr{

kfpg] 5}g .

-^_ eljiodf :yfgLo lgsfosf] ;]jfsf] lgldQ ;fdfGotof cof]Uo 7xl/g] u/L

;]jfaf6 a/vf:t ul/Psf] cj:yfdf afx]s c? h'g;'s} Joxf]/faf6 s'g} sd{rf/L

;]jfaf6 cnu x'Fbf o; lgod adf]lhd ;]jf cjlwe/df kfpg] pkrf/ vr{dWo] s]xL

lnO{ jf glnO{ pkrf/ vr{ lng afFsL /x]sf] eP To:tf] afFsL /sd Psd'i6 lng

kfpg]5 .

Page 134: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

134 www.lawcommission.gov.np

-&_ bz jif{ ;]jf cjlw gk'u]sf] s'g} sd{rf/LnfO{ cf}iflw pkrf/sf] nflu vr{

lb+bf o; lgoddf tf]lsPsf] /sdnfO{ bz jif{ ;]jf u/]afkt kfpg] /sd dfgL

bfdf;fxLn] x'g cfpg] /sd dfq lbOg]5 .

-*_ o; lgodadf]lhd pkrf/ vr{ dfu ug]{ sd{rf/Ln] sfof{nodf xflh/

x'g g;Sg] u/L la/fdL ePsf] cj:yfdf la/fdL labf afFsL eP;Dd la/fdL labf g}

dfu ug'{ kg]{5 . la/fdL labf afFsL gePdf dfq cGo labf dfu ug{ ;Sg]5 .

-(_ o; lgodadf]lhd c:ktfndf egf{ eO{ jf ljb]zdf uO{ pkrf/

u/fOPsf]df afx]s s'g} sd{rf/LnfO{ pklgod -!_ sf] cwLgdf /xL Ps jif{df lghn]

vfOkfO{ cfPsf] 8]9 dlxgfsf] tna a/fa/sf] /sd;Dd pkrf/ vr{ lbg ;lsg]5 .

-!)_ o; lgodad]flhd s'g} sd{rf/LnfO{ nfu]sf] /f]u :yfgLo c:ktfnaf6

pkrf/ x'g g;Sg] eO{ lghsf] HofgnfO{ g} hf]lvd x'g] cj:yf k/]df dGqfnosf]

:jLs[lt lnO{ To:tf] sd{rf/Lsf] pkrf/sf] nflu To; 7fpFaf6 ;a}eGbf glhssf] s'g}

;'ljwfo'Qm c:ktfndf l56f] ;fwgåf/f n}hf+bf / ToxfFaf6 kmsf{pFbf nfUg] vr{ :yfgLo

lgsfon] Joxf]g]{5 .

@^&=@^&=@^&=@^&= yk cfly{s ;xfotfyk cfly{s ;xfotfyk cfly{s ;xfotfyk cfly{s ;xfotf M :yfgLo lgsfosf] sfdsf] l;nl;nfdf rf]6k6s nfUg uO{

:yfgLo lgsfosf] s'g} sd{rf/Lsf] pkrf/ ug'{ k/]df ;DalGwt lhNnf c:ktfnsf]

l;kmfl/;df g]kfn clw/fHoleq cf}iflw pkrf/ x'g g;Sg] egL g]kfn ;/sf/åf/f

ul7t d]l8sn af]8{n] 7x/ u/]sf] sd{rf/Ln] ljb]zdf uO{ pkrf/ u/fpg k/]df

:yfgLo lgsfon] plrt 7x¥ofPsf] /sd yk cfly{s ;xfotf lbg ;Sg]5 .

@^*=@^*=@^*=@^*= pkbfgpkbfgpkbfgpkbfg M kfFr jif{ jf ;f]eGbf a9L ;]jf u/]sf] :yfgLo lgsfosf] :yfoL sd{rf/Ln]

cjsfz kfPdf jf /fhLgfdf :jLs[t u/fO{ kbaf6 cnu ePdf jf eljiodf :yfgLo

lgsfosf] ;]jfsf] lgldQ cof]Uo g7xl/g] u/L kbaf6 x6fOPdf jf cjsfz lbOPdf

b]xfosf] b/n] pkbfg kfpg]5 M–

-s_ kfFr jif{b]lv bz jif{;Dd ;]jf u/]sf :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] cfkm"n]

sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ vfO{ kfO{ cfPsf] cfwf dlxgfsf] tnj

a/fa/sf] /sd,

Page 135: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

135 www.lawcommission.gov.np

-v_ bz jif{b]lv kGw| jif{;Dd ;]jf u/]sf :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] cfkm"n]

sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ vfO{ kfO{ cfPsf] Ps dlxgfsf] tnj

a/fa/sf] /sd,

-u_ kGw| jif{b]lv aL; jif{;Dd ;]jf u/]sf :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] cfkm"n]

sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ vfO{ kfO{ cfPsf] 8]9 dlxgfsf] tnj

a/fa/sf] /sd,

-3_ aL; jif{b]lv kRrL; jif{;Dd ;]jf u/]sf :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] cfkm"n]

sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ vfO{ kfO{ cfPsf] b'O{ dlxgfsf] tnj

a/fa/sf] /sd,

-ª_ kRrL; jif{eGbf a9L ;]jf u/]sf :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] cfkm"n] sfd

u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ vfO{kfO{ cfPsf] c9fO{ dlxgfsf] tnj a/fa/sf]

/sd .

100@^*s=@^*s=@^*s=@^*s=;+rosf]if hDdf ug]{;+rosf]if hDdf ug]{;+rosf]if hDdf ug]{;+rosf]if hDdf ug]{ M -!_ :yfgLo lgsfosf] :yfoL sd{rf/Ln] kfpg] k|To]s

dlxgfsf] tnaaf6 bz k|ltzt /sd s§f u/L ;f] /sddf :yfgLo lgsfon] ;t

k|ltzt /sd yk u/L x'g cfpg] /sd ;+rosf]ifdf hDdf ug'{kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd /sd hDdf ug]{ sd{rf/L h'g;'s} Joxf]/fn] :yfgLo

lgsfosf] ;]jfaf6 cnu ePdf lgh jf lghn] OR5fPsf] JolQmn] To:tf] /sd Psd'i7

lng kfpg]5 .

100 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 136: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

136 www.lawcommission.gov.np

efuefuefuefu––––^̂̂̂

:yfgLo lgsfo;DaGwL ;fdfGo Joj:yf:yfgLo lgsfo;DaGwL ;fdfGo Joj:yf:yfgLo lgsfo;DaGwL ;fdfGo Joj:yf:yfgLo lgsfo;DaGwL ;fdfGo Joj:yf

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––!!!!

ljljwljljwljljwljljw

@^(=@^(=@^(=@^(= ;?jf ;DaGwL Aoj:yf;?jf ;DaGwL Aoj:yf;?jf ;DaGwL Aoj:yf;?jf ;DaGwL Aoj:yf M g]kfn ;/sf/sf] ;]jfdf /x]sf lghfdtL sd{rf/L :yfgLo

lgsfosf] ;]jfdf ;?jf eO{ hfg rfx]df To:tf sd{rf/LnfO{ kb:yfkgf ul/g] :yfgLo

lgsfosf] ;xdltdf ;fdfGo k|zf;g dGqfno / nf]s;]jf cfof]usf] k/fdz{ lnO{

:yfgLo lgsfosf] ;]jfdf ;?jf ug{ ;lsg]5 .

101@^(s=@^(s=@^(s=@^(s=x:tfGt/0f ug{ ;lsgx:tfGt/0f ug{ ;lsgx:tfGt/0f ug{ ;lsgx:tfGt/0f ug{ ;lsg ] M -!_ :yfgLo lgsfon] cfˆg} ;|f]t ;fwgaf6 u/fp+b}

cfPsf] s'g} sfo{ ;]jf s/f/af6, lglh :t/af6, ;xsf/L ;+:yf dfkm{t jf cGo s'g}

tl/sfn] ug{ u/fpg s'g} ;+:yf;Fu ;Demf}tf ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd ;Demf}tf ubf{ To:tf] sfo{df ;+nUg :yfgLo

lgsfosf :jLs[t b/aGbLdf /x]sf sd{rf/L, ;|f]t / ;fwg To:tf] ;+:yfnfO{ x:tfGt/0f

ug{ ;lsg]5 . To;/L x:tfGt/0f ubf{ To:tf] sfo{df ;+nUg /x]sf sd{rf/Lsf] ;]jf zt{

/ ;'ljwfdf s'g} k|lts"n c;/ kg]{ 5}g .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd sd{rf/L x:tfGt/0f eO{ ;s]kl5 lghx¿sf]

b/aGbL :jtM vf/]h x'g]5 .

102@^(v= @^(v= @^(v= @^(v= tx ldnfg ul/g]tx ldnfg ul/g]tx ldnfg ul/g]tx ldnfg ul/g] M -!_ :yfgLo lgsfosf] clws[t t[tLo jf låtLo >]0fLsf]

kbdf :yfgLo lgo'lQm ePsf] s'g} sd{rf/lsf] tx ldnfg x'g afFsL /x]sf ePdf To:Tff

sd{rf/LnfO{ qmdzM clws[t:t/ 5}7f}+ / cf7f}+ txdf sfod ul/g]5 .

101 t];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 102 rf}yf]] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 137: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

137 www.lawcommission.gov.np

-@_ :yfgLo lgsfosf] gfoj ;'Aaf jf ;f] ;/x / vl/bf/ jf ;f] ;/xsf] kbdf

:yfoL lgo'lQm ePsf] s'g} sd{rf/Lsf] tx ldnfg x'g afFsL /x]sf] ePdf To:tf]

sd{rf/LnfO{ qmdzM ;xfos :t/ kfFrf}+ / rf}yf] txdf sfod ul/g]5 .

-#_ pklgod -!_ jf -@_ adf]lhd tx ldnfg;DaGwL sfd ;f] lgod k|f/De

ePsf] ldltn] 5 dlxgfleq ul/g]5 .

-$_ pklgod -!_ jf -@_ adf]lhd tx ldnfg x'g cl3 ;f] >]0fL jf kbdf

u/]sf] ;]jf cjlw a9'jf k|of]hgsf] nflu u0fgf x'g]5 .

103@^(u@^(u@^(u@^(u= = = = klxn]sf] ;]jf cjlwsf] u0fgfklxn]sf] ;]jf cjlwsf] u0fgfklxn]sf] ;]jf cjlwsf] u0fgfklxn]sf] ;]jf cjlwsf] u0fgf M -!_ :yfgLo lgsfosf] :jLs[t b/jGbLsf] s'g}

kbdf Ps jif{eGbf a9L cjlw;Dd ;]jf u/]sf] :yfgLo lgsfosf] s'g} sd{rf/Ln] ;f]

;]jfnfO{ cljlR5Gg /fvL ;f]xL kbdf :yfoL lgo'lQm kfPsf] eP a9'jf k|of]hgsf] nflu

;fljsdf lghn] u/]sf] ;]jf clws[t:t/df eP 5};6\7L k|ltzt / ;xfos:t/df eP

krxQ/ k|ltzt u0fgf ul/g]5 .

-@_ of] lgod k|f/De x'Fbfsf avt :yfgLo lgsfodf sfo{/t :yfgLo

lgsfosf sd{rf/Ln] of] lgod k|f/De ePsf] ldltn] Ps jif{leq / of] lgod k|f/De

ePkl5 lgo'lQm x'g] :yfgLo lgsfosf sd{rf/Ln] lgo'lQm kfPsf] ldltn] Ps jif{leq

o; lgod adf]lhd ;]jf cjlw hf]8fpg ;Sg]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] cjlwleq :yfgLo lgsfosf] s'g} sd{rf/Ln]

;]jf cjlw ghf]8fPdf To:tf] ;]jf cjlw kl5 hf]l8g] 5}g .

-$_ o; lgoddf n]lvPb]lv afx]s s'g} sd{rf/Ln] cGo s'g} k|lqmofåf/f

klxn]sf] ;]jf cjlw hf]8fpg / ;]jf cjlw yk u/L ;'ljwf lng kfOg] 5}g .

@&)=@&)=@&)=@&)= ljifout zfvfsf] :yfkgfljifout zfvfsf] :yfkgfljifout zfvfsf] :yfkgfljifout zfvfsf] :yfkgf M -!_ P]gsf] bkmf @%& sf] k|of]hgsf] nflu lhNnf

ljsf; ;ldltn] lhNnf ljsf; If]qleq ul/g] ljsf; lgdf{0f ;DaGwL sfo{qmdsf]

th'{df, ;~rfng, cg'udg tyf d"NofÍg ug{ b]xfosf] dfkb08 k"/f u/]sf] cfwf/df

cfˆgf] sfof{nodf ljifout zfvf :yfkgf ug{ ;Sg]5 M–

103 kfFrf}+ ;+zf]wgåf/f yk .

Page 138: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

138 www.lawcommission.gov.np

-s_ P]gsf] bkmf !(& sf] pkbkmf -!_ adf]lhd ;xeflutfd"ns

of]hgf th{'df k|lqmof cjnDag u/]sf],

-v_ P]gsf] bkmf @!@ adf]lhd ;"rgf tyf clen]v s]Gb| vf]nL

To:tf] s]Gb|n] ;f]xL bkmfdf pNn]v ePsf] ;"rgf tyf clen]v

Jojl:yt ¿kdf ;Íng u/]sf],

-u_ P]gsf] bkmf !*( adf]lhdsf ljifout If]qsf of]hgf /

sfo{qmdsf] cfjlws / bL3{sflng of]hgf tof/ u/L nfu"

u/]sf] .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] dfkb08 k"/f u/]sf] cfwf/df lhNnf ljsf;

;ldltn] ;DalGwt lhNnfsf] k|fyldstf / /fli6«o k|fyldstf ;d]tnfO{ b[li6ut u/L

ljifout zfvf vf]Ng cfjZos sd{rf/L Joj:yf ;lxtsf] of]hgf tof/ u/L lhNnf

kl/ifb\af6 :jLs[t u/fO{ dGqfno ;dIf k|:tfj k|:t't ug{'kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] k|:tfj k|fKt ePkl5 dGqfnon] pklgod -!_

adf]lhdsf] dfkb08 k"/f eP jf gePsf] ;DaGwdf ;DalGwt dGqfnonfO{ To:tf]

k|:tfjsf] hfgsf/L lbO{ ;f] k|:Tffj ;DaGwdf k|ltlqmof lbg cg'/f]w ug{' kg]{5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd k|ltlqmof k|fKt ePkl5 ;f] k|ltlqmof pk/ cWoog

u/L dGqfnon] ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldlt cGt{ut ljifout zfvf vf]Ng cg'dlt

lbg]5 .

-%_ pklgod -$_ adf]lhd dGqfnon] lhNnf ljsf; ;ldlt cGt{ut

ljifout zfvf vf]Ng cg'dlt lbPkl5 ;DalGwt dGqfno;Fu cfjZos ;dGjo u/L

;DalGwt ljifout sfof{nosf] sfof{no ejg / sfof{no ;+rfng;Fu ;DalGwt

ef}lts ;'ljwf ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ x:tfGt/0f ug]{ Joj:yf ldnfpg'

kg]{5 .

@&!=@&!=@&!=@&!= zky u|x0fzky u|x0fzky u|x0fzky u|x0f;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf;DaGwL Joj:yf M :yfgLo lgsfosf ;b:on] P]gsf] bkmf !%, *# /

!&( adf]lhd cf–cfˆgf]] kbsf] zky u|x0f cg';"rL–@( sf] 9fFrfdf ug'{ kg]{5 .

Page 139: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

139 www.lawcommission.gov.np

@&@=@&@=@&@=@&@= gftf k|dfl0gftf k|dfl0gftf k|dfl0gftf k|dfl0ft ug]{ sfo{ljlwft ug]{ sfo{ljlwft ug]{ sfo{ljlwft ug]{ sfo{ljlw M -!_ ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsf If]qleq

a;f]af; u/]sf] s'g} JolQmn] P]gsf] bkmf @%( adf]lhd gftf k|dfl0ft u/fpg rfx]df

;DalGwt cWoIf jf k|d'v ;dIf ;DalGwt j8f sfof{no dfkm{t cg';"rL–#)

adf]lhdsf] 9fFrfdf k|rlnt sfg'gadf]lhd hGd, d[To', ljjfx, ;DaGw ljR5]b tyf

a;fO{ ;/fO{ btf{ u/fPsf] k|df0fkq eP ;f] ;d]t ;+nUg u/L lgj]bg lbg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd lgj]bg kg{ cfPdf ;DalGwt j8fcWoIfn]

lgj]bsn] cg'/f]w u/] adf]lhd gftf ;DaGw sfod ePsf] 5 jf 5}g eGg] ;DaGwdf

s'g} k|df0f ;+nUg u/]sf] eP ;f]xL k|df0fsf] cfwf/df gftf k|dfl0ft x'g ;Sg] cj:yf

b]lvPdf gftf k|dfl0ftsf] nflu ;DalGwt ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfdf

cfjZos l;kmfl/; u/L k7fpg' kg]{5 .

-#_ lgj]bsn] s'g} k|df0fkq k]z ug{ g;s]sf] jf k|df0fkq k]z u/]tfklg gftf

k|dfl0ft ug{sf] nflu osLg x'g] cfwf/ gb]lvPdf lgj]bsn] dfu u/] adf]lhd gftf

;DaGw sfod /x]sf] jf g/x]sf] ljifodf hfFra'emsf] nflu ;DalGwt k|x/L sfof{nodf

cg'/f]w u/L k7fpg' kg]{5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfsf] j8f

sfof{noaf6 hfFra'emsf] nflu cg'/f]w eO{ cfPdf ;DalGwt Onfsf k|x/L sfof{non]

lgj]bssf] 3/ 7]ufgfdf k'uL lghsf] cGo gft]bf/ / 5/ l5d]sLx¿;Fu cfjZos

;f]wk"5 u/L pgLx¿ ;d]tnfO{ ;fIfL /fvL ;h{ldg d'r'Nsf tof/ u/L To:tf] ;h{ldg

d'r'Nsfsf] ;Ssn k|lt ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfsf] ;DalGwt j8f

sfof{nodf k7fOlbg' kg]{5 .

-%_ pklgod -$_ adf]lhd ;h{dLgdf AoQm ePsf] aofgsf] cfwf/df

lgj]bsn] dfu u/] adf]lhdsf] gftf ;DaGw sfod ePsf] b]lvPdf lgj]bssf] lgj]bg

/ pknAw k|df0f tyf sfuhft ;lxt gftf k|dfl0ft ug{sf] nflu cfjZos l;kmfl/;

;DalGwt ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfdf k7fpg' kg]{5 .

-^_ pklgod -@_ tyf pklgod -%_ adf]lhd l;kmfl/; eO{ cfPdf ;DalGwt

cWoIf jf k|d'vn] gftf k|dfl0ft u/L cg';"rL–#! adf]lhdsf] 9fFrfdf k|df0fkq

lbg]5 .

Page 140: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

140 www.lawcommission.gov.np

@&#=@&#=@&#=@&#= rnlrq ejg lgdf{0f ug{ :jLs[lt lbg] sfo{ljlwrnlrq ejg lgdf{0f ug{ :jLs[lt lbg] sfo{ljlwrnlrq ejg lgdf{0f ug{ :jLs[lt lbg] sfo{ljlwrnlrq ejg lgdf{0f ug{ :jLs[lt lbg] sfo{ljlw M lhNnf ljsf; ;ldltn]

P]gsf] bkmf !*( sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -6_ sf] pkv08 -!_ adf]lhd rnlrq

ejg lgdf{0f ug{ :jLs[lt lbFbf rnlrq ejgsf] gS;f, l8hfOg, b:t'/ nufot

rnlrq bz{ssf] :jf:Yo, ;'/Iff tyf k|rlnt sfg'g adf]lhd rnlrq ejg lgdf{0f

ubf{ k"/f ug'{kg]{ zt{, ;'ljwfsf] nflu Joj:yf ug'{ kg]{ cfwf/e"t s'/f / ;f] ;DaGwdf

g]kfn ;/sf/n] s'g} zt{ tf]s]sf] eP ;f] ;d]tnfO{ larf/ u/L :jLs[lt lbg' kg]{5 .

104@&#s=@&#s=@&#s=@&#s=;fj{hlgs lghL If]q ;fem]bf/L k|j4{g ;ldlt;fj{hlgs lghL If]q ;fem]bf/L k|j4{g ;ldlt;fj{hlgs lghL If]q ;fem]bf/L k|j4{g ;ldlt;fj{hlgs lghL If]q ;fem]bf/L k|j4{g ;ldlt M -!_ ;fj{hlgs lghL If]q

;fem]bf/L k|0ffnLnfO{ k|f]T;fxg / Jojl:yt ug{ k|To]s :yfgLo lgsfodf b]xfo

adf]lhdsf cWoIf tyf ;b:o /x]sf] Ps ;ldlt /xg]5 M–

-s_ ;DalGwt :yfgLo lgsfosf k|d'v – cWoIf

-v_ :yfgLo pBf]u jfl0fHo ;+3sf] cWoIf jf

lghn] tf]s]sf] k|ltlglw Ps hgf – ;b:o

-u_ ;DalGwt :yfgLo lgsfon] dgf]gog

u/]sf] ;fj{hlgs lghL ;fem]bf/L

;DaGwL 1fg ePsf] :yfgLo gful/s

;dfhsf] k|ltlglw Ps hgf – ;b:o

-3_ :yfgLo lgsfon] dgf]gog u/]sf]

;fj{hlgs lghL If]q;Fu ;DalGwt

ljz]if1 k|ltlglw Ps hgf – ;b:o

-ª_ ;DalGwt :yfgLo lgsfosf] ;lrj jf

lghn] tf]s]sf] clws[t :t/sf] sd{rf/L – ;b:o–;lrj

-@_ pklgod -!_ sf] v08 -u_ / -3_ adf]lhd dgf]lgt k|ltlglwsf] kbfjlw

b'O{ jif{sf] x'g]5 . lghx¿sf] k'gM dgf]gog x'g ;Sg]5 .

104 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 141: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

141 www.lawcommission.gov.np

-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] sfo{ljlw ;DalGwt :yfgLo lgsfon]

lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

-$_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltn] cfjZos b]v]df ;DalGwt ljifosf

k|ltlglwnfO{ a}7sdf cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .

105@&#v=@&#v=@&#v=@&#v=:yfgLo lgsfo /fh:j ;'emfj ;ldlt:yfgLo lgsfo /fh:j ;'emfj ;ldlt:yfgLo lgsfo /fh:j ;'emfj ;ldlt:yfgLo lgsfo /fh:j ;'emfj ;ldlt M -!_ P]g tyf o; lgodfjnL adf]lhd

:yfgLo lgsfon] nufpg kfpg] s/ b:t'/, s/ b:t'/sf] b/ tyf s/ ;+sng

sfo{ljlw ;DaGwdf dGqfnonfO{ /fo ;'emfj lbg dGqfnon] b]xfo adf]lhdsf

kbflwsf/L /x]sf] :yfgLo lgsfo /fh:j ;'emfj ;ldltsf] u7g ug]{5 M–

-s_ dGqfnosf] ;lrjn] tf]s]sf] dGqfnosf]

/fhkqf+lst k|yd >]0fLsf] clws[t – ;+of]hs

-v_ :yfgLo lgsfo ljQLo cfof]usf]

;lrjfnosf ;b:o ;lrj – ;b:o

-u_ g]kfn pBf]u jfl0fHo dxf;+3sf] k|ltlglw

Pshgf – ;b:o

3_ cy{ dGqfnosf k|ltlglw Pshgf – ;b:o

-ª_ g]kfn r]Da/ ckm sd{zsf k|ltlglw

Pshgf – ;b:o

-r_ :yfgLo lgsfosf ;+3 tyf dxf;+3sf

k|ltlglwx¿ Ps, Pshgf – ;b:o

-5_ dGqfnosf] gu/kflnsf Joj:yf

dxfzfvf k|d'v – ;b:o

-h_ pBf]u, jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfnosf]

k|ltlglw Pshgf – ;b:o

Page 142: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

142 www.lawcommission.gov.np

-em_ ljs]Gb|Ls/0f sfof{Gjog tyf cg'udg

sfo{ ;ldltsf] /fh:j lj1 Pshgf – ;b:o

-`_ dGqfnosf] ljs]Gb|Lt sfo{ of]hgf

;dGjo zfvf k|d'v – ;b:o–;lrj

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] sfo{ljlw ;ldlt cfkm}n] lgwf{/0f u/]

adf]lhd x'g]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltn] ;DalGwt If]qsf lj1 / cGo cfjZos

JolQmx¿nfO{ a}7sdf cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .

106@&#u=@&#u=@&#u=@&#u=:yfgLo lgsfo ;+o'Qm ;ldltsf] Joj:yf:yfgLo lgsfo ;+o'Qm ;ldltsf] Joj:yf:yfgLo lgsfo ;+o'Qm ;ldltsf] Joj:yf:yfgLo lgsfo ;+o'Qm ;ldltsf] Joj:yf M -!_ :yfgLo lgsfon] b]xfosf sfo{

ug{sf nflu :yfgLo lgsfo ;+o'Qm ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5g M–

-s_ e"–pkof]u / ef}lts ljsf; of]hgf,

-v_ cfGtl/s cfo ;+sng, Joj:yfkg / afF8kmfF8,

-u_ k|fs[lts ;|f]]tsf afF8kmfF8 / pkof]u

-3_ ;8s oftfoft ;+rfng / Joj:yfkg,

-ª_ jftfj/0f ;+/If0f / kmf]x/ d}nf Joj:yfkg,

-r_ cfk;L ;dGjo, ;xsfo{ / ;~hfnsf] lgdf{0f,

-5_ dfgj ;+zfwg ljsf; tyf :yfgLo lgsfosf] Ifdtf clej[l4,

-h_ k|fljlws hgzlQmsf] Joj:yfkg / kl/rfng,

-em_ ko{6g, k|ljlw / ;f+:s[ltsf] k|j4{g / ljsf; .

105 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f yk . 106 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 143: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

143 www.lawcommission.gov.np

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltdf ;DalGwt If]qsf lj1nfO{ klg ;+nUg

u/fpg ;lsg]5 . ;ldltsf] sfo{ljlw ;ldlt cfkm}n] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

107@@@@&#3=&#3=&#3=&#3=:yfgLo lgsfonfO{ lbOg] cg'bfg yk36 ug{ ;lsg:yfgLo lgsfonfO{ lbOg] cg'bfg yk36 ug{ ;lsg:yfgLo lgsfonfO{ lbOg] cg'bfg yk36 ug{ ;lsg:yfgLo lgsfonfO{ lbOg] cg'bfg yk36 ug{ ;lsg ] M :yfgLo lgsfo ljlQo

cfof]usf] l;kmfl/; ;d]t lnO{ dGqfnon] Go"gtd zt{ / sfo{ ;Dkfbg ;"rs ;d]tsf]

cfwf/df :yfgLo lgsfosf] d"Nof+sg u/L :yfgLo lgsfonfO{ lbOg] cg'bfgdf yk36

ug{ / pTs[i6 sfo{ ug]{ :yfgLo lgsfonfO{ k'/:s[t ug{ ;Sg]5 .

@&$=@&$=@&$=@&$= clwsf/ k|Tofof]hgclwsf/ k|Tofof]hgclwsf/ k|Tofof]hgclwsf/ k|Tofof]hg M o; lgodfjnL adf]lhd :yfgLo lgsfon] cfk"mnfO{ k|fKt

clwsf/ dWo] s]xL clwsf/ cfk"m cGt/utsf ;ldlt, pk;ldlt, ;b:o /

clwsf/LnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .

@&%=@&%=@&%=@&%= ljlgod agfpg ;Sgljlgod agfpg ;Sgljlgod agfpg ;Sgljlgod agfpg ;Sg ]] ]] M -!_ P]gsf] p2]Zo sfof{Gjog ug{ :yfgLo lgsfon] cfly{s

k|zf;g, sd{rf/L k|zf;g, :yfgLo ljsf; sf]ifsf] :yfkgf / ;~rfng ;DaGwL

ljifodf cfjZos ljlgod agfpg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd ag]sf] ljlgod ;DalGwt :yfgLo lgsfosf]

kl/ifb\af6 :jLs[t ePkl5 To;sf] k|ltlnlk hfgsf/Lsf] nflu dGqfnodf k7fpg'

kg]{5 .

108=== === ===

@&^=@&^=@&^=@&^= lgb]{lzsf agfpg ;Sg]lgb]{lzsf agfpg ;Sg]lgb]{lzsf agfpg ;Sg]lgb]{lzsf agfpg ;Sg] M -!_ P]gsf] p2]Zo sfof{Gjog ug{sf] nflu P]g, o;

lgodfjnL tyf ljlgoddf plNnlvt Aoj:yfsf] k|lts"n gx'g] u/L :yfgLo lgsfon]

cfjZos lgb]{lzsf agfpg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd ag]sf] lgb]{lzsf ;DalGwt :yfgLo lgsfosf]

kl/ifb\af6 :jLs[t ePkl5 To;sf] k|ltlnlk hfgsf/Lsf] nflu dGqfnodf k7fpg'

kg]{5 .

109=== === ===

107 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f yk . 108 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

Page 144: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

144 www.lawcommission.gov.np

@&&=@&&=@&&=@&&= cg';"rLdf x]/km]/ ug{ ;Sg]cg';"rLdf x]/km]/ ug{ ;Sg]cg';"rLdf x]/km]/ ug{ ;Sg]cg';"rLdf x]/km]/ ug{ ;Sg] M g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L

cg';"rLdf cfjZos x]/km]/ tyf yk36 ug{ ;Sg]5 .

@&*=@&*=@&*=@&*= vf/]hL / arfpvf/]hL / arfpvf/]hL / arfpvf/]hL / arfp M -!_ b]xfosf lgodfjnLx¿ vf/]h ul/Psf 5g\ M–

-s_ lhNnf ljsf; ;ldlt -sfo{ Aoj:yf_ lgodfjnL, @)$(

-v_ gu/kflnsf -sfo{ Aoj:yf_ lgodfjnL, @)$(

-u_ ufpF ljsf; ;ldlt -sfo{ Aoj:yf_ lgodfjnL, @)%)

-3_ ljs]Gb|Ls/0f -sfo{ Joj:yf_ lgodfjnL, @)$!

-@_ pklgod -!_ adf]lhd vf/]h ePsf lgodfjnL adf]lhd eP u/]sf sfd

sfo{jfxL o;} lgodfjnL adf]lhd eP u/]sf] dflgg]5 .

109 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

Page 145: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

145 www.lawcommission.gov.np

cg';"rL cg';"rL cg';"rL cg';"rL –––– !!!!

-lgod $$ ;Fu ;DalGwt_

cWoIf / pkfWoIfsf] kfl/>lds tyf a}7s eQf / ;b:osf] a}7s eQfcWoIf / pkfWoIfsf] kfl/>lds tyf a}7s eQf / ;b:osf] a}7s eQfcWoIf / pkfWoIfsf] kfl/>lds tyf a}7s eQf / ;b:osf] a}7s eQfcWoIf / pkfWoIfsf] kfl/>lds tyf a}7s eQf / ;b:osf] a}7s eQf

kb kfl/>lds dfl;s

-?=_

a}7s eQf

-k|lt a}7s_ -?=_

cWoIf !%)).– !)).–

pkfWoIf !))).– !)).–

;b:o × !)).–

Page 146: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

146 www.lawcommission.gov.np

cg';"rL cg';"rL cg';"rL cg';"rL –––– @@@@

-lgod %% sf] pklgod -!_ / lgod !@% sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

k|ltk|ltk|ltk|ltjjjjfbLsf gfddf ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfaf6 hf/L ul/g] fbLsf gfddf ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfaf6 hf/L ul/g] fbLsf gfddf ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfaf6 hf/L ul/g] fbLsf gfddf ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfaf6 hf/L ul/g]

Dofbsf] 9fFrfDofbsf] 9fFrfDofbsf] 9fFrfDofbsf] 9fFrf

================ ufpF ljsf; ;ldlt ÷ gu/kflnsfaf6 hf/L ePsf] ======================

7fpF a:g] k|ltafbL . ======================== sf] gfpFsf] ============== lbg] Dofb . ;"rgf .

=============================== 7fpF a:g] ===================================== n] tkfO{Fsf gfpFdf

============================ ldltdf ================ d'2fdf o; ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfdf

lkm/fbkq÷ph'/L bfo/ u/]sf]n] tT;DaGwL lkm/fbkq÷ph'/L o;} ;fy ;+nUg u/L k7fO lbPsf]

5 . af6f]sf] Dofb afx]s !% lbgleq k|ltafbL jf aofg jf k|ltpQ/kq lbg cfˆgf]] lnvt

k|df0fsf] ;Ssn jf gSsn hf] 5 ;f] / ;f] adf]lhdsf] Ps k|lt gSsn ;d]t lnO{ o; ufpF

ljsf; ;ldlt÷gu/kflnsfdf xflh/ x'g cfkm} cfpg' xf]nf jf sfg'g adf]lhd jfl/; k7fpg'

xf]nf . gcfPdf sfg'gadf]lhd x'g]5 . O{lt ;Dat ============ ;fn ======== ut] /f]h ======

z'ed\ .

Page 147: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

147 www.lawcommission.gov.np

110cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––####

-lgod ^& sf] pklgod -@_, lgod !#& sf] pklgod -@_ / lgod @)) sf] pklgod -@_

;“u ;DalGwt_

-s_ :yfgLo lgsfo / pkef]Qmf ;ldlt÷;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf÷u}/ ;/sf/L ;+:yfaLr

ul/g] of]hgf ;Demf}tfsf] 9f“rf

>L ===================== -:yfgLo lgsfo_ sf] sfof{no

!= ;Demf}tf ug]{ kIf / cfof]hgf

-s_ pkef]Qmf ;ldlt÷;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf÷u}/ ;/sf/L ;+:yfsf] ljj/0f M

;Demf}tf ug]{ ;+:yfsf] k|ltlglwsf],–

!= gfd

@= kb

#= 7]ufgf

-v_ cfof]hgfsf] ljj/0f

!= gfd

@= 7]ufgf

#= p2]Zo

$= cfof]hgf :jLs[t ug]{ lgsfo

%= cfof]hgf z'? x'g] ldlt

110 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 148: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

148 www.lawcommission.gov.np

^= cfof]hgf ;DkGg x'g] ldlt

@= cfof]hgfsf] nfut ;DaGwL ljj/0f M–

-s_ nfut cg'dfg ?=

-v_ nfut Joxf]g]{ ;|f]tx¿ M

!= g]kfn ;/sf/af6 ?=

@= ;DalGwt :yfgLo lgsfoaf6 ?=

#= cGo :yfgLo lgsfoaf6 ?=

$= u}/ ;/sf/L ;+3 ;+:yfaf6 ?=

%= ;d'bfodf cfwfl/t ;+:yfaf6 ?=

^= ljb]zL bft[ ;+3, ;+:yfaf6 ?=

&= pkef]Qmf ;ldltaf6 ?=

*= cGoaf6 ?=

hDdf ?=

-u_ lgdf{0f ;fdu|Lsf] ljj/0f M–

kl/df0fkl/df0fkl/df0fkl/df0f ;fdu|Lsf] gfd;fdu|Lsf] gfd;fdu|Lsf] gfd;fdu|Lsf] gfd PsfO{PsfO{PsfO{PsfO{

!= ljifout zfvfaf6

@= ;DalGwt :yfgLo lgsfoaf6

#= cGo :yfgLo lgsfoaf6

$= u}/ ;/sf/L ;+3 ;+:yfaf6

%= ;d'bfodf cfwfl/t ;+:yfaf6

Page 149: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

149 www.lawcommission.gov.np

^= ljb]zL bft[ ;+3, ;+:yfaf6

&= pkef]Qmf ;ldltaf6

*= cGoaf6

-3_ cfof]hgfaf6 nfeflGjt x'g] M–

!= 3/kl/jf/ ;+Vof M

@= hg;+Vof M

#= ;d'bfo M

$= cGo M ;d'bfodf cfwfl/t÷u}/ ;/sf/L ;+:yf

#= pkef]Qmf ;ldlt÷u}/ ;/sf/L ;+:yf÷;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf ;DaGwL ljj/0f M

-s_ u7g ePsf] ldlt M–

-v_ kbflwsf/Lsf] gfd / 7]ufgf M–

!= cWoIf

@= pkfWoIf

#= sf]iffWoIf

$= ;b:o

%= ;b:o

^= ;b:o

&= ;b:o

*= ;b:o

(= ;lrj

Page 150: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

150 www.lawcommission.gov.np

-u_ u7g ubf{ pkl:yt nfeflGjtsf] ;+Vof M–

-3_ u7g ubf{ cg'kl:yt nfeflGjtsf] ;+Vof M–

$= cfof]hgf ;+rfng;DaGwL cg'ej M

%= pkef]Qmf ;ldlt ;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf u}/ ;/sf/L ;+:yfn] k|fKt ug]{ ls:tf

ljj/0f M

ls:tf qmdls:tf qmdls:tf qmdls:tf qmd ldlt ls:tfsf] /sdldlt ls:tfsf] /sdldlt ls:tfsf] /sdldlt ls:tfsf] /sd lgdf{0f ;fdu|L kl/df0flgdf{0f ;fdu|L kl/df0flgdf{0f ;fdu|L kl/df0flgdf{0f ;fdu|L kl/df0f s}lkmots}lkmots}lkmots}lkmot

klxnf]

bf];|f]

t];|f]

hDdf

^= cfof]hgfsf] dd{t ;+ef/ Joxf]g]{ Joj:yf -dfl;s, rf}dfl;s, jflif{s >f]t_ M

-s_ dd{t ;Def/sf] lhDdf lng] ;ldlt÷;+:yfsf] gfd M–

-v_ hg >dbfg ->d zlQm ;+Vof_ M–

-u_ ;]jf z'Nsaf6 ?= M–

-3_ b:t'/, rGbfaf6 ?= M–

-ª_ nfut ;xeflutf jf cg'bfgaf6 ?= M–

-r_ Jofh jf cGo art ?= M–

&= cGo -k|fljlws / Joj:yfkg ;DaGwL_ ljj/0f M

-s_ -v_ -u_

;Demf}tfsf zt{;Demf}tfsf zt{;Demf}tfsf zt{;Demf}tfsf zt{x¿x¿x¿x¿ M

Page 151: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

151 www.lawcommission.gov.np

!= k|fKt /sd tyf lgdf{0f ;fdu|L ;DalGwt cfof]hgfsf] p2]Zosf nflu dfq k|of]u ug]{

u/fpg]5f} .

@= cfof]hgf ;DkGg ePkl5 :yfgLo lgsfoaf6 hf“rkf; u/L km/kmf/s lng]5f}+ .

#= cfDbfgL÷vr{sf] ljj/0f / sfo{ k|ultsf] hfgsf/L pkef]Qmf ;d"xnfO{ u/fO{ 5nkmn

u/L csf]{ ls:tf dfu ug]{5f}+ .

$= gubL, lhG;L ;fdfgsf] k|fKtL, vr{ / af“sL tyf cfof]hgfsf] k|ult ljj/0f clen]v

cflb tof/ /fVg] 5f}+ .

%= cfof]hgfsf] s'n nfut eGbf 36L nfutdf cfof]hgf ;DkGg ePsf] cj:yfdf ;f]

d'tfljs g} cg'bfg / >dbfgsf] k|ltzt lgwf{/0f u/L e'QmfgL lng÷lbg ;xdt 5f}+

.

^= cfof]hgf ;+rfng ug]{ lgsfon] cof]hgfsf] dd{t ;+ef/sf] klg Joj:yf ug]{5f}+ .

&= cfof]hgfsf] ;a} sfd pkef]Qmf ;ldlt÷;d"xsf] lg0f{ofg';f/ ug]{ u/fpg]5f}+ .

*= cfof]hgf ldlt ================ b]lv z'? u/L ldlt ========== ;Dddf k"/f ug]{ u/fpg]5f}+ .

(= k|To]s rf}dfl;s / jflif{s ¿kdf of]hgfsf] ef}lts tyf vr{sf] ljj/0f :yfgLo

lgsfodf k7fpg] 5f}+ .

!)= cGo zt{x¿

-!_ -@_ -#_ -$_

pko'Qmadf]lhd ug{ xfdL d~h'/ 5f}+ .

:yfgLo lgsfosf] tkm{af6 –

gfd M cWoIf M

bhf{ M ;xL M

;xL M ;lrj M

Page 152: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

152 www.lawcommission.gov.np

ldlt M ;xL M

ldlt M

Page 153: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

153 www.lawcommission.gov.np

-v_ pkef]Qmf ;ldlt÷;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf÷u}/ ;/sf/L ;+:yfn] :yfgLo lgsfodf

ls:tf dfu ubf{ k]z ug'{kg]{ k|ult ljj/0f

ldlt M @) . .

>Ldfg\ ;lrjHo",

================= -:yfgLo lgsfo_ sf] sfof{no,

===================== .

ljifo M k|ult k|ltj]bg k]z u/]sf] .

To; :yfgLo lgsfo / xfdL aLr ldlt ====================== df ePsf] ;Demf}tfsf] zt{

adf]lhd xfdLn] ;~rfng u/]sf] b]xfosf] of]hgfsf] sfo{k|ult b]xfo adf]lhd 5 . cfjZos

lan, e/kfO{, pkef]Qmf ;d"x÷;ldltsf] lg0f{o ;d]t ;+nUg /fvL o;};fy k]z u/]sf 5f}+ .

================================= ls:tf e'QmfgL÷hf“rkf; km/kmf/s ul/ kfpg cg'/f]w ub{5f}+ .

tkl;ntkl;ntkl;ntkl;n

!= of]hgfsf] ljj/0f M

of]hgfsf] gfd M

j8f g+=M pkef]Qmf ;ldlt÷;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf÷

6f]n M u}/ ;/sf/L ;+:yfsf],–

cWoIfM

;lrjM

@= of]hgfsf] nfut M

k|fKt cg'bfg /sd ?= ================ rGbf /sd ?= =================

Page 154: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

154 www.lawcommission.gov.np

hg;xeflutf /sd ?= =============== hDdf /sd ?= ================

#= xfn;Ddsf] vr{ ?=

s= :yfgLo lgsfoaf6 k|fKt /sdM

!= lgdf{0f ;fdu|Ldf -l;d]G6, 58, sf7, 9'·f, lu§L, pks/0f cflb_ ?= =

@= Hofnf M– bIf ?=M– cbIf ?= hDdf ?=

#= d;nGb ;fdfg -sfkL, snd, d;L, sfuh cflb_ ?=

$= b}lgs e|d0f eQf -;Demf}tfdf :jLs[t eP adf]lhd_ ?=

%= k|fljlws lg/LIf0f afkt vr{ -;Demf}tfdf :jLs[t eP adf]lhd_ ?=

^= cGo

v= hg;xeflutfaf6 Joxf]l/Psf] vr{ ?=

>dsf] d"No a/fa/ /sd ?=

lhG;L ;fdfg d"No a/fa/ /sd ?=

s"n hDdf ?=

$= k|fljlws k|ltj]bg adf]lhd d"Nof+sg /sd ?=

%= pkef]Qmf ;d"xsf] lg0f{oadf]lhd ;dLIffaf6 vr{ b]lvPsf] ?=

^= sfof{Gjogdf b]lvPsf d'Vo ;d:ofx¿ M

s=

v=

u=

Page 155: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

155 www.lawcommission.gov.np

&= ;dfwfgsf pkfox¿ M

s=

v=

u=

*= :yfgLo lgsfo cGo lgsfoaf6 ePsf] cg'udgsf] ;'emfj M

(= xfn dfu u/]sf] ls:tf /sd ?=

!)= d'Vo vr{ k|of]hg

!!= dflysf] Joxf]/f pkef]Qmf ;ldlt ;d"xdf 5nkmn eO{;s]sf] 5 / pQm Joxf]/f ;f“rf] xf]

.

!@= k|fKt /sd of]hgf afx]s cGo sfo{df vr{ ug]{ u/fpg] 5}gf}+ .

=================== ===================== ====================== k|dfl0ft ug]{ ;lrj sf]iffWoIf cWoIf

u= rf}dfl;s÷jflif{s k|ult k|ltj]bg kmf/fd

-pkef]Qmf ;ldlt ;d'bfodf cfwflt/ ;+:yf u}/ ;/sf/L ;+:yfn] :yfgLo lgsfodf k]z

ug]{_

cfly{s jif{ M

lhNnf M==================

:yfgLo lgsfo M===========================

k|ult k|ltj]bg M rf}dfl;s -k|yd bf];|f] t];|f]_ jflif{s

Page 156: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

156 www.lawcommission.gov.np

of]hgfx¿sf] ef}lts k|ult tyf ljQLo l:ylt

qm=;+=

of]hgfsf] gfd

j8f g+=÷:yfg

of]hgfsf] s"n nfut

:yfgLo lgs

foaf6

Joxf]l/g] cg'bfg

/sd ?=

;'? x'g] ldlt

;DkGg x'g] ldlt

lsl;d

of]hgfsf] s"n

ef}lts sfd -;fn

a;fnL÷ gofF_

ef}lts k|ult

-ef}lts nIo_

xfn;Ddsf] vr{ ?=

s}lkmot

cg'bfg cfGtl/s ;|f]t

hg ;xeflutf

hDdf

!=

@=

#=

sfof{Gjogdf b]lvPsf] ;d:ofx¿ M

!=

@=

#=

;dfwfgsf ;+efljt pkfox¿ M–

!=

@=

#=

pkef]Qmf ;ldlt÷;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf÷u}/ ;/sf/L ;+:yfsf] a}7ssf] ;+Vof ========== /

lg0f{osf] k|ltlnlkx¿ ;+nUg 5g\ .

pkef]Qmf ;ldlt÷;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf÷u}/ ;/sf/L ;+:yfsf] ;lrjsf] ;xL M–

pkef]Qmf ;ldlt÷;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf÷u}/ ;/sf/L ;+:yfsf] sf]iffWoIfsf] ;xL M–

pkef]Qmf ;ldlt÷;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf÷u}/ ;/sf/L ;+:yfsf cWoIfsf] ;xL M–

Page 157: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

157 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––$$$$

-lgod &) sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

ufpF ljsf; ;ldltn] cfufpF ljsf; ;ldltn] cfufpF ljsf; ;ldltn] cfufpF ljsf; ;ldltn] cfˆ̂̂̂gf]] If]qleq nufpg ;Sg] s/sf] b/gf]] If]qleq nufpg ;Sg] s/sf] b/gf]] If]qleq nufpg ;Sg] s/sf] b/gf]] If]qleq nufpg ;Sg] s/sf] b/

111!= 3/hUuf s/

kSsL 3/df To:tf] 3/sf] tnf, agf]6, If]qkmn / 3/ /x]sf] :yfgsf] cfwf/df k|lt 3/

jflif{s kf“r ?k}of“b]lv kf“r ;o ?k}of“;Dd .

112@= dfnkf]t

hUufsf] lsl;d – cAan, bf]od, l;d / rfxf/_ / pTkfbsTj ;d]t x]/L ;DalGwt

kl/ifb\sf] lg0f{on] k|lt /f]kgL ?= !.– b]vL ?= !)).– ;Dd / k|lts§f ?= !.– b]lv ?=

^%.– ;Dd .

113#= e"lds/

e"ldsf] pTkfbsTj jf Jofkfl/s, cfjf;Lo, ;fd'bflos, u'7L, s[lif jf jg cflb

pkof]lutf ;d]t x]/L kl/ifb\sf] :jLs[ltn] k|lt /f]kgL ?= !%.– b]lv $)).– ;Dd /

k|lt s¶f ?= !).– b]lv ?= @^).– ;Dd .

b|i6Jo M–

-!_ gfkL ;DkGg eO{ g;s]sf / dfnkf]t P]g, @)#$ nfu" gePsf kxf8L

lhNnfdf ;fljssf] -gfkL x'g'eGbf cl3sf]_ lsQfsf] cfwf/df k|To]s

hUufjfnfsf] :jfldTjdf /x]sf] k|To]s lsQfsf] Ps ?k}of“ .

-@_ lrof / /j/ v]tL ePsf lhNnfdf lrof / /j/ v]tL ePsf hUufsf] /

lghL jg nufPsf] hUufsf] dfnkf]t b/ ;DalGwt hUuf /x]sf]

lsl;d cg';f/ Go"gtd b/ .

-#_ dfnkf]t jf e"lds/sf] s'n c+s k|ltjif{ k|lt hUufwgL kf“r

?k}of“eGbf sd x'g] ePdf Go"gtd jflif{s dfnkf]t jf e"lds/ kf“r

?k}of“ sfod ul/g]5 .

-$_ e"lds/ nufOg] hUufdf dfnkf]t nufOg] 5}g .

111 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 112 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 113 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 158: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

158 www.lawcommission.gov.np

-%_ e"lds/ nfUg] If]q lgwf{/0f ;DalGwt ufp“ kl/ifb\sf] l;kmfl/;df

lhNnf kl/ifb\n] ug]{5 .

114$= xf6, ahf/, k;n s/ M xf6 ahf/df v/Lb laqmL x'g] j:t' tyf ;]jf Pj+ k;n s/sf]

;DaGwdf kl/ifb\n] lgwf{/0f u/] adf]lhdsf] b//]6df .

%= ;jf/L ;fwg s/ -jflif{s_ M

-s_ a;, 6«s, n/L / cGo x]eL uf8Ldf Psxhf/ ?k}ofFb]lv tLgxhf/ ?k}ofF;Dd,

-v_ ef8fsf sf/, hLkdf b'O{;o ?k}ofFb]lv kfFr;o ?k}ofF;Dd,

-u_ ef8fsf] 6]Dkf]df Ps;o ?k}ofFb]lv tLg;o ?k}ofF;Dd,

-3_ ef8fsf] ldgLj;df kfFr;o ?k}ofFb]lv tLgxhf/ ?k}ofF;Dd,

-ª_ lghL sf/, 6]Dkf], ldgLa;df Ps;o ?k}ofFb]lv tLg;o ?k}ofF;Dd,

-r_ :s'6/, df]6/;fO{sn tyf cGo ;jf/L ;fwgdf krf; ?k}ofFb]lv b'O{;o

?k}ofF;Dd,

-5_ 7]nfuf8f tyf l/S;fdf kGw| ?k}ofFb]lv kRrL; ?k}ofF;Dd .

b|i6Job|i6Job|i6Job|i6JoMMMM–––– Ps ufpF ljsf; ;ldltn] ;jf/L btf{ tyf jflif{s ;jf/L s/ lnPkl5 csf]{

ufpF ljsf; ;ldltn] To:tf] ;jf/L btf{ tyf jflif{s ;jf/L s/ lng kfpg] 5}g .

-h_ ljb]zdf btf{ ePsf b]xfosf ;jf/L ;fwg ljb]zaf6 klxnf] ufpF ljsf;

;ldltdf k|j]z ubf{ k|j]z lbg] ufpF ljsf; ;ldltn] a9Ldf tL; lbg dfq

k|lt lbg b]xfo adf]lhdsf] ;jf/L ;fwg s/M–

-!_ df]6/ ;fOsn, :s'6/ jL; ?k}ofF,

-@_ df]6/, sf/, hLk, Eofg krf; ?k}ofF,

114 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 159: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

159 www.lawcommission.gov.np

-#_ 6«s, nx/L, a;, sG6]g/, 8f]h/, /f]n/ cflb x]eL ;jf/L ;fwgdf

Ps;o Ps ?k}ofF,

t/, b'O{ b]zaLr ;Demf}tf ePsf]df ;f]xL ;Demf}tfdf pNn]v eP

ad]flhd x'g]5 .

-em_ ufpF ljsf; ;ldlt cfkm}+n] agfPsf] jf cfkm"nfO{ x:tfGt/0f eOcfPsf] Ps

lsnf]ld6/eGbf a9Lsf] u|fe]n jf kLr ;8sdf b]xfoadf]lhd k6s] ;jf/L s/

nufpg ;Sg]5 .

-!_ lghL tyf ef8fsf a;, 6«s / 6«}S6/df kfFr ?k}ofFb]lv aL; ?k}ofF;Dd .

-@_ ldgLa;df kfFr ?k}ofFb]lv b; ?k}ofF;Dd .

-#_ lghL tyf ef8fsf sf/ / 6]Dkf]df kfFr ?k}ofFb]lv b; ?k}ofF;Dd .

-$_ cGo ;jf/L ;fwgdf kfFr ?k}ofF;Dd .

b|i6JoM -!_ o; k|s/0f adf]lhdsf] s/ /fhdfu{ tyf ;xfos

/fhdfu{df nufpg kfOg] 5}g .

-@_ o; k|s/0f adf]lhd p7fOPsf] s/ ;DalGwt

;8ssf] dd{t ;Def/ sfo{df dfq vr{ ug'{kg]{5 .

-#_ ;jf/L btf{ tyf jflif{s ;jf/L s/ lt/]sf ;jf/L

;fwgdf ;f]xL ufpF ljsf; If]q leq k6s] ;jf/L s/

nufpg kfOg] 5}g .

^= dgf]/~hg s/ M

-s_ l;g]dfxn, lel8of]xn, ;f+:s[lts k|bz{gxn, lyo6/ ;FuLt tyf dgf]~hg

k|bz{g :ynsf] k|j]z z'Nsdf b'O{ b]lv kfFr k|ltzt ;Dd .

-v_ hfb", ;s{;, r6s cflbdf k|lt lbg b'O{;o ?k}ofFb]lv kfFr ;o ?k}ofF;Dd .

&= axfn lj6f}/L s/ M

Page 160: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

160 www.lawcommission.gov.np

-s_ ufpF ljsf; If]qleqsf] ktL{, P]nfgL hUufdf g]kfn ;/sf/sf] :jLs[lt adf]lhd ufpF

ljsf; ;ldlt cfkm}+n] 6x/f, 5fk|f lgdf{0f u/L /]vb]v ;+rfng u/]sf] c:yfoL k;n

jf cfjf;sf] nflu pknAw u/fPsf]df k|lt 6x/f, 5fk|fsf] dfl;s krf; ?k}ofFb]lv

Ps xhf/ ?k}ofF;Dd jxfn lj6f}/L s/ .

-v_ ufpF ljsf; If]qleqsf] vfnL /x]sf] ktL{, PnfgL hUufdf ufpF ljsf; ;ldlt

cfkm}+n] 5fk|f, 6x/f lgdf{0f gu/L JolQm ljz]ifn] cfkm}+ 5fk|f, 6x/f lgdf{0f u/L

jf gu/L xf6ahf/ If]q jf ;8s 5]psf hUufdf k;n jf cGo s'g} Joj;fo

u/L a;]sf] eP To:tf] hUufdf k|lt ju{ lkm6 Ps ¿k}ofFb]lv bz

?k}ofF;Dd dfl;s axfn lj6f}/L s/ .

*= lj1fkg s/ M ufpF ljsf; ;ldltsf] xsef]usf] 3/ hUuf jf ;fj{hlgs :yfgdf

lj1fkg jf ;fOgaf]8{ /fVg]nfO{ jflif{s b'O{ ;o ?k}ofFb]lv Psxhf/ ?k}ofF;Dd .

(= Joj;fo s/ -jflif{s_ M

-s_ b}lgs pkef]usf vfB kbfy{ a]Rg] k;n krf; ?k}ofFb]lv kfFr;o ?k}ofF;Dd

-v_ n'uf l;pg], skfn sf6\g], sk8f w'g], kfg a]Rg], t:jL/ lvRg], df6f]sf] efF8f

a]Rg] k;n kRrL; ?k}ofFb]lv ;o ?k}ofF;Dd,

-u_ nQf sk8f, kmnfd, l;d]06, ss{6kftf, tfdf, ;'grfFbLsf uxgf tyf

lkQnaf6 tof/ x'g] efF8fs'8f, /Ë /f]ug, snfTds d"lt{sf] ;fdfg, lah'nLsf]

dfn;fdfg a]Rg] k;n Ps ;o ?k}ofFb]lv kfFr ;o ?k}ofF;Dd .

-3_ d;nGbsf] ;fdfg, k]6«f]n, df]lan cfon, cfO;lqmd, h'Qf, kmlg{r/, kmlg{l;ª,

d]lzgsf] kf6{k"hf{, tof/L kf]zfs cflb dfn;fdfg a]Rg] k;ndf krf;

?k}ofFb]lv kfFr ;o ?k}ofF;Dd,

-ª_ /]l8of], 38L, Sofd/f, 6]lnlehg, lk|mh, ;jf/L ;fwg jf lanfl;tfsf] ;fdfg

a]Rg] k;ndf Ps ;o ?k}ofFb]lv Ps xhf/ ?k}ofF;Dd,

-r_ :yfgLo O{hfht k|fKt ePsf] e§Laf6 pTkflbt ;a} k|sf/sf dlb/f a]Rg] k;n

jf e§Ldf b'O{ ;o ?k}ofFb]lv Ps xhf/ ?k}ofF;Dd,

Page 161: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

161 www.lawcommission.gov.np

-5_ l;d]G6 6fon, l;d]G6 Ans, x\o'd kfO{k, l;d]G6 kf]n h:tf l;d]G6af6 tof/

x'g] ;fdfgsf] k|lt k;n tLg ;o ?k}ofFb]lv tLg xhf/ ?k}ofF;Dd,

-h_ :jb]zL jf ljb]zL l8li6n/L jf a|'c/Laf6 pTkflbt af]tnaGbL dlb/f k;n

krf; ?k}ofFb]lv b'O{ ;o ?k}ofF;Dd,

-em_ lrof, ld7fO{ k;n tyf ef]hgfno krf; ?k}ofFb]lv b'O{ ;o ?k}ofF;Dd,

-`_ g]kfn ;/sf/sf] :jLs[lt lnO{ :yfkgf ePsf] db\e§L Ps xhf/ ?k}ofFb]lv kfFr

xhf/ ?k}ofF;Dd,

-6_ 5fkfvfgfdf Ps ;o ?k}ofFb]lv b'O{ xhf/ ?k}ofF;Dd,

-7_ O{6, le+mu6L cflbdf k|lt lrDgLsf] kfFr ;o ?k}ofFb]lv b'O{ xhf/ ?k}ofF;Dd / 7f8f]

e§fsf] O{+6f lem+u6LpTkfbg lalqmdf b'O{ ;o ?k}ofFb]lv cf7 ;o ?k}ofF;Dd,

-8_ Hof;n vf]nL Aofkf/ ug]{nfO{ bz ?k}ofFb]lv Ps ;o ?k}ofF;Dd,

-9_ kfFr / rf/ tf/] xf]6ndf kfFr xhf/ ?k}ofFb]lv bz xhf/ ?k}ofF;Dd, tLg tf/]

xf]6ndf b'O{ xhf/ ?k}ofFb]lv rf/ xhf/ ?k}ofF;Dd, b'O{ / Ps tf/] xf]6ndf

Ps xhf/ ?k}ofFb]lv Ps xhf/ kfFr ;o ?k}ofF;Dd,

-0f_ k|s/0f -9_ df gk/]sf cGo xf]6]n, u]:6 xfp;, nh Ps ;o ?k}ofFb]lv kfFr ;o

?k}ofF;Dd,

-t_ slj/fh, lrlsT;s, bGtlrlsT;s, OlGhlgo/, sfg'g Joj;foL, n]vfk/LIfs,

Jofj;flos Jofofdzfnf, Hof]ltif, lzIf0f ;+:yf -6fOk, sDKo"6/_, dgLr]Gh/, kmlg{r/,

kz' lrlsT;f ;]jf, d;fh kfn{/, k]G6/, kRrL; ?k}ofFb]lv Ps;o ?k}ofF;Dd,

-y_ a}lsË / ljQLo ;+:yf Ps ;o ?k}ofFb]lv Ps xhf/ ?k}ofF;Dd,

-b_ b'Uw Joj;foL lrh pBf]u krf; ?kofFb]lv b'O{ ;o ?k}ofF;Dd,

-w_ Joj;flos tfnLd s]Gb| bz ?k}ofFb]lv Ps ;o ?k}ofF;Dd,

-g_ k]ln6«Ls ;]6 -dfOqmf] xfO8«f]_ krf; ?k}ofFb]lv b'O{ ;o ?k}ofF;Dd,

Page 162: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

162 www.lawcommission.gov.np

-k_ pBf]u wGbfM

-s_ 3/]n' tyf ;fgf pBf]u bz ?k}ofFb]lv Ps ;o ?k}ofF;Dd,

-v_ demf}nf pBf]u Ps ;o ?k}ofFb]lv Ps xhf/ ?k}ofF;Dd,

-u_ 7"nf pBf]u Ps xhf/ ?k}ofFb]lv kfFr xhf/ ?k}ofF;Dd .

115-km_ ufpF ljsf; ;ldltdf k|wfg sfof{no ePsf] lgdf{0f Joj;foLnfO{ kfFr ;ob]lv kfFr

xhf/ ?k}ofF;Dd .

-a_ Joj;flos ;+rf/ -kmf]g, ˆofS;_ ;]jf jfkt krf; ?k}ofFb]lv kfFr ;o ?k}ofF;Dd .

-e_ ldnsf] k|lt cZjzlQm jfkt a9Ldf kRrL; ?k}ofF;Dd .

-d_ dflysf] juL{s/0fdf gk/]sf cGo k;n tyf sf/f]jf/df sf/f]jf/ x]/L krf;

?k}ofFb]lv Ps xhf/ ?k}ofF;Dd .

!)= Jofj;flos lel8of] s/ M Jofj;flos ¿kdf lel8of]af6 rnlrq b]vfpg]nfO{ jflif{s

Ps ;o ?k}ofFb]lv Ps xhf/ ?k}ofF;Dd .

!!= k|fs[lts ;|f]t pkof]u s/ M P]gsf] bkmf @!% sf] pkbkmf -@_ adf]lhd lhNnf ljsf;

;ldltsf] s/ bfo/fleq gk/]sf k|fs[lts ;|f]t Jofj;flos ¿kdf pkof]u ug]{

Joj;fo, pBf]u, kmd{, sDkgL jf JolQmaf6 a9Ldf Ps xhf/ ?k}ofF;Dd .

115 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 163: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

163 www.lawcommission.gov.np

cg';"rL cg';"rL cg';"rL cg';"rL –––– %%%%

-lgod &) sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_

:yfgLo ;Íng / ;~ro s/:yfgLo ;Íng / ;~ro s/:yfgLo ;Íng / ;~ro s/:yfgLo ;Íng / ;~ro s/

pBf]u Joj;foLn] ;Íng s]Gb| :yfkgf u/L :yfgLo txdf pTkflbt j:t' ;+ro /

;Íng u/]df jflif{s Ps ;o ?k}ofFb]lv Ps xhf/ ?k}ofF;Dd .

Page 164: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

164 www.lawcommission.gov.np

116cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––^̂̂̂

-lgod &! ;Fu ;DalGwt_

ufpF ljsf; ;ldltn] cfufpF ljsf; ;ldltn] cfufpF ljsf; ;ldltn] cfufpF ljsf; ;ldltn] cfˆ̂̂̂gf]] If]qleq nufpg ;Sg] b:t'gf]] If]qleq nufpg ;Sg] b:t'gf]] If]qleq nufpg ;Sg] b:t'gf]] If]qleq nufpg ;Sg] b:t'/sf] b//sf] b//sf] b//sf] b/

l;kmfl/; b:t'/M

!= crn ;DklQ d"NofÍg afkt k|lt l;kmfl/; Ps ;o ?k}ofFb]lv Psxhf/ ?k}ofF;Dd .

@= cGo ljifosf] l;kmfl/; afkt k|lt l;kmfl/; kfFr ?k}ofFb]lv Ps;o ?k}ofF;Dd .

116 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 165: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

165 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––&&&&

- lgod !!$ ;Fu ;DalGwt _

k|d'v /k|d'v /k|d'v /k|d'v / pkpkpkpkk|d'vsf] kfl/>ldsk|d'vsf] kfl/>ldsk|d'vsf] kfl/>ldsk|d'vsf] kfl/>lds

gu/kflnsfsf] juL{s/0f dfl;s kfl/>lds

-?=_

k|d'v

dfl;s kfl/>lds

-?=_

pkk|d'v

dxfgu/kflnsf ^,%)).– %,%)).–

pkdxfgu/kflnsf %,%)).– $,%)).–

gu/kflnsf $,%)).– #,%)).–

Page 166: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

166 www.lawcommission.gov.np

cg';"rL cg';"rL cg';"rL cg';"rL –––– ****

-lgod !$) ;Fu ;DalGwt_

gu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfˆ̂̂̂gf]] If]qleq nufpg ;Sg] dfnkf]t jf e"lgf]] If]qleq nufpg ;Sg] dfnkf]t jf e"lgf]] If]qleq nufpg ;Sg] dfnkf]t jf e"lgf]] If]qleq nufpg ;Sg] dfnkf]t jf e"lds/ / 3/hUuf s/sf] b/ds/ / 3/hUuf s/sf] b/ds/ / 3/hUuf s/sf] b/ds/ / 3/hUuf s/sf] b/

!= 3/–hUuf s/M–

3/hUufsf] d"No s/sf] b/

klxnf] ¿= !) nfv;Dddf s/ gnfUg]

To;kl5sf] ¿= !) nfv;Dddf ¿= #)).– Psd'i7

To;kl5sf] ¿= #) nfv;Dddf )=)% k|ltzt

To;kl5sf] ¿= %) nfv;Dddf )=@% k|ltzt

To;kl5sf] ¿= ! s/f]8;Dddf )=%) k|ltzt

To;kl5sf] afFsL /sddf !=%) k|ltzt

@= 3/hUufsf] d"NofÍg ug]{ tl/sf

-!_ 3/hUufdf s/ nfUg] If]qx¿sf] nflu 3/sf] agf]6sf] juL{s/0f / d"NofÍg b]xfo

jdf]lhd x'g]5M–

-s_ 3/sf] agf]6sf] juL{s/0fM

-!_ leq sfFrf] aflx/ O{6df df6f]sf] hf]8fO{ ePsf ;a} lsl;dsf

3/ / sf7}sf7af6 ag]sf 3/ .

-@_ leq aflx/ kfsf] O{6 jf 9'+ufdf df6f]sf] hf]8fO{ ePsf ;a}

lsl;dsf 3/ .

-#_ leqaflx/ kfsf] O{6df l;d]06 jf jh|sf] hf]8fO{ ePsf ;a}

lsl;dsf 3/ .

-$_ cf/=l;=l;= k|]md :6«Sr/af6 ag]sf 3/ .

Page 167: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

167 www.lawcommission.gov.np

-v_ 3/sf] d"NofÍg

3/sf] agf]6

cf}ift nfut

b/

k|lt ju{km'6

k|lt jif{ 6'6km'6

s§L b/ k|ltzt

s6L ug]{

hDdf jif{

-c_ k|s/0f @-!_-s_-!_

adf]lhdsf] 3/

¿=$%).– #=)) @%

-cf_ k|s/0f @-!_-s_-@_

adf]lhdsf] 3/

¿=%@%.– @=)) #)

-O_ k|s/0f @-!_-s_-#_

adf]lhdsf] 3/

¿= %&%.– !=)) &)

-O{_ k|s/0f @-!_-s_-$_

adf]lhdsf] 3/

¿= ^#%.– )=&% !))

-u_ sfrf] O{6 jf df6f]sf] uf/f] jf jfF; jf sf7sf] 6f6L e} km';, 5\jfnL,

v/, k/fn / ;fwf/0f 6Lgsf] 5fgf ePsf] 3/sf] d"NofÍg ul/g] 5}g

.

-3_ l;g]dfxnx¿sf] ejgsf] cl3Nnf] efu -d'Vo cl86f]l/od_ sf]

d"NofÍg ubf{ dfly pNn]lvt b/df @% k|ltzt 5'6 lbO{ d"NofÍg

ul/g]5 .

-@_ 3/hUuf s/ nfUg] If]qx¿sf] hUufsf] d"Nof+sg ubf{ ;f]sf] k|of]hgsf] lgldQ

ul7t :yfgLo ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 . o;/L gtf]lsPsf] xbdf

/lhi6«]zg k|of]hgsf] nflu dfnkf]t sfof{non] tf]s]sf] b/adf]lhd hUufsf]

d"Nof+sg ul/g]5 .

117#= dfnkf]tM hUufsf] lsl;d -cAan, bf]od, l;d / rxf/_ / pTkfbsTj ;d]t x]/L

;DalGwt gu/ kl/ifb\sf] :jLs[ltdf lgDgfg';f/sf] dfnkf]t .

!= k|lt /f]kgL ?= ! – !)).–

@= k|lt s¶f ?= ! – ^%.–

117 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 168: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

168 www.lawcommission.gov.np

118$= e"ld s/

e"ldsf] pTkfbsTj jf Jofkfl/s cfjf;Lo, ;fd'bflos, u'7L, s[lif jf jg cflb

pkof]lutf ;d]t x]/L ;DalGwt gu/ kl/ifb\sf] :jLs[ltn] k|lt /f]kgL ?= !%.– b]lv

$)).– ;Dd / k|lt s¶f ?= !).– b]lv @^).– ;Dd :jLs[ltdf e"lds/ lng' kg]{5 .

b|i6Job|i6Job|i6Job|i6Jo M

-!_ gfkL ;DkGg eO{ g;s]sf / dfnkf]t P]g, @)#$ nfu" gePsf kxf8L

lhNnfx¿df ;fljssf] -gfkL x'g'eGbf cl3sf]_ lsQfsf] cfwf/df

k|To]s hUufjfnfsf] :jfldTjdf /x]sf] k|To]s lsQfsf] kfFr ?k}ofF .

-@_ lrof / /j/ If]q 3f]lift ePsf lhNnfdf lrof / /a/ v]tL ePsf

hUufsf] / lghL jg nufPsf] hUufsf] dfnkf]t b/ ;DalGwt hUuf

/x]sf] lsl;d cg';f/ Go"gtd b/ .

-#_ dfnkf]t jf e"lds/sf] s"n /sd jflif{s kfFr ?k}ofFeGbf sd x'g]

ePdf Go"gtd jflif{s dfnkf]t jf e"lds/ kfFr ?k}ofF sfod ul/g]5

.

-$_ e"lds/ nufOg] hUufdf dfnkf]t nufOg] 5}g .

-%_ e"lds/ nfUg] If]q lgwf{/0f ;DalGwt gu/ kl/ifb\sf] l;kmfl/;df

g]kfn ;/sf/n] ug]{5 .

118 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 169: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

169 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––((((

-lgod !$! ;Fu ;DalGwt_

gu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfˆ̂̂̂gf]] If]qleq nufpg ;Sg] axfn s/sf] b/gf]] If]qleq nufpg ;Sg] axfn s/sf] b/gf]] If]qleq nufpg ;Sg] axfn s/sf] b/gf]] If]qleq nufpg ;Sg] axfn s/sf] b/

!= cfˆgf]] If]qleqsf] 3/, k;n, Uof/]h, uf]bfd, 6x/f, z]8, -5Kk/_, sf/vfgf, hUuf, jf

kf]v/L k"/} jf cf+lzs ¿kdf axfndf lbPsf]df ;DalGwt wgLaf6 axfn /sdsf]

a9Ldf b'O{ k|ltzt;Dd .

@= cfˆgf]] If]qdf cfk"mn] lgdf{0f, /]vb]v jf ;~rfng u/]sf] xf6 ahf/ / ;fj{hlgs :yn,

P]nfgL hUuf jf af6f]sf] 5]pdf c:yfoL k;n yfKg lbP afkt k|lt ju{km'6 dfl;s

axfn lj6f}/L b'O{ ?k}ofFb]lv aL; ?k}ofF;Dd .

Page 170: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

170 www.lawcommission.gov.np

cg';cg';cg';cg';"rL "rL "rL "rL –––– !)!)!)!)

-lgod !$@ ;Fu ;DalGwt_

gu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfˆ̂̂̂gf]] If]qleq jflif{s gf]] If]qleq jflif{s gf]] If]qleq jflif{s gf]] If]qleq jflif{s ¿k¿k¿k¿kdf nufpg ;Sg] Aoj;fo s/sf] Go"gtd tyf df nufpg ;Sg] Aoj;fo s/sf] Go"gtd tyf df nufpg ;Sg] Aoj;fo s/sf] Go"gtd tyf df nufpg ;Sg] Aoj;fo s/sf] Go"gtd tyf

clwstd b/clwstd b/clwstd b/clwstd b/

!= Aofkfl/s j:t' M

Go"gtd

-?=_

clwstd

-?=_

-!_ r'/f]6, /S;L, Hj]n/L, lel8of], Sof;]6 l/s8{/ tyf

Kn]o/, cflbsf] yf]s tyf v'b|f Jofkf/df &%).– !),))).–

-@_ lgdf{0f ;fdu|L, sDKo'6/, ljB't ;fdfg, Sofd]/f,

6]lnlehg, /]l8of], sfk]{6, k]6«f]lnod kbfy{ h:tf a:t'sf]

yf]s tyf v'b|f Jofkf/df %)).– %,))).–

-#_ b}lgs pkef]usf vfB kbfy{ ;'tL sk8f, cflbsf] yf]s

tyf v'b|f Jofkf/df #^).– !,))).–

119-$_ ;jf/L ;fwg ljqm]tf #^).– !),))).–

@= laz]if1 k/fdz{ tyf cGo Joj;flos ;]jf M

-!_ lrlsT;s #^).– #,))).–

-@_ slj/fh #^).– !,))).–

-#_ OlGhlgo/ #^).– #,))).–

-$_ sfg'g Aoj;foL #^).– #,))).–

-%_ n]vfk/LIfs #^).– #,))).–

119 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 171: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

171 www.lawcommission.gov.np

-^_ bGt lrlsT;s #^).– #,))).–

-&_ cg';Gwfgstf{ tyf k/fdz{ bftf #^).– #,))).–

-*_ sDKo'6/ Pgflni6 tyf k|f]u|fd/ #^).– #,))).–

-(_ jLdf Ph]G6 #^).– #,))).–

-!)_ ;e]{o/ #^).– #,))).–

-!!_ cg'jfbs #^).– #,))).–

-!@_ kz' lrlsT;s #^).– #,))).–

-!#_ z]o/ bnfn #^).– #,))).–

-!$_ ;fdfg 9'jfgLstf{ tyf s+kgL &%).– #,))).–

120-!%_ ;+:yfut k]06/ %,))).– !%,))).–

#= lgdf{0f Aoj;foM

gu/kflnsfdf k|wfg sfof{no ePsf]

lgdf{0f Joj;fodf @,))).– !),))).–

$= pTkfbg d"ns pBf]uM

sf]/f dfn jf cw{ k|zf]lwt dfn jf v]/

uO{/x]sf] dfn ;fdfgsf] jf cGo dfn

;fdfg k|of]u jf k|zf]wg u/L dfn

;fdfg pTkfbg ug]{ pBf]u Joj;fodf @,))).– !),))).–

120 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 172: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

172 www.lawcommission.gov.np

%= phf{d"ns pBf]uM

hn>f]t, jfo', ;f}o{zlQm, sf]Onf,

k|fs[lts t]n, Uof;, jfof]Uof; tyf cGo

;|f]tx¿af6 phf{ k}bf ug]{ pBf]u

Joj;fodf @,))).– 121%,))).–

^= s[lif tyf jghGo pBf]uM

d"ntM s[lif jf jg k}bfjf/df cfwfl/t pBf]u

Joj;fodf !,%)).– !),))).–

&= vgLh pBf]uM

vgLh pTvgg\ jf k|zf]]wg ug]{ pBf]u Joj;fodf !,%)).– !),))).–

*= ko{6g pBf]uM

ko{6s, cfjf;, df]6]n, xf]6]n, /]i6'/f, l/;f]6{,

6«fen Ph]G;L, :sLOª, UnfOl8ª, jf6/ /\ofˆ6Lª,

kf]gL 6«]lsª, kbofqf, x6Po/ Jofn'lgª, Kof/f

;]lnª, uNkmsf];{, kf]nf], cZjf/f]x0f cflb pBf]u

Joj;fodf !,))).– %),))).–

(= ;]jf pBf]uM

5fkfvfgf, k/fdz{ ;]jf, lhlgË tyf j]lnË

Joj;fo, rnlrq Joj;fo, ;fj{hlgs kl/jxg

Joj;fo, kmf]6f]u|fkmL, k|of]uzfnf, xjfO{ ;]jf, zLt

e08f/ cflb pBf]u Joj;fodf $)).– 122&,))).–

!)= lgdf{0f pBf]uM

121 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 122 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 173: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

173 www.lawcommission.gov.np

;8s, k"n, /f]kj], /]nj], 6«lnj;, 6g]n,

ˆnfOª j[h tyf cf}Bf]lus, Jofkfl/s Pj+

cfjf; sDKn]S; cflb lgdf{0f u/L

;+rfng ug]{ pBf]u Joj;fodf !,))).– !),))).–

!!= ;+rf/ ;]jfM

-!_ lghL If]qsf] x'nfs ;]jf #^).– !%)).–

-@_ lghL If]qsf 6]lnkmf]g, ˆofS;

;]jf, kmf]6f]skL, df]jfO{n kmf]g,

cfOP;8L, P;6L8L, Od]n,

OG6/g]6, /]l8of] k]lhª cflb #^).– !%)).–

-#_ s'l/o/ ;]jf #^).– !%)).–

-$_ 5kfO{ tyf k|sfzg #^).– #))).–

!@= ljQLo ;]jfM

-!_ g]kfn ;/sf/sf] k"0f{ :jfldTjdf

/x]sf] afx]s cfly{s sf/f]jf/

ug]{ jfl0fHo a}+s, %,))).– %),))).–

-@_ cfly{s sf/f]jf/ ;d]t ug]{ ljQLo

sDkgLsf] d'Vo sfof{no %,))).– !),))).–

-#_ ljQLo sDkgL zfvf sfof{no !,))).– #,))).–

-$_ jLdf sDkgL %,))).– !),))).–

-%_ ljb]zL d'b|f ;6xL !,))).– #,))).–

-^_ lwtf]kq sf/f]jf/ !,))).– #,))).–

-&_ ;xsf/L a}+s !,))).– @,))).–

Page 174: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

174 www.lawcommission.gov.np

!#= :jf:Yo ;]jfM

-!_ u}/;/sf/L c:ktfn !,%)).– %,))).–

-@_ gl;{Ë xf]d @,%)).– %,))).–

-#_ lNslgs tyf Nofa %)).– #,))).–

!$= lzIff ;]jfM

-!_ lghL If]qsf :s"n, SofDk;,

ljZj ljBfno #^).– !,))).–

-@_ tfnLd tyf cg';Gwfg s]Gb| !,))).– #,))).–

-#_ 6fO{lkË, sDKo'6/ tyf efiff

k|lzIf0f ;+:yf !,))).– #,))).–

-$_ cGt/f{li6«o u}/;/sf/L ;+:yf @,%)).– %,))).–

!%= dd{t ;+ef/ ;]jfM

-!_ x]eL OlSjkd]G6 a;, 6«s, sf/,

df]6/ ;fO{sn, 6]Dkf], ;fO{sn

dd{t sf/vfgf 123!)).– #,))).–

-@_ /]l8of], l6=eL=, 38L, k]|z/

s's/, lx6/, 6]lnkmf]g ;]6, ljB't

;fdu|L dd{t s]Gb| 124!)).– !,%)).–

!^= cGo ;]jfM

-!_ lj1fkg ;]jf #^).– !,%)).–

123 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 124 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 175: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

175 www.lawcommission.gov.np

-@_ j}b]lzs /f]huf/ ;]jf !,))).– %,))).–

-#_ :jb]zL /f]huf/ ;]jf #^).– !,%)).–

-$_ ;]qm]6]l/on ;]jf !,))).– !,%)).–

-%_ xfplhË sDkgL tyf 3/ hUuf

v/Lb laqmL -l/on :6]6_ !,%)).– %,))).–

-^_ Jo'6L kfn{/, s]z >[+uf/, 8«fO{

lSng;{, kmf]6f] :6'l8of], l;nfO

cflb #^).– !,%)).–

-&_ ;fO{gaf]8{ agfpg] k]lG6Ë ;]jf #^).– !,%)).–

-*_ kz' jwzfnf !,))).– #,))).–

-(_ df;' ljqm]tf #^).– !,))).–

125-!)_ km"n / lj?jf ljqm]tf #^).– !,))).–

126-!!_ k'n xfp; #^).– !,))).–

127-!@_ vf]6f] Joj;foL #^).– !,))).–

128-!$_ efF8fs'F8f ljqm]tf #^).– !,))).–

129-!%_ l:6n, sf7, kmlg{r/ ljqm]tf %)).– !,%)).–

130-!^_ v]nf}gf, pkxf/ -luˆ6_ ljqm]tf !)).– %)).–

125 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f yk . 126 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f yk . 127 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f yk . 128 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f yk . 129 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f yk . 130 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 176: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

176 www.lawcommission.gov.np

131-!&_ s]j'n, g]6jls{Ë -u|fxs ;+Vofsf]

cfwf/df_ %,))).– %),))).–

!&= cGo Aoj;foM

-!_ kfs{, lkslgs:k6 &%).– !,))).–

-@_ Sofl;gf] %),))).– !,)),))).–

-#_ 6'/ ck/]6/ @,%)).– $,))).–

-$_ d;fh kfn{/ !,))).– #,))).–

!*= c:yfoL xf6 ahf/ jf 3'DtL k;nM o; cg';"rLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf]

ePtfklg c:yfoL xf6ahf/df jf 3'DtL k;n /fvL ul/g] b]xfosf] Joj;fodf k6s]

¿kdf b]xfo adf]lhd Joj;fo s/M–

-!_ 3'DtL -df]jfO{n_ k;n, v'Grf ;d]tdf b'O{ ?k}ofFb]lv kRrL; ?k}ofF;Dd .

-@_ rf}kfof k|lt uf]6f b'O{ ?k}ofFb]lv kRrL; ?k}ofF;Dd .

-#_ xFf; s'v'/f cflb k|lt uf]6f Ps ?k}ofFb]lv kfFr ?k}ofF;Dd .

-$_ ;fu ;AhL / kmnk"mn k;n Ps ?k}ofFb]lv tLg ?k}ofF;Dd .

-%_ cGo Ps ?k}ofFb]lv bz ?k}ofF;Dd .

!(= dflysf] juL{s/0fdf ;dfj]z gePsf ;]jf, Joj;fosf] sf/f]jf/ / :t/ x]/L jflif{s ¿=

132!)).– b]lv %))).– ?k}ofF;Dd s/ .

131 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f yk . 132 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 177: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

177 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!!!!!!!!

-lgod !$# ;Fu ;DalGwt_

gu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfˆ̂̂̂gf]] If]qleq nufpg ;Sg] ;jf/L s/sf] Go'gtd tyf clwstd b/gf]] If]qleq nufpg ;Sg] ;jf/L s/sf] Go'gtd tyf clwstd b/gf]] If]qleq nufpg ;Sg] ;jf/L s/sf] Go'gtd tyf clwstd b/gf]] If]qleq nufpg ;Sg] ;jf/L s/sf] Go'gtd tyf clwstd b/

!= ;jf/L btf{ tyf jflif{s ;jf/L s/

-s_ a;, 6«s, n/L / cGo x]eL uf8Ldf Psxhf/ ?k}ofFb]lv tLgxhf/ ?k}ofF;Dd,

-v_ ef8fsf sf/, hLkdf b'O{;o ?k}ofFb]lv kfFr;o ?k}ofF;Dd,

-u_ ef8fsf] 6]Dkf]df Ps;o ?k}ofFb]lv tLg;o ?k}ofF;Dd,

-3_ ef8fsf] ldgLj;df kfFr;o ?k}ofFb]lv Psxhf/ ?k}ofF;Dd,

-ª_ lghL sf/, 6]Dkf], ldgLa;df Ps;o ?k}ofFb]lv tLg;o ?k}ofF;Dd,

-r_ :s'6/, df]6/;fO{sn tyf cGo ;jf/L ;fwgdf krf; ?k}ofFb]lv b'O{;o

?k}ofF;Dd,

-5_ 7]nfuf8f tyf l/S;fdf kGw« ?k}ofFb]lv kRrL; ?k}ofF;Dd .

b|i6Job|i6Job|i6Job|i6JoMMMM– Ps gu/kflnsfn] ;jf/L btf{ tyf jflif{s ;jf/L s/ lnPkl5 csf]{

gu/kflnsfn] To:tf] ;jf/L btf{ tyf jflif{s ;jf/L s/ lng kfpg] 5}g .

@= k6s] ;jf/L s/ M

gu/kflnsfn] cfkm}+n] agfPsf] jf cfkm"nfO{ x:tfGt/0f eOcfPsf] ;8sdf

b]xfoadf]lhd k6s] ;jf/L s/ nufpg ;Sg]5 .

-s_ lghL tyf ef8fsf a;, 6«s / 6«}S6/df kfFr ?k}ofFb]lv aL; ?k}ofF;Dd .

-v_ ldgLa;df kfFr ?k}ofFb]lv b; ?k}ofF;Dd .

-u_ lghL tyf ef8fsf sf/ / 6]Dkf]df kfFr ?k}ofFb]lv b; ?k}ofF;Dd .

-3_ cGo ;jf/L ;fwgdf kfFr ?k}ofF;Dd .

Page 178: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

178 www.lawcommission.gov.np

b|i6JoM -!_ o; k|s/0f adf]lhdsf] s/ /fhdfu{ tyf ;xfos /fhdfu{df

nufpg kfOg] 5}g .

-@_ o; k|s/0fadf]lhd p7fOPsf] s/ ;DalGwt ;8ssf] dd{t

;Def/ sfo{df dfq vr{ ug'{kg]{5 .

-#_ k|s/0f -!_ adf]lhd ;jf/L btf{ tyf jflif{s ;jf/L s/

lt/]sf ;jf/L ;fwgdf ;f]xL gu/kflnsfleq k6s] ;jf/L s/

nufpg kfOg] 5}g .

#= btf{ tyf ;~rfng O{hfht b:t'/ M gu/kflnsf If]qdf 7]nf, l/S;f, 6fFuf, btf{ u/L

gDa/ lbP afkt gu/kflnsfn] kGw| ?k}ofFb]lv krf; ?k}ofF;Dd ;jf/L btf{ s/

nufpg ;Sg]5 .

Page 179: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

179 www.lawcommission.gov.np

133cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!@!@!@!@

---- lgod !$$ sf] pklgod lgod !$$ sf] pklgod lgod !$$ sf] pklgod lgod !$$ sf] pklgod ----!_ ;!_ ;!_ ;!_ ; ““ ““u ;DalGwt_u ;DalGwt_u ;DalGwt_u ;DalGwt_

gu/kflnsfn] cfˆgf] If]qleq nufpg ;Sg] PsLs[t ;DklQ s/sf] b/

s/of]Uo PsLs[t ;DklQsf] d"No b/ -jflif{s_

bz nfv ?k}ofF;Dd kRrL; ?k}ofFb]lv b'O{ ;o ?k}ofF;Dd

bz nfv Ps ?k}ofFb]lv jL; nfv ?k}ofF;Dd b'O{;o krf; ?k}ofFb]lv rf/ ;o ?k}ofF;Dd

jL; nfv Ps ?k}ofFb]lv tL; nfv ?k}ofF;Dd kfFr ;o ?k}ofFb]lv Ps xhf/ ?k}ofF;Dd

tL; nfv Ps ?k}ofFb]lv krf; nfv ?k}ofF;Dd Ps xhf/ b'O{ ;o ?k}ofFb]lv tLg xhf/ ?k}ofF;Dd

krf; nfv Ps ?k}ofFb]lv Ps s/f]8 ?k}ofF;Dd tLg xhf/ kfFr ;o ?k}ofFb]lv bz xhf/ ?k}ofF;Dd

Ps s/f]8 ?k}ofFb]lv b'O{ s/f]8 ?k}ofF;Dd afx| xhf/ ?k}ofFb]lv aL; xhf/ ?k}ofF;Dd

b'O{ s/f]8 Ps ?k}ofFb]lv kfFr s/f]8 ?k}ofF;Dd kRrL; xhf/ ?k}ofFb]lv ;f7L xhf/ ?k}ofF;Dd

kfFr s/f]8 Ps ?k}ofFb]lv dfly b'O{ ?k}ofF k|lt xhf/

133 bf];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 180: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

180 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!#!#!#!#

-lgod !$$ sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_

PsLs[t ;DklQsf] ljj/0f

======================gu/kflnsf÷pkdxfgu/kflnsf÷dxfgu/kflnsf sfof{no

j8f g+=

l;=g+=

hUuf÷3/ wg

Lsf] gfd

k]zf

7]ufgf hUufsf]

ljj/0f

ef}lts ;+/rgfsf] ljj/0f / lsl;d

ef}lts ;+/rgf ag]s

f] ldlt ef}lts ;+/rgfsf] ef}tls ;+/rgfsf] k|of]u

k|of]ustf{

s}lkmot

af6fsf] gfd

3/ g+=

ls=g+=

If]qkmn

ejg

uf]bfd

6x/f

;]8

Uof/]h

kvf{n

cGo

nDafO ld=

rf}8fO ld=

pFrfO ld=

If]qkmn ju{ dL=

tnf ;+Vof

cfjf;

Jofkf/

cf}Bf]lus

;+:yfut

cGo

Page 181: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

181 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!$!$!$!$

-lgod !$$ sf] pklgod -%_ sf] v08 -3_ ;Fu ;DalGwt_

============================================================== gu/kflnsf÷pkdxfgu/klnsf÷dxfgu/kflnsf sfof{no== gu/kflnsf÷pkdxfgu/klnsf÷dxfgu/kflnsf sfof{no== gu/kflnsf÷pkdxfgu/klnsf÷dxfgu/kflnsf sfof{no== gu/kflnsf÷pkdxfgu/klnsf÷dxfgu/kflnsf sfof{no

ef}lts ;+/rgfsf] juL{s/0fef}lts ;+/rgfsf] juL{s/0fef}lts ;+/rgfsf] juL{s/0fef}lts ;+/rgfsf] juL{s/0f

!= cf/=l;=l;= k|m]d :6Sr/

@= l;d]06 hf]8fO{df O§f jf 9'Ëfsf] uf/f] – cf/=l;=l;= 5fgf

#= df6f]sf] hf]8fO{df O§f jf 9'Ëfsf] uf/f] – cf/=l;=l;= 5fgf

$= l;d]06 hf]8fO{df O§f jf 9'Ëfsf] uf/f] – h:tf÷P:j]:6;sf] 5fgf

%= df6f]sf] hf]8fO{df O§f jf 9'Ëfsf] uf/f] – h:tf÷P:j]:6;sf] 5fgf

^= l;d]06 hf]8fO{df O§f jf 9'Ëfsf] uf/f] – 6fonsf] 5fgf

&= sRrL 3/

Page 182: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

182 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!%!%!%!%

-lgod !$$ sf] pklgod -^_ ;Fu ;DalGwt_

PsLs[t ;DklQsf] d"NofÍg kmf/fdPsLs[t ;DklQsf] d"NofÍg kmf/fdPsLs[t ;DklQsf] d"NofÍg kmf/fdPsLs[t ;DklQsf] d"NofÍg kmf/fd

================ gu/kflnsf÷pkdxfgu/kflnsf÷dxfgu/kflnsf sfof{no

j8f g+=

l;=g==

hUuf÷3/wgLsf] gfd

k]zf

7]ufgf hUufsf]

ljj/0f

sfod /x]s

f] k|lt Os

fO{sf] b/

hUufsf] sfod x'g cfPsf] d"No ef}lts ;+/rgfsf] If]qkmn -ju{ ld6/df_

sfod u/]s

f] k|lt Os

fO{sf] b/

ef}lts ;+/rgfsf] cj:yf / If]qkmnsf]

cfwf/df sfod x'g cfPsf] d"No ?=

ef}lts ;+/rgfsf sfod x'g cfPsf]

d"No x|f; s§L ?=

ef}lts ;+/rgfsf] sfod x'g cfpg]

d"No ?=

PsLs[t ;DklQsf] sfod x'g cfPsf]

s"n d"No ?=

s}lkmot

;8s

sf] gfd

3/ g+=

ls=g+=

If]qkmn

ejg

uf]bfd

6x/f

;]8

Uof/]h

kvf{n

cGo

Page 183: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

183 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!^!^!^!^

-lgod !$$ sf] pklgod -*_ ;Fu ;DalGwt_

============== gu/kflnsf÷pk============== gu/kflnsf÷pk============== gu/kflnsf÷pk============== gu/kflnsf÷pkdxfgu/klnsf÷dxfgu/kflnsf sfof{nodxfgu/klnsf÷dxfgu/kflnsf sfof{nodxfgu/klnsf÷dxfgu/kflnsf sfof{nodxfgu/klnsf÷dxfgu/kflnsf sfof{no

PsLs[t ;DPsLs[t ;DPsLs[t ;DPsLs[t ;DklQsf] d"NofÍg tyf s/sf] b/ /]6klQsf] d"NofÍg tyf s/sf] b/ /]6klQsf] d"NofÍg tyf s/sf] b/ /]6klQsf] d"NofÍg tyf s/sf] b/ /]6;DaGwL ;"rgf;DaGwL ;"rgf;DaGwL ;"rgf;DaGwL ;"rgf

gu/ kl/ifb\sf] ldlt==================================df a;]sf] a}7sn] gu/ If]qleq /x]sf] PsLs[t

;DklQsf] d"NofÍg u/L s/ nfUg] of]Uo ;DklQdf s/sf] b/ /]6 lgwf{/0f u/]sf] Joxf]/f ;j{

;fwf/0fsf] hfgsf/Lsf] lglDt of] ;"rgf k|sflzt ul/Psf] 5 .

lj:t[t hfgsf/Lsf] nflu sfof{no ;dodf ;Dk{s /fVg ljgd| cg'/f]w 5 .

of] ;"rgf k|sfzg ePsf] ldltn] #% lbgleq lrQ ga'‰g] JolQmn] k|d'v ;dIf cfj]bg lbg

;Sg'x'g]5 .

======================================

;lrj

=========================sfof{no ldltM=============================

Page 184: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

184 www.lawcommission.gov.np

134cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!&!&!&!&

-lgod !$% ;“u ;DalGwt_

gu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfÇÇÇÇgf] If]qleq nufpg ;Sg] dgf]/Ghg s/sf] b/gf] If]qleq nufpg ;Sg] dgf]/Ghg s/sf] b/gf] If]qleq nufpg ;Sg] dgf]/Ghg s/sf] b/gf] If]qleq nufpg ;Sg] dgf]/Ghg s/sf] b/

!= l;g]dfxn, lel8of]xn, ;f+:s[lts k|bz{gxn, lyo6/ ;ªuLt, dgf]~hg k|bz{g :yn,

P]ltxfl;s :yn, k'/ftflTjs :yn Pj+ wfld{s dxTjsf ;Dkbfsf] k|j]z z'Nsdf b'O{

b]lv kf“r k|ltzt;Dd .

t/, P]ltxfl;s :yn, k'/ftflTjs :yn / wfld{s dxTjsf ;Dkbfdf k|j]z ubf{

g]kfnL gful/snfO{ o; k|s/0f adf]lhd z'Ns lng kfOg] 5}g .

@= hfb", ;s{;, r6s cflbdf k|lt lbg b'O{;o ?k}of“b]lv kf“r;o ?k}of“;Dd .

134 t];|f]] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 185: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

185 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!*!*!*!*

-lgod !$^ ;Fu ;DalGwt_

gu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfˆ̂̂̂gf]] If]gf]] If]gf]] If]gf]] If]qleq nufpg ;Sg]qleq nufpg ;Sg]qleq nufpg ;Sg]qleq nufpg ;Sg] Jofj;flos lel8of] s/sf] b/Jofj;flos lel8of] s/sf] b/Jofj;flos lel8of] s/sf] b/Jofj;flos lel8of] s/sf] b/

k|lt lel8of] k|ltjif{ b'O{ ;o ?k}ofFb]lv kfFr;o ?k}ofF;Dd .

Page 186: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

186 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!(!(!(!(

-lgod !$& ;Fu ;DalGwt_

gu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfˆ̂̂̂gf]] If]qleq nufpg ;Sg]gf]] If]qleq nufpg ;Sg]gf]] If]qleq nufpg ;Sg]gf]] If]qleq nufpg ;Sg] kfls{Ë z'Nssf] b/kfls{Ë z'Nssf] b/kfls{Ë z'Nssf] b/kfls{Ë z'Nssf] b/

!= gu/kflnsfn] cfk"mn] Joj:yf u/]sf ;jf/L kfs{df kfls{Ë ul/Psf a;, ldgLa;, 6«s

6\ofS6/df kfls{Ë ug]{ ;dosf] cfwf/df Ps k6sdf rfnL; ?k}ofFdf ga9fO{ kfls{Ë

z'Ns nufpg ;Sg]5 .

@= gu/kflnsfn] cfk"mn] lgdf{0f u/L ;~rfng u/]sf] cfw'lgs ;'ljwf ;DkGg a; kfs{df

gu/kl/ifb\n] lgwf{/0f u/] adf]lhdsf] kfls{Ë z'Ns nufpg ;Sg]5 .

#= gu/kflnsfn] cfk"mn] tf]s]sf] sf/ kfls{Ë If]qdf kfls{Ë ug]{ sf/df kfls{Ë ug]{

;dosf] cfwf/df Ps k6sdf a9Ldf aL; ?k}ofF;Dd kfls{Ë z'Ns nufpg ;Sg]5 .

$= k|s/0f !, @ / # df plNnlvt ;jf/L ;fwg afx]s cGo ;jf/L ;fwgx¿sf nflu

gu/kflnsfn] Joj:yf u/]sf If]qx¿df kfls{Ë ;dosf] cfwf/df a9Ldf bz ?k}ofF;Dd

kfls{Ë z'Ns nufpg ;Sg]5 .

Page 187: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

187 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@)@)@)@)

- lgod !$* ;Fu ;DalGwt _

gu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfgu/kflnsfn] cfˆ̂̂̂gf]] If]qleq nufpg ;Sg]gf]] If]qleq nufpg ;Sg]gf]] If]qleq nufpg ;Sg]gf]] If]qleq nufpg ;Sg] ;DklQ d"NofÍg ;]jf z'Ns;DklQ d"NofÍg ;]jf z'Ns;DklQ d"NofÍg ;]jf z'Ns;DklQ d"NofÍg ;]jf z'Ns

k|ltxhf/ a9Ldf Ps ?k}ofFsf] b/n] .

Page 188: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

188 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@!@!@!@!

-lgod !$( ;Fu ;DalGwt_

ejg lgdejg lgdejg lgdejg lgdf{0f ug{] cg'dltkqsf] nflu lbO{g] b/vf:tsf] 9fFrff{0f ug{] cg'dltkqsf] nflu lbO{g] b/vf:tsf] 9fFrff{0f ug{] cg'dltkqsf] nflu lbO{g] b/vf:tsf] 9fFrff{0f ug{] cg'dltkqsf] nflu lbO{g] b/vf:tsf] 9fFrf

>L ======================= gu/kflnsf sfof{no

l;=g+=

sDKo'6/ btf{ g+

ldlt M

ljifo M gS;fkf; ;DaGwdf .

d}n]÷xfdLn] b]xfo adf]lhdsf] lgdf{0f sfo{ ug]{ ePsf]n] pQm lgdf{0f ug]{ ejg

cflbsf] ljj/0f tkl;ndf v'nfO{ cfˆgf]] xsef]usf] lg:;fsf] gSsn, lsQf gfkL gS;fsf]

gSsn / 3/sf] cfjZos gS;f ;lxt lgj]bg k]z u/]sf] 5' . 5f}+ . pQm gS;f kf; u/L

lgdf{0f sfo{ ug{ :jLs[t kfpg cg'/f]w ub{5'÷ub{5f}+ . o; b/vf:tdf n]lvPsf] Aoxf]/f 7Ls

;fFrf] 5÷e'm¶f 7x/] sfg'gadf]lhd ;x'Fnf a'emfpFnf .

tkl;n

!= hUufwgLsf] gfd, y/, jtg M–

@= gS;fjfnfsf] gfd, y/, jtg M–

– gful/stf k|df0fkq g+= M–

– lktf . kltsf] gfd M–

#= hUuf /x]sf] 7fpF M–

xfnsf] j8f g+= M– 6f]n M– ;fljs j8f g+= M–

$= hUufsf] lsQf g+= If]qkmn M– :jfldTj÷lghL÷u'7L÷;femf

Page 189: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

189 www.lawcommission.gov.np

%= aGg] ejgsf] k|of]hg M–

^= hUufsf] rf/lsNnf tyf ;+lwof/sf] gfd M–

k"j{tkm{ M– lkm6;Dd cfˆg} hUuf÷kl5 >L sf] hUuf

klZrdtkm{ M– lkm6;Dd cfˆg} hUuf÷kl5 >L sf] hUuf

pQ/tkm{ M– lkm6;Dd cfˆg} hUuf÷kl5 >L sf] hUuf

blIf0ftkm{ M– lkm6;Dd cfˆg} hUuf÷kl5 >L sf] hUuf

&= lgdf{0f sfo{sf] lsl;d M

-s_ gofF 3/ lgdf{0f -v_ tNnf yKg]

-u_ ;fljssf] 3/ eTsfO{ k'g M lgdf{0f ug]{ -3_ 3/ lgdf{0f lj:tf/

-ª_ hUufdf kSsL kvf{n nufpg] -r_ 3/sf] df]x8f km]g]{

-5_ 3/sf] 5fgf km]g]{

lgj]bssf],–

;xL M

k"/f gfd,y/ jtg M

pd]/M

7]ufgf j8f g+=

6]lnkmf]g g+=M

gS;f btf{ ug{ Nofpg]sf] ;xLM

gfd,y/M

pd]/M

Page 190: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

190 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@@@@@@@@

-lgod !() ;Fu ;DalGwt_

;efklt, ;efklt, ;efklt, ;efklt, pk;efkltpk;efkltpk;efkltpk;efklt tyf ;b:osf] a}7s eQf tyf cGo ;'ljwftyf ;b:osf] a}7s eQf tyf cGo ;'ljwftyf ;b:osf] a}7s eQf tyf cGo ;'ljwftyf ;b:osf] a}7s eQf tyf cGo ;'ljwf

a}7s eQf cGo ;'ljwf

135=== === === 6]lnkmf]g, kq klqsf nufotsf cGo ;'ljwf ;d]t u/L

-dfl;s_

;efklt, pk;efklt tyf

;b:o

;efklt pk;efklt ;b:o

¿= @)).– ?= &,))).– ?= $,))).– ?= @,))).–

136b|i6JoM–;efklt / pk;efkltnfO{ cfjZostf x]/L 3/ef8fsf] Joj:yf lhNnf ljsf;

;ldlt cfkm}n] ldnfpg' kg]{5 .

135 ldlt @)%&.#.@^ ut] k|sflzt ;"rgfåf/f lemlsPsf] . 136 ldlt @)%&.#.@^ ut] k|sflzt ;"rgfåf/f yk .

Page 191: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

191 www.lawcommission.gov.np

137cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@#@#@#@#

-lgod @)& ;“u ;DalGwt_

lhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg ;Sg] s/sf] b/lhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg ;Sg] s/sf] b/lhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg ;Sg] s/sf] b/lhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg ;Sg] s/sf] b/

!= cfˆgf] ;|f]taf6 lgdf{0f u/]sf] jf cfkm"nfO{ x:tfGt/0f eO{cfPsf], ;8s af6f] tyf

k'naf6 cfjfudg ug]{ ;jf/L tyf oftfoftsf ;fwgdf b]xfo adf]lhd k6s] s/ M

-s_ lghL tyf ef8fsf a;, 6«sdf kf“r ?k}of“b]lv kRrL; ?k}of“;Dd

-v_ ldgLa; tyf 6}«S6/df kf“r ?k}of“b]lv kGw| ?k}of“;Dd

-u_ lghL tyf ef8fsf sf/ / 6]Dkf]df kf“r ?k}of“b]lv b; ?k}of“;Dd

-3_ cGo ;fwgdf kf“r ?k}of“;Dd .

b|i6Jo M– -!_ o; k|s/0f adf]lhdsf] s/ /fhdfu{ tyf ;xfos /fhdfu{df nufpg

kfOg] 5}g .

-@_ jflif{s Ps xhf/ cf7 ;o;Dd lnO{ k6s] s/sf] ;§fdf jflif{s ;jf/L

kf; lbg ;lsg]5 .

-#_ o; k|s/0fadf]lhd p7fO{Psf] s/ ;DalGwt ;8ssf] dd{t ;Def/

sfo{df dfq vr{ ug'{ kg]{5 .

@= cfˆgf] lhNnfleq pTkfbg eO{ lgsf;L x'g] b]xfosf dfnj:t'df b]xfosf Go"gtd /

clwstd s/ b/ ;Ldfleq /xL lhNnf kl/ifb\n] tf]s] adf]lhd nufO{g] s/ M

l;=g+= gfd OsfO{ b/ -Go"gtd_ -clwstd_ -s_ pmg -k|fs[lts, s[lqd,

hu/_ k|lt s]=hL= –.)% k};f –.!) k};f

-v_ vf]6f] k|lt s]=hL= –.@% k};f –.%) k};f -u_ k|rlnt jg lgodfjnLdf

n]lvPsf hl8a'6Lsf] d'No,

137 t];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 192: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

192 www.lawcommission.gov.np

dfqf / u'0f:t/ x]/L lhNnf kl/ifb\n] tf]s] adf]lhdsf] b/, t/ Joj;flos v]tLsf] / :yfgLo pBf]udf cw{ k|zf]wg x'g] hl8a'6Lsf] xsdf cfwf b/dfq nfUg]5 .

-3_ jgs; -v/_, aflaof], dnxg kQf, 5jfnL, k/fn, juf;, lgufnf] nf]stf, k6]/, clDn;f] -s'Rrf]_

k|lt uf8f, 6«ofS6/, 6«s

?= !.–

?= !)).–

af“; k|lt uf]6f –.@% k};f –.%) k};f

l;;f}, ;fn -r§f, uf]lnof, lr/fg_ -;DalGwt lhNnfsf] jg sfof{nosf] rnfgLsf] cfwf/df_

k|lt 6«s ?= @)).– ?= #)).–

cGo sf7 -r§f uf]lnof, lr/fg_ -;DalGwt lhNnfsf] jg sfof{nosf] rnfgLsf] cfwf/df_

k|lt 6«s ?= !)).– ?= @)).–

-ª_ 9'·f, lu§L, afn'jf, u|fe]n / /f]8f -lghL hUufdf pTkflbt ;d]t_

k|lt So"lkm6 ?= !.%) ?= @.–

-r_ :n]6÷lj5fpg] 9'·f k|lt ju{ lkm6 ?= –.%) k};f ?= @.–

-5_ e6\6fdf k|of]u ug]{ df6f] k|lt ju{ dL6/ –.@% k};f –.%) k};f -!_ O{6f k|lt Ps xhf/

uf]6fdf ?= @%.– ;Dd

-@_ l;d]06 k|lt af]/f ?= !.– ;Dd -h_ ;'tL{sf] 807n st/g g;n k|lt s]=hL= ?= –.!) k};f ?= –.@% k};f -em_ ;fnsf] laof“ k|lt s]=hL= ?= –.%) k};f ?= !.–

-`_ ;Nnfsf] l;D6f k|lt s]=hL= ?= –.!) k};f ?= –.@% k};f -6_ kTy/ sf]Onf k|lt s]=hL= ?= –.)% k};f ?= –.!) k};f -7_ ldg/n jf6/ k|lt jf]6n –.!) k};f –.@) k};f -8_ /fh:j k/fdz{ ;ldltsf]

l;kmfl/;adf]lhd kl/ifb\n] tf]s]sf cGo vlghhGo kbfy{x¿

kl/ifbn] tf]s] adf]lhd

Page 193: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

193 www.lawcommission.gov.np

#= :jb]zdf :yfkgf ePsf pBf]ux¿n] h] h:tf] cj:yfdf 5 ;f]xL ?kdf k'gM k|of]u

-/Lo'h_ ug]{ b]xfo adf]lhdsf j:t'df b]xfo adf]lhdsf] Go"gtd / clwstd s/ b/

;Ldf leq /xL lhNnf kl/ifb\n] tf]s]sf] pTkfbg :yndf jf ;+sng s]Gb|df p7fOg] s/

M

l;=g+= gfd OsfO{ b/ -Go"gtd_ -clwstd_ -s_ vfnL ;L;L -ljo/_ jf]tnsf]

;fOh x]/L k|lt uf]6f ?= –.%) k};f ?= !.–

-v_ vfnL ;L;L -dlb/f / cGo_ %)) Pd=Pn= eGbf dfly

k|lt uf]6f –.@% k};f –.%) k};f

-u_ vfnL ;L;L -dlb/f / cGo_ %)) Pd=Pn= eGbf tn

k|lt uf]6f –.!) k};f –.@% k};f

-3_ Knfli6s -af]tn, ef“8fs' “8f, k'/fgf h'Qf, rkn, Uofng / hls{g cflb_

k|lt s]=hL= –.%) k};f ?= !.–

-ª_ vfnL af]/f M -!_ %) s]=hL ;Dd vfBFGg c“6\g]

Knfli6ssf af]/f

k|lt uf]6f

–.!% k};f

–.@% k};f -@_ %) s]=hL= ;Dd vfBfGg

c“6\g] h'6sf af]/f k|lt uf]6f –.!% k};f –.@% k};f

-#_ !)) s]=hL= ;Dd vfBfGg c“6\g] h'6sf af]/f

k|lt uf]6f –.@% k};f –.%) k};f

-r_ t]nsf] l6g M -!_ !) ln6/eGbf a9L c“6\g] 7"nf] k|lt uf]6f ?= !.– ?= @.–

-@_ !) ln6/eGbf sd c“6\g] ;fgf]

k|lt uf]6f –.%) k};f ?= !.–

$= k'gM k|zf]wg -l/;fOsln·_ u/L k'gM k|of]u x'g ;Sg] b]xfo adf]lhdsf sjf8L

dfn;fdfgdf b]xfo adf]lhdsf Go"gtd / clwstd s/ b/ ;Ldfleq /xL lhNnf

kl/ifb\n] tf]s] adf]lhdsf] b/df ;f] ;ldltn] tf]lslbP adf]lhdsf] sfo{ljlw cg'¿k

p7fOg] s/ M

l;=g+= gfd OsfO{ b/ -Go"gtd_ -clwstd_ -s_ lem08' -k|fs[lts / s[lqd pgsf

6'qmf_ k|lt s]=hL= –.%) k};f ?= @.–

-v_ ufd]{06sf] sk8fsf] 6'qmf k|lt s]=hL= –.%) k};f ?= @.– -u_ hn]sf] df]ljn k|lt ln6/ –.@% k};f ?= !.– -3_ h'6 / Knfli6ssf af]/f k|lt s]=hL= –.)% k};f –.@) k};f -ª_ sfk]{6sf 6'qmf k|lt s]=hL= –.%) k};f ?= @.– -r_ 6fo/6\o"a k|lt s]=hL= –.%) k};f ?= @.–

Page 194: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

194 www.lawcommission.gov.np

-5_ yf]qf] l6g k|lt s]=hL= –.@% k};f –.%) k};f -h_ k'/fgf] 8«d k|lt s]=hL= –.@% k};f –.%) k};f -em_ k'/fgf sfuh -!_ cvaf/ -Go"hlk|G6_ k|lt s]=hL= –.@% k};f –.%) k};f -@_ cGo sfuh -sf6'{g ;d]t_ k|lt s]=hL= –.%) k};f ?= !.– -`_ wft'sf 6'qmfx¿ / kq'eO sfd

gnfUg] ePsf wft' ;fdfgx¿

-!_ kmnfd k|lt s]=hL= –.%) k};f ?= @.– -@_ cGo wft' -lkQn, tfdf cflb_ k|lt s]=hL= ?= !.– ?= @.%) -#_ yf]lqP/ sfd gnfUg] d]lzg/L

cf}hf/ k|lt s]=hL= ?= !.– ?= @.–

-6_ kf]lnlyg kfOksf 6'qmfx¿ k|lt s]=hL= –.@% k};f ?= !.– -7_ l;;f -ln8_ sf] w'nf] jf 6'qmf k|lt s]=hL= ?= #.– ?= $.– -8_ sf“rsf] w'nf] / 6'qmf k|lt s]=hL= –.@% k};f ?= !.–

-%_

k|rlnt sfg'gn] lgif]lwt u/] afx]ssf k+5Lx¿ h:t}M xf“;, s'v'/f h:tf k+5Lx¿sf] Kjf“vdf lhNnf kl/ifb\n] lgwf{/0f u/] adf]lhd s/

k|lt s]=hL=

?= !.–

?= @.–

-^_ k|rlnt sfg'gn] lgif]lwt u/] afx]ssf d/]sf jf dfl/Psf kz'sf -s_ xf8 k|lt s]=hL= –.%) k};f ?= !.– -v_ l;+u k|lt s]=hL= ?= !.– ?= @.– -u_ v"/ k|lt s]=hL= ?= !.– ?= @.– -3_ 5fnf -7"nf]_ k|lt uf]6f ?= @).– ?= #).– -ª_ 5fnf -;fgf]_ k|lt uf]6f ?= !).– ?= !%.–

Page 195: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

195 www.lawcommission.gov.np

138cg';"rL cg';"rL cg';"rL cg';"rL –––– @$@$@$@$

-lgod @)* ;“u ;DalGwt_

lhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg kfpg] ;]jf z'Nssf] b/lhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg kfpg] ;]jf z'Nssf] b/lhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg kfpg] ;]jf z'Nssf] b/lhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg kfpg] ;]jf z'Nssf] b/

;]jf z'Ns nufpg kfpg] ljifo M;]jf z'Ns nufpg kfpg] ljifo M;]jf z'Ns nufpg kfpg] ljifo M;]jf z'Ns nufpg kfpg] ljifo M

!= cltlyu[x, k':tsfno, lrlsT;fno, wd{zfnf, ;efu[x, pBfg, kfs{, tfn, kf]v/L,

dgf]/~hg :yn, P]ltxfl;s :yn, k'/ftflTjs :yn, wfld{s dxTjsf ;Dkbf Pj+ o:t}

k|s[ltsf cGo k"jf{wf/x¿df lhNnf kl/ifb\n] lgwf{/0f u/]sf] b/ /]6df l;lh{t k"jf{wf/

/ ;'ljwfsf] cfwf/df lhNnf kl/ifb\n] tf]s] adf]lhd .

t/ P]ltxfl;s :yn, k'/ftflTjs :yn / wfld{s dxTjsf ;Dkbfdf k|j]z ubf{

g]kfnL gful/snfO{ o; k|s/0fadf]lhd z'Ns lng kfOg] 5}g .

@= s'nf], k}gL af“wM

-s_ k|lt /f]kgL jflif{s – ¿= %.–

-v_ k|lt ljufxf jflif{s – ¿= ^).–

#= ;DalGwt :yfgLo lgsfon] cfÇgf] If]qflwsf/ leq /x]sf pBf]u wGbf, sn sf/vfgf -

sf]s, k]K;L h:tf xNsf k]o kbfy{, dfa{n pBf]u, l;d]G6 cflb_ ;“u jftfj/0f k|b'if0f,

:yfgLo k"jf{wf/ / k|fs[lts ;|f]t ;+kbfsf] k|of]usf] l:ytL x]/L To:tf pBf]u wGbf ;“u

cfk;L ;dembf/Lsf cfwf/df :yfgLo ljsf; z'Ns nufpg ;Sg]5g\ . To:tf] z'Nssf]

b/ To:tf pBf]usf] pTkfbg Ifdtf / :yfgLo k|fs[lts ;|f]tsf] pkof]u x]/L ;DalGwt

kIfsf] ;+nUgtfdf /fhZj k/fdz{ ;ldltsf] l;kmfl/;df ;DalGwt kl/ifb\sf] lg0f{o

cg';f/ sfod u/] adf]lhd x'g]5 .

$= ;+sng s]Gb|af6 ;]jf lbP afkt kl/ifb\n] lgwf{/0f u/]sf] b/sf] ;]jf z'Ns .

138 t];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 196: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

196 www.lawcommission.gov.np

139cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@%@%@%@%

-lgod @)( ;Fu ;DalGwt_

lhNnf ljsf; ;dltn] nufpg kfpg] b:t'/sf] b/

qm=;+= b:t'/ nufpg kfpg] ljifo cg'dltkq btf{

b:t'/

gjLs/0f

b:t'/

!= -s_ glbx¿df hnljxf/ ug]{, -jflif{s_

-v_ 8'Ëf tyf t'O{g rnfpg], -jflif{s_

-u_ df5f dfg]{ -jflif{s_

? @,))).–

? @)).–

? %)).–

? !,))).–

? %).–

? !)).–

@= l;kmfl/; b:t'/ -ljb]z lgsf;Lsf] nflu_

-s_ lu§L k|lt l6«k

-v_ afn'jf k|lt l6«k

?= !))).–

?= !))).–

#= cGo l;kmfl/; ?= !))).– ;Dd

$= s]jnsf/ ;~rfng b:t'/ M–

-s_ k|To]s lhNnf ljsf; ;ldltn]

s]jnsf/sf] k|lt ofq' l6s6df b'O{

k|ltzt;Dd s]jn sf/ ;~rfng b:t'/

nufpg ;Sg]5 .

-v_ v08 -s_ adf]lhd lhNnf ljsf;

;ldltn] ;Íng u/]sf] s"n b:t'/

/sdsf] kRrL; k|ltzt /sd ;DalGwt

ufpF ljsf; ;ldltnfO{ lbg' kg]{5 .

-u_ s]jn sf/ ;+rfng dfu{df PseGbf a9L

ufpF ljsf; If]q kg]{ ePdf v08 -v_

adf]lhdsf] /sd ;a} ufpF ljsf;

;ldltnfO{ bfdf;fxLn] lbg' kg]{5 .

139 t];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 197: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

197 www.lawcommission.gov.np

b|i6JoM

-!_ dfly plNnlvt ljifox¿ PseGbf a9L lhNnf;Fu ;DalGwt ePsf] cj:yfdf tL

ljifonfO{ Jojl:yt ug{ ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltn] cfk;L ;/;Nnfxaf6 lg0f{o

u/L sfo{ ;+rfng ug{ u/fpg ;Sg]5g\ .

-@_ gbLx¿df hnljxf/ -¥oflˆ6Ë_ ug]{ / 8'Ëf rnfpg] Joj;foLn] h'g h'g lhNnfdf kg]{

gbLdf cfˆgf] Joj;fo ;+rfng ug]{ xf] tL lhNnfsf lhNnf ljsf; ;ldltaf6 cg'dlt

kq k|fKt u/L /Ltk"j{s To:tf] cg'dlt kq gjLs/0f u/fpg' kg]{5 .

t/, hnljxf/ / 8'Ëf ;~rfng Joj;foLn] z'? / clGtd ljGb'df kg]{ lhNnf

ljsf; ;ldltaf6 cg'dlt k|fKt ul/;s]kl5 hnofqf dfu{sf] aLrdf kg]{ lhNnf

ljsf; ;ldltaf6 cg'dlt k|fKt ug{ cfjZos x'g] 5}g .

-#_ ;'/Iffsf] b[li6n] k|of]u x'g] sfos / sfos rfns jf ;f]xL k|of]hgsf nflu k|of]u x'g]

Psn hnljxf/ -;f]nf] ¥oflˆ6LË_ sf] nflu o; lgodadf]lhd cg'dlt kqsf]

cfjZostf kg]{ 5}g .

-$_ df5f dfg]{ Joj;foLn] ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltaf6 cg'dlt kq k|fKt u/L ;fn

;fn} ;f] cg'dlt kq gjLs/0f u/fpg' kg]{5 / ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltn]

cg'dlt kq k|fKt u/L To:tf] cg'dlt kq gjLs/0f u/fPsf Joj;foL dWo]af6

/Ltk"j{s k|lt:kwf{ u/fO{ ;a}eGbf a9L af]n saf]n ug]{ s'g} Joj;foLnfO{ ;f]

Joj;fosf] :jLs[lt lbg ;Sg]5 .

Page 198: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

198 www.lawcommission.gov.np

cg';"rL cg';"rL cg';"rL cg';"rL –––– @^@^@^@^

-lgod @!! ;Fu ;DalGwt_

/fhZj afF8kmfF8/fhZj afF8kmfF8/fhZj afF8kmfF8/fhZj afF8kmfF8df lhNnf ljsf; ;ldltn] kfpg] /sddf lhNnf ljsf; ;ldltn] kfpg] /sddf lhNnf ljsf; ;ldltn] kfpg] /sddf lhNnf ljsf; ;ldltn] kfpg] /sd

140!= 3/ hUuf /lhi6«];g b:t'/af6 p7]sf] s'n /fhZjsf],–

-s_ krf; nfv ?k}ofF;Dd eP gAa] k|ltzt .

-v_ To;kl5sf] Ps s/f]8 ?k}ofF;Dd ;f7L k|ltzt .

-u_ To;kl5sf] b'O{ s/f]8 ?k}ofF;Dd tL; k|ltzt .

-3_ To;kl5sf] tLg s/f]8 ?k}ofF;Dd aL; k|ltzt .

-ª_ To;kl5sf] kfFr s/f]8 ?k}ofF;Dd kGw| k|ltzt .

-r_ To;kl5sf] bz s/f]8 ?k}ofF;Dd bz k|ltzt .

-5_ To;kl5 hlt;'s} ?k}ofF eP klg kfFr k|ltzt .

@= vfgLaf6 p7]sf] /f]oN6L afktsf] /sdsf] %) k|ltzt

#= jg If]qaf6 p7]sf] jg k}bfjf/sf] /f]oN6L /sdsf] bz k|ltzt

141$= hn ljB't pTkfbg / laqmLaf6 g]kfn ;/sf/nfO{ @)^) df3 b]lv k|fKt /f]oN6L

/sdsf] %) k|ltzt . o:tf] /sd lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;efklt jf clws[t

k|ltlglwx¿ ;dfj]z ePsf] a}7saf6 lgwf{/0f ul/g] dfkb08sf cfwf/df b]xfo

adf]lhd afF8kmfF8 ul/g]5 M–

-s_ !@ k|ltzt ljB't u[x ;+rfng x'g] lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ .

140 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 141 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 199: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

199 www.lawcommission.gov.np

-v_ #* k|ltzt ljB't pTkfbg x'g] ljsf; If]qsf ;a} lhNnf ljsf; ;ldltnfO{

.

142%= kbofqf / /fli6«o lgs'~h tyf jGohGt' cf/If0fdf k|j]z ug]{ ko{6s jfkt k|fKt z'Ns

/ /f]oN6Lsf] /sdsf] tL; k|ltzt .

143^= kj{tf/f]x0f jfkt g]kfn ;/sf/nfO{ k|fKt x'g] /f]oN6L -;nfdL_ /sdsf] tL; k|ltzt

.

144&= lhNnf ljsf; If]qleq k|j]z ug]{ ko{6sx¿;Fu g]kfn ;/sf/n] lng] k|j]z b:t'/sf]

tL; k|ltzt .

b|i6JoM–

/fh:j afF8kmfF8 afkt lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ k|fKt x'g] /sd k|zf;lgs sfo{df

vr{ ug{ kfOg] 5}g .

142 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 143 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 144 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 200: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

200 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@&@&@&@&

-lgod @@! ;Fu ;DalGwt_

sd{rf/Lsf] zky u|x0f kmf/fdsd{rf/Lsf] zky u|x0f kmf/fdsd{rf/Lsf] zky u|x0f kmf/fdsd{rf/Lsf] zky u|x0f kmf/fd

d O{Zj/sf] gfddf zky lnG5' . ;To lgi7f;fy k|lt1f ub{5' ls o; ==================-

:yfgLo lgsfosf] gfd_ ===================sf] sd{rf/Lsf] x}l;otn] dnfO{ 7]lsPsf] sfd d]/f]

1fg, ljj]sn] hfg] a'e]m;Dd Odfg wd{ ;DemL ===========-:yfgLo lgsfosf] gfd_ ===============

k|lt jkmfbf/ /xL eo, kIfkft / å]if g/fvL nf]e nfnr / df]nflxhf gu/L OdfGbf/L;fy

g]kfn sfg'g / ===========-:yfgLo lgsfosf] gfd_ ===============sf] gLlt lgod, cg';f/ ug]{5' /

dnfO{ 1ft x'g cfPsf] ===========-:yfgLo lgsfosf] gfd_ ===============;DaGwL s'g} uf]Ko s'/f

;/f]sf/jfnf clws[t JolQm afx]s c? s;}nfO{ h'g;'s} cj:yfdf klg eGg] jf ;+s]t ug]{

5}g .

zky u|x0f u/fpg] clwsf/Lsf] x:tfIf/M– zky u|x0f ug]{ sd{rf/Lsf] x:tfIf/M–

gfd, y/M– gfd, y/M–

ldltM– jtgM–

kbM– ldltM–

sfof{noM– kbM–

:yfgLo lgsfosf] gfdM–

Page 201: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

201 www.lawcommission.gov.np

cg';"rL @*cg';"rL @*cg';"rL @*cg';"rL @*

---- lgod @@% sf] pklgod lgod @@% sf] pklgod lgod @@% sf] pklgod lgod @@% sf] pklgod ----^_ ^_ ^_ ^_ ;Fu;Fu;Fu;Fu ;DalGwt _;DalGwt _;DalGwt _;DalGwt _

sfo{ ;Dkfbg d"Nofsfo{ ;Dkfbg d"Nofsfo{ ;Dkfbg d"Nofsfo{ ;Dkfbg d"NofÍÍÍÍg kmf/fdg kmf/fdg kmf/fdg kmf/fd

gfdM– kbM– :t/M– sfof{nosf] gfdM–

cjlwM– @) >fj0f ! ut]b]lv @) cfiff9 d;fGt;Dd

qm=;+= ;Dkflbt sfdsf] ljj/0f, u'0f tyf rl/q

;'k/Lj]Ifssf] d"NofÍg k'g/fjnf]sgstf{sf] d"NofÍg

sd ;fdfGo pQd cTo'Qd k'i6\ofO{ sd ;fdfGo pQd cTo'Qd k'i6\ofO{

) ! @ # ) ½ ! !½

! sfo{tflnsf adf]lhdsf] sfd ug]{ Ifdtf /

;Dkflbt sfdsf] :t/

@ ljifoj:t'sf] 1fg / ;Lk

# ;Dkflbt sfdsf] k|ltkmn jf k|of]u

$ sfd k|ltsf] pT;fx / nugzLntf

% lgb]{zg cg';f/ sfd ug{ ;Sg] Ifdtf

^ OdfGbf/L, g}ltstf / lzi6tf

Page 202: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

202 www.lawcommission.gov.np

& ;xof]usf] efjgf

* lg0f{o lbg ;Sg] Ifdtf

( dftxtsf sd{rf/LnfO{ lgoGq0f jf

dfu{bz{g ug]{ Ifdtf

!) cg'zf;g

!! a9'jfsf] nflu ;+efJo Ifdtf

s"n cÍ ) ! @ # ) ½ ! @

b:tvtM– b:tvtM–

;'k/Lj]Ifssf] gfdM– k'g/fjnf]sgstf{sf] gfdM–

bhf{M– bhf{M–

ldltM– ldltM–

Page 203: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

203 www.lawcommission.gov.np

cg';"rL cg';"rL cg';"rL cg';"rL –––– @(@(@(@(

-lgod @&! ;Fu ;DalGwt_

zky u|x0fsf] 9fFrfzky u|x0fsf] 9fFrfzky u|x0fsf] 9fFrfzky u|x0fsf] 9fFrf

d ====== ====== === ==== ==== ==== ==== O{Zj/sf] gfddf zky lnG5' ÷ ;To lgi7fk"j{s k|lt1f

ub{5' ls d g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg, @)$& k|lt k"0f{ jkmfbf/ /xL

============================================================================= ufpF ljsf; ;ldltsf]

cWoIf÷pkfWoIf÷;b:o÷j8f ;b:o÷dgf]lgt ;b:o, ufpF kl/ifb\sf

;b:o,=============================================gu/kflnsf÷pkdxfgu/kflnsf÷dxfgu/kflnsfsf]

k|d'v÷pkk|d'v÷;b:o÷j8f ;b:o÷dgf]lgt ;b:o÷gu/kl/ifb\sf ;b:o==========================

lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;efklt÷pk;efklt÷;b:o÷dgf]lgt ;b:o÷lhNnf kl/ifb\sf

;b:osf] kbdf /xL kbLo x}l;otn] sfdsfh ubf{ s;}sf] 8/, wfsdf gk/L, s;}k|lt kIfkft

/ df]nflxhf gu/L, :g]x / v/fj efjgf glnO{ k|rlnt sfg'gadf]lhd OdfGbf/L;fy cfˆgf]]

st{Jo kfng ug]{5' .

zky u|x0f u/fpg] clwsf/Lsf] x:tfIf/M– zky u|x0f lng]sf]

x:tfIf/M–

gfd, y/M– gfd, y/M–

ldltM– jtgM–

kbM– ldltM–

sfof{noM– kbM–

:yfgLo lgsfosf] gfdM–

Page 204: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

204 www.lawcommission.gov.np

cg';"rL cg';"rL cg';"rL cg';"rL –––– #)#)#)#)

-lgod @&@ sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

gftf k|dfl0ft u/fpgsf] nflu lbOg] b/vf:tsf] 9fFrfgftf k|dfl0ft u/fpgsf] nflu lbOg] b/vf:tsf] 9fFrfgftf k|dfl0ft u/fpgsf] nflu lbOg] b/vf:tsf] 9fFrfgftf k|dfl0ft u/fpgsf] nflu lbOg] b/vf:tsf] 9fFrf

>Ldfg\ cWoIfHo" . k|d'vHo"

========================== ufpF ljsf; ;ldlt÷gu/kflnsf sfof{no

==============================

==============================

dfkm{t,

=================== ufpF ljsf; ;ldlt÷gu/kflnsf j8f ;ldltsf] sfof{no j8f g+= ===

ljifo M gftf k|dfl0ft u/L kfpF .

d]/f] b]xfo adf]lhdsf] JolQm;Fu b]xfo adf]lhdsf] gftf ;DaGw sfod

/x]sf]n] ;f] gftf ;DaGw k|dfl0ft ul/kfpg gftf ;DaGw k|dfl0ft b:t'/ ? @%.– o;} ;fy

;+nUg /fvL of] b/vf:t lbPsf] . lbPsL 5' . gftf ;DaGw k|dfl0ft u/fpgsf] nflu d ;Fu

ePsf b]xfosf k|df0f sfuh o;} ;fy ;+nUg /fv]sf] . /fv]sL 5' .

gftf ;DaGw k|dfl0ft ug'{ kg]{ JolQmsf] sfod /x]sf] gftf ;DaGw

gfd, y/ / 7]ufgf M

;+nUg k|df0f sfuhM

-s_

-v_

-u_

b/vf:tjfnfsf]–

k"/f gfd,y/ / 7]ufgfM

x:tfIf/ jf NofKr] ;xLM

ldltM

Page 205: :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^patharishanishcharemun.gov.np/sites...1 :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^:yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ g]kfn /fhkqdf

205 www.lawcommission.gov.np

cg';"rL cg';"rL cg';"rL cg';"rL –––– #!#!#!#! - lgod @&@ sf] pklgod -^_ ;Fu ;DalGwt _

gftf k|dfl0ft k|df0fkqsf] 9fFrfgftf k|dfl0ft k|df0fkqsf] 9fFrfgftf k|dfl0ft k|df0fkqsf] 9fFrfgftf k|dfl0ft k|df0fkqsf] 9fFrf

================ ufpF ljsf; ;ldlt================ ufpF ljsf; ;ldlt================ ufpF ljsf; ;ldlt================ ufpF ljsf; ;ldlt . gu/kflnsf sfof{no. gu/kflnsf sfof{no. gu/kflnsf sfof{no. gu/kflnsf sfof{no

>L÷>LdtL÷;'>L ===================================

==========================================

b]xfosf JolQm;Fu b]xfo adf]lhdsf] gftf ;DaGw /x]sf]n] ;f] gftf ;DaGw k|dfl0ft ul/kfpF egL ======================= ufpF ljsf; ;ldlt . gu/kflnsfsf] j8f g+ === sf] j8f ;ldltsf] sfof{no dfkm{t o; ========================== ufpF ljsf; ;ldlt . gu/kflnsf sfof{nodf ldlt ====================== df lbg' ePsf] b/vf:t adf]lhd ;DalGwt j8f sfof{no . O{nfsf k|x/L sfof{noaf6 cfjZos hfFra'em tyf ;fIfL ;h{ldg a'‰bf tkfO{sf] b]xfo adf]lhdsf] JolQm;Fu b]xfo adf]lhdsf] gftf ;DaGw sfod /x]sf] b]lvPsf]n] ================ ufpF ljsf; ;ldlt . ================= gu/kflnsf j8f g+= === sf] j8f sfof{noaf6 k|fKt l;kmfl/;kqsf] cfwf/df :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% sf] bkmf @%( adf]lhd gftf k|dfl0ft u/L of] k|df0fkq lbOPsf] 5 .

gftf ;DaGw sfod /x]sf] JolQmsf] sfod /x]sf] gftf ;DaGw

gfd / 7]ufgf M–

-s_

-v_

-u_

gftf k|dfl0ft ug]{ clwsf/Lsf]–

gfd M

bhf{ M

;xL M

ldlt M

b/vf:tjfnfsf] b:tvtM– gftf sfod ePsf] NofKr] ;lx5fk JolQmsf] kmf]6f]M–

bfofF afofF