YIL : 2 SAYI : 7 TEMMUUZ 2014 İPUCU · - Doc.Dr. Turan ÇALBAN Kimyasal Teknolojiler ders notları derlemesi ... BIYO MUHENDISLIK (ÖGRENCI) Efe YAVUZSOY [email protected] Biyomalzemeler

INOVATIFKimya DergisiYIL : 2 SAYI : 7 TEMMUUZ 2014

NaOH ÜRETİMİ

SİGARA

KİMYA VE KEMOMETRİ

PROF. DR SEVİL ATASOY İLERÖPORTAJ

BİYOMALZEMELER VE BİYOUYUMNÜKLEER SİLAHSIZLANDIRMATORYUMPOLİESTERMAMÜLLERDE HAŞILSÖKÜMÜ

İPUCU

RÖPORTAJ

Sahibi :Yavuz Selim Kart

Genel Yayın Yönetmeni :Yavuz Selim Kart

Yayın Danışmanı :Yavuz Selim Kart

Dergi Editörleri :Yavuz Selim KartAybike KurtulduSeda Çoban

Haber Bölümü :Seda Çoban

Röportaj Bölümü :Yavuz Selim KartAybike KurtulduEbru Çetinkaya

Dergi Tasarımı :Yavuz Selim Kart

Facebook Yönetimive Bilgi Araştırma:Yavuz Selim KartHatile MoumintsaEbru Çetinkaya Ezgi Sulu

Twitter Yönetimi :Yavuz Selim KartBüşra Yılmaz

Instagram Yönetimi :Yavuz Selim Kart

Bu Sayıda Yazanlar :Metin İNCİEfe YAVUZSOYİsmail BAYRAKTARAybike KURTULDUAnıl Yasin AKDOĞANHatile MOUMİNTSAYavuz Selim KART

Bize Ulaşın

facebook.com/InovatifKimyaDergisi

twitter.com/InovatifKimya

[email protected]

instagram.com/inovatifkimyadergisi

Sevgili Inovatif Kimya Dergisi Okuyucuları,

Dergimiz Kimya hakkında bilgiler vermesi, siz okuyucularımızın ufkunu açması, bildiklerimizin pekiştirilmesi, bilmediklerinizin öğrenilmesi amacıyla hazırlanmıştır.

Dergimiz sizlerin göndereceği makaleler, yazılar ile oluşacaktır.

Diğer bir deyişle bu derginin içeriğini sizler hazırlayacaksınız. Dergimizin içeriğinde

* Kimya Sektörü ile ilgili bilgiler * Kimya Sektörü ile ilgili yazılar ve makaleler olacaktır.

Ayrıca çeşitli bulmacalar,hos yazılar ve resimler ile de sıkılmayacağınızı ümit ediyoruz.

Güzel bir dergi olacağı düşüncesindeyiz. Fayda sağlaması dileklerimizle...

Inovatif Kimya Dergisi

INOVATIFKimya Dergisi KURALLARI

1. İnovatif Kimya Dergisi, yazılarını herhangi bir makalenizde veya yazınızda kullanmak için yazısını aldığınız kişiye mail atarak haber vermek durumun-dasınız. Ayrıca kullanmış olduğunuz bu yazıların kaynağını bu dergi olarak belirtmek durumun-dasınız.2. Dergide yazılan yazıların sorumluluğu birinci derece yazara aittir. Bu konu hakkında eğer bir so-run yaşıyorsanız ilk yazara ulaşacaksınız.3. Dergide yer alan bilgileri kullanarak başınıza ge-lebilecek felaketlerden ya da işlerden dergi sorumlu değildir.4. Dergide yazarların kullanmış olduğu resimler ke-sinlikle kaynak belirtilmektedir. Aksi durum olduğu zaman bunu yazarın kendisine ulaşarak hallediniz. Çünkü bizim yazarlarımızdan ricamız telif haklarına riayet ederek resimlerini dökümanlarına ekleme-leri. Burdan çıkacak problemlerden direkt yazarlar sorumludur. Dergi sorumlu değildir.5. Dergide benim de yazım olsun diyen yazarlarımız var ise. Yazıları için Yavuz Selim Kart ile konuşma-ları gerekmektedir.www.facebook.com/groups/147842018740235/Grubu aracalığı ile ulaşabilirler.Bu gruba yanlızca yazarlık yapan ve gerçekten yaz-mayı düşünen arkadaşları almaktayız. Burada çeşitli görüşler fikirler tartışılmaktadır. Bunun harici say-famızı takip edenler için girişteki ÖNSÖZ kısmında gerekli adresler mevcuttur. 6. Aşırı yazar bolluğu olmadığı takdirde her yazıyı yayınlamaya gayret edeceğiz. Amacımız hem yazan hem de bilgili güzel bir gençlik sağlamaktır. Ya benim yazım niye yayınlanmadı tarzı soruları üstte belirtmiş olduğum isime sorabilirsiniz.7. Sayfamızda yayınlanmasını istediğiniz yazıları [email protected] mail adresine göndermeniz rica olunur. Bu mail adresine gönder-diğiniz yazılarda bir eksiklik var ise editörlerimiz tarafından incelenecektir. Eksik kısımları var ise size geri dönüş yapılacaktır. Düzeltmeniz için tavsiye-lerde bulunulacaktır. Lütfen geri dönüş yapılınca bunu kendinizi küçümsemek olarak görmeyin. Amaç daha güzel bir dergi çünkü.

8. Dergimizde konu gönderen arkadaşlar, bazı tarz yazılar bazı kişilere verilmiştir. Misal , Ünlü bir kimyagerin hayatı ve kimya eğlence tarzı bölümler bazı arkadaşlarımıza verilmiştir. Bu konuları özel-likle isteyenler olmuştur. Ama bu sizin bu konularda yazı yazmayacağınız anlamına gelmez. Yazı yazıp gönderirseniz illaki yayınlanacaktır. Bir yazar ark-adaşımızın olur ya işi olur yazamassa, o zaman o yazıyı sizin adınız altında ekleriz. Hem dergi zaman kaybetmemiş olur. Hem de süreklilik sağlanmış olur. Ayrıca aynı konu hakkında birden fazla yazı dergide olursa bu seferde dergi amacından sapmış olur.9. Dergimize göndereceğiniz yazılar en fazla 6 sayfa olabilir. 6 Sayfayı geçmemeye çalışın. Geçen yazılar 2 bölüm halinde yayınlanabilir. Bu konuda son söz hakkı dergi yönetimine aittir.10. Dergimize yapacağınız eleştirileri de ark-adaşlarımıza saygısız bir biçimde değilde ölçülü bir biçimde sayfalarda yapmaya dikkat ediniz. Bu işi herkes gönüllü yapıyor. Saygıda lütfen kusur etmey-iniz.11. Son olarak Dergimizde yazabilecceğiniz konular aşağıda listelenmiştir. *Akademik Makaleler *Endüstriyel Yazılar *Üniversite Hayatında Kimya *İş Hayatında Kimya *Laboratuvar Üzerine *Kimya Güvenliği

12. Bu konulardan baska konular olsun istiyorsanız. Edtörlere ve vermiş olduğumuz gruba ulaşabilir-siniz.Yazılarımız Kimya içeriği dışına çıkmamaya çalışılacaktır. İş hayatı ve okul hayatnda kişisel gelişime yönelik ek yazılar olabilir. Bunun hakkında da çalışmalar yapılacaktır.13. Dergi tasarım ve yönetiminden sorumlu ark-adaş buraya ek maddeler koyup değiştirme yetkisinesahiptir.14. Dergiyi okuyanlar bu kuralları kabul etmiş sayılırlar.

Inovatif Kimya Dergisi

Merhaba Inovatif Kimya DergisiOkuyucuları

“EDİTÖRDEN”

Değerli Okuyucularımız;

Gönüllülük esasına göre işleyen dergimizde sizin gönderdiğiniz yazılarla bir senedir e-dergiyi çıkartıyoruz. Bize yazı gönderen herkese çok teşekkür ediyoruz.

12. Sayımıza gelene kadar bir çok değişiklik yaptık. Bir çok kişiden yazı geldi. Ba-zılarını yayımladık bazılarını yayımlamadık. Bu konuda biraz seçici olduk. Birkaç röporta-jımız oldu. Haberler kısmı ile sizi bilgilendirmeye çalıştık. Facebook ve Twitter kanallarını kullanarak kimya ile ilgili bildiklerimizi gördüklerimizi sizlerle paylaştık. Dergiye yazı gön-deren meslektaşlarımızın yazılarını facebook ve twitter platformları üzerinden yayınlayarak yazarlarımızın tanınmalarını sağlamaya çalıştık. Kısacası uğraştık sabır ettik ve 1. sene bitti. 12. Sayıyı çıkardık.

Bu ay E-Dergimizde 7 farklı yazı bulunmakta ve bir de röportaj yaptık. Kanıt Dizisin-den tanıdığımız Ünlü Hocamız Prof. Dr. Sevil Atasoy’a bizim ile röportaj yaptığı için çok teşekkürler. NaOH Üretimi başlığında sodyum hidroksitin üretimi ile ilgili bilgiler yer al-makta. Biyomalzemeler ve Biyouyum başlığında ise biyomalzemeler ve vücut uyumları hak-kında bilgiler yer almakta. Nükleer Silahsızlandırma ve Toryum başlığında ise geçen ayın Nükleer Enerji konusundan konumuz devam etmekte. İpucu başlığında ise Röportajımıza uyumlu olması açısından güzel bir konu ve değerli bilgiler yer almakta. Poliester Mamüllerde Haşıl Sökümü konusunda ise tekstil sektörü ile ilgili bilgiler yer almakta. Sigara başlığında ise sigaranın kimyasal ve insan sağlığı üzerine etkileri ile ilgili bilgiler yer almakta. Kimya ve Kemometri başlığında ise kemometri nedir ne değildir bu konuda bilgiler yer almakta.

Bu ay ki konularımız bunlar. Umarım zevk alarak okursunuz. Bize yazı gönderen emek harcayan meslektaşlarımıza teşekkür ediyoruz. Bize her zaman yazı gönderebilirsiniz. Bir son-raki ay görüşmek üzere sevgiyle kalın.

Yavuz Selim KartDergi Editörü

İçindekilerInovatif Kimya Dergisi

6

19

13

28

10

25

16

303438394041

NaOH ÜRETİMİ

İPUCU

NÜKLEER SİLAHSIZLANDIRMA-TORYUM

SİGARA

BİYOMALZEMELER VE BİYOUYUM

POLİESTER MAMÜLLERDE HAŞIL SÖKÜMÜ

AYIN RÖPORTAJI (PROF. DR. SEVİL AKSOY İLE)

KİMYA VE KEMOMETRİ

HABERLER

KİMYA SÖZLÜĞÜ

YARARLI SİTELER

KİMYA BULMACA

KİMYA BULMACA (GEÇEN AYIN ÇÖZÜMÜ)

INOVATIFKimya Dergisi 6

NaOH ÜRETİMİ

Atatürk Üniversitesi

KIMYAMUHENDISI

(MEZUN)

Metin İNCİ [email protected]

Kimyasal adı :Sodyum Hidroksit, KostikKimyasal formülü

:NaOH

Molekül ağırlığı

:39,99 g/mol

CAS numar-ası

:1310-73-2

Erime nok-tası

:318 oC

Kaynama noktası

:1388 oC

Yoğunluğu :2,13 g/cm3

NaOH üretimi için kullanılan hammad-deler tuz çözeltileridir. Kaya tuzundan (%99.9 NaCI), Deniz suyunun hi-drolizinden ve doğal tuz çöktürücülerin-den elde edilmektedir.

INOVATIFKimya Dergisi7

NaOH’ in kullanım alanları- Güçlü nem çekicidir ve CO2’ı absorblayarak Na2CO3 sentetik soda elde edilebilmektedir.- Sabun endüstrisinde- Tekstil sanayinde- Boyama işlerinde - Kaynatma kazanlarında- Şeker endüstrisinde- Vernik endüstrisi- Kağıt sanayinde kullanılmaktadır.

NaOH üretim metodları:1-) Diyaframlı hücreler2-) Civa katotlu 3-) Membran hücreler

1-Diyaframlı hücreler:

Diyaframlı hücrelerde anot malzemesi olarak Titanyum, magnetit, Pt kullanılmaktadır. Katot malzem-esi olarak Demir, Çelik ve Grafit kullanılmaktadır. Diyafram malzemesi ise Asbest ve metaller kullanıl-maktadır. Tüm sistemlerde NaCI çözeltisi saflaştırma işlemi uygulanarak sisteme gönderilmektedir.


Yukarıdaki şekilde sisteme anot tarafından doygun NaCI çözeltisi beslenir. Sistemde anot tarafındaki çözelti katot tarafındaki çözeltiden fazla olması istenir. Bunun sebebi katot tarafında-ki OH- iyonu anot tarafına geçmesi istenmez yan reaksiyonlar oluşturur. Sisteme elektrik ener-jisi verilerek elektroliz işlemi başlatılır. Elektroliz işlemi esnasında anot kısmında anotta CI2 gazı oluşurken, katot kısmında ise H2 gazı oluşmaktadır. Katot kısmının alt kısmından NaOH ve NaCI birlikte alınarak ayırma işlemlerine tabi tutarak NaCI çözeltisi tekrardan geriye beslenir.

CI2 gazı için;

-Nemli klor gazı bir ısı değiştiriciden geçi-rilir ve su yoğuşturulur.-Suyun tamamını giderebilmek için derişik H2SO4 kuleden geçirilerek klor gazının nemi giderilir.Atm basıncında -50 oC soğutulur, oda sıcaklığında 10-12 atm’ye sıkıştırılır veya -25 oC ye soğutularak 6 atm ye sıkıştırılar-ak depolanabilmektedir.

H2 gazı için;Hidrojen gazını depolamak zordur bunun için çift çeperli çelik tüpler kullanılmak-tadır. Genelde fırın içerisinde CI2 ile HCI asidi elde edilmektedir.

2-Civa Katotlu:Bu hücrede adından da anlaşılacağı gibi civa kullanılmaktadır. Hücre-de anot olarak titanyum kullanılmak-tadır. Hücrenin alt kısmına civa seril-ir. Sisteme tuzlu su çözeltisi beslenir. Anot kısmının etrafında CI- iyonları toplanırken katot tarafında Hg üzer-inde de Na+ iyonları toplanmaktadır. Hg Na iyonunu absorblar ve Na-amal-gam oluşturur. Amalgam dekompozere gönderilerek NaOH elde edilmektedir.Bu sistem pek tercih edilmemekte-dir. Hg nın zehirleyici etkisinin ol-masından dolayı tercih edilmemektedir.


3-Membran Hücreler:Buradaki sistem tıpkı diyaframlı hücrede olduğu gibi çalışmaktadır fakat tek farkı diyafram kısmı yerinde membran kullanılmasıdır. Membra’nın en büyük avantajı sistemde NaCI ‘ün sa-dece Na iyonlarının geçişine izin vermektedir. Buda sistemdeki verimin artmasını sağlamaktadır.

Elde edilen Sodyum Hidroksikler:

PAYET KOST POTAS KOSTİK SUD KOSTİK

- Doc.Dr. Turan ÇALBAN Kimyasal Teknolojiler ders notları derlemesi- http://www.wikipedia.org/

Kaynaklar :


“Biyomalzemeler

ve Biyouyum”Üsküdar Üniversitesi

BIYOMUHENDISLIK

(ÖGRENCI)

Efe [email protected]

Biyomalzemeler Malzeme biliminin çok hızlı gelişmeye başladığı günümüzde canlı vücuduna kolayca adapte edilebilen ve klinik olarak yarar sağlayacak biyomalzeme araştırmaları da önem kazanmıştır. Bi-yomalzeme konusunun bu denli önem kazanmasında şüphesiz ki kimya, biyoloji ve malzeme bilimi gibi alanların ortaklaşması-na dayalı multidisipliner bir bilim olmasının da rolü büyüktür.

Her ne kadar bir bilim olarak yeni gelişmeye başlasa da tarih boyu insanlar çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak için sayısız biyo-malzemeler kullanmışlardır. Kullanılan ilk protezin günümüzden 3000 yıl önce olduğuna dair bulgular bize biyomalzemenin tari-hi açısından çok önemli veriler sunar. Romalılar, Çinler ve Az-tekler 2000 yıl önce diş protezi yapıyorlardı. Hatta diş hekim-liğinde altının kullanılmaya başlanması da bu dönemlerdedir.

Biyomalzemenin başka bir alanı olan kemik implantasyon-larının tarihi ise milattan öncesine kadar gider. O zamanlarda bronz ve bakır kemik implantasyonları için kullanılıyordu. Çok eski tarihlerden beri bakır iyonunun vücuda zarar verdiği bilinmesine karşın başka madde bulamadıklarından kullan-maya devam etmişlerdir. Fakat 19. Yüzyılda biyomalzeme-lerin bir bilim olarak ele alınmasıyla araştırmalar ivme kazan-mıştır. 1880’de fildişi protezler vücuda yerleştirilmiştir. 20. Yüzyılda ise metalik biyomalzemelerdeki gelişmeler sonucu ilk metal protez üretilmiştir. 1960’lara kadar bu metal pro-tezlerin kullanılmasına karşın korozyana uğradıkları belirle-nen bu maddelerin çok ciddi olumsuz etkileri görülmüştür. Metalde yaşanan bu başarısız deneyimin ardından sera-miklerin kullanılması fikri yaygınlaşmaya başlamıştır.


Bu konuda en önemli atılım vücuda zararı olmayan ‘’ALU-MİNA’’ ve ‘’ZİRKONYA’’ isimli seramik yapıların kullanıl-maya başlanmasıdır. Bu iki seramikte vücuda zarar vermeme-lerine karşın inert yapıda olmalarından dokuya bağlanmada sorun yaşamış ve uzun ömürlü olamamışlardır. Yine bu tar-ihlerde Hench tarafından bulunan ‘’BİYOCAM’’ ve ‘’Hİ-DROKSİAPATİT’’ gibi biyoaktif seramikler bu problemi çözmüş ve dokuya bağlanmayı sağlamışlardır. Bu gelişme-leri 1950’lerde sentetik kemik plakalarının implantasyonu izlemiştir. 1960’larda ise kalça protezlerinde paslanmaz çelik kullanmak yaygınlaşmıştır. Aynı zaman diliminde bir polimer olan Poliüretan kalp ile ilgili implantasyonlarda kullanılmıştır.

Özetle 1900”lerin ikinci yarımından itibaren çok sayıda malzeme implantasyonlarda kul-lanıldı. Bu kadar bahsettikten sonra biyomal-zemenin sadece implante edilebilen malze-melerden ibaret olmadığını eklemek gerekir. Vücut dışına yerleştirilen ve vücutla etkileşim halinde olan ekstrakoporel cihazlar ve ilaç se-ktöründe kullanılan biyomalzemeler gibi bir çok alanda biyomalzemelerden yararlanılır.

Biyomedikal mühendisliği, biyomühendislik, kimya mühendisliği, doku mühendisliği, malzeme mühendisliği gibi birçok alan biyomalzemelerin gelişmesine hizmet etmektedir. Günümüzde çok sayıda şirketin esas ürünü biyomalzemelerdir.

Biyomalzemeyi bir bilim olarak ele aldığımızda bu bilimin sınırlarının çizilmesi için bir tanım-lama gerekmektedir. Bilimsel olarak biyomal-zemeler insan vücudundaki doku hasarlarının ve kayıplarının neden olduğu işlev kaybını düzelt-mek üzere kullanılan malzemelere verilen addır.

BiyouyumBiyomalzemeden bahsettiğimizde karşımıza biyouyum terimi çıkar. Biyouyum vücudun biyomalze-meyi kabul edebilirliği olarak tanımlanır. Biyomalzemelerin istenilen mekanik özelliğine ek olarak biyouyumluluğu da uzuv ve organ tedavisinde önemlidir. Vücut içerisinde istenmeyen zarar verici tep-kimelere giren malzemelerin tespitinde biyouyum testleri çok önemli yer kaplamaktadır. Bu konuda dikkat edilmesi gereken unsur vücudumuzun her bölgesinin farklı özellik göstereceği ve biyomalze-menin hangi bölgeye göre tasarlandıysa ona göre testlerden geçirilmesi gerekliliğidir. Örnek olarak bir kalça eklemindeki ortalama yük vücut ağırlığının 3 katına çıkabilir. Fakat sıçrama gibi durumlarda 10 katına kadar çıkabilir. Kalça ekleminde kullanılacak malzeme de bu şartlara uygun olarak seçilmelidir.


Günümüzde bir malzeme eğer biyouyumluysa biyomalzeme olarak tanımlanmaktadır. Bu konuda çok sayıda araştırma olmasına karşın mükemmel biyouyumluluğa sahip biyomalzeme bulunmuş değildir. Grafikte incelebileceğiniz bazı malzeme türleri ve uygulama alanları gösterilmiştir. Bunun dışında çok sayıda maddeyle ilgili biyouyumluluk araştırmaları sürmektedir.

UYGULAMA ALANI MALZEME TÜRÜİSKELET SİSTEMİEklemlerKırık Kemik Uçlarının Tespitte Kullanılan İnce Metal LevhalarKemik Dolgu MaddesiKemikte oluşan Şekil Bozukluklarının Teda-visindeYapay Tendom ve BağlarDiş İmplantları

Titanyum, Ti - 6 Al - 4 V alaşımıPaslanmaz çelik,Kobalt-Krom alaşımlarıPoli (metil metakrilat) (PMMA)HidroksiapatitTeflon, Poli (Etilen Teraftalat)Titanyum, Alümina, Teflon, Poliüretan

KALP-DAMAR SİSTEMİKan Damarı ProtezleriKalp KapakçıklarıKataterler

Poli (Etilen Teraftalat), Teflon, PoliüretanPaslanmaz çelik, KarbonSilikon Kauçuk, teflon, poliüretan

ORGANLARYapay Kalp PoliüretanDUYU ORGANLARIİç Kulak KanalındaGöz İçi LenslerKontakt LenslerKornea Bandajı

Platin ElektrotlarPMMA, Silikon, Kauçuk, HidrojellerSilikon-Akrilat, HidrojellerKolajen, Hidrojeller

Tabloda da göreceğiniz üzere insanların farklı vücut bölgelerine farklı biyomalzemeler kullanıla-bilir. Bunun dışında çok sayıda maddeyle ilgili biyouyumluluk araştırmaları sürmektedir. Organ-ların yapısına göre belirlenen bu malzemeler teknolojinin ilerlemesiyle farklılık gösterebilir ve yeni biyouyumlu malzemeler bulunabilir.

Kaynaklar :•PROF. DR. MENEMŞE GÜMÜŞDERELİOĞLU BİLİM TEKNİK DERGİSİ BİYOMALZEMEL-ER EKİ 2002•http://biomaten.metu.edu.tr•A.Kaya GÜR Mustafa TAŞKIN, 2004, METALİK BİYOMALZEMELER VE BİYOUYUM, Fırat Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Metal Bölümü-ELAZIĞ•www.bilgiustam.com•www.biyomedikal.kocaeli.edu.tr•www.pclabs.com.tr•www.radikal.com.tr


Adnan MenderesÜniversitesi

YÜKSEKKIMYAGER(MEZUN)

İsmail [email protected] “Nükleer

Silahsızlandırma -Toryum”

Bir önceki yazımda “Nükleer Enerji” konusunda biraz da olsa sizleri bilgilendirdiğimi düşünüyorum. Enerji konusunda teknolojilerimiz, o kadar çok çalışıyor ki yeni metot ve yöntem bulmaya görsün-ler... Nükleer enerji konusunda atık sorunundan bahsetmiştim. Oluşan atıkların azaltılması ve bomba yapımında kullanılan Plütonyumun asgari şartlarda oluşturulmasıdır. Toryum elementinin güç reak-törlerinde kullanılması, nükleer enerjinin kullanıma girdiği 1950’li yıllardan beri düşünülen bir konu-dur. Nedeni basit: Toryumun dünya kabuğundaki bolluğu, uranyumun üç katıdır. Ne yazık ki toryum

atomları kendiliğinden bölünmeye yatkın değildir. Oysa bir nükleer güç reaktörü için temel gereksin-imdir. Toryum-232, belli bir miktar nükleer reaktör kalbine konduğun-da, hemen nötron soğurmaya başlar ve uranyum-233’e dönüşür. Bu izo-top da, uranyum-235 gibi parçalan-ma zincir tepkimelerini destekler.

Uranyum-238’den plütonyum üret-mek yerine, toryumdan uranyum-233 üretmek daha çok verim sağlıyor[1].

Nedeni, süreç içinde ortaya çıkan çeşitli parçalanmaz izotopların sayısının daha az olması. Reak-tör tasarımcıları, bu görece yüksek verimden yararlanılarak üretilen birim enerji başına kullanılacak yakıtı azaltabilir, bu da saklanması gerekecek atık miktarı azaltabilir.


Bunların dışında toryum kullanımının başka artıları da var: Örneğin, toryumun nükleer güç için kullanılan biçimi olan toryum dioksit, kullanılan uranyuma göre daha kararlı, toryum dioksitin termal iletkenliği, uranyumdan % 10-15 daha fazla. Bu da ısının, reak-tör kalbinde kullanılan ince yakıt çubuklarından daha kolay yayılması sağlıyor. Toryum dioksitin erime noktası, uranyum dioksitinkinden 500 o C daha yük-sek.. Aşırı güç yüklenmesi ya da soğutucunun kaybı gibi durumlarda ek bir güvenlik marjı oluşturuyor[2].

Reaktöre Toryum çubuklarınınkonulması

Buraya kadar çok teknik konulardan bahsettim ve belki de canınız sıkıl-maya başladı. Konunun bir önce-ki yazımla ilişkili olmasıdır. Şöyle düşünürsek, nükleer atık miktarını düşürmek, bomba yapımında kul-lanılabilecek malzemenin yayılmasını önlemek konusundaki potansiyeli göz önüne alındığında, toryum taban-lı yakıtlara olan ilginin canlanması şaşırtıcı değil. Özellikle ABD Ener-ji Bakanlığı bu alandaki araştırmaları teşvik etmeye istekli. Radkowsky’nin şirketi ve ortaklarının Rus reaktörl-eriyle gerçekleştirdikleri deneyler-

in finansmanını üstlenmekle kalmayan Enerji Bakanlığı, son zamanlarda başlatılan girişimlere de destek sağlıyor. Araştırmacılar, farklı tiplerdeki yakıt ünitelerinin kendi homojen bir yapıya sa-hip oldukları “Bölünmüş Dizimli Tohum ve Battaniye Kalbi” tasarımında bile yakıtın oluşturul-ması ve kalbi içinde kontrol edilmesinin, alışılmış yöntemlere kıyasla daha karmaşık olacağı açık. Tipik bir nükleer güç reaktöründe yakıt ünitelerinin yerleri belirli zaman aralıklarında değiştirilir.


Konuyu biraz teknik açıdan ele aldığımı söyleye-bilirsiniz, araştırma sadece nükleer enerji çeşitler-inden veya yöntemlerinden maruz değildir.

Radkowsky’ nin önerisi (Tohum ve Battaniye tipi) [3]

Oluşacak sorunlara da müdahil olunması, gerekirse atıkların bertaraf edilmesi gibi birçok sorunu teşkil eder. Konumuza dönersek, toryum yakıtlarının benimsenip be-nimsenmeyeceği elbette yalnızca maliyet hesaplarıyla belirlenecek bir şey değildir. Önemli olan değerlendirme yapılırken toryuma geçişi engelleyecek, aşılmaz teknik so-runların olmadığının bilinmesi. Gerçi toryuma geçiş, eldeki ticari nükleer santrallerde bir takım değişiklikler yapıl-ması zorunlu; ama yepyeni bir teknoloji de gerekmiyor.

Gaz Soğutmalı Hızlı Reaktör

Ayrıca, gerekli malzemenin ( toryum ve zenginleştirilmiş uranyum) reaktörde uzun süre deneysel olarak kullanılmış ol-ması da, siyasetçilerin nükleer endüstriye o yönü göstermeleri halinde toryum sant-rallerinin kısa sürede yaygın kullanım ka-zanabileceği görüşünü inanılır kılıyor[4].Sonuçta, ülkemizin yakın gelecekte nükleer santraller kuracağını biliyoruz. Neden bizde toryuma geçiş yapmayalım ki, hem ülkem-izin yer altı kaynaklarında mevcut olması hem de nükleer silahsızlanmaya bir örnekte biz olalım. Konunun teknik kısımlarını çok özet geçmeye çalıştım, kimyagerler olarak nükleer enerjiye olan ilgim beni buralara ka-dar sürükledi umarım sizde okurken ülkemize kurulacak olan nükleer santralleri yakın takip edersiniz. Dünyanın nükleer silahlara olan ilgisi Toryumla beraber bitmesi ümidiyle…Kaynaklar :1.Mujid S. Kazimi, “Thorium Fuel for Nuclear Energy”, American Scientist, Eylül-Ekim 2003.2.Bilim Teknik Dergisi, Ağustos 2004.3.Idaho Ulusal Mühendislik ve Çevre Lab. Toryum Raporu4.Seyida Turhan, Konya Ticaret Odası-Etüd ve Araştırma Raporu.

Raşit Gürdilek’e bu konuyu bizlerle paylaştığı için teşekkür ederim.


AYIN RÖPORTAJI

Merhaba Hocam. Hoş geldiniz. Öncelikle bu röportajı bizimle yaptığınız için çok teşekkürler. Sizi birçok kişi Kanıt Dizisinden tanıyor. Kendinizi kısaca tanıtır mısınız?

İstanbul Alman Lisesi ve Kimya Fakültesi mezunuyum. Biyokimya profesörüyüm, neredeyse 30 yıldır adli bilimlerle ilgileniyorum.

Ülkemizde Kimya Mesleği’nin gelişmesi için neler yapılabilir? Akademisyen olmak isteyen öğrenci arkadaşlar kişisel gelişimleri için neye dikkat etmeliler?

Bana göre kimya, nedensellik bağları bulmayı, ayrıntıdan bütüne, bütünden ayrıntıya gidebilmeyi, kuşkulanmayı, alternatif üretmeyi, gördüğüne bile inanmamayı, düşünmeyi öğretir. Daha sonraki gerek meslek, gerekse özel hayatınızda bu beceri sizi hep ileriye taşır. Bana kalırsa herkesin önce kimya okuması gerekir.

İstanbul Üniversitesi Biyokimya Bölümünde ihtisas yaptınız. Ülkemizde Kimya ilmi ile uğraşıp adli kimya konusunda ihtisas yapmak isteyen arkadaşlarımız için yurt içi ve yurt dışı tavsiyeleriniz nelerdir?

Öncelikle yine kimya fakültelerinde analitik kimya, enstrümantal analiz gibi bir dalda lisansüstü eğitimi öneririm. Tez konularını adli kimyadan seçebilir, adli tıp enstitülerinden ve hukuk fakül-tesinden ders alarak mesleğe adım atabilirler.


İnternette yaptığımız araştırmalar neticesinde 1980 yılından itibaren Adli Tıpta görev almak-tasınız. Adli Tıpta kimya üzerine neler olduğunu çok merak eden var. Kuruma uzun yıllarını vermiş biri olarak kimya üzerine bölüm okuyan arkadaşları bilgilendirir misiniz?

Yasa dışı uyuşturucu madde analizinden, gıda maddelerinin, ilaçların, vücut geliştiricilerin yasal düzenlemelere uygunluğuna; çevre kirliliğinden, görünmeyen parmak izinin ya da kan lekelerinin görünürleştirilmesine, bulunan kemik ve dişlerden yola çıkarak kişinin hangi coğrafyada doğup, nerede yaşadığına; hangi silahın ateşlendiğine, bombanın nerede imal edildiğine, hangi marka oto-mobilin kişiye çarptığına varıncaya dek her yerde kimya gerekir.

Adli Tıpa olan merakınız nereden geliyor? Gençliğinizde bu tür romanlar okuyor muy-dunuz, çocukluk ve gençliğinizden gelen bir meslek miydi?

Biyokimya doktorasını bitirdiğimde Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nin bahçesinde karşılaştığım far-makoloji hocası Prof. Dr. Alaeddin Akçasu’nun kimya ve biyokimya bilgimi adli tıpta değer-lendirmemin “vatana – millete daha faydalı” olacağını söylemesi üzerine alan değiştirdim. Yoksa babamın adli tıp hocası olmasının ya da 6-7 yaşlarından itibaren morg salonlarında bulunmamın da bir etkisi olmadı.

Adli Tıp hayata bakışınızı değiştirdi mi?

Sanırım hayata bakışımı pozitif yönde etkiledi. En küçük şeyden mutlu olmasını bilirim.

Birçok projeniz oluyor. Bunlardan biri de Masumiyet Projesi. Bu proje nedir, bahseder mis-iniz?

Başta cinsel saldırı olmak üzere şiddet suçlarından cezaevine girmiş, masum olduğunda ısrar eden kişilerin, bu suçu DNA analizlerinin yapılmadığı bir dönemde işlemesi halinde, eğer bulunabilirse biyolojik delillerin yeniden analizini ve yeniden yargılama yolunu açmayı hedefleyen uluslararası bir projedir.

Masumiyet Projesi ile 2005’den beri yürütüyorsunuz. Bu konuda olumlu sonuçlar aldınız mı? Sizin öncülük ettiğiniz bu projeye alternatif sistemler çıktı mı? Bu konu da bilgi verebilir misiniz?

Evet, olumlu sonuçlar aldık. Alternatif isim çıkmadı, bu konuya meraklılarla birlikte çalışıyorum zaten.

Masumiyet Projesi’nden sonra hukuk ile tıp arasında bir köprü olduğunuzu ve düşüyor musunuz?

Adı üzerinde “adli tıp” yani adalete hizmet eden tıp. Ama ben büyük ölçüde adli bilimlerle ilgili-yim, yani delillerin analizi ve olay yeri inceleme ile.

Kimya Fakültelerinde Analitik Kimya,

Enstrümantal Analiz gibi bir dalda lisansüstü eğitimi öneririm.


Rapordaki en ufak bir değişiklik insanı ya mahkûm ettirir, ya serbest bıraktırır. Sizde Ma-sumiyet Projesiyle bunun önüne geçmek için uğraşıyorsunuz ve bu yolda DNA kullanıyor-sunuz peki ülkemizde DNA bankasının olmaması yapılan çalışmalarda Adli Tıp Kurumunu çok fazla etkiliyor mu?

Bankanın olmaması Adli Tıp Kurumu’nu ilgilendirmez, sadece gerçek suçlunun yakalanmasını kimi zaman imkansız kılar. Aynı kişinin işlediği suçları birbirine bağlayamazsınız. Seri suçlu, hatta seri katil yok sanırsınız, halbuki vardır.

“Kusursuz cinayet yoktur.” diyoruz peki çözülemeyen cinayetlerin çözülememe nedeni nedir? Sistematik hatalardan kaynaklı mı yoksa yeterli teknolojinin ya da donanımın olmamasını mı?

Yeterli delil toplanamamasından, personelin olay yerinden delil toplarken kafasında bir senaryonun olmasından ve bu senaryoya göre delil toplamasından, yoksa teknoloji ve donanım sahibiyiz.

Kriminal laboratuvarların gelişmesine katkıda bulunarak, “Yılın Bilim İnsanı Ödülü” ‘ne layık görüldünüz. Kriminoloji terimi ülkemizde çok fazla bilinmiyor. Bizi bu konuda aydın-latır mısınız? Neden bu kadar önemli kriminoloji?

Kriminoloji bir sosyal bilim dalıdır ve suç bilimi demektir. Genelde hukuk fakültelerinde bir dal olarak açılır. Kriminalistik ise, fen bilimlerinin kullanılmasıyla delillerin incelendiği alandır. Fizik, kimya, biyoloji, istatistik ve her türlü mühendislik dallarıyla ilgilidir.

Batı ile Türkiye'nin suçlara bakış acısını hakkında görüşleriniz nelerdir?

Dünyanın her ülkesinde adam öldürme suçtur, uyuşturucu imal edip satmak suçtur, insan kaçakçılığı, çocuklara cinsel saldırı suçtur. Mühim olan suçlara verilen cezalar arasındaki farktır. O da toplumların hassasiyetleri ve hangi suçun daha fazla olduğu, infial uyandırdığı ile ilgilidir. Elbette ilginç uygulamalar yok değil. Örneğin seks işçiliği hemen her ülkede yasaktır. Ama kim-ilerinde seks işçisi olarak çalışana ceza verilir, kiminde seks işçisine giden müşteriye. Önemli olan yasa koyucu iradenin suçla mücadele için hangi yolun daha doğru olduğuna karar vermesidir. Ancak ideal olanı, küreselleşen dünyanın her ülkesinde aynı suça, eşit ceza verilmesidir ki, yakın gelecekte bu görünmüyor.

Bu güzel Röportaj ve değerli vaktini bize ayırdığı için Sayın Prof. Dr. Sevil Atasoy Hocamıza çok teşekkür ediyoruz.


KırklareliÜniversitesi

KIMYAGER(ÖGRENCI)

Aybike [email protected]

“ İPUCU”Kriminalistik Latince crimen an-lamına gelen suç kelimesinden türetilmiştir. Kriminalistiğin en önemli dallarından biri olan adli kimya; bir suç ile ilgili olan mikro veya makro düzeydeki bulguları, te-mel olarak kimya, yardımcı olarak da fizik, biyoloji, jeoloji temeller-ine dayalı laboratuvar analizleri ve incelemeleri ile tanımlayarak bul-guların suç ile ilgisini belirleyen ve suçun aydınlatılmasına somut olarak katkıda bulunan bir bilim dalıdır. Kriminalistik kriminolo-jinin bulgularından faydalanır an-cak nitelik ve maksat açısından bu iki dal birbirinden ayrılır.

Adli kimya, kimya bilimindeki gelişmelere paralel olarak gelişmiş ve 19. yüzyılın sonlarından iti-baren kimya biliminin içinde yer almaya başlamış ancak ikinci dünya savaşı sonrasına kadar yeter-ince etkin olamamıştır. İkinci dünya savaşından sonra aletli analiz tekniklerindeki gelişmeler ile adli kimya da çok hızlı gelişmiş ve adli bilimde büyük gelişmelere yol açarak bu bilimin en önemli dalı olmuştur. Bu nedenle Adli Kimyanın adli bilimler içindeki doğum tarihi olarak 1950 tarihi verilebilir.

Adli kimya alanında fonksiyonu olan kurumlardan en önemlisi adli kimya laboratuvarlarıdır. Bu laboratuvarlarda başlıca üç temel soruya yanıt aranır:

* Bu nedir?* Bununla şu ya da şunlar arasında bir ilişki var mıdır?* Bunda, şu nesne veya şu nitelik var mıdır?


Gaz kromatografi-Kütle Spektroskopisi, Gaz kro-matografi, Atomik Absorpsiyon spektroskopisi, X-ışını analizörlü Taramalı Elektron Mikroskop gibi oldukça hassas aletli analiz teknikleri bu soru-lara yanıt ararken kullanılan inceleme teknikleridir. Bir suçu aydınlatmada olay yerinde bulunan her türlü fiziksel maddenin farklı kimyasal yapısı olduğu için adli kimya laboratuvarında incele yapılması suçun aydınlatılmasında oldukça

önemlidir. Olay yerinde bulunan merminin daha önce kullanılan bir silaha ait olup olmadığı, kan lekeleri, DNA ile kişinin kimlik tespiti, parmak izleri, bulunan belgelerin sahte ya da üzerinde oynama yapılıp yapılmadığının incelenmesi, ce-set üzerinde bulunan larva, böcek, polen ile olayın gerçekleşme zamanın ve ölüm yerinin tayinin olayın aydınlatılma son derece önemli bulgulardır.

Kriminalistik ve Adli Kimyada Kullanılan Yöntemler• Parmak izinin belirlenmesi

Parmak izi yüz yıllardır kullanılan bir kimlik belirleme tekniğidir. Tek yumurta ikizleri de dahil olmak üzere; her insanın parmak izinin farklı oluşu, yıllarca değişmemesi dolayısı ile faillerin tespitinde yaygın olarak kullanılmak-

tadır. Parmak izlerinin belirlenmesi için kul-lanıldığı bilinen kimyasallar Ninhidrin, DFO (1,8-diazafluoren-9-one), Gümüş Nitrat, Gentain Moru, Sudan Siyahı, Amido Siyahı ve İyottur. Son zamanlarda kullanılan en yaygın teknik ise

Ninhidrin

Ninhidrin, parmak izinin belirlenmesinde en yaygın kullanılan kimyasaldır. Prim-er ve sekonder aminlerle ya da amonyak ile reaksiyon veren ninhidrin, serbest aminler-le reaksiyona girdiğinde Ruhemann moru olarak bilinen koyu mavi-mor renk meyda-na gelmektedir. aminoasit kalıntısı olan parmak izindeki aminlerle reaksiyon verir. Renk değişiminin nedeni reaksiyon sonunda meydana gelen schiff bazıdır. Amonyak ve primer aminde mavi-mor renk oluşurken, sekonder aminlerle sarı-turuncu renkli iminyum tuzu meydana gelir.

DFO DFO, gözenekli yüzeylerden parmak izi alınmasında kul-lanılan kimyasaldır. Parmak izindeki aminoasitlerle reak-siyona girdiğinde yüksek floresans özelliğe sahip türe-vine dönüşmektedir. 470 nm’ de uyarılan bu madde, 570 nm’ de ışıma yapmaktadır. Parmak iziyle etkileşm-esi sonucunda oluşan mavi- yeşil ışığın sebebi budur.


•Kan izlerinin belirlenmesi

Kan izlerinin tespitinde en yaygın olarak kullanılan kimyasal luminoldür. Bununla birlikte benzen reak-tifi, loko-malaşit reaktifi, orthotolidin testi, kastle mayer reaktifi, Van Dean reaktifleri de kullanılır.

Luminol test solüsyonu bir yere asılmış veya yayılmış olan leke-li giysi veya kumaşın üzerine karanlık odada atomizer ile spreylenir. Par-lak mavi bir görünümün ortaya çıkması, kuvvetle lekenin kan lekesi olduğunu gösterir.

Luminolün kan üzerine sıkıldığında verdiği rengin temeli kemiluminesans dediğimiz olaya dayanır. Burada luminol maddesi, hidrojen peroksit ile birlikte kan olduğu tahmin edilen bölgeye sıkılmak ve eğer kan kalıntıları varsa, kandaki hemoglobinin Fe(II) iyonları, luminol’ un hidrojen peroksit ile yük-seltgenmesi tepkimesini katalizleyerek, luminol’ un, aminoftalat’ a yükseltgenmesini sağlamaktadır. Oluşan yüksek enerjili aminoftalat enerji fazlalığından dışarıya foton yani ışık yayarak kurtulmaktadır.

• Ateş eden elin tespiti Silah kullanılarak işlenen suçlarda bazen birkaç şüpheli olmakta veya suçlunun olay esnasında yakal-anması durumunda delil olarak kullanmak amacıyla kişilerden Hand Svabs alınarak ateş eden kişinin kim olduğu tespit edilmektedir. Ülkemizde ilk kez kimya laboratuvarının 1979 yılında kurulması ile bu metot kullanılmaya başlanılmış olup mahkemede önemli deliller arasında sunulmaya da başlanılmıştır. Silahın ateşlemesi durumunda mekanizmanın hareketlenmesi ve barut gazının dışarı çıkartırken bir taraftan da boş kovanı dışarı atacaktır. Bu esnada barut gazı silah tutan ele yapışır ve atomik absorbsiyon cihazı kullanılarak alınan el svabından atış artığının olup olmadığı tespit edilebilir.

• Boya mürekkep analizi

Boya suçların aydınlatılması için oldukça geçerli bir delildir. Bir aracın duran bir araca veya bir şahsa çarpıp kaçması; hırsızlık olaylarında; pankart yazılması ve duvarlara slo-gan yazılması sırasında şüphelilerin giysi, ayakkabı, elleri üzerine ve tırnak aralarına bu-laşan boyalar; dokümanların aynı kalem tarafından yazılıp yazılmadığı; bir kadına saldıran adamın giysisi üzerine bulaşan dudak boyaları ile bardak, sigara izmariti, kağıt mendil ve ben-zeri üzerine geçen, sıçrayan çeşitli boyalar bunun yaygın örnekleridir. Boyalar ve mürekkepler-in yapısını bilmek bunların analizi için gereklidir. Boya analizi için şu teknikler kullanılmaktadır.


* İnce Tabaka Kromatografisi Boyalar farklı amaçlarla farklı formülasyonda yapıldıkları için farklı solventlerde çözünürl-er. Selülozik boya etil asetat da, fırın boya tol-uen veya ksilende, sentetik boya toluen veya white spirite de iyi çözünür. Uygun solven-

tle çözünen boya örnekleri TLC plakası üze-rine spotlanır ve ayrılmaları sağlanır. Ku-rutulduktan sonra ayrılan boya pigmentleri çıplak gözle ve UV ışık altında incelenir.

* İnfrared Spektrofotometri

Bir boyanın hem bağlayıcı hem de pigmenti için karakteristik bir spektrum veren analitik bir metottur. Çok ince bir film halinde hazırlanan şüpheli ve kontrol boya pulcuklarının her bir tab-

akasının organik bileşenlerinin IR spektrumları alınarak mukayese yapılır. Boyaların daha de-taylı ve güvenilir incelenebilmesi amacıyla, İn-frared mikroskop bağlantılı cihazlarda kullanılır.

* Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM)

Çeşitli boyalar ve tabaka yapısına sahip olan boyaların inorganik bileşenleri SEM ile tanımla-nabilir ve boyaların mukayesesi için çok elver-

işlidir. Hem morfolojik hem nitel hem de nicel analizleri yapılabilir.

* TCL ile Mürekkep Analizi Dokümanların yazıldığı yazı mürekkebinin kimyasal bileşiminin incelenmesi, bilinen ve şüpheli dokümanların aynı kalem tarafından hazırlanıp hazırlanmadığını doğrulayabilir. Hat-ta bize yazının yaşı hakkında da değerli bilgi verebilir. Ümit edilir ki mukayese edilen şüphe-li mürekkeplerden bir tanesi dokümanın hazır-landığı tarihten sonra sentezlenmiş olabilir.

TLC mürekkep mukayeseleri için özellikle uygun bir tekniktir. Çoğu ticari mürekkepler, özellikle

tükenmez kalem mürekkepleri gerçekte birkaç organik boyanın karışımıdırlar. Bu boyalar, ince tabaka kromatografik plakası üzerinde hızlıca ayrılabilirler. Bariz bir şekilde renkli bileşenler-ine ayrılan farklı mürekkep boyaları TLC plakası üzerinde gözle görülebilir. Daha sonra UV ışık 254 nm ve 366 nm de incelenir. Böylece şüpheli bir mürekkep ile bilinen bir mürekkep arasında-ki mukayese birçok özellikler ortaya çıkarır.

* UV-VIS Spektrofotometrisi ile Mürekkep Analizi

Alifatik primer alkoller yakın UV bölgede her-hangi bir absorbans üretmezler. Metanol, etanol ve izopropanol başka bileşiklerin spektrum-

larının hazırlanmasında sıkça kullanılır. Me-tanolde çözülen mürekkepler 200-900 nm. UV-VIS bölgede taranarak mukayeseleri yapılabilir.

* Kapiler Elektroforez ile Mürekkep Boyalarının Mukayesesi ve Tanımlanması

Kapiler Elektroforez ile uyuşturucu maddel-er, ilaç etken maddeleri, patlayıcı maddeler, mürekkepler, inorganik anyon ve katyonlar vb. maddeler adli amaçlarla mükemmel bir şekil-

de ayrıntılı olarak incelenebilmektedir. Mürek-keplerin boyar madde bileşenleri bu teknik ile tek tek ayrılarak, tükenmez kalem mürekkepleri mukayese edilebilir ve her bir boya tanımlanabilir


* Uyuşturucu madde incelemesiUyuşturucu madde, psikotropik ilaçlar ve nor-mal reçete ile satılan ilaçlar, katkı maddeleri, yardımcı kimyasal madde ve malzemeler, kul-lanıcıların üzerinde ele geçen enjektör ve ben-

zeri malzemelerin nitel ve nicel analizlerin-in yapılması, büyük miktardaki uyuşturucu maddelerden saflık oranının belirlenmesi

* Patlayıcı ve Yanıcı Madde İncelemeleri

Patlayıcı madde, yardımcı malzeme, patlama olay yeri artıklarını incelemek suretiyle kul-lanılan patlayıcı maddenin Kimyasal bileşimini tespiti. Kundaklama olaylarında olarak ele geçirilen

benzin, gazyağı, tiner ve benzeri yanıcı ve yangın başlatıcıların ve bunların kullanıldığı, olay yerinden elde edilen şişe, kap ve benzeri malzemelerin incelenmesi yoluyla yangın ve kundaklama olaylarının aydınlatılması.

* Toksik Madde İncelemeleri

Orijinal haldeki toksik maddelerin nitelik ve niceliklerinin belirlemesi. Zehirlenme olayları ile ilgili olarak ele geçirilen, içerisinde henüz

kimyasal değişime, herhangi bir bozunmaya uğramamış tarım ilacı ve benzeri toksik maddel-er ile uyuşturucu ilaç aktif maddelerinin tespiti.

* Genel incelemeler Atomik Absorbsiyon Spektroskopisi

Özellikle metallerin eser analizinde kullanılan bir yöntemdir. Örnekteki toplam metal miktarı ile ilgilenir fakat metalin örnekteki molekül şek-li ile ilgilenmez. Bu nedenle özel bir elementin analizi kolayca yapılabilmektedir. Bu serbestlik örnekteki analiz elementini diğer elementlerden ayırmayı gereksiz kılmaktadır.

Atomik Absorbsiyon Spektroskopisi cihazı labo-ratuvarımızda, atış artıklarının tespiti amacıyla, şüpheli şahıslardan plaster bantlarla alınan el svabı numunelerinde Sb, Pb, Ba elementlerinin analizlerinde kullanılmaktadır.

* FTIR (IR Spektroskopisi)

IR Spektrofotometresi organik ve inorganik bileşiklerin tanınmasında kullanılır. IR bölgesi elektro manyetik spektrumun görünür bölge ile mikrodalga bölgesi arasında yer alır. Bu bölge yaklaşık olarak 13000 cm-1 dalga sayısından başlayarak 33 cm-1 dalga sayısından kadar uzanır.Uygulamaların büyük çoğunluğu te-

mel bölge olan 4000 ile 667 cm-1 arasındaki bölgede sınırlanmıştır. Görünür ışığın dalga bo-yundan daha büyük olan dalga boyları yakın IR bölgesini 12500 ile 3300 cm-1 oluşturur. Uzak IR bölgesi ise 675 cm -1 ile 250 cm-1 arasın-dadır. Bunun ötesi ise mikrodalga bölgesidir


* Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM)

Maddelerin yüzeylerinin mikro yapısını yüksek çözünürlükte görüntülenmesi ve bu yüzeyler üzerinde elementel analizlerin yapılmasına ola-nak sağlar.Taramalı elektron mikroskobu kriminal olay-ları aydınlatmak için yapılan çalışmalarda delil teşkil edebilecek aşağıda genel örnekleri verilen maddelerin analizleri ve mukayeseleri için kul-

lanılmaktadır:Lif, boya, cam, kağıt vb. malzeme mukayese-leri,Atış artıklarının tespiti,Muhtelif metal analizleri, biyolojik numunelerin incelenmesi,

* Gaz Kromatografisi - Kütle Spektrometresi (GC-MS)Gaz kromatografisi birbirine çok benzeyen karışımların ayrılmasında kullanılan ve renk ayırma anlamına gelen bir yöntemdir. Ayırma yöntemi olarak ekstraksiyon, kristallendirme ve damıtma yöntemleri kullanılır.Kütle spektrometresi yapısı belli maddeleri be-lirtmek ve tayin etmek amacıyla kullanılabildiği gibi, yapısı belli olmayan yeni maddelerin

yapısını aydınlatmak amacıyla da kullanılabilir.Çok kesin nitel ve nicel analizlerin istendiği durumlarda kütle spektrometresi gaz kromato-grafinin bir bulucusu olarak kullanılabildiği gibi gaz kromatografdan çıkan her maddenin kütle spektrumu alınabilir.

* GRIM 2 Cam Kırılma İndisi Tayini Cihazı: Cam, Adli Bilimler alanında suçun aydınlatılmasına yönelik yapılan çalışmalarda, şüpheli-mağ-dur-olay yeri bağlantısını kurmayı sağlayabilecek fiziksel delillerdendir. Olay yerinden, mağdur-dan veya şüpheliden elde edilebilecek çok küçük boyutlardaki cam parçacıklarının incelendiği ve kırılma indislerinin tayininin yapılabildiği bir cihazdır. Kırılma indisi tayini cam parçacıklarının uygun bir sıvı içerisine konulması ve sıcaklığın değişimiyle mikroskop ile gözlenmesiyle yapılır. Sıcaklığın hassas bir şekilde arttırılması ile ortam sıcaklığı, kullanılan sıvının kırılma indisinin cam parçacıklarının kırılma indisiyle aynı olduğu bir sıcaklığa ulaşılır ve bu noktada mikroskoptaki cam parçacıklarının görüntüsü kaybolur. Böylece kullanılan sıvının sıcaklık değişimi ile kırılma indisindeki değişimden faydalanılarak camın kırıl-ma indisi hesaplanır.

Bertillon’un Antropometrisi ile başlayan bu süreç bugün birçok bilim dalının bir araya gelmesiyle farklı bir boyut kazanmıştır. Artık tıp doktorları, biyologlar, entomologlar, tok-sikologlar, kimyacılar, bilgisayar programcıları, fizikçiler ve hatta meteoroloji uzmanları gibi çok farklı dallarda çalışan kişiler suçların çözümlenmesi, suçluların yakalanması ve masumların ser-best kalması için omuz omuza çalışmakta ve adalete hizmet vermektedir.

Kaynaklar :http://www.polisiye.com/yazidevam.asp?ID=143http://en.wikipedia.org/wiki/Ninhydrinhttp://en.wikipedia.org/wiki/1%2C8-Diazafluoren-9-onehttp://www.sucbilimi.orghttp://kriminal.iem.gov.trhttp://www.kriminal.orghttp://www.kimyaturk.nethttp://www.aktifkriminal.com/?pnum=16&pt=KR%C4%B0M%C4%B0NAL%20HAKKINDA


BalıkesirÜniversitesi

KIMYATEKNIKERI(MEZUN)

Anıl Yasin AKDOĞ[email protected] “Poliester

Mamüllerde Haşıl Sökümü”

Merhaba değerli İnova-tif Kimya Dergisi okuyucuları…Bu ayki yazımda sizlere poliester ürünlerde haşılın önemi , haşıl sökümü , haşıl sökümünde kullanılan kimyasallar ve haşıl sökümü için örnek formülasyonlarını aktaracağım.

Günümüzde hızla gelişen tekstil sektöründe Türkiye ‘ nin önemli bir rolü vardır. Elde edilen kumaşın kaliteli olması ve dokuma makinelerinin randımanlarının yüksek ol-ması büyük önem arz etmektedir. Günümüzde dokuma makinelerinin çalışma hızları da düşünülürse dokuma işleminin sürekliliği açısından haşıllama işlemi büyük önem kazanır.

Kumaşların dokuma sırasında çözgü iplikleri mekiğin gidip gelmesi ve diğer mekanik zorlama-larla karşı karşıya kalmaktadır. Bu iplikleri ko-ruyabilmek ve çözgü kopmalarını azaltmak için yüksek dayanımlı , çok katlı , ipliklerin dışın-da kalan çözgü iplikleri genellikle haşıllanır. Çözgü ipliklerinin haşıllanmasında ki amaç , liflerin birbirlerine daha iyi yapışarak , daha kapalı , sağlam bir hale gelebilmeleri ve kay-ganlıklarının artmasını sağlamaktır. Böylece ip-liklerin lopma ve sürtünme özellikleri gelişir ve dokuma sırasında iplik kopması azalır. En basit şekilde haşıl maddeleri , makro mol-eküllü film oluşturabilen ve liflere belir-

li bir yapışma veren ve tutunma yeteneğine sahip olan doğal yada yapay maddelerdir. Ancak boyama aşamasında bu haşıl madde-leri mamul üzerinde istenmez. Çünkü haşıl-lama işleme sırasında kullanılan ürünlerin büyük bir kısmı suda çözünemediklerinden ve hidrofob olduklarından yaş terbiye işlem-leri sırasında kumaşın ıslanma ve emme ye-teneğini azaltarak rahatsız etmektedirler.

Bir polyesterin elektron mikroskobu görüntüsü


Haşıl maddeleri suda çözünürlük bakımından şu şekilde sıralanır;

Poliester liflerin haşıllanmasında başta poli-akrilat ve poliester esaslı haşıl maddeleri olmak üzere sentetik haşıl maddleri kullanılmaktadır. Dolayısıyla poliester kumaşlarda haşıl sökme işlemi bir yıkamadan ibarettir ve genel olarak 0,5 – 1 g/l noniyonik – anyonik yıkama maddesi , 0,5 – 1 g/l Na2CO3 ( soda ) içeren bir çözeltiye 110 C 120 dakikalık bir yıkama yeterli olacak-tır. Haşıl sökümü sırasında şöyle bir sıkıntıyla karşılaşılır. Yukarıda bahsettiğim gibi haşıllam-ada iki değişik haşıl maddesi ( poliester esaslı , poliakrilat ) kullanımı durumunda sorunla karşılaşırız. Poliester esaslı ve poliakrilat haşıl maddelerinin birlikte kullanımı halinde yıkama flottesine geçen poliakrilat kısmı poliester haşıl filminin çözünürlüğünü azaltarak haşıl sökümünü zorlaştırır ve leke oluşumuna sebep olur. Bu tip haşıl maddeleri suyun sertliğinden olumsuz et-kilenirler. Bu nedenle ya yumuşak su kullanıl-malıdır yada flotteye iyon tutucu ( kompleks

yapıcı ) ilave edilmelidir. Geçen ay ki yazımda da belirttiğim gibi iyon tutucular suya sertlik veren Ca+2 ve Mg +2 iyonları ile şelatlanarak zararsız bir kompleks haline getirir. İyon tutucu olarak fosfatlanmış amino-poli-karboksili asitler kul-lanılmalıdır. Çünkü polifosfatlar 100 C ve üstü sıcaklıklarda normal fosfat yapılarına dönüşerek iyon tutuculuk özelliklerini kaybederler.

Yıkama yani haşıl sökümü işleminde noniyon-ik ve anyonik maddeler birlikte kullanılmalıdır. Anyonik maddelerin tek başlarına kullanım-ları durumunda fazla köpük yapma problemi-yle karşılaşabiliriz. Noniyonik maddelerin tek başlarına kullanılmalarında ise , yüksek sı-caklıklarda ( 110,120,130 C gibi ) iyi sonuçlar alınmaz. Çünkü bulanma noktası aşılmış olur.


BULANMA NOKTASI NEDİR ? Noniyonik yüzey aktif maddelerin yağ asitleri ile etilen oksit kondensatlarıdır.

Bunların suda ki çözünürlükleri , moleküllerinde ki eter oksijen atomlarının su molekülleri ile karşılıklı çekim kuvvetleri neticesinde polioksanyum hidroksitleri meydana getirmeleriyle izah edilir.

Yüksek temparatürlerde polioksanyum hidroksitlerinde ki su molekülleri kopmak-ta ve poliglikol eter şekline dönmektedir. ( yani denge yukarı kaymaktadır. ) bu durum-da suda ki çözünürlük , azalmakta olan noniyonik ürün çökeceğinden suda bulanma başlar.

Örnek bir haşıl söküm formülasyonu; 1g/l haşıl sökücü yıkama maddesi ( anyonik )1g/l Na2CO3 ( soda )1g/l iyon tutucu ( fosfonat kökenli. Fosfatlanmış amino-poli-karboksili asit. )110 C 120 ‘Ph = 9

Kumaşta alkali atıkların kalmaması için son durulama banyosunda bir miktar asetik asit ilavesi yapılmalıdır. Çünkü poliester mamülleri 4,5 – 5 ph aralığında boyanır kumaşta alkali atıkların kal-ması durumunda boyama flottesinin ph sını bozarak abraj oluşumuna sebebiyet verir.

• Data sheet• Tekstil ön terbiye

Kaynaklar :


“Sigara”University of Ioannina

KIMYA(MEZUN)

Hatile [email protected]

Yazıma başlamadan önce sigara içen tüm arkadaşlarıma, tanıdıklarıma ve tüm her-kese saygı duyduğumu belirtmek isterim.Bazen aniden aldığımız kararlardan biride si-gara içmektir. Etkilendiğimiz ortam olur, den-emek isteriz. Problemlerimiz olur, sigaray-la hafifler sanırız. Ya da daha çok erkeklerde

görülen kendimizi kız arkadaşımıza göster-mek isteriz, ya da büyüdüğümüzü ortamımıza göstermek isteriz ve yine başlarız. Fakat o an düşünemediğimiz bir şey var, sonra ne olacak? Tamam ben sigaraya başladım ama ya sonra… ?

Biraz düşünelim ve sigarayı iki kategoriye ayıralım:

Olumlu tarafı: Sessizlikte arkadaşımız, bizi anladığını sandığımız tek dostumuz, problem giderici sandığımız tek doktorumuz.

Olumsuz tarafı: Öğrenciler için en önemli olan para kaybı, ağız kokusu, günümüzde en önem-li olan ve bazen maalesef tedavisi bulunamayan KANSER hastalığı ( Karaciğer, Gırtlak, Yemek borusu, Boğaz, Mide, Göğüs, Prostat, Rahim kanserleri). Hamile kadınlar için erken doğum, erken yaşlanma, diş kaybı, kalp hastalıkları gibi...vs.

Gördüğümüz gibi olumsuz tarafı daha çok olan fakat içmekten vazgeçemediğimiz sigaraya en çok psikolojik olarak bağlıyız. Onsuz yapam-adığımızı zannediyoruz. Fakat hiç düşündünüz mü bilmem ama sigara bitince sorunumuz her ne ise aynen çözülmemiş bir şekilde bizi beklemektedir. Demekki çözüm bu değildir.


Diyelim ki, sigarayı bırakmaya karar verdiniz, bu seferde bırakmanız zor oluyor, çünkü artık vücu-dunuz sigaranın içindeki niko- tine alışmıştır. Neden derseniz nikotin maddesinin bağım- lılık yaratıcı özelliği eroininkine çok benzemektedir. Niko- tin; renksiz, kokusuz ve old-ukça zehirli bir maddedir. Si- gara içiminde dolaylı ve çok yavaş olarak kana geçmekte- dir, metabolizma hızı ile alım hızı dengelidir, dolayısıy- la vücutta birikim yapmaz ve güçlü bir uyuşturucu madde olduğu için bir süre sonra tolerans gelişir. Bu yüzden de çok toksik olmasına ve si-gara tiryakileri tarafından sürekli alınmasına rağmen hızlı bir ölüme yol açmaz.

Sigarada daha hangi kimyasal maddeler var görelim:

Üstünde bu kadar zararlı kimy-asal maddeleri olan bir şeyi biz ağzımıza koyabiliyoruz. Kendi kendimizi yavaş yavaş ölüme sürüklüyoruz. Hem ken-dimize zarar vermiş oluyoruz hem etrafımızda olan çocuk-larımıza, yeğenlerimize ve tüm sevdiklerimize. Çünkü içmeyen birinin yanında içtiğimiz zaman içmiş kadar oluyor. Fakat di-yelimki sevdiklerinizin yanında içmiyorsunuz yalnızken içiyor-sunuz ve belki diyorsunuzdur sadece kendime zararım olur, bunu yapmakla yoksa çok ben-

cil mi olursunuz acaba, kendinizi ölüme sürükleyip sevdiklerinizi arkanızda bırakacaksınız. Onlar sizden kopmak hiç ister mi ki? Sizsiz bir hayatta devam etmek ister mi? Onlara hiç sormuyorsunuz.

Birde dini açıdan düşünün, bu can bize bir emanettir. Ona yapılan herşeyin hesabını vereceğiz. Kendize sadece bir haftalık bir deney yapın, sigaraya verdiğiniz paraları bir kutuya biriktirin. Sadece bir haftalık sigaraya ne kadar para verdiğinizi göreceksiniz.Sigaraya başlamak isteyenler bir daha düşünsün. Kurtul-mak isteyenler içinde artık bir sürü metod uygulanmaktadır. Yardım edenler vardır. Yeterki herşeyin sizde bittiğini in-anın. Kendinize güvenin ve artık ondan kurtulun. Hayatınız için en güzel kararı siz verin.

Kaynaklar :http://ecigaretguiden.dk/sadan-trapper-man-ned-pa-nikotin-med-sin-e-cigaret/http://www.ogrendur.comhttp://www.ensonhaber.comhttp://www.sigarabirakmak.com/blog/sigarayi-birakmanin-faydalari


“Kimya ve Kemometri”

Cumhuriyet Üniversitesi

KIMYAMÜHENDISI

(MEZUN)

Yavuz Selim [email protected]

Merhaba Sevgili Okuyucularımız.

Bu ayda diğer aylarda olduğu gibi bilgisayar üzerine bir yazı yazdım. Her ay değişik yazılar yazarak sizlere elimden geldiğince faydalı olmaya çalışıyorum. Umarım bu yazı da size fayda sağlar. Bu ayki konumuza gelince “Kimya ve Kemometri” konusunu anlatacağım. Konu biraz spesifik bir konu. Hangi üniversitelerde bu eğitim var pek emin değilim. Temel bilgisayar bilimleri içinde veriliyor da olabilir, ayrıca ders olarak okutuluyor da olabilir. Bu okulun müfredatına göre değişen bir sistem.

Kemometri nedir?Kemometri; istatiksiksel, matematiksel ve bilgisayar bilimlerinin elde ettiğimiz kimyasal verilere uygulanmasıdır diyebiliriz. Kısacası bilgi sentezleme işidir. İşimize yarayan kısmı bize verir.

Kemometri nasıl doğmuştur?1972 yılında İsveçli Svante Wold ve Amerikalı Bruce R. Kowalski tarafından ileri sürülmüştür. 1974 yılında ulusalarası kemometri derneği tarafından bu disiplinin açıklaması yapıldı. Sonraki izleyen yıllarda bu konuda çeşitli etkinlikler ve organizasyonlar yapılmıştır.

Kemometri neden tercih edilir?Kemometri neden tercih edilir çünkü kimya ve analitik kimyada kompleks numunelerin analizinde * Hızlı* Güvenilir* Keskin* Doğru* Esnek* Çok yönlü çözümler sunmasıgibi yönlerinden dolayı işlemlerde tercih edilir. Eğer analitik kimya ile ilgileniyor ve analitik kimya hoşunuza gidiyorsa kemometri öğreneceksiniz demektir. Tabi sadece analitik kimya için değil diğer bilimsel sonuçlar içinde kullanılabilir.


Kemometri neleri kapsar?Kemometrinin içerdiği temel başlıkları şöyle sıralayabiliriz.

* Açıklayıcı İstatistik* Sinyal İşleme* Deneysel Tasarım* Modelleme * Kalibrasyon* Optimizasyon* Yapı Tanıma* Sınıflandırma* Yapay Akıl Yöntemleri* Resim İşleme* Bilgi ve işlem kuramı

Gibi kavram ve uygulamaları kapsamaktadır. Kemometri disiplin olarak temel amaç istatistiksel ve matematiksel sistemlerin rastgele düzensiz olan verilerimize uygulanması yöntemin içerdiği açıklayıcı işlevlerden yararlanarak test edilmesi işlemidir. Analitik kimyada kullanılan istatistik yöntemlerini hatırlarsınız. Bu işlemi daha gelişmiş ayrıntılı bir varyasyonu olarak düşünebiliriz.

Şekilde kemometri disiplinin hangi bilim dallarıyla iç içe olduğu görülmektedir. Şek-limizde gördüğünüz üzere Fizikokimya, Analitik Kimya, Organik Kimya (Kimyag-er arkadaşların vazgeçilmez dersleri) en temel olanlarıdır. Ayrıca en solda bulunan San-ayi ise bu bilimi öğrenmenin bize ne çok yarar sağlayacağı gözükmektedir. Demek oluyor ki bu yazıyı okuyup ne yapmalısınız? Bu eğitimi öğrenmedi iseniz bir şekilde öğrenmelisin-iz. Hem kendinizi geliştirmenizi hem de sanayide daha verimli bir çalışan olmanızı sağlayacaktır.

Kemometrik hesaplar nasıl yapılır?

Kemometrik hesaplamalar sıradan hesap makinaları ile yapılmazlar. Çok fazla kompleks hesaplama işlevi olduğundan bu hesaplamalar Excel ve MATLAB gibi paket programlar kullanılarak yapılır.


Kemometri hesaplamaları nerelerde kullanılır?Kemometri; analitik kimya, adli tıp, biyoloji, gıda kimyası, çevre kimyası gibi alanlarda kul-lanılmaktadır. Fizikokimya bilim dalı ile ilgilenenler, sinyal işleme ve çok değişkenli veriler-in analizinde bu disiplini kullanmaktadır. Organik Kimyacılar ve Farmasötik Kimyacılar reak-siyon koşullarının optimizasyonunda deneysel tasarım ve ilaç tasarımında kullanmaktadırlar.

Kemometri hesaplamalarında kullanılan hesaplama çeşitleri nelerdir?Analiz sırasında kullanılan başlıca işlemler şunlardır.

* Klasik en küçük kareler yöntemi* Ters en küçük kareler yöntemi* Temel birleşen regresyon yöntemi* Kısmi en küçük kareler yöntemi

gibi yöntemler bulunmaktadır. Her birinin ayrı ayrı işlemi ve algoritması vardır. İçerikleri üzerinde fazla durmayacağım. Anlatsak her biri ayrı yazı dizisi olur. Oldukça uzun ve ayrıntılı konulardır.

Kemometri hesaplamaları uygulama alanları nelerdir?

Bu kısım en önemli kısım diyebilirim. Madem bir şey öğreniyoruz öğrendiğimiz şeyin ne işe yaradığını nerelerde kullanıldığını bilmek isteriz ki insan bir şeyi nerede nasıl kullanacağını bilmediği zaman sudan çıkmış balık gibi oluyor. Tamam öğrendim de ne işe yarayacak durumunu herkes az çok yaşamıştır. Konuya dönecek olursak, çok çeşitli uygulama alanları mevcuttur. Bun-ları aşağıda listeliyorum.

* Analitik kimyada miktar tayini çalışmalarında* Kemometrik kalibrasyon yöntemlerinde* Çok değişkenli kalibrasyon yöntemlerinde* IR Spektrofotometrelerde* UV-Görünür alan spektrofotometrelerde* Spektroflorimetrelerde* Potansiyometrelerde* Elektrokimyasal analizörlerde* Kütle spektrometrelerde* HPLC’lerde* Kapiler Elektroforez

gibi cihazlarda bu disiplin kullanılmaktadır.

Anlatılanlar ile çıkaracağımız sonuç ne olmalı?Bu uygulama çok geniş bir bilgi yumağıdır. Okullarda değişik değişik formüler ezberletir dururlar. Bunu yapma sebepleri anlayıp kavramınızı istemeleri. Eğer bu konuyu ilk kez duyuyorsanız siz-in yapmanız gereken bu konuyu araştırmanız ve öğrenmeniz. Ayrıca net ortamında bununla ilgili yabancı birçok kaynak var. Uygulamalarını örneklerle öğrenebileceğiniz web siteleri mevcut. Bu kadar çok sanayi ile iç içe olan bir şeyi daha okurken öğrenmek size çok şey kazandırır. Henüz öğrenmeyenler için de çok şey kazandırır


Bu arada uygulamanın Excel ve Matlab gibi iki dev programla çalışıyor olması da bizler için avantaj. Çünkü Excel işletmelerde çok kullanılan bir program. Matlab ise daha çok üniversitelerde akademik anlamda kullanılıyor. Tabi istisna durumlar olabilir onları katmıyorum. Bu sayede 2 pro-gramı da öğrenmiş olacaksınız. Bu anlattığım bilgilerden yararlanarak ve önceki sayılarda az çok giriş yaptığımız Matlab ve Excel konularından da istifade edip geniş çaplı araştırmalarla bu yazı verimli geçireceğinizi umuyorum. Bir sonra ki yazıda görüşmek dileğiyle.

Kaynaklar :

http://www.eczfakder.hacettepe.edu.tr/Arsiv/EskiDergiler/01_2007/ecz-06.pdf


iNOVATiF KiMYA DERGiSiİ’NDEN

HABERLERKalbin Devası : Domates Hapı

İngiltere’de yapılan araştırmalar sonucunda, domates kabuğundan elde edilen hapların kalp hasta-larına faydalı olacağı düşünüldü.

Domates kabuğundan elde edilen domates hapı, araştırmalar için 72 kişiden oluşan ve yarısının kalp hastası olduğu bir grupta İngiliz Bilim adamları tarafından gerçekleştirildi.2 ay boyunca düzenli olar-ak hapların alımı sağlanan hastaların, kalp damarlarındaki olumlu fonksiyonlarının-damarlardaki kan akışının iyileşmesiyle- gerçekleşmesiyle araştırma üzerine daha çok çalışmaları gerektiğini söylediler

Domates hapı, domatese kırmızı rengini veren ve doğal antioksidan olarak likopen içeriyor. Bilim ad-amları uzun süredir likopenin birkaç kanser türüne ve kalp hastalıklarına tedavi olarak uygulanabileceğini düşünüyor. Sebze, meyve, zeytin ve zeytinyağı gibi Ak-deniz diyetiyle beslenmenin sağlıklı olduğu yönünde açıklama yapan bilim adamları, bu beslenme yöntem-lerinin yerine domates hapının yer alacağını söylediler.

Likopenin (doğal antioksidan) vücut hücrelerinin zarara uğramasını önlediğine inanılıyor. Likopen domatesin dışında birkaç sebze ve meyvede (karpuz, kayısı… )bulunduğu biliniyor. Likopenin bu yararlarına rağmen farklı bir tedavi olarak uygulanabileceği hakkında kesin bir bilgi edinilmedi.

Bununla birlikte araştırma grubundan Dr. Joseph Cheriyan, araştırmanın ilk bulgularının pozitif olarak sonuçlandığı fakat domates hapının tek başına diğer tedavi yöntemlerinin yerine değil ek olarak kullanılabileceği belirtildi.


Fondüden Terlik YapıyorlarFondü, Fransızlar tarafından yaygın-laşan bir yemek tarzıdır. Sert peynir(-gravyer), yarı sert peynir(emmen-tal) ve beyaz şarap karışımından oluşmaktadır. Birden fazla çeşidi vardır: et fondü, çikolata fondü… vs.

Tasarımcı Satsuki Ohata’nın geliştird-iği yöntemdir bu. Görmüş olduğunuz Kit halindeki Fondü satın alınıp bir ka-bın içinde ısıtılıyor ve biraz soğuduktan sonra ayağınız kabın içine daldırılıyor. Bu şekilde kişinin ayak şeklini birebir alan harika terliklere kavuşuyorsunuz. Polivinil klorürden oluşan ve suya dayanıklı olan terlikler hem içerde hem-

de dışarıda rahatça kullanılabiliyor. Çilek, çikolata gibi çeşitleri olan bu Fondüler yıkanabiliyor da…

Japonya halkının büyük bir kısmında bu terlikleri görebilirsiniz. Fondü Terlikleri son moda akımı haline gelmekte...


Karabon Keçeden Platine Eşdeğer Malzeme Üretildi

Bingöl Üniversitesi (BÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ramazan Solmaz, hidrojen enerjisi üretim maliyetlerinin düşürülmesi için yaptığı çalışmada kar-bon keçeden platine benzer malzeme geliştirdi.

Solmaz, yenilenebilir enerji, piller, yakıt pilleri, hidrojen enerjisi ve iletken polimerler konusunda yaptığı çalışmalarla Bilim Kahramanları Derneğince 2013 yılı “Genç Bilim İnsanı” ödülüne layık görüldü. BÜ laboratuvarlarında daha ucuz ve verimi arttırıcı malzeme geliştirmesiyle bilimsel çalışmalar yaptıklarını kaydetti.

Çok hafif, sünger gibi nanometre boyunda liflerden oluşan bir malzeme olan karbon keçe, platine göre daha ucuz olan nikel polipten ve kobalt gibi metallerle çok mikrometre boyutlarında ince filmlerle kapatılıyor. Böylece kilogramlarca platin kullanmak yerine gram başına miligram, mikro-gram olarak çok az bir miktarda bunların yüzeyine serpiştirerek elektrotlar geliştiriliyor ve çok daha az platin kullanıldığı için malzemelerin maliyeti düşürülmüş oluyor.Yapılan çalışmalarla platine göre daha ucuz maliyetli ve daha verimli yeni malzeme ile sanayicil-ere ve dünya bilimine önemli katkı sunulmuş oluyor.

Enerji üretiminde önemli katalizörün platin maddesi olduğunu söyleyen Solmaz, ayrıca şunları da ekledi: “Yaptığımız çalışmalara göre platine göre daha ucuz ve bir o kadar da verimli yeni malzemeler geliştirdik. Bunlar sanayicilerimize ve Dünya Bilimine önemli katkı sunacak. Bu malzemeyle ilgili makalelerimizi de yayınladık. Konuyla ilgili bilim adamlarına önemli bir rehberlik taşıyacak çünkü malzemenin geliştirilmesiyle ilgili yeni teknikler, yaklaşımlarda bulunduk.”


http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/06/140610_dametes_hapi.shtml

http://www.turkishny.com/health-news/90-health-news/153820-kalp-hastalarina-domates-hapi-mu-jdesi#.U5oQZ0A0cok

http://www.arcaajans.com/haber/saglik/kalbin-devasi-domates-hapi/268171/

http://karnaval.com/article.php?article_id=17212&channel_id=19#/gallery.php?gallery_id=1357&channel_id=19

http://fondu.nedir.com/

http://www.hakimiyet.com/bilim-teknoloji/karbon-keceden-platine-esdeger-malzeme-uretil-di-h475164.html

http://www.haberler.com/karbon-keceden-platine-esdeger-malzeme-uretildi-6078682-haberi/

http://www.anadoludabugun.com.tr/karbon-keceden-platine-esdeger-malzeme-uretildi-25484h.htm

http://www.buyuyenturkiye.com/haber/platine-esdeger-malzeme-uretildi

Kaynaklar :


Kimya SözlüğüKimya DergisiINOVATIF

Graphitic Acid-Grafit AsidiNitrik asit ve Potasyum Klorat ile muamele edilen grafit.

Flow Sheet-Üretim ŞemasıVerilen planla üretim işletmesinde yapılan işlerin şemasını gösteren tablo

Exothermic-EkzotermikIsının çıkışı ile birleşen. Isı veren.

Ethyl Benzoate-Etil BenzoatAromatik kokulu renksiz, berrak sıvıdır. Parfümeride kullanılır.

Meniscus-Menisküsİnce tübde bulunan sıvı yüzeyinin yüzey geriliminden dolayı içbükey olması.

Metachemistry-MetakimyaAtomik ve altatomik olayları inceleyen kimya dalı.

Nitrogen-AzotRenksiz, kokusuz, tatsız ve havanın 1/5 ‘ni işgal eden gaz.

Portlandite-PortlanditAltıgen levhalar halinde bulunan kalsiyum hidroksit.

Silver Sulfide-Gümüş SülfürGrimsi siyah toz. Derişik sülfürik ve nitrik asitlerde çözünür.

Styrene Resins-Stiren ReçinelerStiren polimerizasyonu ile oluşan polistiren bileşikleri.

Tepidone-TepidonSodyum dibütilditiyokarbonatın sulu çözeltisi.

Wood Ash-Ağaç KülüAğacın yanmasında arda kalan inorganik atık.


Yararlı SitelerKimya DergisiINOVATIF

Kimya ile ilgili sitelerden biri daha. Bu sitede neler var. Genel kimya ile ilgili içerikler sitede bolca var. Sitede soru-lar ve ders notları ile bilgiler harmanlaşmış şekilde sunul-muş. Biraz basit görünümü olan bu sitedeki bilgileri incele-menizi öneriyoruz.

http://www.chemcollective.org/

Stokiometri, Kimyasal Kinetik, Termokimya, Fiziksel Kimya ile ilgili çeşitli bilgilerin bulunduğu bu siteyi de incelemenizi öneriyoruz. Çeşitli simülasyonlarında olduğu bu sitede bir çok bilgi mevcut. Ayrıca sanal kimya laboratu-varında her konu ile ilgili anlatımlar verilmiş.

http://www.ochem.com/

Bu sitede sanal kimya laboratuvarı uygulamaları ile çeşitli kimya animasyonları mevcut. Bu animasyonları izleyip incelemenizi öneriyoruz. Çeşitli kimya soruları da var. Sınavlardan önce bu soruları çözüp sınava girmeniz sizlere fayda sağlayacaktır.

http://www.chemtutor.com/


Kimya DergisiINOVATIF

Kimya Bulmacasi1 2

3

4

5 6

7

8

Soldan Saga1. Bir molekülün degisik sekillerde gösterimine denir4. Bir siviyi buharlastirip, olusan buharini yogunlastirarak

ayristirma islemi.6. Bir alkil grubuna bir hidroksil (-OH) grubu baglanmasiyla

olusan bilesiklere denir.7. Gaz moleküllerinin küçük bir delik araciligiyla bir kaptan,

daha düsük basinçli ortama yayilmasi.8. Iki farkli maddenin birleserek kendi özelliklerini kaybedip

yeni özellikte bir madde meydana getirmesi olayina denir.

Yukaridan Asagiya2. Bir elementin elektron alarak veya vererek bilesik

olusturma istegine denir.3. Kati+sivi heterojen karisimlarinin özel adidir. 4. Bir gazin havada veya baska bir gaz içinde yayilmasina

denir.5. Kimyasal metodlarla daha basit parçaciklara ayrilamayan,

ayni cins atomlardan meydana gelen en basit yapidakimadde.

7. Sudaki hidrojenlerin yerine alkol gruplarinin geçmesiyleolusan bilesiklere denir.



Kimya BulmacasiS1

T

M2 O

A3 Y i R M A S4 i C A K L i K

N O I

O Y Y5 Ü K S E L T G E N

M6 M G O

F7 L O R E S A N S M

L T Z E

A R T

L E B8 A R O M E T R E

I I

T

O9 K T E T

Soldan Saga3. Karisimi olusturan maddeleri fiziksel yöntemlerle

ayristirma. [AYiRMA] 4. Termal iliski içindeki maddeler arasinda meydana gelen isi

akisini tanimlayan fiziksel özellik. [SiCAKLiK] 5. Kimyasal reaksiyonlarda elektron alarak (indirgenerek)

karsisindakini yükseltgeyen madde. [YÜKSELTGEN] 7. Bir maddenin kisa dalga boylu radyasyon ile uyarilmasi

sonucu isik yaymasi uyarici ortamdan uzaklastirildigindaisik yayma islemi durur. [FLORESANS]

8. Açik hava basincini ölçmek için kullanilan düzenek.[BAROMETRE]

9. Bir atomun en dis seviyesindeki elektron sayisinin 8olmasi. [OKTET]

Yukaridan Asagiya1. Kimyasal reaksiyondaki giren maddelerle, ürünler

arasindaki iliski. [STOKIYOMETRI] 2. Kapali kaptaki gazlarin basincini ölçmek için kullanilan

düzenek. [MANOMETRE] 4. Kimyasal reaksiyonlara karsi ilgisiz elementler.periyodik

tablodaki 8Agrubu. Inört veya asal olarak ta bilinirler.[SOYGAZ]

6. Bir kilogram çözücü içerisindeki çözünmüs maddenin molsayisi. [MOLALITE]

Geçen Ayın Çözümü


Bende Yazmak İstiyorumDergide bende yazmak istiyorum benim de yazılarım olsun diyorsanız.

***Yazacağınız konuyu belirleyin. (Kimya içeriği olan herhangi bir konu olabilir) Örnek: Polimerden ya da organikten bir konu ya da sanayide gördüğünüz bir şey ile ilgili bir konu. Kendi cümleleriniz ile olması şart. Alıntı alıyorsanız kesinlikle kaynak belirtmelisiniz.

***Konuda kullanılan resimlerin kaynakları belirtilmeli.

***Yazılar kesinlikle facebook üzerinden bizlere gönderilmemeli. Çünkü bu oldukça işimizi zor-laştırıyor. Yazılar [email protected] adresine gönderilmeli.

***Dergi editörlerimiz olan Yavuz Selim Kart, Aybike Kurtuldu,Seda Çoban arkadaşlarımıza ulaşması gerekmektedir.

***Yazıları gönderdikten sonra kendiniz ile ilgili bilgileri de mail ile bize göndermelisiniz. Yoksa yazınız yayınlanmayacaktır.

***Ad Soyad Ulaşılabilecek Mail Adresi(Hızlı ulaşılabilecek sık kullanılan bir mail olmalı) Bitirdiğiniz ya da okumakta olduğunuz Üniversite İsmi Çalışıyor iseniz çalıştığınız kurumdaki pozisyonunuz. Dergiye koyabileceğimiz türden bir profil resminiz.

*** 2014 Ağustos ayı sayısı için yazılarınızın son teslim tarihi. 20 Temmuz 2014 dür. Her ayın son yazım tarihi 20. de bitecektir. 20. den sonra göndereceğiniz yazılar Bir sonraki ay yayınlanacaktır.

***Ve son olarak kopyala-yapıştır ile yazıyı ben yazdım gönderiyorum derseniz yazınız kesinlikle yayınlanmaz. Bu şekilde yazı olmaz. Böyle uyanıklık yapıp kolaya kaçmak fark edilmeyecek bir şey değil. Sonuçta yazılarınızı okunuyor araştırılıyor. Bir şeylere emek verip orjinal şeyler çıkarırsanız rağbet görürsünüz. Lütfen bu konulara dikkat edelim.

***Yazılarınızı word dosyası halinde maile atacaksınız. Resimleriniz varsa da konu içinde aralarda en az bir tane resim olsun. Fikir düşünce tarzı kimya sektöründe sorun yazıları çözüm yazılarında olmayabilir ama diğer konularda en az bir tane olmalı çünkü görsellik yazıya çok şey katıyor.

***Şimdilik aklımıza gelenler bunlar sorun olursa eklemeler-çıkarmalar yaparız.

***İnovatif Kimya Dergisi gönderdiğiniz yazıların yayınlanıp yayınlanmaması hakkını elinde tutar.

Documents

YIL : 2 SAYI : 7 TEMMUUZ 2014 İPUCU · - Doc.Dr. Turan ÇALBAN Kimyasal Teknolojiler ders notları derlemesi ... BIYO MUHENDISLIK (ÖGRENCI) Efe YAVUZSOY [email protected] Biyomalzemeler