[YRC]-Thuc Trang Va Giai Phap Nham Nang Cao Hieu Qua Hoat Dong Quan Tri Nguon Nhan Luc Trong Cac Doanh Nghiep Tu Nhan o Viet Nam

7/31/2019 [YRC]-Thuc Trang Va Giai Phap Nham Nang Cao Hieu Qua Hoat Dong Quan Tri Nguon Nhan Luc Trong Cac Doanh Nghiep Tu Nhan o Viet Nam

1/85

B gio dc v o to

tr ng i hc ngoi th ng

ti:

Thc trng v gii php nhm nng cao

hiu qu hot ng qun tr ngun nhn lctrong cc doanh nghip t nhn Vit Nam

H Ni2006


2/85

http://svnckh.com.vn 2

Li m u1. Tnh cp thit ca ti

Trong cuc cnh tranh ngy mt khc lit trn th ng tr ng hin nay, midoanh nghip u phi tm ra cho mnh nhng li th cnh tranh nht nh tn ti vpht trin. Nhng li th y c th l ngun nguyn vt liu, c th l vn, l b quyt kthut, l cng ngh nh-ng ch-a bao gi v s khng bao gi, vai tr ca yu t conng i c th b ph nhn. c bit, trong nn kinh t tri thc ngy nay, cc doanhnghip ngy mt nhn thc su sc hn ngun nhn lc c ngha quan trng vquyt nh nh th no n s thnh bi ca h.

Ni v ngun nhn lc, th cc doanh nghip Vit Nam c mt li th ln. Hinn c ta c khong 48,5 triu lao ng, trong c khong 40,7 triu ng i t 15 tuitr ln hot ng kinh t th ng xuyn; v mi nm li c khong 1,2 triu ng i gianhp lc lng lao ng. Ng i Vit Nam vn c nh gi l cn c v thng minh.Vy ti sao cc doanh nghip Vit Nam vn t ra km cnh tranh hn so vi cc doanhnghip n c ngoi??? iu phi chng xut pht t vic khai thc ngun nhn lcca cc doanh nghip Vit Nam ch a hiu qu??

Vic hi nhp vo nn kinh t khu vc v th gii em li nhiu c hi nh ngcng li chng cht thm rt nhiu kh khn, thch thc cho cc doanh nghip VitNam. Bi v, mt khi b-c vo sn chi chung bnh ng, cc doanh nghip phithc s cnh tranh trn th tr ng bng chnh nng lc ca mnh. Nhn t con ngi lng lc chnh to nn sc cnh tranh y cho doanh nghip. Vy m cc doanh nghipVit Nam li c v ang s dng ngun nhn lc qu gi mt cch km hiu qu v htsc lng ph. Trong qu trnh hi nhp kinh t th gii, cc doanh nghip Vit Nam tbc l nhng yu km trong vn qun tr ngun nhn lc. Nu nh khng t thay icch ngh v hnh ng trong tuyn chn, o to v s dng lao ng th khi hi nhp,cc doanh nghip Vit Nam chc chn s dn nh mt ngi ti, v do , dn nhmt nng lc cnh tranh ca chnh mnh, loi b chnh mnh ra khi th tr ng.

Tr c tm quan trng ca ngun lc con ng i, tr c li th v ngun lao ngtrong n c, tr c vic ch trng pht huy ngun nhn lc cha ng mc trong ccdoanh nghip Vit Nam hin nay, v tr c i hi cp thit bn thm hi nhp ca vicci t ph ng thc qun tr ngun nhn lc cnh tranh tt hn, thit ngh cn phi cs nghin cu, nh gi li v a ra nhng gii php nng cao hiu qu s dng ngunnhn lc, qua nng cao c nng lc cnh tranh ca cc doanh nghip Vit Nam.Chnh v th, tc gi chn ti: Thc trng v gii php nhm nng cao hiuqu hot ng qun tr ngun nhn lc trong cc doanh nghip t nhn VitNam tham d cuc thi Sinh vin nghin cu khoa hc 2006 do B Gio dc oto v tr ng i hc Ngoi th ng t chc.

2. Mc ch nghin cu

Vic nghin cu ti ny nhm 2 mc ch: Tm hiu, phn tch v nh gi thc trng hot ng qun tr ngun nhn lc trong

cc doanh nghip Vit Nam hin nay. Kin ngh nhng gii php nng cao hiu qu hot ng qun tr ngun nhn lc

trong cc doanh nghip Vit Nam nhm tng sc cnh tranh trong iu kin hinhp kinh t quc t.

3. i t ng nghin cu ti ny tp trung nghin cu nhng vn sau y:

Th tr ng lao ng Vit Nam hin nay, ch yu tp trung vo cc vn : cung vcu v lao ng Vit Nam, iu kin ca lao ng Vit Nam.

Thc tin qun tr ngun nhn lc trong cc doanh nghip Vit Nam hin nay, tp

trung vo 4 hot ng ln: tuyn dng, o to v pht trin, nh gi thnh tch vi ng nhn s.


3/85


4. Phm vi nghin cuVi gii hn v quy m, ti khng th tin hnh nghin cu hot ng qun

tr ngun nhn lc tt c cc loi hnh doanh nghip. ti ch gii hn phm vinghin cu trong nhng doanh nghip thuc khi kinh t t nhn (sau y s xin gi ttl doanh nghip t nhn) v ch yu l nhng doanh nghip va v nh (khong d i

500 nhn vin).5. Ph ng php nghin cuVi ti ny, phng php nghin cu trc ht vn l s kt hp gia ph ng

php duy vt bin chng v duy vt lch s, kt hp gia l lun v thc tin.Ngoi ra, ti cn s dng mt s phng php thu thp thng tin hin i l:

Phn tch, x l thng tin: quy np, din dch, phn tch v tng hp. Nghin cu ti bn: thu thp cc ti liu, thng tin qua Internet, vi cc website ln

v qun tr ngun nhn lc nh www.vietnamworks.com, www.hrvietnam.com...,cc website v doanh nghip nh www.vcci.com.vn, www.vneconomy.com.vn, vwebsite h tr tm kim www.google.com.

Nghin cu thc nghim: iu tra bng phiu hi (questionaire), quan st thc

nghim (observation), phng vn v xin tr li qua th in t (e-mail).
http://www.vietnamworks.com/http://www.hrvietnam.com/http://www.vcci.com.vn/http://www.vneconomy.com.vn/http://www.google.com/http://www.google.com/http://www.vneconomy.com.vn/http://www.vcci.com.vn/http://www.hrvietnam.com/http://www.vietnamworks.com/


4/85


Ch ng I: c s l lun v qun tr ngunnhn lc trong cc doanh nghip

1. Mt s khi nim

1.1. Qun trQun tr l qu trnh t c mc tiu mt cch c hiu qu v hiu sut bng

v thng qua ng i khc.1

Trong , hiu sut cp n mi quan h gia u vo v u ra. Nu to c nhiu sn phm u ra hn t cng l ng u vo cho tr c th c ngha l tng c hiu sut. Hoc nu c th to c s sn phm u ra tng ng nh ng vil ng u vo t hn th cng c ngha l tng c hiu sut. Cc nh qun tr phiiu hnh cng vic vi ngun lc gii hn (ch yu gm nhn lc, vn v trang thitb) nn h lun quan tm n vic s dng cc ngun lc ny mt cch tt nht. V thh lun tm cch ti thiu ho chi ph. T ta c th hiu hiu sut l lm ng cch(do things right), c ngha l khng lng ph cc ngun lc.

Bn cnh , qun tr cn phi quan tm n vn hiu qu. Khi cc nh quntr hon thnh mc tiu ca t chc, ta ni h lm vic c hiu qu. C th hiu hiu qul lm ng vic (do right things), tc l nhng vic lm ca h c th gip t chct c nhng mc tiu ra.

Nh vy, trong khi hiu sut lin quan n cc ph ng tin dng thc hincng vic, hiu qu li lin quan n kt qu cui cng- hay ni cch khc- n vic ct c mc tiu ca t chc hay khng.

Hiu sut v hiu qu c lin quan n nhau. Hiu qu s d dng t c nub qua hiu sut. Mt cng ty c th c nh gi l t hiu qu nhung khng hn l

t c hiu sut bi h thc hin cng vic ca mnh vi chi ph qu cao, v d nhcng ty c th sn xut ra nhng sn phm cao cp, t tin v khng cn ch n chiph nhn cng v vt liu u vo. V vy qun tr khng ch l vn m bo cho cngvic c hon thnh v t c mc tiu ca t chc ra (hiu qu) m cn phim bo t c hiu sut cao nht.

T ng t, hiu sut c th t c m hiu qu th khng. l trong tr nghp cng ty hon thnh tt cc cng vic ca mnh nh ng li l nhng cng vickhng ng, khng cn thit hoc khng thch hp. Mt tr ng i hc t c hiusut cao trong vic o to sinh vin khi ct gim c mt khon chi ph ng k thngqua vic p dng khc phng php hc trn my, cc ti liu hc trn mng, cc lphc t xa Tuy nhin, nu nh- v th m sinh vin c th khng ch tm vo bi ging,

khng pht huy c k nng giao tip thng qua trao i bi hc vi ging vin haylm vic nhm th s ct gim y li lm cho vic o to sinh vin tr thnh kmhiu qu.

1 Management- Stephen P.Robbins/ Mary Coultar, 1996


5/85


Hnh 1: Hiu sut v hiu qu trong qun tr

T nh ngha trn, ta c th thy rng: Qun tr l mt hot ng cn thit chocon ng i khi kt hp vi nhau cng lm vic trong mt tp th. Khi con ng i kt hpvi nhau trong mt tp th cng lm vic, nu bit qun tr tt th s tng hiu sut vhiu qu, c ngha l hot ng vi chi ph t hn v t c kt qu cao hn. Trongnn kinh t th tr ng v c bit l mi tr ng cnh tranh ang ngy mt rng ln vgay gt do vic ton cu ho kinh t th gii th cc doanh nghip lun cn phi chtrng n 2 vn ny, v do , chnh l cn phi ch trng n hot ng qun tr.

1.2. Qun tr ngun nhn lc

Qun tr ngun nhn lc bao gm cc hot ng c thit k cung cp viu phi ngun lc con ng i ca mt t chc.2

Trong , ngun nhn lc l tt c mi c nhn tham gia vo bt c hot ngno ca t chc. T chc c th ln hay nh, n gin hay phc tp. c th l mtt chc chnh tr hay kinh t, x hi Nh- vy, qun tr ngun nhn lc gn lin vimi t chc, bt k c quan t chc c phng ban hay b phn qun tr nhn s haykhng.

iu ny dn n lu th nht khi tip cn vi khi nim qun tr ngun nhn

lc, l: bt c cp qun tr no, t gim c n qun c phn x ng u phi bitqun tr ngun nhn lc, ch khng phi ch ring b phn qun tr nhn s mi c trchnhim ny, bi v ai cng c nhng nhn vin d i quyn ca mnh v h cn phi bitqun tr ngun nhn lc sao cho c hiu sut v hiu qu. Trong thc t, nhng doanhnghip ln th cc hot ng v qun tr ngun nhn lc do cc chuyn gia v nhn sm trch. Nh ng khng phi tt c cc doanh nghip u c mt phng nhn s ring,v trong tr ng hp ny, gim c doanh nghip hoc mt ng i no trong ban lnho doanh nghip s ng ra lm thay cng vic ca phng nhn s, v d nh tuyndng, o to Thm ch ngay c khi c phng nhn s ri, cc nh qun tr ca nhngcng ty c doanh s hng t la nh Microsoft vn trc tip thc hin vic tuyn dng

2 Human Resource Management: Gaining A Competitive Advantage- Noe, Hollenbeck,Gerhart, Wright, McGraw-Hill Irwrin- 4th Ed., 2003

Mc lngph thp nht

Kt qucao nht

Qun tr n lc t c:Lng ph ngun lc thp nht (hiu sut cao)t c mc tiu cao nht (hiu qu cao)

S dngngun lc

t cmc tiu

Hiu sut(phng tin)

Hiu qu(kt qu cui cng)


6/85


7/85


n s ra i ca Internet (nm 1990), nhn loi c b c chuyn mnh v i sangmt nn kinh t mi- nn kinh t tri thc. Cng t y, th gii phi chnh thc cngnhn tm quan trng ca ngun lc con ngi v hot ng qun tr con ng i.

n c ta, vn ngun nhn lc cng ang l vn trung tm, c bit trongbi cnh hi nhp kinh t ton cu. Cnh ca hi nhp mang li nhiu thi c, nh ngcng nhiu thch thc: khong cch chnh lch ngy mt su gia cc n c pht trinv km pht trin, tnh trng suy thoi cht l ng mi tr ng sinh thi v cc ngun tinguyn trnh khi nguy c Vit Nam ang tt hu xa hn so vi cc quc giakhc (v d tt hu 20 nm so vi Thi Lan, 197 nm so vi Singapore), ng v Nhn c ta ch tr ng tin hnh cng nghip ho- hin i ho t n c, thng qua vicchun b cc ngun lc cn thit nh-: vn, c s h tng, my mc thit b Tuy nhin,cc ngun lc k trn s khng th t chng to ra thnh qu cho nn kinh t- x hi cat n c m cn phi c con ngi thc hin. Ni cch khc, con ng i chnh l iukin, l ni lc mnh nht thc hin nhim v nng n ny. Nu nh tr c y, spht trin ca mt quc gia/ lnh th ch yu da vo cc ngun lc nh ti nguynthin nhin, vn, th tr-ng tiu th th ngy nay, ngun nhn lc v cao hn l nhn

ti (tri thc, cht xm) mi l yu t em li s giu c, thnh v ng mt cch lu di.i hi IX ca ng Cng sn Vit Nam khng nh: ngun lc con ng-i - yu tc bn pht trin kinh t x hi, tng tr-ng kinh t nhanh v bn vng. Con ng-iv ngun nhn lc l nhn t quyt nh s pht trin t n c trong thi k cng nghipho, hin i ho.3 Chng ta cn mt ngun nhn lc phc v c 3 nn kinh t: kinht nng nghip, kinh t cng nghip v kinh t tri thc. V vy, cn phi o to, bid ng cng nh qun l ngun nhn lc cho tht tt p ng nhu cu ca t n c.

i vi cc doanh nghip ni ring, ngun lc con ng i cng l ngun lc quantrng nht pht trin sn xut- kinh doanh. Nu nh cc ngun lc khc, chng hnnh my mc thit b, chng ta ch cn bt cng tc ln l c th vn hnh nh nhv khng th lm hn c mc gii hn, th ngun lc con ng i vi tm hn v tr tuv hn, tu theo nng lc, cch suy ngh, cch lm vic ca mi ng i s c th to ranhng gi tr khng gii hn. V vy, doanh nghip cn phi bit pht huy ti a nnglc sn c ca ngun nhn lc trong doanh nghip mnh bng vic qun tr tt ngun lcy to c s khc bit so vi cc i th v ginh c sc cnh tranh ln nht trnth tr ng.

Qun tr ngun nhn lc l mt trong nhng chc nng quan trng ca tin trnhqun tr kinh doanh. Khng mt hot ng no ca doanh nghip c th mang li hiuqu nu thiu qun tr ngun nhn lc. Ng c li, mt nghin cu cho thy rng vicci tin cc hot ng ca qun tr ngun nhn lc li c th lm cho gi tr th tr ngca mt doanh nghip tng n 30%.4 Qun tr ngun nhn lc h ng ti mc tiu cng

c v duy tr y s lng v cht l ng ng i lm vic cn thit cho t chc tmc tiu ra; tm kim v pht trin nhng hnh thc, nhng phng php tt nht con ng i c th ng gp nhiu sc lc cho cc mc tiu ca t chc, ng thicng to c hi pht trin khng ngng chnh bn thn con ngi. C nh vy, doanhnghip mi c th thnh cng. Thc t cho thy, vi cc doanh nghip lun coi trngyu t con ngi, ch trng chin lc nhn s, h nhanh chng thch ng vi mitr ng, doanh thu tng cao v pht trin mnh m. Tri li, nhng doanh nghip khngcoi trng hot ng qun tr ngun nhn lc th h khng ch ng trong vic thit lp

3

Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, Nh xut bn Chnh tr Quc gia, HNi, 2001, tr 108, 2014 Human resource management: Gaining a competitive advantage


8/85


chin l c kinh doanh nn d b lch h ng, tht bi trong kinh doanh. V tht ngbun, y li l thc trng ca nhiu doanh nghip Vit Nam hin nay.

Khoa hc v cng ngh ang pht trin mnh m, c bit l s bng n cacng ngh thng tin v truyn thng a con ngi ng tr c nhng i thay ngymt nhanh chng. Mun bt kp vi thi i, bn thn mi c nhn phi vn ng, phi

thay i cho ph hp, dn n i hi cc nh qun tr nhn lc cng phi nng cao vmt khoa hc ln ngh thut. Cc doanh nghip, nu khng nhn thc ng tm quantrng ca hot ng ny, s t khc o thi mnh ra khi gung my khc nghit cann kinh t th tr ng ton cu. Qun tr ngun nhn lc trong thi i ngy nay v thm ang ngy mt tr nn quan trng hn, cp thit hn v vi nhng i hi cao hn ctrong tnh khoa hc ln tnh ngh thut ca n.

Nh vy, qun tr ngun nhn lc l hot ng c tm quan trng bc nht ivi bt k doanh nghip no, c bit l trong thi i kinh t tri thc ngy nay. i vicc doanh nghip Vit Nam, qun tr ngun nhn lc cng tr thnh vn ng quantm hn gip nng cao nng lc cnh tranh ca chnh doanh nghip v gip khai thctrit li th v tim nng ca t n c, a t n c ln tm cao mi trong iu kinhi nhp kinh t quc t.

3. Nhng yu t c bn ca hot ng qun tr ngun nhn lc doanh nghip

Quy trnh qun tr ngun nhn lc ca mt t chc bao gm chn hot ng(hnh 2). Ton b qu trnh ny b tc ng bi mi tr ng, gm cc yu t nh khungcnh kinh t, dn s v lc l ng lao ng, lut php, vn ho- x hi, i th cnhtranh, khoa hc k thut, khch hng v chnh quyn/on th (mi tr ng bn ngoi);s mng v mc ch ca cng ty, chnh sch v chin l c ca cng ty, vn ho cacng ty, c ng v cui cng l cng on (mi tr ng bn trong).

Hnh 2: Quy trnh qun tr ngun nhn lc

Mi tr ng

Hoch nhngun

nhn lc

Tuynm/ct gim

nhn sLa chn

Xc nh v lachn nhng nhnvin c nng lc

nhh ng nhn

vin

Qun trthnh tch o to

Nhn vin thch nghi v cnng lc c cp nht

kin thc v k nng

i ng vphc li

Pht trinngh

nghip

Quan hlao ng

Nhn vin c nng lcv thnh tch cao- c

kh nng duy tr thnhtch cao trong di hn

Mi tr ng

Nh vy c th thy, hot ng qun tr ngun nhn lc l mt hot ng trnmt phm vi rng ln, vi nhiu ni dung phc tp. Tuy nhin, trong phm vi cho php,


9/85


ti ch cp n bn hot ng c bn, bao qut nht ca lnh vc qun tr ngunnhn lc, l tuyn dng, o to v pht trin, nh gi thnh tch v i ng. y l4 vn ln v cng l nhng vn ht sc quan trng, cn thit m cc doanh nghipVit Nam ang cn phi i mt v gii quyt tt.

Sau y ti s phn tch c th hn v 4 hot ng ny.

3.1. Tuyn dng

Hot ng tuyn dng tri qua hai giai on: tuyn m v tuyn chn.

3.1.1. Tuyn m

y l qu trnh cn tin hnh sau khi xc nh c tnh hnh v ngun nhn lc(doanh nghip thiu hay tha nhn vin), nhm tm kim, xc nh v thu ht nhng nhnvin c nng lc. Doanh nghip c th tm kim nhng ng vin cho cng vic thng quanhiu ph ng thc khc nhau. Mi ph ng thc c nhng u im v nh c im ring.

Bng 1. Cc ph ng thc tuyn m nhn vin

Ph ng thc u im Hn ch

Tuyn m ni b - Chi ph thp- Khuyn khch tinh thn trongnhn vin- Nhn vin quen vi doanh nghip

- Ngun cung hn ch- C th khng tng c t lnhng nhn vin mong mun nhph n, nhng ng-i tr tui

Qung co ra bnngoi

- Cng b rng ri- C th nhm n nhng nhmng vin nht nh

- C th s c nhiu ng vinkhng thch hp

Qung co trnmng

- H ng ti ng o cng chng- C th c thng tin phn hi

ngay lp tc

- C th s c nhiu ng vinkhng thch hp

Tuyn m ttr ng hc

- S l ng ln- C th tp trung vo nhng it ng nht nh

- Ch gii hn nhng v tr thp

Sinh vin thctp

- Chi ph thp- Nng lc v t cch ca ngvin c kim chng qua thigian thc tp

- ng vin c th khng p ng c yu cu v cng vic, cbit l nhng v tr i hi kinhnghim

Qua gii thiuca nhn vin

- Thng tin v doanh nghip dochnh cc nhn vin cung cp- C th c c nhng ng vin

gii v iu nh h ng n uytn ca ng i gii thiu

- C th khng lm a dng nhnvin

Trung tm giithiu vic lmca Chnh ph

- Min ph hoc ph rt thp - ng vin th ng thiu nng lcv t c o to

Trung tm giithiu vic lm tnhn

- Quan h rng- Tuyn chn k cng trong thigian ngn

- Chi ph cao

Nhng dch vh tr tm thi

- p ng c nhng nhu cutm thi

- Tn km- Thiu hiu bit v mc tiu vhot ng tng th ca doanh

nghipThu nhn vin - p ng c nhu cu tm thi, - t mt thit vi doanh nghip


10/85


11/85


3.1.2.2. Cc cng c tuyn chn

Nh qun tr c th s dng nhiu cng c tuyn chn gim kh nng tuynchn v t chi sai lm. Trong , cc cng c c nh gi cao nht l phn tch nxin vic ca nhn vin, cc bi kim tra vit v tnh hung, phng vn, kim tra kinhnghim v i khi cn bao gm c kim tra th cht.

a) n xin vic

Hu ht cc doanh nghip u yu cu cc ng vin in vo n xin vic. cth l mt mu n ch cn in tn, a ch v s in thoi. Cng c th l mt mu hs v l lch ca ng vin, bao gm nhng thng tin chi tit v cc hot ng, cc knng v thnh tch ca ng vin. Nh qun tr cn phi cn thn khi s dng cc n xinvic qu chi tit bi v iu ny c th s vi phm php lut nu nhng thng tin i hikhng lin quan n cng vic hay th hin s phn bit gii tnh, sc tc, tui tcThay vo , nhiu doanh nghip c khuynh h ng thch s dng nhng bn s yu llch ngn gn trnh cc vn php l c th xy ra.

b) Cc bi kim tra vit

Cc bi kim tra vit thng th ng gm c bi kim tra tr thng minh (IQ),nng khiu, nng lc v s thch. y l cch c dng trong nhiu nm. Thm vo, ngy nay, cc bi nh gi nng khiu, c tnh v cch c x cng kh ph bintrong cc doanh nghip. Cc nh qun tr u hiu c rng quyt nh tuyn dng sailm s gy tn km v cc bi kim tra c son tho ng cch s gim kh nng raquyt nh sai.

c) Cc bi kim tra m phng cng vic

Nhng bi kim tra m phng cng vic ny th ng a ra nhng tnh hung clin quan n cng vic thc t. Cch th nht l s dng cng vic mu. Nh qun tr s

gii thiu cho cc ng vin bit dng cng vic l g v yu cu h thc hin ccnhim v c lin quan n cng vic. Tng yu t trong cng vic mu s t ng ng vicc yu t trong cng vic tht. Bng vic thc hin nhng nhim v , cc ng vinth hin c h c nhng nng lc v k nng g cn thit cho cng vic.

Nh qun tr c th chn cch th hai l s dng cc trung tm nh gi. Ccng vin s c hai n bn ngy gii quyt cc vn m h s gp trong cng victhc t. Cc nh qun tr, cc gim st vin v cc nh tm l hc trong cc trung tmnh gi s nh gi ng vin qua cc m cc hot ng: phng vn, gii quyt cc vn c lin quan, tho lun nhm v ra quyt nh trong cc tnh hung.

Cng vic mu thch hp cho nhng cng vic hng ngy, cn cc trung tmnh gi thng c dng tuyn chn nhng ng vin vo v tr qun tr. Cc trung

tm nh gi ny ang c a chung ti nhiu doanh nghip nh BP, Cathay Pacific,Coles Myker, Hongkong, Ngn hng Th-ng Hi, Ngn hng quc gia Australia bitnh hiu qu cao ca n. Mc d y l mt ph ng php tn khng t chi ph nh ngnu tuyn dng phi nhng nh qun tr lm vic khng hiu qu th cn tn km hn.

d) Phng vn

Phng vn, cng vi n xin vic l cng c ph bin nht. Khng ai c th nhn c vic lm m khng phi tri qua mt cuc phng vn no. Tuy nhin, hiu qu cavic phng vn th cn ph thuc vo cht l ng ca vic t chc. Ch khi ng i phngvn bit a ra nhng cu hi chung, ph bin th phng vn mi em li hiu qu.Nh ng hu ht cc cuc phng vn u khng p ng c nhng nhu cu ny.

Th ng th trong cc cuc phng vn, ng vin c hi nhng cu hi theo trnh tngu nhin v th ng cung cp rt t thng tin c gi tr. Nu mun phng vn tr thnh


12/85


13/85


14/85


Hnh 5. Tin trnh o to v pht trin

3.2.3. Cc ph ng php o to v pht trin

3.2.3.1.o to ti ch

Nhng ph ng php o to ti ch ph bin bao gm s lun phin cng vic vphn vai. Lun phin cng vic ngha l thuyn chuyn theo chiu ngang v cho nhnvin lm nhng cng khc nhau. Nhn vin hc c nhiu cng vic khc nhau v cnghiu thm v s ph thuc ln nhau gia cc cng vic v c mt ci nhn bao qut hnv hot ng ca cng ty. Nhng nhn vin mi th ng tm hiu cng vic ca mnhthng qua nhng ng i c nhiu kinh nghim. Trong th ng mi y chnh l qu trnhthc tp. i vi nhng cng vic vn phng, y l mi quan h c vn hoc o to.Vic phn vai s c thc hin d i s quan s t ca nhn vin kinh nghim hn. Ng i s l mt mu nhn vin m nhng nhn vin ng thay cn c gng noi g ng.

C lun phin cng vic v phn vai u p dng cho vic cc k nng chuyn

mn, k nng giao tip v k nng gii quyt vn hiu qu hn th phi o to bnngoi cng vic.

3.2.3.2.o to bn ngoi cng vic

C mt s cc ph ng php o to bn ngoi cng vic m nh qun tr muncung cp cho nhn vin. Nhng ph ng php ph bin l cc bui din thuyt, cc bphim v bi tp tnh hung. Cc bui din thuyt ny rt ph hp cho vic trnh bynhng thng tin chuyn ngnh. Ph ng php ny dng hiu qu khi mun nng caochuyn mn v k nng gii quyt vn . C th s dng cc a CD-ROM v cc bngVideo trnh by r rng hn nhng k nng chuyn mn m khng th trnh by bngcc ph ng tin khc. K nng giao tip v gii quyt vn c th c tip thu tt

nht thng qua cc bi tp tnh hung nh phn tch tnh hung, cc bi tp da trnkinh nghim v ng vai v trao i trong nhm.

Xc nh nhu cu T- PT

Xc nh mc tiu c th

La chn ph ng php

La chn ph ng tin

Thc hin ch ng trnh T- PT

nh gi ch ng trnh T- PT


15/85


Cc m hnh my tnh phc tp nh nhng ch ng trnh ca cc hng hngkhng o to phi cng s a ra tnh hung phc tp hn v trong tr ng hp ny lhun luyn cc k nng chuyn mn. V vic o to- cng t ng t nh vy ngha lnhn vin s tm hiu cng vic ca mnh thng qua nhng thit b m h s dng trongcng vic, ch khc l vic o to s din ra trong mi tr ng lm vic gi nh ch

khng phi mi tr ng tht.Bng 4. Cc ph ng php o to v pht trin

u im Nh c imPhm vi s

dngPhngphpthngtin

Thuyttrnh

- Chi ph thp- o to c s lngln cng mt lc- Hc vin cm thythoi mi

- Hc vin th ng- Hiu qu tip thu thp- Ph thuc nhiu vokh nng ca ging vin- Khng p ng cnhu cu ca tng c nhn

Dng hcnhng kin thcmi, gii thiuti liu

Nghenhn - Chi ph thp- o to c s lngln cng mt lc- Cho php quay li c- Linh hot

- Hc vin th ng- Phi cp nht thngxuyn- Khng p ng cnhu cu ca tng cnhn

Dng hcnhng kin thcmi, thu ht sch ca hcvin

Nghincuc lp

- Cho php hc vintheo ui chng trnhtheo tc tip thu- Tit kim thi gianca ng i dy

- Gim chi ph phttrin nhn s

- Tn km cho vicxy dng th vin tiliu- Ti liu phi iuchnh theo trnh

ca hc vin- Hiu qu ph thuc vong c ca hc vin- Khng p dng chott c cc cng vic

Dng hcnhng kin thcmi, p ngyu cu v bngcp, o to lin

tc

Phngphpthcnghim

oto tich

- Kh nng ng dngcao- Gim chi ph tr chogio vin- ng c hc vincao v lin quan ncng vic

- Ph thuc k nngv s sn sng cahc vin- Chi ph c th tngdo vic ngng snsut v li- C th b gin ondo yu cu cng vic- Ln xn

Dng o tok nng, o tongh, thuynchuyn cngvic

Mphngthit b

- Hiu qu hc v khnng ng dng cao- Thc hnh hu htcc loi k nng nghnghip

- Chi ph cao- i hi tnh chnhxc cao

Dng t i to cciu kin thc t,ph t trin k nngth cht v nhnthc; o to nhm

Trchi vmphng

- T ng t cc cngvic phi thc hin- Cung cp thng tinphn hi- To ra nhng thchthc thc t

- Cnh tranh gianhng ng i hc cao- Tn km thi gian- Hn ch s sng to

Dng o tok nng ra quytnh, k nngqun l v knng nhn s


16/85


Phntchtnhhung

- Thc hnh ra quytnh- Ti liu o tomang tnh thc t- Ng i hc ch ng

- Pht trin k nnggii quyt vn

- Phi cp nht- Hc vin c ththiu nghim tc

Dng o tok nng ra quytnh, k nng phntch, k nng giaotip, minh ha s

a dng ca ccgii phpPhnvai

- Tch lu c kinhnghim vi cc vaitr khc nhau- Pht trin k nnggii quyt vn - Gn vi thc t

- S do d ban uca hc vin- Ng i hc c ththiu nghim tc

Dng thayi thi , thchnh k nng,phn tch ccvn quan h

Quansthnh vi

- Cho php thc hnh- Cung cp thng tinphn hi

- Kh nng ghi nh tt

- Tn km thi gian- Chi ph c th cao

Dng o tok nng nhn s,k nng nhn thc

3.3. nh gi thnh tch

nh gi thnh tch l mt khu quan trng ca qu trnh qun tr ngun nhnlc, bi n to ra c s cng ty hoch nh, tuyn m- tuyn chn, pht trin ngunnhn lc cng nh cc chnh sch i ng, pht trin ngh nghip v cc quan h laong. C th ni qun tr ngun nhn lc thnh cng hay khng phn ln l do cng tybit nh gi ng mc thnh tch cng tc ca nhn vin hay khng. Chnh v vy mbt k mt doanh nghip no, mt t chc no cng cn phi tin hnh hot ng nhgi thnh tch ca nhn vin.

3.3.1. nh ngha

nh gi thnh tch cng tc l mt h thng chnh thc xt duyt v nh gis hon thnh cng tc ca mt cc nhn theo nh k.5

3.3.2. Mc ch ca nh gi thnh tch

3.3.2.1. Cung cp thng tin phn hi v ci thin hiu qu cng tc

Khi nh gi thnh tch ca nhn vin, nh qun tr cung cp thng tin phn hicho nhn vin (ngha l cp trn nhn nh g v s hon thnh cng tc ca nhn vin),qua nhm nng cao hiu qu lm vic ca nhn vin v ca ton doanh nghip. lmc ch ln nht ca hot ng nh gi thnh tch cng tc.

3.3.2.2. Hoch nh ngun nhn lc

Thng qua nh gi thnh tch, cng ty c c nhng d kin v kh nng vtim nng ca nhn vin, c bit l ca cc cp qun tr. Cng ty cng d bo c khnng hon thnh cng tc ca cc ng vin sau ny. Nh , cng ty c th hoch nhcc k hoch v ngun nhn lc, cng nh nhng chnh sch v tuyn dng. Chng hnnh vi khi l ng cng vic nh vy, vi kh nng hon thnh cng vic nh vy, thcng ty s cn bao nhiu nhn vin, nh vy s phi tuyn dng thm hay ct gim binch Hoc gi s nh- trong cng ty c mt s ng-i thnh cng trong cng tc l nhh theo hc to mt s tr ng lp no , v iu ny s to nh hng cng tyc chnh sch tuyn m ti nhng tr ng lp ny

5 Nguyn Hu Thn, Qun tr nhn s, Nh xut bn Thng k, 2004, tr 316


17/85


3.3.2.3.Pht trin ngun nhn lc

nh gi s hon thnh cng vic s cho cng ty bit nhu cu v o to v phttrin i vi cng nhn vin. Cp qun tr s xc nh c nhng u im v khimkhuyt ca nhn vin trin khai cc ch ng trnh o to v pht trin, nhm ti thiuho khuyt im v pht huy nhng mt mnh ca h. Chng hn nh khi nh gi

thnh tch cng vic giao dch ca mt tr l gim c, ng gim c thy rng ng iny cn yu v mt ngoi ng, v nh ng ta xy dng k hoch nng cao trnh ngoi ng ca ng i tr l ny.

3.3.2.4.Thit lp h thng i ng

Da vo kt qu nh gi thnh tch, cc nh qun tr s c cc quyt nh vkhen th-ng, tng l-ng, bt, thuyn chuyn nhn vin khuyn khch nhn vinhon thnh tt cng tc, cng ty nn thit k v thc hin mt h thng nh gi cngbng v minh bch.

3.3.2.5.nh gi tim nng ca nhn vin

Mt s cng ty nh gi tim nng ca nhana vin thng qua vic nh gi thnhtch. Ng i ta cho rng nhng ch s tin on hnh vi trong tng lai ca mt ngichnh l hnh vi ca h trong qu kh. Tuy nhin, thnh tch qu kh ca mt nhn vinkhng th cho bit vic hont hnh cng vic ca ng i trong t ng lai mt cchchnh xc khi c b tr nhng cp bc cao hn hoc nhng v tr khc.

3.3.3.Tin trnh nh gi thnh tch

Tin trnh nh gi thnh tch ca nhn vin gm 6 b c:

a) Thit lp cc tiu chun nh gi

Yu cu i vi cc tiu chun nh gi l phi c tnh lin quan n cng vic,

c tnh thc t v c tin cy.b) Thit lp cc chnh sch nh gi nhn s

Trong chnh sch nh gi nhn s, cn phi ln k hoch r v nhng iu sau:thi im nh gi (s nh gi theo chu k cng vic hay theo mc tiu), tn sut nhgi (s nh gi bao lu 1 ln: 1 thng, na nm, 1 nm, 2 nm), ng-i chu trchnhim nh gi (ng-i gim st, ng nghip, cp d-i, khch hng hay t nh gi).

c) Thu thp d liu v thnh tch ca nhn vin

thu thp d liu v thnh tch ca nhn vin c th s dng mt trong ccph ng php: quan st, phn tch d liu lu tr hoc tho lun vi nhn vin.

d) nh gi thnh tch ca nhn vinSau khi c d liu v thnh tch ca nhn vin, cp qun tr s xem xt v

nh gi s hon thnh cng vic qua vic i chiu, so snh gia cng vic cthc hin vi bn yu cu cng vic.

e) Tho lun vi nhn vin

iu quan trng nht trong tin trnh nh gi, l cp qun tr phi tho lunvic nh gi ny vi nhn vin. N gip cho cp trn v cp d i hiu nhau hn v thothun vi nhau hon thnh cng vic tt hn.

f) Ra quyt nh v nu kt qu nh gi


18/85


Cui cng, cp qun tr i n quyt nh v cng b kt qu nh gi s honthnh cng vic cho nhn vin bit. Tin trnh nh gi thnh tch kt thc v tr li vivic thit lp mt h thng nh gi thnh tch mi cho cng vic mi.

3.3.4. Phng php nh gi thnh tch

3.3.4.1. Ph ng php nh gi c nhna) Ph ng php thang im

Trong ph ng php ny, thnh tch ca nhn vin c ghi li trn mt bngthang im, c chia ra lm 4 hay 5 khung vi cc mc nh xut sc, trung bnh,hoc km Cc tiu ch nh gi gm cc c tnh lin quan n cng vic (khil ng v cht l ng cng vic) v cc yu t lin quan n c nhn (s ng tin cy, sngkin, tnh thch nghi). Ng-i nh gi in vo mt mu in sn bng cch ghi k hiuvo mc ca mi yu t . Ph ng php ny ph bin v n n gin, nhanh chng.

b) Ph ng php ghi chp cc s kin quan trng

Khi c nhn vin c mt v vic no lm rt tt hoc rt d th cp qun tr ghichp li trn mt phiu. Vo cui giai on nh gi, ngi nh gi s dng cc phiuny km theo cc d kin khc nh gi thnh tch ca nhn vin. Phng php nybao qut ton b giai on nh gi ch khng tp trung vo mt thi im no. Tuynhin, nu cp qun tr c nhiu nhn vin, h phi mt rt nhiu thi gian ghi chp(ph lc 6).

c) Ph ng php t ng thut

Ng i nh gi ch vic vit mt bi tng thut ngn m t s hon thnh cngvic ca cp d i. Ph ng php ny ch trng ti nhng hnh vi theo thi cc (extremebehavior)- ngha l nhng hnh vi tht tt hoc tht d- ca nhn vin hn l s honthnh cng tc hng ngy. nh gi theo ph ng php ny c hn ch l b nh hng

bi k nng vit ca ng i nh gi (ph lc 7).d) Ph ng php thang im nh gi cn c vo hnh vi

y l ph ng php tng hp cc yu t ca ph ng php thang im v ph ngphp ghi chp cc v vic quan trng. Theo ph ng php ny, cc mc hon thnhcng tc khc nhau c biu din theo mc thang im v c m t da theo hnhvi cng tc ca nhn vin . Ph ng php ny khch quan hn, i hi s tham d canhn vin nn n c c cp qun tr ln cp d i chp nhn d dng. Tuy nhin,ph ng php ny h ng v hot ng hn l v kt qu, nn s gy kh khn cho nhqun tr trong vic nh gi nhn vin hon thnh cng vic hay l ch hot ng mkhng t n mc tiu mong i (ph lc 8).

3.3.4.2. Phng php nh gi nhm

a) Ph ng php xp hng

Ng i c nh gi c xp hng theo th t mi c tnh. Chng hn nh xtv t cht lnh o th nhn vin A hng 1, nhn vin B hng 2, nhn vin C hng 3Nh ng xt v mt phn on th th t c th thay i.

Trong phng php so snh cp, ng i nh gi so snh mi nhn vin vi tt ccc nhn vin khc cng mt lc. im nh gi ton b ca mi nhn vin s c xcnh bng cch xem ng i c la chn bao nhiu ln so vi nhng ngi khc.

3.3.4.3.Phng php MBO

Ph ng php ny l ph ng php qun tr bng mc tiu (management byobjectives). Cc b c thc hin trong ph ng php ny:


19/85


- Ng i gim st v nhn vin hp xc nh nhim v v mc tiu cho cp d i

- Cc bn tham gia thit lp mc tiu theo nguyn tc SMART (Specific- c th,Measurable- o l ng c, Agreeable- ng thun, Realistic- thc t, kh thi, Time-framed- c thi hn)

- Ng i gim st thit lp cc tiu ch nh gi thnh tch- Tho thun nh gi gia k

- Ng i gim st v nhn vin a ra nhng iu chnh cn thit i vi cc mc tiuban u

- Ng i gim st nh gi ln cui v t chc cuc hp vi nhn vin tham vn vkhuyn khch

- Nhn vin xc nh cc mc tiu cho giai on tip theo sau khi tham vn cp trn

Ph ng php ny c nhiu u im nh : nhn mnh n kt qu cng vic, ngin trong trin khai, c nh hng tch cc, lu di ti vic ci thin thnh tch. Tuy

nhin, n li lm tng cc cng vic giy t v th ng kh khn, phc tp trong victhit lp mc tiu.

3.4. i ng

Khng ai lm vic g m khng cn c tr l ng hay bt c mt phc li no.K c nhng ngi hot ng trong cc t chc phi chnh ph hay cc t chc t thinth cng u mong mun nhn c mt loi l ng bng hay phc li no t ng ich ca mnh. Pht trin mt h thng i ng hiu sut v hiu qu l mt phn quantrng ca qu trnh qun tr ngun nhn lc. Mt h thng i ng tt s gip thu ht vgi chn nhng nhn vin c ti gip t chc hon thnh mc tiu v s mng.

3.4.1. nh ngha

i ng l mt hot ng ca qun tr ngun nhn lc c lin quan ti tt c cchnh thc th ng m nhn vin nhn c do h thc hin cc nhim v ca t chc.

3.4.2. Cc hnh thc i ng

Nh qun tr c th thc hin ch i ng thng qua hai hnh thc: trc tip vgin tip. i ng trc tip bao gm cc i ng v mt ti chnh d i dng l ng,th ng, tin hoa hng. i ng gin tip l tt c nhng i ng v mt ti chnh khngthuc v i ng trc tip nh- tin l tt, cc loi bo him

3.4.3. Mc tiu ca i ng

- : p ng yu cu ca chnh ph, cng on v qun l

- Cng bng: gn vi kh nng, trnh , s n lc

- Cn i: tng qu lng th ng hp l, khng vt qu kh nng ca doanh nghip

- m bo cuc sng: p ng nhu cu ti thiu

- To ra s khuyn khch: khuyn khch c nhn vin lm vic c hiu qu

- Chp nhn c i vi nhn vin: nhn vin hiu h thng v cm thy hp l.

3.4.4. Cc yu t nh hng n h thng i ng

3.4.4.1. Cc yu t bn ngoi doanh nghip

a) Chnh ph


20/85


Chnh ph nh h ng n h thng i ng ca doanh nghip thng qua cc quynh nh : quy nh v l ng ti thiu, tr l ng lm ngoi gi, bo him y t, bo himx hi Lut lao ng ca cc n-c ni chung v Vit Nam ni ring u nghim cmphn bit i x nam n khi tr l ng. Thm vo , cc n c u- M cn quy nhthm v chng phn bit chng tc.

b) Nn kinh tTrong mt nn kinh t suy thoi, ngun cung ng lao ng tng (tht nghip

tng) s lm cc cng ty c khuynh h ng h thp hoc khng tng l ng.

c) Th tr ng lao ng

Bn cht ca th tr ng lao ng, v d nh cung v cu lao ng, c cu laong, cht l ng lao ng s nh h ng n h thng i ng ca cng ty. Chng hn,vi c cu lao ng trn th tr ng phn ng l ph n, cng ty cn c chnh sch ch n cc ch bo him y t, bo him x hi.

d) Cng on

Mc d Vit Nam, cng on ti cc cng ty ch ng mt vai tr th yutrong cc vn l ng bng v i ng, nh ng trong thc t, n c mt th lc rt mnhv c th khin cc cp qun tr phi tho lun vi h trong ba lnh vc sau: cc tiuchun c s dng xp l ng bng, cc mc chnh lch l ng v cc ph ng phptr l ng.

3.4.4.2. Cc yu t bn trong doanh nghip

a) Chnh sch l ng v phc li

L ng bng v phc li va l mt loi chi ph, bi n c tnh vo trong chi phlao ng, va l mt loi ti sn bi n thc y nhn vin n lc. Tu thuc vo nhu cuv iu kin m cng ty s a ra nhng chnh s ch khc nhau, nh chin lc tr l ngmc cao, chin l c tr l-n mc thp, chin l-c tr l-ng theo mc hin hnh

b) Vn ho doanh nghip

Vn ho doanh nghip nh h ng rt ln n cch tuyn chn nhn vin, nthi ca cp trn v cp d i, n hnh vi cng tc, n vic nh gi thnh tch cngtc, v do nh h ng n vic sp xp ch i ng. Vi mt doanh nghip lunch trng n vic tm kim ng-i ti, pht trin sc sng to th chnh sch i ngbuc phi a ra mc l ng cao c th hp dn cc ng vin.

c) Bn cht cng vic

R rng, mt cng vic kh khn, i hi trnh cao v nhng k nng phc

tp s khin nh qun tr phi a ra mt mc l ng cao hn nhng cng vic bnhth ng khc mi c th lm hi lng v gi chn nhn vin ca mnh.

3.4.4.3. Bn thn nhn vin

Bn thn nhn vin tc ng rt ln n vic tr l ng. Mc l ng bng v phcli tu thuc vo s hon thnh cng tc ca nhn vin, mc thm nin, kinh nghim, strung thnh, tim nng v k c nh h ng chnh tr. Chng hn, Nht Bn, trong cccng ty c ch lm vic sut i v tr l ng theo thm nin th nhng ngi cng cthm nin trong cng vic, mc l ng ca h cng cao.


21/85


Ch ng II : thc trng hot ng qun tr ngunnhn lc trong cc doanh nghip t nhn

1. c im ca th tr ng lao ng Vit Nam

1.1. Cung lao ng1.1.1. S lng

Cung lao ng l mt b phn ca dn s, do vy quy m ca ngun nhn lc(lc l ng lao ng) ph thuc vo 2 yu t c bn, l quy m dn s v t l thamgia lao ng. Trong mt thi k nht nh, mc tng cung lao ng ph thuc vo tc tng dn s (t nhin v c hc) cng nh s thay i ca mc tham gia lao ng.

Vit Nam l mt quc gia ng dn ng th 14 trn th gii v th 3 trong khuvc chu (Sau Indonexia v Phillipins). Hin nay, dn s Vit Nam ang mckhong 84,4 triu ngi v mi nm, li c thm khong 1,1 triu ngi c b sungvo lc lng lao ng. Nm 2004, lc l ng lao ng ca n c ta khong 43,25 triu

ng i, tng 22,9% so vi nm 1996. Trong giai on 2000-2004, bnh qun mi nm lcl ng lao ng c n c tng thm 1,02 triu ng i (tng 2,5%/nm). Theo kt qu iutra lao ng- vic lm c cng b vo thng 7 nm 2005 va qua, hin c n c ckhong 44.385.000 ng i trong tui lao ng, tng thm 1.135.000 so vi nm20046. D bo, n nm 2010, dn s Vit Nam s tng ln ti khong 88,3- 89,0 triung i; s ng i trong tui lao ng t 56,8 triu, chim 64% dn s. Trung bnh tnm 2001 n nm 2010, mc tng ngun lao ng hng nm kh cao, khong 1,1 triung i/ nm. Tc tng t khong 2,1%/ nm. Cc chuyn gia cng a d bo rngnm 2020, quy m dn s n c ta s t khong 100 triu v n nm 2050 s ln nkhong 123,7 triu ng i. Vi quy m dn s y, Vit Nam thc s c mt li th cnhtranh ln v ngun nhn lc phc v cho cng cuc cng nghip ho- hin i hopht trin t nc.

1.1.2. Cht l ng

Nh trn thy, s l ng lao ng c b sung rt nhiu hng nm (khong1,1 triu ng i), tuy nhin cht l ng th khng tng. Trong khi , cc doanh nghipkhng i tm nhng ng i lao ng chung chung, m i tm nhng ng i lao ng vitrnh tay ngh v k nng lm vic sng to, hiu qu. iu ny dn n mt nghchl trn th tr ng lao ng Vit Nam l: ngun lao ng nhn lc th di do v k,nh ng cng khan him v cng. Ci doanh nghip cn l ngun lao ng c cht l ngth th tr ng li khng p ng c. C th ni, th tr ng lao ng Vit Nam ang trong tnh trng nhiu m t. Nhiu l v l-ng lao ng ph thng, t l v ngunnhn lc cao cp. Nhng s liu c th sau s lm r hn tnh trng ny.

Xt chung v trnh hc vn ca lc l ng lao ng, 4% cn m ch, gim0,4% so vi nm 2004; tt nghip trung hc c s chim 32,6%; tt nghip trung hcph thng 21,2%, tng 1,6%. Lao ng vng kinh t trng im Bc B c trnh hc vn ph thng cao nht, t l m ch ch chim 0,8%, trong khi s tt nghip trunghc ph thng chim ti 32,7%; tip n l vng kinh t trng im pha Nam vi ccch s t ng ng l 2,6% v 26,2%; thp nht l khu vc min Trung 2,9% v 20,6%. Tl lao ng qua o to ca c n c l 24,8% (tng 2,2%); trong t l qua o tongh ni chung l 15,2% (tng 1,8%), t l tt nghip trung hc chuyn nghip l 4,3%(gim gn 0,1%), t l tt nghip cao ng- i hc v trn i hc l 5,3% (tng 0,4%).Vng c t l lao ng qua o to cao nht l ng Nam B (37,4%) v ng bngsng Hng (34,4%), thp nht l Ty Bc (13,5%). Vng kinh t trng im c t l lao

6 Thi bo Kinh t Vit Nam s 231, ngy 21/11/2005


22/85


ng qua o to cao nht l Bc B vi 36,4%; tip n l pha Nam 36,1%, thp nhtl min Trung 31%.

Biu 1: Trnh hc vn ca lc l- ng lao ngT l: %

4

32.6

21.2

15.2

4.3 5.3

0

5

10

15

20

25

30

35

M ch THCS THPT Qua o to

ngh

THCN C-H v

trn H

Tuy lc lng lao ng qua o to khng ngng tng ln, nh ng vn cha t

yu cu c v s l ng v cht l ng: bnh qun giai on 2001- 2005 tng ti 12,9%(gn 983.000 ng i/ nm) nh ng cng mi t 24,8%, cn thp so vi mc tiu i hiIX ca ng ra l 30%. Hn na, trong s th t l lao ng c k thut cn thp,

mi t khong trn 20%, trong khi cc n c trong khu vc l 40-50%.S ng i tt nghip cao ng, i hc v trn i hc cn thp, tng cng li mi

t 5,3%. Trn tng th, lao ng c thu ht vo lm vic trong khu vc doanh nghipc cht l ng nh sau: 50,6% l lao ng ch a qua o to, 29,2 cng nhn k thut,7,4% lao ng trung hc chuyn nghip, 12,8% cao ng, i hc tr ln. Trong ccdoanh nghip t nhn, s l ng lao ng lnh ngh v lao ng c trnh vn ha cao(tt nghip cc tr ng dy ngh hoc i hc) hin nay l 35,4%. Tuy nhin, s laong trnh cao ny vn ch-a thc s p ng -c yu cu ca nh tuyn dng c th nm gi nhng v tr ch cht trong doanh nghip. H cn cc chuyn gia v quntr kinh doanh, lp trnh vin, k thut vin, chuyn vin marketing, cc nh phn tch tichnh vi yu cu c bn v ting Anh v cc kin thc qun l, kinh t. Th nh-ng,

c n 70% sinh vin mi ra tr ng khng c vic lm, bi h ch a thc s p ng c yu cu ca nh tuyn dng.

Nhng nh c im ln nht ca sinh vin mi ra tr ng hin nay l:Th nht, thiu kh nng t duy, sng to v tnh ch ng trong cng vic. H

km nng ng trong vic tm ti nhng t ng mi, t khi t nghin cu, hc hi mth ng th ng ch kin cp trn, ch ti, ch h ng dn v lm theo mt cchmy mc. Tng gim c Cng ty Dt Phong Ph, b Trn Th -ng cho bit: Rt tsinh vin tt nghip v cng tc Dt Phong Ph c tnh sng to, t tin nn khng baogi dm a ra t ng mi. H ch ngi ch cp trn giao ti hoc phi ch th chdanh mi dm ni, mc d trong u c rt nhiu t-ng hay.

Th hai, khng ch chuyn mn m ngay c khu vit lch v din t ca nhiu

sinh vin ra trng vn cn yu km. Thc t ny th ng xut pht t xu h ng chtrng n cc mn hc t nhin (Ton, L, Ho,) hn l cc mn hc x hi (Vn, S,


23/85


a). Bn cnh , khng phi tr-ng i hc, cao ng hay trung cp no cng ccht l ng u vo cao, bi trnh dn tr cn qu thp. Chng trnh o to trongtr ng li khng ch trng n rn luyn kh nng t duy v din t cho sinh vin, nnk nng ny ca sinh vin khi ra tr ng vn cn yu km l iu d hiu.

Th ba, kin thc x hi th ng qu t i. C th bin minh cho iu ny bng

lp lun: L sinh vin th cn phi i hc, cn phi ngi trn gh nh tr ng, khng c tip xc vi mi tr ng x hi, mi tr ng lm vic thc t, th lm sao c th ckin thc x hi nhcc nh tuyn dng mong mun -c?. Hin nhin, y l iukh trnh khi. Nh ng nguyn nhn ca tnh trng kh trnh khi ny tr-c ht chnhl mt h thng gio dc cn mang nng tnh sch v. iu ny khng phi l nibn khon ln cho cc nh tuyn dng, nh ng nu khng c kin thc x hi th nhnvin cng kh c th nhanh nhy. l l do ti sao khi cc cng ty n c ngoi khituyn ng i cn ch n nhng hot ng x hi ca sinh vin nh hot ng on,hot ng tnh nguyn, cc chuyn i thc t trong khi phn ln cc doanh nghipVit Nam ch ch trng vo bng cp, v hin nhin l trong bao gm c cc doanhnghip t nhn.

Cn i ng cc nh qun l Vit Nam hin nay??? H cng khng trnh khinhng mt yu km nht nh:Th nht l v kin thc. Phn ln i ng cc nh qun l cc doanh nghip

Vit Nam ch a c o to chuyn su v kinh t v kinh doanh trong nn kinh t thtr ng. H c kh nng tip thu nhanh nh ng thiu kin thc ng b. H hc hi knng kinh doanh mi rt nhanh chng, khng nhng v lnh vc thun chuyn mn, hayquy ch, chin thut m cn c kh nng sng to nhng ng ngch tip th, khai phnhng tim nng th tr ng mi, nhng phng sch t giai on t c ch tiukinh doanh. l ngh thut, nh-ng vn cn thiu mt mt quan trng na: khoahc. Nhng kh nng thin ph y khng lp i kin thc qu qut hay nhngmnh bng hng kin thc, thiu kinh nghim thc t khin cho cc doanh nghipca ta th ng phi lng tng v yu th khi m phn thng th ng vi cc doanhnghip n c ngoi.

Th hai l v k nng lm vic nhm. Kh nng hp tc hon thnh cng vicca ng i lao ng Vit Nam qu yu km. Nhiu nh qun l nc ngoi nhn xtrng: Lao ng Vit Nam lm vic rt tt khi t mnh gii quyt cng vic, nh-ng nut h trong mt nhm th hiu qu km i rt nhiu. Chnh iu ny khin chonhiu doanh nghip khng th thnh cng c, cho d h tp hp c i ng nhnvin c ng cp cao. Hn na, s cnh tranh thiu bnh ng, minh bch v mi quanh con ng, chu cha to nn nhng mu thun ni b kh gii quyt ni.

Tm li, cht l ng lao ng ca n c ta cn thp v ch a p ng c nhu cuca mt nn kinh t ang trong giai on cng nghip ho, hi nhp vi nn kinh t thgii. C th kt li bng cu ni ca Ph Th t ng Chnh ph Phm Gia Khim ti Hingh trin khai nhim v nm 2006 ca B Lao ng- Th ng binh v X hi mi ct chc ti H Ni thng 2/2006. Ch-a bao gi vn ngun nhn lc li tr nn nngbng nh thi gian ny ti cc din n ca Chnh ph. Tr-c nhng thi c v thchthc mi do nn kinh t tri thc mang li, vn cht l ng ngun nhn lc thc s tr thnh mi quan tm su sc khng ch ca ring doanh nghip m cn l ca chnhph, ca ton t nc.

1.2. Cu lao ng

ti xin phn tch cu lao ng trn th tr ng lao ng c n c ni chung vtrong khu vc doanh nghip ni ring theo cc gc sau: l ng cu, nguyn nhn binng ca cu, mc cu theo cc khu vc doanh nghip v theo trnh .

Th nht, v l ng cu. Tnh n ngy 1/7/2004, tng cu lao ng (lao ngthc t ang lm vic trong nn kinh t) l 42,33 triu ng i, tc tng bnh qun giai


24/85


on 1996-2004 l 2,54%/nm.7 n nm 2005, 30 ngnh u c nhu cu tuyn dngtng cao, trung bnh khong 10-20%, trong nhu cu k ton tng 87%. 8 Vo nmnay- 2006- thi im nhy cm tr c thm WTO, cc doanh nghip ang ra sc chyua vi tc pht trin ca th tr ng, nn nhu cu tuyn dng cng tng cao. Ti cctrung tm dch v, vic lm, nhu cu tuyn dng tng nhanh t 20-30% v phong ph v

ngnh ngh, tp trung nhiu nht l lao ng bn hng theo ca, gii thiu sn phm, tipth D bo, n nm 2010, tng cu lao ng s l 49,1 triu lao ng trong , laong lm cng n l ng trong doanh nghip l 11,05 triu ng i v ngoi doanh nghipl 8,55 triu ng-i. Hin nhu cu v lao ng vn ang tp trung nng nht ti cc thtr ng: thnh ph H Ch Minh, Nng v H Ni- nhng ni tp trung nhiu laong v c s sn xut kinh doanh.

Th hai, v nguyn nhn. Cu lao ng c mc tng kh cao l do tc tngtr ng kinh t cao v n nh, v s chuyn dch tch cc ca c cu kinh t theo chiuh ng tng t trng kinh t khu vc dch v v cng nghip. Mt nguyn nhn quantrng na c nh h ng ln n vic to m vic lm nhanh trong thi k ny l t lvn u t trong GDP lin tc c tng ln, t 14,2% nm 1985 ln khong 33% nm

2004. Bn cnh , vic y mnh xut khu cng c tc ng tch cc n to m viclm, thu ht lao ng.Th ba, v mc cu lao ng trong cc loi hnh doanh nghip. C th nh sau:- Cu lao ng trong doanh nghip Nh n c: qu trnh ci cch doanh nghip

Nh n c lm cho lao ng trong khu vc doanh nghip ny gim t 2.500.000 nginm 1989 xung cn 2.200.000 nm 2004. Khu vc doanh nghip Nh n c t c khnng thu ht lao ng quy m ln, do mt b phn ln lm n km hiu qu hoc angtrong qu trnh sp xp, chuyn i hnh thc s hu, b phn khc th gp kh khntrong sn xut kinh doanh tr c yu cu nng cao hiu qu hot ng v nng lc cnhtranh bnh ng, mt s khc th b gii th.

- Cu lao ng trong doanh nghip c vn u t n c ngoi: tc tng viclm cao v c nh h ng ln i vi vic thc y pht trin mc cu trn th tr ng laong. Nm 1997, s lao ng lm vic trong khu vc c vn u t n c ngoi l 130nghn ng i, n nm 2004 l 691 nghn ngwoif. Tc tng lao ng bnh qun 2001-2004 l 30,2%, trong doanh nghip 100% vn n c ngoi tng bnh qun 37%/nm.

- Cu lao ng trong cc doanh nghip ngoi quc doanh: s pht trin ca ccdoanh nghip ngoi quc doanh c vai tr quan trng trong vic to ra mc cu lao nghng nm trn th tr ng lao ng. Tnh n nm 2004, doanh nghip ngoi quc doanhthu ht 1.700.000 lao ng, chim t l 36,5% tng s lao ng ca khu vc doanhnghip, tc tng lao ng bnh qun cc nm gn y l 28%.

Th t , v mc cu theo trnh , c chia lm 2 lnh vc: lao ng ph thngv nhn s cao cp.

V lao ng ph thng, cc doanh nghip c nhu cu tuyn dng rt nhiu lao

ng ph thng gia tng sn xut- kinh doanh nhng ng i lao ng th li khngmun np n vo lm nhng v tr bi nguyn nhn chnh l tin l ng thp-khng trang tri chi ph sinh hot. Cu th rt nhiu, cung khng thiu, nhngcung v cu li khng gp nhau, chnh l nguyn nhn dn n t l tht nghip vn cntng cao n c ta hin nay. Ti trung tm dch v vic lm Thanh nin- thnh ph HCh Minh, cc n hng tng trung bnh 10 n v/thng, mi n hng t 50-500 uvic, nh ng kh nng p ng ch khong 10-20%. Ti trung tm ny hin cn ang tnng n hng tuyn 1.000 lao ng ph thng, lp rp in t (l ng 900.000-

7 TS Nguyn Tip- Trng Cao ng Lao ng x hi- Tp ch Nghin cu Kinh t, s

326, thng 7/20058 www.vietnamworks.com
http://www.vietnamworks.com/http://www.vietnamworks.com/http://www.vietnamworks.com/


25/85


1.200.000 ng/ng i/thng) cho khu ch xut Tn Thun, Khu cng nghip Sng Thn.Tnh trng cng t ng t ti Nng. T u thng 5/2006 ti nay, qua 2 phin chvic lm c t chc, ch s dng lao ng tuyn trc tip c gn 2.500 lao ng.Tuy nhin, trong thc t, nhu cu s dng lao ng ti thnh ph ny cn ln hn nhiuso vi s lao ng c tuyn. Theo nh gi s b ca S Lao ng- Th ng binh

v X hi thnh ph Nng, s l ng ch lm cn trng m cc doanh nghip ngk tuyn dng ti 2 phin ch vic lm ln ti gn 10.000 ng i. S khan him laong ph thng l vn ln nht i vi th tr ng lao ng ny. Trong s gn 10.000vic lm cn tuyn, c ti 6.500 vic yu cu lao ng ph thng, nh ng li c rt tng i np n. Thm ch, ti phin ch th 2 c t chc vo thng 6 va qua, ch c106 ng i np h s cho cc v tr lao ng ph thng, trong khi cc nh tuyn dng cnn gn 1.200 ng i.

V nhn s cao cp, tt c cc ch doanh nghip Vit Nam hin nay u nhnthc c rng, vi nn kinh t ngy cng pht trin, cng vic i mi ngy cng i vochiu su, hi nhp quc t ngy cng m rng, th tr ng cnh tranh ngy cng gay gtth mt ngun nhn lc cao cp trong qun tr kinh doanh cng cn thit hn bao gi ht.

Th nh ng, cu tng, cung li khng my thay i, thm ch cn gim (hai ngnh hnhchnh- th k v k ton gim cung ti 80% v 35%) khin cho nhu cu v nhn s caocp cng tr nn nng bng. Bn Thng s nhn lc Vit Nam cho thy, nhu cu vchuyn mn cao vn ang tip din v ngy cng xa mc cung. Nhu cu tuyn dngcng nng th cng vng bng ng-i ti. Chnh cn st ny y gi thu cc quntr vin cao cp ln cao. Cc v tr nh gim c th ng hiu, qun l ngnh hng, nhns, cht l-ng l-ng khi im c th t 600-1.500 USD/ng i/thng. c bit cc vtr cao cp nh qun l d n, gim c vng, khu vc c mc l ng ln n 2.500USD/thng, cn nhng v tr qun tr ti chnh- ngn hng th ln n 5000-7000USD/thng cng nhiu ch i ng hp dn khc, nh ng a s cc trung tmdch v vic lm u khng dm m bo cung cp c ngun nhn lc ny. Trn cctrang web ca cc cng ty chuyn tuyn nhn s cao cp v trung tm dch v vic lmcao cp, mi ngy ng khng d i 100 v tr cao cp, nhiu cng ty 2-3 thng cho mtv tr quan trng m vn khng tm ra ng i.

Nh vy, cung v cu lao ng Vit Nam (lao ng ph thng v nhn s caocp) hin ang mt cn i nghim trng, c v s l ng ln cht l ng. Cung lao nghin ch p ng c 1/3 v s l ng v ch a p ng c cc yu cu v cht l ngnh : chuyn mn, ngoi ng v kinh nghim thc t. Ng i tm vic th nhiu, nhngng i p ng c nhu cu ca doanh nghip th tht him hoi. Bc tranh lao ngVit Nam c th c tm li trong cm t: Tha lao ng gin n v thiu lao ngtrnh cao.

1.3. iu kin lao ng

iu kin lao ng l tp hp cc yu t v sinh (vt l, ho hc, sinh hc), tmsinh l (trng l ng th lc, thn kinh, tm sinh l), thm m (khng gian ni lm vic,mu sc, m thanh, bu khng kh tp th), kinh t- x hi (t chc, nh mc laong, tin l-ng, p dng lut php lao ng, trch nhim x hi) ti ni lm vic.

Vic m bo iu kin lao ng cho ng i lao ng l khng ch l trch nhimca doanh nghip (c quy nh ti ch ng XI ca Lut lao ng v cc vn bn h ngdn p dng Lut lao ng) m cn l s cn thit doanh nghip c th to tm l yntm v hng say cho ng i lao ng, gip tng hiu qu sn xut kinh doanh ca doanhnghip, t , thu ht v gi chn c ng i lao ng, c bit l nhng ng i ti. Vvy, vic tm hiu ra cc gii php nhm ci thin iu kin lao ng cho ngilao ng cng l mt phn quan trng m cc nh qun tr ngun nhn lc cn l u tm.

n c ta, iu kin lao ng ca ng i lao ng ch a c m bo v c phn be do nghim trng hn trong giai on cng nghip ho- hin i ho pht trin t


26/85


27/85


khng tin hnh tuyn dng c nh theo t v mang tnh chin l c. Trong cc doanhnghip m ti tin hnh kho st, tt c u cho bit h tin hnh tuyn dng lin tctrong nm v bt c khi no c nhu cu v nhn s.

y l quy trnh tuyn dng thng th ng ti mt doanh nghip t nhn hin nay:

Cc ph ng thc tuyn m c p dng ph bin nht l: bo ch, Internet, cctrung tm gii thiu vic lm v ngi quen thn/ bn b gii thiu, hi ch vic lm vcui cng l cc tr ng i hc. Trong , mi loi phng thc c mt mc hiuqu khc nhau tng loi hnh doanh nghip. Cc doanh nghip thm dng lao ngchn tay th cho rng bo ch v s gii thiu ca ng i quen thn l hiu qu nht. Cni vi cc doanh nghip m lao ng tr c chim a phn th bo ch, Internet v tuyndng ti cc tr ng i hc mi l hiu qu nht. iu ny cng d hiu bi trnh dntr khc nhau s quy nh trnh tip cn cng ngh v thng tin khc nhau. Vi cngc Internet, bn cnh website ca cng ty, doanh nghip c th la chn mt swebsite nh : www.vietnamworks.com, www.kiemviec.com, www.tuyendung.com,www.hrvietnam.com..., hoc cc bo in t khc ng tin tuyn dng. a phn cctin tuyn dng ng trn cc website khng mt ph tuyn dng, tr nhng trang ln vchuyn v tuyn dng nh www.vietnamworks.com. Mt s doanh nghip cng phthuy hiu qu ca vic tuyn dng ti cc trng i hc, v thng th ng nhng tr ng c chn l nhng tr ng c danh ting v cht lng cao. Nhng doanh nghip hotng trong lnh vc k thut th nh gi cao cc tr ng i hc nh Bch khoa, Giaothng vn ti, Xy dng cn cc tr-ng Kinh t quc dn, Ngoi th-ng, Ngoing th-ng l s la chn ca cc doanh nghip hot ng trong lnh vc kinh t. Tuynhin, phi nhn mnh rng ch nhng doanh nghip hot ng vi hm l-ng chtxm cao mi ch n khai thc hiu qu ca cng c tuyn m ny. Vic tuyn mthng qua cc ph ng tin truyn thanh, truyn hnh c p dng rt t. L do m ccdoanh nghip a ra tr c ht l chi ph cao v k l t hiu qu. a phn ng vinkhng ngi nh nghe i, xem tivi m tm vic. Thay vo , h mua mt t bo hoci hi han nhng mi quan h m c th a li vic lm cho h.

Tin trnh tuyn chn v cc phng thc tuyn chn hu ht cc doanh nghipkhng c p dng theo chun mc. Hu ht cc tr ng hp l phng hnh chnh phihp cng cc phng ban thc hin cng vic tuyn chn. Tin trnh tuyn chn th ngn gin nh sau:

Cc doanh nghip vn cn qu coi trng khu h s, xem l cn c quan

trng nht tuyn chn, sau l kt qu ca qu trnh th vic. Mt s doanh nghipc tin hnh kim tra nng lc v phng vn, nh ng trong kim tra nng lc, hu nh

Phng hnh chnh phihp vi cc phng bantin hnh tuyn chn

Ban lnh oxt duyt yu

cu

Cc phng ban xutln ban lnh o thngqua phng hnh chnh

Cc phngban cm thythiu nhn s

Phng hnh chnhson tho v ng

tin tuyn m

Tuyn dngb nhim

Nhn vxem xt h Th vic

B nhimchnh thc
http://www.vietnamworks.com/http://www.kiemviec.com/http://www.tuyendung.com/http://www.hrvietnam.com/http://www.vietnamworks.com/http://www.vietnamworks.com/http://www.hrvietnam.com/http://www.tuyendung.com/http://www.kiemviec.com/http://www.vietnamworks.com/


28/85


khng c doanh nghip no s dng cc bi kim tra ch s thng minh (IQ), v cnghim hn vi bi kim tra ch s mn cm (EQ). H ch ch tm nht vo vic xem xtxem ng vin c v t qua c bi kim tra nng lc chuyn mn hay khng. Cnphng vn- mt cng c c lc v rt quan trng nh gi nng lc ng vin th li c tin hnh mt cch kh ty tin. Ch mt s rt t c mt tin trnh phng vn

chuyn nghip, cn li ban lnh o doanh nghip hu nh khng c s bn bc kl ng tr c khi tin hnh phng vn v cu hi phng vn, cc tiu thc nh gi v choim ng vin, cc hnh thc kim tra trnh v nng lc ca ng vin.

Vic tuyn chn ph thuc vo s xt duyt ca cc thnh vin ban lnh odoanh nghip (gim c, ph gim c, tr-ng phng, ph tr-ng phng). H xemxt h s, kim tra vit v phng vn, nu thy ng vin ph hp v c tim nng, th coinh ng vin c tuyn chn v quy trnh tuyn dng c hon tt. Thm na, mttrong nhng c trng ca cc doanh nghip t nhn Vit Nam l Gim c/ch doanhnghip l ng i quyt nh cui cng trong vic tuyn dng nhn vin nn nhiu khiquyt nh tuyn dng ny li mang tnh cm tnh, thiu khch quan.

2.2. Trong o to v pht trin

Tr c ht, phi thy rng cc doanh nghip dn nhn thc c tm quantrng ca o to nhn s nhm pht trin doanh nghip. Theo kho st ca Trung tmh tr doanh nghip nh v va thuc Phng th ng mi v cng nghip Vit Nam kthp vi Cng ty dch v h tr doanh nghip thuc Hi doanh nghip tr H Ni chothy, i a s trong 679 doanh nghip c hi u khng nh, o to c th gpphn ng k vo vic gii quyt kh khn ca doanh nghip, nht l nhng kh khnmang tnh chin lc.10 Cuc iu tra quy m ca Cc Pht trin doanh nghip va vnh (B K hoch v u t ) tin hnh vo nm 2005 va qua, vi s tham gia ca hn63.000 doanh nghip ti 30 tnh thnh pha Bc, cng cho thy cc doanh nghip c nhucu v o to trong rt nhiu lnh vc, trong c 33,64% s doanh nghip c nhu cuo to v ti chnh, k ton; 31,62% c nhu cu o to v qun tr doanh nghip;

24,14% c nhu cu o to v pht trin th tr ng; lp k hoch, chin l c kinh doanh:20,17%; pht trin sn phm mi: 12,89%; k nng m phn v k kt hp ng kinht: 12,89%; qun l ngun nhn lc: 11,62%; ng dng cng ngh thng tin trong doanhnghip: 10,85%. D bo, trong thi gian ti, nhu cu o to qun l ca doanh nghips tng gp 7,5 ln v nhu cu o to k thut- tay ngh s tng 3,2 ln. Tuy nhin, nhucu o to th ln, nh ng s doanh nghip tham gia o to ch chim c 40,9% vcng ch c 44,9% doanh nghip tham gia 2 kho o to tr ln. Vic xc nh nhu cuo to th ng da trn nhng c s sau y:- Nhu cu sn xut kinh doanh ca doanh nghip thay i- Cng ngh c ci tin, nng cao i hi phi o to nhn vin thch ng vi

cng ngh mi.

- Bn thn nhn vin t thy c nhu cu o to nng cao kin thc v k nng- Nhn vin mi vo lm cn c o to thch nghi vi cng vicCc ph ng thc o to c s dng l:- o to ti ch (on job): cng nhn hoc nhn vin c o to bng chnh cng

vic mnh cn lm. V d nh ti cng ty TNHH cng nghip Thin Ph (chuyn vdy v cp in), cng nhn s c h ng dn v cng vic cn lm bi cc qunc hoc trng my

- Gi hc vin i o to ti cc trung tm o to: c doanh nghip th gi hc vintham gia cc kho hc c sn ca cc trung tm nh trung tm o to v qun trkinh doanh Thames, trung tm hp tc ngun nhn lc Vit Nam- Nht Bn (VJCC),cc trung tm ngoi ng, hoc cc lp o to ngn hn lin tc khai ging ti cc

10www.vneconomy.com.vnngy 01/03/2006
http://www.vneconomy.com.vn/http://www.vneconomy.com.vn/http://www.vneconomy.com.vn/http://www.vneconomy.com.vn/


29/85


tr ng i hc nh- tr-ng i hc Kinh t quc dn, Ngoi th-ng, Bch Khoa;c doanh nghip th k hp ng di hn vi cc trung tm o to chuyn nghiptheo nhu cu ca h.

- o to ti trung tm o to ca cng ty, ch yu l cc bui hi tho hoc thuyttrnh kt hp vi nghe nhn.

- Khuyn khch nhn vin tham d cc kho hc nng cao kin thc v k nngphc v cho cng vic v chi ph o to ny u do cng ty tr tinHin nay, cc doanh nghip t nhn, vic o to thng din ra theo hai

h ng: doanh nghip t o to hoc thu cc nh cung cp cc kho o to ngn hn.T o to nhn vin cho mnh l iu kh ph bin cc doanh nghip c quy m tnh n ln. Thng th ng nhng ng i chu trch nhim o to l cc thnh vin banlnh o doanh nghip, cc tr ng phng hoc ph phng. i vi vic o to lao ngph thng th cng vic ny c th do qun c, hoc tr ng my thc hin. Ph binnht vn l o to nhn vin theo cc nhm, lp. c bit, hu nh ch a c doanhnghip no thc hin vic lun phin thay i cng vic, m rng phm vi thc hincng vic, to c hi cho nhn vin c thc hin nhiu cng vic khc nhau, nm

c nhiu k nng thc hin cng vic khc nhau. Cn trong ngnh cng nghip,khong 73% doanh nghip tin hnh o to ngh ti ch cho cng nhn. Thc trngny bt ngun t mt thc t l phn ln lao ng vic lm trong doanh nghip va vnh u khng lnh ngh v cc ch doanh nghip lun phi i u vi nhng khkhn trong vic tm ngun ti chnh gi nhn vin ca mnh i o to. Cn i vinhng doanh nghip ln hn, h c th mi mt s nh cung cp cc kho hc o totheo yu cu ca doanh nghip. Trong tr ng hp ny th cht l ng v hiu qu chngtrnh ph thuc rt nhiu vo tnh chuyn nghip ca c s o to.

Ni dung o to tp trung ch yu vo cc kin thc chuyn mn nhmarketing, bn hng, qun l ti chnh, qun l ngun nhn lc, qun l cht l ng snphm, qun l v thc hin d n u t ... Sau o to, cc doanh nghip th ng tngkt li s l ng ng i c o to, s l ng ngy, gi o to, s lng ch ng trnho to c thc hin. Ch mt s t doanh nghip c iu tra v hiu qu lm vic cacng nhn, nhn vin sau o to.

2.3. Trong nh gi thnh tch

Vic nh gi c thc hin nh k tu theo c im sn xut kinh doanh cadoanh nghip, c th l theo thng, theo qu, theo d n nh-ng hu ht doanh nghipno cng c nh gi nh k hng nm.

Tin trnh nh gi thnh tch thng nh sau:

Nhn chung, cc doanh nghip nh gi tnh hnh thc hin cng vic ca nhnvin theo cc tiu ch m ngi qun l doanh nghip a ra. Nhng ng i lnh o cpcao nht s l ng i ra quyt nh nh gi cui cng. C th thy, b c tham kho kin nhn vin v tip nhn phn hi ca h v nh gi th ng b b qua.

Tiu ch nh gi ch yu da vo s l-ng v cht l-ng sn phm ca nhnvin lm ra. Sn phm ny khc nhau theo tng doanh nghip v theo tng v tr cngvic nn tiu ch cng khc nhau. Vi doanh nghip cng ngh thng tin- IT th c th datrn s phn mm c th ng dng c m nhn vin vit ra, vi doanh nghip dt may

th l s l ng qun o, vi doanh nghip t vn v dch v th l s khch hng m h t

Cp trn ra tiu chnh gi

Thu thp d liuv thnh tch ca

nhn vin

i chiuthnh tch v

tiu ch

Ra quytnh vnh gi


30/85


vn thnh cng Nhng tiu ch khc c th l doanh thu, mi quan h khch hng, sl-ng hp ng k -c vi i tc, thi gian m nhn vin u t- cho cng vic

Cc ph ng thc nh gi ch yu l: phng php thang im, tng thut, theotiu ch cng vic v ph ng php nh gi cho (gia cc cng vic ca cng mt cnhn v gia cc c nhn vi nhau). Rt t doanh nghip s dng ph ng php MBO-

mt ph ng php tin tin v hiu qu trong nh gi thnh tch.2.4. Trong ch i ng

Ch i ng nh hng ln n hiu qu lm vic v s trung thnh ca nhnvin i vi doanh nghip. Nu nhn vin cm thy thoi mi v ho hng vi cngvic, h s c th hon thnh tt hn mong i v cng gn b lu di vi cng ty. Cnng c li, rt c th dn n tnh trng xu nht l h ri b cng ty hoc c nhng phnng tiu cc. Th nh ng, tr c tnh trng cht l ng lao ng Vit Nam cn qu thp,doanh nghip ch a nhn thc c tm quan trng ca i ng v ng i lao ng th th vi gi tr ca bn thn mnh, nn ch i ng cc doanh nghip vn cn ch at ng xng. V thi gian lm vic, hu ht cc doanh nghip t nhn c ch lm vic8h/ ngy v 40h/tun (lm thm sng th 7 so vi cc doanh nghip Nh n c c nghc ngy th 7). Nhng thc t, lao ng ph thng lun trong tnh trng lm thm gim mc tin cng th khng c tr xng ng.

V i ng ti chnh, s ng i lao ng nhn ng theo mc lng ti thiu mNh n c quy nh (vo thi im ny l 350.000/thng v sp ti y-thng 10/2006s l 450.000/thng) rt t, ch chim khong 1,3%. Mc l ng trung bnh vi lao ngph thng hin l 600.000/thng. Mc l ng trung bnh vi lao ng ph thng hin l600.000/thng. Vi lao ng tr c th l ng th ng nm trong khong 1.000.000-3.000.000/thng. Tuy khng phi nhn mc l ng ti thiu nhng vi tc tng calm pht, mc lng ny vn cn qu bp bnh vi ng i lao ng. Bn cnh l ng, huht cc doanh nghip t- nhn u c ch th-ng, nh-ng cng nh- mc l-ng, mcth ng cn qu hn ch v khng m bo i sng vt cht cho ng i lao ng.

Vic tnh l ng c tnh theo mt mc c nh t u, khng c cp xt theo thnhtch, v t khi c ch thay i cho ph hp vi mc gi c bin ng theo th tr ngv v mc tiu gi chn nhn vin. Rt t doanh nghip p dng cc hnh thc tr cpnh : ph ng tin i li, ph ng tin lin lc hay cc khon bi d ng vo nhng dp cbit nh- ngy 2/9, ngy thnh lp cng tyBn cnh , mc d trong Lut lao ng quy nh bo him x hi l mt iu khon bt buc trong hp ng lao ng, nh nghu ht cc doanh nghip tm cch trn trnh ngha v ny.

V i ng phi ti chnh, cc doanh nghip hu nh cn qu xa l vi khi nimvn ho doanh nghip v khng nhn thc c tm quan trng ca cc yu t nhiu kin lm vic, s on kt gia cc nhn vin trong ni b, phong cch lnh o cacp qun tr mt s t cc doanh nghip c ch n i ng phi ti chnh th 3 hnhthc ph bin nht l: t chc k nim cc s kin quan trng nh ngy thnh lp cngty, ngy 8/3, 1/6, t chc cc chuyn tham quan du lch v sinh hot th dc th thao(bng v cu lng l ph bin nht). Nhng hot ng ny nhm ng vin tinh thn,to ng c lm vic tt hn nhn vin nh ng cng nh o to, cc doanh nghip thchin min c ng, coi y l mt khon chi ph bt buc ch khng phi l cn thit.

3. nh gi chung v hot ng qun tr ngun nhn lc ca cc doanh nghip tnhn hin nay

3.1. im mnh

Th nht, vic tuyn dng cc doanh nghip t nhn mang tnh trung thc,khch quan, cng bng v linh hot hn ch tuyn dng ti cc doanh nghip Nhn c. ng vin c tuyn chn ch yu l nh da vo nng lc c nhn thng qua hs v thnh tch cng tc/hc tp hay nhng bi kim tra trnh . t khi ng vin nng


31/85


lc km m nh quan h hay tin hi l m c th -c vo lm cng ty. Bi tnhcht ca doanh nghip t nhn l s sng cn ca doanh nghip gn lin vi s sng cnca gim c, nn ng nhin l h s khng mun nhng ngi c nguy c acng ty n b vc ph sn.

Th hai, c cu ca cc doanh nghip t nhn Vit Nam (ch yu l va v nh)

t ng i gn nh nn cc quyt nh v nhn s c th c ra nhanh v p dngnhanh, st vi tnh hnh thc tin ca doanh nghip. Mt khi ban lnh o cc doanhnghip va v nh thc c tm quan trng ca chin l c pht trin ngun nhnlc, h c th c nhng quyt nh kp thi, em li hiu qu.

Th ba, h thng o to t ra hiu qu hn rt nhiu so vi khu vc doanhnghip Nh n c. Nu nh vic o to cc doanh nghip Nh n c th ng do nhucu t trn di xung, th cc doanh nghip t- nhn, h c th kt hp c cc quytnh o to ca cp trn ln kin ngh c o to ca cp d i. Bn cnh , sau qutrnh o to, mt iu th ng thy cc doanh nghip Nh nc l vic nh gi oto th ng ch dng li mc thng k (nhm bo co thnh tch), nh : thi gian oto, s lng ng i c o to, sl-ng ch-ng trnh o to -c thc hin

Nh ng cc doanh nghip t nhn, h nhn thc c nhu cu o to gn vi thc tinhot ng sn xut kinh doanh ca mnh nn h rt quan tm n hiu qu o to, thhin bng vic nh gi nng lc nhn vin, s l ng v cht l ng sn phm nhn vinlm ra sau khi -c o to.

Th t , cng vi l do v quy m, nn khng gian lm vic gia cc nhn vinvi nhau v gia nhn vin vi cc cp qun tr tr nn gn gi hn, gn b hn. Nhnvin c nhiu c hi tip xc vi ban lnh o, nh c th ho hng lm vic ch i mt ngy cp trn c th nhn ra nng lc ca mnh. iu ny s tt hn l nhng cng ty ln ca Nh nc hay ca nc ngoi, khi m thnh tch ca nhn vinth ng phi qua rt nhiu khu bo co mi n c vi cp qun tr cao.

Biu 2: Kho st hiu qu Qun tr ngun nhn lc ti cc doanh nghip TP.HCM

Ngun: vin kinh t thnh ph H Ch Minh(website: http://www.vienkinhte.hochiminhcity.gov.vn)

3.2. im yu

iu u tin phi nhn din v s yu km trong hot ng qun tr ngun nhn

lc ca cc doanh nghip t nhn Vit Nam, l s yu km trong nhn thc v vai trca con ng i v qun tr con ng i trong vic xy dng v pht trin doanh nghip. H
http://www.vienkinhte.hochiminhcity.gov.vn/http://www.vienkinhte.hochiminhcity.gov.vn/


32/85


khng hiu c ngun lc con ng i chnh l yu t to nn li th cnh tranh chomnh khi m doanh nghip Nh n c c h ng nhiu tr cp hn, cn doanh nghipn c ngoi th p o v sc mnh ti chnh, cng ngh T t ng coi nh ngi laong, coi lao ng l chi ph ch khng phi l mt ngun lc n gc bm r trongnhng nh qun tr doanh nghip. V vy, khng c u t cho con ng i, v tt nhin,

cung khng c u t cho hot ng qun tr ngun nhn lc, th hin qua vic khngc cn b chu chuyn trch v nhn s hoc c nhng c o to khng bi bn.iu th ng thy l cc cn b phng t chc hnh chnh va thc hin cc cng vic sv, li va thc hin vai tr ca mt cn b ph trch nhn s. Cc cn b ny hu nhkhng c o to v qun tr ngun nhn lc, hoc t nht v qun tr kinh doanh, ml cc c th l nhng ng i tt nghip t cc tr ng v Lut, Hnh chnh hay thm chl S- phm

y cng l nguyn nhn khin cho tnh hnh qun tr ngun nhn lc ccdoanh nghip t nhn c thc hin rt ty tin. Rt t doanh nghip c mt h thngqun tr ngun nhn lc chun mc. Thc ra, vic xy dng mt h thng qun tr ngunnhn lc ti cc doanh nghip t nhn khng phi l kh, song iu ny ph thuc rt

nhiu vo ch doanh nghip. a phn ch doanh nghip t nhn quan nim rng h cth kim nhim lun vic qun tr cc nhn vin v cng nhn ca mnh do quy m nh.Tuy nhin, trn thc t, cc ch doanh nghip t nhn li ch ch tm n hiu qu hotng kinh doanh m b qun chc nng qun tr ngun nhn lc. V vy, c ch qun trngun nhn lc tr nn lng lo, khng h thng. iu ny gy nhiu kh khn chodoanh nghip trong vic qun tr ngun nhn lc mt cch hiu qu v bi bn. N nh h ng n tt c cc mt ca qun tr ngun nhn lc, c th nh sau:

Trong tuyn dng, hu ht cc doanh nghip thc hin mt cch khng c hthng. Cc yu cu tuyn dng ch c a ra khi mt b phn no cm thy thiunhn lc v xut ln ban lnh o hoc do lnh o doanh nghip cm thy thiunn tm kim v tuyn dng. Doanh nghip khng nhn thc c s cn thit ca mth thng tuyn dng nht qun, theo yu cu tuyn dng xut pht t vic hoch nhngun nhn lc, phn tch cng vic, nh gi ni b, nh gi cc ngun lc, a rayu cu tuyn dng ri mi thc hin vic s tuyn.

Vic khng c h thng tuyn dng l mt mt. Mt khc, quan trng hn, ltuyn dng khng p ng c nhu cu ca doanh nghip- h qu ca chnh s thiu hthng . S thiu h thng khin doanh nghip khng d bo c chnh xc nhucu v kh nng sn c v ngun nhn lc, khng c th ho c doanh nghip cn gv ng vin c tim nng g, nn dn n nhiu quyt nh tuyn chn sai (nh phntch trong mc 3.1.2.1.). Doanh nghip thng khng tuyn c ng ng i ph hpvi cng vic m doanh nghip cn giao ph, gy tnh trng mt cn i trong c cu laong. Bn cnh , 90% cc doanh nghip s dng bo co d i dng th nn rt khkim sot, phn tch d liu v a ra c nhng quyt nh ng n trong tuyn

dng.Trong o to v pht trin, iu ng ni nht l vic cc doanh nghip vn

cn t duy: coi o to l chi ph ch khng phi l u t , l bt buc ch khng phi lcn thit. Theo b H Minh Chu, Ch nhim cc ch ng trnh o to, Cng ty t vnv o to u C (ACT), trong khi nhu cu o to ca cc doanh nghip rt ln nh ngcc kho o to cha n c vi tt c cc i tng cn tham gia. Hu ht l o toti ch (thng qua cng vic) hoc qua cc bui hi tho, thuyt trnh ca cng ty. Ldo ln nht l cc doanh nghip khng thy cn thit phi mi cc nh o tochuyn nghip v cho rng cc nhn vin gii v giu kinh nghim trong doanh nghipcng c th m nhn tt c vic ny. K n l l do chi ph. Hin nhin khng phil doanh nghip khng mun mi cc nh o to chuyn nghip, nh ng khi phi la

chn gia cht l ng v chi ph th cc doanh nghip c xu h ng coi chi ph quan trnghn! iu ny thc s ht sc sai lm, bi nhn vin khng nhng l mt ngun lc m


33/85


cn l mt ngun lc quan trng nht trong nn kinh t tri thc ngy nay nn cng cnphi c u t v khai thc ht tim nng. Nu bit u t thn trng v hiu qu,chc chn doanh nghip s gt hi c nhiu thnh cng tr c mt v lu di.

Vn sau na l hiu qu ca o to ch a c pht huy trit , bi cnnhiu bt cp:

- Vic xc nh nhu cu o to ch a st thc. Cc ch ng trnh o to thng c thit k p ng cc nhu cu trc mt ca doanh nghip, tc l doanhnghip ch o to khi cn ch ch a mang tnh chin l c. Cc phng phpkhoa hc mang tnh khch quan nh gi nhu cu o to rt t c s dng,cng nh vic thu ht v mi cc nh cung cp chng trnh o to nh ginhu cu rt t khi c thc hin, phn ln u do kinh nghim ch quan ca bphn nhn s hoc ban lnh o doanh nghip a ra (i vi nhng doanhnghip khng c b phn nhn s r rng). C c nhng tr ng hp cc khoo to c a ra khng nhm hon thnh mc tiu no ca cng ty c. Nicch khc, o to v pht trin cha c coi l mt trong nhng v kh nngcao cht l ng i ng cn b qun l v to ra li th cnh tranh cho doanh

nghip trong nn kinh t tri thc v hi nhp.- Ch ng trnh o to ch a c thit k bi bn. Cc ni dung c cp nth ng tp trung nhiu vo kin thc chuyn mn (marketing, qun l ti chnh,qun tr ngun nhn lc, qun l d n u t ), t khi tp trung vo cc k nngc nhn (k nng m phn, lnh o, thuyt trnh, lm vic theo nhm) cngnh vic thay i thi c ca cc hc vin i vi vic o to. Ph ng phpging dy vn thng theo li truyn thng: quy m lp ln, ch yu l thng tinmt chiu gia ging vin v hc vin. iu ny hn ch tnh tch cc v sngto ca hc vin. Ph ng php ging dy hin i vi c trung s dng baigging ngn kt hp vi cc bi tp tnh hung, tho lun nhm, bi tp mphng, bi tp ng vai cng c mt s c s o to thc hin. Ph ngphp ny nng cao tnh ch ng ca hc vin v trao i thng tin nn th ng c hc vin nh gi rt cao. Tuy nhin s l ng cc c s o to s dngmt cch thun thc v hiu qu ch a nhiu. Bn cnh , ging vin c min t cc tr ng i hc th c kh nng rt tt v l lun nh ng phn no ch a thch nghi v lm ch c ph ng php dy hin i, v quan trng l cnyu v thiu kinh nghim thc tin. Mt s doanh nghip tin hnh mi ccging vin l nhng ng i hot ng thc tin t cc doanh nghip khc, hoc tcc cng ty t vn, o to khc- h c nhiu v d v kinh nghim thc tinnh ng li yu v kh nng s phm, truyn t v khi qut vn .Trong nh gi thnh tch, qua kho st thc t cho thy, im yu ni bt nht

l cc doanh nghip khng c mt h thng nh gi bi bn: hu ht b qua vicxc lp tiu ch nh gi v chnh sch nh gi. H khng hiu r c tm quan trng

ca vic c mt h thng nh gi chun mc, nhm nh gi ng thnh tch ca nhnvin, to ng lc khuyn khch nhn vin ng gp tt hn cho doanh nghip. Bncnh , quyt nh v nh gi ca cp trn thiu s tham kho kin ca nhn vin.iu ny dn n tnh trng nhn vin khng c hiu r v h thng nh gi cacng ty c th lm tt hn cng vic sau, hoc nhn vin khng ng tnh vi kt qunh gi m dn n bt mn, thiu ng c tip tc cng hin.

Trong i ng, yu km ln nht vn l h thng tin l ng. Cch tr l nghin ti cn nhiu nh-c im, nh-ng c th ni n gin hn ch trong mt t thp.Thm ch, ngnh cng ngh thng tin ang c xem nh l mt trong nhng ngnhem li thu nhp cao nht cho ng i lao ng th so vi th gii, Vit Nam li ng cuicng. Trong mc lng cho v tr qun l IT l 10 n c ng u l t 93.000 (Ty

Ban Nha) n 161.900 USD/nm (Thu S) (ph lc 12) th Vit Nam l 20.100USD/nm. Mc d ng c lm vic ca nhn vin khng ch l vn ti chnh, m


34/85


cn c nhng i ng phi ti chnh khc nh iu kin lm vic, nng lc v phong cchca cp trn, vn ho cng ty nh-ng s tc ng t bin php ti chnh l khng thph nhn, v cng l khng nh. Bi v, nhng ng i lao ng thc s c chuyn mn,c trnh , ngoi nim say m vi cng vic, kht vng cng hin bn thn h cngcm thy mnh cn c n b, khen th ng xng ng. Nh ng ngay c cc doanh

nghip t nhn- vn vn c coi l nng ng, nhy bn vi th tr ng, cng vn ch ap ng c nhu cu ny.

3.3. C hi

C hi ln nht cho cc doanh nghip nng cao c hiu qu qun tr ngunnhn lc chnh l s hi nhp kinh t ngy mt su rng ca t n c. C th hn, l s rng m giao l-u a dng, a ph-ng gia cc quc gia v th-ng mi, vn hokhin cho cc cn b ca doanh nghip hc hi v tip thu c kin thc v kinhnghim t nhiu chiu ch khng ch l nhng bi hc n thun trong n c. Bn cnh, nhng s tin b v khoa hc- cng ngh gip cho doanh nghip c th tip cnngun thng tin mt cch d dng hn, phc v cho nhu cu cp nht, nng cao kinthc v k nng. Thm na, sc p cnh tranh t hi nhp khin cho cc c nhn, ccdoanh nghip phi n lc v n ln tn ti, pht trin. Ng i nhn vin phi tmnh hon thin mnh sc theo kp vi trnh ca mt ngun lao ng chtl ng cao trn vo t bn ngoi, c h ng nhng mc i ng cao hn v sau ltho mn kht vng khng nh mnh- nhu cu cao nht ca con ng i (theo thuyt nhucu ca Maslow). Cn doanh nghip, h phi t xy dng thc lc cho mnh cnhtranh vi nhng i th vn v t tri hn nhiu v ti chnh, lao ng, cng ngh,th-ng hiu Ch c mt ngun ti nguyn khng cn kit v s l ng, khng gii hnv cht l ng mi c th gip cc doanh nghip c c li th cnh tranh, l ngunnhn lc. Hiu c tm quan trng , cc doanh nghip s n lc hn qun trngun nhn lc ca mnh cho tt. chnh l ng c, v cng l c hi m ton cuho mang li cho hot ng qun tr ngun nhn lc ca doanh nghip.

Mt thun li khc, l s quan tm ngy mt ln ca ng v Nh n c ivi khu vc kinh t t nhn. K t sau khi m ca nn kinh t cho n nay, vai tr cakhu vc kinh t t nhn cng ngy cng c ch trng, th hin trong cc chnh sch,cc vn bn php lut ca Nh n c. Tr c thc tin l s ng gp vt tri ca khuvc kinh t t nhn vo GDP (38,5%), to vic lm (88,8%), xut khu, u t , phttrin cng nghip, Nh n-c ta xc nh: kinh t t- nhn l ng lc tng tr-ngkinh t ca t n c11. S quan tm v u i ln ca Nh n c s to thun li cho ttc cc mt hot ng ca doanh nghip, v tt nhin trong c hot ng qun trngun nhn lc. V d nh mc l ng ti thiu c ci thin, cc quy nh ph hp chong-i lao ng

3.4. Kh khn, thch thc

Kh khn u tin ca cc doanh nghip t nhn l s hn ch v quy m. Mcd quy m va v nh em li cho doanh nghip nhiu u th trong qun tr ngun nhnlc nh ng mt khc, cng gy ra mt s tr ngi. V chi ph, hu ht cc doanh nghipkhng kh nng u t cho mt chin dch tuyn dng rm r hay mt kho hco to chuyn nghip, vi s c mt ca cc chuyn gia, s tr gip ca cc my mcthit b hin i... V chin l c, cc doanh nghip kh hoch nh c mt chin lckinh doanh, sau l chin l c nhn s, mt cch r rng, bi nng lc cnh tranh cnyu v thiu i ng nhn s gii.

11 www.vneconomy.com.vn
http://www.vneconomy.com.vn/http://www.vneconomy.com.vn/http://www.vneconomy.com.vn/


35/85


Th hai, cht l ng ngun nhn lc trong n c cn thp, ch yu l lao nggin n, ngi lm vic cc v tr cao hn th khng c o to bi bn khin chocc doanh nghip vp phi rt nhiu kh khn. Ng i lao ng khng th m nhn c nhng trng trch m doanh nghip i hi, cng l mt phn l do ca mcl ng thp nh hin nay.

Cui cng, l sc p cnh tranh t hi nhp. Trong cuc chin vi ccdoanh nghip nc ngoi, khng bng sng n m bng cng ngh, tim lc ti chnh,th-ng hiu, gi c s thng thua ph thuc rt ln vo ti nng ca i ng nhn vinv cc cp qun tr. iu ny t ln vai cc doanh nghip t nhn mt gnh nng vli gii bi ton nhn lc cao cp. Mt mt, h phi chu sc p t nhng lao ng trnh cao ca nc ngoi. Theo ng Nguyn Mnh C ng, Ph v tr ng V Quan hquc t (B Lao ng- Th ng binh v X hi), mc d khi chnh thc gia nhp WTO,n c ta c th s cha m ca th trng lao ng, nh ng s c mt dng chy ln laong n c ngoi vo n c ta. Thc t, khng c iu khon no ca WTO yu cuchng ta phi m ca th tr ng lao ng, song lao ng n c ngoi c th vo lm vic n c ta t cc gi dch v do nc ngoi cung cp. Mt khc, l sc p t cc tp

on a quc gia vi chnh sch ni a ho v tr cao cp xut hin ngy cng nhiutrong nhng nm gn y. Cc cng ty n c ngoi cng tham gia cnh tranh trong victhu ht ngun nhn lc cao cp lm cho vic tuyn dng ca cc doanh nghip VitNam kh khn li cng kh khn hn. Theo cng ty HRVietnam (mt cng ty tuyndng v cung ng trn mng, ch s hu ca hai website tuyn dng nhn lcwww.kiemviec.com v www.hrvietnam.com), th s khch hng l doanh nghip c vnn cngoi chim n 80%. H c quy m ln, tuyn dng s l ng ln, vi nhiuchnh sch u i, nn s nhn s c tuyn cng chim con s t nht l 80%. Trongcuc cnh tranh nhn lc hin nay, phn thng c v nh ang nghing v pha cc cngty n c ngoi. Hn bao gi ht, cc doanh nghip cn phi n lc hn na vt qua c nhng kh khn ny, v nu c th tt hn na, l bin thch thc ca hi nhpthnh c hi pht trin.
http://www.kiemviec.com/http://www.hrvietnam.com/http://www.hrvietnam.com/http://www.kiemviec.com/


36/85


Ch ng III : Mt s bi hc kinh nghim v giiphp nng cao hiu qu hot ng qun tr

ngun nhn lc cho cc doanh nghip t nhn

1. Mt s bi hc kinh nghimC rt nhiu bi hc kinh nghim m cc doanh nghip t nhn Vit Nam c th

rt ra t thc tin hot ng qun tr ngun nhn lc ca cc quc gia v cc doanhnghip trong, ngoi n c. Tuy nhin, ti ch xin nu ra 2 v d thc tin in hnh,mt tm v m, l Nht Bn, v hai l tm vi m, l Cng ty phn mm Vit(Vietsoftware). y u l nhng v d v mt h thng qun tr ngun nhn lc hiuqu, em li nhiu thnh cng ln cho t n c v cho doanh nghip. Hy vng rng thctin qun tr ngun nhn lc ca t n c Nht Bn v cng ty Vietsoftware c th gipcc doanh nghip t nhn Vit Nam rt ra c nhng bi hc b ch: thnh cng tronghot ng qun tr ngun nhn lc l nh th no v ti sao li thnh cng???

1.1. Ti Nht Bn

Ai cng bit n mt trong nhng nguyn nhn chnh ca s thn k NhtBn, l yu t con ng i. Tuy nhin, b quyt thnh cng ca nhng nm 1970-1980 cha hn hu dng trong k nguyn mi. Nhn thc c iu ny, cc cng tyNht cng c nhng i thay kh nng ng trong hot ng qun tr ngun nhnlc, ph hp vi hon cnh mi v cng chng t thnh cng. Sau y, ti xinphn tch nhng i thay em li thnh cng y cho Nht Bn ngy nay.

Th nht, tuyn dng nhn vin vn lun c coi l khu quan trng hng utrong qun l ngun nhn lc ti Nht Bn. c mt i ng nhn vin thc s png c yu cu ca cng vic, cc cng ty ra nhng quy ch tuyn kh nghimngt. Trc y, th tr ng lao ng Nht Bn l th tr ng ng, pht trin theo chiu

dc, cng nhn vin c tuyn t sinh vin cc tr ng i hc danh ting l ch yum t khi chuyn t cng ty nay sang cng ty khc. Nh ng nhng nm gn y, thtr ng lao ng Nht Bn c m rng. Cc cng ty Nht Bn t ra ci m hn trongcch tuyn m nhn vin. Lao ng c tuyn dng vo cng ty bt k thi gian notrong nm thay cho quy nh tuyn mi nm mt ln vo ma xun tr c kia v victr c kia ng vin tng lm vic u cng bt c ch trng hn. Cc hnh thcthi tuyn ca cng ty cng dn c ci tin, ch yu l gim bt hnh thc thi vit, songthi vn p, trc nghim vn l hnh thc bt buc.

Th hai, cc hnh thc o to trong cng ty vn c duy tr, trong gio dc,o to ti chc c u t nhiu hn nhm p ng vi s thay i ca c cu ccngnh cng nghip hin i. i vi mi nhn vin, hc tp ngy cng quan trng vch c nh vy h mi theo kp nhng tin b khoa hc cng ngh m vng i ca n c tnh bng ngy, bng thng. c bit i vi nhng ng i qun tr cao cp nhgim c, tr ng phng, cc cng ty rt ch trng hnh thc hi tho chuyn tnghp qua cho cc nh qun tr c ci nhn bao qut v cng vic. Vic thc tp ticc cng ty hay o to ngay trong qu trnh lm vic (on the job training) ch p dngvi phn ln nhng nhn vin mi vo lm vic hay qun tr vin cp d i. Ngoi ra, vis pht trin ca cng ngh thng tin, vic o to thng qua h thng truyn thngcng chim mt t l khng nh, khong 25% trong cc hnh thc o to.

Th ba, h thng nh gi thnh tch v ch i ng ngy cng tr nn trtrung hn, thng qua vic coi trng nng lc c nhn l hng u. Nhiu cng ty thc

hin ch nh gi thnh tch cng khai. Ni dung nh gi cng khai gm c cng bcc tiu chun nh gi (c 89,9% cng ty thc hin) v cng b kt qu nh gi (c


37/85


85,8% cng ty p dng). Ni dung ca tiu chun nh gi l nng lc, thnh tch, thmnin v tnh cch. Mt s cng ty cn lp ra c cc h thng tiu ch nh gi, bao gmcc yu cu nht nh i vi nhng ng i khng c trnh i hc a ra xem xt,tin ti thng chc nh mt ngi tt nghip i hc, chng hn nh : phi hon thnh xutsc cng vic c giao, phi hon thnh ch ng trnh nng cao trnh hc vn bng

cch tham gia hc ngoi gi cc ch ng trnh o to do cng ty bo tr, phi thi cccuc bnh chn do cng ty t chc c bit, cc cng ty Nht Bn gi khng cn qucoi trng yu t thm nin trong nh gi thnh tch. Quan nim thm nin l mt loinng lc c bit gp phn gip cng ty pht trin khng cn ph hp bi vi s thay ichng mt ca khoa hc- cng ngh th tch ly kinh nghim cng khng th gii quyt c cng vic. Khi nhn vin va c kinh nghim trong cng ngh sn xut th cng llc cng ngh li thi, buc h phi hc tp nhng k nng mi lm vic trndy chuyn cng ngh tin tin hn nu nh khng mun b tt hu, sa thi. Ch ing theo thm nin cng b ph v. Tr c y, mt nhn vin phi lm vic cng ty t1015 nm sau mi c bt ln chc v khc. Hin nay, nhn vin ch cn lmvic trong cng ty t khong 56 nm l c th c bt nu anh ta thc s c nng

lc. Mt im ni bt na ca cc cng ty Nht l s h ng ti khch hng, v vy, xuh ng nh gi thng qua khch hng cng ngy cng ph bin. V d, Ngn hng Tokai pht ng phong tro ci tin CS vi ph ng chm: "Mc tiu s mt ca chng ta ln nhn khch hng mt cch nng hu", qua , thnh tch ca nhn vin c xem xtmt phn da trn phn hi ca khch hng v nhn vin/ nhm nhn vin y.

Th t , ch ra quyt nh tp th Ringi Nht Bn pht huy c tnh tpth, tinh thn trch nhim ca cc c nhn trong cng ty. Ch ny vn ang tip tc c s dng song cng c nhiu thay i. Hin nay nhiu cng ty ang tp trung vosp xp hp l cc th tc Ringi. H tiu chun ho v n gin ho cc vn kin Ringi,gim bt s l ng c nhn ph trch vic xem xt, ngh kin qua Ringi. Mt cithin khc l cho php Ringi c trnh by trc tip cho gii qun l cp cao vo nhng

lc khn cp. Nhng bin php ny nhm ci thin tnh hiu qu ca ch Ringi chkhng phi xo b n. Khng ch th, cc nh qun l ca Nht Bn cn ci thin ch ra quyt nh tp th y cho nng ng hn, nhanh gn hn thng qua vic chuyn tqun l bng cc con du sang qun l bng cc mc tiu (MBO- Management ByObjectives).

Cui cng, Nht Bn ang thc hin chuyn i t phong cch qun l lao ngtheo h ng chuyn mn ha sang phong cch qun l linh hot. Trong cch qun l linhhot, nhng nh qun l c th khai thc mi tim nng ca ng i lao ng bng cchgiao ph trch nhim cho h ngha l ng i lao ng phi hiu nhng g mnh anglm, c nhng phn on v nhng vn c th ny sinh, c th s dng kh nng sngto ca bn thn tm ra gii php. Nu qun l lao ng theo h ng chuyn mn ha

l qun l trn ph ng din c nhn th qun l linh hot l qun l theo nhm. Ngi tatm kim nhng ngi lao ng c nhiu kh nng m trch c cng vic ca cngty, sau ghp h vo thnh nhng nhm, nh th trch nhim cng vic s c bom hn. Chuyn mn ha lao ng nhn mnh rng mt thi im nht nh l iukin tt nht lm mi vic nhng ph ng php qun l linh hot lun yu cu phii mi lin tc phong cch lm vic cng nh trong sn phm. Trn thc t, ngay tkhu tuyn dng lao ng, nhng nh qun l Nht Bn hng ti la chn nhngng i c kh nng hp vi tp th, c th hot ng theo nhm, to mi iu kin ng i cng nhn yn tm lm vic cho cng ty. Trong thi gian o to, cc x nghipNht Bn s dng hnh thc lun phin i vic, ng i cng nhn c th gii mt ngh,bit nhiu ngh, m rng cch nhn nhn cng vic ca mnh, thy c tng th cng

vic ca cng ty. Vi thi gian t 3 5 nm li i vic mt ln, cc nhn vin ln lt


38/85


c lm ht cng vic ny n cng vic khc, c iu kin pht huy nng lc cnhn ton din ch khng b ct cht vo mt cng vic c nh.

Tm li, qun tr ngun nhn lc ti Nht Bn ngy nay v ang c nhiu ithay tch cc, hiu qu. Nhng bi hc kinh nghim c th rt ra, l: coi con ng i lngun lc hng u trong mi ngun lc; ch trng u t cho o to, pht trin nhn

ti; c chnh sch i ng xng ng vi ng gp ca ngi lao ng; quan tm n lich ca ng i lao ng h cm thy hi lng v gn b vi cng ty; trang b i ngcc nh qun tr giu nng lc c nhng chnh sch, bin php qun l nhn lc hiuqu (v d nhqun l theo phong cch linh hot)

1.2. Ti VietSoftware

VietSoftware l mt cng ty c phn c thnh lp vo ngy 31 thng 3 nm2000 ti H Ni. Tn ng k kinh doanh chnh thc ca cng ty l Cng ty c phnPhn mm Vit, tn giao dch quc t l VietSoftware. Tn vit tt l VSI(VietSoftware Incorporated).

Tr c khi ni v hot ng qun tr ngun nhn lc ti VietSoftware, ti xin trchdn mt s nt v vn ho doanh nghip ca cng ty- mt yu t c tm quan trng hng ui vi mi cng ty ngy nay v c nh hng ln n qun tr ngun nhn lc.

Cng ty lun c gng t c cc mc tiu chung ca cng ty v hnh nh, smnh, gi tr v cam kt, c th:

V hnh nh:

- Gp phn xy dng c s ng dng cng ngh thng tin ngy cng pht trin choth tr ng Vit Nam

- Hi nhp vo cng ng phn mm quc t- pht trin VietSoftware tr thnhmt cng ty phn mm quc t

V s mnh:

- Nhit thnh cam kt cung cp cho khch hng nhng sn phm v dch v phnmm cht l ng cao ngang tm quc t, ng thi hn v gi hp l

- Mang n c hi pht trin c nhn v ngh nghip qu gi, lu di v bn vngcho tt c mi ngi

V gi tr:

- Ti VietSoftware, con ng i l ti sn qu gi nht

- t doanh s bn hng hng nm v mang n li nhun cho cc c ng

V cam kt:- Cam kt em li cho khch hng nhng gi tr thc s v nng lc cng ngh,

kinh nghim thc t, bn lnh ngh nghip v phong cch lm vic chuynnghip

- Cng ty lun cung cp nhng iu kin vt cht v mi tr ng lm vic tt nhtcho cc nhn vin nhm khuyn khch s sng to v pht trin.

Chnh nhng gi tr c to lp y trong vn ho cng ty tc ng v quynh mi mt ca hot ng qun tr ngun nhn lc. C th ni mt cch tng th, hthng qun tr ngun nhn lc ti cng ty ny l mt h thng bi bn, chuyn nghip.Vi nhng ph ng php, hnh thc va hin i tin tin, va ph hp vi vn ho cng

ty, h thng qun tr ngun nhn lc em li hiu qu cao cho mi hot ng khctrong cng ty.


39/85


Ti VietSoftware, khng ch c ring cn b chuyn trch v nhn s, cng tycn c mt phng nhn s ring, vi tn gi l phng hnh chnh- nhn s (Humanresource and Administration Department) do b Hong th Tun Anh lm gim c, vitrnh i hc v nhiu nm kinh nghim trong ngh.

Vi c tr ng l mt doanh nghip phn mm, ph ng thc tuyn m ch yu

ca cng ty l thng qua Internet, trong c dng nht l website ca cng ty(www.vietsoftware.com) v www.vietnamworks.com. Cng ty cn s dng mt s trangweb min ph khc c trong n c v n c ngoi. Tin tuyn dng do mt cn b phtrch ring v son tho v ng tin. Nhng ph ng thc khc th ng c s dngthm l: bo giy (vietnamnews), ng i thn quen, hi ch vic lm v cc tr ng ihc (3 i hc c s lin kt vi cng ty, l i hc Bch Khoa, i hc Giao thngvn ti, hc vin B u chnh Vin thng). Cc t tuyn dng din ra lin tc trong nmv th ng c khong n 400-500 h s ng vin/ 1 nm. Vic tuyn chn do gim co to ngun nhn lc m trch, t khu xem xt h s, n ra

Documents

[YRC]-Thuc Trang Va Giai Phap Nham Nang Cao Hieu Qua Hoat Dong Quan Tri Nguon Nhan Luc Trong Cac Doanh Nghiep Tu Nhan o Viet Nam