Z E K A

PSİ154-PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK

• Ne kadar zekiyim?

(Siz ilgileniyorsunuz!)

• Zeka nedir?

(Psikologlar ilgileniyor! Ayrıca engelliler ve dahilerle de ilgilenip eğitim programları hazırlayanlara yol gösteriyorlar!!!)

PSİ154-PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK

Sorular-konular

• Zekada kalıtım ve çevre etkisi ne kadar?

• Zeka testleri?

• Farklı kültürlerde zeka aynı mı?

PSİ154-PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK

Zekayı tanımlama

PSİ154-PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK

Zekayı tanımlama

• Dalgaların “duygularına” göre yolunu bulmak mı?

• Müstesna avcılık yeteneği mi?

• Yoğun trafikte toplu taşıma araçlarını kullanabilmek mi?

PSİ154-PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK

Hepsi mantıklı görünüyor!

Sıradan insanlar zekayı nasıl tanımlıyor?

• Şunlardan birini vurgulayarak:

– Problem çözme yeteneği

– Sözel yetenekler

– Sosyal ilişkilerde yeterlilik

PSİ154-PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK

Psikologların tanımına benziyor.

Psikologlara göre zeka,

• dünyayı anlama, akılcı olarak düşünme ve sorunlarla karşılaşıldığında kaynakları etkili olarak kullanma kapasitesidir.

PSİ154-PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK

Peki bu tanım, zeki olanlarla olmayanları

ayırabilir mi?

Zekayı ölçme

İlk zeka testinin temelindeki düşünce:

• Eğer belli görevlerdeki veya test maddelerindeki başarı yaşa bağlı olarak ilerliyorsa, o zaman bu başarı belirli bir yaş grubu içerisinde daha zeki insanlarla daha az zeki olanları ayırdetmek için kullanılabilir.

PSİ154-PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK

Zekayı ölçme

• Alfred Binet, Fransız psikolog

20.yy başları

“Parlak” ve “Ağır” denen öğrencilerle testler yapılmış. Sonunda bir test oluşturulmuş.

PSİ154-PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK

Zekayı ölçme

• Zeka Yaşı: Kronolojik yaş değil; kişi hangi yaş çocuklarının yapabildiğini yapabiliyorsa o yaş.

– Örneğin, 14 yaşındaki Fatma 88 puan almışsa, bu puan 16 yaşındakilerin puanı ise, Fatma’nın zeka yaşı 16 denir.

PSİ154-PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK

O halde zeka yaşı yaşıtlarıyla aynı

düzeyde olup olmadığının göstergesi

Zekayı ölçme

• Zeka yaşı farklı kronolojik yaşlarda olan insanlar arasında karşılaştırma yapmaya izin vermez.

• Çözüm?

• Zeka yaşı ile kronolojik yaşı birlikte alan ZEKA BÖLÜMÜ hesabı

IQ= ZY x 100

KY

PSİ154-PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK

Zeka Testleri

• Stanford-Binet

– Çocuklar ve yetişkinler için farklı.

– Konuşarak yönlendirilir.

– Basitten karmaşığa giden bir düzen vardır.

• Wechsler (WAIS ve WISC-III)

– İki kısım var: Sözel test ve performans testi

• İkisi de bireysel uygulanır.

PSİ154-PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK

Kalabalık

gruplar nasıl

testedilecek?

Wechsler Çocuklar için zeka testindeki madde tipleri -örnekler

• Sözel kısım

– Bilgi • Süt nereden gelir?

– Okuduğunu anlama • Yiyecekleri niçin buzdolabına koyarız?

– Aritmetik • Selinin iki kalemi vardı. Öğretmeni iki

tane daha verdi. Selin’in kaç kalemi oldu?

– Benzerlikler • At ile inek hangi açıdan benzerdir?

• Peformans kısmı

– Simge eşleme

– Resim tamamlama

– Parça-bütün

PSİ154-PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK