Zazaki / Kirmancki Kurs 2 - Ilhami Sertkaya

Periyod 2

DERS 1

GÜNLÜK DİYALOĞLARDA BAZI KONUŞMA KESİTLERİ

A-Restoranatta;Restorant de-------------------Demê şıma be xêr--Merhabalar, (anınız hayırlı olsun, hayırlı anlar)a-Xêr amê-Hoş geldiniz b-Ez çı şıkina seba şıma bıkeri?-Sizin için ne yapabilirim?c-Keremkerê-Buyurunuzd-Keremkerê, çı wazenê şıma?-Buyurun, ne istiyorsunuz siz?e-Wastene şıma?-İsteginiz?f-Wastena şıma esta?-İsteğiniz var mı?-------------------a- Heya, keremê xo, mı ra germiya niskan u qeli biyarê-Evet, lütfen bana mercimek çorbası ve et kavurma getirinb-Ez goşt u tayê bırınc wazena- ben et ve biraz pirinc istiyorumc- Ez şıkina goşt u bırınc bori?-Ben pirinç ve et yiyebilir miyim?d- Mı ra germiya lobiyan biyarê zametê xo-Bana fasulye çorbası getirin zahmetinizle (zahmet olmazsa)e-Ez şıkina germiya doyi bıwazi? Ayran çorbasını isteyebilir miyim?f-Werê şıma çı estê?-Sizin yiyecekleriniz(de) ne var(lar)?-------------------------------a-Bi, çiyê de bin?-Oldu, başka bir şey?b-Bi, lêwê weri de, çı wazenê bışımê?-Oldu, yiyeceğin(yemeğin) yanında ne içmek istersiniz?c-Ju bin wastena şıma?-Başka bir isteğiniz?d-Keremkerê, lista weri-Buyurunuz yemek listesie-Şirıniye wazenê şıma?Tatlı(lıklar) ister misiniz?f-Şirıniye de çı wazenê şıma?-Tatlı(lıklar) da ne istersiniz?----------------------------------------a-Keremê xo hesabê ma biyarê-Lütfen hesabımızı getirinb-Ma şıkinime hesab bıwazıme?-Hesab istiyebilir miyiz?c-Dênê ma çık o?-Borcumuz nedir?d-Dênê ma çıqas o?-Borcumuz ne kadardır?e-Werê şıma zaf weş bi, berxudar bê-Yemeklerinizi çok hoştu, teşekkürlerf-Şıma ra quwete bo-size kolay gelsing-Weşiye de bımanê-Hoşça kalın--------------------------------------a-Efiyet bo-Afiyet olsunb-Keremkerê, hesabê şıma-Buyurun, hesabınızc-Keremkerê dênê şıma-Buyurun, borcunuzd-Kisê şıma ra bereket-(paranıza, gelirinize, cebinize) berekete-Oxur bo-Uğurlar olsun (güle güle)f-Weşiye de bımanê-Hoşca kalın--------------------------B-Hastahanede; Nêweşxane de-------------------

Kirmancca - Zazaca temel dil dersleri | Ilhami SERTKAYA | www.ilhamisertkaya.com

DersimInfo | www.dersiminfo.com

http://www.ilhamisertkaya.com


http://www.dersiminfo.com


Doxtor-e u neweş-e-Doktor ve hastaa-D-kermekerê, çıkê şıma esto?-Buyurun, neyiniz var?b-D-Keremkerê, çı nêweşiya şıma esta?-Buyurun, ne hastalığınız var?c-D-Keremkerê, seba şıma çı şıkina bıkeri?-Buyurun, sizin için ne yapabilirim?d-D-Keremkerê, gerê şıma çık o?-Buyurun, şikayetiniz nedir?e-D-Keremkerê, çı persa şıma esta? Buyurun, ne sorununuz (sorunuz) var?f-D-Keremkerê, goşdariya şıma kena-Buyurun, sizi dinliyorum--------------------a-N-Ez xo rınd his nêkena-Kendimi iyi his etmiyorumb-N-Sarê mı deceno-Başım ağırıyorc-N-Zaf kuxena ez, hewnê mı nêno-Çok öksürüyorum, uykum gelmiyord-N-Wer de bıriya ez, zaf araq dana, adırê mı esto-Yemekten kesilmişim, çok terliyorum, ateşim vare-N-Vılê mı deceno, gewriya mı decena, gıraniye kewta canê mı-Boynum agırıyor boğazım agırıyor, ağırlık girmişcanımaf-N-Quweta mı şenık biya , destê mı lercenê- Kuvetim azalmış, ellerim titriyor--------------------a-D-Tansiyonê şıma gıno warra- Tansiyonunuz düşmüşb-D-Şıma serd gırotê- Siz soğuk almışsınızc-D-Bıarasiyê ra- Dinlenind-D-Ronın, tırş, mewerê, xo serd ra bışeveknê- Yağlı, ekşi yemeyin, kendinizi soğukta koruyune-D-Nê şurubi, her roj hirê dolımi, verê weri de, ju koçıke bışımê- Bu şurubu, her gün

üç defa, yemekten evel bir kaşık içinf-D-Nê hebi, her roj dı dolımi, awe de bıhelênê, bışımê- Bu habı, günde iki sefer, suda eritin, içing-D-Derbaz bo--Gemiş olsun------------------C-Telefonda; Têlefon dea-Alo, demê şıma be xêr, ez Zanyar-Alo, merhabalar, ben Zanyar (anınız hayırlı olsun, hayırlı anlar)b-Ez şıkina Sosın Xanıme ra qesi bıkeri?-Ben Sosın hamıma konuşabilir miyim?c-Ez şıkina ebe Sosın Xanıme qesi bıkeri?Ben Sosın hanım ile konuşabilir miyim?d-Alo, ez kami ra qesi kena?-Alo, ben kiminle (kime) konuşuyorum?e-Alo, Ez Zanyar, wazena ebe Sosın Xanıme qesi bıkeri-Alo, ben Zanyar, Sosın hanım ile konuşmak istiyorumf-Alo, şıma Sosın Xanım ê, heni niyo?Alo, siz Sosın Hanımsınız öyle değil mi?---------------------a-Demê şıma be xêr, keremkerê-Merhabalar buyurunb-Şıma kam ê?-Siz kimsiniz?c-Ez Sosın a, keremkerê-Ben Sosınım, buyurund-Keremkerê, goşdariya şıma kena- Buyurun, sizi dinliyorume-Keremkerê, goşdariya şıma de ra-Buyurun sizi dinlemekteyimf-Berxudarbê, weşiye de bımanê-Teşekkürler, hoşca kalın---------------------D-Adres sormakta-Adrêse perskerdene de-----------------------------a-Ma ber xêr, ez şıkina şıma ra çiyê (ju-yew çi) pers bıkeri?-Merhaba size bir şey sorabilir miyim?







b-Şıma şıkinê na adrêse mı ra vacê?-Siz bu adresi bana söyliyebilir misiniz?c-Keremê xo, na adrêse zanenê şıma?-Lütfen, bu adresi bilir misiniz siz?d-Na adrêse koti de ra?Şıma zanenê-Bu adres nerdedir?Siz bilir misiniz?e-Ez şıkina şıma tayê mujxul bıkeri?-Sizi biraz meşgul edebilir miyim?f-Şıma şıkinê, mı ra tayê ardım bıkerê?Siz bana biraz yardım edebilir misiniz?--------------a-Keremkerê, perskerê-Buyurun sorunb-Keremkerê, goşdariya şıma de ra-Buyuun sizi dinlemekteyimc-Keremkerê, goşdariya şıma kena-Buyurun sizi dinliyorumd-Hata a raya hiraye şonê, dıme ra, derbazê boveri benê, lêwê a binawa gırse de ra-Geniş yola kadar gidiyorsunuz, sonra karşıya geçiyorsunuz, o büyük binanın yanındadıre-Na adrêse zaf duriya, şıma gereke ebe wesayit şorê-Bu adres çok uzaktır, siz (taşıma) aracı ile gitmelisiniz.f-Nê, ez na adrêse nêzana, nêşıkina şıma ra ardım bıkeri-Hayır, ben bu adresi bilmiyorum, size yardım edemem----------------------------(Ebe ju kesi, na derse piya qesi bıkerê, bıcerebnê-Biri ile bu dersi birlikte konuşun, deneyin)







DERS 2

Bazi kelimeler-Tayê çekuyi(Eril ve dişil kelimeleri, karşılarında kısaltılmış haliyle belirtilmektedir. Eril-Nêri-(N),dişil-Maki-(M) şeklinde)---------------------Name-İsim (N) Goşt-Et-(N)Vaş-Ot-(N) Genım-Buğday-(N)Hêga-Tarla-(N) Non-Ekmek-(N)Merge-Çayır-(M) Wesayit-Taşıma aracı-(N)Wendene-Okumak-(M) Dorme-Çevre,etraf-(N)Wer-Yiyecek-(N) Veng-Ses-(N)Ko-Dağ-(N) Pırd-Köprü-(N) Ciya-ayrı-(M) Şane-Tarak-(N) Piya-Berbaber, birlike-(M) Adır-Ateş-(N) Raye-Yol-(M) Awe-Su-(M)Koçıke-Kaşık-(M) Laser-Sel-(N)Nêweşiye-Hastalık-(M) Va-Rüzgar-(N)Wele-Toprak-(M) Sond-Yemin-(N)Dare-Ağaç-(M) Sindor-Sınır-(N)Dewe-Köy-(M) Reng-Renk-(N)Ware-Yayla-(N) Merdene-Ölüm-(M)Zewac-Evlilik-(N) Cıwinayene-Yaşamak-(M)Tase-Tas-(M) Tızbiye-Tasbih-(M)Kınc-Elbise-(N) Welat-Ülke,vatan, memleket-(N)Zern-Altın-(N) Fitıke-Düdük-(M)Xali-Halı-(N) Sole-Tuz-(M)Quşxane-Tencere-(N) Meras-Ayakkabı-(N)Çıme-Kaynak-(N) Puç-Çorap-(N)Hene-Kına-(N) Ron-Yağ-(N)Bır-Orman-(N) Qeder-Kader-(N)







DERS 3

Bazı birden fazla anlamlı kelimeler- Tayê çekuyê ke, ju ra zêde manê xo estê1-Ma-a-Biz-b-(-peki, öyleyse-… bu anlamda cümle başına geldimi, cümleyi soruya çevirir) Örnek-Numune;Ma şımenime-Biz içiyoruzMa şıma ? Peki siz? Ya siz?Ma vêşanime-Biz acızMa ewro dışeme niyo?-Peki bugün pazartesi değil mi?---------------------2- War- 1-Var olmak, sağ olmak anlamı 2-Bir yerden, bir yükseklikten aşağıya inmek, oradan aşağısı anlamındaÖrnek-Numune;Weş u war be- Sag ve war olasınDare ra bê war-Ağaçtan in--------------------------------------3-Weşiye-1-sağlık, 2-Hoşluk-3-iyilikÖrnek-Numune;Tı weş a?-Sen iyi misin?(sağlık anlamında hoş musun?)Na saye weş a-Bu elma hoşturWeşiye de bımane-Hoşca kal------------------------------------------4-1-Bê-(Emir anlamında) Gel -2- (siz-sız edatı) Bê non-Ekmeksiz,Örnek-Numune;Bê şıme-Gel gidelimBê kes-Kimsesiz-----------------------------------5-Rast-1-(Yer, şekil anlamında)Düz 2-(Yön anlamında, düz, direk) 3-DoğruÖrnek-Numune;No ca rast o-Bu yer düzdürRaste rast şo-Düz, direk gitVatê to rast o-Sözün(söylediğin) doğrudur---------------------------6-Va 1-Rüzgar-2-(-yakın geçmiş zamanda-söylemiş olmak)Örnek-NumuneEwro va esto-Bugün rüzgar varMı va no çık o-Ben dedim bu nedir-----------------7-Biya 1-(Getirmek fiilinde ikinci tekil şahıs için emir) Getir 2- (dişil hallerde, şahıslarda 'olmuş' anlamında)Örnek-NumuneMı ra pere biya-Bana para getirGule biya malıme-Gül öğretmen olmuşDewe biya xırabıne- köy harabe olmuş------------------8-Hışk-1-Kuru, kurumuş-2-SertÖrnek-NumuneNa dare hışk a-Bu agaç kurudurDestê mı hışk şıdêna- Elimi sert sıktı







------------------------- 9-Vêyve-1-Düğün-Festival-2- (evlenmiş) GelinÖrnek-NumuneEwro vêyve esto-Bugün düğün,(festival) varNamê vêyve Mılkinaz a-Gelinin adı Mılkinazdır---------------------------------10-Mısnayene-1-Öğretmek-2-GöstermekÖrnek-NumuneDerse bımısne laceki-Oğlana ders öğretRaya dewe bımısne mı-Bana köyün yolunu göster11-3- Her 1- Eşşek 2- Her (defa)







DERS 4

A-Sayılar(Bazı temel prensipleri)- Humari (Tayê prensibê bıngehê humaran)

1-Ju (yew) 40-Çewres2-Dı 50-pancas3-Hirê 60-Şeşti4-Çar 70-Hawtay5-Panc (Ponc) 80-Hêyştay 6-Şeş 90-Neway7-Hawt 100-Sed 8-Hêyşt 200-Dısed9-New 300-Hirêsed10-Des 400-Çarsed11-judes(yewendes),des u ju 500-Pancsed 12-Dıdes(duyes)des u dı 600-Şeşsed13-Hirês-des u hirê 700-Hawtsed14-Çarês-des u çar 800-hêyştdes15-Pancês-des u panc 900-Newsed16-Şiyês-des u şeş 1000-Hazar17-Hawtês-des u hawt 10.000-Deshazar18-Heyştês-Des u hêyş 20.000-Visthazar19-Newês-des u new 30.000-Hirıshazar20-Vist 40.000-Çewreshazar21-Vist u ju(yew) 50.000-Pancashazar22-Vist u dı 60.000-Şêştihazar23-vist u hirê 70.000-Hawtayhazar24-vist u çar 80.000-Hêyştayhazar25-Vist u panc 90.000-Newayhazar26-Vist u şeş 100.000-Sedhazar27-Vist u hawt28-Vist u hêyşt29-vist u new 1930-Hazar u newsed u hirıs30-Hirıs 10020-Deshazar u vist

B-a-Juyın (yewın)- BirinciDesın- OnuncuSedın- YüzüncüNewın- DokuzuncuDesın- OnuncuVistın- Yirimincib- (Dişil durumlarda kelimenin sonuna ‘e’ harfi gelir- Hale maki de, herfa ‘e’ yêna pê çekuye)Örnek- NumuneJıyine(yewine)- birinciDesıne- OnuncuSedıne- yüzüncüVistıne- Yirninci







DERS 5

BAZI HAYVAN İSİMLERİ- NAMÉ TAYÉ HÉYBANAN

Astor-At-(N) Dik-Horoz-(N) Mayine-At-(M) Kerge-Tavuk-(M)Her-Eşek-(N) Çuçık-Milçık-Kuş-(N)Maykere-(M)-Eşek Çuçıke-Milçıke-Kuş-(M) Ga-Öküz(N) Bılbıl-Bülbül-(N)Manga-İnek-(M) Gogercine-Güvercin-(M)Bıze-keçi-(M) Qıjıke-Karga-(M)Miye-koyun-(M) Qulınge-Turna-(M)Bızêke- Keçi yavrusu-(M) Qaqlıbaze-Martı-(M)Bızêk-(N) Oğlak Zaranc-Keklik(N)Vareke-Kuzu-(M) Zarance-Kewe-keklik(M)Varek-Kuzu-(N) Ordeg(N)-Ördek-Ordee-(M)ÖrdekBoxe-Boğa-(N) Qaz-(N)- Qaze-(M)-KazQantır-Katır-(N) Eleyle-Deve kuşu-(M)Gamêş-Camus-(N) Hechecıke-Kırlangıç-(M)Madaxe-Camus-(M) Kerga mısri-Elok-Hindi-(N)Gavoki-Geyik-(N) Mar-Yılan (N)Xezale-Ceylan-(M) Mılawun- Kertenkele(N)Xınzir-Domuz-(N) Mılawune- Kertenkele-(M) Xınzire-Domuz-(Ma) Malık-Solucan-(N)Kurık-Eşek sipası-(N) Malıke-Solucan-(M)Kurıke-Eşek sipası-(M) Lulık-Böcek-(N)Cuyane-At yavrusu-(N) Buxuke-Böcek-(M)Cuyaniye-At yavrusu-(M) Beq-Kurbağa-(N)Heş-Ayı-(N) Beqe-Kurbağa-(M) Heşe-Ayı-(M) Masu-Balık-(N)Verg-Kurt-(N) Masuye-Balık-(M)Verge-(M) Hut-Balina-(N)Kutık-Kelp-Köpek-(N) Hute-Balina-(M)Dele-Köpek-(M) Kuse-Tosbağa-(M)Şêr-Aslan-(N) Perperıke-Kelebek-(M)Şêre-Aslan-(M) Heli-kartal-(N)Pılıng-Kaplan-(N) Qertale-Kartal-(M)Pılınge-Kaplan-(M) Leyleg-Leylek-(N)Çeqel-Çakal-(N) Leylege-leylek-(M)Çeqele-Çakal-(M) Juje-Kirpi-(N)







DERS 6

A-İŞARET ZAMİR KELİMERİ, ERİL, DİŞİL VE ÇOĞUL HALLERİNDEN BAZI ÖRNEKLER- ZEMİRÉ İŞARETAN DE, HALÉ NÉRİ, MAKİ U ZAFHUMAR DE, TAYÉ NUMUNEYİ(Bu zaman fiil çekimi ile ilgili, kısa örnekler, birinci periyodun 3. dersinde vermiştik, biraz daha genişletelim- Antena karê nê demi ra, ma periyodê verêni de, dersa 3. de kılmek numune dayibi.Tayêna hira bıkıme)

A-ERİL HALLERDE;-----------------------------NO çık O?- Bu nedir?--- NO non O- Bu ekmektirNO çık O?- Bu nedir?---NO Bıroş O-Bu KovadırNO çık O?-Bu nedir?----NO şıt O-Bu süttürNO çık o?-Bu nedir?-----NO pere wO-Bu paradırNO Çık O?-Bu nedir?----NO Koli yO- Bu odundurNO çık O?-Bu nedir?-----NO boxe wO-Bu boğadırO çık O?- O nedir?----O por O-O saçtırO çık O?- O nedir?----O kınc O-O elbisedirO çık O?-O nedir?-----O wer O-O yiyecektirO çık O?-O nedir?-----O juje wO-O kirpidirO çık O?-O nedir?----O kise wO- O torbadırO çık O?-O nedir?----O masu yO-O balıktır

B-DİŞİL HALLERDE;------------------------NA çık A?---Bu nedir?- NA Koçık A-Bu kaşıktırNA çık A?...Bu nedir?-NA dar A- Bu ağaçtırNA çık A?---Bu nedir?-NA gul A-Bu güldürNA çık A?---Bu nedir?-NA kardi yA-Bu bıçaktırNA çık A?---Bu nedir?-NA balişna wA-bu yastıktırNA çık A?---Bu nedir?-NA masa wAA çık A?-----O nedir?-A derzin A- O iğnedirA çık A?----O nedir?- A sol A- O tuzdur A çık A?----O nedir?-A kaxıt A-O kağıttırA çık A?---O nedir?-A şema wA-Bu şemadırA çık A?---O nedir?-A perde wA-bu perdedirA Çık A?---O nedir?-A tu yA-O duttur

C-ERİL VE DİŞİLLERİN ÇOĞUL HALLERİNDEN;(İşaret zamirlerlerinde, eril ve dişilin çoğul halleri aynıdır-zemire işaretan de, nêri u maki, zê jumıniyê)

ERİL HAL;HALÉ NÉRİ;NÉ çık É?---Bunlar nedir?-NÉ Kınc É-Bunlar elbisedirNÉ çık É?---Bunlar nedir?-NÉ Por É-Bunlar saçtırNÉ çık É?---Bunlar nedir?-NÉ Kitab É-Bunlar defterdirÉ çık É?---Onlar nedir?-É Xali yÉ-Onlar halıdırÉ çık É?---Onlar nedir?- É ga yÉ-onlar öküzdür







É çık É?---Onlar nedir?-É dest É-onlar ellerdirDİŞİL HAL;NÉ çık É?---Bunlar nedir?-NÉ manga yÉ-Bunlar inektirNÉ çık É?---Bunlar nedir?-NÉ Kardi yÉ-Bunlar bıçaktırNÉ çık É---Bunlar nedir?-NÉ dar É-Bunlar ağaçtırÉ çık É?---Onlar nedir?-É qelem É- Onlar kalemdirÉ çık É?---Onlar nedir?-É çit É-Onlar başörtüdürÉ çık É?---Onlar nedir?-É çiçeg É-Onlar çiçektir--------------------------------------------------------------Aşağıdaki kelimeleri, eril, dişil ve tekil, çoğul hallerine göre sorun cevaplayın-Çekuyê ke cêr de rê, gorê halê nêri, maki u juhumar, zafhumar pers bıkerê, cuwab bıkerê-1-Ev- Kê(Çê)-2-Boyun-Vıle- 3- Ot-Vaş- 4-Ateş- Adır-5-Diş- Dıdan-6-Pırnıke-Burun- 7-Buğday- Genım- 8- Hamur- Mişte- 9- Ayran- Do- 10 Yoğurt-Ma







DERS 7

GEÇMİŞ ZAMAN FİİL ÇEKİMLERİ İLE İLGİLİ-DERHEQÉ DEMÉ VİYARTİ RA, ANTENA KARANDİLİ GEÇMİŞ ZAMAN -DEMO VİYARTİYO DİYAR(Bu zaman fiil çekimi ile ilgili, kısa örnekler, birinci periyodun 10. dersinde vermiştik, biraz daha genişletelim- Antena karê nê demi ra, ma periyodê verêni de, dersa 10. de kılmek numune dayibi.Tayêna hira bıkıme)

A-(Eril nesnelerde olumlu hal-Çiyanê nêriyan de halo pozitif)Mı werd-Ben yedimTo werd-Sen yedinAye werd-O yediÉy werd- O yediMa werd- Biz yedikŞıma werd-Siz yedinizİnan werd-Onlar yediler

B-(Dişil nesnelerde olumlu hal-Çiyanê makiyan de, halê pozitifi)Mı werde- Ben yedimTo werde-Sen yedinÉy werde-O yediAye werde- O yediMa werde- Biz yedikŞıma werde- Siz yedinizİnan werde- Onlar yediler

C-(Eril nesnelerde olumsuz hal-Çiyanê neriyan de, halo negatif)Mı nêwerd- Ben yemedimTo nêwerd- Sen yemedinAye nêwerd- O yemediÉy nêwerd- O yemediMa nêwerd- Biz yemedikŞıma nêwerd- Siz yemedinizİnan nêwerd- Onlar yemediler

D-(Dişil nesnelerde olumsuz hal-Çiyanê makiyan de, halo negatif)

Mı nêwerde- Ben yemedimTo nêwerde-Sen yemedinAye nêwerde- O yemediÉy nêwerde- O yemediMa nêwerde- Biz yemedikŞıma nêwerde- Siz yemedinizİnan nêwerde- Onlar yemediler

E- (Çogul hallerde- Halê zafhumaran de)(Bu zaman formunda, eril-dişil fark etmiyor, fiilin arkasına ‘i’ soneki gelerek bütünleniyor-Formê nê deman de, neri u maki ferq nêkeno, kar, pê xo de herfa ‘i’ gêno)-Olumlu hallerde Örnek- Halê zafhumaran de Numune-Mı werdi- Ben yedim







To werdi- Sen yedinMı sayi werdi-Ben elmaları yedimTo goşti werdi- Sen etleri yedinAye bırınci werdi- O pirinçleri yediÉy xiyari werdi- O salatalıkları yediMa weri werdi- Biz yiyecekleri yedikŞıma noni werdi- Siz ekmekleri yedinizİnan hemgêni werdi- Onlar balları yedi

F- (Olumsuz hallerde örnek- Halo negatifan de numune)Mı sayi nêwerdi-ben elmaalrı yemedimTo goşti nêwerdi-Sen etleri yemedinAye bırınci nêwerdi-O pirinçleri yemediÉy xiyari nêwerdi-O salatalıkları yemediMa weri nêwerdi-Biz yiyecekleri yemedikŞıma noni nêwerdi- Siz ekmekleri yemedinizİnan hemgeni nêwerdi- Onlar balalrı yemediler







DERS 8

MİSLİ GEÇMİŞ ZAMAN- DEMO VİYARTEYO NEDİYAR

A-(Nesne eril olursa, fiilin sonuna ‘o’ gelir- Çi ke neri bı bo, kar, herfa ‘o’yi gêno pê xo)

1- Olumlu hal-örnek- Halo pozitif -numuneMı non werdo- Ben ekmek yemişimTo non werdo-Sen ekmek yemişsinÉy non werdo – O ekmek yemişAye non werdo- O ekmek yemişMa non werdo- Biz ekmek yemişizŞıma non werdo- Siz ekmek yemişsinizİnan non werdo- Onlar ekmek yemişler

2- Olumsuz hal- örnek- Halo negatif- numuneMı non nêwerdo- Ben ekmek yememişimTo non nêwerdo- Sen ekmek yememişsinÉy non nêwerdo – O ekmek yememişAye non nêwerdo- o ekmek yememişMa non nêwerdo- Biz ekmek yememişizŞıma non nêwerdo- Siz ekmek yememişsinizİnan non nêwerdo- Onlar ekmek yememişler

B- (Nesne dişil olursa, fiil sonuna ‘a’ harfi alır- Çi ke maki bo, kar, herfa ‘a’ gêno pê xo)1-Olumlu hal-örnek- halo pozitif-numune

Mı awe şımıta- Ben su içmişimTo saye werda- Sen elma yemişsinÉy qeleme şıkıta- O kalemi kırmışAye dare bırna- O agacı kesmişMa bıze rota- biz keçiyi satmışızŞıma miye herêna- Siz koyunu satın almışsınızİnan perda şuta- Onlar perdeyi yıkamışlar

2- Olumsuz hal-örnek- halo negatif-numuneMı awe nêşımıta- Ben su içmemişimTo saye nêwerda- Sen elma yememişsinÉy qeleme nêşıkıta- o kalemi kırmamışAye dare nêbırna- O ağaçı kesmemişMa bıze nêrota- Biz keçiyi satmamışızŞıma miye nêherêna- Siz koyunu satıl almamışsınızİnan perda nêşuta- Onlar perdeyi yıkamışlar

C-(nesne çoğul olursa, fiil arkasına ‘ê’ harfi alır- Çi ke zahhumar bo, kar, herfa ‘ê’ yi gêno pê xo.)







1-Olumlu hal-örnek- Halo pozitif- numune Mı awi şımıtê- ben suları içmişimTo sayi werdê- Sen elmalari yemişsinÉy qelemi şıkıtê- O kalemleri kırmışAye dari bırnê- O ağaçları kesmişMa bızi rotê- Biz keçileri satmışızŞıma miyi herênê- Siz koyunları satın almışsınızİnan perdi şutê- Onlar perdeleri yıkamışlar

2-Olumsuz hal- örnek- halo negatif-numuneMı awi nêşımıtê- Ben suları içmemişimTo sayi nêwerdê- Sen elmaları yememişsinÉy qelemi nêşıkıtê- O kalemleri kırmamışAye dari nêbırnê- O ağaçları kesmemişMa bızi nêrotê- Biz keçiler satmamışızŞıma miyi nêherênê- Siz koyunları satın almamışsınızİnan perdi nêşutê- Onlar perdeleri yıkamamışlar







DERS 9

MİSLİ GEÇMİŞ ZAMAN HİKAYESİ- DEMO VİYARTEWO NEDİYARO VERÉN

A-olumlu hal- halo pozitifMı werdibi- Ben yemiştimTo werdibi-Sen yemiştinÉy werdibi- O yemiştiAye werdibi- O yemiştiMa werdibi-Biz yemiştikŞıma werdibi- Siz yemiştinizİnan werdibi- Onlar yemiştiler

B-olumsuz hal- halo negtifMı nêwerdibi- ben yememiştimTo nêwerdibi- Sen yememiştinÉy nêwerdibi-O yememiştiAye nêwerdibi-O yememiştiMa nêwerdibi- Biz yememiştikŞıma nêwerdibi- Siz yememiştinizİnan nêwerdibi- Onlar yememiştiler

C Bazı örnekler- Tayê numuneyia-Şıma par genım çinitibi-Siz geçen sene buğday biçmiştinizb-Ma pêrar kıtabê to wendibi-Biz evelki yıl senin kitabını okumuştukc-Şeş seri naye ra ver bırayê mı zeweciyabi- Bundan altı yıl evel kardeşim evlenmiştid-Mı namê to heşênabi-Ben senin ismini duymuştume- Hesen ke ame, to non werdbi- Hasan geldiğinde sen ekmek yemiştin







DERS 10

SANAL GEÇMİŞ ZAMAN(DA)/ GELECEK ZAMAN HİKAYESİ-DEMO VİYATİ (DE) NİYETÉ DEMÉ AMEYOXİ

A-Olumlu hal- Halo pozitif

Mıno bıwerdêne- Ben yiyecektimTo yo bıwerdêne- Sen yiyecektinA yo bıwerdêne- O yiyecektiO yo bıwerdêne- O yiyecektiMa yo bıwerdêne- Biz yiyecektikŞıma yo bıwerdêne- Siz yiyecektinizİnano bıwerdêne- Onljar yiyeceklerdi

B-Olumsuz hal-Halo negatifMıno nêwerdêne- Ben yemiyecektimTo yo nêwerdêne- Sen yemiyecektinA yo nêwerdêne- O yemeyecektiO yo nêwerdêne- O yemeyecektiMa yo nêwerdêne- Biz yemeyecektikŞıma yo nêwerdêne- Siz yemeyecektinizİnano nêwerdêne- Onlar yemeyeceklerdi

C-Bazı örnekler- Tayê numuneyia-Mıno to ra qesi bıkerdêne, to yo nêşiyêne- Ben sana konuşacaktım, sen gitmeyecektinb-Ma ke nêweşi nêresnêne neweşxane, nêweş merdêne- Biz hastayı hastahaneye ulaştırmasaydık(kavuşturmasaydık) hasta ölecektic- To yo bıvınetêne, çı ke ezo biyamêne- Sen duracaktın, çünkü ben gelecektimd-Şıma yo nêwendêne, ma yo piya bıwedêne- Siz okumayacaktınız, biz birlikte okuyacaktık







DERS 11

ŞİMDİKİ ZAMAN HİKAYESİ- DEMO VİYARTEWO NIKAYİN(Bu zaman çekiminde, nesnenin eril, dişil, çoğul olması, fiil çekiminde bir değişiklik getirmiyor- Antena nê demi de, çiyê neri, maki, zafhumar, seba antena kari, ferq nêkeno) A-olumlu hal- halo pozitifMı werdêne- Ben yiyiyordumTo werdêne- Sen yiyiyordunÉy werdêne- O yiyiyorduAye werdêne- O yiyiyorduMa werdêne- Biz yiyiyordukŞıma werdêne- Siz yiyiyordunuzİnan werdêne- Onlar yiyiyorlardı

B-Olumsuz hal- halo negatifMı nêwerdêne- Ben yemiyordumTo nêwerdêne- Sen yemiyordunÉy nêwerdêne- O yemiyorduAye nêwerdêne- O yemiyorduMa nêwerdêne- Biz yemiyordukŞıma nêwerdêne- Siz yemiyordunuzİnan nêwerdêne- Onlar yemiyorlardı

C-Bazı örnekler- tayê numuneyia-Waxtê hardlerci, mı non werdêne- Deprem zamanı ben ekmek yiyiyordumb-Vengê to ra, ez tersêne- Senin sesinden ben korkuyordumc-Şıma no sodır, genim çinıtêne-Siz bu sabah buğday biçiyordunuzd-İnan emşo şiyêne- Onlar bu akşam gidiyorlardıe-Şıma werdêne, ma vêşan mendêne- Siz yiyiyordunuz, biz aç kalıyorduk







DERS 12

SİYASİ- HUKUK DİLİNDEN BAZI KELİMELER- ZONÉ SİYASET- HUQUQİ DE TAYÉ ÇEKUYİ

A-Siyaset dilinden- Zonê siyaseti de

Rojeve (m)-Gündem Biyer(n) olay, gelişme Partiye(m)- parti Biyeri- olaylar, gelişmeler Fıkır (n) düşünce-fikir Temsil(n) TemsilVerhukum(n)- Önyargı Temsilkar/e- temsilciKombiyene(m)- Toplanmak Bı zane- Bilinçlice, bilerekKombiyayiş(n)toplantı Bê zane- Bilinçsizce, bilmedenNumayene(m)-(Toplu) yürümek Derheqê...-...Alanında, hakkındaNumayiş (n)-yürüyüş Derheqê babete ra- Konu hakkındaWeçinıtene(m)-Seçmek Derheqê babete de-Konu hakkındanWeçinıtiş(n)-Seçim Rayber-e- Yol gösteren, öncü, liderRakerdene(m) açmak Newe ra- yenide Rakerdiş(n) Açılış Newe de-YenidenWesênayene(m) duyurmak Newe kerdene- YenilemekWesênayiş(n)- Duyuru Pers(n)- Soru Vılavoke(m)- Bildiri Perse(m)- Sorun, mesele, problemEşkera (m)-Açık, aleni Persa ma- Bizim sorunumuzRey(n) Oy Çare(n)- Çare,çözümNamzet/e- Aday Çareseriye(m)-ÇözümlemekRayber/e- Yol gösteren,lider,Önder Çareser- ÇözmekSerok/e- Başkan Bandor(n) eğemenlikSerdestiye(m) egemenlik Bındestiye(m)Eğemenlik altıSerdest/e-Eğemen

Serkewtene(m)- Üstün gelmek, üstün olmakSerkewt/e- Üstün gelen, üstün olanDemoqrasiye(m) DemokrasiBındest/e-Egemenlik altında olanMerhale(n)- İçinde bulunaan durum, seyredilen seviye, aşamaŞermezar(n)Utandırmak, protesto etmek Diplomasiye(m)- DiplomasiSerbestiye(m) serbestlik, özgürlükDemoqrasiye(m) Demokrasi

B- Hukuk dilinden- Zonê huquqi de Heq(n)- hak İfade(n)- İfade Bı heq/e- Haklı Suç(n) SuçNeheq/e- haksız Suçdar kerdene- SuçlamakDawa(m)-Dava Gunekar kerdene- SuçlamakDawakar/e- Davacı Suçadariye(m)- SuçlamakDawayin-e Davalı Gunekariye(m)- SuçlamakAwuqat/e- Avukat Suçdarkerde/ye- SuçlananŞeveknayene(m)- savunmak Gunekarkerde/a- Suçlanan







Şeveknayiş(n)- Savunuş, savunum Suçkerdox/e- Suçlayan İqaz(n)- İkaz Gunekarderdox/e- Suçlayan Tepya estene (m)- Ertelemek Qeyde(n)- KuralMarum(m) Mahrum Fekki(n)- SözlüMarum/e-Mahrum kalan İfadeyê fekki- Sözlü ifadeDosya(m)- Dosya Nusneki (n)- YazılıTomete (m)- Töhmet İfadeyê Nusneki- Yazılı ifadeMehkeme(m)- Mahkeme Het(n)- TarafRoniştiş(n)- Celse Hetkar/e- taraftarCeza(m)- Ceza Qerar(n)- Karar Têduştiye(m)- Eşitlik Persayene(m)- SorgulamakTêduşte(m) Eşit Persayiş(n) sorgulma







DERS 13

BAZI COGRAFİK KELİMELER VE CÜMLE İÇİNDE YAZILIMLARI- TAYE ÇEKUYÉ COXARAFİ U

CUMLA DE NUSNAYİŞKo (n) dağDeşte (m) Ova-Düzlük alanÇewt(N)- EğriÇewtın(n) EğimliTimuk(n) TümsekGıl(n)Zirve, uc noktaQiyame(n)- Dik yokuşDavacor(n)-Yamaç, yukarıDavacêr(n)Yamaç, aşağıVırade(n)-Paralel şekilNeqeb(n) vadiKorte(m)Birleştiric boyun şekliÇale(m)-ÇukurXori(n)-derinGole(m)- GölÇem(n) IrmakKemerın(n)-TaşlıkGarane(m)- Büyük baş hayvanların otak yeriMexel(n) Koyun-keçi gibi küçük baş hayvanların otak yeriKela(m)- KaleGirawe(m)-AdaVeroj(n)- Güneş alan yamaçZindan(n)- uçurumZıme(n)- Az güneş alan yamaçKaş(n)- YamaçDere(n)- DereMaxe(n)- Birikim, Yığın, yığıntıMaxa kemeran-Taş yığınıMaxa koliyan- Odun yığınıXendek(n)- Dar boğaz şekli

B- Bazı örnekler- Tayê numuneyi1-Timukê koyê Muzıri de, vare nêhelina- Munzur dağının zirvesinde, kar erimez2-Şıliye ita kerda çale- yağmur burayı çukur etmiş3- O ca, zaf kemerin o- Orası çok taşlıktır4-Laseri, maxa kemeran vırasto- Sel, taş yığını yapmış5-Çale, zaf xoriya- Çukur çok derindir6- Dewa ma, a korte de ra- bizim köy, o (dağın birleştiği) boyun kısmındadır.7-Azebe, xo zindan ra este- Yetişkin kız, kendisini uçurumda attı.8-Awa deri, german ver, mıçıqiya- Derenin suyu, sıcaklardan dolayı kurumuş9-No wetlat de, zaf girawi estê- Bu ülkede, çok adalar vardır(lar)10-Gola Wani, zê derya wo- Van gölü, deniz gibidir11-Ez ko ra, davacêr nê, vırade ama- ben dağda (dikce) aşağıya değil, paralel geldim12-Çemê Muradi, deşta Çewlıgi de ro- Murat ırmağı, Çewlik ovasındadır







13-No ko de, dı zımi estê- Bu dağda, iki (güneş az gören) yer var14-Ko berz o, davcor meso, kefelina-Dağ yüksektir, (yukarıya doğru dik gitme), yorulursun15-Dêrsım de, neqebi zaf ê- Dersım de vadiler çoktur(lar)







DERS 14

BİLEŞİK FİİLERLE İLGİLİ BAZI ÇEKİM ÖRNEKLERİ- DERHEQÉ KARANÉ PIRANAYENAN DE, ANTENA RA TAYÉ NUMUNEYİ

1-A-Peyda kerdene- Temin etmekŞimdiki zaman(olumlu hal)- Demê nıkayi(halo pozitif)Ez peyda kena- Ben temin ediyorumTı peyda kena- Sen temin ediyorsunO peyda keno- O temin ediyorA peyda kena- O temin ediyorMa peyda kenime- Biz temin ediyoruzŞıma peyda kenê- Siz temin ediyorsunuzİnan peyda kenê- Onlar temin ediyorlar

B- B- Nesne dişil olursa da, şimdiki zaman çekimi aynıdır-Çi ke maki bı bo, anyene, zê demê nıkayiyo.

C-Dili geçmiş zaman(Nesne eril olursa)-Demo viyartiyo diyar( Çi ke neri bı bo)Mı peyda kerd- Ben tenin ettimTo peyda kerd-Sen temin etttinO peyda kerd-O temin ettiA peyda kerde- O temin etti.Ma peyda kerd- Biz temin ettikŞıma peyda kerd- Şiz temin ettinizİnan peyda kerd- Onlar temin ettiler

D- Dili geçmiş zaman(nesne dişil olursa)- Demo viyartiyo diyar(Çi ke maki bı bo)Mı peyda kerde- Ben Temin ettimTo peyda kerde- Sen temin ettinÉy peuda kerde- O temin ettiAye peyda kerde- o temin ettiMa peyda kerde- Biz temin ettikŞıma peyda kerde- Siz temin ettinizİnan peyda kerde- Onlar temin ettiler

E- MİSLİ GEÇMİŞ ZAMAN- DEMO VİYARTEYO NEDİYAR(Nesne eril olursa, fiilin sonuna ‘o’ gelir- Çi ke neri bı bo, kar, herfa ‘o’yi gêno pê xo)Mı peyda kerdo- Ben temin etmişimTo peyda kerdo- Sen temin etmişsinO peyda keerdo- O temin etmişMa peyda kerdo- Biz temin etmişizŞıma peyda kerdo- siz temin etmişsinizİnan peyda kerdo- Onlar temin etmişler







(Nesne dişil olursa, fiil sonuna ‘a’ harfi alır- Çi ke maki bo, kar, herfa ‘a’ gêno pê xo)Örnek- NumuneMı peyda kerda- ben temin etmişimTo peyda kerda- Sen temin etmişsinÉy peyda kerda- o temin etmişMa peyda kerda- Biz temin etmişizŞıma peyda kerda- Siz temin etmişsinizİnan peyda kerda- Onlar temin etmişler

F-SANAL GEÇMİŞ ZAMAN(DA)/ GELECEK ZAMAN HİKAYESİ-DEMO VİYATİ (DE) NİYETÉ DEMÉ AMEYOXİMı peyda kerdêne- ben temin edecektimTo peyda kerdêne- Sen temin edecektinÉy peyda kerdêne- O temin edecektiAye peyda kerdêne- O temin edecektiMa peyda kerdêne- Biz temin edecektikŞıma peyda kerdêne- Siz temin edecektinizİnan peyda kerdêne- Onlar temin edeceklerdi







DERS 15Bu derslerde öğrendiklerimizi değerlendirelim. Aşağıdaki cümlelerin zazacasını yazalım;

1-Ben bugün kitap okudum, oysaki dışarda yemek yiyecektim2-Annem geldi, babam da gelecekti3-Sen bana biraz para temin edecektin4-Ben o romanı okumuşum5-Size bir şey sorabilir miyim?6-İsteğiniz neydi, ne isteyecektiniz?7-O yol uzundur, bu yolda gittim8-Ali bana sordu,Veli de soracaktı9-Ben o zaman çocukmuşum10-Onlar bugün evleneceklerdi11-Onlar evlenmemişler mi?12- Sen açık konuşsaydın, seni anlayacaktım13-Sen bu yemeği yemeyecektin14-Siz o kitabı temin ediyorsunuz, ben onu temin ettim, Ali de etmiş15-Dayım öküzünü, ineğini sattı, tarlasını da satacaktı16-Ben size bir şey soracaktım17- Halbuki bu yemeği yemiştim18-Kendini koru19-Sen ekmek yedin mi?20-Siz ekmek yediniz mi?

Not; Derslerimizi izleyenlere teşekkürler, başarılar. Sınava katılanlar, sonuçlarını değerlendirmek isterlerse, e-mail adremize gönderebilirler

Adres; [email protected]

İlhami Sertkaya



mailto:[email protected]

mailto:[email protected]





Documents

Zazaki / Kirmancki Kurs 2 - Ilhami Sertkaya